01 มกราคม - เมษายน 2566 ถอดบทเรียนการรางกฎหมายอากาศสะอาด จากประเทศสหรัฐอเมริกา จากเวทีเสวนา NIDA Academics Forum ีเสวนา NIDA Academic Forum สนทนากับ ศาสตราจารย์ญาณวิทย์ ดร.ศิวัช พงษ์เพียจันทร์ ถึงสถานการณ์ PM2.5 ไทย “SDGs (13): Climate Action การรับมอืกบัการเปลย ี่นแปลงสภาพภมู ิ อากาศ”
มลพิษทางอากาศเป็นเสมือนกับ ผีที่มนุษย์เรากลัวเพราะมองไม่เห็น ไม่ต่างกับ PM2.5ที่อันตรายกว่า โควิด 19 เพราะอาจมาพร้อมกับ สารก่อมะเร็ง (PAHs) สารก่อการกลายพันธุ์ โลหะหนัก ซึ่งเราไม่สามารถจะรู้ได้ ศาสตราจารย์์ ดร.ศิิวััช พงษ์์เพีียจัันทร์์
สารบัญ สารจาก อธิการบดี SPECIAL REPORT NIDA Wisdom for Sustainable Development COVER STORY สนทนากับ ศ.ดร.ศิวัช พงษ์เพียจันทร์ ถึงสถานการณ์ PM2.5 ไทย NIDA ACADEMIC FORUM การถอดบทเรียนการร่างกฎหมายอากาศสะอาด จากประเทศสหรัฐอเมริกา NIDA RESEARCH ตัวอย่างผลงานวิจัยชิ้นสำ คัญ ของ ศ.ดร.ศิวัช พงษ์เพียจันทร์ 08 14 20 32 02
• สารจาก อธิิการบดีี
ที่่มาของ “Wisdom for Sustainable Development” ปรััชญาใหม่่ของ NIDA นัับตั้้�งแต่่ก่่อตั้้�งสถาบัันมาเมื่่�อปีี 2509 ปรััชญาเริ่่�มต้้นของเราคืือ “นตฺฺถิิปญฺฺญา สมา อาภา” เป็็นพุุทธศาสนสุุภาษิิตที่่�แปลว่่า “ไม่่มีีแสงสว่่างใดเสมอด้้วยปััญญา” จนกระทั่่�งประมาณสิิบห้้าปีีที่่�แล้ว้ในช่ว่งบริิบทที่สั ่� ังคมทั่่ว�โลกให้้ความสำคััญกัับเรื่่�อง การเปลี่่�ยนแปลง ทำให้้สถาบันต้ั ้องการจะยกระดัับเป็น็ World Class University เพื่่�อให้้มีีความเป็็นสากลมากขึ้ ้� น และปรัับเปลี่่�ยนปรััชญามาเป็็น “Wisdom for Change” โดยยัังคงคำว่่า ปััญญา (Wisdom) ไว้้ กล่่าวคืือ เป็็นปััญญาเพื่่�อการ เปลี่่�ยนแปลง อย่่างไรก็็ตาม ในฐานะที่่�เป็็นอาจารย์์สอนเกี่่�ยวกัับเรื่่�องการเปลี่่�ยนแปลง เห็็น ว่่าคำว่่า การเปลี่่�ยนแปลง เป็็นคำที่ ่� กว้้างมาก จึึงน่่าจะเน้้นว่่า เราต้้องการการ เปลี่่�ยนแปลงเพื่่�ออะไร ดัังนั้้�น เราจึึงนำเอาองค์์ความรู้้ของสถาบัันเกี่่�ยวกัับการ พััฒนาที่ ่�ยั่่�งยืืนซึ่่�งสั่่�งสมมานานมาใช้้ กลายเป็็นปรััชญาใหม่่คืือ “Wisdom for Sustainable Development” หรืือการสร้้างปััญญาเพื่่�อการพััฒนาที่ ่�ยั่่�งยืืน สอดคล้้องกัับ 17 เป้้าหมายของสหประชาชาติิ (SDGs) ซึ่่�งเป็็นความพยายามที่ ่� จะสรรค์์สร้้างโลกและสัังคมที่ ่�ดีีมีีสิ่่�งแวดล้้อมที่ ่�ดีีคุุณภาพการศึึกษาที่ ่�ดีีมีีความ เสมอภาค ธรรมาภิิบาล ฯลฯ ซึ่่�งเป็็นเป้้าหมายที่ ่�ทั่่�วโลกขานรัับเพื่่�อจะเดิินหน้้าไป ในทิิศทางเดีียวกััน ทั้้�งภาครััฐ ภาคเอกชน รวมทั้้�งสถาบัันการศึึกษาเอง 3
NIDA Impacts เกี่่�ยวข้้องกัับวิิสััยทััศน์์ของ (NIDA) ซึ่่�งคืือ “สถาบัันสรรค์์สร้้างปััญญา ของสัังคม และสร้้างผู้้นำเพื่่�อการพััฒนาที่ยั่่่� �งยืืนในระดัับสากล” ซึ่่�งมีีคำสำคััญอยู่่สองคำ หนึ่่�ง ในฐานะสถาบันกัารศึึกษา เราต้้องการสร้้างปััญญาของสัังคม กล่่าวคือ องืค์คว์ามรู้้ ที่่�จำเป็็นสำหรัับการแก้้ปััญหาและพััฒนาสัังคม ไม่่ใช่่ปััญญาที่ ่�มีีความหมายแคบเพีียง การตีีพิิมพ์์งานวิิจััยระดัับนานาชาติิ สอง การสร้้างผู้้นำ สถาบันัของเราใช้ค้ำว่่า Change Agent หรืือผู้้นำการเปลี่่�ยนแปลง อาจารย์์จะไม่่ได้้ทำหน้้าที่่�แค่ก่ารเรีียนการสอน แต่่จะ ต้้องใส่่วิิญญาณ ค่่านิิยม ความรู้้ และทัักษะที่่�จำเป็็นสำหรัับผู้้นำรุ่่นใหม่่เพื่่�อจะนำไปใช้้ ในเรื่่�องการพััฒนาที่ยั่่่� �งยืืนทั้้�งในระดัับประเทศและระดัับสากล นี่่�คือืวิิสััยทััศน์์ใหม่่ของเรา ในเรื่่�องปััญญาของสัังคม เนื่่�องจากเราได้้รัับการกำหนดให้้เป็น็สถาบันวิิจััยชั้้นน�ำในระดัับ สากล แต่่ขณะเดีียวกัันเราก็็มองว่่าปััญหาของสัังคมไทยเป็็นสิ่่�งที่่�เราทอดทิ้้�งไม่่ได้้ และนี่ ่� คืือพัันธกิิจของ NIDA ที่่�นัักศึึกษาจะต้้องมีีความผููกพัันกัับปััญหาทางสัังคมของบ้้านเรา เช่นกั่นัดัังนั้้น� เราจึึงเห็น็ ว่่าการสร้้างความสมดุุลระหว่่างวิิจััยนานาชาติิกัับวิิจััยระดัับชาติิ (Global Research) เป็็นพัันธะที่่�เราจะต้้องทำ วิิจััยนานาชาติิคืือการสร้้างองค์์ความรู้้ ใหม่่ซึ่่�งเป็็นจุุดแข็็งของอาจารย์์ของเราในการตีีพิิมพ์์งานวิิจััยลงวารสารระดัับโลกให้้ต่่าง ประเทศได้รู้้้จักัเรา และให้้เท่่าทันกัับองค์คว์ามรู้ใ้นระดัับสากล ขณะเดีียวกันัจะต้้องมีีวิิจััย เพื่่�อสัังคม เช่่น เรื่่�อง ความเหลื่่�อมล้้ำ สภาพเศรษฐกิิจไทยยุุคหลัังโควิิด 19 หรืือปััญหา สิ่่�งแวดล้้อมอื่ ่� นๆ ด้้วย จึึงเป็็นที่่�มาของ “NIDA Impacts” ซึ่่�งจะเข้้ามามีีบทบาทในการ สร้้างสมดุุลระหว่่างวิิจััยสองระดัับที่่�ว่่านี้้� NIDA Impacts เกิิดขึ้้นได้้อย่่างไร 4
NIDA Impacts กัับ NIDA Poll มีีความเชื่่�อมโยงกัันอย่่างไร NIDA Impacts ทำหน้้าที่่�เป็นสื่็ ่�อที่่�เผยแพร่่งานวิิจััยของอาจารย์์ของเราซึ่่�งก็มีี็จำนวนมาก แต่ข้่ ้อจำกััดของงานวิิจััยที่ตีีพิิ ่� มพ์์ในระดัับชาติิหรืือนานาชาติิ คือ เืต็็มไปด้ว้ยศัพท์ั ์เทคนิิค มากมายที่่�เข้้าใจยาก มีีระเบีียบวิิธีีการทำวิิจััย หรืือการวิิเคราะห์์เชิิงสถิิติิ บางทีีเป็น็ภาษา อัังกฤษ อยู่่ในวารสารซึ่่�งคนทั่่�วไปไม่่มีีโอกาสเข้้าถึึง เราจึึงคิิดว่่าควรมีีการย่่อยงานวิิจััย ออกมาให้้สามารถเข้้าถึึงง่่าย เข้้าใจได้้ กลุ่่มเป้้าหมายของเราคืือ หนึ่่�ง ประชาชนทั่่�วไป สอง หน่ว่ยงานภาครััฐหรืือเอกชนหรืือภาคประชาสัังคม สาม กลุ่่มที่่�ทำหน้้าที่่�เกี่่�ยวข้้อง กัับการกำหนดนโยบายหรืือนำไปปฏิิบัติิั โดยเนื้้�อหาที่คั ่� ัดเลืือกมานำเสนอจะมุ่่งเน้น้งาน วิิจััยที่ ่�มีีผลกระทบต่่อสัังคม ต่่อการพััฒนา (impacts) ซึ่่�งเป็็นประเด็็นสำคััญที่่�สามารถ ต่่อยอดไปสู่่การกำหนดนโยบายหรืือการปฏิิบััติิของหน่่วยงานได้้ โดยกระบวนการใน การทำนิิตยสาร NIDA Impacts จะเป็นก็ารนำนัักวิิจััยที่มีีคว ่� ามสนใจหัวข้ั ้อวิิจััยเดีียวกันั มานั่่�งพููดคุุยกัันเพื่่�อสัังเคราะห์์งานวิิจััยร่่วมกััน นี่่�คืือลัักษณะของ NIDA Impacts ที่่�เรา เปิิดตััวขึ้ ้� นมานี้้� 5
จากเป้้าหมายของ SDGs 17 เป้้าหมาย เราเลืือกเป้้าหมายที่่� 13 เป็็นเล่่มเปิิดตััว เพราะ อาจารย์์ของ NIDA ที่่�ทำเรื่่�องเกี่่�ยวกัับอากาศ คืือ ศ.ดร.ศิิวััช พงษ์์เพีียจัันทร์์ รวมทั้้�ง อาจารย์์ท่่านอื่ ่� น มีีผลงานตีีพิิมพ์์จำนวนมากติิดระดัับ Top 2% ของโลก หรืือเป็็นนััก วิิจััยที่มีีผ่� ลงานตีีพิิมพ์สูู์งสุุดในสาขาสิ่่�งแวดล้้อมและได้้รัับการจััดอันดัับมาสามปีีต่่อเนื่่�อง แล้ว้ ถืือว่่าผลงานตีีพิิมพ์์ของอาจารย์์ของเราได้้รัับการยอมรัับและยัังสามารถผลักดันัไป สู่่นโยบายความเปลี่่�ยนแปลงต่่างๆ ได้้ แล้้วทำไมต้้องเป็็นเรื่่�อง PM2.5 ต้้องบอกว่่าสิ่่�งแวดล้้อมกลายเป็็นปััจจััยที่่� 5 เพิ่่�มขึ้ ้� นมา จากปััจจััย 4 ที่่�เป็็นพื้้�นฐานของมนุุษย์์ โดยเฉพาะอากาศบริิสุุทธิ์์�สำหรัับหายใจ วิิกฤต ของคุุณภาพอากาศพวกเราสััมผััสโดยตรงเพราะต้้องซื้้�อเครื่่�องฟอกอากาศ ใส่่หน้้ากาก อนามััยป้้องกัันฝุ่่�น และประสบโรคภััยต่่างๆ เมื่่�อก่่อนเวลาฟัังข่่าวพยากรณ์์อากาศ จะ เป็น็เรื่่�องฝนฟ้้า แต่ปั่ ัจจุบัุนต้ั ้องฟัังว่่าวันนี้้ ัค่�่าฝุ่น่�เป็น็เท่่าไร สถิิติิของ WHO ที่่�เพิ่่�งประกาศ เมื่่�อวัันที่่� 23 มกราคมนี้้�เอง บอกว่่าประชากร 7 ล้้านคนทั่่�วโลกต้้องเสีียชีีวิิตเนื่่�องจาก อากาศเป็็นพิิษ และ 91% ของประชากรทั้้�งหมดหายใจด้้วยอากาศไม่่บริิสุุทธิ์์�เกิินค่่า มาตรฐาน เมื่่�อดููการจััดอัันดัับเมืืองที่ ่�มีีอากาศเลวร้้ายของโลก กรุุงเทพฯ ของเราติิด อัันดัับที่่� 24 โดยมีีเชีียงใหม่่ตามมาติิดๆ อยู่่ที่่� อัันดัับที่่� 28 นั่่�นหมายความว่่าสองเมืือง ใหญ่่ในประเทศของเราติิดอัันดัับเมืืองที่ ่�มีีอากาศไม่่บริิสุุทธิ์์� 30 อัันดัับแรกของโลก นี่่�คืือ ปััญหาที่ ่� ร้้ายแรงพอสมควร สมบััติิสาธารณะอย่่างอากาศกำลัังถููกทำลายและถ้้าปล่่อยไว้้อย่่างนี้้�ปััญหาก็็จะแย่่ลง เรื่่�อยๆ เราจึึงจำเป็น็อย่่างยิ่่�งที่่�จะต้้องนำองค์คว์ามรู้้ที่่�นัักวิิจััยของเรามีีซึ่่�งเป็น็ นัักวิิจััยที่่�ได้้ รัับการยอมรัับและมีีความร่ว่มมืือกัับประเทศอื่น ่� ๆ หลายแห่่งมาเผยแพร่่ในฉบัับแรก เพื่่�อ ให้้สัังคมได้้ตระหนัักถึึงความสำคััญของอากาศและช่่วยกัันผลัักดัันวาระคุุณภาพอากาศ เพราะอากาศบริิสุุทธิ์์�เป็็นของทุุกคนและจะต้้องถููกส่่งต่่อไปยัังคนรุ่่นต่่อๆ ไป เรากำลััง อยู่่ในบรรยากาศใกล้้เลืือกตั้้�งด้้วย ก็็เป็็นเรื่่�องที่ ่�ดีีหากรััฐบาลชุุดใหม่่จะสนใจที่่�จะผลััก ดัันเป็็นนโยบายออกมา นี่่�คืือสิ่่�งที่่�เราคาดหวัังกัับ NIDA Impacts ฉบัับนี้้� เหตุุผลที่่เปิิดตััวด้้วย SDGs (13): Climate Action และ PM2.5 เราหวัังว่่า NIDA Impacts จะเป็็นมิิติิใหม่่ ที่่�ทำำ ให้้คนตระหนัักถึึงบทบาทของสถาบัันการศึึกษา กัับการพััฒนา การสร้้างงานวิิจััยระดัับชาติิที่่�ตอบสนองสัังคมไทย มีีความจำำ เป็็นมาก ขณะที่่�ในระดัับนานาชาติิ NIDA ก็็มีีโครงการความร่่วมมืือ กัับมหาวิิทยาลััยระดัับโลกที่่�จะเชิิญอาจารย์์ผู้้เชี่่�ยวชาญในหลากหลายสาขา มาร่่วมทำำวิิจััยกัับเราเพื่่�อสร้้างองค์์ความรู้้หรืือปััญญา เพราะองค์์ความรู้้ นั้้�นมีีวัันหมดอายุุได้้ ดัังนั้้�น เราจะอยู่่นิ่่�งไม่่ได้้ ต้้องขยัับให้้ทัันโลกเช่่นเดีียวกััน เพราะหลายปััญหาที่่�เกิิดขึ้้�นในสัังคมเราในปััจจุุบัันเกี่่�ยวข้้องกัับปััจจััย ภายนอกประเทศอย่่างหลีีกเลี่่�ยงไม่่ได้้ เช่่น โควิิด 19 หรืือ PM2.5 ดัังนั้้�น ทั้้�งงานวิิจััยระดัับชาติิและระดัับนานาชาติิต้้องเชื่่�อมโยงกััน และเรา ต้้องผลัักดัันไปพร้้อมกััน โดยเฉพาะอาจารย์์หรืือนัักวิิจััยต้้องมีีพัันธะสััญญา ในการทำำประโยชน์์ให้้กัับประเทศและกัับโลก นี่่�คืือหน้้าที่่�ที่่�มหาวิิทยาลััยจำำ เป็็น จะต้้องทำำเพื่่�อความยั่่�งยืืนของการพััฒนา 6
เราหวัังว่่า NIDA Impacts จะเป็็นมิิติิใหม่่ ที่่�ทำำ ให้้คนตระหนัักถึึงบทบาทของสถาบัันการศึึกษา กัับการพััฒนา การสร้้างงานวิิจััยระดัับชาติิที่่�ตอบสนองสัังคมไทย มีีความจำำ เป็็นมาก ขณะที่่�ในระดัับนานาชาติิ NIDA ก็็มีีโครงการความร่่วมมืือ กัับมหาวิิทยาลััยระดัับโลกที่่�จะเชิิญอาจารย์์ผู้้เชี่่�ยวชาญในหลากหลายสาขา มาร่่วมทำำวิิจััยกัับเราเพื่่�อสร้้างองค์์ความรู้้หรืือปััญญา เพราะองค์์ความรู้้ นั้้�นมีีวัันหมดอายุุได้้ ดัังนั้้�น เราจะอยู่่นิ่่�งไม่่ได้้ ต้้องขยัับให้้ทัันโลกเช่่นเดีียวกััน เพราะหลายปััญหาที่่�เกิิดขึ้้�นในสัังคมเราในปััจจุุบัันเกี่่�ยวข้้องกัับปััจจััย ภายนอกประเทศอย่่างหลีีกเลี่่�ยงไม่่ได้้ เช่่น โควิิด 19 หรืือ PM2.5 ดัังนั้้�น ทั้้�งงานวิิจััยระดัับชาติิและระดัับนานาชาติิต้้องเชื่่�อมโยงกััน และเรา ต้้องผลัักดัันไปพร้้อมกััน โดยเฉพาะอาจารย์์หรืือนัักวิิจััยต้้องมีีพัันธะสััญญา ในการทำำประโยชน์์ให้้กัับประเทศและกัับโลก นี่่�คืือหน้้าที่่�ที่่�มหาวิิทยาลััยจำำ เป็็น จะต้้องทำำเพื่่�อความยั่่�งยืืนของการพััฒนา 7
จากจุุดเริ่่�มต้้นเล็็กๆ สถาบัันบััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์เติิบโตและประสบความสำเร็็จจากความ ร่่วมมืือกัับองค์์กรและมหาวิิทยาลััย ตลอดจนมููลนิิธิิและภาคประชาสัังคมทั้้�งในระดัับชาติิและระดัับ นานาชาติิมีีความมุ่่งมั่่�นสู่่ความเป็็นเลิิศทางวิิชาการผ่่านการสอน การฝึึกอบรม การวิิจััย และการให้้ คำปรึึกษา บนพื้้�นฐานของความยั่่�งยืืน ความร่่วมมืือเหล่่านี้้�เป็็นข้้อพิิสููจน์์ที่่�แสดงให้้เห็็นถึึงความมุ่่งมั่่�น ของสถาบัันบััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์ในการพััฒนาชุุมชนท้้องถิ่ ่� น ภููมิิภาค และทั่่�วโลกให้้ดีีขึ้้� น หััวใจ สำคััญก็็คืือการให้้ความรู้้และทัักษะที่่�จำเป็็นต่่อการวางแผนนโยบายสาธารณะ การพััฒนาธุุรกิิจ และ การบริิหารการพััฒนาที่ ่� รวบรวมแนวคิิดการพััฒนาที่ ่�ยั่่�งยืืนไว้้อย่่างครบถ้้วน เป้้าหมายสููงสุุดของสถาบัันบััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์คืือการพััฒนาที่่�สมดุุลระหว่่างสัังคม เศรษฐกิิจ และสิ่่�งแวดล้้อม เพื่่�อให้้บรรลุุเป้้าหมายนี้้� สถาบันบััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์จะยัังคงสร้้างและสนัับสนุนุ วััฒนธรรมแห่่งการเรีียนรู้้ที่่�ให้้ความสำคััญกัับภููมิิปััญญาและความยั่่�งยืืนผ่่านการศึึกษาที่ ่�มีีคุุณภาพสููง การวิิจััยที่ ่�มีีผลกระทบสููง และมุ่่งเน้้นความรัับผิิดชอบต่่อสัังคมและสิ่่�งแวดล้้อม พัันธกิิจของสถาบััน บััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์จะยัังคงสร้้างสรรค์์หลัักสููตรนวััตกรรมที่ ่�มุ่่งสู่่การพััฒนาที่ ่�ยั่่�งยืืน ส่่งเสริิม ธรรมาภิิบาล ความโปร่่งใส ความรัับผิิดชอบต่่อสาธารณะ และการมีีส่่วนร่่วมของพลเมืือง โดยเฉพาะ อย่่างยิ่่�งในด้้านสิ่่�งแวดล้้อมคืือการพััฒนาที่่�แท้้จริิง สถาบัันบััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์มีีความมุ่่งมั่่�น และเตรีียมพร้้อมที่่�จะถัักทอสายใยสัังคมใหม่่ที่ ่� หล่่อเลี้้�ยงบััณฑิิตและชุุมชนรุ่่นใหม่่ที่่�จะเป็็นผู้้นำและ เปลี่่�ยนแปลงโลกให้้ดีีขึ้้� น สถาบัันบััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์์ (NIDA) ก่่อตั้้�งขึ้้�นโดยยึึดการพััฒนา เป็็นหััวใจหลัักตั้้�งแต่่เริ่่�มต้้น โดยมีีจุุดมุ่่งหมายในการพััฒนาประเทศไทยให้้ ก้้าวหน้้าผ่่านการศึึกษาระดัับอุุดมศึึกษาโดยบ่่มเพาะแนวคิิดของการพััฒนา ที่่�แท้้จริิง ภายใต้้แนวคิิดนี้้� สถาบัันบััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์ตระหนัักถึึง ความสำคััญของการพััฒนาในทุุกมิิติิ ทั้้�งเศรษฐกิิจ สัังคม วััฒนธรรม และ สิ่่�งแวดล้้อม 9
เมื่่�อวัันพฤหััสบดีีที่่� 8 กัันยายน พ.ศ. 2565 สถาบัันบััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์ (NIDA) จััดกิิจกรรมบรรยาย พิิเศษ ณ ห้้องประชุุมจีีระ บุุญมาก อาคารสยามบรมราชกุุมารีี โดยมีี ศ.ดร.ทิิพวรรณ หล่่อสุุวรรณรััตน์์ อธิิการบดีี และประธานคณะกรรมการขัับเคลื่่�อนสถาบัันบััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์สู่่การพััฒนาอย่่างยั่่�งยืืน เป็็นประธานกล่่าวเปิิดงาน ซึ่่�งถืือเป็็นการเริ่่�มต้้น KICKOFF Sustainable Development Goals ของ สถาบัันฯ สอดรัับกัับปรััชญาใหม่่ “WISDOM for Sustainable Development สร้้างปััญญาเพื่่�อการพััฒนา ที่ ่�ยั่่�งยืืน” ทางสถาบัันฯ ได้้รัับเกีียรติิเป็็นอย่่างสููงจาก ดร.สุุวิิทย์์ เมษิินทรีีย์์ อดีีตรััฐมนตรีีว่่าการกระทรวงการ อุุดมศึึกษา วิิทยาศาสตร์์ วิิจััยและนวัตกรรัม เป็นวิิ ็ทยากรบรรยายพิิเศษ ในหัวข้ั ้อ “Wisdom for Sustainable Development: Time to Build a Better World & a Brighter Future” และในช่่วงท้้ายของกิิจกรรม รศ.ดร.จุุรีีวิิจิิตรวาทการ กรรมการสภาสถาบัันผู้้ทรงคุุณวุุฒิิ และที่ ่�ปรึึกษาคณะกรรมการขัับเคลื่่�อนสถาบััน บััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์สู่่การพััฒนาอย่่างยั่่�งยืืน ได้้ให้้เกีียรติิกล่่าวถึึงความสำคััญของการขัับเคลื่่�อนนำพา สถาบัันฯ สู่่เป้้าหมายการพััฒนาที่ ่�ยั่่�งยืืนอย่่างเป็็นรููปธรรมต่่อไป การจััดกิิจกรรมบรรยายพิิเศษในวันนี้้ ั � นัับเป็น็ กิิจกรรมต่่อเนื่่�องจาก “การอบรมเตรีียมความ พร้้อมมหาวิิทยาลััยเพื่่�อเข้้าสู่่การจััดอัันดัับ The Times Higher Education Impact Rankings: Sustainable Development Goals (SDGs)” โดยมีีวัตถุั ปรุะสงค์์สำคััญ คือ ื เพื่่�อสนัับสนุุนและส่่งเสริิมให้้ ผู้้บริิหาร คณาจารย์์ และบุคลุากร ของสถาบััน มีีความรู้้ความเข้้าใจเกี่่�ยวกัับการ ดำเนิินงานไปสู่่เป้้าหมายตามวิิสััยทััศน์์ในการ เป็็นสถาบัันสร้้างสรรค์์ปััญญาของสัังคม และ สร้้างผู้้นำเพื่่�อไปสู่่การพััฒนาที่่�ยั่่�งยืืนในระดัับ สากล เพื่่�อเตรีียมความพร้้อมเข้้าสู่่ การจััดอัันดัับ The Times Higher Education Impact Rankings: Sustainable Development Goals ของ มหาวิิทยาลััยระดัับโลก และ เพื่่�อสร้้างบรรยากาศทางวิิชาการ อัันเป็็นโอกาสอัันดีีที่่�ผู้้บริิหาร คณาจารย์์ เจ้้หน้้าที่่� และนักศึึกษ ัาของสถาบัันฯ จะได้้มีีโอกาสแลกเปลี่่�ยนเรีียนรู้้เกี่่�ยวกัับการ พััฒนาการดำเนิินงานเพื่่�อนำไปสู่่ความยั่่�งยืืน ในอนาคตต่่อไป 1 2 3 10
NIDA is moving toward “Sustainable Development” ก้้าวเข้้าสู่่ปีีที่่� 57 สถาบันบััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์ (NIDA) ร่่วมขัับเคลื่่�อน 17 เป้้าหมายเพื่่�อความยั่่�งยืืน (SDGs) โดยเป้้าหมายการพััฒนาที่ ่�ยั่่�งยืืนแห่่งสหประชาชาติิหรืือ SDGs ถืือเป็็นพิิมพ์์เขีียว 17 เป้้าหมาย เพื่่�อบรรลุุ อนาคตที่ ่�ดีีขึ้้� นและยั่่�งยืืนมากขึ้ ้� นสำหรัับทุุกคน เป็็นกรอบการพััฒนาของโลกเพื่่�อร่่วมกัันบรรลุุการพััฒนา ทางสัังคม เศรษฐกิิจ และสิ่่�งแวดล้้อมอย่่างยั่่�งยืืน โดยไม่่ทิ้้�งใครไว้้ข้้างหลัังภายในปีี 2030 ในการจััดการกัับ ความท้้าทายระดัับโลกที่่�เรากำลัังเผชิิญ ซึ่่�งรวมถึึงความยากจน ความไม่่เท่่าเทีียมกััน การเปลี่่�ยนแปลงสภาพ ภููมิิอากาศ ความเสื่่�อมโทรมของสิ่่�งแวดล้้อม สัันติิภาพ และความยุุติิธรรม 11
และเพื่่�อให้้สอดคล้้องกัับปรััชญา ใหม่่ “Wisdom for Sustainable Development” สร้้าง ปััญญาเพื่่�อการพััฒนาที่ยั่่่� �งยืืน ทาง สถาบันบััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์ ได้มีี้ บทบาทในการขัับเคลื่่�อนสู่่การ พััฒนาอย่่างยั่่�งยืืนโดยได้้มีีการ จััดทำงานวิิจััยเพื่่�อตอบโจทย์์ 17 เป้้าหมาย SDGs โดยมีีการจััดตั้้�ง ศููนย์์วิิจััยเฉพาะทาง ทั้้�งหมด 10 ศููนย์์ ได้้แก่่ 12
เนื่่�องจากโลกกำลัังเผชิิญกัับปััญหาสภาพภููมิิอากาศเปลี่่�ยนแปลง สถาบัันบััณฑิิต พััฒนบริิหารศาสตร์์ จึึงหยิิบยกประเด็็นเรื่่�อง PM2.5 ขึ้ ้� นมาเป็็นฉบัับปฐมฤกษ์์ สอด รัับกัับ SDGs เป้้าหมายที่่� 13: Climate Action โดยมีีคณาจารย์์ของสถาบัันบััณฑิิต พััฒนบริิหารศาสตร์์ ที่ ่�มีีบทบาทในการเป็็นคณะกรรมการชุุดต่่างๆ มาร่่วมให้้ข้้อคิิด เห็็น กำหนดนโยบาย และร่่วมดำเนิินการในประเด็็นที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับภััยพิิบััติิจากการ เปลี่่�ยนแปลงสภาพภููมิิอากาศ อาทิิรศ.ดร.อดิิศร์์ อิิศรางกููร ณ อยุุธยา เข้้าร่่วมเป็็น กรรมการผู้้ทรงคุุณวุฒิิุ (ภาคเอกชน) ด้้านเศรษฐศาสตร์สิ่์ ่�งแวดล้้อม ศ.ดร.จำลอง โพธิ์์บุ�ุญ คณะบริิหารการพััฒนาสิ่่�งแวดล้้อม เข้้าร่่วมเป็็นกรรมการผู้้ทรงคุุณวุุฒิิในคณะกรรมการ นโยบายป่่าไม้้แห่่งชาติิ และ ศ.ญาณวิิทย์์ ดร.ศิิวััช พงษ์์เพีียจัันทร์์ เข้้าร่่วมเป็็นคณะ อนุุกรรมการอนุุสััญญามิินามาตะว่่าด้้วยปรอท และเป็็นผู้้อำนวยการศููนย์์วิิจััยและ พััฒนาการป้้องกัันและจััดการภััยพิิบััติิ เข้้าร่่วมเป็็นคณะอนุุกรรมการด้้านวิิชาการแก้้ไข ปััญหามลภาวะทางอากาศ เพื่่�อเสนอแนะนโยบายและมาตรการในการแก้้ไขปััญหา มลภาวะทางอากาศต่่อคณะกรรมการสิ่่�งแวดล้้อมแห่่งชาติิ เพื่่�อกราบเรีียนนายกรััฐมนตรีี พิิจารณาแก้้ไขปััญหาตามแผนปฏิิบััติิการขัับเคลื่่�อนวาระแห่่งชาติิการแก้้ไขปััญหามลพิิษ ด้้านฝุ่น่�ละออง นำไปสู่่การจััดเสวนาเรื่่�องการถอดบทเรีียนการร่่างกฎหมายอากาศสะอาด จากประเทศสหรััฐอเมริิกา โดยเชิิญผู้้เชี่่�ยวชาญจากสหรััฐฯ Dr. Evan Bing มาร่่วมแบ่่ง ปัันประสบการณ์์เรื่่�องการร่่างกฎหมายอากาศสะอาด รวมทั้้�งคุุณรสนา โตสิิตระกููล และ ตััวแทนภาคการเมืืองและภาคประชาชน ได้้รัับเกีียรติิจากท่่านอุุปทููต Ms. Gwendolyn Cardno สถานเอกอััครราชทููตสหรััฐอเมริิกาประจำประเทศไทย มาร่่วมในพิิธีีเปิิดด้้วย สถาบัันบััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์มีีเป้้าหมายในการเผยแพร่่ ผลงานทางวิิชาการของคณาจารย์์หรืือบุุคลากรของสถาบัันบััณฑิิต พััฒนบริิหารศาสตร์์ให้้เป็็นที่่�รัับรู้้ต่่อสัังคมในวงกว้้าง และบููรณาการงาน วิิจััยและผลงานทางวิิชาการเข้้ากัับผลสำรวจของ NIDA Poll และคณะ ในสถาบัันบััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์ เพื่่�อเชื่่�อมโยงการใช้้งานองค์์ความรู้้ จากการวิิจััยซึ่่�งจะส่่งผลกระทบไปสู่่การพััฒนาประเทศ ทั้้�งในมิิติิเชิิงบริิการ วิิชาการด้้านนโยบาย และด้้านสัังคม โดยการนำผลงานวิิจััยเชิิงนโยบายไป ใช้้ประโยชน์์ในการประกอบ จะนำผลงานวิิจััยเชิิงนโยบายไปประกอบเป็็น ข้้อมููลในการประกาศในกฎหมาย หรืือกํําหนดมาตรการ กฎเกณฑ์์ต่่างๆ โดยองค์์กร หรืือหน่่วยงานภาครััฐและเอกชน เป็็นต้้น จากการพิิจารณา หลัักฐานและข้้อมููลที่ ่�มีีเพื่่�อนำไปประกอบการตััดสิินใจในการบริิหารและ การกํําหนดนโยบายในระดัับประเทศ 13
• COVER Story
ศ.ดร.ศิิวั ั ช พงษ์์เพีียจัันทร์ ์ PM2.5 หรืือฝุ่่�นละอองขนาดเล็ก็ไม่่เกิิน 2.5 ไมครอน ที่่�ได้ชื่้่�อว่่าฝุ่่�นพิษจิ๋๋ว� เป็็นปััญหา เรื้้�อรัังด้้านมลพิิษทางอากาศที่่�คุุกคามชีีวิิตของผู้้คนจำนวนมาก โดยองค์์การอนามััย โลก หรืือ WHO (World Health Organization) ประเมิินว่่าในแต่่ละปีีมีีผู้้เสีียชีีวิิต จากมลพิษิทางอากาศมากถึึง 7 ล้้านราย[1] โดยเฉพาะฝุ่่�น PM2.5 ที่่มี�ปีระชากรถึึงกว่่า 80% ทั่่�วโลกกำลัังเผชิิญกัับผลกระทบอย่่างไม่่อาจหลีีกเลี่่�ยงได้้ [2] และขณะที่่�ประเทศไทยย่่างเข้้าสู่่ฤดููกาล PM2.5 ซึ่่�งกลายเป็็นภััยประจำถิ่่�นของหลาย พื้้�นที่่�อย่่างเป็็นทางการในช่ว่งนี้้�หรืือระหว่่างเดืือนมกราคมถึึงเมษายน NIDA Impacts จึึงถืือโอกาสชวน ศ.ดร.ศิิวััช พงษ์์เพีียจัันทร์์ ผู้้อำนวยการศููนย์์วิิจััยและพััฒนาการ ป้้องกัันและจััดการภััยพิิบััติิ คณะพััฒนาสัังคมและสิ่่�งแวดล้้อม NIDA สนทนาถึึงวาระ PM2.5 ในฐานะที่่ท่� ่านเป็็นนักวิั ิชาการผู้เ้ชี่่ยว�ชาญด้้านสารก่่อมะเร็็งและสารก่่อการกลาย พัันธุ์์คนสำคััญ ที่่�เกาะติิดประเด็็นมลพิิษทางอากาศในชั้้�นบรรยากาศมาอย่่างยาวนาน รวมทั้้�งจุุดประเด็็นเกี่่�ยวกัับ PM (Particulate Matter) โดยเฉพาะ PM2.5 ให้้เป็็นที่่� รัับรู้้เป็็นคนแรกๆ ในสัังคมไทย สนทนากัับ ถึึงสถานการณ์์ PM2.5 ไทย 15
สื่่�อและสัังคมเริ่่�มให้้ความสำคััญอย่่างมากกัับ PM2.5 ตั้้�งแต่่เมื่่�อต้้นปีี พ.ศ. 2562 เป็็นต้้น มา ทั้้�งที่่�ก่่อนหน้้านั้้นมีี�งานวิิจััยออกมาพอสมควรแต่ยั่ ังไม่่เป็นปร ็ะเด็น็ [3-10] บทบาทหนึ่่�ง ที่่�ทำมาโดยตลอดก็็คืือการเป็็นนัักวิิชาการที่่�เรีียกร้้องให้้ภาครััฐต้้องมีีการปรัับเปลี่่�ยนค่่า มาตรฐานมลพิิษทางอากาศในชั้้�นบรรยากาศ เช่่น PM2.5 ซึ่่�งที่ ่� ผ่่านมาอยู่่ที่่� 50 ไมโครกรััม ต่่อลููกบาศก์์เมตร สููงกว่่าค่่ามาตรฐานสากลที่ ่� กำหนดโดย WHO รวมทั้้�งสหรััฐอเมริิกาที่ ่� อยู่่ที่่� 25 ไมโครกรััมต่่อลููกบาศก์์เมตร ถึึงเท่่าตััว ภายหลัังจากที่ ่�มีีการเคลื่่�อนไหวของ ภาคประชาสัังคมและนัักวิิชาการอย่่างต่่อเนื่่�อง ทำให้้เดืือนมิิถุุนายนที่่�จะถึึงนี้้�จะมีีการ ปรัับเปลี่่�ยนค่่ามาตรฐาน จาก 50 ไปเป็น็ 37.5 ไมโครกรััมต่่อลููกบาศก์์เมตร[11] แต่่สำหรัับ สารก่่อมะเร็็ง ณ เวลานี้้�ยัังไม่่มีีการกำหนดค่่ามาตรฐาน สถานะของการขัับเคลื่่�อนวาระ PM2.5 ณ ปััจจุุบััน 16
อัันตรายของฝุ่่�น PM2.5 PM2.5 เป็็นที่่�รัับรู้้ถึึงความเชื่่�อมโยงกัับการเกิิดโรคมะเร็็ง แต่่จากงานวิิจััยหลายชิ้้�น ในช่ว่งหลัังรวมทั้้�งของ WHO เอง ตอกย้้ำถึึงอันตรั ายของฝุ่น่� PM2.5 ที่ส่ ่� ่งผลกระทบ ต่่อสุุขภาพไม่่เพีียงโรคมะเร็็งเท่่านั้้�น แต่่รวมถึึงโรคที่ ่� คาดไม่่ถึึง เช่่น โรคเบาหวาน โรคตัับ โรคไต ที่น่ ่� ่ากลัวัคือ โ ืรคอััลไซเมอร์์ ซึ่่�งสอดคล้้องกัับงานวิิจััยที่ร ่� ะบุุว่่า PM2.5 ส่่งผลเสีียต่่อความจำ ตััวอย่่างเช่่นนัักเรีียนในพื้้�นที่ ่� ที่ ่� ค่่าฝุ่่�น PM2.5 ต่่ำจะมีีผลการ เรีียนที่ ่�ดีีกว่่านัักเรีียนในพื้้�นที่ ่� ที่ ่�มีีค่่าฝุ่่�น PM2.5 สููงอย่่างเห็็นได้้ชััด [12-15] ค่่าฝุ่น่� PM2.5ยัังเชื่่�อมโยงกัับการเกิิดโรคอื่น ่� ๆ งานวิิจััยของประเทศจีีนพบว่่ามลพิิษ ทางอากาศชนิิดต่่างๆ เช่น่ PM10, PM2.5, คาร์์บอนมอนอกไซด์์, ซััลเฟอร์์ไดออกไซด์์ มีีส่่วนเพิ่่�มความเสี่่�ยงในการเป็็นโรคหวััด [16] รวมทั้้�งโควิิด 19 เองที่่�งานวิิจััยของ ประเทศอิิตาลีีได้้ตั้้�งข้้อสัังเกตว่่าค่่า PM2.5 ของอิิตาลีีที่่�ทางตอนเหนืือมีีค่่าสููงกว่่าทาง ตอนใต้้นั้้�นมีีความสอดคล้้องกัับอััตราการเสีียชีีวิิตจากโควิิด 19 ที่ ่� สููงกว่่าด้้วย [17] ปััจจััยทางธรรมชาติิยัังมีีส่่วนเพิ่่�มผลกระทบต่่อสถานการณ์์มลพิิษทางอากาศ เช่่น ในพื้้�นที่่�ภาคเหนืือ ได้้แก่่ 1) วััฏจัักร ENSO จากอุุณหภููมิิของกระแสน้้ำทะเลในมหาสมุุทรแปซิิฟิิก โดยปรากฏการณ์์เอลนีีโญ (El Niño) ซึ่่�งจะทำให้้อากาศแห้้งแล้้ง ส่่งผลให้้โอกาสการเกิิดฝุ่่�น PM2.5 มีีเพิ่่�มมากขึ้ ้� น 2) ปรากฏการณ์์ IOD (Indian Ocean Dipole) ใน Positive Mode เป็็นปรากฎการณ์์แบบเดีียวกัันกัับวััฏจัักร ENSO แต่่เกิิดใน มหาสมุุทรอิินเดีีย โดย Positive Mode จะส่่งผลแบบเดีียวกัับเอลนีีโญ 3) ปรากฏการณ์์ฝาชีีครอบในช่่วง ฤดููหนาว เกิิดจากมวลอากาศเย็็นที่่�ไหลลงมาจากประเทศจีีนตอนใต้้แผ่่ปกคลุุมภููมิิประเทศที่่�เป็็นแอ่่งกระทะ ทำให้้อากาศถ่่ายเทได้้ไม่่ดีี 4) การสะสมของชีีวมวลที่่�มากเกิินไป งานวิิจััยของ Harvard University ยัังระบุุว่่า การเพิ่่�มขึ้้�นของ ฝุ่่�น PM2.5 ทุุก 1 ไมโครกรััม ต่่อลููกบาศก์์เมตร จะส่่งผลให้้มีีผู้้ เสีียชีีวิิตเพิ่่�มขึ้้�นถึึงร้้อยละ 15% [18] 17
บทบาทที่ ่�มีีส่่วนในการขัับเคลื่่�อนวาระคุุณภาอากาศอย่่างมากคืือการเป็็นหััวหน้้าคณะทำงาน Prime Mover ใน “โครงการพลเมืืองสร้้างสรรค์์ (Active Citizen) และผู้้นำเพื่่�อสร้้างความ เปลี่่�ยนแปลง (Prime Mover) ในบริิบทการจััดการคุุณภาพอากาศสำหรัับประเทศไทย” [23-24] โดยสำนัักสนัับสนุุนการควบคุุมปััจจััยเสี่่�ยงทางสุุขภาพ หรืือ สสส. อีีกส่่วนคืือความร่่วมมืือกัับ ยููนิิโด ที่ต้ ่� ้องการสนัับสนุนุให้้ภาคอุตุสาหกรรมลดการปล่่อยสารพิิษในชั้้น�บรรยากาศให้้น้้อยลง มากที่ ่� สุุดผ่่านการใช้้แนวคิิดที่่�เรีียกว่่า BAT/BEP ในการช่่วยลดการปลดปล่่อยของสารพิิษจาก แหล่่งกำเนิิด หลักัๆ คือเืข้้าไปสนัับสนุนอุตุสาหกรรมที่่�ใช้หม้้ ้อต้้มในโรงงานอุตุสาหกรรมซึ่่�งเป็น็ แหล่่งกำเนิิดหลักัของมลพิิษทางอากาศในภาคอุตุสาหกรรม ให้้มีีการดููแลระบบอย่่างสม่่ำเสมอ และใช้้เชื้้�อเพลิิงที่่�เหมาะสม ซึ่่�งช่่วยให้้ผู้้ประกอบการประหยััดต้้นทุุนด้้านเชื้้�อเพลิิงและเพิ่่�ม ผลกำไรในการผลิิตไปพร้้อมกันั สำหรัับโครงการล่่าสุุดที่่�เป็นหั็วหน้ั ้าโครงการเกี่่�ยวข้้องกัับเมืือง บทบาทการขัับเคลื่่�อนวาระคุุณภาพอากาศ ข้้อเสนอถึึงมาตรการการแก้้ไขปััญหาที่่�ได้้เน้้นย้้ำมาโดยตลอดก็็คืือ 1) การควบคุุมควัันดำจากเครื่่�องยนต์์ดีีเซล และการส่่งเสริิมการใช้้เชื้้�อเพลิิงสะอาด ได้้แก่่ การใช้้ B10/NGV การปรัับค่่ามาตรฐานเชื้้�อเพลิิงจาก EURO 4 สู่่ EURO 5 และการส่่งเสริิมการใช้้รถยนต์์ไฟฟ้้า EV 2) ในส่่วนของการเผาเศษชีีวมวลในที่่�โล่่งในภาค การเกษตร จำเป็็นต้้องมีีการจััดการชีีวมวล เช่่น โดยการเพิ่่�มมููลค่่าชีีวมวลให้้กัับเกษตรกร อย่่างการนำไปทำ ปุ๋๋�ยหมััก การนำไปจำหน่่ายเป็็นเชื้้�อเพลิิงสำหรัับโรงไฟฟ้้าชีีวมวล หรืือการให้้ความต่่างของราคารัับซื้้�ออ้้อย ระหว่่างอ้้อยสดกัับอ้้อยเผาเพื่่�อให้้เกษตรกรไม่่หัันไปเผา 3) ในส่่วนของโรงงานอุุตสาหกรรม นอกจากการใช้้ เชื้้�อเพลิิงสะอาดในโรงงานอุุตสาหกรรมแล้้ว คืือการสนัับสนุุนให้้ภาคอุุตสาหกรรมปล่่อยมลพิิษทางอากาศให้้ น้้อยที่ ่� สุุดผ่่านแนวคิิดสองอย่่าง อย่่างแรก คืือ Best Available Techniques หรืือ BAT หมายถึึง เทคนิิคที่่�ดีี ที่ ่� สุุด และอย่่างที่่�สอง คืือ Best Environment Practices หรืือ BEP หมายถึึง แนวการปฏิิบััติิด้้านสิ่่�งแวดล้้อม ที่ดีีที่่� สุ ่� ุด ตัวัอย่่างจากโครงการที่่�องค์ก์ารพััฒนาอุตุสาหกรรมแห่่งสหประชาชาติิหรืือ ยููนิิโด (United Nations Industrial Development Organization - UNIDO) ผลัักดัันไว้้ คืือการทำความสะอาดเศษโลหะก่่อนเข้้าสู่่ การรีีไซเคิิลในโรงงานรีีไซเคิิลโลหะ เช่น่การนำน้้ำมันัออกก่่อนที่่�จะถลุุง และอาศััยอุปกรณ์ุดั์กจัับต่่างๆ เพื่่�อการ ดักจัับมลพิิษที่ถููกปล่ ่� ่อยออกมาทั้้�งฝุ่น่�และก๊๊าซ หรืือการใช้้เทคโนโลยีีทางวิิทยาศาสตร์ช่์ว่ยจััดการปััญหาในการ ปลดปล่่อยมลพิิษทางอากาศ เช่น่การใช้้เทคโนโลยีีไมโครอิิมััลชั่่น�ในหม้้อต้้มน้้ำในโรงงานอุตุสาหกรรม [19-22] 18
อุตุสาหกรรมเชิิงนิิเวศซึ่่�งพบว่่ามีีกากของเสีียจากภาคอุตุสาหกรรมเป็น็จำนวนมาก แต่ที่่ผ่ ่� ่านมา ไม่่เคยมีีการจััดการอย่่างถููกวิิธีีจนก่่อให้้เกิิดปััญหาสิ่่�งแวดล้้อม จึึงเกิิดเป็น็ ไอเดีียที่่�ทางยููนิิโดร่ว่ม กัับกรมโรงงานได้จั้ัดให้้มีีการประกวดการเปลี่่�ยนกากของเสีียอุตุสาหกรรมเป็นผลิิตภั ็ ัณฑ์สีี์เขีียว โดยจะมีีการแข่่งขัันทั่่�วประเทศในปีีนี้้� ส่่วนบทบาทอื่ ่� นๆ ก็็เช่่นการเป็็นโฆษกของศููนย์์แก้้ไขปััญหามลพิิษทางอากาศ มีีหน้้าที่่�ให้้ความรู้้กัับประชาชน รายงานสถานการณ์์คุุณภาพอากาศพร้้อมเสนอแนะแนวทางในการป้้องกัันและแก้้ไขหรืือการรัับมืือกัับปััญหา ฝุ่่�น PM2.5 ที่่�จะมาเป็็นช่่วงฤดููกาล และการเป็็นอนุุกรรมการวิิชาการจััดการแก้้ไขปััญหามลพิิษทางอากาศที่ ่� นำเสนอนโยบายให้้มีีการปรัับลดปััญหามลพิิษทางอากาศ สำหรัับ “impacts” จากบทบาทนัักวิิชาการที่ ่�มีีต่่อสัังคม คิิดว่่าจะเกิิดขึ้ ้� นได้้ต้้องมาจากการวิิจััย ทั้้�งในด้้าน ผลกระทบที่มีีต่่� ่อมนุษย์ุ์และสิ่่�งแวดล้้อม รวมทั้้�งด้้านแหล่่งกำเนิิดซึ่่�งยัังคงเป็นข้็ ้อมููลที่่�จำเป็น็สำหรัับการกำหนด มาตรการรัับมืือที่่�เหมาะสม เมื่่�อทำวิิจััยออกมาแล้้วได้้ผลอย่่างไรจะต้้องนำไปเผยแพร่่ในวงกว้้างให้้สัังคมได้้ ตระหนัักรู้ แ้ต่่เสีียงของเราเพีียงคนเดีียวอาจจะไม่ดั่ ัง จำเป็นต้็ ้องรวมกันัเป็นหมู่่ค ็ณะ สร้้างพันัธมิิตรนัักวิิชาการ ที่่�จะมาร่ว่มมืือกันั สร้้างเครืือข่่ายนัักวิิจััยที่มีีอุ่� ุดมการณ์ร่์ว่มกันัในการขัับเคลื่่�อนให้้ภาครััฐขยัับตัวัเพื่่�อตอบสนอง ในสิ่่�งที่่�ภาคประชาชน นัักวิิชาการ เรีียกร้้อง ตััวอย่่างเช่่นในบทบาทการทำงานขัับเคลื่่�อนวาระคุุณภาพอากาศ ของคณะทำงาน Prime Mover เป็็นต้้น ภาพ 1: อััตราการเสีียชีีวิิตจากโรคต่่างๆ ที่่�มีีสาเหตุุมาจากมลพิิษ ทางอากาศ ที่่�มา: WHO ภาพ 2: แผนที่่�ของอััตราการเสีียชีีวิิตในแต่่ละทวีีปทั่่�วโลก 19
• NIDA Academic Forum การถอดบทเรีียน การร่่างกฎหมาย อากาศสะอาด จากประเทศสหรััฐอเมริิกา
การถอดบทเรีียน การร่่างกฎหมาย อากาศสะอาด จากประเทศสหรััฐอเมริิกา วัันศุุกร์์ที่่� 9 ธัันวาคม พ.ศ. 2565 เวลา 13:00-16:00 น. ณ ห้้องประชุุมจีีระ บุุญมาก ชั้้�น 3 อาคารสยามบรมราชกุุมารีี สถาบัันบััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์ (NIDA) เผยแพร่่ผ่่านระบบออนไลน์์ทางซููม และถ่่ายทอดสด ผ่่านเพจเฟซบุ๊๊ก NIDA Thailand และช่่อง News 1 ผู้้ร่่วมเสวนา: • Dr. Evan Bing • ศ.ดร.ศิิวิิช พงษ์์เพีียจัันทร์์ • นิิติิพล ผิิวเหมาะ • พต.ยงยุุทธ สาระสมบััติิ • รสนา โตสิิตระกููล • ผศ.ดร.กฤษฎากร ว่่องวุุฒิิกุุล • จัักรพล ตั้้�งสุุทธิิธรรม • พงศ์์พรหม ยามะรััต • วิิทยา ครองทรััพย์์ • บััณรส บััวคลี่ ่� • อััลลิิยา เหมืือนอบ ดำเนิินการเสวนา: รััตติิกรณ์์ จารุุเกษตรวิิทย์์ รัับชมการเสวนา ฉบัับเต็็มได้้ที่่� 21
อากาศสะอาดเป็็นวาระเร่่งด่่วนร่่วมกัันของทุุกประเทศในโลก สะท้้อนได้้จากการ กำหนดให้้มีีวัันสากลเพื่่�ออากาศสะอาด (International Day of Clean Air) โดยมติิของที่่�ประชุุมสมััชชาใหญ่่แห่่งองค์์การสหประชาชาติิ เมื่่�อวัันที่่� 7 กัันยายน 2020 NIDA โดยสำนัักวิิจััย ในฐานะกลไกขัับเคลื่่�อนวาระคุุณภาพอากาศอย่่างต่่อ เนื่่�อง จึึงได้้เริ่่�มต้้นเสวนาในโครงการ NIDA Academic Forum ครั้้�งที่่� 1 ประจำปีี งบประมาณ 2566 ด้้วยหััวข้้อเกี่่�ยวกัับการร่่างกฎหมายอากาศสะอาด โดยความ ร่่วมมืือกัับสถานเอกอััครราชทููตสหรััฐประจำประเทศไทย ดึึงหััวเรี่่�ยวหััวแรงสำคััญ ทั้้�งตััวแทนจากพรรคการเมืือง นัักวิิชาการ และภาคประชาสัังคม นำโดย ศ.ดร.ศิิวััช พงษ์์เพีียจัันทร์์ ผู้้อำนวยการศููนย์์วิิจััยและพััฒนาการป้้องกัันและจััดการภััยพิิบััติิ คณะพััฒนาสัังคมและยุุทธศาสตร์์การบริิหาร NIDA ร่่วมกัันถอดบทเรีียนความ สำเร็็จในการใช้้กฎหมายอากาศสะอาดของประเทศสหรััฐอเมริิกา ในช่่วงเวลา ที่่�ร่่าง พ.ร.บ. อากาศสะอาดของประเทศไทยกำลัังถููกผลัักดัันอย่่างเข้้มข้้นจาก หลายภาคส่่วน โดยมีี ศ.ดร.ทิิพวรรณ หล่่อสุุวรรณรััตน์์ อธิิการบดีี NIDA และ Ms. Gwendolyn Cardno, Deputy Chief of Mission สถานเอกอััครราชทููตสหรััฐฯให้้เกีียรติิเป็็น ประธานกล่่าวเปิิดงานเสวนาร่ว่มกััน ด้วยคว้ามมุ่่งหวัังว่่าเวทีครั้้ ี �งนี้้�จะช่วย่สร้้างความ ชััดเจนให้กั้บกั ารนำเสนอแนวทางการร่่างกฎหมายอากาศสะอาดที่่�เหมาะสมสำหรับั ประเทศไทย 22
Dr. Evan Bing ตััวแทนจากฝั่่�งสหรััฐฯ ผู้้เชี่่�ยวชาญด้้านอากาศจากสำนัักงาน Northwest Clean Air Agency รััฐวอชิิงตันั บรรยายในหัวข้ั ้อ “กฎหมายอากาศสะอาดของสหรััฐอเมริิกา” กล่่าว ถึึงที่่�มาที่่�ไปของกฎหมายอากาศสะอาด (Clean Air Act) ว่่าเป็นผ็ลจากการรณรงค์์ของ ประชาชนในทศวรรษ 1950-60 ที่ก ่� ดดันัให้้รััฐสภาจััดการกัับปััญหาด้้านสิ่่�งแวดล้้อม จน นำไปสู่่การตรา พ.ร.บ. ปกป้้องสิ่่�งแวดล้้อม หรืือ EPA (Environmental Protection Agency) ในปีี 1970 (แก้้ไขเพิ่่�มเติิมขอบเขตอำนาจในปีี 1990 และ 2006) ซึ่่�งเป็็นที่่�มา ของการกำหนดค่่ามาตรฐานของมลพิิษทางอากาศ 6 รายการเพื่่�อควบคุุมคุุณภาพอากาศ ได้้แก่่ PM2.5, PM10, โอโซน (O3 ), ซััลเฟอร์์ไดออกไซด์์ (SO2 ), ไนโตรเจนไดออกไซด์์ (NO2 ), คาร์์บอนมอนอกไซด์์ (CO) และสารตะกั่่�ว (Pb) 23
จุุดแข็็งของกฎหมายอากาศสะอาดสหรััฐฯ คือ 1. ืการมีีข้้อบััญญัติิัในการป้้องกันปััญหามลพิิษทางอากาศทั้้�งใน ระดัับประเทศจนถึึงระดัับท้้องถิ่ ่� น 2. การมองการจััดการอย่่างเป็็นวััฏจัักร ตั้้�งแต่่การตั้้�งเป้้าหมายลดการปลด ปล่่อยมลพิิษทางอากาศ พััฒนากลยุุทธ์์ในการควบคุุม ประเมิินผลโครงการ และวนกลัับมาที่ ่� การตั้้�งเป้้าหมาย ใหม่่ และมีีการบููรณาการการทำงานโดยอาศััยการวิิจััยทางวิิทยาศาสตร์์ขัับเคลื่่�อนแนวทางกำกัับดููแลทั้้�งหมด 3. การกำหนดค่่ามาตรฐานเพื่่�อลดอััตราการปลดปล่่อยมลพิิษทางอากาศและพััฒนาเทคโนโลยีีในการควบคุุม ในส่วนต่่ ่างๆ โดยการออกกฎระเบีียบในระดัับประเทศ ระดัับภููมิิภาคระดัับท้้องถิ่น ่� รวมถึึงโครงการตามความ สมัครั ใจที่่�ใช้ก้ารตลาดเป็น็แรงจููงใจ แนวทางหนึ่่�งคือืการใช้้มาตรฐานคุุณภาพอากาศในชั้้น�บรรยากาศแห่่งชาติิ ควบคุุมพื้้�นที่ ่� ที่่�ไม่่ประสบความสำเร็็จ (Non-attainment Area) โดยการออกกฎระเบีียบเข้้มข้้น ส่่งผลให้้การ ดำเนิินธุุรกิิจที่ ่�ปลดปล่่อยมลพิิษทางอากาศทำได้้ยากขึ้ ้� น 4. การกำหนดความรัับผิิดชอบของ EPA กัับรััฐบาล ของแต่่ละรััฐที่ ่� ชััดเจน โดย EPA มีีหน้้าที่ ่� กำหนดมาตรฐานคุุณภาพอากาศในแต่่ละพื้้�นที่่� ส่่วนรััฐบาลของแต่่ละ รััฐมีีหน้้าที่่�ให้้คำแนะนำในส่วน่ของพื้้นที่� ่�และพััฒนาฐานข้้อมููลการปลดปล่่อยมลพิิษทางอากาศจากแหล่่งกำเนิิด 5. การตั้้�งคณะกรรมการอากาศสะอาด (Clean Air Scientific Advisory Committee (CASAC)) เพื่่�อไม่่ให้้ หน่ว่ยงานใดหน่ว่ยงานหนึ่่�งมีีบทบาทแต่่เพีียงผู้้เดีียวในการกำหนดและควบคุุมคุุณภาพอากาศ 6. การบัังคัับใช้้ กฎหมายที่่�ได้้มาตรฐาน (Enforcement of CAA and NAAQS) โดยกระทรวงยุุติิธรรมมีีบทบาทในการดููแล การบัังคัับใช้้กฎหมายอากาศสะอาดในศาลของรััฐบาลกลาง 24
กฎหมายอากาศสะอาดสหรััฐฯ ประสบความความท้้าทายในช่่วงแรกที่ ่� ภาคธุุรกิิจมองว่่าจะส่่งผลกระทบต่่อการเติิบโตทางเศรษฐกิิจ แต่่ข้้อมููล จากการศึึกษาชี้้�ว่่ามาตรการการควบคุุมมลพิิษทางอากาศที่ ่�ดีีส่่งผลให้้ เศรษฐกิิจเติิบโตได้ดีียิ่้ ่�งขึ้น ้� ทำให้้เห็น็ ว่่าการจััดการคุุณภาพอากาศเป็นก็าร สร้้างแรงจููงใจทางเศรษฐกิิจ หากลดการปลดปล่่อยมลพิิษทางอากาศลงได้้ คุุณภาพชีีวิิตของประชาชนก็็จะดีีขึ้้� น GDP ก็็จะสููงขึ้ ้� นตามไปด้้วย อีีกเรื่่�อง ที่่�สำคััญคืือความยุุติิธรรมทางสิ่่�งแวดล้้อม (Environmental Justice) เช่่น ประชาชนในบางพื้้�นที่่�อาจเข้้าไม่่ถึึงปััจจััยการควบคุุมคุุณภาพอากาศ แนวทางที่่�สหรััฐฯ ใช้้ก็็คืือการสนัับสนุุนงบประมาณด้้านการวิิจััยไปยััง รััฐบาลกลางและระดัับรััฐในการหาแนวทางแก้้ปััญหา การสร้้างความเข้้มแข็็งให้้กัับรััฐโดยการบัังคัับใช้้ กฎหมายระดัับประเทศเป็็นสิ่่�งสำำคััญมาก และควรต้้องมีีการจััดการในทุุกระดัับอย่่างบููรณา การทุุกภาคส่่วน อ้้างอิิงการศึึกษาทางวิิทยาศาสตร์์ ระบาดวิิทยา เศรษฐศาสตร์์ และเทคโนโลยีีการจััดการ การปลดปล่่อยมลพิิษทางอากาศ รวมทั้้�งต้้องสร้้าง ความร่่วมมืือระหว่่างประเทศ ที่่�สำำคััญ ความโปร่่งใส ในการบริิหารจััดการของภาครััฐจะช่่วย สร้้างความเชื่่�อมั่่�นให้้กัับประชาชน 25
ศ.ดร.ศิิวััช พงษ์์เพีียจัันทร์์ บรรยายในหััวข้้อ “สถานะ พ.ร.บ. อากาศสะอาดของประเทศไทย” เปรีียบมลพิิษ ทางอากาศเป็็นเสมืือนกัับผีีที่่�มนุุษย์์เรากลััวเพราะมองไม่่เห็็น ไม่่ต่่างกัับ PM2.5 ที่ ่� อัันตรายกว่่าโควิิด 19 เพราะอาจมาพร้้อมกัับสารก่่อมะเร็็ง (PAHs) สารก่่อการ กลายพัันธุ์์ โลหะหนััก ซึ่่�งเราไม่่สามารถจะรู้้ได้้ โดยเปิิดเผยข้้อมููลการศึึกษาของ Global Cancer Observatory ระบุุว่่าอััตราผู้้ป่่วยด้้วยโรคมะเร็็งในภููมิิภาค เอเชีียตะวัันออกเฉีียงใต้้อยู่่ที่่� ร้้อยละ 21 และคาดการณ์์ว่่าภายในปีี พ.ศ. 2583 ประเทศไทยจะมีีผู้้ป่่วยด้้วยโรคมะเร็็ง 290,000 ราย โดยจะมีีผู้้เสีียชีีวิิตด้้วยโรค มะเร็็ง 8 รายทุุกๆ ชั่่�วโมง ปััจจุุบัันเริ่่�มเป็็นที่่�รัับรู้้กัันว่่า PM2.5 มีีความเชื่่�อมโยงกัับการเกิิดโรคมะเร็็ง แต่่งาน วิิจััยที่ ่�ตีีพิิมพ์์ใน Environmental Research ปีี 2021 ชี้้�ว่่า PM2.5 ยัังเป็็นสาเหตุุ หลัักในการเกิิดโรคอีีกหลายโรคที่ ่� คาดไม่่ถึึง ไม่่ว่่าจะเป็็นเบาหวาน ตัับ ไต หรืือ อััลไซเมอร์์ ซึ่่�งงานวิิจััยหลายชิ้้นร�ะบุุว่่า PM2.5 มีีผลต่่อการเรีียนรู้ของเ้ด็ก็และเยาวชน รวมถึึงโควิิด 19 ซึ่่�งชี้้�ชััดว่่าพื้้�นที่ ่� ที่ ่� ค่่ามลพิิษทางอากาศสููงไม่่ว่่าจะเป็็น PM2.5, NOX , O3มีีแนวโน้้มที่ ่� อััตราการแพร่่ระบาดจะสููงตามไปด้้วย เพราะเมื่่�อระบบภููมิิคุ้้มกััน ร่่างกายถููกทำลายก็็มีีโอกาสถููกเชื้้�อไวรััสโจมตีีได้้ง่่าย 26
การแลกเปลี่่�ยนในเวทีีโต๊๊ะกลมจากภาคส่วนต่่ ่างๆ ต่่อการผลักดันร่ั ่าง พ.ร.บ. อากาศ สะอาด เริ่่�มจากนิิติิพล ผิิวเหมาะ ส.ส. พรรคก้้าวไกลกล่่าวว่่าร่่างกฎหมาย อากาศสะอาดฉบัับที่ ่� พรรคผลัักดัันเป็็นการพิิจารณาแก้้ไขปรัับปรุุงกฎหมายที่ ่�มีี อยู่่แล้้ว คืือ พ.ร.บ. ส่่งเสริิมและรัักษาสิ่่�งแวดล้้อมแห่่งชาติิพ.ศ. 2535 ข้้อดีีคืือ ครอบคลุุมหลายเรื่่�อง มุ่่งไปที่่� กลไกบัังคัับใช้้กฎหมายอย่่างมีีอำนาจเต็็มซึ่่�งปััจจุุบััน ยัังไม่่มีี เช่่น กรมควบคุุมมลพิิษ ซึ่่�งมีีหน้้าที่ ่� กำกัับดููแลโดยตรงแต่่ไม่่มีีอำนาจในการ บัังคัับใช้้กฎหมาย พ.ต. ยงยุุทธ สาระสมบััติิ ส.ว. และหััวหน้้าคณะทำงานแก้้ไขปััญหาและป้้องกััน PM2.5 รัับผิิดชอบ 8 จัังหวััด ภาคเหนืือ กล่่าวถึึงการเสนอร่่าง พ.ร.บ. อากาศสะอาดฉบัับประชาชน ที่ก ่� ำลัังผลักั ดัันผ่่านคณะกรรมการปฏิิรููปกฎหมายเร่่งด่่วนซึ่่�งจะตััดขั้้�นตอนพิิจารณาของสภา ผู้้แทนราษฎร ปััจจุุบัันกำลัังรอตรวจร่่างและยื่ ่� นให้้นายกรััฐมนตรีีเห็็นชอบต่่อไป ปััจจุุบัันประเทศไทยยัังไม่่มีีการกำำหนดค่่า มาตรฐานในการควบคุุมสารก่่อมะเร็็ง สาร ก่่อการกลายพัันธุ์์อย่่างไดออกซิิน และโลหะหนััก เช่่น ปรอท แคดเมีียม หรืือสารหนูู (มีีเฉพาะตะกั่่�ว) ฉะนั้้�น การปลดปล่่อยสารมลพิิษ ทางอากาศเหล่่านี้้�สู่่ชั้้�นบรรยากาศยัังคงไม่่ถููก ควบคุุมโดยกฎหมาย ขณะที่่�ในหลายประเทศเริ่่�ม มีีการกำำหนดค่่ามาตรฐานดัังกล่่าวแล้้ว นี่่�จึึงเป็็น จุุดเริ่่�มต้้นในการเสวนาในครั้้�งนี้้� 27
รสนา โตสิิตระกููล อดีีต ส.ว. และสมาชิิกสภาปฏิิรููปแห่่งชาติิ เห็็นด้้วยกัับการผลัักดัันร่่างกฎหมาย ใหม่่เป็็นการเฉพาะขึ้ ้� นมา แต่่การให้้กรมควบคุุมมลพิิษเป็็นผู้้รัับผิิดชอบอาจไม่่ ครอบคลุุมการแก้้ไขปััญหา และต้้องอาศััยมาตรการอื่ ่� นๆ ร่่วมด้้วยโดยเฉพาะการ ส่่งเสริิมให้้ประชาชนมีีส่วนร่่ว่ม เช่น่ด้้านพลัังงานทางเลืือกทดแทนการใช้พลั้ ังงาน จากฟอสซิิล โดยส่่งเสริิมให้้ประชาชนติิดตั้้�งระบบไฟฟ้้าโซล่่าร์์เซลล์ที่์หั ่� กัลบค่่าไฟฟ้้า ในระบบได้้ เป็็นต้้น ผศ.ดร.กฤษฎากร ว่่องวุุฒิิกุุล รองคณบดีีคณะนิิติิศาสตร์์ NIDA เห็็นว่่าควรมองเรื่่�อง อากาศสะอาดเป็น็เรื่่�องสิิทธิิมนุษุยชน เพราะกฎหมาย ด้้านสิิทธิิมนุุษยชนมีีช่่องทางให้้ประชาชนร้้องเรีียน หน่่วยงานรััฐได้้ และแม้้ว่่ารััฐธรรมนููญไทยจะไม่่ได้้ ระบุุถึึงสิิทธิิการหายใจอากาศสะอาดแต่่สิิทธิิดัังกล่่าว แทรกซึึมอยู่่ในสิิทธิิอื่่� นๆ ที่ ่� กำหนดไว้้แล้้ว ในประเด็็น ข้้อถกเถีียงว่่าควรเป็น็ฉบัับใหม่หรืื ่อแก้้ไขปรัับปรุุงจาก กฎหมายที่มีี่� อยู่่แล้ว้ มองว่่าการเสนอร่่างกฎหมายใหม่่ ใช้้เวลานานและอาจทัับซ้้อนกัับกฎหมายเดิิม ส่วนก่าร แก้้ไขปรัับปรุุงกฎหมายที่มีี่� อยู่่แล้ว้คือ ืพ.ร.บ. ส่่งเสริิมฯ จะรวดเร็็วและยืืดหยุ่่นกัับกระทรวงต่่างๆ ที่่�จะเข้้า มามีีบทบาท แม้้ว่่ามีีเพีียง 5 มาตราหลัักที่่�เกี่่�ยวข้้อง กัับอากาศแต่่มีีกฎหมายลููกอีีกหลายมาตรา จึึงคิิดว่่า ประเทศไทยไม่่ได้้ขาดกฎหมายสะอาดเพีียงแต่่ยัังไม่่ ครอบคลุุม เช่น่ สารหลายชนิิดที่่�ศ.ดร.ศิิวััชยกมา ข้้อมููล จากนัักวิิทยาศาสตร์จึึ์ งสำคััญและต้้องให้้ข้้อมููลกัับภาค ธุุรกิิจถึึงผลดีีที่่�เขาจะได้้รัับ 28
จัักรพล ตั้้�งสุุทธิิธรรม ส.ส. พรรคเพื่่�อไทย กล่่าวว่่ากฎหมายคุุณภาพอากาศเป็็นวาระเร่่งด่่วนสำหรัับ ทุุกภาคส่่วน เหลืือเพีียงรััฐบาลเห็็นชอบและเสนอ พ.ร.บ. ควบคู่่เพื่่�อเลี่่�ยงส่่วนที่ ่� เกี่่�ยวข้้องกัับการเงิิน โดยมองว่่า พ.ร.บ. อากาศสะอาดจะมีีบทบาทใช้้สอยคนละ อย่่างกัับ พ.ร.บ. เกี่่�ยวกัับสิ่่�งแวดล้้อม โดยเฉพาะในบริิบทพื้้นที่�ที่ ่� มีีปั่� ัญหาเฉพาะตัวั เช่น่ เชีียงใหม่่ ที่ต้ ่� ้องขยายขอบเขตการพููดคุุยไปยัังประเทศเพื่่�อนบ้้าน เพราะสาเหตุุ ใหญ่่ของ PM2.5 มาจากหมอกควัันพิิษข้้ามพรมแดน พงศ์์พรหม ยามะรััต รองโฆษกพรรคสร้้างอนาคตไทย ชวนหาคำตอบให้้ 2 คำถามใหญ่่ คืือ เรากำลัังรบกัับอะไร สามอย่่างที่ ่� เป็็นสาเหตุุหลัักของการเกิิดโรคมะเร็็ง คืือ 1. การเผาป่่าในภาคการเกษตรซึ่่�งเป็็นประเด็็นหลัักในพื้้�นที่ ่� ภาคเหนืือ 2. น้้ำมัันดีีเซล 3. มลภาวะปากปล่่องที่ ่� ยัังคงวััดค่่าเฉลี่่�ย 24 ชั่่�วโมง คำถามต่่อมาคืือ เรารบ กัับใครอยู่่ เหตุุใด พ.ร.บ. อากาศสะอาดจึึงยัังไม่่เกิิดทั้้�งที่ ่� ทุุกพรรคการเมืืองต่่างเห็็นตรงกััน หากเรามอง เห็็นร่่วมกัันว่่าใครที่่�ขวางกั้้�น ภาคประชาชนจะรู้้ว่่าจะยื่ ่� นกฎหมายอากาศสะอาดที่่�จะชนะ 29
ตัวัแทนจากสภาลมหายใจภาคเหนืือ คนแรกวิิทยา ครองทรััพย์์ ผู้้ประสานงาน เกริ่ ่�นถึึงปััญหาหมอกควัันพิิษในภาคเหนืือที่่�ไม่่ใช่่เรื่่�อง ของการเผาเท่่านั้้�นแต่่มีีความซัับซ้้อนหลากหลายมิิติิ ซึ่่�งรััฐบาลต้้อง ทำหน้้าที่่�ดำเนิินการบริิหารจััดการ สิ่่�งสำคััญที่ ่� ต้้องช่่วยกัันก็็คืือ ทำ อย่่างไรให้้กฎหมายอากาศสะอาดไม่่ถููกปััดตก ผู้้ประสานงานอีีกท่่าน บััณรส บััวคลี่่� มีีข้้อกัังวลว่่าร่่าง พ.ร.บ. อากาศสะอาดจะถููกนำ ไปประยุุกต์์ใช้้กัับบริิบทพื้้�นที่่�อย่่างไร กรณีีเชีียงใหม่่ อำนาจในพื้้�นที่ ่�ป่่า ซึ่่�งมีีอยู่่ร้้อยละ 65 ของจัังหวััดอยู่่ที่่� กรมป่่าไม้้ เมื่่�อเปรีียบเทีียบระบบ ราชการไทยกัับสหรััฐฯ ซึ่่�งกฎหมายอากาศสะอาดเป็็นโครงสร้้างขนาด ใหญ่่ที่ ่� ครอบทัับลงไปทุุกภาคส่่วน จึึงมองว่่าอาจไม่่สามารถทำแบบ เดีียวกัันได้้ ฉะนั้้�น ไม่่ว่่าจะเป็็นร่่างกฎหมายใหม่่หรืือแก้้ไขปรัับปรุุง กฎหมายที่ ่�มีีอยู่่แล้้วควรต้้องผนวกรวมเรื่่�องความรู้้ความเข้้าใจบริิบท ท้้องถิ่ ่� นที่ ่�มีีความแตกต่่างกััน 30
อััลลิิยา เหมืือนอบ ตัวัแทนจาก Greenpeace Thailand กล่่าวว่่าการขัับเคลื่่�อนด้้านคุุณภาพอากาศ ต้้องอาศััยการต่่อสู้้ของภาคประชาชนอย่่างหนัักมาโดยตลอด กฎหมายอากาศ สะอาดสำหรัับประเทศไทยที่ ่� ยัังต้้องใช้้เวลาอีีกนานทำให้้กรีีนพีีซต้้องผลัักดััน เรื่่�องอื่ ่� นๆ เช่่น การเรีียกร้้องให้้ได้้ค่่ามาตรฐานใหม่่ของ PM2.5 และทำอย่่างไรให้้ อยู่่ในเกณฑ์์ที่ ่� กำหนด รวมทั้้�งติิดตามแผนที่ ่� กำหนดไว้้อย่่างละเอีียดในประกาศ วาระแห่่งชาติิว่่าด้้วยฝุ่่�น PM2.5 ปีี พ.ศ. 2562 เพื่่�อให้้หน่่วยงานปฏิิบััติิได้้จริิง หรืือ การคำนวณความสามารถในการปลดปล่่อยมลพิิษในอากาศในพื้้�นที่่�ซึ่่�งประเทศ ไทยยัังไม่่เคยดำเนิินการ ต่่อคำถามถึึงความหวัังต่่อร่่าง พ.ร.บ. อากาศสะอาด ศ.ดร.ศิิวััชทิ้้�งท้้ายว่่า ให้้ เราทุุกคนเชื่่�อมั่่�นในเสีียงของประชาชนตราบใดที่่�ทุุกภาคส่่วนยัังขัับเคลื่่�อนไป ด้้วยกััน พ.ร.บ. อากาศสะอาดอาจเกิิดขึ้้�นไม่่ทัันคนรุ่่นเราแต่่คนรุ่่นต่่อไปที่่�เป็็น อนาคตของประเทศ จะต้้องคิิดว่่าจะอยู่่อย่่างไรในประเทศที่่ยั�ังไม่มี่กีารกำหนด ค่่ามาตรฐานของมลพิิษทางอากาศอีีกหลายชนิิดและยัังไม่่มีีกฎหมายที่่�จะใช้้ จััดการอย่่างมีีประสิิทธิิภาพ 31
ศ.ดร.ศิิวััช พงษ์์เพีียจัันทร์์ นัักวิิชาการและผู้้เชี่่�ยวชาญด้้านสารก่่อมะเร็็งและสาร ก่่อการกลายพัันธุ์์มีีส่่วนร่่วมในการเขีียนผลงานระดัับนานาชาติิหลายชิ้้�นเกี่่�ยวกัับ การเปลี่่�ยนแปลงสภาพภููมิิอากาศที่ ่� ส่่งผลกระทบต่่อมนุุษย์์ในฐานะส่่วนหนึ่่�งของ สิ่่�งแวดล้้อม ผลงานบางส่่วนที่ ่�หยิิบยกมา ได้้แก่่ “Characteristics of PM2.5 at a High-Altitude Remote Site in the Southeastern Margin of the Tibetan Plateau in Premonsoon Season” และ “Impacts of Biomass Burning in Peninsular Southeast Asia on PM2.5 Concentration and Ozone Formation in Southern China During Springtime—A Case Study” ทั้้�ง สองบทความเป็็นหััวข้้อศึึกษาที่ ่� อััพเดตการเปลี่่�ยนแปลงของชั้้�นบรรยากาศทั้้�งจาก น้้ำมืือมนุุษย์์และปฏิิกิิริิยาทางเคมีีฟิิสิิกส์์ในชั้้�นบรรยากาศ เชื่่�อมโยงกัับสาขาวิิชา ต่่างๆ ตั้้�งแต่่ภููมิิศาสตร์์ ภููมิิอากาศ โดยเฉพาะการอธิิบายองค์์ประกอบทางเคมีีที่่� สร้้างสารมลพิิษทางอากาศ ว่่ามาจากกิิจกรรมพื้้�นฐานทางเศรษฐกิิจของประเทศ ต่่างๆ ในแผ่่นดิินใหญ่่เอเชีีย ไม่่ว่่าจะเป็็นจีีนตอนใต้้ ที่ ่� ราบสููงทิิเบต ซึ่่�งล้้อมรอบ ด้้วยประเทศกำลัังพััฒนาต่่างๆ ที่ ่� ยัังคงใช้้เทคโนโลยีีล้้าสมััยในภาคอุุตสาหกรรม หรืือไร้้มาตรการเข้้มงวดในการกำจััดสารมลพิิษทางอากาศจากภาคอุุตสาหกรรม ตลอดจนในภาคการท่่องเที่่�ยวที่ค ่� าดไม่ถึึ่ งว่่าจะเป็นต้็นต้อการก่่อสารพิิษทางอากาศ เพราะเกี่่�ยวข้้องโดยตรงกัับการใช้้เชื้้�อเพลิิงฟอสซิิลในภาคการขนส่่ง ข้้อค้นพ้บอื่น ่� ๆ ประการสำคััญ คือละอองลอย (aerosol) ืที่่�ก่่อมลพิิษจากการแผ้ว้ถางแล้ว้เผาไหม้้ ชีีวมวล (BB-Biomass Burning) ในภาคการเกษตรจากคาบสมุุทรเอเชีียตะวันัออก เฉีียงใต้้ ซึ่่�งกำลัังส่่งผลต่่ออนุุภาค PM2.5 กัับความหนาแน่่นของโอโซน (O3 ) ตััวอย่่าง ผลงานวิิจััยชิ้้�นสำ ำ คััญ • NIDA Research ของ ศ.ดร.ศิิวััช พงษ์์เพีียจัันทร์์
ความเชื่่�อมโยงสำคััญของงานวิิจััยทั้้�งสองชิ้้�นชี้้�ว่่าสารมลพิิษสามารถถููกส่่งต่่อ (transport) ข้้ามพรมแดนขึ้ ้� นไปทางทิิศเหนืือคืือประเทศจีีนตอนใต้้หรืือสููงขึ้ ้� นไปโดยอิิทธิิพลของลม มรสุุม และกิิจกรรมรอบที่ ่� ราบสููงดัังกล่่าว ทำให้้ที่ ่� ราบสููงทิิเบตสุ่่มเสี่่�ยงหรืือมีีความเปราะ บางทางด้้านสภาพอากาศสููงที่สุ ่� ุดแห่่งหนึ่่�ง งานวิิจััยข้้างต้น้ดำเนิินโดยระเบีียบวิิจััยและการ รวบรวมข้้อมููลสภาพอากาศ โดยเชื่่�อมโยงให้้เห็็นปฏิิกิิริิยาแบบต่่างๆ คืือ ปฏิิกิิริิยาของเมฆ ละอองลอย (ACI)1 ปฏิิกิิริิยาการแผ่่รัังสีีละอองลอย (ARI)2 และปฏิิกิิริิยาแตกตััวด้้วยแสง ของละอองลอย (API) ที่ ่�ถููกประมวลเข้้าด้้วยกััน แสดงให้้เห็็นว่่าการปล่่อยก๊๊าซจากการเผา ไหม้ชีีว้มวลมีีผลต่่อการปล่่อยอนุมูู ุลไอออนที่ส่ ่� ่งผลต่่อความเข้้มข้น้ของ PM2.5 และการก่่อ ตััวของโอโซนในชั้้�นบรรยากาศโทรโปสเฟีียร์์ งานวิิจััย “Characteristics of PM2.5 at a High-Altitude Remote Site in the Southeastern Margin of the Tibetan Plateau in Premonsoon Season” ได้ข้้้อค้นพ้บจากการศึึกษาตัวัอย่่างฝุ่น่� ละออง PM2.5 ที่่�ขอบเขต ทางตะวันัออกเฉีียงใต้ที่้ร ่� าบสููงทิิเบตในช่ว่งฤดููมรสุุม ส่วนก่ารคำนวณสััดส่วนหรืื ่อสมดุุลเชิิง วััสดุุ ชี้้�ว่่าวััสดุุทางธรณีีวิิทยา (geological) สารอิินทรีีย์์ และไอออนอนิินทรีีย์์ต่่างๆ ถืือ เป็็นองค์์ประกอบหลััก ซึ่่�งมีีส่่วนทำให้้เกิิด PM2.5 ข้้อค้้นพบอีีกประการจากองค์์ประกอบ ทางเคมีีใน PM2.5 บ่่งชี้้�ว่่า ไนเตรทไอออน (NO3 - ) และโบรไมด์์ (Br) จะสร้้างผลกระทบ 1 Aerosol Cloud Interaction 2 Aerosol Radiation Interaction 33
อย่่างมากเมื่่�อเกิิดการเผาไหม้้โดยเฉพาะชีีวมวล เนื่่�องจากมีีความสััมพันธ์ั ์อย่่างสููงกัับโพแทสเซีียม ไอออน (K+ ) อิินทรีีย์์คาร์์บอนปฐมภููมิิ และ char-EC ส่่วนระดัับแอมโมเนีียมไอออน (NH4 + ) และ ซััลเฟตไอออน (SO4 ²-) เป็็นผลมาจากการก่่อตััวทุุติิยภููมิิการวิิเคราะห์์การจำแนกแหล่่งกำเนิิด โดย PMF ชี้้�ให้้เห็็นที่่�มาของ PM2.5 ว่่าเกิิดจาก 5 แหล่่ง ได้้แก่่ การเผาไหม้้ของชีีวมวล (34.0%) การปล่่อยก๊๊าซที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับจราจร (26.7%) การก่่อตัวทุั ติิุยภููมิิ (18.8%) ฝุ่นที่่� ฟุ้้ ่� งกระจาย (15.2%) และอุตุสาหกรรมเหมืืองแร่่ (5.3%) นี่่�เป็นก็ารยืืนยันถึึ ังอิิทธิิพลที่่�สำคััญของการเผาไหม้ชีีว้มวลจาก การศึึกษาที่่�เกาเมจูู (Gaomeigu) ส่่วนการวิิเคราะห์์ CWT4 กัับผลของการจำแนกแหล่่งกำเนิิด สรุุปได้้ว่่าภาคตะวัันออกเฉีียงเหนืือของพม่่ามีีความเข้้มข้้นของธาตุุคาร์์บอน (EC) และไนเตรท (NO3 ) จากการเผาไหม้้มวลชีีวภาพในระดัับสููง ในขณะที่่�ภาคอุุตสาหกรรมการท่่องเที่่�ยวโดยรอบ เกาเมจูู ให้้ค่่าเซลล์์กริิดของซััลเฟตไอออนที่่�เข้้มข้้น อีีกทั้้�งอุุตสาหกรรมเหมืืองแร่่ทางทิิศตะวัันตก เฉีียงใต้้ของเกาเมจููยัังส่่งผลกระทบอย่่างยิ่่�งต่่อความเข้้มข้้นของสัังกะสีีส่่วน CWT แม้้ให้้ข้้อมููล เชิิงคุุณภาพเกี่่�ยวกัับประสิิทธิิภาพการเคลื่่�อนย้้ายมลพิิษทางอากาศต่่างๆ จากแหล่่งกำเนิิดไปยััง เกาเมจูู แต่่ไม่่สามารถหาปริิมาณของสารมลพิิษที่่�ขนส่่งได้้จากการวิิเคราะห์์ ซึ่่�งจำเป็นต้็ ้องพััฒนา ต่่อไปในอนาคตโดยใช้้แบบจำลองการขนส่่งทางเคมีี ภาพ 1: สััดส่่วนของ PM2.5 ในพื้้�นที่่�ศึึกษา จำแนกตามแหล่่งกำเนิิด ที่่�มาภาพ: https://www.nida.ac.th/th/images/InNews/a53.pdf Factor 1: Mining industry Factor 2: Secondary formation Factor 3: Traffic-related emissions Factor 4: Fugitive dust Factor 5: Biomass burning 5.3% 18.8% 26.7% 15.2% 34.0% 3 Positive Matrix Factorization คืือ การแยกตััวประกอบเมทริิกซ์์เชิิงบวก 4 Concentration-Weighted Trajectories คืือ แนววิิถีีเกิิดความเข้้มข้้นตามน้้ำหนััก 34
ภาพ 2: ผลการวิิเคราะห์์ CWT หรืือแนววิิถีีเกิิดความเข้้มข้้นตามน้้ำหนััก จากการจำแนกแหล่่งกำเนิิดมลพิิษทาง อากาศโดยรอบเกาเมจูู ที่่�มาภาพ: https://www.nida.ac.th/th/images/InNews/a53.pdf 35
ส่่วนบทความ “Impacts of Biomass Burning in Peninsular Southeast Asia on PM2.5 Concentration and Ozone Formation in Southern China During Springtime—A Case Study” ศึึกษาการเผาไหม้้ชีีวมวลจากคาบสมุุทรเอเชีียตะวััน ออกเฉีียงใต้้ (BB-PSEA) ว่่าส่่งผลต่่อความเข้้มข้น้ของฝุ่น่�ละอองขนาดเล็ก็และการก่่อตัวั ของโอโซนจากการปล่่อยก๊๊าซตั้้�งต้้นและละอองปฐมภููมิิผลกระทบของการเผาไหม้้ชีีว มวลในคาบสมุุทรเอเชีียตะวัันออกเฉีียงใต้้ที่ ่�มีีต่่อความเข้้มข้้นของ PM2.5 และการก่่อ ตััวของโอโซนในภาคใต้้ของจีีนได้้รัับการประเมิินโดยใช้้แบบจำลอง WRF-Chem5 ที่ ่�มุ่่ง ศึึกษาแหล่่งกำเนิิดเพื่่�อจำลองเหตุุการณ์์ (simulation) มลพิิษทางอากาศในช่่วงเวลา หนึ่่�ง เพื่่�อแยกแยะระหว่่างการปล่่อยมลพิิษทางอากาศจากการเผากัับแหล่่งอื่ ่� นๆ แล้้ว มาประเมิินผลกระทบของปฏิิสััมพัันธ์์ระหว่่างละอองลอยกัับรัังสีี (ARIS) และปฏิิกิิริิยา ระหว่่างละอองลอยกัับโฟโตไลซิิส (API) จาก BB-PSEA การทดลองความอ่่อนไหว (sensitivity) ชี้้�ว่่าการเผาไหม้้ชีีวมวลส่่งผลให้้ความเข้้มข้้นของ PM2.5 ตลอดภููมิิภาค โดยเฉลี่่�ยเพิ่่�มสููงขึ้ ้� น โดยในมณฑลยููนนาน (YNP) อยู่่ที่่� 39.3 ไมโครกรััม/ลููกบาศก์์เมตร (68.0%) และในพื้้นที่�ป่� ลายลมอื่น ่� ๆ (ODA) อยู่่ที่่� 8.4 ไมโครกรััม/ลููกบาศก์์เมตร (24.1%) ครอบคลุุมมณฑลกุ้้ยโจวกว่่างซีีหููหนาน กวางตุ้้ง เจีียงซีีฝููเจี้้�ยน และเจ้้อเจีียง ทางตอน ใต้้ของจีีน ปััจจััยหลัักที่ ่�มีีผลต่่อความเข้้มข้้นของ PM2.5 มาจากละอองลอยปฐมภููมิิใน มณฑลยููนนานและละอองทุติิุยภููมิิในพื้้นที่�ป่� ลายลมอื่น ่� ๆ การเผาไหม้ชีีว้มวลทำให้้ความ เข้้มข้น้ของโอโซนในยููนนานเพิ่่�มขึ้น ้� 18.1 ไมโครกรััม/ลููกบาศก์์เมตร (19.4%) และความ เข้้มข้้นของโอโซนใน ODA ลดลง 3.7 ไมโครกรััม/ลููกบาศก์์เมตร (5.3%) โดยการเพิ่่�ม ขึ้ ้� นของโอโซนในยููนนานมีีสาเหตุุจากการปล่่อยก๊๊าซของ BB-PSEA และการลดลงของ โอโซนใน ODA เกิิดจากผลกระทบของ ARI และ API จาก BB-PSEA และการปล่่อย NH2 จากการเผาไหม้้มีีส่่วนเพิ่่�มปริิมาณละอองอนิินทรีีย์์ทุุติิยภููมิิในภาคใต้้ของจีีน และ การเพิ่่�มขึ้ ้� นของความเข้้มข้้นของ PM2.5 ในพื้้�นที่ ่�ปลายลมอื่ ่� นๆ 5 Weather Research and Forecasting (WRF) model coupled with Chemistry คืือ การทำนายและวิิจััยภููมิิอากาศที่่�นำวิิชาเคมีีมาประกอบ 36
ข้้อค้้นพบที่่�สำคััญของงานวิิจััยคืือแบบจำลองสามารถจำแนกแหล่่งของการปล่่อยก๊๊าซ จากการเผาไหม้้ เพื่่�อประเมิินค่่าการเกิิดทั้้�ง ARI กัับ API โดยการเผาไหม้้ชีีวมวลเพิ่่�ม ค่่า PM2.5 ที่่�ใกล้ร้ะดัับพื้้นผิิว� (near-surface) ทั้้�งในยููนนานและพื้้นที่�ป่� ลายลม ส่วน่ ARI จากการเผาไหม้้ยัับยั้้�งการพััฒนาของ PBL และเปิิดโอกาสให้้เกิิดการสะสมของมลพิิษ ทางอากาศ เนื่่�องจากแนวปะทะของ API มีีต่่อการเสื่่�อมสภาพของมลภาวะที่่�เกิิดจาก ARI ทำให้้ความเข้้มข้น้ของโอโซนใกล้พื้้้ นผิิวทั้้� �งที่ยููนน ่� านและพื้้นที่�ป่� ลายลมลดลงไปอย่่าง มาก คืือ 4.8 และ 1.0 ไมโครกรััม/ลููกบาศก์์เมตรตามลำดัับ แต่่กลัับทำให้้ความเข้้มข้้น ของ PM2.5 ใกล้้ระดัับพื้้�นผิิวเพิ่่�มขึ้ ้� น 2.2 ไมโครกรััม/ลููกบาศก์์เมตร ในยููนนาน และ 1.0 ไมโครกรััม/ลููกบาศก์์เมตร ในพื้้�นที่ ่�ปลายลม 6 Planet Boundary Layer 37
ภาพ 3: โมเดลอาณาเขตการจำลองเหตุุการณ์์ของ อััตราการกระจายของคาร์์บอนมอนอกไซด์์ ระหว่่างเดืือนมีีนาคมถึึงเมษายน ปีี 2016-2013 ที่่�มาภาพ: https://www.nida.ac.th/th/images/InNews/a62.pdf จากภาพ 3 แสดงให้้เห็็นถึึงสนามกระแสลมที่่�เกิิดขึ้ ้�นคู่่กัันที่่� 850 เฮกโตปาสกาล (hPa) โดยจากชุุดข้้อมููล ERA-interim จุุดสีีแดง หมายถึึง ศููนย์์กลางของเมืืองที่ ่�มีีจุุดตรวจวััดมลพิิษทางอากาศโดยรอบใน 8 มณฑลทางตอนใต้้ของจีีน และขนาด ของวงกลมแสดงถึึงจำนวนจุุดตรวจวััดโดยรอบของเมืืองต่่างๆ ส่่วนสามเหลี่่�ยมสีีม่่วง หมายถึึง พื้้�นที่ ่� ตรวจวััดการแผ่่รัังสีีลง มาจากดวงอาทิิตย์์ (downward solar radiation) และข้้อความสีีแดงหมายถึึง 8 จัังหวััด ได้้แก่่ ยููนนาน กุ้้ยโจว กว่่างซีี หููหนาน กวางตุ้้ง เจีียงซีีฝููเจี้้�ยน และเจ้้อเจีียง ทางตอนใต้้ของจีีน ผู้้สนใจสามารถอ่่านบทความฉบัับเต็็มของทั้้�งสองบทความ รวมทั้้�งอีีกหนึ่่�งบทความแนะนำำ ได้้ตามรายการต่่อไปนี้้� Relationship Between COVID‐19‐Infected Number and PM2.5 Level in Ambient Air of Bangkok, Thailand Impacts of Biomass Burning in Peninsular Southeast Asia on PM2.5 Concentration and Ozone Formation in Southern China During Springtime—A Case Study Characteristics of PM2.5 at a High-Altitude Remote Site in the Southeastern Margin of the Tibetan Plateau in Premonsoon Season 1 2 3 38
เอกสารอ้้างอิิง [1] Kuehn, B. M. (2014). WHO: More than 7 million air pollution deaths each year. Jama, 311(15), 1486-1486. [2] An, R., Ji, M., Yan, H., & Guan, C. (2018). Impact of ambient air pollution on obesity: a systematic review. International journal of obesity, 42(6), 1112-1126. [3] Pongpiachan, S., Tipmanee, D., Khumsup, C., Kittikoon, I., & Hirunyatrakul, P. (2015). Assessing risks to adults and preschool children posed by PM2.5-bound polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) during a biomass burning episode in Northern Thailand. Science of the Total Environment, 508, 435-444. [4] ChooChuay, C., Pongpiachan, S., Tipmanee, D., Suttinun, O., Deelaman, W., Wang, Q., ... & Cao, J. (2020). Impacts of PM2.5 sources on variations in particulate chemical compounds in ambient air of Bangkok, Thailand. Atmospheric Pollution Research, 11(9), 1657-1667. [5] Pongpiachan, S. (2016). Incremental lifetime cancer risk of PM2.5 bound polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) before and after the wildland fire episode. Aerosol and Air Quality Research, 16(11), 2907-2919. [6] Pongpiachan, S., Hattayanone, M., & Cao, J. (2017). Effect of agricultural waste burning season on PM2.5-bound polycyclic aromatic hydrocarbon (PAH) levels in Northern Thailand. Atmospheric pollution research, 8(6), 1069-1080. [7] ChooChuay, C., Pongpiachan, S., Tipmanee, D., Deelaman, W., Iadtem, N., Suttinun, O., ... & Cao, J. (2022). Effects of agricultural waste burning on PM2.5-bound polycyclic aromatic hydrocarbons, carbonaceous compositions, and water-soluble ionic species in the ambient air of Chiang-Mai, Thailand. Polycyclic Aromatic Compounds, 42(3), 749-770. [8] Pongpiachan, S., Kositanont, C., Palakun, J., Liu, S., Ho, K. F., & Cao, J. (2015). Effects of day-of-week trends and vehicle types on PM2.5-bounded carbonaceous compositions. Science of the Total Environment, 532, 484-494. [9] Pongpiachan, S., Liu, S., Huang, R., Zhao, Z., Palakun, J., Kositanont, C., & Cao, J. (2017). Variation in day-of-week and seasonal concentrations of atmospheric PM2.5-bound metals and associated health risks in Bangkok, Thailand. Archives of environmental contamination and toxicology, 72(3), 364-379. [10] Janta, R., Sekiguchi, K., Yamaguchi, R., Sopajaree, K., Pongpiachan, S., & Chetiyanukornkul, T. (2020). Ambient PM2.5, polycyclic aromatic hydrocarbons and biomass burning tracer in Mae Sot District, western Thailand. Atmospheric Pollution Research, 11(1), 27-39. [11] https://www.pcd.go.th/pcd_news/26385 [12] Bowe, B., Xie, Y., Li, T., Yan, Y., Xian, H., & Al-Aly, Z. (2018). The 2016 global and national burden of diabetes mellitus attributable to PM2.5 air pollution. The Lancet Planetary Health, 2(7), e301-e312. [13] Fang, J., Tang, S., Zhou, J., Zhou, J., Cui, L., Kong, F., ... & Shi, X. (2020). Associations between personal PM2.5 elemental constituents and decline of kidney function in older individuals: the China BAPE Study. Environmental Science & Technology, 54(20), 13167-13174. [14] Chen, J., Wu, L., Yang, G., Zhang, C., Liu, X., Sun, X., ... & Wang, N. (2021). The influence of PM2.5 exposure on non-alcoholic fatty liver disease. Life Sciences, 270, 119-135. [15] Shou, Y., Huang, Y., Zhu, X., Liu, C., Hu, Y., & Wang, H. (2019). A review of the possible associations between ambient PM2.5 exposures and the development of Alzheimer›s disease. Ecotoxicology and Environmental Safety, 174, 344-352. [16] Su, W., Wu, X., Geng, X., Zhao, X., Liu, Q., & Liu, T. (2019). The short-term effects of air pollutants on influenza-like illness in Jinan, China. BMC public health, 19(1), 1-12. [17] Zoran, M. A., Savastru, R. S., Savastru, D. M., & Tautan, M. N. (2020). Assessing the relationship between surface levels of PM2.5 and PM10 particulate matter impact on COVID-19 in Milan, Italy. Science of the total environment, 738, 139825. [18] Abrar, M. M., Iqbal, M., Haider, E., & Shoukat, H. M. H. (2020). Can PM2.5 pollution worsen the death rate due to COVID-19 in India and Pakistan?. The Science of the total environment, 742, 140557. [19] Pongpiachan, S., Wiriwutikorn, T., Phetsomphou, P., Jieam, K., Vongxay, K., Choviran, K., ... & Centeno, C. (2019). Data relating to emissions of polychlorinated dibenzo-p-dioxins (PCDDs) and polychlorinated dibenzofurans (PCDFs) from industrial boilers. Data in brief, 22, 286-295. [20] Pongpiachan, S., Wiriwutikorn, T., Rungruang, C., Yodden, K., Sbrilli, A., Gobbi, M., & Centeno, C. Emissions of PCDD/PCDF from Industrial Boilers at Whisky Factory and Vegetable Oil Factory in Samutsakorn Province, Thailand. WIT Transactions on The Built Environment. [21] Pongpiachan, S., Wiriwutikorn, T., Rungruang, C., Yodden, K., Sbrilli, A., Gobbi, M., & Centeno, C. (2013). Occupational exposure to PCDD/PCDF from industrial boilers at a whisky factory and vegetable oil factory in Samutsakorn Province, Thailand. WIT Transactions on The Built Environment, 134, 785-799. [22] Pongpiachan, S., Wiriwutikorn, T., Sbrilli, A., Gobbi, M., Hashmi, M. Z., & Centeno, C. (2019). Influence of Fuel Type on Emission Profiles of Polychlorinated Dibenzo-p-Dioxins and Polychlorinated Dibenzofurans from Industrial Boilers. Polycyclic Aromatic Compounds. [23] https://anyflip.com/mgrpw/aivk/basic [24] https://anyflip.com/mgrpw/gwgw บทสััมภาษณ์์ผลงานวิิชาการของ ศ.ดร.ศิิวััช พงษ์์เพีียจัันทร์์ ตามสื่่�อต่่างๆ 1 6 2 7 3 8 4 9 5 10 39
NIDA ADMINISTRATION 1 1. ศาสตราจารย์์ ดร.ศิิวััช พงษ์์เพีียจัันทร์์ ประธานคณะทํํางาน 2. รองศาสตราจารย์์ ดร.ปริิยดา สุุขเจริิญสิิน คณะทำงาน 3. ผู้้ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร.ดารารััตน์์ อานัันทนะสุุวงค์์คณะทำงาน 4. ผู้้ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร.อััธกฤตย์์ เทพมงคล คณะทำงาน 5. ผู้้ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร.สุุวิิชชา เป้้าอารีีย์์คณะทำงาน 6. ผู้้ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร.สาวิิตรีี คทวณิิช คณะทำงาน 7. อาจารย์์ ดร.กรณ์์ หุุวะนัันทน์์คณะทำงาน 8. รองศาสตราจารย์์ ดร.พััทรีียา หลัักเพ็็ชร เลขานุุการคณะทํํางาน 9. ผู้้ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร.ประพิิน นุุชเปี่่�ยม ผู้้ช่่วยเลขานุุการคณะทํํางาน นายกมลภพ ปิ่่�นละมััย ผู้้ประสานงาน โทร 0 2727 3023 40
2 3 4 6 5 7 8 9 41
สถาบัันบััณฑิิตพััฒนบริิหารศาสตร์์ (NIDA) 148 ถ.เสรีีไทย แขวงคลองจั่่น เขตบางกะปิิ กรุุงเทพมหานคร 10240 โทรศััพท์์ 0 2727 3023 อีีเมล nidaimpacts2565@gmail.com