นาวิกศาสตร์ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

ี
ำ
ี
ุ
“...ศาสนาทุกศาสนาแม้จะมีหลักธรรมคาสอนท่แตกต่างกันในรายละเอียด แต่ก็มีจุดม่งหมายท่ตรงกัน
ั
ในสาระสาคญ คือให้ศาสนกชนเปนคนดี อยรวมกันดวยความเมตตาสามคคี และสงเคราะหเกอกูลกน
่
้
ื
ั
์
้
ู
ิ
ั
ำ
็
่
ในทุกโอกาส. ...”
พระราชดำารัส
ในพิธีเปิดงานเมาลิดกลางแห่งประเทศไทย ฮิจเราะห์ศักราช ๑๔๓๙
ณ ศูนย์บริหารกิจการศาสนาอิสลามแห่งชาติ เฉลิมพระเกียรติ
วันจันทร์ ที่ ๑๔ พฤษภาคม ๒๕๖๑

นาวิกศาสตร์ นิตยสารของกองทัพเรือ มีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่วิชาการและข่าวสารทหารเรือทั้งในและนอกประเทศ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ ประจำ�เดือน พฤศจิก�ยน ๒๕๖๒
ตลอดจนวิทยาการอื่น ๆ ทั่วไปและเป็นสื่อในการประชาสัมพันธ์ของกองทัพเรือ
สารบัญ ๘


บทความ


๘ พระราชวังเดิม แหล่งกำาเนิดวันกองทัพเรือ
พลเรือตรี ดาว เพชรชาติ

๒๕ ผลการศึกษาแนวทางการใช้กำาลังทางเรือตามโครงการ
เสริมสร้างกำาลังทางเรือ ร.ศ.๑๒๙ ของกรมหลวงชุมพรฯ
และเอกสารความเห็นเกี่ยวกับเรือ ส. ของ สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร
อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก
เพื่อการปรับปรุงแผนป้องกันประเทศทางทะเลของกองทัพเรือ
(ตอนที่๑)
นาวาเอก พิสุทธิ์ศักดิ์ ศรีชุมพล ๒๕
๓๗ รากฐานความคิดทางการเมืองระหว่างประเทศของกองทัพเรือ
สมัยใหม่และหลังสมัยใหม่ : ทฤษฎีสัจนิยมและเสรีนิยม (ตอนที่๑)
นาวาเอก หัสไชยญ์ มั่งคั่ง

๔๔ อนาคตโลกจะเป็นอย่างไร ? : เมื่อสหรัฐอเมริกาประกาศถอนตัว
จากความตกลงการควบคุมอาวุธนิวเคลียร์พิสัยปานกลาง
(The Intermediate - range Nuclear Forces Treaty : INF)
นาวาเอก สมภพ แสนสมรส

๕๓ ทหารเรือไทยในน่านน้ำามังกรจีน (ตอนที่ ๑)
ผึ้งบ้าน ๔๒๑




ปกหน้า จารึกความสัมพันธ์อันดีระหว่างกองทัพเรือไทย
กับกองทัพเรือสาธารณรัฐประชาชนจีน
ปกหลัง เรือหลวงนเรศวร ร่วมกิจกรรมสวนสนามทางเรือนานาชาติ
เนื่องในโอกาสครบรอบ ๗๐ ปี กองทัพเรือสาธารณรัฐ

ประชาชนจีน
พิมพ์ที่ ชื่อโรงพิมพ์..........

เจ้าของ ราชนาวิกสภา
ผู้พิมพ์ นาวาเอก สมริทธ์ งามสวย





ข้อคิดเห็นในบทความที่นำาลงนิตยสารนาวิกศาสตร์เป็นของผู้เขียน มิใช่ข้อคิดเห็นหรือนโยบายของหน่วยงานใดของรัฐและมิได้ผูกพันต่อทางราชการแต่อย่างใด
ได้นำาเสนอไปตามที่ผู้เขียนให้ความคิดเห็นเท่านั้น การกล่าวถึงคำาสั่ง กฎ ระเบียบ เป็นเพียงข่าวสารเบื้องต้น เพื่อประโยชน์แก่การค้นคว้า

คลังความรู้

คู่ราชนาวี


นายกกรรมการราชนาวิกสภา
พลเรือโท เคารพ แหลมคม
รองนายกกรรมการราชนาวิกสภา
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ ประจำ�เดือน พฤศจิก�ยน ๒๕๖๒ พลเรือตรี พีระ อดุลยาศักดิ์
กรรมการราชนาวิกสภา
พลเรือตรี วรพล ทองปรีชา
๕๓ พลเรือตรี ธนรักษ์ เอี่ยวสานุรักษ์
พลเรือตรี ก้องเกียรติ สัจวุฒิ
พลเรือตรี สุพพัต ยุทธวงศ์
พลเรือตรี กิตติคุณ นาคสุก
พลเรือตรี กตัญญู ศรีตังนันท์
พลเรือตรี ธีระยุทธ นอบน้อม
พลเรือตรี ทวี ทองประยูร
พลเรือตรี เอกสิทธิ์ รอดอยู่
พลเรือตรี กิตติศักดิ์ บุณย์เพิ่ม
พลเรือตรี สนทยา แสงบางมุด
พลเรือตรี ไชยา ภาตะนันท์

กรรมการและเลขานุการราชนาวิกสภา
นาวาเอก ณฐพัฒน์ ซื่อมงคล
เหรัญญิกราชนาวิกสภา
คอลัมน์ประจำา เรือเอก สุขกิจ พลัง

ที่ปรึกษาราชนาวิกสภา
พลเรือโท สุพจน์ ภู่ระหงษ์
๓ พลเรือโท ชนินทร์ ผดุงเกียรติ
พลเรอตร อำานวย ทองรอด
ื
ี
พลเรอตร บัญชา บัวรอด
ื
ี
ี
ื
๖ พลเรอตร สิทธิชัย ต่างใจ
บรรณาธิการ
๖๗ นาวาเอก ณฐพัฒน์ ซื่อมงคล
๗๐ ผู้ช่วยบรรณาธิการ
ว่่าที่ นาวาเอกหญิง วรนันท์ สุริยกุล ณ อยุธยา
ประจำากองบรรณาธิการ
๗๔ นาวาเอก วชิรพร วงศ์นครสว่าง
นาวาเอก สมริทธ์ งามสวย
นาวาเอก สุวิทย์ จันทร์เพ็ญศรี
นาวาเอก ธาตรี ฟักศรีเมือง
นาวาเอก บุญมี กาโน
นาวาเอกหญิง แจ่มใส พันทวี
นาวาโทหญิง ศรุดา พันธุ์ศรี
นาวาโทหญิง อรณัฐ โพธิ์ตาด
เรือเอก เกื้อกูล หาดแก้ว
เรือโทหญิง สุธิญา พูนเอียด
๙๒ เรือโท อัศฐวรรศ ปั่นจั่น
๙๔ เรือโทหญิง อภิธันย์ แก่นเสน
สำานักงานราชนาวิกสภา
ถนนอรุณอมรินทร์ แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย
กรุงเทพฯ ๑๐๗๐๐ โทร. ๐ ๒๔๗๕ ๓๐๗๒
๐ ๒๔๗๕ ๔๙๙๘

บรรณาธิการ แถลง







นาวาเอก ณฐพัฒน์ ซื่อมงคล
[email protected]

ึ
่
ี
้
“ วันท ๒๐ พฤศจิกายน ร.ศ.๑๒๕ เราจุฬาลงกรณ์ ปร.ได้มาเปิดโรงเรียนนี มีความปลื้มใจ ซ่งได้เห็นการทหารเรือ
มีรากหยั่งลงแล้ว จะเป็นที่มั่นสืบไปภายหน้า ”
กองบรรณาธิการนาวิกศาสตร์ขออัญเชิญพระราชหัตถเลขาของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ี
ี
ี
ท่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานไว้ในสมุดเย่ยมโรงเรียนนายเรือ ในวโรกาสท่เสด็จ ฯ
มาทรงเปิดโรงเรียนนายเรือ เมื่อวันที่ ๒๐ พฤศจิกายน ร.ศ.๑๒๕ ซึ่งกองทัพเรือถือเอาวันดังกล่าวของทุกปี
เป็น “วันกองทัพเรือ”
และในโอกาสท่วันกองทัพเรือได้เวียนมาบรรจบครบอีกวาระหน่ง เป็นปีท ๑๑๓ กองบรรณาธิการ ขอหยิบยก
ี
่
ี
ึ
ู้
ุ
บทความอันทรงคุณค่ามาให้ทกทานได้อานกันครับ บทความนีคุณครู พลเรือตร ดาว เพชรชาติ อดีตผบญชาการ
้
ั
ี
่
่
กองเรือทุ่นระเบิด กองเรือยุทธการ (ยศและต�าแหน่งขณะนั้น) ได้เขียนบทความ “พระราชวังเดิม แหล่งก�าเนิด
้
ึ
วันกองทัพเรือ” ข้น และตีพิมพ์ในนิตยสารนาวิกศาสตร์ ฉบับพฤศจิกายน ๒๕๐๒ ซ่งบทความนี ถึงแม้จะล่วงเลย
ึ
ั
มาแล้วถึง ๖๐ ปีก็ตาม ทว่าบทความยังคงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ทหารเรือ ท้งถ้อยค�า ส�านวน ค�าบรรยาย มีอรรถรส
ั
ั
�
น่าอ่าน ทาให้ทหารเรือรุ่นหลังได้รับความรู้ ทราบถึงประวัติความเป็นมา และแหล่งกาเนิดวนกองทพเรือได้
�
อย่างครบถ้วนถูกต้อง
นอกจากนี้ ยังมีบทความที่น่าสนใจอีกหลายเรื่องด้วยกัน เช่น ผลการศึกษาฯ แนวทางการใช้ก�าลังทางเรือ
ตามโครงการเสริมสร้างกาลังทางเรือ ร.ศ.๑๒๙ ของกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักด และเอกสารความเห็นเกี่ยวกับ
ิ
์
�
เรือ ส. ของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก เพ่อการปรับปรุงแผนป้องกันประเทศทางทะเล
ื
ึ
ของกองทัพเรือ บทความนี้เขียนโดย นาวาเอก พิสุทธ์ศักดิ ศรีชุมพล ซ่งเป็นการเสนอเชิงนโยบายกองทัพเรือในอนาคต
์
ิ
ั
ื
(Future Navy) โดยมียุทธศาสตร์กองทัพเรือ ๒๐ ปี เป็นแผนแม่บทกองทัพเรือในการปฏิบัติงานตามยุทธศาสตร์กองทพเรอ
ี
และอีกหนึ่งบทความท่น่าอ่านคือ รากฐานความคิดทางการเมืองระหว่างประเทศของกองทัพเรือสมัยใหม่
และหลังสมัยใหม่ : ทฤษฎีสัจนิยมและเสรีนิยม เขียนโดย นาวาเอก หัสไชยญ์ มั่งคั่ง โดยบทความนี้ชี้ให้เห็นถึง
ี
บทบาทหน้าท่และความส�าคัญของกองทัพเรือในยุคโลกาภิวัฒน์ ว่ามีความสอดคล้องกับทฤษฎีสัจนิยม
ื
และเสรีนิยมอย่างไร นอกจากนี้ยังมีบทความท่น่าสนใจอีก คือ อนาคตโลกจะเป็นอย่างไร ? : เม่อสหรัฐอเมริกา ประกาศ
ี
ถอนตัวจากความตกลงการควบคุมอาวุธนิวเคลียร์พิสัยปานกลาง (The Intermediate - range Nuclear Forces
Treaty : INF) เขียนโดย น.อ.สมภพ แสนสมรส และปิดท้ายด้วยบทความที่น่าสนใจไม่แพ้กัน คือ ทหารเรือไทย
ในน่านน�้ามังกรจีน (ตอนที่ ๑) เขียนโดย ผึ้งบ้าน ๔๒๑
ู้
ี
่
จากบทความต่าง ๆ ทได้กล่าวมา กองบรรณาธิการหวังเป็นอย่างย่งว่า ท่านสมาชิกจะได้รับความร และความเพลิดเพลิน
ิ
จากการอ่านนิตยสารนาวิกศาสตร์เหมือนดังเช่นท่ผ่าน ๆ มา และเพ่อไม่เป็นการเสียเวลา ขอเชิญสมาชิกทุกท่าน
ื
ี
อ่านบทความกันเลยครับ
“เกียรติยศไม่ได้มีมาแต่ก�าเนิด แต่เกิดจากการกระท�า”
ข้อคิด คติเตือนใจ ของ ผู้บัญชาการทหารเรือ

กองบรรณาธิการ


ุ
ั
ื
ี
ื
ปกหน้า : จารึกด้านความสัมพันธ์อันดีระหว่าง หารออย่างเท่าเทยม ปรบปรงกระบวนการสอสารใน
่
กองทัพเรือไทยกับกองทัพเรือสาธารณรัฐประชาชนจีน ภาวะวิกฤติ เพ่อความแข็งแกร่งในความร่วมมือด้าน
ื
ั
ี
ความม่นคงในภูมิภาค และส่งเสริมการคล่คลายความขัดแย้ง
ี
ท่เก่ยวข้องกับน่านนาอย่างเหมาะสม”
�
้
ี
ในโอกาสน ผู้บัญชาการทหารเรือ ได้รับเกียรติเปน
้
ี
็
ผู้แทนผู้บัญชาการทหารเรือประเทศต่าง ๆ ในการกล่าว
ื
แสดงความยินดีเน่องในโอกาสครบรอบ ๗๐ ปี การก่อต้ง
ั
กองทัพเรือสาธารณรัฐประชาชนจีน และขอบคุณ
ี
ประธานาธิบด ส จ้นผิง รวมท้งกล่าวสุนทรพจน์ในระหว่าง
ั
ี
ิ
การพบกับผู้นาของคณะกรรมาธิการกลางการทหาร
�
สาธารณรัฐประชาชนจีน ว่า “กองทัพเรือชาติต่าง ๆ
ช่นชมในการพัฒนาของกองทัพเรือสาธารณรัฐประชาชนจีน
ื
รวมถึงความจริงใจในการร่วมมือระหว่างกองทัพเรือ
�
ั
ชาติต่าง ๆ ในการท่จะทาให้ทะเลในภูมิภาคมีความม่นคง
ี
และมีเสถียรภาพ”
ี
้
ี
นอกจากน ผู้บัญชาการทหารเรือ ได้ใช้เวทีน้กล่าว
�
ในการเสวนาถึงคาว่า “ชุมชนทางทะเล” (Community)
ที่ในอนาคตจะได้มีการแบ่งปันและมีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่
ี
ต่อผู้อื่นท่อยู่ร่วมกันในมหาสมุทร (Shared Future
ื
อีกหน้าประวัติศาสตร์ท่ต้องจารึกด้านความสัมพันธ์ for Humanity and the Ocean) โดยเน้นในเร่องของ
ี
ี
อันดีระหว่างกองทัพเรือไทยกับกองทัพเรือสาธารณรัฐ “ความเต็มใจ” หรือ “willingness” ท่จะสร้างมหาสมุทร
ื
ี
ประชาชนจีน และความร่วมมือทางทะเลอันแนบแน่นท ่ ี แห่งมิตรภาพและการแบ่งปันเพ่อสร้างมหาสมุทรท่ดีกว่า
พลเรือเอก ลือชัย รุดดิษฐ์ ผู้บัญชาการทหารเรือ ร่วมตรวจพล และมีความปลอดภัยกว่า (Make Our Ocean Better
ิ
ั
ื
สวนสนามทางเรอมหกรรมทางเรอนานาชาต ในโอกาส and Safer) ให้กับลูกหลานของเราและมนุษยชาต ท้งน ้ ี
ื
ิ
�
ึ
ั
เฉลิมฉลองครบรอบ ๗๐ ปี การก่อต้งกองทัพเรือสาธารณรัฐ “ความโปร่งใส (Transparency)” ซ่งเป็นปัจจัยสาคัญ
ื
ื
ิ
ั
�
ประชาชนจีน และร่วมถ่ายภาพหมู่ของผู้นากองทัพเรือ ในการสร้างความไว้เน้อเช่อใจและเต็มใจน้น นับเป็นส่งสาคัญ
�
ื
ื
ึ
ิ
ิ
ประเทศต่าง ๆ โดยผู้บัญชาการทหารเรือได้ยืนเคียงข้างกับ ย่งโปร่งใสจริงใจเท่าใด ก็ย่งเกิดความไว้เน้อเช่อใจกันมากข้น
ั
ประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ประธานในพิธี ณ สาธารณรัฐ เท่าน้น และส่งผลถึงความเต็มใจของแต่ละประเทศในการ
ื
ประชาชนจีน เม่อ ๒๓ เมษายน ๒๕๖๒ Shared Resource to Protect Maritime Activities
่
ั
ื
ั
ิ
ก่อนการเร่มสวนสนามทางเรือ ได้มีการประชุม พร้อมกบให้ความเชอม่นว่า ความโปร่งใส ตรงไปตรงมา
ผู้นาระดับสูงสุดกองทัพเรือนานาชาต ประธานาธิบด ี และความจริงใจเป็นสิ่งส�าคัญที่สุด ที่จะดึงทุกประเทศ
ิ
�
ั
ี
ิ
ส จ้นผิง ได้กล่าวสุนทรพจน์ว่า “ชาวจีนน้นรักและปรารถนา มาร่วมมือกันได้
ั
สันติภาพ ดังน้นทุกประเทศจึงควรยึดม่นในหลักการ
ั
นาวิกศาสตร์ 4
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

ื
ปกหลัง : เรือหลวงนเรศวร ร่วมกิจกรรมสวนสนาม ได้แก่ การร่วมกิจกรรมสวนสนามทางเรอนานาชาต ิ
ื
ื
ทางเรือนานาชาติ เน่องในโอกาสครบรอบ ๗๐ ปี กองทัพเรือ เน่องในโอกาสครบรอบ ๗๐ ปี กองทัพเรือสาธารณรัฐ
สาธารณรัฐประชาชนจีน ประชาชนจีน (International Fleet Review 2019
�
(IFR 2019) ซ่งเป็นการแสดงถึงความพร้อมของกาลังพล
ึ
และยุทโธปกรณ์ ตามวิสัยทัศน์กองทัพเรือที่ว่า “กองทัพเรือ
จะเป็นหน่วยงานความม่นคงทางทะเลท่มีบทบาทนา
ั
�
ี
ในภูมิภาคและเป็นเลิศในการบริหารจัดการ” ตลอดจน
สามารถส่งมอบคุณค่าให้แก่สังคมด้วยการ “เป็นกองทัพเรือ
ท่ประชาชนเช่อม่นและภาคภูมิใจ” และร่วมการฝึกทางทะเล
ี
ื
ั
“China – Southeast Asia Maritime Exercise 2019”
ณ เมืองชิงเต่า
ี
นอกจากน้ยังได้เข้าร่วมการฝึกผสมทวิภาค ี
BLUESTRIKE 2019 ครั้งที่ ๔ กับกองทัพเรือสาธารณรัฐ
ประชาชนจีน ณ เมืองจ้านเจียง อีกด้วย เพ่อกระชับ
ื
ิ
ึ
ความสัมพันธ์อันดีระหว่างกันให้แน่นแฟ้นมากย่งข้น
�
ี
ตลอดจนดารงความร่วมมือระหว่างไทย-จีน ท่มีมา
ั
ั
อย่างยาวนาน ท้งระดับชาติและกองทัพเรือให้ม่นคง
สืบต่อไป
เรือหลวงนเรศวร หมายเลขประจาเรือ 421 จัดเป็นเรือ
�
ประเภทฟริเกตสมรรถนะสูงของกองทัพเรือ ได้สั่งต่อจาก
ี
กองทัพเรือ จัด เรือหลวงนเรศวร และเรือหลวง ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน เป็นเรือท่กองทัพเรือ
บางปะกง ทาหน้าท่เป็นเรือฝึกในหมู่เรือฝึกภาคปฏิบัต ิ ได้ออกแบบร่วมกับบริษัท China State Shipbuilding
�
ี
ื
ในทะเลต่างประเทศของนักเรียนนายเรือ ชั้นปีที่ ๔ และ Corporation โดยใช้อาวุธและเคร่องจักรจากประเทศ
ั
�
นักเรียนนายเรือช้นใหม่ ประจาปีการศึกษา ๒๕๖๑ สหรัฐอเมริกาและทวีปยุโรปเป็นหลัก เช่น ปืนใหญ่เรือ
โดยมีเส้นทางเดินเรือจาก โรงเรียนนายเรือ - ฐานทัพเรือ ขนาด ๑๒๗ มิลลิเมตร อาวุธปล่อยนาวิถีพ้นสู่อากาศ
ื
�
สัตหีบ - เมืองมะนิลา ประเทศฟิลิปปินส์ - เมืองซาเซโบ แบบ ESSM ยิงจากแท่นยิงทางดิ่ง (VLS) แบบ MK41
้
ื
ิ
ี
ื
ประเทศญ่ปุ่น - เมืองวลาดิวอสตอก ประเทศรัสเซีย - อาวธปล่อยนาวถพนส่พน HARPOON ตอร์ปิโด
ู
้
�
ี
ุ
ั
ี
เมองชงเต่า สาธารณรฐประชาชนจน - เมองจ้านเจยง ปราบเรือด�าน�้า MK46 และ MK44 ท่อยิงแบบ MK32
ี
ื
ื
ิ
สาธารณรัฐประชาชนจีน - ฐานทัพเรือสัตหีบ - โรงเรียนนายเรือ และเป้าลวงแบบ Bullfighter เรือหลวงนเรศวร ต่อขน
้
ึ
รวมระยะทาง ๑๐,๑๕๕ ไมล์ทะเล ท่อู่ต่อเรือไชน่าสเตตท์ เมืองเซ่ยงไฮ้ วางกระดูกงูเม่อ
ี
ี
ื
้
ี
้
ิ
การเดินทางในคร้งน นอกจากเป็นการเพ่มพูนความร ู้ ๒๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๓๔ ปล่อยเรือลงนาวันท ่ ี
�
ั
�
ึ
และประสบการณ์ให้แก่นักเรียนนายเรือแล้ว หมู่เรือฝึก ๒๔ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๓๖ และข้นระวางประจาการ
ื
ื
ี
่
�
ึ
นักเรียนนายเรือได้เข้าร่วมกิจกรรมทางเรือเพ่อสร้าง เม่อวันท ๑๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๓๗ ซ่งถูกกาหนด
ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ และกองทัพเรือมิตรประเทศ เปรียบเสมือนวันก�าเนิดเรือหลวงนเรศวร
นาวิกศาสตร์ 5
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

เรือตรีหญิง เบญจรัตน์ ดีกระจ่าง























กองปืนใหญ่รักษาฝั่ง



ึ
�
ั
กองปืนใหญ่รักษาฝั่ง มีกาเนิดข้นในกองทัพเรือเป็นคร้งแรก เม่อวันท ๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๘๖
่
ื
ี
ิ
�
ี
ด้วยการริเร่มตามแผนยุทธศาสตร์ท่ได้กาหนดไว้แต่เดิมของ พลเรือเอก สินธุ์ กมลนาวิน ผู้บัญชาการทหารเรือ
ในขณะน้น กองปืนใหญ่รักษาฝั่ง เม่อต้งข้นในคร้งแรกน้น มีกองบังคับการและกองร้อยปืนเพียง ๒ กองร้อย
ั
ั
ั
ั
ื
ึ
่
ี
�
่
ี
�
คือ กองร้อยท ๑ และกองร้อยท ๒ ทหารประจาอาวุธได้มาจากกองสารองเรือรบ ซ่งทหารท้ง ๒ กองร้อยน ้ ี
ึ
ั
ี
ั
ได้ไปรวมกันอยู่ที่เกาะเตาหม้อเพียงแห่งเดียว ส่วนกองบังคับการต้งอยู่ท่กองบังคับการสถานีทหารเรือสัตหีบ
ึ
ซ่งในปัจจุบัน คือ กองบัญชาการฐานทัพเรือสัตหีบ โดยม เรือเอก หม่อมเจ้ากาฬวรรณดิศ ดิศกุล เป็นผู้บังคับกองปืนใหญ่
ี
รักษาฝั่งเป็นคนแรก และขึ้นอยู่ในการบังคับบัญชาของมณฑลทหารเรือที่ ๒
ต่อมาเมื่อวันที่ ๑๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๘๗ พลเรือเอก สินธุ์ กมลนาวิน ผู้บัญชาการทหารเรือ ได้สั่งการให้
โอนปืนต่อสู้อากาศยานให้แก่ กองปืนใหญ่รักษาฝั่ง เพื่อให้มีขีดความสามารถในการต่อสู้อากาศยานได้อีกด้วย การจัดตั้ง
กองปืนใหญ่รักษาฝั่ง ได้ด�าเนินมาโดยล�าดับ ค�าสั่งที่ได้จัดตั้งขึ้นเพื่อปฏิบัติการมีดังนี้
กองร้อยที่ ๑ หมู่ปืนใหญ่ที่ยอดเขากระทะคว�่า
กองร้อยที่ ๒ หมู่ปืนใหญ่ที่เกาะเตาหม้อ
กองร้อยที่ ๓ หมู่ปืนต่อสู้อากาศยาน แบ่งออกเป็น ๓ หมวด คือ หมวดที่ ๑ ตั้งอยู่ที่ยอดเขาเกาะพระ หมวดที่ ๒
ั
่
�
ี
ี
ต้งอยู่ริมถนนสายชลบุร - สัตหีบ และหมวดท ๓ ต้งอยู่ท่เขาแหลมเทียน เกาะพระ เขากระทะควา เขาขวด และเกาะเณร
ั
ี
่
ในสงครามมหาเอเชยบูรพา กองปืนใหญ่รักษาฝั่ง ได้ใช้อาวธปืนต่อสู้อากาศยานร่วมกบปืนต่อส้อากาศยาน
ุ
ั
ู
ี
ของเรือรบในอ่าวสัตหีบ และกองร้อยที่ ๓ ของกองต่อสู้อากาศยานที่ย้ายไปจากกรุงเทพ ฯ ท�าการขัดขวางการโจมตี
ื
ิ
่
ี
ึ
ทางอากาศยานของข้าศกถง ๓ ครง ได้อย่างมประสทธภาพ และสามารถยงเครองบนข้าศกตกอกด้วย ถงแม้ว่า
ึ
ิ
ึ
ั
้
ึ
ิ
ี
ิ
จะต้องสูญเสีย เรือหลวงอ่างทอง เรือหลวงท่าจีน และการเสียชีวิตของทหารกองร้อยท ๓ อีก ๕ คน ก็ตาม แต่นับว่าสามารถ
ี
่
ป้องกันอากาศยานของข้าศึกมิให้ปฏิบัติการอย่างได้ผล
ที่มาภาพ : กองบังคับการ กองปืนใหญ่รักษาฝั่งตั้งอยู่ที่กองบังคับการสถานีเรือสัตหีบ
นาวิกศาสตร์ 6
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

41UA6
ilaL:oton notu :9tnun
td
9u 4
ruufrJtln,l:yl14'l:t:0
46lUv4
ruo{ [u?un0{vl1\t:0
iufi teo ilnfiAnluu tedbb




v
v
du
u 4
v
4
t1\oufl1:11n1: vr14'l: anal{ ttasilun{1u:11n1510{no{vlilt:0 v:n
-JAd,rudvYd
'lUULtJ0 oo6n !A?{il1U4? ltl:vU1ilAiltnAil:sQAQ0:JtnAltX'10U14?vl:{l]il:v1]14'l
!,vl
n:il16n{u ra6olr:v:rrpirrfiuury:rrtJol:rGuuuluGa ru vl:u:11?-{[6rt Duli rfioiufi teo flqninrau
ttu7
nylod'n:1r teddc( norfr'lrGodrtrifiororiuilulil{nadrflu "iunorri'nt6o'i uavfiuufluQeltitr6'utol
'a
-
I
I
nr:ytv11i16otylun1il!!uuo't:uil:vrvfi eiraralvlfinr:nerur uavfin?rrtatflrrirrufirriJuno.rri'lrGofifr'uafu
v d dd
tljlJ ![tJ{ tta uil !n u:F]n ].1
!v
norfr'vr6orfluanlfuya'nflo{rlfrtiluurTnanaonfr'lnr:fiofirirn'rylunr:rJnfloroBrJlna
sd
fl1::nu']riau:vruruflo{trfiurlyvra n1:afiuauunr:fi'suurrJ:urvfi n1:t#n?1ilri?uru6orj:strtu uav
j o - j 4 A u .o 1y u 6 r d' o u v v
vrrirriryElFo n1:vtylnu5nut$av[yrFqu?j01uufl:slJl4rnun:u0u't{!9]:.Jn1a{n?'Iil41lJ'l:61 :?tJvl.iflu!aqu
^
v4V
ulaururirdryro{iFU''ta uonalnfirfiorJ:ctfiutranr:rJfru-fifiairu:r11nrail:ul'lutolno{fi'flt50ttd?
uvA
rj:rnn'jrr.iru "tiurr.rirnfiru" nd116o urj'rurrurix I finr:fi'Fuu1f,qn?1lrd'un:ufl0.:nu ttav
A
finrrlrirt,rrirodrrfiriurirdry ri.:zualvlnorri'r,r6ou::q idari'nrinorfr'n6o 1vofl-n:rt ledb6', firirrauerjr
cr I v dd o q ,e- -- ..- .tsr. a 6, a v 4 Y e
"aytluuu?u{1un?1illJun{yt''t{ytutail}JlJytu'tvlu't tuntnln L[avt!utafi Lunl:u:141:1nn1:" t:uu:0u[ta?
-.ju
zur.rflouan{o?1:Jtuxil uauro!nilyrfl?nrr'rlnnulddaaas$nvqfrfinulunr:r.Jfru-firarirfiodrl16lrirdl
n?1ilal:n:0xunr:naeirr l efr15oqrirrtr.loirud uavrairriJuodrr0r'j'wlnviruovirlfioirurr:lriu
er'3 q --- '='i- I
'e
"-rfiuriolr.JInuranrsourr0.rluflwrj:uilrrufi nosfr'nriofr'orrflurarira{1uil#n1un1:
uluFl{1ua1nruilaun'r
{qrurulrrJvlulFr:'ryn{ta:J1:n rfiorluvr:v:rtfidu:l:1trfitun rvrofi'n:1t bdbto lrirflulr.Jotitl
d a
-rll
r1ilrt1lfl!:lil:rmj:vrrfi riurflunr:fioiir6'cu:vd'urj:vtmn firovdrnrunlnnfi'la
6ilv{:vtnu:Fl UAsfi{1.11ilFl1}JtlJ:'1il:'ltu:YL1'|tUfJu[Uurl'l'Jfl'd'61'lno ,
o- d ,
l.JlriilTsmruuauyu'r:rioilnulu uona'rnururfiolvlnorri'lrGosir:rt{drrfiu:fiuntfiu:nflnqou't{n't?i
616'oulfru-frn1:nafi6ilrYrUuiufir.iruur uavrJflffimruuTu!ru6ir6'ryrfiorjrno{fi'iltiolild "rTulndlrarir
q A i, ia tY v qv I Y v 'rt r-l .'!.r3/-
finluuln't'llJuun{" Luttu?nnil?1"yr}J0uFr0{:nu1Lu0q lta?ilgrlu'laot!" L9luoltuunl:n?unt!nu
nl:tVerul "en o.lri r dru" ldurri orr{qnna o{riinq orviqvroiB uravrirunr:uiur:6'qnr: dut{Junr:
f,rarurjnloruro{u:illu:uyn4lirto trj;inr:u::anr:n0ravurirdfild';ulouu:J1u"[dodrrfirJ:vfivrBnru
t
!l
& u - < , I
"tv,!
:?!fi'.lavfiouririlulrolno$'lr16ol#rJ:1nflda1un1il:ut'rtu 4finrn rauil:vtlnllanrfioril:rouqilFi'r
l#rurirj:vtrtuuav#rnrt{Ju "no{fi'iltiofirj:vtrtu16ofiuruavnrnafito" nnoprhj
s .i- v 41u1 - !
lo nrafr iunolr4yr 15o |,n uT uuilr!::tud " nrr:vuilrluiufi bo n qfi i nr uu tedbb rutrtro
d 4 d a I dv u - q dr i
a{n?'1ilil:1:nutfi $asn?1il:vanfl.:lJ1u{ytny'ru $autool:15u1nilil5sPl::FluFl:uuasanfinoail0
-
t,
& A I u d a -t v i- d a a d
yNuaruyryrrurnl:ilUun0 q?{fl:s?ryryrilounnoailDt0{a:JtnQv!:v!0'tFnnduil14't:11 1\:vulvar.ltno
a
a
d
a V
a
V
ru
I
4
Y
il:voa00:JtnnltQ']0u14? ttauflnL:0ton fl:u[Q'lu:tJ?{flt00 1\:s0{nto101n1n:tnu:Fl?{fl n:ilua?{
' - d ouU d | . d v tv c Y
?Juv{:ttnooilf'l-n9l 0nyt.ilgltvyr:vu'r:u![14{o{nil:uu1ila}Jtoail:vta10u14? ttaua:Jt9lo1\:uu1.1tQ'l'1
i- 1 adrlr,SqY4tr'ev , v
vt:vu:lJ:'ltu [nLU:qnauuolail:u:1tyt'tuy{:tv1tYroufl'l:'ltnl: vr141I an01{ $av1\un{1u:11n1:
ro{no{fi'flrio naoqaun:ounir rJ:sauurinrrlqt nr1trtairy fiqtnrnna.ru.rfiuffltrJ:nju6lrr:l
firira-rnru rira'fl0 r,ravrira'.:a6fleyrgro'ur{lu{r atrr:nilrfiu?nqnuasoila::nril{ il;o}frvilflrifi
1
vrfirfftunrrniufrorrou rfionorri'lrrioo'urflufiin0rtournr:r"L#finruruaiafrnul#lhoffi
ilat:0t0n
(f,ot'u
lord
9,lufuuln1:11 <t <-

พระราชวังเดิม



แหล่งกำาเนิดวันกองทัพเรือ








ำ
ในโอกาสที่ วันกองทัพเรือ ๒๐ พฤศจิกายน ได้เวียนมา ชีวิตการรับราชการ พล.ร.ต.ดาวฯ เคยดารง
ำ
ี
่
ึ
บรรจบครบอีกวาระหน่ง เป็นปีท ๑๑๓ กองบรรณาธิการ ตาแหน่งท่สาคัญ และภาคภูมิใจในชีวิตรับราชการ
ำ
ี
ี
ขอหยิบยกบทความอันทรงคุณค่า มาให้ทุกท่าน คือ นายกราบซ้ายเรือพระท่น่งมหาจักร ในป
ี
ั
ี
่
ี
ุ
ู
ื
ี
่
ั
ี
ได้อ่านกันครับ บทความน้คุณคร พลเรือตร พทธศักราช ๒๔๗๖ และนายกราบขวาเรอพระทนง
ดาว เพชรชาต อดีตผ้บัญชาการกองเรือท่นระเบิด มหาจักร ในปีพุทธศักราช ๒๔๗๗ และดารงตาแหน่ง
ู
ุ
ำ
ี
ำ
ิ
ั
ู
กองเรือยุทธการ ยศและตาแหน่งขณะน้น ได้ให้เกียรต ิ ผ้บังคับการเรือหลวงหนองสาหร่าย เม่อคร้งไป
ั
ำ
ื
เขียนบทความ “พระราชวังเดิม แหล่งกาเนิด ราชการทพกรณพพาทกบอนโดจนฝรงเศส ในการ
ั
ิ
่
ำ
ี
ิ
ั
ั
ี
วันกองทัพเรือ” ขึ้น โดยตีพิมพ์ลงในนิตยสารนาวิกศาสตร์ เรียกร้องดินแดนคืน
ฉบับ พฤศจิกายน ๒๕๐๒ ซ่งบทความน ถึงแม้จะล่วงเลย ท่านได้ถึงแก่อนิจกรรม เม่อปีพุทธศักราช ๒๕๔๐
ื
ึ
้
ี
มาแล้วถึง ๖๐ ปีก็ตาม จะเห็นได้ว่าตลอดชีวิตการรับราชการของท่าน นอกจากงาน
ี
ี
พล.ร.ต.ดาวฯ เป็นนักเขียนอาวุโสท่ทรงคุณค่า เขียนบทความท่ท่านรัก และมีความถนัดแล้ว ในชีวิต
์
ำ
ท่านหน่งของนิตยสารนาวิกศาสตร ด้วยความท่ท่านม ี การรับราชการท่านก็ให้ความท่มเท ทาอย่างเต็มกาลัง
ุ
ี
ำ
ึ
ี
อุปนิสัยรักการอ่าน และชอบเขียนบทความ ท่านจึงม ี ความสามารถอย่างแท้จริง ดังท่ได้ปรากฏให้อนุชน
บทความลงนิตยสารนาวิกศาสตร์มากกว่า ๑๘ เร่อง รุ่นหลังยกย่องชื่นชมตราบจนถึงทุกวันนี้
ื
และคอลัมน์โปรดปรานของท่านคือ การ์ตูนเฮฮานาว ี เพ่อไม่เป็นการเสียเวลาขอเชิญทุกท่านได้อ่าน
ื
่
ำ
ี
ู
่
ทานมักเล่าให้คนใกล้ชดฟังเสมอวา มความภาคภมิใจ บทความ“พระราชวังเดิม แหล่งกาเนิดวันกองทัพเรือ”
ิ
่
็
่
ั
และเป็นเกยรติแกตวทานเปนอยางมาก ทได้เปนลกศษย ์ ของ พล.ร.ต.ดาวฯ กันเลยครับ
ี
่
ู
ิ
็
ี
่
ปลายแถวของ พลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
อาภากรเกียรติวงศ์ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักด องค์บิดา
์
ิ
ของทหารเรือไทย
นาวิกศาสตร์ 8
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 9
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 10
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 11
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 12
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 13
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 14
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 15
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 16
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 17
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 18
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 19
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 20
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 21
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 22
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 23
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

นาวิกศาสตร์ 24
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

้
้
ผลการศึกษาแนวทางการใชก�าลังทางเรือตามโครงการเสริมสรางก�าลังทางเรือ
ร.ศ.๑๒๙ ของกรมหลวงชุมพร เขตอุดมศักดิ์ และเอกสารความเห็นเกี่ยวกับ

เรือ ส.ของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก
เพื่อการปรับปรุงแผนป้องกันประเทศทางทะเลของกองทัพเรือ

(ตอนที่ ๑)

นาวาเอก พิสุทธิ์ศักดิ์ ศรีชุมพล


“ชนชาติใดก็ตาม ถ้าไม่คิดค�านึงนึกถึงประวัติศาสตร์ ชนชาตินั้นไม่มีอนาคต”
เซอร์ วิลตัน เชอร์ชิล

ุ
ุ
ุ
ึ
็
ั
ั
กองทัพของทกประเทศถูกจดต้งข้นโดยมีภารกิจหลัก ๗๐,๐๐๐ นาย พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟ้าจฬาโลก
�
ในการป้องกันประเทศ เช่นเดียวกับประเทศไทยได้กาหนด มหาราช ได้ทรงวางแผนการรบ แบบการป้องกันเชิงรุก
ไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.๒๕๖๐ (Active Defense) ในการป้องกันประเทศซึ่งแตกต่าง
ี
หน้าท่รัฐ คือ รัฐต้องพิทักษ์รักษาไว้ซ่งสถาบันพระมหากษัตริย์ จากสมัยอยุธยาโดยจัดกองทัพเป็น ๔ กองทัพ โดย
ึ
เอกราช อธิปไตย บูรณภาพแห่งอาณาเขต และเขตท ี ่ กองทัพแรกโดยสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท
ประเทศไทยมีสิทธิอธิปไตย เกียรติภูมิ และผลประโยชน์ ให้ไปรับศึกแรกท่ด่านเจดีย์สามองค์ จังหวัดกาญจนบุร ี
ี
ั
ของชาติ ความม่นคงของรัฐ และความสงบเรียบร้อยของ ด้วยความช�านาญในพื้นที่ และผลของการตัดการส่งเสบียง
ประชาชน การป้องกันประเทศทางทะเลเป็นภารกิจหลัก ของพม่าได้สาเร็จ ยุทธวิธีการลวง และการรบในเวลา
�
ของกองทัพเรือในการรักษาอานาจอธิปไตย สิทธิอธิปไตย กลางคืน ท�าให้ประเทศไทยชนะในศึกพม่าครั้งแรก และ
�
เขตแดนทางทะเล รวมถึงการคุ้มครองผลประโยชน์ ต่อมาก็ได้ชัยชนะในการรบท้งหมด ได้แก่ การศึกท ี ่
ั
ของชาติทางทะเล จากประวัติศาสตร์ชาติไทยพบว่า หัวเมืองลาปาง พิษณุโลก และหัวเมืองปักษ์ใต้ เช่นเดียวกับ
�
ึ
�
แนวความคิดระดับยุทธการในการทาสงครามข้นอยู่กับ แนวคิดการรบแบบแตกหัก (Decisive Operation)
สภาพแวดล้อมความมั่นคงในแต่ยุคสมัย และเทคโนโลยี ในสมัยสงครามกู้ชาตของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
ิ
ี
ี
ี
ของอาวุธท่เปล่ยนแปลงไปเห็นได้จากประวัติศาสตร์ ท่ใช้แนวคิดน้ในการนากองเรือรบของไทยจากจังหวัด
ี
�
ึ
ิ
ในสมัยอยุธยาได้ใช้แนวคิดการป้องกันเชิงลึก หรือ จันทบุรีมายกพลข้นบกแล้วเข้าตีค่ายโพธ์สามต้นของพม่า
่
้
�
ั
Defense in Depth ในการป้องกันประเทศโดยจัดการ จนแตกพาย จนทาใหประเทศไทยไดรบเอกราชจากพมา
่
้
ึ
ปกครองประเทศเป็นการปกครองส่วนกลาง การปกครอง ซ่งแนวคิดแบบการป้องกระเทศแบบเชิงรุกน้กองทัพไทย
ี
ส่วนภูมิภาค (หัวเมือง) และการปกครองประเทศราช ที่มี ก็ได้นามากาหนดเป็นหลักการสงครามของกองทัพไทย
�
�
ี
จุดศูนย์ดุลของประเทศ คือ กรุงศรีอยุธยา แต่แนวคิดน้ได้ม ี ซึ่งใช้ในการป้องกันประเทศในปัจจุบัน
ี
การเปล่ยนแปลงในสมัยสงคราม ๙ ทัพ ในสมัยรัชกาลท่ ๑
ี
่
�
ึ
ึ
่
ซงเป็นการทาสงครามระหว่างพม่ากบไทยซงฝ่ายพม่า ภารกิจในการป้องกันประเทศทางทะเลของกองทัพเรือ
ั
มีพระเจ้าปดุง เป็นพระมหากษัตริย์ ได้ยกทัพมา ๙ ทัพ อาณาเขตทางทะเลของประเทศไทยตามอนุสัญญา
�
ึ
รวม ๑๔๔,๐๐๐ นาย ซ่งฝ่ายไทยมีกาลังพลจานวน สหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเล ค.ศ.๑๙๘๒ เท่ากับ
�
นาวิกศาสตร์ 25
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

ภาพที่ ๑ ภาพ ๒๕๐ ปีตามรอยกองเรือยกพลขึ้นบกสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
ที่มา : https://www.innnews.co.th/social/news_222597/

๓๒๓,๔๘๘.๓๒ ตารางกิโลเมตร คิดเป็นร้อยละ ๖๐ พระราชบัญญัติจัดระเบียบราชการกระทรวงกลาโหม
ี
ี
�
ื
ี
ของอาณาเขตทางบกท่มีเน้อท่อยู่ประมาณ ๕๑๓,๑๑๕ พ.ศ.๒๕๕๑ กองทัพเรือมีหน้าท่เตรียมกาลังป้องกัน
�
ั
ตารางกิโลเมตร มีความยาวชายฝั่งทะเลฝั่งอ่าวไทย และ ราชอาณาจักร และการใช้กาลงกองทัพเรือ มีผู้บัญชาการ
ู
ฝั่งอันดามัน รวมถึงช่องแคบมะละกาตอนเหนือ ทหารเรือ เป็นผ้บังคับบัญชา และ พ.ร.บ. การรักษา
รวมความยาวชายฝั่งทะเลในประเทศทั้งสิ้น ๓,๑๔๘.๒๓ ผลประโยชน์ของชาติทางทะเล พ.ศ.๒๕๖๒ ให้
ี
�
กิโลเมตร ครอบคลุม ๒๓ จังหวัดท่ติดชายฝั่งทะเล ศูนย์อานวยการรักษาผลประโยชน์ของชาติทางทะเล
ี
อาณาเขตทางทะเล (Maritime Zone) จึงมีความส�าคัญ (ศรชล.) ขึ้นตรงส�านักนายกรัฐมนตรี มีหน้าท่วางแผน
ั
ต่อความม่นคง ความอยู่รอด และความม่งค่งของประเทศ และสนับสนุนการปฏิบัติงานหน่วยงานรัฐในการรักษา
ั
ั
ในลักษณะ ๒ ประการ ได้แก่ ผลประโยชน์ของชาติทางทะเล และการประเมินสถานการณ์
๑. อาณาเขตทางทะเล แสดงถึงอ�านาจอธิปไตย ท่อาจก่อให้เกิดภัยคุกคามต่อประโยชน์ของชาติทางทะเล
ี
ื
ี
และสิทธิอธิปไตยของประเทศไทยท่ประเทศอ่น โดยมีนายกรัฐมนตรีเป็นผู้อานวยการ ศรชล. และ
�
ไม่สามารถเข้ามายึดครอบครอง หรือแสวงประโยชน์ ผู้บัญชาการทหารเรือ เป็นรองผู้อ�านวยการ ศรชล.
ในพื้นที่เขตแดนทางทะเลของไทย สรุปภารกิจในการป้องกันประเทศทางทะเลของ
ี
๒. อาณาเขตทางทะเลเป็นท่มาของผลประโยชน์ กองทัพเรือ คือ การรักษาเอกราช อธิปไตย สิทธิอธิปไตย
ื
ิ
ของชาตทางทะเล อันเน่องมาจากการนาทรัพยากร การคุ้มครองผลประโยชน์ของชาติทางทะเลเพ่อเป็นหลัก
ื
�
้
�
ธรรมชาติในทะเล เช่น สัตว์นา แร่ธาตุ นามัน และ ประกันความมั่นคงทางทะเลของประเทศให้บรรลุวิสัยทัศน์
�
้
แก๊สธรรมชาติ ขึ้นมาใช้ประโยชน์ในระบบเศรษฐกิจของ ของประเทศตามยุทธศาสตร์ชาติ ๒๐ ปี โดยจุดศูนย์ดุล
ประเทศ เช่น อุตสาหกรรมแปรรูปสัตว์นา การประมง ระดับยุทธศาสตร์ของประเทศทางทะเล หมายถึง
้
�
และการใช้ประโยชน์จากพ้นท่ทะเลในการประกอบธุรกิจ ผลประโยชน์ของชาตทางทะเลทมีความสาคญต่อความ
่
ิ
ี
�
ั
ื
ี
การท่องเท่ยวทางทะเล การขนส่งทางทะเล เป็นต้น อยู่รอดของประเทศไทยแบ่งออกได้ ๒ ระดับ ได้แก่
ี
ึ
โดยในยทธศาสตร์กองทพเรอ ๒๐ปี ได้ประมาณการ ระดับท่ ๑ Survival National Interests ซ่งจะเกิดข้น
ี
ั
ึ
ื
ุ
ื
่
ผลประโยชน์ของชาติทางทะเล ในปี พ.ศ.๒๕๕๗ มีมูลค่า เมอการดารงอยของชาติตกอยู่ภายใต้ภัยคุกคามของการ
ู่
�
�
ี
ทางเศรษฐกิจประมาณ ๒๔ ล้านล้านบาท ต่อปี โจมตี ลักษณะเช่นน้ถือว่าเป็นผลประโยชน์ข้นสาคัญท่สุด
ี
ั
นาวิกศาสตร์ 26
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

�
�
�
ี
ของชาติ เพราะถ้าชาติไม่สามารถดารงความอยู่รอด อยู่ในหลักเกณฑ์สาคัญท่ต้องพิจารณาในการกาหนด
ี
ึ
ได้แล้วผลประโยชน์ท่เหลือก็ไม่มีความหมาย ซ่งจุดศูนย์ดุล ยุทธศาสตร์และโครงสร้างกาลังรบ (Strategic and
�
�
ของประเทศทางทะเลในระดับ Survival Interests น ้ ี Force Planning) ของกองทัพเรือ กล่าวคือ การทา
�
หมายถึง การรักษาเอกราช อธิปไตย สิทธิอธิปไตย โครงการเสริมสร้างกาลังรบจะต้องจัดหายุทโธปกรณ์
ี
�
ในเส้นเขตแดนทางทะเล ไม่ให้ศัตรูเข้ามาล่วงล้า หรือ ตามแนวความคิดด้านยุทธการท่กาหนดในยุทธศาสตร์
�
ยึดครองเพื่อแสวงหาผลประโยชน์เข้าประเทศตนเอง กองทัพเรือและแผนป้องกนประเทศ ตวอย่าง เอกสาร
ั
ั
โดยเป็นแนวคิดเดียวกับแผนป้องกันชายแดนของทหารบก Sea Power 21 : Transformation Plan ของ ทร.สหรัฐฯ
�
ในการวางก�าลังทางบกป้องกันเขตแดนทางบก กาหนดแนวความคิดระดับยุทธการทางเรือ (Naval
ี
ระดับท่ ๒ Vital National Interests Operational Concept: NOC) ว่า “Sea Strike Sea
เป็นสถานการณ์ท่จะมีภัยร้ายแรงเกิดข้นกับชาติถ้าไม่ใช้ Shield Sea Base” เป็นกรอบในการจัดหา และพัฒนา
ี
ึ
มาตรการรุนแรงซ่งก็รวมถึงการใช้กาลังเข้าปกป้อง เทคโนโลยีของเรือ และอาวุธยุทโธปกรณ์ให้สอดคล้อง
�
ึ
ผลประโยชน์น้น โดยผลประโยชน์ของชาติทางทะเลท ี ่ กับแนวความคิดด้านยุทธการ หรือ เป็นแนวคิดในการรบ
ั
ถือว่าเป็นจุดศูนย์ดุลของประเทศในระดับ Vital Interests สมัยใหม่เพ่อการรักษาผลประโยชน์ของชาติสหรัฐฯ
ื
ได้แก่ เส้นทางขนส่งสินค้าทางทะเล (SLOC) เพราะมีผล ในนอกประเทศซ่งถูกบรรจุอยู่ในแผนการเสริมสร้างกาลัง
�
ึ
ึ
�
ต่อความอยู่รอดของชาติท่ต้องพ่งพาการนาเข้า และ กองทัพเรือสหรัฐฯ หรือ Defense Planning Guidance
ี
ส่งออกของสินค้าด้วยระบบการขนส่งสินค้าทางทะเล for Fiscal Years ซึ่งปัจจุบันจะเห็นได้ชัดเจนถึงผลลัพธ์
มากว่าร้อยละ ๘๐ ฐานขุดเจาะน�้ามันและแก๊สธรรมชาติ ของการกาหนดแนวความคิดระดับยุทธการทางเรือของ
�
ในทะเล เรือขนส่งน�้ามันในทะเล โครงสร้างพื้นฐานของ สหรัฐฯ ท่สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ในการป้องกันประเทศ
ี
�
ประเทศทางทะเล (Maritime Critical Infrastructure) และการรักษาผลประโยชน์ของประเทศสหรัฐฯ อันนา
้
ได้แก่ ท่าเรอนาลก อ่ต่อเรือ ฐานทัพเรอ เรือลาเลียง ไปส่การทสหรฐฯ สามารถเป็นประเทศมหาอานาจทาง
ู
ั
ื
ื
ี
่
�
�
ู
ึ
�
ขนส่งนามันดิบ ฐานขุดเจาะนามัน และแก๊สธรรมชาต ิ ทะเลในยุคปัจจุบัน โดยมีกองทัพเรือสหรัฐฯ เป็นเคร่องมือ
�
�
ื
้
้
ในทะเล ระบบท่อส่งก๊าซธรรมชาติในทะเล ทรัพยากร หลักในการปฏิบัติการในการคุ้มครองผลประโยชน์ของ
ั
ั
�
้
่
ิ
้
กาซธรรมชาต และนามนในทะเล อตสาหกรรมกลนนามน ชาติสหรัฐฯ นอกประเทศ ตัวอย่าง การพัฒนาเทคโนโลย ี
๊
ุ
ั
�
ปิโตรเคมี เขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษชายฝั่งทะเลน้ ถือว่า ทางทหารด้านกาลังทางเรือของสหรัฐฯ ท่รองรับ Power
ี
�
ี
เป็นผลประโยชน์ของชาติท่มีความสาคัญย่งท่ทหารเรือ and Access …From the sea (Sea Strike Sea Shield
ี
ิ
ี
�
�
ต้องใช้ก�าลังทางเรือในการคุ้มครองป้องกัน Sea Base) ได้แก่ ระบบการอานวยการรบสนับสนุน
การท�าสงครามแบบ NCW การพัฒนาขีปนาวุธโจมตีฝั่ง
�
�
�
ความสาคัญของการกาหนดแนวทางการใช้กาลังทางเรือ จากเรือ เช่น โทมาฮอร์ค ระบบป้องกันภัยทางอากาศ
ของกองทัพเรือในยุทธศาสตร์ และแผนป้องกันประเทศ กองเรือท่เรียกว่า AEGIS Combat System (ACS)
ี
ิ
ั
้
ื
ั
ิ
�
ิ
แนวทางการใช้กาลงทางเรอของกองทพเรอ การพฒนาเรอสนบสนนการปฏบตการสะเทนนาสะเทนบก
ั
ั
ื
ื
ิ
ั
ุ
�
มีความสาคัญอย่างมากด้วยเหตุผลเพ่อใช้เป็น ขนาดใหญ่ การส่งก�าลังบ�ารุงระดับยุทธศาสตร์ทั้งระบบ
�
ื
กรอบแนวความคิดในการปฏิบัติ (Concept of Operation) Airlift และ Sealift เป็นต้น
ี
ในการเขียนแผนยุทธการ (Operation Plans) ของ “ดาบของชาติ เล่มน้คือชีวิตเรา ถึงจะคมอยู่ด ี
แผนป้องกันประเทศทางทะเลเพ่อการรบให้ได้ชัยชนะ ลับไว้สาหรับสู้ไพรีให้ชาติเรานา ให้มิตรให้เมีย
ื
�
ู
�
และเพ่อใช้ในยุทธศาสตร์การเตรียมกาลังกองทัพเรือ คือ ให้ลกแล้ชาติไทย” ด้วยระลึกถึงพระกรุณาธิคุณของ
ื
นาวิกศาสตร์ 27
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

ภาพที่ ๒ ภาพ US Naval Operational Concept “Sea Strike Sea Shield Sea Base”
ที่มา: “Sea Power 21: Projecting Decisive Joint Capabilities”. วารสาร Proceedings โดย พลเรือเอก Vern Clark

ึ
�
กรมหลวงชุมฯ พระบิดากองทัพเรือ ที่มีต่อประเทศชาติ หลักฐานสนับสนุนแนวคิดน้ ซ่งกองทัพไทยควรต้องนามา
ี
ึ
และกองทัพเรือ โดยพระองค์จบการศกษาจากโรงเรียน ทบทวน ปรับปรุงแผนป้องกันประเทศโดยให้ความสาคัญ
�
ิ
นายเรืออังกฤษ ทรงได้ริเร่มจัดทาโครงการป้องกัน กับสงครามจ�ากัด (Limited War) ทางทะเล
�
ิ
ี
ประเทศด้านทะเลท่เรียกว่า “โครงการเสรมสร้าง
�
กาลังทางเรือ ร.ศ.๑๒๙” ประกอบด้วยแนวคิดในการ
�
ใช้กาลงทางเรอ และความต้องการกาลงรบทางเรือ
ั
ื
�
ั
ซึ่งก็คือ แผนการทัพ (Campaign Plan) ในการป้องกัน
ประเทศทางทะเลฉบับแรกของประเทศไทยโดย
วิสัยทัศน์ของพระองค์เป็นแนวคิดยุทธศาสตร์ทะเล
(Maritime Strategy) คือ การมองเขตแดนทางทะเล
�
ี
เป็นเสมือนแผ่นดินท่ต้องมีอานาจอธิปไตย และการท ่ ี
ประเทศต้องรักษาผลประโยชน์ของชาติทางทะเล
เช่นเดียวกับการรักษาผลประโยชน์ของชาติทางบก
และความขัดแย้งระหว่างรัฐสามารถขยายอานาจจาก
�
ทะเลข้นสู่ฝั่ง และยึดครองพ้นท่ทางบกต่อไปได้ เช่น
ื
ี
ึ
ั
วิกฤตการณ์ ร.ศ.๑๑๒ สงครามฝร่งเศส-สยาม ซ่ง
ึ
ั
�
ฝร่งเศสใช้การทูตเเบบเรือปืน นาเรือละเมิดอธิปไตยของไทย
โดยมีการสู้รบกันท่ป้อมพระจุลจอมเกล้า และฝร่งเศสได้
ั
ี
�
ทาการปิดอ่าวไทยบริเวณเกาะสีชัง และการยึดจังหวัด
ั
ี
ั
ุ
ั
ั
ั
จนทบร จงหวดตราด กดดนจนทาให้รฐบาลไทย
�
้
ต้องยอมเสียดินแดนฝั่งซ้ายแม่นาโขง รวมท้งสิบสองจุไท
�
ั
ั
ี
ี
ั
ื
ต้องตกอยู่ใต้ปกครองของฝร่งเศส รวมเน้อท่ท้งหมด ภาพท่ ๓ พิธีมอบเมืองตราด และเกาะกงให้กับข้าหลวงใหญ่
ั
�
ประมาณ ๑๔๓,๘๐๐ ตารางกิโลเมตร พลเมืองประมาณ ฝร่งเศสประจาเขมร และจวนเรสิดังกัมปอร์ต (Residence
�
ี
ี
ั
Kampot) ใช้เป็นท่พานักของข้าหลวงฝร่งเศสท่ได้รับการ
๖๐๐,๐๐๐ คน และการยกพลขึ้นบกของญี่ปุ่นที่ จังหวัด มอบหมายจากรัฐบาลฝรั่งเศสให้ปกครองจังหวัดตราด
ประจวบคีรีขันธ์ ในสมัยสงครามโลกคร้งท่ ๒ เป็น ที่มา ภาพจากหนังสือพิมพ์ฝรั่งเศส (ปกหลัง) Le Petit Journal
ั
ี
ฉบับวันที่ ๒๖ กุมภาพันธ์ ค.ศ.๑๙๐๕
นาวิกศาสตร์ 28
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

ที่มาของโครงการเสริมสร้างก�าลังทางเรือ ร.ศ.๑๒๙



















ภาพที่ ๔ เหตุการณ์ ร.ศ ๑๑๒ การรบที่ปากน�้า จังหวัดสมุทรปราการ และการสูญเสียดินแดนของไทย
ที่มา : แชน ปัจจุสานนท์ และ สวัสดิ์ จันทนี กรณีพิพาทระหว่างไทยกับฝรั่งเศส และการรบที่ปากน�้าเจ้าพระยา สมัย ร.ศ.๑๑๒
(กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภา, ๒๕๑๙)

วิกฤตการณ์ ร.ศ.๑๑๒ (พ.ศ.๒๔๓๖) เป็นวิกฤตการณ์ และหันปืนเรือเข้าหาพระบรมมหาราชวัง บีบให้ไทยยอมจานน
�
ั
ท่ฝร่งเศสเข้ามารุกรานแผ่นดินสยาม ในสมัยรัชกาล โดยต้องยกดินแดนฝั่งซ้ายแม่น�้าโขงให้ภายใน ๒๔ ชั่วโมง
ี
ี
ั
ื
ั
ท่ ๕ (ขณะน้นประเทศไทยยังใช้ช่อ “สยาม” โดยการ และฝร่งเศสยังได้กดดันโดยเข้ายึดครองจังหวัดจันทบุร ี
ี
่
ื
่
ิ
ิ
้
ั
เปลยนชอประเทศจากสยามเป็นไทย เรมตงแต่ และจังหวัดตราด บีบบังคับให้ไทยยอมยกดนแดน
่
ี
วนท ๒๖ สิงหาคม พ.ศ.๒๔๘๒ ตามท่รัฐบาลมีมต ิ เกาะกงให้ฝรั่งเศสเพิ่มเติมด้วย ดังนั้นเพื่อเป็นการรักษา
ี
ั
่
พระราชบัญญัติรัฐธรรมนูญขนานนามประเทศ) โดย อาณาเขตดินแดนส่วนใหญ่ของประเทศ พระบาทสมเด็จ
ฝรั่งเศสได้ยึดประเทศกัมพูชา และประเทศเวียดนาม และ พระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ั
ี
ึ
ั
้
ี
ึ
ั
วางแผนจะเข้ายดประเทศลาว ซงขณะนนลาวยงเป็น รัชกาลท่ ๕ จึงทรงยอมตามท่ฝร่งเศสเรียกร้อง โดย
่
ั
ั
ั
ิ
ดินแดนในอาณัติของสยาม แต่ฝร่งเศสอ้างว่าลาวควรเป็น รฐบาลไทยได้ทาสนธสญญาสยาม และฝรงเศส
่
ั
�
ของเวียดนามด้วย ในวันที่ ๑๓ กรกฎาคม พ.ศ.๒๔๓๖ ร.ศ.๑๒๒ (อังกฤษ: Franco–Siamese Treaty
ฝรั่งเศสได้ส่งเรือลูแตง พร้อมเรือรบ ๒ ล�า เข้ามารุกราน of 1904 ; ฝร่งเศส: Traité français–siamois
ั
�
กดดันไทยเพ่อย่นข้อเรียกร้องท่ปากแม่นาเจ้าพระยาโดย de 1904) เป็นอนุสัญญา (convention) หรือใน
้
ื
ี
ื
�
�
รัฐบาลไทยได้ทาการประท้วง แต่ฝร่งเศสไม่สนใจทาให้ สมัยนั้นเรียกว่า “สัญญาน้อย” ระหว่าง ราชอาณาจักร
ั
ี
เกิดการรบท่ปากแม่นาเจ้าพระยา ระหว่างหมู่เรือฝร่งเศส สยาม (ต่อมาคือประเทศไทย) ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จ
ั
�
้
และป้อมผีเส้อสมุทร จังหวัดสมุทรปราการ ในวันท ่ ี พระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ กับ สาธารณรัฐฝรั่งเศส
ื
๑๓ กรกฎาคม ร.ศ.๑๑๒ (พ.ศ.๒๔๓๖) ก�าลังทางเรือที่ ในสมัยของประธานาธิบดี เอมีล ฟรังซัวส์ ลูเบต์ (Émile
ื
�
ทหารเรือมีได้แก่ เรือหลวงมกุฎราชกุมาร และเรือหลวง François Loubet) มีเน้อหาสาคัญเป็นการกาหนด
�
มูรธาวสิตสวัสดิ์ ซึ่งมีอ�านาจการยิงของปืนเรือที่ด้อยกว่า เขตแดนระหว่างราชอาณาจักรสยาม กับ ดินแดนใกล้เคียง
ั
�
และทหารเรือฝร่งเศส มีความชานาญในการรบ ขณะท ี ่ ซึ่งตกเป็นเมืองขึ้นของสาธารณรัฐฝรั่งเศสแล้ว กับ ทั้งยัง
�
�
ทหารเรือไทยยังไม่มีความชานาญในการรบทาให้ไม่สามารถ ให้สิทธิสภาพนอกอาณาเขตแก่ชาวฝรั่งเศส หรือ ผู้อยู่ใน
หยุดย้งเรือรบฝร่งเศสท่มีอานาจการยิงท่ดีกว่าได้ ทาให้ บังคับฝร่งเศสด้วยโดยไทยยอมสละกรรมสิทธ์เหนือ
ิ
�
ี
ั
ั
ั
�
ี
้
ั
เรือฝร่งเศสสามารถเดินเรือข้นไปจอดกลางแม่นาเจ้าพระยา ดินแดนฝั่งซ้ายแม่นาโขง ให้เป็นกรรมสิทธ์ของฝรั่งเศส
ึ
้
�
ิ
�
นาวิกศาสตร์ 29
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

�
�
ทาให้ไทยต้องเสียสิทธิในการปกครองลาว และจ่ายเงิน โครงการจัดสร้างกาลังทางเรือ ร.ศ.๑๒๙
ี
ค่าปรับ ๓ ล้านฟรังก์ ให้ฝรั่งเศสจากเหตุการณ์ รศ.๑๑๒ (พ.ศ.๒๔๕๓) น้ มีคณะกรรมการประกอบด้วย นายพลเรือตร ี
ิ
ื
ี
ได้สร้างความเจ็บพระทัยแก่รัชกาลท่ ๕ โดยเฉพาะ พระเจ้าพ่ยาเธอ กรมหม่นชุมพรเขตอุดมศักด์ (ต่อมา
ี
กรมหลวงชุมพรฯ พระองค์ทรงสัก “ตราด ร.ศ. ๑๑๒” เป็นนายพลเรือเอก กรมหลวงฯ) นายพลเรือตร ี
ู
ั
ไว้ที่พระอุระเพื่อเตือนใจ โดยเหตุการณ์นี้เป็นบทเรียน พระยาราชวงสรรค์ (ฉ่าง แสง–ชโต ต่อมาเป็น
�
สาคัญของประเทศไทยในการป้องกันประเทศทางทะเล นายพลเรือเอก พระยามหาโยธาฯ) และนายพลเรือตร ี
พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหม่นสิงหวิกรมเกรียงไกร
ื
ึ
(ต่อมาได้เป็นนายพลเรือเอก กรมหลวงฯ) ได้จัดทาข้น
�
็
ถวายสมเดจเจ้าฟ้ากรมหลวงนครสวรรค์วรพนิต
ิ
(ต่อมาเป็น จอมพลเรือ สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระฯ) เสนาบด ี
กระทรวงทหารเรือ และเสนาบดีฯ ทรงน�าขึ้นทูลเกล้าฯ
ถวายพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่
�
๑๘ มกราคม ร.ศ.๑๒๙ กาหนดวัตถุประสงค์ไว้ว่า
�
ื
“เพ่อเอาเป็นการเด็ดขาดไว้ว่าสร้างเรือสาหรับป้องกันภัย
�
ั
ื
ั
ุ
ไม่ใช่สาหรบไปท้าทายต่อยทธ์กบประเทศอ่น นอกจาก
ั
ั
ื
ภาพท ๕ อาณาเขตของประเทศสยาม และหนงสอสญญา
ี
่
ื
ั
สนธิสัญญาสยาม และฝรั่งเศส ร.ศ. ๑๒๒ พระราชอาณาเขต” โดยโครงการจดหาเรอรบจะ
ั
ท่มา: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:French- จัดหาเรือรบทีละช้นตามแนวคิดการป้องกันทางลึกหรือ
ี
Siamese_Treaty_of_1904_001.JPG
Defense in Depth เพื่อการป้องกันประเทศทางทะเล
โดยพิจารณาตามข้อจากัดงบประมาณ ท้งน้โครงสร้าง
�
ั
ี
โครงการจัดสร้างก�าลังทางเรือ ร.ศ.๑๒๙ ก�าลังรบทางเรือ แบ่งออกเป็น ๒ กองทัพเรือ คือ











ภาพท่ ๖ แนวความคิดของกรมหลวงชุมพรฯ ในการใช้กาลังทางเรือ และการวางตาบลท่กาลังตามพ้นท่แบ่งพ้นท่การป้องกันประเทศ
�
ี
ื
ี
�
ื
ี
ี
�
ทางทะเลเป็น ๕ ชั้น จากเขาสามร้อยยอดจนถึงประเทศสิงคโปร์
ที่มา : โครงการจัดสร้างก�าลังทางเรือ ร.ศ.๑๒๙ กรมหมื่นชุมพรเขตอุดมศักดิ์
นาวิกศาสตร์ 30
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

�
�
ี
้
้
�
�
�
้
กองทัพเรือท่ ๑ ภารกิจป้องกันปากนา (น่านนาภายใน) - เรือ ส. (เรือดาน�า) สาหรับลอบทาลายเรือใหญ่
ี
ื
ก. พ้นท่ปฏิบัติการ ได้แก่ ปากแม่น้าเจ้าพระยา ข้าศึก จ�านวน ๖ ล�า
�
ท่าจีน บางปะกง และแม่กลอง - เรือล�าเลียง เป็นกองเสบียง จ�านวน ๑๔ ล�า
ข. แผนเสริมสร้างกาลังรบทางเรือ กองทัพท่ ๑ - เรือช่วยรบ เช่น เรือจูง เรือค้าขาย ใช้ราชการ
�
ี
ต้องการเรือ ๓ ประเภท เรือมีอาวุธปืนใหญ่ขนาด ๖ นิ้ว เมื่อเกิดศึกสงคราม
หรือ ๔.๗ นิ้ว กับปืนขนาด ๖ ปอนด์ ท�าการในที่แคบ
หรือแม่นา จานวน ๘ ลา เรือวางทุ่นระเบิดท่บรรทุก ผลการศึกษาแนวคิดระดับยุทธการ (Operational
�
�
้
ี
�
�
ู
�
ทุ่นระเบิดได้ ๒๐ ลก กับมีอาวุธปืนกลติดเรือจานวน Concept) โครงการเสริมสร้างกาลังทางเรือ ร.ศ.๑๒๙
๙ ลา และเรอสบเหตในแม่นามหน้าทสอดแนมจนถง มีดังนี้
ื
ื
ี
่
ึ
ี
ุ
้
�
�
นอกปากน�้า จ�านวน ๒๔ ล�า ผลการวิเคราะห์แนวคิดพระราชทานกรมหลวง
ิ
ค. กาลังรบทางเรือท่มี คือ เรือพิฆาตขนาดเล็ก ชุมพรเขตอุดมศักด์ ในการใช้กาลังป้องกันประเทศทาง
�
�
ี
จ�านวน ๒ ล�า เรือตอร์ปิโดขนาดเล็ก จ�านวน ๔ ล�า ทะเลเป็นรูปแบบการป้องกันทางลึก (Defense in
ื
ี
กองทพเรอท ๒ เป็นเรือลาดตระเวนทางทะเล Depth) ในสถานการณ์ปกติถึงขั้นขัดแย้งระดับสูง และ
ั
่
ี
ภารกิจลาดตระเวนและโจมตีเรือข้าศึก สามารถปรับเปล่ยนเป็นการใช้การป้องกันเชิงรุก (Active
ก. พื้นที่ปฏิบัติการ แบ่งออกเป็น ๕ ชั้น Defense) ในช่วงสถานการณ์วิกฤติจนถึงขั้นป้องกัน
ึ
ั
ี
- ช้นท่ ๑ ป้องกันแนวระหว่างช่องแสมสารกับ ประเทศซ่งมีความเหมาะสมกับสภาพภูมิศาสตร์ประเทศ
สามร้อยยอด และภัยคุกคามของประเทศไทย ซ่งตรงกับหลักนิยมทหาร
ึ
ิ
- ชั้นที่ ๒ ป้องกันแนวระหว่างเกาะกูดกับเกาะสมุย ในยุทธศาสตร์ทหารในปัจจุบัน ท้งน้แนวคดพระราชทานฯ
ี
ั
ี
ุ
้
- ช้นท่ ๓ ป้องกันแนวระหว่างแหลมเขมรกับ นมแกนสงครามหรอทิศทางการเคลอนทของภัยคกคาม
ื
ี
่
ี
ี
ื
ั
่
�
ิ
ี
ื
สงขลา (ใช้เรือพิฆาตใหญ่จานวน ๔ ลา เรือพิฆาตเล็ก ทมาจากทางทะเลจากทศใตไปสทศเหนอโดยแบงพนท ่ ี
้
ิ
่
ู
่
ื
้
�
่
�
�
ี
่
ั
�
ั
จานวน ๑๖ ลา เรือตอร์ปิโดช้นทสอง ๘ ลา และ ป้องกันทางทะเลออกเป็นช้น ๆ แบบ Defense in
เรือล�าเลียง จ�านวน ๔ ล�า) Depth โดยมีพ้นท่ปฏิบัติการตามโครงสร้างกาลังรบเป็น
�
ื
ี
- ช้นท่ ๔ ป้องกันแนวระหว่างปากนาไซ่ง่อนกับ ก้นอ่าว กลางอ่าว ปากอ่าว โพ้นอ่าว ตามล�าดับ โดยมุ่ง
ั
ี
้
�
ั
ุ
่
ื
ื
เกาะเรดัง วางกาลงทางเรอเพอป้องกนจดยทธศาสตร์ประเทศ คอ
ั
�
ุ
ื
ั
ี
�
้
- ช้นท่ ๕ ป้องกันแนวระหว่างปากนาไซ่ง่อนกับ เมืองหลวง ได้แก่ กรุงเทพฯ (เช่นเดียวกับกองทัพบกท ี ่
สิงคโปร์ ใช้แนวคิดป้องกันเชิงรุก (บทเรียนสงครามเก้าทัพ) ในการ
ี
ข. แผนเสริมสร้างกาลังรบทางเรือ กองทัพท่ ๒ ป้องกันเมืองหลวงคือกรุงเทพฯ ในการป้องกันประเทศ
�
ต้องการเรือ จ�านวน ๖ ประเภท เช่นกัน) ซึ่งแนวคิดนี้แตกต่างจากการจัดโครงสร้างก�าลัง
�
- เรอพฆาตขนาดใหญ่ ออกไปลาดตระเวนได้ถง ของกองทัพเรือในปัจจุบันท่นาเอาแนวคิดการวางกาลัง
ื
ึ
�
ิ
ี
ั
ุ
ปากน�้าไซง่อน จ�านวน ๒๙ ล�า ทางบกเพอป้องกนการรกรานทางบกจากภยคกคาม
ื
่
ุ
ั
ื
- เรือพิฆาตขนาดเล็ก ใช้ลาดตระเวนภายในและ ประเทศเพ่อนบ้านตามแผนป้องกันประเทศมาจัดเป็น
ระหว่างเกาะต่าง ๆ จ�านวน ๘๒ ล�า ๓ ทัพเรือภาค คือ ทัพเรือภาคที่ ๑ และทัพเรือภาคที่ ๒
ี
�
ั
ี
่
- เรือตอร์ปิโดช้นท่สอง ขนาดทมีอยู่แล้ว สาหรับ รับผิดชอบด้านอ่าวไทย และมหาสมุทรแปซิฟิก โดยม ี
ต่อสู้กับเรือลาดตระเวนของข้าศึกบริเวณเกาะสีชังใน เส้นแบ่งความรับผิดชอบของทัพเรือภาคท้งสองบริเวณ
ั
ี
เวลากลางคืน จ�านวน ๓๔ ล�า เกาะสมุย จังหวัดสุราษฎร์ธานี และทัพเรือภาคท่ ๓
นาวิกศาสตร์ 31
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

ี
ิ
รับผิดชอบด้านทะเลอันดามัน และมหาสมุทรอินเดีย โดยม ี แกนในการรบ (Direction/Axis) ก็เป็นส่งท่สาคัญ
�
ี
ื
�
ี
ทิศทางการเคล่อนท่ของภัยคุกคามท่มาจากทางทะเล ในการวางกาลังทางเรือ และการพิจารณาผลกระทบ
จากทิศตะวันออกไปทิศตะวันตก และทิศตะวันตกไป ด้านภูมิยุทธศาสตร์ โดยคาว่าทิศทางหรือแกนการรบ
�
ทิศตะวันออก ซึ่งการจัดลักษณะนี้จะเอื้อต่อกิจสนับสนุน หมายถึง ช่องทาง ทั้งทางบก ทางทะเล หรือ ทางอากาศ
การป้องกันประเทศทางบกของกองทัพไทย แต่ไม่ได้ ท่แผ่ขยายออกจากฐานปฏิบัติการฝ่ายเราไปยังส่งท่มุ่ง
ี
ี
ิ
สร้างความได้เปรียบในการป้องกันประเทศทางทะเล ทางวัตถุ (Physical Objective) ซ่งประกอบด้วยจุด
ึ
ี
ท่ต้องพิจารณาจากภูมิยุทธศาสตร์ของประเทศไทยท ่ ี เด็ดขาดทางการรบ (Decisive Point) โดยในแต่ละทิศทาง
ภาคใต้มีลักษณะเป็นแผ่นดินย่นไปในทะเลโดยแบ่งพ้นท ่ ี หรือแกนการรบยังบรรจุเส้นทางปฏิบัติการ (Lines of
ื
ื
โลกทางทะเลเป็น ๒ มหาสมุทร คือ มหาสมุทรอินเดีย และ Operation) การกาหนดทิศทางการรบต่อส่งท่มุ่ง
ิ
�
ี
มหาสมุทรแปซิฟิก คือ เป็นแกนเหนือ-ใต้ และแบ่งพื้นที่ ทางวัตถุเป็นการประสานปฏิบัติการต่าง ๆ ของก�าลังรบ
ี
ึ
ั
ออกเป็นช้น ๆ ในการป้องกันประเทศซ่งแนวคิดแกนของ ท่แตกต่างกันเข้าไว้ด้วยกัน หรือเรียกได้อีกอย่างว่าเป็น
สงครามจากจากทิศใต้ไปสู่ทิศเหนือตรงกับแนวคิดในการ “แกนของความพยายามหลักของข้าศึก”
วางระบบป้องกันภัยทางอากาศของประเทศ










ภาพที่ ๗ แสดง Map axis expansion in the Pacific สงครามโลกครั้งที่ ๒ ฝ่ายญี่ปุ่น จะเห็นชัดเจนว่าแกนของสงครามมาจาก
ี
ทิศตะวันออกสู่ทิศตะวันตก คือ จากสหรัฐฯ (เกาะฮาวาย) หรือภาพขวายุทธวิธี Island Hopping สหรัฐฯ รุกคืบทีละเกาะจนถึงญ่ปุ่น
ที่มา: https://slideplayer.com/slide/2531946/

อธิบายความสาคัญของการพจารณาทศทางหรือ ความเห็นเร่อง เรือ ส. โดยสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร
ิ
�
ื
ิ
แกนในการรบ (Direction/Axis) ในการวางแผน อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก
การป้องกันประเทศ ใน อทร.๘๓๐๗ การใช้ยุทธศิลป์ กองทัพเรือได้เร่มความสนใจในการจัดหาเรือดานา
�
�
ิ
้
ั
�
ี
ึ
ี
ึ
วาดภาพการรบ ปัจจัยหน่งท่สาคัญในการได้มาซ่งการ เข้าประจาการต้งแต่ปี พ.ศ.๒๔๕๓ ในสมัยรัชกาลท่ ๖
�
ชนะสงคราม คือ การออกแบบการรบระดับยุทธการ ตามเอกสารโครงการจัดสร้างกาลังทางเรือ พ.ศ.๒๔๕๓
�
�
ั
(Operational Design) ซึ่งนอกจากองค์ประกอบ ได้แก่ โดยในเอกสารน้นกาหนดให้มีเรือ ส. (สับมะรีน หรือ
ื
�
ี
�
คาส่ง นโยบายของหน่วยเหนือ วัตถุประสงค์ท่ต้องการ เรือดานา) จานวน ๖ ลา เม่อ พ.ศ.๒๔๕๘ สมเด็จ
�
ั
้
�
�
ิ
บรรลุความปรารถนาในบั้นปลาย (Desired End-State) พระมหตลาธิเบศร อดุลยเดชวกรม พระบรมราชชนก
ิ
พิสูจน์ทราบปัจจัยวิกฤติ (Critical factors) ของข้าศึก เมื่อครั้งด�ารงพระอิสริยยศเป็น นายเรือโท ได้เสด็จกลับ
จุดศูนย์ดุล และแผนทางยุทธการ (Operational ประเทศไทยหลังพระองค์จบการศึกษาจากโรงเรียน
ี
scheme or idea) ทั้งนี้ความเข้าใจในเรื่องทิศทางหรือ นายเรือเยอรมัน ท่ Imperial German Naval College
นาวิกศาสตร์ 32
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

ภาพที่ ๘ ความเห็นเรื่อง เรือ ส. และการพัฒนาของโครงการเรือด�าน�้าของกองทัพเรือ
ที่มา : เอกสารส�าเนาความเห็นเรื่อง เรือ ส. กองเรือด�าน�้า กองเรือยุทธการ


ี
ี
ั
โดยระหว่างท่ทรงศึกษาอยู่ ทรงสอบได้เป็นท่ ๑ และในปี งบประมาณ ต้องใช้ในโครงการน้ท้งหมด โดยพระองค์
ี
สุดท้ายของการศึกษา ทรงชนะการประกวดการออกแบบ ได้ทรงอธิบายประโยชน์ของ “เรือ ส.” หรือ “เรือด�าน�้า”
�
ี
�
เรือดาน้า พระองค์ทรงสนพระทัยและเช่ยวชาญทาง ไว้ว่า “…ข้าศึกจะคอยคิดถึงเรือ ส. ของเราในเวลาที่เขา
้
ึ
�
�
เรือดานาและเรือตอร์ปิโดรักษาฝั่งซ่งทรงศึกษามาจาก จะจัดกองทัพเรือเข้ามาตีกรุงสยาม.. เพื่อจะหนีอันตราย
ื
ื
ประเทศเยอรมัน เม่อทรงเข้ารับราชการในกระทรวง จากเรือ ส. ข้าศึกคงจะไม่ส่งเรือใหญ่เข้ามาเพ่อให้มา
ื
ทหารเรอ พระองค์ได้ทรงจดทาโครงการเก่ยวกบกาลง เป็นเป้าแก่เรือ ส. ได้.. ข้าศึกคงจะส่งเรือขนาดเล็กแล่นเร็ว
ั
�
ี
�
ั
ั
ี
�
ั
ื
�
้
เรือดานา ซ่งทรงใช้ช่อว่า “ความเห็นเก่ยวกับเรือ ส.” (เหตุท ี ่ เพราะฉะน้นต้องส่งหลายลาทาให้การจับจ่ายใช้สอยแพง
ึ
�
�
ื
�
ทรงใช้คาแทนเรือดานาว่า “เรือ ส.” ก็เพ่อให้สอดคล้องกับ เงินขึ้น การขนทหารด้วยเรือเล็กจะต้องมากกว่าเรือใหญ่
�
้
�
ี
โครงการเดิม ท่ทูลเกล้าฯ ถวายไว้เม่อ พ.ศ.๒๔๕๓) เสนอต่อ การส่งเสบียงอาหารจะเป็นการลาบากมาก เพราะจะต้อง
�
ื
ั
เสนาธิการทหารเรือในเวลาน้น คือ นายพลเรือโท พระเจ้า มีเรือรบคุมเสมอ.. ถ้าเรือที่ส่งเข้ามาเป็นเรือเล็กแล้ว จะมี
น้องยาเธอ กรมหมื่นสิงหวิกรมเกรียงไกร เมื่อวันที่ ๑๕ ช่องให้เรือพิฆาต และเรือปืนของเราต่อสู้ได้โดยไม่
ี
ี
มิถุนายน พ.ศ.๒๔๕๘ โครงการน้มีรายละเอียดท่สมบูรณ์ เสียเปรียบมากนัก.. ถ้าเรามีเรือ ส. แล้ว ข้าศึกจะต้องระวัง
ท่สุดเก่ยวกับขนาดและคุณสมบัติของเรือดานาท ี ่ อย่เสมอไม่ให้เรอ ส. เข้าโจมตโดยไม่รู้ตวได้ การระวง
ื
ั
ั
ี
ู
�
�
ี
ี
้
กองทัพเรือควรจะมี เรือพี่เลี้ยง อู่ และโรงงานที่ต้องการ อันนี้ท�าให้คนประจ�าเรือได้รับความล�าบากมาก...” ทั้งนี้
�
�
กาลังพลประจาเรือ การฝึกและการสวัสดิการของ สมเด็จพระบรมราชชนก ได้ทรงจัดทาเอกสารรายงาน
�
ื
�
คนประจาเรือ การปกครองบังคับบัญชา ตลอดจน ความเห็นเร่องเรือ ส. ระบุถึงข้อมูลแนวทางการจัดหา
นาวิกศาสตร์ 33
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

�
เรือด�าน�้า การใช้งานเรือด�าน�้าส�าหรับประเทศไทย โดยมี ได้ถึงเกาะสมุย ตอน ๓ อาจทา Offensive ออกไปถึง
สาระส�าคัญเป็นส�านวนของพระองค์ท่าน ดังนี้ สิงคโปร์
๑. กล่าวถึงการมีเรือ ส. ในเมืองไทย ถามว่าเรือ ส.
จะมีในเมืองไทยได้หรือไม่แล้วต้องขอตอบว่าได้เป็นแน่ ผลการศึกษาแนวคิดระดับยุทธการ (Operational
ถ้าเรามีเรือ ส. แล้ว ๑) ข้าศึกจะต้องคิดถึงเรือ ส. ของเรา Concept) จากเอกสารความเห็นเรื่องเรือ ส.
ี
ด้วยในเวลาท่เขาจะจัดกองทัพเข้ามาตีกรุงสยาม สงคราม พบว่าพระองค์ได้มีการศึกษาโครงการเสริมสร้าง
ี
�
ิ
ื
่
ื
คราวน้ได้แสดงให้เห็นถึงความสาคัญของเรือ ส. เพราะ กาลงทางเรอ ร.ศ.๑๒๙ โดยได้ใช้ชอ เรอ ส. ตามเดม
ั
�
ื
ั
ฉะน้นเพ่อจะหนีอันตรายเร่องเรือ ส. ข้าศึกจะไม่ส่งเรือ ท้งน้แนวความคิดของพระองค์ได้เป็นการพัฒนาหลักการ
ั
ี
ื
ื
ึ
ั
ื
ิ
ิ
ั
ใหญ่เข้ามาเป็นเป้าแก่เรือ ส. ได้ แลคงจะไม่ส่งเรือท ่ ี แนวคดการรบทางเรอแบบชาตตะวนตกซงตรงกบ
่
แล่นช้าเข้ามาเป็นแน่ ๒) การสืบข่าวในทะเลใหญ่จะใช้ จูเลียน เอส คอร์เบตต์ นักยุทธศาสตร์ทางเรือชาวอังกฤษ
เรือ ส. ได้ แต่ถ้าใช้เรือพิฆาตแล้วจะเห็นได้ไกลกว่า แต่ ซ่งกาหนดพันธกิจกองทัพเรือ คือ การพิทักษ์บ้านเกิด
�
ึ
เรือ ส. ดีกว่าเพราะด�าน�้าหนีได้ด้วย ๓) ถ้าเรามีเรือ ส. แล้ว (Homeland) การสนับสนุนการส่งกาลังรบภาคพ้นเข้าส ู่
ื
�
ี
ในเขตท้องทะเลเป็นเขตท่มีอันตรายได้จากเรือ ส. ของเรา ที่หมายโพ้นทะเล (Power Projection from the Sea)
ได้ (Sphere of Submarine Danger) เพราะฉะน้นเวลา การควบคุมทะเล (Sea Control) และการรบแตกหัก
ั
ี
ข้าศึกเข้ามาในเขตน้แล้วจะต้องระวังตัวอยู่เสมอไม่ให้ ทางเรือ (Decisive Naval Battle) ซ่งทฤษฎีของ
ึ
เรือ ส. เข้าโจมตีในเมื่อไม่รู้ตัวได้การระวังอันนี้และท�าให้ คอร์เบตต์ มีความใกล้เคียงกับหลักนิยมทางเรือของ
�
คนประจาได้ความลาบากมาก ๔) ถ้าข้าศึกจะข้นบกท่ไหน สหรัฐฯ ในปัจจุบันซึ่งนอกจากประเทศไทยแล้ว สหรัฐฯ
ึ
�
ี
ื
จะต้องต้งกองรักษาการด้วยเรือพิฆาตให้แข็งแรงเพ่อ ก็ใช้แนวคิดระดับยุทธการในการป้องกันประเทศแบบเชิงลึก
ั
ไม่ให้เรือ ส. ด�าเข้าไปท�าลายเรือบรรทุกของได้ในเวลาที่ หรือ Defense in Depth ในการป้องกันประเทศด้วย
้
็
�
ึ
ขนทหารขนบก เรือลาเลียงกต้องมีเรือควบคุม (Convoy) เช่นกัน แสดงได้ตามภาพที่ ๙
�
ิ
ิ
ี
๒. การใช้งานเรือ ส. ใช้ได้ ๔ ประเภท คือ ๑) สาหรับ ส่งท่น่าสังเกต คือ แนวความคดของพระองค์ใน
ี
ป้องกันท่าเรือ (Harbor Defense) ๒) ป้องกันฝั่งท่สาคัญ การวางก�าลังทางเรือตามเอกสารการใช้งานเรือ ส. ยังคง
�
ึ
ซ่งข้าศึกอาจข้นบก (Coast Defense) ๓) ออกไปเข้าช่วย สอดคล้องกับแนวความคิดระดับยุทธการในโครงการ
ึ
รบในกระบวนทัพเรือคู่กับเรือพิฆาต หรือปฏิบัติการอิสระ เสริมสร้างกาลังทางเรือ ร.ศ.๑๒๙ คือ ในสถานการณ์
�
ี
�
ในการโจมตีกองทัพเรือข้าศึก ๔) ใช้เข้าไปสืบข่าวท่ฝั่ง ปกติถึงความขัดแย้งระดับตาเป็นการป้องกันเชิงลึก
่
ื
ื
ื
�
ื
ี
ู่
่
ี
ข้าศึก หรือทาลายเรอรบท่จอดอยทท่าเรอ หรือปิดการเดนเรอ (Defense in Depth) และเม่อในสถานการณ์ปกต ิ
ิ
และการค้าของข้าศึก (Military Blockade) ถึงข้นขัดแย้งระดับสูง และสามารถปรับเปล่ยนเป็นการ
ี
ั
ั
๓. ความมุ่งหมายของเรือ ส. ในเวลาสงครามน้น ใช้การป้องกันเชิงรุก (Active Defense) โดยพระองค์
ื
ี
จะรักษาทะเลใหญ่ไว้นานท่สุดท่จะนานได้แลถ้าเห็นเรือ ได้มีความคิดเห็นเพ่มเติมเร่องการใช้เรือ ส. ในการทา
�
ิ
ี
ข้าศึกแล้วจะเข้าโจมตีโดยไม่คิดเสียดายลูกตอร์ปิโด หรือ สงครามเชิงรุก (Offensive) เพื่อสร้างความได้เปรียบ
�
ลาเรือเองเพราะแม้ถึงเรือจะเสีย แต่ถ้าข้าศึกเสียเรือด้วยก ็ ในการรบกับเรือผิวนาและการทาสงครามแบบแตกหัก
�
้
�
ื
ั
คุ้มกัน ความตกใจของข้าศึกน้นสาคัญมากถ้าทาอย่างน้น (Decisive Battle) เพ่อการป้องกันประเทศ และ
�
�
ั
้
�
ั
ี
�
ได้แล้วข้าศึกจะต้องระวังตัว เราจะรักษาปากนาท้งส่ และ รักษาอานาจและสิทธิอธิปไตย ซ่งสอดคล้องกับ
ึ
เกาะสีชังด้วยเรือ ส. ได้ ตอน ๑ จะรักษาท้องทะเลเหนือ แนวความคิดของแผนการรบในการกู้ชาติของสมเด็จ
เส้นเกาะจวง เกาะกูดสามร้อยยอดได้ ตอน ๒ จะรักษา พระเจ้าตากสินมหาราช
นาวิกศาสตร์ 34
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

ภาพที่ ๙ U.S. Global Defense Posture 1783–2011
ที่มา: Stacie L.Pettyjohn “U.S. Global Defense Posture 1783–2011” Rand Cooperation Research 2012.
(Sponsored by the US Air Forces Contract FA7014-06-C-0001)

ื
ประเด็นพิจารณาในเร่องภูมิยุทธศาสตร์ของ ประเทศไทยมีอาณาเขตทางทะเล (Maritime
ประเทศไทย Zone) ตามอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมาย

ภูมิรัฐศาสตร์ (Geopolitics) คือ การศึกษาเก่ยวกับ ทะเล ค.ศ.๑๙๘๒ เท่ากับ ๓๒๓,๔๘๘.๓๒ ตารางกิโลเมตร
ี
ึ
ี
ผลกระทบทางภูมิศาสตร์ ท่มีต่อพฤติกรรมการเมือง ซ่งคิดเป็นประมาณร้อยละ ๖๐ ของอาณาเขตทางบกท ่ ี
และความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ภูมิยุทธศาสตร์ มีเนื้อที่อยู่ประมาณ ๕๑๓,๑๑๕ ตารางกิโลเมตร โดยมี
(Geostrategic) คือ สาขาย่อยภูมิรัฐศาสตร์ เป็นประเภท ความยาวชายฝั่งทะเล ท้งฝั่งอ่าวไทย และฝั่งอันดามัน
ั
ี
ื
�
ของนโยบายต่างประเทศท่นาโดยปัจจัยทางภูมิศาสตร์ รวมถึงช่องแคบมะละกาตอนเหนอ รวมความยาว
ที่ส่งผลต่อการวางแผนทางการเมือง และการทหาร ชายฝั่งทะเลในประเทศไทยทั้งสิ้น ๓,๑๔๘.๒๓ กิโลเมตร


นาวิกศาสตร์ 35
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

ภาพที่ ๑๐ พื้นที่ทะเลอาณาเขตของประเทศไทยถูกปิดล้อมจากประเทศเพื่อนบ้าน
ที่มา : คณะอนุกรรมการจัดการความรู้เพื่อผลประโยชน์แห่งชาติทางทะเล. “กฎหมายทะเล และเขตทางทะเลของไทย
http://mrpolicy.trf.or.th/Default.aspx?TabId=78 (สืบค้นเมื่อวันที่ ๙ พฤษภาคม ๒๕๖๒)

ครอบคลุม ๒๓ จังหวัด ลักษณะของประเทศไทยม ี ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้หากมีการพัฒนา
แผ่นดินติดกับทะเล ๒ ด้าน คือ ด้านตะวันตกเป็นทะเล สมุททานุภาพอย่างจริงจังท้งฝั่งอันดามัน และอ่าวไทย
ั
อันดามันและช่องแคบมะละกา ด้านตะวันออกเป็น ได้แก่ เขตพัฒนาเศรษฐกิจอุตสาหกรรมชายฝั่งที่มีระบบ
ี
ั
ื
ื
อ่าวไทยเม่อพิจารณาท่ต้งทางภูมิศาสตร์ของประเทศไทย เช่อมต่อระบบคมนาคมทางทะเลกับทางบก หรือ
ึ
้
�
แล้วจะเห็นได้ว่าน่านนาอ่าวไทยมีลักษณะเป็นก่งปิด ทางอากาศ เช่น โครงการ “ระเบียงเขตเศรษฐกิจ
้
ี
�
(Semi Enclosed Sea) ท่ห้อมล้อมด้วยน่านนาท่เป็น ภาคตะวันออก” (Eastern Economic Corridor)
ี
ั
ั
ิ
ั
เขตเศรษฐกิจจาเพาะของประเทศต่าง ๆ ถึง ๒ ช้น อนจะเป็นโครงการทมความสาคญยงกบอนาคต
ี
ั
่
�
่
ี
�
ด้านอ่าวไทยช้นใน คือ กัมพูชา เวียดนาม และมาเลเซีย และ ของประเทศไทยและอาเซียน ข้อเสียเปรียบคือ
ั
�
ช้นนอก คือ จีน อินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์ ด้านตะวันตก ข้อจากัดในการเคล่อนกาลังทางเรือจากอ่าวไทย
ั
�
ื
ี
ื
พ้นท่ตอนเหนือของช่องแคบมะละกาถูกล้อมด้วย ไปทะเลอันดามัน และการที่อาจจะถูกปิดอ่าวไทยได้ง่าย
ื
ี
้
น่านนาของมาเลเซีย และอินโดนีเซียพ้นท่ตอนบน ซึ่งท�าให้เรือสินค้า และเรือน�้ามันที่น�าเข้า-ส่งออกประเทศ
�
้
�
ในส่วนของทะเลอันดามันถูกล้อมด้วยน่านนาของอินเดีย ไม่สามารถใช้เส้นทางนี้ได้ ส่งผลท�าให้ประเทศขาดแคลน
่
ั
และเมียนมาร์ ข้อได้เปรียบคือประเทศไทยสามารถ พลังงานซ่งจะส่งผลกระทบต่อความมนคง และระบบ
ึ
มีศักยภาพในการเป็นจุดศูนย์กลางในการเดินเรือใน เศรษฐกิจของประเทศ (จบตอนท่ ๑)
ี
นาวิกศาสตร์ 36
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

รากฐานความคิดทางการเมืองระหว่างประเทศของกองทัพเรือ


ี
สมัยใหม่และหลังสมัยใหม่ : ทฤษฎีสัจนิยมและเสรีนิยม(ตอนท่ ๑)







นาวาเอก หัสไชยญ์ มั่งคั่ง




กองทัพเรือในฐานะหน่วยงานในการรักษา ซ่งจะอธิบายว่าทิลล์เสนอแนวคิดเร่องรัฐ และกองทัพเรือ
ื
ึ
�
ั
ี
ความม่นคงของประเทศทางทะเลจาเป็นต้อง สมัยใหม่และหลังสมัยใหม่ไว้อย่างไร หัวข้อท่สอง รากฐาน
ทาความเข้าใจการเปลยนแปลงและความต่อเนอง ความคิดของกองทัพเรือสมัยใหม่และหลังสมัยใหม ่
่
่
�
ื
ี
ั
ของบริบททางความสัมพันธ์ระหว่างประเทศเพ่อ ซ่งจะตอบคาถามว่าแนวคิดท้งสองมีรากฐานมาจาก
ึ
�
ื
ท่จะปรับตัวให้เข้ากับการเปล่ยนแปลงดังกล่าว เช่น ทฤษฎีความสัมพันธ์ระหว่างประเทศใดบ้าง ทฤษฎ ี
ี
ี
ึ
การก้าวข้นมาเป็นมหาอานาจของจีน การเติบโต ดังกล่าวสามารถอธิบายกองทัพเรือสมัยใหม่ และ
�
ี
ี
ึ
ของประชาคมอาเซียน เป็นต้น หลักประการหน่งท่ม ี หลังสมัยใหม่ได้อย่างไร หัวข้อท่สาม ช่องว่างทางความคิด
ี
ประโยชน์ต่อการวิเคราะห์ความเปล่ยนแปลง และ ระหว่างทฤษฎีสัจนิยมและเสรีนิยมซ่งจะฉายภาพ
ึ
ี
ั
ื
ั
ิ
ั
่
ื
ั
ความต่อเนองดงกล่าว คอ แนวคดกองทพเรอสมยใหม่ ให้เห็นว่าทฤษฎท้งสองอธิบายโลกในสองแบบต่างกัน
ื
่
ั
และหลังสมัยใหม่ตามท่เจฟฟรีย์ ทิลล์ (Geoffrey Till) มากน้อยเพียงใด หวข้อทส การประนีประนอมทฤษฎ ี
ี
ี
ี
่
ได้เสนอไว้ ซ่งจะเช่อมโยงกับประเด็นเร่องรัฐสมัยใหม่ สัจนิยมและเสรีนิยมในทางปฏิบัติตามวิธีคิดของ
๑
ื
ื
ึ
และหลังสมัยใหม่ คาถามสาคัญคือรัฐสมัยใหม่และ สแตนลีย์ ฮอฟแมน (Stanley Hoffmann) ซึ่งจะแสดง
�
�
หลังสมัยใหม่ดังกล่าวมีท่มาจากรากฐานความคิด ให้เห็นว่าในโลกความเป็นจริงแล้ว การดาเนินนโยบาย
�
ี
ี
ทางทฤษฎีความสัมพันธ์ระหว่างประเทศทฤษฎีใด และ ท่แสวงหาประโยชน์ภายใต้หลักการทางจริยธรรม
�
ึ
ในทางปฏิบัติรากฐานดังกล่าวสามารถอธิบาย ทานาย ระหว่างประเทศสามารถเกิดข้นได้ ผลประโยชน์
และเสนอแนะแนวทางการกาหนดยุทธศาสตร์ และ ของชาติและหลักจริยธรรมไม่ได้แยกขาดจากกัน
�
ก�าลังรบทางเรือได้มากน้อยเพียงใด เสียทีเดียว หัวข้อสุดท้าย การกาหนดยุทธศาสตร์ และ
�
ี
ื
บทความน้มวัตถุประสงค์ในการตอบคาถามดงกล่าว กาลังรบตามแนวคิดกองทัพเรอสมัยใหม่และหลังสมัยใหม่
ั
�
�
ี
ั
ื
ึ
ี
โดยอธิบายเป็นหัวข้อได้ดังต่อไปน หัวข้อแรก แนวคิดเร่อง ในทางปฏิบัติซ่งจะช้ว่าหากนาแนวคิดท้งสองมาใช้อธิบาย
้
�
ี
รัฐและกองทัพเรือสมัยใหม่ และหลังสมัยใหม่ของทิลล์ และเสนอแนะแนวทางในการกาหนดยุทธศาสตร์ และ
�
๑
Geoffrey Till, Seapower: A Guide for the Twenty-First Century, 2nd ed. (Oxon: Routledge, 2004)
นาวิกศาสตร์ 37
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

�
ื
ก�าลังรบทางเรือแล้วจะเป็นไปได้หรือไม่ อย่างไร สมัยใหม่ และหลังสมัยใหม่เพ่อใช้เป็นกรอบนาทางในการ
ค�าตอบเบื้องต้นของค�าถามที่ตั้งไว้ คือ รัฐสมัยใหม่ อธิบายและแยกแยะประเภทของภารกิจท่กองทัพเรือ
ี
ี
ิ
่
และหลังสมัยใหม่ดังกล่าวมีทมาจากรากฐานความคิด ในทุกประเทศต้องปฏิบัต โดยเร่มต้นจากการแยก
ิ
ทางทฤษฎีสัจนิยมและเสรีนิยมทางความสัมพันธ์ ประเภทของรัฐออกเป็น ๓ ประเภท ได้แก่ รัฐก่อนสมัยใหม่
ั
ั
ี
ิ
ระหว่างประเทศ และในทางปฏิบตทฤษฎสจนิยม รัฐสมัยใหม่ และรัฐหลังสมัยใหม่ ดังนี้
�
ื
ี
และเสรีนิยมเป็นเคร่องมือสาคัญท่ช่วยอธิบายสภาวะ “รัฐต่าง ๆ ในโลกสามารถแบ่งออกได้เป็น ๓ รูปแบบ
ั
้
แวดล้อมด้านความมนคงทางทะเลระหว่างประเทศ โดยเกณฑ์ในการแบ่งใช้เร่องของพัฒนาการดานเศรษฐกิจ
่
ื
โดยแสดงให้เห็นว่าภัยคุกคาม และส่งท้าทายต่อ เป็นหลัก รัฐก่อนสมัยใหม่ (pre-modern states)
ิ
่
ั
ึ
�
่
ความม่นคงทางทะเลมีอะไรบ้าง และช่วยกาหนดทิศทาง มแนวโน้มทจะเป็นรฐเกษตรกรรมทพงตนเองเป็นหลก
่
ั
ี
ี
ี
ั
ึ
ให้กับยุทธศาสตร์ และกาลังรบทางเรือให้ตรงกับสภาพ มีระดับการข้นต่อกันทางเศรษฐกิจ (economic
�
ั
ิ
์
ั
่
็
่
ความเปนจรงทางความสมพนธระหวางประเทศมากทสด interdependence) อย่างจ�ากัด รวมทั้งมีก�าไรส่วนเกิน
ุ
ี
ี
ื
ี
เท่าท่จะเป็นไปได้ ผ่านแนวคิดกองทัพเรือสมัยใหม่และ ท่ไม่เพียงพอต่อการขยายการลงทุน เน่องจากพ้นที ่
ื
กองทัพเรือหลังสมัยใหม่ต่อไป ส่วนใหญ่ในโลกพัฒนาไปข้างหน้า...รัฐสมัยใหม่
(modern states) ก่อร่างข้นมาจากการผลิตทาง
ึ
่
ื
ึ
ุ
ิ
�
อตสาหกรรมขนาดใหญ่ซงทาให้เกดหน่วยการเมอง
ึ
ี
ท่มีประสิทธิภาพ อย่างเช่นรัฐชาติสมัยใหม่ท่เกิดข้น
ี
ในยุโรปหลังสนธิสัญญาเวสต์ฟาเลียในปี ค.ศ.๑๖๔๘...
รัฐหลังสมัยใหม่ (post-modern states) จะมีเศรษฐกิจ
และการเมืองที่มีประสิทธิภาพในหลายลักษณะ รัฐเหล่าน ี้
จะได้รับอิทธิพลจากเศรษฐกิจท่อาศัยข้อมูลข่าวสาร
ี
ในโลกปัจจุบัน” ๒
๑. แนวคิดเร่องรัฐและกองทัพเรือสมัยใหม่และ
ื
หลังสมัยใหม ่ หากพิจารณาโดยผิวเผินแล้ว จะแบ่งรัฐแต่ละประเภท
เจฟฟรีย์ ทิลล์บรรยายแนวคิดเร่องรัฐและกองทัพเรือ ตามพ้นท่ทางภูมิศาสตร์ เช่น รัฐในแอฟริกาเป็นแบบก่อน
ี
ื
ื
๒
Geoffrey Till, “Seapower in a Globalised World: Two Tendencies,” in Seapower: A Guide for the Twenty-First Century, p. 1.
นาวิกศาสตร์ 38
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

สมัยใหม่เพราะไม่มีการพัฒนามากนัก ส่วนรัฐในเอเชีย กองทัพเรือออกเพียง ๒ รูปแบบ ได้แก่ กองทัพเรือสมัยใหม่

ี
เป็นแบบสมัยใหม่เพราะเส้นเขตแดนมีความหมาย และ และกองทัพเรือหลังสมัยใหม่ โดยท่กองทัพเรือ
�
มีการพัฒนาอุตสาหกรรมขนาดใหญ่มาก เช่น รัฐในเอเชียใต้ ก่อนสมัยใหม่จะไม่สามารถดารงอยู่ได้ในสภาวะแวดล้อม
ั
่
ุ
ั
หรือเอเชียตะวันออก สุดท้ายรัฐในยุโรปก็เป็นแบบหลัง ทางความมนคงในโลกปจจบันเพราะไม่สามารถท�างานได ้
สมัยใหม่เพราะมีพัฒนาการทางข้อมูลข่าวสารสูง และไร้ประโยชน์ จึงเหลือกองทัพเรือเพียงสองรูปแบบ
�
เส้นเขตแดนระหว่างกันลดความสาคัญลง ความเข้าใจ ดังนี้
ี
้
่
้
ี
็
ี
่
้
ั
่
ั
ู
ื
ี
เชนนไมถกตองเสยทเดยวเนองจากรฐทงสามประเภทเปน
ี
“แนวความคิด” ไม่ใช่รัฐท่เป็นรูปธรรมตามแผนท ่ ี
ในโลกจริง ๆ
ั
ื
็
ั
ี
ยกตวอย่างท่เหนได้อย่างชัดเจน คอ รฐในเอเชีย
ั
ี
ตะวนออกเฉียงใต้อย่างไทย มลักษณะของความเป็นรฐ
ั
ั
ก่อนสมยใหม่ สมัยใหม่ และหลังสมัยใหม่อย่ร่วมกน
ู
ั
ในโลกยุคปัจจุบัน เศรษฐกิจของไทยยังคงยึดเกษตรกรรม
เป็นหลัก ประชาชนจานวนมากเป็นเกษตรกร การส่งออก
�
ก็อาศัยสินค้าเกษตร เช่น ข้าว ผลไม้ เป็นต้น
ั
ทางสังคมยังยึดถือการมีชนช้นทางสังคมในฐานะ “เราจะเห็นลักษณะท้งหมดปรากฏร่วมกันในรัฐหรือ
ั
วัฒนธรรมอันดีงามของประเทศสะท้อนภาพของ กองทัพเรือหนึ่ง ๆ “สมัยใหม่” ในที่นี้หมายถึงการปรับ
ั
�
รัฐก่อนสมัยใหม่ของไทย ส่วนภาพของรัฐสมัยใหม่ แนวคิดการใช้กาลังทางเรือแบบจารีตด้งเดิมให้เข้ากับ
ั
ื
�
ของไทยแสดงออกมาในเร่องของการให้ความสาคัญกับ สภาวะแวดล้อมในปัจจุบันเท่าน้น “หลังสมัยใหม่”
การพัฒนาอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ทางเศรษฐกิจ หมายถึงการแปรสภาพกองทัพเรือสมัยใหม่ให้กลายเป็น
ส่วนในทางการเมือง ได้แก่ การยึดม่นต่อรักษา อีกอย่างในบางแง่มุมหรือทุกแง่มุม ในทางกลับกัน
ั
ความเป็นชาติไทย ปกป้องดินแดนในอานาจอธิปไตย กองทัพเรือก่อนสมัยใหม่ก็จะมีความขัดแย้งในตัวเอง
�
ี
ี
ของตนเองไว้อย่างม่นคง สุดท้ายไทยยังมีความเป็นรัฐ เพราะสภาวะแวดล้อมท่เปล่ยนแปลงไปสร้างปัญหา
ั
�
ี
�
�
ี
หลังสมัยใหม่เพราะยอมรับถึงความจาเป็นท่ต้องร่วมมือ ความอยู่รอด หรือความจาเป็นท่ต้องกระทาบางอย่าง
่
่
ิ
ุ
ื
�
ั
ิ
่
ั
ั
ี
�
้
ี
ื
่
กบประเทศต่าง ๆ ในอาเซยนเพอความเจรญร่งเรอง มากกวาแคการทาใหประเทศ และปญหาทกาลงเผชญอย ู ่
ี
ี
ของภูมิภาคน การแลกเปล่ยนสัมพันธ์ในระดับบุคคล เป็นเพียงสัญลักษณ์ อย่างดีท่สุดก็เพียงการป้องกัน
ี
้
ี
ท่สามารถเดินทางไปประกอบอาชีพข้ามพรมแดน ผลประโยชน์หลักของตนเองได้บางคร้งบางคราว
ั
ึ
ในประเทศอาเซียนด้วยกันเองซ่งท้งหมดน้เกิดข้นภายใต้ เท่านั้น”
ั
๓
ึ
ี
�
ี
ี
ี
โลกท่มีการเปล่ยนแปลงไปสู่ยุคโลกาภิวัตน์ทางการติดต่อ กองทัพเรือสมัยใหม่ย่อมทาภารกิจท่มุ่งไปสู่
ี
่
�
สอสารและคมนาคมระหว่างประเทศ และพรมแดน การรักษาไว้ซ่งรัฐสมัยใหม่ โดยเปล่ยนแนวคิดการใช้กาลัง
ื
ึ
ระหว่างไทยกับประเทศเพ่อนบ้านอาเซียนลดความ แบบเดิมให้เข้ากับสภาวะแวดล้อมท่สอดคล้องกับ
ี
ื
ี
ี
ั
สาคัญลงจากเดิมท่สาคัญเป็นอย่างย่งในยุคสงครามเย็น ความเป็นรฐสมยใหม่ซงได้แก่ ระเบยบโลกทมรฐชาต ิ
ั
ิ
่
ี
ั
�
�
ี
่
ึ
ื
เม่อทิลล์แยกแยะประเภทของรัฐให้เห็นชัดเจนดังน ้ ี สมัยใหม่เป็นศูนย์กลางตามสนธิสัญญาเวสต์ฟาเลีย
�
แล้วก็ใช้กรอบแนวคิดเร่องรัฐท้งสามแบบแบ่งชนิดของ จุดเน้นก็คือทาให้รัฐสมัยใหม่ของตนม่นคง และ
ั
ั
ื
๓
Ibid., p. 2.
นาวิกศาสตร์ 39
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

ี
ี
ื
ั
ความม่นคงในท่น้จะหมายถึงความม่นคงในเร่อง หลังสมัยใหม่สามารถสืบสาวไปยังทฤษฎีกระแสหลัก
ั
บูรณภาพแห่งดินแดน และอานาจของผู้ปกครองรัฐ สองทฤษฎีในสาขาวิชาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
�
หรือรัฐบาลเป็นหลัก เช่น กองทัพเรือไทยมีภารกิจ ได้แก่ ทฤษฎีสัจนิยม (Realism) และทฤษฎีเสรีนิยม
๔
ื
ี
ในการรักษาอธิปไตยทางทะเลในพ้นท่ทับซ้อน (Liberalism) ซึ่งจะกล่าวในรายละเอียดต่อไป
๕
ี
ั
ื
่
�
ุ
ั
ั
้
กบเพอนบ้าน เป็นต้น ดงนน การกาหนดยทธศาสตร์ ทฤษฎีความสัมพันธ์ระหว่างประเทศกระแสหลักท่ใช้
์
ี
�
และกาลังรบทางเรือของรัฐสมัยใหม่จึงมีจุดเน้นไปท ่ ี อธิบายปรากฏการณระหว่างประเทศ ได้แก่ ทฤษฎสัจนยม
ิ
การมองรัฐอื่นว่าเป็นพันธมิตร หรือเป็นข้าศึกศัตรู และทฤษฎีเสรีนิยม ค�าว่า “ทฤษฎี (theory)” อาจท�าให้
ี
ิ
ู
กองทพเรือหลังสมยใหม่เกิดจากการแปรสภาพ ผ้อ่านร้สกว่ามความเป็นวชาการสง ยากทจะเข้าใจ
ั
ั
ึ
ู
่
ู
ี
ี
กองทัพเรือสมัยใหม่ให้สามารถทาภารกิจบางประการ แต่ท่จริงแล้วตรงกันข้าม ทฤษฎีช่วยลดความจริง
�
ท่กองทัพเรือสมัยใหม่ไม่เคยหรือไม่คุ้นชินมาก่อน เช่น ท่ซับซ้อนของส่งท่พยายามจะอธิบายให้เข้าใจได้ง่ายข้น
ิ
ี
ี
ึ
ี
การปราบปรามโจรสลัดในอ่าวเอเดน การช่วยเหลือ และตรงกันทุกฝ่าย เช่น กฎเหล็กแห่งคณาธิปไตย
่
�
่
ี
ผ้ประสบภยจากคลนยกษ์ เป็นต้น การททลล์ใช้คาว่า (Iron Law of Oligarchy) ของโรเบิร์ต มิเชลส์
ื
ิ
ั
ั
ู
“แปรสภาพ” กับกองทัพเรอหลงสมยใหม่เพราะว่า (Robert Michels) อธิบายว่าในองค์การทซับซ้อนท้งหมด
ี
ั
ื
ั
่
ั
ี
กองทัพเรือจาเป็นต้องเปล่ยนวิธีการคิดในการปฏิบัต ิ ไม่ว่าองค์การจะเป็นประชาธิปไตย (ทุกคนมีอานาจ)
�
�
ี
ี
ภารกิจ วิธีคิดท่เปล่ยนแปลงเช่นน้เกิดจากวัตถุประสงค์ เพียงใด ท่สุดแล้วจะเปลี่ยนแปลงไปสู่ความเป็นคณาธิปไตย
ี
ี
�
ของภารกิจท่ต่างออกไปจากภารกิจของกองทัพเรือ (บางคนมีอานาจ) ทฤษฎีน้จึงทานายว่าประเทศหน่ง
ี
�
ึ
ี
ี
ั
ี
ื
ี
สมัยใหม่ท่มุ่งเน้นเพียงเร่องความม่นคงทางดินแดนและ ท่พยายามปกครองแบบประชาธิปไตย ในท่สุดการปกครอง
ั
ึ
ิ
ั
ื
อธปไตยของรฐ กองทพเรอหลงสมยใหม่จงแปรสภาพ ประเทศก็จะอยู่ใต้อ�านาจของคนกลุ่มหนึ่งอยู่ดี เป็นต้น
ั
ั
ตนเองจากการหมกมุ่นแค่เร่องสงครามระหว่างรัฐไปสู่ ในเร่องความสัมพันธ์ระหว่างประเทศและความม่นคง
ั
ื
ื
ึ
การปฏิบัติการอ่นท่นอกเหนือจากการทาสงคราม ย่งต้องการทฤษฎีมากข้นไปอีก เพราะปรากฏการณ์
ิ
ื
ี
�
�
ด้วยเหตุน การทาความเข้าใจรากฐานทางความคิด ท่เกิดข้นระหว่างประเทศมีความซับซ้อนในความหมาย
ี
ี
ึ
้
ี
ท่รองรับการแปรสภาพกองทัพเรือจากสมัยใหม่เป็น ท่ว่ามีสาเหตุท่ทาให้ปรากฏการณ์น้นเกิดข้นได้
ึ
�
ั
ี
ี
หลังสมัยใหม่นี้ จึงจ�าเป็นอย่างยิ่ง หลายสาเหต และเป็นท่ถกเถียงกันได้ว่าสาเหตุใด
ี
ุ
๒. รากฐานความคิดของกองทัพเรือสมัยใหม่ และ เป็นเงื่อนไข (necessary condition) จ�าเป็นต่อการเกิด
ิ
้
ั
หลังสมัยใหม่ ปรากฏการณ์นน เช่น หากจะอธบายการสร้าง
รัฐและกองทัพเรือสมัยใหม่และหลังสมัยใหม่ เกาะเทียมในทะเลจีนใต้ของจีน อาจอธิบายได้ว่าจีน
�
เป็นเพียงภาพปรากฏของแนวความคิดท่เป็นรากฐาน จะขยายความเป็นมหาอานาจของตนเอง หรือเพียงปกป้อง
ี
ั
�
ทางทฤษฎีซ่งรองรับการดารงอยู่ของรัฐสมัยใหม่และ เส้นทางคมนาคมของตนเองเท่าน้น เป็นต้น ดังน้น
ั
ึ
�
หลังสมัยใหม่เท่าน้น รวมท้งกองทัพเรือสมัยใหม่และ จึงจาเป็นต้องทาความเข้าใจทฤษฎีความสัมพันธ์
�
ั
ั
หลังสมัยใหม่ท่เป็นกลไกสาคัญในการรักษาความม่นคง ระหว่างประเทศกระแสหลักให้ถ่องแท้ เพราะจะส่งผล
ี
�
ั
ื
ี
ทางทะเลในโลกยุคโลกาภิวัตน์ตามท่ทิลล์กล่าวไว้ รากฐาน ให้เกิดความเข้าใจในเร่องรัฐสมัยใหม่และหลังสมัยใหม่
ั
่
ทางความคดทรองรบรฐและกองทพเรอสมยใหม่และ รวมทั้งบทบาทของกองทัพเรือในรัฐทั้งสองแบบด้วย
ั
ี
ั
ั
ิ
ื
๔ Paul R. Viotti and Mark V. Kauppi, “Realism: The State and Balance of Power,” in International Relations Theory, 5th ed. (Boston:
Longman, 2012), pp. 39-82.
๕ Paul R. Viotti and Mark V. Kauppi, “Liberalism: Interdependence and Global Governance,” in International Relations Theory, pp. 129-166
นาวิกศาสตร์ 40
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

๒.๑ ทฤษฎีสัจนิยม
�
ิ
เร่มจากทฤษฎีสัจนิยม สัจนิยมช้ว่า “อานาจ
ี
�
ี
เป็นปัจจัยหลักท่ทาให้เกิดปรากฏการณ์ทางการเมือง
ระหว่างประเทศ” ดังท ฮันส์ มอร์เกนธอ (Hans J.
่
ี
Morgenthau) อธิบายไว้ว่า
























ื
�
ี
แนวคิดเร่องผลประโยชน์ท่เป็นเร่องอานาจน ี ้
ื
ี
เป็นจุดเร่มต้นในฐานะรากฐานของผู้ท่ต้องการทาความ
ิ
�
ึ
เข้าใจว่า เหตุการณ์ท่เกิดข้นในความสัมพันธ์ระหว่าง
ี
ประเทศน้น แท้ท่จริงแล้วเกิดจากปัจจัยใดกันแน่ อย่างไร
ี
ั
“เสาหลักของสัจนิยมทางการเมืองท่ใช้ในการ ก็ตามคาว่า “อานาจ” ยังต้องอธิบายเพ่มว่าหมายถึงอะไร
ี
ิ
�
�
ื
วิเคราะห์การเมืองระหว่างประเทศ คือ แนวคิดเร่อง ปรากฏให้เห็นเป็นรูปธรรมอย่างไรได้บ้าง นักทฤษฎีสัจนิยม
ึ
ผลประโยชน์ซ่งมีความหมายเฉพาะว่า “อานาจ” ต่อจากมอร์เกนธอจงพยายามทาให้คานเป็นรปธรรม
�
ี
้
�
ึ
ู
�
(concept of interest defined in terms of power) มากย่งข้นและใช้ประโยชน์ได้จริง เคนเนธ วอลซ์
ิ
ึ
แนวคิดนี้ช่วยเชื่อมโยงระหว่างเหตุผลที่ใช้ท�าความเข้าใจ (Kenneth N. Waltz) ทาให้สัจนิยมของมอร์เกนธอ
�
ึ
ี
การเมืองระหว่างประเทศกับข้อเท็จจริงท่เกิดข้น... เป็นระบบมากข้นโดยอธิบายเชิงระบบเพ่มว่า ประเทศ
ึ
ิ
การเมืองเป็นการต่อสู้เพ่อให้ได้อานาจเหนือผู้อ่น และ ต่าง ๆ ในโลกอย่ภายใต้ระบบระหว่างประเทศทเป็น
�
ื
ื
ี
ู
่
ไม่ว่าเป้าหมายสูงสุดของมนุษย์จะเป็นอะไรก็ตาม อนาธิปไตยซ่งไม่มีรัฐบาลโลก จึงต้องทาหน้าท่เหมือนกัน
ี
�
ึ
อานาจย่อมเป็นเป้าหมายเบ้องต้น และรูปแบบของการ คือรักษาตัวเองให้อยู่รอด ความอยู่รอดข้นอยู่กับการ
ื
�
ึ
�
ได้มาซ่งอานาจ รวมถึงการรักษาและการแสดงอานาจ มีขีดความสามารถทางทหารเป็นหลัก ด้วยเหตุน วอลซ์
ึ
�
้
ี
๗
�
เป็นปัจจัยกาหนดเทคนิควิธีในพฤติกรรมทางการเมือง” ๖ จึงสร้างความชัดเจนให้กับคาว่าอานาจว่าหมายถึงกาลัง
�
�
�
๖ Hans J. Morgenthau, Politics Among Nations: The Struggle for Power and Peace, 6th ed. (New York: Alfred A. Knopf, 1985), p. 5, 195.
๗ Kenneth N. Waltz, “Anarchic Structures and Balances of Power,” in Theory of International Politics (London: Addison-Wesley Publishing Company, 1979),
pp. 102-128.
นาวิกศาสตร์ 41
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

ี
ี
ทหารท่ช้วัดได้ และทฤษฎีสัจนิยมของวอลซ์ระบุว่า ทางความคิดให้กับกองทัพเรือหลังสมัยใหม่ ในแง่น ี ้
ี
ั
�
“ความอยู่รอดเป็นปัจจยหลกททาให้เกิดปรากฏการณ์ จะพิจารณาทฤษฎีเสรีนิยมของโรเบิร์ต โคเฮน (Robert O.
่
ั
ั
ึ
�
ทางการเมืองระหว่างประเทศ” ซ่งทาให้ทฤษฎีสัจนิยม Keohane) ท่ถกเถียงกับทฤษฎีสัจนิยมในแง่เดียวเท่าน้น
ี
๘
ชัดเจนมากยิ่งขึ้น คือ เร่องของผลประโยชน์สัมพัทธ์ (relative gain)
ื
ั
็
ี
อย่างไรกตาม ในทางปฏิบตประเทศตาง ๆ ไม่ได้มกาลง ั กับผลประโยชน์สัมบูรณ์ (absolute gain) ซึ่งจะแสดง
่
�
ิ
๙
็
ุ
ทหารท่เท่ากันในการรักษาความอยู่รอดของตนเอง ให้เหนว่าเพราะเหตใดกองทัพเรือหลังสมัยใหม่จึงทาหน้าท ่ ี
�
ี
ิ
ี
ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้น คือ โลกจะมีประเทศมหาอ�านาจ รักษาระบบโลกาภวัตน์ แทนท่จะรักษาความอยู่รอด
็
ี
ั
ท่แบ่งข้วกัน เช่น สงครามเยนมีข้วสหรัฐอเมริกากับ ของตนเองตามที่ทฤษฎีสัจนิยมของวอลซ์กล่าวเอาไว้
ั
ั
ุ
ข้วสหภาพโซเวียต เป็นต้น เพ่อความอยู่รอดประเทศต่าง ๆ หากมองผลได้ในมมของผลประโยชน์สมพทธ์
ั
ื
ั
�
ก็จะเข้าไปจับข้วกับประเทศมหาอานาจเพ่อเป็นพันธมิตร ประเทศต่าง ๆ จะสนใจว่าตนเองจะได้ประโยชน์มากกว่า
ั
ื
รับประกันความอยู่รอดของตน เช่น กรณีไทยเป็นพันธมิตร ประเทศอ่น เช่น ไทยจะสนใจว่าประเทศเพ่อนบ้าน
ื
ื
ั
้
ื
�
�
กับสหรัฐอเมริกาในสงครามเย็น เป็นต้น ดังน้น การท ่ ี จะจัดหาเรอดานากล�า และมีขีดความสามารถมากกว่า
ี
่
ทุกประเทศต้องการความอยู่รอดของตนเองทาให้ ตนเองหรือไม่เพียงใด เป็นต้น แต่หากมองผลได้ในมุมของ
�
ี
เกิดพฤติกรรมท่ประเทศต่าง ๆ ต้องทาเหมือนกัน ผลประโยชน์สัมบูรณ์ ประเทศต่าง ๆ จะสนใจว่าตนเอง
�
ึ
ิ
คือ การเป็นพันธมิตรกับมหาอ�านาจจนเกิดขั้วอ�านาจขึ้น ได้ประโยชน์เพ่มข้นจากเดิมหรือไม่ แต่จะไม่ใส่ใจว่าใคร
ี
ในระบบระหว่างประเทศเรยกว่า “โครงสร้างของระบบ จะได้มากกว่าตนเอง เช่น ไทยจะสนใจว่าตนเอง
ี
ระหวางประเทศ (structure of international system)” จะมีระดับมวลรวมประชาชาติเพ่มข้นมากกว่าปีท่แล้ว
ึ
่
ิ
ื
�
ั
เช่น ในสงครามเย็นโลกมีสองข้วอานาจ หลังสงครามเย็น หรือไม่ เท่าใด แต่จะไม่สนใจเพ่อนบ้านว่าเศรษฐกิจ
�
ั
้
�
โลกมีขวอานาจเดยว ในปัจจบนโลกมหลายขวอานาจ จะเติบโตแซงตนเองหรือไม่ เป็นต้น ข้อถกเถียงน ี ้
ั
้
ี
ั
ี
ุ
ี
เป็นต้น ท่กล่าวมาเป็นทฤษฎีสัจนิยมสองรูปแบบหลัก มีข้อเท็จจริงรองรับด้วยกันทั้งสองฝ่าย และเท่าที่ผ่านมา
เท่าน้น ทฤษฎีน้ยังมีการแยกย่อยออกไปได้อีกซ่งจะไม่ ยังไม่สามารถบอกได้ว่าส่งใดจริงกว่ากันระหว่าง
ั
ึ
ิ
ี
้
ี
พิจารณาในท่น สรุปได้ว่าทฤษฎีสัจนิยมเป็นรากฐาน ผลประโยชน์สัมพัทธ์ หรือผลประโยชน์สัมบูรณ์
ี
ี
ให้กับกองทัพเรือสมัยใหม่เพราะสัจนิยมช้ให้เห็นถึง สัจนิยมมองว่าธรรมชาติของความสัมพันธ์ระหว่าง
ื
สาเหตุพ้นฐานของปรากฏการณ์ทางการเมืองระหว่าง ประเทศเป็นความขัดแย้ง และการแข่งขันกันระหว่าง
ี
ประเทศว่ามีท่มาจาก “อานาจ” และ “ความอยู่รอด” ประเทศท่มุ่งแสวงหาอานาจ และความอยู่รอดให้กับตนเอง
ี
�
�
ซ่งตรงกับการท่กองทัพเรือสมัยใหม่มีภารกิจในการป้องกัน หากจะต้องร่วมมือกันก็จะเป็นแบบพันธมิตรซ่งต้องม ี
ึ
ึ
ี
รักษาความเป็นชาต ปกป้องอธิปไตยทางทะเลให้กับ ประเทศมหาอานาจเป็นหลักในข้วอานาจเพ่อสร้าง
ื
�
ั
�
ิ
รัฐสมัยใหม่ และอ�านาจในการปกป้องอธิปไตยทางทะเล ดุลอานาจให้เกิดข้นซ่งจะจบลงท่ความอยู่รอดของ
ี
�
ึ
ึ
รู้จักกันดีในชื่อของ “สมุททานุภาพ” พันธมิตรและตนเองอยู่ด การท่สัจนิยมมองเร่องอานาจ
ี
ื
ี
�
ี
๒.๒ ทฤษฎีเสรีนิยม และความอยู่รอดของตนเองเป็นหลักน้กล่าวอีกอย่างหนึ่ง
่
ี
ั
ื
ั
ื
เมอทฤษฎสัจนิยมเป็นรากฐานให้กับรัฐและ คอ ประเทศสนใจในเร่อง “ผลประโยชน์สมพทธ์”
ื
กองทัพเรือสมัยใหม่ ทฤษฎีเสรีนิยมจึงเป็นรากฐาน
๘ Robert O. Keohane, “Theories of Cooperation and International Regimes,” in After Hegemony: Cooperation and Discord in World
Political Economy (Princeton: Princeton University Press, 1984), pp. 49-132.
๙ Joseph M. Grieco, “Anarchy and the Limits of Cooperation: A Realist Critique of the Newest Liberal Institutionalism” International Organization, Vol. 42. No.
3 (Summer, 1988), pp. 485-507.
นาวิกศาสตร์ 42
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

�
ื
โดยรัฐและกองทัพเรือสมัยใหม่มีผลประโยชน์เร่อง ถึงแม้จะไม่มีประเทศมหาอานาจคอยสนับสนุนต่อไป
ี
อาณาเขตและอธิปไตยทางทะเลท่สอดคล้องกับแนวคิดน ้ ี ข้อสรุปของเสรีนิยม คือ ประเทศที่ยังด�ารงความร่วมมือ
ระหว่างกันได้อยู่เพราะมองเห็น “ผลประโยชน์สัมบูรณ์”
ี
ท่มีร่วมกันและการมีสถาบันระหว่างประเทศช่วยให้
ผลประโยชน์รูปแบบน้ดารงต่อไปได้ เสรีนิยมของ
ี
�
ี
โคเฮนมีรายละเอียดปลีกย่อยอยู่อีกพอสมควร ท่กล่าวมา
เป็นภาพคร่าว ๆ ของทฤษฎีเสรีนิยมเพ่อช้ให้เห็นว่า
ื
ี
ั
รัฐ และกองทัพเรือหลังสมัยใหม่ต้งอยู่บนทฤษฎีน ี ้
้
ี
ประจักษ์พยานสาคัญท่ยืนยันทฤษฎีน คือ พัฒนาการ
�
ี
ุ
ั
ั
ี
ของสหภาพยโรปหลงสงครามโลกครงทสอง และ
้
่
ึ
การเกิดข้นของประชาคมอาเซียนในทางนิตินัย
ปลายปี พ.ศ.๒๕๕๘
สรุปได้ว่า รัฐและกองทัพเรือสมัยใหม่และ
หลังสมัยใหม่มีรากฐานทางความคิดมาจากสัจนิยม
�
ิ
ื
ั
ิ
ี
และเสรนิยมตามลาดบ ทลล์ยมแนวคดมาใช้แต่ไม่ได้
แสดงรายละเอียดในประเด็นน้เพราะต้องให้ความสาคัญ
ี
�
กับสมุททานุภาพมากกว่าจะสืบย้อนไปสู่รากฐาน
ี
ทางทฤษฎ รัฐสมัยใหม่มีท่มาจากแนวคิดสัจนิยม
ี
เพราะมีเป้าหมายปลายทางในการรักษาผลประโยชน์
ื
ของตนเองเป็นหลัก โดยเฉพาะในเร่องอธิปไตยและ
ื
ิ
ั
ั
บูรณภาพทางดนแดน ดงน้นกองทพเรอสมัยใหม่
ั
จึงมีภารกิจเพ่อรักษาอธิปไตยทางทะเลและป้องกัน
ื
ข้าศึกศัตรูซ่งรวมไปถึงการเข้าร่วมทาสงครามกับประเทศ
ึ
�
ี
ผลประโยชน์ในความคิดของเสรีนิยมจะแตกต่าง พันธมิตร ส่วนรัฐหลังสมัยใหม่มีท่มาจากแนวคิดเสรีนิยม
ออกไป เสรีนิยมแบบโคเฮนยอมรับว่าทุกประเทศต้องการ เพราะมองว่ามีผลประโยชน์สมบรณ์ทประเทศต่าง ๆ
่
ี
ั
ู
ึ
ความอยู่รอดเหมือนกันเพราะไม่มีรัฐบาลโลกคอยควบคุม สามารถและจาเป็นต้องแสวงหาร่วมกันซ่งท่สุดแล้ว
ี
�
ี
พฤติกรรมประเทศต่าง ๆ แต่ตั้งค�าถามกับความร่วมมือ คือ การรักษาระบบโลกาภิวัตน์ท่หล่อเล้ยงเศรษฐกิจ
ี
ุ
ื
ั
้
ี
ี
ระหว่างประเทศท่ปรากฏข้นในรูปของสถาบันระหว่าง ของทกประเทศไว้ หน้าทนีเป็นของกองทพเรอ
่
ึ
ประเทศ เช่น สหภาพยุโรปว่าเพราะเหตุใดจึงคงอยู่ หลังสมัยใหม่ (จบตอนที่ ๑)
นาวิกศาสตร์ 43
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

ื
อนาคตโลกจะเป็นอย่างไร? : เม่อสหรัฐอเมริกา
ประกาศถอนตัวจากความตกลงการควบคุม

อาวุธนิวเคลียร์พิสัยปานกลาง

(The Intermediate - range


Nuclear Forces Treaty : INF)


นาวาเอก สมภพ แสนสมรส




“ในสถานการณ์ท่ยุ่งเหยิง จงมองหาความเรียบง่าย... นิวเคลียร์ได้จบลงพร้อมกับการส้นสุดของสงคราม
ี
ิ
ี
์
ิ
ในความขัดแย้งท่ไม่ลงรอย จงมองหาความปรองดอง... นวเคลยร และอยางนอยในยคหลงสงครามเยนนาจะเปน
ี
ั
ุ
็
่
้
่
็
ท่ามกลางวิกฤต ย่อมมีโอกาสซ่อนอยู่เสมอ” โลกท่ปลอดจากการคุกคามของอาวุธนิวเคลียร์หรือ
ี
อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ จะเรียกว่า “โลกปลอดนิวเคลียร์” อันเป็นผลโดยตรง
จากการส้นสุดของการแข่งขันทางทหารของรัฐ
ิ
มหาอํานาจใหญ่ในยุคสงครามเย็น (ซ่งมีสหรัฐอเมริกา
ึ
เป็นผู้นําฝ่ายโลกเสรีประชาธิปไตย และมีสหภาพโซเวียต
เป็นผู้นําฝ่ายโลกคอมมิวนิตส์) แต่ในโลกแห่งความเป็นจริง
ี
แล้วกลับพบว่า ไม่มีสัญญาณใด ๆ ท่บอกว่ารัฐมหาอํานาจ
ี
เหล่าน้ไม่ว่าจะเป็นรัสเซียและจีน หรือแม้แต่ประเทศ
ี
ท่อยู่ในบัญชีของการจับตามอง ได้แก่ เกาหลีเหนือ
ี
ิ
ั
การท้งระเบิดนิวเคลียร์ของกองทัพสหรัฐฯ ในช่วงสงครามโลกคร้งท่ ๒
ุ
ิ
ี
(ค.ศ.๑๙๓๙-๑๙๔๕) ณ เมืองฮิโรชิมา ประเทศญ่ปุ่น และอิหร่าน จะยอมยุตความต้องการในการพัฒนาอาวธ
ี
ื
ื
เม่อวันท่ ๖ สิงหาคม ค.ศ.๑๙๔๕ นิวเคลียร์ของตนเอง และความน่ากังวลในเร่องน้อาจจะ
ี
เห็นได้ชัดจากความสําเร็จในการพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์
ึ
�
กล่าวนา ของเกาหลีเหนือ ซ่งในช่วงปลายปี ค.ศ.๒๐๑๗
การก้าวข้นสู่ตําแหน่งผู้นําฝ่ายบริหารของ องค์กรสหประชาชาติได้ประกาศมอบรางวัลโนเบล
ึ
ึ
ี
ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ นํามาซ่งความเปล่ยนแปลง สาขาสันติภาพให้กับกลุ่ม “รณรงค์ระหว่างประเทศ
ื
ในนโยบายด้านต่าง ๆ ของสหรัฐอเมริกาอย่างคาดไม่ถึง เพ่อการต่อต้านอาวุธนิวเคลียร์” (ICAN) เพ่อเป็นเสียง
ื
ในหลายเร่อง และหน่งในความคาดเดาไม่ได้น้คือ สะท้อนของความกังวลต่อปัญหาอาวุธนิวเคลียร์
ี
ื
ึ
เร่องของอาวุธนิวเคลียร์ เพราะเป็นประเด็นท่หลายประเทศ ท่กําลังเกิดข้นในเวทีโลก สําหรับสถานการณ์โลกในปัจจุบัน
ึ
ี
ี
ื
ท่วโลกมีสมมติฐานในเบ้องต้น ว่าการแข่งขันสะสมอาวุธ และอนาคต โดยเฉพาะข่าวสําคัญคือการประกาศของ
ื
ั
นาวิกศาสตร์ 44
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

ํ
ึ
่
้
ั
ื
์
ุ
ิ
้
่
ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ เม่อ ๒๐ ตุลาคม ค.ศ.๒๐๑๘ ที่ติดตั้งบนยานยนตเขาประจาการ ซงจดเรมตนของปญหาน ี ้
ท่จะขอถอนตัวออกจาก “ความตกลงขีปนาวุธนิวเคลียร์ มาจากในช่วงต้นปี ค.ศ.๑๙๗๗ สหภาพโซเวียตได้นํา
ี
พิสัยปานกลางของยุโรป” ซ่งแน่นอนว่าการตัดสินใจเช่นน ้ ี เอาขีปนาวุธแบบเอสเอส-๒๐ (ช่อเรียกของฝ่ายรัสเซีย
ึ
ื
ํ
ั
ี
ั
ื
ื
ั
ั
้
มนยสาคญอย่างมากต่อทงการเมองโลกและการเมอง คือ RSD-10) เข้าประจําการเป็นคร้งแรก ขีปนาวุธน ้ ี
ี
ื
ในภาคพ้นยุโรป โดยเฉพาะการกลับเข้าสู่สภาวะการแข่งขัน ม ๓ หัวรบ และแต่ละหัวรบมีขนาด ๑๕๐ กิโลตัน
สะสมอาวุธนิวเคลียร์อันเป็นคุณลักษณะหลักประการหน่ง และมีพิสัยการยิงระหว่าง ๔,๗๐๐ - ๕,๐๐๐ กิโลเมตร
ึ
ิ
็
ั
ี
ุ
ุ
ของยคสงครามเยนท่ได้ส้นสดลงไปแล้วน้นบดน้กาลัง (โดยประมาณ) ด้วยระยะของพิสัยการยิงเช่นน้ทําให้
ํ
ี
ั
ี
ั
้
หวนคืนกลับมาสู่เวทีการเมืองโลกอีกคร้ง โซเวยตสามารถยิงขปนาวุธจากทตงในดินแดนของตน
ี
่
ี
ี
ั
ั
สําหรบบทความนมีวัตถุประสงค์เพ่อวิเคราะห์ถึง ไปยังเป้าหมายในยุโรปตะวันตกได้ทุกแห่ง ดังน้น
้
ื
ั
ี
ึ
ผลกระทบท่คาดว่าจะเกิดข้นภายหลังจากการประกาศ การนําขีปนาวุธแบบเอสเอส-๒๐ เข้าประจําการจึงกลายเป็น
ี
ั
ถอนตัวออกจาก “ความตกลงขีปนาวุธนิวเคลียร์ แรงกดดันโดยตรงต่อนาโต้ จนผู้นําเยอรมนีในขณะน้น
ี
พสยปานกลางของยโรป” ของสหรฐอเมรกา โดย ได้ออกมาแถลงว่าขีปนาวุธน้กําลังทําให้อํานาจนิวเคลียร์
ั
ิ
ุ
ิ
ั
ื
ิ
เร่มจากการปูพ้นความเป็นมาและข้อมูลเบื้อง ของฝ่ายตะวันตกเสียเปรียบฝ่ายตะวันออก คําแถลงเช่นน ้ ี
ต้นเก่ยวกับ “ความตกลงขีปนาวุธนิวเคลียร์พิสัย เป็นแรงกดดันให้สหรัฐอเมริกา ต้องหันไปพัฒนาอาวุธ
ี
ี
ปานกลางของยุโรป” เหตุผลของโลกแห่งความกลัว นิวเคลียร์เพ่อทดแทนต่อความเสียเปรียบท่เกิดข้นอันนําไปส ู่
ึ
ื
ตามแนวคิดของธูสิดีดิส นักประวัติศาสตร์ในยุคกรีก การพัฒนาขีปนาวุธแบบเปอร์ชิง ๒ และนําเอาอาวุธน ้ ี
ั
ี
ั
่
โบราณในศตวรรษท ๕ การแสวงหาอํานาจและการรักษา มาติดต้งในเยอรมนีตะวันตก จํานวน ๑๐๘ ชุด พร้อมท้ง
ื
ดุลอํานาจตามทฤษฎีสัจนิยม ความแตกต่างระหว่าง อาวุธปล่อยแบบครุยส์ท่ยิงจากฐานยิงเคล่อนท่บนบก
ี
ี
แนวคิดเก่ยวกับการป้องปราม และการนําปัจจัยประกอบ (BGM-109G GLCM) จานวน ๔๖๔ ชด ประจาการ
ํ
ี
ํ
ุ
ึ
การพิจารณาการเกิดข้นของการแข่งขันสะสมอาวุธ ใน ๔ ประเทศ ได้แก่ เบลเยียม อิตาล เนเธอร์แลนด์
ี
ั
ดังน้นการประกาศถอนตัวของสหรัฐอเมริกา และอังกฤษ
ั
ิ
ึ
ี
จะทาให้อนาคตของโลกต้องเผชญกบความหวาดกลัว ผลกระทบท่เกิดข้นจากการติดต้งอาวุธของ
ํ
ั
การเดินหน้าเข้าสู่การแข่งขันสะสมอาวุธ และการกลับ สหรัฐอเมริกา และโซเวียตทําให้เกิด “การเผชิญหน้า
ุ
ิ
ุ
ี
ี
ุ
้
ั
็
่
ั
ี
้
ื
เข้าส่ยคสงครามเยนรอบใหม่อกครง หรอไม่อย่างไร? ด้วยอาวธนวเคลยร์โดยตรงในพนทของยโรปอนเป็น
ู
ื
ึ
้
ิ
ิ
ุ
ุ
ี
ั
ี
ั
รวมท้งการได้แลกเปล่ยนความคิดเห็นในมุมมองท่แตกต่าง สญญาณว่าหากสงครามเกดขนในยทธบรเวณยโรปแล้ว
ิ
่
ื
้
ี
ี
ี
ี
้
กับท่านผู้อ่านในโอกาสน้ด้วย พนทนจะกลายเป็นสนามรบของสงครามนวเคลยร์
ื
่
ี
่
ื
ื
้
ี
็
่
์
ความเป็นมาและข้อมูลเบ้องต้น ความตกลงการควบคุม อยางหลกเลยงไมได หรอในทางยทธศาสตรกคอหากความ
ุ
อาวุธนิวเคลยร์พสยปานกลาง (INF) ในภาคพ้นยุโรป ขัดแย้งปะทุเป็นสงครามแล้วส่งท่เกิดข้นจะเป็น “สงคราม
ื
ั
ิ
ี
ิ
ี
ึ
ี
ความตกลงขีปนาวุธนิวเคลียร์พิสัยกลางของยุโรป นิวเคลียร์จํากัด” (limited nuclear war) สภาพเช่นน้ทําให้
ี
ั
ื
ึ
เกิดข้นเพ่อลดความตึงเครียดท่เกิดจากการติดต้งขีปนาวุธ คนในสังคมยุโรปมีความกังวลอย่างมาก ในช่วงปลายเดือน
ึ
ั
็
นิวเคลียร์พิสัยปานกลาง (IRBM) ของสหรัฐอเมริกา เมษายน ค.ศ.๑๙๘๐ จงได้เหนการก่อตวของขบวนการ
ี
ิ
และรัสเซียในยุทธบริเวณยุโรป โดยสหรัฐอเมริกาได้นําเอา ต่อต้านอาวุธนิวเคลียร์ท่เร่มต้นด้วยเวทีประชุม “การลด
ขีปนาวุธแบบ “เปอร์ชิง ๒ (Pershing 2) และอาวุธ อาวุธนิวเคลียร์ของยุโรป” (The European Nuclear
ื
ปล่อยแบบครุยส์จากฐานยิงเคล่อนท่ทางบก (GLCM) Disarmament : END) หรือเกิดขบวนการ “รณรงค์เพ่อการ
ี
ื
ส่วนรัสเซียได้นําเอาขีปนาวุธแบบ“เอสเอส-๒๐” (SS-20) ลดอาวุธนิวเคลียร์” (The Campaign for Nuclear
นาวิกศาสตร์ 45
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

Disarmament : CND) ในอังกฤษ ปรากฏการณ์ของ พร้อมกับข้อเสนอแบบ“เหลือศูนย์” (Zero Option)

ี
ี
การกําเนิดขบวนการต่อต้านอาวุธนิวเคลียร์เหล่าน้ก็คือ ของประธานาธิบดีโรนัลด์ เรแกน ท่เสนอแบบท ี ่
ี
ึ
ภาพสะท้อนของความกลัวสงครามนิวเคลียร์ท่จะเกิดข้น ทุกฝ่ายคาดไม่ถึง คือ สหรัฐอเมริกาจะไม่นําเอา
ี
ในยุโรป และมีบุคคลท่มีช่อเสียงในสังคมยุโรปตะวันตก ขีปนาวุธแบบเปอร์ชิง ๒ และอาวุธปล่อยแบบครุยส์
ื
เข้าร่วมด้วยเป็นจํานวนมาก รวมถึงบางส่วนจากยุโรป ท่ยิงจากภาคพ้นดินเข้าประจําการในยุโรปเพ่อแลก
ี
ื
ื
กับการท่โซเวียตจะต้องทําลายขีปนาวุธแบบเอสเอส-๔
ี
เอสเอส-๕ และเอสเอส-๒๐ ท้งหมด ในเบ้องต้นอาจจะ
ั
ื
ดูว่าข้อเสนอของประธานาธิบดีเรแกน แทบจะไม่ม ี
ิ
ความเป็นไปได้เลย แต่กลับเป็นส่งท่ได้รับการตอบรับ
ี
อย่างมากจากสาธารณชนในยุโรป และในเดือน
ุ
ิ
ู
ั
ั
กมภาพนธ์ ค.ศ.๑๙๘๒ ผ้แทนสหรฐอเมรกาได้รกต่อ
ุ
ทางการเมืองด้วยการขยายข้อเสนอว่า รัฐมหาอํานาจ
ั
ท้งสองไม่ควรทําลายขีปนาวุธพิสัยปานกลางและ
ี
พิสัยใกล้ ท่มีอยู่สําหรับยุทธบริเวณยุโรปเท่าน้น
ั
ื
กลุ่มประเทศต่างๆ ในภาคพ้นยุโรป ในยุคสงครามเย็น
ั
ี
ี
(ค.ศ.๑๙๔๕-๑๙๙๑) ท่เกิดจากการแบ่งแยกทางอุดมการณ์การเมือง แต่ควรจะทําลายระบบอาวุธชนิดน้ท้งหมดในระดับโลกด้วย
ื
ั
ระหว่างฝ่ายเสรีประชาธิปไตย กับ ฝ่ายคอมมิวนิตส์ แน่นอนว่า ในเบ้องแรกน้น โซเวียตไม่เห็นด้วยกับข้อเสนอน ้ ี
ื
ี
เพราะเช่อว่ารัฐมหาอํานาจทั้งสอง ควรท่จะดํารงอาวุธชนิด
ื
ี
ตะวันออก น้ในภาคพ้นยุโรปต่อไป
สําหรับการเจรจา และต่อต้านอาวุธนิวเคลียร์ในพ้นท ่ ี
ื
ของยุโรปน้น ขบวนการต่อต้านฯ ได้กลายเป็นแรงกดดัน
ั
ี
ั
อย่างมากจากสังคมท่เกิดข้นกับท้งสหรัฐอเมริกา
ึ
โซเวียต และรัฐบาลตะวันตกท่มีอาวุธนิวเคลียร์ของ
ี
ั
สหรัฐอเมริกาติดต้งประจําการอยู่ อันนําไปสู่การ
ี
ื
้
เจรจาในเร่องน ในด้านหน่งแรงกดดันเช่นน้เป็นเสมือน
ี
ึ
“การผ่อนคลายความตึงเครียดจากด้านล่าง” (Detente
ั
from Below) เนองจากการผ่อนคลายความตงเครยด การ์ตูนล้อเลียนจากการแข่งสะสมอาวุธโดยเฉพาะการติดต้งจรวด
ี
ื
่
ึ
ื
่
ี
ุ
ทเกดก่อนหน้านในช่วงกลางของยคสงครามเยนนนเป็น ติดหัวรบนิวเคลียร์ในภาคพ้นยุโรป ในยุคสงครามเย็น
็
ี
ั
้
้
ิ
(ค.ศ.๑๙๔๕-๑๙๙๑)
ื
เร่องของความตกลงระหว่างผู้นํารัฐคือเป็น “การผ่อนคลาย
่
�
ความตึงเครียดจากด้านบน” (Detente from Above) ความสาเร็จ ในวันท ๑๕ มกราคม ค.ศ.๑๙๘๖
ี
ั
ั
แม้รัฐบาลสหรัฐอเมริกา และโซเวียตยงต้องการดํารง ผู้นําโซเวียตประกาศการยกเลิกอาวุธนิวเคลียร์ท้งหมด
ึ
ี
่
ั
ุ
่
ุ
ู
ี
ิ
ี
ั
ื
ความเหนอกว่าของกาลงรบนวเคลยร์ แต่ในทสดผ้นา ในปี ค.ศ.๒๐๐๐ ซงเท่ากบเสนอให้ยกเลิกขปนาวธ
ํ
ํ
ของท้งสองประเทศยอมท่จะเปิดการเจรจาข้น การพูดคุย พิสัยปานกลางในยุโรปด้วย และความก้าวหน้าอย่างมาก
ั
ี
ึ
ั
อย่างไม่เป็นทางการเกิดข้นคร้งแรกท่นครเจนีวาในเดือน น้เกิดจากการประชุมสูงสุดของผู้นําท้งสองประเทศ
ี
ั
ี
ึ
ี
่
ตุลาคม ค.ศ.๑๙๘๐ และการเจรจาอย่างเป็นทางการ ในวันท ๑๑ ตุลาคม ค.ศ.๑๙๘๖ จนนําไปสู่ความสําเร็จ
่
คร้งแรกเกิดข้นในวันท ๓๐ พฤศจิกายน ค.ศ.๑๙๘๑ คร้งสําคัญในวันท ๘ ธันวาคม ค.ศ.๑๙๘๗ เม่อ
ี
ี
ั
่
ึ
ั
ื
นาวิกศาสตร์ 46
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

ประธานาธิบดีของสหรัฐอเมริกา และโซเวียต ก็กลายเป็นปัญหาในตัวเองอย่างแน่นอน โดยเฉพาะ

ั
ได้ลงนามในการยกเลิกอาวุธดังกล่าวท้งหมด การบ่งบอกถึงทิศทางการพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์ของ
ื
ั
ั
ิ
ความตกลงน้มีช่ออย่างเป็นทางการว่า “ความตกลงระหว่าง สหรฐอเมรกาในอนาคต อนจะกลายเป็นแรงกระตุ้นให้
ี
สหรัฐอเมริกากับสหภาพสาธารณรัฐสังคมนิยม เกดการแข่งขนทางทหาร และการสะสมอาวธนวเคลยร์
ี
ิ
ิ
ั
ุ
โซเวียตว่าด้วยการทําลายขีปนาวุธพิสัยปานกลาง ของโลกรอบใหม่น่นเอง
ั
ิ
ั
ึ
ิ
่
ี
และพสยใกล้” ซงลงนามโดยประธานาธบดเรแกน
ี
และประธานาธิบดีกอร์บาชอฟ ท่ทําเนียบขาว กรุงวอชิงตัน
ี
ในวันท ๘ ธันวาคม ค.ศ.๑๙๘๗ และได้รับสัตยาบัน
่
จากวุฒิสภาอเมริกันในวันท ๒๗ พฤษภาคม ค.ศ.๑๙๘๘
่
ี
โดยมีผลบังคับใช้ในวันท ๑ มิถุนายน ค.ศ.๑๙๘๘
ี
่
ั
ี
ี
ท้งน้ผลจากความตกลงน้คือ การทําลายขีปนาวุธนิวเคลียร์
(รวมท้งจรวดส่ง) ท่มีพิสัยปากลาง ๑,๐๐๐ - ๕,๕๐๐ กิโลเมตร นายโดนัลด์ ทรัมป์ ปธน.สหรัฐอเมริกา
ั
ี
และขีปนาวุธพิสัยใกล้ ท่มีพิสัย ๕๐๐ - ๑,๐๐๐ กิโลเมตร จับมือทักทายกับนายคิม จอง อึน ปธน.เกาหลีเหนือ
ี
ี
ี
แต่ความตกลงน้ไม่ครอบคลุมขีปนาวุธท่ยิงจาก ก่อนการประชุมสุดยอดคร้งท ๒ ของผู้นําท้ง ๒ ประเทศ เพ่อแก้ไขปัญหา
ั
่
ื
ั
ี
้
เรือดํานา (SLBM) กล่าวคือความตกลงน้จํากัดอยู่ วิกฤตอาวุธนิวเคลียร์บนคาบสมุทรเกาหล ี
ี
ํ
ื
กับขีปนาวุธท่ยิงจากฐานยิงบนบกเป็นประเด็นหลัก ณ กรุงฮานอย ประเทศเวียดนาม เม่อ ๒๘ กุมภาพันธ์ ค.ศ.๒๐๑๙
ี
และนับจากการลงนามความตกลงจนถึงเดือน
พฤษภาคม ค.ศ.๑๙๙๑ ขีปนาวุธ จํานวน ๒,๖๙๒ ลูก โลกแห่งความกลัว
(โดยแยกเป็นขีปนาวุธของสหรัฐอเมริกา จํานวน ๘๔๖ ลูก ในช่วงปลายปี ค.ศ.๒๐๑๗ จนถึงต้นปี ค.ศ.๒๐๑๙
และของโซเวียต จํานวน ๑,๘๔๖ ลูก) ถูกทําลาย โลกกังวลอย่างมากกับความพยายามในการพัฒนาอาวุธ
ี
และความตกลงน้มีระยะเวลา ๑๐ ปี ท่อนุญาตให้แต่ละ นิวเคลียร์ของเกาหลีเหนือ แต่ผลจากการพบกันของผู้นํา
ี
ี
ั
ฝ่ายเข้าไปตรวจสอบอาวุธในท่ต้ง (on-site verifications) สูงสุดระหว่างเกาหลีเหนือและเกาหลีใต้ และตามมาด้วย
อีกด้วย การประชุมสูงสุดระหว่างผู้นําสหรัฐอเมริกากับเกาหลีเหนือ
ํ
อนาคตโลกจะเป็นอย่างไร เม่อสหรัฐอเมริกาประกาศ ในปี ค.ศ.๒๐๑๙ นน ได้ทาให้หลายฝ่ายคลายความ
ั
้
ื
ถอนตัวจาก INF กังวลต่อปัญหาการพัฒนาอาวุธนี้ไปได้มาก ซ่งม ี
ึ
ความสําเร็จในยุคสงครามเย็นเม่อ ๓๐ ปี นักวิเคราะห์บางส่วนช้ว่า เหตุการณ์น้เป็นเสมือนการหมุน
ี
ี
ื
ี
ี
ท่แล้ว และเป็นปัจจัยท่เดินหน้าไปสู่การยุติสงครามเย็น “นาฬิกานิวเคลียร์” ถอยออกไปให้ห่างจากเวลาเท่ยงคืน
ี
ในเวลาต่อมา แต่สําหรับในสถานการณ์ปัจจุบัน (การจัดทํานาฬิกานี้เป็นผลงานของกลุ่มนักวิทยาศาสตร์
ี
ผู้นําสหรัฐอเมริกาโดยประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ท่ต่อต้านอาวุธนิวเคลียร์ และเท่ยงคืนคือเวลาของการเกิด
ี
้
ี
กลับต้องการถอนตัวออกจากความตกลงน แม้ว่า สงครามนิวเคลียร์) ดังนั้น หลายฝ่ายจึงดูจะมีความหวัง
ส่งท่เกิดข้นจะเป็นเพียงการประกาศท่ยังไปไม่ถึง ในทางท่ด ท่เช่อว่าการเจรจาปัญหาอาวุธนิวเคลียร์
ึ
ี
ิ
ี
ี
ื
ี
ี
จุดของการถอนตัวจริงของสหรัฐอเมริกาอย่างเป็นทางการ ของเกาหลีเหนือจะเป็นดังการถอดชนวน “สงคราม
ึ
ั
้
เพราะการถอนตัวจากความตกลงระหว่างประเทศนน นิวเคลียร์” ออกไปได้ในระดับหน่งแล้ว หรือเป็นปัจจัย
จะต้องได้รับการอนุมัติจากวุฒิสภาของสหรัฐอเมริกา สําคัญท่ช่วยลดความกลัวต่อปัญหาสงครามนิวเคลียร์
ี
เสียก่อน อย่างไรก็ตามคําแถลงของประธานาธิบดีทรัมป์ อย่างไรก็ตามในช่วงปลายปี ค.ศ.๒๐๑๘ การประกาศ
นาวิกศาสตร์ 47
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

ั
ี
่
นโยบายด้านความม่นคงของสหรัฐอเมริกากลับ ในศตวรรษท ๕ ก่อนคริสตกาล โดยเขาได้ทําการศึกษาถึง
ส่งสัญญาณลบอย่างมีนัยสําคัญต่อสถานการณ์โลก สาเหตุของสงครามว่าทําไมสปาร์ตาในฐานะมหาอํานาจ
ิ
ิ
ั
ื
้
ั
ในอนาคต ก็คือการตัดสินใจของประธานาธิบดีทรัมป์ ดงเดมจงเลอกตดสนใจประกาศสงครามกบเอเธนส์
ึ
ั
�
ี
ี
ท่แสดงความเห็นว่า สหรัฐอเมริกาควรถอนตัวออกจาก ซ่งเป็นมหาอํานาจเกิดใหม่ โดยเสนอว่า ส่งท่ทาให้สงคราม
ิ
ึ
ั
ี
ิ
ี
ความตกลงเร่องอาวุธนิวเคลียร์ในยุโรประหว่าง เกิดข้นและเป็นส่งท่ไม่อาจหลีกเล่ยงได้น้น เป็นผลมาจาก
ึ
ื
ี
ึ
�
สหรัฐอเมริกากับสหภาพโซเวียตท่ทําข้นในปี ค.ศ.๑๙๘๗ ความหวาดกลัวในการผงาดข้นมาเป็นมหาอานาจของ
ึ
ั
ี
ิ
ุ
่
ี
่
ี
ื
ื
หรอทเรยกชอทางการว่า “ความตกลงอาวธนวเคลยร์ เอเธนส์ท่มีต่อสปาร์ตา ดังน้นบทเรียนในอดีตแสดงให้
ี
พิสัยปานกลาง” (The Intermediate-range Nuclear เห็นว่า ความสัมพันธ์ระหว่างมหาอํานาจโลกน้นมักติด
ั
Forces Treaty : INF) แม้ว่าการแสดงออกทางความคิด “กบดักความหวาดกลวจากการสูญเสยอานาจ” ดังกล่าว
ี
ั
ั
�
ของประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา จะมีลักษณะเป็นเพียง จนก่อให้เกิดความตึงเครียดระหว่างประเทศ และนําไปส ู่
ิ
ี
ี
คําพูด แต่ถ้าหากว่าการถอนตัวของสหรัฐอเมริกา การเกิดสงครามกลายเป็นส่งท่ไม่อาจหลีกเล่ยงได้ อย่างไร
เกิดข้นจริงก็ย่อมจะส่งผลต่อสถานการณ์การพัฒนาอาวุธ ก็ตาม ได้มีนักวิชาการและนโยบายระหว่างประเทศ
ึ
ี
นิวเคลียร์ของโลกในอนาคตอย่างหลีกเล่ยงไม่ได้ ของสหรัฐอเมริกา โดยนายเกรแฮม อัลลิสัน
ั
็
(Graham Allison) ได้เสนอความเหนว่า สงครามนน
้
ี
ี
สามารถหลีกเล่ยงได้ในการเปล่ยนผ่านอํานาจโลก
ิ
ู
ั
ั
ี
และมองว่าข้อเสนอของธสิดีดสน้นเก่ยวข้องกบความ
็
์
้
ิ
ี
่
ี
ี
่
ไมอาจหลกเลยงได เปนเพยง “อตพจน” (hyperbole)
กล่าวคือ เป็นเพียงการกล่าวเกินจริงเพ่อเป้าหมาย
ื
้
ี
ของการเน้นยาท่ว่า “ประเด็นของกับดักธูสิดีดิสไม่ใช่ชะตา
ํ
กรรมนิยม (fatalism) หรือการมองโลกในแง่ร้าย
ี
แต่มันช่วยชให้เราเห็นมากกว่าพาดหวข่าวรายวน
้
ั
ั
ื
และวาทศิลป์ของระบอบการเมือง เพ่อท่จะตระหนัก
ี
ถึงความตึงเครียดเชิงโครงสร้าง ซ่งรัฐมหาอานาจโลก
ึ
�
ธูสิดีดิส (Thucydides) เป็นนักประวัติศาสตร์ชาวกรีก อาศัยอยู่ใน ในยุคปัจจุบันและอนาคตอย่างสหรัฐอเมริกา รัสเซียและ
นครรัฐเอเธนส์ มีชีวิตอยู่ในช่วง ๔๖๐ - ๓๙๕ ปี ก่อนคริสต์ศักราช จีนจาเป็นต้องเข้าใจอย่างท่องแท้เพ่อท่จะสร้างความ
�
ื
ี
สัมพันธ์แบบสันติ” พร้อมท้งได้เปรียบเทียบประวัติศาสตร์
ั
ั
ั
ื
ิ
บทวิเคราะห์ ปัญหาอาวุธนิวเคลียร์ของโลกจึงยังเป็น ของกบดกธสดดสกบความเข้าใจทางการเมองโลก
ี
ู
ั
ิ
ี
ิ
ประเด็นสําคัญท่จะต้องจับตามองอย่างย่ง และหาก ในยุคปัจจุบันและอนาคตว่า รัฐมหาอํานาจโลกสามารถ
ี
ี
ี
ื
การเมืองโลกหันกลับไปสู่ “ยุคนิวเคลียร์” แล้ว ส่งท ่ ี ท่จะหลีกเล่ยงสงครามบนพ้นฐานท่ทุกฝ่ายต้องเรียนรู้
ิ
ิ
จะตามมากคอ “การแข่งขนสะสมอาวธนวเคลยร์” ซง จากประวตศาสตร์ และตระหนักว่าสงครามเป็นสงท ่ ี
่
ิ
ี
ื
ุ
ั
่
็
ั
ึ
ิ
การน้ผู้เขียนจะได้ขอนําผู้อ่านย้อนอดีตกลับไป เป็นไปได้ แต่ก็สามารถหลีกเล่ยงได้ ท้งนข้นอยู่
ั
้
ี
ี
ึ
ี
สู่ประวัติศาสตร์ของสงครามเพโลพอนเนเชียน กับศิลป์แห่งรัฐ (Statecraft) และการนา (Leadership)
�
�
�
ึ
(The History of the Peloponnesian War) ของผู้นารัฐมหาอานาจโลก ซ่ง Allison ยังเสนอด้วยว่า
บนคาบสมุทรกรีกภายใต้คําว่า “กับดักธูสิดีดิส” ทั้งนี้ “ธูสิดีดิสก็คงเห็นด้วยว่าสงครามระหว่างเอเธนส์กับ
ิ
ธูสดีดิส เป็นนักประวัติศาสตร์ในยุคกรีกโบราณ สปาร์ตาก็ไม่ใช่ส่งท่ไม่อาจหลีกเล่ยงได้”
ิ
ี
ี
นาวิกศาสตร์ 48
ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒