POLİQON Jurnalı ADEX-2016 Xüsusi Buraxılış

24 AZERI DEFENCE və döyüş bölümlərini idarəetmə tap ‐ şırıqlarının avtomatlaşdırılmış həlli üçün nəzərdə tutulub və aşağıdakıları təmin edir: ‐ cari operativ‐taktiki şərait barədə məlumatların (real vaxt rejimində) fasiləsiz surətdə toplanması və döyüş əməliyyatlarının aparıldığı rayonun elektron xəritəsində əks olunması; ‐ tabelikdə olan hərbi qüvvə və vasitələrin cari mövqeyi/vəziyyəti barədə məlumatların fasiləsiz surətdə toplan ‐ ması və əks olunması; ‐ RLS‐50 stansiyasından havadakı vəziyyət barədə köməkçi radiolokasiya məlumatlarının əldə edilməsi və həmin məlumatların AİY monitorunda əks olunması; ‐ radiotexniki qüvvələrdən xəbər ‐ daredici məlumatların qəbul edilməsi və həmin məlumatların elektron planşet rejimində işləyən AİY monitorunda əks olunması; ‐ döyüş əməliyyatlarının gedişatında (vəziyyətə uyğun olaraq) qəbul edilmiş qərarlara əsasən, tabelikdə olan döyüş bölümlərinin qarşısında döyüş və atəş tapşırıqlarının qoyulması; ‐ tabelikdə olan qüvvə və vasitələrin döyüş əməliyyatlarının cari nəticələri barədə məlumatların toplanması və əks olunması; ‐ birgə əməliyyatın mövqeyi, vəziy yəti və nəticələri barədə ümumiləş dirilmiş məlumatların hazırlanması və yuxarı komanda məntəqəsinə ötürül məsi. Vahid avtomatlaşdırılmış ida ‐ rəetmə sisteminə inteqrasiya olunmuş KQM‐dan istifadə nəticəsində HHM qüvvə lərini idarəetmə proseslərinin avtomat laşdırılması müəyyən (kiçik) ölçüdə həll olunur. Bu zaman, idarəetmə orqan larının səlahiyyətli şəxsləri vəziy yətdən yüksək də rəcədə məlu matlı olur və nəticə də (və ziy ‐ yətə uyğun olaraq) yüksək keyfiyyətli qərarlar qəbul edilir. Hərbi qüvvələrin idarə olunması üzrə avtomatlaşdırılmış sistemlərin tərkibində KQM‐nın işini aşağıdakı tapşırıqları təmin edən bort rabitə vasitələri həyata keçirir: ‐ operativ‐komanda əlaqə kanalları vasitəsi ilə radio‐əlaqə; ‐ operativ‐taktiki şərait haqqında məlumatların kanallar vasitəsi ilə ötürülməsi / qəbulu; ‐ ayrıca kanal vasitəsi ilə xüsusi məlumatların qəbulu; ‐ komanda məntəqəsinin elementləri arasında mikrofonlu rabitə; ‐ simli telefon rabitəsi (qərargahın əlaqə qovşağına qoşulma zamanı). KQM onun vəziyyətinin koor ‐ dinatını fasiləsiz surətdə müəyyən ləş ‐ dirən və naviqasiya tapşırıqlarının həllini təmin edən kompleks peyk navi qasiya sistemi (GPS / QLONASS) ilə təchiz olu ‐ nub. Komanda Qərargah Maşını “OKB TSP” Elmi‐istehsalat Məhdud Məsuliy ‐ yətli Cəmiyyəti tərəfindən bir neçə modifikasiyada seriyalarla istehsal olunur və aşağıdakı taktiki‐texniki xüsusiy yət ‐ lərə malikdir: Aparılmış qiymətləndirmələr za ‐ manı məlum olub ki, qoşunların idarə olunması prosesində “Redut” KQM‐ dan istifadə edilməsi nəticə sin də tabelikdə olan HHM döyüş bölümlərinin döyüş əməliyyatlarının göz lənilən effektliliyinin 13‐14% artmasını təmin edilir, onların öz döyüş imkanlarını reallaşdırma dərəcəsi isə 20‐25% artır. Bundan başqa, idarəetmə orqan ‐ larının işində “Redut” KQM‐dan istifadə edilməsi onların operativliyini və həll olunan tapşırıqların keyfiyyətini daha da artırır. Bununla yanaşı, səlahiyyətli şəxslərin paralel iş texnologiyalarına keçidi, eləcə də matrisa (şəbəkə) üzrə struktur idarəetmələrin tətbiqi üçün imkan yaradılır. Beləliklə, Belarus müəssisəsi tərəfindən hazırlanmış yeni kəşfiyyat və idarəetmə vasitələri hərbi qoşunları taktiki səviyyədə idarə etmək üçün avto ‐ matlaşdırılmış sistemlərin yaradıl ması probleminin daha bir praktiki həll variantı dır. AD Parametrin adı Göstԥrici Avtomatlaúdırılmıú iú yerlԥrinin sayı (ԥd.) 5 Ԥlavԥ Aøù-lԥrԥ qoúulma imkanı (ԥd.) 5-ԥ qԥdԥr Hԥll olunan operativ-taktiki tapúırıqların sayı (ԥd.): hesabat tapúırıqları 26 informasiya tapúırıqları 5 döyüúün idarԥ olunması 2 ødarԥetmԥ vԥ mԥlumat ötürmԥ kanallarının sayı (ԥd.) Ultraqısa dal÷ada rabitԥ (telefon) 2 Ultraqısa dal÷ada rabitԥ (telekod) 2 Telefon 5 Qoúulma vԥ iúԥ hazırlıq müddԥti (dԥq.) 5 Fasilԥsiz iú müddԥti (saat) 24 Xarici elektrik cԥrԥyanın gücü 280V 50Hz Bort úԥbԥkԥsinin cԥrԥyan gücü 27V KQM‐nın taktiki‐texniki xüsusiyyət ləri:

26 AZERI DEFENCE Throughout the ten years of its activity, the Ministry of Defence Industry of the Republic of Azerbaijan has been the supplier of choice for a significant portion of the firearms, spare parts and ammunition requirements of the Armed Forces and Law Enforcement Agencies in Azerbaijan. The munitions experts of the Ministry of Defence Industry have been remarkably successful in designing and manufacturing new weapons in a short time span and the range of weapons they have developed is expanding from year to year. Of particular interest among the firearms developed by the Azerbaijan MDI engineers are their sniper rifles. With the successful debut of the anti‐ material Istiglal (IST‐14.5) sniper rifle in 2008, the Ministry of Defence Industry has since complemented the Istiglal series with other weapons ‐ the 12.7x 108mm (or .50 cal) Mubariz, the 7.62x51mm (or .308 Win) Yalguzag and the 7.62x54mm Yirtiji sniper rifles. In bench testing and field trials, the Yalguzag proved itself by successfully meeting or exceeding the requirements for accuracy, ergonomics, performance and reliability. The bolt action (a type of firearm action in which the weaponʹs bolt is operated manually) Yalguzag sniper rifle can be used in different operating conditions of 93‐97% relative humidity, 50 degrees above and below zero, in rainy, dusty and snowy weather conditions. Its components are made of heavy‐duty aluminium alloy. The rifle, which weighs 7.1 kg when empty (unloaded), is equipped with a magazine which holds up to 10 cartridges/bullets and its firing rate is 10‐15 rounds per minute. During testing, high precision acquisition of targets in the 1000‐ meter range was recorded. According to experts, the Yalguzag rifle, which was very thoroughly designed and developed, is among the weapons which can compete with sniper rifles of the last 10 years that are popular in their class for their tactical and technical characteristics, and even has advantages over the above‐mentioned competitors for some indicators. To facilitate targeting during shooting, the folding buttstock has adjustable side and rear parts. The buttstock and the cheek pad are adjustable to accommodate different body sizes. Moreover, the buttstock may be folded to the left during battle marching. Folding of the buttstock facilitates the carriage of the weapon and the weapon can also be fired with the buttstock folded. While some manufactures fold the buttstock to the right in their sniper rifles, as the breech‐ block can be dropped while on the move, or during a parachute jump, this creates difficulties or prevents the weapon from firing with the buttstock folded. However, the Yalguzag’s design eliminates the possibility of dropping the breech‐block out of its place while on the move or as a result of a hit, and can therefore employ a right folding buttstock. Considering all the above factors, the Yalguzag is an ideal choice for Special Forces and airborne units in terms of comfort of carriage, ergonomics and performance. The total length of this sniper rifle is 1170mm and the length of its barrel is 660mm, while the length of the rifle with the buttstock folded is 950mm. The optical sight length can be adjusted up to 75mm to fit the shooterʹs anatomy. The bipod in the front part of the rifle and the folding prop under the buttstock play an important role in ensuring high accuracy while shooting. When the shooter is in a standing position shots can be made by folding the legs of the bipod. The rigid legs do not vibrate during shooting. The pistol grip of the rifle is made of composite material and moulded in order to better conform to the hands of the shooter. New technology applied in the rifle has led to maximum reduction of recoil, which affords the shooter more time to fire the next shot. For the first time in the military industry of Azerbaijan, a trigger adjustment mechanism has been applied to a sniper rifle in the Yalguzag. This feature allows for pre‐set pressure and distance adjustment of the triggering mechanism for ease of firing. The locking mechanism of the rifle has a special design (consisting of only 3 components) that allows for quick maintenance and /or replacement. The rifle barrel is slotted in order to create additional stiffness, reduce weight and facilitate cooling. Where the barrel meets the frame of the rifle, there is a new device – a barrel mounted shroud. The open sections on the sides of this shroud provide additional cooling to the barrel during firing, which in turn increases the durability and service life of the barrel. Cooling of the barrel using barrel slots and a smart air flow function can be regarded as a triumph of the Azerbaijani weapon engineers. As noted above, this approach decreases barrel weight and cooling time, improves the service life of the rifle, and finally increases the quality and precise firing function of the firearm. One of the important features of the weapon is NATO‐Compatible MIL‐STD‐1913 rails (Picatinny rails) for mounting telescopic sights and other accessories. The sniper rifle is offered in a base version, while for export it is fitted with a STON optical sight produced in the ALOV plant of the Ministry of Defence Industry. In addition to the optical sights the fixed iron sights allow precise shooting up to 600 meters. An improved interchangeable multi‐ chambered muzzle brake (or recoil compensator) is fitted to the Yalguzag sniper rifle. The Yalguzag can also be equipped with a silencer produced in different countries, as and when required during military operations. Rashad Suleymanov

OTOKAR, the largest pri‐ vately owned defence indus‐ try company in Turkey, submied its final offer for the serial production of ALTAY main bale tanks. OTOKAR General Manager Serdar Gorguc said, “Following our initial offer in January, we submied our final offer upon the request of Undersecre‐ tariat of Defence Industry (SSM). We are ready to pro‐ duce Turkey’s national main bale tank with our wealth of human resource, experience, know‐how and technologies.” OTOKAR, the leading land defence systems manu‐ facturer of Turkey, submied its final offer for the serial pro‐ duction of the ALTAY main bale tanks upon the request of Undersecretariat of Defence Industry (SSM). OTOKAR, which is the prime contractor of Altay project, was exclu‐ sively requested by the Under‐ secretariat of Defence Industry to submit a first offer for serial production for ALTAY main bale tanks and the offer was submied in January 2016. This final offer that OTOKAR submied on August 29th, 2016 for ALTAY’s serial pro‐ duction involves the serial production of 250 ALTAY main bale tanks and their In‐ tegrated Logistics Support. With the offer, OTOKAR aims at commencing the serial pro‐ duction of ALTAY main bale tanks, equipped with state‐of‐ the‐art technology sub‐sys‐ tems, and including the modern main bale tanks in the Turkish Armed Forces’ in‐ ventory as early as possible. Stating that OTOKAR, as the leading land system sup‐ plier of Turkish Armed Forces, is prepared for this national duty, OTOKAR General Man‐ ager Serdar Gorguc said that once the project is swiftly im‐ plemented Turkey will have and operate its own main bat‐ tle tanks, “With ALTAY main bale tanks which will add new technologies and capabil‐ ities to the Turkish defence in‐ dustry, Turkey’s external dependence for defence in‐ dustry will be reduced signifi‐ cantly. All the design and intellectual property rights for ALTAY will be owned by the Republic of Turkey. We are completely ready to do our ut‐ most to produce Turkey’s na‐ tional main bale tank with our wealth of human resource, experience, know‐how and technologies. We have suc‐ cessfully completed the con‐ cept design and prototype production phases of the ALTAY main bale tank, and currently the final prototypes are being tested. Meanwhile we worked on all the infra‐ structure requirements for se‐ rial production and planned the production lines. We ob‐ tained the necessary Manufac‐ turing Certificate for the production of the main bale tank from the Ministry of De‐ fence. We have planned the production schedules in a way that will enable us to com‐ mence production as soon as the agreement is signed and deliver the first main bale tanks off the production line. In addition to producing the 250 units of ALTAY main bat‐ tle tank that Turkish Armed Forces requires over the course of five years, we have also made annual capacity plans for export potential as well as modified and deriva‐ tive versions including minesweeping, recovery and engineering vehicles. In this manner, we aimed at having a flexible production schedule that would be able to meet any and all requirements that the Undersecretariat of Defence Industry (SSM) and other friendly countries and allies may have.” Serdar Gorguc also said that Otokar‐designed and manufactured armoured vehi‐ cles are largely used by NATO and United Nations forces, and that ALTAY would create new export opportunities for Turkey. “We are confident that once serial production starts, we will be seeing demand for ALTAY from various coun‐ tries, with friendly countries and allies possibly joining the project and new production possibilities in different geog‐ raphies opening up.” 28 AZERI DEFENCE HP‐7.62 HÜCUM PULEMYOTU Azərbaycan mühəndisləri tərəfindən 2012‐ci ildə yaradılmış 7.62x54 mm çaplı HP‐7.62 hücum pulemyotunun sınaqları tamamlanıb və yaxın vaxtlarda silahın seriyalı istehsalına başlanacaq. Özünün unikal imkanlarına görə xarici analoqları ilə rəqabət aparan pulemyotda bir sıra yeniliklər tətbiq edilib. MSN mütəxəssislərinin sözlərinə görə intensiv atəş zamanı qızan lülədən yaranan isti hava axınının nişanalmaya təsirini azaltmaq üçün lülənin üzərində istilik yayıcı yerləşdirilib. Pulemyotun əl qundağı yüksək möhkəmliyə malik alüminium ərintidən hazırlanıb. Üst və yanlarda yerləşən pic‐ catini relsləri silaha müxtəlif taktik aksessuarları əlavə etməyə imkan verir. Uzunluğu nizamlanan və yanağın qurulmasına imkan verən plastik qundağa sahib HP‐7.62 pulemyotundan atəş qısa (10 atışa qədər), uzun (30 atışadək) qatarlarla və fasiləsiz aparıla bilər. Silahın çəkisi isə 8.2 kq, nişangah məsafəsi 1000 metr, ümumi uzunluğu qundaq açıq vəziyyətdə 1080 mm, qundaq yığılı halda 980 mm, atəş tezliyi 650 atış/dəqiqə, praktiki atəş tezliyi isə 250 atış/dəqiqə təşkil edir. Pulemyot 100 və 200 patron tutumlu sursat qutusu ilə komplektləşdirilir. HP‐7.62 pulemyotu xüsusi təyinatlılar, hava‐desant bölmələri üçün ideal seçim hesab olunur.

30 AZERI DEFENCE – Mr Nazarov, we would like to begin our interview with your views on the place and role and the capabilities of the Sharg Production Association of the Ministry of Defence Industry of Azerbaijan, which operates under your management. What can you tell us about it? – Sharg PA is one of the MDI”s major entities, comprising the Iglim Scientific Production Union; the Telemechanika Plant in the city of Shirvan; the Ganja Engineering Plant in Ganja; the Tartar Electromechanical Plant in the Tartar region; Azad Systems, a joint venture which produces unmanned aerial vehicles (UAVs); and the Experimental Test Centre. After the establishment of the MDI these enterprises were almost completely restructured. The PUA (UAV) Plant was built from scratch. Currently, 317 kinds of weapons, ammunition and spare parts for weapons are manufactured at our facilities. 280 of these are weapons and their spare parts, while the other 37 are ammunition. Today, we have created a production database intended for the production market and are providing our army with needed weapons and ammunition. Last year our plants began manufacturing products for export. In order to accomplish this, the necessary measures were taken to increase production. Modern equipment and technology have been procured. Currently, as many as 20 of our PA’s products are exported and exports increase steadily month by month. At the beginning of April of this year, during the four days battles at the contact zone, a mobile repair team from our Production Association was dispatched to the frontline zone. They assisted in carrying out repairs to our army’s weapons and equipment which were damaged during the battles. ‐ In 2011, with the participation of the head of state, the Azad Systems plant, which produces unmanned aerial vehicles, was opened. What types of UAV’s are manufactured at this plant? Can you share your opinions on the activities of the PA with our readers? – Our first UAV was produced in 2012 and handed over to the Armed Forces of Azerbaijan. At present, serial production of 4 types of drones – the Orbiter‐2M, Orbiter‐2B, Orbiter‐3B mini and the tactical UAV Aerostar‐BP is done at our plant. We have started testing of a fifth UAV in June. This new drone, which belongs to the UAV kamikaze class, has striking capabilities. We will begin delivery of these kamikaze drones to the Azerbaijan Armed Forces in the coming months. One feature of the drones that we produce is that they can perform tasks under any circumstances and at a distance while remaining invisible to enemy radar. At the same time, these vehicles even when operating in the most sophisticated electronic warfare and combat tools environment can fulfil the tasks set for them and return safely. More than 60% of the structure of the UAV’s, including the bodies, the THE DEFENCE INDUSTRY OF AZERBAIJAN TO START SERIAL PRODUCTION OF KAMIKAZE DRONES Ilgar Nazarov: “Our UAVs smoothly carry out the tasks set forth even in the most sophisticated electronic warfare environment.” Ilgar Nazarov, General Director of the MDI’s Sharq Production Association ‐ one of the leading organisations in the defence industry of Azerbaijan answers questions from AZERI DEFENCE magazine.

Ahead of Time AEROSTAR Tactical UAS ORBITER 2 Mini UAS DOMINATOR Medium Altitude Long Endurance UAS ORBITER 3 Small Tactical UAS Ahead of Time ORBITER 3 SmallTactical UAS See us at ADEX 2016 Hall 2, Booth #2406

32 AZERI DEFENCE fuselage and other parts are produced in Azerbaijan. Specific products like the built‐in electronics, on‐board computers, batteries, and the electro‐optics are purchased abroad. We develop the software for the UAV’s ourselves in conjunction with our Servicemen. These drones are equipped with night and day and thermal imaging cameras allowing exploration under varying weather and climatic conditions, as well as a laser rangefinder and laser pointing device. Our UAVs can remain in the air for 4 to 14 hours and are fully satisfactory for our present operations. The new Aerostar includes optical systems, as well as SAR radar, COMINT and ELIINT sensors. Last year we began exporting the drones and their spare parts. Under the agreement signed with one of the NATO countries 24 UAV units were exported. 100 UAV’s are expected to be delivered under the contract. – Are the ground control stations for the drones manufactured in your PA? – Yes. The control of mini‐drones is done using an antenna and a laptop. The tactical UAV’s control station is a container type. This station is constructed at our facilities, subject to the purchase of certain specific parts from overseas. – It is apparent that the Sharg PA is specializing in the production of small arms. Letʹs talk a little bit about that. – Currently 4 types of pistols are produced in our facilities. Three of them ‐ The Inam, Zafar and Zafar‐K are included in the armoires of the Armed Forces and law enforcement agencies of Azerbaijan. Now we can say that the service guns for the armed forces of Azerbaijan are manufactured locally. These guns, which use 9x19 mm calibre cartridges meeting NATO standards, can compete with their foreign counterparts in terms of their technical specifications. The fourth gun is a polymer‐frame model. Its weight has been reduced by 30 percent compared to previous versions. At present, the first samples of the gun are being tested. We should commence production of this weapon in 2017. The Sharq Production Association has highly qualified specialists in the production of sniper rifles. The 14.5‐ mm IST‐14.5 Istiqlal sniper rifle, which was developed by national experts and has no analogues in the world, is produced at our facilities. This high‐ precision sniper rifle is used by the Azerbaijani Army in war zones and has proved its combat effectiveness. Additionally the 12.7 mm Mubariz, 762x51 mm Yalguzag, and the 762x54 mm Yirtiji sniper rifles were also produced in our facilities. We are currently working on creating a new type of small arms. Moreover, serial production of 5.45 mm AK‐74M‐type submachine guns, UP‐7.62 and HP‐7.62 mm machine guns is ongoing. Testing of the 5.56x45‐mm submachine gun, which was created a few years ago, is in progress. – Sharg PA is also the armyʹs main supplier of ammunition for small arms. What can you tell us about this partnership? – At the moment production of various types of leaded ammunition for small arms from 5.45 mm to 14.5 mm, various types of cartridges and armour‐ piercing projectiles for 23 and 30 mm small‐calibre automatic cannons, as well as various types of shooting charges is carried out at our enterprises. When the company was established it was intended to meet domestic demand in the first place. We now supply the demands of the military and law enforcement agencies for this ammunition. Major work is being done to increase production capacity and successes have been achieved. Currently, we have increased our initial production capacity 200% and still plan further expansion. We have received orders and signed contracts after demonstrations at a large number of international exhibitions. More than 20 varieties of our plant’s products are exported. At present, the volume of exports is equal to the national sales. Let me tell you a fact, we are not accepting orders for ammunition in 2016. Orders are being accepted for the fourth President Ilham Aliyev gets acknowledged with production process of Aerostar UAV during the opening ceremony of Azad Systems Co ‐ Azerbaijan‐Israel joint venture. Below there are ammunition and guns produced by this joint venture. Photo: President site/ AD

NurolMakina

34 AZERI DEFENCE quarter of 2017 and for 2018 and subsequent years. Technological lines of our business are built in such a way that, it is possible to produce ammunition that meet both former Soviet standards and NATO standards. This facilitates export to a wide range of countries. For example, our factories produce both 9x19 and 9x18 mm calibre pistol cartridges, as well as for guns of other calibres. – Where are the products being tested? – Special test centres have been established at our facilities for testing the products in accordance with different operating conditions. The produced small arms and ammunition firstly passed through fire tests in the company’s closed shooting range, then at shooting polygons. Special test equipment at our plants provides for the testing of products in hot, cold, humid, dusty, and impact environments, and other conditions. It should be noted that all materials including finished products at our facilities are examined in special‐purpose laboratories before being released into production. – Can you update us on the current status of the Yalguzag sniper rifle and the HP‐7.62 attack machine gun? – Both arms were developed by national specialists at the Experimental Test Centre. At present, the state tests of both weapons have been completed. An agreement for the export of the Yalguzag is signed. At the same time there is a, great deal of interest in the attack machine gun. Because the domestic demand is large, we have not yet signed any export contracts for the HP‐7.62 attack machine gun. The Yalguzag sniper rifle has many advantages when compared with foreign counterparts in the market. The bolt action Yalguzag sniper rifle can be used in different weather conditions. In terms of carriage convenience and ergonomics the Yalguzag sniper rifle can be considered the ideal choice for Special Forces and airborne troops. A trigger regulation mechanism has been introduced for the first time in the military industry of Azerbaijan on the Yalguzag sniper rifle. This feature allows pre‐sets for the tension resistance and the distance of the trigger mechanism for ease of firing. The sniper rifle ensures accurate shots at distances of up to 1000 m. The HP‐7.62 differs from other machine guns and is intended for special troops. The gun sports a compact design which can be adjusted according to battle conditions. The HP‐7.62 machine gun can compete favourably against its foreign counterparts in all areas and features a heat diffuser guard, a high‐ strength aluminium alloy hand butt, a newly‐designed bipod, and adjustable length plastic dampers which allows the cheek rest to be set. The gun’s effective shooting range is 800 meters and it weighs 8.2 kilograms. – What can you say about your future plans? – Currently, our main goal is to acquire new technologies and train high‐ level personnel. We continue our endeavours in this area. Our trained specialists already develop and manufacture high quality products that can be exported to the world. We are working towards the further development of this potential. We are expanding the production of the most complex weapon parts at our facilities. This will allow us to achieve further success in improving the quality and adopting highly sophisticated technologies. President Ilham Aliyev watch production process of sniper rifles at Tajruba Experiment Factory. Below at front row presented IST‐14.5 sniper rifle and other Azerbaijani produced weapons during ADEX‐2014 exhibition. Photo: President site/ AD

ADEX–2016 35 Azərbaycan Müdafiə Səna ‐ yesi Nazirliyi (MSN) snayper tüfənglərinin çeşidlərini geniş ‐ ləndirir. Nazirliyin müəs sisə ‐ lərində hazırlanmış 6 fərqli növ snayper tüfəngindən bəzi ‐ lərin in sınaqları tamamlanaraq seriyalı istehsalına başlanıb. Beynəlxalq sərgilərdə nümayiş olunan bu snayper tüfəng ‐ lərinə xaricdən sifarişlər də var. Azərbaycan Ordusunun silahlanmasında yer alan İST‐ 14.5 “İstiqlal” snayper tü fən ‐ gin in təkmilləşdirilmiş versi ‐ yası olan İST‐14.5T “İstiqlal‐ T” antimaterial snayper tüfən ‐ gi 28 kq çəkiyə malikdir. 14.5x114 mm çaplı patronlar‐ dan istifadə edən “İstiqlal‐T” snayper tüfəngi yüngül zirehli hədəflərlə mübarizə aparmaq və düşmənin möhkəm lən diril ‐ miş atəş nöqtələrinin sıradan çıxarılması üçün üçün nəzərdə tutulur. Son 5 ildə Azərbaycan Ordusunun snayperləri bu silahla 2000 metr və daha uzaq məsafədən Ermənistan Or‐ dusuna məxsus hədəfləri məhv edərək kifayət qədər nailiy yətlərə imza atıblar. İST‐ 14.5T snayper tüfənginin ümu‐ mi uzunluğu 2256 mm, lülə ‐ sinin uzunluğu isə 1300 mm, güllənin başlanğıc sürəti pat ‐ rondan asılı olaraq 990‐1015 metr/saniyədir. Tüfəngin da ‐ ra ğı 5 patron tutur. Daşınma zamanı silah iki hissəyə ayrılır. MSN müəssisələrində hazırlanmış İST‐12.7 “Mü ‐ bariz” snayper tüfəngi “İs‐ tiqlal” antimaterial snayper tüfəng xəinə aid ikinci silahdır. “Mübariz” 12.7x108 mm çaplı APİ, APİ‐T və HE patronlardan atəş açır. Yarım ‐ avtomat iş prinsipinə malik snayper tüfəngi 7 patron tu‐ tumlu daraqla dəstləşdirilir. APİ patronlarla atəş zamanı 20 mm qalınlığında zireh lövhəsini dəlir. Tüfəngin uzun ‐ luğu 1800 mm, lüləsinin uzunluğu 1100 mm, nişangah məsafəsi 2000 metr, çəkisi 16 kq, gülləsinin başlanğıc sürəti 845 metr/saniyədir. Snayper tüfəngi beynəlxalq sərgilərdə Azərbaycan istehsalı olan 6‐ 24x56 STON optik nişangahı ilə dəstləşdirilmiş formada nümayiş etdirilir. İlk nümunəsi iki il əvvəl – ADEX‐2014 sərgisində nümayiş etdirilmiş yarımavtomat prinsipdə işlə ‐ yən 7.62x54 mm “Yırtıcı” adlı digər snayper tüfəngi 6 kq çəkiyə malikdir. Silahın lülə qu tu sunun üzərində və yan ‐ ların dakı piccatini relsi ona tak tik aksessuarlar əlavələr etmək imkanı yaradır. Tüfən ‐ gin uzunluğu 1185 mm (qun‐ daq yığıldıqda 951 mm), lülə ‐ sinin uzunluğu 600 mm, effek‐ tiv atış məsafəsi 1000 metr, güllənin başlanğıc sürəti 830 metr/saniyədir. MSN SNAYPER TÜFӘNGLӘRİNİN ÇEŞİDLӘRİNİ GENİŞLӘNDİRİR

36 AZERI DEFENCE “Rafael” şirkəti ADEX‐2016 sər gi sində yaxın radiuslu taktiki raketlər, “hava‐yer” tipli döyüş sursatları, optik‐elektron kəşfiyyat cihazları, naviqasiya və hücum üçün (hədəfi aşkarlayan) konteyner tipli avia‐qondolalar, infor masiyanın istifadə edilməsi və təhlili, habelə hava hü ‐ cumundan müdafiə sahəsini ehtiva edən qabaqcıl hava və yer sistemlərindən ibarət məhsullarını təqdim edir. GPS radio‐maneələrinə qarşı davam lı sistemlərin hazırlanması sahəsində qlobal lider olan “Rafael” şirkəti hücum və hədəfin aşkar edilməsi üçün GPS naviqasiyasından asılı olmayan və döyüş şəraitində operativ səmərəsini dəfələrlə sübut etmiş həll variantlarını müştəri lərinə təklif edir. Çağdaş dövrümüzün döyüş zonaları həm quruda, həm də dənizdə mövcud ‐ luğu vaxt baxımından mühüm olan hədəflərin yerlərini müəyyən etmək, aşkar ‐ lamaq, hücuma keçmək və həmin hədəfləri zərərsizləşdirmək istəyən silahlı qüvvələr üçün ciddi problem yaradır. Açıq ərazilərdə və ya yaşayış zonalarında yerləşdirilən bu ələkeçməz hədəfləri zərərsiz ləş dirmək/ələ keçirmək üçün çox məhdud vaxt imkanı olur. Belə hallarda, vaxt olduqca mühüm əhəmiy yət kəsb edir və dəqiqlik, əlaqə və döyüş sursatlarının universallığı əmə ‐ liyyatların uğurunu müəyyən edir. Mövcudluğu vaxt baxımından mühüm olan hədəfləri aşkarlama, izləmə və zərərsizləşdirmə prosesi “vizual in for ‐ masiyanın densor dan atıcıya ötürülməsi” mərhə ləsinin həm operativ, həm də səmərəli şəkildə tamamlanmasını tələb edir, əks halda, hədəf əldən çıxacaq. Belə ssenarilərin uğurlu olması üçün silahlı qüvvələrə sensor, rabitə və şəbəkə sistemlərini, eləcə də kəşfiyyat və atıcını inteqrasiya edən qarşılıqlı təsir (sinerji) sistemi tələb olunur. Ümumilikdə isə bu tədbirlər “vizual informasiyanın sensordan atıcıya ötürül ‐ məsi” mərhələsinin real vaxt rejimində və həm sürətlə, həm də dəqiq və səmərəli şəkildə tamamlanmasına imkan verir. Sensorlar “Rafael” şirkətinin istehsalı olan və praktikada özünü doğrultmuş geniş spektrli və çoxplatformalı mükəmməl sensorlar istənilən əməliyyat ssenarisi üzrə çoxməqsədli həll variantlarını təklif etməklə yanaşı, düşmən qüvvələrinin həm quruda, həm də dəniz və havada aşkar edilməsi, yerlərinin müəy yən ‐ ləşdirilməsi və həmin hərbi qüvvələrin təsnif olunmasını təmin edir. Bura “Rafael”in “Litening” hücum və navi qa ‐ siya üçün (hədəfi havadan aşkarlayan konteyner tipli) geniş spektrli avia‐ qondolası da daxildir. Naviqasiya və hədəfin işıqlandırılması üçün nəzərdə tutulmuş “Litening” gündüz və gecə vaxtı hücum imkanlarını əhəmiyyətli dərəcədə artırır. “Rafael”in “Reccelite” kəşfiyyat avia‐ qondolası aşağı və orta yüksəkliklərdə (real vaxt rejimində) havadan aparılan kəşfiyyat sistemidir. Bu sistem hədəf aşkarlama avia‐qondolası, genişzolaqlı rəqəmsal Məlumat kanalı (DL) və Yerüstü istifadə stansiyasından (GES) ibarətdir. “Reccelite” kəşfiyyat avia‐qondolası təsvirin (insan tərəfindən təfsir olun ‐ mazdan əvvəl) ətraflı avtomatik emalı, o cümlədən bütöv aerofotoşəkil, dəqiq coğrafi qeydiyyat, optik stereo‐displey, super‐yüksək dəqiqlikli görüntü və s. imkanlara malikdir. Rabitə və şəbəkə sistemi Etibarlı, təhlükəsiz rabitə və şəbəkə sistemi əks‐əlaqə üçün mühüm əhə miyyət kəsb edir. “Rafael”in geniş zolaqlı şəbəkə sistemləri səyyar və stasionar platformalar üçün mümkün qədər əhatəli rabitənin mövcud olmasını, eləcə də taktiki əməliyyatlarla bağlı BNET kimi mobil qurğulardan ibarət müstəqil simsiz şəbəkə üzərindən Proq ram laşdırılan qabaqcıl radio‐əlaqəni (SDR), kəşfiyyat avia‐ qondolasında istifadə üçün nəzərdə tutulmuş sərfəli genişzolaqlı məlumat kanalı üzrə həll variantlarını, habelə video və infor ma siya nın müxtəlif sensorlardan eyni vaxt da yayımlanmasını təmin edir. “Rafael”in Qlobal məlumat kanalı paralel və etibarlı məlumatları, eləcə də audio‐ video xidmətlərini dəstəkləyən və çoxsaylı avto matik relelərlə təchiz edilmiş SDR (proq ramlaşdırılan radio‐əlaqə) sis temdir. Kəşfiyyat sistemləri “Vizual informasiyanın sensordan atıcıya ötürülməsi” mərhələsinin operativ tamamlanması üçün infor ma si ‐ yanın sürətlə toplanması, məlumat bazasına inteqrasiyası, habelə təhlili və paylanması tələb olunur. “Rafael”in “Imilite” inteqrativ kəşfiyyat sistemi mər ‐ kəzləş dirilmiş və dəqiq təşkil olunmuş proses çərçivəsində müxtəlif sensorlardan video və təsvirlərin real vaxt rejimində qəbulu, emalı və nümayişi üçün nəzərdə tutulur. “RAFAEL”: REAL VAXT REJİMİNDƏ YÜKSƏK DƏQİQLİKLƏ HƏDƏFƏ DOĞRU “Litening” dəsti

ADEX–2016 37 “Rafael” silah sistemləri “Rafael” şirkətinin taktiki və çoxməqsədli dəqiq silah sistemləri silahlı qüvvələrin potensialını artırmaqla yanaşı, geniş həll variantlarını, o cümlədən gündüz, gecə və istənilən hava şəraitində əməliyyat imkanını, yüksək məhvetmə imkanı, hədəf mövqeyinin real vaxt rejimində (hədəfin vurulmasına qədər) yenilənməsini təklif edir. Bu sistemlər arasında hədəfi yüksək dəqiqliklə və irimiqyaslı hücumlar zamanı vuraraq məhv etmək iqtidarında olan və SPICE silah qrupunun müstəqil “hava‐ yer” tipli silah sistemləri yer alır. SPICE yönləndirmə dəsti döyüş şəraitin də özünü doğrultmaqla yanaşı, İsrail Hərbi Hava Qüvvələri (İHHQ) və bir sıra beynəlxalq müştərilər tərəfindən istifadə olunur. SPICE yönləndirmə dəstində hədəf ‐ lərin 3 metrdən az gözlənilən xəta ehti ‐ malı (CEP) ilə dəqiq və effektli şəkildə məhv edilməsinə nail olmaq üçün ən son naviqasiya, nişanalma və avtomatik tuşlama metodları tətbiq olunub. SPICE yönləndirmə dəsti təhlükəli ərazidən kənarda işə salınır və sistem özünün INS/ GPS sistemindən istifadə etməklə, orta mənzilli trayektoriya naviqasiyasını həyata keçirir. SPICE sistemi əvvəlcədən müəyyən edilmiş təsir bucağı və azimut altında dəqiq və müstəqil şəkildə hədəfin olduğu nöqtəyə tuşlanır. SPICE hədəfə yaxınlaşarkən, sistemin unikal obyektləri müqayisə alqoritmi (silahın axtarış sisteminin silahın kompüter yaddaşında yerləşdirilmiş kəşfiyyat məlumatlarına istinad etməklə) real vaxt rejimində qəbul edilmiş optik elektron təsviri müqayisə edir. Sistem tuşlama mərhələ sində obyektləri müqayisə texnologiya sından istifadə etməklə, hədəfin yerini müəyyənləşdirir və hədəfi vurmaq üçün izləmə qurğusundan istifadə edir. SPICE sistemi bu xüsusiyyəti sayəsində hədəfin aşkarlanması üzrə xəta və GPS manesinin qarşısını ala və törəmə dağılmaları (ziyanı) əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər. SPICE sistemi hədəfə yaxınlaşdığı üçün sistemin uçuş profili seçilmiş hədəf profilinə uyğun olaraq xüsusi hücum azimutu və təsir bucağı (məsələn: dərinə nüfuz etmək üçün dik dalma bucağı) ilə quraşdırıla bilər. SPICE qrupuna aşağıdakı sistemlər daxildir: – SPICE‐1000 – 1000 funtluq komplekt. 100 kilometrə qədər uzaqdan düş mənin hədəflərini məhv etməyə imkan verir. Mk‐83 və RAP‐1000 kimi ümumi təyinatlı və ya müdaxilə üçün nəzərdə tutulmuş aviabombalara inteqra siya olunur. – SPİCE‐2000 – 1000 və 2000 funtluq komplekt. Mk‐84, RAP‐2000, BLU‐109/110 kimi aviasiya bombalarına inteqrasiya olunur. “Rafael” şirkətinin unikal optik elektron texnologiyası həm yerüstü, həm də hava və dəniz platformalarında istis ‐ mara yararlı müxtəlif vuruş məsafəsinə malik və fərqli hədəf növləri üçün nəzərdə tutulmuş raketlərdən ibarət olan “Spike” silah qrupunun ayrılmaz tərkib hissəsidir. Bu silah qrupuna daxil olan raketlər gündüz / gecə vaxtı istənilən hava şəraitində istifadəyə yararlı elektro‐optik CCD və ya infraqırmızı (IIR) sensorlar, eləcə də tandem döyüş başlığı ilə təchiz edilib. Bu silah sistemlərinin sərt trayektoriyası hədəfi ən həssas hissəsindən yüksək dəqiqliklə vurmaq imkanı verir. “Spike” silah qrupuna daxil olan silah sistemləri yüksək etibarlılıq və qrupa daxil olan silah sistemləri arasında logistika dəstəyi və istehsal ümumiliyinə görə istismar müddəti aşağı xərclərlə başa gəlir. “Rafael” şirkətinin “Spike” silah qrupu aşa ğıdakı silah sis ‐ temlərindən ibarətdir: – “Spike NLOS” – “Rafael” şirkətinin ən yeni ultra‐uzaq mənzilli və yüksək təsirli raketidir. “Spike NLOS” yüksək dəqiqlik və orta mənzilli naviqasiya ilə 25 kilometrə qədər vuruş mənzilinə malik olan, idarə olunan çoxməqsədli elektrooptik yönləndirməli raketdir. Bu raketlər qurudan, havadan və dəniz platformalarından buraxıla bilər. – “Spike‐ER” – döyüş maşınları, helikopterlər və gəmilərdən buraxılır. “Spike‐ER” silah sistemi müxtəlif platformaların, o cümlədən helikopter, sürət katerləri və döyüş avtomobillərinin üzərində quraşdırılmaq üçün nəzərdə tutulmuş uzaq radiuslu və çoxməqsədli tank əleyhinə raket sistemidir. Bu silah sistemi həmçinin yerüstü mövqedə və üçayaq üzərində quraşdırıla bilər. “Spike‐ ER” silah sistemi 8 kilometrə qədər məsafədən tankları məhv etmək iq ‐ tidarındadır. – “Spike‐LR” – piyada bölmələr, xüsusi təyinatlılar və döyüş avtomobilləri üçün nəzərdə tutulur. “Spike‐LR” silah sistemi 4‐cü nəsil yüngülçəkili səyyar raket sistemidir. Bu sistemin ən müasir CCD / IIR axtarış sistemi, qabaqcıl izləmə qurğusu və dəqiq tuşlama sistemi stasionar və səyyar hədəflərin yüksək dəqiqliklə vurulmasını təmin edir. “Spike‐ MR” və “Spike‐LR” silah sistem ləri yaşayış ərazilərində aparılan döyüş lər, ənənəvi döyüş əraziləri, yerüstü dəstək və xüsusi missiyalar üzrə maksi mum səmərəlilik nümayiş etdirir. – “Spike‐SR” (Qısa radiuslu) – elektrooptik başlıqlı səyyar və çox ‐ məqsədli raketdir. “Spike‐SR” silah sistemi xüsusi olaraq piyada qoşun üçün nəzərdə tutulub. İstənilən hava şəraitin də, istənilən relyef formasında, o cüm lədən əhalinin məskunlaşdığı ərazi lər də və sıx meşə sahələrində istifadə oluna bilər. “Rafael” şirkətinin şəbəkə mərkəzli döyüş əməliyyatları üzrə həll variantları sensorların və kəşfiyyat məlumatlarını təhlil edən sistemlərin, eləcə də komanda və idarəetmə şəbəkəsinin, habelə snay ‐ perlərin problemsiz inteqrasiyasını həyata keçirərək bütün şəbəkə üzrə (paylanan əməliyyat təsviri vasitəsi ilə) səmərəli rabitə yaratmaqla yanaşı, həm GPS maneələri, həm də missiyanın yerinə yetirilməsinə mane olacaq digər amilləri aradan qaldırır. Hədəflərin operativ və səmərəli şəkildə zərərsizləşdirilməsini təmin edir. SPİCE‐1000 dəsti ilə təchiz olunmuş iki ədəd bombanın yükləndiyi təyyarə Spike‐SR TӘİRK

38 AZERI DEFENCE – Mr Jafarguliyev, first of all, we would like you to inform our readers about the activities and capabilities of the Agregat Production Association. What are the principal areas of your ac‐ tivity? – After the establishment of the Min‐ istry of Defence Industry following a decree of the President of the Republic of Azerbaijan H.E. Ilham Aliyev dated December 2005, one of the production associations established under the Min‐ istry was Agregat PA. At present three entities – the Baku Instrument Engineering Plant, the Avia‐ Agregat Plant and the Oil and Gas Sci‐ entific Production Enterprise operate within the Association. More than 100 different types of defence products are manufactured by these entities and work is underway to increase this num‐ ber in the near future. Moreover, new production sites have been created. In addition to manufacturing military products, our Association also makes products for the civilian consumer mar‐ ket. Upgrade of the BTR‐60, BTR‐70 and BRDM‐2 armoured combat vehicles at the Baku Instrument Engineering Plant is now complete, and these vehicles are already being used by the Azerbaijan Army. Moreover, 25, 50 and 100 kg avi‐ ation drill bombs are made in our plants. At present preparatory work for the serial production of 100, 250 and 500 kg combat aviation bombs is being car‐ ried out at our facilities. Serial produc‐ tion of these armaments is scheduled to commence in 2017. The process of mastering the pro‐ duction of mortar shells for 60 mm mor‐ tar launcher continues. Under this project works for the serial production of long‐range fragmentation (non‐directional) bombs and smoke shells are underway. Beside all this, PBS‐1 type silencers for automatic weapons, scopes for night shots, bayonets and special purpose blades, devices to adjust the firing accu‐ racy of various types of small arms, var‐ ious types of cartridge tapes, boxes and filling machines for 7.62 mm and 12.7 mm machine guns, as well as 23 mm anti‐aircraft batteries, lowering and raising target systems of various sizes for shooting polygons, electronic blast‐ ing systems for engineering services, sets for marking passages in mine fields, field telephones, air reducers for tanks and BMPs (armoured infantry carrier), vacuum flasks for desert use and nu‐ merous other military products are manufactured at our facilities. I also want to note that these prod‐ ucts produced in our plants are of a much higher quality and are more durable than similar products manufac‐ tured by the enterprises of the post‐So‐ viet countries. Our most important innovation will be in the production plants for artillery shells which is planned to be launched before the end of the year. 85 mm‐155 mm artillery shells will be produced in different types and calibres in these fa‐ cilities and thus the requirements of the Armed Forces of Azerbaijan for shells will be fully met. At the same time, these products have great export potential. – It seems obvious that the innova‐ tions of Agregat PA would be associ‐ ated with your aviation combat bombs and artillery shells. – You are correct. For this purpose, our enterprises have been provided with modern, state‐of‐the‐art equip‐ ment. Final works are being carried out on this project. I want to mention one more fact in connection with artillery shells which is that up to 20 fire charges of various types (HE fragmentation shells, shaped high explosive shells, armour‐piercing low‐calibre shells, etc.) for tank guns in 85, 100, 122, 130, 152, 155 mm calibres, as well as a 125 mm calibre for artillery will be produced in our enterprise. Currently, as a part of the above‐ mentioned fire charges the production processes relating to the cartridges and pallets have been completely mastered. Construction works for an industrial site to manufacture different types of AGREGAT PRODUCTION ASSOCIATION TO PRODUCE AIR BOMBS AND ARTILLERY SHELLS The General Director of the Agregat Production Association of the Ministry of Defence Industry Farhad Jafarguliyev answers questions from AZERI DEFENCE.

40 AZERI DEFENCE explosives for use in the fire charges are underway. – Can you tell us anything about the projects related to the upgrade of ar‐ moured combat vehicles? – The Baku Instrument Engineering Plant has, for more than 10 years, been upgrading BTR‐60, BTR‐70, BTR‐80 and BRDM‐2 armoured personnel carriers. Our factory is considered one of the more specialised and experienced com‐ panies in this field in the CIS region. BTR‐70 armoured personnel carriers de‐ veloped under our project have a long range, high dynamic qualities and high barrier crossing capabilities. Among the most important changes to the BTR under the project is that it is now easier to drive and an increase in engine power. Improvement works have been car‐ ried out without any changes in the exter‐ nal appearance of the vehicle. A KAMAZ 740.11.240 260 horse‐ power (176.5 kW) diesel engine is in‐ stalled in each vehicle. This has eliminated a previous manage‐ ment problem associ‐ ated with two engines working synchro‐ nously. I would like to note that, although there were two en‐ gines in the BTR‐60 and BTR‐70 models there were various problems associated with their use, and that as a result, BTRs often broke down in service. The engine and control systems of the BTR‐70’s up‐ graded by us have been completely re‐ placed. In addition to increased speed and manoeuvrability of the vehicle, an internal cooling and ventilation system has been added, and this is one of the main improvements. The electrical panel and the driver’s area inside the vehicle have both been completely re‐ designed. The speed of upgraded vehicle has been increased to 80 km / h, with a range of up to 550 km. Improved BTR‐ 70s have the ability to move inclined at 25 degrees, and climb slopes of up to 30 degrees. So far, our enterprise has improved a set number of BTR‐70 and BTR‐60 and delivered them to the Azerbaijan Armed Forces and the Interior Troops. The BTR‐60, BTR‐70 and BRDM‐2s in the armament of the Interior Troops have been upgraded at our facilities. At the same time, we have an agreement for the export of the upgraded BTR‐70 armoured personnel carriers to an African country. Currently, negotia‐ tions with several other countries con‐ tinue. We offer the upgraded BTR‐70 in accordance with the customer’s de‐ mands with its own crew turret, as well as with a Shimshek turret created by local technicians, armed with the KPVT 14.5 mm large‐calibre machine gun, and 20 mm or 23 mm small‐calibre auto‐ matic cannons. The choice of weapons depends on the client’s request. Cur‐ rently, alongside its tests of the turret, preparation for serial production is un‐ derway. The aforementioned turret can be operated remotely or by the crew. BTRs upgraded at our facilities are used by the Ministry of Defence at the frontline zones. The maintenance of these vehicles is also carried out by our plant. As a result of the modernization of the BRDM‐2s, the manoeuvrability and control capability of the vehicle has sig‐ nificantly improved. The vehicle has a D‐24530E2 diesel engine with 156 horse‐ power (115 kW). Giving the BRDM‐2 a maximum speed of 100 km per hour, and it can climb 30‐degree slopes and 25‐degree lateral inclines. As a result of the introduction of the new engine and the improvements to the BRDM‐2s, is maximum range has increased to 1,000 km. In addition, the vehicle has been equipped with a TNA44 navigation de‐ vice, as well as new night vision de‐ vices. – Mr Jafarguliyev, the Avia Agregat plant was one of the important institu‐ tions producing various products for the aviation industry of the former USSR. Does the entity maintain this profile? – We paid special attention to main‐ taining the previous profiles of our unit during the reconstruction works. Today, the Avia‐Agregat plant cooper‐ ates with large aircraft companies of the CIS countries. The Avia‐Agregat plant has produced dual‐use products for the aviation industry from back when the USSR still existed. The production of high‐pressure and cylindrical balloons took special place among these prod‐ ucts. The balloons, production of which is ongoing, are currently widely used in both civilian and military aviation. – What are the unique opportunities for practice air bombs? – Our practice air bombs (PABs) are in use by the Azerbaijan Armed Forces. Foreign countries have shown great in‐ terest in bombs of this type. The bombs have many advantages in comparison to the drill bombs produced in the for‐ mer Soviet Union, Russia and Ukraine. First of all these bombs are produced in Azerbaijan. We have been producing Combat and training bombs of various weight produced by Agregat Production Association. Photo: AD

ADEX–2016 41 these munitions for three years. Every year we get some orders. Users are sat‐ isfied with the product. The second and most important advantage is that our bombs are reusable and safe. After fir‐ ing the bomb does not explode and it is possible to refill it and use it again. Smoke‐generating, illuminating and trace‐leaving practice air bombs of 25, 50, 100 kg are manufactured at our As‐ sociation. – What can you tell us about the benefits of the QFAB‐500 combat air bombs created by Azerbaijani engi‐ neers? – As mentioned above, the serial production of these bombs will start in early 2017. These bombs were created by the Scientific Research Institute of the Ministry of Defence Industry. The 100, 250, and the 500‐kilogram bombs are all superior in terms of their destruc‐ tive capability compared to other bombs of the same type. 500 kg bombs have a highly destructive force. The bomb contains 250 kg of TNT and ready shrapnel and this further increases the scope of its destruction. – How do you view the export capabilities of cur‐ rently established produc‐ tion fields? – There is great interest and orders from overseas in this field. I think that we will be able to implement large export projects especially concerning the artillery shells of various calibres in the coming years. There is a great demand in the market for this type of ammunition. – What future projects in the field of repair and upgrade of mili‐ tary equipment are you going to start? – We are working in collaboration with the Scientific and Research Insti‐ tute and the National Space Agency. We have great deal of experience in the im‐ provement of armoured combat vehi‐ cles such as BRDM‐2 and BTR. Because of this experience, we can carry out up‐ grades of other types of armoured vehi‐ cles, if required. In particular, we can produce vehicles for the safe transporta‐ tion of people in combat zones, haz‐ ardous areas, and emergency zones on the basis of the BTR‐70. Such vehicles are needed everywhere. I want to note that at present the technical capabilities of our company, as well as the level of expertise of our specialists allow us to arrange maintenance services for all types of wheeled military equipment procured from foreign countries. AD Examples of mortat projectiles produced at "Agregat" Production Association. Photo: AD

42 AZERI DEFENCE – Cənab Әziz Sipahi, öncə bizə vaxt ayırdığınız üçün Sizə təşəkkür edirik. İdarəetmənizdə yer alan “VESTEL Savunma” və AYESAŞ şirkətləri haqqında oxucularımıza məlumat verə bilərsinizmi? – Әvvala şirkətlərimizin təşkilati strukturundan bəhs edərək demək istər ‐ dim ki, “Zorlu Qrupu”nun müdafiə sek ‐ tor unda iki özəl şirkəti var. Biri “VESTEL Savunma Sanayi A.Ş”, digəri isə “Aydın Yazılım və Elektronik San. A.Ş” – yəni AYESAŞ‐dır. “VESTEL Savunma” tamamilə “Zorlu Holdinq”ə, AYESAŞ isə çox hissəsi “Zorlu Qrup”a aid olan Amerikan ortaqlı (L‐3Com şirkətinin 40%) bir şirkətdir. Bu iki şirkətin çalışma istiqamətləri fərqlidir. AYESAŞ dünyanın öndə gələn müdafiə şirkətlərinin sistem tədarükçüsüdür. “VESTEL Savunma” isə əsasən pilotsuz uçuş aparatları seq ‐ mentində çalışan, Türkiyənin öndə gələn PUA platformalarının istehsalçısı dır. İki şirkətin təşkilati funksiyaları birləşdirilib və tək rəhbərlikdən idarə olunur. AYESAŞ 1990‐cı ildə qurulub. Eyni illərdə başladılan Türk Mobil Radar Kompleksləri (TMRK) AYESAŞ‐ın ilk layihəsidir və Türkiyə hava hücumundan müdafiə sisteminin onurğasını təşkil edir. Deyə bilərəm ki, TMRK layihəsində əsas podratçı olan AYESAŞ‐ın əldə etdiyi qabiliyyətlər o gündən bu günə şir ‐ kətimiz in uzmanlıq sahələrini müəy ‐ yən ləşdirib. Bu layihədən əldə edilən təcrübə və biliklər hesabına AYESAŞ sonrakı illərdə yer, hava, dəniz platfor ‐ malarında, eləcə də müştərək sistemlərdə yüksək həllər təklif edən bir firmaya çevrilib. Әsas fəaliyyət istiqamətlərimizi müdafiə, aviasiya və təhlükəsizlik olaraq sıralaya bilərik. Bu çərçivədə komanda‐ nəzarət sistemləri, avionik sistemlər, elektronika və elektro‐mexaniki sistem ‐ lərin istehsalı, dizayn və yaradılmadan istehsala qədər geniş çapda məhsul və xidmətlər təqdim edir. Bu günə qədər quru qoşunları, hava və dəniz qüvvələri üçün taktik infor ‐ masiya ötürülməsi, avtomatik hədəf təsbiti və izlənilməsi sistemi, radar inteq ‐ rasiyası və avtomatlaşdırma sistemləri, hərəkətli elektron xəritə, çox funksiyalı konsollar, raketlərin komanda interfeysi cihazı, kabellər, iş stansiyaları üçün kartlar daxil olmaqla, bir çox sistemlərdə AYESAŞ‐ın imzasını görmək mümkün ‐ dür. Böyük platforma layihələrinin bir çoxunda AYESAŞ‐ın proqramlarını, sistem mühəndisliyini və istehsal xidmətlərini görə bilərsiniz. Real zamanlı proqramların yaradılması, komanda‐ nəzarət sistemləri, sensor, radar inteqrasi ‐ yası, sahil mühafizə sistemləri, qərar dəstək sistemləri, ortaq əməliyyat rəsmin ‐ in çıxarılması üçün həllər, taktik görün ‐ tüləmə sistem həlləri, taktik data link sistem ləri, şəbəkə dəstəkli qabiliyyət ‐ lər, avionik sistemlər, elektronika və mexaniki dizayn, istehsal sahələrində Türkiyə aviasiya və müdafiə sənayesi sektorunun öndə gələn özəl şirkətləri arasında AYESAŞ və “VESTEL Savunma Sanayi A.Ş” xüsusi yer tutur. AYESAŞ və “VESTEL Savunma Sanayi A.Ş” şirkətlərinin Baş Direktoru cənab Әziz Sipahi ilə müsahibəmizdə bu iki şirkətin mövcud layihələri və regiona yönəlik planlarına nəzər salmağa çalışdıq.

ADEX–2016 43 önəmli təcrübələr və bənzərsiz qabiliyyət ‐ lər qazanılıb. Digər tərəfdən, AYESAŞ Milli Xidmətə Özəl və NATO Gizli gizlilik səviyyəli Müəssisə Təhlükəsizliyi, AS9100 REV C/BS EN 9100:2009, ISO 9001:2008 sənədlərinə və CMMI Level 3 sertifikasiyasına sahibdir. “VESTEL Savunma” firmamız isə 2005‐ci ildən bu günədək yürütdüyü fəaliyyətləri sayəsində PUA sahəsində dərin məlumata və təcrübəyə sahibdir. İstənilən səviyyədə PUA‐nı tamamən özünəməxsus şəkildə dizayn edə, istehsalını və testlərini həyata keçirə bilmə qabiliyyətinə sahib olan Türkiyənin öndə gələn PUA platforma istehsalçısıdır. Onu da qeyd edim ki, Türkiyədə NATO‐ nun Uçuşa Әlverişlilik Standartı STANAG 4671‐ə görə dizayn və istehsal olunmuş yeganə PUA – “Karayel” taktik PUA “VESTEL Savunma” tərəfindən istehsal olunub. Eyni zamanda dünyada seriyalı istehsalı hələ başlanılmamış Hidrogen və Qatı Yanacaq Batareyası (KOYP) texnologiyası sahəsində “VESTEL Savunma” 2004‐cü ildən üzübəri araşdırmalar apararaq zirehli maşınlar üçün Qatı Oksid Yanacaq Batareyasının prototipini yaratmış yeganə firmadır. Bu sahədə çalışan bir çox universitetlər və institutlarla əməkdaşlıq çərçivəsində araşdırma‐inkişaf dəstəyi alınaraq məhsulların yaradılmasına yönəlmiş bir çox layihə üzərində işlər getməkdədir. – Son zamanlar Türkiyə müdafiə sənayesi şirkətlərinin Azərbaycanla işbirliyində aktivlik müşahidə olunur. Yeri gəlmişkən, AYESAŞ və “VESTEL Savunma” şirkətlərinin bir‐birlərindən asılı olmadan Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinə yönəlmiş təmaslarını görürük. Bu mövzuda bir az məlumat verə bilərsinizmi? – Son illərdə Türkiyə müdafiə sə ‐ naye sinin həm ictimai qurumlar və təşkilatlar, həm də özəl firmalar baxımdan olduqca sürətli inkişaf yolu keçdiyi məlumdur. Türkiyənin müdafiə və təhlükəsizlik ehtiyaclarının qarşılan ‐ masından əlavə olaraq xarici ölkələrlə işbirliklərinin qurulması Türkiyə müdafiə sənayesinin inkişafının və oturuşmasının nəticəsidir. Azərbaycan ilə tarixi bağ ‐ ları mızı da göz önünə aldığımızda Türkiyə müdafiə sənayesinin Azərbaycan ilə sıx əməkdaşlıq çalışmalarına ağırlıq verməsi üçün hətta bir az yubandığını söyləmək olar. Bu kontekstdə birincisi 2014‐cü ildə gerçəkləşdirilmiş ADEX sərgisinə hər iki firmamızla qatılaraq ilk təmaslarımızı gerçəkləşdirmişik. ADEX‐ 2014 sərgisi bizim üçün regionu öyrənmək baxımından gözəl fürsət və türkdilli cümhuriyyətlərə açılmaq üçün bir qapı oldu. Sərgi əsnasında keçirilən görüşlər zamanı çeşidli bağlantı nöqtələrini müəyyənləşdirdik. Bunun xaricin də, yerli bağlantılarımız və Müdafiə Sənayesi Katibliyimizin yönlən dir məsi ilə Azərbaycan Silahlı Qüvvə lərinin nümayəndələrinin müəssisə lərimizə gələrək imkan və qabiliyyət lərimizi şəxsən yerində görmə və dəyər lən dirmə fürsəti olmuşdur. – AYESAŞ‐ın Türkiyə bazarında önəmli bir oyunçu olduğu bilinir. Beynəl ‐ xalq müdafiə bazarında AYESAŞ‐ın aldığı rol nədir? Xüsusilə qlobal firma larla əməkdaşlıq barədə fikirləriniz ma raq lı olardı. – Әslində, AYESAŞ daxili bazarda olduğu qədər xarici müdafiə bazarında da özünü isbat etmiş bir firmadır deyə bilərik. Mövcud müştəri portfelinə baxıldığında müdafiə sənayesi devləri olaraq qəbul edilən çox şirkətlə fərqli layihə lərdə böyük və yüksək texno lo gi ‐ yalı əməkdaşlıq gerçəkləşdirilib. “Lockheed Martin”, “Boeing”, “Sikorsky”, “General Dynamics”, “L3 Com ‐ munications”, “Rockwell Collins” və “GE Aviation” kimi Amerika firmaları ilə yanaşı, “Kongsberg”, “Atlas Elektronik”, “Thales”, “Airbus D&S Optronics” kimi Avropa mənşəli şirkət lər lə də uzun illərdir uğurlu layihə lərə imza atmaqdayıq. Bu günə qədər AYESAŞ olaraq yanaşmamız ən keyfiyyətli məhsulu və xidməti ən qısa zamanda və maliyyəti ən effektiv şəkildə müştəriyə təqdim etmək olub. Bu yanaşmanı illərdir eyni peşə karlıqla davam etdirdiyimiz üçün qlobal müdafiə firmalarının həm Türkiyədəki, həm də başqa ölkələrdəki layihələrində aranan iş ortağı olduq. Qlobal müdafiə şirkətləri ilə əməkdaşlıq çərçivəsində gerçəkləşdirilən layihələrə baxdığımızda JSF, NATO AWACS modernizasiyası, F‐16 modernizasiyası, Beynəlxalq Black Hawk Helikopteri kimi aviasiya layihələri ilə yanaşı, dənizaltı, korvet, sahil nəzarət sistemləri kimi çox səs gətirən layihələri görə bilərsiniz. ROKETSAN istehsalı MAM‐L raketi ilə silahlandırılmış “Karayel” taktik PUA atış test uçuşuna qalxmazdan əvvəl. Foto: VESTEL Savunma AYESAŞ şirkətinin istehsal müəssisəsinin ümumi görünüşü

44 AZERI DEFENCE Xarici layihələrdən söhbət düşərkən NATO ilə bağlı uğurlarımızdan söz salmamaq olmur. AYESAŞ tək başına və podratçı olaraq NCIA layihəsini almış ilk və tək türk firmasıdır. NATO ATM (Air Traffic Management) GATEWAY Layihəsi olaraq adlandırılan bu layihədə NATO‐nun 11 ölkədə yerləşdirilmiş komanda mərkəzlərinin qurulması və testləri uğurla davam etməkdədir. – Türkiyənin PUA bazarında “VESTEL Savunma”nın son durumu nə dir? Beynəlxalq arenada “Karayel”ə olan maraq necədir? – “VESTEL Savunma” son bir ildə ciddi nəticələr əldə edərək özünəməxsus, milli məhsulumuz olan “Karayel” ilə Türkiyə PUA bazarında cığır açacaq inkişafa imza atdı. Təxminən bir ildir Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin istifa ‐ dəsində 24 saat fasiləsiz uçuşlar həyata keçirən “Karayel” qarşıya qoyulan tapşırıq ların və vəzifələrin öhdəsindən layiqincə gəlir. Bu günə qədər 2500 uçuş saatına yetişib. Hal‐hazırda lazer işarələyici özəlliyi də olan kamera ilə uçuşlarına davam etməkdədir. Türkiyənin gözlədiyi silahlı PUA istehsalını “VESTEL Savunma” vəd et‐ diyi tarixdə gerçəkləşdirib və keçdiyimiz iyun ayında silahlı “Karayel”imiz Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin heyətinin nəzarəti altında ilk atışlarını uğurla gerçəkləşdirib. Türkiyə Silahlı Qüvvələri tərəfindən əməliyyatlarda və təlimlər zamanı istifadə zamanı pis hava şəraiti və çətin coğrafi şərtlərdə uğurla istifadə olunduğu görülən “Karayel” taktik PUA‐ mız may ayında İzmirdə keçirilmiş, Azər ‐ baycan Silahlı Qüvvələrinin də qatıldığı “Efes‐2016” təlimində qarşıya qoyulan tapşırıqları uğurla yerinə yetirərək göz doldurdu və beynəlxalq müşahidəçilərdən əla qiymət almağı bacardı. O ki qaldı beynəlxalq marağa, mübaliğəsiz deyə bilərəm ki, çox ciddi maraqla qarşılanmaqdayıq. “Karayel”in texnologiyasının gəldiyi yetkinlik səviyyəsi sayəsində bir Qərbi Avropa ölkəsi ilə pilotlu təyyarələrin pilotsuz hala gətirilməsinə yönəlmiş çalışmalara başlanıb. Bunun xaricində bölgə ölkələri, Cənubi Amerika, Yaxın Şərq və Şimali Afrika ölkələri, türk cümhuriyyətləri ilə PUA sahəsində işbirliyi görüşmələrini davam etdirməkdəyik. Düşünürəm ki, yaxın gələcəkdə bunların nəticəsini görməyə başlayacağıq. Ayrıca, ziyarət edilən ölkələrdə də “Karayel”in gəldiyi səviyyə bəyənilir. – Cənab Sipahi, başda Azərbaycan olmaqla türk cümhuriyyətlərinin daxil olduğu coğrafiyadakı müdafiə bazarını necə dəyərləndirirsiniz? – Azərbaycan başda olmaqla bütün türk cümhuriyyətlərində qurulmağa başlayan yerli müdafiə sənayesi çox müs ‐ bət bir inkişaf olaraq dəyərlən dirilmək ‐ dədir. Bilindiyi kimi, ölkələrin texnoloji inkişafında müdafiə sənayesi önəmli və öncül rola sahibdir. Bu coğrafiyada da eynilə Türkiyədə olduğu kimi müdafiə şirkətləri ictimai dəstəklə qurulub. Zaman içərisində doğru əməkdaşlıqlar qurularsa, Xəzəryanı ölkələrin özəl təşəb ‐ büslə yaradılan müdafiə şirkətlərinin də gedərək güclənəcəyini və digər ölkə ‐ lərə ixracat həyata keçirə biləcəyini düşü ‐ nü rəm. – Azərbaycana əsasən AYESAŞ‐ın hansı qabiliyyətləri ilə xidmət göstərməyi planlaşdırırsınız? – Әslində, Azərbaycan Ordusu müasir texnologiyaları mənimsəmiş və olduq ca yüksək əməliyyat qabiliyyətinə malik bir ordudur. Ancaq günümüzdə müdafiə və təhlükəsizlik ehtiyacları yuxarıda Türkiyənin sabiq Müdafiə naziri İsmət Yılmaz ADEX-2014 sərgisində VESTEL Savunma şirkətinin Baş Direktoru Əziz Sipahidən bilgi alır, aşağıda AYESAŞ şirkətinin istehsal sahələrindən görüntü – Fotolar: VESTEL Savunma/AYESAŞ

ADEX–2016 45 keçdiyimiz son 10 ilə görə fərqli isti qa ‐ mət də dəyişir. Asimmetrik təhdidlər başda olmaqla dəyişən konsepsiyalar artıq orduları ən doğru informasiyaya ən qısa zamanda yetişməyə və bunun nəti cəsin də daha sürətli reaksiya verməyə məcbur edir. Bunun da dünyada şəbəkə mərkəzli hərb yanaşması ilə ortaya qoyulduğu məlumdur. Şəbəkə mərkəzli hərb yanaşması şəbəkə dəstəkli qabiliy ‐ yətlərin istifadəsini zəruri edir. Bu da maləsəf kataloqdan görüb, alıb qurdu ‐ ğunuz sistemlə mümkün deyil. Әn güclü radarları da tədarük etsəniz bunları müştərək istifadəyə təqdim edə biləcə ‐ yiniz komanda‐nəzarət proqramlar ı nı ‐ zın olmaması, sürətli və doğru infor ‐ ma siya axınını iflic edər. Dolayısı ilə biz AYESAŞ olaraq proqram və sistem inteqrasiyası həl ‐ lərimiz lə Azərbaycan Silahlı Qüvvə ‐ lərinin inventarındakı mövcud sistem ‐ lərin əməliyyat qabiliyyətini artırmağa yönəlmiş layihələrdə çalışmaq istəyirik. Burada xüsusilə qeyd etmək istədiyim məsələ AYESAŞ‐ın məhsul deyil, həll təqdim etməsidir. Әlimizdə mövcud məhsulların bilavasitə istifadəyə veril ‐ məsi yerinə Azərbaycanın müvafiq qurum larının istəyinə görə şəkillən ‐ dirilmiş həlləri birlikdə hazırlamaqdan söz açırıq. Özəlliklə liman qoruması, hərəkətli rəqəmsal xəritələri, verilənlərin qəbulu ilə görüntü işləmə, ötürmə, radar və digər sensor şəbəkələri, qərar dəstək proqramları kimi həllər üçün görüş mə ‐ lərimiz davam edir. – “VESTEL Savunma” olaraq PUA sahəsində Azərbaycanla necə bir iş imkanlarının olacağını düşünürsünüz? – “Karayel” sistemi həm performans olaraq, həm də keyfiyyət və təhlükəsizlik baxımından özünü isbat etmiş, PUA‐ ların gələcəyi nəzərə alınaraq dizayn edilmiş, ölkəmizdə faktiki olaraq əməliyyatlarda istifadə edilən platfor ‐ madır. “Karayel”in dizaynı NATO‐nun PUA Uçuşa Әlverişlilik Standartı olan STANAG 4671 çərçivəsin də həyata keçirilib. Bunun xaricində dizaynda istifadə edilən təhlükəsizlik analizləri də çox sayda mülki və hərbi standartlara görə icra edildi. Yəni mülki hava sahəsində uçuş lazım olarsa, dünyada dizayn etibarı ilə buna ən hazır sistemlərdən birisi “Karayel”dir. Bu anlamda başda Azərbaycan Silahlı Qüvvələri olmaqla PUA‐ların mülki və hərbi istifadəsinə ehtiyac duyulan hər cür arenada qarşıya çıxan hər cür ehtiyaca “VESTEL Savunma” cavab verə biləcək imkana sahibdir. “Karayel” sistemimizə yeni qabiliy ‐ yətlərin əlavə edilməsi, yeni dizaynın hazırlan ması və dizaynda dəyişiklik edilərək Azərbaycanla PUA sahəsində ortaq istehsala və hər cür əməkdaşlığa hazırıq. – “VESTEL Savunma” və AYESAŞ‐ ın Azərbaycanda sənaye ilə əməkdaşlığı, texnologiya transferinə baxışı barədə nələri söyləyə bilərsiniz? – Şirkətlərimizin aviasiya və müdafiə sektorunda uzun illər qazandığı təcrübələr göstərir ki davamlı işbirliyi tək layihəlik ortaqlıqlardan çox orta və uzun müddətli planlamalarla təmin olunur. Bu baxımdan öncəliklər Azərbaycan müdafiə şirkətlərinə və tex ‐ niki araşdırma qurumlarına yanaş ‐ mamızın davamlı olacağını bildirmək istəyirəm. Eləcə də universitetlər və elmi tədqiqat institutları, habelə müdafiə şirkətləri ilə quracağımız əməkdaşlıqda texnologiya transferinin önəminin fərqindəyik. Bu baxımdan regional güc olma yolunda Azərbaycan müdafiə sənayesi ilə sadəcə Azərbaycan üçün deyil, üçüncü ölkələrə həyata keçiriləcək satışlara nail olanadək geniş spektrdə əməkdaşlığı gündəmə gətiririk. Dost və qardaş ölkə olan Azər ‐ baycan ilə texnologiya transferi daxil hər cür ortaq yaradılma, istehsal və in ‐ teqrasiya layihələrini ger çəkləşdirməyi arzu edirik. Bu çərçivədə sistem təda ‐ rükçüsü olan AYESAŞ olaraq müdafiə və aviasiya elektronikası və proqramları sahəsində, platforma istehsalçısı olan “VESTEL Savunma” olaraq da PUA‐ ların yaradıl ması və istehsalında hər cür işbirliyi imkanlarını birlikdə dəyərlən dirməliyik. Azeri Defence: Cənab Sipahi, verdiyiniz məlumatlar və şərhləriniz üçün təşəkkür edirik!

46 AZERI DEFENCE GREAT INTEREST FROM THE POST-SOVIET STATES The Paramount Group, a leading South African defence industry contractor is one of the main partners of the defence industry of . In 2009, the Ministry of Defence Industry of the Republic of Azerbaijan (MDI) began collaborating with the Paramount Group for the first time in the Post-Soviet States and from this partnership two models - the Matador and Marauder armoured combat vehicles - were jointly developed and produced. A significant portion of the contract’s stipulated 110 units have already been built and have been delivered to the Azerbaijani armed forces. In September 2014, during the staging of the ADEX-2014 exhibition held in Baku, the Paramount Group and the Azerbaijani company Azairtechservice announced the establishment of a joint company called Paramount Aerospace, expressly created to execute the upgrade of various air platforms. As a continuation of the cooperation with , the second strategic step in the former countries in 2014 was the establishment of a joint partnership between and Kazakhstan Engineering with the formation of the company Kazakhstan Paramount Engineering. The company is situated in the special economic zone near Astana. Officially commencing production in 2015, the company introduced its armoured vehicle Arlan, which is based on the Marauder platform with various modifications and which has been commissioned and delivered to the Kazakhstan Army, together with its Baryis infantry fighting vehicle with an 8x8 wheel configuration based on the Mbombe 8x8 platform, at the KADEX 2016 International Defence exhibition which was held on June 2-5 Astana. The opening ceremony of Kazakhstan Paramount Engineering (KPE) on November 13, 2015, was attended by the President of Kazakhstan, Nursultan Nazar - bayev. The annual production capacity of the plant is 200 vehicles. The Arlan, a Kazakhstan version of the Marauder armoured carrier, the Mbombe-based Baryisinfantry fighting vehicle and the Kazakhstan version of the Maverick called the Nomad, which is intended for Interior Troops and Police are all produced at the KPE plant which is equipped with the latest modern production equipment and technology. In addition to the production of wheeled armoured vehicles, KPE plans to develop appropriate equipment for naval and air forces. The company is currently seeking an opportunity to construct highspeed, high-tech boats between 8 and in length for Kazakh’s Navy and Coast Guard. In addition, the company will begin production of a range of products for the Navy and Mi-24 and Mi17 helicopters for the Air Force, in tandem with several other modernization projects. PARAMOUNT GROUP – EXPORTER OF MILITARY INNOVATION The Paramount Group was formed in in 1994 with the bold goal of helping African governments better protect their countries. Today, they are a global corporation, leading the way in global defence and aerospace innovation. The Paramount Group is distinguished by its innovation and has a wide product portfolio ranging from various types of armoured vehicles to air and sea platforms. Among the Paramount Group’s family of armoured vehicles are the Matador, Marauder and Mbombe type mineresistant armoured combat vehicles, the Maverick ultra-modern security vehicle, Mwari the reconnaissance, surveillance and light attack aircraft and air platforms, various types of UAV’s (Civet, Roadrunner, Mwari), and modern versions of the Mi-24 and Mi -17 helicopters, while our offshore platforms include various types of ships and boats ranging from 8m to 90 meters in length. MBOMBE 6x6 Mi‐24 Nighthawk

48 AZERI DEFENCE Marauder The Marauder mine-resistant vehicle is designed to transport personnel. The Marauder, which is currently used in the arsenals of many countries of the world including , the and , is considered one of the wheeled vehicles with the world’s best armour. The fully equipped vehicle is capable of carrying 10 soldiers and has high defense capabilities. The Marauder meets NATO STANAG 4569 Level 3 (7.62 x calibre bullets) ballistic protection and STANAG 4569 Levels 3A and 3B. The Marauder is independently proven to offer mine protection up to 8kg TNT anywhere under the hull and 14kg TNT for a blast under any wheel. Specially designed anti-blast seats prevent injury from the extreme acceleration of a side blast or mine blast under the hull. The cabin and crew compartment are also fitted with a double-skinned spaced armour hull to protect against kinetic attack. Additional armour can be added to protect against specific threats. The gross weight of vehicle is 15,000 kgs. The Marauder is equipped with a 300-horsepower engine and has a top speed of and a range of , while the dry weight of the vehicle is 13 tons (11,793kgs) The vehicle ordered by the army is equipped with a 12.7- mm NSVT machine-gun based on the SARP gun tower produced by ASELSAN. Various other weapons systems, including antitank guided missiles and mortar units can be mounted on the vehicle in accordance with the customer’s request. The first Arlans produced in are designated for border guards and army units. Maverick Designed for Police Forces and Law Enforcement Agencies, the Maverick carries a crew of up to 14 - with crowd-control equipment - in a comfortable, temperature-controlled environment. The vehicle’s ballistic protection meets NATO STANAG Level 3 requirements. A main feature of the vehicle is the near 360-degree field of vision from the Maverick`s armoured windows. In addition, video cameras and other surveillance systems are available to monitor the surrounding area from inside the vehicle. The Maverick is currently being used by police and paramilitary forces in Brazil, Gabon and other countries. Matador The Matador (length: 6,57m; width: 2,48m; height: 2,77m and loaded weight: 15,300kgs) is designed to carry and protect an infantry crew of 14 and their equipment into the battlefield. Its main components and leading systems are provided by the Paramount Group. It can be configured as an armoured personnel carrier or a light infantry combat vehicle, with the addition of weaponry. Day/Night vision sights and sensors can be fitted to extend the ranges of observation and engagement. The V-shaped hull comprises three self-jigging plates. This impressive combat vehicle offers the highest levels of protection as standard -independently tested and proven to withstand antitank landmine blasts of TNT anywhere under the hull and TNT under any wheel (greater than STANAG 4569 4a and 4b). Against kinetic attack, the Matador is protected to STANAG 4569 Level 3. Extra protection can be provided against specific threats, such as large IEDs and RPGs. Mbombe The Mbombe armoured combat vehicle, the first prototype of which was introduced by the Paramount Group at the Africa Aerospace Defence 2010 exhibition in September 2010, stands ahead of its global prototypes for a variety of features. The Mbombe, which piqued the interest of military officers from different countries at the international defence exhibitions where it was demonstrated, is considered an innovation in the creation of a new generation of armoured combat vehicles, both for its design, as well as for its security. According to experts, use of Mbombe can be considered the beginning of a departure from combat vehicles like the BTR and BMP produced by the former Soviet Union and from their modern versions produced in and the . The Mbombe differs from the above-mentioned analogues in its high manoeuvrability, which at the same time provides additional advantages in terms of mine detonation and artillery shell avoidance, as well as its improved ballistic defence capabilities. The 6x6 Mbombe, with a dry weight of and a battle weight of , can carry 11 crew members. The vehicle has a 336 kW (450 hp) turbo-diesel engine, an automatic transmission and an ABC pneumatic braking system and a 24V electrical system. In addition to personnel transportation, the combat vehicle can also be used for such purposes as sanitary, command and staff cargo transportation As to its manoeuvring capability, the Mbombe has a Marauder APC Maverick MBOMBE 8x8 (Kazakhstan version Baryis) armed configuration 57mm AU‐220M automatic cannon

ADEX–2016 49 maximum speed of 110 km/h, a range of 1,000 km, and can execute turns in <10m radius and climb a 70-degree slope. Moreover, the cabin of the combat vehicle is also equipped with a climate control system and airconditioner. The Mbombe’s dimensions: width 2800 mm, height 2549 mm, length 7715 mm. The Mbombe, with its 6x6 wheel configuration, rejects the traditional V-shaped hull commonly seen in mine-resistant vehicles and replaces it with a flat base reinforced with additional armour. The ballistic protection of the vehicle body meets STANAG 4569 Level 3 standards, while its anti-tank mine resistance meets STANAG 4569 Levels 4a and 4b requirements (10 kg TNT). The reinforced armour Mbombe provides allaround protection for its crew from 155 mm artillery shells, 14.5 mm B-32 bullets, as well as from KPVT machine-gun fire at 200 meters. One of the biggest advantages of the Mbombe is its provision of high-level protection against improvised explosive devices (IED). During testing, the combat vehicle proved its resilience to 50 kg of TNT detonated at a distance of 5 meters. Special seats fitted inside the vehicle prevent explosions from causing trauma to the crew. If necessary, the vehicle can be reinforced with additional armour plating to protect against RPG’s and armour-piercing missiles. The decision to produce the Mbombe in Kazakhstan was made after numerous tests. According to the Paramount Group representatives, the vehicle has been subjected to severe testing, especially cold weather testing in harsh winter conditions of up to -50 degrees celsius. The Mbombe was even able to smoothly execute some of the tasks set for the tanks. As Mbombe is a universal platform, it can accommodate weapon systems from any country’s production. For example, though the first prototype vehicles were equipped with 30 mm cannons, battle weapons with different calibres were fitted for the orders of Jordan and Kazakhstan. If needed, the Mbombe can be fitted with other weapons, including anti-tank missiles. The first 8x8 version of the Mbombe produced by KPE under the name Baryis was introduced at the KADEX-2016 international defence exhibition held in Astana in June in armed configuration with a 57mm AU-220M automatic cannon. In accordance with customer requirements the vehicle can be equipped with the nightvision devices, thermal imaging cameras and other sensors. The vehicle is configured for optimum performance in conventional and asymmetric warfare, counter terrorism and peacekeeping missions.

50 AZERI DEFENCE – Mr.Shimonov could you please give us an information about creation of AZCAN company and areas of its functioning? – AZCAN is a joint venture representing both Canada and Azerbaijan within security and defence sectors. With more than 20 years of industry experience AZCAN founders aim to implement Canadian and Azerbaijan expertise as well as local and international labor and resources in order to deliver advanced security solutions for civilian, special purpose or military use. AZCAN armored vehicles are engineered to provide the utmost level of protection to their operators and passengers as well as meet the highest international standards due to their first‐class assembly, certified armor and modern electronic components. – What are aims of AZCAN for close and far perspective? What can you say about your plans for cooperation with Azerbaijan and international markets? – AZCAN aims to deliver innovative defence solutions to its global clients in the form of armored vehicle manufacturing and deployment, personal security products and services, and 1‐to‐1 security consultations for private, commercial and institutional clients alike. We believe that Azerbaijan is a truly unique country due to its geographical position and enormous technological potential. By opening a local manufacturing facility in Azerbaijan, AZCAN aims to produce armored vehicles suited to the needs of the region. Our strategic goal is to utilize our Canadian expertise and innovative approach to establish local production of armored vehicles in order to contribute to the Azerbaijani economy by creating employment opportunities and paying taxes to the local and state authorities. – Besides MIA of Azerbaijan, which other authorities you’d like to supply with you vehicles? If it is not secret, please provide us information about your main customers. – In addition to the Ministry of Internal Affairs of the Azerbaijan Republic who provided us with positive feedback on the supplied vehicles, we are now in process of signing contracts AZCAN AIMS TO PRODUCE ARMORED VEHICLES SUITED TO THE NEEDS OF THE REGION Establishing of local facilitiy is top priority of AZCAN Interview questions of AZERI DEFENCE magazine to CEO of AZCAN company Roman Shimonov.

ADEX–2016 51 with other law enforcement agencies. Moreover, AZCAN has entered into the agreement with the Central Bank of Azerbaijan Republic. However, currently, our main focus is export markets. We believe that Azerbaijan due to its geographical position and enourmous human and technological resources could become one of the leading world suppliers of armored vehicles, and AZCAN would like to be a part of this process. – Mr.Shimonov, please, also give us information about production and export capacity of AZCAN. What kind of vehicles do you produce? What are advantages of these vehicles in comparison with its analogues? – AZCAN produces a wide range of armored vehicles such as world‐class armored SUVs and sedans, cash‐in‐ transit trucks and special purpose millitary and tactical vehicles. All our products, including materials and compoments, are tested and certified according to the latest international standards. AZCAN armored vehicles are ready for the immediate deployment worldwide. By offering one of the fastest turnaround time in the industry, AZCAN fulfills all orders regarddless the size within the promised timeframe. The proposed benefit of AZCAN is a unique amalgamation of components and technologies which allows us to better equip the vehicles and enhance their applicability within various environments and scenarios. In doing so, AZCAN is offering to accomodate a multitude of special purpose vehicles meticulously crafted to carry out their given tasks with complete confidence, prowess and dependability. For its armored vehicles, AZCAN offers special applications and tactical equipment including large spectrum chemical protection, integrated remote weapon control systems, advanced drone and fire detection devices, remote explosives signal jamming and a wide range of riot control and crowd dispersal solutions. AZCAN’s armored vehicles are engineered to provide the utmost level of protection to their operators and passengers as well as meet the highest international standards due to their first‐class assembly, certified armor and modern electronic components. At AZCAN, we are constantly monitor the new application implementations to produce highly competitive products that lead us to stay on top of the market. By 2017 we aim to reach a capacity of 50 vehicles per month, which would increase our contribution to the economy and create more employment opportunities within the country. – One of areas of functioning of AZCAN is armouring of civilian, military and police vehicles. What kind of innovations did AZCAN applied in this area and what know‐hows were presented? – AZCAN aims to deliver innovative solutions and know‐hows with every vehicle it builds. As a manufacturer we realize how important is to be a specialist in your area. But at the same time we realize that it’s impossible to be a speacialist in everything within a wide industry, so we highly value our partners who allow us to provide our clients with top‐notch security solutions. For instance, AZCAN is an exclusive provider of the unique fire source detection system, which would be unveiled at ADEX‐2016. Thanks to contribution of our partners, our armored vehicles are able to provide best possible protection and comfort to the driver and passengers due to integrated defence solutions and features. To date, AZCAN supplies vehicular applications within the realms of chemical attack protection, riot control, surveillance, fire sourcing, signal jamming, command and control as well as drone detection. – Do you have plans to create an enterprice with the aim to produce, modernise and armor vehicles? In general, what’s your opinion on this issue? – Opening of the local manufacturing facility is one of the top priorities for our company. Currently, we are in process of establishing a plant, which would operate according to Azerbaijani and Canadian safety and quality standards. By utyilizing local labor and resources, we aim to contribute to country’s economy and place Azerbaijan among the leading high quality armored vehicles manufacturers in the world. At

52 AZERI DEFENCE AZCAN, we make every possible effort to become a socially responsible local manufacturer, who exports its products worldwide. – During assymetric wars, producers of military equipment have to work much and present innovations. Handmade explosives installed on road sides are main threat for the vehicles. As AZCAN, what do you think about it and what kind of innovations did you applied for the vehicles in this regard? – At AZCAN, we constantly monitor threat levels around the globe and investigate the most effective ways to keep our clients safe. On one hand, this includes everything that could be done in house by our engineers from developing the latest in composite materials to various engineering advances. All our materials and componets are tested by international third party labratories as well as by our own experts in Toronto, Canada. On the other hand, the most effective way to protect the vehicle and its passengers is to prevent the attack. Together with our partners, we constantly develop the new technologies helping us to do so. Our innovative systems include advanced drone and fire detection devices, remote explosives signal jamming as well as active and passive armor and others. Ultimately, each security solution provided by our company depends on the customers’ requirements and budget. – What vehicles will you demonstrate at ADEX? What are your expectations from the exhibition that you are participating for the very first time? – Being the first Azerbaijani‐Canadian manufacturer of armored vehicles, AZCAN will be one of the show’s key participants. At the event, the company will introduce a new lineup of special purpose armored vehicles, including personnel carriers and other tactical vehicles that were specifically designed for export markets. These vehicles are engineered to provide the utmost level of protection to their operators and passengers as well as meet the highest international standards as a result of their first‐class assembly, certified armor and modern electronic components. At ADEX, we are going to officially unveil the AZCAN APC, a multi‐ functional tactical vehicle, with its advanced security features. Based on client’s request, the model could be customised to serve as an armored personnel carrier, medical evacuation unit, command control unit, etc. The vehicle has just been tested at the company’s testing range in Canada to comply with the latest international safety and quality requirements. The AZCAN APCs will be fully built at the local manufacturing facility with the use of local labour, materials and technologies. We consider ourselves to be a strong player on the Azerbaijani market who aims to develop long terms partnerships with the stakeholders in order to produce high quality products within the competitive price range. We believe that by being present at ADEX we would be able to display our world‐class vehicles and demonstrate their quality as well as build strong mutually beneficial relationships with Azerbaijani officials, investors and others. We believe that the top government and military executives will see a true value at the new AZCAN lineup. – Do you have any other message for the readers? – First of all, I would like to express my gratitude to the Azeri Defence magazine for being an outstanding resource in the Azerbaijani defence industry. Thanks to your efforts, the key market players could share information with each other and form mutually beneficial partnerships in order to contribute to the industry. Moreover, we would like to invite everyone to visit our indoor (#2402) and outdoor booths at the 2nd annual Azerbaijan International Defence Exhibition ADEX‐ 2016 in Baku on September 27‐30 and participate in the largescale presentation of our new flagship – the AZCAN APC. Welcome to our booths!

54 AZERI DEFENCE 1986‐cı ildə yüz faiz yerli sərmayə ilə qurulan “Karel” şirkəti özünün mühəndislik qabiliyyəti və xüsusi dizayn edilmiş məhsulları ilə Türkiyədə elektron telefon stansiyaları (santral) bazarını yaradıb, bu bazara PBX məhsullarını təqdim edərək, Türkiyənin elektro ‐ mexanik sistemlərdən elektron rabitə sistemlərinə keçməsinə öncüllük edib. Xaricə hər hansı bir lisenziya və ya “nou‐hau” bağlılığı olmayan “Karel” bu gün rabitə elektronikası sa hə ‐ sində müasir istehsal sahələrinə və beynəlxalq standartlara uy ‐ ğun araşdırma‐inkişaf departa ‐ mentinə sahibdir. Türkiyədə bazarın lideri olan “Karel” öz məhsullarını Azərbaycan da daxil olmaqla 30‐dan artıq ölkəyə ixrac edir. Avropanın ilk 3, dünyanın isə ən böyük 15 istehsalçısı arasında yer alan “Karel” sadəcə Türkiyədə 700 mindən artıq quruma PBX məhsulları ilə xidmət göstərir. 1400‐dən artıq çalışanı ilə “Karel” 15 ildən çoxdur Türkiyə Silahlı Qüvvələri və donan ‐ masının rabitə ehtiyaclarına yönəlmiş həllər təqdim edir. “Karel”in hərbi məhsullar ailə ‐ sinə dayanıqlı rabitə stan ‐ siyalarından donanma gəmiləri üçün dizayn edilmiş Anons və Xəbərdarlıq (PAGA) sistem ‐ lərinə qədər geniş çeşiddə məhsullar daxildir. Şirkət son on ildə Türkiyə Dəniz Qüv ‐ vələri və tərsanələrinin ehtiyac ‐ larına uyğun olaraq orta‐böyük gəmi lər üçün PBX, interkom və PAGA sistemlərini təqdim edib. Hədəflərimiz “Karel” olaraq əsas hə ‐ dəfimiz müdafiə sənayesi sahəsində Cənubi Asiya, Yaxın Türk Havacılık və Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) şirkəti sabit və rotorlu hava platformalarından pilotsuz uçuş aparatları və kosmik sistemlərə qədər geniş çapda aerokosmik sistemlərin dizaynı, yaradılması, istehsalı, modernləşdirilməsi və inteqrasiyası sahəsində qlobal oyunçular arasında yer alır. Keçdiyimiz 10 ildə dövriyyəsini 10 dəfədən çox artıraraq beynəlxalq aviasiya şirkətlərinin subpodratçısı qismindən özünün hava platformalarını dizayn edən istehsalçı səviyyəsinə yüksələn TUSAŞ bu gün 1 milyard ABŞ dollarını aşan dövriyyəsi ilə dünyanın öndə gələn aviasiya sənayesi şirkətlərinin sırasında qərarlaşır. Beynəlxalq arenada sərnişin təyyarələrinin əsas gövdə hissələrinin yeganə istehsalçısı və risk paylaşımçısı kimi yer alan TUSAŞ bu gün “Airbus”, “Booeing”, “Bombardier”, “Lockheed Martin”, “Sprit” və “Northrop Grumman” kimi dünyanın ən böyük müdafiə və aviasiya firmalarına ixracat gerçəkləşdirərək mülki aviasiya sektorundakı yerini daha da gücləndirərək iş payını artırmaqdadır. Ankarada 5 milyon kvadrat metr ərazidə qurulmuş, ümumilikdə 300 min kvadrat metr sahədə yüksək texnologiyalara əsaslanan avadanlıqlarla təchiz edilmiş TUSAŞ‐ın fabriklərində dizayn, yaradılma, modernizasiya və sistem inteqrasiyası ilə komponentlərin istehsalından təyyarələrin yığılması, uçuş testləri reallaşdırılır. Təhvil‐təslim prosesinə qədər müasir mühəndislik, istehsal, test imkanları ilə TUSAŞ həm hərbi, həm də ticari eh ‐ tiyaclar üçün güvənilən həll ortağıdır. “Anka” pilotsuz uçuş aparatı, “Hürkuş” yeni nəsil təlim təyyarəsi, “Durna” və “Şimşək” hədəf təyyarələri, sabit və rotorlu hava platformaları üçün müasir avionik modernizasiya dəstləri, T‐129 ATAK zərbə və kəşfiyyat helikopteri, Rabitə və elektrooptik kəşfiyyat‐müşahidə peykləri, Peyk sistemləri inteqrasiya və Test Mərkəzi, hərbi və ticari hava platformalarının komponentləri, dizayn və istehsalı sahəsində geniş məhsulları TUSAŞ‐a dünyada bənzərsiz bir mövqe qazandırıb. Bundan əlavə, TUSAŞ Uçuş Məktəbi beynəlxalq standartlarda hərbi, polis və mülki helikopter pilotu yetişdirərək onlara lisenziya verir. Dünyadakı son texnoloji inkişafları yaxından izləyərək aviasiya sektorunda bir dünya şirkəti olmağa iddia edən TUSAŞ 2016‐cı ildə Amerika və Al‐ maniyada qurduğu şirkətlərlə bu məsələdə qərarlı olduğunu bir daha ortaya qoydu. Şirkət gələcəyə yönəlik olaraq helikopter, milli döyüş təyyarəsi, peyk dən idarə olunan pilotsuz uçuş aparatları kimi layihələrdə də önəmli və tarixi missiyaları daşıyaraq ixracat hədəflərini böyütməyə davam edir. TUSAŞ SEKTORUN QLOBAL OYUNÇULARI ARASINDA YER ALIR RABİTƏ STANSİYALARINA KAREL İMZASI “ANKA‐S”LӘRİN İLK PARTİYASI GӘLӘN İL TӘHVİL VERİLİR Türk Havacılık və Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) şirkəti tərəfindən “Anka” pilotsuz uçuş apa ‐ ratının (PUA) peyk kontrollu modifi ‐ kasi yasının hazırlanmasını nəzərdə tutan “Anka‐S” layihəsi çərçivəsində ilk 6 PUA‐nın 2017‐ci ildə sifarişçiyə çatdırılması planlaşdırılır. TUSAŞ‐ın yaydığı məlumata görə, hazırda 4 ədəd PUA‐nın şirkətin müəssisələrində son montaj işləri aparılır. Bu arada TUSAŞ “Anka” Blok‐B layihəsi üzrə PUA‐nın 30.000 ft və 24 saat test uçuşlarını uğurla tamamladığını duyurub. Hazırda “Anka‐B” modelinə uçuş testləri ilə paralel olaraq SAR radarının inteqrasiyası prosesi gedir. “Blok‐B” PUA sistemi üçün Türkiyə daxilindən ehtiyacları və beynəlxalq bazarda ixrac potensialını qarşılamaq məqsədi ilə fərqli faydalı yük konfiqurasiyalarında araşdırma fəaliyyətləri aparılır. Bu məqsədlə PUA‐ya fərqli sistem inteqrasiyası layihələrinə başlanıb.

ADEX–2016 55 Şərq və türkdilli respubli ‐ kaların bazarlarına doğru genişlənərək uzunmüd dətli birbaşa ixracat həyata keçir ‐ mək dir. Bununla yanaşı, daxili bazarda pod ratçılarla işbir ‐ liyimizi daha da genişlən ‐ dirərək dövriyyəmizin artım trendini davam etdirməyi hə ‐ dəf ləyirik. Müdafiə sə ‐ nayesində araş ‐ dırma fəa liy yət ‐ ləri üçün ya tırım ‐ larımıza davam edərək test qa ‐ biliyyətlərimizi inkişaf etdirməyi planlaşdırırıq. Hərbi məhsullarda ətraf mühit və EMC/EMİ tələb lərin ‐ in çox luğunu əsas götü rüb, bu sahədə test qa biliy yətlərimizin rəqa ‐ bət anla mında fir mamıza avan taj təmin edəcəyinə inanırıq. Әlavə olaraq hava plat for ma ları sektoruna yö ‐ nəlmiş dizayn çalış malarımızı dəs təkləyəcək stan dart və müddətli təlim lərimizlə personalın bacarığı artırılacaq. Məhsul port felimiz “Karel” müdafiə sənaye ‐ sinin ehtiyaclarına yönəlmiş məhsullar və həllər istehsal edir. Hərbi rabitə sistemləri ilə baş layan məhsulların si ‐ yahı sına sonrakı illərdə hərbi stan dartlarda solid state disklər, elektron nəzarət kartları və sistemləri, əldə daşınan hərbi kompüterlər, inersial navi qasiya sistemləri və s. olmaqla geniş çeşiddə məhsullar daxil olub. Bu məhsullar Türkiyə və xarici ölkələrin ordularında istifadə olunur. DS200D/T seriyalı hərbi rabitə sistemlərimiz istifadə yerindən asılı olaraq, bir‐ birindən fərqlənir. Bu sistemlər quru və dənizdə istifadəsinə görə iki qrupa ayrıla bilər. Çətin sahə şərtlərində istifadə üçün dizayn edilmiş daşınan DS200T seriyalı hərbi analoq stansiya zərbələrə qarşı dayanıqlığa malikdir. Arxadan aydınlatmalı geniş qrafik ekran, arxadan aydınlatmalı düymələr, kabinəyə qurula bilməsi, qulaqlıq kimi istifa ‐ dəsini asanlaşdıran özəllikləri və PC bazalı sistem idarə interfeysi ilə önə çıxan DS200T, Analog/IP/ISDN terminalları, telesekretar, faks ve modem, GSM şəbəkə keçidi, IP‐DECT sistemləri kimi cihazlara bağlana bilir. İKT – daxili danışıq sistemləri ilə dəniz və nəqliyyat vasitələri üçün inter ‐ kom həlləri təqdim edir. İKT sistemləri su keçirməyən arxitekturaya malikdir və çətin ərazi şərtlərində (titrəmə, şok, istilik) istifadəyə uyğundur. Elastiki dizaynı sayəsində fərqli sayda istifadəçilərə daxili danışıq və radiostansiyalara bağlana bilmə imkanına sahibdir. Gəmi Xəbərdarlıq və Anons Sistemi (AAS) olaraq hazırlanmış AD101 sistemimiz sahib olduğu müasir xü su ‐ siyyətləri və inteqrə oluna bilən arxitekturası sayəsində hərbi gəmilərdəki alarm və anons ehtiyaclarını tam olaraq qarşılayır. Alarm və Anons sistemi ilə bölgəyə yönəlmiş alarm, seçilən bölgələrə anons, habelə radio və CD üzərindən mahnı yayımı verilə bilir. AD101 sistemi vasitəsi ilə gəmiyə ümumilikdə və ya qruplandırılmış olaraq təyin edilmiş yerlərə alarm və anons çağırışlarını və musiqi ya ‐ yımını təşkil etmək mümkün ‐ dür. Sistem Rabitə Açarlama Sistemi (MAS) və Hərbi Gəmi Stansiyaları ilə inteqrasiya olunmuş şəkildə çalışır. Sistemin Rabitə Açarlama Sistemi üzərindən istifadəçi stansiyaları və telefon stansiya ‐ ları üzərindən telefon cihazları ilə alarm vermə və anonsları gerçəkləşdirmək üçün xarici interfeysləri mövcuddur. Cihazların enerji ilə təchizatı əsas nəzarət avadanlığı içində yer alır. Alarm və Anons Sistemi çərçivəsində Səs Güc ‐ ləndiricilər (amfi) əsas nəzarət avadanlığının üzərindəki amfi modullarında yerləşir. AD101 sistemi bir neçə məhsulun inteqrasiya olun ‐ muş formada çalışaraq forma ‐ laş dırdığı modulyar dizayna sahibdir. Cihazlar 19’’ rak dolablarına uyğun olaraq hazırlanıb. Sistemin dəyişik güclərə uyğunlaşdırılmış AC‐ DC və DC‐DC xüsusiyyətli güc qaynaqları var. Asan montaj və baxıma uyğun şəkildə dizayn edilmiş sistemin amfi avadanlıqları mərkəzi sistem üzərindən idarə olunur. Modulyar forması sayəsində sistemin tamlığı pozulmadan sıradan çıxan element ‐ lərin asanlıqla də yiş dirilməsi mümkündür. MIL‐STD 461E və MIL‐STD‐ 810F hərbi standartlarına uyğun olaraq hazırlanmış sistemdə hərbi konnektorlar istifadə edilərək korroziya, titrəmə və digər sıradan çıxmalara qarşı önləmlər alınıb. Bütün sistemin enerji qidalanması bir nöqtədən həyata keçirilir. Güc mən ‐ bəyin də gurultuları önləmə məqsədi ilə xüsusi filtrləmə tətbiq olunub. İdarəetmə proqramı ilə bütün sistem asanlıqla qurula və xəta halları asanlıqla izlənə bilməkdədir. AD101 sisteminə inteqrə şəkildə çalışan GES100 gəmi əyləncə sistemində, AAS (Gəmi Alarm Anons Sistemi) və GES (Gəmi Әyləncə Sistemi) olmaqla iki fərqli sistem inteqrasiya olunmuş forma da çalışa bilir. Әyləncə sistemi üzərindən tələbə bağlı olaraq video (Video on demand) və TV yayımları, təqdimat və digər qaynaq ‐ lardan seçilən mahnılar da istifadəçilərə xüsusi əyləncə panelləri üzərindən çatdırılır.

56 AZERI DEFENCE ADEX‐2016 sərgisində özünün rabitə sistemlərindən elektrooptik və sərhəd təhlükəsizlik sistemlərinə qədər geniş çeşiddə məhsullarını nümayiş etdirən Türkiyənin ASELSAN şirkəti eyni zaman‐ da sərgidə şirkət rəhbərliyi başda olmaqla yüksək səviyyədə nümayəndə heyəti ilə qatılıb. ASELSAN məhsulları milli iştirak çərçivəsində Türkiyə Pavilyonu daxilində 120 kv. metrlik sahədə sərgilənir. Hərbi və professional rabitə ci ‐ hazlarından ASELSAN sərgidə V/UHF əl, kürəkdə daşınan, maşın və hava radiostansiyalarını, manqa radio ‐ stansiyalarını, 4700 / 4900 ailəsindən əl, maşın və sabit baza radiostansiyalarını, daxili rabitə sistemlərini, İP kripto modullarını, əmniyətli peyk telefonu, İFF sorğulayıcı və cavablandırıcı, E‐VoiP rabitə sistemini, GRC‐5220 və digər sistemlərini ziyarətçilərə təqdim edir. Elektrooptika sahəsindəki geniş imkanlarını və yeniliklərini sərgidə Azərbaycan və digər ölkələrdən olan müştərilərinə tanıdan ASELSAN‐ın stendində A‐600 / A‐940 / A‐941 gecə görmə cihazları, termal silah durbinləri, İnteqrə olunmuş elektro‐ optik və termal gö rün ‐ tüləmə sistemləri, heli kop ‐ terlərin avionika mo der ni ‐ zasiyası, insansız maşınlar, yönəltmə dəstləri yer alıb. ASELSAN‐ın sərhəd və sahil təhlükəsizliyində istifadə olunan “Şahingözü –OD” inteqrə olunmuş EO və Termal görüntüləmə sistemi, “Acar” yerüstü müşahidə radarı, “Kirpi” adlı daşınan qarışdırma sistemi də sərgidə təqdim olunan məhsullar sırasındadır. “ADEX‐2016 sərgisinin Azərbaycanın ehtiyaclarına yönəlmiş rabitə, radioelek‐ tron mübarizə, avionika, komanda‐ nəzarət, sərhəd və sahil təhlükəsizliyi sahələrində davam edən layihələr üzrə məlumat mübadiləsinə imkan verəcəyini, bölgədə davam edən satış və marketinq fəaliyyətlərinə dəstək olacağını dü ‐ şünürük”, – deyə şirkətdən bildirilib. Şirkətin məlumatında qeyd olunub ki, Türkiyənin müdafiə sənayesində lider qurumu olan ASELSAN özünəməxsus məhsulları ilə dost və qardaş ölkələrin hərbi elektronika ehtiyaclarını qarşılamağa davam edir. “Defence News 2015” siyahısında dünyanın ən böyük 100 müdafiə şirkəti arasında 62‐ci yerdə qərarlaşan ASELSAN silah sistemləri, radar sistemləri, radioelektron mübarizə, hərbi və ictimai təhlükəsizlik üçün rabitə, peyk, hava, dəniz rabitəsi, kripto və in‐ formasiya təhlükəsizliyi, elektrooptik sistemlər, naviqasiya və avionika, dəniz sistemləri, hava hücumundan müdafiə, komanda‐nəzarət rabitə və kompüter (C4I) sistemləri, insansız sistemlər, təhlükəsizlik sistemləri, yol və nəqliyyat sistemlərinin istehsalı sahəsindəki fəaliyyətlərini 5 min nəfərlik mü təxəssis kadrları ilə davam etdirməkdədir. ASELSAN ADEX‐2016 BEYNӘLXALQ MÜDAFİӘ SӘRGİSİNDӘ Azərbaycan Müdafiə Sənayesi Na ‐ zir liyinin (MSN) Milli Aerokosmik Agentliyi (MAKA) tərəfindən 6x6 Ford F450 XLT avtomobilinin şassisi üzərində hazırlanmış MLRS‐107 reaktiv yaylım atəş sistemi istifadəyə hazırdır. Sistemin idarəetməsi və bütün hesablamaları azər baycanlı mütəxəssislər tərəfindən hazırlanmış proqram təminatı hesabına yerinə yetirilir. Yüksək keçicilik qabiliy ‐ yətinə malik maşının zirehlən dirilmiş kabi nəsi heyəti partlayış zamanı qəlpə ‐ lərdən və güllələrdən qoruyur. 400 at gücündə mühərrikə malik av‐ tomobilin üzərində hərəsində 12 ədəd 107 mm‐lik raket olan iki buraxıcı quraşdırılıb. Maşının döyüş komplekti 11 km mənzilə malik 24 ədəd 107 mm çaplı reaktiv mərmidən ibarətdir. Atəşin distans idarəetmə pultu ilə təchiz edilmiş maşında standart naviqasiya sistemləri, GPS və muxtar naviqasiya sis‐ temi yer alır. Sistem raketləri 2 saniyə in‐ tervalla buraxır. MLRS‐107 MOBİL REAKTİV ATӘŞ SİSTEMİ Azərbaycan Müda fiə Sənayesi Nazirli yinin (MSN) müəssisəsində ha zır lanmış EM‐14 avtomat tüfəngi seriyasından yeni silahı – AZ‐7.62 avtomatının ilk nümunəsi 2016‐cı ilin aprel ayında Malayziyada keçiril ‐ miş DSA‐2016 sərgisindən sonra ADEX‐2016 sərgisində də nümayişə çıxarılıb. 7.62×39 mm çaplı avtomatın çəkisi 3.8 kq, atış məsafəsi 1000 metr, darağının tutumu 30 pat ron, resursu 10 000 atışdır. Silahın gövdəsi üzərində piccatini relsi yerləşdirilib və kollimatorla dəstləş dirilib. Av‐ tomat uzunluğu tənzim lən ən 6 pilləli teleskopik qundağa malikdir. Ön hissədə əlavə – sökülüb‐qurula bilən ikinci tutacaq, lülənin ağzında silahın geri təp mə sini yumşaltmaq, səsi boğmaq və gecə vaxtı görünən atəş işığının azal dılması üçün kompen‐ sator tətbiq edilib. AZ‐7.62 – AZӘRBAYCANIN YENİ AVTOMATI

58 AZERI DEFENCE These fire support systems are designed to support direct action tasking, normally associated with ground forces, with the application of mass lethal fire at ranges between 3 km and 100+ km. The Multi Barrel Rocket Launching Systems (MBRLS), which include the T-122/300 and T-107/122 platforms (available in wheeled and tracked versions), comprise launchers, C2 vehicles, ammunition supply and repair vehicles. The basic systems are T-107/122 and T122/300 Multi Caliber Multi Barrel Rocket Launchers (MBRLs) and T-122 MBRL with wheeled and tracked versions. The ROKETSAN MBRLs can use both classical steel tube pods and sealed and thermal insulated tropicalized composite pods which keep rockets away from the adverse effects of humidity, corrosion, shock and vibration on the battlefield. Additionally, the launching systems have the capability to fire in different calibers guided and other modern munitions of the future thanks to its modular and flexible structure. The multi caliber launch and variety of munitions provide more flexibility to fire support planners for the fire planning in order to support the maneuver forces and conduct other missions such as attack with fire. T- 107/122 MBRL system The T-107/122 MBRL is a highly mobile surface-to-surface rocket system which has the capability of launching both 107 mm and 122 mm rockets at a high firing rate. It provides full fire support to light and agile maneuver units with its latest sub-systems, high mobility and 107/122 mm rockets under all conditions. T-107/122 is especially designed to support light and agile maneuver units in all kinds of operations. It is easily transported by air, sea and rail besides roadways. The T-107/122 is a launching system with superior fire power that can fire 60 rounds of 107 mm rockets or 20 rounds of 122 mm rockets within a very short period. The system recognizes/identifies the type of the rocket loaded. Since 107 mm and 122 mm rockets used by the system are kept in sealed and thermal insulated composite pods and fired; the possible shortest loading times as well as protection against unfavorable environmental conditions are ensured. Launcher platform is a 4x4 or 6x6 tactical vehicle and can be chosen according to customer’s logistic infrastructure and requirements. It is equipped with necessary mechanical, electrical and electronic sub-systems required for performing steps and functions (mission planning, deployment, ballistic calculation, laying etc.) in order to conduct a firing mission either under the command of upper command or individually. T-107/122 can carry out missions with a two-man crew by means of the fully automatic weapon control, navigation and laying systems it is equipped with, those being the launcher commander and the driver. According to the logistic infrastructure and requirements of the user, various versions may be designed which are equipped with subsystems in different makes and models, such as communication systems, power supplies, navigation systems etc. including the vehicle itself. Turkish company ROKETSAN displays Multi Barrel Artillery Rockets which are available in 107 mm, 122 mm and 300 mm calibers, next generation weapon system Stand-Off Missile SOM, Long Range Antitank Missile System UMTAS and Laser Guided Long Range Antitank Missile System L-UMTAS during ADEX-2016 Exhibition (Hall 1, 1202). T‐107/122 MBRL T-107/122 MBRL Technical Specifications Diameter 107/122 mm Number of Tubes Sealed and Thermal Insulated Composite Pods 60 (3 x 20) 107 mm 20 (1 x 20) 122 mm Min. Salvo Interval 0.5 sec Vehicle 4 x 4 or 6 x 6 Tactical Wheeled Truck Cradle Laying Weapon Management System Automatic Laying System Stabilization 4 Hydraulic Jacks Navigation System INS/GPS T- 122/300 MBRL system ROKETSAN T-122/300 MBRL is a highly mobile and rapid fire surface-to-surface rocket system which has the capability of

ADEX–2016 59 firing both 122 mm and 300 mm unguided/guided rockets. The T-122/300 provides timely and accurate fires to maneuver forces with its modern sub-systems in all ranges from close battle to deep battle. It is a deterrent force due to its long and mass fire capability hence it is ready for vital tasks in a very wide array of missions from peace operations to attack with fire, besides standard tactical missions for support to a maneuver force. The T-122/300 launching system can deliver effective fires on critical targets from 3 km to 100+ km in depth with a superior fire power provided by firing 40 rounds of 122 mm rockets or 4 rounds of 300 mm rockets within a very short period. The system recognizes loaded rocket type by checking the inventory. It uses sealed and thermal insolated composite pods for 122 mm and 300 mm rockets, therefore the minimum reloading time and maximum protecequipped with necessary mechanical, electrical and electronic sub-systems to perform various steps required (mission planning, deployment, ballistic calculation, laying etc.) in order to conduct a firing mission either under command of upper command post or individually. The T-122/300 has a twoman crew, consisting of a commander and a driver only due to the fully automatic weapon control, navigation and laying systems. Pedestal Mounted CİRİT Laser Guided Missile CİRİT, a weapon system with low cost and high precision strike capability, has become well known amongst the modern armed forces. The flexible architecture of the weapon enables the integration on almost any platform. Designed as the primary weapon for attack platforms, CİRİT is already being used on helicopters, border patrol aircrafts, UAVs, naval platforms, stationary land based platforms and mobile land platforms. Developed completely by Roketsan resources, the PMC supports the mobile land troops’ operational capabilities. All integration and test activities have been completed by a dedicated team on a land vehicle within a short period of time. Due to its unique and agile performance capabilities, PMC has been exciting the interest of modern armed forces. Pedestal Mounted CİRİT (PMC) is a High Mobility Field Proven CİRİT Weapon System with Stabilized Remote Control CİRİT Missile Station capable of Firing on the Move, EOS integrated Mast with 360° Azimuth Coverage for Automatic Target Tracking and Engagement provided with Autonomous Laser Designation on STANAG 3733 Compatibility, Quad View Video, Full HD IR, TV and SWIR Video for ISR (Intelligence, Surveillance, and Reconnaissance) enabling Day & Night Operation, MIL-STD-1760 compatible Store Management System with Gunner & Commander Control Station, High Capacity On-board CİRİT Missile Storage, C-130 Transportable Tracked / Wheeled Vehicle Platform. Next Generation Missile for Next Generation Aircrafts The latest example of the new generation weapon introduced to enhance the air-tosurface warfare capabilities of fighter aircraft is the Stand-Off Missile SOM which is an T-122/300 MBRL Technical Specifications Diameter 122/300 mm and ammunition of the future Number of Tubes Sealed and Thermal Insulated Composite Pods 40 (2 x 20) 122 mm 4 (2 x 2) 300 mm Min. Salvo Interval 0.5 sec (122 mm Rockets) 6 sec (300 mm Rockets) Vehicle 6 x 6 or 8 x 8 Tactical Wheeled Truck Cradle Laying Weapon Management System Automatic Laying System Stabilization 4 Hydraulic Jacks Navigation System INS/GPS tion against adverse environmental conditions for munition is achieved. In addition to the 122 mm and 300 mm rockets, T-122/300 MBRL will be able to fire new rockets and missiles of the future due to its modular structure. Systems launcher platform is a 6x6 or 8x8 tactical vehicle chosen according to customer’s logistics structure and demand. It is Pedestal Mounted CİRİT T‐122/300 MBRL

60 AZERI DEFENCE autonomous, long range (250 km), low observable, high precision, all weather, air to surface next generation missile to be used against highly defended, anti-access and high value, stationary and moving land/surface (ASuW) targets. Under the serial production, SOM is integrated to the F-4E 2020 and F-16 Block 40 fighter aircraft taking part in the inventory of the Turkish Air Force (TurAF). Hence, Roketsan signed a Memorandum of Understanding (MoU) with Airbus Defence & Space for the integration of SOM on the Eurofighter TYPHOON fighter aircrafts. Integrating SOM to nonNATO platforms is relatively easy with smart integration solutions. Due to the common requirements of TurAF and 5th Generation Fighter Program, SOM-J has been presented as an anti-surface stand-off missile for F-35 Joint Strike Fighter (JSF) aircraft. Roketsan and Lockheed Martin Missiles and Fire Control (LM MFC) signed an agreement for a long-term cooperation in order to jointly develop the variants of SOM-J as well as produce, market, sell and support SOM-J in order to fulfill ASuW missile requirement of F-35 aircraft internal carriage. The serial production is expected to begin in 2018 following the flight tests from F-16 Block-40 in the 1st quarter of 2017. UMTAS enabling enhanced operational capability for helicopters Long Range Antitank Missile System known as UMTAS has been designed to fulfill the requirements of attack helicopters against modern main battle tanks with heavy armor penetration. The system is capable of operating under all weather and day/night conditions with “Fire and Forget” and “Fire and Update” modes with a maximum range of 8 km. UMTAS, with the flexibility provided by its Lock-On-Before Launch, LockOn-After Launch, Lock-On-Update capabilities, offers extensive engagement to targets behind the mask position with adjustable hit point and enabling damage assessment. Long Range Antitank Missile System comes in two versions; the primary version is equipped with Laser Seeker named “LUMTAS” and the follow-up version will incorporate an Imaging Infra-Red (IIR) Seeker to be used from a common launcher. Both are equipped with the state-of-the-art technologies making it effective against all armored threats of the modern battlefield. The development and qualification phases of the Laser version L-UMTAS were completed in 2015. L-UMTAS missile has demonstrated its capability from T-129 ATAK helicopter against land targets and from SH60 Sea Hawk against sea targets. With the success of these firing tests, L-UMTAS production has been initiated for the Turkish Armed Forces to be delivered within 2016. The L-UMTAS and CİRİT, defined as the official missile systems of the T-129 ATAK, use the common designation characteristics that are able to combine both systems in the same configuration for optimized solution enabling a more lethal effect. L-UMTAS can be integrated on various platforms such as Helicopter, UAV, Land Vehicle, Stationary Platform, Light Assault Aircraft, and Naval Platforms. Combat Proven Multiplatform Weapon CİRİT, the high precision, cost-effective weapon system introduced to the market in 2011 by Roketsan, has demonstrated its extensive capabilities in the combat fields. Designed to eliminate light armored, stationary/moving opportunity targets with high precision, low collateral damage and affordable cost, CİRİT is becoming a weapon of choice not only for the rotary wing platforms (integrated on T-129 ATAK Turkish attack helicopter and AH-1W Cobra helicopter) but also for fixed wing platforms (integrated on AT-802 and other light attack aircrafts) and UAV’s (Falco). CİRİT deliveries to Turkish Armed Forces and Allied Armed Forces are ongoing successfully. Recently, Roketsan has signed cooperation agreements with Airbus Helicopters to integrate CİRİT on the H Force Helicopters H135M & H145M and with Airbus Defence & Space for Armed C295 Aircraft. Long range up to 10 km, restriction-free components, Type V Insensitive Munition for both warhead and rocket motor, Smart Launcher for enhanced target acquisition, easy/fast integration and minimum logistics, are the main highlights of CİRİT weapon system. AD Stand‐Off Missile SOM CIRIT UMTAS Long Range Antitank Missile System

62 AZERI DEFENCE Maşınüstü avadanlıqların is - teh salı sahəsində Türkiyənin lider şirkət lərindən olan və son illər müdafiə sənayesi sektoruna təqdim etdiyi yeni məhsulları ilə diq qət çəkən “Katmerciler” NATO standartlarında hazırladığı yüksək təhlükəsizlik tələblərinə cavab verən 4x4 təkər formuluna malik “Khan.D”, “Kanqal” zirehli maşınlarını, habelə digər texnika - larını ADEX-2016 sər gi sin də tanıdır. 1985-ci ildə qurulan və 30 ildən artıq müddətdə yenilikçi bir firma olaraq önə çıxan “Katmerciler” hazırda Türkiyənin ən böyük 500 şirkəti və ən böyük 500 ixracatçı firması arasında yer alır. Güclü Araşdırma və İnkişaf (ArGe) Mərkəzinə sahib “Kat - merciler” 2010-cu ildən etibarən Kütləvi Hadisələrə Müdaxilə Maşın larının (TOMA) istehsalı ilə müdafiə və təhlükəsizlik sektoruna yönəlməyə başlayıb. Tür - kiyə Əmniyyət Baş İdarəsi və Jandarma Baş Komandanlığının istifadəsindəki TOMA-ların ək sə - riy yəti də məhz “Katmerciler” şirkəti tərəfindən istehsal olunub. Bu gün şirkət zirehli personal daşıyıcılar başda olmaqla məhsul portfelinə əlavə etdiyi yeni maşınları ilə müdafiə sənayesində böyüməyə davam edir. Müdafiə sənayesində hədəf bütün dünya “Katmerciler” maşınüstü ava - dan lıqlar sektorunda 49 ölkəyə ixracat həyata keçirən şirkət olaraq müdafiə sənayesində də bey - nəl xalq bazarlara çıxmağı hədəf olaraq qarşıya qoyub. Uzun illərdir ixtisaslaşdığı və bəzi ölkələrə ixrac etdiyi TOMA-ların ardınca müasir yanaşma və qabaqcıl texnoloji gücüylə NATO standartlarına uyğun yaradılmış zirehli personal daşıyıcıları “Khan.D” və “Kanqal” ilə müdafiə sənayesi sektoruna güclü bir şəkildə girməyi planlaşdırır. Şirkət müdafiə sənayesinə aid məhsul larını son zamanlar bey - nəl xalq sərgilərdə aktiv şəkil də tanıt maqdadır. Keçdiyi miz aylarda Malayziya və Fransada düzənlənən beynəlxalq sər gi lər də maşınlarını tanıdan “Katmerciler” ADEX-2016 sər gi sin in ardın ca 9-12 noyabr tarixlərində İstanbul - KATMERCİLER ZİREHLİ MAŞINLARLA ADEX-2016 SƏRGİSİNDƏ ROKETSAN şirkəti İNS və GPS ilə təchiz olunmuş “Təbər” yeni nəsil lazerli yönləndirmə dəstini (LGK) ADEX‐ 2016 sərgisində nümayişə çıxarıb. Şirkətdən verilən məlu ‐ mata görə, hədəfləri yüksək dəqiqliklə vurmaq üçün nəzərdə tutu lan “Təbər” sistemi Mk.82 və Mk.82 tipli aviasiya bom ‐ ba larına uyğun gəlir. “Təbər” ön hissədə yerləşən yarı aktiv lazer axtarıcı (SAL) və gövdə hissədə qanadcıqlar və quyruq hissədə yerləşən Qlobal Peyk Naviqasiya Sistemi (GNSS), inersial naviqasiya sistemi, batareya, uçuşa nəzarət sistemindən ibarətdir. “Təbər” 3 rejimdə – yalnız İNS, İNS+GPS+Lazer, İNS+Lazer rejimlərində çalışır. Uçuş mə safəsi buraxıldığı hündürlükdən asılı olaraq 28 km‐dək, dəqiqliyi isə 3 metrə ‐ dəkdir. Manevr qabiliyyəti 3g təşkil edən “Təbər”in hədəfə yönəlmə sürəti 100 km/saat təşkil edir. Pakistan İslam Respublikası ADEX‐2016 ikinci beynəlxalq müdafiə sərgisinə ilk dəfə olaraq milli pavilyonla qatılmaqla yanaşı, sərgidə ziyarətçi qismində yüksək səviyyəli nümayəndə heyəti ilə təmsil olunur. Sərgi ‐ də Pakistan müdafiə sənayesini Müdafiə İxracı və Təşviqi Agentliyi (DEPO) başda olmaqla, Pakistan Aero‐ nautical Complex (PAC/KAMRA), Pakistan Ordnance Factories (POF) və Embroidery Export Corporation şirkətləri təmsil edirlər. Pakistan milli pavilyonunda bu ölkənin hərbi sənaye müəssisələrində istehsal edilmiş silahlar, döyüş sursatları, avi‐ asiya texnikaları, hərbi tekstil məmulatlar nümayiş olunur. ADEX‐2016 sərgisində Pakistandan Müdafiə Sənayesi naziri Rana Tanvir Hüsseyn başda olmaqla, yüksək səviyyəli nümayən ‐ də heyətinin iştirakı gözlənilir. 25‐28 aprel 2018‐ci il tarixlərində Türkiyənin Antalya şəhərində “Eurasia Airshow”un keçirilməsi istiqamətində hazırlıqlara başlanıb. Farnboro Aviaşousunda Türkiyənin “Mediacity” və İngiltərənin “Farnborough International Lim‐ ited (FIL)” şirkəti arasında imzalanmış niyyət protokoluna uyğun olaraq, FIL şirkətinin konsultasiyaları, Türkiyə Hökumətinin dəstəyi və “Mediacity” şirkətinin təşkilatçılığı altında keçirilməsi planlaşdırılan aviaşouda dünya aviasiya sənayesinin nəhəng şirkətləri yer alacaq. Sərgi‐aviaşouda dünyanın müxtəlif regionlarından 1000‐dən çox şirkətin iştirakı, 80‐dən çox təyyarənin sərgilənməsi, 150‐yə yaxın hərbi və mülki nümayəndə heyətinin, 100‐dən çox ölkədən 20 mindən çox ticari ziyarətçinin qatılımı gözlənilir. Kangal 4x4 ROKETSAN “Təbər”in imkanlarını genişləndirir Pakistandan ADEX‐də yüksək səviyyəli iştirak Türkiyə Avrasiya Aviaşousuna hazırlaşır

ADEX–2016 63 dakı CNR Expo mərkəzində “High-Tech Port by MÜSİAD” sərgisində, 17-19 noyabr tarix - lərin də Ankaradakı ATO Konqres və Sərgi Mərkəzində dü zən - lənəcək Avrasiya Təhlükə siz lik və Yol Sərgisində sərginin gümüş sponsoru olaraq yer alacaq. “Katmerciler”in hərbi səna ye sektoruna yönəlmiş məhsul ları sırasında yeni zirehli eks ka vator, zirehli kran və qoru ma qalxanı yer alır. 4x4 taktik təkərli zirehli personal daşıyıcı maşınların yaradılmasında son mərhələyə gələn “Katmerciler”in NATO standartlarına uyğun, ballistik qoruması gücləndirilmiş, mina və əldəqayırma partlayıcı lara qarşı yüksək təhlükəsizliyi təmin edən iki fərqli zirehli maşını möv - cuddur. Bunlardan “Khan.D” 8 heyət daşıma im kanı na sahibdir. 5010 mm uzun lu ğuna, 2330 mm yüksək liyə və 2050 mm geniş liyə malik ma şının boş ağırlığı 4930 kq, da şı ma qabiliyyəti 1000 kq, sürəti 130 km/saatdır. “Khan.D” zirehli av tomobili 60% maililik - də yüksəkliyə çıxa, 30% yan əyil - mədə manevr həyata keçirə bilir. 286 at gücündə mühərrikə sahib maşının ballistik qorumalı yanacaq çəninin tutumu 138 litr təşkil edir. “Katmerciler”in digər zirehli personal daşıyıcısı “Kanqal”ın isə uzunluğu 6895 mm, hündür - lü yü 3010 mm, genişliyi 2470 mm, heyət tutumu 10 nəfərdir. 300 at gücündə mühərrikə sahib maşının sürəti 100 km/saat təşkil edir. Maşın 60% maili hündür - lüyə qalxmağı və 32% yan əyil - mə də manevr etməyi bacarır. Döyüş ağırlığı 14 tonadək çıxan maşın 2500 kq yük daşı mağa hesab la nıb. Bundan başqa, “Kan qal” 1.5 metr dərinlikdə su - dan rahat lıq la keçir. “Katmerciler”in yeni məh - sul larından olan zirehli ekskavator 4x4 təkər formuluna malikdir. Hidrostatik komanda sisteminə malik maşında istifadə olunan boya yanğını gecikdirən, alov yaymayan (anti-flame) izolyasi - ya lı dır. Maşının ön və arxa şüşə - lə ri, faraları daş və digər zər bə lərə qarşı qorumaya sahibdir. Şirkətin təqdim etdiyi qoru - ma qalxanı isə 36 silahlı əsgəri və ya polisi qorumağa imkan verir. Qalxan öldürməyən silah - lar dan atəş açmaq üçün xüsusi dizayn edilmiş atış port ları na sahibdir. 3 metrədək yük sək liyə qaldırıla bilən qalxan mobil, sürətli müdaxilə bölmə lərinin hadisə yerinə nəqlində qapı rolunu oynayır. Eyni zamanda bar - yer olaraq insansız şəkildə ol duğu yerə saxlanılması müm - kün dür. “Katmerciler” şirkətinin İcra Heyətinin sədr müavini Furkan Katmerci inkişafa yönəlmiş mü - asir texnologiyaların tətbiqi nə, innovasiya, iş və məhsulların davam lı inkişafına önəm verdik - lərini bildirib: “Sadəcə müdafiə sənayesində ölkə səviyyəsində deyil, beynəlxalq səviyyədə yüksəl mək istəyirik. İctimaiy - yətə açıq, təşkilatlanmayı bacar - mış, keyfiyyət və güvənli mar ka ya çevrilmiş bir şirkətik. Otuz ildən artıq təcrübəmizlə hazır ladığımız maşınlarla mü da - fiə sənayesində xüsusi yer alma - ğı hədəfləyirik. Bu günə qədər 49 ölkəyə ixracat həyata keçir - miş bir şirkət olaraq beynəlxalq müdafiə sənayeyə yönəlik tanı - tım çalışmalarımız artaraq da - vam edəcək”. Khan.D 4x4 TOMA Zirehli buldozer/ekskavator Qoruma qalxanı

64 AZERI DEFENCE Azerbaijan National Agen ‐ cy for Mine Action managed to build a sustainable national capacity, fully managed by the national staff, in accordance with the International Stan‐ dards for Humanitarian Dem‐ ining. Recognition of ANAMA by mine action colleagues and partners as one of the leading agencies in the field of national mine action is due to the high‐ quality results of ANAMA, both in Azerbaijan and abroad. Today, ANAMA’s opera‐ tional capacity in humanitarian demining is more than 630 peo‐ ple equipped with modern pro‐ tective equipment and detec‐ tors; 6 – mechanical demining machines of the latest genera‐ tion; a large potential of mine detection dogs; emergency re‐ sponse groups; and EOD teams implementing complex works in the former Soviet bases and polygons in Azerbaijan. Mine and UXO problem in the country is a result of the conflict over the area of Nagorno‐Karabakh. The con‐ flict was initiated by Armenia in 1990 and resulted in occu‐ pation of 20% of Azerbaijani lands by the country aggressor. ANAMA was established in July 1998 by the decree of a na‐ tional leader Heydar Aliyev, President of Azerbaijan in 1993‐ 2003. The decision on the es‐ tablishment of a national mine action structure was associated with the beginning of the reset‐ tlement of refugees and inter‐ nally displaced persons to the accessible and liberated terri‐ tories when the presence of mines and UXO was encoun‐ tered for the first time. For 18 years of operations, ANAMA cleared 378,414,083 sq.m. land, where 725,035 mines and UXO were found and de‐ stroyed. All cleared lands have been certified as safe and hand‐ ed over to local authorities. Also, two another priorities of mine action – Mine Risk Ed‐ ucation and Mine Victim As‐ sistance are being successfully implemented in Azerbaijan and significantly reducing the num‐ ber of mine incidents in the country. Along with Azerbaijan, donors for different ANAMA projects were USA, Japan, Cana‐ da, Norway, UK, Italy, Sweden, Saudi Arabia, Swi erland, Turkey, Finland, Luxembourg, Australia, Bulgaria, Lithuania, Latvia, Iceland, Czech Republic and Slovenia. ANAMA is a part‐ ner of such structures as the United Nations Development Programme, USAID, NATO, EU, EC, ITF and DFID. Accu‐ mulated considerable experience in mine clearance and having a strong potential in the field of training, ANAMA being sup‐ ported by the Government and UNDP Azerbaijan, in 2008 launched the Regional Mine Ac‐ tion Resource and Training Cen‐ tre. The main purpose is to pro‐ vide countries with mine and UXO problem with assistance in building national capacity for humanitarian demining. The Government of Azer‐ baijan understanding the im‐ portance of humanitarian dem‐ ining and appreciating the sup‐ port provided to ANAMA from the international community, in 2009 acted as a donor in maintaining of national capacity for mine action in Georgia and Afghanistan. ANAMA specialists trained and certified personnel not only for Azerbaijan but also for Tajik‐ istan (the initiative of the UNDP Office in Azerbaijan), Georgia (in the framework of bilateral cooperation and as a winner of the tender for the NATO training course for 60 Georgian military personnel), Afgha nistan (the na‐ tional program of assistance to Afghanistan in the non‐military sphere) and Turkey (in the framework of bilateral cooper‐ ation with Turkeyʹs defense con‐ tractor). Joint project of ANAMA and NATO on the clearance of the former Soviet ammunition depots in Saloglu (2005‐2011), has been recognized by NATO and other international organi‐ zations as one of the toughest in the world successfully im‐ plemented by ANAMA. The first phase of the sec‐ ond trust NATO project in Azerbaijan on the removal of mines and UXO from 19 square kilometers of the former range of the Soviet Army in Jeyranchel was officially launched in NATO in October 2011. United States have taken the role of Lead Nation for this project. Azerbaijani Government being deeply concerned about the Jeyranchel problem covered ANAMA ‐ AZERBAIJANI BRAND IN HUMANITARIAN MINE CLEARANCE

ADEX–2016 65 50% of the total cost of the project and has already made a commitment to allocate 50% of the total cost of Phase II. The first phase of the Project has been completed in July 2014 and 19,049,771 sq.m of land cleared where 173 mine and 14 654 UXOs has been found and destroyed. The sec‐ ond phase of Azerbaijan ‐ NATO/PfP Trust fund project being implemented by ANA‐ MA in Jeyranchel area of Agstafa region was successfully conducted throughout the year. Where the first phase of the project covered mined areas within the antitank training minefield the second phase was only implemented in the UXO contaminated areas being processed as bale areas which were formed as a result of long term use of the area by former USSR army as an artillery shooting range. The operation was conducted by the EOD Team of ANAMA with an ap‐ proximate capacity of 70 oper‐ ational staff. The progress with‐ in the given phase of the project is 22,664,191 sq.m. There are 1330 UXOs found and subse‐ quently destroyed at the central demolition area in Saloghlu village of the region. ANAMA’s long‐term strat‐ egy is to be ready to as soon as possible to mobilize and start clearance of the occupied ter‐ ritories immediately after their release. According to estimates of various international sources, it is expected that 4% of the occupied territories (about 500‐ 600 million square meters, and of course, these figures need to be clarified) are contaminated by mines and UXO. Experience in other countries shows that such areas requiring an average of 10‐15 years to fully checked and cleared. ANAMA’s existing capacity would need to be in‐ creased by several times to build adequate managerial and operational systems. It was a quick tour of the most important stages in the development of ANAMA. Of course, all this would not be possible without the support of the Government of Azerbai‐ jan and Agency’s international partners and colleagues. ANA‐ MA, having accumulated ex‐ pertise, today offers its training services to other countries. With each passing day, by uniting and supporting each other, we are geing closer to the moment when our planet will be ab‐ solutely free of mines. ASELSAN şirkəti boru kəmərlərinin və həyati əhəmiyyətli infrastrukturların mü hafizəsi üçün MIDAS (Multipurpose Intelligent Distibuted Acoustic Sensor) adlı yeni nəsil fiber-optik aşkarlama sistemi hazırlayıb. Türkiyənin Müdafiə Sənayesi Katibliyi və BOTAŞ şirkətinə təqdimatları keçirilmiş sözügedən sistem boru kə mərlərinə yaxınlaşan təhdidlərin vaxtında aşkarlanaraq qarşısının alınması üçün nəzərdə tutulur. ASELSAN şir - kətinin yaydığı mə - lumatda qeyd olunub ki, minlərlə kilo - metrlik neft və qaz boru xətlərinin möv cud olduğu Türkiyədə bu in fras truk - turların və onların üzərindəki obyektlərin təhlükəsizliyi böyük önəm kəsb edir. Qarşıya çıxan problemlər MIDAS sisteminin yaradılmasını şərt ləndirib. Yaradılması Bil kənt Universitetinin NANO TAM Araş dırma Mər kəzi və Orta Doğu Tex nik Universiteti ilə birlikdə reallaşdırılan sistemin bütün proq ram təminatı və daxili təchizatı türk mühəndisləri tərəfindən dizayn edilib. MIDAS-ın çalışma prinsipi fiber-optik kabellərin daxilində optik şüaların aşkar lanmasına əsaslanır. Fiber-optik kabelin için də hərəkət edən işıq kabelin fiziki qu ru lu şundan qaynaqlanan optik şüalanma yaradır. Yer üstündə hərəkət edən insanlar, heyvanlar və texnikalar da öz növbələrində mexaniki dalğalar yaradır və bu mexaniki dalğalar kabel ilə təmas zamanı daxildəki şüa lan manın şəklini dəyişdirir. Mərkəzdə qurulan xüsusi avadanlıq vasitəsi ilə şüa lanmadakı dəyişikliklər ölçülərək, fiber-optik kabelin çevrəsindəki mexaniki dalğalara səbəb olan faktorlar təsbit və analiz edilir. MIDAS bir mərkəzdən standart fiber-optik kabellə 50 km uzunluğunda məsafədə təhdidi 10 metrdən az bir dəqiqlik fərqi ilə aş kar lamağı bacarır. Sistem həm təkbaşına, həm də elektrooptik, infraqırmızı sensorlar, ya xud radar sistemləri ilə birgə tətbiq oluna bilər. MIDAS insanların hərəkətini, insanlar tərəfindən aparılan qazıntıları, maşınların hərəkətini və texnikaların tətbiqi ilə aparılan qazıntıları aşkarlama xüsusiyyətinə malikdir. Yaxın gələcəkdə MIDAS-ın BOTAŞ-a məxsus boru kəmərlərinin təhlükəsizliyinin təmin olunması layihəsində tətbiqi nəzərdə tutulur. Sistemin, eyni zamanda sərhədlərin, dəmir yolların, mühüm obyektlərin mü ha fizəsində tətbiqi imkanları mövcuddur. Mütəxəssislərin fikrincə, MIDAS az xərclə daha mükəmməl və etibarlı mühafizəni təmin etməyə imkan verəcək. BORU KƏMƏRLƏRİ MIDAS-la QORUNACAQ

66 AZERI DEFENCE Xaricdə çalışan türk işçilərin ortaqlığı ilə 1977‐ci ildə Balıkəsirdə qurulan və adını İşçi Birliyindən götürən İŞBİR Elektrik Sanayi şirkəti 1981‐1984‐cü illərdə “Hitzinger” lisenziyası ilə alternatorların isteh ‐ sa lına başlayıb və 1984‐cü ildən bu günə İŞBİR markası ilə alternator və generatorların istehsalına davam edir. Türkiyə Silahlı Qüvvələrini Güc ləndirmə Fonduna (TSKGV) bağlı bir ortaqlıq olan İŞBİR‐in sər ‐ ma yəsinin 99,86%‐i də məhz TSKGV‐ə aiddir. Dövlətin və Millətin fabriki adıyla tanınan İŞBİR daim sektorun önündə gedərək gücünü qoruyur və inkişaf edir. Alternatorların istehsalı sahəsində öncül olan İŞBİR ən yaxşı materiallardan istifadə etməklə bazara keyfiyyətli və ən müasir məhsullar təqdim edir. 2000 kVA‐a qədər sənaye alternatorlarının istehsalı ilə yanaşı, İŞBİR‐in özünün dizaynı olan Dəniz Tipli Alternatorlar son illərdə Türk donanmasına qəbul edilmiş MİL ‐ GEM layihəli birinci və ikinci (“Hey ‐ beliada” və “Büyükada”), LST (tank çıxarma gəmisi), YTKB (Yeni Tip Gözətçi Gəmisi) gəmilərində istifadə olunur. Әlavə olaraq MİLGEM layihəli üçüncü və dördüncü (“Burgazada” və “Kınalıada”) gəmi ‐ lərin in generatorlarla təchiz edil ‐ məsinə dair İŞBİR və STM arasında mü qavilələr imzalanıb. Artıq “Burgazada”ya aid generatorların çatdırılması tamamlanıb. “Kınalı ‐ ada”ya aid generatorların istehsalı da vam edir. Türkiyə Dəniz Qüvvələri ilə bərabər Quru Qoşunlarının (ADOP, TASMUS, HERİKKS və s), Hava Qüv vələrinin (EHTES, F‐16 Simul ‐ yasiya Mərkəzi, “Bayraktar” PUA, “Anka‐S” PUA, “Karayel” PUA) və Jandarma Baş Komandanlığının (JEMUS) layihələrində istifadə edilən gene rator lar da İŞBİR tərəfindən istehsal olunub. İŞBİR‐in son yeniliyi isə Səssiz Generatorun yaradılması və isteh ‐ salı dır. Bununla da şirkət təcrübəli mühən dislərinin iştirakı ilə sektorda yeni liyə imza atıb. İŞBİR yüksək keyfiyyətli istehsal, effektiv və davamlı satış, satış sonrası xidmət dəstəyi ilə modern toplumun ehtiyacı olan kəsintisiz enerjinin qarantı olmaq iddiasındadır. İŞBİR Türkiyə xaricində yeddi regionda nümayəndəlikləri və məsul servisləri ilə ehtiyac sahiblərinin istəklərini qarşılamağa davam edir. Bununla yanaşı, xarici müştərilərinə yönəlmiş satış sonrası dəstək fəaliyyətləri də təmin olunur. İŞBİR hal‐hazırda davam etdirdiyi layihələrdən əlavə həm hərbi, həm sənaye, həm də marin tipli generator layihələri üçün bazar axtarışında, fərqli ölkələr ilə görüşmələr davam etdirməkdədir. İŞBİR ixracat həyata keçirdiyi ölkələrlə yanaşı, fərqli beynəlxalq bazarlara girməyi və məhsullarını ən yaxşı şəkildə tanıtmağı hədəfləyir. Dost və qardaş ölkə Azərbaycan ilə olan ticarət həcmimizi artırmaq ən böyük hədəfimizdir. İŞBİR ELEKTRİK: AZӘRBAYCANLA TİCARӘT HӘCMİNİ ARTIRMAQ ӘSAS HӘDӘFİMİZDİR

68 AZERI DEFENCE – Mr Guliyev, the Jihaz PA occupied a special place in the military industry of the former Soviet Union. Can you tell us about some of its current activities and the manufacturing capabilities of the Association? – Jihaz PA is a high-profile association of the MDI. Currently, four separate entities operate under the association – The Sanayejihaz Scientific-Production Center, the Electronic Calculating Machines (ECM) Plant, the Peyk plant and the Sherur radio plant, specializing in the fields of instrumentation, mechanical engineering and electronics. RPG-7V2 hand-held anti-tank grenade launchers, 60mm and 82mm mortars, various types of ammunition and other weapons systems and munitions are just some of the products developed and produced by these entities. In the area of combat vehicle production, our joint project with the Paramount Group from the Republic of South Africa for the production of two types of mine-resistant armoured combat vehicles – the Matador and the Marauder- is now being implemented. We have delivered 45 vehicles to the AR Armed Forces under the framework of this project, which consists of several phases. Production, development and testing processes for both models are well underway, and the next batch of these vehicles will be delivered to the customer by the end of this year. I want to add that the Matador and Marauder armoured combat vehicles have been fully adapted to meet local conditions, and that as a result the transmissions of these vehicles have been changed. At the same time, we are always looking to identify new opportunities and markets. We have agreed on the co-production of two types of vehicles with a company from the Republic of South Africa. We are trying to get the first prototypes ready to introduce them at the ADEX-2016 exhibition Cutting, bending and other works on the armoured plates used in the production of the vehicles will be carried out in Azerbaijan, while the engine, gear boxes and certain other parts will be imported from the RSA. One of these vehicles will be light armoured carrier, while the other will be a mine-resistant vehicle. I’d like to note that similar types of vehicles are also produced in our region, mainly in Georgia. Our vehicles, however, will be superior to the Didgori vehicles made in Georgia in terms of their manoeuvrability and their level of protection. Alongside the production of these vehicles we are also working on manufacturing a special turret to arm them. We have started this work with the RSA’s EWT company, and we have thus far produced turrets for three different calibre weapons - 7.62 mm, 14.5 mm and 20-mm. After initial testing these turrets have been significantly improved, and a new turret armed with a 14.5-mm machine gun is now ready, and testing of that turret has already commenced at the Polygon. – Can you tell us about the features of this new armament turret? – In fact, our plan is to develop and produce a turret with a universal platform. It will then be possible to install either 12.7 mm / 14.5 mm large-calibre machine guns or 20 mm / 23 mm small-calibre automatic cannon by changing the base of the turret on which the guns are mounted and the software of the management system. A PKT 7.62 mm machine gun has been mounted In the turret’s second weapon station. The full complement of ammunition for the 7.62 mm Kalashnikov anti-tank machine gun (PKT) is 500 cartridges, while the 14.5-mm Vladimirov antitank heavy machine gun’s (KPVT) total is 300 cartridges. We plan to demonstrate the new turret on a BTR-70 armoured transporter at the ADEX-2016 exhibition. – Let’s talk about the export capabilities of Jihaz PA. You exported RPG-7V2 handheld anti-tank grenade launchers to Turkey in 2015, and you also export to Russia. Are there any new developments? PRECISE INSTRUMENTATION - THE JIHAZ SIGNATURE General Director: “We have begun production of new Mine Resistant Ambush Protected vehicles” The General Director of the MDI’s Jihaz Production Association, Mr Falah Guliyev responds to questions from AZERI DEFENCE magazine. MARAUDER – military parade 2013

ADEX–2016 69 – Jihaz PA is at the forefront of the MDI’s export activities. Both our export opportunities and our direct foreign orders are increasing. The Sanayejihaz Scientific-Production Centre (SPC), which is a subsidiary of our Production Association, produces various systems for the ships of the Russian Naval Forces. Presently, due to a change in the diplomatic relations between Russia and Ukraine, new opportunities have opened up for us in this region. Consequently, we have received orders from Russia for the development of new devices. I was in Russia recently at the invitation of the United Shipbuilding Corporation of Russia, and based on agreements made during our meetings we have begun manufacturing several new products. The number of orders for repairs to mediumsized ships in the Russian Navy’s fleet has also increased significantly over the same period. One of the most important challenges we face is to ensure the continued improvement of the aforementioned devices. Jihaz PA has been operating since 1956 and specializes in the production of precision instrumentation. It has extensive experience producing various types of dispensers, gauges and flow meters and this tradition continues. I also want to mention that 152 organizations of the former USSR assisted in the construction of the metrology station in Sanayejihaz SPC. Today, many of those organizations no longer not exist. The factory would cost a great deal of money if they had to rebuild it today. Sanayejihaz SPC currently designs and manufactures flow meters, dosing units, and sensors for various liquids, including aggressive liquids with a wide range of flow and pressure. These devices are used in the oil industry, in civil and military shipbuilding, aviation and rocketry, public utilities, nuclear power plants and thermal power stations. Today, our entities produce devices not only for Russian shipbuilding, but also for the space industry. We anticipate that the volume of exports at the Sanayejihaz SPC will increase at the end of this year and in the first quarter of 2017. Additionally, we export grenade launchers and mortars produced at the ECM plant. We have exported significant volumes to various African nations, and we are presently on the verge of executing export contracts with several other countries. I should also note that currently some 70-80 percent of our production capacity is dedicated to exports. As I mentioned earlier, we exported RPG-7V2 grenade launchers to Turkey in 2015. Since then we have also sold grenade launchers and mortars to at least 8 other countries. At present, the production of a new kind of long-range 60-mm mortar launcher and its ammunition is being finalized in our PA. We plan to commence serial production of this mortar launcher in 2017. – Are there any export opportunities for the printed circuit boards manufactured at the Peyk plant? See above the internal and external view of Ildirim MLS, below: RPG 7V2 grenade launchers. Photo: Jihaz PA /AD

70 AZERI DEFENCE – In the former USSR, the Peyk plant specialized in the production of printed circuit boards, and it’s still a plant with enormous potential. At one time, we exported these products to various countries around the world, but we lost most of these customers after the collapse of the Soviet Union. At present, we export to Belarus and Turkey and we are negotiating with two other Belarusian companies to boost exports. – Two years ago, the Jihaz PA submitted a tender in Bangladesh to upgrade their tanks. What was the result of this international tender? – Partnering with a Czech Republic company, we submitted a joint proposal to this tender offer announced by the Armed Forces of Bangladesh for the improvement of their T-54, Type-59, Type-69 and Type-62 tanks of their armoured tank units. We made the most suitable commercial offer at the tender, competing against both HIT of Pakistan and the Chinese company NORINCO. In the final stage of the tender it came down to our company against NORINCO, and although our bid was lower than that of the Chinese company, NORINCO was eventually announced as the winner of the tender and awarded the contract. Notwithstanding, we continue our projects. We would like to participate in the project for the upgrading of the BTR armoured personnel carrier (APC) used by the Turkish Armed Forces with our Agregat Production Association, and we have also submitted bid documents in a tender for the purchase of mine-resistant vehicles for the Turkish Gendarmerie Forces. – We know that Jihaz PA carried out some projects in the field of logistics. Can you tell us about the projects? – We work assiduously in the area of providing logistical support to the army. We produce 20 different types of mobile kitchens with capacities for between 10 and 400 people powered by different fuel types. Additionally, we have produced water treatment facilities capable of cleaning 10 tons of toxic wastewater per hour, mobile health networks and mobile bakeries and delivered them to our army. These facilities are used by the Ministry of Emergency Situations, the Ministry of Justice, the State Border Service and Internal Troops. At present, negotiations are being held with the Democratic Republic of Congo for the sale and export of 10 mobile kitchens. Our company produces electronic targets for the Semipalatinsk Test Site (the Polygon). These systems are installed in the Polygon for Interior Troops and have been used for one year with no defects. We are also developing other target systems for the State Border Services. We have tried to fulfil all the training requirements of our army with our target systems. The software is archived for each person and the results can be analyzed at any time by extracting the information from the system. – What are your plans in the field of precision instruments where Sanayejihaz was one of the leading manufacturers? – At present, the devices we manufacture at the Sanayejihaz plant are some of the leading devices in the industry due to their extremely high degree of accuracy. As I mentioned, sensors, flow meters and dosing units used in various types of Russian vessels are produced at our PA. Once the devices are installed in the ships, our experts take part in trials and testing exercises. We have received international certification. Recently, we have produced prototypes of our new flow meters for the Russian Space Forces and submitted them to the customer. At present, these devices are being tested by the customer. I can proudly state that at the Sanayejihaz SPC, precision instrumentation is being developed and manufactured at the highest level and our experts fully develop and actualize their potential in this field, so I am confident that we will make great strides developing new products in the very near future. – Can you share your future plans with us? – Various projects are being executed in our entities in accordance with the state establishment program. The Ministry assigns certain tasks and we do our best to fulfil them. At the same time, new types of products are being developed and produced on the initiative of our own entities. We are currently working on 6 devices on order from Russia. As for the production of weapons and ammunition, we are going to submit 4 new products for trials this year, and as I mentioned, we plan to introduce two new types of armoured vehicles, improved turrets, various types of mortars and new kinds of ammunition at the ADEX-2016 exhibition. AD 4x4 İldirim MRAP

ADEX–2016 71 “Spekon” dünyanın öndə gələn hərbi paraşüt istehsalçılarından biri və paraşüt sahəsində dünya markasıdır. 1842‐ci ildə Almaniyada qurulmuş və 1938‐ci ildən paraşüt istehsalı üzrə ixtisaslaşmış firma 1994‐cü ildə türk iş adamı Şenol Yeğin tərəfindən alınıb. 2015‐ci ildə Türkiyədə “Spekon Savunma və Havacılık” adlı ikinci şirkətini quran “Spekon” Türkiyə, türkdilli respublikalar və ətraf ölkələrin paraşüt və texniki tekstil ehtiyaclarını sübuta yetirmiş alman texnologiyası və keyfiyyətinə uyğun məh sullarla Türkiyə üzərindən təmin etmək dədir. Hazırda “Spekon” tərəfindən istehsal olunan desant, hədəf, təlim, pilot xilasetmə, idman, döyüş təyyarələri üçün əyləc paraşütləri, təyyarələr üçün karqo torları, izolyasiya qabları, qoruma qılıfları, tank və hərbi avadanlıqları de‐ polama çadırları, helikopter çəkmə toru kimi texniki tekstil məhsulları müxtəlif ölkələrin orduları, xüsusi təyinatlı qüvvələri, öndə gələn təyyarə isteh sal ‐ çı ları, aviaşirkətləri və hərbi şirkətləri tərəfindən istifadə olunur. Desant paraşütləri Müasir hərbi ehtiyacları qarşılamaq üçün yaradılmış “Spekon” desant paraşütləri ümumilikdə 180 kq‐dək yük daşıya bilir. Hazırda şirkət tərəfindən RS‐4/4T idarə olunan və RS‐2000 markalı idarə olunmayan, manevrli paraşütlər istehsal olunur. Mükəmməl aerodinamik özəlliyi sayəsində çətin metroloji şərtlər ‐ də çox yaxşı uçuş xüsusiyyətləri göstərə ‐ rək həssas süzülmə qabiliyyətinə malik ‐ dir. Aşağı yüksəklikdə daha əmniyyətli atlayış gerçəkləşdirməyə imkan verən paraşütün açılması sürətli (maksimum 5 saniyə), yellənmə dərəcəsi sıfıra yaxın, çökmə sürəti olduqca zəif (ortalama 4,2 m/s), yerə dəyməsi idarə olunan və yumşaqdır. Bu səbəbdən desantın xəsarət alma ehtimalı da demək olar ki, yoxdur. Paraşütlərin qatlanma və paketlənməsi çox asandır və yığılması 15 dəqiqə tələb edir. Beynəlxalq standartlara sahib paraşüt təchizatı sa yəsində həm “Spekon” ehtiyat pa ra şütləri, həm də digər sertifikatlı paraşütlər ilə istifadə oluna bilir. “Spekon” RL‐16 idman paraşütü və Xüsusi Təyinatlı Qüvvələr üçün RL‐ 16/3 MIL (NSN: 1670‐12‐371‐0992), RL‐ 18 təlim paraşütü (NSN: 1670‐12‐352‐ 4413) istehsalını gerçəkləşdirir. RL‐16/3 sərbəst enmə paraşütü ilə yarışlara qatılan paraşütçülər və Almaniya milli komandası bu günə qədər dünya çempionluğu daxil olmaqla çox sayda medallar qazanıblar. Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin dəqiq tullanmaları üçün nəzərdə tutulan RL‐16/3 MIL paraşütü idarə olunma xüsusiyyətinə, RL‐18 paraşütü isə yumşaq açılışı və təhlü kə ‐ siz liyinə görə təlim iştirak çılarının rahatlıqla istifadə etdiyi, ən çox tövsiyə olunan paraşütdür. Paraşütün idarə et ‐ məsi asandır. Enmə sürəti 3.2 m/saniyə, en aşağı tullanma yüksəkliyi 400 metr və maksimum təyyarə sürəti 250 km/saatdır. “Spekon” RE‐5L pilot xilasetmə paraşütü Almaniyada xilasetmə para ‐ şütləri sahəsində bazar lideri, Avropada isə ilk üç firma arasındadır. Başda planerlər daxil olmaqla RE‐5 paraşütləri eyni zamanda paraşüt jumpmasterləri və digər hərbi məqsədli istifadə üçün uyğundur. Bu məhsulların ən mühüm xüsusiyyəti maksimum rahatlıq və erqonomikası, bədənlərin uyğun laş dırıla bilməsi, əllə, yaxud avtomatik şəkildə açıla bilməsi, davamlı və yüksək keyfiyyəti, şişə bilən bel dəstəyi ilə ekstra konfortudur. “Spekon” döyüş təyyarələri üçün müxtəlif növ əyləc paraşütlərinin (MiQ‐ 21 təyyarələri üçün KB‐2, MiQ‐23 təy ‐ ya rələri üçün KB‐3, Su‐22 təyyarələri üçün KB‐4, MiQ‐29 təyyarələri üçün KB‐5, F‐4F təyyarələri üçün MB‐6) isteh ‐ salını həyata keçirir. Bununla bərabər “Spekon” helikopterlər üçün 2500 kq, 6000 kq və 9000 kq ağırlıqlarda çəkmə xalat larının istehsalı üzrə ixtisas la şıb. DÜNYA MARKASI “SPEKON” PARAŞÜTLӘRİ RS‐4/4 T idarə olunan RL‐16/3 MIL xüsusi təyinatlı

72 AZERI DEFENCE HAVELSAN şirkəti Ko ‐ manda‐Nəzarət, Tədris Texno ‐ logiyaları və Simul yasiya, İn ‐ formasiya İdarəetmə Sistemləri, Ölkə və Kiber Təhlükəsizlik Həlləri ilə bağlı bütün məh ‐ sullarını ADEX‐2016 sərgisində nümayişə çıxarıb. Şirkətin yaydığı məlumata görə, müasir tex nologiyaları özündə bir ləş ‐ dirən həllər və xüsusi məh ‐ sullarla HAVELSAN Azər ‐ baycanın etibarlı həll ortağı olmağa davam edir: “İki ölkə arasında dostluq əlaqələrindən irəli gələrək HAVELSAN Azər ‐ baycan Silahlı Qüv və lərinin uzunmüddətli və etibarlı həll ortağı olaraq ön plana çıxır. Azərbaycan Quru Qoşunlarının artilleriya qüv vələrinin per ‐ formansını yük səldən kom püter bazalı tədris sistemi olan Topçu İrəli Mü şahidə Si mulyatoru (TİGES) ilə qurulan əlaqələrin texnoloji əməkdaşlığı və yeni fəaliyyət sahələri ilə inkişafı və irəli götürülməsi gözlənilir”. Döyüş Simulyatoruna böyük maraq HAVELSAN‐ın sərgi lə diyi məhsullar arasında yer alan Döyüş Simulyatoru yüngül silahlarla atış təlim lərinin sinif şəraitində ke çirilməsini, əsgərin atıcılıq qabiliyyətlərini virtual poliqon ilə inkişafını təmin edir. Virtual sahədə istehsal edilən ərazi görüntüsü və oyunçu dav ‐ ranışı sayəsində simulyatorda həm tək, həm də qrup şəklində taktik təlimin gerçək ləş diril məsi mümkündür. Müxtəlif yün gül silahların ballistik modellərini özündə birləşdirən silahlara inteqrasiya edilmiş geri təpmə cihazları sayəsində reallığa yaxın şərtlərdə təlimlər verilir. HIPOD simulyatoru ADEX‐də İlk vaxtlar Türkiyə üçün hazırlanmış HIPOD (HA ‐ VELSAN Enstrü mantasyon Podu) da ADEX sərgisində nümayişə çıxarılan məhsullar arasındadır. Hava hücumu təlimlərini sinif şəraitindən gerçək sahəyə çıxaran HIPOD sistemi Hərbi Hava Qüv və ‐ lərinin NATO stan dart larında hava hücumundan müdafiə təşkil etməsində önəmli rola malikdir. Sistem bir çox plat ‐ formalara uyğun laşdırıla bilir. Xüsusən də Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin MiQ‐29 və Su‐25 döyüş təyyarələrinə də uy ‐ ğunlaşdırılması müm ‐ kündür. Pilotların uçuş tə lim ‐ ləri zamanı hava dö ‐ yüşləri (it da laşı) qa bi liy ‐ yətinin ən yüksək sə ‐ viyyəyə çıxaran HIPOD sistemi virtual sur sat ilə gerçək nəticələr verir. Üzərində HIPOD olan təyyarələrin bütün uçu ‐ şu, manevrləri, tətbiq etdiyi müdafiə və hü ‐ cumlar qeydə alınaraq yer dəki əməliyyat mər ‐ kəzində dəyərləndirilir. Beləcə, hər cür şəraitdə pilotların üstün şəkildə tapşırıqları tamamlaya bilmələri təmin olunur. Paraşüt Simulyatoru HAVELSAN‐ın sərgidə təqdim etdiyi Paraşüt Simu ly a ‐ toru istifadəçilərin təhlükəsiz şəraitdə təlim keçməsi, hazırlıq səviyyəsinin yüksəldilməsi və bu proseslərə sərf olunan maliyyə xərclərinin azaldılması baxımında hava‐desant böl ‐ mələri və paraşüt kursları üçün həyati əhəmiyyətə malikdir. HAVEL SAN‐ın Paraşüt Simu ‐ lya toru dayaqlar üzərində yerləşir və istənilən əraziyə daşınaraq asanlıqla qurula bilir. Təlim zamanı bütün görüntülər 3D gözlük üzərindən isti ‐ fadəçiyə ötürülür və eyni zamanda ekranda izlənilir. Simulyatorda istənilən təyyarə və heli kopterdən paraşütlə tullan manı imitasiya eləmək imkanı möv cuddur. Bundan başqa, müəl lim istifadəçi üçün istənilən coğrafi mövqe, hava və iqlim şəraitini seçə bilir. Paraşüt Simulyatoru tək və bir neçə simulyatorla birgə şəbəkə halında istifadə oluna bilir. Eyni zamanda paraşütlə tullan dıqdan yerə enənədək baş verən proseslər sonradan analiz üçün qeydə alınır. Komanda‐Nəzarət Döyüş Sis ‐ tem lərində həll ortağı HAVELSAN‐ın döyüş ida ‐ rəetmə sistemi, inteqrasiya, komanda‐nəzarət məhsulları və xidmətləri də ADEX‐də poten ‐ sial müştərilərə təqdim olunur. HAVELSAN sten dində Türki ‐ yənin MİLGEM korveti və Tuzla sinifli Gözətçi Gəmilərinə in ‐ te q rasiya edilmiş döyüş‐ida ‐ rəetmə sistemləri sərgilənir. On ildən çoxdur HAVELSAN‐ın Dəniz Qüv vələri üçün gerçək ‐ ləşdirdiyi və təhvil verilmiş layihələri həm Türkiyə, həm də dünya dənizçilərinin xidmətin ‐ dədir. Qeyd edək ki, hazırda HAVEL SAN‐ın sistemləri sa ‐ dəcə Türkiyədə 40‐dan çox dəniz platformasında yer alır. Eyni zaman da Pakistan və Rumıniya kimi ölkələrə də sistemlərin təmin olunması və inteqrator olma yolunda işlər aparılır. “HAVELSAN sahib ol duğu texnoloji bilikləri və təcrübəni, özünəməxsus məh sullar ilə Azərbaycanın da istifadəsinə təqdim etməyi hədəfləyir. Bu çərçivədə HAVELSAN mövcud əlaqə lərin fonunda birgə istehsal və texnologiya transferi ilə Azərbaycanda var olmaq və qardaş ölkənin müdafiəsində iştirak etmək istəyir”, – deyə şirkətin məlumatında qeyd olunub. HAVELSAN YENİLİKLӘRİNİ ADEX‐də SӘRGİLӘYİR Paraşüt simulyatoru Döyüş simulyatoru MİLGEM döyüş idarəetmə bölməsi

ADEX–2016 73 – Çingiz müəllim, Optika‐Mexanika İstehsalat Birliyinin Azərbaycanın müdafiə sənayesində yeri və hazırda fəaliyyəti barədə məlumat verməyinizi xahiş edirik. – Optika‐Mexanika İstehsalat Birliyi bu gün müdafiə sənayesi kompleksində xüsusi yer tutur. Bizim birliyə daxil olan müəssisələr optik sistemlərin yaradılması və istehsalı ilə yanaşı, müxtəlif mexaniki cihazların, maskalanma vasitələrinin və döyüş sursatlarının istehsalı üzrə ixtisaslaşıb. Birliyin tərkibinə daxil olan “Alov” zavodu Azərbaycan Silahlı Qüvvələrini və güc strukturlarını müxtəlif növ optik cihazlarla təmin edir. Bu zavodda yeni nəsil optik cihazlar yüksək keyfiyyətlə istehsal edilir. Müəssisədə 14 növ optik cihazın istehsalı mənimsənilib və hal‐hazırda seriyalı istehsalı davam edir. Birliyin tərkibinə daxil olan “Azon” zavodu texniki tekstil məmulatlarının, “Avtomatik Xətlər” Elmi İstehsalat Müəssisəsi isə müxtəlif növ patron lentlərinin və qutuların, həmçinin patron lentlərinin doldurma makinalarının istehsalı sahəsində ixtisaslaşmış bir müəssisədir. – Optik sistemlərdən bəhs etdiniz və müəssisənizdə 14 çeşiddə məhsulun istehsal olunduğunu söylədiniz. Bu məhsullar barədə ətraflı məlumat verə bilərsinizmi? – “Alov” zavodunda artilleriya silahları üçün K‐1 tipli top kollimatoru, öz mürəkkəb quruluşu ilə fərqlənən MTON tipli minaatanın optik nişangahı, atıcı silahlar üçün KN‐A və RS‐M tipli kollimatorlar, 4‐14x50 və 6‐24x50 böyütmə qabiliyyətinə malik iki növ STON tipli snayper nişangahı, atıcı silahların nişangah tərtibatlarının nizamlanması üçün SAK tipli soyuq atəş kollimatoru, yaxın məsafəli döyüş vasitələri üçün QON‐1 tipli qum ‐ baraatanın optik nişangahı, 7 və 10 dəfə böyütmə qabiliyyətinə malik kompaslı prizmatik binokllar, 12 və 14 dəfə böyütmə qabiliyyətinə malik periskoplar və A‐100 tipli gecəgörmə cihazı istehsal olunur. Ümumiyyətlə, “Alov” zavodunda istehsal olunan optik cihazların bütün tərkib hissələri – linzalar, torlar, filtrlər və s. tam şəkildə müəs ‐ sisənin istehsal sahələrində hazırlanır. Yəni məhsullarımız 100% Azərbaycan məhsuludur. Hazır məhsullar müəs ‐ sisənin sınaq stansiyasında bütün növ testlərdən keçirilir. “Alov” zavodunda istehsal edilən QON‐1 tipli optik qumbaraatan nişangahı RPQ‐7V tipli əl qumbaraatanı üçün nəzərdə tutulub və analoqları ilə müqayisədə bir sıra konstruktiv üs ‐ tünlüklərə malikdir. Burada nişangahın universallığını xüsusilə qeyd etmək istəyirəm. Nişangah həm gündüz, həm də gecə vaxtı qumbaraatandan bütün növ atəş yığımları ilə (tank əleyhinə kumulyativ, termobarik və s.) atəş aparmağa imkan verir. Nişangahla gecə vaxtı atəş aparmaq üçün A‐100 tipli mo ‐ nokulyar gecəgörmə cihazından istifadə olunur. Monokulyar nişangahın gövdə ‐ si nə bərkidilmiş xüsusi kronşteyn üzərində quraşdırılır və istənilən vaxta rahatlıqla ayrılaraq dəbilqənin üzərində bərkidilir. – “Alov” zavodu ordunun və güc strukturlarının optik sistemlərlə təc ‐ hizatın da hansı rola malikdir? Məh ‐ sul larınız ixraca təklif olunurmu? – Müəssisə Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrini və güc strukturlarını sadaladığım optik cihazlarla tam təmin edir. Eyni zamanda ixrac olunan optik cihazlarımız var. Bunlar QON‐1 (qum ‐ ba ra atan) və MTON (minaatan) nişan ‐ gah larıdır. Optik nişangahlarla bərabər “Azon” zavodunun da bəzi texniki tekstil məmulatlarını ixrac eləmişik. “Azon” zavodunun ixrac olunan məhsulları sırasında atıcı silahlar üçün müxtəlif növ ləvazimatlarını (çantalar, örtüklər, qayışlar və s.), təchizat jiletlərini, maskalanma torlarını və 12.7 mm və 14.5 mm‐lik patron lentlərini göstərə bilərəm. Qeyd etmək istəyirəm ki, məhsullarımızı dünyanın bir çox ölkələrinə ixrac etmişik. Hal‐hazırda müəs si sə ‐ lərimizdə istehsal olunan döyüş sursatlarının və pirotexniki vasi ‐ tələrin satışı ilə bağlı danışıqlar gedir. MSN OPTİKA‐MEXANİKA İSTEHSALAT BİRLİYİ YENİ MӘHSULLARIN İSTEHSALINA BAŞLAYIR Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin Optika‐Mexanika İstehsalat Birliyinin Baş Direktoru Çingiz Әliyevlə müsahibə “Alov” zavodunda istehsal edilmiş optik nişangahlar və MTON minaatan nişangahı. Foto: AD

– Optika sektoru dəqiqlik tələb edən sahələrdən biridir. Bu sahədə hansı şirkətlərlə əməkdaşlıq edirsiniz? – Optik nişangahların istehsalının yaradılması mərhələsində bir sıra xarici şirkətlərlə əməkdaşlıq etmişik. Məsələn, Türkiyənin ASELSAN, Belarusun “Belomo”, Rumıniyanın İOR və digər xarici şirkətlərlə istehsal texno logi yala rının transferinə dair əməkdaşlığımız olub. Hal‐hazırda xarici şirkətlərlə əməkdaşlığımız yalnız istehsal pro sesində tələb olunan dəstləşdiricilərin alınması istiqmətində aparılır. Məhsul istehsalında beynəlxalq standartlar əsas götürülür. Bu da məhsullarımızın nəinki digər ölkələrə, hətta Avropa Birliyi və NATO ölkələrinə ixrac imkanlarını artırır. – Qeyd etdiniz ki, avtomatik qumbaraatanlar üçün döyüş sursat ‐ larının istehsalına da başlamısınız. Bu layihə və gələcək planlar barədə nələri söyləyə bilərsiniz? – Bu ildən etibarən Optika‐Mexanika İstehsalat Birliyinə daxil olan müəs ‐ sisələrdə yaxın məsafəli döyüş vasitələri üçün döyüş sursatlarının və pirotexniki vasitələrin istehsalına başlanmışdır. İstehsal edilən məhsullar sırasında aşağıdakıları qeyd etmək istəyirəm: – 30 mm‐lik AQS‐17 və AQS‐30 tipli avtomatik qumbaraatanlar üçün müxtəlif növ qumbaralı atəş yığımları (VOQ‐ 17M, VUS‐17 və VOQ‐17 İN). Hal‐ hazırda istehsal edilən qumbaraların 74 AZERI DEFENCE döyüş effektivliyinin artırılması üzrə təcrübi‐konstruktor işləri aparılır. Qeyd etmək istəyirəm ki, bu məhsullar böyük ixrac imkanlarına malikdir. – Zirehli texnikalar üçün maskalanma vasitəsi olan tüstü qumbaralarının istehsalı. Hal‐hazırda 3D9 “Tuça” tipli tüstü pərdələrinin yaradılması sistemi üçün müxtəlif növ 81 mm‐lik tüstü qumbaralarının istehsalının təşkili üzrə hazırlıq işləri gedir. MSN Elmi Tədqiqat İnstitutunda yaradılmış bu tüstü qum ‐ ba raları daha müasir və daha yüksək tex niki xüsusiyyətlərə malikdir. Məh ‐ su lun istehsalına 2017‐ci ildə başlaya ‐ cağıq. – Müxtəlif növ pirotexniki vasitələrin istehsalı. İM‐82, İM‐100, İM‐120 tipli yamsılama vasitələri, partladıcı paketlər və digər pirotexniki vasitələrin seriyalı istehsalına qısa müddətdə başlanacaqdır. Yaxın perspektivdə 60 mm çaplı tam dəyişən atımlı tüstü və işıqverici mina ‐ atan atəş yığımlarının istehsalı sahəsinin yaradılması nəzərdə tutulub. Gələcək planlar sırasında atıcı silahlar üçün yeni nəsil kollimator nişangahının, hücum pulemyotu üçün optik nişan ga ‐ hın, termal müşahidə cihazlarının və nişan gahların istehsalının təşkilini nəzər ‐ də tutmuşuq. Eyni zamanda “Azon” zavodunun ənənəvi məhsulu olan texniki tekstil məmulatlarının çeşidinin artırılması istiqamətində bir sıra layihələrə start vermişik. – ADEX‐2016 sərgisinə hansı məhsullarınızı təqdim edirsiniz? – Sadaladığım bütün məhsulların nümunələrini sərgidə nümayiş etdiririk. Gələcəkdə yaradılmaqda olan məhsullar da növbəti sərgilərə çıxarılacaq. – “Azon” zavodunda istehsal edilən maskalanma torlarının xüsusiyyətləri barədə nələri deyə bilərsiniz? – Maskalanma torlarımız qeyd etdi ‐ yim kimi, radioelektron maqnit dalğa ‐ larına, gecəgörmə cihazlarına və termal kameralara qarşıdır. Onları təlimata uyğun şəkildə, düzgün qur duqda torun altında gizlədilən texnika və ya canlı qüvvəni müəyyən etmək mümkün deyil. Müəssisədə iki üzlü – meşə‐səhra və meşə‐qar rəngli mas ka lanma torları istehsal olunur. 2009‐cu ildən etibarən müəssisəmiz Azərbaycan Ordusunu və Respublikamızın digər güc strukturlarını maskalanma torları ilə tam təmin edir. Artıq bu məhsulların ixracı ilə bağlı xarici ölkələrdən bir neçə təkliflər almışıq. AD Qumbaraatan üçün optik nişangah kombinasiyası, lüləaltı və AQS‐30 qumbaraatanları üçün istehsal edilən döyüş sursatları. Fotolar: AD “Alov” zavodunun STON optik nişangahı ilə dəstləşdirilmiş “Yalquzaq” snayper tüfəngi. Fotolar: AD

– Alçın müəllim, ilk sualı ‐ m ız MAKA‐nın fəaliyyət istiqamətləri barədədir. Agentliyin bugünkü fəaliyyəti haqqında oxucularımıza məlu ‐ mat verməyinizi xahiş edirik. – Məlumat üçün bildirmək istəyirəm ki, 1974‐cü ildən fəaliyyət göstərən MAKA 2006‐cı ildə möhtərəm Prezi ‐ dentimiz İlham Әliyevin fər ‐ manı ilə MSN‐in tabeliyinə verilmişdir. MSN‐in tərkibinə daxil olandan sonra MAKA‐ nın fəaliyyət istiqamətlərində müəyyən dəyişikliklər həyata keçirildi. Həmin dövrə qədər MAKA‐nın tabeliyindəki 3 elmi‐tədqiqat institutunda və 2 konstruktor bürosunda ildə cəmi 17 mövzu həyata ke ‐ çirildiyi halda, hazırda təşki ‐ latlarımızda 33 elmi‐tədqiqat və təcrübi‐konstruktor işi yerinə yetirilir, həmçinin dövlət tap şırıqları icra olunur. Әldə edilmiş elmi nəticələrin iqti sa diy ‐ yatın müxtəlif sahə ‐ lərində tətbiqi istiqa ‐ mətin də də səylərimizi artırırıq. Qeyd etmək istərdim ki, cari ildə büdcədənkənar müqavilələr əsasında 25 layihə üzərində çalışır, müxtəlif təşkilatlara elmi xidmətlər göstəririk. MSN‐in tabeliyinə veril məzdən əvvəl MAKA‐nın elmi fəaliyyət istiqamətləri peyk lərdən alınan məlumatlar əsasında Yerin kosmosdan tədqiqi və ekoloji monitorinq məsələləri ilə bağlı olmuşdur. Hazırda isə Agentlik kosmik sahə ilə bağlı tədqiqatlarla yanaşı, müdafiə təyinatlı işləmələrin həyata keçiril ‐ məsinə də xüsusi önəm verir. 2016‐cı ildə MAKA‐da yerinə yetirilən 33 mövzudan 17‐si müdafiə təyinatlı məhsulların yaradılmasına yönəldilmiş, digər 16 mövzu isə kosmik elm və texnologiyaların müx ‐ təlif tətbiqi problemlərini və ekoloji monitorinq məsələlərini əhatə edir. Deyilənlərlə yanaşı, xarici ölkələrin kosmik mərkəzləri ilə əməkdaşlıq sferamız ildən‐ ilə genişlənir, gənc mütə ‐ xəssislərimiz onların təşkil etdiyi treninq kurslarında mütəmadi iştirak edirlər. Bu gün Rusiya, Fransa, Pakistan, Hindistan, İndoneziya və digər dövlətlərin kosmik təşkilatları ilə əlaqələrimiz mövcuddur. – Azərbaycan Respub li ‐ kasında kosmik sənayenin inkişafına dair Dövlət Proq ‐ ra mında MAKA‐nın da üzə ‐ rinə vəzifələr qoyulmuşdur və bun lar əsasən kosmik cihaz ‐ qayırma ilə bağlıdır. Bu sahə ‐ də hansı işlər görürsünüz? – Adı çəkilən proqramda kosmik sənayenin yaradılması, peyklərin orbitə çıxarılması ilə bərabər, müəyyən ava ‐ danlıqların ölkəmizdə istehsalı nəzərdə tutulmuşdur. Biz bu proqramı əsas tutaraq kollek ‐ tivimizin birgə səyi ilə MAKA üzrə tədbirlər planını hazır ‐ layaraq Nazirlər Kabinetinə təqdim etmişik. Həmin planda kosmik sənayenin yaradılması ilə bağlı həyata keçiriləcək işlər ətraflı şərh olunmuş, gələcəkdə MSN‐in zavod ‐ larında kosmik avadanlıqların istehsalı, ölkə daxilində və xaricdə, xüsusilə ABŞ, Fransa, Rusiyada kadrların hazır ‐ lanması, laboratoriyaların yaradılması və s. tədbirlər öz AZӘRBAYCANIN İLK MİLLİ MRAP MAŞINI İLİN SONUNA HAZIR OLACAQ Müdafiə Sənayesi Nazirliyi (MSN) Milli Aerokosmik Agentliyinin (MAKA) Baş Direktoru Alçın Şirin‐zadə AZERİ DEFENCE jurnalının suallarını cavablandırır:

76 AZERI DEFENCE əksini tapmışdır. Təəssüf ki, müəyyən səbəblərdən həmin tədbirlər planının tam həcmdə icrasına başlanılmadı. Buna baxmayaraq, Dövlət Proq ‐ ramına uyğun olaraq hazırda MAKA‐da aerokosmik məlu ‐ matlar əsasında Res pub lika mız üçün xarakterik olan bir sıra tətbiqi məsələlər həll edilir, əldə olunan nəticələrin ölkə mizin təhlükəsizliyinə xidmət etməsi istiqamətində tədbirlər görülür. Bununla yanaşı, kənd təsərrüfatı istehsalının plan laşdırıl masında, məhsul darlığın proqnoz laşdırıl ‐ masın da, ətraf mühitin ekoloji vəziy yətinin qiymətlən diril ‐ məsində peyk məlumat larından istifadə olunması istiqamətində səylər i mizi artırmışıq. – Müdafiə sənayesinə aid layihələriniz barədə nə söyləyə bilərsiniz? – İki il əvvəl keçirilmiş ADEX‐2014 beynəlxalq mü ‐ dafiə sənayesi sərgisində MA ‐ KA‐nın mütəxəssisləri tərəfin ‐ dən hazırlanmış məsafədən idarə olunan silah modulu ilə təc hiz edilmiş xüsusi təyinatlı maşın, pikap tipli avtomobilin şassisində quraşdırılmış 107 mm‐lik yaylım atəşli reaktiv sistem və atış simulyatoru nümayiş etdirilmişdir. Gös tə ‐ ri lən maşınlar müxtəlif poli ‐ qon larda müvəffəqiyyətlə sı ‐ naq dan keçirilmişdir. – Xüsusi təyinatlı maşın ‐ ların sınaqlarının başa çatdı ‐ ğı nı dediniz. Sifarişlər varmı? – Әvvəla qeyd etmək is tə ‐ yi rəm ki, yüngül, zirehsiz, lakin yüksək manevr qa ‐ biliyyətinə malik “Gürzə” avto mobilinin təqdimatında hörmətli Prezidentimiz iştirak etmiş, maşını özü şəxsən idarə edərək müsbət qiymət lən dir ‐ mişdi. Bir neçə modi fikasiyada hazırlanan “Gürzə” maşınının patrul variantı üzərində 12,7 mm‐lik NSV‐12,7 tipli pulem ‐ yot, yan tərəflərində isə xüsusi kron şteynlər üzərində 2 ədəd 7,62 mm‐lik UP/HP‐7,62 tipli pulemyot yerləş dirilmişdir. Xüsusi təyinatlı maşının digər variantı üzərində isə “Kon ‐ kurs” və ya “Spike” tipli tank əleyhinə raket kompleksi quraşdırılır. Maşının korpu ‐ sunda aparılmış konstruktiv dəyişikliklər silah sistemlərinin döyüş şəraitində rahat ayrıl ‐ ma sını və sərbəst şəkildə istifadə olunmasını təmin edir. “Gürzə” maşınının əsas üstün ‐ lüyü sərhəd mühafizə sində, antiterror əməliyyat larında, xüsusi təyinatlı bölmələrdə istifadə imkan larının olmasın ‐ da, bir sözlə, onun univer ‐ sallığındadır. Bu səbəblərdən ilk model maşınlar zirehsiz hazırlanmış və hal‐hazırda onların yüngül zirehlə təchiz edilməsi ilə bağlı araşdırmalar aparılır. Üzərində Türkiyənin “ASELSAN” şirkətinin SARP tipli döyüş modulu quraş dırıl ‐ mış xüsusi təyinatlı avtomobil isə “Gürzə‐2” adlanır. ADEX‐ 2014 sərgisində nümayiş olun ‐ muş həmin maşına bir sıra xarici dövlətlərin mütəxəs ‐ sisləri tərəfindən böyük maraq gös tərilmişdir. Xüsusi təyinatlı maşınların yaradılması sahəsində qazan ‐ dığımız təcrübəyə əsaslanaraq hazırda yeni MRAP tipli milli maşının yaradılması istiqamət ‐ in də tədbirlərimizi davam etdiririk. Həmin maşın öz dizaynına görə Silahlı Qüvvə ‐ l ər imiz də və digər ölkələrin ordu larında istifadə olunan hərbi maşınlardan kifayət qədər fərqlənəcəkdir. Qeyd edim ki, deyilənlərlə yanaşı, MAKA‐da zirehli texnikaların heyəti üçün şlemofonlar və onların rabitə sistemləri də istehsal olunur və artıq həmin məmulatlar güc strukturlarında silahlan ‐ maya qəbul edilmişdir. – ADEX‐2014 sərgisində MAKA ilk dəfə hazırladığı atış simulyatorunu nümayiş etdirdi. Bu layihə barədə məlumat verməyinizi xahiş edirik. – Hazırda Müdafiə Nazir ‐ liyi, Dövlət Sərhəd Xidməti, Dövlət Təhlükəsizlik Xidməti və Daxili Qoşunlar Agent ‐ liyimizin təcrübi zavodunda istehsal olunmuş bu simul ‐ yatorlardan istifadə edirlər. Güc strukturları ilə yanaşı, orta məktəblərdə «Gənclərin çağırışaqədərki hazırlığı» fən ‐ ninin tədrisi üçün Təhsil Nazirliyindən sifarişlər aldıq və son iki ildə 100 dəst məmulatı onlara təqdim etdik. Cari ildə də Təhsil Nazirliyi ilə daha 50 simulyatorun istehsalına dair müqavilə “Gürzə” patrul maşınının ASELSAN SARP döyüş modulu və 12.7 mm NSVT pulemyotu ilə silahlandırılmış nümunələri. Fotolar: ASELSAN və AD

imzalamağı planlaşdırırıq. Mütəxəssislərimiz simul yatorun istismar təcrübəsini nəzərə alaraq onun təkmilləşdirilməsi istiqamətində də bir sıra tədbirlər həyata keçirmişlər. – Təkmilləşdirmələr əsasən nə ilə bağlıdır? – Әvvəlki versiyada simulyatorda yalnız tapança və “Kalaşnikov” avtomatı maketin ‐ dən istifadə edilirdi. Hazırda isə simulyatorun dəstləşdirməsinə əl pulemyotu, snayper tüfəngi və tank əleyhinə əl qumbaraatanının maketlərini da əlavə etmişik. Bu simulyator vasitəsilə eyni zamanda 3 nəfər tapşırıqları yerinə yetirmək imkanına malikdir. – Nazirlər Kabinetinin 2016‐cı ilin birinci yarısının yekunlarına dair iclasında nazir Yavər Camalov bildirdi ki, MAKA‐nın əməkdaşları tərəfindən zirehli maşınlara Türkiyənin ROKETSAN şirkətinin istehsalı olan “Mizrak” (OMTAS) tank əleyhinə raketləri quraşdırılır. Bu raketlər də “Gürzə” maşınlarına inteqrasiya olunur? – Xeyr, mütəxəssislərimiz “Mizrak” raketini BRDM‐2 tipli zirehli kəşfiyyat döyüş maşınına inteqrasiya etmişlər və həmin kompleks sentyabrda Bakıda keçiriləcək ADEX‐2016 sərgisində nümayiş olunacaqdır. Düşünürəm ki, MAKA‐da yaradılmış həmin özüyeriyən tank əleyhinə raket kompleksi belə növ silahlara malik olan bölmələrin diqqətini cəlb edəcəkdir. – Milli MRAP‐ın yaradılması isti ‐ qamətində işlədiyinizi qeyd etdiniz. Bu layihə barədə daha geniş məlumat verə bilərsinizmi? – Hazırlayacağımız yeni maşın “Tufan” adlanacaq. 4x4 təkər formuluna malik bu maşın minadan qorunma qabiliyyətinə malik olacaqdır. Sınaqlardan sonra eyni şassi üzərində tibbi yardım, radioelektron mü ‐ barizə, polis, kəşfiyyat versiyalarında belə maşın ların yaradılması da planlaşdırılır. “Tufan”ın təcrübi nümunəsi ilin sonuna qədər hazır olmalıdır. Maşının əsas özəlliyi ondan ibarətdir ki, onun dizaynı öz mütəxəs ‐ sislərimiz tərəfindən işlənilir. Təbii ki, bütün dünyada olduğu kimi, mühərrik və trans ‐ missiya kimi sistemlər hazır şəkildə digər ölkələrdən alınacaqdır. Eyni zamanda bu maşın üçün MAKA‐nın əməkdaşları tərəfin ‐ dən məsafədən idarə olunan döyüş modulu hazırlanır. Döyüş modulunun ilk nümunəsi 12,7 mm çaplı pulemyot və tüstü qumbara ‐ atanları ilə təchiz olunacaqdır. Modulun üzərində gündüz və termal kameralarının, lazer məsafəölçəninin quraşdırılması da nəzərdə tutulmuşdur. Qeyd olunmalıdır ki, döyüş modulunun proqram təminatı bütövlükdə yerli kadrlarımız tərəfindən hazırlanacaqdır. Bu modul universal olmaqla, həm zirehli, həm də zirehsiz xüsusi təyinatlı maşınlarda quraşdırıla biləcəkdir. Döyüş modullarının hazırlanması üçün artıq gənc mütəxəssislərimizdən ibarət qrup formalaş ‐ dırılmışdır. MAKA tərəfindən hazırlanmış MLRS‐107 sistemi və üzərində 24 ədəd 107 mm raket yerləşdirilmiş döyüş modulu. Fotolar: MSN və AD

2015‐ci ilin əvvəllərində MSN Türkiyə Әmniyyət Baş İdarəsinin xüsusi təyinatlıları üçün RPQ‐7 qumbara atan ‐ larının satın alınmasına dair keçirdiyi tenderdə dünyada RPQ istehsalı üzrə tanınmış şirkətlərlə mübarizə apararaq qalib olub. Müqavilə çərçivəsin ‐ də nazirlik Türkiyə polis xüsusi təyinat lılarını Azərbaycan istehsalı olan RPQ‐7V2 qum ‐ bara atanı ilə təchiz edib. Türkiyədə və Azərbaycanda keçirilən sınaq larda yüksək nəticə göstərən RPQ‐7V2 “Qaya” qumbaraatanları artıq Türkiyənin müvafiq qurumları tərəfin dən istifadə edilir. Hazırda MSN istehsalı olan həm RPQ‐7V2, həm də 60 mm 20N6M, bu minaatanın 20N6MT “Komando” versiyası, həm də 82 mm‐lik 20N5 mina ‐ atanları Azərbaycan Silahlı Qüv ‐ vələri tərəfindən döyüş bölgə ‐ lərində effektiv şəkildə istifadə edilməkdədir. Adı çəkilən məh ‐ sul lar həm də bir sıra ölkələrə ixrac edilib. Artırılmış mənzil Müdafiə Sənayesi Nazir ‐ liyinin (MSN) müəssisələrində istehsal olunmuş artırılmış mənzilə malik 60 və çaplı minaatanlar artırılmış atış mənzilinə sahibdir. Hazırda Azərbaycan Ordusunun si ‐ lahlanmasında yer alan və seriyalı istehsalı davam edən çaplı 20N5 minaatanı kiçik ölçüləri və minanın atəş zamanı yüksək trayektoriyaya malik olması ilə fərqlənir. Minaatanın döyüş vəziyyətində optik nişan ‐ gahsız çəkisi 47.5 kq, şaquli tuş ‐ lama bucağı 45‐85 dərəcədir. MSN mütəxəssislərinin sözləri ‐ nə görə, klassik 82 mm‐lik minaatanlarda atış məsafəsi 2600‐2700 metr olduğu halda 20N5 minaatanlarında bu məsafə 50% (1300 metr) artırı ‐ laraq 4000‐4500 metrə çatdırılıb. 60 mm çaplı 20N6M uzaq mənzilli minaatanın isə çəkisi 18 kq, atəş tezliyi dəqiqədə 20 atışdır. Bu məmulatın 20N6MT adlı yüngülləşdirilmiş versiyası kəşfiyyatçılar üçün nəzərdə tutulur. Uzaq məsafəli variantda atış uzaqlığı 2550 metr, yüngül ‐ ləşdirilmiş variantda isə 1600 metr, atış tempi dəqiqədə 20 atışdır. İstehsalçı müəssisənin məlumatına görə, 60 mm‐lik minaatan iki variantda istehsal olunur. İstər 60, istərsə də 82 mm‐lik minaatanlar digər dövlətlərdə istehsal olunan analoqlarından həm səthinin emalı, həm də materialın keyfiyyəti kimi bəzi üstünlük ‐ lərinə görə fərqlənir. Bu da silahların həm daxili, həm də xarici bazarda rəqabət apar ‐ masına imkan verir. Müəssisə ‐ dən bildirilib ki, hazır da 60 mm‐lik minaatanlar Azər baycan Silahlı Qüvvələrinin bütün qoşun birləşmələrinin silahlan ‐ masına daxil edilib və istifadə olunur. Xüsusi emal sayəsində minaatanın mərmisinin uçuş məsafəsi artırılıb. Minaatanın “Komando” versiyasında atış zamanı istifadəçi onu bir əli ilə saxlayaraq atəş açır. Onda digər versiyadakı kimi dayaqlar mövcud deyil. Minaatanın lüləsinin atış ömrü 10 min mərmi nəzərdə tutulur. Gələcəkdə hər üç mina ‐ atanın daha təkmil versiya ‐ larının, eləcə də 120 mm çaplı minaatanların da seriyalı istehsalı gözlənilir. Qumbaraatan istehsalında yenilik MSN 2009‐cu ildən başla ‐ yaraq RPQ‐7V2 markalı qum ‐ bara atanların seriyalı isteh salını reallaşdırmaqdadır. Yaxın vaxtlarda Azərbaycanda bu qumbaraatanlarda istifadə olunan döyüş sursatlarının seriyalı istehsalını həyata keçirəcək müəssisənin isti fadəyə veril məsi planlaşdırılır. Müəs ‐ si sə də RPQ‐7 qum baraatanları 78 AZERI DEFENCE MİNAATAN VӘ QUMBARAATANLARA AZӘRBAYCAN İMZASI Ramil Məmmədli Müdafiə Sənayesi Nazirliyi (MSN) fəaliyyət göstərdiyi 10 ildə bir sıra sahələrlə yanaşı, müxtəlif çaplı minaatanların, eləcə də əl qumbaraatanlarının istehsalı sahəsində nailiyyətlərə imza atıb. Nazirliyin müəssisələrində üzərində təkmilləşmələr aparılmaqla, müasir texnolo ‐ giyaların tətbiqi ilə istehsal edilən 60, 82 mm‐lik minaatanlar, habelə RPQ‐7V2 markalı əl qumbaraatanı Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin istifadəsində yer almaqla yanaşı, bu məhsulların xaricə ixracı istiqamətində də işlər aparılır. Азярбайъан истещсалы олан минаатан дюйцш сурсатлары. Aшаьыда хцсуси тяйинатлылар 20Н6МТ «командo» минаатанындан атяш ачаркян

ADEX–2016 79 üçün 4 növ – qəlpəli, kumulyativ, tandem‐kumul ‐ yativ və termobarik döyüş sur ‐ satın istehsalı həyata keçiriləcək. Bununla da MSN Azərbaycan Silah lı Qüv vələrinin döyüş sursat ları ilə təchizatını tam şəkil də üzərinə götürməklə bərabər, həm də yaxın pers ‐ pektiv də bu məmulatın ixracat ‐ çısına çevriləcək. Azərbaycanda istehsal edi ‐ lən RPQ‐7V2 qum ba ra atanları da xarici analoqlarından həm atış məsafəsi, həm də atış sayına görə fərqlənir. Mütə xəssislərin sözlərinə görə, buna silahın boru hissəsinin emalının mexa ‐ ni ki yolla aparılması, daxili səthinin təmizlik sinfinin yüksək olması nəticəsində nail olunub. Mütəxəssislərin söz lərinə görə, bu gün zavodda yaradılan şərait, avadanlıqlar silahın daxili səthinin emalını yüksək səviyyə ‐ də aparmağa, eləcə də digər texnoloji prosesləri həyata keçirərək onun para metrlərini inki şaf etdirməyə imkan verir. Kataloq infor masiyasında Azər ‐ baycan istehsalı olan RPQ‐7V2 qum baraatanının atış məsafəsi 500 metr göstərilsə də, Türkiyə hərbçiləri ilə birgə keçirilən sınaq larda 700 metr məsafəyə dəqiq atışların həyata keçiril ‐ məsi qeydə alınıb. Bun dan başqa, RPQ sinfindən çoxatımlı qumbaraatanların atış sayı 250 ədəd olduğu halda, Azərbaycan istehsalı olan qumbaraatanlarla 500‐dək atış tam təhlükəsiz şəraitdə yerinə yetirilməsi mümkündür. Azərbaycan istehsalı olan qumbaraatanlar ixraca yerli müəssisədə istehsal edilən optik nişangah kombinasiyası ilə təklif olunur. Bununla yanaşı, silahlar istənilən ölkənin istehsalı olan optik nişangahlarla da kom ‐ plektləşdirilə bilir. Yerli müəs ‐ sisədə hazırlanmış optik nişan ‐ gahın quruluşu ondan həm gündüz, həm də gecə vaxtı dəqiq atışlar aparmağa imkan verir. Kompleks qumbaraatanın QON tipli optik nişangahı və A‐100 monokulyar gecəgörmə cihazının kombinasiyasından ibarətdir. Sistemə daxil olan A‐ 100 elektrooptik cihazı gecə vaxtı ətrafdakı əşyalardan ulduzların və ay işığının əks olun muş şüalarını qəbul edib, onu gücləndirərək ətraf cisim ‐ lərin görünməsini təmin edir. Heç bir işıqlanma olmadığı halda isə infraqırmızı şüalarla işləyə bilir. Cihazın digər özəlliyi isə ondan ibarətdir ki, istifadəçinin gözü gözlükdən uzaqlaşdıqda optikanın göz ‐ lüyünün qoruyucu qa paqları avtomatik olaraq bağlanır, nişangahdan ətrafa heç bir şüa (hətta infraqırmızı şüa) yayılmır. İstifadəçi gözünü gözlüyə yaxınlaşdırdıqda isə qoruyucu qapaq açılır və məmulat təkrar istifadəyə hazır olur. Hermetik olan bu məmulat 1 metr də rin ‐ likdə belə su keçirmir, ‐40 də ‐ rə cədən +40 dərəcəyədək temperaturlarda və istənilən metroloji şəraitdə istismarı mümkündür. Çəkisi qida mənbəyi elemetləri də daxil olmaqla 1.1 kq təşkil edən optik nişangah 2,7 dəfə böyütmə qabiliyyətinə malikdir. Dünyanın aparıcı raket və ar‐ tilleriya sistemləri istehsalçılarından olan ROKETSAN şirkəti ADEX‐2016 sərgisində TRG‐300 idarə olunan raketini təqdim edib. ROKETSAN (Zal 1, stend 1202) tərəfindən ilk nümunəsi 2015‐ci ildə nümayiş etdirilmiş TRG‐300 raketi T‐300 “Qasırğa” sistemində istifadə olunur. GPS və İNS naviqasiyasına malik raketin gövdəsi kompozit ma‐ teriallardan hazırlanıb. Raketin mak‐ simum atış mənzili 120 km, dəqiqliyi maksimum məsafədə 30 metr təşkil edir. TRG‐300 raketinin uzunluğu 5.24 metr, ağırlığı 585 kiloqramdır. ROKETSAN yetkililərinin söz ‐ lərinə görə, TRG‐300 ilə yanaşı 122 mm çaplı raketlərin də dəqiqliyinin artırılması istiqamətində işlər davam etdirilir. Eynilə bu qaydada, GPS və İNS naviqasiya sistemlərinin tətbiq edildiyi 122 mm‐lik raketlərlə 30‐35 km məsafədə hədəfləri 20 metr dəqiqliklə məhv etmək mümkün ola‐ caq. Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi İsrailin “Plasan” şirkətindən 4x4 “SandCat” zirehli avtomobilləri satın alıb. İyun ayının 25‐də Prezident İlham Әliyevə Müdafiə Nazirliyinin ərazisində təq dimatı ke çi ril miş zirehli maşınların 4 fərq li mo di fikasiyası nümayiş olunub. Maşınlar 12.7 mm çaplı NSVT pulemyotuna malik, “Rafael” şirkətinin istehsalı olan “Mini Samson” və 12.7 mm çaplı pulemyot və iki ədəd “Spike LR” tipli tank əleyhinə idarə olunan raket buraxıcı qurğusu yerləşdirilmiş yeni “Sa mson MLS” döyüş modulu ilə silah lan dırılıb. Bundan başqa, üzərində elektrooptik müşahidə kompleksi yerləşdirilmiş “SandCat” nəzarət‐ müşahidə maşını da sərgilənən maşınlar arasında yer alıb. AZӘRBAYCAN ORDUSU “SANDCAT”ları SİLAH LAN ‐ MAYA QӘBUL ETDİ “QASIRĞA”LAR TRG‐300 RAKETLӘRİ İLӘ NÖQTӘ VURACAQ

AZERİ DEFENCE ADEX‐2016 Xüsusi buraxılış Baş redaktor Rəşad SÜLEYMANOV Redaktor Ramil Məmmədli Təsisçi Rəşad Süleymanov Tel: (+994 12) 596 47 99 E‐mail: [email protected] [email protected] Web: www.Azeridefence.com Ünvan: Bakı şəhəri, H.Zərdabi küç., 78B AHB İş Mərkəzi, 307 Türkiyə təmsilçiliyi ETKİLESİM Grafik Tasarım və Tanıtım Hizmetləri Ltd.Şti. Hoşdere Cad. Halit Ziya Sk. No: 26/3 Çankaya, 06540 Ankara – TÜRKİYӘ Tel: +90 312, 441 71 93 Fax: +90 312, 439 71 94 azeridefence‐[email protected] CAR təmsilçiliyi Willie PIENAAR 426 Neser Str., Garsfontein Pretoria Tel: +27 83 675 0950; Fax: +27 86 751 7770 E‐mail: [email protected] Jurnal Әdliyyə Nazirliyində dövlət qeydiyyatına alınıb. № 3632 Azərbaycan Respublikası Vergilər Nazirliyi tərəfindən 21 iyun 2012‐ci ildə dövlət qeydiyyatına alınıb. AZERİ DEFENCE MMC Qeydiyyat nömrəsi (VÖEN): 1302929491 Reklam materiallarına görə AZERİ DEFENCE jurnalının redaksiyası məsuliyyət daşımır. Materiallardan istifadə zamanı istinad zəruridir. «Təhsil NP» müəssisəsinin mətbəəsində çap olunmuşdur. Çapa imzalanmışdır 19.09.2016. Format 60x90 1/8. Sifariş 110. PULSUZ AZERİ DEFENCE hərbi‐texnoloji jurnalı 2012‐ci ilin iyul ayında Azərbaycan Respublikası Әdliyyə Nazirliyində dövlət qeydiyyatına alınıb. 2012‐ci ilin ok‐ tyabr ayından etibarən iki ayda bir çap olunan AZERİ DEFENCE hazırda Azərbaycanda sektorun fəaliyyətini işıqlandıran yeganə jurnaldır. Bu günədək jurnalımızın 3‐ü beynəlxalq müdafiə sərgiləri (ADEX‐2014, İDEF‐2015 və ADEX‐ 2016) üçün hazırlanmış Xüsusi Buraxılış olmaqla 27 sayı nəşr olunub. Jurnalımız Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələri, digər hərbi qu‐ rumlar, müdafiə sənayesi müəssisələri, Bakıda yerləşən diplomatik korpuslar, hərbi aaşelər, şirkətlər, hərbi tədris müəssisələrində yayımlanır. Jurnalımızla yanaşı Azərbaycan və İngilis dillərində olan www.azeride‐ fence.com adlı saytımız online şəkildə gündəlik xəbərlərin yayımını həyata keçirir. Siz xəbərlərinizi jurnalımız və saytımız, videoları Youtube kanalımız vasitəsi ilə geniş kütləyə təqdim edə bilərsiniz. AZERİ DEFENCE kollektivi olaraq Sizlərə uğurlu və işgüzar sərgi keçirməyi arzulayır, Azərbaycana “Xoş Gəlmisiniz!” deyirik. Hörmətlə ROKETSAN AZCAN ...........................................1 ASELSAN.........................................2 Paramount Group ..........................9 TAİ ..................................................11 AYESAŞ .........................................13 RAFAEL ........................................15 Rosoboronexport ..........................17 Koza Azərbaycan .........................19 MKE .............................................. 21 İAİ .............................................. 25 SSİ ...................................................27 Katmerciler ...................................29 Aeronautics ...................................31 NMS ...............................................33 VESTEL Savunma ........................35 Karel ...............................................39 POF ................................................41 İŞBİR .............................................45 HAVELSAN...................................47 Spekon ...........................................49 ADEX .............................................53 ANAMA ........................................57 ASELSAN ......................................61 İDEF‐2017 ......................................67 SR Consulting ...............................77 Otokar REKLAM İNDEKSİ