BUKU TEKS PSV TAHUN 6 SKTs

RUKUN N

Bahawasanya Neg
mendukung ci

Mencapai perpaduan
kalangan seluruh

Memelihara cara

Mencipta satu masyar
kemakmuran negara akan

secara adil d

Menjamin satu cara liber
kebudayaannya yang k

Membina satu masya
akan menggunakan sain

MAKA KAMI, rakya
akan menumpukan seluru

untuk mencapai cita-cit
prinsip-prinsip

KEPERCAYAAN
KESETIAAN KEPADA

KELUHURAN PE
KEDAULATAN UN
KESOPANAN DA

(Sumber: Jabatan Penerangan, Kementer

NEGARA

gara Kita Malaysia
ita-cita hendak:

yang lebih erat dalam
h masyarakatnya;

hidup demokrasi;

rakat yang adil di mana
n dapat dinikmati bersama
dan saksama;

ral terhadap tradisi-tradisi
kaya dan pelbagai corak;

arakat progresif yang
ns dan teknologi moden;

at Malaysia, berikrar
uh tenaga dan usaha kami
ta tersebut berdasarkan
p yang berikut:

KEPADA TUHAN
A RAJA DAN NEGARA
ERLEMBAGAAN
NDANG-UNDANG
AN KESUSILAAN

rian Komunikasi dan Multimedia Malaysia)

KURIKULUM STANDA

Pendi

Seni V

SEKOLAH KEBAN

PEN
Zamri bin M
Muharni bi

EDI
Baharin
PEREKA
Mazlan bin

ILUST
Zamri bi

Dewan Bahas
Kuala
20

ARD SEKOLAH RENDAH

idikan

Visual

NGSAAN TAHUN

NULIS
Mohd. Noor
inti Mustafar
ITOR
bin Aiyob

A BENTUK
n Mohamed
TRATOR
in Mukapit

sa dan Pustaka
Lumpur
019

No. Siri Buku: 0019
KK 372-1211-00267-2102
ISBN 978-983-49-0267-4
Cetakan Pertama 2015
Cetakan Kedua 2019
© Dewan Bahasa dan Pustaka 2015

Hak Cipta Terpelihara. Tidak dibenarkan
mengeluar ulang mana-mana bahagian artikel,
ilustrasi, dan isi kandungan buku ini dalam
apa juga bentuk dan dengan cara apa jua,
sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik,
rakaman, atau cara lain sebelum mendapat
izin bertulis daripada Ketua Pengarah, Dewan
Bahasa dan Pustaka, Peti Surat 10803, 50926
Kuala Lumpur, Malaysia. Perundingan tertakluk
kepada perkiraan royalti atau honorarium.

Penerbit:
Dewan Bahasa dan Pustaka,
Jalan Dewan Bahasa,
50460 Kuala Lumpur.
Telefon: 03-21479000 (8 talian)
Faksimile: 03-21479643
Laman Web: http://www.dbp.gov.my

Reka Letak dan Atur Huruf:
Edusystem Sdn. Bhd.

Muka Taip Teks: Azim
Saiz Muka Taip Teks: 13/15 poin

Dicetak oleh:
APesrlictaetSadkna.nBZhadi.n,on Kassim Sdn. Bhd.,
Lot 10 & 12, Jalan 2/10B,
Springcrest Industrial Park,
68100 Batu Caves,
Selangor Darul Ehsan.

PENGHARGAAN

Penerbitan buku teks ini melibatkan kerjasama
banyak pihak. Sekalung penghargaan dan
terima kasih ditujukan kepada semua pihak
yang berikut:

• Jawatankuasa Penambahbaikan
Pruf Muka Surat, Bahagian Buku Teks,
Kementerian Pendidikan Malaysia.

• Jawatankuasa Penyemakan Pembetulan
Pruf Muka Surat, Bahagian Buku Teks,
Kementerian Pendidikan Malaysia.

• Jawatankuasa Penyemakan Naskhah
Sedia Kamera, Bahagian Buku Teks,
Kementerian Pendidikan Malaysia.

• Jawatankuasa Peningkatan Mutu,
Dewan Bahasa dan Pustaka.

• Kumpulan Tarian Anak Borneo, Sarawak.

• Laman ASEAN Kuala Lumpur.

• Sekolah Kebangsaan Sungai Kantan,
Kajang, Selangor Darul Ehsan.

• Perbadanan Muzium Melaka
(Muzium Istana Kesultanan Melaka).

KANDU

Pendahuluan

Modul 1: Menggamba

Unit 1: Lukisan
Unit 2: Catan
Unit 3: Poster
Unit 4: Cetakan

Modul 2: Membuat Co

Unit 1: Pualaman
Unit 2: Ikatan dan Celupan
Unit 3: Renjisan dan Percikan

UNGAN

ar v
orak dan Rekaan
1

2
6
11
15

21

22
29
35

iii

Modul 3: Membentuk d

Unit 1: Mobail
Unit 2: Diorama
Unit 3: Stabail

Modul 4: Mengenal Kra

Unit 1: Alat Pertahanan Diri atau Alat
Unit 2: Alat Domestik atau Perhiasan

Pengurusan Pameran

iv

dan Membuat Binaan 40

41
47
52

af Tradisional 57

t Permainan 58
n Diri 63

70

PENDAH

Buku teks Pendidikan Seni Visual Tahun 6 ini me
keperluan Kurikulum Standard Sekolah Rend
dan Pentaksiran (DSKP) Pendidikan Seni Vis
Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pe
memberikan fokus kepada usaha mencungkil d
supaya dapat mengamalkan kemahiran yang
yang berkeyakinan, berkemahiran, berketeram

Buku teks ini disediakan sebagai pandu
untuk menguji kefahaman dan kebolehan m
Standard Pembelajaran yang telah ditetapkan.
menjalankan pengajaran dan pembelajaran d
suai atau membina modul yang bersesuaian m

Kandungan buku teks ini meliputi empat mo
Empat modul tersebut ialah:

Modul 1: Menggambar
Modul 2: Membuat Corak dan Rekaan
Modul 3: Membentuk dan Membuat Bin
Modul 4: Mengenal Kraf Tradisional
Setiap unit dalam buku teks ini memberika
empat modul utama tersebut. Langkah-langkah
supaya mudah dirujuk dan digunakan oleh mu

HULUAN

erupakan buku teks yang dihasilkan berdasarkan
dah (KSSR) dan Dokumen Standard Kurikulum
sual Tahun 6 yang disediakan oleh Bahagian
endidikan Malaysia. Penulisan buku teks ini
dan mengembangkan bakat juga potensi murid
g dipelajari seterusnya melahirkan murid-murid
mpilan serta bersikap positif dalam kehidupan.
uan murid. Pelbagai bentuk aktiviti disediakan
murid bagi mencapai Standard Kandungan dan
. Buku teks ini juga dapat membantu guru untuk
dengan lebih berkesan. Guru boleh mengubah
mengikut keperluan murid.
odul dan satu topik berjudul Pengurusan Pameran.

naan

an fokus kepada penguasaan kemahiran dalam
h penghasilan karya dipaparkan secara terperinci
urid dan guru.

v

Buku teks ini dipersembahkan melalui pen
menarik minat murid. Bagi membantu memudahk
tertentu disediakan dalam setiap unit. Penerang

Modul

Menunjukkan permulaan modul

Unit

Menunjukkan permulaan unit

Maklumat

Memuatkan fakta atau maklumat
tambahan

Teknik

Mengukuhkan pemahaman murid
terhadap isi pembelajaran

Aplikasi Seni

Meningkatkan kefahaman
murid terhadap pengajaran dan
pembelajaran

KBAT KBAT

Mencabar minda murid ke arah
berfikir aras tinggi

Aktiviti

Murid melakukan aktiviti
pembelajaran

Tahukah Kamu?

Memberikan rangsangan kepada
murid untuk mendapatkan
maklumat tambahan

Kami mengucapkan terima kasih kepada
menyumbangkan idea dan tenaga sehinggalah
idea dan buah fikiran yang diadun dapat mem
murid yang harmonis, kritis, kreatif dan inovatif se
Standard Kurikulum dan Pentaksiran Pendidikan

Zamri bin Mohd. Noor
Muharni binti Mustafar

vi

nggunaan ikon, ilustrasi, foto dan grafik bagi
kan proses pengajaran dan pembelajaran, ikon
gan tentang ikon adalah seperti yang berikut:

Panduan

Memberikan panduan berguna
kepada murid

Panduan Kebersihan dan Keselamatan

Memberikan peringatan kepada
murid terhadap aspek kebersihan
dan keselamatan

Apresiasi

Menguji pencapaian murid untuk
menghasilkan tugasan

Laman IT

Mendapatkan maklumat lanjut
daripada Internet

Nota Nota Guru

Guru Memberikan panduan kepada guru

untuk melaksanakan aktiviti atau

mencadangkan aktiviti tambahan

lain yang boleh dilaksanakan oleh

murid

1.2 Standard Pembelajaran

1.3 Memberikan panduan kepada
1.4 guru untuk membimbing murid

mencapai Standard Pembelajaran

yang ditetapkan dalam Dokumen

Standard Kurikulum dan Pentaksiran

a semua pihak yang telah bersama-sama
buku ini sempurna diterbitkan. Semoga segala
mbantu mencapai matlamat untuk melahirkan
ebagaimana yang termaktub dalam Dokumen
n Seni Visual Tahun 6.

Menggambar merupakan modul yang
Pendidikan Seni Visual. Kita akan memp
dengan pelbagai aktiviti seperti lukisan,
akan digunakan ialah montaj, kolaj, c
Gabungan teknik dan media juga bo
sesebuah karya.

g sangat menarik untuk dipelajari dalam
pelajari cara untuk menghasilkan gambar
, catan, poster dan cetakan. Teknik yang
capan, gosokan, stensilan dan mozek.
oleh diaplikasikan dalam penghasilan

1

Tema: Alam Semula

Lukisan ialah asas dalam aktiviti menggam
Terdapat pelbagai jenis media kering y
boleh digunakan dalam penghasilan luki

Kreativiti dan teknik untuk menghasi
lukisan amat penting supaya sesebuah ka
lebih menarik. Pelbagai teknik dan me
campuran (mixed media) boleh diguna
dalam penghasilan karya. Sebagai con
kita boleh menghasilkan lukisan den
pelbagai kaedah seperti gabungan an
capan, catan, kolaj dan gosokan.

Gabungan lukisan
dan capan.

Gabungan lukisan, catan
dan kolaj.

2

a Jadi atau Objek Buatan Manusia

mbar. Tokoh Seni
yang
isan. Abdul Latiff Mohidin dilahirkan pada
20 Ogos 1941 di Lenggeng, Negeri
ilkan Sembilan. Beliau ialah pelukis dan
arya sasterawan. Beliau menerima
edia pendidikan awal di Sekolah Melayu
akan Lenggeng, Sekolah Melayu Kota
ntoh, Raja dan Mercantile Institution, Singapura.
ngan
ntara Pada tahun 1954, beliau meneruskan
pendidikannya di Sekolah King George V,
Seremban, Negeri Sembilan. Beliau juga pernah
menuntut di Academy of Fine Arts, Berlin, Jerman
dan di Ateliar La Courrier, Paris serta di Pratt
Graphic Centre, New York.

Beliau mula berkarya dalam bidang seni lukis
sejak tahun 1951. Melalui siri lukisannya seperti
“Pago-Pago”, “Mindscape” dan “Langkawi”,
beliau diiktiraf sebagai antara pelukis tersohor
di Malaysia. Beliau telah mengadakan tiga puluh
pameran perseorangan di Asia dan di Eropah.

Dalam bidang sastera, beliau pernah
memenangi Anugerah Karya Sastera/Hadiah
Sastera Malaysia pada tahun 1971. Pada tahun
1984, beliau menerima “S.E.A. Write Award”
di Bangkok, Thailand.

Gabungan lukisan, kolaj
dan gosokan.

Teknik

Kita telah mempelajari cara untuk men
lukisan, kolaj ataupun gosokan. Lukisan
digabungkan dengan kolaj dan gosoka

Buatkan lakaran idea, tentukan me
permukaan berjalinan dan bahan ko
menghasilkan karya.

KBAT
Jelaskan bahan yang
boleh menggantikan
kertas untuk
menghasilkan karya
lukisan.

Me

Nota • Guru menerangkan cara untuk men
Guru kolaj dan gosokan kepada murid.

nghasilkan Laman IT
juga boleh
an. Dapatkan maklumat lanjut
tentang media campuran
edia kering, daripada laman web dengan
olaj untuk menggunakan kata kunci
“mixed media” pada enjin
gelintar (search engine).

Contoh lakaran idea.

edia.

nggabungkan lukisan dengan 1.1 3
1.2

Aplikasi Seni

Media

Alat Bah

Permukaan berjalinan, Kertas lukisan, p
gunting atau alatan lain oil pastel, ker
gam atau b
yang sesuai yang s

Aktiviti

Yang berikut ialah langkah untuk mengh

1.

Sediakan media.

3.

Warnakan sebahagian lakaran
mengikut kreativiti.

Nota

4 Guru • Guru membimbing murid untu

campuran antara kolaj denga

Teknik

han

pensel warna, Teknik campuran
rtas warna, (lukisan, gosokan dan kolaj)
bahan lain
sesuai

hasilkan karya lukisan teknik campuran.
2.

Lakarkan idea.

4.

Aplikasikan teknik gosokan pada bahagian
yang dikehendaki.

uk menghasilkan karya lukisan teknik 1.3
an gosokan mengikut kesesuaian imej.

5.

Ulangi langkah 4 pada permukaan
berjalinan yang lain.

7.

Gamkan hasil guntingan pada bahagian
yang dikehendaki.

Apresiasi

Kamu telah berjaya menghasilkan
sebuah karya lukisan menggunakan
teknik campuran.
Bolehkah kamu menghuraikan unsur
seni dan prinsip rekaan yang terdapat
pada karya?

6.

Guntingkan kertas warna sebagai bahan
kolaj mengikut kreativiti.

Karya lukisan teknik campuran.

n
n
r
t

Kemasan karya dan pamerkan.

5

1.3
1.4

Tema: Alam Semula

Media basah yang digunakan untuk mengh
catan ialah cat air, cat minyak, cat ak
tempera dan cat poster. Karya catan cat a
telah kita pelajari ialah teknik basah atas
dan basah atas kering.

Pelbagai teknik lain boleh digabu
dengan catan untuk menghasilkan sebua
yang lebih menarik.

KBAT
Bincangkan teknik
campuran yang kamu
boleh gunakan untuk
menghasilkan lukisan.

Gabungan
catan dan kolaj.

Gabungan catan dan lukisan.

6

a Jadi atau Objek Buatan Manusia

hasilkan Tokoh Seni
krilik, cat
air yang Abdullah Ariff dilahirkan
s basah di Pulau Pinang pada
tahun 1904. Beliau pernah
ungkan menjadi guru seni lukis
ah karya di Sekolah Anglo-Chinese
dan Sekolah Penang Free,
Pulau Pinang. Beliau ialah perintis seni
lukis moden aliran impresionis yang
menggunakan media cat air.

Hasil karyanya menggambarkan
keindahan, kekayaan hasil bumi dan
kedamaian. Antara karya beliau yang
terkenal ialah “Bumi Bahagia” (1960)
dan “Pemandangan” (1954). Beliau
meninggal dunia pada tahun 1962.

Gabungan catan dan cetakan.

Teknik

Mari kita mempelajari cara untuk men
karya catan yang digabungkan denga
timbul dan montaj. Catan yang diga
dengan teknik lain dapat menghasilka
karya yang sangat menarik.

KBAT

Bincangkan jenis
berus yang sesuai
digunakan untuk
menghasilkan catan.

Nota Me
Guru
• Guru menerangkan cara untuk me
digabungkan dengan teknik lain kep

nghasilkan Maklumat
an cetakan
abungkan Gunakan catan
an sebuah teknik cat air untuk
menampakkan
perbezaan antara
catan dengan cetakan.

Contoh lakaran idea.

edia. 1.1 7
1.2
enghasilkan karya catan yang
pada murid.

Aplikasi Seni

Media

Alat Bah

Berus lukisan, blok cetakan, Kertas lukisan,
gunting, palet atau alatan air atau cat po
tempera, gam
lain yang sesuai
lain yang

Aktiviti

Yang berikut ialah langkah untuk men
digabungkan dengan teknik montaj dan

1.

Sediakan media.

3.

Warnakan lakaran dengan
teknik basah atas kering.

Nota

8 Guru • Guru membimbing murid untu

han Teknik

, majalah, cat Teknik campuran (basah
oster atau cat atas basah atau basah
m atau bahan
g sesuai atas kering, cetakan
timbul dan montaj)

nghasilkan karya aktiviti catan, yang
n cetakan timbul.

2.

Lakarkan idea.

4.

Guntingkan bahan montaj.

uk melakarkan idea.

1.3

5.

Gamkan hasil montaj
mengikut kreativiti.

7.

Guntingkan lakaran.

9.

Blok cetakan timbul.

Nota Perhatian
Guru Jaga kebersih
semasa mela

• Guru membimbing murid untuk men

6.

Lakarkan rupa daun pada bod
busa (foam core board).

8.

Gamkan pada blok.

10.

Sapukan cat poster pada 9
blok cetakan.

han dan keselamatan
akukan aktiviti ini.

nyediakan blok cetakan.

11.

Cetakkan mengikut kreativiti.

13.

Buatkan kemasan.
Perhatian
Jaga kebersihan dan
keselamatan semasa
melakukan aktiviti ini.

Apresiasi

Bincangkan nilai estetik yang terdapat dal
catan dengan teknik montaj dan cetakan

Nota

10 Guru • Guru membimbing murid untu

Internet.

12.

Hasil cetakan.

Kemasan karya dan pamerkan.

lam karya yang menggabungkan aktiviti
n timbul yang telah kamu hasilkan.

uk mencari idea dan bahan melalui 1.3
1.4

Tema: Alam Semu

Poster berperanan sebagai komunika
ataupun penyampai maklumat. Ki
mempelajari cara untuk menghasilka
dan memahami konsep sesebuah post

Pada masa kini, komputer digunak
mereka bentuk poster. Penggunaan
komputer dapat membantu untuk meng
poster yang menarik dan kreatif.

Selamatkan Alam Se

Poster gabungan D
catan dan I
cetakan. B

Poster
gabungan
catan dan foto

montaj.

ula Jadi atau Objek Buatan Manusia

asi visual SELERA TEMPATAN
ita telah
an poster
ter.

kan untuk
perisian

ghasilkan

ekitar

Poster gabungan lukisan, catan
dan montaj.

DAMAI DAN
INDAHNYA
BUMI KITA

11

Teknik

Poster boleh dibuat menggunakan te
montaj atau gabungan kedua-dua teknik.
ini menjadikan gaya persembahan poste
dan menarik.

Poster yang akan dihasilkan boleh men
bahan yang diambil daripada Internet a
bercetak. Susunan yang dibuat perlu
dengan teliti.

Contoh lakaran idea.

Med

Nota

12 Guru • Guru menerangkan peranan p

eknik kolaj, Maklumat
Gabungan
er itu cantik Pada masa ini,
kebanyakan
nggunakan poster dihasilkan
atau bahan berbantukan perisian
dirancang komputer, contohnya
perisian Adobe
Photoshop.

Bahan montaj.

dia. 1.1
1.2
poster kepada murid.

Aplikasi Seni

Media

Alat Ba

Gunting atau alatan lain Kertas lukisan
yang sesuai majalah, ca

atau bahan la

Aktiviti

Yang berikut ialah langkah untuk meng
1.

Sediakan media.

3.

Warnakan latar belakang
dengan cat poster.

Nota

Guru • Guru membimbing murid untuk mem

ahan Teknik

n, kertas warna, Teknik campuran
at poster, gam (lukisan, kolaj dan montaj)
ain yang sesuai

ghasilkan poster teknik campuran.
2.

Lakarkan idea berdasarkan tema.

4.

Warnakan muka taip dengan
pen teknikal.

mbuat lakaran idea. 13

1.2
1.3

5.

Koyak dan gamkan bahan kolaj.

6.

Guntingkan bahan montaj.

7.

Gamkan bahan montaj mengikut kreativiti.

Apresiasi

Bersama-sama dengan rakan kamu, bincan

Nota

14 Guru • Guru membimbing murid untu

imbangan simetri.

KBAT Cuba kamu cadangkan
muka taip yang sesuai untuk
menjadikan karya poster
lebih menarik.

Kemasan karya dan pamerkan.

angkan proses untuk menghasilkan poster.

uk menghasilkan poster berdasarkan 1.3
1.4

Tema: Alam Semu

Cetakan ialah salah satu teknik untuk m
cetakan boleh dihasilkan berulang kali m
pun mempelajari cara untuk menghas
kolograf. Dalam unit ini, kita akan mem
blok kayu.

Gambar di bawah menunjukkan co

Toko

Dr. Chew Teng Beng dilahirkan pada tahun 19
Doktor Falsafah (Ph.D) dalam bidang Seni Halu
pelajarannya di Cranbrook Academy of Art
Program Seni Halus, Universiti Sains Malays

Beliau telah mengadakan lebih kurang
Antara anugerah yang pernah diterimanya
(1967-1968), British Council Visitorship (1975) dan Austr
dianugerahkan geran penyelidikan dan pembanguna
tumbuh-tumbuhan asli bagi pengeluaran pulpa dan k
pernah mendapat Hadiah Pertama di BAA 1st Juried Ex
Nota

Guru • Guru membimbing murid untuk meng

ula Jadi atau Objek Buatan Manusia

menghasilkan karya menggambar. Karya
menggunakan blok yang sama. Kita telah
silkan karya cetakan menggunakan blok
mpelajari teknik cetakan menggunakan

ontoh blok kayu dan hasil cetakannya.

oh Seni

938 di Kuala Terengganu, Terengganu. Beliau berkelulusan
us dari New York University. Beliau juga pernah melanjutkan
t dan University of Michigan. Beliau merupakan pengasas
sia.

g 15 pameran secara solo di dalam dan di luar negara.
ialah Frank Sullivan Prize (1964), Fulbright Hays Scholarship
ralian Government Cultural Award (1978). Beliau pernah
an (R & D) oleh kerajaan Malaysia untuk penyelidikan
kertas dari tahun 1989 hingga tahun 1991. Lukisan beliau
xhibition of Michigan Painting pada tahun 1968.

genal cetakan timbul daripada blok kayu. 15

Teknik

Blok kayu digunakan untuk menghasilka
blok kayu ialah mengorek permukaan bl
diwarnakan dan dicetakkan. Karya cetaka
stensilan dan mozek.

Gambar di bawah menunjukkan me
blok kayu.

1

2. Pisau ukir.

4. Media yang diperlu

Nota

16 Guru • Guru menerangkan alat yang

kayu kepada murid.

an cetakan timbul. Cara menyediakan
lok yang telah dilakarkan. Blok itu akan
an ini boleh digabungkan dengan teknik

edia untuk menghasilkan karya cetakan

1. Lakaran. KBAT

Mengapakah kita tidak
digalakkan untuk membuat
lakaran yang kompleks
pada blok cetakan?

3. Blok kayu yang dikorek.

5. Hasil
cetakan.

ukan.

akan digunakan untuk membuat blok 1.1
1.2

Aplikasi Seni

Media

Alat Ba

Blok cetakan, stensil, gunting Kertas lukisan
atau alatan lain yang sesuai air, gam ata

yang

Aktiviti

Yang berikut ialah langkah untuk mengh
1.

Sediakan media.

2.

Lakarkan gambar di atas blok kayu.

Nota • Guru membimbing murid untuk men
Guru pisau ukir dengan cara yang betul.

ahan Teknik

n, oil pastel, cat Teknik campuran
au bahan lain (cetakan timbul, mozek
sesuai
dan stensilan)

hasilkan karya teknik cetakan blok kayu.

KBAT
Jelaskan bahan
lain untuk
menghasilkan
teknik cetakan.

3.

Korekkan lakaran.

ngorek lakaran menggunakan 1.2 17
1.3

4.

Ratakan warna pada permukaan cermin
menggunakan penggelek.

6.

Letakkan kertas di atas blok.

8.

Angkatkan kertas.

Nota

18 Guru • Guru membimbing murid untuk

menggunakan alat lain, conto