ป.4 เล่มที่ 2 เริ่มต้นเขียนโปรเเกรม Scratch

แบบฝึกทักษะการเขียนโปรแกรม Scratch เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ กลุ่มสาระการ เรียนรู้ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (วิทยาการคํานวณ) สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เล่มนี้ ได้จัดทําขึ้นเพื่อเป็นสื่อประกอบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับ ปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตาม หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขึ้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 เพื่อ เสริมสร้างกระบวนการคิดเชิงคํานวณผ่านการ เขียนโปรแกรมอีกทั้งยังส่งเสริมให้ผู้เรียนมีทักษะ ความคิดสร้างสรรค์ ทักษะกระบวนการแก้ปัญหา และทักษะความสามารถทางด้านเทคโนโลยี ที่ สอดคล้องกับทักษะที่จําเป็นของผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 ซึ่งแบบฝึกทักษะการ เขียนโปรแกรม Scratch เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (วิทยาการ คํานวณ) สําหรับนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 มีทั้งหมด 5 เล่ม ดังนี้ เล่มที่ 1 เรื่อง รู้จักโปรแกรม Scratch เล่มที่ 2 เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch เล่มที่ 3 เรื่อง การวางบล็อกโค้ด Scratch เล่มที่ 4 เรื่อง การสร้างเกมอย่างง่าย ด้วยโปรแกรม Scratch เล่มที่ 5 เรื่อง เกมสร้างสรรค์ Scratch เล่มที่ 2 เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch มุ่งเน้นให้นักเรียนมีความรู้เกี่ยวกับแท็บการ ทํางานพื้นฐานของ Scratch ตัวละคร (Sprite) ฉากหลัง (Backdrop) และเสียงประกอบและดนตรี (Sound & Music) ผู้จัดทําหวังเป็นอย่างยิ่งว่าแบบฝึกทักษะการเขียนโปรแกรม Scratch เพื่อส่งเสริมความคิด สร้างสรรค์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (วิทยาการคํานวณ) สําหรับนักเรียนชั้น ประถมศึกษาปีที่ 4 ทั้ง 5 เล่มนี้ จะเป็นประโยชน์ ต่อครูผู้สอน นักเรียนและสามารถเป็นตัวอย่างแก่ผู้ ที่สนใจได้ต่อไป สุพัตรา ลีลาทิวานนท์ ก

สารบัญ เรื่อง หน้า คํานํา ก สารบัญ ข คําชี้แจงแบบฝึกทักษะ ค คําแนะนําสําหรับครู ง คําแนะนําสําหรับนักเรียน จ มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด ฉ จุดประสงค์การเรียนรู้ ฉ แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch 1 ใบความรู้ที่ 1 แท็บการทํางานพื้นฐานของ Scratch 5 ใบงานที่ 1 แท็บการทํางานพื้นฐานของ Scratch 16 ใบความรู้ที่ 2 ตัวละคร (Sprite) 18 ใบงานที่ 2 ตัวละคร (Sprite) 29 ใบความรู้ที่ 3 ฉากหลัง (Backdrop) 31 ใบงานที่ 3 ฉากหลัง (Backdrop) 42 ใบความรู้ที่ 4 เสียงประกอบและดนตรี (Sound & Music) 43 ใบงานที่ 4 เสียงประกอบและดนตรี (Sound & Music) 51 แบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch 54 บรรณานุกรม 58 ภาคผนวก เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch 60 เฉลยใบงานที่ 1 แท็บการทํางานพื้นฐานของ Scratch 61 เฉลยใบงานที่ 2 ตัวละคร (Sprite) 63 เฉลยใบงานที่ 3 ฉากหลัง (Backdrop) 65 เฉลยใบงานที่ 4 เสียงประกอบและดนตรี (Sound & Music) 66 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch 69 ประวัติผู้จัดทํา ข

แบบฝึกทักษะการเขียนโปรแกรม Scratch เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ กลุ่มสาระการ เรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี(วิทยาการคํานวณ) สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 มี ทั้งหมด 5 เล่ม ดังนี้ เล่มที่ 1 เรื่อง รู้จักโปรแกรม Scratch เล่มที่ 2 เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch เล่มที่ 3 เรื่อง การวางบล็อกโค้ด Scratch เล่มที่ 4 เรื่อง การสร้างเกมอย่างง่าย ด้วยโปรแกรม Scratch เล่มที่ 5 เรื่อง เกมสร้างสรรค์ Scratch แบบฝึกทักษะการเขียนโปรแกรม Scratch เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ กลุ่มสาระการ เรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี(วิทยาการคํานวณ) สําหรับนักเรียนชั้น ประถมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch เล่มนี้ใช้เวลา 4 ชั่วโมง ประกอบไปด้วย 1. คํานํา / สารบัญ 2. คําชี้แจง 3. คําแนะนําสําหรับครู/ คําแนะนําสําหรับนักเรียน 4. มาตรฐานการเรียนรู้/ ตัวชี้วัด / จุดประสงค์การเรียนรู้ 5. ใบความรู้/ แบบฝึกทักษะ /แบบทดสอบ 6. บรรณานุกรม 7. เฉลยแบบฝึกทักษะ และแบบทดสอบ ค

1. ครูศึกษาแบบฝึกทักษะการเขียนโปรแกรม Scratch เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ กลุ่มสาระ การเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี(วิทยาการคํานวณ) สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เล่มที่ 2 เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch อย่างละเอียด 2. ครูแจกแบบฝึกทักษะการเขียนโปรแกรม Scratch เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ กลุ่มสาระ การเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี(วิทยาการคํานวณ) สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เล่มที่ 2 เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch ให้นักเรียนทุกคน 3. ให้นักเรียนทําแบบทดสอบก่อนเรียนเป็นรายบุคคลเพื่อประเมินความรู้เดิมของนักเรียน 4. แจ้งมาตราฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด และจุดประสงค์การเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ 5. ครูดําเนินการสอนตามกิจกรรมที่กําหนดไว้ในแผนการจัดการเรียนรู้ 6. ขณะที่นักเรียนทําแบบฝึกทักษะการเขียนโปรแกรม Scratch เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี(วิทยาการคํานวณ) สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เล่มที่ 2เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch ครูต้องคอยแนะนํา ให้คําปรึกษาและช่วยเหลือ 7. หลักจากนักเรียนได้ศึกษาและทําแบบฝึกทักษะการเขียนโปรแกรม Scratch เพื่อส่งเสริม ความคิดสร้างสรรค์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี(วิทยาการคํานวณ) สําหรับนักเรียนชั้น ประถมศึกษาปีที่ 4 เล่มที่ 2 เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch เสร็จเรียบร้อยแล้ว ครูและนักเรียนเฉลย กิจกรรมร่วมกันพร้อมสรุปเพื่อให้นักเรียนนําไปปรับปรุงและพัฒนาในการทําชุดฝึกทักษะชุดต่อๆ ไป 8. ให้นักเรียนทําแบบทดสอบหลังเรียนเป็นรายบุคคล เพื่อประเมินผลการเรียนรู้ ง

1. นักเรียนทําแบบทดสอบก่อนเรียน เล่มที่ 2 เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch 2. นักเรียนศึกษาทําความเข้าใจใบความรู้และตัวอย่างในแบบฝึกทักษะการเขียนโปรแกรม Scratch เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี(วิทยาการคํานวณ) สําหรับ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เล่มที่ 2 เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch 3. นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมตามที่ได้รับมอบหมายในแต่ละกิจกรรมที่กําหนดให้ครบถ้วน ตามลําดับ ด้วยความตั้งใจ และคิดให้รอบคอบ 4. เมื่อนักเรียนมีปัญหาในกิจกรรมใด ให้ชักถามครูทันที 5. เมื่อนักเรียนทําแบบฝึกทักษะในชุดฝึกทักษะทุกแบบฝึกแล้ว ให้นักเรียนทําแบบทดสอบหลัง เรียน เล่มที่ 2 เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch จ

1. นักเรียนอธิบายแท็บการทํางานพื้นฐานของ Scratch ได้ 2. นักเรียนสามารถใช้งานแท็บการทํางานพื้นฐานของ Scratch ตัวละคร ฉากหลัง เสียงประกอบ และดนตรีได้ 3. นักเรียนสามารถใช้งานตัวละคร และฉากหลัง เพื่อสร้างโปรแกรมได้ 4. นักเรียนเข้าใจการทํางานเสียงประกอบและดนตรี 5. นักเรียนเห็นความสําคัญของการใช้งานเทคโนโลยีเพื่อช่วยแก้ปัญหาในชีวิตประจําวัน มาตรฐานการเรียนรู้ ว 4.2 เข้าใจ และใช้แนวคิดเชิงคํานวณในการแก้ปัญหาที่พบในชีวิตจริงอย่างเป็นขั้นตอนและเป็น ระบบใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในการเรียนรู้ การทํางาน และการแก้ปัญหาได้ อย่างมีประสิทธิภาพ รู้เท่าทัน และมีจริยธรรม ตัวชี้วัด ป.4/2 ออกแบบและเขียนโปรแกรมอย่างง่าย โดยใช้ซอฟต์แวร์หรือสื่อและตรวจหาข้อผิดพลาด และแก้ไข ฉ

ค าชี้แจง ให้นักเรียนเลือกคําตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคําตอบเดียว แล้วทําเครื่องหมายกากบาท (x) ลงในกระดาษคําตอบ จํานวน 10 ข้อ (คะแนนเต็ม 10 คะแนน) 1. จากภาพ เรียกว่าอะไรในโปรแกรม Scratch ก. กลุ่มบล็อกคําสั่ง ข. พื้นที่เขียนสคริปต์ (Script) ค. ตัวละคร ง. ข้อมูลของเวที หรือตัวละครที่ถูกเลือก (Sprite Header Pane) 2. การกําหนดค่าในข้อใดที่ทําให้ตัวละครกลับหัว ดังรูป ก. ค่า x เป็น 0 ค่า y เป็น -90 ข. ค่า Direction เท่ากับ -90 ค. ค่า Direction เท่ากับ 90 ง. ค่า y เป็น 0 ค่า x เป็น -90 1

3. จากรูป ผู้เขียนกําลังเขียนบล็อกคําสั่งให้กับตัวละครหมายเลขใด ก. หมายเลข 1 ข. หมายเลข 2 ค. หมายเลข 3 ง. หมายเลข 4 4. การกําหนดให้ตัวละครเปลี่ยนจากรูปร่างหนึ่งไปอีกรูปร่างหนึ่งได้นั้น จะต้องเลือกใช้คําสั่งใด ก. คําสั่ง Next Backdrop ข. คําสั่ง Change Costume ค. คําสั่ง Next Costume ง. คําสั่ง Go to Sprite 5. จากภาพ เครื่องมีนี้มีหน้าทํางานอย่างไร ก. ประทับตราตัวละคร ข. ลดขนาดตัวละคร ค. เพิ่มขนาดตัวละคร ง. โหมดเต็มหน้าจอ 1 2 3 4 2

6. จากภาพ เครื่องมีนี้มีหน้าทํางานอย่างไร ก. ตําแหน่งการแสดงผลของตัวละคร ข. ตําแหน่งการแสดงผลของฉากหลัง ค. การกําหนดทิศทางการหมุนตัวละครไปในทิศทางต่าง ๆ ง. การกําหนดตัวละครให้ใหญ่ขึ้น 7. หากต้องการเพิ่มตัวละคร ต้องกดที่สัญลักษณ์เครื่องมือใด ก. ข. ค. ง. 8. คําสั่ง Duplicate มีประโยชน์อย่างไร ก. ใช้ย่อตัวละครให้เล็กลง ข. ใช้ขยายตัวละครให้ใหญ่ขึ้น ค. ใช้ลบ ตัวละคร ชุดตัวละคร เสียง บล็อกคําสั่ง ง. ใช้ทําซํ้า ตัวละคร ชุดตัวละคร เสียง บล็อกคําสั่ง 9. ถ้าต้องการกําหนดให้ตัวละครเคลื่อนที่ไปข้างหน้า หมุนไปทางซ้ายหรือขวา จะต้องเลือกใช้คําสั่ง ในกลุ่มใด ก. กลุ่ม Looks ข. กลุ่ม Control ค. กลุ่ม Motion ง. กลุ่ม Sensing 10. จากภาพ คือเครื่องมืออะไร ก. เครื่องมือปรับเสียง ข. เครื่องมือส่วนขยาย ค. เครื่องมือตั้งค่า ง. เครื่องมือเพิ่มบล็อกคําสั่ง 3

กระดาษค าตอบแบบทดสอบก่อนเรียน แบบฝึกทักษะการเขียนโปรแกรม Scratch เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ ส าหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 รายวิชาเทคโนโลยี (วิทยาการค านวณ) กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เล่มที่ 2 เรื่อง เริ่มต้นเขียนโปรแกรม Scratch 4

ใบความรู้ที่ 1 แท็บการท างานพื้นฐานโปรแกรม Scratch การทํางานใน Scratch แท็บหลักที่ใช้ในการสร้างโปรเจกต์วางโค้ด และออกแบบ ตัวละคร กับฉากหลัง รวมถึงการจัดการกับเสียง พื้นฐานเราจะทํางานอยู่ 3 แท็บ ดังนี้ 1. แท็บโค้ด (Code) จะใช้สําหรับเลือกบล็อกโค้ดคําสั่งต่างๆ ที่จะนํามาเขียนโปรแกรม โดยสามารถแบ่งส่วนของโค้ดออกเป็น 2 ส่วน คือ กลุ่มของคําสั่งและคําสั่งต่างๆ บล็อกค าสั่ง กลุ่มบล็อกค าสั่ง 5

โดยกลุ่มของคําสั่ง หรือสคริปต์ (Script) เริ่มต้นจะมี 9 กลุ่ม คือ Motion, Looks, Sound, Events, Control, Sensing, Operator, Variables และ My Blocks โดยแต่ละบล็อกจะถูกแยก ออกจากกันด้วยสีต่างๆ เช่น บล็อกของ Motion เป็นสีฟ้า บล็อกของ Looks เป็นสีม่วง เป็นต้น และแต่ละกลุ่มมีหน้าที่แตกต่างกัน ดังนี้ กลุ่มบล๊อกค าสั่งหลัก การท างาน ใช้ควบคุมการเคลื่อนไหวไปทางซ้าย-ขวา บน-ล่าง หรือหมุนตัว ละครไปในทิศทางต่างๆ ใช้กําหนดลักษณะการแสดงผลต่างๆ เช่น สีฉากหลัง เปลี่ยนตัว ละคร เปลี่ยนขนาดตัวละคร การแสดงและซ่อนตัวละคร เป็นต้น ใช้กําหนดควบคุมการแสดงเสียง ใช้กําหนดว่าเมื่อเกิดเหตุการณ์ต่างๆ เช่น การคลิกตัวละคร หรือ การกดปุ่มใดๆ ของแป้นพิมพ์ แล้วให้โปรแกรมทํางานอะไร ใช้ควบคุมการทํางาน เช่น กําหนดให้ตัวละครแสดงผลซํ้า กําหนดเงื่อนไขในการแสดงผลตัวละคร เป็นต้น ใช้สําหรับการรับรู้ เช่น การสัมผัสการกดปุ่มบนแป้นพิมพ์ เป็น ต้น ใช้กําหนด Operator การทํางานต่างๆ รวมถึงฟังก์ชันการทํางาน ทางคณิตศาสตร์ด้วย เช่น หาค่าตัวเลขที่มากกว่า น้อยกว่า หรือ เท่ากัน ฟังก์ชันสําหรับการสุ่มตัวเลข เป็นต้น ใช้สร้างตัวแปร และลิสล์ต่างๆ ใช้สร้างบล็อกการทํางานต่างๆ ด้วยตนเอง เช่น ถ้าต้องการบวก เลขเราก็สามารถสร้างบล็อกการทํางานสําหรับการบวกเลขนี้ ขึ้นมาเองได้ เป็นต้น 6

นอกจากกลุ่มบล็อกคําสั่งหลัก ยังมีส่วนเพิ่มเติมคือ ส่วนขยาย (Extension) ที่ประกอบด้วย กลุ่มบล็อกคําสั่งต่างๆ เช่น ประเภทเพลง หรือวิดีโอ ที่เพิ่มเติมขึ้นมานอกเหนือจากกลุ่มบล็อกคําสั่ง หลัก เราสามารถเลือกเพิ่มส่วนขยายเข้ามาได้ด้วยการเรียกใช้งานจะต้องทําการ เพิ่มส่วนขยาย (Add Extension) ก่อน โดยคลิกปุ่ม ซึ่งอยู่ภายใต้กลุ่มบล็อกคําสั่ง ดังนี้ กลุ่มบล็อกค าสั่งหลัก การท างาน Music ใช้สร้างเสียงจากเครื่องดนตรีประเภทต่างๆ เช่น เปียโน กีต้าร์ เป็นต้น รวมถึงการสร้างเสียงกลองด้วย Pen ใช้เสมือนปากกาให้เราวาดเส้นหรือวัตถุต่างๆลงไปบน เวทีได้ Video Seech ใช้สําหรับจับการเคลื่อนไหวการทํางานของวิดีโอ Text to Speech ใช้กําหนดเสียงพูดต่างๆ ในโปรแกรม เช่น กําหนดให้ โปรแกรมพูดว่า Hello เป็นต้น Translate ใช้แปลข้อความจากภาษาหนึ่งไปภาษาหนึ่ง Makey Makey อุปกรณ์เสริมต้องซื้อเพิ่ม Makey Makey คือแผงวงจรควบคุมที่ช่วยทําให้วัตถุ ต่างๆ กลายเป็นปุ่มกดได้ เพียงแค่เชื่อมต่อสายของ Makey Makey เข้ากับวัตถุนั้นๆ คลิกที่นี่เพิ่มส่วนขยาย (Add Extension) 7

หากต้องการเพิ่มกลุ่มบล็อกคําสั่งใดๆ ที่อยู่ในส่วนขยาย (Extension) ลงไปในโปรแกรม Scratch สามารถทําได้ดังนี้ 1. คลิกที่กลุ่มบล็อกคําสั่งที่ต้องการ เช่น ถ้าต้องการเพิ่มกลุ่มบล็อกคําสั่ง Pen ให้ทําการ คลิกที่ Pen ดังรูป 2. กลุ่มบล็อกคําสั่งที่เลือกจะถูกส่งขึ้นมาต่อท้ายจากกลุ่มบล็อกคําสั่งหลัก โดยหลังเพิ่มกลุ่ม บล็อกคําสั่งแล้วเราจะสามารถเรียกใช้งานบล็อกคําสั่งต่าง ๆ ที่อยู่ภายใต้บล็อกคําสั่งนั้นได้ คลิกปุ่มบล็อกค าสั่ง Pen กลุ่มบล็อกค าสั่ง Pen ที่ถูกเพิ่ม เราสามารถใช้งานบล็อกค าสั่งต่างๆที่ อยู่ภายใต้กลุ่มบล็อกค าสั่ง Pen ได้ 1 2 8

2. แท็บคอสตูม (Costumes) หรือ Paint Editor เป็นส่วนของโปรแกรมสําหรับจัดการกับ ภาพตัวละครและฉากหลัง โดยมีเครื่องมือในการแก้ไขภาพได้ทั้งแบบเวกเตอร์ และบิตแมป ในการใช้ งาน Paint Editor นั้น ก่อนอื่น เราจะต้องคลิกเลือกตัวละครที่อยู่ใน Sprite pane หรือ แบ็กดรอป ใน Stage pane เสียก่อน แล้วจึงคลิกแท็บคอสตูม (Costumes) ส่วนประกอบต่างๆ ของแท็บคอสตูม (Costumes) 1 2 3 4 5 6 7 คลิกเลือกคอสตูมที่ต้องการแก้ไข หมายเลข ชื่อ และ ขนาดของคอสตูม เลื่อนเมาส์ไปชี้ที่ปุ่มนี้ แถบจะเลื่อนขึ้นมา แปลงภาพเวกเตอร์ เป็นบิตแมป อัปโหลดไฟล์ภาพ วาดภาพ Paint Editor สุ่มภาพจากไลบรารี่ เลือกภาพจากไลบรารี่ ด้วยปุ่มนี้ เราสามารถเพิ่มคอสตูม และแบ็กดรอปใหม่ได้หลายวิธี Zoom in Zoom out เราสามารถซูมเข้า-ออก และ รีเซตค่าซูมกลับมาเป็น 100% Reset Zoom 9

คลิกเพื่อแก้ไขชื่อคอสตูม Undo Redo รวมเป็นกลุ่ม แยกจากกลุ่ม ย้ายขึ้น-ลง 1 เลเยอร์ ย้ายไปเลเยอร์ บนสุดหรือล่างสุด พลิกตามแนวนอน หรือแนวตั้ง ลบ ก๊อปปี้ หรือวาง จากคลิปบอร์ด เลือกสีและขนาด ของเส้นขอบ เลือกสีที่จะใช้เติม กรณีเลือกสีเดียว กรณีไล่เฉดสี คลิกปุ่มนี้ เพื่อให้สีใส คลิกปุ่มนี้ เพื่อดูตัวอย่างสี เลือกสีด้วยการปรับสไลด์ทั้ง 3 คือ Color, Saturation และ Brightness ตัวอย่างการไล่เฉดสีแบบต่างๆ • กด Shift ค้างไว้ เพื่อวาด วงกลม สี่เหลี่ยมจัตุรัสหรือ ลากเส้นเฉียงทีละ 45 องศา • กด Ctrl-A เพื่อเลือกรูปทรง ทั้งหมด 10

3. แท็บเสียง (Sound) เป็นส่วนของโปรแกรมสําหรับจัดการกับคลิปเสียง ใช้สําหรับ ปรับแต่งเสียงที่นํามาประกอบการแสดงของตัวละคร โดยจะปรับแต่ง, กําหนดเอฟเฟ็กต์เสียง เฟดอิน , เฟดเอาต์หรือปิดเสียงได้ นอกจากนี้สามารถเพิ่มโน้ตเข้ามาแต่งเสียง หรือบันทึกเสียงพูดของเราได้ ในการใช้งาน Sound Editor นั้น ก่อนอื่นเราจะต้องคลิกเลือกตัวละครที่อยู่ใน Sprite pane หรือแบ็กดรอปใน Stage pane เสียก่อนแล้วจึงคลิกแท็บ Sounds ส่วนประกอบต่างๆ ของแท็บเสียง (Sound) Redo Undo คลิกเพื่อแก้ไขชื่อ ของคลิปเสียง คลิกเลือกคลิปเสียง ที่ต้องการแก้ไข ก็อปปี้ หรือวาง จากคลิปบอร์ด ก็อปปี้เป็นคลิปใหม่ ลบส่วนที่เหลือ ชื่อและความยาว ของคลิป เลื่อนเมาส์ไปชี้ที่ปุ่มนี้ แถบจะเลื่อนขึ้นมา เล่นคลิปเสียง (space) เร่ง-ลด ความเร็ว ในการเล่นคลิปเสียง ปรับความดัง ของเสียง เงียบเสียง ปรับตอนต้นหรือ ท้ายให้เบาลง เล่นเสียงกลับหลัง เสียงหุ่นยนต์ ด้วยปุ่มนี้ เราสามารถเพิ่มคลิปเสียงได้หลายวิธี อัปโหลดไฟล์เสียง สุ่มคลิปเสียงจากไลบรารี บันทึกเสียงด้วยไมโครโฟน เลือกคลิปเสียงจากไลบรารี • หากต้องการลบคลิปที่ไม่ได้ เลือกให้กด Shift + Delete ลากเมาส์เพื่อเลือก บางส่วนของคลิป 11

แท็บฉากหลัง (Backdrops) จะใช้สําหรับเลือกฉากหลังให้กับเวที โดยที่เราต้องคลิกที่ กรอบฉากหลังที่มุมล่างขวาของหน้าจอโปรแกรมก่อน แท็บคอสตูม Costumes จะเปลี่ยนเป็นฉาก หลัง Backdrops ให้อัตโนมัติ โดยจะเลือกสลับการใช้งานฉากหลังของเวที หรือออกแบบฉากหลัง ใหม่ก็ได้ เวที (Stage) เป็นพื้นที่สําหรับให้ตัวละครแสดงโดยเลือกภาพฉากหลัง (Backdrop) สําหรับ เวทีได้ เวทีมีขอบเขตที่แน่นอน โดยแต่ละตําแหน่งบนเวที มีขนาด 480 หน่วย ในแนวนอน (แกน x) และ 360 หน่วยในแนวตั้ง (แกน y) แต่ละโปรเจกต์จะมีเวทีเดียว จึงมีชื่อเดียวและไม่สามารถเปลี่ยนชื่อได้ แต่เปลี่ยนฉากหลัง (Backdrop) ได้เวทีใช้แสดงผลการทํางานของสคริปต์ (Script), เสียง (Sound) ได้ และพื้นหลังที่จะ แสดงบนเวทีจะต้องมีขนาดไม่เกินขนาดของเวที (480x360) ถ้าพื้นหลังที่ใช้มีขนาดใหญ่กว่า โปรแกรมScratch จะลดขนาดพื้นหลังนั้นอัตโนมัติเพื่อให้พอดีกับขนาดของเวที คลิกที่นี่ก่อน แท็บฉากหลัง (Backdrops) 12

การก าหนดต าแหน่ง ในการกําหนดตําแหน่งของตัวละครบนเวทีนั้น จะอาศัยพิกัดตามแกน x (แนวนอน) ซึ่งมีค่า ตั้งแต่ -240 ถึง 240 และแกน y (แนวตั้ง) มีค่าตั้งแต่ -180 ถึง 180 ดังนั้น หากเรากําหนดตําแหน่ง ของตัวละครให้อยู่ที่ (0,0) ตัวละครนั้นก็จะอยู่กลางเวทีนั่นเอง เราสามารถกําหนดตําแหน่งของตัวละครโดยใช้เมาส์ลากตัวละครไปวางตําแหน่งใดๆ บน เวทีหรือกําหนดตัวเลขพิกัดลงในช่อง x,y ก็ได้ 13

การปรับขนาดการแสดงผลของฉากพื้นหลังเวที เราสามารถปรับขนาดของฉากพื้นหลังเวทีได้ 3 รูปแบบดังนี้ คือ การปรับขนาดการแสดงผลของฉากพื้นหลังเวทีให้แคบลง และขยายขนาดส่วนของพื้นที่ เขียนโปรแกรมให้กว้างขึ้น ดังรูป 1 ขยายขนาดส่วนของพื้นที่เขียนโปรแกรมให้กว้างขึ้น 1 2 3 14

ขยายขนาดส่วนของเวที คือ การปรับขนาดการแสดงผลของฉากพื้นหลังเวทีให้กว้างขึ้น และบีบส่วนของโค้ดให้แคบ ลง ดังรูป 2 3 คือ โหมดเต็มจอ เป็นการปรับขนาดการแสดงผลของฉากพื้นหลังเวทีให้แสดงเต็มจอ 15

แบบฝึกทักษะที่ 1 แท็บหลักที่ใช้ในการสร้างโปรเจกต์ ค าชี้แจง : ให้นักเรียนตอบค าถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง (คะแนนเต็ม 10 คะแนน) 1. การทํางานใน Scratch แท็บหลักที่ใช้ในการสร้างโปรเจกต์ประกอบด้วยอะไรบ้าง ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 2. แท็บโค้ด คือ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 3. แท็บคอสตูม (Costumes) คือ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 4. แท็บเสียง (Sound) คือ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 5. ฉากหลัง (Backdrops) คือ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 6. เวที (Stage) คือ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 16

7. ส่วนขยาย (Extension) คือ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 8. ให้นักเรียนโยงเส้นจับคู่โดยการโยงเส้นบล็อกคําสั่งหลักกับหน้าที่การทํางาน ใช้ก าหนดลักษณะแสดงผลต่างๆ เช่น สีฉากหลัง เปลี่ยนตัวละคร เปลี่ยนขนาดตัวละคร การแสดง และ ซ่อนตัวละคร เป็นต้น ใช้ควบคุมการเคลื่อนไหวไปทางซ้าย-ขวา บน-ล่าง หรือ หมุนตัวละครไปทิศทางต่างๆ ใช้ก าหนดว่าเมื่อเกิดเหตุการณ์ต่างๆ เช่น การคลิกตัว ละคร หรือการกดปุ่มใดๆ บนแป้นพิมพ์ แล้วให้ โปรแกรมท างานอะไร ใช้ควบคุมการท างาน เช่น ก าหนดให้ตัวละครแสดงผล ซ ้า ก าหนดเงื่อนไขในการแสดงผลตัวละคร เป็นต้น ใช้ก าหนดและควบคุมการแสดงเสียง 17

ใบความรู้ที่ 2 ตัวละคร (Sprite) ตัวละคร (Sprite) ตัวละคร (Sprite) คือสิ่งที่สร้างขึ้นมาเพื่อใช้แสดงบทบาทหน้าที่บนเวที ตามวัตถุประสงค์ที่ ได้ออกแบบไว้เช่น ถ้าเราสร้างโปรแกรม เกมแมวจับหนูตัวละครในที่นี้ ก็คือ แมวและหนูนั่นเอง ซึ่ง ในโปรแกรมหนึ่งจะมีตัวละครตัวเดียวหรือหลายตัวก็ได้ ตัวละครจะประกอบด้วยคุณสมบัติ2 ประการ คือ คุณลักษณะ และพฤติกรรม - คุณลักษณะ คือ สิ่งที่บ่งบอกลักษณะทั่วไปของตัวละคร เช่น ชื่อตัวละคร เครื่องแต่งกาย ของตัวละครท่าทางของตัวละคร เป็นต้น - พฤติกรรม คือ สิ่งที่ตัวละครสามารถกระทําออกมาได้ตามโค้ดการควบคุมหรือสร้าง เหตุการณ์ให้ทําอะไรเช่น วิ่ง เดินหน้า ถอยหลัง หรือกระโดด เป็นต้น 18

ค าสั่งต่างๆ ของรายการตัวละคร(Sprite) คลิกเพื่อแสดงหรือซ่อน ตัวละครบนเวที คลิกเพื่อแก้ไขชื่อตัวละคร กําหนดขนาดของ ตัวละคร เป็น % ตําแหน่งของตัวละคร เราสามารถเพิ่มตัวละครได้หลายวิธี กําหนดทิศทางการเคลื่อนไหวที่สไปรต์เป็นค่ามุม ตั้งแต่ 0-180 และ -179 ถึง -1 องศา เมื่อคลิกขวาที่ตัวละคร เมนูลัดจะปรากฏ • Duplicate ก็อปปี้ตัวละครนี้ • Export ส่งออกตัวละครนี้เป็นไฟล์ .sprite3 • Delete ลบตัวละครนี้ หมายเหตุ เมื่อคลิกขวที่คอสตูมคลิปเสียง และแบ็กดรอป ก็จะมีเมนูลัดแบบเดียวกัน Sprite pane อัปโหลดไฟล์ภาพ วาดภาพ Paint Editor สุ่มภาพจากไลบรารี่ เลือกภาพจากไลบรารี่ 19

การสร้างตัวละครใหม่ (Add New Sprite) เราสามารถสร้างตัวละครใหม่ๆ ลงบนเวทีได้โดยนําเมาส์เลื่อนไปที่ปุ่ม เพื่อสร้างตัว ละคร ทั้งนี้ สามารถเลือกสร้างตัวละครได้หลายรูปแบบดังนี้ อัปโหลดไฟล์ภาพ วาดภาพ Paint Editor สุ่มภาพจากไลบรารี่ เลือกภาพจากไลบรารี่ เราสามารถเพิ่มตัวละครได้หลายวิธี ➢ เลือกภาพจากไลบรารี่ (Choose a Sprite) คือการเลือกสร้างตัวละครจากไลบรารี่ซึ่งเป็นคลัง ภาพตัวละครต่างๆ ที่โปรแกรม Scratch ได้จัดเตรียมไว้ให้แล้ว หากต้องการสร้างตัวละครใดลงเวที ให้คลิกเลือกภาพนั้น 20

➢ วาดรูป (Paint) คือ การวาดตัวละครใหม่ด้วยตนเองโดยจะมีเครื่องมือต่างๆ ให้เลือกใช้มากมาย ดังรูป ➢ สุ่มภาพจากไลบรารี่ (Surprise) คือ โปรแกรม Scratch จะสุ่มเลือกสร้างตัวละครขึ้นมาบนฉาก เวทีให้โดย อัตโนมัติ ➢ อัปโหลดไฟล์ภาพ (Upload Sprite) คือ การเลือกอัปโหลดไฟล์รูปภาพที่ต้องการใช้สร้างเป็น ตัวละคร ภาพที่น ามาใช้ท าตัวละครจะเป็นภาพบิตแมป (Bitmap)และภาพ เวกเตอร์ (Vector)แต่จะนิยมเป็นแบบเวกเตอร์มากกว่า เพราะจะท าพื้น หลังโปร่งใส มองเห็นรูปร่างตัดกับฉากหลัง (Backdrop) ได้ดีกว่า จํานวนตัวละครที่แทรก ตัวละครบนเวที 21

ตรวจสอบด้วยตัวละครและคอสตูม จากการเพิ่มตัวละคร เข้ามาแสดงในเวที จากคอลเล็คชันตัวละครที่โปรแกรมมีให้ ตัวละคร หลายๆ ตัวจะมี หลายอิริยาบท หรือหลายท่วงท่า ซึ่งใน Scratch จะเรียกว่าคอสตูม (Costume) ตัว ละครแต่ละตัวจะมีการแต่งตัว และกิริยาท่าท่างไม่เหมือนกัน บางตัวมี 3-4 คอสตูม บางตัวละครก็มี แค่ 1 หรือ 2 คอสตูม เริ่มแรกจะแสดงที่ คอสตูม หมายเลข 1 ด้านบนสุดเสมอ หลังจากแทรกตัวละครเข้ามาแล้ว ให้คลิกแท็บ Costumes (คอสตูม) จะเห็นจํานวนคอสตูม ลองคลิกสลับดู ได้หรือแทรกตัวละครเข้ามาเท่ากับจํานวนคอสตูม แล้วเลือกแสดงสลับกันเพื่อ ตรวจสอบได้เช่นกัน ตัวอย่าง คอสตูมตัวละคร จํานวนคอสตูมของค้างคาว จํานวนคอสตูมของแมว คอสตูมของค้างคาวแต่ละตัว คอสตูมของแมวแต่ละตัว 22

การก าหนดรายละเอียดให้กับตัวละคร (Sprite Info) หลังจากการเพิ่มตัวละครเข้ามาแล้ว จะเห็นตัวละครปรากฏบนเวทีทุกตัว เราต้องไป กําหนดการแสดง ตําแหน่ง และขนาดตัวละครใหม่ โดยเราสามารถกําหนดรายละเอียดต่างๆ ได้ดังนี้ คือ ชื่อของตัวละคร ซึ่งเราสามารถแก้ไขชื่อของตัวละครได้ โดยให้ พิมพ์ชื่อที่ ต้องการ และกด Enter แล้วชื่อตัวละครจะถูกเปลี่ยนเป็นชื่อใหม่ ดังรูป 1 1 2 3 4 5 23

2 x: 0 y: 0 คือ ตําแหน่งการแสดงผลของตัวละคร โดย เริ่มต้นตัว ละครจะแสดงผลที่ตําแหน่ง (0,0) ซึ่งก็คือ ตําแหน่งกลางเวทีนั่นเอง เมื่อเราขยับตําแหน่งตัวละครไปยังตําแหน่งต่างๆ บน เวทีค่าพิกัด (x,y) ก็จะเปลี่ยนไปตามตําแหน่งที่ตัว ละครอยู่หรือถ้าเรากําหนด ค่าพิกัด (x,y) เป็นค่าใด ตัวละครก็จะไปอยู่ในตําแหน่งตามค่าพิกัด ที่กําหนด หมายเหตุ : ขนาดหน้าจอการแสดงผลของโปรแกรม Scratch เป็นดังรูป 24

3 4 คือ การกําหนดว่าจะให้ตัวละครนั้นๆ แสดงผลบนเวทีหรือไม่ ตัวละครจะถูกแสดงบนเวที ตัวละครจะถูกซ่อน ไม่แสดงให้เห็นบนเวที คือ การกําหนดขนาดให้ตัวละคร ตัวอย่างเช่น 25

5 คือ การกําหนดทิศทางการหมุนตัวละครไปในทิศทางต่าง ๆ ดังนี้ 0° 45° 90° 135° 180° -135° -90° -45° All Around นอกจากกําหนดทิศทางแล้ว เรายัง กํานดให้ตัวละครหมุนไปตามทิศทางนั้นได้ด้วย Left/Right ทําให้ตัวละคร หัน ซ้าย-ขวาเท่านั้น Do not rotate ตัวละครไม่หมุน ตามทิศทางการเคลื่อนที่ การท าซ ้าหรือคัดลอกตัวละคร (Duplicate Sprite) เราสามารถสร้างคอสตูมเพิ่มด้วยการคัดลอก หรือทําซํ้าด้วยการคลิกขวาที่ตัวคอสตูมที่มีอยู่ แล้ว เลือกคําสั่ง ทําซํ้า (Duplicate) และนํามาตกแต่งเป็นตัวละครใหม่ได้ คลิกขวาบนคอสตูม แล้วเลือกทําซํ้า (Duplicate) เทคนิคการเพิ ่มคอสตูมง ่ายๆ คือ ท าซ ้าแล้ว ดัดแปลงรูปร ่างหรือ เปลี่ยนแปลงสีสันให้ แตกต่างกัน 26

การลบตัวละคร (Delete Sprite) การลบตัวละครสามารถทําได้ 2 วิธีดังนี้ วิธีที่ 1 คลิกปุ่มกากบาทที่มุมบนขวาของตัวละครที่ต้องการลบ ดังรูป วิธีที่ 2 คลิกขวาที่ตัวละครที่ต้องการลบแล้วเลือก ลบ (delete) ดังรูป 27

การอัปโหลดคอสตูมจากรูปภาพที่มี นอกเหนือจากคอสตูมหลักของตัวละครที่เลือกแล้ว นักเรียนสามารถเพิ่มคอสตูมเข้ามา โดย เลือกนํามาจากไฟล์รูปภาพที่มีภายในเครื่อง ไฟล์ภาพ *.svg, jpg, .gif, .png ซึ่งขอแนะนําให้เป็นไฟล์ แบบโปร่งใส .gif หรือ .png เพื่อให้เห็นฉากหลัง (Backdrop) ได้ 1. คลิกปุ่ม อัปโหลดคอสตูม 2. เลือกรูปภาพ 3. คลิกปุ่ม Open 28

แบบฝึกทักษะที่ 2 เรื่อง ตัวละคร (Sprite) ตอนที่ 1 ค าชี้แจง : ให้นักเรียนตอบค าถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง (5 คะแนน) 1. ให้นักเรียนอธิบายความหมายของตัวละคร (Sprite) ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 2. ให้นักเรียนบอกคุณสมบัติของตัวละคร (Sprite) มาตามความเข้าใจ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 3. เราสามารถสร้างตัวละครใหม่ๆ ลงบนเวทีได้โดยวิธีใดบ้าง ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 29

ตอนที่ 2 ค าชี้แจง : ให้นักเรียนปฏิบัติ ดังนี้ (5 คะแนน) 1. ศึกษาใบความรู้ที่ 2 เรื่อง ตัวละคร (Sprite) 2. สร้างโปรเจกต์ใหม่ จากนั้นให้ลบตัวละครแมวออกไป 3. ให้นักเรียนใช้เครื่องมือ วาดรูป (Paint) เพื่อวาดตัวละครหุ่นยนต์ด้วยตนเอง คลิกปุ่ม paint (วาดรูป) 4. ตกแต่งให้สวยงาม 5. บันทึกโปรเจกต์ใหม่ ชื่อ ตัวละคร คลิกขวา เลือกส่งออก 30

ใบความรู้ที่ 3 ฉากหลัง (Backdrop) ฉากหลัง (Backdrop) คือ ฉากที่ตัวละครของเราจะโลดแล่นไป อาจจะเป็นฉากที่พัก ห้องนอน สวนสาธารณะ ป่าเมือง หรือสถานที่ต่างๆ ที่เรานํามาสร้างเป็นฉากหลังของเกม, เรื่องเล่า และภาพเคลื่อนไหว โดย โปรแกรม Scratch จะมีฉากหลังให้เลือกมากมายหลายหมวด และเรา สามารถสร้างฉากขึ้นมาใหม่ด้วยการวาด หรือ โหลดไฟล์รูปภาพจากเครื่องคอมของเราก็ได้เช่นกัน การเลือก ฉากหลัง (Backdrop) จะเลือกได้หลายๆ ฉาก ขึ้นอยู่กับบทละครของเราว่าจะให้ สลับฉากหลัง เมื่อไหร่ เช่น วิ่งไปถึงขอบและเปลี่ยนฉากหลัง หรือเล่นเกมผ่านด่านที่ 1 ไปยังด่านที่ 2 ให้เปลี่ยนฉากหลังเป็นต้น การใช้งานฉากหลัง ฉากหลัง (Backdrop) สามารถแทรกเข้ามาได้หลายๆ ภาพทุกครั้งที่คลิก เลือกฉากหลัง (Choose a Backdrop) แล้วเลือกภาพ จะเป็นการเพิ่มฉากหลังเข้ามาเปลี่ยนฉากเป็นภาพใหม่ แต่ ภาพเดิมยังอยู่ เพื่อใช้ในการ สลับการแสดงในกรณีที่งานต้องมีการเปลี่ยนฉากหลัง เราก็จะเลือกฉาก หลังที่ต้องการใช้ทั้งหมดเข้ามาแต่จะให้แสดง ตอนไหนก็ใช้โค้ดกําหนด 1. คลิกในช่อง Backdrop 3. ฉากหลัง ที่ก าลังใช้งาน 2. คลิกเลือก ฉากหลัง (Backdrop) 31

การสร้างฉากพื้นหลังของเวที การสร้างฉากพื้นหลังของเวที (Backdrop) มีวิธี ดังนี้ 1. เลื่อนเมาส์ไปคลิกที่ปุ่ม 2. จะปรากฏหน้าต่างพื้นหลัง 1. เลื่อนเมาส์ไปคลิกที่ปุ่ม 2. จะปรากฏหน้าต่างพื้นหลัง ดังภาพ 32

ทั้งนี้ สามารถเลือกสร้างฉากพื้นหลังของเวทีได้หลายรูปแบบ ดังนี้ อัปโหลดไฟล์ภาพ วาดภาพ Paint Editor สุ่มภาพจากไลบรารี่ เลือกภาพจากไลบรารี่ เราสามารถเพิ่มตัวละครได้หลายวิธี ➢ เลือกภาพจากไลบรารี่ (Choose a Backdrop) คือการสร้างฉากพื้นหลังของเวทีจาก Backdrop Library ซึ่งเป็นคลังภาพพื้นหลังต่าง ๆ ที่ Scratch ได้จัดเตรียมไว้ให้แล้ว ดังรูป หากเรา ต้องการใช้ภาพไหน ให้คลิกเลือกภาพ นั้นจากพื้นหลังของเวทีก็จะถูกสร้างขึ้นมาตามภาพที่เลือก 33

➢ วาดภาพ (Paint) คือการวาดตกแต่งฉากพื้นหลังของเวทีด้วยตนเองโดยจะมีเครื่องมือต่างๆ ให้ เลือกใช้ มากมาย ดังรูป 1 2 3 4 5 6 7 1. เลือกรูปทรง Select 2. Reshape ปรับรูปทรง 3. ระบายสี Brush 4. Eraser ลบส่วนที่ไม่ต้องการ 5. เติมสีใส่ในรูปทรง Fill 6. Text ใส่ข้อความวาด เส้นตรง Line 7. วาดสี่เหลี่ยม Rectangle Circle วาดวงรี วงกลม ➢ สุ่มภาพจากไลบรารี่ (Surprise) คือโปรแกรม scratch จะสุ่มเลือกจากพื้นหลังขึ้นมาให้โดย อัตโนมัติ เราสามารถแก้ไขฉากพื้นหลังได้โดยจะมีเครื่องมือต่าง ๆ ให้เลือกใช้มากมาย ➢ Upload Backdrops คือการเลือกอัปโหลดไฟล์รูปภาพที่ต้องการใช้สร้างเป็นฉากพื้นหลังขอ เวที 2. เลือกรูปภาพ 3. คลิกปุ่ม Open 1. คลิกปุ่ม อัปโหลดคอสตูม 34

การแก้ไขชื่อฉากพื้นหลังของเวที เมื่อสร้างฉากพื้นหลังของเวทีแล้วเราสามารถแก้ไขชื่อฉากพื้นหลังของเวทีได้ ดังนี้ ขั้นที่ 1 คลิกที่เวที(Stage) ขั้นที่ 2 คลิกที่แท็บฉากหลัง (Backdrop) แล้วเลือกฉากหลังที่ต้องการเปลี่ยนชื่อ ขั้นที่ 3 พิมพ์ชื่อใหม่ลงไปจากนั้นกด Enter 3 1 2 35

การลบฉากพื้นหลังของเวที (Delete Stage) การลบฉากพื้นหลังของเวทีสามารถทําได้ 2 วิธี ดังนี้ วิธีที่ 1 คลิกขวาที่ฉากที่ต้องการลบแล้วเลือก ลบ (delete) ดังรูป วิธีที่ 2 คลิกปุ่มกากบาทที่มุมบนขวาของฉากที่ต้องการลบ ดังรูป 36

การท าซ ้าหรือคัดลอกฉากหลัง (Duplicate Backdrop) เราสามารถคัดลอกฉากเดิมนํามาสร้างเป็นฉากใหม่ได้ โดยคลิกขวาที่ฉากแล้วเลือก ทําซํ้า (duplicate) ดังรูป 37

วาดฉากหลังใหม่ บางทีนักเรียนอาจจะต้องการออกแบบฉากหลังเอง ให้เหมาะสมกับเรื่องราวที่กําลังสร้างก็ สามารถทําได้ โดยคลิกเปิดแท็บ ฉากหลัง (Backdrop) แล้วคลิกเลือก วาดรูป (paint) จากนั้นก็ แสดงพื้นที่ว่างๆ พร้อมกับ เครื่องมือวาดรูปขึ้นมาให้วาดรูปได้ตามจินตนาการ โหมดการวาดภาพฉากหลังจะมี 2 โหมดคือการวาดภาพแบบบิตแมป (Bitmap) การวาด ระบายสีลงใน พิกเซล (Pixel) เป็นจุดสีเล็กๆ การแก้ไขก็ต้องทําทีละจุด ส่วนการวาดภาพแบบ เวกเตอร์ (Vector) คือการวาดโดย ใช้หลักคํานวณทางวิทยาศาสตร์ วาดเส้น หรือรูปวัตถุทรง เรขาคณิตเป็นลักษณะเส้นพาธ (Path) การย่อ/ขยาย หรือ แก้ไขก็ทําในจุดเส้นพาธ ทําให้ดัดแปลง เส้นหรือรูปร่างได้ง่าย คลิกสลับโหมดการวาดภาพแบบบิตแมป หรือ เวกตอร์ พื้นที่วาดภาพ (ตารางพิกเซล) 1. คลิกปุ่ม Paint (วาดรูป) 38

ตัวอย่าง การวาดสนามวิ่งแข่ง 39

40

• กด Shift ค้างไว้ เพื่อ วาดวงกลม สี่เหลี่ยม จัต ุรัสหรือลากเส้น เฉียงทีละ 45 องศา 41

แบบฝึกทักษะที่ 3 เรื่อง ฉากหลัง (Backdrop) ค าชี้แจง ให้นักเรียนปฏิบัติ ดังนี้ (คะแนนเต็ม 10 คะแนน) 1. ศึกษาใบความรู้ที่ 3 เรื่อง ฉากหลัง (Backdrop) 2. สร้างโปรเจกต์ใหม่ จากนั้นให้ลบตัวละครแมวออกไป 3. คลิกที่เวที และเลือกแท็บฉากหลัง ดังรูป 2. คลิกฉากหลัง (Backdrop) 4. คลิกสลับโหมดการวาดภาพแบบเวกเตอร์ 3. คลิกปุ่ม paint (วาดรูป) 1. คลิกเวที 4. ให้นักเรียนออกแบบวาดฉากหลัง สนามวิ่งแข่ง ตามจินตนาการของตัวเอง 5. บันทึกโปรเจกต์ชื่อ ฉากหลัง 42

ใบความรู้ที่ 3 เสียงประกอบและดนตรี (Sound & Music) การแสดงละคร ก็ต้องมีการใส่เสียงเข้ามาด้วยเพื่อให้การแสดงนั้นสมบูรณ์แบบมากขึ้น ใน Scratch จะ แทรกเสียงประกอบงานได้ 2 แบบคือ เสียง (Sound) ซึ่งจะเป็นเสียงทั่วไป เช่น ตัว ละคร แมวก็มีเสียงร้องของแมว ตัวละครรถก็จะมีเสียง รถวิ่ง เสียงกดแตรรถ เป็นต้น เราสามารถ นํามาใส่ประกอบการแสดงของตัวละครนั้นได้ แต่ถ้า ตัวละครบางตัวเป็นวัตถุไม่มีเสียงเฉพาะ ก็จะมี เสียงพื้นฐานให้เลือกใช้ได้ หรือจะโหลดขึ้นมาใช้งานเพิ่มได้ เช่น โหลด เพลง .MP3 มาใช้งาน นอกจากนี้ยังมีเสียงอีกแบบหนึ่ง คือ ดนตรี (Music) เป็นเสียงจากเครื่องดนตรีที่ใส่มาสร้าง เสียงขึ้น เองจากตัวโน้ต โดยมีเครื่องดนตรีให้เลือกสร้างเสียงมากมายหลายประเภทที่นํามาใช้งานได้ 43