72
วิธกี ารตรวจสอบลูกกหนีก้ ารค้า
1. วเิ คราะห์เปรยี บเทยี บยอดคงเหลือของลกู หนปี้ ีปจั จบุ ันกบั ปีก่อน เพื่อพิจารณาการเปลยี่ นแปลง
ท่ีมีสาระสําคัญของยอดปีปัจจุบนั กับปีก่อนและความสัมพันธ์ระหวา่ งบัญชีลูกหน้ีกบั บัญชีอ่ืนทีเ่ กยี่ วขอ้ งกัน
เชน่ ยอดขาย คา่ เผื่อหน้สี งั สยั จะสูญ และหน้ีสงสัยจะสูญ พร้อมทัง้ ทดสอบการคาํ นวณอตั ราสว่ นทางการ
เงนิ เชน่ อัตราการหมุนเวียนลูกหนี้การคา้
2. ตรวจสอบรายการยอดยกมาของบัญขลี ูกหนกี้ ารคา้ และบัญชีอืน่ ทีเ่ กยี่ วข้องกับกระดาษทําการ
ปกี ่อน
3. ขอรายละเอียดลูกหน้ี ณ วันสน้ิ งวด ทดสอบการบวกเลขในรายละยอดบัญชีลกู หน้ิใหไ้ ด้ยอดท่ี
ถกู ต้องแลว้ นํายอดทไ่ี ด้ไปเปรียบเทยี บกบั ยอดในบญั ชคี ุมยอดลกู หนี้ และบัญชแี ยกประเภทท่ัวไปในวนั สิ้น
งวดบญั ชีให้ตรงกัน
4. ความเหมาะสมของค่าเผอื่ หน้ีสงสัยจะสูญและการวเิ คราะห์อายหุ น้ี ลูกหนี้จะต้องแสดงในงบ
แสดงฐานะการเงนิ ตามจํานวนทคี่ าดว่าจะเรยี กเก็บได้ ลูกหน้ที ค่ี าดว่าจะเรียกเกบ็ ไม่ได้ ณ วันสนิ้ รอบ
ระยะเวลาบัญชี กิจการต้องต้ังเปน็ ค่าเผื่อหน้ีสงสยั จะสูญนําไปลดยอดลูกหนี้ เพื่อได้แสดงมูลค่าสุทธิของ
ลกู หนี้
5. ตรวจสอบการตดั หนีส้ ูญ ผูส้ อบบญั ชีจะต้องตรวจสอบการตดั หน้สี ูญ ว่ามกี ารอนมุ ัติทกุ รายและ
มเี หตุผลท่สี มควร เพือ่ มใิ หม้ ีการปิดบังการทุจรติ โดยตดั บัญชีลกู หนท้ี ่ีดเี ปน็ สญู ผู้สอบบัญชไี มม่ ีอาํ นาจท่ี
จะสั่งใหก้ ิจการตัดหนี้สูญรายใดรายหนง่ึ เพียงแต่อาจขอให้กจิ การต้ังคา่ เผือ่ หนสี้ งสัยจะสญู เพิม่ ข้นึ เทา่ นัน้
6. ตรวจสอบรายการหกั หน้ี รายการหักหนใี้ ห้ลูกคา้ เนื่องจากรับคืนสินค้าหรือสินค้าชํารุดเสยี หาย
ต้องมเี อกสารประกอบรายการบญั ชที เี่ ปน็ ใบหกั หนีแ้ ละมีผู้อนุมตั ิรายการหกั หนี้
7. ตรวจสอบตัดยอดขาย การตรวจตัดยอดขายมวี ัตถปุ ระสงค์เพ่ือให้แนใ่ จว่าบัญชีขายลกู หนี้การคา้
และสนิ คา้ คงเหลือ บันทึกถูกตอ้ งตรงตามงวดบัญชีโดยสุ่มเลอื กใบส่งของ/ใบกาํ กับภาษี ในชว่ ง 5 วันกอ่ น
และหลังวันที่ในงบการเงนิ โดยดาํ เนนิ การดงั นี้
7.1 ตรวจสอบลายเซน็ ของผู้รับสินค้าและวนั ทรี่ ับสนิ คา้ ว่ามีการสง่ มอบสินคา้ จรงิ
7.2 ตรวจสอบการบนั ทึกรายการขายในสมุดรายวนั ขายและผา่ นรายการไปยังบัญชแี ยกประเภท
ทว่ั ไป
7.3 ตรวจสอบการบันทึกบัญชลี ูกหนแี้ ละบญั ชีลูกหนีร้ ายตัว
7.4 ตรวจสอบการตัดบญั ชสี ินคา้ คงเหลือตามบัญชีคุมสินค้า
8. การยืนยันยอดลูกหนี้ เปน็ การตดิ ต่อกับลูกหน้ีโดยตรงเปน็ ลายลักษณ์อักษรเพอ่ื สอบถามถึงยอด
ลูกหนี้ ณ วนั ส้นิ ปหี รือ ณ วันใดวันหนึ่ง การยนื ยันยอดลกู หนีจ้ ะเปน็ การพสิ ูจน์ความมีอย่จู รงิ ของลูกหน้ี
73
ข้ันตอนการยนื ยนั ยอดลูกหนี้
1. สมุ่ ทดสอบการยนื ยนั ยอดคงเหลือบัญชีลกู หนก้ี ารค้า โดยจัดทาํ หนงั สือยนื ยนั ยอดลกู หน้ีสง่
หนังสือขอยืนยันยอดลูกหนีแ้ ละติดตามผลข้อโต้แยง้
2. ทดสอบลูกหนท้ี ี่ไม่ได้แจ้งขอโตแ้ ยง้ หรือตอบรับ สอบทานการชาํ ระเงินและรายการปรับปรุงตาม
ข้อมลู ในเอกสารอา้ งองิ ทีเ่ กดิ ข้ึนจริงหลังการยืนยันยอดหนี้
3. สอบทานยอดคงเหลือ ณ วันท่ยี ืนยนั ยอดหนี้ โดยเปรยี บเทียบกับข้อมลู ในเอกสารที่ใชใ้ นการ
บันทึกราย
4. สรปุ ผลการยืนยนั ยอดหน้แี ละการตดิ ตามผล การยนื ยันยอดลูกหน้ี มี 2 วธิ ี คอื
4.1 วธิ แี จ้งจํานวนเงินที่เปน็ หน้ใี นหนงั สือขอยืนยันยอด
1) แบบตอบทุกรณี (Positive Form of Request) เป็นแบบท่ขี อให้ลกู หน้ีตอบยนื ยันวา่
จาํ นวนหนที้ แ่ี จง้ ไปนน้ั ถูกต้องหรือไม่
2) แบบตอบเม่ือทกั ทว้ ง (Negative Form of Request Form) เปน็ แบบทแี่ จ้งจาํ นวนเงิน
ทเี่ ปน็ หน้ี ณ วันใดวันหนึ่ง โดยขอใหล้ กู หน้ีตอบเฉพาะกรณีทม่ี ขี ้อทกั ท้วงยอดหนี้ไม่ตรงกับทป่ี รากฏใน
หนงั สอื ยนื ยันยอด
4.2 และ วิธสี อบถามโดยไมแ่ จ้งจํานวนเงินทเ่ี ป็นหนี้ในหนังสอื ขอยนื ยนั ยอด ผสู้ อบบญั ชีจะใช้
การยนื ยนั ยอดวิธีน้ใี นกรณที ี่ไม่สามารถทราบยอดคงเหลอื ในบญั ชีลูกหนีไ้ ด้ในขณะนน้ั
9. ตรวจสอบการแสดงรายการและการเปิดเผยข้อมูล โดยพจิ ารณาถงึ การรายงานตามมาตรฐาน
การรายงานทางการเงนิ การจําแนกบัญชลี ูกหน้ีการคา้ ออกจากลกู หนี้อน่ื ความเพียงพอในการเปดิ เผย
ข้อมูลภาระผูกพนั ของลกู หน้ี
การสตรวจสอบสินคา้ คงเหลอื
สนิ คา้ คงเหลือ (Inventories) หมายถึง ทรัพยส์ ินซ่ึงมไี วเ้ พื่อขายตามลกั ษณะการประกอบธรุ กิจ
โดยปกติ หรอื อยู่ในระหว่างกระบวนการผลิตเพื่อให้เปน็ สินค้าสาํ เรจ็ รูปเพื่อขาย หรือมีไว้เพ่ือใชใ้ นการผลติ
สินค้าหรือให้บรกิ าร
วตั ถุประสงค์ของการตรวจสอบสินค้าคงเหลือ
1. สนิ ค้าคงเหลอื ในวันสิน้ ปมี ีอยู่จรงิ และเป็นกรรมสิทธ์ขิ องกิจการ
2. สนิ ค้าคงเหลือตรี าคาตามหลักเกณฑ์และวธิ กี ารบญั ชีท่ีถกู ต้องตามมาตรฐานการรายงานทาง
การเงินและได้ถอื ปฏิบัตเิ ชน่ เดียวกบั ปกี ่อนหรือไม่
3. สินคา้ คงเหลอื แสดงตามราคาทุนหรือมลู ค่าสุทธิท่จี ะได้รับแล้วแต่ราคาใดจะตํ่ากวา่
4. สินคา้ คงเหลือแสดงรายการและเปดิ เผยข้อมลู ในงบการเงนิ อยา่ งถูกต้องครบถ้วน
74
วธิ ีการตรวจสอบสินคา้ คงเหลือ
1. วเิ คราะหเ์ ปรยี บเทยี บสินค้าคงเหลือปีปัจจบุ ันกับปกี อ่ น ผู้สอบบัญชคี วรวิเคราะหเ์ ปรียบเทียบ
สินค้าคงเหลือแต่ละประเภท อัตรากําไรข้ันต้น อัตราการหมุนเวียนของสินค้าคงเหลือ และหาสาเหตุของ
การเปล่ียนแปลงท่ีสําคัญระหว่างงวดบัญชีปัจจุบันกับงวดก่อน การวิเคราะห์เปรียบเทียบในบัญชีสินค้า
คงเหลืออาจทําให้ผู้สอบบัญชีค้นพบส่ิงผิดปกติ และจําเป็นต้องบใช้วิธีการตรวจสออื่นหรือขยายขอบเขต
ของการตรวจสอบต่อไป
2. การสอบทานความถูกตอ้ งของสนิ ค้าคงเหลือต้นงวด ในกรณที ี่รับงานตรวจสอบบปแี รกตอ่ จาก
ผู้สอบบัญชีอ่ืน ผู้สอบบัญชีควรสอบทานความถูกต้องของสินค้าคงเหลือต้นงวด โดยพิจารณาเกี่ยวกับ
หลักเกณฑ์และวิธีการตีราคาสินค้าคงเหลือที่ใช้ สอบถามบัญชีรายละเอียดสินค้าและผลการตรวจนับ
สินค้าคงเหลอื ปกี อ่ นเนอ่ื งจากสินคา้ คงเหลอื ต้นปีมคี วามสําคญั ตอ่ การคํานวณตน้ ทนุ และกําไรสุทธิของปี
3. ตรวจสอบรายละเอยี ดสินคา้ คงเหลือในวันสิ้นงวด ผสู้ อบบัญชีควรขอรายละเอียดสินค้าคงเหลือ
ณ วนั สนิ้ งวด โดยทดสอบการคํานวณและเปรียบเทียบยอดรวมในรายละเอยี ดสินคเ้ คงเหลือให้ตรงกับยอด
คงเหลือตามบัญชแี ยกประเภทท่วั ไป
3.1 คํานวณซ้ํายอดรวมรายละเอียดสนิ คา้ คงเหลอื ตามแนวตงั้ และผลคณู ปริมาณกบั ราคาต่อ
หนว่ ยตามแนวนอน
3.2 ตดิ ตามผลการตรวจนับไปยังรายละเอยี ดสนิ ค้าคงเหลือ
3.3 ตรวจสอบรายการในรายละเอียดสินค้าคงเหลือกับปูายติดสนิ คา้ และใบตรวจนับ
3.4 กระทบยอดผลการตรวจนับกับบญั ชยี อ่ ยสินค้าและบญั ชแี ยกประเภททัว่ ไป
4. สงั เกตการณก์ ารตรวจนบั สนิ คา้ คงเหลือ การตรวจนบั สินค้าคงเหลือเป็นความรับผดิ ชอบ
โดยตรงของกิจการ การจัดให้มีการตรวจนับ ตลอดจนการรวบรวมผลการตรวจนับสินค้าคงเหลือให้
ครบถ้วนสมบูรณ์เป็นหน้าท่ีความรับผิดชอบของฝุายบริหารร กิจการต้องวางแผนในการตรวจนับ โดย
กาํ หนดพนักงานที่รับผิดชอบ ข้ันตอนและวิธีการตรวจนับ การรวบรวมผลการตรวจสอบ ตลอดจนเวลาที่
จะดาํ เนนิ การตรวจนับ ผูส้ อบบญั ชมี ีหน้าทเ่ี พยี งผู้สังเกตการณ์การตรวจนับสินค้า และควรเข้าร่วมประชุม
ในการวางแผนการตรวจนับที่จัดโดยกิจการและเข้าสํารวจสถานที่ก่อนเข้าสังเกตการณ์การตรวจนับ จะ
ชว่ ยใหก้ ารเข้าสงั เกตการณส์ นิ คา้ คงเหลอื ในวันท่ีตรวจนบั จริงมปี ระสทิ ธิผลยิง่ ข้ึน
5. การตรวจสอบหลกั เกณฑ์และวิธกี ารตรี าคาสนิ ค้าคงเหลือ ตรวจสอบวธิ ีการคํานวณที่ลกู ใช้ว่า
เป็นไปตามนโยบายการบัญชีหรือไม่ และเปรียบเทียบกับกระดาษทําการปีก่อนว่าใช้นโยบายการบัญชีที่
สมํ่าเสมอเช่นเดียวกับปีก่อนหรือไม่เพียงใด นอกจากน้ันควรขอราคาตลาด เพื่อตรวจสอบให้มั่นใจว่า
กิจการได้ตีราคาสินค้าในราคาทุนหรือราคาสุทธิท่ีคาดว่าจะได้รับแล้วแต่ราคาใดจะต่ํากว่า เพื่อพิจารณา
ความเพียงพอของการต้ังค่าเผ่ือมูลค่าสินค้าล้าสมัย สอบถามสินค้าท่ีเคลื่อนไหวช้า สินค้าท่ีมีปริมาณมาก
เกินไป สินคา้ เสื่อมสภาพ ล้าสมัยและกําหนดมูลคา่ ทต่ี อ้ งตัดจาํ หน่ายออกจากบัญชีสนิ คา้
75
6. ตรวจสอบการตัดยอดสนิ คา้ คงเหลอื เพอื่ ให้ม่นั ใจว่ารายการรบั สนิ ค้าและรายาการจา่ ยสินค้า
คงเหลือได้บนั ทึกไว้ในระอบระยะเวลาบัญชที ี่ถูกต้อง ซึ่งจะมีผลทําใหต้ ้นทนุ ขายถูกต้องด้วย การตรวจ
ตัดยอดสินค้านน้ั เก่ียวข้องท้ังการตรวจตัดยอดซื้อ และการตรวจตดั ยอดขาย ผสู้ อบบัญชคี วรเลอื ก
รายการรบั จา่ ยสินค้าคงเหลอื ก่อนและหลังวนั ท่ใี นงบการเงินและตรวจสอบรายการเหลา่ นกี้ ับเอกสาร
ประกอบรายการ
7. การตรวจสอบการประกนั ภยั และการเก็บรักษาสนิ ค้าคงเหลอื ผู้สอบบญั ชตี ้องประเมนิ ว่าการ
ดแู ลรักษาสนิ คา้ เหมาะสมหรือไม่ เช่น การประกันภยั ได้มีการประกันไวเ้ พยี งใดหากเกดิ ความเสยี หายข้ึน
จะค้มุ กับมูลคา่ ทีเ่ สยี หรอื ไม่ ใครเปน็ ผูร้ บั ผลประโยชน์ตามกรมธรรมม์และกรมธรรมย์ งั มผี ลบงั คับใช้อยู่
หรอื ไม่ โกดงั สนิ ค้าหรอื สถานท่ีท่เี กบ็ สนิ ค้ามนั่ คงปลอดภัยเพียงใดเหมาะสมกบั ปรมิ าณและลักษณะสินค้า
หรอื ไม่
8. สอบทานการเปิดเผยข้อมูลเก่ียวกบั สินค้าคงเหลือในงบการเงิน และการตรวจสอบลการปฏบิ ัติ
ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน สินคา้ คงเหลือจะแสดงในงบแสดงฐานะการเงนิ ภายใตห้ วั ข้อ
สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวียน สาํ หรบั กิจการทผ่ี ลิตสนิ ค้าการแสดงสินคา้ คงเหลือนิยมแยกเปน็ วตั ถุดิบ สนิ ค้าระหว่าง
ผลิตและสนิ ค้าสําเรจ็ รูป นอกจากนีต้ ้องมกี ารเปิดเผยเก่ยี วกับหลกั เกณฑ์การตีราคาสินค้าคงเหลอื วา่ ใช้วิธี
ใดและเปิดเผยเกย่ี วกบั วธิ บี ญั ชีสนิ ค้าคงเหลอื ดว้ ย และตรวจสอบว่ามีการใช้สินคา้ เป็นหลักประกนั หนี้สนิ
และมีการเปดิ เผยภาระผูกพนั ดังกลา่ วหรอื ไม่
การตรวจสอบลกู หนอ้ี ่นื และสินทรัพย์หมุนเวียนอนื่
ลูกหนอี้ ่ืน (Other Receivables) หมายถึง ลูกหน้ีอ่นื ท่ีไม่ใชล่ กู หนกี้ ารค้า เชน่ ค่าใชจ้ า่ ยจา่ ย
ลว่ งหนา้ รายไดค้ า้ งรับ เงนิ ทดรอง เป็นตน้
สินทรัพยห์ มุนเวียนอ่นื (Other Current Assests) หมายถึง สนิ ทรัพย์หมุนเวยี นอ่นื ใดนอกจาก
เงนิ สดและรายการเทยี บเท่าเงินสด เงินลงทนุ ชว่ั ครา ลูกหนี้การค้าและลูกหนี้อ่นื เงนิ ให้กยู้ ืมระยะสัน้ และ
สินคา้ คงเหลือ เช่น ลูกหน้ีกรมสรรพากร ภาษีเงินไดน้ ติ ิบุคคลชาํ ระเกิน และเงินมดั จาํ
วตั ถปุ ระสงค์ของการตรวจสอบลูกหนอี้ ่นื และสินทรัพย์หมุนเวียนอ่นื
1. เพ่อื ใหท้ ราบวา่ ลกู หนี้อื่นและสินทรพั ยห์ มนุ เวียนอ่ืน เช่น ค่าใชจ้ า่ ยล่วงหนา้ ดอกเบ้ียค้างรบั
ลกู หนี้อนื่ และเงินทดรองจา่ ย บนั ทึกบญั ชีถูกตอ้ งครบถว้ นตามหลกั การบัญชี
2. พจิ าณาความเหมาะสมของค่าใชจ้ า่ ยล่วงหนา้ เปน็ ประโยชนต์ ่องวดบญั ชีถัดไป การตดั ค่าใช้จ่าย
เป็นไปตามเกณฑ์ทเี่ หมาะสม
76
วธิ ีการตรวสอบคา่ เบ้ียประกันจ่ายล่วงหนา้
1. ขอรายละเอียดกรมธรรมป์ ระกันภัยท่มี ผี ลบังคับใช้ระหวา่ งปี แล้วนํามาเปรยี บเทียบกับ
รายละเอยี ดกรมธรรม์ประกนั ภยั ของงวดก่อน เพ่ือดคู วามถูกต้องของยอดยกมา ณ วันต้นงวด และให้
สังเกตด้วยวา่ กรมธรรมท์ ุกฉบับจะตอ้ งระบชุ ่อื กจิ การเปน็ ผรู้ บั ประโยชน์
2. ตรวจสอบรายการประกันภยั ระหว่าง ว่ามีเอกสารอนุมตั ิใหท้ ําประกนั ภยั และมีใบเสร็จรบั เงนิ ค่า
เบ้ยี ประกันถกู ต้อง และเปรยี บเทียบวงเงนิ ประกนั ภยั มูลค่าตามบัญชขี องท่ดี ิน อาคารและอปุ กรณ์
3. ทดสอบคํานวณคา่ เบ้ียประกันจ่ายล่วงหนา้ ในวันสิ้นงวด ตามเกณฑร์ ะยะเวลาแลว้ เทียบยอดกับ
บญั ชคี ่าเบี้ยประกนั จา่ ยลว่ งหน้า ผลตา่ งทถี่ ือเปน็ ค่าใช้จ่ายของวดใหน้ ําไปเปรียบเทยี บใหต้ รงกบั บัญชคี ่า
เบี้ยประกนั
วธิ ตี รวจสอบค่าเชา่ จา่ ยล่วงหนา้
1. ตรวจสอบสัญญาเช่าและจดเง่ือนไขทีส่ ําคญั ไวใ้ นกระดาษทําการ
2. วิเคราะห์เพื่อคํานวณวา่ จํานวณที่ปรับปรุงถือเป็นค่าใชจ้ า่ ยล่วงหน้าเหมาะสมหรอื ไม่
วธิ ีตรวจสอบภาษีเงนิ ไดน้ ิตบิ ุคคลชําระลว่ งหนา้
1. ตรวจสอบวา่ ภาษเี งนิ ได้นติ บิ ุคคชําระลว่ งหนา้ นีม้ ีเอกสารประกอบการจ่ายครบถว้ น และได้มกี าร
หักภาษีชาํ ระล่วงหนา้ จากภาษีเงินไดน้ ติ ิบุคคลคา้ งจา่ ยแลว้
2. ตรวจสอบบัญชภี าษีเงนิ ไดน้ ติ ิบคุ คลชําระเกนิ ในกรณีทภ่ี าษีเงินได้นิติบคุ คลชําระลว่ งหน้าจาํ นวน
สงู กว่าภาษีเงนิ ได้ประจาํ ปี กิจการสามารถยืน่ คํารอ้ งต่อกรมสรรพากรเพื่อขอคนื ได้ แต่ถา้ กจิ การมไิ ด้
ดําเนนิ การขอคืนปล่อยทิง้ ไวจ้ นหมดอายุความ ภาษเี งนิ ได้นิตบิ คุ คลทชี่ ําระเกนิ กจ็ ะไมส่ ามารถถือเป็น
สนิ ทรพั ยไ์ ด้อีกตอ่ ไป
วิธกี ารตรวจสอบดอกเบ้ียคา้ งรับ
1. ตรวจสอบการคํานวณดอกเบี้ยค้างรับ ซ่ึงตรวจสอบพร้อมกับเงนิ ไดก้ ู้ยืมทเี่ กยี่ วข้อง
2. ตรวจสอบการชําระดอกเบี้ยภายหลงั วันส้ินงวดกับเอกสารประกอบการรับเงิน
วธิ ตี รวจสอบลูกหน้ีอน่ื และเงินทดรองจ่าย
1. วิเคราะห์เปรียบเทียบยอดลูกหน้อี ืน่ และเงินทดรองจ่ายงวดปัจจุบนั กับงวดก่อน
2. ขอรายละเอียดประกอบยอดคงเหลือ ยอดลูกหน้อี ่ืน และเงินทดรองจ่าย ณ วันสิ้นงวดของแต่
ละบญั ชี และทดสอบการบวกเลขและตรวจสอบยอดรวมให้ตรงกับบัญชแี ยกประเภทท่วั ไป
3. ตรวจสอบเอกสารหลักฐานการเป็นหนี้กบั เอกสารประกอบการจา่ ยเงิน
4. ขอคํายืนยนั ยอดจากลกู หน้ีอ่ืนสําหรับรายการทม่ี จี าํ นวนเงินเปน็ สาระสาํ คญั และติดตามการตอบ
77
กลบั จากลูกหนี้ รวมทงั้ ตรวจสอบหลกั ฐานการรบั เงนิ และตรวจสอบการรบั ชําระเงนิ ภายหลงั วนั ส้นิ งวด
เช่นใบเสรจ็ รับเงนิ
5. สอบถามเจา้ หน้าทีท่ ีเ่ กี่ยวข้อง ถึงสาเหตุในการจา่ ยเงินทดรองจ่าย และทดสอบเอกสารประกอบ
รายการ สาํ หรบั ลกู หน้ีทีไ่ ม่เคลอ่ื นไหวเป็นเวลานาน ควรสอบถามผบู้ ริหารเพ่ือพิจารณาต้ังคา่ เผือ่ หน้สี งสัย
จะสญู หรือตัดบัญชเี ปน็ หน้สี ูญ
การตรวจสอบท่ีดิน อาคารและอุปกรณ์
ทด่ี ิน อาคารและอปุ กรณ์ (Prpperty Plant and Equpment) หมายถงึ สินทรพั ยทม่ี ตี ัวตนซ่ึง
เขา้ เงอ่ื นไขทกุ ขอ้ ต่อไปน้ี
1. กจิ การมีไวเ้ พื่อใชป้ ระโยชนใ์ นการผลิต เพ่อื ใช้ในการจําหน่ายสินคา้ หรอื ใหบ้ ริการ เพื่อให้เช่า
หรอื เพ่ือใช้ในการบรหิ ารงาน
2. กิจการคาดว่าจะใช้ประโยชน์มากกว่าหน่ึงรอบปบี ญั ชี
วัตถปุ ระสงค์ทีส่ าํ คัญของการตรวจสอบท่ีดิน อาคารและอุปกรณ์
1. ทด่ี นิ อาคารและอุปกรณือยู่จรงิ และเป็นกรรมสิทธข์ิ องกจิ การ
2. ท่ีดนิ อาคารและอปุ กรณไ์ ด้มีการบันทกึ บัญชีไว้อย่างครบถ้วนถกู ตอ้ งตามมาตรฐานรายงานทาง
การเงิน
3. คา่ เส่ือมราคาประจาํ งวดและยอดในบัญชคี า่ เสอ่ื มราคาสะสม ณ วันสนิ้ งวดคาํ นวณถูกต้องตาม
มาตรฐานการรายงานทางการเงนิ
4. ทีด่ ิน อาคารและอุปกรณ์แสดงรายการและการเปิดเผยข้อมูลอย่างเพยี งพอเหมาะสมถูกต้อง
วธิ ีการตรวจสอบท่ีดนิ อาคารและอุปกรณ์
1. วิเคราะหเ์ ปรียบเทียบบัญชีที่ดนิ อาคารและอุปกรณ์ ผูส้ อบบญั ชีควรวเิ คราะหเ์ ปรยี บเทียบท่ดี นิ
อาคารและอปุ กรณ์ ค่าเสื่อมราคาสะสม และคา่ เสื่อมราคาของงวดปัจจุบนั กับงวดก่อน อธบิ ายสาเหตุของ
การเปลย่ี นแปลงทสี่ ําคญั ในกรณที ่เี ปน็ การตรวจสอบบญั ชีกิจการเปน็ ปีแรกผสู้ อบบญั ชคี วรวิเคราะห์
สินทรัพยแ์ ต่ละประเภท
2. ตรวจสอบยอดคงเหลอื ต้นงวดของบัญชสี ินทรัพยถ์ าวรและบัญชีคา่ เสื่อมราคาสะสม โดย
ตรวจสอบวา่ ตรงกับกระดาษทาํ การปีก่อนและตรงกบั บญั ชีแยกประเภทหรือไม่
3. ขอรายละเอียดบัญชีทีด่ นิ อาคารและอปกุ รณ์ ณ วันสน้ิ งวด ทดสอบการบวกเลขทดสอบความ
ถูกต้องตรงกันของข้อมลู ในรายละเอยี ดกบั บัญชีแยกประเภทย่อย พร้อมทั้งสอบทานรายการเคลอ่ื นไหว
ในบัญชีแยกประเภท ประเภทสนิ ทรัพย์ถาวร คา่ เสื่อมราคา คา่ เส่อื มราคาสะสมและคา่ ซ่อมแซม เพอ่ื
78
พิจารณารายการทีม่ ีสาระสาํ คัญและผิดปกกติและดาํ เนนิ การตรวจ ในเร่ืองการซ้ือสนิ ทรัพยถ์ าวรระหวา่ ง
งวด การจําหนา่ ยสินทรัพย์ถาวรระวา่ งงวด การคิดคา่ เสือ่ มราสนิ ทรัพย์ และวิเคราะหบ์ ัญชคี ่าใช้จา่ ย
4. ตรวจนบั สินทรัพย์ถาวร การตรวจนบั สินทรัพย์ถาวรทาํ ให้ทราบถงึ ความมีอยจู่ รงิ ของสนิ ทรัพย์
โดยผสู้ อบบญั ชีจะสุ่มตรวจนบั รายการสินทรัพย์ทีม่ ีสาระสาํ คญั เปรียบเทยี บกับยอดตามบญั ชหี รือทะเบียน
คุมสนิ ทรัพย์ของกิจการ
5. ตรวจสอบกรรมสทิ ธิ์ เพื่อให้แนใ่ จว่ากจิ การเป็นเจ้าของสิทรพั ย์ถาวรเหลา่ นน้ั จรงิ โดยตรวจดู
เอกสารแสดงกรรมสทิ ธวิ์ ่ามีชื่อของกิจการเปน็ เจา้ ของไว้ เช่น โฉนดทดี่ นิ ทะเบียนรถยนต์ สญั ญาซอ้ื ชาย
6. ตรวจเย่ยี มโรงงานและสํานักงาน เพือ่ ให้ทราบถงึ สนิ ทรัพย์ถาวรทเ่ี พิม่ ข้นึ หรือลดลงได้บันทึกบัญชี
โดยครบถ้วนและสังเกตสภาพของสนิ ทรัพยถ์ าวรว่ามีการวดั มูลคา่ และจดั ประเภทรายการอย่างเหมาะสม
7. พิจารณาความเหมาะสมของการจัดประเภทและการเปดิ เผยรายการ ผู้สอบบัญชีควรพิจารณา
ความเหมาะสมของการจดั ประเภท และการเปิดเผยข้อมูลในงบการเงินเกย่ี วกบั ราคาทุน มลู คา่ ตามบัญชี
วิธกี ารคิดคา่ เสอ่ื มราคา อายุการใช้ของสนิ ทรัพยถ์ าวรแต่ละประเภท และการนาํ สนิ ทรัพย์ถาวรไปคํา้
ประกนั หน้ีสิน
79
แบบฝึกหดั หรือ ใบงาน
แบบทดสอบกอ่ นเรียนและหลังเรียน
ตอนที่ 1 จงทาํ เครอื่ งหมายกากบาท (X) ลงหนา้ ขอ้ ทีถ่ ูกต้องทส่ี ุด
1. ในการตรวจสอบบัญชีของกิจการเป็นครั้งแรก ผู้สอบบัญชีควรใช้วิธีการใดเป็นอันดับแรกในการ
ตรวจสอบบญั ชที ด่ี นิ อาคาร และอุปกรณ์
ก. ควรวิเคราะห์และสรุปรายงานเปลยี่ นแปลงระหว่างปี และยอดคงเหลอื วันส้ินงวด
ข. ตรวจสอบดูวา่ มีการจาํ หน่ายสินทรัพยห์ รอื ไม่
ค. ตรวจสอบความเหมาะสมของการประกันภัย
ง. ควรวเิ คราะห์บัญชีสนิ ทรพั ย์แต่ละประเภทต้ังแต่วนั จัดต้งั จนถงึ ปัจจุบัน
2. การตรวจสอบค่าเช่าล่วงหน้าควรใช้วิธีการใดเพ่ือคํานวณว่าจํานวนที่ปรับปรุงเป็นค่าใช้จ่าย
ลว่ งหนา้ เหมาะสมหรอื ไม่
ก. อา่ นสญั ญาเชา่ และจดเง่ือนไขสาํ คัญไว้ในกระดาษทําการ
ข. สอบถามจากกจิ การ
ค. ตรวจสอบกับใบสาํ คัญจา่ ยค่าเชา่
ง. สอบถามจากผใู้ หเ้ ชา่
3. เทคนคิ การตรวจสอบโดยการสงั เกตการณ์การตรวจนับสินค้าคงเหลอื ไม่ทาํ ให้ ผู้สอบบญั ชที ราบ
เร่ืองใด
ก. สภาพสนิ คา้ คงเหลือ
ข. วิธกี ารจัดเกบ็ สินคา้ คงเหลือ
ค. ความมีอยู่จริงของสินคา้ คงเหลอื
ง. การคํานวณราคาทนุ ของสินค้าคงเหลอื
4. ขอ้ ใดท่ีผู้สอบบญั ชีใหค้ วามสนใจมากท่ีสุดเกี่ยวกบั ผลการส่งหนงั สือขอยนื ยันยอดลูกหน้ี
ก. ตอบกลับมาว่าถกู ต้อง
ข. สง่ คนื กลับมาโดยไปรษณยี ์
ค. ตอบปฏิเสธกลบั มา
ง. ไม่ตอบกลบั มา
5. หลกั ฐานข้อใดพิสูจนค์ วามมีกรรมสทิ ธิใ์ นทด่ี นิ
ก. เอกสารซ้ือขายที่ดิน
ข. โฉนดท่ดี ิน
ค. ใบเสร็จรบั เงินของกรมท่ดี ิน
ง. จาํ นวนเงินในบัญชแี ยกประเภท
80
6. ผู้สอบบญั ชีใช้การวิเคราะห์เปรยี บเทียบในช่วงการวางแผนการตรวจสอบเพ่ือประโยชนใ์ ด
ก. เพอื่ ระบุจดุ ออ่ นของการควบคมุ ภายในที่มสี าระสาํ คัญ
ข. เพื่อระบุเรื่องทีจ่ ะเกดิ ความเส่ียงซงึ่ ควรให้ความสนใจเปน็ พิเศษ
ค. เพ่อื ระบุส่ิงทผ่ี ้บู รหิ ารให้การรับรองไว้เกี่ยวกบั งบการเงนิ สําหรับบัญชีตา่ ง ๆ
ง. เพอื่ กําหนดคา่ ธรรมเนยี มการสอบบัญชแี ละประมาณกําลังคนท่ีจะใชใ้ นการตรวจสอบ
7. กิจการใดไม่เก่ียวข้องกับการตรวจสอบรายการขายสนิ ค้าเป็นเงนิ เชื่อ
ก. การออกใบสั่งขาย
ข. การบันทึกบัญชลี ูกหน้ี
ค. การตัดยอดสินค้าคงเหลือ
ง. การขอซ้ือ
8. การตรวจสอบโดยวธิ ใี ดทที่ าํ ใหท้ ราบถึงความผิดปกตทิ ่ีอาจมีในงบการเงิน
ก. การยืนยันยอด
ข. การสอบถาม
ค. การสงั เกต
ง. การวิเคราะห์เปรยี บเทยี บ
9. ในกรณที ี่ท่านทาํ หนงั สือยืนยันยอดลูกหนแ้ี ล้ว ไดร้ ับแจง้ จากไปรษณยี ์วา่ ไม่มีผรู้ ับตามท่ีอยู่ผ้สู อบ
บัญชีควรทําอยา่ งไร
ก. สง่ คํายืนยนั ยอดไปยงั ท่ีอยู่เดิมซ้ําอกี คร้ัง
ข. ตรวจสอบการรับชําระหนีภ้ ายหลงั วันทใ่ี นงบการเงิน
ค. สมุ่ ตวั อย่างลกู หนีร้ ายใหม่แทนรายเดมิ
ง. แจ้งให้ลกู คา้ ทราบและขอที่อยใู่ หมข่ องลูกหน้ีแลว้ ส่งคาํ ยนื ยนั ยอดเป็นครัง้ ที่ 2
10. วิธีการตรวจสอบอื่นท่ีใช้ทดแทนในกรณีที่ไมส่ ามารถยนื ยันยอดลูกหน้ไี ด้ คอื ข้อใด
ก. การสงั เกตการณ์การให้วงเงินเครดิตแกล่ ูกหน้ี
ข. การตรวจนบั บัญชแี ยกประเภทลูกหนี้รายตัว
ค. การตรวจสอบการรบั ชําระเงินหลงั วันสิ้นงวด
ง. การตรวจตดั ยอดลกู หน้ี
************************
วิชา การสอบบัญชี 81
เร่อื ง การตรวจสอบบญั ชสี ินทรพั ย์
ใบงานที่ 7
1. ให้ผเู้ รยี นแบ่งกลมุ่ ออกเปน็ 5 กลมุ่ แลว้ ใหห้ ัวหน้ากลมุ่ จับฉลากหวั ข้อเร่ือง ดงั น้ี
1.1 การตรวจสอบเงินสดและเงนิ ฝากธนาคาร
1.2 การตรวจสอบลกู หนี้
1.3 การตรวจสอบสินค้าคงเหลือ
1.4 การตรวจสอบทด่ี ินอาคารและอุปกรณ์
1.5 การตรวจสอบคา่ ใชจ้ ่ายล่วงหน้า ดอกเบยี้ ค้างรับ เงนิ ทดรองจ่ายและสินทรัพย์ อนื่
2. สมาชกิ แตล่ ะกลมุ่ ชว่ ยกนั จัดทาํ แนวการสอบบญั ชแี ละออกมาอภปิ รายหน้าชัน้ เรียนในหัวขอ้ ท่ี
ไดร้ ับผดิ ชอบ
3. ใหผ้ ู้เรียนแตล่ ะกลมุ่ ส่งตวั แทนออกมาอภิปรายโดยครูให้เวลากลมุ่ ละ 20 นาที หลังจากการ
อภิปราย ใหส้ มาชิกแต่ละกลุ่มถามคําถามกลมุ่ ละ 3 ขอ้ โดยให้ผูอ้ ภปิ รายตอบคําถาม โดยเปิดโอกาสให้สมาชิกของกลุ่ม
นั้น ๆ ชว่ ยตอบ คําถามได้
82
บทสรุป
การตรวจสอบบัญชีสินทรัพย์ท่ีสําคัญ ได้แก่ การตรวจสอบเงินสดและเงินฝากธนาคาร
เงินลงทุน ลูกหนี้การค้า สินค้าคงเหลือ สินทรัพย์หมุนเวียนอื่น ท่ีดิน อาคาคารและอุปกรณ์ วิธีการ
ตรวจสอบเงินสดท่ีสําคัญ คือ การตรวจนับเงินสดคงเหลือ ซึ่งเป็นวิธีท่ีพิสูจน์ว่าเงินสดมีอยู่จริงและเป็น
กรรมสิทธ์ิของกิจการ หากมีการจํากัดการใช้เงินสดหรือเงินฝากธนาคารให้เปิดเผยข้อจํากัด ที่สําคัญใน
การใช้เงินสดและเงินฝากธนาคาร การตรวจสอบเงินฝากธนาคาร ผู้สอบบัญชีต้องยืนยันยอดเงินฝาก
ธนาคารและขอขอ้ มูลจากธนาคาร ในการตรวจสอบเงินลงทุนมีวัตถุประสงค์เพื่อตรวจสอบว่าเงินลงทุนมี
อยู่จริง เงินลงทุนและรายได้จากเงินลงทุนมีการแสดงรายการและเปิดเผยข้อมูลอย่างถูกต้ องครบถ้วน
สาํ หรับการตรวจสอบลูกหน้ีน้นั ผูส้ อบบัญชคี วรยืนยนั ยอดลกู หนี้ เพ่ือทราบความมีอยู่จรงิ ของลูกหน้ีและ
ประเมินความเหมาะสมของการตั้งค่าเผ่ือหน้ีสงสัยจะสูญ ในการตรวจสอบสินค้าคงเหลือ ผู้สอบบัญชี
ต้องเข้าสังเกตการณ์การตรวจนับสังเกตการณ์การตรวจนับสินค้าคงเหลือ เพื่อให้ทราบความมีอยู่จริง
นอกจากนน้ั ยงั ทาํ ใหท้ ราบถึงสภาพและคณุ ภาพของสินค้าคงเหลืออกี ด้วย การบันทึกบัญชีและการตีราคา
สินค้าคงเหลือถูกต้องเป็นไปตามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน และถือปฏิบัติเช่นเดียวกับปีก่อน
หรือไม่
การตรวจสอบสนิ ทรัพย์หมุนเวียนอื่น เช่น ค่าใช้จ่ายล่วงหน้า ดอกเบี้ยค้างรับ ลูกหนี้
อ่ืนและเงินทดรองจ่ายได้บันทึกบัญชีอย่างถูกต้องครบถ้วน และค่าใช้จ่ายล่วงหน้าเป็นประโยชน์ต่อการ
ดําเนินงานในงวดบัญชีถดั ไปและมกี ารตดั จ่ายเปน็ คา่ ใขจ้ า่ ยอยา่ งสมเหตุสมผล
การตรวจสอบที่ดิน อาคารและอุปกรณ์มีวัถตุประสงค์เพ่ือตรวจสอบว่าท่ีดิน อาคาร
และอุปกรณ์มีอยู่จริงและเป็นกรรมสิทธิ์ของกิจการได้นํามาบันทึกบัญชีอย่างครบถ้วนถูกต้อง การคิดค่า
เส่อื มราคา คาํ นวณถูกตอ้ งตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนิ
83
เนื้อหา (หน่วยท่ี/บทท)ี่ 8 การตรวจสอบหน้ีสินและส่วนของผู้ถือหุ้น
สาระสําคญั
หน้ีสินเป็นภาระผูกพันในปัจจุบันของกิจการ ซ่ึงคาดว่าจะส่งผลให้กิจการสูญเสีย
ทรพั ยากรทมี่ ีประโยชน์เชิงเศรษฐกิจ หนี้สินที่แสดงในงบแสดงฐานะการเงิน แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ
หนีส้ ินหมุนเวยี น และหนส้ี นิ ไมห่ มุนเวียน หน้สี ินหมนุ เวยี นเป็นภาระผูกพันท่ีกิจการจะตอ้ งโอนทรัพยากร
ที่มีประโยขชน์เชิงเศรษฐกิจ ไปชําระให้แก่เจ้าหน้ีภายในระยะเวลาไม่เกิน 12 เดือน หรือภายในหนึ่ง
รอบระยะเวลาดาํ เนนิ งานปกติ (Operating Cycle) สําหรบั หนี้สนิ ใดทรี่ ะยะเวลาของภาระผูกพันในการ
ชําระหน้ีคืนเกินกว่าระยะเวลา 12 เดือน จะต้องถูกต้องปรพะเภทเป็นหน้ีสินไม่หมุนเวียน การ
ตรวจสอบหนีส้ นิ ทีส่ ําคญั ได้แก่ การตรวจสอบเจ้าหนี้การค้าและเจ้าหนี้อ่ืน เงินกู้ยืม หน้ีสินหมุนเวียน
อ่นื ประมาณการหนส้ี ิน เปน็ ต้น สําหรับการตรวจสอบสว่ นของผู้ถือหุน้ เป็นองค์ประกอบทางการเงินที่
สาํ คัญยง่ิ เนอื่ งจากเป็นจุดเริ่มนต้นของการทําธรุ กจิ ทัง้ หมด โดยท่ัวไปสว่ นของผู้ถือหุ้นประกอบด้วย ทุน
จดทะเบียน ทนุ ทช่ี ําระแลว้ กาํ ไรสะสมและเงินปันผลจา่ ย
เน้อื หา
การตรวจสอบเจา้ หนกี้ ารคา้ เจา้ หนีอ้ ่นื และหนสี้ ินหมนุ เวียนอื่น
1. การตรวจสอบเจา้ หนี้การคา้
เจา้ หน้กี ารคา้ (Treade Account Payables) หมายถงึ เงินท่กี จิ การคา้ งชําระคา่ สนิ คา้ หรือบรกิ าร
ทซี่ ้อื มาเพ่ือขาย หรือเพื่อใชใ้ นการผลิตสนิ คา้ หรือบริการตามปกติธุระ เพอื่ ชําระค่าสินค้าหรือบริการ
วตั ถปุ ระสงคข์ องการตรวจสอบเจ้าหนี้การคา้
1. เจา้ หนกี้ ารคา้ เกิดขึน้ จริงและแสดงถงึ ภาระผูกพัน ณ วันที่ในงบการเงิน
2. เจา้ หน้กี ารคา้ แสดงจํานวนทก่ี ิจการเปน็ หนี้ ณ วนั ที่ในงบแสดงฐานะการเงินครบถ้วนและแสดง
ดว้ ยจาํ นวนเงนิ ที่ถูกต้อง
3. เจา้ หน้กี ารคา้ มีการเปิดเผยข้อมลู รวมท้ังภาระผูกพันอยา่ งเพยี งพอและเหมาะสม
วิธีการตรวจสอบเจ้าหน้กี ารค้า
1. วเิ คราะห์เปรียบเทียบยอดบญั ชีเจา้ หนข้ี องปปี จั จุบนั กบั ปีก่อน เพื่อพจิ ารณาการเปลีย่ นแปลงทีม่ ี
สาระสําคญั หากมยี อดแตกต่างจาํ นวนมากใหห้ าสาเหตุ และพจิ ารณาความสมั พันธ์ระหว่างบัญชซี อ้ื สนิ ค้า
เจ้าหนก้ี ารคา้ และบญั ชอี ่ืนทีเ่ ก่ยี วข้อง
2. เปรยี บเทียบรายละเอยี ดเจ้าหน้ี ณ วนั สน้ิ ปีใหต้ รงกบั บญั ชคี ุมยอดเจา้ หน้ี โดยปกติกิจการจะเปน็
ผ้ทู ํารายละเอยี ดเจา้ หน้ี ณ วันสนิ้ ปี เพอื่ ให้ทราบว่าประกอบดว้ ยเจ้าหน้รี ายใดบ้าง
3. ตจรวจสอบยอดเดบิตด้านบัญชีเจา้ หน้ี ในการตรวจสอบบญั ชแี ยกประเภทเจ้าหนห้ี ากพบยอด
84
คงเหลอื ด้านเดบติ ควรสอบสวนว่าเกิดจากสาเหตุใด เชน่ การสง่ คนื สินค้าหลงั จากจ่ายชาํ ระหนแ้ี ลว้ การ
จ่ายเงนิ ให้เจา้ หนี้เกินกว่าที่เป็นหน้ี การจ่ายชําระหนีซ้ าํ้ รวมทั้งการผ่านรายการไปยงั เจา้ หนีร้ ายตวั ผดิ บญั ชี
4. ตรวจสอบรายการซื้อและรายการชาํ ระหนี้ระหว่างงวด ผู้สอบบญั ชีควรตรวจสอบวา่ การลง
รายการซ้อื ถกู ต้องหรือไม่ และกิจการได้รับของครบถ้วนแล้วหรอื ไม่ โดยเลือกรายการซ้ือจากสมุดรายวัน
ซื้อมาตรวจสอบกบั เอกสารการซือ้ ใบกาํ กบั สินค้าและใบสง่ ของ
5. ตรวจสอบรายการต้นปใี หม่ เพอื่ ให้แนใ่ จวา่ ไม่มรี ายการหลงลมื หรือละเว้นการลงรายการหนี้สนิ
ในวนั ส้ินปี เน่ืองจากกจิ การส่วนใหญ่ตอ้ งจ่ายชําระหนี้สินภายใน 1-2 เดือน ซ่ึงเป็นเงอ่ื นไขในการซ้ือขาย
และรกั ษาเครดติ ทางการคา้ ของกิจการ การตรวจสอบรายการเจ้าหนี้ใหมท่ ําไดโ้ ดยสงั เกตวันที่ในใบสง่ั ซ้ือ
ใบกาํ กับภาษีและใบรับของ
6. ยืนยนั ยอดเจ้าหน้ี การยนื ยันเจา้ หน้ี ณ วันสิ้นปี โดยดาํ เนินการทําหนงั สือยนื ยนั ยอดส่งใหผ้ มู้ ี
อํานาจของกจิ การท่ตี รวจสอบลงนาม ใหเ้ จ้าหน้ตี อบเป็นลายลักษณ์อักษรมายังผสู้ อบบัญชี ผู้สอบบญั ชี
ควรยนื ยนั ยอดเจา้ หน้โี ดยเลอื กเจ้าหนีท้ ่มี สี าระสําคัญ เมื่อเทียบกับเจา้ หนีร้ วม เม่ือไดร้ บั การตรอบกลบั
จากเจ้าหนใี้ หจ้ ัดทํากระดาษทําการสรุปผลการยืนยันยอดเจ้าหน้ี
7. ตรวจสอบรายการสง่ คืนและส่วนลด ผ้สู อบบญั ชคี วรตรวจวา่ รายการส่งคนื และสว่ นลดเกี่ยวข้อง
กบั การซื้อและเจา้ หนกี้ ารค้า ณ วันสน้ิ งวด โดยเลอื กรายการสง่ คนื และรายการลดหนีม้ าตรวจจสอบกบั ใบ
ส่งคนื สนิ ค้า
8. ตรวจตดั ยอดซอ้ื การตรวจสอบตดั ยอดซ้อื เปน็ การตรวจสอบความถูกต้องของบัญชีเจ้าหนกี้ ารค้า
สินค้าคงเหลอื และต้นทนุ ขายโดยดวู า่ การลงรายการซ้ือสินคา้ การรบั ของและการบนั ทกึ บัญชีเจา้ หนี้
การค้าไดก้ ระทําภายในงวดเดียวกนั หรอื ไม่
2. การตรวจสอบเจา้ หน้ีอนื่ และหนี้สินหมนุ เวียนอืน่
เจา้ หนี้อื่น หมายถงึ เจ้าหน้ีอืน่ ท่มี ิใช่เจ้าหน้กี ารคา้ เช่น ค่าใชจ้ ่ายคา้ งจ่าย รายไดร้ บั ล่วงหน้า
หนสี้ นิ หมุนเวยี นอื่น (Other Current Liabilities) หมายถึง หนส้ี ินหมนุ เวยี นอนื่ ใดนอกจาก เจา้ หนี้
การคา้ และเจ้าหน้อี ืน่ ภาษีเงินไดค้ า้ งจ่าย ประมาณการหน้ีสนิ หนี้สินหมนุ เวยี นอ่ืน ได้แก่ เจา้ หนี้
กรมสรรพากร เงินรบั ล่วงหนา้ เป็นต้น
วตั ถุประสงคก์ ารตรวจสอบเจ้าหนีอ้ น่ื และหนส้ี นิ หมุนเวียนอน่ื
1. เจ้าหนีอ้ ่ืน เช่น ค่าใช้จา่ ยคา้ งจ่าย รายไดร้ ับล่วงหนา้ หรอื หนสี้ นิ หมนุ เวียนอ่ืนเกิดขนึ้ จริงและมีการ
บันทกึ บัญชี ณ วันส้ินงวดอย่างถูกต้องครบถ้วน
2. กจิ การไดแ้ สดงรายการเจ้าหน้ีอื่น และหนสี้ ินหมนุ เวยี นอ่นื การเปิดเผยข้อมลู ในงบการเงินอยา่ ง
เพียงพอและเหมาะสมตามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน
85
วิธีตรวจสอบบญั ชีเจา้ หนี้อน่ื และหนสี้ ินหมนุ เวียนอ่ืน
1. วิเคราะห์เปรียบเทยี บเจ้าหน้ีอ่ืนและหน้สี ินหมุนเวยี นอ่ืน ณ วนั สิน้ งวดปัจจุบนั และงวดก่อนและ
สอบถามสาเหตุหากมีการเปล่ียนแปลงทม่ี สี าระสําคัญ รวมท้ังวเิ คราะห์ความสมั พนั ธห์ นส้ี ินและคา่ ใช้จ่ายท่ี
เกีย่ วขอ้ งด้วย
2. ขอรายละเอยี ดเจ้าหน้ีอนื่ และหนีส้ นิ หมุนเวียนอ่ื ผู้สอบบัญชคี วรขอรายละเอียดเจา้ หน้ีอ่ืนและ
หน้สี ินหมนุ เวียนอ่นื และทดสอบการบวกเลขในรายละเอยี ด และเปรยี บเทียบยอดรวมในรายละเอยี ดกับ
ยอดคงเหลือในบญั ชแี ยกประเภททวั่ ไป และสอบทานรายการกระทบยอดหากมผี ลต่างเกิดขึน้
3. อ่านสญั ญาเช่า และสญั ญาอื่น ๆ ทท่เี กีย่ วข้องกบั หน้ีสนิ นนั้ เพือ่ ตรวจสอบรายไดค้ ่าเชา่ ค้างจา่ ย
รอตดั บัญชหี รือรายได้รับลว่ งหน้าจากลกู คา้ พร้อมทัง้ จดเง่ือนไขท่ีสําคญั ในกระดาษทําการ
4. ตรวจสอบความถูกต้องของเจ้าหนอี้ ่ืนและหนีส้ ินหมนุ เวียนอืน่ ณ วนั สิ้นงวด สาํ หรบั รายการท่ีมี
สาระสาํ คัญ โดยตรวจสอบการรบั ชาํ ระเงนิ ภายหลงั วนั ทใ่ี นงบการเงินกบั เอกสารประกอบรายการชาํ ระ
หน้ี
5. การแสดงรายการในงบการเงิน และการเปดิ เผยข้อมูล การแสดงรายการในงบการเงนิ และแสดง
เจา้ หนก้ี ารค้าและเจ้าหนี้อ่นื ไว้ดว้ ยกนั ในหัวขอ้ หนี้สินหมุนเวียน สว่ นหนสี้ ินหมุนเวียนอ่นื แยกแสดง
ต่างหาก
การตรวจสอบเงินกู้ยืมระยะยาว
เงินก้ยู ืมระยะยาว (Long-Term-Loans) หมายถึง เงินกู้ยืมระยะยาวรวม ทง้ั หน้ีสินในลักษณะ
อน่ื ใดซงึ่ ถงึ กําหนดชําระคนื เกินกวา่ หนึ่งปนี ับจากวนั สิน้ รอบระยะเวลารายงาน ได้แก่ เจ้าหน้เี ช่าซอ้ื
ทรัพย์สิน เงินกยู้ ืมระยะยาว การออกหุน้ กู้ และตั๋วสญั ญาใช้เงินระยะยาว
วตั ถุประสงคก์ ารตรวจอสบเงินกู้ยืมระยะยาว
1. เงนิ กู้ยืมระยะยาวเกิดข้ึนจรงิ และมีการอนมุ ัติอย่างเหมาะสม
2. เงนิ กู้ยมื ระยะยาวได้บนั ทึกบัญชีไว้อยา่ งถูกต้องและเป็นไปตามมาตรฐานการรายงานทาง
การเงิน
3. เงินกยู้ ืมระยะยาวแสดงรายการและเปิดเผยข้อมูล รวมถงึ หลักประกันท่เี ก่ียวข้องกับเงินกู้ยืมไว้
อยา่ งเพยี งพอและเหมาะสมตามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน
4. กจิ การบันทึกบัญชที ม่ี ีความสัมพันธก์ บั เงนิ กู้ยืม เช่น ดอกเบ้ยี จา่ ย และดอกเบี้ยค้างจ่ายไวอ้ ย่าง
ถกู ต้องและครบถ้วนตามงวดที่เกิดรายการ
86
วิธีการตรวจสอบเงนิ ก้รู ะยะยาว
1. วเิ คราะห์เปรยี บเทยี บเงนิ กรู้ ะยะยาวปปี จั จบุ นั กับปีก่อน และวิเคราะห์อัตราส่วนทางการเงนิ
หนส้ี ินตอ่ สนิ ทรัพย์รวม หน้สี นิ ต่อสว่ นของผู้ถือห้นุ รวมทงั้ วเิ คราะหค์ วามสัมพนั ธข์ องบัญชีทีเ่ กีย่ วขอ้ ง
เช่น บญั ชดี อกเบย้ี จา่ ย ดอกเบ้ยี คา้ งจา่ ย
2. ตรวจสอบยอดยกมาเงนิ กู้ยืมระยะยาวว่าตรงกบั ยอดในกระดาษทําการปีก่อนหรอื ไม่ พร้อมทงั้
ตรวจสอบยอดคงเหลอื ณ วนั สนิ้ งวดในรายละเอียดกับบัญชีคมุ ยอดในบัญชแี ยกประเภททวั่ ไป
3. ตรวจสอบการอนุมัติการกู้ยืมเงิน โดยสอบทานสญั ญาเงนิ กู้และอา่ นรายงานกากรประชมุ
คณะกรรมการ เพื่อพจิ ารณาวา่ การกูย้ มื ได้มีการอนุมตั ิโดยกรรมการผู้มีอาํ นาจของบริษัทอยา่ งถกู ต้องและ
เหมาะสม พรอ้ มทั้งบันทึกสาระสําคัญท่ีได้จากการอ่านสัญญากยู้ ืมไว้ในกระดาษทําการ ได้แก่เงื่อนไขการ
กู้ยมื หลักทรัพยท์ ่ีใช้คํ้าประกนั อตั ราดอกเบีย้ วันทีถ่ ึงกําหนดชาํ ระยอดเงนิ ณ วนั กยู้ มื และการชําระคนื เงิน
ตน้ เงนิ กู้
4. ตรวจสอบการเคลื่อนไหวของบญั ชีเงนิ กยู้ ืม โดยตรวจสอบเงินทไี่ ดร้ ับจากการกู้ยมิ กบั หลกั ฐานการ
รบั เงนิ เชน่ สําเนาใบนาํ ฝาก ใบแจ้งยอดจากธนาคาร และตรวจสอบการจ่ายคนื เงินต้นและดอกเบย้ี จ่ายกับ
หลักฐานการจ่าย
5. การสอบทานความถูกต้องสอดคลอ้ งกันระหวา่ งการบนั ทึกรายการหนีส้ นิ ระยะยาวกับยอดรวม
ของบญั ชที ี่เก่ียวข้องในงบกาํ ไรขาดทนุ และทดสอบการคํานวณดอกเบย้ี จา่ ยและดอกเบ้ียค้างจา่ ยสําหรบั
งวด พรอ้ มท้งั เปรียบเทียบดอกเบ้ยี และบัญชดี อกเบ้ียค้างจ่ายกับยอดคงเหลือในบญั ชีแยกประเภทท่ัวไป
6. ยนื ยนั ยอดเงนิ กรู้ ะยะยาว ผสู้ อบบัญชคี วรขอคํายืนยันในยอดเงินกู้กบั ธนาคาร สถาบันการเงนิ
หรือเจา้ หนีผ้ ใู้ หก้ ้ยู ืม โดยขอคํายืนยันเกีย่ วกบั ยอดคงเหลือส้ินงวดกําหนดการชาํ ระคืน อัตราดอกเบี้ย
ดอกเบีย้ คา้ งจ่าย และ หลกั ทรพั ย์ค้าํ ประกนั
7. ตรวจสอบการจา่ ยชําระเงินกู้หลังวันสน้ิ งวด โดยการสุ่มตรวจการจา่ ยชําระหลังวันสน้ิ งวด
สาํ หรบั ตว๋ั เงนิ จ่ายท่ีมียอดคา้ งชาํ ระ ณ วนั สิน้ งวด เพ่ือดูว่ามีการจา่ ยชําระจริงและยอดเงินสัมพันธก์ ับที่ค้าง
ชําระในวันสน้ิ งวด
8. ตรวจสอบการแสดงรายการและการเปดิ เผยข้อมูลในงบการเงิน ยอดคงเหลือบญั ชีหน้สี นิ ระยะ
ยาวได้จัดประเภทไว้ในงบการเงนิ อย่างถกู ต้องตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนิ เหมาะสม พร้อมท้ัง
ตรวจสอบวา่ เงนิ กรู้ ะยะยาวมีการเปิดเผยข้อมูลท่ีเก่ียวขอ้ งอยา่ งเหมาะสม โดยมีการระบุถึงระยะเวลาและ
ขนั้ ตอนการไถ่ถอนแลข้อผกู มัดหรือเงอื่ นไขการคํ้าประกันหรอื จาํ นองด้วยสนิ ทรัพย์อืน่ ๆ
การตรวจสอบส่วนของผู้ถือหุ้น
ส่วนของผู้ถอื หุน้ (Stock Hoder’s Equty) ประกอบดว้ ย ทนุ เรอื นหุ้น (Share Capital) สว่ นเกิน
(ตาํ่ กวา่ ) มลู คา่ หุ้น (Share Premium Account/Discount) กาํ ไร (ขาดทนุ ) สะสม (Retained
Earnings)
87
ทุนเรอื นหนุ้ แบ่งออกเป็น
1. ทุนจดทะเบยี น (Authorized Share Capital) หมายถึง ทุนของกจิ การที่จดทะเบียนตาม
กฎหมายใหแ้ สดงชนดิ ของหุ้น จาํ นวนหุ้นและมูลค่าท่ตี ราไว้ตามท่จี ดทะเบยี นแตล่ ะชนิด
1.1 หุ้นบรุ มิ สทิ ธิ (Preference Shares)
1.2 หุ้นสามัญ (Ordinary Shares)
2. ทนุ ท่อี อกและชาํ ระแลว้ (Issued and Paid-up Share Capital) หมายถงึ จาํ นวนหุน้ และมูลค่า
หนุ้ ทีไ่ ด้นําออกจาํ หนา่ ยและเรียกให้ชําระมลู คา่ หนุ้ แล้วให้แสดงเป็นหุ้นแต่ละชนดิ
2.1 หุ้นบรุ มิ สทิ ธิ (Preference Shares)
2.2 หุ้นสามญั (Ordinary Shares)
การตรวจสอบทนุ เรอื นหุน้ (Share Capital)
วัตถุประสงค์ของการตรวจสอบทุนเรือนหนุ้
1. ทุนเรือนห้นุ มีการบันทึกรายการบัญชีอย่างถูกต้องตรงตามท่ีได้รับอนุมตั จิ ากทป่ี ระชมุ ผถู้ ือหนุ้
2. ทนุ เรอื นหนุ้ ท่ีออกจาํ หนา่ ยถูกตอ้ งตรงตามที่ได้จดทะเบยี นไว้ และเปน็ ไปตามข้อกาํ หนดใน
หนงั สอื บริคณห์สนธิ
วธิ ีการตรวจสอบทุนเรอื นหนุ้
1. ตรวจสอบยอดคงเหลือยกมาของบัญชสี ่วนของผ้ถู ือหุ้น ทดสอบยอดคงเหลอื บัญชีทนุ เรือนหุ้น
โดยตรวจสอบยอดคงเหลือยกมาจากกระดาษทําการของปีก่อน
2. สอบทานรายการข้อมูลในรายละเอยี ดบญั ชีส่วนของผู้ถือหนุ้ โดยสอบทานยอดรวมของผู้ถอื หุ้น
แต่ละรายการและยอดรวมทัง้ หมดในรายละเอียด เปรยี บเทียบกบั ยอดคงเหลอื ในบญั ชีแยกประเภท
รวมทัง้ สอบทานความถูกต้องตรงกันของรายการ ผู้ถือหุ้นแต่ละรายเปรยี บเทยี บกบั ข้อมลู ในบญั ชยี ่อยและ
บญั ชีแยกประเภทท่วั ไป
3. วเิ คราะห์เปรียบเทียบการเปล่ียนแปลงลงในทุนเรือนห้นุ เพ่ือพิจารณราว่ามีการเพม่ิ ทนุ หรือลด
ทนุ ระหวา่ งปีหรอื ไม่ กรณีที่มกี ารเปล่ียนแปลงลงทุนเรือนหนุ้ ควรตรวจสอบ
3.1 สอบทานกบั รายงานการประชมุ วสิ ามัญของผู้ถือห้นุ และรายงานการประชุมของกรรมการใน
การอนุมัติเพ่ิมทนุ และการลดทนุ และเปน็ ไปตามมตพิ ิเศษของที่ประชมุ ใหญ่ผถู้ ือหนุ้
3.2 ตรวจสอบการรับเงนิ ในกรณีเพิ่มทนุ กับหลักฐานการรบั เงนิ เช่น ใบเสรจ็ รับเงนิ หรอื ติดตาม
การรับเงนิ จากใบแจง้ ยอดจากธนาคาร
3.3 ตรวจสอบคา่ ใช้จ่ายในการออกหุ้นกบั หลกฐั านการจา่ ยเงนิ
3.4 ตรวจสอบว่าหุ้นใหมท่ ่อี อกจําหน่ายไดจ้ ดทะเบียนถูกต้องตามกฎหมาย โดยตรวจสอบกับ
หนงั สอื รับรอง และหนงั สือบริคณหส์ นธิ
88
4. ตรวตสอบทนุ เรือนหนุ้ กบั สมดุ ทะเบยี นผ้ถู ือหนุ้ โดยตรวจสอบหมายเลขหุ้น จาํ นวนหุ้นตามสมุด
ทะเบียนผู้ถือหุน้ ใหต้ รงกับทุนเรอื นหุน้ ถ้ามีการออกหุนเพิ่มเตมิ ให้จดั ทํากระดาษทาํ การสําหรับหนุ้ ท่อี อ
อกเพ่ิมเติม พรอ้ มกับตรวจสอบวา่ ได้มีการออกใบหุ้นให้ไปจรงิ ใบหุ้นที่ยังไม่ได้ออกควบอยูค่ รบถ้วนกับ
สมุดใบหุ้น หากมีการยกเลิกใบหนุ้ ใหก้ ลัดตดิ กับตน้ ขวั้
5. อา่ นหนังสอื บริคณหส์ นธิข้อบังคบั มติทป่ี ระชมุ ผูถ้ ือหนุ้ และมติที่ประชมุ คณะกรรมการ ทาํ ให้
ทราบถงึ ทุนจดทะเบียน จาํ นวนห้นุ และมลู ค่าห้นุ การอา่ นข้อบงั คับ ทําให้ไดร้ ับทราบข้อมูลเกี่ยวกับจาํ นวน
กรรมการ ค่าตอบแทนกรรมการ อํานาจการลงลายมือชอื่ วิธปี ฏิบัติในการออกหนุ้ และโอนหุ้น การอ่านมติ
ทปี่ ระชมุ ใหญ่ผู้ถอื หนุ้ ทําใหท้ ราบเรื่องทสี่ าํ คญั ได้แก่ การเพิ่มทุน การลดทนุ การประกาศจา่ ยเงินปนั ผล
การจดั สรรกําไร การแต่งตั้งผู้สอบบัญชี การเลอื กคง้ั คณะกรรมการ และการอ่านมตทิ ่ปี ระชุม
คณะกรรมการของบริษัทจะทําได้ทราบข้อมลู เก่ียวกบั การเรียกชาํ ระคา่ หุน้ การจา่ ยเงินปันผลระหวา่ ง
กลาง
6. การตรวจสอบทุนเรือนหุ้นในบัญชแี ยกประเภททั่วไปกับหนงั สือบรคิ ณห์สนธิ ในการตรวจสอบทนุ
จดทะเบยี นควรตรวจสอบกับหนงั สือบรคิ ณห์สนธิ (แบบ บอจ.2) และหนงั สือรบั รองท่อี อกโดยสํานกั งาน
หนุ้ บรษิ ทั กรมพฒั นาธุรกจิ การคา้ กระทรวงพาณชิ ย์ การตรวจสอบประเภทของทุนทีจ่ ดทะเบยี นของ
บรษิ ทั ควรตรวจสอบกับหลักฐานของกกระทรวงพาณชิ ย์ คอื รายการจดทะเบียนจัดตง้ั บรษิ ทั (แบบ บอจ.
3) และทุนท่ชี ําระแล้วควรตรวจสอบกับสําเนาบัญชรี ายช่อื ผผู้ ้หู ุ้น (แบบ บอจ.5)
7. ตรวจสอบบัญชีสว่ นเกนิ มูลคา่ หุ้น สว่ นเกนิ มลู คา่ หนุ้ เป็นคา่ ห้นุ ท่เี รยี กชําระสูงกวา่ มูลค่าหุ้นจะ
กระทําไดโ้ ดยมติทป่ี ระชุมจดั ตัง้ บรษิ ัทหรือทป่ี ระชมุ วสิ ามญั ผสู้ อบบญั ชีควรตรอบสอบมติที่ประชมุ จดั ตั้ง
บริษทั มติทีป่ ระชมุ ใหญว่ สิ ามัญและเอกสารรับเงินค่าหุ้น ว่าตรงกับจาํ นวนเงินที่บนั ทึกบัญชีไวห้ รือไม่และ
พิจารณาความเหมาะสมของการบนั ทกึ บัญชีส่วนเกนิ มูลคา่ หุน้
8. ตรวจสอบการเปิดเผยข้อมลู ที่เกี่ยวข้อง เพ่อื ดูว่าไดม้ ีการเปิดเผยราคาตามมลู ค่าทตี่ ราไว้ การ
จา่ ยเงินปนั ผล เงอ่ื นไขการออกหนุ้ และการแปลงสภาพหนุ้ เพ่อื พจิ ารณาว่ายอดบญั ชีทุนเรอื นหนุ้ เป็นไป
ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนิ
การตรวจสอบกําไรสะสม (Retained Earnings) และสาํ รองตามกฎหมาย (Legal Reserve)
วตั ถปุ ระสงคข์ องการตรวจสอบกาํ ไรสะสมและสํารองตามกฎหมาย
1. การเปลยี่ นแปลงกําไรสะสมระหวา่ งปีไดบ้ นั ทกึ รายการอย่างถูกต้องเหมาะสม
2. การแสดงรายการเกี่ยวกบั กาํ ไรสะสมและกําไรสะสมจดั สรรในงบการเงนิ เปน็ ไปอย่างเหมาะสม
และมีการเปดิ เผยข้อมูลอย่างเพยี งพอ
3. กาํ ไรสะสมและสํารองตามกฎหมายบันทึกบัญชี ถกู ต้องตามกฎหมายและข้อบังคับของกจิ การ
89
วิธกี ารตรวจสอบกําไรสะสมและสํารองตามกฎหมาย
1. ตรวจสอบยอดยกมาของกาํ ไรสะสมวา่ ตรงกับงบการเงนิ ปีก่อนหรือไม่
2. ตรวจดเู อกสารประกอบการเปลี่ยนแปลงระหวา่ งปีของยอดบัญชีกําไรสะสม และกําไรสะสม
จดั สรรวา่ เปน็ ไปตามมติคณะกรรมการ มติทปี่ ระชุมผู้ถอื หุ้นและตรวจสอบว่า การโอนกาํ ไรสุทธปิ ระจําปี
เปน็ ยอดท่ีถกู ต้อง
3. ตรวจดูว่าการคํานวณเงนิ ปนั ผลถกู ตอ้ งและแสดงเปน็ รายการหกั กจากกาํ ไรสะสม
4. ตรวจดวู า่ มกี ารกันกําไรสะสมจัดสรรตามกฎหมาย และการต้ังสํารองตามกฎหมายเปน็ ไปตาม
กฎหมายและตามข้อบังคับของกจิ การ
การตรวจสอบเงินปนั ผลจา่ ย
วตั ถุประสงค์การตรวจสอบเงินปันผลจ่าย
1. การจ่ายเงินปนั ผลเป็นไปตามมตทิ ่ีประชุมผู้ถอื หุ้น
2. เงินปันผลจา่ ยไดค้ ํานวณอย่างถกู ต้องและไดบ้ ันทึกไวใ้ นบญั ชถี ูกตอ้ ง ครบถว้ นตามมาตรฐานการ
รายงานทางการเงิน
3. เงินปันผลจ่ายไดจ้ ่ายใหแ้ กผ่ ถู้ ือห้นุ ที่มีสทิ ธริ บั เงินปันผลและเปน็ จาํ นวนเงนิ ทถ่ี ูกตอ้ ง
วธิ กี ารตรวจสอบเงนิ ปันผล
1. ตรวจสอบการจา่ ยเงนิ ปันผลกับจาํ นวนที่ไดอ้ นุมตั โิ ดยท่ีประชมุ ใหญ่ ผ้ถู ือหนุ้ หรอื ท่ปี ระชุม
คณะกรรมการและตรวจสอบอัตราการจา่ ยเงนิ ปันผลต่อหุ้นว่าตรงกับประกาศจ่ายเงินปนั ผลหรอื ไม่
2. ทดสอบการคํานวณเงนิ ปนั ผลวา่ ตรงกับรายละเอยี ดการถอื หุ้นแตล่ ะคน ตามจํานวนทะเบียน
ผถู้ อื หุ้น
3. ทดสอบการคาํ นวณภาษเี งินได้หัก ณ ท่ีจ่าย สาํ หรบั การจ่ายเงินปันผลของผู้รบั เงนิ ปันผลแตล่ ะ
รายและตรวจสอบว่ามีการออกหนังสวอื รบั รองภาษหี ัก ณ ท่ีจ่ายไว้สําหรบั ผู้ถือหุน้ แต่ละรายและนําภาษที ี่
หักไว้สง่ กรมสรรพากรเรียบร้อยแลว้
4. ตรวจสอบวา่ มียอดเงินปนั ผลที่ประกาศจ่ายและยังไมไ่ ด้บันทึกบญั ชหี รือไม่ โดยอา่ นรายงานการ
ประชุมผู้ถือหุ้นและคณะกรรมการ
90
แบบฝึกหัด หรือ ใบงาน
แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรยี น
ตอนท่ี 1 จงทาํ เครอ่ื งหมายกากบาท (X) ลงหนา้ ขอ้ ท่ีถกู ตอ้ งทสี่ ดุ
1. ข้อใดเป็นวิธการตรวจสอบการตัดยอดซื้อ
ก. การตรวจสอบเอกสารรบั ของกบั การบันทึกรายการซอื้ เชื่อและการบนั ทึกเจ้าหนี้
ข. การบันทึกบัญชีซื้อในชว่ งตน้ ปใี หม่
ค. การตรวจสอบเอกสารการสัง่ ของกับรายการขายสนิ คา้ และการบันทกึ บัญชลี กู หน้ี
ง. การตรวจสอบความผดิ ปกตขิ องเจ้าหนก้ี ารคา้ เช่น รายการเครดิตในบัญชเี จา้ หนี้
2. การตรวจสอบบัญชีเจา้ หน้ี ควรตรวจสอบรายการใดเปน็ อันดบั แรก
ก. ตรวจสอบรายการสง่ คนื และส่วนลด
ข. ตรวจสอบบญั ชรี ายละเอยี ดเจ้าหนี้กบั บัญชีคุมยอดเจา้ หน้ี
ค. ตรวจสอบตัดยอดซ้ือ
ง. ตรวจสอบรายการชาํ ระหนร้ี ะหวา่ งงวด
3. การตรวจสอบรายการซื้อตน้ ปใี หม่มีวัตถุประสงคเ์ พ่ืออะไร
ก. เพื่อตรวจสอบวา่ มีรายการซื้อของปีก่อนที่ยังไม่ได้บนั ทึกบัญชหี รือไม่
ข. ยนื ยนั ความมีอย่จู รงิ ของเจา้ หน้ี
ค. ความถูกต้องตรงกันระหวา่ งบัญชีย่อยกบั บญั ชคี ุมยอด
ง. รายการชาํ ระหน้รี ะหวา่ งงวด
4. หากผ้สู อบบัญชีพบวา่ บัญชเี จ้าหนี้มียอดดุลดา้ นเดบิต อาจเกดิ จากสาเหตุใด
ก. การบนั ทกึ บัญชีซือ้ สินค้าซ้ํา
ข. การรับชาํ ระหนี้ซา้ํ
ค. การจ่ายชาํ ระหนี้ซํ้า
ง. การจา่ ยชําระหนลี้ ่าช้า
5. ข้อใดเปน็ วธิ ีการตรวจสอบบัญชีทนุ เรือนหนุ้ ท่อี อกและเรียกชําระแล้ว
ก. การตรวจสอบหนงั สือบริคณห์สนธิ (แบบ บอจ. 2)
ข. ตรวจสอบหลักฐานรายการจดทะเบียนจัดต้ังบริษัท
ค. สอบถามผบู้ รหิ าร
ง. การตรวจสอบกับสําเนาบัญชีผถู้ อื หุ้นแบบ บอจ. 5
6. วธิ กี ารตรวจสอบใด ทําให้ทราบถงึ ความมอี ยูจ่ ริงของบัญชีค่าซอ่ มแซมค้างจ่าย
ก. ใบแจ้งหนี้
ข. ใบแจ้งหนี้การจา่ ยชาํ ระหนภ้ี ายหลงั วนั ทีใ่ นงบการเงิน
ค. สอบถามพนกั งานบาํ รุงรักษา
91
ง. วิเคราะหเ์ ปรียบเทยี บคา่ ซ่อมแซมปปี จั จุบันกบั ปีก่อน
7. บัญชีใดต่อไปนีค้ วรตรวจสอบไปพรอ้ ม ๆ กัน
ก. เงนิ ก้ยู มื ดอกเบย้ี จ่าย ดอกเบ้ียคา้ งจา่ ย
ข. เงินปันผลกาํ ไรสะสม ทนุ เรียนหุ้น
ค. ซอื้ เจ้าหนี้ ลกู หน้ี
ง. เงนิ ให้กูย้ มื ดอกเบย้ี จ่าย ดอกเบยี้ รับ
8. การตรวจสอบบัญชีเงินกู้ระยาวหากทําการวิเคราะห์เปรียบเทียบพบว่าเพ่ิมข้ึนจากปีก่อน
1,000,000 บาท ทา่ นจะดาํ เนนิ การตรวจสอบตามขอ้ ใด เพ่ือให้ทราบว่าเงินกู้ยืมระยะยาวเกิดข้ึน
จรงิ
ก. สอบถามพนักงานฝาุ ยบญั ชี
ข. ตรวจสอบสญั ญากู้ยมื เงินและการอนุมัตเิ งินกู้
ค. ตรวจสอบกบั หนังสอื รับรองของผูบ้ รหิ าร
ง. ตรวจสอบกบั บัญชีแยกประเภททัว่ ไป
9. จากการตรวจสอบ ณ วันส้ินงวดพบวา่ มีค่าเช่าค้างจา่ ย 50,000 บาท ท่านควรตรวจสอบ
อย่างไร
ก. เปรยี บเทียบคา่ เชา่ ค้างจา่ ยกับปีกอ่ น
ข. ตรวจสอบกบั สญั ญาเช่า และเงื่อนไขสัญญาเชา่
ค. สอบถามผบู้ ริหารของกจิ การ
ง. ทาํ หนงั สอื สอบถามผู้ใหเ้ ชา่
10. ข้อใดเป็นวิธีการตรวจสอบเงินปันผลว่าจ่ายให้กับผู้ถือหุ้นท่ีมีสิทธิ์รับเงินปันผล และเป็น
จาํ นวนเงนิ ที่ถูกต้อง
ก. ตรวจสอบโดยการอา่ นรายงานการประชุมผู้ถือห้นุ
ข. ตรวจสอบการโอนกําไรสทุ ธปิ ระจาํ ปี
ค. ทดสอบการคาํ นวณเงินปันผลกับรายละเอยี ดการถือห้นุ ตามทะเบยี นผู้ถือหุ้น และควร ประกาศ
จ่ายเงินปันผล
ง. ทดสอบการคาํ นวณการหกั เงินปันผลจากบญั ชีกาํ ไรสะสม
*********************************
92
วชิ า การสอบบัญชี ใบงานท่ี 8
เรอ่ื ง การตรวจสอบหนส้ี นิ และสว่ นของผถู้ ือหุ้น
1. ใหผ้ ูเ้ รียนแบง่ กล่มุ ออกเป็น 5 กลมุ่ แล้วใหห้ วั หน้ากลมุ่ จับฉลาก เพ่อื จัดทําแนวการสอบ บัญชีของ
บรษิ ทั ขนาดเล็ก จาํ หน่ายธุรกจิ เครอ่ื งใช้ไฟฟูา ในหวั ข้อเร่อื ง ดงั น้ี
ห น้ า ชั้ น
1.1 การตรวจสอบเจา้ หน้กี ารคา้ คนหนงึ่
1.2 การตรวจสอบตั๋วเงินจ่าย ตอบ
1.3 การตรวจสอบเงินก้ยู มื ระยะสั้น
1.4 การตรวจสอบเงินกู้ยมื ระยะยาว
1.5 การตรวจสอบส่วนของผถู้ ือหุ้น
2. ให้หวั หน้ากล่มุ เรยี กสมาชิกประชมุ ชว่ ยกนั จัดทําแนวการสอบบญั ชี และออกมาอภปิ ราย
เรียนในหวั ขอ้ ที่ได้รบั ผดิ ชอบ
3. ใหผ้ เู้ รยี นแต่ละกลมุ่ ส่งตวั แทนออกมาอภปิ รายโดยใหเ้ วลากลุ่มละ 20 นาที และใหผ้ เู้ รยี น
เป็นผ้ดู ําเนินการอภิปราย
4. หลังจากการอภิปราย ใหส้ มาชกิ แตล่ ะกลุม่ ถามคาํ ถามกล่มุ ละ 3 ข้อ โดยใหผ้ อู้ ภปิ ราย
คําถาม โดยเปิดโอกาสใหส้ มาชิกของกลมุ่ นัน้ ๆ ช่วยตอบคาํ ถามได้
93
บทสรปุ
การตรวจสอบหน้ีสินมีวัตถุประสงค์เพื่อตรวจสอบว่า หน้ีสินเกิดขึ้นจริง และมีการ
บันทึกบัญชีอย่างถูกต้องครบถ้วนตามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน การตรวจสอบหน้ีสินที่สําคัญ ๆ
ได้แก่ บัญชีเจ้าหนีก้ ารคา้ หน้สี หิ มุนเวียนอื่น เงินกู้ยืมระยะยาว ในการตรวจสอบหนี้สินนั้นผู้สอบบัญชี
ต้องตรวจสอบไม่ให้กิจการแสดงหนี้สินต่ํากว่าความเป็นจริง เพราะจะทําให้งบแสดงฐานะการเงินดีกว่าที่
เปน็ จรงิ การตรวจสอบส่วนของผถู้ ือหุ้น ประกอบด้วย บัญชที ุนเรือนหุ้น กําไรสะสม สํารองตามกฎหมาย
การตรวจสอบส่วนของผู้ถือหุ้น ทําได้โดยการอ่านหนังสือบริคณห์สนธิ ข้อบังคับ มติท่ีประชุมของ
กรรมการบริษัท และมติที่ประชุมผู้ถือหุ้น จะทําให้ทราบข้อมูลเก่ียวกับการเพิ่มทุน การลดทุน การ
จัดสรรกําไร การแต่งต้ังผู้สอบบัญชี การเลือกตั้งคณะกรรมการ การตรวจสอบกําไรสะสม ควรตรวจดู
เอกสารประกอบการเปลย่ี นแปลงระหว่างปขี องยอดบญั ชกี าํ ไรสะสมและกาํ ไรสะสมจดั สรร กําไรสุทธิตาม
บัญชีท่ีปิดโอนเข้ากําไรสะสม มติคณะกรรมการและมติที่ประชุมผู้ถือหุ้นเกี่ยวกับการจัดสรรกําไร การ
ตรวจสอบเงินปันผล ควรตรวจดูวา่ การคํานวณเงินปันผลจ่ายถูกต้อง ได้มีการหักภาษี ณ ท่ีจ่าย พร้อมท้ัง
การนาํ ส่งภาษตี อ่ กรมสรรพากรแล้ว พร้อมทั้งตรวจดูว่าการกันกําไรสะสมจัดสรรตามกฎหมาย และการ
ตง้ั สาํ รองตามกฎหมายเปน็ ไปตามกฎหมายและตามขอ้ บงั คบั ของกิจการ
94
เน้ือหา (หน่วยท่/ี บทท)ี่ 9 การตรวจสอบรายไดแ้ ละค่าใช้จ่าย
สาระสาํ คัญ
รายได้และคา่ ใชจ้ ่ายเปน็ ส่ิงสําคัญในการทําธุรกิจที่ผู้สอบบัญชีควรให้ความสนใจ ในการ
ตรวจสอบเน่ืองจากทําให้ทราบผลการดําเนินงานของกิจการ ซึ่งส่งผลต่อผู้ลงทุน ผู้บริหารของกิจการ
หนว่ ยงานราชการ ตลอดจนเจา้ หน้ีท่เี ก่ียวข้อง การตรวจสอบบัญชีรายได้ ค่าใช้จ่ายให้ถูกต้อง อาจช่วย
ทําให้ทราบถึงสินทรัพย์และหนี้สินท่ียังบันทึกบัญชีไม่ครบถ้วนด้วย ได้แก่ การตรวจสอบการอนุมัติการ
ขายสินคา้ หรอื บริการ การสง่ มอบสินค้าหรอื บรกิ าร การรบั ชาํ ระเงนิ จากลกู คา้
เนอื้ หา
การตรวจสอบรรายได้
การตรวจสอบรายได้ มักจะตรวจสอบพรอ้ มกับสนิ ทรัพย์หรอื หนสี้ ินทเี่ กีย่ วข้อง เชน่ รายไดจ้ าก
การขาย ตรวจสอบพร้อมกับลูกหนแี้ ละค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ รายได้คา่ เช่าตรวจสอบพร้อมกบั รายได้คา่
เชา่ ค้างรับ
รายได้ (Revenue) ประกอบดว้ ย รายได้จากการขาย รายไดจ้ ากการใหบ้ รกิ าร และรายไดอ้ ่นื
ซึ่งเป็นรายได้จากการดําเนินงานนอกจากรายไดจ้ ากการขาย
วตั ถุประสงค์ของการตรวจสอบรายได้
1. รายได้จากการขายเกดิ ข้ึนจริง บันทกึ บญั ชถี ูกต้องและตรงตามงวดบญั ชี
2. การบนั ทึกรายได้ตรงตามรายการสนิ คา้ ท่สี ่งมอบให้ลกู คา้ แลว้
3. เงื่อนไขการขาย การรบั คืนสินค้า และส่วนลดมกี ารอนุมัติอย่างถูกต้อง
4. รายไดจ้ ากการขายและรายได้อืน่ เป็นรายการที่กจิ การมีสทิ ธ์ิเรยี กเก็บเงินได้ รายไดจ้ ากการขายมี
การแสดงรายการ และเปิดเผยขอ้ มลู ในงบการเงนิ เป็นไปตามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน
วธิ ตี รวจสอบรายได้
1. วเิ คราะห์เปรยี บเทยี บรายได้จากการขายปีปัจจบุ ันกับปีก่อน พรอ้ มวิเคราะหก์ ารเปลย่ี นแปลง
อตั ราสว่ นทางการเงนิ ทีส่ าํ คัญ เชน่ อตั รากําไรขั้นต้น อัตราหมนุ เวียนกาํ ไรของลูกหน้ี
2. ตรวจสอบสมดุ รายวันขาย โดยตรวจสอบยอดรวมในสมุดรายวนั ขายกับบัญชีแยกประเภทรายได้
จากการขาย หรือบัญชอี น่ื ที่เก่ียวข้องและทดสอบการบวกเลขในสมุดรายวนั ขาย
3. ตรวจสอบความถูกต้องของรายการขาย โดยดาํ เนนิ การตังนี้
3.1 สมุ่ ตวั อยา่ งสาํ เนาใบกํากับสนิ ค้า และใบส่งของที่มลี ายเซน็ ลกู ค้า
3.2 ทดสอบการคํานวณและการบวกเลขยอดในสาํ เนาใบสง่ ของ ในการตรวจสอบบิลขายกับ
รายการในสมุดรายวนั ขาย ควรตรวจสอบวา่ เลขทบ่ี ลิ ขายเรียงลําดับครบถ้วน บลิ ขายท่ียกเลกิ ติดอย่ใู น
เลม่ ท้งั ชุด พร้อมท้งั ทดสอบการบันนทกึ รายการภาษขี ายในรายงานภาษีขาย
95
4. ตรวจสอบการรบั คืนสินค้าและส่วนลด ตรวจสอบการรับคืนสนิ โดยตรวจกบั ใบรบั คนื สินค้า
บญั ชีคมุ สินค้า และการบันทึกบญั ชีลูกหนีร้ ายตัว การตรวจสอบการให้ส่วนลด ควรตรวจสอบใบลดหน้ี
กับสมุดรายวนั ขาย และตรวจสอบใบลดหน้วี า่ ไดร้ ับอนมุ ัติอยา่ งเหมาะสม
5. ตรวจสอบตัดยอดขาย เปน็ การตรวจสอบเพือ่ ใหแ้ น่ใจว่าครบถว้ นสมบรู ณต์ รงตามงวดบัญชขี อง
ยอดขาย ทั้งน้เี พราะยอดขายทปี่ รากฎในบัญชี อาจสงู กวา่ ความเปน็ จริง เนือ่ งจากเจ้าหนา้ ทขี่ องกจิ การ
อาจบันทึกรายการขายตอนส้ินปคี ลาดเคลอื่ น หรรือผู้บริหารอาจมเี จตนารายงานเทจ็ เพ่อื สรา้ งผลกําไร
ผสู้ อบบัญชีควรตรวสอบการตัดยอดขายและลกู หนี้พร้อมกับการตรวจตดั ยอดสนิ คา้ คงเหลอื
วิธีการตรวจสอบตัดยอดมีขั้นตอนดังนี้
1. ตรวจสอบลายเซ็นของผรู้ ับสนิ คา้ และวันที่รบั สินค้าว่ามีการสง่ มอบสนิ คา้ จริง
2. ตรวจสอบการบันทึกรายการขายในสมดุ รายวนั และผ่านรายการไปยังบัญชแี ยกประเภททั่วไป
3. ตรวจสอบการบนั ทึกบญั ชีลูกหนแ้ี ละบัญชีลกู หนีร้ ายตัว
4. ตรวจสอบการตดั บัญชีสินค้าคงเหลอื ตามบัญชีคุมสินค้า
การตรวจสอบการซือ้ สินคา้
วัตถปุ ระสงค์ของการตรวจสอบการซ้ือสินค้า
1. การซอื้ เกดิ ขน้ึ จริงและไดร้ บั การอนมุ ัตโิ ดยถูกต้อง
2. รายการซ้ือบนั ทกึ บัญชีอย่างครบถว้ นตรงตามงวดบญั ชแี ละเป็นไปตามมาตรฐานการรายงานทาง
การเงิน
วธิ กี ารตรวจสอบซื้อสินคา้
1. วิเคราะห์เปรยี บเทียบยอดซื้อปีปัจจบุ นั กับปกี ่อน การเปรยี บเทยี บยอดซื้อควรเปรยี บเทียบยอด
ซอ้ื สาํ หรบั งวด ยอดซ้ือรายเดือน โดยพจิ ารณาแยกตามประเภทของสินค้า รวมทง้ั พจิ ารณาความสัมพนั ธ์
กับบัญชีเจ้าหน้ีการคา้ และบัญชีตน้ ทุนขาย หากพบข้อแตกตา่ งสาํ คญั ควรติดตามและหาสาเหตุ
2. ตรวจสอบสมุดรายวันซ้อื โดยดําเนินการดงั น้ี
2.1 ตรวจสอบยอดรวมในสมดุ รายวนั ซ้อื กับบญั ชแี ยกประเภทซ้ือหรือบัญชีทเ่ี กีย่ วข้อง
2.2 ทดสอบการบวกเลขในสมุดรายวนั ซ้อื และตรวจสอบการอนุมัตริ ายการซ้ือกับสาํ เนา
ใบส่งั ซอ้ื ว่าเปน็ ไปตามวงเงนิ ที่ไดร้ ับอนุมัติอย่างถูกตอ้ ง และทดสอบการบันทกึ รายการภาษีซื้อในรายงาน
ภาษซี อ้ื
2.3 ตรวจสอบความถูกต้องของรายการซื้อ โดยเลอื กรายการซื้อจากสมดุ รายวนั ซื้อ ตรวจสอบ
กบั หลกั ฐานการรบั สินค้า เชน่ ใบรบั ของ ใบกาํ กบั สนิ ค้า
2.4 ทดสอบการบันทกึ รายการไปยังบัญชีซอ้ื บญั ชเี จา้ หนี้ และบัญชที ่ีเกย่ี วข้องในบญั ชแี ยก
96
ประเภททวั่ ไป
3. การตดั ยอดซอ้ื เปน็ การตรวจสอบเพื่อให้แน่ใจว่ารายการซื้อบันทึกถูกต้องครบถ้วนตามงวดบัญชี
ตรวจสอบการบันทึกรายการซ้อื ในช่วงใกลว้ นั ส้ินงวดต่อเน่ืองตน้ งวดใหม่ โดยมีวิธีการดังน้ี
3.1 สอบทานเลขท่ใี บรับของในช่วงเวลาดังกล่าว พรอ้ มท้งั ตรวจสอบลายเซ็นของผรู้ บั สนิ คา้ และ
วันท่ีรับสนิ ค้า ตรวจสอบกับวนั ท่ีในใบกํากับสนิ คา้ จากเจ้าหน้ี พรอ้ มท้ังพจิ ารณาเง่ือนไขการสง่ สนิ คา้
3.2 ตรวจสอบการบนั ทึกซื้อในสมุดรายวนั ซอื้ และผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทท่วั ไป
3.3 ตรวจสอบการบันทึกเจา้ หนี้การคา้ ในบัญชเี จ้าหน้รี ายตัว
3.4 ตรวจสอบการบนั ทึกรับสนิ คา้ คงเหลือในบัญชคี มุ สินค้า
การตรวจสอบตน้ ทนุ ขาย
ต้นทุนขาย (Cost of the Sale of Goods) หมายถึง ตน้ ทนุ ของสินคา้ และบรกิ ารท่ีขาย
รวมถึงราคาซ้ือ ต้นทนุ การผลิต และคา่ ใชจ้ า่ ยตา่ ง ๆ ทีจ่ ่ายไป เพ่ือให้สนิ ค้าอยูใ่ นราคาทพ่ี ร้อมทจี่ ะขาย
วตั ถปุ ระสงค์ของการตรวจสอบตน้ ทนุ ขาย
1. ตน้ ทุนขายแสดงไวใ้ นงบการเงินถูกต้องครบถ้วน ตรงตามรอบระยะเวลาบัญชที ่ีเกิดขนึ้
2. ต้นทนุ ขายเกดิ ขน้ึ จรงิ
3. การบันทึกตน้ ทนุ ขายเป็นไปตามหลกั การบญั ชีและได้ถือปฏบิ ัตเิ ชน่ เดยี วกบั ปีก่อน
วธิ กี ารตรวจสอบต้นทุนขาย
1. วเิ คราะหเ์ ปรียบเทียบตน้ ทุนขายปีปัจจุบันกบั ปีก่อนและอธิบายการเปลย่ี นแปลงต้นทุนขายและ
อัตรากาํ ไรขัน้ ตน้ ของปปี ัจจบุ ันกับปกี ่อน และอธบิ ายถงึ การเปล่ียนแปลงท่ีมสี าระสําคัญ
2. ตรวจสอบความถูกต้องของการคาํ นวณต้นทนุ ขาย โดยตรวจสอบสว่ นประกอบต้นทนุ ขายวา่
เป็นไปตามหลักการบัญชีหรือไม่
3. ตรวจสอบความเหมาะสมของการคิดตน้ ทุนขาย โดยการกระทบยอดตน้ ทนุ ขาย ซงึ่ ไดจ้ าก
สินคา้ คงเหลอื ต้นงวด การซ้อื และค่าใชจ้ ่ายทไ่ี ด้มาซ่งึ สินค้าในระหวา่ งปปี และสินค้าคงเหลือปลายงวด
การตรวจสอบค่าใชจ้ ่ายในการขายและบรหิ าร
คา่ ใช้จา่ ยในการขายและบริหาร (Seling and Adminsitrator Expenses) หมายถงึ ค่าใช้จ่ายท่ี
เกิดขึ้นจรงิ อนั เนือ่ งมาจากการขาย และค่าใช้จา่ ยทว่ั ไปทเี่ กิดขึน้ จากการดําเนินงาน
97
วัตถุประสงค์ของการตรวจสอบค่าใช้จา่ ยในการขายและบรหิ าร
1. คา่ ใชจ้ ่ายในการขายและบรหิ ารเกดิ ข้ึนจริง
2. การบนั ทึกคา่ ใช้จา่ ยในการขาย และการบรหิ ารอยา่ งถูกต้องครบถว้ นตามงวดบัญชีและมาตรฐาน
การรายงานทางการเงิน
3. ค่าใช้จา่ ยในการขายและการบริหารแสดงรายการและการเปิดเผยข้อมมลู ที่ถูกต้องตามมาตรฐาน
การรายงานทางการเงิน
วิธตี รวจสอบค่าใช้จ่ายในการขายและบรหิ าร
1. วเิ คราะห์เปรยี บเทยี บคา่ ใช้จ่ายในการขาย และบริหารแตล่ ะเดอื นปีปจั จบุ นั กับงวดบัญชีปกี ่อน
2. วิเคราะห์ความสมั พนั ธข์ องค่าใชจ้ ่ายท่ีเก่ยี วข้อง รวมทั้งอ้างอิงรายการไปยงั บัญชสี นิ ทรัพยห์ รือ
หนี้สนิ เชน่ หน้ีสงสยั จะสูญและลกู หน้ีการค้า คา่ เบ้ียประกนั ภยั กบั คา่ เบยี้ ประกันภยั จา่ ยล่วงหนา้
ค่าใชจ้ า่ ยและค่าใชจ้ ่ายคา้ งจ่ายท่ีเกย่ี วข้อง เงินเดือนกบั เงนิ สมทบประกนั สงั คม ขาดทุนจากการจาํ หนา่ ย
ทรพั ย์สนิ กบั บัญชที ีด่ นิ อาคารและอุปกรณ์ ดอกเบย้ี จา่ ยกับเงินกยู้ มื และตว๋ั เงินจา่ ย
3. การตรวจสอบรายละเอยี ดบัญชคี ่าใชจ้ า่ ยทม่ี ีสาระสาํ คัญหรอื ผิดปกตโิ ดยตรวจสอบหลกั ฐาน
ประกอบการจา่ ยเงนิ เช่น ค่านํ้า ค่าไฟูทีม่ ีเพยี ง 11 เดอื น
4. ทดสอบรายจ่ายคา่ ซ่อมแซมบํารุงรกั ษาว่าไมม่ รี ายจา่ ยฝุายทุนท่ีควรจะบันทึกเปน็ สนิ ทรัพย์รวมอยู่
ในบัญชีค่าซ่อมแซม
การตรวจสอบดอกเบี้ยจ่าย
ดอกเบย้ี จ่าย (Interest Expensess) หมายถงึ ดอกเบี้ยหรอื ค่าตอบแทน เนื่องจากการใช้
ประโยชนจ์ ากเงินหรอื เงนิ ทุน
ในกรณที ี่ดอกเบ้ียจา่ ยเปน็ ค่าใช้จ่ายจากการก่อหนี้สนิ ของกิจการ ให้แสดงรายการในงบการเงนิ
ในหวั ข้อ ตน้ ทนุ ทางการเงนิ (Finance Costs)
ต้นทุนทางการเงิน หมายถงึ คา่ ใชจ้ ่ายหรือต้นทนุ ท่เี กิดขนึ้ จากการก่อหนส้ี นิ ของกิจการ เช่น
ดอกเบ้ียเงินกู้ คา่ ธรรมเนียมธนาคารที่เกิดจากการกูย้ ืมเงิน ดอกเบี้ยที่เกิดจากสัญญาเช่าการเงนิ
วตั ถปุ ระสงคข์ องการตรวจสอบดอกเบี้ยจ่าย
1. ดอกเบย้ี จา่ ยมีความสมั พันธก์ ับยอดหนีส้ ินทเี่ กีย่ วขอ้ ง
2. ดอกเบ้ียจ่ายได้มาบันทึกบัญชีถกู ต้องครบถว้ นตามจาํ นวนเงินท่จี า่ ยและตรงตามกําหนดเวลา
98
วธิ กี ารตรวจสอบดอกเบี้ยจ่าย
1. ตรวจสอบเอกสารหลกั ฐานสัญญาก้เู ง่ือนไขการชําระหน้กี ารจา่ ยดอกเบ้ียจ่าย จํานวนท่ีจา่ ย
ถกู ต้องและไดม้ ีการจา่ ยตามกําหนดเวลาหรอื ไม่
2. ทดสอบการคํานวณดอกเบยี้ จ่ายตรวจสอบการบนั ทึกบัญชีดอกเบยี้ ที่จ่ายระหว่างปี เมือ่ ปรับปรุง
ด้วยดอกเบยี้ จ่ายล่วงหนา้ หรือค้างจ่ายยกมา ณ วันต้นปี และยอดที่ปรบั ปรุง ณ วนั สิ้นปี จะได้ยอด
ดอกเบ้ยี จา่ ยของปี
3. ตดิ ตามรายการจา่ ยดอกเบย้ี ภายหลงั วันสนิ้ ปี เพราะอาจมีผลกระทบต่อดอกเบี้ยจา่ ยของปี
ปัจจบุ ันที่ไดป้ รบั ปรุงไวแ้ ล้ว
4. ตรวจสอบดอกเบ้ียคา้ งจ่ายในหนังสอื ยืนยันยอดธนาคารว่าเป็นผกู้ ยู้ มื มีดอกเบ้ียค้างจา่ ยและได้
นํามาปรบั ปรงุ บญั ชีเรยี บร้อยแลว้
การตรวจสอบการจา่ ยเงนิ เดอื นและคา่ แรง
การตรวจสอบเงินเดือนและค่าแรงโดยท่วั ไปจะกระทาํ ใกล้วนั สิน้ งวด เนื่องจากการจ่ายเงินเดือน
และคา่ แรง อาจมีงวดการจ่ายไม่ตรงกับรอบระยะเวลาบัญชี กรณีเชน่ น้ี จงึ มียอดคงเหลือเงนิ เดือนและ
ค่าแรงค้างจ่าย โบนสั ค้างจ่าย และบัญชคี ่าใช้จ่ายทเี่ กย่ี วข้อง
วัตถุประสงคข์ องการตรวจสอบ
1. เงินเดือนเกดิ ขึ้นจริงและมีการอนมุ ัติอยา่ งถูกต้อง
2. กจิ การได้มกี ารบนั ทึกเงนิ เดอื นอย่างถูกต้องครบถว้ นตามงวดบัญชแี ละมาตรฐานการรายงานทาง
การเงิน
วธิ กี ารตรวจสอบเงินเดอื น
1. วิเคราะห์เปรียบเทียบยอดตามทะเบยี นเงนิ เดือนปีปัจจบุ นั กบั ปีก่อน
2. ตรวจสอบยอดรวมตามทะเบียนคมุ เงนิ เดือนกับยอดรวมในบญั ชแี ยกประเภททว่ั ไป และติดตาม
หาสาเหตใุ นกรณีท่ีมผี ลต่างที่มสี าระสําคัญ
3. ทดสอบความมีตัวตนของพนักงานโดยสุ่มตวั อย่างเลอื กพนักงานจากบัญชเี งินเดือน และ
สงั เกตการณ์ทาํ งาน กรณีพนักงานลาออก เข้าใหม่ โยกย้าย ตอ้ งได้รับการอนมุ ัติ สุม่ ตัวอย่างพนักงาน
แล้วทดสอบการคาํ นวณเงนิ เดือนสุทธิ
4. ตรวจสอบการคาํ นวณการหกั ภาษี ณ ทจี่ า่ ย และตรวจสอบการนําสง่ ภาษี หัก ณ ที่จ่ายกับ
แบบภ.ง.ด. 1
5. ตรวจสอบกบั การคาํ นวณประกนั สังคมจากยอดเงินเดือนจากหลักฐานการจา่ ยเงนิ ประกันสงั คม
6. ทดสอบการคํานวณเงนิ เดือนสทุ ธิ และตรวจสอบการจ่ายเงินเดอื นกบั หลักฐาน การจา่ ยเงนิ เดอื น
99
เชน่ หลกั ฐานการโอนเงนิ เดอื นเขา้ บัญชธี นาคารเปน็ เรื่องท่ีตอ้ งให้ความสําคัญ เนื่องจากอาจเกิดผดิ พลาด
หรอื การทุจริตท่ีอาจเกดิ ขึน้ โดยเฉพาะในกจิ การขนาดใหญ่ที่มีพนกั งานจํานวนมาก อาจมีการจา่ ยให้กบั
พนักงานท่ไี มม่ ีตวั ตนหรือทาํ งานจริง
7. ตรวจสอบยอดเงินเดือนท้ังปกี ับสรุปเงนิ ได้ทงั้ ปจี ากแบบ ภ.ง.ด. 1 ก.
8. ตรวจสอบเงินเดือนและคา่ แรงคา้ งจ่าย โบนสั พนักงานคา้ งจา่ ย โดยตรวจสอบการจา่ ยชําระหนี้
ภายหลงั วนั ท่ใี นงบการเงนิ เป็นหลักฐานการรับเงิน สาํ เนาเช็คสั่งจ่าย หลักฐานการโอนเงินเข้าบัญชขี อง
พนักงาน
100
แบบฝกึ หดั หรอื ใบงาน
แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรยี น
ตอนที่ 1 จงทําเคร่อื งหมายกากบาท (X) ลงหนา้ ข้อทถี่ ูกต้องทส่ี ดุ
1. ขอ้ ใด ไม่เก่ียวข้อง กบั การตรวจสอบรายได้
ก. ลกู หนี้การค้า
ข. บญั ชขี ายสนิ ค้า
ค. สินค้าคงเหลือ
ง. เจ้าหนกี้ ารคา้
2. การตรวจสอบรายการรับคนื สินคา้ ควรตรวจสอบกบั รายการใด
ก. ใบเพม่ิ หนี้
ข. ใบลดหน้ี
ค. ใบรับของ
ง. ใบส่ังซ้ือ
3. การปฏิบัติงานตรวจสอบต่อไปน้ขี ้อใด ข้อใดผู้สอบบัญชีอาจขอให้พนกั งานของกิจการเป็นผู้จัดทําให้
ก. จดั ทํารายละเอียดลูกหนี้ที่ค้างชําระ ณ วันสิ้นปี
ข. จัดทําหนงั สือขอยนื ยนั ยอดลูกหน้ี พรอ้ มทั้งจัดส่งไปใหล้ กู หน้ีโดยตรง
ค. ทาํ การทดสอบเพือ่ หายอดคงเหลือใหบ้ ญั ชีลกู หน้ีและบัญชีรายตวั ลกู หนี้
ง. ทาํ การทดสอบการคาํ นวณค่าเผื่อหนีส้ งสัยจะสญู
4. ข้อใดคือวัตถุประสงค์ของการตดั ยอดซ้ือ
ก. ความมีอยจู่ ริงของเจ้าหน้ีและบัญชีซอ้ื สินค้า
ข. ความครบถว้ นของการลงบัญชีซื้อสินคา้
ค. การแสดงรายการซอื้ สินค้าเป็นไปอย่างถกู ต้องตามหลักการบัญชี
ง. รายการซอ้ื สนิ ค้าได้เปิดเผยข้อมูลอยา่ งเพียงพอและเหมาะสม
5. การตรวจสอบเอกสารตามข้อใดท่ไี มเ่ ก่ียวข้องกับการตรวจสอบคา่ เส่ือมราคาทรัพย์สิน
ก. วิธีการบญั ชที ีถ่ ือปฏบิ ัติเช่นเดียวกบั ปกี อ่ น
ข. การพิจารณาอายุการใช้งานสินทรพั ย์
ค. การซอื้ สินทรัพย์ถาวรระหวา่ งปี
ง. การตรวจสอบข้อบงั คบั ของบรษิ ทั
6. ขอ้ ใดเป็นวธิ ีการตรวจสอบโดยการตรวจตัดยอดขาย
ก. ตรวจความสมั พันธข์ องการสง่ ของ การลงบัญชขี ายและการบันทกึ บญั ชลี กู หน้ี
ข. การวิเคราะห์เปรยี บเทยี บยอดขายปีปจั จบุ นั กับปีก่อน
ค. การทดสอบการบวกเลขในสมุดรายวันขาย
101
ง. การยนื ยันยอดลูกหนี้
7. รายการใดท่ีมคี วามสมั พันธ์กบั ดอกเบ้ียรับ
ก. เจา้ หนี้
ข. เงินใหก้ ูย้ ืม
ค. ต๋วั เงินจา่ ย
ง. เจ้าหน้ีการค้า
8. การวเิ คราะหอ์ ตั รากาํ ไรขน้ั ต้น เป็นวธิ ีการตรวจสอบท่ีเหมาะสมกับการตรวจสอบรายการใด
ก. เงินฝากธนาคาร
ข. ลูกหนี้การค้า
ค. ขายสนิ ค้า
ง. เจา้ หน้ีการค้า
9. การตรวจสอบข้อใดไมส่ ัมพันธ์กัน
ก. ตรวจสอบเงนิ กยู้ ืมกบั ดอกเบีย้ จ่าย
ข. ตรวจสอบเงนิ เดอื นกับแบบสรุป ภ.ง.ด. 1 ก.
ค. ตรวจสอบลูกหนก้ี ารค้ากบั การส่งคืน
ง. ตรวจสอบเงินลงทุนกับเงนิ ปนั ผลรับ
10. การปอ้ งกันปัญหาสินคา้ ทีไ่ ดร้ บั ไม่ตรงกบั สนิ คา้ ทีก่ จิ การส่ังซอ้ื ไป กระทําได้โดยวิธีใด
ก. ตรวจนบั ของตามใบสง่ ของ
ข. ตรวจรบั ใบส่งของให้ตรงกับใบสั่งซอื้
ค. ให้แผนกจดั ซอ้ื ตรวจรับของและใบสง่ ของ
ง. สอบถามจากผขู้ อซื้อ
*************************
102
บทสรปุ
การตรวจสอบรายได้เก่ียวข้องกับการขายสินค้า ลูกหนี้การค้าและรายการชําระเงิน มี
วัตถุประสงค์เพ่ือให้แน่ใจเก่ียวกับการเกิดขึ้นของบัญชีขาย บัญชีลูกหนี้ ความครบถ้วนของบัญชีลูกหนี้
บญั ชีขาย ตลอดจนสิทธ์ิและภาระผูกพันของบัญชีลูกหน้ี การตรวจสอบรายได้ และค่าใช้จ่ายยังช่วยทํา
ให้ทราบถึงสนิ ทรพั ยแ์ ละหน้ีสนิ ทยี่ งั บันทึกไว้ไม่ครบถ้วน การตรวจสอบรายได้และค่าใช้จ่ายมักจะกระทํา
ไปพร้อมกับการตรวจสอบสินทรัพย์และหน้ีสิน การตรวจสอบค่าใช้จ่ายบางประเภทช่วยให้ทราบว่า
กิจการได้บันทึกรายจ่ายที่เป็นทุนไว้ในบัญชีค่าใช้จ่าย และการวิเคราะห์รายได้และค่าใช้จ่ายอาจทําให้
ทราบถงึ ความผดิ ปกติท่ีอาจเกิดข้ึนในงบการเงิน เช่นการตรวจสอบรายการผิดปกติในบัญชี ค่าซ่อมแซม
วสั ดุโรงงาน อาจพบรายการซอื้ สินทรพั ยท์ ่ลี งบัญชเี ปน็ ค่าใช้จ่าย
103
เนือ้ หา (หน่วยท/่ี บทท)่ี 10 รายงานของผูส้ อบบัญชี
สาระสําคัญ
ในการปฏิบัติงานการตรวจสอบ เมื่อผู้สอบบัญชีได้ปฏิบัติงานตรวจสอบเสร็จสิ้นแล้ว
ผู้สอบบญั ชจี ะรวบรวมหลกั ฐานการสอบบัญชีและประเมินผลจากหลกั ฐานการสอบบัญชีทีไ่ ดม้ าว่าเพียงพอ
เหมาะสมหรือไม่ที่จะให้ข้อสรุปผลจากการตรวจสอบ อันนําไปสู่การแสดงความเห็นของผู้สอบบัญชีใน
รูปแบบของรายงานของผู้สอบบัญชี
เนือ้ หา
ขน้ั ตอนการออกรายงานของผูส้ อบบัญชี
ในการสรุปผลการตรวจสอบก่อนทผี่ ู้สอบบัญชี จะแสดงความเหน็ ตอ่ งบการเงนิ ผสู้ อบบัญชี
จะต้องปฏิบัติงานเพิ่มเติมเพื่อใหค้ วามม่นั ใจในความเพียงพอของการเปิดเผยข้อมูลทม่ี สี าระสําคญั ในเรื่อง
ทส่ี ําคญั
1. การตรวจสอบเหตุการณ์ภายหลงั วันทใี่ นงบการเงิน งบการเงินอาจไดร้ บั ผลกระทบจาก
เหตกุ ารณท์ ่เี กิดขึ้นภายหลังวนั ทใี่ นงบการเงิน
เหตกุ ารณภ์ ายหลงั วันทใ่ี นงบการเงนิ หมายถึง เหตกุ ารณืที่เกิดข้นึ ในช่วงเวลาระหว่างวนั ท่งี บ
การเงนิ และวันท่ีในรายงานของผสู้ อบบัญชี และข้อเทจ็ จริงที่ผูส้ อบบญั ชพี บภายหลงั วันท่ีในรายงานของ
ผ้สู อบบัญชี
แมบ่ ท การรายงานทางการเงนิ ได้จําแนกเหตกุ ารณ์ภายหลงั วันที่ในงบการเงนิ เป็น 2 ประเภท ดังน้ี
ก. เหตุการณซ์ ่งึ มีหลักฐานยนื ยนั วา่ เหตุการณ์นั้นมีอยู่ ณ วนั ที่ในงบการเงนิ และ
ข. เหตกุ ารณซ์ ่งึ มหี ลกั ฐานยืนยันวา่ เหตกุ ารณ์นน้ั เกิดขึน้ ภายหลังวนั ท่ีในงบการเงิน
เหตุการณภ์ ายจหลังวันท่ใี นงบการเงินท่ตี ้องปรบั ปรุง เปน็ สถานการณ์ท่เี ปน็ หลักฐานยนื ยนั ว่า
สถานการณ์ไดม้ ีอยู่ ณ วนั ที่ในงบการเงิน เชน่ การตัดบัญชีลูกหนเี้ ปน็ หนี้สูญในรายท่ีได้มีการฟูองร้องมา
ก่อนหนา้ แล้ว และลูกหน้ีดังกล่าวไดถ้ ูกศาลพิจารณาให้ล้มละลาย ภายหลงั จากวันทใ่ี นงบการเงิน
เหตกุ ารณภ์ ายหลงั วนั ที่ในงบการเงินทไ่ี ม่ตอ้ งปรบั ปรุงแตอ่ าจเปดิ เผยข้อมูล เหตกุ ารณ์ประเภทนี้
เป็นเหตกุ ารณ์ทเ่ี กดิ ข้ึนหลงั จากวันท่ีในงบการเงิน และกิจการไมต่ ้องปรบั ปรงุ งบการเงิน เนือ่ งจาก
เหตุการณด์ ังกล่าวไมเ่ ก่ียวข้องกับภาวการณ์ท่ีมอี ยู่ก่อนแล้ว ณ วนั ทีใ่ นงบการเงิน แต่กจิ การควรเปิดเผย
เหตุการณ์ภายหลงั วันทใี่ นงบการเงนิ ที่แสดงถึงความเปลีย่ นแปลงที่ผดิ ปกติ เชน่ ไฟไหม้โรงงานของกิจการ
ภายหลังจากวันที่ในงบการเงิน การเพม่ิ ทุน ลดทนุ หรือการออกหุน้ กู้
วธิ ีตรวจสอบเหตุการณ์ภายหลงั วนั ท่ใี นงบการเงิน
1. การทาํ ความเข้าใจเกย่ี วกบั วธิ ีการปฏบิ ตั ิบงานท่ีฝาุ ยบริหารไดก้ าํ หนดไว้เพ่ือให้แน่ใจว่ามีการระบุ
ถงึ เหตกุ ารณ์ภายหลังวันทใ่ี นงบการเงนิ
104
2. การสอบถามผ้บู รหิ ารและผู้มีหน้าที่ในการกาํ กับดแู ล วา่ เหตกุ ารณ์ภายหลังวันท่ใี นงบการเงนิ ทม่ี ี
ผลกระทบต่องบการเงนิ เกิดข้ึนหรือไม่ โดยสอบถามเก่ยี วกับเรอื่ งต่อไปน้ี
- มีภาระผกู พัน การกยู้ ืม การค้ําประกนั ที่เกดิ ขึน้ ใหมห่ รือไม่
- มกี ารขายหรือซ้ือสินทรัพย์ หรือมีแผนท่ีจะขายหรือซ้ือสินทรัพย์หรอื ไม่
- มีการเพิ่มทุน หรือออกตราสารหนี้ เช่น การออกหนี้ใหมห่ รือออกหุ้นกู้หรอื มีข้อตกลง หรือ
แผนในการควบคุมรวมกิจการ หรอื เลิกกิจการหรือไม่
- มสี ทิ รัพยท์ ่ีถกู เวณคืนโดยทางการหรอื ถูกทาํ ลาย เชน่ ไฟไหมห้ รอื นาํ้ ท่วมหรือไม่
- มคี วามคบื หน้าของหน้สี ินท่อี าจเกดิ ขนึ้ หรอื ไม่
- มีรายการปรับปรงุ ทางการบญั ชีทผ่ี ดิ ปกติหรอื ต้องให้ความสนใจเป็นพิเศษหรือไม่
- เหตกุ ารณ์ทีเ่ กิดหรืออาจจะเกิด ซงึ่ อาจนาํ ไปสขู่ อ้ สงสยั ในเร่อื งความเหมาะสมของนโยบาย
การบญั ชีทใี่ ช้ในงบการเงนิ หรือไม่
2. การขอหนังสอื รับรองของผู้บริหาร (Management Representation) ผู้สอบบัญชคี วรไดม้ าซึง่
หลกั ฐานทีแ่ สดงวา่ ผู้บรหิ ารรบั ผดิ ชอบต่อความถูกตอ้ งครบถ้วนของงบการเงนิ (มาตรฐานการบญั ชี รหสั
580 เรอื่ งหนังสอื รับรอง)
3. การวเิ คราะหเ์ ปรยี บเทียบขั้นสดุ ทา้ ย เปน็ วิธกี ารตรวจสอบทถี่ กู นาํ มาใช้ในหลายขน้ั ตอนของการ
ตรวจสอบ ไดแ้ ก่ ข้ันตอนการวางแผนการตรวจสอบ ขนั้ ตอนระหว่างการปฏิบตั งิ านตรวจสอบและขัน้ ตอน
สุดท้ายของการตรวจสอบ การวเิ คราะห์เปรียบเทยี บในขน้ั สุดทา้ ย
4. การเสนอรายการปรบั ปรุงและจัดประเภทบัญชใี หม่ เม่อื ผู้สอบบัญชพี บรายการทค่ี วรปรับปรุง
และรายการจดั ประเภทบัญชใี หมท่ ่มี ีสาระสาํ คญั ผูส้ อบบญั ชีจะนําเสนอรายการปรับปรงุ และรายการจดั
ประเภทบัญชใี หมต่ ่อผบู้ ริหาร เพ่อื ใหผ้ ู้บรหิ ารพิจารณาแก้ไขปรบั ปรุงงบการเงนิ หรือจดั ประเภทบญั ชใี หม่
ตอ่ ไป
5. การจดั ทํารายงานของผสู้ อบบัญชี เม่ือผ้สู อบบญั ชีไดป้ ฏิบัติงานตรวจสอบเสร็จสิ้นแลว้ ผสู้ อบ
บญั ชจี ะรวบรวมหลักฐานการสอบบัญชแี ละประเมินผลจากหลกั ฐานการสอบบัญชีทีได้มาว่าเพยี งพอ
เหมาะสมหรือไม่ท่ีจะให้ข้อสรปุ ผลจาการตรวจสอบ โดยแสดงความเห็นของผ้สู อบบัญชีในรูปแบบของ
รายงานของผสู้ อบบัญชี
ความหมายของรายงานของผสู้ อบบญั ชี
รายงานของผูส้ อบบัญชี (Auditor’s Report) หมายถงึ การแสดงความเห็นต่องบการเงินที่
ตรวจสอบวา่ งบการเงนิ ไดจ้ ดั ทาํ ข้ึนในสาระสําคญั ตามแม่บทการรายงานทางการเงนิ ที่เกี่ยวข้องหรอื ไม่
โดยสรปุ จากการปฏบิ ตั งิ านของผสู้ อบบัญชี เพ่ือเสนอรายงานต่อผ้บู รหิ าร ผู้ถือหนุ้ เจา้ หน้หี รอื บคุ คลอ่ืนที่
เกยี่ วข้อง
105
ในการจัดทํารายงานของผู้สอบบัญชีนั้นต้องเป็นไปตามมาตรฐานการสอบบัญชี รหัส 700 เร่ือง
การแสดงความเห็นและการรายงานต่องบการเงนิ
องค์ประกอบในรายงานของผ้สู อบบัญชี
มาตรฐานการสอบบัญชี รหัส 700 เรื่องการแสดงความเห็นและการรายงานต่องบการเงิน
กําหนดวา่ รายงานของผู้สอบบัญชตี อ้ งเป็นลายลกั ษณ์อักษร และมอี งค์ประกอบต่อไปน้ี
คาํ อธบิ าย
ก. ชอื่ รายงาน ระบุชอ่ื อย่างชัดเจนวา่ “รายงานของผูส้ อบบัญชรี บั อนญุ าต” และกาํ หนด
รูปแบบรายงานของผสู้ อบบัญชีสําหรบั การตรวจสอบทีเ่ ปน็ ไปตามมาตรฐานการสอบบัญชี
ข. ผรู้ บั รายงาน รายงานของผู้สอบบญั ชีจะระถงึ ผทุ้ ใี่ หจ้ ดั ทาํ รายงานน้ัน ซ่งึ เป็นผูถ้ อื ห้นุ หรอื ผูม้ ี
หนา้ ทใ่ี นการกํากบั ดแู ลของกจิ การทงี่ บการเงนิ ได้รบั การตรวจสอบ
ค. วรรคนํา วรรนาํ ในรายงานของผสู้ อบบญั ชีต้อง ระบุกจิ การท่ีงบการเงินได้รับการตรวจสอบ
ระบุว่างบการเงินได้รับการตรวจสอบแล้ว ระบุชื่อของงบแต่ละงบที่ประกอบกันเป็นงบการเงิน อ้างอิง
ถึงสรุปนโยบายการบัญชีท่ีสําคัญและหมายเหตุเร่ืองอ่ืน ๆ ระบุวันที่หรือรอบระยะเวลาของงบการเงินแต่
ละงบที่รวมอยู่ในงบการเงนิ
ง. ความรับผิดชอบของผู้บรหิ ารตอ่ งบการเงิน ส่วนนข้ี องรายงานของผูส้ อบบญั ชีอธิบายถงึ
ความรับผิดชอบของผู้บริหารในการจัดทํางบการเงิน การอธิบายดังกกล่าวต้องรวมถึงคําอธิบายว่า
ผู้บริหารเป็นผู้รับผิดชอบในการจัดทํางบการเงิน ตามแม่บทการรายงานทางการเงินท่ีเก่ียวข้อ และ
รับผิดชอบเก่ียวกับการควบคุมภายในที่ผู้บริหารพิจารณาว่าจําเป็นเพ่ือให้สามารถจัดทํางบการเงินท่ี
ปราศจากการแสดงขอ้ มลู ที่ขัดตอ่ ขอ้ เทจ็ จรงิ อันเปน็ สาระสําคัญไม่ว่าจะเกิดจากการทุจริตหรือข้อผิดพลาด
ได้
จ. ความรบั ผดิ ชอบของผสู้ อบบัญชี รายงานของผูส้ อบบัญชตี อ้ งระบุวา่ การตรวจสอบเป็นไป
ตามมาตรฐานการสอบบัญชี อีกท้ังรายงานของผู้สอบบัญชีต้องอธิบายว่า มาตรฐานการสอบบัญชีดังกล่าว
กําหนดให้ผู้สอบบัญชีปฏิบัติตามข้อกําหนดด้านจรรยาบรรณและให้ผู้สอบบัญชีวางแผนและปฏิบัติงาน
ตรวจสอบ เพื่อให้ได้ความเช่ือมั่นอย่างสมเหตุสมผลว่างบการเงินปราศจากการแสดงข้อมูลท่ีขัดต่อ
ข้อเท็จจรงิ อนั เป็นสาระสาํ คญั หรือไม่
ฉ. วรรคความเห็น ผู้สอบบญั ชีตอ้ งแสดงความเหน็ อย่างไมม่ เี งื่อนไข เมอื่ ผู้สอบบญั ชสี รุปวา่ งบ
การเงินไดจ้ ัดทําขึน้ ในสาระสําคญั ตามแม่บทการรายงานทางการเงินทีเ่ ก่ียวข้อง
ช. ลายมือชือ่ ของผู้สอบบญั ชี อาจเปน็ ในนามของสาํ นกั งานสอบบัญชี หรอื ในนามของผู้สอบ
บัญชีหรือท้ังสองอยา่ งตามความเหมาะสม
ซ. ทอ่ี ย่ขู องผูส้ อบบญั ชี ต้องแจง้ สถานทีท่ ่ีผ้สู อบบดัญชกี ําทการประกอบวชิ าชพี
ฌ. วนั ทใ่ี นรายงานของผู้สอบบัญชี แจง้ ใหผ้ ใู้ ชร้ ายงานทราบว่า ผสู้ อบบญั ชไี ดพ้ ิจารณา
ผลกระทบของเหตุการณ์และรายการตา่ ง ๆ ที่ผสู้ อบบญั ชีได้รับทราบและทเี่ กดิ ขนึ้ จนถงึ วันท่นี ัน้ แล้ว
106
ภาพท่ี 16 แสดงองคป์ ระกอบพ้นื ฐานในรายงานของผู้สอบบญั ชี
107
รูปแบบการแสดงความเห็นต่องบการเงนิ ในรายงานของผู้สอบบัญชี
มาตรฐานการสอบบบญั ชี รหัส 700 การแสดงความเห็นและการรายงานตอ่ งบการเงิน
กําหนดให้ผูส้ อบบญั ชีต้องแสดงความเหน็ อย่างไม่มีเง่ือนไข เม่อื ผ้สู อบบญั ชีสรปุ วา่ งบการเงินไดจ้ ดั ทําขึน้ ใน
สาระสําคัญตามแมบ่ ทการบทการรายงานทางการเงินทเ่ี ก่ยี วข้อง
มาตรฐานการสอบบัญชี รหัส 705 การแสดงความเห็นแบบที่เปล่ียนแปลงในรายงานของผู้สอบ
บญั ชีรับอนญุ าต กําหนดให้ผูส้ อบบัญชตี ้องเปล่ยี นแปลงความเหน็ ในรายงานของผู้สอบบัญชตี าม
มาตรฐานการสอบบัญชี ในกรณที ่ี
1. งบการเงินโดยรวมไม่ได้ปราศจากการแสดงขอ้ มลู ท่ีขัดตอ่ ข้อเท็จจริงอันเปน็ สาระสําคญั หรือ
2. ผูส้ อบบญั ชไี ม่สามารถหาหลักฐานการสอบบญั ชที ี่เหมาะสมอย่างพียงพอ การแสดงความเหน็
แบบทเี่ ปลย่ี นแปลงไปจงึ ประกอบด้วยการแสดงความเห็นต่องบการเงินใน 3 รปู แบบ ได้แก่
2.1 ความเหน็ อย่างมีเงอื่ นไข
2.2 การแสดงความเห็นวา่ งบการเงินไมถ่ ูกตอ้ ง
2.3 การไมแ่ สดงความเห็น
การตัดสินใจพจิ ารณาเลือกรูปแบบการแสดงความเหน็ แบบทเ่ี ปล่ียนแปลงไป ขึ้นอยู่กับ
(ก) ลักษณะของเหตุการณ์ที่ทําใหเ้ กดิ การแสดงความเห็นแบบทีเ่ ปลี่ยนแปลงไป เช่นงบการเงนิ มี
การแสดงข้อมลู ท่ีขัดต่อข้อเท็จจริงอนั เป็นสาระสําคัญหรือไม่ หรือในกรณที ่ีไมส่ ามารถหาหลกั ฐานการสอบ
บญั ชีเหมาะสมอย่างเพียงพอ
(ข) ดุลยพินจิ ของผสู้ อบบัญชเี ก่ียวกบั การแผ่กระจายของผลกระทบ หรือความเปน็ ไปได้ท่ีจะเกิด
ผลกระทบของเหตุการณ์ต่องบการเงิน
ระดบั ความมีสาระสาํ คญั (Materiality Level) หมายถึง ขนาดของความไม่ถูกตอ้ งของขอ้ มูล
ซ่ึงมีผลกระทบต่อความถูกต้องตามท่ีควรตามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน ผสู้ อบบัญชตี อ้ งพิจารณา
ถงึ ระดบั ความมสี าระสาํ คญั แบ่งออกเปฯ็ 3 ระดบั
1. ระดับไม่สาระสาํ คัญ เป็นระดับที่ไมผ่ ลกระทบหรือมีผลกระทบนอ้ ยมากต่องบการตัดสินใจของ
ผู้สอบบญั ชี อยใู่ นข้นั ทผ่ี สู้ อบบญั ชียอมรับได้
2. ระดบั มสี าระสําคัญ เปน็ ระดับทมี่ ีผลกระทบต่อการตัดสินใจของผ้ใู ช้งบการเงนิ บา้ งพอควร แตไ่ ม่
มากจนถงึ ขน้ั ยอมรับไม่ได้ = ไม่แผ่กระจาย
3. ระดับมสี าระสําคญั มาก เป็นระดับท่มี ีผลกระทบอยา่ งมากต่อการตัดสนิ ใจของผู้ใชง้ บการเงนิ และ
ถึงขัน้ ยอมรับไม่ได้ = แผก่ ระจายไปยังงบการเงิน
108
การแผก่ ระจาย (Pervasive) หมายถึง ผลกระทบของการแสดงข้อมูลทข่ี ดั ต่อข้อเทจ็ จรงิ ต่อ
งบการเงิน ซึ่งไม่ถูกค้นพบเน่ืองจากไม่สามารถหาหลกั ฐานการสอบบัญชที ี่เหมาะสมอยา่ งเพยี งพอ
1. ความเหน็ อย่างไม่มีเงื่อนไข (Unqualified Opinion) ผสู้ อบบญั ชีจะแสดงความเหน็ อยา่ งไม่มี
เงอื่ นไข เมื่อผูส้ อบบญั ชสี ามารถปฏบิ ตั ิงานตรวจสอบงบการเงินตามมาตรฐารการสอบบัญชไี ด้และสามารถ
สรุปวา่ งบการเงินไดจ้ ัดทาํ ขึ้นในสาระสาํ คญั ตามแม่บทการรายงานทางการเงินทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง
109
รายงานของผู้สอบบัญชรี บั อนุญาต
เสนอ ผ้ถู ือห้นุ บริษัท ก. จาํ กดั
ข้าพเจา้ ไดต้ รวจสองบการเงนิ ของบริษทั ก. จํากดั ซง่ึ ประกอบดว้ ยงบแสดงฐานะการเงนิ ณ วันที่ 31
ธนั วาคม พ.ศ. 25x1 งบกําไรขาดทนุ เบด็ เสรจ็ และงบแสดงการเปลย่ี นแปลงส่วนของผถู้ ือหนุ้ สาํ หรับปีส้นิ สดุ วัน
เดียวกัน รวมถงึ หมายเหตสุ รปุ นโยบายการบญั ชที ส่ี าํ คญั และหมายเหตเุ รือ่ งอ่ืน ๆ
ความรบั ผิดชอบของผู้บรหิ ารต่องบการเงนิ
ผบู้ ริหารเปน็ ผรู้ ับผิดชอบในการจดั ทาํ และการนาํ เสนองบการเงนิ เหลา่ นี้ โดยถูกตอ้ งตามท่คี วรตาม
มาตรฐานการรายงานทางการเงนิ และรบั ผดิ ชอบเกยี่ วกบั การควบคมุ ภายในที่ผบู้ ริหารพิจารณาว่าจําเป็น เพื่อให้
สามารถจดั ทํางบการเงินท่ีปราศจากการแสดงข้อมลู ที่ขัดตอ่ ขอ้ เท็จจรงิ อันเป็นสาระสาํ คัญ ไม่ว่าจะเกดิ จากการ
ทุจริตหรอื ขอ้ ผิดพลาด
ความรับผดิ ชอบของผูส้ อบบญั ชี
ข้าพเจา้ เปน็ ผรู้ ับผดิ ชอบในการแสดงความเหน็ ต่องบการเงินดังกล่าวจากผลการตรวจสอบของขา้ พเจา้
ข้าพเจา้ ไดป้ ฏบิ ัติงานตรวจสอบตามมาตรฐานการสอบบัญชี ซึ่งกําหนดใหข้ า้ พเจา้ ปฏบิ ต้ ติ ามข้อกาํ หนด ด้าน
จรรยาบรรณ รวมถึงวางแผนและปฏบิ ัติงานตรวจสอบเพื่อใหไ้ ด้ความเชอื่ มนั่ อย่างสมเหตสุ มผลวา่ งบการเงิน
ปราศจากการแสดงขอ้ มลู ทข่ี ัดต่อขอ้ เท็จจรงิ อนั เปน็ สาระสาํ คัญหรือไม่
การตรวจสอบรวมถึงการใช้วิธีการตรวจสอบ เพื่อให้ได้มาซึ่งหลักฐานการสอบบัญชีเกี่ยวกับจํานวนเงิน
และการเปิดเผยขอ้ มูลในงบการเงนิ วิธกี ารตรวจสอบทเี่ ลือกใช้ขึ้นอยู่กับดุลพินิจของผู้สอบบัญชี ซ่ึงรวมถึงประเมิน
ความเส่ียงจากการแสดงข้อมูลท่ีขัดต่อข้อเท็จจรริงอันเป็นสาระสําคัญของงบการเงิน ไม่ว่าจจะเกิดจากการทุจริต
หรือข้อผิพพลาด ในการประเมินความเสี่ยงดังกล่าว ผู้สอบบัญชีพิจารณาการควบคุมภายในที่เก่ียวข้องกับการ
จัดทําและนําเสนองบการเงินโดยถูกต้องตามที่ควรของกิจการ เพื่ออกแบบวิธีการตรวจสอบท่ีเหมะสมกับ
สถานการณ์ แตไ่ มใ่ ช่เพ่ือวัตถุประสงค์ในการแสดงความเห็นต่อประสิทธิผลของการควบคุมภายในของกิจการ การ
ตรวจสอบรวมถงึ การประเมนิ ความเหมาะสมของนโยบายการบัญชีท่ผี บู้ รหิ ารใช้และความสมเหตุสมผลของประมาณ
การทางบญั ชที จี่ ัดทาํ ขน้ึ โดยผู้บรหิ าร รวงมถงึ การประเมนิ การนาํ เสนองบการเงนิ โดยรวม
(วรรคหลักฐาน)
ขา้ พเจ้าเช่ือวา่ หลกั ฐานการสอบบัญชีที่ข้าพเจ้าได้รับเพียงพอและเหมาะสมเพ่ือใช้เป็นเกณฑ์ในการแสดง
ความเหน็ ของขา้ พเจา้
ความเหน็
ข้าพเจา้ เหน็ วา่ งบการเงินข้างตน้ นแี้ สดงฐานะการเงนิ ของบรษิ ัท ก. จาํ กดั ณ วันท่ี 31 ธันวาคม พ.ศ
..25x1 และผลการดําเนนิ งานทางการเงินและกระแสเงินสด สําหรบั ปสี ้ินสดุ วันเดียวกัน โดยถูกต้องตามท่ีควร ใน
สาระสําคญั ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนิ
()
ผู้สอบบญั ชรี บั อนญุ าต เลขทะเบยี น xxxx
ที่อย.ู่ .........................................................
20 มีนาคม พ.ศ. 25x2
ภาพท่ี 17 แสดงตวั อยา่ งการแสดงความเห็นอยา่ งไมม่ เี ง่อื นไข
109
2. ความเห็นอยา่ งมเี ง่ือนไข (Qualified Opinion) ผู้สอบบัญชีจะแสดงความเห็นอยา่ งมีเงือ่ นไข
เมือ่ ผู้สอบบัญชไี ดร้ ับหลกั ฐาน การสอบบญั ชที ี่เหมาะสมอย่างเพยี งพอที่จะสรุปได้วา่ แต่ละรายการหรือ
ผลรวมหลายรายการ แสดงในกรณตี ่อไปนี้
2.1 งบการเงินแสดงข้อมลู ท่ีขัดตอ่ ขอ้ เท็จจริงอันเป็นสาระสาํ คญั แต่ไม่แผ่กระจายไปยังงบ
การเงนิ การแสดงขอ้ มลู ที่ขัดตอ่ ข้อเท็จจริง หมายถึ ความแตกตา่ งระหวา่ งจํานวนเงนิ การจัดประเภท
รายการ การแสดงรายการ หรอื การเปดิ เผยของรายการท่ีรายงานอยู่ในงบการเงนิ กับจาํ นวนเงิน การจดั
ประเภทรายการ การแสดงรายการ หรือการเปิดเผยของรายการที่ถูกกาํ หนดใหเ้ ปน็ ไปตามแมบ่ ทการ
รายงานทางการเงนิ ที่ถอื ปฏิบัติ เช่น นโยบายการบัญชที ไ่ี ม่เหมาะสม การนํานโยบายบัญชีไปใชผ้ ดิ หรือ
การเปดิ เผยข้อมลู ไมเ่ หมาะสมหรอื ไม่เพยี งพอ
2.2 การไม่สามารถหาหลักฐานการสอบบัญชีท่เี หมาะสมอยา่ งเพียงพอ เพ่ือเป็นหลักฐาน
สนบั สนกุ ารแสดงความเห็น ส่งผลกระทบอันเป็นสาระสาํ คัญ แต่ไม่แผ่กระจายไปยงั งบการเงินไดแ้ ก่การ
ถูกจาํ กัดของขอบเขตการตรวจสอบ อาจเกิดข้นึ จาก
ก. สถานการณ์ทอ่ี ยเู่ หนือการควบคมุ ของกจิ การไดแ้ ก่ เอกสารประกอบการบันทกึ บญั ชี
ของกิจการถูกทาํ ลาย
ข. วธิ กี ารตรวจสอบ หรือเวลาการปฏบิ นั งิ านของผ้สู อบบัญชี ได้แก่ เวลาที่ผู้สอบบัญชี
ไดร้ บั การแตง่ ตงั้ เชน่ ผูส้ อบบัญชีไมส่ ามารถเข้าสังเกตการณ์การตรวจนับสนิ คา้ คงเหลอื ได้ หรอื ผสู้ อบ
บญั ชพี จิ ารณาวา่ วิธีการตรวจสอบเนื้อหาสาระเพยี งอยา่ งเดียวไมเ่ พยี งพอ การควบคมุ ภายในของกิจการไม่
มปี ระสทิ ธิผล
ค. การถกู จํากัดขอบเขตโดยผู้บรหิ าร ไดแ้ ก่ ผบู้ ริหารไม่อนุญาตให้ผ้สู อบบญั ชเี ขา้
สงั เกตการณ์การตรวจนับสนิ ค้าคงเหลือ ผ้บู รหิ ารไม่อนุญาตให้ผู้สอบบัญชีสง่ หนงั สือยืนยันยอดคงแหลอื
ของบัญชีแกบ่ คุ คลภายนอก
110
รายงานของผสู้ อบบญั ชรี บั อนญุ าต
เสนอ ผูถ้ ือหุ้น บริษทั ก. จาํ กดั
ขา้ พเจ้าไดต้ รวจสองบการเงนิ ของบริษทั ก. จาํ กดั ซง่ึ ประกอบด้วยงบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม พ.ศ. 25x1 งบ
กําไรขาดทุนเบด็ เสร็จ และงบแสดงการเปลี่ยนแปลงสว่ นของผ้ถู ือหุน้ สาํ หรบั ปีสนิ้ สุดวนั เดียวกนั รวมถึงหมายเหตสุ รุปนโยบายการบัญชที ่ี
สําคัญและหมายเหตุเรือ่ งอื่น ๆ
ความรับผดิ ชอบของผ้บู รหิ ารตอ่ งบการเงิน
ผบู้ รหิ ารเปน็ ผรู้ บั ผดิ ชอบในการจัดทําและการนําเสนองบการเงินเหล่านี้ โดยถกู ต้องตามทคี่ วรตามมาตรฐานการรายงานทาง
การเงนิ และรบั ผิดชอบเกยี่ วกบั การควบคมุ ภายในที่ผูบ้ ริหารพิจารณาว่าจําเปน็ เพ่อื ใหส้ ามารถจัดทาํ งบการเงนิ ทป่ี ราศจากการแสดงขอ้ มูลที่
ขดั ตอ่ ข้อเทจ็ จริงอนั เป็นสาระสําคญั ไมว่ า่ จะเกิดจากการทจุ ริตหรอื ข้อผิดพลาด
ความรับผดิ ชอบของผูส้ อบบญั ชี
ข้าพเจา้ เป็นผรู้ บั ผดิ ชอบในการแสดงความเหน็ ต่องบการเงินดงั กล่าวจากผลการตรวจสอบของขา้ พเจา้ ขา้ พเจ้าได้ปฏิบตั งิ าน
ตรวจสอบตามมาตรฐานการสอบบัญชี ซง่ึ กาํ หนดให้ขา้ พเจา้ ปฏิบ้ติตามขอ้ กําหนด ด้านจรรยาบรรณ รวมถงึ วางแผนและปฏบิ ตั งิ าน
ตรวจสอบเพ่ือใหไ้ ดค้ วามเช่ือมัน่ อยา่ งสมเหตุสมผลวา่ งบการเงินปราศจากการแสดงข้อมูลท่ขี ดั ตอ่ ขอ้ เท็จจริงอนั เปน็ สาระสําคัญหรือไม่
การตรวจสอบรวมถึงการใชว้ ิธกี ารตรวจสอบ เพอ่ื ให้ได้มาซึ่งหลักฐานการสอบบัญชีเกี่ยวกับจํานวนเงินและการเปิดเผยข้อมูลใน
งบการเงิน วธิ ีการตรวจสอบทเี่ ลอื กใช้ขึ้นอยูก่ บั ดุลพินจิ ของผูส้ อบบัญชี ซ่ึงรวมถึงประเมนิ ความเสีย่ งจากการแสดงข้อมูลที่ขัดต่อข้อเท็จจรริง
อนั เป็นสาระสาํ คัญของงบการเงนิ ไมว่ า่ จจะเกดิ จากการทุจริตหรอื ขอ้ ผพิ พลาด ในการประเมินความเส่ียงดังกล่าว ผู้สอบบัญชีพิจารณาการ
ควบคุมภายในท่ีเกย่ี วขอ้ งกบั การจัดทําและนําเสนองบการเงินโดยถูกต้องตามท่ีควรของกิจการ เพ่ืออกแบบวิธีการตรวจสอบที่เหมะสมกับ
สถานการณ์ แต่ไม่ใช่เพ่ือวัตถุประสงค์ในการแสดงความเห็นต่อประสิทธิผลของการควบคุมภายในของกิจการ การตรวจสอบรวมถึงการ
ประเมนิ ความเหมาะสมของนโยบายการบญั ชีท่ีผู้บริหารใช้และความสมเหตสุ มผลของประมาณการทางบัญชีที่จัดทําขึ้นโดยผู้บริหาร รวมถึง
การประเมนิ การนาํ เสนองบการเงนิ โดยรวม
(วรรคหลกั ฐาน)
ข้าพเจ้าเชื่อว่าหลักฐานการสอบบัญชีที่ข้าพเจ้าได้รับเพียงพอและเหมาะสมเพ่ือใช้เป็นเกณฑ์ในกา รแสดงความเห็นของข้าพเจ้า
อยา่ งมีเง่ือนไขของข้าพเจา้
เกณฑ์การแสดงความเห็นอยา่ งมเี ง่ือนไข
สนิ ค้าคงเหลอื ของกิจการแสดงอยู่ในงบแสดงฐานะการเงินจํานวน.........บาท ผู้บริหาร ไม่ได้แสดงสินค้าคงเหลือที่ราคาทุนหรือ
ราคาสุทธิทไ่ี ดร้ บั แล้วแตร่ าคาใดจะต่าํ กว่า แต่แสดงสินค้าคงเหลือที่ราคาทุน ซ่ึงไม่เป็นไปตามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน หากกิจการ
บันทึกบัญชีสนิ ค้าคงเหลือที่ราคาทุนหรือราคาสุทธิที่จะได้รับแล้วแต่ราคาใดจะตํ่ากว่า กิจการต้องบันทึกปรับลดมูลค่าสินค้าคงเหลือจํานวน
......บาท เพือ่ ใหส้ นิ ค้าคงเหลอื แสดงทรี่ าคาสทุ ธิทจี่ ะได้รับ ดงั นัน้ ต้นทุนขายจะเพิ่มขึ้นจํานวน.........บาท ภาษีเงินได้ กําไรสุทธิ และส่วนของผู้
ถือหุ้นจะลดลง จํานวน......บาท และ.......บาท ตามลําดับ
ความเหน็ อยา่ งมเี ง่อื นไข
ข้าพเจ้าเห็นวา่ ยกเวน้ ผลกระทบที่มีสาระสาํ คญั ตามทีก่ ลา่ วไวใ้ นวรรคเกณฑ์ในการแสดงความเหน็ อยา่ งมีเงือ่ นไข งบการเงิน
ข้างตน้ นีแ้ สดงฐานะการเงินของบรษิ ัท ก. จาํ กดั ณ วันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ..25x1 และผลการดาํ เนินงานทางการเงนิ และกระแสเงนิ สด
สําหรับปีสนิ้ สุดวนั เดียวกัน โดยถูกต้องตามท่คี วรในสาระสําคญั ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน
ลายมือช่อื
()
ผู้สอบบัญชีรับอนญุ าต เลขทะเบยี น xxxx
ที่อยู.่ .........................................................
20 มนี าคม พ.ศ. 25x2
ภาพที่ 18 แสดงตัวอย่างการแสดงความเห็นอย่างมีเง่ือนไข
111
3. ความเห็นว่างบการเงินไมถ่ ูกตอ้ ง (Adverse Opinion) ผู้สอบบญั ชจี ะแสดงความเห็นงบ
การเงนิ ไม่ถูกตอ้ ง ก็ต่อเม่ือผ้สู อบบัญชีสามารถปฏบิ ตั ิงานตรวจสอตามมาตรฐานการสอบบญั ชีไดแ้ ละเช่ือ
ว่าว่างการเงินท่ตี รวจสอบไม่ได้แสดงฐานะการเงนิ ผลการดําเนนิ งานและกระแสเงินโดยถูฏตอ้ งตามทค่ี วร
ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน ซงึ่ จะมีรายการหรือการแสดงข้อมูลท่ีขดั ต่อข้อเท็จจรงิ อนั เป็น
สาระสาํ คัญ และแผ่กระจายไปยงั งบการเงนิ ในกรณี นโยบายบญั ชีไมเ่ หมาะสม นาํ นโยบายบญั ชีไปใช้ผดิ
และ การเปิดเผยข้อมลู ไมเ่ หมาะสมหรอื ไม่เพียงพอ
112
รายงานของผสู้ อบบญั ชีรับอนุญาต
เสนอ ผถู้ อื หุ้น บริษัท ก. จํากดั
ขา้ พเจ้าได้ตรวจสองบการเงินของบริษัท ก. จํากัด ซึ่งประกอบด้วยงบแสดงฐานะการเงิน ณ วันท่ี 31 ธันวาคม พ.ศ. 25 x1 งบ
กําไรขาดทนุ เบด็ เสรจ็ และงบแสดงการเปล่ียนแปลงส่วนของผู้ถือหุ้น สําหรับปีส้ินสุดวันเดียวกัน รวมถึงหมายเหตุสรุปนโยบายการบัญชีท่ี
สาํ คญั และหมายเหตุเรอ่ื งอ่ืน ๆ
ความรับผดิ ชอบของผู้บรหิ ารต่องบการเงนิ
ผู้บริหารเป็นผู้รับผิดชอบในการจัดทําและการนําเสนองบการเงินเหล่าน้ี โดยถูกต้องตามที่ควรตามมาตรฐานการรายงานทาง
การเงิน และรบั ผิดชอบเก่ยี วกับการควบคมุ ภายในที่ผบู้ รหิ ารพิจารณาวา่ จําเปน็ เพ่อื ใหส้ ามารถจัดทาํ งบการเงนิ ทีป่ ราศจากการแสดงข้อมลู ที่
ขัดตอ่ ข้อเท็จจรงิ อันเป็นสาระสําคญั ไม่วา่ จะเกดิ จากการทุจริตหรือข้อผิดพลาด
ความรับผดิ ชอบของผู้สอบบญั ชี
ข้าพเจ้าเป็นผู้รับผิดชอบในการแสดงความเห็นต่องบการเงินดังกล่าวจากผลการตรวจสอบของข้าพเจ้า ข้าพเจ้าได้ปฏิบัติงาน
ตรวจสอบตามมาตรฐานการสอบบัญชี ซ่ึงกําหนดให้ข้าพเจ้าปฏิบ้ติตามข้อกําหนด ด้านจรรยาบรรณ รวมถึงวางแผนและปฏิบัติงาน
ตรวจสอบเพ่ือใหไ้ ดค้ วามเชอื่ มั่นอยา่ งสมเหตสุ มผลวา่ งบการเงินปราศจากการแสดงขอ้ มลู ทีข่ ดั ตอ่ ขอ้ เท็จจริงอนั เป็นสาระสาํ คญั หรอื ไม่
การตรวจสอบรวมถงึ การใชว้ ธิ ีการตรวจสอบ เพือ่ ใหไ้ ด้มาซึ่งหลักฐานการสอบบัญชีเก่ียวกับจํานวนเงินและการเปิดเผยข้อมูลใน
งบการเงิน วิธกี ารตรวจสอบท่เี ลอื กใช้ข้ึนอยูก่ บั ดลุ พนิ จิ ของผสู้ อบบัญชี ซง่ึ รวมถึงประเมนิ ความเสยี่ งจากการแสดงข้อมูลท่ีขัดต่อข้อเท็จจรริง
อันเป็นสาระสาํ คัญของงบการเงนิ ไม่วา่ จจะเกิดจากการทุจริตหรือขอ้ ผิพพลาด ในการประเมนิ ความเสี่ยงดังกล่าว ผู้สอบบัญชีพิจารณาการ
ควบคุมภายในทีเ่ กยี่ วข้องกับการจัดทําและนําเสนองบการเงินโดยถูกต้องตามท่ีควรของกิจการ เพื่ออกแบบวิธีการตรวจสอบท่ีเหมะสมกับ
สถานการณ์ แต่ไม่ใช่เพ่ือวัตถุประสงค์ในการแสดงความเห็นต่อประสิทธิผลของการควบคุมภายในของกิจการ การตรวจสอบรวมถึงการ
ประเมินความเหมาะสมของนโยบายการบญั ชีท่ีผู้บริหารใชแ้ ละความสมเหตสุ มผลของประมาณการทางบัญชีที่จัดทําข้ึนโดยผู้บริหาร รวมถึง
การประเมนิ การนาํ เสนองบการเงนิ โดยรวม
(วรรคหลกั ฐาน)
ข้าพเจา้ เชือ่ ว่าหลักฐานการสอบบญั ชีที่ข้าพเจ้าไดร้ บั เพียงพอและเหมาะสมเพ่อื ใช้เปน็ เกณฑใ์ นการแสดงความเหน็ ว่างบการเงินไม่
ถกู ตอ้ งของข้าพเจ้า
เกณฑ์การแสดงความเหน็ วา่ งบการเงินไมถ่ ูกตอ้ ง
บริษัทมีหน้ีสินระยะยาวจํานวนเงิน 30 ล้านบาท ซ่ึงเป็นเงินกู้จากธนาคารในประเทศแห่งหนึ่งเพ่ือใช้ก่อสร้างโรงงานและซ้ือ
เครอ่ื งจกั ร เงนิ ก้นู ีม้ ีกําหนดชาํ ระคืนภายใน 5 ปี โดยชาํ ระเป็นรายปตี ง้ั แตว่ ันที่ 1 ตลุ าคม พ.ศ. 25x1 เปน็ ต้นไป บริษัทไดจ้ ํานองท่ดี นิ และสิ่ง
ปลูกสร้างบนท่ีดินน้ัน ซ่ึงมีราคาตามบัญชี ณ วันท่ี 31 ธันวาคม พ.ศ. 25x1 จํานวนเงิน 42 ล้านบาท ไว้เป็นหลักประกัน ภายใต้สัญญา
เงนิ กู้ บริษทั ต้องปฏิบัตติ ามเง่ือนไขและข้อจํากดั ต่าง ๆ ท่กี าํ หนดไว้ เช่น การก่อหน้ีสินเพิ่มเติม การจ่ายเงินปันผล เป็นต้น เงินกู้ระยะยาวนี้
บรษิ ัทแสดงรวมไวใ้ นบัญชีเงนิ กู้ยมื จากธนาคารภายใตห้ วั ข้อหน้ีสินหมุนเวียน ในงบแสดงฐานะการเงิน บริษัทมิได้เปิดเผยรายการและข้อมูล
ดงั กลา่ วขา้ งต้นไว้ในงบการเงนิ ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน
ความเห็นว่างบการเงนิ ไม่ถูกตอ้ ง
ขา้ พเจ้าเห็นว่า เนอื่ งจากเรื่องท่กี ลา่ วไว้ในวรรคเกณฑ์ในการแสดงความเห็นต่องบการเงินไม่ถูกต้อง มีสาระสําคัญและแผ่กระจาย
ต่องบการเงิน งบการเงินข้างต้นนี้ไม่ได้แสดงฐานะการเงินรวมของบริษัท ก. จํากัด ณ วันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ.. 25x1 และผลการ
ดําเนินงานทางการเงินและกระแสเงินสด สําหรับปีส้ินสุดวันเดียวกัน โดยถูกต้องตามที่ควรในสาระสําคัญตามมาตรฐานการรายงานทาง
การเงิน
ลายมือชื่อ )
(
ผ้สู อบบัญชรี บั อนญุ าต เลขทะเบยี น xxxx
ทอี่ ย่.ู .........................................................
20 มีนาคม พ.ศ. 25x2
ภาพที่ 19 แสดงตวั อยา่ งการแสดงความเห็นงบการเงนิ ไม่ถกู ตอ้ ง
113
7
4. การไมแ่ สดงความเหน็ (Disclaimer Opinion) ผู้สอบบัญชตี อ้ งไม่แสดงความเหน็ งบ
การเงิน เม่ือเขา้ กรณีดงั ต่อไปน้ี
4.1 การไมส่ ามารถหาหลกั ฐานการสอบบญั ชีเหมาะสมอยา่ งเพยี งพอ เพ่อื เป็นหลักฐาน
สนับสนุนการแสดงความเห็น และผ้สู อบบัญชีสรปุ ว่ามคี วามเป็นไปได้การแสดงข้อมูลทขี่ ดั ตอ่ ข้อเทจ็ จริง
ซึ่งตรวจไม่พบ มสี าระสาํ คัญและแผ่กระจายไปยงั งบการเงนิ ได้แก่ การถกู จํากดั ขอบเขตการตรวจสอบ
อาจเกดิ ขึน้ จาก สถานการณ์ทอ่ี ยเู่ หนือการควบคมุ ของกิจการ เช่น
ก. เอกสารประกอบการบันทึกบัญชีของกิจการสูญหาย
ข. วิธกี ารตรวจสอบ หรอื เวลาการปฏิบตั ิงานของผู้สอบบัญชี ได้แก่ เวลาที่ผ้สู อบบญั ชี
ไดร้ ับการแต่งต้งั
ง. การถกู จํากดั ขอบเขตโดยผ้บู รหิ าร ได้แก่ ผ้บู รหิ ารไม่อนุญาตใหผ้ สู้ อบบัญชที ําการ
สงั เกตการณก์ ารตรวจนับสนิ คา้ คงเหลือ
4.1 มคี วามไม่แน่นอนทส่ี ําคัญหลายสถานการณ์ซ่งึ เกิดขึ้นได้ยากอาจมีความสมั พนั ธ์กัน
ได้ กิจการมีปัญหาเร่ืองการดําเนนิ งานตอ่ เนื่องหรือมหี นี้สนิ ท่ีอาจเกดิ ขน้ึ และเป็นไปได้ที่จะสะสม
ผลกระทบต่องบการเงนิ เพ่มิ มากขึ้น มสี าระสาํ คัญและแผก่ ระจายไปยงั งบการเงนิ
114
รายงานของผูส้ อบบญั ชีรบั อนุญาต
เสนอ ผู้ถือหนุ้ บรษิ ัท ก. จาํ กัด
ขา้ พเจา้ ไดต้ รวจสองบการเงินของบรษิ ทั ก. จาํ กดั ซ่ึงประกอบด้วยงบแสดงฐานะการเงนิ ณ วันที่ 31 ธนั วาคม
พ.ศ. 25x1 งบกําไรขาดทนุ เบด็ เสรจ็ และงบแสดงการเปล่ยี นแปลงส่วนของผูถ้ ือหนุ้ สาํ หรบั ปสี ิ้นสดุ วนั เดยี วกนั รวมถงึ
หมายเหตสุ รุปนโยบายการบญั ชที ่สี ําคญั และหมายเหตุเร่ืองอน่ื ๆ
ความรบั ผดิ ชอบของผบู้ รหิ ารต่องบการเงิน
ผ้บู รหิ ารเป็นผู้รบั ผิดชอบในการจดั ทําและการนาํ เสนองบการเงินเหล่าน้ี โดยถูกตอ้ งตามท่คี วรตามมาตรฐาน
การรายงานทางการเงิน และรับผดิ ชอบเก่ียวกับการควบคมุ ภายในท่ผี ู้บริหารพจิ ารณาวา่ จาํ เปน็ เพอ่ื ใหส้ ามารถจดั ทาํ งบ
การเงนิ ทีป่ ราศจากการแสดงขอ้ มลู ทข่ี ัดต่อข้อเท็จจริงอนั เปน็ สาระสาํ คัญ ไมว่ ่าจะเกิดจากการทจุ รติ หรอื ขอ้ ผิดพลาด
ความรบั ผดิ ชอบของผสู้ อบบัญชี
ข้าพเจา้ เป็นผรู้ ับผดิ ชอบในการแสดงความเหน็ ต่องบการเงินดงั กล่าวจากผลการตรวจสอบของขา้ พเจา้ ข้าพเจา้
ไดป้ ฏบิ ตั ิงานตรวจสอบตามมาตรฐานการสอบบญั ชี อย่างไรกต็ าม เนื่องจากเรื่องที่กล่าวในวรรคเกณฑ์ในการไม่แสดง
ความเหน็ ขา้ พเจา้ ไมส่ ามารถหาหลกั ฐานการตรวจสอบทีเ่ หมาะสมอยา่ งเพยี งพอ เพอ่ื เปน็ เกณฑใ์ นการแสดงความเห็น
ต่องบการเงินได้
วรรคการตรวจสอบ -ไมม่ -ี
วรรคหลักฐาน -ไมม่ -ี
เกณฑใ์ นการไมแ่ สดงความเหน็
ขา้ พเจา้ ไมส่ ามารถเข้าสงั เกตการณก์ ารตรวจนบั สนิ ค้าคงเหลอื และยนื ยันยอดลูกหนี้ได้เนื่องจาก
บริษทั ไมอ่ นุญาตใหใ้ ช้วธิ ีการตรวจสอบดังกล่าว และขา้ พเจ้าไม่สามารถใชว้ ิธกี ารตรวจสอบอื่นใหไ้ ดม้ าซ่งึ
หลกั ฐานการสอบบัญชีใหเ้ ป็นที่น่าพอใจในสินค้าคงเหลือ และลกู หนดี้ ังกลา่ ว
การไม่แสดงความเห็น
เน่ืองจากเร่ืองท่ีกลา่ วในวรรคเกณฑ์ในการไมแ่ สดงความเห็นมีสาระสําคญั และแผ่กระจายตอ่ งบ
การเงนิ ข้าพเจา้ ไมส่ ามารถหาหลกั บานการสอบบัญชที เ่ี หมาะสมอยา่ งเพียงพอเพ่ือเปน็ เกณฑใ์ นการแสดงความเหน็
ดังนนั้ ขา้ พเจ้าจงึ ไม่แสดงความเห็นต่องบการเงินดงั กลา่ วขา้ งต้น
ลายมือช่ือ
()
ผ้สู อบบัญชีรบั อนญุ าต เลขทะเบียน xxxx
ท่ีอยู่..........................................................
20 มีนาคม พ.ศ. 25x2
ภาพท่ี 20 แสดงตัวอยา่ งการไม่แสดงความเหน็ ต่องบการเงิน
115
แบบฝึกหดั หรอื ใบงาน
แบบทดสอบกอ่ นเรยี นและหลงั เรยี น
ตอนท่ี 1 จงทาํ เครอ่ื งหมายกากบาท (X) ลงหนา้ ข้อทถ่ี ูกต้องทสี่ ุด
1. เหตุการณภ์ ายหลังวนั ท่ีในงบการเงินใดตอ้ งปรบั ปรุงในงบการเงนิ ใด
ก. การตดั ลูกหนี้สูญ สําหรับลูกหนี้ทีฟ่ ูองร้องก่อนวันท่ีในงบการเงนิ และศาลพิพากษาให้
ลม้ ละลายหลงั วันทีใ่ นงบการเงิน
ข. การเพิ่มทนุ หลังวันทีใ่ นงบการเงิน
ค. เกิดอัคคีไฟไหม้โรงงานหลังวนั ทีง่ บการเงนิ
ง. การออกหนุ้ กู้เพ่ิมเติม หลงั วนั ท่ใี นงบการเงิน
2. องคป์ ระกอบข้ันพ้นื ฐานของรายงานการสอบบัญชี รายการทอ่ี ยู่สุดทา้ ยของรายงาน คือขอ้ ใด
ก. ท่ีอยู่ของผสู้ อบบญั ชี
ข. ลายมอื ช่อื ผู้สอบบญั ชี
ค. วันทใ่ี นรายงานของผสู้ อบบัญชี
ง. วรรคความเหน็
3. การเนน้ ข้อมลู และเหตกุ ารณท์ ี่ไม่กระทบความเหน็ ของผู้สอบบญั ชี ท่แี สดงความเห็นอย่างไม่มี
เงือ่ นไข รายงานของผู้สอบบญั ชคี วรเปน็ แบบใด
ก. รายงานแบบไม่มีเง่ือนไขแบบมาตรฐาน
ข. รายงานแบบไมม่ ีเงื่อนไขเพิ่มวรรคเนน้ ก่อนวรรคความเห็น
ค. รายงานแบบไม่มเี งื่อนไขเพ่มิ วรรคเน้นต่อท้ายวรรคความเห็น
ง. รายงานแบบไม่มีเงื่อนไข เพิ่มวรรคเนน้ กอ่ นวรรคตรวจสอบ
4. วรรคใดของรายงานของผู้สอบบญั ชีทแี่ สดงถึงวธิ ีการปฏิบัตงิ านของผู้สอบบญั ชี
ก. วรรครายงานต่องบการเงิน
ข. วรรคหลกั ฐาน
ค. วรรคการแสดงความเห็น
ง. วรรคความรบั ผิดชอบของผูส้ อบบัญชี
5. หากพบว่า งบการเงินทตี่ รวจสอบเปิดเผยข้อมูลไม่เพียงพออย่างมีสาระสําคญั แตไ่ มแ่ ผก่ ระจาย
ผ้สู อบบัญชคี วรออกงบการเงินแบบใด
ก. Qualified Opinion
ข. Unqualified Opinion
ค. Adverse Opinion
ง. Disclaimer Opinion
116
6. จากการตรวจสอบพบว่ากิจการมีผลขาดทุนสะสมเกินทุน มีสาระสําคัญแต่ไม่แผ่กระจายไปยัง
งบการเงนิ กระทบตอ่ การดําเนินงานต่อเน่ือง ผสู้ อบบญั ชีควรพจิ ารณาออกรายงานแบบใด
ก. ไมม่ เี ง่ือนไข โดยเพ่ิมวรรคเน้นข้อมลู และเหตกุ ารณ์ต่อจากวรรคความเหน็
ข. มเี งื่อนไข โดยเพ่ิมวรรคอธิบายก่อนวรรคความเห็น
ค. ไมแ่ สดงความเหน็
ง. งบการเงินไม่ถูกต้อง
7. วรรคใดท่แี สดงความรับผิดชอบของผูบ้ รหิ ารต่อขอ้ มูลในงบการเงนิ
ก. วรรครายงานตอ่ งบการเงนิ
ข. วรรคความรับผิดชอบของผบู้ ริหาร
ค. วรรคความรบั ผิดชอบของผูส้ อบบัญชี
ง. วรรคการตรวจสอบ
8. ผู้บริหารไม่อนุญาตให้ส่งยอดยืนยันลูกหนี้ ซึ่งผู้สอบบัญชีเห็นว่ามีสาระสําคัญแต่ไม่แผ่กระจายไปใน
งบบญั ชี ผู้สอบบญั ชจี ะออกความเห็นประเภทใด
ก. ไมม่ เี งื่อนไข
ข. มเี งอ่ื นไข
ค. ความเหน็ ว่างบการเงนิ ไม่ถกู ต้อง
ง. ไม่แสดงความเห็น
9. จากข้อ 8. หากผู้สอบบัญชเี หน็ ว่าเรอื่ งดังกลา่ วมีสาระสาํ คัญและแผ่กระจายจะพิจารณาออก
ความเห็น แบบใด
ก. ไมม่ เี ง่ือนไข
ข. มเี งอ่ื นไข
ค. ความเหน็ ว่างบการเงินไม่ถูกต้อง
ง. ไม่แสดงความเห็น
10. ผู้สอบบัญชีจะใช้ข้อความว่า “ข้าพเจ้าได้รับการว่าจ้างให้ตรวจสอบงบการเงิน ของบริษัท ก.
จาํ กดั ” ในกรณีทอ่ี อกรูปแบบรายงานแบบใด
ก. ไม่มเี งื่อนไข
ข. มีเงื่อนไข
ค. ความเห็นวา่ งบการเงินไม่ถูกต้อง
ง. ไมแ่ สดงความเห็น
***************************
117
วชิ า การสอบบัญชี ใบงานที่ 10
เร่อื ง รายงานของผสู้ อบบญั ชี
ให้ผู้เรียนแบ่งกลุ่มเป็น 6 กลุ่ม ร่างรายงานการสอบบัญชี โดยให้สมาชิกในกลุ่มช่วยกัน
ศึกษาวิเคราะหเ์ หตุการณร์ ่างรายงานการสอบบัญชใี นแตล่ ะสถานการณ์ เมอื่ แตล่ ะกลุม่ วิเคราะห์เสร็จแล้ว
ใหส้ ง่ ตัวแทนออกมานาํ เสนอหน้าชน้ั เรียน
กลุ่มที่ 1 ผู้สอบบัญชีไม่ได้เข้าสังเกตการณ์การตรวจนับสินค้าคงเหลือในวันต้นปี และไม่
สามารถใช้วิธีการตรวจสอบอ่ืนให้เป็นที่พอใจปริมาณสินค้าคงเหลือดังกล่าวได้เน่ืองจาก ข้อมูลทางบัญชี
ของบรษิ ัทไม่เพยี งพอ
กลมุ่ ท่ี 2 บรษิ ทั ไมไ่ ดต้ ้ังค่าใช้จ่ายค้างจ่ายเก่ียวกับโบนัสพนักงานสําหรับปี 25x0 จํานวน 14
ลา้ นบาท เนือ่ งจากบริษัทจะจา่ ยในเดือนมกราคม ปี 25x1
กลมุ่ ท่ี 3 จากหนงั สือแจ้งกลับจากทนายของบริษัทแจ้งว่า บริษัทถูกฟูองร้องเรียกค่าเสียหาย
จํานวน 25 ล้านบาท บริษัทได้ยื่นฟูองกลับและกําลังอยู่ระหว่างการสืบพยานชั้นต้น ผลสุดท้ายของ
เหตุการณ์ดังกล่าวยังไม่สามารถระบุได้ในขณะน้ี ทนายความของบริษัทแจ้งว่าไม่น่ามีผลเสียหายเกิดขึ้น
ดังน้ันบริษัทจึงไม่ได้ตั้งสํารองค่าเสียหายดังกล่าวไว้ในบัญชี แต่ได้เปิดเผยเหตุการณ์ดังกล่าวไว้ใน
หมายเหตุประกอบงบการเงินข้อ 3 แลว้
กลุ่มที่ 4 บริษัทมีผลขาดทุนสุทธิ 200 ล้านบาท และมีขาดทุนสะสมเป็นจํานวนมาก
มีหนี้สินหมุนเวียนมากกว่าสินทรัพย์หมุนเวียน 500 ล้านบาท อย่างไรก็ตามผู้ถือหุ้นใหญ่ยืนยันที่จะ
สนับสนุนทางการเงินกับบริษัท และมีแผนที่จะเพ่ิมทุนในปีต่อไป ผู้สอบบัญชี พิจารณาว่าเร่ืองดังกล่าวมี
สาระสาํ คัญแต่ไม่รา้ ยแรง
กลุ่มที่ 5 จากการตรวจสอบบัญชีท่ีดิน อาคาร และอุปกรณ์ พบว่าเคร่ืองจักร 3 เครื่อง มี
มูลค่าตามบัญชี ณ วันที่ 30 เมษายน 25x1 จํานวน 65 ล้านบาท ไม่สามารถใช้ในการผลิตได้
เนื่องจากความล้าสมัยของเครื่องจักร ผู้สอบบัญชีได้เสนอแนะให้บริษัทบันทึกต้ังค่าเผ่ือการด้อยค่าของ
เครอื่ งจักรดังกลา่ ว แต่บรษิ ทั ปฏิเสธที่จะบนั ทกึ คา่ เผ่ือการดอ้ ยค่าดังกลา่ ว โดยจะขอบนั ทกึ ขาดทุนในปีที่มี
การจาํ หน่าย
กลุ่มที่ 6 สินค้าสําเร็จรูป จํานวนหน่ึงมูลค่า 60 ล้านบาท ซ่ึงคงเหลืออยู่ในวันส้ินงวดบัญชี
เป็นเวลานาน ต่อมาบริษัทได้ขายสินค้าสําเร็จรูปดังกล่าวไปในราคา 50 ล้านบาท ในช่วงต้นปีต่อมา
บรษิ ัทไม่ได้บนั ทกึ ผลขาดทุนทเ่ี กิดขน้ึ ในอนาคต และไม่ได้เปิดเผยไว้ในหมายเหตปุ ระกอบงบการเงิน
118
บทสรปุ
การตรวจสอบงบการเงิน วัตถุประสงค์ในการตรวจสอบเพื่อให้ได้มาซ่ึงความเช่ือมั่น
อย่างมีเหตุผลว่างบการเงินโดยรวมปราศจากการแสดงข้อมูลท่ีจัดต่อข้อเท็จจริงอันเป็นสาระสําคัญหรือไม่
ไม่วา่ จะเกดิ จากการทจุ รติ หรอื ข้อผดิ พลาด ซงึ่ ช่วยให้ผสู้ อบบัญชีสามารถแสดงความเห็นได้ว่า งบการเงิน
ได้จดั ทําขน้ึ ในสาระสําคัญตามมาตรฐานในการรายงานทางการเงินท่ีเกี่ยวข้องหรือไม่ และเพื่อรายงานต่อ
งบการเงินและสื่อสารตามที่มาตรฐานการสอบบัญชีกําหนดตามข้อเท็จจริงที่ผู้สอบบัญชีตรวจพบ ผู้สอบ
บัญชีเป็นผู้รับผิดชอบในการแสดงความเห็นต่องบการเงิน โดยปฏิบัติหน้าท่ีการตรวจสอบตามมาตรฐาน
การสอบบญั ชีรับรอง และสรุปผลการตรวจสอบ เมื่อผู้สอบบัญชีปฏิบัติการตรวจสอบเสร็จสิ้นแล้วก่อนที่
จะแสดงความเห็นต่องบการเงิน ผู้สอบบัญชีจะปฏิบัติงาน การตรวจสอบเพิ่มเติมในเร่ืองที่สําคัญได้แก่
การตรวจสอบเหตุการณ์ภายหลังวันที่ในงบการเงิน หลังจากน้ันผู้สอบบัญชีจะขอหนังสือรับรองจาก
ผู้บริหาร เพื่อเป็นหลักฐานประกอบอย่างหนึ่งท่ีแสดงว่าผู้บริหารรับทราบเก่ียวกับความถูกต้องครบถ้วน
ตามควรของงบการเงิน และทําการวิเคราะห์เปรียบเทียบในขั้นสุดท้าย ตลอดจนเสนอรายการปรับปรุง
และจัดประเภทใหม่ แล้วจึงจะประเมินหลักฐานท้ังหมดเพื่อเสนอรายงานของผู้สอบบัญชี รายงานของ
ผู้สอบบัญชี แบ่งออกตามประเภทความเห็นได้ 4 ประเภท คือ ความเห็นอย่างไม่มีเงื่อนไข ความเห็น
อย่างมีเง่ือนไข การไม่แสดงความเห็น และการแสดงความเห็นว่างบการเงินไม่ถูกต้อง ผู้สอบบัญชีจะ
พิจารณาแสดงความเห็นแบบใดขึ้นอยู่กับหลักฐานการสอบบัญชี ข้อสรุปท่ีได้รับจากการตรวจสอบงบ
การเงิน ตลอดจนผลกระทบของสถานการณ์ต่าง ๆ ท่ีมตี อ่ งบการเงนิ โดยรวม
119
ภาคผนวก
ศทั พ์ทางบัญชี ศพั ท์ภาษาองั กฤษ
สิ่งทีผ่ บู้ ริหารได้ให้การรับรองไวเ้ กยี่ วกบั งบการเงิน Management Assertions
การเกดิ ขนึ้ จริง Occurrence
ความครบถ้วน Completeness
ความถูกตอ้ ง Accuracy
การตดั ยอด Cut-off
การจดั ประเภทรายการ Classsification
ความมีอยู่จริง Existence
กรรมสิทธ์ิและขอ้ ผูกพัน Rights and Obligations
การแสดงมูลค่า Valuation
การปนั สว่ น Allocation
การเข้าใจได้ Understand ability
กระบวนการสอบบญั ชี Audit Porcess
การวางแผนงานตรวจสอบ Audit Planing
การปฏบิ ัตงิ านตรวจสอบ Audit Practice
การสรปุ ผลการตรวจสอบ Audit Reporting
ผูส้ อบบญั ชีรบั อนุญาต Certified Public Accountant : CPA
ผู้สอบบญั ชีภาษีอากร Tax Auditor : TA
ผู้สอบบญั ชภี ายนอก External Auditor
ผสู้ อบบัญชีภายใน Internal Auditor
หลกั ฐานการสอบบญั ชี Audit Evidence
การตรวจสอบ Inspection
การสังเกตการณ์ Observation
การขอคํายืนยนั จากบุคคลภายนอก Confirmation
การทดสอบการคํานวณ Calculation
การปฏบิ ัตซิ า้ํ Reperformance
การวเิ คราะหเ์ ปรยี บเทยี บ Analytical Porcedure
120
ศทั พท์ างบัญชี ศพั ทภ์ าษาอังกฤษ
การสอบถาม Inquiry
การตรวจสอบสินทรพั ย์ที่มีตวั ตน Counting
ความเพยี งพอของหลักฐาน Sufficiency of Evidential Matter
ความเหมาะสมของหลักฐาน Completence of Evidential Matter
ความเกี่ยวข้อง Revevance
ความน่าเชือ่ ถือ Reliability
การทดสอบการควบคุม Test of Control
การตรวจสอบเนื้อหาสาระ Substantive Procedures
การทดสอบรายละเอยี ดของรายการ Test of Detail of Transaction
การทดสอบรายละเอยี ดของยอดคงเหลือ Test of Detail of Balances
การตรวจสอบระหวา่ งปี Interim Audit
การตรวจสอบส้ินงวดบญั ชี Final Audit
ลกู คา้ ใหม่ New Engagement
ลกู คา้ เดิม Engagement Continuing
แนวการสอบบญั ชี Audit Program
ความเสี่ยงสืบเนื่อง Inherent Risk
ความเสย่ี งจากการควบคุม Control Risk
ความเส่ยี งจากการตรวจสอบ Detection Risk
ระดบั ความมีสาระสําคัญ Materiality Level
ความเสีย่ งในการสอบบญั ชีที่ยอมรบั ได้ Acceptable Audit Risk
สภาพแวดลอ้ มการควบคุม Control Environment
กระบวนการประเมินความเส่ียงของกิจการ Risk Assessment
ระบบสารสนเทศท่เี กี่ยวข้องกับการรายงานทาง Information and Communication
การเงินและการสอ่ื สาร
การติดตามผลการควบคมุ Monitoring
กจิ กรรมการควบคุม Control Activities
จดบันทึกเป็นคําบรรยาย Narrative
เขยี นผงั ทางเดินเอกสาร Flowchart
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
เอกสารประกอบการสอน-วิชาการสอบบัญชี Auditing
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search