ประวัติศาสตร์ชาติไทย (1)

เมอื่ ประกอบกบั รฐั บาลไม่สามารถแกไ้ ขปัญหาเศรษฐกจิ ได ้
เขาถกู บงั คบั ใหล้ าออกกอ่ นมรี ฐั ประหารโดยพลเอก เปรม
ตณิ สูลานนท ์ ในปี 2523[5]:553–4 ในสมยั รฐั บาลพลเอกเปรม
มกี ารใชน้ โยบายยนั กองทพั เวยี ดนามทชี่ ายแดนโดยไดร้ บั การส
นับสนุ นจากสหรฐั
รฐั บาลยงั สามารถนาผกู ้ อ่ การเรบิ กลบั เขา้ สสู่ งั คมและจดั การเลอื
กตงั้ ทว่ั ไปไดใ้ นปี 2526[5]:557
ในทศวรรษนนั้ เรมิ่ เห็นไดช้ ดั วา่ พระมหากษตั รยิ ท์ รงมบี ทบาททาง
การเมอื ง หลงั จากทรงสนบั สนุนนักศกึ ษาในปี 2516
ทรงเปลยี่ นมาสนับสนุนกลมุ่ ฝ่ ายขวาในปี 2519
และรฐั บาลธานินทร ์จนสู่รฐั บาลพลเอกเปรม[5]:558
ปรากฏชดั ในครง้ั กบฏยงั เตริ ก์ ในปี 2524
ทที่ รงประกาศสนับสนุนรฐั บาลพลเอกเปรมทาใหก้ บฏลม้ เหลว[5]
:558–9

64

ในชว่ งครสิ ตท์ ศวรรษ 1980 ถงึ 1990
มกี ารเปลยี่ นแปลงอย่างมโหฬารอกี ครงั้

กรงุ เทพมหานครกลายเป็ นเมอื งใหญอ่ นั ดบั ตน้ ๆ ของโลก

ประเทศมกี ารเตบิ โตทางเศรษฐกจิ สงู สดุ ในโลก
ประเทศเขา้ สคู่ วามเป็ นประเทศอตุ สาหกรรมใหม่ซงึ่ ดงึ ดดู นักลงทุ

นต่างชาต[ิ 5]:561 พลเอก ชาตชิ าย ชณุ หะวณั
ชนะการเลอื กตงั้ ในปี 2531 เขาดูแลกองทพั ทเี่ ป็ นพวกของตน

ทาใหก้ องทพั อกี ฝ่ ายยดึ อานาจในเดอื นกมุ ภาพนั ธ ์ 2534

นาโดยพลเอก สจุ นิ ดา คราประยรู

ทแี รกเขาใหส้ ญั ญาวา่ จะไม่รบั อานาจทางการเมอื งแต่สดุ ทา้ ยเขา

ตระบดั สตั ยแ์ ละเขา้ เป็ นหวั หนา้ รฐั บาลใหม่[5]:572–3

เหตุการณเ์ ดนิ ขบวนประทว้ งในกรุงเทพมหานครในเดอื นพฤษภา
คม 2535 ลงเอยดว้ ยการสง่ั ปราบปรามผปู ้ ระทว้ งอยา่ งรนุ แรง
พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หวั ทรงรบั สง่ั ใหพ้ ลเอกสุจนิ ดาและพลต

รี จาลอง ศรเี มอื ง แกนนาผปู ้ ระทว้ ง เขา้ เฝ้ าฯ
จากน้ันพลเอกสจุ นิ ดาลาออกจากตาแหน่ง กลางปี 2540

เกดิ เหตกุ ารณฟ์ องสบเู่ ศรษฐกจิ แตก
อตั ราแลกเปลยี่ นระหวา่ งบาทไทยต่อดอลลารส์ หรฐั ลดลงอยา่ งรว
ดเรว็ วกิ ฤตนีท้ าใหร้ ฐั บาลบรรหาร ศลิ ปอาชาและพลเอก ชวลติ

ยงใจยุทธ ลม้ ชวน
หลกี ภยั กลบั มาดารงตาแหน่งนายกรฐั มนตรอี กี ครง้ั

รฐั บาลสามารถเจรจาขอ้ ตกลงกบั กองทนุ การเงนิ ระหวา่ งประเทศ

(IMF) ไดแ้ มก้ ารกเู ้ งนิ ดงั กล่าวจะชว่ ยพยุงเศรษฐกจิ ไทย

แต่มเี สยี งวจิ ารณอ์ ยา่ งกวา้ งขวางวา่ เป็ นกองทุนชว่ ยเหลอื คนรวย

มกี ารฉอ้ ราษฎรบ์ งั หลวงอย่างใหญ่โต

65

ยคุ ทกั ษิณและวกิ ฤตการณก์ ารเมอื ง
ประวตั ศิ าสตรก์ ารเมอื งไทยหลงั ปี 2544
ถกู ครอบงาดว้ ยความขดั แยง้ ระหวา่ งฝ่ ายสนับสนุนและคดั คา้ นนา
ยกรฐั มนตรี ทกั ษณิ ชนิ วตั ร ในปี 2544
พรรคไทยรกั ไทยซงึ่ ขณะนั้นมอี ายไุ ด ้ 3 ปี ชนะการเลอื กตงั้ ทว่ั ไป
นโยบายเศรษฐกจิ ของเขาทเี่ รยี ก ทกั ษโิ ณมกิ ส ์
เนน้ กระตนุ ้ การบรโิ ภคในประเทศและการเพมิ่ ความสามารถการแ
ขง่ ขนั ของประเทศ นโยบายของเขายงั รวมการเพมิ่ สวสั ดกิ าร
โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่
โครงการสุขภาพถว้ นหนา้ ซงึ่ ไดร้ บั ความนิยมอย่างสงู ในชนบท
อย่างไรกด็ ี
การเออื้ พวกพอ้ งของทกั ษิณในการเลอื่ นยศทหารใกลช้ ดิ ในกอง
ทพั ทาใหพ้ ลเอกเปรมและพลเอก สรุ ยุทธ ์ จลุ านนท ์
ไมพ่ อใจ[15]:268

การเคลอื่ นไหวต่อตา้ นทกั ษณิ ครง้ั แรกเรมิ่ จากนโยบายภาคใต ้
เรมิ่ จากการเปลยี่ นองคก์ ารของกองทพั มาใหต้ ารวจคุมในปี
2545
และปฏกิ ริ ยิ าตอ่ เหตุการณป์ ลน้ ปืนในค่ายทหารจงั หวดั นราธวิ าส
แห่งหนึ่งในปี 2547
ชนชนั้ กลางในกรุงเทพมหานครเรมิ่ ไม่พอใจนโยบายประชานิยม
การวจิ ารณใ์ นสอื่ เพมิ่ ขนึ้ [15]:268 สนธิ
ลมิ้ ทองกลุ ซงึ่ เป็ นเจา้ ของสอื่ คนหนึ่งวจิ ารณท์ กั ษิณทางโทรทศั นจ์
นรายการของเขาถกู สง่ั ระงบั
จงึ หนั มาเดนิ ขบวนตามทอ้ งถนนและปลกุ เรา้ อารมณด์ ว้ ยการอา้ ง
วา่ ทกั ษณิ เป็ นภยั คกุ คามสถาบนั พระมหากษตั รยิ [์ 15]:269
การประทว้ งในปี 2548 ไม่ประสบความสาเรจ็ มากนัก แตใ่ นปี

66

2549
หลงั มเี หตกุ ารณข์ ายหนุ ้ กล่มุ บรษิ ทั ชนิ คอรป์ ใหแ้ กเ่ ทมาเส็กโฮลดิ
งสข์ องรฐั บาลสงิ คโปรโ์ ดยไม่เสยี ภาษี
ทาใหเ้ รมิ่ มกี ารชมุ นุมโดยกลุ่มพนั ธมติ รประชาชนเพอื่ ประชาธปิ ไ
ตย (พธม.)
กองทพั บางสว่ นเล็งเห็นโอกาสในการโค่นทกั ษณิ จงึ รว่ มมอื กบั
พธม.[15]:269
การชมุ นุมเนน้ กลา่ วหาทกั ษณิ วา่ มแี ผนเปลยี่ นประเทศเป็ นสาธาร
ณรฐั และหมนิ่ พระบรมเดชานุภาพ[15]:269
ทกั ษณิ ประกาศยบุ สภาและจดั การเลอื กตงั้ ใหม่
ซงึ่ พรรคประชาธปิ ตั ยค์ วา่ บาตรการเลอื กตงั้

พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หวั ทรงเรยี กทกั ษณิ ไปเขา้ เฝ้ าและหลงั จ
ากนั้นทกั ษณิ ประกาศจะถอยออกจากการเมอื งแถวหนา้

พระบาทสมเด็จพระเจา้ อย่หู วั ยงั ทรงมพี ระราชดารสั ใหฝ้ ่ ายตลุ ากา
รมบี ทบาทเพมิ่ ขนึ้ ใน "การขบั เคลอื่ นประชาธปิ ไตย"

รฐั ประหารในปี 2549 มผี นู ้ าเป็ นกลมุ่ นิยมเจา้ อยา่ งเขม้ ขน้
และอา้ งวา่ รฐั บาลทกั ษณิ สรา้ งความแตกแยกและหมนิ่ พระบรมเด

ชานุภาพ อย่างไรก็ดี
ฝ่ ายทหารไดฉ้ วยประโยชนจ์ ากโอกาสนีด้ ว้ ย
โดยมนี ายทหารไดร้ บั แต่งตงั้ ใหด้ ารงตาแหน่งในคณะกรรมการรฐั

วสิ าหกจิ และตาแหน่งสาคญั ๆ
งบประมาณของกองทพั เพมิ่ ขนึ้ เกอื บรอ้ ยละ 50

ภายในสองปี [15]:270

เป้ าหมายหลกั ของรฐั บาลทหารคอื การกาจดั ทกั ษณิ
ลดบทบาทของนักการเมอื งทมี่ าจากการเลอื กตง้ั

และคนื อานาจใหแ้ กข่ า้ ราชการและกองทพั [15]:270
กองทพั ยงั ตงั้ ใจใชเ้ ครอื่ งมอื ต่าง ๆ
เพอื่ ทวงบทบาทควบคมุ ดแู ลการเมอื งของประเทศ
โดยผา่ นรฐั ธรรมนูญฉบบั ใหม่ทลี่ ดอานาจของฝ่ ายบรหิ ารและนิติ

บญั ญตั ิ
การกอ่ ตงั้ กองอานวยการรกั ษาความมน่ั คงภายในราชอาณาจกั ร
และพระราชบญั ญตั วิ า่ ดว้ ยการกระทาความผดิ เกยี่ วกบั คอมพวิ เต
อร ์พ.ศ. 2550[15]:271 นับตง้ั แตร่ ฐั ประหารปี 2549

กองทพั และพวกนิยมเจา้ ยกใหส้ ถาบนั พระมหากษตั รยิ เ์ ป็ นศนู ยก์
ลางความมน่ั คงของชาติ

และมกี ารใชก้ ฎหมายความผดิ ต่อองคพ์ ระมหากษตั รยิ อ์ ยา่ งกวา้ ง

ขวาง[16]:374–5
บทบาทของสถาบนั พระมหากษตั รยิ ใ์ นการเมอื งไทยชดั เจนขนึ้ ห
ลงั การมสี ว่ นและสนับสนุนรฐั ประหารครงั้ นีค้ วามพยายามทงั้ หลา
ยนีไ้ ม่อาจกาจดั เสยี งสนับสนุนทกั ษณิ ในชนบทได ้

67

หลงั มกี ารรอื้ ฟื้นการปกครองแบบรฐั สภาในเดอื นธนั วาคม 2550
พรรคไทยรกั ไทยทถี่ กู สง่ั ยุบพรรคในปี 2549
ไดก้ ลบั มาเป็ นรฐั บาลอกี ในชอื่ พรรคพลงั ประชาชนโดยมสี มคั ร

สุนทรเวชเป็ นหวั หนา้
พรรคพลงั ประชาชนครองอานาจอยูพ่ กั หนึ่งก็เกดิ การประทว้ งขอ

ง พธม.

ดา้ นกลุ่มแนวรว่ มประชาธปิ ไตยต่อตา้ นเผด็จการแห่งชาติ
(นปช.) ซงึ่ ถอื กาเนิดในเดอื นกรกฎาคม 2550 ชมุ นุมต่อตา้ น

พธม. ฝ่ าย พธม. อา้ งวา่ ตนกาลงั พทิ กั ษส์ ถาบนั พระมหากษตั รยิ ์

และ นปช. อา้ งวา่ ตนกาลงั พทิ กั ษร์ ะบอบประชาธปิ ไตย[15]:274
หลงั การชมุ นุมดาเนินมาจนสนิ้ ปี
ศาลรฐั ธรรมนูญวนิ ิจฉยั ยบุ พรรคพลงั ประชาชน หลงั จากน้ัน
สมาชกิ สภาผูแ้ ทนราษฎรลงมตเิ ลอื กอภสิ ทิ ธิ ์ เวชชาชวี ะ
หวั หนา้ พรรคประชาธปิ ัตยซ์ งึ่ เป็ นพรรคใหญ่อนั ดบั สองในสภา
เป็ นนายกรฐั มนตรี ในครง้ั นั้นพลเอกเปรมและพลเอก อนุพงษ ์

เผ่าจนิ ดา ผบู ้ ญั ชาการทหารบก
อานวยความสะดวกหรอื สง่ั การโดยตรงใหม้ กี ารซอื้ ตวั กล่มุ เพอื่ นเ
นวนิ [17]:87 นปช. ชมุ นุมในสมยั รฐั บาลอภสิ ทิ ธิ ์

โดยเขา้ ขดั ขวางการประชมุ สดุ ยอดผนู ้ าอาเซยี นในปี 2552

และในปี ตอ่ มา
มกี ารชมุ นุมยดื เยอื้ ในกรงุ เทพมหานครตงั้ แต่เดอื นมนี าคมถงึ พฤ
ษภาคม 2553
และปิ ดฉากลงดว้ ยเหตกุ ารณเ์ ผาย่านธรุ กจิ ในเขตราชประสงค ์
และเผาอาคารราชการ 4 แหง่ ในตา่ งจงั หวดั

68
เมอื่ อภสิ ทิ ธยิ ์ บุ สภาและจดั การเลอื กตง้ั ใหมใ่ นปี 2554
ปรากฏวา่ ยงิ่ ลกั ษณ์ ชนิ วตั ร
นอ้ งสาวผไู ้ ม่มปี ระสบการณก์ ารเมอื งของทกั ษิณ
นาพรรคเพอื่ ไทยชนะการเลอื กตงั้
ดเู หมอื นวา่ เธอจะใชว้ ธิ ปี ระนีประนอมกบั พระราชวงั และใหก้ องทพั
จดั การตนเอง
วธิ นี ีด้ เู หมอื นทาใหร้ ฐั บาลยงิ่ ลกั ษณไ์ ม่ถกู ทา้ ทายอย่างจรงิ จงั ในช่
วงแรก ปลายปี 2556 อดตี พธม.

รว่ มกบั กลุ่มตอ่ ตา้ นทกั ษณิ และนิยมเจา้ อนื่ ๆ
เขา้ พวกกนั ตง้ั คณะกรรมการประชาชนเพอื่ การเปลยี่ นแปลงปฏริ ู
ปประเทศไทยใหเ้ ป็ นประชาธปิ ไตยทสี่ มบูรณแ์ บบอนั มพี ระมหาก
ษตั รยิ ท์ รงเป็ นประมุข (กปปส.) ทไี่ ม่เป็ นประชาธปิ ไตย[16]:374
กลุ่มนีไ้ ดร้ บั การสนับสนุนทางการเมอื งเมอื่ พรรครฐั บาลพยายามเ
สนอรา่ งพระราชบญั ญตั นิ ิรโทษกรรมซงึ่ จะใหป้ ระโยชนแ์ กท่ กั ษิ

ณ แตแ่ มว้ า่ รฐั บาลจะถอนรา่ งกฎหมายดงั กล่าวออกไป กปปส.
ยงั คงชมุ นุมอย่างตอ่ เนื่องพรอ้ มกบั ใชว้ าทศลิ ป์ คา้ นการเมอื งแบบเ
ลอื กตงั้ [16]:374

เห็นไดจ้ ากการขดั ขวางและทารา้ ยรา่ งกายผอู ้ อกเสยี งลงคะแนนใ
นการเลอื กตงั้ ปี
2557[ฝ่ ายตุลาการถอดถอนยงิ่ ลกั ษณอ์ อกจากตาแหน่ง
แตร่ ฐั บาลรกั ษาการยงั ดารงอยู่ จนมรี ฐั ประหารเมอื่ วนั ที่ 22

พฤษภาคม 2557 คณะผูย้ ดึ อานาจปกครองควบคมุ รฐั บาล

ปราบปรามฝ่ ายตรงขา้ มอยา่ งกวา้ งขวาง
มกี ารแต่งตง้ั สภาหุ่นเชดิ โดยมวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอื่ รา่ งรฐั ธรรมนูญที่

จะกวาดลา้ งความนิยมของทกั ษณิ ไดด้ กี วา่ รฐั ธรรมนูญฉบบั ปี

2550
พยายามกอ่ รปู รา่ งของสงั คมดว้ ยค่านิยมตามทพี่ วกตนกาหนด[1
6]:376 นอกจากเพอื่ ตอ่ ตา้ นทกั ษณิ แลว้
กองทพั ยงั รสู ้ กึ วา่ ตนตอ้ งควบคมุ การเปลยี่ นรชั กาลทกี่ าลงั มาถงึ
และมแี ผนจดั โครงสรา้ งทางการเมอื งเพอื่ สงวนอานาจของอภชิ น[

18]:281
ผูน้ ารฐั ประหารยงั เพมิ่ บทบาทและอานาจของกองทพั ขณะทลี่ ด
อานาจของประชาสงั คมและการปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ จากการเลอื

กตง้ั นอกจากนีย้ งั มกี ารวางแผนปฏริ ูปประเทศ 20 ปี
และใหว้ ฒุ สิ ภาทมี่ าจากการแตง่ ตงั้ เป็ นผดู ้ าเนินการ[18]:282
เมอื่ พระบาทสมเด็จพระมหาภมู พิ ลอดุลยเดชเสด็จสวรรคตในปี

2559 และเขา้ สรู่ ชั กาลพระบาทสมเด็จพระวชริ เกลา้ เจา้ อยูห่ วั
(ครองราชยต์ งั้ แตป่ ี 2559)
ระเบยี บการเมอื งเดมิ ทยี่ ดึ โยงพระมหากษตั รยิ ท์ มี่ ี

69

บารมหี มดไป
และกองทพั กา้ วเขา้ มาเป็ นผูช้ นี้ าการกระจายอานาจและผลประโย
ชนใ์ นชว่ งหลงั เปลยี่ นรชั กาลใหม่[18]:286
นโยบายเศรษฐกจิ ของรฐั บาลทหารทเี่ รยี ก ประชารฐั
ทาใหเ้ กดิ ทนุ นิยมแบบลาดบั ชน้ั ทธี่ รุ กจิ ขนาดใหญ่ของไทยเชอื้ ส
ายจนี เขา้ ไปเลยี้ งดูและชนี้ าธรุ กจิ ในทอ้ งถนิ่ [18]:300

มกี ารประกาศใชร้ ฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย พุทธศกั ราช
2560 ซงึ่ เป็ นฉบบั ที่ 20 หลงั จากครองอานาจเกอื บหา้ ปี คสช.
ยอมใหจ้ ดั การเลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผแู ้ ทนราษฎรไทยเป็ นการทว่ั ไ

ป พ.ศ. 2562
ผลทาใหเ้ กดิ รฐั บาลผสมทมี่ พี รรคพลงั ประชารฐั เป็ นแกนนา

โดยไดร้ บั การสนับสนุนจากวฒุ สิ ภา