การแปรรูปสับปะรด

¡ÒÃá»ÃÃÙ»ÊѺ»Ðô

ȹ٠¡ì ÒÃÈ¡Ö Éҹ͡âçàÃÂÕ ¹ÀÒ¤μÐÇ¹Ñ ÍÍ¡

ÊӹѡºÃÔËÒçҹ¡ÒÃÈÖ¡Éҹ͡âçàÃÕ¹
¡ÃзÃǧÈÖ¡ÉÒ¸Ô¡ÒÃ

คำนำ

ชุดการเรียนวิชาอาชีพ หมวดวิชาคหกรรม เรื่องการแปรรูปสับปะรด
ซึ่งศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนภาคตะวันออก ได้พัฒนาสื่อการเรียน เพื่อสนับสนุนการประกอบ
อาชพี ของนกั ศกึ ษาประชาชน และผสู้ นใจ ไดเ้ รยี นรเู้ รยี นจำ เรยี นทำ และเรยี นขาย การแปรรปู
สับปะรด ทั้ง 3 วิธีการหากรู้จริงทำเป็นแม้เพียงเรื่องเดียว ท่านสามารถที่จะแปรรูปสับปะรด
ไดอ้ กี นบั สบิ อยา่ ง ดว้ ยวธิ งี า่ ย ๆทใ่ี ครกท็ ำได้ และเปน็ อาชพี ได้

ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนภาคตะวันออก หวังว่าชุดวิชานี้จะเป็นประโยชน์
ต่อประชาชนที่ต้องการศึกษาด้วยตนเอง และขอขอบคุณคณะกรรมการชุดวิชาทุกท่าน
และคณะกรรมการพัฒนาและปรับปรุงหลักสูตร ตลอดจนผู้เกี่ยวข้องในการจัดทำชุดวิชานี้ ไว้
ณ โอกาสนด้ี ว้ ย

ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกโรงเรยี นภาคตะวนั ออก

สารบัญ ก
ข
คำแนะนำการใช้ชุดวิชา ค
โครงสร้างของชุดวิชา 1
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น 2
ตอนที่ 1 ความรูทั่วไปเกี่ยวกับสับปะรดและการแปรรูป 2
3
1. ความสำคัญ 3
2. ภาวะการผลติ 5
3. ระยะเวลาการเพาะปลกู 5
4. พนั ธ์ุ 6
5. สภาพการคา้ และราคา 9
6. สภาพปญั หาของการผลติ สบั ปะรด 10
7. การแปรรปู สบั ปะรด 11
ตอนท่ี 2 เครอ่ื งมอื ทใ่ี ชใ้ นการแปรรปู สบั ปะรด 11
1. เครอ่ื งมอื ทใ่ี ชใ้ นการแปรรปู สบั รด 15
2. แหลง่ ผลติ เครอ่ื งมอื 16
3. การใชแ้ ละการบำรงุ รกั ษา 16
ตอนท่ี 3 กรรมวธิ แี ละขน้ั ตอนการแปรรปู สบั ปะรด 22
1. การตรวจสอบคณุ ภาพของสบั ปะรด 26
2. สบั ปะรดกวน 30
3. ทอฟฟส่ี บั ปะรด 31
4. สบั ปะรดเชอ่ื มแหง้ 31
ตอนท่ี 4 การบรรจหุ บี หอ่ 32
1. ความสำคญั ของบรรจหุ บี หอ่ 32
2. การออกแบบภาชนะบรรจุ 35
3. การเลอื กภาชนะบรรจุ 36
4. วธิ กี ารบรรจหุ บี หอ่ 39
ตอนท่ี 5 การจดั การและการตลาด 40
1. องคป์ ระกอบสำคญั ของการจดั การและการตลาด
2. กลเมด็ ในการขาย
3. วธิ สี รา้ งผลกำไร

สารบัญ(ต่อ) 41
42
4. การทำบญั ชรี ายรบั รายจา่ ย 44
5. ผปู้ ระกอบอาชพี ทด่ี ี 47
แบบทดสอบหลังเรียน 50
เฉลยและแนวตอบ 60
ภาคผนวก 61
แหล่งศึกษาดูงาน
บรรณานุกรม

การแปรรูปสับปะรด ก

คำแนะนำการใช้ชุดวิชา

1. ชดุ วชิ าการแปรรปู สบั ปะรด ไมใ่ ชแ่ บบเรยี นหรอื ตำรา แตเ่ ปน็ หนงั สอื แนะนำ
ผเู้ รยี นใหศ้ กึ ษาเรยี นรไู้ ดด้ ว้ ยตนเอง ผเู้ รยี นตอ้ งศกึ ษาโครงสรา้ งชดุ วชิ า ใหเ้ ขา้ ใจแลว้
จึงจะวางแผนการเรียนให้เหมาะสมกับตนเอง

2. ใหผ้ เู้ รยี นทำแบบทดสอบกอ่ นเรยี นกอ่ นแลว้ ตรวจคำตอบกบั เฉลยทใ่ี หไ้ วเ้ พอ่ื ทราบ
พื้นฐานความรู้

3. ควรศึกษาจุดประสงค์แนวคิดขอบข่ายเนื้อหาในแต่ละตอนให้เข้าใจเพื่อทราบ
สาระสำคญั และจดุ เนน้ ในตอนนน้ั ๆ

4. ผู้เรียนต้องปฏิบัติตามกิจกรรมที่กำหนดให้จึงจะเป็นแนวทางในการนำไปสู่การ
เรยี นรู้ และปฏบิ ตั จิ รงิ ได้

5. หากผู้เรียนยังต้องการข้อมูลหรือขอคำแนะนำสามารถหาความจากแหล่งความรู้
ต่างๆ และภาคผนวกที่ให้ไว้ท้ายเล่ม

6. ชดุ วชิ าการแปรรปู สบั ปะรดไดแ้ ยกเปน็ ตอนๆ ดงั นน้ั ผเู้ รยี นสามารถเรยี นเฉพาะเรอ่ื ง
เฉพาะตอนที่ตนสนใจได้

7. เมื่อศึกษาทุกตองแล้วให้ทำแบบทดสอบหลังเรียนเพื่อการทดสอบความรู้หากยัง
ติดขัด หรือยังรู้ไม้ชัดเจนในเรื่องใดจะต้องกลับไปทบทวนใหม่

การแปรรูปสบั ปะรด                                                                                                                                                                    ข

โครงสรางชุดวิชา 

สาระสําคัญ
สับปะรดเปนพืชเศรษฐกิจที่มีความสําคัญตออุตสาหกรรมสงอ  และอุตสาหกรรม 

ในครัวเรอื น จงึ ควรมกี าร การสง เสริมเกษตรกรมีความรเู กยี่ วกับการแปรรปู  
สบั ปะรดสมารถนาํ มาแปรรปู เปน สบั ปะรดกวน ทอฟฟส บั ปะรด สับปะรดเชอื่ มแหง  ฯลฯ 

โดยสงเสริมให ใชเคร่ืองมือ วิธีการแปรรูปที่ถูกตอง ภาชนะที่บรรจุที่  เหมาะสม  สวยงาม 
จนสามารถประกอบเปน อาชพี ได 

วัตถุประสงค 
1.  สาํ รวจแหลงวตั ถดุ ิบเพ่อื การแปรรูปได 
2.  เลือกดแู ลการบาํ รงุ รักษาเครื่องมือในการแปรรูปได 
3.  ปฏิบตั กิ ารผลติ สบั ปะรดแปรรปู ตามขั้นตอนได 
4.  เลอื กภาชนะทบี่ รรจหุ บี หอ ที่เหมาะสมได 
5.  จดั จาํ หนายสับปะรดแปรรปู และเปน ผูทป่ี ระกอบอาชพี ได 

ขอบขา ยเนอ้ื หา 

ชุดวิชานี้ประกอบดว ยเนอ้ื หาจาํ นวนหาตอนใชเวลาเรียนทัง้ หมด 30 ช่วั โมง    ดงั น ี้

ตอนท่ี 1  ความรทู ่ัวไปเกีย่ วกับสบั ปะรดและการแปรรูป  3  ชั่วโมง 

ตอนท่ี 2  เครื่องมือท่ีใชใ นการแปรรปู   3  ชั่วโมง 

ตอนท่ี 3  กรรมวิธแี ละข้ันตอนการแปรรูปสบั ปะรด  15  ชั่วโมง 

ตอนที่ 4  การบรรจุและหบี หอ  3  ช่ัวโมง 

ตอนที่ 5  การจดั การและการตลาด  6  ชั่วโมง 

การแปรรูปสับปะรด ค

แบบทดสอบก่อนเรียน

คำสง่ั ใหท้ า่ นเลอื กคำตอบขอ้ ทถ่ี กู ทส่ี ดุ เพยี งคำตอบเดยี ว
1. สาเหตทุ ท่ี ำใหส้ บั ปะรดราคาตกตำ่ คอื

ก. ขยายพื้นที่เพาะปลูกมาก
ข. โครงงานรับซื้อสับปะรดน้อย
ค. สบั ปะรดแปรรปู สง่ ออกไดน้ อ้ ย
ง. ถูกทุกข้อ
2. ภาคใดที่มีการส่งสับปะรดแปรรูปไปขายต่างประเทศมากที่สุด
ก. ภาคตะวันออก
ข. ภาคตะวันตก
ค. ภาคใต้
ง. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
3. หากท่านจะประกอบอาชีพการแปรรูปสับปะรดท่านจะติดต่อกับหน่วยงานใด
ก. เกษตรตำบล
ข. ศูนย์บริการการศึกษานอกโรงเรียน
ค. พาณิชย์จังหวัด
ง. ถูกทุกข้อ
4. ข้อใดเป็นเครื่องมือที่ใช้ในการกวนสับปะรด ข้อใดถูต้อง
ก. เครื่องกวนไฟฟ้า ตะแกรง ถ้วยตวง
ข. เครื่องปัน่ นำ้ ผลไม้ ตาช่ัง กะละมงั
ค. กะทะทองเหลอื ง พาย เครอ่ื งขดู มะพรา้ ว
ง. มดี สอ้ ม เตาแกส๊ กะละเหลก็
5. ขั้นตอนการแปรรูปสับปะรด ข้อใดถูกต้อง
ก. ทำความสะอาด ปอกเปลอื ก คน้ั นำ้ กวน หอ่ ขาย
ข. ปอกเปลอื ก บด เชอ่ื ม หอ่ ขาย
ค. ทำความสะอาด ปอกเปลอื ก คน้ั นำ้ เชอ่ื ม หอ่ ขาย
ง. ปอกเปลอื ก ปน่ั คน้ั นำ้ กวน หอ่ ขาย
6. สับปะรดเชื่อมแห้งที่ดีจะมีลักษณะอย่างไร
ก. สเี หลอื งสวย รสชาตหิ วานอมเปรย้ี ว เนอ้ื ละเอยี ด แหง้ เหนยี ว กลน่ิ หอม
ข. สเี หลอื งอมนำ้ ตาล เนอ้ื หยาบ เหนยี วเคลอื บนำ้ ตาล กลน่ิ หอม
ค. สเี หลอื งสวย เนอ้ื แหง้ ผวิ เคลอื บนำ้ ตาล กลน่ิ หอม

การแปรรูปสับปะรด ง

7. เทคนิคการกวนและการทำทอฟฟี่สับปะรด
ก. เรม่ิ ตน้ กวนใชไ้ ฟแรง เมอ่ื จะไดท้ ใ่ี ชไ้ ฟออ่ น
ข. ใช้ไฟสม่ำเสมอตั้งแต่เริ่มกวนจนกวนได้ที่
ค. เรม่ิ ตน้ กวนใชไ้ ฟออ่ น เมอ่ื ไดท้ ใ่ี ชไ้ ฟแรง
ง. ใหใ้ ชไ้ ฟออ่ น ๆ กวนสบั ปะรดจะสสี วย

8. การบรรจุหีบห่อ มีความสำคัญตรงกับข้อใด
ก. ส่งเสริมให้ผลิตภัณฑ์ดูดีและผู้ซื้อเกิดความอยากซื้อ
ข. รักษาและป้องกันอาหารให้มีคุณภาพดีตลอดอายุการเก็บรักษา
ค. ช่วยอำนวยความสะดวกเวลาขนส่ง
ง. ถูกทุกข้อ

9. ผู้ประกอบอาชีพให้ประสบผลสำเร็จควรคำนึงถึงข้อใด
ก. การหาแหล่งทุน
ข. การวางแผน
ค. ความต้องการของผู้บริโภค
ง. ความรู้ ทักษะ และเทคโนโลยีในการประกอบอาชีพ

10. หลักธรรมข้อใดที่ผู้ประกอบอาชีพควรถือปฏิบัติมากที่สุด
ก. มีสัจจะและขันติ
ข. พรหมวหิ าร 4
ค. อทิ ธบิ าท 4
ง. ก และ ค ถกู

2. ให้ท่านตรวจสอบทักษะการปฏิบัติงาน
2.1 ใหท้ า่ นใสเ่ ครอ่ื งหมาย / หนา้ ขอ้ ทถ่ี กู และ X หนา้ ขอ้ ทผ่ี ดิ
..............1. สับปะรดพื้นเมืองถ้านำมากวนรสชาติจะอร่อยขายได้ราคา
..............2. การทำความสะอาดเป็นขั้นตอนของการแปรรูปสับปะรดทุกวิธี
..............3. เทคนิคการเชื่อมสับปะรดควรใช้ไปแรง
..............4. สับปะรดกวนเมื่อได้ที่หยอดลงในน้ำจะจับตัวเป็นก้อน
..............5. ทอฟฟส่ี บั ปะรดเมอ่ื ไดท้ จ่ี ะจบั ตวั เปน็ กอ้ น เหนยี ว มนั
..............6. กะทะทองเหลืองเหมาะที่จะนำมาใช้กวนผลไม้
..............7. เครื่องกวนไฟฟ้าสามารถนำมากวนผลไม้และขนมต่าง ๆได้
..............8. สับปะรดเชื่อมแห้ง นอกจากหั่นเป็นแว่นแล้วยังหั่นเป็นชิ้นสี่เหลี่ยมลูกเต๋าเล็ก ๆ
เชอ่ื มได้
..............9. การอบและการตากแห้งจำเป็นสำหรับการกวนผลไม้
..............10.สบั ปะรดสามารถแปรรปู ไดม้ ากกวา่ 3 วธิ ี

การแปรรูปสับปะรด จ

2.2 ให้ท่านเรียงลำดับขั้นตอนการแปรรูปสับปะรด โดยเติมตัวเลข 1,2,3,.........ตามลำดับ
ก่อนหลัง

การกวนสบั ปะรด ทอฟฟส่ี บั ปะรด สบั ปะรดเชอ่ื มแหง้

.............คั้นน้ำ ............ ปน่ั .............ตากแดด อบแห้ง
.............สบั ขดู .............หอ่ .............ตัดแต่ง หั่น
.............กวน ............กวน ............ทำความสะอาด
.............ใส่กะทิ ............ปอกเปลอื ก .............เชอ่ื ม
.............ทำความสะอาด .............บด ...........ปอกเปลือกให้หมดตา
.............บรรจุ .......... ทำความสะอาด .............บรรจุ
.............ปอกเปลอื ก .............ขาย .............ขาย

ตอนท่ี 1
ความรทู้ ว่ั ไปเกย่ี วกบั สบั ปะรดและการแปรรปู

สาระสำคญั
สบั ปะรดเปน็ พชื เศรษฐกจิ ทม่ี คี วามสำคญั ตอ่ อตุ สาหกรรมแปรรปู เพอ่ื การสง่ ออก

เกษตรกรจงึ ขยายพน้ื ทเ่ี พาะปลกู เปน็ เหตใุ หป้ รมิ าณผลผลติ มากเกนิ ความตอ้ งการของตลาด
ทำใหร้ าคาตกตำ่ หนว่ ยงานภาครฐั และเอกชนจงึ สง่ เสรมิ ใหเ้ กษตรกรแปรรปู ผลผลติ ใน
ลกั ษณะอตุ สาหกรรมในครวั เรอื น

วตั ถปุ ระสงค์
1. อธบิ ายสภาพปญั หาการผลติ สบั ปะรดได้
2. บอกแหลง่ วตั ถดุ บิ ได้ (สบั ปะรด) ทน่ี ำมาใชใ้ นการแปรรปู ได้
3. บอกชอ่ื หนว่ ยงานทใ่ี หก้ ารสนบั สนนุ การแปรรปู สบั ปะรดได้

ขอบเขตเนอ้ื หา
1. ความรทู้ ว่ั ไปเกย่ี วกบั สบั ปะรดและการแปรรปู
2. แหลง่ วตั ถดุ บิ
3. หนว่ ยงานทใ่ี หก้ ารสนบั สนนุ การประกอบอาชพี การแปรรปู สบั ปะรด

การแปรรูปสับปะรด 2

ความรทู้ ว่ั ไปเกย่ี วกบั สบั ปะรดและการแปรรปู
1. ความสำคญั

สบั ปะรด เปน็ ผลไมท้ ค่ี นไทยรจู้ กั กนั ดปี ลกู ไดท้ กุ พน้ื ทท่ี ว่ั ประเทศ โดยเฉพาะ ภาคตะวนั ออก
และภาคตะวันตก มีพื้นที่เพาะปลูกและผลผลิตสูงที่สุด สับปะรดจัดเป็นพืชเศรษฐกิจที่มีความ
สำคัญอย่างยิ่งของประเทศ เนื่องจากเป็นวัตถุดิบที่นำมาใช้ในอุตสาหกรรมส่งออกที่สำคัญ เช่น
สับปะรดกระป๋อง สับปะรดแช่แข็ง น้ำผลไม้ และผลไม้แปรรูป สามารถนำรายได้เข้าประเทศ
ปีลtหลายล้านบาท เป็นอุตสาหกรรมที่ใช้แรงงานมาก ทำให้เกิดการจ้างงานในท้องถิ่นที่มี
อตุ สาหกรรมประเภทนต้ี ง้ั อยู่ ชว่ ยลดปญั หาการวา่ งงานไดใ้ นระดบั หนง่ึ และทำใหอ้ ตุ สาหกรรม
อน่ื ตอ่ เนอ่ื งตามมา เชน่ อตุ สาหกรรมผลติ กระปอ๋ ง ถงุ กลอ่ งบรรจุ เปน็ ตน้ ทส่ี ำคญั เปน็ การเพม่ิ รายได้
แก่เกษตรกรและยกระดับคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น ด้วยเหตุนี้เกษตรกรจึงได้ยึดอาชีพปลูก
สับปะรดเป็นหลักมากยิ่งขึ้น มีการขยายพื้นที่ปลูกเพิ่มขึ้นอย่างมาก เพื่อส่งผลผลิตให้กับโรงงาน
อตุ สาหกรรมแปรรปู สบั ปะรด

2. ภาวะการผลติ
ประเทศไทยมพี น้ื ทเ่ี พาะปลกู ในปี 2544 มเี นอ้ื ทเ่ี กบ็ เกย่ี ว 552,456 ไร่ ผลผลติ สบั ปะรด

1,978,882 เมตรกิ ตนั (สถติ กิ ารเพาะปลกู สบั ปะรด) แหลง่ ผลติ ทส่ี ำคญั ไดแ้ ก่ ประจวบครี ขี นั ธ์
รองลงมาไดแ้ ก่ ระยอง เพชรบรุ ี และชลบรุ ี

เนอ้ื ทเ่ี กบ็ เกย่ี ว ผลผลติ ผลผลติ ตอ่ ไร่ และราคาทเ่ี กษตรกรขายได้ พ.ศ. 2537-2544

ปเี พาะปลกู เนอ้ื ทเ่ี กบ็ เกย่ี ว(ไร)่ ผลผลติ (ตนั ) ผลผลติ /ไร(่ กโิ ลกรมั ) ราคาทเ่ี กษตรกร(บาท/กก.)
1.48
2537 621,000 2,370,000 3,820 2.01
2.83
2538 566,000 2,088,000 3,691 3.33
5.24
2539 521,000 1,987,000 3,814 1.77
1.10
2540 529,000 2,083,000 3,936
2.05
2541 512,000 1,786,000 3,491

2542 606,883 2,371,790 3,908

2543 610,552 2,248,375 3,683

2544 552,456 1,978,882 3,582

ทม่ี า : ศนู ยส์ ารสนเทศการเกษตร สำนกั งานเศรษฐกจิ การเกษตร

(http://www.doa.go.th/pl_data/PINE/1stat/st02.html)

การแปรรูปสับปะรด 3

3. ระยะเวลาการเพาะปลกู
สับปะรดสามารถปลูกได้ตลอดทั้งปี และยังสามารถบังคับให้ออกดอก ผลได้ทั้งปี

ชว่ งฤดกู ารเกบ็ เกย่ี วสบั ปะรดแบง่ ไดด้ งั น้ี
1. ช่วงเก็บเกี่ยว ในฤดูตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน-มกราคม และกลางเดือน เมษายน-

กรกฎาคม สบั ปะรดจะใหผ้ ลผลติ มากและราคาตกตำ่ ในชว่ งน้ี
2. ชว่ งเกบ็ เกย่ี วนอกฤดู ตง้ั แตเ่ ดอื นกมุ ภาพนั ธ-์ ตน้ เดอื นเมษายน และเดอื นสงิ หาคม-

ตลุ าคม สบั ปะรดจะใหผ้ ลผลติ นอ้ ยจะขายไดร้ าคาสงู ในชว่ งน้ี

4. พนั ธ์ุ
สบั ปะรดทป่ี ลกู เปน็ การคา้ จะแบง่ เปน็ 5 พนั ธ์ุ มี

1. พนั ธป์ุ ตั ตาเวยี หรอื เรียกว่าสับปะรดศรีราชา เป็นพันธุ์เดียว ที่มีผู้ปลูกเพื่อส่งโรงงาน
อตุ สาหกรรมสบั ปะรดกระปอ๋ ง แหลง่ ทป่ี ลกู กนั มากมจี งั หวดั ประจวบครี ขี นั ธ์ เพชรบรุ ี ชลบรุ ี
ระยอง นอกจากนี้ก็มีผู้ปลูกกันทั่ว ๆ ไป เพื่อขายผลสด ซึ่งก็มีผู้นิยม เนื่องจากมีรสหวานฉ่ำ
ผลมขี นาดของรปู ทรงแตกตา่ งกนั ไป เปลอื กผลสเี ขยี วปนดำเมอ่ื แก่ หรอื อาจมสี เี หลอื งอมสม้
เมอ่ื แกจ่ ดั ตาตน้ื เนอ้ื ในผลสเี หลอื งออ่ นหรอื เหลอื งเขม้ ในฤดรู อ้ น

2. พนั ธอ์ุ นิ ทรชติ หรอื อนิ ทรชติ แดงเปน็ สบั ปะรดเกา่ แกท่ ส่ี ดุ ของประเทศไทย เนอ่ื งจาก
ความเก่าแก่ของพันธุ์ จึงทำให้เรียกกันว่าสับปะรดพื้นเมือง ผลมีขนาดเล็กกว่าพันธุ์ปัตตาเวีย
ผลยอ่ ยนนู เดน่ ชดั ตาลกึ เนอ้ื ในสเี หลอื งทอง เมอ่ื แกร่ สหวานออ่ น ไมห่ อมจดั นกั ขอ้ เสยี คอื
มีเส้นใยมากและผลเล็กเกินกว่าจะบรรจุกระป๋อง อาจนำมาแปรรูปทำสับปะรดกวนหรือ
ทอฟฟส่ี บั ปะรดได้ พนั ธน์ุ ป้ี ลกู มากทอ่ี ำเภอบางคลา้ จงั หวดั ฉะเชงิ เทรา

3. พนั ธข์ุ าว เนอ้ื ผลมสี เี หลอื งรสหวานออ่ นคณุ ภาพของเนอ้ื ภายในไมด่ นี กั ผลมกั มหี ลายจกุ
เขา้ ใจวา่ จะเปน็ พนั ธท์ุ ก่ี ลายมาจากพนั ธอ์ุ นิ ทรชติ เหมาะแกก่ ารนำมาแปรรปู สบั ปะรดกวนหรอื
ทอฟฟส่ี บั ปะรด หรอื สบั ปะรดเชอ่ื มแหง้ ปลกู มากท่ี อำเภอบางคลา้ จงั หวดั ฉะเชงิ เทรา

4. พนั ธภ์ุ เู กต็ พนั ธส์ุ วี ผลมขี นาดเลก็ กวา่ ทกุ พนั ธท์ุ ก่ี ลา่ วมา ผลยอ่ ยนนู ตาลกึ เนอ้ื สเี หลอื ง
รสหวานกรอบมกี ลน่ิ หอมมกั ใชบ้ รโิ ภคสด ปลกู มากในทอ้ งทจ่ี งั หวดั ภเู กต็ และชมุ พร

การแปรรูปสับปะรด 4

5. พนั ธน์ุ างแล พนั ธน์ุ ำ้ ผง้ึ ผลมเี ปลอื กบางมาก รสหวานแหลม เนอ้ื มเี ยอ่ื ในนอ้ ยสเี หลอื งจดั
ผลมีขนาดเล็กทรงกลม ผลย่อยมีลักษณะนูนพอง ขนส่งทางไกลได้ไม่ดี เพราะช้ำง่าย
เหมาะกบั การนำมาแปรรปู โดยการกวนและผลติ เปน็ ทอฟฟ่ี

พนั ธป์ุ ตั ตาเวยี พนั ธภ์ุ เู กต็

สำหรบั รบั ประทานผลสด สำหรบั สง่ โรงงานแปรรปู

การแปรรูปสับปะรด 5

5. สภาพการคา้ และราคา
เกษตรกรจะขายผลผลิตให้กับโรงงานโดยตรงตามราคาและปริมาณที่ทำสัญญาไว้กับ

โรงงานหรอื ขายใหก้ บั พอ่ คา้ คนกลาง ผบู้ รโิ ภค หรอื สหกรณส์ ภาบนั ทางการเกษตร
วถิ กี ารตลาดของสบั ปะรด

พอ่ คา้ คนกลาง

เกษตรกร โรงงานแปรรปู ผบู้ รโิ ภค

สหกรณ/์ สถาบนั
การเกษตร

ตลาดสง่ ออก

ราคาของสบั ปะรดแตล่ ะปี จะมกี ารเปลย่ี นแปลง อยเู่ สมอขน้ึ อยกู่ บั ราคาของรายปที ผ่ี า่ นมา
ถา้ ราคาอยใู่ นเกณฑส์ งู เกษตรกรกจ็ ะขยายพน้ื ทป่ี ลกู มาก เพม่ิ ผลผลติ โดยใชป้ ยุ๋ และฮอรโ์ มนตา่ งๆ
เมื่อผลผลิตมากเกินความต้องการของตลาด ทำให้ราคาตกต่ำเกษตรกรก็จะลดพื้นที่เพาะปลูก
เป็นผลให้ผลผลิตปีต่อไปลดลง เกิดภาวะขาดแคลน ราคาสับปะรดจะสูงขึ้น จะเป็นลักษณะ
แบบนห้ี มนุ เวยี นกนั ไป

6. สภาพปญั หาของการผลติ สบั ปะรด
จากการที่มีโรงงานแปรรูปสับปะรด ไปตั้งอยู่ในท้องถิ่นและขยายจำนวนโรงเพิ่มมากขึ้น

ทำให้เกษตรกรขยายพื้นที่ปลูกเพิ่มขึ้นอย่างมากมาย จนกระทั่งให้ปริมาณผลผลิตโดยทั่วไป
มีปริมาณมากเกินความต้องการ ส่งผลให้ราคาของสับปะรดตกต่ำ และถ้าปีใดมีการส่งออก
สับปะรดแปรรูปได้น้อย โรงงานแปรรูปก็จะรับซื้อผลผลิตจากการเกษตรน้อยลงไปด้วย
ทำใหผ้ ลผลติ ราคาตกตำ่ เชน่ กนั นอกจากน้ี ถา้ เกษตรกรมผี ลผลติ ทข่ี าดคณุ ภาพและไมไ่ ดข้ นาด เชน่
ผลใหญ่ ผลเล็กหรือสุกงอมเกินไป โรงงานจะส่งคืนให้กับเกษตรกร ซึ่งเกษตรกรจะนำไป ขาย
กไ็ มไ่ ดร้ าคา บางครง้ั ตอ้ งนำสบั ปะรดไปทง้ิ กม็ ี

การแปรรูปสับปะรด 6

7. การแปรรปู สบั ปะรด
หน่วยงานของรัฐหลายหน่วยงานได้พยายามหาทางช่วยเหลือเกษตรกร ทั้งการปรับปรุง

คณุ ภาพ ขนาด การเพม่ิ ผลผลติ ตอ่ ไร่ ตลอดจนการสง่ เสรมิ แนะนำใหเ้ กษตรกร นำผลผลติ มา แปรรปู
ในลักษณะอุตสาหกรรมในครัวเรือน หน่วยงานในภูมิภาคที่ให้ความช่วยเหลือเกษตรกร
ในการพัฒนาคุณภาพของผลผลิต ขนาด การเพิ่มปริมาณ การแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร
ตลอดจนการหาตลาดจำหนา่ ยไดแ้ ก่ เกษตรตำบล เกษตรอำเภอ เกษตรจงั หวดั อตุ สาหกรรมจงั หวดั
พาณิชย์จังหวัด สถาบัน สถานศึกษาตลอดจนหน่วยงานเอกชนในท้องถิ่น ก็ส่งเสริม
สนบั สนนุ ดว้ ยเชน่ กนั โดยจะส่งเสริมและสนับสนุนให้แปรรูปผลผลิตทางการเกษตรในลักษณะ
อตุ สาหกรรมในครวั เรอื น

การแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร มีหลายวิธีด้วยกัน เช่น ผลไม้กระป๋อง น้ำผลไม้

ผลไมแ้ ชแ่ ขง็ ผลไมอ้ บ ผลไมบ้ ด และแยมผลไม้ นอกจากนย้ี งั ทำในรปู ของการถนอมอาหาร เชน่

การกวน การดอง การแช่อิ่ม การเชื่อม การทำทอฟฟี่ เป็นต้น ฝ่ายเทคโนโลยีอาหาร

กองวทิ ยาศาสตรช์ วี ภาพ กรมวทิ ยาศาสตรบ์ รกิ าร ไดศ้ กึ ษาทดลองผลติ ภณั ฑจ์ ากสบั ปะรด เพอ่ื แนะนำ

ใหเ้ กษตร และสนใจผลติ ภณั ฑใ์ นลกั ษณะอตุ สาหกรรมในครวั เรอื นไดแ้ ก่

1. นำ้ สบั ปะรด 2. นำ้ สบั ปะรดเขม้ ขน้

3. นำ้ สบั ปะรดหวานเขม้ ขน้ 4. แยมสบั ปะรด

5. เยลลส่ี บั ปะรด 6. สบั ปะรดกวน

7. สบั ปะรดแกว้ 8. สบั ปะรดแชอ่ ม่ิ ตากแหง้

9. สบั ปะรดในนำ้ เชอ่ื มบรรจขุ วดหรอื กระปอ๋ ง 10. สบั ปะรดแผน่ บาง

11. สบั ปะรดแผน่ หนา 12. สบั ปะรดแผน่ กรอบ

13. ขา้ วเกรยี บสบั ปะรด 14. ฟรตุ สลดั

15. เครอ่ื งดม่ื นำ้ สบั ปะรดผง 16. เครอ่ื งดม่ื นำ้ สบั ปะรดผงชนดิ เมด็

17. นำ้ สม้ สายชหู มกั จากสบั ปะรด

การแปรรูปสับปะรด 7

เพอ่ื เปน็ แนวทางในการแปรรปู ผลติ ภณั ฑจ์ ากสบั ปะรด ซง่ึ ในเอกสารนจ้ี ะนำเสนอ 4 วธิ ี คอื
สบั ปะรดกวน ทอฟฟส่ี บั ปะรด ( สบั ปะรดแกว้ ) และสบั ปะรดเชอ่ื มแหง้ (แชอ่ ม่ิ ตากแหง้ )

กจิ กรรมท่ี1
ให้ท่านศึกษาและสำรวจสภาพการเพาะปลูก แหล่งของสับปะรด พันธุ์ แหล่งจำหน่าย

และระยะเวลาหรอื ฤดกู าล ทส่ี บั ปะรดออกมากในทอ้ งถน่ิ ทา่ น 2-3 แหง่ แลว้ บนั ทกึ แหลง่ ทเ่ี หมาะสม
ในการนำสบั ปะรดแปรรปู

1. แหลง่ ทม่ี กี ารปลกู (อำเภอ/จงั หวดั )............................................................................................
.................................................................................................................................................................

2. พนั ธ.์ุ ...........................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

3. ระยะเวลา...................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

4. ตลาดจำหนา่ ย.............................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

5. ราคาขายปลกี ..............................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

6. ราคาขายสง่ .................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

7. ถา้ ในหมบู่ า้ นของทา่ นมผี ลผลติ สบั ปะรดมากทา่ นจะแกป้ ญั หาอยา่ งไร...................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

การแปรรูปสับปะรด 8

กจิ กรรมท่ี2
ใหท้ า่ นไปพบพนกั งานราชการการศกึ ษานอกโรงเรยี น หรอื ผอู้ ำนวยการศนู ยบ์ รกิ าร

การศกึ ษานอกโรงเรยี นอำเภอ หรอื เจา้ พนกั งานเคหกจิ เกษตร หรอื เกษตรตำบลหรอื หนว่ ยงาน
ภาครฐั และเอกชนเพอ่ื

1. ขอความรเู้ กย่ี วกบั การประกอบอาชพี แปรรปู สบั ปะรด
2. ขอคำแนะนำในเรอ่ื งแหลง่ ศกึ ษาดงุ าน
3. ขอใหม้ กี ารรวมกลมุ่ หรอื จดั ตง้ั กลมุ่ เพอ่ื ประกอบอาชพี แปรรปู สบั ปะรด
4. ขอสนบั สนนุ เรอ่ื งแหลง่ เงนิ ทนุ
5. ของสนบั สนนุ เรอ่ื งวสั ดอุ ปุ กรณ์
6. อน่ื ๆ
สรปุ ความรู้ และขอ้ คดิ เหน็ ของผสู้ นบั สนนุ การประกอบอาชพี .................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

ตอนท่ี 2
เครอ่ื งมอื ทใ่ี ชใ้ นการแปรรปู สบั ปะรด

สาระสำคญั
การเลอื กและใชเ้ ครอ่ื งมอื ทเ่ี หมาะสมกบั วธิ กี ารแปรรปู สบั ปะรดแตล่ ะชนดิ

จะทำใหผ้ ลติ ภณั ฑม์ คี ณุ ภาพดี ราคาสงู และการดแู ลบำรงุ รกั ษายงั ชว่ ยยดื อายกุ ารใชง้ าน
ของเครอ่ื งมอื อกี ดว้ ย

วตั ถปุ ระสงค์
1. บอกชนดิ ของเครอ่ื งมอื ทใ่ี ชใ้ นการแปรรปู สบั ปะรดได้
2. เลอื กและใชเ้ ครอ่ื งมอื การแปรรปู สบั ปะรดไดอ้ ยา่ งเหมาะสม
3. ดแู ลและบำรงุ รกั ษาเครอ่ื งมอื การแปรรปู สบั ปะรดได้

ขอบเขตเนอ้ื หา
1. ชนดิ ของเครอ่ื งมอื ทใ่ี ชใ้ นการแปรรปู สบั ปะรด
2. การเลอื กและการใชเ้ ครอ่ื งมอื การแปรรปู สบั ปะรด
3. การดแู ลบำรงุ รกั ษาเครอ่ื งมอื การแปรรปู สบั ปะรด

การแปรรูปสับปะรด 10

1. เครอ่ื งมอื ทใ่ี ชใ้ นการแปรรปู สบั ปะรด
การแปรรูปสับปะรดมีหลายวิธี เช่น แยมสับปะรด สับปะรดกวน สับปะรดเชื่อมแห้ง

ทอฟฟส่ี บั ปะรดฯลฯการเลอื กใชเ้ ครอ่ื งมอื จงึ ตอ้ งเลอื กใหเ้ หมาะสมกบั วธิ กี ารแปรรปู และวธิ ผี ลติ เชน่
การกวนสับปะรด สามารถใช้เครื่องมือที่ใช้แรงงานคนหรือใช้เครื่องกวนไฟฟ้าก็ได้
สบั ปะรดกระปอ๋ งใชเ้ ครอ่ื งจกั รในการปอกเปลอื กและเอาแกนออก เปน็ ตน้

การแปรรปู สบั ปะรดในทน่ี จ้ี ะกลา่ วถงึ การแปรรปู สบั ปะรดอยา่ งงา่ ยๆ ใชเ้ งนิ ทนุ ไมส่ งู เชน่
สับปะรดกวน ทอฟฟี่สับปะรด และสับปะรดเชื่อมแห้ง ส่วนวิธีการแปรรูปสับปะรดวิธีอื่น ๆ
สามารถศึกษาได้จากภาคผนวกของหนังสือเล่มนี้ สำหรับกระบวนการแปรรูป สับปะรด
ทก่ี ลา่ วถงึ ตอ่ ไปน้ี สามารถใชเ้ ปน็ แนวทางศกึ ษาการแปรรปู สบั ปะรดหรอื ผลไมอ้ น่ื ๆ ทท่ี า่ นสนใจได้

ตารางแสดงเครอ่ื งมอื ทใ่ี ชใ้ นการแปรรปู สบั ปะรด

ขน้ั ตอน สบั ปะรดกวน ทอฟฟส่ี บั ปะรด สบั ปะรดเชอ่ื ม

1.ปอกเปลอื ก มดี เขยี ง มดี เขยี ง มดี เขยี ง
เครอ่ื งปน่ั นำ้ ผลไม้ มดี ควา้ นแกน
2.ขดู บด หน่ั ควา้ น สอ้ ม มดี สบั
ตาชง่ั ถว้ ยตวง ตาชง่ั ถว้ ยตวง
เครอ่ื งขดู มะพรา้ วไฟฟา้ ชอ้ นตวง ชอ้ นตวง
กะทะทองเหลอื ง กะทะทองเหลอื ง
3.กำหนดสดั สว่ น ตาชง่ั ถว้ ยตวง ไมพ้ าย ทพั พี
ถาด หมอ้
ชอ้ นตวง

4.กวน เชอ่ื ม เครอ่ื งกวนไฟฟา้

หรอื กระทะทองเหลอื ง

ไมพ้ าย ถาด หมอ้

ผผู้ ลติ หมวกคลมุ ผม ถงุ มอื ผา้ กนั เปอ้ื น

การแปรรูปสับปะรด 11

2. แหลง่ ผลติ เครอ่ื งมอื
เครอ่ื งมอื ทใ่ี ชใ้ นการแปรรปู สบั ปะรด สามารถหาซอ้ื ไดท้ รี า้ นจำหนา่ ยเครอ่ื งครวั ทว่ั ไป

เอกสารกองสง่ เสรมิ เทคโนโลยไี ดแ้ นะนำแหลง่ ผลติ เครอ่ื งมอื สว่ นไวด้ งั น้ี

ประเภท ผผู้ ลติ ราคาประมาณ
พ.ศ.2536 (บาท)
1. เครอ่ื งกวนไฟฟา้ บรษิ ทั กลว้ ยนำ้ ไทการชา่ ง จำกดั
ขนาดเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลาง 20 นว้ิ โทร. 02-249-4732,02-249-5620 28,600
2. เครอ่ื งกวนไฟฟา้ ตดิ ตอ่ คณุ สวุ รรณ ศรสี วสั ด์ิ หรอื 120,000
(กวนไดค้ รง้ั ละ 50-70 กก) คณุ สมพงศ์ ชวเจรญิ สาขาวจิ ยั
อตุ สาหกรรมอาหาร สถาบนั วจิ ยั 1,400
3. เครอ่ื งปน่ั มลู เิ นก็ ซ์ วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 500
ขนาดจุ 2 1/2 ลติ ร โทร.02-5798589
รา้ นจำหนา่ ยเครอ่ื งครวั และ
4. กะทะทองเหลอื ง เครอ่ื งใชไ้ ฟฟา้ ทว่ั ไป
ขนาด 17 นว้ิ รา้ นจำหนา่ ยเครอ่ื งครวั ทว่ั ไป

3. การใชแ้ ละการบำรงุ รกั ษา
เครอ่ื งกวนไฟฟา้ กระทะทำดว้ ยสแตนเลสหรือทองเหลอื งใชไ้ ฟฟา้ ในการขบั เคล่ือนพาย

ใช้แก๊สในการให้ความร้อน สามรถกวนสับปะรดได้ตั้งแต่ 10 กิโลกรัมขึ้นไป และยังนำไป
กวนผลไม้หรือขนมอื่นได้อีกด้วย ควรศึกษาคู่มือการใช้และใช้ให้ถูกวิธี เมื่อผ่านการใช้แล้ว
ควรทำความสะอาดโดยการถอด ลา้ ง ผง่ึ ใหแ้ หง้ แลว้ เกบ็ ใหเ้ รยี บรอ้ ย

กระทะ นิยมใช้กระทะทองเหลือง เพราะกระจายความร้อนได้ทั่วถึง อาหารที่กวนหรือ
เชอ่ื มไมต่ ดิ กระทะ เมอ่ื ผา่ นการใชแ้ ลว้ ทำความสะอาดดว้ ยฟองนำ้ เพอ่ื ไมใ้ หเ้ กดิ รอยขดี ขว่ น

มดี ถาด กะละมงั ควรเลอื กภาชนะทท่ี ำดว้ ยสแตนเลส เพราะไมเ่ ปน็ สนมิ ทำความสะอาดงา่ ย
และไมท่ ำปฏกิ รยิ ากบั สอี าหารจงึ ไมเ่ ปลย่ี น

การแปรรูปสับปะรด 12

ตะแกรง ตะแกรงใชส้ ำหรบั ตากสบั ปะรดเชอ่ื มแหง้ นน้ั อาจเปน็ ไมไ้ ผส่ านหรอื สแตนเลส
ก็ได้ไม่ควรใช้ตะแกรงที่เป็นลวด เพราะความชื้นจากสับปะรดจะทำให้ตะแกรงเกิดสนิม และ
สนิมนั้นจะเป็นพิษต่อผู้บริโภคได้ ตะแกรงที่ใช้ควรมีปริมาณรูที่กว้างมาก เพราะจะช่วยให้น้ำ
ระเหยออกไดเ้ รว็ ขน้ึ

การบำรุงรักษา ตะแกรงไม้เมื่อใช้เสร็จแล้วถ้ามีเศษของสับปะรดที่ติดอยู่ควรล้างและ
ขดั ดว้ ยแปรง เพราะเศษสบั ปะรด ทต่ี ดิ อยอู่ าจทำใหเ้ กดิ เชอ้ื ราขน้ึ ได้ ตะแกรงสแตนเลสเมอ่ื ใชแ้ ลว้
ต้องทำความสะอาดทันที ถ้าทิ้งไว้นานจะทำให้ทำความสะอาดยาก เมื่อทำความสะอาดแล้ว
ตอ้ งผง่ึ ใหแ้ หง้ แลว้ เชด็ ดว้ ยผา้ สะอาดเกบ็ ไวใ้ นทแ่ี หง้ เพอ่ื ปอ้ งกนั สนมิ

เขยี ง เขยี งมี 2 ชนดิ คอื เขยี งพลาสตกิ และเขยี งไม้ เขยี งพลาสตกิ เหมาะสำหรบั การหน่ั สง่ิ ของ
ทไ่ี มใ่ หญใ่ ชก้ บั งานเบา เพราะจะทำใหเ้ ขยี งแตกหรอื เกดิ รอยไดง้ า่ ย เขยี งไมเ้ หมาะสำหรบั การหน่ั และ
การสับ เพราะมีความแข็งแรงทนทานมากกว่าเขียงพลาสติก เขียงพลาสติกเมื่อใช้แล้ว ควรทำ
ความสะอาดทนั ที โดยใชน้ ำ้ ยาลา้ งภาชนะและใชฟ้ องนำ้ ถเู พอ่ื ปอ้ งกนั รอยขดี ขว่ นเมอ่ื ลา้ งนำ้ สะอาด 2
ครั้งแล้ว ผึ่งลมให้แห้งและเช็ดด้วยผ้าสะอาดเก็บไว้ในที่แห้ง เขียงไม้ไม่ควรตากแดดเพราะ
ความร้อนจากแสงแดดจะทำให้เขียงไม้เปราะเขียงพลาสติก เขียงไม้ควรทำความสะอาดด้วย
น้ำยาทำความสะอาดและใช้ฟองน้ำเช็ดเท่านั้นไม่ควรใช้ฝอยหรือใช้มีดขูดเพราะจะทำให้เกิดขุย
เมอ่ื ลา้ งควรนำไปตากแดดใหแ้ หง้ เพอ่ื ปอ้ งกนั เชอ้ื ราและเกบ็ ในทแ่ี หง้

ถว้ ยตวง ถว้ ยตวงทใ่ี ชใ้ นการแปรรปู มี 2 ชนดิ คอื ถว้ ยตวงของเหลวและถว้ ยตวงของแหง้
ถว้ ยตวงของเหลวใชส้ ำหรบั ตวงวตั ถดุ บิ ทเ่ี ปน็ ของเหลว เชน่ นำ้ หรอื ของกง่ึ เหลวทม่ี ปี รมิ าณนำ้ อยมู่ าก
สำหรับถ้วยตวงของแห้งนั้น ใช้สำหรับตวงของแห้ง เช่นเกลือ น้ำตาลทราย ถ้วยตวง
ของเหลวกับถ้วยตวงของแห้ง ทำจากวัสดุที่ต่างกันถ้วยตวงของเหลวนั้นจะทำจากแก้ว
หรือพลาสติกไม่สามารถมองเห็นสิ่งที่อยู่ภายในได้และมีขีดบอก ระดับความจุ ส่วนถ้วยตวง
ของแหง้ นน้ั ทำจากสแตนเลสหรอื อลมู นิ ยี มภายใน 1 ชดุ จะมี 4 ขนาด คอื 1 ถว้ ยตวง 1/2 ถว้ ยตวง
1/3 ถว้ ยตวง 1/4 ถว้ ยตวง เมอ่ื ผา่ นการใชง้ านแลว้ ควรลา้ งภาชนะ ดว้ ยฟองนำ้ เพอ่ื ปอ้ งกนั รอย
ขีดข่วน ที่อาจเกิดขึ้น จากนั้นนำไปล้างด้วยน้ำสะอาด สองครั้งผึ่งให้แห้งและ เช็ดด้วยผ้าสะอาด
แลว้ เกบ็ ไวใ้ นทแ่ี หง้

การแปรรูปสับปะรด 13

ตาชง่ั ตาชง่ั มหี ลายขนาดโดยทว่ั ไปจะมขี นาด 1 กก. , 2 กก. , 7 กก. , 30 กก. และ 60 กก.
การเลอื กใชม้ หี ลกั เกณฑด์ งั น้ี

- นำ้ หนกั ของอาหารไมค่ วรหนกั เกนิ กำหนดของตาชง่ั
- กอ่ นใชค้ วรตรวจดวู า่ เขม็ ทช่ี บ้ี อกนำ้ หนกั ตอ้ งอยทู่ เ่ี ลขศนู ย์ (0) ทกุ ครง้ั
ถา้ เขม็ ไมต่ รงตามปรบั หมดุ ทอ่ี ยดู่ า้ นบน
- เวลาชง่ั ไมค่ วรใหอ้ าหารสมั ผสั กบั จานของตาชง่ั โดยตรง เพราะอาจทำใหอ้ าหารทช่ี ง่ั สกปรก
และจานของตาชง่ั อาจเกดิ สนมิ ขน้ึ ได้
- เมอ่ื ชง่ั เสรจ็ แลว้ ตอ้ งยกอาหารลงทนั ทไี มค่ วรวางไวเ้ ปน็ เวลานานเพราะทำใหต้ าชง่ั เสยี ได้
เมอ่ื ใชต้ าชง่ั เสรจ็ แลว้ ควรใชผ้ า้ ชบุ นำ้ เชด็ ตาชง่ั และจานของตาชง่ั ถา้ จานของตาชง่ั สกปรก
มากกต็ อ้ งนำไปลา้ งดว้ ยนำ้ ยาและลา้ งดว้ ยนำ้ สะอาด 2 ครง้ั จากนน้ั ตอ้ งผง่ึ ใหแ้ หง้ เกบ็ ในทแ่ี หง้
เพอ่ื ปอ้ งกนั การเกดิ สนมิ

กะละมงั เขยี งและมดี หมอ้ และไมพ้ าย

กระชอน ถว้ ยตวง กระทะและไมพ้ าย

ตะแกรง เครอ่ื งชง่ั หรอื ตาชง่ั เครอ่ื งปน่ั

การแปรรูปสับปะรด 14

กจิ กรรมท่ี3
ใหท้ า่ นพบกลมุ่ หรอื ผรู้ ทู้ ศ่ี กึ ษาขอ้ ดขี อ้ เสยี ของเครอ่ื งมอื ทใ่ี ชเ้ หลก็ ทองเหลอื ง หมอ้ เคลอื บ

สแตนเลส แลว้ สรปุ ความรทู้ ไ่ี ดใ้ นแบบบนั ทกึ

ขอ้ ดี
เหลก็ ..........................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
ทองเหลอื ง.................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
หมอ้ เคลอื บ................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
สแตนเลส...................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

ขอ้ เสยี
เหลก็ ..........................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
ทองเหลอื ง.................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
หมอ้ เคลอื บ................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
สแตนเลส...................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

ตอนท่ี 3
กรรมวธิ แี ละขน้ั ตอนการแปรรปู สบั ปะรด

สบั ปะรดกวน ทอฟฟส่ี บั ปะรด สบั ปะรดเชอ่ื มแหง้

สาระสำคญั
สับปะรดที่จะนำมาแปรรูปเป็นสับปะรดกวน ทอฟฟี่สับปะรดและสับปะรดเชื่อมแห้ง

ตอ้ งมคี ณุ ภาพไดม้ าตรฐานและขน้ั ตอนการแปรรปู ทด่ี ถี กู ตอ้ งเหมาะสมจะทำใหส้ บั ปะรดแปรรปู ทไ่ี ดม้ มี ลู คา่
และราคาสงู ขน้ึ

วตั ถปุ ระสงค์
1. คดั และตรวจสอบคณุ ภาพของสบั ปะรดทน่ี ำมาแปรรปู ได้
2. บอกลกั ษณะทด่ี ขี องสบั ปะรดแปรรปู ได้
3. ปฏบิ ตั กิ ารแปรรปู สบั ปะรดตามขน้ั ตอนได้

ขอบเขตเนอ้ื หา
1. การตรวจคณุ ภาพของสบั ปะรด
2. สบั ปะรดกวน
3. ทอฟฟส่ี บั ปะรด
4. สบั ปะรดเชอ่ื มแหง้

การแปรรูปสับปะรด 16

1. การตรวจสอบคณุ ภาพของสบั ปะรด
สบั ปะรดทน่ี ำมาแปรรปู เปน็ สบั ปะรดกวน ทอฟฟ่ี และสบั ปะรดเชอ่ื มแหง้ จะตอ้ งคดั เลอื ก

สับปะรด ที่มีคุณภาพดีไม่มีรอยช้ำ รอยแตก กลิ่นไม่มีหมัก ทำความสะอาดด้วยน้ำ เพื่อขจัดสิ่ง
สกปรกทเ่ี จอื ปนมา ชว่ ยลดจลุ นิ ทรยี แ์ ละสารเคมตี กคา้ งในผลไมอ้ อกดว้ ย

2. สบั ปะรดกวน
2.1 คดั เลอื กวตั ถดุ บิ
วตั ถดุ บิ หรอื สบั ปะรดทจ่ี ะใชใ้ นการกวนนน้ั ใชไ้ ดท้ ง้ั สบั ปะรดทเ่ี รม่ิ แก่ จนกระทง่ั แก่

และงอมเตม็ ท่ี แตจ่ ะตอ้ งไมม่ กี ลน่ิ หมกั เนา่ และเละจนเกนิ ไป
2.2 การปอกเปลอื กและตดั แตง่
การปอกเปลอื กสบั ปะรดตอ้ งปอกเปลอื กออกใหห้ มดไมใ่ หม้ สี ว่ นเปลอื กเขยี ว ๆ ตดิ อยู่

และตอ้ งปาดหรอื ควน่ั ตาของสบั ปะรดออก ไมเ่ ชน่ นน้ั ผลติ ภณั ฑท์ อ่ี อกมาจะไมส่ วย ถา้ มเี ศษตา
สบั ปะรดตดิ อยจู่ ะทำใหข้ ายไมค่ อ่ ยไดร้ าคาและผซู้ อ้ื ไมค่ อ่ ยนยิ มบรโิ ภค

2.3 การสบั สบั ปะรด
เมื่อปอกเปลือกและควั่นตาแล้ว นำมาสับให้ละเอียดและฝานให้เป็นชิ้นเล็ก ๆ

อาจใช้ส้อมขูดหรือใช้เครื่องขูดมะพร้าวไฟฟ้าขูดทั้งเนื้อและแกนสับปะรดเพื่อที่สับปะรดกวน
จะไดม้ เี นอ้ื เนยี นและละเอยี ด เปน็ ทย่ี อมรบั ของผบู้ รโิ ภคและทำการคน้ั นำ้ ออก

การใชส้ อ้ มขดู เนอ้ื สบั ปะรด การใชเ้ ครอ่ื งขดู มะพรา้ ว

การแปรรูปสับปะรด 17

2.4 ลกั ษณะของสบั ปะรดกวนทด่ี ี
ลักษณะโดยทั่วไปของสับปะรดกวนที่ดี จะมีสีเหลืองสวย รสชาติหวานอมเปรี้ยว

เนอ้ื หยาบเลก็ นอ้ ย แหง้ เหนยี ว กลน่ิ หอม
2.5 กรรมวธิ แี ละขน้ั ตอนการกวนสบั ปะรด
การกวนสับปะรดเป็นวิธีถนอมอาหารอย่างหนึ่งโดย มีส่วนผสมของเนื้อสับปะรด

และนำ้ ตาลเปน็ หลกั อาจมสี ว่ นปรงุ รสอน่ื ๆ ประกอบดว้ ย เชน่ กะทิ นม การแฟ เกลอื แบะแซ
หรอื ผสมดว้ ยทเุ รยี นหรอื มะละกอ กจ็ ะทำใหร้ สชาตแิ ปลกจากสบั ปะรดกวนโดยทว่ั ไป เปน็ จดุ ขาย
ไดอ้ กี อยา่ งหนง่ึ และสามารถกวนโดยใชแ้ รงคนและกวนโดยใชเ้ ครอ่ื งกวนไฟฟา้

การแปรรูปสับปะรด 18

ขน้ั ตอนการกวนสบั ปะรด
สบั ปะรด (หา่ ม)-สกุ -สกุ งอม

ทำความสะอาด
ปอกเปลอื กใหห้ มดตา

สบั ขดู
คน้ั นำ้ ออก

กวน
สบั ปะรด 10 กก.+นำ้ ตาล 1 กก.+ เกลอื 1 กก.ชอ้ นชา+

นำ้ มะนาว 2 ชอ้ นโตะ๊ แบะแซ 1/2 กก.
สบั ปะรดกวน 5 กก. + นำ้ ตาล 1 กก.
กะทิ 21/2 กก. เกลอื ปน่ 1/2 ชอ้ นโตะ๊

บรรจภุ ณั ฑ์
จำหนา่ ย

การแปรรูปสับปะรด 19

กจิ กรรมท่ี 4
ใหท้ า่ นปฏบิ ตั กิ ารกวนสบั ปะรดแลว้ ทดสอบรสชาตโิ ดยใหผ้ ชู้ มิ 3-5 คนชมิ แลว้ บนั ทกึ ผล
1. ใชส้ บั ปะรดทค่ี น้ั นำ้ ออกแลว้ 10 กโิ ลกรมั นำ้ ตาลทราย 1 กโิ ลกรมั เกลอื ปน่ 1 ชอ้ นโตะ๊

นำ้ มะนาว 2 ชอ้ นโตะ๊ แบะแซ 1/2 กโิ ลกรมั
2. ขน้ั ตอนการกวน...................................................................................................................

................................................................................................................................................................
3. ระยะเวลา..............................................................................................................................

................................................................................................................................................................
4. เทคนคิ การกวน....................................................................................................................

................................................................................................................................................................
5. สบั ปะรดทก่ี วนจนไดท้ ม่ี ลี กั ษณะดงั น.้ี ...............................................................................

................................................................................................................................................................

6. นำสบั ปะรดกวนไปใหผ้ อู้ น่ื ชมิ 7- 10 คน เพอ่ื นำขอ้ มลู มาปรบั ปรงุ
คำชแ้ี จง ถา้ สี รสชาติ เนอ้ื สมั ผสั กลน่ิ ใชไ้ ด้ ใหเ้ ขยี นเครอ่ื งหมาย / ถา้ ควรปรบั ปรงุ ใหใ้ สอ่ กั ษร “ป”

ลกั ษณะของสบั ปะรดกวน ผลการชมิ

ผทู้ ช่ี มิ สี รสชาติ เนอ้ื สมั ผสั กลน่ิ ของแตล่ ะคน ขอ้ เสนอแนะ

ตวั อยา่ ง แดง ป / / / / สเี ขม้ ควรใชไ้ ฟออ่ น

1...................................................................................................................................................

2...................................................................................................................................................

3....................................................................................................................................................

4....................................................................................................................................................

5....................................................................................................................................................

6....................................................................................................................................................

7....................................................................................................................................................

สรปุ ผลการชมิ ใชไ้ ด.้ ...............คน ควรปรบั ปรงุ ....................คน

ลกั ษณะทค่ี วรปรบั ปรงุ .................................................................

การแปรรูปสับปะรด 20

กจิ กรรมท่ี 5
ใหท้ า่ นทดลองกวนสบั ปะรด ทป่ี รบั ปรงุ รสชาตใิ หม่ (กวนโดยใสก่ ะท)ิ แลว้ บนั ทกึ ผล
1. สบั ปะรดกวน 5 กโิ ลกรมั นำ้ ตาล 1 กโิ ลกรมั กะทิ 2 กโิ ลกรมั เกลอื ปน่ 1/2ชอ้ นโตะ๊
2. ขน้ั ตอนการกวน...................................................................................................................

................................................................................................................................................................
3. ระยะเวลา..............................................................................................................................

................................................................................................................................................................
4. เทคนคิ การกวน....................................................................................................................

................................................................................................................................................................
5. สบั ปะรดทก่ี วนจนไดท้ ม่ี ลี กั ษณะดงั น.้ี ...............................................................................

................................................................................................................................................................

6. นำสบั ปะรดกวนไปใหผ้ อู้ น่ื ชมิ 7-10 คน เพอ่ื นำขอ้ มลู มาปรบั ปรงุ
ลกั ษณะของสบั ปะรดกวนใสก่ ะทิ ผลการชมิ ขอ้ เสนอแนะ

ผชู้ มิ คนท่ี สี รสชาติ เนอ้ื สมั ผสั กลน่ิ ของแตล่ ะคน
(หยาบ/แหง้ /เหนยี ว)

1...................................................................................................................................................
2...................................................................................................................................................
3...................................................................................................................................................
4...................................................................................................................................................
5...................................................................................................................................................
6...................................................................................................................................................
7...................................................................................................................................................

สรปุ ผลการชมิ ใชไ้ ด.้ ...............คน ควรปรบั ปรงุ ....................คน

ลกั ษณะทค่ี วรปรบั ปรงุ .................................................................

การแปรรูปสับปะรด 21

กจิ กรรมท่ี6

ใหท้ า่ นปฏบิ ตั กิ ารกวนสบั ปะรด โดยใชส้ ตู รของทา่ นทไ่ี ดป้ รบั ปรงุ แลว้ บนั ทกึ ผล

1. สดั สว่ นสบั ปะรดกวน สบั ปะรดกวนใสก่ ะทิ

สบั ปะรด...............................กโิ ลกรมั สบั ปะรดกวน...........................กโิ ลกรมั

เกลอื ปน่ ................................กโิ ลกรมั นำ้ ตาลทราย..............................กโิ ลกรมั

นำ้ มะนาว..............................กโิ ลกรมั เกลอื ปน่ ...................................กโิ ลกรมั

แบะแซ.................................กโิ ลกรมั กะทสิ ด.....................................กโิ ลกรมั

2. ขน้ั ตอนการกวน...................................................................................................................

................................................................................................................................................................

3. ระยะเวลา..............................................................................................................................

................................................................................................................................................................

4. เทคนคิ การกวน....................................................................................................................

................................................................................................................................................................

5. สบั ปะรดทก่ี วนจนไดท้ ม่ี ลี กั ษณะดงั น.้ี ...............................................................................

................................................................................................................................................................

6. นำสบั ปะรดไปใหผ้ ชู้ มิ 7-10คน เพอ่ื นำขอ้ มลู มาปรบั ปรงุ

ลกั ษณะของสบั ปะรดกวน ผลการชมิ

ผชู้ มิ คนท่ี สี รสชาติ เนอ้ื สมั ผสั กลน่ิ ของแตล่ ะคน ขอ้ เสนอแนะ

(หยาบ/แหง้ /เหนยี ว)

1........................................................................................................................................................

2.......................................................................................................................................................

3.......................................................................................................................................................

4.......................................................................................................................................................

5.......................................................................................................................................................

6.......................................................................................................................................................

7.......................................................................................................................................................

สรปุ ผลการชมิ ใชไ้ ด.้ ...............คน ควรปรบั ปรงุ ....................คน

ลกั ษณะทค่ี วรปรบั ปรงุ .................................................................

การแปรรูปสับปะรด 22

3. ทอฟฟส่ี บั ปะรด
3.1 คดั เลอื กวตั ถดุ บิ
วัตถุดิบที่นำมาทำทอฟฟี่สับปะรดนั้น จะเหมือนกับวัตถุดิบที่ทำสับปะรดกวน คือ

สับปะรดที่ใช้ได้ทั้งสับปะรดที่เริ่มแก่จนกระทั่งแก่และสุกงอม แต่จะต้องไม่มีกลิ่นหมัก
เนา่ และเละเกนิ ไป

3.2 การปอกเปลอื กและตดั แตง่
ต้องปอกเปลือกออกให้หมด และควั่นตาให้เกลี้ยงไม่มีส่วนที่เป็นตาและเปลือก

สบั ปะรดตดิ อยถู่ า้ มเี ศษเหลา่ นต้ี ดิ อยจู่ ะทำใหผ้ ลติ ภณั ฑข์ าดคณุ ภาพผบู้ รโิ ภคไมน่ ยิ มบรโิ ภค

3.3 การสบั หรอื ปน่ั
การสับหรือปั่นเนื้อสับปะรดจะต้องสับหรือปั่นให้ละเอียดและใช้เฉพาะ

ส่วนที่เป็นเนื้อเท่านั้น ไม่เช่นนั้นจะทำให้เม็ดทอฟฟี่หยาบ เวลาอมหรือเคี้ยวจะทำให้พบ
สว่ นทเ่ี ปน็ เมด็ แขง็ ๆ ซง่ึ เปน็ ลกั ษณะทไ่ี มด่ ขี องทอฟฟ่ี

3.4 ลกั ษณะของทอฟฟส่ี บั ปะรดทด่ี ี
ลกั ษณะโดยทว่ั ไปของทอฟฟส่ี บั ปะรดทด่ี ี จะมสี เี หลอื งออกนำ้ ตาล รสหวานอมเปรย้ี ว

เนอ้ื ละเอยี ดเนยี นและเหนยี ว กลน่ิ หอม

การแปรรูปสับปะรด 23

3.5 กรรมวธิ แี ละขน้ั ตอนการทำทอฟฟส่ี บั ปะรด
ทอฟฟี่สับปะรดวิธีการทำคล้าย ๆ กับสับปะรดกวนต่างกันที่สัดส่วนของน้ำตาล

และความละเอยี ดของเนอ้ื ทอฟฟส่ี บั ปะรดจะละเอยี ดเนยี นและเหนยี วกวา่ สบั ปะรดกวน

ขน้ั ตอนการทำทอฟฟส่ี บั ปะรด

สบั ปะรดสกุ -สกุ งอม

ทำความสะอาด

ปอกเปลอื ก

บดดว้ ยเครอ่ื งปน่ั ผลไม้

กวน

เนอ้ื สบั ปะรดปน่ั 1 กก. + นำ้ ตาล 1 กก.
กรดมะนาว หรอื กรดซติ รกิ 4 ชอ้ นโตะ๊
เกลอื ปน่ 2 ชอ้ นโตะ๊ แบะแซ 200 กรมั

การปน้ั

บรรจภุ ณั ฑ์

จำหนา่ ย

การแปรรูปสับปะรด 24

กจิ กรรท่ี 7
ใหท้ า่ นปฏบิ ตั กิ ารกวนทอฟฟส่ี บั ปะรดแลว้ บนั ทกึ ผล
1. เนอ้ื สบั ปะรดปน่ั 1 กโิ ลกรมั นำ้ ตาลทราย 1 กโิ ลกรมั กรดมะนาวหรอื กรดซติ รกิ 4

ชอ้ นชา เกลอื ปน่ 2 ชอ้ นโตะ๊ แบะแซ 200กรมั
2. ขน้ั ตอนการกวน............................................................................................................

..........................................................................................................................................................
3. ระยะเวลา.......................................................................................................................

..........................................................................................................................................................
4. เทคนคิ การกวน..............................................................................................................

..........................................................................................................................................................
5. สบั ปะรดทก่ี วนจนไดท้ ม่ี ลี กั ษณะดงั น.้ี .........................................................................

.........................................................................................................................................................
6. เทคนคิ การปน่ั เมด็ ทอฟฟ.่ี ............................................................................................

.........................................................................................................................................................
7.นำทอฟฟส่ี บั ปะรดไปใหผ้ อู้ น่ื ชมิ 7-10 เพอ่ื นำขอ้ มลู มาปรบั ปรงุ รสชาติ

ลกั ษณะของสบั ปะรด ผลการชมิ

ผชู้ มิ คนท่ี สี รสชาติ เนอ้ื สมั ผสั กลน่ิ ของแตล่ ะคน ขอ้ เสนอแนะ

1................................................................................................................................................

2................................................................................................................................................

3................................................................................................................................................

4................................................................................................................................................

5................................................................................................................................................

6................................................................................................................................................

7................................................................................................................................................

สรปุ ผลการชมิ ใชไ้ ด.้ ......................คน ควรปรบั ปรงุ ................................คน

ลกั ษณะทค่ี วรปรบั ปรงุ ............................................................................

การแปรรูปสับปะรด 25

กจิ กรรมท่ี8

ใหท้ า่ นปฏบิ ตั กิ ารกวนทอฟฟส่ี บั ปะรดโดยใชส้ ตู รของทา่ นเอง แลว้ นำไปใหผ้ อู้ น่ื 3-5

คนชมิ แลว้ บนั ทกึ ผล

1. สว่ นผสม เนอ้ื สบั ปะรด.....................กโิ ลกรมั นำ้ ตาลทราย.................กโิ ลกรมั

เกลอื ปน่ ...........................ชอ้ นโตะ๊ แบะแซ............ ............กรมั

กรดมะนาว ( กรดซติ รกิ )...........................ชอ้ นชา

2. ขน้ั ตอนการกวน............................................................................................................

..........................................................................................................................................................

3. ระยะเวลา.......................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

4. เทคนคิ การกวน..............................................................................................................

..........................................................................................................................................................

5. สบั ปะรดทก่ี วนจนไดท้ ม่ี ลี กั ษณะดงั น.้ี .........................................................................

.........................................................................................................................................................

6. นำสบั ปะรดกวนไปใหผ้ อู้ น่ื ชมิ 7-10 คน เพอ่ื นำขอ้ มลู มาปรบั ปรงุ รสชาติ

ลกั ษณะของสบั ปะรด ผลการชมิ

ผชู้ มิ คนท่ี สี รสชาติ เนอ้ื สมั ผสั กลน่ิ ของแตล่ ะคน ขอ้ เสนอแนะ

(ละเอยี ด/แหง้ /เหนยี ว)

1.................................................................................................................................................

2.................................................................................................................................................

3................................................................................................................................................

4................................................................................................................................................

5................................................................................................................................................

6...................................................................................................................................................

7...................................................................................................................................................

สรปุ ผลการชมิ ใชไ้ ด.้ ......................คน ควรปรบั ปรงุ .....................คน

ลกั ษณะทค่ี วรปรบั ปรงุ ........................................................................

การแปรรูปสับปะรด 26

4. สบั ปะรดเชอ่ื มแหง้
4.1 คดั เลอื กวตั ถดุ บิ
สบั ปะรดทจ่ี ะนำมาเชอ่ื มแหง้ ตอ้ งเปน็ สบั ปะรดทส่ี กุ แตไ่ มแ่ กจ่ ดั มรี สเปรย้ี วเลก็ นอ้ ย

เนื้อนิ่มแต่ไม่เละ วิธีการเลือกซื้อ ต้องเลือกซื้อสับปะรดที่มีผิวสีเขียวหรือมีสีเหลืองเล็กน้อย
บรเิ วณโคนของผลจะทำใหผ้ ลติ ภณั ฑม์ รี สหวานอมเปรย้ี วเลก็ นอ้ ย สสี วยและไมเ่ ละ

4.2 การปอกเปลอื กและตดั แตง่
การปอกเปลือกสับปะรด ต้องปอกเปลือกออกให้หมดไม่ให้มีส่วนเขียว

ของเปลอื กตาตดิ อยู่และทำการเกลาสบั ปะรดใหม้ รี ปู ทรงกระบอก เพอ่ื ใหผ้ ลติ ภณั ฑท์ อ่ี อกมาสวยงาม
มขี นาดสมำ่ เสมอ

4.3 การหน่ั
การหน่ั สบั ปะรด ตอ้ งหน่ั เปน็ ชน้ิ ตามขวางหนาประมาณ 1/2 นว้ิ แลว้ ตอ้ งกวา้ นแกน

ออกด้วย เพราะส่วนที่เป็นแกนจะแข็ง มีเส้นใยมาก ถ้าแยกแกนมาหั่นเป็นชิ้นสี่เหลี่ยม
เลก็ ๆสามารถนำมาเชอ่ื มแหง้ ไดด้ ว้ ยเชน่ กนั

4.4 ลกั ษณะของสบั ปะรดเชอ่ื มแหง้ ทด่ี ี
ลกั ษณะของสบั ปะรดเชอ่ื มแหง้ ทด่ี ีจะมสี เี หลอื งใสแหง้ เคลอื บนำ้ ตาลรสหวานอมเปรย้ี ว

กลน่ิ หอม

การแปรรูปสับปะรด 27

4.5 กรรมวธิ แี ละขน้ั ตอนการทำสบั ปะรดเชอ่ื มแหง้
สบั ปะรดเชอ่ื มแหง้ เปน็ วธิ กี ารถนอมอาหารอยา่ งหนง่ึ มวี ธิ กี ารงา่ ยๆไมย่ งุ่ ยาก ดงั น้ี
ขน้ั ตอนการทำสบั ปะรดเชอ่ื มแหง้
สบั ปะรดสกุ
ทำความสะอาด
ปอกเปลอื กใหห้ มดตา
ตดั แตง่ และหน่ั

สบั ปะรดปน่ั ทห่ี น่ั เปน็ แวน่ 1 กก. + นำ้ ตาลทราย 1 กก.
กรดมะนาว 1/8 ชอ้ นชา

เกลอื ปน่ 2 ชอ้ นชา นำ้ เปลา่ 2 ถว้ ยตวง

ตากแดด อบแหง้

บรรจภุ ณั ฑ์

จำหนา่ ย

การแปรรูปสับปะรด 28

กจิ กรรท่ี 9
ใหท้ า่ นปฏบิ ตั กิ ารเชอ่ื มสบั ปะรดแลว้ บนั ทกึ ผล
1. สบั ปะรดทห่ี น่ั เปน็ แวน่ แลว้ 1 กโิ ลกรมั นำ้ ตาลทราย 1 กโิ ลกรมั กรดมะนาว 1/8

ชอ้ นชา เกลอื ปน่ 2 ชอ้ นชานำ้ เปลา่ 2 ถว้ ยตวง
2. ขน้ั ตอนการเชอ่ื ม............................................................................................................

..........................................................................................................................................................
3. ระยะเวลา.......................................................................................................................

..........................................................................................................................................................
4. เทคนคิ การเชอ่ื ม การอบและการตากแหง้ ....................................................................

..........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................

5. สบั ปะรดเชอ่ื ม มลี กั ษณะ (สี รสชาติ กลน่ิ ).................................................................
.........................................................................................................................................................

6. นำสบั ปะรดเชอ่ื มไปใหผ้ อู้ น่ื ชมิ 7-10 เพอ่ื นำขอ้ มลู มาปรบั ปรงุ รสชาติ

ลกั ษณะของสบั ปะรด ผลการชมิ

ผชู้ มิ คนท่ี สี รสชาติ เนอ้ื สมั ผสั กลน่ิ ของแตล่ ะคน ขอ้ เสนอแนะ

แหง้ ผวิ เคลอื บนำ้ ตาล

1...................................................................................................................................................

2....................................................................................................................................................

3...................................................................................................................................................

4...................................................................................................................................................

5...................................................................................................................................................

6...................................................................................................................................................

7...................................................................................................................................................

สรปุ ผลการชมิ ใชไ้ ด.้ ......................คน ควรปรบั ปรงุ ................................คน

ลกั ษณะทค่ี วรปรบั ปรงุ ............................................................................

การแปรรูปสับปะรด 29

กจิ กรรมท่ี10

ใหท้ า่ นปฏบิ ตั กิ ารเชอ่ื มสบั ปะรดโดยใชส้ ตู รของทา่ นเอง แลว้ นำไปใหผ้ อู้ น่ื 3-5

คนชมิ แลว้ บนั ทกึ ผล

1. สว่ นผสม สบั ปะรด.....................กโิ ลกรมั นำ้ ตาลทราย.................กโิ ลกรมั

เกลอื ปน่ ...........................ชอ้ นโตะ๊ แบะแซ............ ............กรมั

กรดมะนาว ( กรดซติ รกิ )...........................ชอ้ นชา

2. ขน้ั ตอนการกวน............................................................................................................

..........................................................................................................................................................

3. ระยะเวลา.......................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

4. เทคนคิ การกวน..............................................................................................................

..........................................................................................................................................................

5. สบั ปะรดทก่ี วนจนไดท้ ม่ี ลี กั ษณะดงั น.้ี .........................................................................

.........................................................................................................................................................

6. นำสบั ปะรดกวนไปใหผ้ อู้ น่ื ชมิ 7-10 คน เพอ่ื นำขอ้ มลู มาปรบั ปรงุ รสชาติ

ลกั ษณะของสบั ปะรด ผลการชมิ

ผชู้ มิ คนท่ี สี รสชาติ เนอ้ื สมั ผสั กลน่ิ ของแตล่ ะคน ขอ้ เสนอแนะ

แหง้ ผวิ เคลอื บนำ้ ตาล

1...................................................................................................................................................

2...................................................................................................................................................

3..................................................................................................................................................

4..................................................................................................................................................

5..................................................................................................................................................

6...................................................................................................................................................

7...................................................................................................................................................

สรปุ ผลการชมิ ใชไ้ ด.้ ......................คน ควรปรบั ปรงุ .....................คน

ลกั ษณะทค่ี วรปรบั ปรงุ ........................................................................

ตอนท4่ี
การบรรจหุ บี หอ่

สาระสำคญั
ความสำคัญของการบรรจุหีบห่อ การออกแบบ การเลือกใช้ภาชนะบรรจุที่เหมาะสม

จะช่วยยืดอายุการเก็บรักษา และมูลค่าของผลิตภัณฑ์แปรรูปให้มีราคาสูงขึ้น

วัตถุประสงค์
1. บอกความสำคญั ของการบรรจหุ บี หอ่ ได้
2. อธบิ ายการออกแบบภาชนะบรรจไุ ด้
3. เลือกภาชนะบรรจุที่เหมาะสมกบั ผลติ ภณั ฑ์แปรรปู สบั ปะรดได้
4. บอกวธิ กี ารบรรจหุ บี หอ่ ได้

ขอบเขตเนอ้ื หา
1. ความสำคญั ของการบรรจหุ บี หอ่
2. การออกแบบภาชนะบรรจุ
3. การเลอื กภาชนะบรรจุ
4. วธิ กี ารบรรจหุ บี หอ่

การแปรรูปสับปะรด 31

1. ความสำคญั ของการบรรจหุ บี หอ่
เกษตรกร และแม่บ้านเกษตรกร สามารถแปรรูปได้คุณภาพดี แต่มักไม่ค่อยคำนึงถึง

การบรรจุหีบห่อให้ได้มาตรฐาน เหมาะสมกับความต้องการของตลาด ความสะอาดและ
ถูกสุขอนามัย สวยงาม ดึงดูดใจผู้ซื้อ ทำให้ขายสินค้าปริมาณไม่มากเท่าที่ควร ส่วนใหญ่จะขาย
ในหมู่คนที่รู้จักเท่านั้นดังนั้น แนวทางการแก้ไขปัญหาเกษตรกร มีรายได้เพิ่มขึ้น นอกจาก
วิธีการแปรรูปและการตลาดแล้ว ควรจะปรับปรุง และพัฒนาการบรรจุหีบห่อให้ได้มาตรฐาน
เพื่อเป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้า สะดวกในการขนส่งและเป็นเครื่องมือ ในการแข่งขันทาง
การตลาดอีกด้วย
2. การออกแบบภาชนะบรรจุ

การออกแบบภาชนะบรรจุผลิตภัณฑ์แปรรูปนั้นเพื่อต้องการสื่อความหมายกับผู้บริโภค
ให้เกิดความต้องการและตัดสินใจเลือกซื้อสินค้าโดยการสื่อความหมาย จะต้องไม่หลอกลวง
สร้างความเข้าใจผิดให้ผู้บริโภค

2.1 หลกั การออกแบบภาชนะบรรจุ ตอ้ งคำนงึ ถงึ
1. ผซู้ อ้ื เปน็ ใคร วยั เพศ ฐานะทางเศรษฐกจิ และรสนยิ ม
2. สถานการณต์ ลาด เปรยี บเทยี บกบั คแู่ ขง่ ขนั ออกแบบใหน้ า่ สนใจ มากกวา่

คู่แข่งขัน
3. ภาชนะทใ่ี ชบ้ รรจุ เกบ็ รกั ษาคณุ ภาพสนิ คา้ ไดห้ รอื ไมร่ ะยะเวลาการเกบ็ รกั ษา
4. ตน้ ทนุ ของภาชนะบรรจุ คดิ เปน็ มลู คา่ กเ่ี ปอรเ์ ซน็ ตข์ องตน้ ทนุ
5. มที างปรงั ปรงุ ใหด้ ขี น้ึ ไดห้ รอื ไมอ่ ยา่ งไร

การบรรจหุ บี หอ่ แบบตา่ งๆ การออกแบบฉลากสนิ คา้

2.2 ลกั ษณะการออกแบบ

1. การออกแบบด้านโครงสร้าง เพื่อรักษาคุณภาพสินค้า และอำนวยความสะดวก

ในการขนส่ง การเก็บรักษาและการประหยัดโดยต้องเลือกใช้วัสดุ ขนาด รูปแบบการบรรจุ

วธิ กี ารประกอบ หรอื ขน้ึ รปู ความแขง็ แรงตา่ ง ๆ เปน็ ตน้

การแปรรูปสับปะรด 32

2. การออกแบบดา้ นกราฟฟคิ เปน็ การชว่ ยเพม่ิ มลู คา่ ของสนิ คา้ เนน้ การสอ่ื ความหมาย
ความสวยงาม ดงึ ดดู ความสนใจ เชน่ ออกแบบใหม้ ตี วั หนงั สอื รปู ภาพ มคี ำแนะนำ มฉี ลากทเ่ี ดน่ ชดั
เป็นต้น
3. การเลอื กภาชนะบรรจุ

การเลือกใช้ภาชนะบรรจุ จะต้องคำนึงถึงสิ่งต่อไปนี้
3.1 สะอาดถกู สขุ ลกั ษณะ
3.2 ไมเ่ ปน็ พษิ
3.3 ไมเ่ กดิ ปฏกิ ริ ยิ าเคมกี บั อาหาร หรอื ปนเปอ้ื นแกอ่ าหาร
3.4 ชว่ ยรกั ษาและปอ้ งกนั อาหารใหม้ คี ณุ ภาพดตี ลอดอายกุ ารเกบ็ รกั ษา
3.5 สง่ เสรมิ ใหผ้ ลติ ภณั ฑอ์ าหารดดู ขี น้ึ ทำใหผ้ ซู้ อ้ื เกดิ ความอยากซอ้ื
3.6 ราคาพอสมควร
3.7 เป็นไปตามบทบัญญัติทางกฎหมายที่ใช้บังคับ

4. วธิ กี ารบรรจหุ บี หอ่
แบง่ ตามลกั ษณะวธิ กี ารบรรจเุ ปน็ 2 ประเภท คอื
4.1 การบรรจเุ พอ่ื การขายปลกี
การบรรจจุ ะบรรจเุ ปน็ หนว่ ยเลก็ วสั ดทุ ใ่ี ชส้ มั ผสั อาหาร

จะต้องรักษาคุณภาพของสินค้า ใช้ง่าย เปิดสะดวก จับถือได้เหมาะมือ
4.2 การบรรจเุ พอ่ื ขายสง่
เปน็ การรวมกลมุ่ ภาชนะบรรจุ หนว่ ยเลก็ ๆ เขา้ ดว้ ยกนั เพอ่ื สะดวกในการขนสง่

และเก็บรักษาอาหาร ภาชนะชนิดนี้มีความสำคัญมาก เพราะเป็นภาชนะที่ช่วยสนับสนุนให้
ภาชนะ ประเภทแรก และตวั สนิ คา้ ไดม้ โี อกาสไปวางขายในตลาดได้

การแปรรูปสับปะรด 33

ภาชนะบรรจสุ บั ปะรดกวน ขายสง่

ขายปลกี 1. ปี๊บ ถังพลาสติกใหญ่
2. กะละมัง
1. ถงุ พลาสตกิ ขนาดตา่ ง ๆ 3. ถุงพลาสติกขนาดใหญ่และเล็ก
2. กล่องพลาสติก 4. กล่องกระดาษ
3. ถาดพลาสติก
4. ถาดโฟม ขายสง่
5. ขวดโหลแก้ว
1. ปี๊บ ถังพลาสติกใหญ่
ภาชนะบรรจทุ อฟฟส่ี บั ปะรด 2. ถัง
3. ถุงพลาสติกขนาดใหญ่และเล็ก
ขายปลกี 4. กล่องกระดาษ
5. กระป๋อง
1. ถุงพลาสติกขนาดต่าง ๆ
2. กล่องพลาสติก ขายสง่
3. ถาดพลาสติก
4. ถาดโฟม 1. ปี๊บ ถังพลาสติกใหญ่
5. ขวดโหลแกว้ 2. ถัง
3. ถุงพลาสติกใหญ่และเล็ก
ภาชนะบรรจสุ บั ปะรดเชอ่ื มแหง้ 4. กล่องกระดาษ
5. กระปอ๋ ง
ขายปลกี

1. ถงั พลาสตกิ ขนาดตา่ ง ๆ
2. กลอ่ งพลาสตกิ
3. ถาดพลาสตกิ
4. ถาดโฟม
5. ขวดโหลแกว้

การแปรรูปสับปะรด 34

กจิ กรรมท่ี 11
เมอ่ื ทา่ นศกึ ษาตอนท่ี 4 จบแลว้ ใหท้ า่ นศกึ ษาสำรวจวธิ กี ารหอ่ และวสั ดทุ ใ่ี ชใ้ นการบรรจุ

หบี หอ่ สบั ปะรดกวน ทอฟฟ่ี และสบั ปะรดเชอ่ื มหรอื จะเปน็ ผลไมก้ วน ทอฟฟ่ี และผลไมเ้ ชอ่ื ม
ชนดิ อน่ื ๆ ทต่ี ลาดในหมบู่ า้ น/อำเภอ ทท่ี ำกลมุ่ แมบ่ า้ นหรอื แหลง่ รา้ นคา้ สำหรบั นกั ทอ่ งเทย่ี ว
แล้วบันทึก

1. วิธีการบรรจุหีบห่อสับปะรดกวนเพื่อขายปลีก
......................................................................................................................
.....................................................................................................................

2. วิธีการบรรจุหีบห่อสับปะรดกวนเพื่อขายส่ง
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

3. วสั ดทุ ใ่ี ช้ (ปลกี - สง่ )
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

4. วิธีการบรรจุหีบห่อทอฟฟี่สับปะรดเพื่อขายปลีก
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

5. วิธกี ารบรรจหุ บี หอ่ ทอฟฟ่สี ับปะรดเพอื่ ขายสง่
....................................................................................................................
.....................................................................................................................

6. วสั ดทุ ใ่ี ช้ (ปลกี -สง่ )
....................................................................................................................
....................................................................................................................

7. วิธีการบรรจุหีบห่อสับปะรดเชื่อมแห้ง
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

8. วัสดุที่ใช้
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

9. ข้อคิดเห็นเกี่ยวกับการบรรจุหีบห่อ
....................................................................................................................
....................................................................................................................

ตอนท่ี 5
การจดั การและการตลาด

สาระสำคญั
องค์ประกอบที่ทำให้ผู้ประกอบอาชีพประสบความสำเร็จคือ การวางแผน กลเม็ดใน

การขาย การหาวิธีสร้างผลกำไร การทำบัญชีรายรับรายจ่าย ตลอดจนการนำหลักธรรมไปใช้ใน
การประกอบอาชีพ

วัตถุประสงค์
1. วางแผนประกอบอาชีพได้
2. บอกเทคนิควิธีการขายได้
3. หาตลาดในการจำหน่ายสับปะรดแปรรูปได้
4. ทำบญั ชรี ายรบั - รายจา่ ยได้
5. นำหลักธรรมไปใช้ในการประกอบอาชีพได้

ขอบเขตเนอ้ื หา
1. องค์ประกอบสำคัญของการจัดการและการตลาด
2. กลเม็ดในการขาย
3. วิธีสร้างผลกำไร
4. การทำบัญชีรายรับรายจ่าย
5. ผู้ประกอบอาชีพที่ดี

การแปรรูปสับปะรด 36

การจดั การและการตลาด
เราคนุ้ เคยกบั คำบน่ เสมอ ๆ วา่ จะทำสนิ คา้ อะไรจะดแี คไ่ หน บางทกี ไ็ ปไมร่ อด ขายไมอ่ อก

หรือทำสินค้าออกมาแล้วหาตลาดไม่ได้ แต่บางทีสินค้าขายดิบขายดีก็ไม่มีของ จะขาย
หรือของขายก็ส่งให้เขาไม่ทัน และปัญหาอีกมากมายซึ่งล้วนแล้วแต่ทำให้ไม่สามารถ
จะค้าขายได้อย่างตลอดลอดฝั่ง มีรายได้ที่เป็นผลกำไรเป็นกอบเป็นกำ สิ่งเหล่านี้มีส่วนเกี่ยวข้อง
กับเรื่องของการจัดการ และการตลาด ซึ่งอันที่จริงเราก็พอมองเห็น เพราะเกี่ยวข้องกับเรื่องของ
การวางแผน การหาตลาด การหาวธิ กี ารใหล้ กู คา้ ซอ้ื และสรา้ งกจิ การใหอ้ ยไู่ ด้ ฉะนน้ั ความ สำคญั
สำหรับท่านในฐานะผู้ผลิต เมื่อแปรรูปออกมาแล้วจะทำอย่างไรให้เกิดการขาย จะทำ
อย่างไรให้มีกำไร จนสามารถประกอบอาชีพ ต้องทำความเข้าใจ เมื่อมีความชำนาญใน การ
แปรรูปสับปะรดแล้ว จะทำอย่างไรถึงจะขายดิบขายดีมีกำไรมาก ๆ ได้

1. องคป์ ระกอบสำคญั ของการจดั การและการตลาด
1. การวางแผนประกอบอาชีพ
ต้องมีความพร้อมในการประกอบอาชีพถือเป็นการตั้งคิดให้รอบคอบ หรือคาดคะเน

เสียก่อนจะลงมือทำอะไรลงไป โดยคำนึงถึง
1. การหาทนุ ทกุ อยา่ งตอ้ งมกี ารลงทนุ ทนุ ในการประกอบอาชพี สามารถไดจ้ าก

ธนาคารพาณชิ ย์ ธนาคารเพอ่ื การเกษตรและสหกรณ์ หรอื ธกส. บรษิ ทั เงนิ ทนุ หลกั ทรพั ย์ หนุ้
สหกรณอ์ อมทรพั ย์ เงนิ ทนุ อตุ สาหกรรมในครอบครวั จาดอตุ สาหกรรมจงั หวดั เงนิ กองทนุ
หมบู่ า้ น หรอื ผมู้ เี งนิ ในหมบู่ า้ นทส่ี ามารถยมื มาดำเนนิ การได้ ทส่ี ำคญั คอื ตอ้ งมคี วามมน่ั ใจวา่
สามารถสง่ เงนิ ชำระหนส้ี นิ คนื ไดห้ ากจะเรม่ิ กจิ การแตน่ อ้ ยแลว้ คอ่ ยขยายเมอ่ื มผี ลกำไร นา่ จะ
เป็นทางออกที่มั่นคงที่สุด

2. การหาทำเลที่ตง้ั ในการประกอบอาชีพควรพิจารณาว่ามีความเหมาะสม กับ
อาชีพท่ีคิดจะทำหรือไม่ เชน่ อยู่ใกลแ้ หลง่ ทีม่ วี ัตถดุ บิ ราคาถกู หาตลาดในการจำหนา่ ย หรอื วาง
สินค้าขายได้ง่าย

3. การจัดหาเครื่องมือ เครื่องใช้และอุปกรณ์ควรพิจารณาว่าในการประกอบอาชีพ
แปรรปู สบั ปะรดนน้ั มอี ปุ กรณเ์ ครอ่ื งมอื เครอ่ื งใชอ้ ะไรอยบู่ า้ ง อะไรทส่ี ามารถนำมาดดั แปลง
ใชไ้ ด้ และอะไรทต่ี อ้ งซอ้ื เพม่ิ เตมิ

4. แรงงาน ในการแปรรปู สบั ปะรดนน้ั จำเปน็ ตอ้ งใชแ้ รงงานมากนอ้ ยเพยี งใด
เพื่อที่จะหาแรงงานเพิ่มเติมได้ล่วงหน้า

5. ความรู้และทักษะในงานอาชีพ การใช้เทคโนโลยีต่างๆในการแปรรูปสับปะรด
นน้ั ถา้ ผลติ ในครวั เรอื นไมจ่ ำเปน็ ตอ้ งใชเ้ ทคโนโลยมี าก แตถ่ า้ เปน็ การผลติ เพอ่ื ขยายตลาด
ตอ้ งใชเ้ ทคโนโลยตี า่ ง ๆ มาชว่ ยมากมาย ในกระบวนการผลติ จำเปน็ ตอ้ งใชเ้ ครอ่ื งจกั ร
ในการบรรจุหีบห่อ ซึ่งผู้ประกอบอาชีพจำเป็นต้องศึกษาหาความรู้ก่อนที่จะดำเนินการ

การแปรรูปสับปะรด 37

กจิ กรรมท่ี 12
ให้ผู้เรียนสำรวจความพร้อมในการประกอบอาชีพการแปรรูปสับปะรดของตนเอง

1. ความพรอ้ มของตนเอง
1.1 เงนิ ทนุ
มี
ไมม่ ี จะทำอยา่ งไร..............................................................
1.2 เครอ่ื งมอื อปุ กรณ์
มี
ไมม่ ี จะทำอยา่ งไร.......................................................
1.3 แรงงาน
มี
ไมม่ ี จะทำอยา่ งไร................................................................
1.4 การหาตลาด
เคยหา
ไมเ่ คยหา จะทำอยา่ งไร............................................
1.5 ความถนดั
ถนดั
ไมถ่ นดั จะทำอยา่ งไร..............................................
1.6 สขุ ภาพของตนเอง
ดี
ไมด่ ี จะทำอยา่ งไร..................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

2. สง่ิ แวดลอ้ มทเ่ี หมาะสม
2.1 ทำเลทต่ี ง้ั
เหมาะสม
ไมเ่ หมาะสม จะทำอยา่ งไร....................................
2.2 ความตอ้ งการของผบู้ รโิ ภค
มี
ไมม่ ี จะทำอยา่ งไร.....................................
2.3 มใี ครทำอยกู่ อ่ นหรอื ไม่
มี
ไมม่ ี จะทำอยา่ งไร.....................................
2.4 แหลง่ จำหนา่ ย
มี
ไมม่ ี จะทำอยา่ งไร..........................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

3. ความรใู้ นการประกอบอาชพี
3.1 วธิ กี ารขายและหาแหลง่ จำหนา่ ย
รู้
ไมร่ ู้ จะทำอยา่ งไร..............................
3.2 วธิ กี ารผลติ สบั ปะรดแปรรปู
รู้
ไมร่ ู้ จะทำอยา่ งไร..................................
3.3 ผรู้ /ู้ ผปู้ ระอาชพี ในทอ้ งถน่ิ
มี
ไมม่ ี จะทำอยา่ งไร.....................................
3.4 แหลง่ ศกึ ษาหรอื สถานประกอบการ
มี
ไมม่ ี จะทำอยา่ งไร...........................
3.5 ปญั หาอปุ สรรค
มี
ไมม่ ี จะทำอยา่ งไร.....................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

สรปุ ความพรอ้ มในการประกอบอาชพี
พรอ้ ม
ไมพ่ รอ้ ม
จะทำอย่างไร..................................................................................................................
.......................................................................................................................................

การแปรรูปสับปะรด 38

กจิ กรรมท่ี 13
ใหท้ า่ นพบผรู้ หู้ รอื ผปู้ ระกอบอาชพี หรอื ผปู้ ระสบความสำเรจ็ ในการประกอบอาชพี

แล้วสอบถามด้วยประเด็นต่อไปนี้
1. ประวตั ิ

1.1 ชื่อ - สกุล............................................................................................................
1.2 ร้านชื่อ.....................................เลขที่......................ถนน....................................

ตำบล................ อำเภอ........................จังหวัด...................โทร..........................
2. อาชีพ...............................................................................................................................

มลู เหตใุ นการประกอบอาชพี คอื .....................................................................................
3. การหาทำเลที่ตั้งทำอย่างไร.............................................................................................

........................................................................................................................................
4. ระยะเวลาในการดำเนินการนานเท่าไร...........................................................................

........................................................................................................................................
5. ขั้นตอนการดำเนินการมีอะไรบ้าง..................................................................................

......................................................................................................................................
6. ความรู้และเทคนิค เคล็ดลับที่จำเป็นมีอะไรบ้าง.............................................................

......................................................................................................................................
7. การจัดการผลผลิตทำอย่างไร..........................................................................................

7.1 การเก็บรักษาทำอย่างไร.....................................................................................
7.2 การนำผลผลิตไปขายทำอย่างไร.........................................................................
7.3 ตลาดรับซื้อที่ใดบ้าง...........................................................................................
8. การลงทนุ
8.1 แหล่งเงินทุน......................................................................................................
8.2 วิธีการได้มาของเงินทุน.....................................................................................
8.3 รายได้ ค่าตอบแทนเท่าไร..................................................................................
8.4 ปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินงาน...............................................................
9. รายได้ คา่ ตอบแทนเทา่ ไร..............................................................................................
......................................................................................................................................
10. ปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินงาน..........................................................................
......................................................................................................................................
ทม่ี า ชดุ การเรยี นโลกของงานอาชพี หนว่ ยท่ี 3 หลกั สตู รประกาศนยี บตั รอาชพี

การแปรรูปสับปะรด 39

2. กลเมด็ ในการขาย
1. การหาตลาด ควรจะคำนึงถึงความต้องการของตลาดว่ามีมากน้องเพียงใด โดยใช้วิธี

สังเกตสอบถามกับคนรู้จัก เพื่อนบ้านและผู้ซื้อทั้งหลายว่าเขานิยมสินค้าประเภทไหน
ฟงั ขา่ วสารจากวทิ ยุ โทรทศั น์ หรอื หนงั สอื พมิ พ์ เชน่ นโยบายของรฐั บาล แนวโนม้ ความ ตอ้ งการ
สินค้าชนิดต่าง ๆ ทั้งนี้ก็เพื่อความมั่นใจว่าตลาดมีความต้องการ

2. วิธีการจำหน่าย เมื่อมีผู้ผลิตลงทุนผลิตสินค้าขึ้นมา ก็เพื่อนำสินค้าออกสู่ตลาด
ถ้าผู้ผลิตสามารถเลือกช่องทาง และลู่ทางการจำหน่ายจ่ายแจกตัวสินค้าได้อย่างถูกต้อง
สินค้าก็จะเข้าถึงลูกค้าได้ตรงต่อเวลาและสถานที่ ๆ ลูกค้าต้องการได้

ผู้ผลิต

ตัวแทน

ผคู้ า้ สง่ ผู้ค้าส่ง

ผคู้ า้ ปลกี ผคู้ า้ ปลกี ผคู้ า้ ปลกี

ผบู้ รโิ ภค (ผซู้ อ้ื )

3. การโฆษณาประชาสัมพันธ์ ถือเป็นสิ่งสำคัญที่จะให้ผู้ซื้อหรือลูกค้ารู้จักเกิดความ
ต้องการที่จะซื้อ เป็นวิธีการโน้มน้าวผู้ซื้อที่สำคัญ การโฆษณาประชาสัมพันธ์มีหลายวิธี
ใช้วิธีบอกปากต่อปากหรือแม้แต่คุณภาพของสินค้า ก็เป็นส่วนสำคัญที่ผู้ซื้อหรือลูกค้า จะช่วย
บรรยายสรรพคณุ ของสนิ คา้ ได้

การแปรรูปสับปะรด 40

กจิ กรรมท่ี 14
ให้ท่านวางแผนและปฏิบัติตามแผนเกี่ยวกับเรื่องการตลาด แล้วบันทึก

แผน ผลการปฏบิ ตั ิ ปญั หาและแนวทางแกไ้ ข

และขอ้ เสนอแนะ

1. การหาตลาด....................................................................................................................

.............................................................................................................................................

2. วิธีการจำหน่าย................................................................................................................

.............................................................................................................................................

3. การโฆษณาประชาสัมพันธ์.............................................................................................

.............................................................................................................................................

4. การจูงใจลูกค้า................................................................................................................

.............................................................................................................................................

5. วิธีสร้างผลกำไร..............................................................................................................

.............................................................................................................................................

3. วธิ สี รา้ งผลกำไร
การค้าขายจะวัดความสำเร็จได้อยู่ที่ผลกำไรแสดงว่าไม่ขาดทุน ถ้าขาดทุนก็เพราะว่า

ขายได้เงินมาต่ำกว่าทุนที่ลงไป เมื่อพูดอย่างนี้แสดงให้เห็นว่าการค้าขายเกี่ยวข้องกับเงินทุน
และขาดทุน ซึ่งเราทราบกันดีอยู่แล้ว การจะสร้างผลกำไรในการคาขายจึงต้องคำนึงถึงเรื่อง ต่าง
ๆ ดงั น้ี

1. การลดต้นทุนการผลิต เรามีช่องทางจะลดต้นทุน การผลิตอยู่หลายช่องทาง
ไม่ว่าจะเป็นการหาวัตถุดิบขณะที่อยู่ในฤดูหรือที่มีผลผลิตออกมามาก ๆ ซึ่งราคาจะถูก
เป็นส่วนหนึ่งที่เราสามารถประหยัดเงินทุนได้

2. การหาวิธีขนส่งที่คุ้มค่า คือ การเลือกวิธีการขนส่งผลผลิตของเราสู่ตลาด เพราะ
คา่ ใชจ้ า่ ยในการขนสง่ กถ็ อื เปน็ การลงทนุ สว่ นหนง่ึ ตอ้ งพจิ ารณาวา่ จะขนสง่ โดยวธิ ใี ด จะ สะดวก
คุ้มค่า จะเป็นทางรถยนต์ ทางเรือ แม้แต่การขนส่งทางเครื่องบิน จำนวนเที่ยว การ
บรรจหุ บี หอ่ เพอ่ื รกั ษาผลผลติ และอำนวยความสะดวกในการขนสง่ ลว้ นแตเ่ ปน็ เรอ่ื งทต่ี อ้ งคำนงึ ถงึ
ต้องกระทำโดยประหยัด จะช่วยสร้างผลกำไรให้ในที่สุด

3. การคิดต้นทุน ราคาขาย และกำไร ถือว่าเป็นหัวใจของการค้าขาย หากรู้จักคิดต้นทุน
การผลิต คำนวณราคาขาย และกำไรได้ ก็จะทราบว่าลงทุนไปนั้นคุ้มหรือไม่

การแปรรูปสับปะรด 41

4. การทำบญั ชรี ายรบั รายจา่ ย
ข้อผิดพลาดหลายครั้ง เรามักพบว่า เกิดจากพ่อค้าแม่ค้ามักไม่ใส่ใจต่อการทำบัญชี

รายรบั รายจา่ ยของตนเอง มกั อาศยั ความจำ ซง่ึ เปน็ รายการจำนวนมาก หรอื ระยะเวลานาน
อาจจะลืมได้ ฉะนั้นการบันทึกรายการ และตัวเลขรายรับ รายจ่ายของตนเองไว้ จึงถือว่าเป็น
ส่วนหนึ่ง ที่คนค้าขายจะสามารถรู้สภาพการค้าขายของตนเองสามารถนำมาตัดสินใจหรือ
คาดคะเนล่วงหน้าได้

กจิ กรรมท่ี 15

ให้ท่านศึกษาตัวอย่าง การคิดต้นทุน การประมาณราคาขาย และกำไร แล้วลองคิดต้นทุน

ราคาขาย และกำไรของตนเอง

สบั ปะรด 100 กก. ๆ ละ 1 บาท 100 บาท

นำ้ ตาลทราย 4 กก. 52 บาท

แบะแซ 1.5 กก. 25 บาท

เกลือป่น 5 บาท

กรดมะนาว 10 บาท

ค่าแก๊ส 50 บาท

คา่ แรงงานคน 2 คน 260 บาท

ค่าขนส่ง 98 บาท

รวมตน้ ทนุ การผลติ 600 บาท

จะไดส้ บั ปะรดกวน 25 กิโลกรัม

การคดิ ตน้ ทนุ = ตน้ ทนุ การผลติ

จำนวนกโิ ลกรมั

ราคาตน้ ทนุ กโิ ลกรมั ละ = 600 / 25 = 24 บาท

ตอ้ งการกำไรกโิ ลกรมั ละ = 16 บาท

ราคาขายตอ่ กโิ ลกรมั = 25 + 16 = 40 บาท

1. การคิดต้นทุนการผลิตสับปะรดกวนที่ท่านผลิตเอง มีวิธีการคิดดังนี้
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................