20. วิชาช่องทางการพัฒนาอาชีพ ม.ต้น 21001

44

กิจกรรมทที่ าํ วัตถปุ ระสงค

การวางแผน

1. การวางแผน
“การวางแผนเปนจดุ เริม่ ตนของการทํางานตามนโยบาย เพ่อื บรรลุวัตถปุ ระสงคขององคกร

โดยกําหนดกิจกรรมไวชัดเจนวา จะใหใครทําอะไร ท่ีไหน เม่ือใด เพราะอะไร ดวยวิธีใด เม่ือพบ
ปญหาและอุปสรรคทีค่ าดวา จะมีจะเกิดอยางน้ันอยางน้ีแลว จะแกไขอยางไร ในชวงเวลาขางหนา
ของการดําเนินการภายใตง บประมาณท่ีตง้ั ไว”

นอกจากความหมายดงั กลาวขา งตน สามารถแสดงองคป ระกอบของการวางแผนงานไดดงั นี้
1. การวางแผนเปนจุดเร่ิมตนของการลงมือทํางาน เปนรากฐานหรือหนาท่ีประการแรก
ของกระบวนการการจัดการ
2. แผนงานตองสอดคลองหรือรับใชนโยบาย ซึ่งนโยบายสนองตอบวัตถุประสงค
ขององคกร
3. ในแผนงานประกอบดวยกิจกรรมตาง ๆ ตามลําดับความสําคัญและวิธีการทํางาน
อยางเปนข้ันตอน
4. ทุกขัน้ ตอนของแตล ะกิจกรรม สามารถตอบคําถามได ดงั นี้

4.1 ใคร (ตามหนาท่ีและความรบั ผดิ ชอบที่ไดร ับมอบหมายใหทํา)
4.2 ทําอะไร เรือ่ งอะไร (ตามภาระงาน)
4.3 ทําทีไ่ หน จุดที่ทํางานหนว ยงานท่ีทํา
4.4 ทาํ เมอื่ ใด คอื เรม่ิ ตนทาํ ตามกจิ กรรมท่มี อบหมายเม่อื ใด จะสิ้นสดุ ลงเม่ือใด
4.5 แสดงเหตผุ ลวาทําเชนน้ี (กจิ กรรม) เพราะอะไร จะไดผลอยา งไร
4.6 กําหนดวิธีทํางานในแตละขั้นตอนเอาไวชัดเจนพรอมกับแสดงปญหาและ
อุปสรรคท่คี าดวา เมอื่ ทําถงึ ข้ันตอนนน้ั แลวอาจเกิดอะไรข้ึนบางและจะไดดีตองกําหนดหรือแสดง
วธิ ีการแกปญ หาและวธิ หี ลีกเลย่ี งอปุ สรรคน้นั ๆ เอาไวด ว ย
5. ตองกําหนดชว งเวลาของแผนไวต ามลกั ษณะหรือชนดิ ของแผนงานนน้ั

45

6. ในทุกกจิ กรรมจะตอ งใชทรพั ยากรหรืองบประมาณเทาใดกํากับไวดวยจะยิ่งดี เม่ือรวม
แลวจะทราบวาแผนงานนี้จะตอ งใชงบประมาณเทาใด

ความสําคญั ของการวางแผน
การวางแผน เปนการกาํ หนดแนวทางวา จะทําอะไร เม่อื ใด อยางไร โดยใชท รพั ยากรตาง ๆ
ขององคก ร ทําใหเห็นถึงความชดั เจนทีจ่ ะดําเนนิ ไปสูความสําเร็จตามวัตถุประสงคท่ีตองการ หาก
การดาํ เนินการใดปราศจากการวางแผนจะกอ ใหเกิดปญหาตาง ๆ ขึ้นดังนี้
1. เกดิ ความสบั สนวา จะตองทําอะไร ทําเม่อื ใด ทาํ อยา งไร
2. เกิดความเส่ียงตอความสําเรจ็ เพราะไมทราบแนวทางวาจะมโี อกาสสําเร็จตามวัตถุประสงค
ไดอ ยางไร
3. เกดิ ความสูญเสียในการใชท รัพยากรตาง ๆ ซึ่งนาํ มาใชอ ยา งไมเหมาะสมไมมีประสิทธิภาพ
สูงสุดและการสญู เสยี เวลา
4. เกดิ การทํางานทห่ี ลงทศิ ทาง เบ่ยี งเบนออกจากวัตถุประสงคเดิม
5. ไมสามารถติดตามความกา วหนา ของงานและไมสามารถประเมินผลงานได
การวางแผนจึงมีความสําคัญท่ีชว ยใหผ ปู ฏิบตั ิงานไมเกิดความสับสนวาจะตอ งทาํ งานอะไร
ทําเมอ่ื ใด งานใดทํากอน งานใดทําหลัง และทํางานโดยวิธีอยางไร เมื่อทํางานแลวสามารถติดตาม
ความกา วหนาของงานวา สาํ เร็จมากนอ ยเพียงใด มีโอกาสดําเนินงานถึงผลสําเร็จตามวัตถุประสงค
หรือไมแ ละสามารถประเมนิ ผลงานไดวา มีความสําเรจ็ เพียงใด

ประเภทของแผนงาน
การแบง ประเภทของแผน มีการแบง ในหลายลกั ษณะ ดังน้ี
1. แบงการวางแผนตามระยะเวลา แบง ได 3 ประเภท

1.1 แผนระยะส้ัน เปนแผนงานทีเ่ กยี่ วขอ งกับกิจกรรมเฉพาะอยาง หรือกิจกรรมที่
มีระยะเวลาดําเนินการไมนาน โดยปกติมักจะมีระยะเวลาดําเนินการไมเกิน 1 ป เชน แผนงาน
ประจําป แผนงบประมาณ แผนงานเฉพาะกิจ เปนตน

1.2 แผนระยะปานกลาง เปนแผนงานท่ีมีระยะเวลาดําเนินการยาวนานกวา 1 ป
สว นใหญจะมีระยะเวลา 3-5 ป กลา วคือ มีระยะเวลาไมส้ันจนไมสามารถเห็นความสําเร็จ แตก็ไม
ยาวนานเกินไป เชน แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ แผนโครงการกอสรางรถไฟฟา
แผนการสรา งเขอื่ นเก็บกักนา้ํ เปนตน

1.3 แผนระยะยาว เปน แผนงานท่มี รี ะยะเวลาดําเนนิ การยาวนานกวา 5 ป ประมาณ
5-10 ป เชน แผนรณรงคใหคนไทยรูหนังสือไทย 100 % แผนการพัฒนาทุกหมูบานปลอดฝุน
แผนการบรกิ ารใหทกุ หมบู า นมีโทรศัพทใช แผนการขยายไฟฟาท่วั ทกุ หมบู า น เปนตน แผนระยะยาว
สว นใหญจะเปนแผนการจัดบริการของทางราชการ สวนทางดานธุรกิจเอกชนอาจมีบางในธุรกิจ

46

ขนาดใหญหรือธุรกิจขามชาติ เชน แผนการขยายสาขามินิมารทท่ัวทุกจังหวัด แผนการขยาย
ขอบขา ยบริการสัญญาณโทรศพั ทมือถอื ครอบคลุมทุกพ้นื ที่ของประเทศไทย เปนตน

2. แบงการวางแผนตามขอบเขตของการวางแผน เปนการจัดแบงโดยพิจารณาเนื้อหาของ
แผนวา มีขอบเขตครอบคลุมเพยี งใด มี 5 ประเภท คอื

2.1 แผนแมบท เปนแผนหลักท่ีครอบคลุมแผนระดับรองลงมาท้ังหมดโดย
แผนระดับรองตอ งมีความสอดคลอ งกับแผนแมบท

2.2 แผนกลุมหนาที่หรือกลุมงาน เปนแผนกวาง ๆ ที่ครอบคลุมขอบเขตของ
กลมุ หนา ที่ เชน แผนงานขาย แผนการเงนิ แผนการตลาด แผนการผลิต เปน ตน

2.3 โครงการ เปน แผนงานเฉพาะกิจที่เก่ยี วขอ งกบั หนวยงานใหญ ๆ มากกวาหนึ่ง
ข้นึ ไป เชน โครงการสง เสริมการขายในฤดูรอน โครงการจัดแสดงสินคา โครงการจัดงานกาชาด
ประจําป เปน ตน

2.4 แผนสรุป เปนแผนทจ่ี ัดทาํ ข้ึนเพอ่ื สรปุ รวมแผนกลุมหนา ท่ีหรอื โครงการตาง ๆ
เขาดว ยกันเปน หมวดหมู เชน แผนการศกึ ษา แผนสาธารณสุข แผนการเกษตร เปนตน

2.5 แผนกิจกรรม เปนแผนทแี่ สดงกจิ กรรมตาง ๆ ของแตละสวนงาน เปนแผนใน
ระดบั แผนขององคกร มีรายละเอียดในการปฏบิ ตั ิงาน ซง่ึ ถือวา เปนแผนในระดับลางขององคกร

3. แบง การวางแผนตามลักษณะของการใช
3.1 แผนงานที่ใชประจํา เปนแผนท่ีใชในการปฏิบัติงานท่ีมีการทําซ้ํา ๆ หรือใช

สาํ หรบั การแกปญ หาที่เกดิ ขึ้นเปน ประจาํ เชน ระเบียบวธิ ีปฏบิ ัติงาน กฎ เปน ตน
3.2 แผนงานทีใ่ ชค รัง้ เดยี ว เปน แผนที่กําหนดขน้ึ เพอ่ื การปฏิบตั งิ านเฉพาะครงั้ หรอื

ใชเพียงครง้ั เดยี ว เชน แผนเฉพาะกิจ โครงการ งบประมาณ เปน ตน
4. แบงการวางแผนตามขอบขายของการใชแผน
4.1 แผนกลยุทธ เปนแผนท่ีมีขอบขายกวาง ครอบคลุมทุกสวนขององคกรเปน

แผนระยะยาวท่ีกําหนดแนวทางของการใชทรัพยากรใหมีประสิทธิภาพสูงสุดภายใตสภาวะ
แวดลอ มทั้งภายในและภายนอกองคกร

4.2 แผนกลวิธี เปนแผนที่มีขอบขายที่แคบ กําหนดเฉพาะรายละเอียดของการ
ปฏิบัติงานวาควรทําอยางไรเพื่อใหงานบรรลุผลสําเร็จอยางมีประสิทธิภาพสูงสุดเปนแผนที่มี
ระยะเวลาสนั้ 1-5 ป

ลกั ษณะของแผนทด่ี ี
ลักษณะของแผนทดี่ คี วรประกอบดว ยลกั ษณะดงั ตอไปนี้
1. มวี ัตถุประสงคห รอื เปาหมายทีช่ ัดเจน เขา ใจงาย วัตถุประสงคหรือเปาหมายตองไมมาก
จนไมส ามารถกําหนดแผนงานทรี่ ัดกุมได

47

2. ตอ งครอบคลมุ รายละเอียดอยางเพียงพอท่ีจะสามารถปฏิบัติใหสําเร็จตามวัตถุประสงค
หรอื เปา หมาย

3. มีความยืดหยนุ พอสมควร สามารถปรับใชก ับสถานการณที่เปลย่ี นแปลงไปได
4. มีระยะเวลาการดาํ เนนิ การท่ีแนน อน
5. มกี ารกําหนดบทบาทหนาทข่ี องผปู ฏบิ ตั ติ ามแผนชัดเจน
6. ผูทเี่ ก่ียวของกบั แผนมสี ว นรว มในการวางแผนชดั เจน
7. ใชขอมูลเปนพ้นื ฐานในการตดั สินใจทุกข้ันตอน

เทคนิคการวางแผนทดี่ ี
1. กําหนดวตั ถุประสงคห รอื เปา หมายใหชัดเจน

1.1 วัตถปุ ระสงค หมายถึง สงิ่ ท่ตี องการใหเกิดขนึ้ ในอนาคต วตั ถปุ ระสงคของการ
วางแผนของแตละระดับ การจัดการจะมีลักษณะท่ีแตกตางกันตามบทบาทหนาท่ีท่ีรับผิดชอบ
วัตถปุ ระสงคข ององคกรยอ มตองรับผดิ ชอบความสําเร็จในภาพรวมขององคกร วัตถุประสงคของ
กลมุ หนาที่รบั ผิดชอบตอ ความสาํ เร็จในภาระหนาท่ีหนึ่ง วัตถุประสงคของกิจกรรมรับผิดชอบตอ
ความสําเรจ็ ในกจิ กรรมหนงึ่

1.2 เปาหมาย เปนส่ิงท่ีตองการใหเกิดข้ึนในอนาคตเชนกัน แตจะมีลักษณะ
เฉพาะเจาะจงกวา วตั ถปุ ระสงค มักระบุเปนเลขทชี่ ัดเจน เชน

ตองการสรา งผลกําไรปล ะ 10,000,000 บาท
ตอ งการผลติ ใหไ ดป ละ 500 คนั
ตอ งการทาํ ยอดขายใหไ ดป ละ 30,000,000 บาท
อยางไรก็ตาม การกําหนดวัตถุประสงคและเปาหมายขององคกรจะตองมีความ
สอดคลอ งกับกลยุทธแ ละนโยบายขององคกรดว ย
2. กําหนดกิจกรรมเปนแนวทางหรือรองรับการปฏิบัติงานใหเกิดความสําเร็จตาม
วตั ถปุ ระสงค ดังนี้
2.1 วเิ คราะหก ิจกรรมที่ตองการ
2.2 กาํ หนดผูรบั ผดิ ชอบแตละกิจกรรม
2.3 กําหนดระยะเวลาดําเนินการของแตละกิจกรรม ตลอดจนความสัมพันธ
ระหวา งกจิ กรรม
2.4 กําหนดงบประมาณของแตละกิจกรรม
3. วิเคราะหห รือตรวจสอบความเปนไปไดข องแผน แผนงานตางๆ ทถ่ี กู เขยี นขนึ้ จากความรู
ความสามารถของผูบ ริหารที่แตกตางกันอาจไมม คี วามสมบูรณหรืออาจเปนไปไมไดในทางปฏิบัติ

48

จําเปน ตองมกี ารวเิ คราะหห รอื ตรวจสอบวา แผนทเ่ี ขยี นขน้ึ มีความเปนไปไดมากนอ ยเพยี งใด อาจมี
การปรบั ปรุงแผนใหม คี วามสมบูรณย ่ิงข้นึ เปน การทบทวนแผนกอนทจี่ ะนาํ ไปปฏบิ ตั จิ ริง เชน

3.1 กจิ กรรมทกี่ ําหนดขึ้นไมส อดคลองตอ ความสาํ เรจ็ ตามวัตถุประสงค
3.2 กจิ กรรมไมค รบถวนทจ่ี ะทําใหสําเร็จตามวตั ถปุ ระสงค
3.3 ผูรับผดิ ชอบทรี่ ะบุไวใ นแผนอาจไมเหมาะสมไมส ามารถปฏิบัตงิ านตามแผน
ใหบรรลผุ ลได
3.4 ระยะเวลาในแผนไมเ หมาะสม
3.5 งบประมาณทต่ี ํ่าเกนิ ไปจนไมสามารถปฏิบตั ติ ามแผนได หรืออาจสงู เกินไป
ทําใหสน้ิ เปลอื งคา ใชจ ายในการดําเนนิ การ
4. การกําหนดรายละเอียดของแผน มักจะเกี่ยวของกับการตัดสินใจเลือกวิธีการวาควร
ทาํ อยางไร หลกั ในการพิจารณาตดั สินใจเลอื กมี 4 ข้ันตอน ดงั น้ี
4.1 กาํ หนดประเดน็ ปญหาใหช ดั เจน
4.2 กําหนดทางเลอื กตา ง ๆ ที่สามารถแกป ญ หานน้ั ไดหลาย ๆ ทางเลอื ก
4.3 ประเมนิ ขอดี ขอเสยี ของทางเลอื กแตละทางเลอื กวามอี ยางไร
4.4 ตดั สินใจเลอื กทางเลือกท่ีดที ีส่ ุด ภายใตสภาวะแวดลอ มภายในและภายนอก
องคก ร

ประเดน็ ปญ หา ทางเลอื ก 1 พิจารณาขอ ดี ทางเลอื กที่ดที สี่ ดุ
ทางเลือก 2 ขอเสยี
ทางเลอื ก 3 แตละทางเลือก
ภายใตส ภาวะ
แวดลอมภายใน
และภายนอก
องคกร

ดังน้ัน ผูจัดการฝายผลิตจะตองตัดสินใจเลือกวิธีท่ี 1 ซึ่งจะใหโรงงานมีผลกําไรเพ่ิม
1,690,000 บาท

กระบวนการวางแผน
การวิเคราะหกจิ กรรม เปนการกําหนดกิจกรรมท่ีจะตองทําในแผน ผูที่ทําหนาที่วิเคราะห
จะตองมคี วามรูเกยี่ วกบั เร่ืองที่จะทําอยางดี จึงจะสามารถระบุกิจกรรมท่ีตองทําไดถูกตองครบทุก

49

กจิ กรรมและเขียนความสมั พันธข องกจิ กรรมตาง ๆ ได ตลอดจนการกาํ หนดระยะเวลาของกิจกรรม
และการกําหนดงบประมาณท่ตี องใชไดถูกตอง

การวเิ คราะหก ิจกรรมโดยการวเิ คราะหกระบวนการของภาระงานท่ที าํ ถือวาภาระงานหน่ึง ๆ
สามารถแยกเปน งานยอยหลาย ๆ งาน ซึง่ มคี วามเชอ่ื มโยงกัน มีการลําดับทํากอ นและหลัง ดงั น้ี

1. ภาระงานหน่งึ สามารถแยกเปน งานยอยไดห ลาย ๆ งาน
2. งานยอ ยแตล ะงานมคี วามเชอ่ื มโยงกนั

2.1 งานยอยเช่ือมโยงในแนวนอน

งานยอย งานยอย งานยอ ย งานยอย

2.2 งานยอ ยเชื่อมโยงในแนวต้ัง

งานยอย งาน
งานยอ ย ประกอบ
งานยอย รวมกนั

2.3 งานเช่ือมโยงในลกั ษณะผสม

งานยอ ย งานยอย งานยอย งานยอย

งานยอย งานยอย

3. งานยอยแตละงานมลี าํ ดับการทํากอ นและทําหลัง หรือบางงานอาจทาํ พรอมกัน

50

ตัวอยา งการวเิ คราะหงานของรา นอาหารตามสัง่
วัตถุประสงคข องราน ปรงุ อาหารตามสั่งจําหนายลกู คา

รายการอาหาร จดั ซอื้ จัดเตรียม จัดปรงุ จดั บรกิ าร ลกู คา จัดเก็บ
ท่ลี ูกคาส่ัง วัตถดุ บิ วัตถุดิบ อาหาร ลกู คา ภาชนะเพ่ือ

นําไปลา ง

จัดเก็บเงนิ

ตัวอยางนี้จะพบวา การขายอาหารตามส่ังซึ่งเปนภาระงานของรานอาหารสามารถแยก
ออกเปน งานยอยไดหลายงาน เชน งานจัดซ้ือวัตถุดิบ งานจัดปรุงอาหารตามสั่ง งานบริการลูกคา
งานจัดเก็บเงิน งานจัดเกบ็ ภาชนะไปทาํ ความสะอาด ซง่ึ งานยอยเหลานี้มีลําดับการทํางานกอนหลัง
และเชอื่ มโยงทง้ั ในแนวนอนและแนวตัง้
ตัวอยา งการวิเคราะหงานของธุรกิจโรงพิมพใ นระบบออฟเซท็

วตั ถปุ ระสงค เพ่อื จัดพิมพงานตามที่ลูกคาส่ังพมิ พ

รบั คาํ สั่งพมิ พ ออกแบบส่ังพมิ พ จดั ทาํ แมพิมพ จดั บรกิ าร
งานจากลกู คา จัดซื้อกระดาษ การ จัดสง
พมิ พ ลกู คา

ตวั อยางการวเิ คราะหงานของฝา ยสนิ เช่อื ของธนาคารพาณชิ ย 51

สมุหบญั ชี

อนุมตั ิ จายเงิน
เงนิ กู ทกี่ ู

ลูกคา งาน งาน งาน งานขอ นําหลักทรพั ย
แสดง ตรวจสอบ ประเมนิ
ความจาํ นง เอกสาร หลกั ทรัพย วเิ คราะห อนุมตั ิ ลกู คา ไป
ขอกเู งิน หลกั ฐาน
สนิ เชื่อ เงินกู จาํ นอง
ขัน้ ตน

จากงานยอยตาง ๆ ท่ผี า นการวิเคราะหไ ดแ ลวนํามาจดั ทาํ เปน แผนอยางครา ว ๆ หรอื เปน
แผนในรายละเอยี ดเพอื่ นาํ ไปปฏิบตั ิแลว แตก รณี ดงั นี้

จากตวั อยา ง ระยะเวลา ผูรบั ผดิ ชอบ งบประมาณ
ลกั ษณะงานยอ ย ดําเนนิ การ

1. งานจดั ซอ้ื วัตถุดบิ
2. งานจดั เตรียมวตั ถดุ บิ
3. งานจดั ปรงุ อาหาร
4. งานจดั บรกิ ารลกู คา
5. งานจดั เกบ็ เงนิ
6. งานจัดเกบ็ ภาชนะไปลาง

จากตวั อยา ง ระยะเวลา ผูร บั ผดิ ชอบ งบประมาณ
ลักษณะงานยอ ย ดําเนนิ การ

1. ออกแบบส่งิ พิมพ
2. จดั ซอ้ื กระดาษ
3. จัดทําแมพ ิมพ
4. จัดการพมิ พ
5. จดั สงลกู คา

จากตวั อยาง ระยะเวลา 52
ลกั ษณะงานยอ ย ดาํ เนนิ การ
ผูร บั ผดิ ชอบ งบประมาณ
1. งานตรวจสอบเอกสารหลกั ฐาน
ข้นั ตน

2. งานประเมินหลกั ทรพั ย
3. งานวเิ คราะหส นิ เชื่อ
4. งานขออนมุ ัติเงนิ กู
5. นาํ หลักทรพั ยล ูกคาไปจํานอง
6. จายเงนิ กู

แผนงานท่ีไดผานการทําขึ้นแลว ควรจะไดตรวจสอบถึงข้ันตอนตาง ๆ วาครบถวนเพียงพอ
ทีจ่ ะดาํ เนนิ การไปสคู วามสําเรจ็ ตามแผนได ตรวจสอบระยะเวลาวาสามารถดําเนินการใหแลวเสร็จได
ตามแผนหรือไม ตรวจสอบผูรับผิดชอบวามีความสามารถท่ีจะดําเนินการใหเสร็จตามแผนได
ตลอดจนการตรวจสอบงบประมาณทใี่ ชวาเพียงพอหรอื เหมาะสมตอ การดาํ เนินการตามแผน

การดาํ เนนิ งานตามแผนในระยะเวลาหนึ่ง อาจจะพบวาแผนยังมีความบกพรอ ง ซึ่งจะทราบได
กต็ อเมอ่ื ตองมกี ารปฏบิ ตั จิ รงิ เมือ่ พบความบกพรองจะตอ งมกี ารปรับปรงุ แผนใหดีขึ้นตามหลักการ
วางแผนท่ีวาการวางแผนจะตองมีความยืดหยุนพอสมควรที่ทําการปรับปรุงแผนงานตาม
สภาพการณทีเ่ ปลี่ยนไป

กิจกรรม
ใหผ เู รยี นกาํ หนดสนิ คา ที่จะออกสตู ลาดมา 1 ชนดิ และวางแผนการตลาด อธิบายมาพอเขา ใจ

2. การจดั ทาํ โครงการ
แนวคดิ สาํ คญั
โครงการเปนงานลักษณะหน่ึงท่ีนิยมนํามาใชในการดําเนินกิจกรรมอยางใดอยางหน่ึง

ลักษณะของงานโครงการเปนงานท่ีมีกําหนดเวลาแลวเสร็จที่แนนอน มีการประเมินผลสําเร็จ
เมื่อส้ินสุดโครงการเปนลักษณะงานที่ไมเหมาะที่จะจัดดําเนินการในระยะยาวหรืองานประจํา
การจัดการงานโครงการจึงมีลักษณะของการจัดการท่ีแตกตางจากการดําเนินงานประจํา
ความสําคัญของงานโครงการก็คือ การควบคุมเวลาใหโครงการมีการดําเนินการใหเสร็จสิ้น
ในระยะเวลาท่ีกําหนดที่สั้นที่สุด เพื่อสามารถควบคุมตนทุนรายจายใหตํ่าสุด ซึ่งตนทุนรายจาย
เหลานีจ้ ะแปรตามระยะเวลาของโครงการหากโครงการมีการเสร็จทล่ี า ชา ออกไป

53

โครงการเปนสง่ิ ท่พี บเหน็ ไดเสมอในการจดั การองคกรท่วั ไป มีการแบงแยกงานในองคกร
มาบริหารในรปู ของโครงการ ไมว าจะเปน หนว ยงานของรัฐหรอื หนว ยงานเอกชน และไมวาจะเปน
องคก รขนาดใหญหรือองคก รขนาดเล็กกต็ าม การจดั การงานโครงการก็เปนท่ีนิยมอยางแพรหลาย
การทาํ ความเขาใจเก่ียวกบั การจดั การงานโครงการเปนส่ิงที่นาสนใจท่ีสามารถนําไปใชประโยชน
ไดสาํ หรับนกั บรหิ ารโดยท่ัวไป

ความหมายของโครงการ
1. โครงการหมายถึง งานทม่ี กี ารดําเนนิ การในขอบเขตท่ีจาํ กดั โดยมุงหวังความสําเรจ็ ของงาน

เปนสาํ คญั
2. จากความหมายขา งตน มีสาระสําคญั ดังนี้
2.1 เปน งานทมี่ ขี อบเขตจาํ กดั ไดแก
2.1.1 ปริมาณงานทีจ่ ํากัด งานโครงการจะเปนงานท่ีมีเนื้องานจํากัด เชน

โครงการจดั งานฉลองปใ หม โครงการกอ สรางสะพาน โครงการรณรงคงดสูบบุหรี่ในท่ีสาธารณะ
โครงการขยายตลาดสนิ คา ในภาคอสี าน โครงการปรบั ปรุงประสิทธิภาพการผลิตในโรงงาน เปน ตน

2.1.2 มีเวลาท่ีจํากัด โครงการจะมีการจํากัดเวลาการดําเนินการ เพ่ือให
เห็นความสําเรจ็ ในเวลาทแ่ี นนอน เชน 1 สัปดาห 3 เดือน 1 ป เปน ตน

2.2 เปน งานท่ีตอ งการเหน็ ความสําเร็จท่ชี ัดเจน จะมีการประเมินผลงานเม่ือส้ินสุด
โครงการเพื่อวัดผลงานวามคี วามสําเร็จมากนอยเพียงใด

ลกั ษณะของโครงการ ในเรื่องของการวดั ความสําเร็จของงานจะแตกตางจากการ
ดําเนนิ งานปกติทว่ั ไป งานโครงการตองการวดั ความสําเร็จของงานในเนื้องานโครงการเทาน้ันวามี
ความสําเร็จมากนอยเพียงใด สวนการวัดความสําเร็จของงานทั่วไปจะวัดความสําเร็จของงานใน
ระยะเวลาหนึง่ วา มคี วามสําเรจ็ เพียงใด และยงั มกี ารดําเนินการตอ ไป ซง่ึ เม่อื ครบระยะเวลาหนึ่งก็จะ
มีการวดั ผลงานเปน ชว ง ๆ ตอ ไป เชน กําหนดวัดผลงานเดอื นละครัง้ หรอื วดั ผลงานเปนรายไตรมาส
หรือเปน รายป เปนตน

ความสําคญั ของโครงการ
การดําเนินโครงการมีการใชทรัพยากรตา ง ๆ ขององคกร ซึ่งเกย่ี วพนั กับคาใชจายท่ีเกิดข้ึน

จากการใชท รัพยากร การกําหนดงานโครงการมีการจดั ทาํ งบประมาณทต่ี องใชต ลอดโครงการและ
กําหนดระยะเวลาส้ินสุดของโครงการ หากการดําเนินโครงการเสร็จส้ินตามระยะเวลาท่ีกําหนด
จะมกี ารใชเงินตามงบประมาณ แตหากการดําเนินงานโครงการมีการเล่ือนกําหนดเวลาแลวเสร็จ
ออกไปจะมีผลทําใหตองเพิ่มงบประมาณคาใชจาย การดําเนินงานโครงการจึงตองมีการควบคุม
เวลาใหแลวเสร็จตามระยะเวลาท่ีกาํ หนด เพ่ือควบคุมตนทุนคาใชจายและผลกระทบตาง ๆ
ทอี่ าจเกดิ ขนึ้ ได

54

ลักษณะของงานโครงการ
1. งานโครงการเปน งานท่ีมีกาํ หนดระยะเวลาท่ีแนนอน มีระยะเวลาเร่ิมตนและระยะเวลา
สิ้นสดุ ซง่ึ แตกตางจากการดําเนนิ การประจํา จะมรี ะยะเวลาเรมิ่ ตน แตจะมีการกําหนดเวลาส้ินสุดท่ี
แนนอน ระยะเวลาการดําเนินการของโครงการมีระยะเวลาแตกตางกันตามลักษณะของเนื้องาน
โครงการบางลักษณะมีระยะเวลาสั้นต้ังแต 1 สัปดาห ถึง 1 ป เชนโครงการจัดงานคอนเสิรต
หารายได โครงการสรา งสะพานลอยสาํ หรับคนขามถนน
2. งานโครงการมีการบริหารแยกออกจากงานประจํา ลักษณะของงานโครงการจะมีการ
จัดสรรงบประมาณและทรัพยากรแยกออกจากหนวยงานประจํา บางโครงการมีการแยกจาก
หนว ยงานประจาํ อยา งเดนชดั ไดแ ก งานโครงการพิเศษ ซ่ึงจะมีงบประมาณของโครงการโดยตรง
มกี ารจัดสรรทรัพยากรเพอื่ ใชในโครงการโดยตรง สว นบางโครงการอาจจะมีการแยกจากหนวยงาน
เปนบางสวนและดําเนินการควบคูก ับหนวยงานประจํา โครงการลกั ษณะนจ้ี ะมงี บประมาณท่ีใชใน
โครงการเทาที่จําเปนและทรัพยากรสวนหนึ่งจะใชรวมกับหนวยงานประจํา ไดแก แผนงาน
โครงการตาง ๆ
3. งานโครงการจะมีผูบริหารโครงการรับผิดชอบงานโครงการโดยตรง เพื่อใหการ
ดาํ เนินงานโครงการมีความเดนชัด มีผูทําหนาที่จัดการและตัดสินใจโดยตรง ทาํ ใหงาน
มีความกาวหนาตามลาํ ดับ หากงานโครงการไมเ ปน ไปตามแผนงานก็สามารถระบผุ รู บั ผิดชอบได
4. งานโครงการมีการประเมินผลงานท้ังโครงการเมื่อสิ้นสุดโครงการ งานโครงการจะ
เกย่ี วขอ งกบั รายรบั และรายจายทีเ่ กิดขึน้ ในการดําเนินการ เม่ือส้ินสุดโครงการจะมีการประเมินถึง
ผลงานที่ไดรับวาเปนไปตามวัตถุประสงคของโครงการหรือไม และมีรายรับรายจายเปนอยางไร
เพอื่ ประเมินวาโครงการมีความสําเร็จมากนอ ยเพียงใด แตกตางจากการดําเนินงานประจําจะมีการ
ประเมนิ ผลตามระยะเวลาชวงหน่งึ เชน 1 เดือน 3 เดือน หรือ 1 ป เปนการวัดผลสําเร็จในชวงเวลา
หนง่ึ เทานัน้ ไมใ ชการวดั ผลสําเร็จตลอดอายุของการดําเนนิ การ

55

ตวั อยางการจดั งานรปู โครงการของบรษิ ทั รับเหมากอ สรา งแหง หนง่ึ เปน ดงั นี้

บริษัทรับเหมา
กอสราง

ฝา ยวางแผนงาน

ฝา ยการตลาด ฝายบุคลากร ฝา ยวิศวกรรม ฝายกอสรา ง ฝายจดั ซ้อื วสั ดุ ฝายบญั ชี
และการขาย และสถาปต ย อุปกรณ และ
การเงิน
กรรม

โครงการ ฝายการตลาด ฝา ยบคุ ลากร ฝายวิศวกรรม ฝายกอสรา ง ฝายจดั ซอ้ื วสั ดุ ฝายบญั ชี
กอสราง และการขาย และสถาปต ย อุปกรณ และ
สะพานขาม การเงนิ
แมน า้ํ กรรม

โครงการ ฝายการตลาด ฝายบุคลากร ฝายวิศวกรรม ฝา ยกอสรา ง ฝายจดั ซอ้ื วสั ดุ ฝา ยบญั ชี
กอ สรางศนู ย และการขาย และสถาปตย อุปกรณ และ
การเงนิ
ราชการ กรรม
จังหวัด

โครงการสราง ฝายการตลาด ฝา ยบุคลากร ฝา ยวศิ วกรรม ฝายจัดซอื้ วสั ดุ ฝายบัญชี
เข่ือน และการขาย และสถาปตย อุปกรณ และการเงิน
ฝายกอ สรา ง
กรรม

56

เทคนคิ การบริหารงานโครงการ
1. เทคนิคการดําเนินงานโครงการ การดําเนินงานโครงการมีลักษณะคลายการจัดการ
องคกรโดยเริ่มจากการกําหนดวัตถุประสงคของโครงการใหชัดเจนวาตองการทําอะไร จาก
วตั ถปุ ระสงคจ ะนาํ มาวางแผนของโครงการ ดงั นี้

วตั ถุประสงคของโครงการ

แผนงานของโครงการ

การวางแผนงานของโครงการก็เหมือนการวางแผนโดยทั่วไปวาจะใหใครทําอะไร ที่ไหน
และอยา งไร ซึง่ เปนการกําหนดกิจกรรมท่ีทําและกําหนดการใชทรัพยากรตาง ๆ ท้ังคน เงิน วัสดุ
อุปกรณ ตลอดจนวิธีการ ทรัพยากรเหลานี้จะถูกตีมูลคามาเปนงบประมาณที่ใช หรือแผนงาน
โครงการไดร ับการอนุมัตใิ หดาํ เนินการแลว จะมีการจัดโครงสรางองคกร จัดบุคลากรเขาทาํ งาน
มกี ารอาํ นวยการและการควบคุมงานเชนเดยี วกบั การจดั องคก ร

วตั ถปุ ระสงค
ของ

โครงการ

แผนการ จดั โครงสรา ง จดั บคุ ลากร อํานวยการ ควบคมุ
ของ องคกรของ เขาทํางาน งาน
โครงการ
โครงการ

การวางแผนงานของโครงการเพื่อกําหนดแนวทางปฏิบัติใหสามารถดําเนินการโครงการ
สําเร็จไดต ามวตั ถปุ ระสงคท ีต่ อ งการ การจดั โครงสรางองคกรของโครงการเพือ่ ใหเ หน็ ภาพท่ชี ัดเจน
ในการปฏิบตั งิ านรองรับแผนงานของโครงการ การจัดบคุ ลากรเขาทํางานตามโครงสรา งองคก รของ

57

โครงการเพือ่ ใหม ีบุคลากรท่จี ะปฏิบตั ิงานตามแผนงานของโครงการ ตลอดจนมกี ารอาํ นวยการและ
ควบคมุ งานเพื่อใหง านมีการปฏิบตั ติ ามขั้นตอนของแผน เกิดความสําเร็จตามแผนได

2. เทคนคิ การจดั การทรพั ยากรในงานโครงการ
2.1 เทคนิคการจัดการบุคลากร เนื่องจากงานโครงการเปนงานท่ีมีกําหนดเวลา

โดยเฉพาะโครงการที่มีกําหนดเวลาสั้น การจัดหาบุคลากรเขาทํางาน ควรจัดหาบุคคลท่ีมีความรู
ความสามารถท่เี หมาะสมเขา ทํางานในโครงการ โดยไมต องมกี ระบวนการพัฒนาบุคลากรกอนเขา
ทํางาน ตลอดจนในระหวางการดําเนินงานโครงการก็จะไมมีข้ันตอนการพัฒนาบุคลากรเชนกัน
สาํ หรับโครงการทมี่ รี ะยะเวลาดาํ เนินการยาวนานหลายป อาจมีการพัฒนาบุคลากรกอนเขาทํางาน
หรือพัฒนาบุคลากรในระหวางดําเนินการก็ไดแตจะพัฒนาบุคลากรเทาที่จําเปนตอการดําเนินงาน
โครงการใหเ สรจ็ สนิ้

2.2 เทคนคิ การจัดหาวัสดุอุปกรณและเครื่องจักร การจัดหาวัสดุในงานโครงการ
ควรจดั หาเทาทจี่ ะตอ งใชในงานโครงการเทานั้น ไมจ ําเปน ตองมีวสั ดคุ งเหลือเหมือนการดําเนินงาน
ประจํา เพราะหากมีสินคาคงเหลืออาจไมมีประโยชนท่ีจะใชไดตอไป สวนการจัดหาอุปกรณท่ีมี
มูลคา ไมสูงนัก ก็จัดซื้อเทาที่จําเปนตองใช สําหรับอุปกรณที่มีราคาสูงหรือเครื่องจักรท่ีมีราคาสูง
ควรใชวิธีการเชาซึ่งจะทําใหตนทุนรวมมีคาตํ่ากวา และเมื่อสิ้นสุดโครงการก็จะไมตองเหลือ
อปุ กรณห รือเคร่อื งจกั รเกา ท่จี ะเปน ภาระแกโ ครงการ

2.3 เทคนิคการจัดสรรการเงิน การจัดสรรการเงินในงานโครงการจะเนนการใช
เงนิ ทนุ หมนุ เวียนเปน หลัก การลงทุนในสินทรพั ยถ าวรควรจะใหมนี อยทีส่ ุดเทาท่ีจาํ เปน หรอื อาจไม
ควรมสี ําหรับงานโครงการที่จําเปน ตองใชสินทรัพยท ี่มรี าคาสงู เชน ทด่ี ิน อาคาร เคร่อื งจักร ควรใช
วิธกี ารเชา เพอ่ื ลดการใชเงนิ ทนุ ถาวรซึง่ เปนเงินทุนระยะยาว และเมื่อส้ินสุดโครงการก็จะไมตองมี
ภาระกับสนิ ทรัพยถาวรเหลาน้ี อีกทง้ั ยังทําใหตนทนุ รวมในการลงทุนตา่ํ กวาดว ย

3. เทคนคิ การบรหิ ารเวลาในงานโครงการ
เวลาในการดําเนินงานโครงการเปนส่งิ สาํ คญั หากโครงการลาชาออกไปจากแผนงานจะมี
ผลตอ คาใชจา ยทสี่ ูงข้นึ การดาํ เนนิ งานโครงการจึงตองมีการควบคุมเรื่องเวลาเพ่ือใหงานเสร็จส้ิน
ตามแผนงาน
โดยปกติงานโครงการหนึ่ง ๆยอ มแบงออกเปนกิจกรรมยอย ๆ หลาย ๆ กิจกรรม แตละกิจกรรม
มีความสมั พันธทสี่ ามารถเขยี นเปน แผนผงั แสดงความสัมพนั ธกันไดใ นลักษณะของโครงขายงาน

กิจกรรม
ใหผูเรยี นเขยี นโครงการอาชพี ของตนเองมา 1 อาชีพ

58

3. การใชว สั ดอุ ุปกรณ
เคร่ืองมือ หมายถึง ส่ิงตาง ๆ ท่ีมนุษยคิดคนข้ึนหรือประดิษฐขึ้นมาใชเพ่ือความสะดวก

รวดเรว็ ประหยัดเวลาและแรงงาน
วสั ดุ หมายถึง สิ่งที่ใชแลวสิ้นเปลืองและหมดไป เชน เน้ือ สารใหสี เกลือ ขาว กระเทียม

พริกข้หี นู
อุปกรณ หมายถึง สิง่ ทใ่ี ชแลว ยังคงเหลือ สามารถใชไดอ กี เชน เคร่ืองบดเนื้อ เครื่องอัดไส

เคร่ืองชง่ั ชนิดละเอียดและชนิดหยาบ อปุ กรณเ ครือ่ งครวั ตาง ๆ ไดแก มีด เขียง ถาด กะละมงั หมอ เตา
ยกตัวอยา ง การทาํ แหนม

การทําแหนม
การท่จี ะทาํ แหนมใหมีคุณภาพดี จําเปนตองรูจักเลือกใชวัตถุดิบ วัสดุอุปกรณตาง ๆ ท่ีใช
ทําแหนมอยางเหมาะสม ผูบริโภคหรือผูประกอบการเกี่ยวกับการใชเนื้อ เพื่อนําไปแปรรูป
ทําผลิตภัณฑแ หนมควรจะทราบถงึ ส่งิ ตา ง ๆ ท่มี ีผลตอ คณุ ภาพของผลิตภัณฑแหนมท่ีตองการ และ
ส่งิ สาํ คญั อันดับแรกทจ่ี ะตอ งคาํ นงึ ถึงกค็ ือ คณุ ภาพของวตั ถุดิบท่จี ะใช เพราะวาคุณภาพของผลิตภัณฑ
ขน้ั สดุ ทา ยจะดไี ปไมไ ดถ า วตั ถดุ บิ คณุ ภาพดอย ฉะนั้นควรทจ่ี ะรจู ักกับวัตถุดบิ ตาง ๆ ในการทําแหนม
ไดแ ก
1. เนือ้ หมายถึง เน้อื ทีไ่ ดจ ากสัตวเ พ่ือนํามาใชเปนอาหาร ซึ่งรวมถึงกลามเนื้อ และอวัยวะ
ตาง ๆ เชน ตบั หัวใจ และสวนอื่น ๆ ที่บริโภคได เนื้อจากสัตวชนิดตาง ๆ ไดแก โค กระบือ สุกร
แพะ แกะ เปนตน เน้ือสัตวจะมีสวนประกอบทางเคมีแตกตางกันไป ขึ้นอยูกับสภาพของสัตว
แตละชนิดหรืออายุตางกัน โดยท่ัวไปกลามเน้ือของสัตวจะมีสวนประกอบทางเคมี ไดแก น้ํา
โปรตนี ไขมัน คารโ บไฮเดรต วิตามนิ เอ็นไซม สี และแรธาตุตาง ๆ เปนตน
2. สารใหสี การทําแหนมในระดับชาวบาน มักมีการเติมดินประสิวลงไปดวยเล็กนอย
เพ่ือใหเ กดิ สแี ดงสวย โดยปรมิ าณที่ใชเตมิ นัน้ ไมไ ดมกี ารชั่ง ตวง วดั ใชประมาณเองตามความชํานาญ
ท่ีปฏิบัติมา ซ่ึงนับวาเปนอันตรายตอผูบริโภค เพราะสารใหสีดังกลาวจัดเปนวัตถุเจือปนอาหาร
พวกไนเตรทและไนไตรท ซ่ึงมกี ฏหมายควบคมุ กําหนดปรมิ าณการใช โดยอนญุ าตใหใชไดไมเกิน
200 - 500 มิลลิกรัมตออาหาร 1 กิโลกรัม ซ่ึงตองคํานวณในรูปโซเดียมไนเตรท และโซเดียม
ไนไตรทตามลาํ ดบั ปจ จุบนั การใชไนเตรทและไนไตรท ผสมกับอาหารมีวตั ถุประสงค 3 ประการ คอื
2.1 เพื่อชวยใหอ าหารโดยเฉพาะเนอื้ สัตวมีสีแดงคงทน ไมเสอ่ื มสลายไป ขณะหุงตม
2.2 ทาํ ใหอ าหารมีรสชาติและกลิ่นเฉพาะ
2.3 ทาํ ใหเ ก็บอาหารไวไ ดนาน ไนเตรท ไนไตรท จะทําหนาท่ีเปนสารกันเสีย ปองกันการ
เจริญเติบโตของจุลนิ ทรีย โดยเฉพาะพวกทีท่ าํ หนาท่ีใหเ กดิ การบดู และพวกทีส่ รางสารพิษ สารใหสีท่ี
ขอแนะนําใหใช คือ ผงเพรก ผงเพรกเปนสารเคมีพวกสารประกอบไนเตรทไนไตรท ใชใสลง

59

ผลติ ภัณฑ เพอ่ื ใหเกดิ กลิ่นและรสท่ีตองการ ทําลายจุลินทรียท่ีเปนพิษและทําใหเกิดโรค และเพ่ิม
ลงไปเพือ่ ทําใหผ ลิตภัณฑม ีสดี ขี ึน้

3. สว นผสมอื่น ๆ
เกลือ การเติมเกลือประมาณ 2 - 3 % ของน้ําหนักอาหาร จะชวยทําหนาที่ปองกัน ไมให
จลุ นิ ทรยี อ ื่น ๆ เจริญได และชว ยดึงน้าํ และน้ําตาลจากเน้ือ และยังสามารถทําหนาที่เปนสารกันบูดได
วัตถปุ ระสงคข องการใสเ กลือในแหนม คือ ทําใหเ กดิ รสเคม็ และทาํ ใหแหนมเกบ็ ไวไ ดน าน ปรมิ าณ
เกลือท่ีใสถานอยเกินไป จะทําใหแหนมเนาเสียได และถาใสเกลือมากเกินไปแหนมท่ีไดจะมีรส
เปรี้ยวนอยกวา รสเคม็
ขาว ขาวทีใ่ สล งในแหนมเปน ขาวทผี่ านการหุงตมจนสกุ แลวใชไ ดทงั้ ขา วเจา และขาวเหนียว
การใสขาวลงไปก็เพ่ือเปนแหลงคารโบไฮเดรตแกแบคทีเรียที่สรางกรดแลคติก ซึ่งเปนตัวที่
ทาํ ใหแหนมมีรสเปร้ียว
กระเทียม ตามปกติมักจะบดกระเทียมใหละเอียดกอนแลวจึงใสลงในผลิตภัณฑ การใส
กระเทียมจะใหผลทงั้ ในแงเพิ่มกล่ินหอมและรสชาติของแหนม และยังชวยเปนสารกันบูดไดดวย
โดยจะใสป ระมาณ 10 % ของนํ้าหนักอาหาร
พรกิ ขห้ี นู การทําแหนมอาจจะมีการเติมพริกขี้หนูเปนเม็ด ๆ พริกข้ีหนูท่ีเติมน้ัน นอกจาก
จะใหร สเผด็ เมอ่ื บริโภคแลว ยังชว ยเพ่ิมสสี นั ทส่ี วยงามใหก บั แหนมอีกดวย
วัสดอุ ปุ กรณในการทาํ แหนม
การทําแหนมบริโภคกนั เองภายในครวั เรือนไมจ ําเปน ตอ งใชว สั ดอุ ปุ กรณท่ียุงยาก แตถามี
การผลิตเพ่ือจําหนายในปริมาณมาก ๆ จะมีอุปกรณชวยทุนแรงในการผลิต ซึ่งอุปกรณตาง ๆ ที่
เกย่ี วขอ งกับการทาํ แหนมมดี งั นี้
1. เครือ่ งบดเนื้อ
2. เครอ่ื งอัดไส
3. เครื่องชัง่ ชนิดละเอยี ดและชนดิ หยาบ
4. อปุ กรณเ ครอ่ื งครัวตาง ๆ ไดแก มีด เขยี ง ถาด กะละมัง หมอ เตา

4. การใชแรงงาน
แรงงาน หมายถึง บคุ คลที่ผูประกอบการจางมาใหปฏิบัติงานตามความเหมาะสมของงาน
และความสามารถของแตละบุคคล ซึ่งมีท้ังแรงงานประเภทท่ีมีความชํานาญงานหรือแรงงานท่ีมี
ฝมือ แรงงานประเภทไรฝมือที่ตองใชกําลังในการปฏิบัติงาน เชน คนงานแบกหาม และแรงงาน
ประเภทวิชาการท่ีตองใชมันสมอง เพ่ือชวยใหการวางแผน การกําหนดนโยบาย และการ
ประเมินผลใหธุรกิจดําเนินไปอยางราบรื่น และประสบความสําเร็จตามแผนท่ีกําหนดไว ดังนั้น
เจา ของกจิ การหรอื ผูประกอบการจาํ เปน จะตอ งเลือกบคุ ลากรท่ีมีความรู ความสามารถมาทาํ งานตาม

60

ความถนัดของแตละบคุ คลเพอ่ื ประสทิ ธิภาพของงาน ทั้งน้ี นายจางจะตองจายเงินเดือน คาจาง คา
คอมมิชช่ัน และสวัสดกิ ารอ่ืน ๆ ใหแกพ นกั งานอยางเหมาะสม

สรปุ ความสามารถของมนษุ ยท่ีถกู นาํ มาใชใ นการผลิต เพือ่ ทําใหเ กิดเปน สินคาหรอื บริการ
ข้ึนมา แรงงานนับเปนทรัพยากรท่ีสําคัญที่สุด ถาปราศจากแรงงานและทรัพยากรตาง ๆ ที่กลาว
มาแลวทัง้ หมด ก็ไมสามารถนําออกมาใชประโยชนไดผลตอบแทนของแรงงานก็คือ คาจาง มาก
หรือนอยขนึ้ อยูกับความสามารถและชนิดของงานนัน้ ๆ

ประเภทของแรงงาน
ตลาดแรงงานประเทศไทยไดแ ยกประเภทของแรงงาน ดงั นี้
1. แรงงานประเภทปญญาชน แรงงานประเภทน้ี ไดแ ก ผูท่จี บการศกึ ษาในระดบั อดุ มศกึ ษา
มีความรูและมีสติปญญาดีแตไมคอยมีฝมือในวิชาชีพ ในแตละปจะมีแรงงานประเภทน้ีเขาสู
ตลาดแรงงานเพิม่ ข้ึน
2. แรงงานไรฝมือ แรงงานประเภทนี้ไมคอยมีปญหานักในอาชีพเกษตรกรรมแตกําลังมี
ปญหาในดา นอุตสาหกรรม ทต่ี ลาดแรงงานไมตองการเทาทค่ี วร
3. แรงงานประเภทฝมือ แรงงานประเภทนี้ตองผานการฝกอบรมหรือมีประสบการณ
ทาํ งานมากพอสมควร เชน ชา งยนต ชางไม ชา งปูน ชา งไฟฟา เปน ตน
4. แรงงานที่ใชค วามรูความชํานาญพิเศษ แรงงานประเภทน้ีจะตองฝกอบรมมาเปนระยะ
เวลานานจดั เปนแรงงานท่ียังขาดแคลน ดังนั้น จึงไมมีปญหาการวางงานปจจุบันรัฐบาลกําลังเร่ิม
ผลิตแรงงานประเภทน้ีใหเขาสูตลาดแรงงานมากข้ึน เพื่อใหเพียงพอกับความตองการของ
ตลาดแรงงาน แรงงานประเภทน้ี ไดแ ก แพทย วศิ วกร สถาปนิก นกั วิทยาศาสตร เปนตน

ตลาดแรงงาน
ตลาดแรงงานในประเทศ แบงไดเ ปน 4 ภาค คอื
1. ตลาดแรงงานภาครัฐ ไดแก แรงงานภาครัฐและรัฐวิสาหกิจ เชน กระทรวงตาง ๆ
การไฟฟาสว นภูมภิ าค องคก ารโทรศพั ทแ หง ประเทศไทย เปนตน
2. ตลาดแรงงานภาคอุตสาหกรรม ไดแก แรงงานในเมืองท่ีประกอบธุรกิจ การผลิต
การแปรรูปการผลติ เชน สถานประกอบการ โรงงานตา ง ๆ ธรุ กจิ กอ สราง เปน ตน
3. ตลาดแรงงานภาคเกษตรกรรม ไดแก แรงงานในชนบทที่มีอาชีพทําไร ทํานา ทําสวน
และกิจการอ่ืน ๆ ทเ่ี ก่ยี วกบั การเกษตร จดั เปน แรงงานท่ีทํางานไมสม่ําเสมอ อาจมีการวางงานตาม
ฤดกู าล หรอื มกี ารทาํ งานตา่ํ กวาระดับท่คี วรจะเปน เชน ในฤดูฝนเกษตรกรจะทําไร ทํานา มีการใช
แรงงานมาก แตพ อฤดแู ลง หรือหลงั เก็บเก่ยี วพืชไรห รือขา วแลวกจ็ ะเกิดการวา งงานข้ึน
4. ตลาดแรงงานภาคพาณิชยกรรม ไดแก แรงงานท่ีประกอบการคา หรือการบริการ เชน
การคา ขายปลกี -สง การโรงแรม ภตั ตาคาร การธนาคาร ธุรกิจทองเทยี่ ว ธุรกิจสง ออก เปนตน

61

5. การใชส ถานท่ี
สถานท่ี หมายถงึ อาคาร บริเวณทีป่ ระกอบอาชีพธุรกิจของผปู ระกอบการ ดงั กลาว
6. การใชท ุน
ทุน หมายถึง เงินทุนสวนตัวของเจาของ หรือ เงินจากหุนสวนธุรกิจท่ีตกลงปลงใจจะมา
สรา งธรุ กจิ ใหมร ว มกนั นาํ มากองกนั ไวกอ นเร่มิ ตน ทําธุรกิจ
ทนุ หมายถงึ ปจจัยในการผลิตท่ีใชในการสรางสนิ คาหรือบริการอื่น ๆ ที่มนุษยเปนผูผลิต
และไมเ กิดขน้ึ เองตามธรรมชาติ สินคาและบรกิ ารนน้ั ๆ จะตอ งไมใชต ัวทุน แมว าทนุ น้นั สามารถที่
จะเสอ่ื มราคาลงได สินคาประเภททุนสามารถรับมาไดโดยใชเงินหรือเงินทุน ในการเงินและการ
บัญชี คําวาทุนหมายถึงความมั่งค่ัง โดยเฉพาะความม่ังค่ังท่ีใชในการเปดกิจการ ทุนเปนหนึ่งใน
ปจจยั ในการผลติ ปจ จยั อ่นื ๆ รวมไปถงึ ท่ดี ิน แรงงาน และองคกร ผูประกอบการ หรือการบริหาร
จัดการ ซ่งึ คุณสมบัตดิ งั ตอไปน้ีจดั วาเปน ทุน
1. สามารถนําไปผลิตสนิ คาอ่ืน ๆ ได อยใู นรูปของปจ จยั ในการผลติ
2. ถูกสรางขึ้นมาอีกทีหน่ึงโดยแตกตางจาก "ท่ีดิน" ที่ซึ่งหมายถึง ปจจัยในการผลิตท่ี
เกดิ ขึน้ เองตามธรรมชาติ เชน พื้นทท่ี างภมู ศิ าสตร และทรัพยากรทางธรรมชาติ เชนแรธ าตุ
3. ไมไดถูกใชในการผลิตเปนหลักโดยสมบูรณซ่ึงทําใหแตกตางจากสินคากึ่งสําเร็จรูป
(ยกเวนคาเสอื่ มราคา)

การจดั การกบั การลงทนุ ในธุรกิจ
มีความเขาใจกันวาการจัดการกับการลงทุนในธุรกิจเปนส่ิงเดียวกัน เนื่องจากในอดีต
การจดั การกับการลงทุนในธุรกิจมีลักษณะทก่ี ลมกลืนกัน ธุรกิจแรกเร่ิมภายในประเทศมาจากธุรกิจ
ในครัวเรือนและมีขนาดเล็ก เจาของกิจการตัดสินใจลงทุนประกอบธุรกิจและดําเนินธุรกิจดวย
ตนเอง แมภายหลังธุรกิจมีขนาดเติบโตข้ึน เจาของยังคงดําเนินธุรกิจดวยตนเอง ความสัมพันธ
ระหวางการจดั การกับการประกอบธุรกิจจึงกลมกลืนกันอยางแนบแนน จนกอใหเกิดความเขาใจ
ดังกลาว หากไดมีการวิเคราะหในรายละเอียดอยางแทจริงแลว จะเห็นความแตกตางระหวาง
การจัดการกบั การลงทนุ ในธุรกิจ โดยพจิ ารณาถงึ หลกั บุคคล หนา ที่ และวัตถุประสงค ดังน้ี

ลกั ษณะ บคุ คล หนาท่ี วัตถุประสงค
ตัดสินใจลงทุน ตอ งการผลกําไรจากการ
1. การลงทนุ ในธุรกจิ เจา ของ ลงทนุ ในธรุ กจิ
ตัดสนิ ใจจดั การทรัพยากร เพอื่ ใชท รัพยากรตา ง ๆ ไดมี
2. การจัดการ ผจู ดั การ ประสิทธิภาพสงู สุด

62

ตดั สินใจ การจัดการ

เจาของ ลงทนุ ในธุรกจิ ผจู ดั การ

ตอ งการผลกาํ ไร ใชทรัพยากรอยางมี
ประสทิ ธภิ าพ

จากตารางและแผนภาพดังกลาว เจาของธุรกจิ ในฐานะผทู ตี่ ดั สินใจเลือกลงทนุ ในธุรกิจ ซึ่ง
ตองลงทนุ ในทรพั ยากรตา ง ๆ เพ่อื มงุ หวงั ผลกําไรจากการลงทุน ผูทําหนาท่ีนําทรัพยากรตาง ๆ มา
จัดการ คือ ผูจ ัดการ ซึ่งตองรับผิดชอบตอการนําทรัพยากรที่มีอยูมาใชใหเกิดประโยชนสูงสุดตอ
ธรุ กจิ ซึง่ จะทําใหธ รุ กิจไดร บั ผลกําไรตามทคี่ าดหวงั ของเจา ของ

ในธรุ กิจขนาดใหญการแบงแยกหนาท่ีระหวางเจาของและผูจัดการจะมีความชัดเจน แต
สําหรับธุรกิจขนาดยอม เจาของมักจะเขาจัดการธุรกิจดวยตนเอง กลาวคือ เปนทั้งผูลงทุนและ
ผูจดั การทรพั ยากรดวยตนเอง

2. การจดั การการตลาด

2.1 การกําหนดทิศทางการตลาด
เปนการศึกษาตลาดจากปจ จยั ภายนอกและภายในทาํ ใหผปู ระกอบการวางแผนการตลาดได
อยา งมน่ั ใจและสามารถบอกรายละเอียดในการดาํ เนินงานไดอ ยา งชดั เจน

การวจิ ัยการตลาดและขอมลู การตลาด
การวจิ ัยการตลาดหรือการศึกษาตลาดจะตอ งพิจารณาถึงพฤติกรรมผูบริโภค มีข้ันตอนใน
การวจิ ยั ดงั น้ี
1. การศกึ ษาโอกาสหรอื การศกึ ษาตลาด ผปู ระกอบการจะตอ งศกึ ษาใน 2 เรอ่ื ง คือ
การศึกษาโอกาสทางการตลาด เปน การศกึ ษาพฤตกิ รรม ผบู ริโภค และการศึกษาสถานการณทาง
การตลาด เปนการศึกษาส่ิงแวดลอมภายในและภายนอกของกิจการ ประกอบดวย

1) การศึกษาจดุ แข็ง เปน การศกึ ษาถงึ ขอดีหรือจดุ แข็งของสินคาหรอื บรกิ าร
2) การศกึ ษาจดุ ออน เปนการศึกษาขอเสียหรือปญ หาที่เกิดจากองคป ระกอบทาง
การตลาด
3) การศึกษาโอกาส เปน การศกึ ษาขอ ไดเปรียบหรอื สง่ิ ทีเ่ อื้ออาํ นวยใหแกก จิ การ
4) การศึกษาอปุ สรรค เปน การศกึ ษาปญ หา อปุ สรรคทจ่ี ะเกดิ ขน้ึ
2. การกาํ หนดวตั ถุประสงคทางการตลาด
3. การเลอื กตลาดเปา หมาย
4. การศกึ ษาพฤตกิ รรมผบู รโิ ภค

63

5. การศกึ ษาสวนประสมทางการตลาด ไดแ ก ดา นผลติ ภัณฑ ดา นการสง เสริมการตลาด
ดา นแผนการจดั จําหนา ย ดา นแผนราคา

2.2 การหาความตองการของตลาด
ความจาํ เปนและความตองการ
ความจําเปน หมายถงึ ความตอ งการขัน้ พ้ืนฐาน เปน ตวั ผลักดันใหเกดิ พฤติกรรมเพื่อสนอง
ความตองการน้ัน ความตองการในสิ่งจําเปนพื้นฐานในการดํารงชีวิต ไดแก ปจจัย 4 จะเปนส่ิงท่ี
สําคัญตอชวี ติ ไมม ไี มไ ด
ความตองการ หมายถึง ความตองการอยากได อยากมี อยากเปน แตไมมีก็ไมเดือดรอน
แกช ีวิต เปน การแสดงออกหรอื พฤติกรรมท่ตี องการสนองความตองการขั้นพ้ืนฐาน ซ่ึงหลอหลอม
จากสภาพแวดลอมและบุคลิกสวนตัว
การตลาด หมายถึง กระบวนการวางแผนและการปฏิบัติตามแนวคิด การกําหนดราคา
การสงเสริมการตลาด และการจดั จาํ หนา ยสินคา และบริการ เพือ่ สรางใหเ กดิ การแลกเปลี่ยนท่ีทําให
ผูบ รโิ ภคไดร ับความสขุ ความพอใจ และบรรลวุ ตั ถุประสงคข ององคกร
จดุ สําคัญของการตลาด
1. ทําใหเกิดการเปลยี่ นแปลงที่ทําใหผ ูบ ริโภคไดรับความพงึ พอใจ
2. เปนการแลกเปลี่ยนความคดิ สนิ คา และบรกิ าร
ความสําคัญของการตลาด
ความสําคญั ตอ บคุ คล
1. สรา งอาชพี
2. อํานวยความสะดวกใหลูกคา
ความสาํ คญั ตอ องคก รธรุ กจิ
1. สรา งรายไดใ หอ งคก ร
2. กอใหเ กดิ ธุรกจิ ใหมเ พ่ิมมากข้นึ
ความสาํ คญั ตอ เศรษฐกจิ และสงั คม
1. สรา งรายไดใหป ระเทศ
หนา ท่ที างการตลาด
1. หนา ที่ท่ีจะทําใหมกี ารโอนกรรมสิทธิ์ของสินคาจากผขู ายไปสผู ูซอื้

1.1 การซือ้
- หาความตอ งการซื้อ
- การเลือกแหลง ซื้อ
- การพจิ ารณาความเหมาะสมของสินคา

64

1.2 การขาย เปน การสรางอุปสงค

2. หนา ท่เี กยี่ วกบั การจัดสงสินคา

2.1 การขนสง การขนสงทีต่ นทนุ ต่ํา รวดเรว็ และเหมาะสมกบั สนิ คา

2.2 การจดั เก็บสนิ คา

3. หนา ท่ีอํานวยความสะดวกตาง ๆ

3.1 การเงิน

3.2 ความเสย่ี ง

3.3 สารสนเทศทางการตลาด

3.4 การจัดมาตรฐานและแบงเกรดของสินคา

4. สารสนเทศทางการตลาดและการวิจัยตลาด

- เกบ็ รวบรวมขอ มูลทางการตลาดมาใชในการวเิ คราะหและวจิ ัย

5. การเกบ็ รกั ษา

- เก็บรกั ษาใหพอกบั ความตองการของลกู คา และไมน านเกนิ ไปจนลา สมยั

6. การจัดมาตรฐานและคณุ ภาพของสนิ คา

- ไดม าตรฐานตรงความตอ งการลกู คา

7. การขาย

- กระตุนลกู คา ใหซ ้ือสินคาไดมากและเร็วขึ้น ซ่ึงกจิ กรรมหลักไดแ ก

1. การโฆษณา - การใชพ นกั งานขาย

2. การสงเสริมการขาย - การประชาสมั พนั ธ

8. การเงิน

- บริหารเงนิ ใหอ ยใู นงบที่ประมาณไว

9. การรับภาระเสยี่ งภยั

- หาสาเหตุและหาทางปองกนั ปญ หาทีอ่ าจเกิดข้ึน

กิจกรรม
ใหผ ูเรยี นบอกหนาทีท่ างการตลาดมอี ะไรบาง อธบิ ายมาพอเขาใจ

65

2.3 การขนสง
การขนสง หมายถึง การเคลื่อนยายบุคคล สิ่งมีชีวิตหรือสิ่งของจากที่หนึ่งไปอีกที่หนึ่ง
โดยอาศัยอปุ กรณใ นการขนสง ตามความตอ งการและเกดิ อรรถประโยชน
ประเภทของการขนสง คือ การขนสงมีความเจริญกาวหนาและมีพัฒนาการมากยิ่งขึ้น
มีวิธีการขนสงใหผูประกอบธุรกิจเลือกหลายวิธี ผูประกอบธุรกิจตองเลือกวิธีการขนสง
ใหเหมาะสมกับธุรกิจของตนเอง และสามารถจาํ แนกการขนสงได 5 ประเภท ดังน้ี
1. การขนสง ทางน้ํา คือ การขนสง ทางน้ํา เปน วธิ ีการขนสงเกาแกมีมาแตสมัยโบราณ โดย
การใชแมน ํา้ ลําคลองเปนเสนทางลําเลยี งสินคา รวมถึงการขนสงทางทะเล ซ่ึงสวนใหญใชสําหรับ
การขนสงสินคาระหวางประเทศ การขนสงทางน้ําน้ีเหมาะสมกับสินคาท่ีมีขนาดใหญขนสงได
ปรมิ าณมากเปน สินคาทย่ี ากแกก ารเสยี หาย เชน ทราย แร ขาวเปลือก เครื่องจักร ยางพารา เปนตน
สว นประกอบของการขนสงทางนํ้า
1.1 ผูประกอบการขนสงทางนา้ํ
1.2 อุปกรณการขนสง คือ เรือ ไดแ ก เรือโดยสาร เรือสินคา และเรอื เฉพาะกจิ เชน เรือลากจูง
เรือประมง
1.3 ทาเรอื
1.4 เสน ทางเดินเรอื สามารถแบง ไดเปน 3 ประเภท คือ

- เสน ทางเดนิ เรอื ภายในประเทศ
- เสนทางเดินเรือชายฝง ทะเล
- เสนทางเดินเรอื ระหวา งประเทศ ขอดี ขอเสยี ของการขนสง ทางน้าํ มดี ังน้ี
ขอ ดี
1. อตั ราคาขนสง ถูกกวา เม่อื เทยี บกับการขนสง ทางอ่นื
2. ขนสง ไดปริมาณมาก
3. มีความปลอดภยั
4. สามารถสง ไดร ะยะไกล ๆ
ขอเสยี
1. มคี วามลาชา ในการขนสง มาก
2. ในฤดูนาํ้ ลดหรือฤดรู อ น นา้ํ อาจมีนอย ซ่งึ เปนอปุ สรรคตอการขนสง เพราะเรือเกยตืน้ ได
3. ไมส ามารถกําหนดเวลาทแี่ นน อนในการขนสงไดข นึ้ อยกู บั ภมู อิ ากาศ และ ภมู ปิ ระเทศ

66

2. การขนสง ทางบก จาํ แนกเปน 2 ประเภท ไดแก
2.1 การขนสงทางรถไฟ การขนสงทางรถไฟ เปนเสนทางการลําเลียงที่สําคัญที่สุดของ
ประเทศไทย ดาํ เนินงานโดยการรถไฟแหง ประเทศไทย ซ่ึงถือวา เปนรัฐวสิ าหกจิ เหมาะสําหรับการ
ขนสงสินคาหนกั ๆ ปรมิ าณมากและในระยะทางไกล อัตราคาบริการไมแพง การขนสงทางรถไฟจะ
มีกําหนดเวลาออกและถึงจุดหมายปลายทางในระยะเวลาแนนอนและมีความปลอดภัยจาก
การเสียหายของสินคา
1) รถปด คือ รถไฟทปี่ ดทกุ ดาน เหมาะสําหรบั การขนสงสนิ คา ท่ีเสียหายงา ยเม่ือถกู แดด ถกู ฝน
2) รถเปด คือ รถไฟที่ไมมีหลงั คา เหมาะสาํ หรับการขนสงสินคาที่ไมเ สียหายเม่อื ถูกแดด ถูกฝน

3) รถเฉพาะกิจ คือ รถไฟท่ีออกแบบสําหรับใชเฉพาะงาน เชน รถบรรทุกน้ํามัน รถบรรทุก
ปนู ซเี มนต เปนตน

ขอ ดี
1. ประหยดั ขนสงสินคาไดจาํ นวนมากหลายชนดิ
2. รวดเรว็ สามารถขนสงสินคา ไดทนั ตามกาํ หนดเวลาท่ีตอ งการ
3. สะดวก เพราะมีตูหลายชนิดใหเลือกเพ่ือความเหมาะสมกับสนิ คา
4. ปลอดภยั สงู เมอ่ื เทียบกับเสน ทางอน่ื
5. ขนสงไดท กุ สภาพดินฟา อากาศ

ขอเสยี
1. ไมสามารถขนสง สนิ คาใหถึงท่ีตองการขนถายได
2. ความยดื หยนุ มีนอย เพราะมีเสนทางตายตวั
3. มคี วามคลอ งตวั นอ ยกวา การขนสง แบบอื่น เพราะมีกฏระเบยี บมาก
4. ไมเ หมาะสมกบั ผูสงสนิ คา รายยอย ปรมิ าณนอ ย

2.2 การขนสง ทางรถยนต หรือรถบรรทกุ การขนสงทางรถยนตหรือทางรถบรรทุก ถือวา
เปนหวั ใจของการขนสงทางบก ท้ังน้ีในปจ จุบันรฐั บาลไดม กี ารสรางถนน ขยายถนนเชื่อมโยงระหวาง
จังหวัดตาง ๆ ไดอยางทั่วถึง โดยมีกรุงเทพมหานครเปนศูนยกลางการขนสง ซ่ึงการขนสงทาง
รถยนตหรือทางรถบรรทุก สามารถแกปญหาในดานการจําหนายสินคาของพอคาไดเปนอันมาก
เพราะการขนสง สนิ คาสะดวก รวดเร็ว สามารถสงสินคาไปถึงผูใชไดโดยตรง สวนประกอบของ
การขนสงทางรถยนตห รือรถบรรทกุ (1) ผูประกอบการ อาจเปน รัฐหรอื เอกชนดําเนินงานก็ได หรือ
เปนการดําเนินงานรวมกันก็ได เชน รถยนตรับจาง (2) อุปกรณในการขนสง ไดแก รถยนต และ
รถบรรทกุ (3) ถนน หรอื เสนทางเดินรถ

ขอดี
1. บรกิ ารไดถ ึงท่ีโดยไมต องมกี ารขนถา ย

67

2. ขนสงสินคาไดต ลอดเวลาตามความตอ งการของลูกคา
3. สะดวก รวดเรว็
4. เหมาะกับการขนสงระยะสั้นและระยะกลาง
5. เปนตัวเช่ือมในการขนสงแบบอ่ืนท่ีไมสามารถไปถึงจุดหมาย ไดโ ดยตรง
ขอเสยี
1. คา ขนสงสงู เม่ือเทยี บกบั การขนสง ทางรถไฟ
2. มีความปลอดภัยตา่ํ เกิดอบุ ตั ิเหตุบอย

3. ขนสงสินคา ไดปรมิ าณและขนาดจํากัด
4. กําหนดเวลาแนน อนไมได ขึ้นอยกู ับสภาพการจราจรและดนิ ฟาอากาศ
3. การขนสงทางอากาศการขนสง ทางอากาศมคี วามสาํ คญั มากในปจจบุ ันโดยเฉพาะการขนสง
ระหวางประเทศเพราะทําการขนสง ไดร วดเร็วกวา การขนสง ประเภทอ่นื ๆ ไมเสยี เวลาในการขนสงนาน
สะดวกและปลอดภัย เหมาะกับการขนสงสินคาประเภทที่สูญเสียงาย เชน ผัก ผลไม ดอกไม เปนตน
หรือสินคาตองการสั่งจองมาดวยความรวดเร็วแกการใชงาน ถาลาชาอาจเกิดความเสียหายไดไม
เหมาะกับสนิ คา ที่มขี นาดใหญ น้ําหนักมากและสนิ คา ราคาถกู ๆ ไมรบี รอนในการขนสง ซ่ึงการขนสง
ประเภทนี้ ทาํ ใหธรุ กิจสามารถขยายตัวไดร วดเรว็ ทัง้ ในและตา งประเทศแตคา ใชจา ยแพงกวาการขนสง
ประเภทอนื่

สวนประกอบของการขนสงทางอากาศ
3.1 ผูประกอบการ ไดแ ก บรษิ ทั การบนิ ใหบรกิ ารขนสงทั้งผูโดยสารและสินคาท้ังภายใน
และระหวา งประเทศ
3.2 อปุ กรณในการขนสง ไดแ ก เคร่อื งบิน แบง เปน 3 ประเภท คือ

- เครอ่ื งบินโดยสาร ใหบรกิ ารขนสง ผโู ดยสาร
- เครอ่ื งบินบรรทุกสินคา ใหบริการขนสง เฉพาะสินคา
- เคร่อื งบนิ แบบผสม ใหบ ริการทั้งผูโดยสารและสินคาภายในลําเดยี วกัน
3.3 เสน ทางบิน คือ เสนทางที่กําหนดจากแหงหน่ึงไปยังอีกแหงหนึ่ง มี 2 ลักษณะ คือ เสนทาง
ในอากาศ และเสนทางบนพืน้ ดนิ
3.4 สถานีในการขนสง หรือทาอากาศยาน เปนบรเิ วณทใ่ี ชส าํ หรับการขึ้นลงของเครื่องบิน
ประกอบดวย อาคารสถานี ทางว่ิงและทางขับ และลานจอด

ขอ ดี
1. สะดวก รวดเรว็ ทีส่ ุด
2. สามารถขนสงกระจายไปทวั่ ถงึ ไดอ ยา งกวางขวางทง้ั ในประเทศ และระหวา งประเทศ

68

3. สามารถขนสง ไปในทองถ่นิ ทก่ี ารขนสง ประเภทอืน่ ไปไมถ งึ หรือไปยากลาํ บาก
4. เหมาะกบั การขนสงระยะไกล ๆ
5. เหมาะกับการขนสงสินคา ทีเ่ สียงาย จาํ เปน ตอ งถงึ ปลายทางรวดเร็ว
6. ขนสง ไดหลายเทีย่ วในแตละวนั เพราะเครือ่ งบนิ ข้ึนลงไดร วดเรว็
ขอเสยี
1. คาใชจ า ยในการขนสงสงู กวา ประเภทอื่น
2. จาํ กัดขนาดและนํา้ หนักของสนิ คาท่ีบรรทกุ จะมีขนาดใหญและน้ําหนักมากไมได
3. บริการขนสง ไดเ ฉพาะเมอื งทมี่ ที าอากาศยานเทา นั้น
4. การขนสง ขนึ้ อยกู บั สภาพภมู ิอากาศ
5. การลงทนุ และคาใชจา ยในการบํารุงรกั ษาอุปกรณสูง
6. มีความเสี่ยงภัยอนั ตรายสูง
4. การขนสงทางทอ เปนการขนสงสิ่งของประเภทของเหลวและกาซผานสายทอ เชน
น้าํ ประปา นาํ้ มัน กาซธรรมชาติ เปนตน ซึ่งการขนสงทางทอจะแตกตางกับการขนสงประเภทอ่ืน
คอื อปุ กรณท่ีใชในการขนสง ไมตองเคล่อื นที่ โดยเสนทางขนสงทางทออาจจะอยูบนดิน ใตดิน หรือ
ใตนาํ้ ขึน้ อยูกับสภาพภมู อิ ากาศ ประเทศแรกทีใ่ ชระบบการขนสงทางทอ คือ ประเทศสหรฐั อเมริกา
ใชสําหรับขนสงสินคาประเภทเชื้อเพลิง ปจจุบันประเทศไทยใชระบบการขนสงทางทอสําหรับ
สนิ คา ประเภทน้ํามนั เชื้อเพลิงและกา ซธรรมชาติ
สวนประกอบของการขนสงทางทอ
4.1 ผูประกอบการ ซึง่ ผูประกอบการท่สี ําคญั ไดแก การปโ ตรเลียมแหง ประเทศไทย
(ปตท.)
4.2 อุปกรณใ นการขนสง ไดแก ทอ หรอื สายทอ แบง เปน ทอ หลัก และทอ ยอย
4.3 สถานใี นการขนสง ไดแ ก สถานีตนทาง สถานีปลายทาง สถานีแยก สถานสี บู ดนั
ขอดี
1. ประหยัดตน ทนุ เวลาในการขนยา ยสินคา
2. สามารถขนสง ไดท ุกสภาพภูมอิ ากาศ
3. สามารถขนสง ไดไ มจ าํ กัดเวลาและปรมิ าณ
4. มีความปลอดภยั สงู จากการสญู หายหรือลักขโมย
5. กําหนดเวลาการขนสงไดแนนอนชดั เจน
6. ประหยดั คา แรง เพราะใชก าํ ลงั คนนอย
ขอ เสยี
1.ใชขนสงไดเ ฉพาะสินคาทเี่ ปนของเหลวหรือกา ซเทา นนั้
2. คา ใชจา ยในการลงทนุ ครง้ั แรกสูง

69

3. ตรวจสอบหาจุดบกพรองทําไดยาก
4. ทอ หลักท่ใี ชข นสงเม่ือวางแลว เคลื่อนยา ยเปลีย่ นเสน ทางไมได
5. ไมเ หมาะกบั การขนสงในภมู ิประเทศท่มี ีแผนดนิ ไหวบอ ย
5. การขนสง ระบบคอนเทนเนอร การขนสงระบบคอนเทนเนอร เปนการพัฒนาการขนสง
อีกข้นั หนึ่ง โดยการบรรจุสนิ คา ท่ีจะขนสงลงในตหู รือกลองเหลก็ ขนาดใหญ ที่เรียกวา คอนเทนเนอร
แลวทําการขนสงโดยรถบรรทกุ รถไฟ หรอื เครื่องบนิ ไปยังจดุ หมายปลายทางโดยไมมีการขนถาย
สนิ คาออกจากตูร ะหวางทาํ การขนสงเทย่ี วน้นั

ชนิดของตคู อนเทนเนอร ซึ่งสามารถแบง ได 3 ชนิด คือ
5.1 ตแู หงหรือตูสินคาทั่วไป เปนตูทึบไมมีแผนฉนวนอยูดานใน ไมมีเคร่ืองทําความเย็น
ตดิ ต้งั หนาตู ใชบรรทุกสินคา แหง หรือสินคาทว่ั ไป
5.2 ตูค วบคมุ อณุ หภูมิ แบง ได ดังน้ี

- ตหู อ งเย็น จะมเี ครื่องทําความเยน็ ในตู ภายในบุฉนวนทุกดาน เพื่อปองกันความรอน
จากภายนอกเขาสูดา นใน นยิ มเก็บผักสด ผลไม

- ตูฉนวน ภายในจะบุฉนวนดวยโฟมทุกดานเพื่อปองกันความรอนแผเขาตู นิยม
บรรทกุ ผกั

- ตรู ะบายอากาศ เหมือนกับตูเย็นแตม พี ัดลมแทนเคร่ืองทําความเย็น พัดลมจะดูดกาซ
อีเทอรล นี ที่ระเหยออกจากตวั สนิ คา

5.3 ตูพิเศษ ไดแ ก ตูแ ทง็ กเ กอรหรือตบู รรจุของเหลว ตเู ปด หลังคา ตูแพลตฟอรม ตูเปดขาง
ตบู รรทกุ รถยนต ตูบรรทุกหนังเคม็ ตูส งู หรือจมั โบ

ประโยชนของระบบตูคอนเทนเนอร
1. ทําใหขนถายสินคา ไดรวดเรว็
2. ลดความเสียหายของสนิ คา ทข่ี นสง และปอ งกันการถูกโจรกรรมได
3. ประหยดั คา ใชจา ย
4. สามารถขนสง ไดป รมิ าณมาก
5. การส่ังจองเรอื ระวางเพือ่ ขนสงสนิ คา ทําไดส ะดวก
6. ตรวจนบั สนิ คา ไดง าย

กจิ กรรม
ใหผ ูเรียนอธิบายการขนสง ในทอ งถน่ิ มอี ะไรบา ง พรอ มอธบิ ายขอ ดแี ละขอ เสียมาพอเขา ใจ

70

2.4 การขาย
ความสาํ คัญของการขาย
ความสาํ คัญของการขายโดยใชพนักงาน เปนเร่ืองที่ผูบริหารธุรกิจจะตองใหความสําคัญ
โดยเฉพาะการจดั ทีมหลังการขาย เปาหมายท่ีธุรกิจต้ังไวในการเพ่ิมกําไรจากการขายจะสําเร็จไป
ไมไดเลยหากขาดซ่งึ การขาย การขายนีจ้ ะสนองตอบถงึ ความตองการของผบู รโิ ภคอยางใกลชดิ โดย
อาศัยพนักงานขาย พนักงานขายจะตองรูจักวิธีการจูงใจลูกคาใหมีความสนใจที่จะซื้อสินคา
โดยอาศัยการเขาพบเผชิญหนากับลูกคา โดยตรง ซึง่ งานการขายจดั เปนการตดิ ตอส่อื สารสวนบุคคล
โดยมีลกั ษณะของการส่ือสารสองทิศทาง ซึ่งสามารถสงั เกตและรับรูไดจ ากปฏิกิรยิ าตอบสนองของ
ลูกคาได ซ่ึงจะแตกตางจากโฆษณาและการสงเสรมิ การขายซ่ึงจัดเปนการส่ือสารทิศทางเดียว โดย
พนักงานขายสามารถทําใหธุรกิจบรรลุถึงเปาหมายของธุรกิจไดโดยการทาํ กิจกรรมการขายท่ี

แตกตางจากการโฆษณา การโฆษณานั้นมักจะเปนการเรียกรองความสนใจ เสนอขอมูลทาง
การตลาดตอกลุม เปาหมายไมไดก ระตนุ ใหเ กดิ การขายโดยตรง

ลักษณะท่ัวไปของการขาย
หากวิเคราะหลกั ษณะทัว่ ไปของการขาย จะแบงออกได ดังน้ี
1. การขายมลี ักษณะเปนการติดตอส่ือสาร ไมวา จะเปนการขาย โดยพนักงานขาย หรือการ
โฆษณา การสงเสริมการขาย หรือการสง เสรมิ การตลาดอน่ื ๆ ก็จัดเปนกจิ กรรมท่มี ลี ักษณะของการ
สื่อสารทงั้ สน้ิ เพียงแตจ ะเปน ทิศทางเดียว หรือสองทิศทางเทาน้ัน โดยผูรับสารคือ กลุมของลูกคา
ซึ่งจะไดร บั ขอ มลู ขา วสารเกยี่ วกับสินคาหรือบริการเพอ่ื ใชข อมลู ประกอบการตัดสนิ ใจซื้อ
2. การขายมีลกั ษณะของการจูงใจไมใชการบังคบั พนกั งานขายจาํ เปน ตองเขา ใจในตัวของ
ลูกคา รูจักจิตวิทยาการขาย ทฤษฎีการโนมนาวจิตใจ โดยเฉพาะสินคาท่ีมีราคาสูงมากก็จะย่ิง
ตัดสนิ ใจซื้อยาก ดังน้นั พนักงานขายจะตองใชศิลปะในการขายเพ่ือโนมนา วอยา งมีเหตผุ ล
3. การขายเปนงานที่ชวยแกปญหา พนักงานขายเปนบุคคลท่ีแนะนําใหลูกคาเห็นและ
ตระหนักถึงปญหาที่กําลังเผชิญอยู และผลเสียท่ีอาจจะเกิดข้ึนไดหรือเมื่อลูกคามีปญหาพนักงาน
ขายควรจะแนะนําวิธีการแกปญหา โดยใชสินคาที่มีคุณภาพเพียบพรอมในการแกปญหาของ
ลูกคาคนน้ัน พนักงานขายจะตองเปนผูขจัดปญหาตาง ๆ ของลูกคาใหหมดไปเพ่ือใหลูกคาเกิด
ความแนใจและยอมรบั ในสินคาทีถ่ กู แนะนํา
4. การขายมีลักษณะของการใหความรู พนักงานขายเปรียบเสมือนผูใหความรู โดยการ
อธบิ าย สาธติ เปรียบเทยี บ และใหความกระจางแกลูกคา ตอบหรือไขขอของใจใหลูกคาไดเขาใจ
แจมแจง ไมวาลูกคา จะตดั สนิ ใจซ้อื หรือไม ดงั นั้น การขายจึงเปนการใหค วามรูแ กลูกคาอยา งหน่ึง
5. การขายเปน การใหส ่ิงตอบแทนแกท กุ ฝาย เม่ือเกิดการซ้ือขายสินคาข้ึนตัวพนักงานขาย
ของจะไดรับยอดขาย ไดค า คอมมชิ ชนั่ ไดรายไดจาการขายสินคานั้น ธุรกิจเองก็ไดยอดขาย ไดผล

71

กําไรจากยอดขายสนิ คา นัน้ ลูกคา กไ็ ดสนิ คา ที่มีคุณภาพไปสนองความตอ งการ รวมท้ังไดรบั ความรู
แปลกใหมจากพนักงานขายดว ย

ความสําคญั ของการขาย
การขายมคี วามสําคญั ดงั นี้
1. ชว ยใหเ กดิ ธรุ กิจอตุ สาหกรรมการผลิต ธรุ กจิ อุตสาหกรรมการผลิตจะกอใหเกิดนวัตกรรม
ใหม ๆ รวมถึงการพัฒนาสินคา เพอื่ ตอบสนองความตองการของลกู คาอยางแทจ ริง
2. ชว ยใหธรุ กจิ บรรลุผลสาํ เรจ็ คอื ไดยอดขาย ไดกาํ ไร สามารถขยายกิจกรรมใหเจริญเติบโต
ตอ ไปได
3. ชว ยใหเกิดการจางงาน ในภาวะที่อัตราการวางงานสูง เชน ปจจุบันงานดานการขายมี
บทบาทในการจา งงานอยางตอเนอ่ื ง ทาํ ใหค นมรี ายไดแ ละความเปนอยูดขี น้ึ
4. ชวยลดปญ หาของสังคม โดยเฉพาะปญหาสังคมอ่ืน ๆ ที่เกิดจากปญหาการวางงาน เชน
ปญหายาเสพติด ปญหาสขุ ภาพจิต เปน ตน หากคนมงี านทํากจ็ ะสามารถแกปญหาดังกลาวได
หนาท่แี ละคุณสมบัตขิ องพนกั งานขาย
หนา ทขี่ องพนกั งานขาย
พนกั งานขายมีหนาท่ที ตี่ องปฏบิ ัติ ดงั นี้
1. พนกั งานขายควรมีความรอบรูอยางดี เชน ผลิตภัณฑท่ีเสนอขาย นโยบายและระเบียบ
ปฏิบตั ขิ องบริษัท และแผนงานการขาย เปน ตน
2. เปนตวั แทนของบริษทั ในการพบปะกบั ลกู คา เพื่อรกั ษาความสมั พนั ธอันดีระหวางลกู คา
และบริษัท บําเพ็ญตนเปนผูบริการท่ีดีตอลูกคา เพ่ือขจัดปญหาขอรองขอของลูกคาเก่ียวกับตัว
ผลิตภัณฑแ ละบริการ
3. ปฏบิ ัตหิ นา ทดี่ วยความตั้งใจ เพอ่ื เพ่ิมพนู การขาย หาลูกคาใหม ๆ เพ่ิมข้ึน รายงานความ
เคลอื่ นไหว และสถติ ิการขายใหบ รษิ ทั ทราบ
4. ปฏบิ ตั ิตนเปนพนักงานทส่ี มบรู ณข องบริษัท เชน ชวยเหลือเกี่ยวกับการทวงถามหนี้สิน
รายงานภาวการณแ ขง ขนั ของตลาดตอบริษทั และเสนอความคิดเหน็ ท่เี ปน ประโยชนต อ บรษิ ทั
5. ใหความรวมมือกับพนักงานทุกฝายของบริษัท เชน แสดงบทบาทในที่ประชุม เสนอ
ความคดิ เห็น ใหค าํ แนะนาํ ทถ่ี ูกตองแกเจาหนาที่ฝายอ่ืน ๆ ของบริษัท และรวมงานขายของบริษัท
ดว ยความจริงใจ
คณุ สมบตั ิของพนกั งานขายทด่ี ี
พนกั งานขายทดี่ ี ควรมคี ุณสมบัตทิ ่สี ําคญั ดังน้ี
1. จะตองมคี วามตั้งใจ เอาใจใส มคี วามรบั ผดิ ชอบสูงตอ หนา ท่ีมากกวา เรื่องสวนตวั
2. จะตอ งมีมนุษยสมั พนั ธท ีด่ ี
3. จะตองเปน ผทู ่ีมคี วามสามารถอานเดาใจลกู คาไดถกู ตอ ง

72

4. จะตอ งมคี วามขยนั อดทน
5. จะตองควบคมุ อารมณไดอ ยางดีในทุกสถานการณ

ประเภทของงานการขาย
งานการขายแบง ออกได 4 ประเภท คอื
1. การขายโดยใชพนกั งานขาย

การขายโดยใชพ นกั งานขาย หมายถึง งานขายทีใ่ ชพ นกั งานตดิ ตอกับลูกคาโดยตรงและ
พนกั งานขายจะเปนผูท าํ หนาท่โี นม นาวชกั จงู กระตุนใหลูกคาเกดิ การตดั สนิ ใจซือ้ สินคา ซ่ึงอาจทํา
ไดโดยไปพบลกู คา ดวยตนเอง ใชโ ทรศพั ทพดู คยุ กับลูกคาโดยตรงดว ยตนเองหรอื ใชจดหมายตดิ ตอ

ในลกั ษณะเฉพาะเรอ่ื ง เฉพาะคนไป หากลกู คา สนใจกไ็ ปเขา พบดวยตนเองภายหลัง เชน พนักงาน
ขายหนารา น พนักงานขายประกันชวี ติ พนกั งานขายเครอ่ื งสาํ อาง เปน ตน

2. การขายโดยไมใ ชพนกั งานขาย
การขายโดยไมใชพนักงานขาย คือ การปฏิบัติการขายในปจจุบันท่ีหลีกเล่ียงการใช

พนักงานขายโดยใชสื่อหรือเครื่องจักรทําหนาท่ีแทนพนักงานขาย เพราะสามารถทําใหเกิดการ
โนม นาวชกั จงู และรับรไู ดใ นวงท่กี วางขวางครอบคลมุ พื้นท่ีทตี่ อ งการได อีกท้ังยงั รวดเรว็ ประหยัด
เงินและเวลาอกี ดวยซงึ่ การขายโดยไมใชพนักงานขายมีหลายแบบ เชน

2.1 การขายโดยใหลูกคาบริการตนเอง การขายแบบนี้รานคาจะจัดวางสินคา
บนช้ันในระดบั สายตาเพอ่ื ดงึ ดูดเม่อื ลูกคาเดินเขามาในราน โดยวางใหเปนระเบียบเพ่ือใหลูกคาได
หยิบดูหยิบเลือกไดงาย ลูกคาก็จะไปหยิบสินคามาเองโดยไมตองมีพนักงานขายคอยชวยดูแล
ชวยเหลือ เมอื่ เปรยี บเทียบและไดส ินคาตามทต่ี อ งการแลวก็จะตองนําสนิ คาไปชําระเงนิ ท่เี คานเตอร
พนกั งานเก็บเงิน ไดม กี ารนําระบบนไ้ี ปใชใ นรา นตาง ๆ เชน ซูเปอรมารเกต็ เปน ตน

2.2 การขายโดยใชเคร่อื งจักรอัตโนมัติ ตองอาศยั ตูห ยอดเหรียญและกดปุม เพ่ือให
ไดสนิ คาตามท่ตี อ งการ สินคาทจี่ าํ หนา ยมักเปนสนิ คา ที่ลูกคาใชบอยใชประจํา เชน บุหรี่ เคร่ืองด่ืม
ขนมขบเคยี้ ว ถุงยางอนามยั เปนตน ดังนั้น จึงควรใหค วามสะดวกแกผซู ้อื ไดต ลอด 24 ช่ัวโมง ไมมี
วนั หยดุ และไมจําเปน ตองใชพนักงานขาย ลูกคาคนใดตองการก็หยอดเหรียญตามราคาสินคาแลว
กดปมุ สินคาก็จะออกมา สินคาทข่ี ายสวนใหญก็จะเนน สนิ คา ท่ีใชก ันบอ ย ๆ ในชีวิตประจําวัน

3. การขายทางไปรษณยี 
ปจ จบุ ันรา นคาปลีกหลายแหงจะเปดแผนกขายปลีกตามคําสั่งซ้ือทางไปรษณีย ซ่ึงเปน

แหลงระบายสินคาและเพิ่มปริมาณการขายไดดีวิธีหน่ึง การขายทางไปรษณียเปนการเสนอขาย
บรกิ ารเปนสวนใหญ การขายสินคาในลักษณะน้ีมียอดขายท่ีสูงมาก เน่ืองจากขอบเขตการขายไม

73

จํากัด การโฆษณาสามารถเนนท่ีจุดเดนจึงทําใหมีโอกาสท่ีจะขายสินคาใหมากขึ้น และมีความ
สะดวกในการสั่งซ้อื ตามใบสัง่ ซอ้ื ท่สี งไปให

4. การขายทางโทรทศั น
เดมิ ทีธุรกิจการขายทางโทรทัศน ไมไดร บั ความสนใจเทาใดนักและยังถูกผูขายรายใหญ

มองวาเปนเพียงส่ือกลางในการขายสินคาไมมีระดับใหแกบุคคลที่อยูหางไกล ซึ่งไมใช
กลุมเปาหมายสําคัญซ่ึงเปนผูท่ีอยูตามเมืองใหญ ความรูสึกเชนน้ีเริ่มลดลง ผูคาปลีกทั่วไปตางก็
ทบทวนแผนการที่จะเปดธุรกิจเชนนี้ โดยผานเครือขายโฮมช็อปปงเน็ตเวิรค โดยลูกคาท่ีสนใจ
สามารถสั่งซื้อไดโดยไมตองเสียเวลามาเลือกซื้อดวยตนเอง เพียงแตชมรายการเสนอขายทาง
จอโทรทศั นกส็ ามารถสั่งซื้อโดยใชโทรศัพทได การชาํ ระเงนิ สว นใหญก็จะชําระโดยใชเ ครดติ การด
ซ่งึ จัดวา เปน ระบบการจัดจาํ หนายที่ตน ทุนตา่ํ ผขู ายไมจําเปนตอ งเปด รา นหรือโชวร ูม ไมจ าํ เปนตอง
ตกแตงสถานที่ ไมตองมีรายจายท่ีเกี่ยวกับคาเชา คาใชจายในการสงเสริมการขาย คาโฆษณา
การขายทางจอโทรทศั น ผูขายสามารถบอกรายละเอียดสรรพคณุ สีสนั รปู แบบ ความกวางยาวของ
สินคา ราคา อยางตรงไปตรงมา พรอมกับหมายเลขโทรศัพทท่ีจะติดตอเทากับผูขายไดทําการ
โฆษณาและทาํ การขายสนิ คา ไปในเวลาเดยี วกัน

2.5 การกําหนดราคาขาย
ราคา คือ จาํ นวนเงินที่ผูซื้อจาย เพื่อแลกเปลี่ยนกับสินคาหรือบริการที่ผูซื้อเต็มใจชวย
ในดานผูขายราคา คือ มูลคาท่ีผูขายกาํ หนดไวสาํ หรับสิ่งที่ตนเสนอขาย
พ้ืนฐานในการกาํ หนดราคาขน้ึ อยกู บั
1. ตนทนุ ตน ทุนในการผลิตสินคา เชน วตั ถดุ บิ คา แรงงานในการผลติ ตน ทนุ ทางการตลาด
เชน คาโฆษณา คานายหนา
2. สภาพของตลาด
3. คแู ขงขนั
4. กฎหมาย หรือพระราชบัญญตั ิ
5. สภาพทางเศรษฐกจิ
สาเหตทุ ่ีทาํ ใหราคาสนิ คา แตกตางกัน สนิ คาทม่ี ีชนดิ แบบ ขนาดเดยี วกนั ราคาแตกตา งกนั
เนอื่ งจาก
1. ปริมาณการซือ้ ถา มกี ารซอ้ื มากราคาจะตํา่ ถาซ้อื นอยราคาจะสูง
2. สภาพของผซู ้อื ถา ผูค า สง ผคู า ปลกี ซ้อื ราคาจะตาํ่ ถา ผูบรโิ ภคซื้อราคาจะสูง
3. สภาพภูมศิ าสตร ถา ระยะทางใกลร าคาตํา่ ระยะทางไกลราคาสงู เพราะตอ งเพ่ิมคา ใชจ าย
ในการขนสง

74

กจิ กรรม
ประเภทของการขายมกี ่วี ิธี พรอมอธบิ ายขอดี ขอ เสยี มาพอเขา ใจ

นโยบายและกลยุทธก ารต้งั ราคา
1. แบบราคาเดยี่ ว เปน ราคาสินคาท่กี ําหนดราคาเดียวกัน ไมวาจะซื้อจํานวนมากหรือนอย
ซื้อประจาํ หรอื ไมก ข็ ายในราคาเดยี วกัน เชน ราคาสินคา ตามหางสรรพสินคา
2. ราคาลอใจ เปน การตง้ั ราคาสนิ คา ใหถ กู หรอื บางครงั้ อาจจะยอมขาดทุนเพ่ือจูงใจใหคน
เขา รา น โดยจะมีสินคาที่ตั้งราคาประเภทน้ีเพียงไมก่ีรายการสวนมากเปนสินคาท่ีลูกคาใชประจํา
และรจู ักโดยทั่วไป
3. การตั้งราคาตามหลักจติ วทิ ยา

- การตงั้ ราคาที่แสดงถึงช่ือเสียง หรือสัญลักษณของสินคา คือ การตั้งราคาใหสูง
เพอื่ เปน การยกระดบั คณุ ภาพของสินคา

- การตั้งราคาตามความเคยชินหรือตามประเพณีนิยม เชน ราคาที่ลูกคาเคยซื้อมา
กอ น

- การตง้ั ราคาเลขค่ี เชน 29, 39, 49 และการต้งั ราคาราคาเลขคู เชน 24, 32, 50
4. การตัง้ ราคาระดบั สงู และการตั้งราคาระดบั ตา่ํ

- การกาํ หนดราคาไวใหสูงในระยะเร่มิ แรกเพื่อจะสามารถลดราคาไดใ นระยะหลัง
กําไรสงู ทําใหส ินคาดมู ีคุณคา นยิ มใชก ับสินคาพวกแฟช่ัน เชน เสือ้ ผา

- การต้งั ราคาต่าํ ไวใ นระยะเร่มิ แรก หรือการตัง้ ราคาแบบเจาะตลาด เพือ่ เขาสตู ลาด
ไดง า ย ต้งั ขายไดง า ย สามารถขึ้นราคาในระยะหลังได ถาผูซื้อติดใจ ยอดขายสูง นิยมใชกับสินคา
เพอื่ การบรโิ ภค

5. สวนลด
- สว นลดปริมาณ คือ การลดราคาใหใ นกรณีท่ซี อื้ ในปรมิ าณมากขึน้
- สว นลดการคา เชน การคา สงลดใหมากกวาการคา ปลีก
- สวนลดเงนิ สด เปนการลดใหในกรณีทจี่ า ยเงินสดภายในเวลาท่กี ําหนด

6. การต้ังราคาตามภมู ศิ าสตร
- F.O.B. คอื ราคาทรี่ วมคา ใชจ ายทง้ั ส้นิ จนสินคาไปอยบู นเรอื
- C&F คอื ราคาสินคาทร่ี วมคาใชจ า ยท้ังสนิ้ ณ สินคาอยูบนเรือและรวมถงึ คา

ระวางขนสงสนิ คา
- C.I.F. คอื ราคาสินคาทรี่ วมคา ใชจา ยทงั้ สิน้ จนสินคาอยูบ นเรือรวมคาระวางและ

คาประกนั สินคา

75

2.6 การทําบญั ชปี ระเภทตาง ๆ
บัญชรี ายรบั - รายจาย คือ แบบบนั ทกึ รายการรับ หรอื จา ย ที่เกิดขน้ึ จรงิ โดยบัญชรี ายรบั -
รายจา ย จะมสี ว นประกอบ ดงั น้ี
1. ชอื่ บัญชีรายรบั - รายจาย
2. วนั เดือน ป ที่เกดิ รายรบั หรือรายจา ย
3. รายการรบั เงนิ หรอื จา ยเงนิ
4. จาํ นวนเงนิ ที่รับ หรือจายจรงิ
5. ยอดรวมรายรับ และรายจายท้งั หมด
6. ยอดรวมรายรับ และรายจา ยทัง้ หมด
7. ยอดเงนิ คงเหลอื เมือ่ รายรับสงู กวา รายจา ย

ตัวอยา งการจัดทําบัญชรี ายรบั - รายจาย

ประจําเดอื น มนี าคม 2553

วนั เดอื นป รายการ รายรบั รายจาย คงเหลอื
29 ก.พ. 53
1 มี.ค. 53 เงินเดือน 5,000.- 3,500 -
3,400 -
15 ม.ี ค. 53 คา เชาบา น 1,500 - 3,390 -
3,240 -
31 ม.ี ค. 53 คา อาหาร 100 - 3,000 -
คารถ 2,950 -
คา อาหาร 10 - 2,920 -
คาเส้ือผา 150 -
คา อาหาร 240 -
คา รถ 50 -
30 -

รวม 5,000.- 2,080 - 2,920 -

76

บัญชเี งินสดจัดประเภท คือ การบันทกึ รายการ ทัง้ รายรบั รายจายท่ีเกดิ ขึ้นจริง โดยจะนาํ รายรับ-รายจาย

ไปบนั ทกึ แยกประเภทไว

วนั เดอื นป รายการ รายรับ รายจาย เครอื่ ง อาหาร นันทนา กจิ กรรม เบด็
แตงกาย กลางวัน การ โรงเรยี น เตล็ด

31 มี.ค. 53 เงินประจําสปั ดาห 100 -

เงินรายไดพ เิ ศษ 100 -

คาอาหาร 10 - 10 -

คาสมดุ 5- 5-

1 เม.ย. 53 คาอาหาร 10 - 10 -

คาเขม็ ลกู เสือ 5- 5-

3 เม.ย. 53 คาอาหาร 10 - 10 -

คา บัตรดดู นตรี 50 - 50 -

4 เม.ย. 53 คา อาหาร 10 - 10 -

คารถ 10 - 10 -

5 เม.ย. 53 คาอาหาร 10 - 10 -

คาเขม็ ขดั 30 - 30 -

6 เม.ย. 53 คา อาหาร 10 - 10 -

คา บรจิ าคทาํ บญุ 5- 5-

คาปากกา 5- 5-

7 เม.ย. 53 คาอาหาร 10 - 10 -

รวม 200 - 180 - 35 - 70 - 50 - 10 - 15 -

ยอดเงินคงเหลือยกไป 20 -

200 - 200 -

ประโยชนของการทาํ งบประมาณและการบนั ทึกบญั ชรี ายรบั - รายจาย
1. ทาํ ใหม ีแผนจัดการรายรบั - รายจา ยทีม่ ปี ระโยชนแ ละตองการจําเปน
2. ทําใหม หี ลักฐานในการรบั และจา ยเงินอยางเปนระบบระเบยี บ
3. ชวยลดปญหาการใชจ า ยเงนิ มากกวารายรับ
4. ชว ยใหส ามารถจดั สรรเงนิ ออกไวใ ชในยามฉกุ เฉนิ ได
5. สามารถเปรียบเทียบงบประมาณกับบัญชรี ายรับ - รายจาย เพ่ือนาํ ผลไปปรับปรงุ เพ่ือ
การวางแผนการใชจายเงินคร้ังตอไป
6. ชวยใหเ ปน คนมเี หตุผลและรูจ กั คาของเงนิ มากขนึ้

77

เรอ่ื งที่ 6 คุณธรรม จรยิ ธรรม

คณุ ธรรม จริยธรรมในการประกอบอาชีพ
คุณธรรม จริยธรรมในการประกอบอาชีพ นับวามีผลตอความมั่นคงของอาชีพ ผูขายกับ

ผูซ้ือจะตองมีคุณธรรม จริยธรรมตอกัน จึงจะคาขายรวมกันไดเปนเวลานาน
คณุ ธรรม หมายถงึ สภาพคณุ งามความดี
จรยิ ธรรม หมายถึง ธรรมทเ่ี ปน ขอ ประพฤตปิ ฏิบตั ศิ ลี ธรรม
คุณธรรม จริยธรรม หมายถึง การประพฤติปฏิบัติที่ดี ที่ชอบ ท้ังกาย วาจา และใจ

การประพฤติปฏิบตั ิเปนไปดวยความจรงิ ใจ ไมแสแสรง เปน ไปโดยธรรมชาติของแตล ะบคุ คล
คณุ ธรรม จริยธรรม ท่ตี องการในการประกอบอาชีพที่คนสวนใหญยอมรับวาเปนความดี

ไดแก พฤติกรรม ดงั นีค้ อื
ความรับผิดชอบ

ความรับผิดชอบ หมายถึง ความสาํ นกึ ในหนาที่ ไมทอ กับงาน สามารถปฏิบัติงานไดสําเร็จ
ยอมรับผลแหงการกระทํา จะตองเปนคนท่ีเอาใจใสรอบคอบในการทํางาน มีความตั้งใจจริง
มีพันธะผูกพันในการจะปฏิบัติหนาที่การงานของผูรวมงานใหเปนไปตามเปาหมายขององคกร
เน่ืองจากบุคคลตองอยูรวมกันทํางานในองคกร จําเปนตอ งปรบั ลกั ษณะนิสัย เจตคติของบุคคลเพ่ือ
เปน เครอ่ื งผลักดันใหปฏิบัติงานตามระเบียบ รูจักเคารพสิทธิของผูอื่น ปฏิบัติงานในหนาที่ท่ีตอง
รบั ผดิ ชอบและมีความซอ่ื สตั ยสุจริต คนทีม่ ีความรบั ผดิ ชอบ จะทําใหการปฏิบตั ิงานไปสูเ ปาหมายที่
วางไว และชวยใหก ารทํางานรวมกันเปน ไปดว ยความราบรื่น ความรบั ผดิ ชอบจึงเปน ภาระผูกพันท่ี
ผนู ําตองสรางขึน้ เพ่ือใหองคก รสามารถบรรลุเปาหมายไดอยางดี ถาในองคกรใดมีบุคคลท่ีมีความ
รับผดิ ชอบ จะทําใหเกดิ ผลดีตอ องคกรดงั น้ี คือ

1. องคกรจะไดรบั ความเชอื่ ถือและไววางใจจากผรู ว มงานและผูอนื่
2. การปฏิบัติงานจะพบความสําเร็จทันเวลาและทันตอเหตุการณ ภายใตสถานการณท่ี
เปล่ยี นแปลงตลอดเวลา
3. ทาํ ใหเกดิ ความเช่อื ถอื ในตนเอง เพราะปฏบิ ัตหิ นาทไ่ี ดอยา งเรยี บรอย
4. องคก รเกดิ ความม่ันคงเปน ทยี่ อมรบั นับถอื จากผูอน่ื
5. องคกรประสบความสาํ เรจ็ สามารถพัฒนาไปสคู วามเปน ปก แผน และม่ันคง
6. สามารถปฏบิ ัตงิ านไดอยางราบรนื่ ทกุ คนใหค วามรวมมอื เปน อยา งดี

จรรยาบรรณและคณุ สมบัติของผปู ระกอบธรุ กจิ
แนวคิดสําคญั
ธุรกจิ เปน กจิ กรรมทม่ี ีความสมั พันธกับหลายองคกรโดยเฉพาะผูบริโภค เพราะธุรกิจตอง

อาศัยผูบรโิ ภคซอ้ื สินคาและบริการ ในขณะเดยี วกนั ผบู ริโภคตอ งอาศัยหนวยธุรกจิ ตา ง ๆ ผลิตสินคา

78

และบริการเพ่ือสนองความตองการของตน ผูประกอบธุรกิจจําเปนตองมีจรรยาบรรณ ซึ่งรวมถึง
ความซื่อสัตยสุจริต มีจิตสํานึก และมีความรับผิดชอบตอผูเกี่ยวของ หากนักธุรกิจมีจรรยาบรรณ
และคุณสมบัติอืน่ ๆ ที่เหมาะกับลกั ษณะงานอาชพี ของตนในการดาํ เนินธุรกิจแลว เช่ือไดว าธุรกิจนน้ั ๆ
จะประสบผลสําเร็จอยางแนนอน

ความสาํ คญั ของจรรยาบรรณ
ผปู ระกอบธุรกิจหรือนักธุรกจิ เปนผูประกอบอาชีพที่มีบทบาทสําคัญในการพัฒนาสังคม
และเศรษฐกิจ ดังน้นั นกั ธรุ กิจจงึ จําเปน ตอ งปฏบิ ัติตนใหเปนแบบอยางที่ดี เพื่อใหเกิดความศรัทธา
และเกิดการยอมรับของสังคมตอวิชาชีพนี้
จรรยาบรรณของผูป ระกอบการ มดี งั น้ี
1. จรรยาบรรณตอลกู คา
ลกู คา หรือผบู ริโภค เปนกลุมบุคคลทส่ี ําคญั ท่ีสดุ ท่ีจะทําใหธ รุ กจิ สามารถดํารงอยูไดเพราะลูกคา
เปนผูซ้ือสินคาหรือใชบริการที่ธุรกิจผลิตออกมา ทําใหธุรกิจมีรายได กอใหเกิดกําไรและทําให
ธรุ กิจสามารถเจริญเติบโตได ดงั นัน้ ผปู ระกอบธุรกิจจงึ จะตอ งปฏบิ ตั ิตอลกู คาอยางซอ่ื สตั ยและเปนธรรม
ผูป ระกอบธุรกิจพึงปฏิบัตติ อลูกคา ดงั นี้
1. ขายสนิ คาและบรกิ ารดว ยความยตุ ธิ รรม คอื ขายดวยราคาตามความเหมาะสมกับคุณภาพ
ของสนิ คา และบรกิ ารใหแ กลูกคา และมคี วามรบั ผดิ ชอบตามภาระผูกพนั ท่ไี ดต กลงกนั ไว
2. ละเวนการกระทําใด ๆ ที่จะทําใหสินคามีราคาสูงข้ึนโดยไมมีเหตุผล เชน การกักตุน
สินคาเพอ่ื ทําใหส นิ คา ขาดแคลน และมรี าคาสูงขนึ้
3. ใหบ รกิ ารแกล กู คา ทกุ คนอยางเทา เทียมกนั ไมม กี ารเลือกปฏิบัติ โดยใหโ อกาสแกลูกคา ท่ี
จะซือ้ สนิ คาหรือบริการไมว า จะในสภาวะใดก็ตาม เชน ในภาวะท่สี นิ คาขาดตลาด
2. จรรยาบรรณตอคแู ขง ขนั ในเชงิ ธรุ กจิ
การประกอบธุรกิจทุกประเภท จะมีผูประกอบการมากกวาหนึ่งราย ดังน้ัน การประกอบ
ธุรกจิ จงึ ตอ งมีการแขงขันกันเพื่อพยายามทําใหธุรกิจของตนเองเจริญกาวหนา การแขงขันจึงเปน
การชว ยพัฒนาธรุ กจิ เปน ส่งิ ทพ่ี สิ ูจนความสามารถของผูประกอบธุรกิจ

ผปู ระกอบธรุ กิจพงึ ปฏบิ ตั ติ อคแู ขงขันในเชงิ ธรุ กิจ ดงั น้ี
1. ไมก ลั่นแกลงคแู ขงขนั เชน ใหร ายคแู ขง ขนั เพ่อื ใหค ูแขง ขนั เสยี โอกาสในการดาํ เนนิ การ
และตัดราคาเพือ่ แยงสนิ คา
2. ชวยกนั สรางสรรคส่ิงที่ดีงามใหเกิดแกสังคม เชน รวมกันปองกันทรัพยากรธรรมชาติ
และสิง่ แวดลอ ม
3. ไมค น หาความลบั ของคแู ขง ขันในเชิงธรุ กจิ โดยใชวิธกี ารทม่ี ิชอบ
4. พึงหลกี เลี่ยงการกระทําใด ๆ ทจี่ ะบัน่ ทอนชอื่ เสียงตอ สินคา หรือบรกิ ารของคแู ขง ขนั

79

3. จรรยาบรรณตอหนว ยราชการ
ผปู ระกอบธุรกิจมคี วามจาํ เปน ตองติดตอ กบั หนวยงานของราชการ ซึ่งเปนหนวยหนึ่งของ
สังคม เชน การเสียภาษี การจดทะเบยี นธรุ กิจตาง ๆ ดงั น้ัน ควรเขา ใจในแนวทางปฏิบัติท่ถี ูกตองตอ
หนว ยราชการ
ผปู ระกอบธรุ กจิ พงึ ปฏบิ ตั ิตอ หนวยราชการ ดงั นี้

1. ปฏบิ ตั ติ ามกฎขอ บังคบั ของหนวยราชการ
2. ใหค วามรวมมอื กับหนวยราชการ ตามหนา ที่พลเมอื งดี
3. ละเวนจากการตดิ สนิ บนเจา หนาท่ี
4. มีทัศนคติที่ดแี ละถกู ตองตอ หนว ยงาน
4. จรรยาบรรณตอพนกั งาน
พนักงานเปนทรัพยากรที่มีคาของผูประกอบธุรกิจ การท่ีผูประกอบธุรกิจมีพนักงานท่ี
ขยันขันแขง็ มีความซอื่ สตั ย จะทาํ ใหธุรกจิ ดาํ เนนิ ไปไดอยางมีประสทิ ธภิ าพ
ผูประกอบธรุ กจิ พึงปฏบิ ตั ติ อพนกั งาน ดังน้ี
1. ใหคาจางและผลตอบแทนที่เหมาะสมกับความรู ความสามารถของพนักงานไมเอารัด
เอาเปรียบพนักงาน
2. ใหก ารพฒั นาพนกั งาน โดยการจัดฝก อบรมเพ่ือใหพนกั งานไดร ับความรูเทคโนโลยีใหม ๆ
เปน การเพมิ่ ประสิทธิภาพของการทํางาน
3. จัดสภาพการทํางาน สถานที่ทํางานใหถูกสุขลักษณะ มีความปลอดภัยตอสุขภาพและ
ชวี ิตของพนักงาน พรอ มท้ังจัดหาเคร่อื งปอ งกันภัยอันจะเกดิ ขน้ึ ไดจ ากการปฏิบตั ิหนาทีเ่ พราะสภาพ
การทํางานท่ีดจี ะเพ่ิมประสทิ ธิภาพในการทาํ งาน และทาํ ใหพ นกั งานมขี วัญกําลังใจในการทํางาน
4. ใหความเปนธรรมและเทาเทยี มกนั แกพนักงานทุกคนในการปกครองและการพิจารณา
ความดีความชอบ
5. ใหโอกาสในการแสดงความสามารถของพนกั งานแตล ะคน
6. ใหค าํ แนะนาํ ใหค วามชวยเหลอื ท้ังในเรื่องการทํางานและเร่อื งสวนตวั ตามความเหมาะสม
7. พึงปลกู ฝง แนวความคดิ วาการประพฤติตนใหอยใู นระเบียบวินัยเปนส่ิงทดี่ ีงาม
5. จรรยาบรรณตอ สงั คมและสภาวะแวดลอ ม
เน่ืองดวยสังคมประกอบดวยบุคคลตาง ๆ เปนจํานวนมากแตละคนก็มีความแตกตางท้ัง
อุปนิสัย การศึกษา ศาสนา ดังน้ัน สังคมจะสงบสุขไดตองอาศัยความรวมมือรวมใจ ทุกคนตอง
ชวยกันสรางสรรคสังคม ผูประกอบธุรกิจก็เปนสวนหนึ่งของสังคม ดังน้ัน จึงมีความจําเปนท่ี
จะตองรับผดิ ชอบตอ สงั คมเพือ่ มีสวนรว มทําใหส ังคมกาวหนา ตอ ไป

80

ผูป ระกอบธรุ กจิ พึงปฏบิ ัติตอ สงั คมและสภาวะแวดลอ ม ดงั น้ี
1. ละเวน การประกอบธรุ กจิ ท่กี อใหเกดิ ความเสอื่ มเสยี ตอสังคมและสภาวะแวดลอมท้ังดา น
ศลี ธรรม ความเปน อยู และจติ ใจ เชน การเปด บอ นการพนนั สถานเริงรมยที่มกี ารจําหนายยาเสพตดิ
สถานเรงิ รมยท่ีมีการคา ประเวณี การรับซ้อื ของผดิ กฎหมาย
2. ละเวนการประกอบธุรกิจที่ทําลายทรัพยากรธรรมชาติและสภาวะแวดลอม เชน การ
ประกอบธรุ กจิ แลว ปลอ ยนํ้าเสยี จากการผลิตลงในแมน้ําลําคลอง การประกอบธุรกิจท่ีมีการปลอย
ควันหรอื ฝนุ ละอองฟงุ กระจายอยูใ นบรรยากาศ การตดั ไมท าํ ลายปา การรกุ ล้าํ ที่สาธารณะ
3. ใหความรวมมือทุกฝายชวยสรางสรรคสังคม เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตใหแกสังคม เชน
การสงเสริมการศึกษา ใหทนุ การศึกษา สงเสริมการวจิ ัย ใหบริการแกสงั คม
4. ใชทรัพยากรธรรมชาติอยางมีประสิทธิภาพที่สดุ ไมทําลายทรัพยากรธรรมชาติ เชน ไม
ประกอบการประมงในฤดแู ละเขตหา มทําการประมง
5. พยายามหาวิธสี รางสิง่ ทดแทนทรัพยากรธรรมชาติ นําสงิ่ ทใี่ ชแลว มาปรับปรุงใชอีก เชน
การนาํ หนงั สือพมิ พหรือกระดาษท่ใี ชแลว มาทาํ เปนกระดาษใหม
6. พึงรักษาและปรับปรุงมาตรฐานในการประกอบการเพื่อขจัดอันตราย อันอาจสง
ผลกระทบตอ สภาวะแวดลอม
7. พงึ ประกอบธรุ กจิ ผลติ สินคาหรอื บริการที่เหมาะสมกับสภาวะแวดลอมและเปนสิ่งที่มี
ประโยชนตอ สงั คมและมนษุ ยชาติ

กจิ กรรม
ใหผูเ รยี นกาํ หนดคณุ ธรรม และจริยธรรมในการประกอบอาชพี ดา นเกษตรกรรม อธบิ าย
พอเขา ใจ

เรอ่ื งที่ 7 การอนุรักษพ ลงั งานและส่ิงแวดลอ มในชมุ ชน สังคม ประเทศ และภมู ิภาค 5 ทวีป
ไดแ ก ทวปี เอเชยี ทวีปออสเตรเลยี ทวีปอเมริกา ทวปี ยุโรป และทวปี แอฟรกิ า

แนวคดิ
ทรัพยากรเปน ปจ จยั ที่สําคญั ในการประกอบอาชพี ทรพั ยากร แบงเปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอื

ทรัพยากรธรรมชาติ และทรพั ยากรในการประกอบการ
การใชทรัพยากรธรรมชาติ ตองคํานึงถึงความหมดเปลือง และการใชทรัพยากรทดแทน

การอนรุ ักษพลังงานและส่ิงแวดลอ มในชมุ ชน สังคม ประเทศ และ ภมู ิภาค 5 ทวีป ไดแก ทวีปเอเชีย
ทวปี ออสเตรเลีย ทวปี อเมริกา ทวปี ยุโรป และทวีปแอฟริกา

81

“พลงั งาน หมายถึง ความสามารถในการทาํ งานซ่ึงมอี ยูในตวั ของสิง่ ทีอ่ าจใชงานไดโดยการ
ทาํ ใหว ตั ถหุ รือธาตเุ กิดความเคลือ่ นท่หี รอื เปลย่ี นรูปแบบไปได การท่ีวัตถุเคล่ือนท่ีจากท่ีหน่ึงไปยัง
อีกที่หนึ่งไดก็เพราะมีแรงหรือพลังงานเขาไปกระทําพลังงาน หรือความสามารถในการทํางาน
นอกจากสิง่ มชี วี ติ จะใชพลงั งาน ซ่งึ อยใู นรปู ของสารอาหารในการดํารงชีวิตโดยตรงแลว สิ่งมีชีวิต
ยงั ตองใชพลงั งานในรูปแบบลักษณะอื่น ๆ ที่เก่ียวกับการดํารงชีวิตประจําวันอีกในหลายรูปแบบ
เชน ทางดานแสงสวา ง ความรอน ไฟฟา เปนตน
ความหมายของทรพั ยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอ ม

เพือ่ ใหเกดิ ความเขาใจท่ีชัดเจน เราสามารถแยกการใหค ําจาํ กัดความได ดงั น้คี อื
สง่ิ แวดลอม หมายถึง ส่ิงตา ง ๆ ท่อี ยูรอบตัวเรา ทง้ั สิง่ ทีม่ ชี ีวติ สิ่งไมมชี ีวติ เห็นไดดวยตาเปลา
และไมส ามารถเหน็ ไดด ว ยตาเปลา รวมท้งั ส่ิงทีเ่ กิดขน้ึ โดยธรรมชาติและส่ิงท่ีมนุษยเปนผูสรางข้ึน
หรืออาจจะกลาวไดว า สงิ่ แวดลอมจะประกอบดวยทรพั ยากรธรรมชาติและทรัพยากรที่มนุษยสรางขึ้น
ในชวงเวลาหนึง่ เพอื่ สนองความตอ งการของมนษุ ยนนั่ เอง
- สิ่งแวดลอ มทีเ่ กิดขนึ้ โดยธรรมชาติ ไดแ ก บรรยากาศ นํา้ ดิน แรธ าตุ และสิง่ มีชีวิตท่ีอาศัย
อยูบ นโลก (พชื และสัตว) ฯลฯ
- ส่ิงแวดลอ มที่มนษุ ยสรา งขนึ้ ไดแก สาธารณูปการตาง ๆ เชน ถนน เข่อื นกัน้ นํา้ ฯลฯ หรือ
ระบบของสถาบนั สังคมมนษุ ยท ่ดี าํ เนินชวี ิตอยู ฯลฯ
ทรัพยากรธรรมชาติ หมายถึง สิ่งตาง ๆ (ส่ิงแวดลอม) ท่ีปรากฎและเกิดขึ้นเองตาม
ธรรมชาตแิ ละมนษุ ยส ามารถนาํ มาใชป ระโยชนได เชน บรรยากาศ ดิน น้ํา ปาไม ทุงหญา สัตวปา
แรธาตุ พลงั งาน และกาํ ลังแรงงานมนุษย เปน ตน
ประเภทของทรัพยากรธรรมชาติ
การแบงประเภทของทรพั ยากรธรรมชาติ มีการแบงกันหลายลักษณะแตในที่น้ีจะขอแบง
ทรพั ยากรธรรมชาติ โดยใชเ กณฑของการนาํ มาใช โดยแบง ออกเปน 4 ประเภท ดังน้ี
1. ทรพั ยากรธรรมชาติทีใ่ ชแลวไมหมดส้นิ เปนทรพั ยากรธรรมชาติที่เกิดข้ึนมากอนท่ีจะมี
มนุษย เม่ือมนษุ ยเ กิดขึ้นมาสิ่งเหลา นก้ี ม็ ีความจําเปน ตอ การดํารงชีวติ ของมนษุ ย
2. ทรัพยากรธรรมชาติที่ใชแลวทดแทนได เปนทรัพยากรธรรมชาติท่ีใชไปแลว สามารถ
เกิดขึ้นทดแทนได ซึ่งอาจเร็วหรือชาขึ้นอยูกับชนิดของทรัพยากรธรรมชาติประเภทน้ัน
ทรพั ยากรธรรมชาตทิ ่ีใชแลวทดแทนได เชน พืช ปาไม สัตวปา มนุษย ความอุดมสมบูรณของดิน
คุณภาพของนํ้า และทศั นยี ภาพท่ีสวยงาม เปน ตน
3. ทรัพยากรธรรมชาติท่ีสามารถนํามาใชใหมได เปนทรัพยากรธรรมชาติจําพวกแรธาตุ
ชนดิ ตา ง ๆ ทนี่ ํามาใชแ ลวสามารถนาํ ไปแปรรูปใหกลบั ไปสสู ภาพเดิมได แลวนํากลับมาใชใหมอีก
เชน แรโ ลหะ แรอโลหะ ไดแ ก เหลก็ ทองแดง อลูมิเนียม แกว ฯลฯ

82

4. ทรัพยากรธรรมชาตทิ ใ่ี ชแ ลวหมดส้ินไป เปนทรพั ยากรธรรมชาติที่นํามาใชแลวจะหมด
ไปจากโลกนี้ หรือสามารถเกิดข้ึนทดแทนได แตตองใชระยะยาวนานมาก ทรัพยากรธรรมชาติ
ประเภทนี้ ไดแก น้ํามันปโ ตรเลยี ม กาซธรรมชาติ และถานหิน เปนตน

การอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติ หมายถึง การใชทรัพยากรธรรมชาติดวยวิธีการที่ฉลาด
เหมาะสม โดยใชอ ยางประหยดั ใหเ กดิ ประโยชน และเกิดคณุ คา มากทีส่ ดุ รวมท้ังการปรับปรุงของ
เสยี ใหนาํ กลับมาใชใหม เพอ่ื ใหเกดิ การสูญเสียนอ ยทส่ี ดุ

การอนุรักษส่ิงแวดลอม หมายถึง การใชสิ่งแวดลอมอยางชาญฉลาดไมใหเกิดพิษภัยตอ
สงั คมสว นรวม ดาํ รงไวซงึ่ สภาพเดมิ ของส่ิงแวดลอมทางธรรมชาติ และส่ิงแวดลอมท่ีมนุษยสรางขึ้น
รวมทั้งหาทางกําจดั และปอ งกนั มลพษิ สิ่งแวดลอม

การอนรุ ักษพ ลงั งาน หมายถงึ การใชพลังงานใหเ กิดประสิทธิภาพสูงสุด มีการพัฒนาและ
นําพลังงานจากแหลง ใหม ๆ มาใชเ พอ่ื ทดแทน และมีการปอ งกันการสูญเสยี พลังงาน

วิธีการอนรุ กั ษพ ลังงาน พอสรปุ ไดดงั นี้
1. หาแหลงพลงั งานทดแทน
2. การวจิ ัยและพฒั นาพลงั งาน
3. การเผยแพรค วามรูส ูส ังคม
4. การประหยดั พลงั งาน

กจิ กรรม
ใหผ ูเ รยี นสาํ รวจทรพั ยากรธรรมชาตใิ นทองถิ่นมีอะไรบา ง

83

บทที่ 2

ชอ งทางการพัฒนาอาชีพ

สาระสาํ คัญ
การเปล่ยี นแปลงทางดา นสังคม เศรษฐกิจ การเมือง และสิ่งแวดลอม ความเจริญกาวหนา

ทางเทคโนโลยีมีผลตอ ความเปนอยู และการประกอบอาชพี ดงั น้ัน จงึ จาํ เปน ตองศึกษาและวิเคราะห
ความเปนไปไดใ นการพัฒนาอาชีพ เพื่อใหมองเห็นชองทางในการพัฒนาอาชีพไดอยางเหมาะสม
กับตนเองโดยการกําหนดวิธีการและข้ันตอน ดวยการพิจารณาถึงความเปนไปได และจัดลําดับ
พรอมท้งั ใหเ หตผุ ลในการพัฒนาอาชพี ได
ตวั ช้วี ดั

1. อธบิ ายความจาํ เปนในการมองเหน็ ชอ งทางในการพฒั นาอาชีพไดอยา งเหมาะสมกบั ตนเอง
2. ศึกษาอาชีพในชุมชน สังคม ประเทศ และภูมิภาค 5 ทวีป ไดแก ทวีปเอเชีย ทวีป
ออสเตรเลยี ทวีปอเมริกา ทวีปยโุ รป และทวีปแอฟรกิ า เพื่อวิเคราะหความเปนไปไดในการพัฒนา
อาชีพ
3. กําหนดวิธีการและข้ันตอนการประกอบอาชีพโดยพิจารณาความเปนไปไดของการ
พัฒนาอาชพี และจดั ลาํ ดับ พรอมทง้ั ใหเหตผุ ลในการจดั ลาํ ดบั การพัฒนาอาชีพทกี่ าํ หนด
ขอบขายเนือ้ หา
เรื่องท่ี 1 ความจาํ เปน ในการมองเห็นชองทางเพ่ือพัฒนาอาชีพ
เรอ่ื งที่ 2 ความเปน ไปไดใ นการพัฒนาอาชพี
เร่ืองที่ 3 การกําหนดวิธกี ารพัฒนาอาชพี พรอ มเหตผุ ล

84

เร่อื งท่ี 1 ความจาํ เปนในการมองเห็นชองทางเพื่อพฒั นาอาชีพ

การท่ีคนเราจะประสบความสําเร็จในอาชีพไดน้ัน มิใชวาเปนส่ิงท่ีทํากันไดงาย ๆ แต
จะตอ งมกี ารสาํ รวจขอเท็จจรงิ มีการวางแผน กาํ หนดเปา หมายที่ตอ งการ เขียนโครงการทจ่ี ะทําและ
ปฏบิ ตั ติ าม ขณะทโ่ี ครงการกม็ กี ารพฒั นาปรบั ปรงุ แกไขไปดวย นอกจากจะเนนรายไดที่พึงจะไดแลว
สง่ิ ท่ีสําคญั ท่ีจะขาดมิได ซ่ึงจะทําใหอาชีพมีความมั่นคงย่ิงข้ึนก็คือ การมีคุณธรรม จริยธรรมของ
ผูประกอบการดว ย

การประกอบอาชีพ หรือประกอบธุรกิจหรือดําเนินการส่ิงใด เชน การเดินทางไปที่ใดสัก
แหงหนึ่ง การจัดเลย้ี งเหลา น้เี ปน ตน จะตองมีการกาํ หนดแผนเสยี กอ น ถงึ แมว า บางคนอาจทํากิจการ
โดยไมมีแผนงาน ซึ่งอาจประสบความสาํ เรจ็ ในชว งแรกๆ เทาน้นั แตร ะยะเวลาอาจมเี หตกุ ารณต า ง ๆ
เกดิ ข้ึนสง ผลใหเกิดอุปสรรคการประกอบอาชพี เชน การเปลี่ยนแปลงทางดานเศรษฐกิจ การเมือง
การปกครอง หรือแมกระทั่งความสลับซับซอนของงานที่มากขึ้น เพราะสิ่งเหลาน้ีไมไดผานการ
คาดคะเนและการคิดอยางรอบคอบกอน

การวางแผน เปนการคดิ ไวลวงหนาวาจะทาํ อะไร มีจุดมุงหมายอะไร มีวธิ ีการอยางไร เปน
กระบวนการทม่ี รี ูปแบบอยางหนง่ึ มกี ารระบเุ ปาหมาย และแผนรายละเอียดตาง ๆ มีการประสาน
กิจกรรมตาง ๆ ต้ังแตจุดเริ่มตนจนกระท่ังถึงจุดสิ้นสุด การประกอบอาชีพมีความยุงยาก
สลับซับซอ น การดําเนินกิจกรรมตาง ๆ จะตองมีความสอดคลองกันกับทรัพยากร และงบประมาณ
ท่ีมีอยู เพ่ือใหมีความเปนไดมากที่สุด ดังน้ัน การวางแผนจึงมีความสําคัญตอการประกอบอาชีพ
ดังน้ีคือ

1. ชวยทําใหก ารดาํ เนนิ งานบรรลผุ ลสําเรจ็ ตามเปา หมาย
2. ชว ยทาํ ใหก ารใชทรัพยากรเปน ไปอยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ
3. ชวยทาํ ใหก ารดาํ เนนิ งานมคี วามเสยี่ งนอ ยลง และมคี วามเชื่อมนั่ ในการบรหิ ารงานมากขนึ้
4. ชวยปอ งกนั การขัดแยง ซ่งึ อาจจะเกิดขน้ึ ระหวางการดาํ เนนิ งานได
5. ชว ยปรบั วธิ ีการดาํ เนินงาน หรือเปลีย่ นแปลงกิจกรรมบางอยางไดอยางเหมาะสม

85

เรื่องท่ี 2 ความเปนไปไดในการพฒั นาอาชพี

1. การลงทนุ
“การลงทุน” หมายถึง การออมเพ่ือใหไดรับผลตอบแทนท่ีมากข้ึน ซึ่งเราจะตองยอมรับ

ความเสีย่ งที่เพม่ิ ขน้ึ เชนกนั การตดั สินใจนําเงนิ ออมมาลงทุนเราจึงตอ งพิจารณาอยางรอบคอบ และ
ศึกษาหาขอมูลท่ีเก่ียวขอ งเปน อยา งดี เพอื่ ใหไ ดรับผลตอบแทนที่คาดหวังไว และเพื่อลดความเส่ียง
ท่ีเกิดขนึ้ จากการลงทนุ

วิเคราะหท างการเงนิ การลงทนุ
เพือ่ เปรียบเทียบผลประโยชนตอบแทนที่ไดรับ และคาใชจายท่ีตองเสียไปในการดําเนิน
กิจกรรมตามโครงการ
คาใชจายของโครงการ
1. คาลงทุน
2. คาใชจ ายในการดาํ เนินงาน และบาํ รงุ รักษา
3. คาทดแทน
4. เงนิ สํารองจาย
การประมาณคา ใชจ ายโครงการ
1.ระบุรายการ และปรมิ าณคาใชจ า ย
2. การตีราคาคา ใชจา ย

- ราคาตลาด
- ราคาทางบญั ชี
3. รวมคาใชจ า ยเปนรายป
ผลประโยชนตอบแทนของโครงการ
กระแสเงินสด = ผลประโยชนต อบแทนตอป - คาใชจ ายตอ ป
2. การตลาด
การตลาด
การตลาด เปนกิจกรรมทางธุรกิจที่มีความจําเปน และมีความสําคัญตอการอยูรอดของ
องคกรธุรกิจ ในระบบเศรษฐกิจแบบเสรีนิยมน้ัน ธุรกิจจําเปนจะตองอาศัยกลยุทธทางการตลาด
ซ่ึงส่ิงน้ันก็คือการขาย การเรียนรูเพ่ือใหเขาใจถึงความแตกตางของการขาย และการตลาด
อยางชัดเจนจะชวยใหธุรกิจพัฒนาตอไป รวมถึงหนาที่ของการขายและการตลาดดวย ดังน้ัน
เปาหมายของธุรกิจจะดําเนินไปในทิศทางที่มุงหวังได จึงจําเปนที่ตองศึกษาความสําคัญของ
การตลาด และการขายอยางละเอยี ด

86

ความสําคัญของการตลาด
ยคุ แรกของการตลาดจะเนน ที่การผลิต โดยจะทําการผลิตสินคาใหไดมากเพื่อสนองความ
ตองการในตลาดในยุคแรกน้ันคูแขงหรือผูผลิตในอุตสาหกรรมใดอุตสาหกรรมหนึ่งจะมีผูผลิต
ไมม ากราย ดงั นนั้ การผลิตจึงเปน หนทางทํากําไร หากผูผลิตสามารถผลิตสินคาใหไดจํานวนมาก
ในลักษณะของสินคา เพ่ือมวลชนในยุคที่ 2 การตลาดจะเนน ทก่ี ารขาย โดยจะเนน ที่กจิ กรรมการขาย
ใหความสําคัญกับงานการขายเปนอยางมาก และกําไรของธุรกิจจะเกิดขึ้นมากนอยก็อยูท่ี
ความสามารถและประสทิ ธิภาพของทีมการขาย ยุคถัดมาเปนยคุ ทก่ี ารตลาดเนนการใชเ ครอ่ื งมือทาง
การตลาดทุกอยา ง โดยเฉพาะการสรา งความพึงพอใจใหเกิดกบั ลูกคา โดยใชส วนผสมทางการตลาด
คอื ผลติ ภัณฑก ารกาํ หนดราคาของผลิตภณั ฑท่ีเหมาะสม
ความหมายของการตลาดและการขาย
การตลาด หมายถึง กจิ กรรมทางธุรกจิ ทจี่ ะทาํ ใหส ินคา จากผูผลิตไปสูมือผูบริโภค และทําให
ผูบริโภคเกิดความพึงพอใจที่ไดบริโภคสินคาหรือบริการน้ัน อันเปนผลทําใหธุรกิจประสบ
ความสาํ เรจ็ ตามวัตถุประสงคข องธรุ กิจนนั้ ๆ อีกดว ย
การขาย หมายถงึ กระบวนการในการชว ยเหลอื โนม นาว ชักจงู ใจ โดยใชบ คุ คลหรือไมใช
บคุ คลก็ได เพอ่ื ใหล ูกคา คาดหวงั ตัดสินใจซือ้ สินคาหรอื บริการนัน้ ๆ
ความแตกตา งระหวา งการตลาดและการขาย
เมอ่ื ธุรกจิ ทําการผลติ สนิ คาหรอื บริการและพยายามจูงใจผูบริโภคใหซ้ือสินคาหรือบริการ
นนั้ เราจะเรียกกิจกรรมน้วี า การขาย ซ่ึงจําเปนจะตองรูถึงความตองการของผูบริโภค เพ่ือที่ธุรกิจ
หรือผูผลิตจะผลิตสินคาใหเหมาะสมสอดคลอง กับความตองการของผูบริโภค เมื่อผูผลิตคนหา
ความตองการทแี่ ทจรงิ ของผบู ริโภค แลวนําขอมูลไปพัฒนาผลิตภัณฑของตน เพ่ือทําใหผูบริโภค
เกิดความพึงพอใจเม่ือไดใชผลิตภัณฑนั้นแลว ทายท่ีสุดธุรกิจก็จะไดกําไร ลักษณะนี้เรียกวา
การตลาด ซ่งึ สามารถทจ่ี ะสรปุ ความแตกตางระหวางการขายและการตลาดได ดังน้ี

การขาย การตลาด
1. เนน ทคี่ วามสาํ คญั ของผลิตภณั ฑ 1. เนน ความตองการของผบู ริโภค
2. ธุรกิจจะคนหาเทคนิควิธกี ารขายท่ีประสบ 2. ธรุ กิจจะคน หาวธิ กี ารสรางความพงึ พอใจตอ

ความสําเร็จ ผูบ รโิ ภค
3. ธุรกจิ จะมุงเนน ท่ียอดขาย 3. ธรุ กจิ จะมุงเนน ทีผ่ ลกําไร
4. แผนการขายจะเปน แผนระยะสนั้ 4. แผนการตลาดจะเปนแผนระยะยาว

สนองตอบความตอ งการของพนกั งานขาย สนองตอบความตอ งการของผซู อื้

87

แนวความคิดทางการตลาด
นักธุรกิจใหความสําคัญกับการตลาด เพ่ือทําใหธุรกิจนั้นประสบความสําเร็จโดยมีการ
พัฒนาแนวความคิด ปรัชญา และการดําเนินธุรกิจ การพัฒนา 3 ประการดังกลาวเรียกวาเปน
แนวความคิดทางการตลาด แนวความคิดทางการตลาดในปจจุบันมุงเนนไปท่ีผูบริโภคและการ
ผสมผสานของกจิ กรรมทางการตลาด เพอ่ื ทําใหบรรลุถึงวตั ถปุ ระสงคของธรุ กิจและใหผูบ ริโภคเกิด
ความพงึ พอใจทไ่ี ดใชผลิตภัณฑน ้ัน ๆ
แนวความคิดทางการตลาดอาจสรปุ ไดด ังแผนภมู ิ ตอ ไปน้ี

การมงุ เนนผูบรโิ ภค

การผสมผสาน การสรา งความ ธุรกิจ
กิจกรรมทางการ พึงพอใจใหก บั ประสบ
ผลสําเร็จ
ตลาด ผบู ริโภค

การกําหนดวตั ถปุ ระสงค
หรอื เปาหมายของธุรกจิ

นอกจากแนวความคิดท่ีกลาวขางตน ยังมีการเสนอแนวความคิดใหมทางธุรกิจอันเปน
แนวความคิดที่เปน ไปตามกระแสของสังคมและของประเทศชาติ คือ แนวความคิดทางการตลาด
เพ่ือสังคมและส่ิงแวดลอม โดยการตลาดในลักษณะนี้จะเนนในดานของการรักษาส่ิงแวดลอม
ความปลอดภัยตอชวี ิตผูบริโภคและไมทํารายธรรมชาติ โอโซน อากาศ น้ํา เน่ืองมาจากระแสการ
พิทักษโลก ดังน้ัน ธุรกิจจึงเสนอผลิตภัณฑที่เปนมิตรตอธรรมชาติปลอดสารซีเอฟซี (CFCs) ซึ่ง
ทําลายโอโซน มีกิจกรรมทางการตลาดในเร่ืองของรีไซเคิล รีฟล รียูส แนวความคิดที่กลาวถึงน้ี
อาจเรียกไดวาเปน กรนี มาเก็ตต้งิ นน่ั เอง

หนา ทที่ างการตลาดทส่ี าํ คญั
หนา ที่ของการตลาดทีม่ ผี ผู ลิตและผูบ รโิ ภคก็เพอื่ ชวยเหลือ และอํานวยความสะดวกใหกับ
ผผู ลิตและผบู รโิ ภค สรปุ ได ดงั น้ี
1. การขาย ผูประกอบธุรกิจตองอาศัยนักการตลาด ดําเนินกิจกรรมในดานการขายเพื่อ
เคลื่อนยายสินคาจากโรงงานผลิต และการทําการโอนกรรมสิทธ์ิเปลี่ยนมือความเปนเจาของใน
สนิ คา นัน้ ๆ ไปยังผูบ ริโภค ผูประกอบธุรกิจจําเปนตองศึกษาจุดประสงคของตลาด และตองสราง
แรงจูงใจเพื่อทําใหลูกคาอยากไดสินคาโดยอาศัยการโฆษณา การสงเสริมการขาย และการใช
พนักงานขายเพ่ือกระตุนใหลูกคาเปาหมายตัดสินใจท่ีจะซื้อ ในทางกลับกันผูประกอบธุรกิจก็
สามารถขายสินคา ได

88

2. การซื้อ ผูประกอบธุรกิจตองเปนนักซ้ือที่ฉลาดเพ่ือใหไดวัตถุดิบ อุปกรณ เคร่ืองมือ
เครื่องใชในราคาท่ีเหมาะสมดวย เพื่อเปนการลดตนทุนของธุรกิจเอง โดยยึดหลักตองซ้ือใหได
ปริมาณในเวลาและราคาท่ีเหมาะสมดวย จะตองรูวัตถุประสงคดวยวาจะซื้อเพ่ืออะไร เชน ซ้ือไป
เพ่อื ผลติ ซอื้ ไปเพอื่ ขายตอ และตอ งรูจกั เปรียบเทียบคุณภาพราคาของสินคาทีจ่ ะซื้อ รวมถึงขอ ตกลง
ในเงื่อนไขที่สมเหตุสมผล และตรวจสอบรับสินคาเขาเก็บไวในคลังสินคาหรือสตอก เพื่อรอ
การจาํ หนา ยตอไป

3. การขนสงสนิ คา ตลาดตองจัดการขนสงท่เี หมาะสมกับสินคาโดยพิจารณาลักษณะสินคา
หีบหอของสินคา เพื่อเลือกพาหนะขนสงท่ีดีเหมาะกับสินคาประหยัดคาขนสงหรือคาระวาง
การสง มอบสนิ คาทต่ี รงตอเวลา ลกู คา ทกุ รายตองการรบั สนิ คา ตรงตอ เวลา โดยเฉพาะอยางย่ิงสินคา
ท่มี ีฤดกู าลในการขายยิง่ จาํ เปน อยางย่งิ ที่ตอ งรักษาเวลาในการขนสงธุรกิจ จําเปน ตอ งเลอื กวธิ กี ารขนสง
ท่เี หมาะสมไมว าจะเปน ทางรถบรรทกุ รถไฟ ทางเครือ่ งบนิ เรอื บรรทกุ สินคา หรอื การขนสง ทางทอ

4. การจัดมาตรฐานสินคา เพื่อใหไดสินคาเปนท่ีพอใจงายตอการตัดสินใจซื้อ และสราง
ความมั่นใจใหกับผูบริโภค จึงมีการจัดแบงระดับหรือมาตรฐานของสินคา เพื่อใหลูกคาไดเลือก
สินคาที่เหมาะสม และตรงกับความตองการโดยเฉพาะอยางย่ิงการซื้อขายสินคาในตลาด
ตางประเทศ การจัดอันดับและมาตรฐานสินคามีความสําคัญอยางย่ิง ในปจจุบันประเทศไทย
สนับสนุนการผลิตสินคาเพื่อสงออกเพ่ิมข้ึนสูง ดังนั้น การที่สินคาไดมาตรฐาน ISO จึงเปนส่ิงที่
สําคัญ โดยผูผลิตจําเปนตองศึกษาและพยายามผลิตใหไดมาตรฐานสากลที่กําหนด ไมวาจะเปน
มาตรฐานคุณภาพ ISO 9000, ISO 9002 หรือ ISO 14000 ก็ตาม เพ่อื รักษาภาพพจน และการยอมรับ
ในมาตรฐานสินคา ไทย

5. หนาที่ในการเก็บรักษาสินคา การเก็บรักษาสินคาในคลังเก็บสินคา หรือสต็อกสินคา
เพ่อื ตอบสนองความตองการของลกู คา ใหต รงเวลา ไดทันทีที่มีคําส่ังซ้ือสินคาเขามา การเก็บรักษา
สนิ คา เพ่ือวตั ถปุ ระสงคหลายประการ เชน เหลา ไวน ย่ิงหมักบมนานปก็ยิ่งมีราคาแพง เพ่ือใหขาย
นอกฤดูกาลได เชน การแชแข็ง การฉายแสงเก็บไว เพ่ือชะลอการสุกของผลไม เพื่อเก็งกําไรโดย
รกั ษาระดบั อุปทานในตลาดเม่ือสนิ คา ไดร าคาดคี อยปลอยออกขาย

6. การประกันภัย สินคาที่ผลิตออกมาและรอการจําหนาย อาจเสี่ยงตอภัยตาง ๆ เชน
ความลาสมัย การถูกลักขโมย ภัยธรรมชาติ ลักษณะการเส่ียงภัยอาจเกิดข้ึนไดทุกเวลา ดังนั้น
การประกันภัยจึงเปนทางเลือกหนึ่งที่จะชวยแกปญหาดังกลาว โดยธุรกิจจะตองไมผลักภาระ
การเส่ยี งภัยออกจากกจิ การโดยสนิ้ เชิง ปจจบุ ันไดมสี ถาบันรับประกันภัยตาง ๆ เขามาชวยแบงเบา
ภาระการเสีย่ งภัย โดยใชห ลักการกระจายการเสยี่ งภยั ใหก วา งออกไปถงึ ผูรับภาระหลาย ๆ ราย

7. การใหความชว ยเหลอื ดา นการเงิน การประกอบธุรกิจซื้อขายสินคาจะมีปญหาเก่ียวกับ
การเงนิ หน้ีสูญ หน้เี สีย การขาดสภาพคลองทางการเงนิ ขาดเงนิ สดหมุนเวยี นในธุรกจิ จนเปนผลให
ไมมีเงินจายสินคา จายคา จางเงินเดือนพนกั งาน ดงั นนั้ การจัดการเงนิ ที่ดีในฐานะการเงินของกิจการ

89

อยใู นภาวะสมดุลรายไดเ กดิ ข้ึนสอดคลอ งกบั ชําระหนสี้ นิ หากกิจการธุรกิจจัดการดานการเงนิ ไมด ีก็
อาจนาํ ไปสกู ารขาดทุน จนถึงตองออกจากธรุ กิจนั้นไป การจัดหาเงินทุนจากแหลงตาง ๆ และการ
จดั การนําเงินกาํ ไรไปลงทนุ ใหมใ นธุรกจิ ทมี่ ีความเสีย่ งต่ํา รวมถึงสถาบันทางการเงินทจี่ ะเขามาชวย
ในเรื่องการกูยืมเงินเพ่ือการลงทุน เชน ธนาคารพาณิชย ทรัสต บรรษัทเงินทุน เปนการเขามามี
บทบาทในการใหความชว ยเหลือ พฒั นาการลงทุนของธุรกิจ

8. การหาขอมูลทางการตลาด เพื่อประกอบการตัดสินใจของผูบริหารธุรกิจและ
ประโยชนของธุรกิจ ใหมีผลเสียหายนอยที่สุด โดยเฉพาะอยางย่ิงยุคของขอมูลขาวสาร เชน
ในปจ จบุ นั ธรุ กจิ ใดไดขอ มลู ขา วสารกอนก็ยอ มจะไดเปรยี บในการตัดสนิ ใจไดรวดเร็ว ถูกตอง เชน
ขอมูลในการลดคาเงินบาท การใหคาเงินบาทลอยตัว ผูรูกอนยอมปรับกลยุทธและตักตวง
ผลประโยชนไ ดจ ากคาเงนิ ทเ่ี ปลี่ยนแปลง
3. กระบวนการผลติ

กระบวนการผลติ หมายถงึ กระบวนการผลิตสินคา การใหบริการ ตามความตองการของ
ผูบริโภค ซึ่งประกอบไปดวย ลูกคา ตลาดแรงงาน สังคม ประเทศชาติ และประชาคมโลก โดยมี
วิธกี ารในการควบคมุ ดูแลการผลติ อยางมีคณุ ภาพทไี่ ดมาตรฐาน และการสรางคณุ ลักษณะทโี่ ดดเดน
ของสนิ คา หรอื บริการ ไดแก

1. ความนาเชอ่ื ถือ ผใู หบริการจะตองแสดงถึงความนาเชอื่ ถือ และไวว างใจ
2. การตอบสนอง การตอบสนองที่มีความต้งั ใจและเต็มใจ
3. การสรางความมั่นใจ สามารถทีจ่ ะทําใหล ูกคาเกิดความเชือ่ ใจ
4. การดแู ลเอาใจใส
5. เครื่องมืออปุ กรณ
4. การขนสง สนิ คา
การขนสง หมายถึง การเคล่ือนยายสินคาจากท่ีหน่ึงไปยังอีกที่หน่ึง ซึ่งเปนหนาที่ของ
ผูผ ลติ ทจ่ี ะใหอรรถประโยชนแกผูบริโภคในดานเวลา และสถานท่ี สงผลใหสินคามีมูลคาเพ่ิมขึ้น
เพราะหลกั ในการจัดการขนสงมีอยูวา “มูลคาสินคาท่ีเพ่ิมข้ึนหลังจากขนสงไปแลวจะตองสูงกวา
คาขนสง” ซ่ึงมีสินคาบางชนิดที่คาขนสงสูงกวาราคาตัวสินคาจริงมาก เชน การขนหินทราย
ยิปซัม ถานหิน แตก็มีสินคาบางชนิดที่คาขนสงถูกกวาราคาสินคาจริง เชน การขนทองคํา เพชร
พลอย และยา เปน ตน
การขนสง มีสวนชวยลดคาตนทุนการผลิตได ในกรณีที่ตั้งโรงงานขนาดใหญท่ีตนทุน
ต่ําสุดสถานที่หนึ่ง แตตองการกระจายสินคาไปทั่วประเทศ เชน โรงงานผลิตรถมอเตอรไซค
ทตี่ ง้ั อยูชานเมืองกรุงเทพฯ แตส ามารถสง รถมอเตอรไ ซคไปขายทัว่ ประเทศ หรือโรงงานผลิตเสอื้ ผา
ต้ังอยูในประเทศไทย แตสามารถสงเส้ือผาไปขายไดท่ัวโลก เปนตน ซึ่งจะทําใหตนทุนการผลิต
ตอหนวยสนิ คา ลดลง

90

การขนสงทางธุรกิจมี 3 ทาง คือ
1. การขนสง ทางบก ปจจุบันมีทางรถไฟเช่ือมระหวางกรุงเทพฯ กับเมืองใหญ ๆ เกือบทั่ว
ประเทศผา นจงั หวดั ใหญ ๆ ทั้งภาคกลาง ภาคเหนอื และภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื สวนท่ผี า นภาคใต
มกี ารเชอื่ มตอกับประเทศมาเลเซยี ทางปาดงั เบซาร และสุไหงโก-ลก จนถึงสิงคโปร นอกจากนั้นยัง
มีทางรถไฟเชอ่ื มกับประเทศกมั พูชา แตข ณะนห้ี ยดุ กิจการ เพราะปญหาความปลอดภัยภายในของ
ประเทศนั้น กจิ กรรมหลกั ของรถไฟ คือ การขนสงสนิ คา รอ ยละ 90 ของรถไฟเปนตูสินคา แตละป
รถไฟทาํ การขนสงสินคา ประมาณ 8 ลา นตัน สวนใหญว ตั ถุดบิ เชน นาํ้ มัน และปนู ซเี มนต
2. การขนสงทางเรือ มีทาเรือใหญ ๆ ที่ใชขนสงสินคาท้ังภายในประเทศ และติดตอกับ
ตางประเทศ เชน ทา เรือคลองเตย แหลมฉบัง มาบตาพุด ภูเก็ต สงขลา และสีชัง การขนสงทางเรือ
มีคาใชจายต่ําแตลาชา ระบบบริหารและระบบศุลกากรยังลาสมัย มีชองวางใหเจาหนาท่ีทําการ
ทจุ รติ ไดม าก สงผลใหมลู คาเพม่ิ ของสินคาและบริการ ขององคกรธุรกิจหายไปเปน จํานวนมาก
3. การขนสงทางอากาศ ประเทศไทยมีทาอากาศยานนานาชาติท่ีสุวรรณภูมิ ดอนเมือง
เชียงใหม อูตะเภา ภูเก็ต และหาดใหญ ซ่ึงทําใหการขนสงสินคาและบริการขาเขาและขาออกดี
พอสมควร การขนสงทางอากาศมีความรวดเร็ว แตเสียคาใชจายสูงมาก เหมาะสําหรับการขนสง
สนิ คาขนาดเลก็ นํ้าหนกั เบา
นอกจากน้ียังมีการขนสงทางทอซึ่งใชขนสงเฉพาะกาซ นํ้า และน้ํามันเทาน้ัน ปจจุบัน
การขนสงโดยบรรจุสินคาไวในตูคอนเทนเนอรเปนท่ีนิยมมากเพราะสามารถใชบรรจุสินคาได
หลายอยาง โดยบรรจุสนิ คาในกลองกอนทรี่ วมไวใ นตูคอนเทนเนอรทาํ ใหส ะดวกในการขนถา ย ใน
บางกรณที ี่ตอ งใชก ารขนสงหลายวธิ ี หรอื เปล่ียนถายการขนสงหลายครง้ั กวาจะถึงจุดหมายปลายทาง
ก็สามารถโยกยายไดดี เชน เคลอื่ นยายจากรถลงเรือหรือจากเรือขึ้นรถ ตคู อนเทนเนอรมหี ลายขนาด
แลวแตก ารขนสง เชน การขนสงทางเรอื สวนใหญจะใชต ูม าตรฐานขนาด 21 ฟุต และ 40 ฟุต สวน
ตคู อนเทนเนอรสําหรับสงของทางอากาศจะมีขนาดเล็กกวา
การขนสง สินคา แตล ะวธิ ีมขี อดี ขอ เสียตางกัน นักการตลาดทดี่ ตี องรจู กั เลือกวิธกี ารขนสงที่
เหมาะสมกบั สินคา และบรกิ ารท่ีมปี ระสิทธภิ าพ ซึง่ ขึ้นอยกู ับวตั ถุประสงคของตนเอง เชน ตองการ
ความรวดเรว็ หรอื ตองการราคาถูก หรอื ตองการความสะดวก
5. การบรรจหุ ีบหอ
การบรรจุหีบหอนั้น นอกจากใชป องกนั ผลิตภณั ฑแ ลว ยงั ใชใ นการสงเสริมการขายอีก ซึ่ง
ถือวามีความสําคัญมากทั้งสําหรับผูขายและผูบริโภค การบรรจุหีบหอท่ีดีทําใหสามารถรักษางาย
ประหยดั เนือ้ ที่ และทําใหผบู รโิ ภคมองเห็นความแตกตา งของผลติ ภณั ฑไ ดช ัดเจน ซ่ึงประโยชนของ
การบรรจุหีบหอมีดงั นี้
1. ผูบริโภคมักจะเลือกผลิตภัณฑท่ีมีการบรรจุหีบหอท่ีดีกวา เชน ผูบริโภคยอมซื้อ
นํ้าทีบ่ รรจขุ วดพลาสตกิ ใสในราคาท่แี พงกวา นํ้าทบี่ รรจขุ วดขุน ทั้งท่ีเปน นา้ํ ด่ืมทีป่ ลอดภัยเหมือนกนั

91

หรือนิยมซ้ือบะหมี่ก่ึงสําเร็จรูปท่ีบรรจุในถวยพลาสติก ในอนาคตผูบริโภคอาจเลือกซื้อบะหมี่ท่ี
บรรจใุ นถวยทสี่ ามารถใชกบั เตาไมโครเวฟได

2. การบรรจุหบี หอ เปนการสอ่ื สารระหวางผูผ ลิตและผูบริโภคอยางหน่ึง เพราะการบรรจุ
หบี หอเปน ตัวกาํ หนดกลยุทธการตลาด เชน สุราทมี่ รี าคาแพงจะบรรจุขวดที่สวยงาม แมแ ตบ ริการก็
ใชการบรรจุหีบหอสําหรับผูบริโภค เชน ตั๋วเคร่ืองบิน จะตองมีซองท่ีสวยงาม หรือใบเสร็จของ
โรงแรมก็ตอ งบรรจุซองท่ีมขี อ ความสวยงาม

3. การบรรจุหีบหอ จะชว ยใหการกระจายสนิ คางายขน้ึ และลดตนทุนลง เพราะวาการบรรจุ
หบี หอ ท่ีดีจะทําใหก ารปองกันความเสยี หายของสนิ คา ดีขนึ้ ย่งิ กวา นนั้ เม่อื มกี ารเก็บรักษาสินคาก็จะ
ทําใหมีความเสียหายนอยลงดวย บางคร้ังการบรรจุหีบหอที่ดีก็เปนการโฆษณาประชาสัมพันธได
ดีกวาการโฆษณาดวยส่ือดวยซ้ําไป เพราะเมื่อวางผลิตภัณฑไวในรานคา ผูบริโภคอาจจะเห็น
บอยกวาการโฆษณาในส่ือ เราจะเห็นวาบางคร้ังจะมีหีบหอวางแสดงตามตูกระจกใสในรานเปน
จาํ นวนมาก

สง่ิ ทนี่ ักการตลาดพึงระลกึ ไวเสมอคอื จะตองไมม ีการบรรจุหีบหอที่ทําใหผูบริโภคเขาใจผิด
เชน กระปอ งทบ่ี รรจปุ ลาซาดนี ก็ไมควรปดสลากวา เปน ปลาทนู า หรือกําหนดบนหีบหอวา สินคา
มีน้ําหนกั 0.8 กโิ ลกรัม แตก ลับปด สลากวา 1 กโิ ลกรมั หรือนา้ํ สมธรรมชาติ 100% ทั้ง ๆ ท่ีจริงแลว
มีเพียง 25% ผสมน้าํ อกี 75% หรือระบวุ าหบี หอ สามารถหมุนเวียนมาใชใหมไดท้ัง ๆ ที่นํามาใชอีก
ไมได

ในปจ จุบัน การบรรจุหีบหอสมัยใหม มักจะใชบารโคด ซึ่งสามารถอานไดดวยเครื่องมือ
อิเล็กทรอนิกสไ ดสะดวก ในการชาํ ระเงิน และการจัดหมวดหมูส นิ คา ไดด ี
6. การแปรรปู

การแปรรปู หมายถึง การนาํ ผลผลิตทางการเกษตรซ่ึงมีอยูในรูปวัตถุดิบมาผานขบวนการ
ดา นวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยมี าใชใ นกรรมวธิ กี ารผลติ การแปรสภาพเพ่ือสามารถบริโภค มีอายุ
ยนื ยาวข้นึ ตลอดทัง้ ความสะดวกสบายในรปู ผลติ ภัณฑก ง่ึ สําเร็จรูป
7. ผลกระทบตอชมุ ชนและสภาพแวดลอม

ผลกระทบ หมายถงึ ผลที่ไดรบั หรอื เกิดจากการกระทําท่ีคาดวา จะกอ ใหเ กดิ ผลดีหรอื ผลเสยี
ในระยะยาวอยา งไร โดยประโยชนท ลี่ งสูประชาชนนน้ั ประชาชนจะไดร บั ประโยชนอ ะไรบางจาก
การดาํ เนนิ การของโครงการนที้ ีส่ ามารถแสดงผลประโยชนต อสังคม

ระบบส่ิงแวดลอม นอกเหนือจากการเกษตรและอุตสาหกรรมที่คํานึงถึงผลกระทบตอ
สิ่งแวดลอม ระบบสิ่งแวดลอมของชุมชนยังครอบคลุมถึงสภาพแวดลอมท่ีเอื้อตอวิถีชีวิต ระบบ
สงิ่ แวดลอมจึงหมายรวมถงึ ดนิ นํา้ ปา อากาศ การจัดการทางกายภาพของชุมชน เชน ถนนหนทาง
แหลง ศูนยก ลางชมุ ชน เปน ตน และสภาพแวดลอ มทางสงั คมท่เี อ้อื ตอการเจริญเติบโตของชีวติ ดวย

92

ปจจัยของผลกระทบสิง่ แวดลอ มและขอบเขตของการพิจารณา
1. ผลกระทบสงิ่ แวดลอมทางกายภาพ
2. ผลกระทบสง่ิ แวดลอ มทางสงั คม
3. ผลกระทบสง่ิ แวดลอ มทางสนุ ทรียภาพ
4. ผลกระทบสงิ่ แวดลอมทางเศรษฐกจิ
ลักษณะของผลกระทบสง่ิ แวดลอ มและขอสงั เกต
1. ลักษณะของผลกระทบส่ิงแวดลอม

- เกิดขนึ้ บางที่ บางสวน
- กระจายท่วั ไป
2. ขอสังเกตเกยี่ วกับผลกระทบส่ิงแวดลอม
- อาจเกดิ ข้นึ โดยไมเรียงลาํ ดบั
- สรางปญหาลูกโซไ ดเสมอ
- แสดงผลใหเห็นไดท งั้ ระยะส้นั และระยะยาว
- เปลยี่ นแปลงอยูเสมอ
- สามารถวัดขนาดได
8. ความรู ความสามารถ
ความรู ความสามารถ หมายถึง ทกั ษะทส่ี ําคัญหรอื ความจาํ เปนในการผลิต หรอื การปฏบิ ตั งิ าน
ใหมปี ระสิทธภิ าพในความเปน ไปไดใ นการพัฒนาอาชีพ

เรื่องท่ี 3 การกาํ หนดวิธกี ารพัฒนาอาชพี พรอ มเหตผุ ล

1. เทคนคิ วิธีการทาํ งานของอาชพี ท่ีเลอื กประกอบการ เปน เคลด็ วิชาในการประกอบอาชีพ
แตละอาชีพใหป ระสบความสาํ เร็จ จงึ เปน ปจจยั สาํ คญั ที่ผูป ระกอบอาชีพจะตอ งเรียนรใู หเขา ใจอยา ง
ถองแท

2. เทคนิควิธกี ารทาํ งาน ชว ยลดขั้นตอนการทํางานอาชีพบางอาชีพ ใหสําเร็จอยางรวดเร็ว
ผปู ระกอบอาชีพจะนาํ เวลาทเี่ หลือ ไปดําเนินการในงานยอ ยอน่ื ๆ ใหมีประสิทธิภาพตอไป

3. เทคนคิ การทํางานชว ยใหการทํางานประหยัดขน้ึ เชน ใชวสั ดุบางอยา งทม่ี รี าคาถกู หางา ย
ในทองถิ่น ทดแทนวัสดุที่มีราคาแพงหรือหายากมาใชในการผลิตแทน ผลผลิตที่ผลิตไดยังมี
คุณภาพเหมอื นเดิม

4. เทคนิควธิ กี ารทาํ งานชวยใหผ ลติ ไดมากขน้ึ โดยการนาํ เครอื่ งมอื อุปกรณทดี่ ดั แปลงมาใช
ในการเพม่ิ ปรมิ าณการผลติ ผูผลติ เสาะแสวงหาเทคโนโลยตี าง ๆ ทม่ี ีในทองถิ่นมาใชหรือดัดแปลง
พฒั นาเทคโนโลยที ่ีมอี ยแู ลว ใหช ว ยเพิ่มผลผลติ ใหมากข้ึน

5. เทคนคิ วธิ ีการทาํ งานชว ยใหง านอาชพี มีคณุ ภาพ มีมาตรฐานเปนสากลเปน ที่ยอมรับของตลาด

93

ประโยชนทไี่ ดรบั จากการกาํ หนดวิชาการพฒั นาอาชพี
การจําแนกองคป ระกอบยอยของงานอาชีพท่ีเลอื กมปี ระโยชนทส่ี ําคัญ ๆ ดังตอ ไปนี้ คอื
ชวยใหผ ปู ระกอบอาชีพไดเ ตรยี มความพรอ มดา นขอมูลอาชพี ทีต่ นเลือก เพราะผูประกอบอาชีพตองใช
หลักวิชาในการเสาะแสวงหาขอ มูลสําคัญ ๆ ในงานอาชีพน้ัน ๆ และขอมูลดานอาชีพแตละอาชพี จะ
เปลย่ี นแปลงอยูตลอดเวลา ตามระยะเวลา ตามกลไกแหงราคา ภาวะการณตลาด ฤดกู าล เปน ตน