เอกสารประกอบการสอน วิชาการงานอาชีพ 4 ง22102 ม.2 ปีการศึกษา 2-2565 ปรับ

เอกสารประกอบการเรียน

วชิ าการงานอาชีพ 4

ง22102

ม.2

ม.2

ม.2

นางอรษา ทองขาว ครูชานาญการ
นายชนนิ ทร์ แท่งทอง ครผู ชู้ ว่ ย

โรงเรยี นมหาวชริ าวุธ จงั หวดั สงขลา

สานักงานเขตพื้นทกี่ ารศกึ ษามัธยมศึกษาสงขลา สตูล
เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชีพ 4 รหสั วชิ า ง22102
สำหรบั นกั เรยี นระดบั ชัน้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี 2 โรงเรยี นมหาวชริ าวธุ จงั หวดั สงขลา ครผู ้สู อนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

โรงเรียนมหาวชริ าวุธ จงั หวัดสงขลา

สานักงานเขตพื้นทีก่ ารศกึ ษามัธยมศึกษาสงขลา สตลู
เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชพี 4 รหัสวิชา ง22102
สำหรบั นกั เรยี นระดบั ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2 โรงเรียนมหาวชิราวธุ จังหวดั สงขลา ครูผสู้ อนนายชนินทร์ แทง่ ทอง

เอกสารประกอบการเรียน

ง22102 การงานอาชีพ 4

ช้นั มัธยมศกึ ษาปีที่ 2
ภาคเรียนท่ี 2 ปกี ารศกึ ษา 2565

ผูจ้ ดั ทำ
นางอรษา ทองขาว ตำแหน่ง ครชู ำนาญการ
นายชนินทร์ แท่งทอง ตำแหน่ง ครูผชู้ ว่ ย

ชื่อ………………………………............................ชั้น……………… เลขท่ี……………

โรงเรยี นมหาวชริ าวุธ จงั หวดั สงขลา
สำนักงานเขตพื้นทีก่ ารศึกษามัธยมศึกษาสงขลา สตลู

ก

เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชพี 4 รหสั วิชา ง22102
สำหรบั นกั เรียนระดบั ชั้นมัธยมศึกษาปที ่ี 2 โรงเรียนมหาวชิราวุธ จงั หวัดสงขลา ครูผ้สู อนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

คำนำ
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง22102 การงานอาชพี 4 จดั ทำขึน้ ตามตัวช้ีวดั และมาตรฐานการ
เรียน หลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ. 2560) สำหรับนักเรยี น
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปี่ที่ 2 โดยมีเป้าหมายเพื่อใช้เป็นสื่อประกอบการเรียนการสอน เพื่อพัฒนาคุณภาพด้าน
ความรู้และสมรรถนะสำคัญของนักเรียนให้ได้มาตรฐานตามที่กำหนดไว้ในหลักสูตรแกนกลาง พุทธศักราช
2551 อีกทั้งพัฒนานักเรียนให้มีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และบรรลุตามพระบรมราโชบายด้านการศึกษา
ของในหลวงรัชการที่ 10 มุ่งสร้างพน้ื ฐานให้ผเู้ รียนมีทัศนคติท่ีถกู ต้องต่อบ้านเมือง มพี นื้ ฐานชวี ิตท่ีมั่นคง มีงาน
ทำ มีอาชีพ และเป็นพลเมืองดี เพื่อให้สามารถดำรงชีวิตอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมไทยและสังคมโลกอย่างมี
ความสุข โดยยึดแนวคิดการจัดการเรียนรู้ที่เน้นนักเรียนเป็นสำคัญ เน้นให้นักเรียนได้เรียนรู้ด้วยการปฏิบัติ
(Active Learning) ส่งเสริมให้นักเรียนตระหนักและเห็นแนวทางในการประกอบอาชีพสุจริต สามารถนำ
ความรู้ ทักษะ ไปประยกุ ตใ์ ชใ้ นชีวิตประจำวันไดอ้ ย่างมีประสิทธภิ าพและยั่งยืน
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง22104 การงานอาชีพ 4 ประกอบด้วย คำอธิบายรายวิชา
โครงสร้างรายวิชา กำหนดคะแนนการวดั ผลและประเมินผล เนือ้ หาสาระ แบบฝึกทักษะ
ขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่าย ที่สนับสนุนและอำนวยความสะดวกในการจัดทำเอกสารประกอบการ
เรียน ทำใหเ้ อกสารประกอบการเรยี นเลม่ นี้ สำเร็จลุล่วงไปด้วยดี

นางอรษา ทองขาว
นายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชพี 4 รหสั วิชา ง22102
สำหรบั นกั เรยี นระดบั ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 2 โรงเรียนมหาวชริ าวธุ จังหวดั สงขลา ครผู สู้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง

สารบญั ข

เร่ือง หน้า
คำนำ ก
สารบญั ข
คำอธบิ ายรายวชิ า ง
โครงสร้างรายวชิ า จ
ตารางวเิ คราะห์โครงสร้าง ฉ
มาตรฐานการเรยี นรู้/ตัวชี้วดั ช้นั ปี ช
จดุ ประสงค์การเรียนรู้ ซ
แนวคดิ หลกั ฌ
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น ญ
หน่วยที่ 1 ความรเู้ บ้ืองตน้ เก่ยี วกับงานชา่ งและการเสริมสรา้ งประสบการณ์อาชีพ
1
ใบความรทู้ ่ี 1 ความรู้เบ้ืองต้นเกยี่ วกบั งานชา่ ง 4
ใบงานท่ี 1 ความรู้เบอื้ งต้นเกี่ยวกับงานช่าง 5
ใบความรู้ท่ี 2 ลกั ษณะของงานช่าง 15
ใบงานที่ 2 ลกั ษณะของงานช่าง 16
ใบความรูท้ ่ี 3 ความปลอดภัยในการปฏิบตั ิงาน 21
ใบงานท่ี 3 ความปลอดภยั ในการปฏบิ ัติงาน 22
ใบความรู้ที่ 4 การปฐมพยาบาลเบื้องตน้ ในงานช่าง 21
ใบงานที่ 4 การปฐมพยาบาลเบ้ืองต้นในงานช่าง 27
ใบความรู้ที่ 5 การเสริมสร้างประสบการณ์อาชพี 34
ใบงานท่ี 5 การเสริมสรา้ งประสบการณ์อาชีพ
หนว่ ยท่ี 2 เครอ่ื งมือชา่ งและการปฏิบตั ิงานชา่ ง 35
ใบความรทู้ ี่ 6 เคร่ืองมอื ชา่ งและการปฏิบตั งิ านชา่ ง 43
ใบงานท่ี 6 เคร่ืองมือสำหรบั วัด 39
ใบความรู้ที่ 7 เครื่องมอื สำหรับตดั ผา่ 43
ใบงานท่ี 7 เครื่องมือสำหรับตัดผ่า 44
ใบความรูท้ ี่ 8 เครื่องมอื สำหรับตอก 46
ใบงานท่ี 8 เครื่องมือสำหรบั ตอก 47
ใบความรู้ที่ 9 เคร่ืองมอื สำหรับขนั และไข 51
ใบงานที่ 9 เครื่องมือสำหรับขันและไข

เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชีพ 4 รหัสวิชา ง22102
สำหรบั นกั เรยี นระดับชัน้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 2 โรงเรียนมหาวชิราวธุ จงั หวดั สงขลา ครผู ูส้ อนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

สารบัญ (ต่อ) ค

เร่อื ง หนา้
ใบความร้ทู ี่ 10 เครอื่ งมอื สำหรับจับยดึ 52
ใบงานท่ี 10 เคร่อื งมอื สำหรับจบั ยดึ 56
ใบความรู้ท่ี 11 เครื่องมอื สำหรบั ไสตกแต่ง 57
ใบงานที่ 11 เคร่อื งมือสำหรบั ไสตกแต่ง 61
ใบความร้ทู ี่ 12 เคร่ืองมือสำหรับเจาะ 62
ใบงานที่ 12 เคร่อื งมือสำหรับเจาะ 65
ใบความรู้ที่ 13 การออกแบบชน้ิ งานและการปฏิบตั งิ านช่าง 66
ใบงานที่ 13 การออกแบบช้นิ งาน 69
70
แบบทดสอบหลังเรยี น 72

บรรณานุกรม

เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชพี 4 รหัสวชิ า ง22102
สำหรับนกั เรียนระดับชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 โรงเรยี นมหาวชริ าวุธ จังหวัดสงขลา ครูผูส้ อนนายชนินทร์ แทง่ ทอง

ง

คำอธบิ ายรายวิชาพน้ื ฐาน

รหัสวชิ า ง22102 ช่อื วิชาการงานอาชีพ 4 กลมุ่ สาระการเรยี นรู้การงานอาชพี

ชน้ั มธั ยมศึกษาปีที่ 2 ภาคเรยี นที่ 2 เวลา 20 ชั่วโมง จำนวน 0.5 หนว่ ยกติ

ค้นคว้า นำเสนอ และบันทึกข้อมูล เพื่อพัฒนาการทำงาน วางแผน และสรุปแนวทาง การแก้ปัญหา
ในการทำงาน ให้เหตุผลและแสดงความคิดเห็น ในการทำงานและใช้ทรัพยากรในการปฏิบัติงาน อย่าง
ประหยัดและคุ้มค่า อธิบายการเสริมสร้างประสบการณ์อาชีพ ระบุ และบอกวิธีปฏิบัติ การเตรียมตัวเข้าสู่
อาชพี อภปิ รายทักษะทจี่ ำเป็นในการประกอบอาชีพทส่ี นใจ

โดยใช้ทักษะการแสวงหาความรู้ ทักษะการปฏิบัติ ทักษะการทำงานร่วมกัน ทักษะการแก้ปัญหาใน
การทำงาน มีจติ สำนึกในการทำงานและใชท้ รัพยากรในการปฏิบตั ิงานอยา่ งประหยัดและค้มุ คา่

เพื่อให้นักเรียนมีความสามารถในการสื่อสาร ความสามารถในการคิด ความสามารถในการแก้ปัญหา
ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต และความสามารถในการใช้เทคโนโลยี มีความรักชาติ ศาสน์
กษัตริย์ ซื่อสัตย์สุจริต มีวินัยใฝ่เรียนรู้ อยู่อย่างพอเพียง มุ่งมั่นในการทำงาน รักความเป็นไทย และมีจิต
สาธารณะบรรลุตามพระบรมราโชบายด้านการศึกษาของในหลวงรัชกาลที่ 10 มุ่งสร้างพื้นฐานให้ผู้เรียนมี
ทศั นคติท่ถี กู ต้องตอ่ บ้านเมอื ง มีพน้ื ฐานชวี ิตทม่ี ่นั คง มีงานทำ มอี าชีพและเป็นพลเมืองดี

รหัสตัวชีว้ ดั

ง 1.1 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3
ง 2.1 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3

รวมทั้งหมด 6 ตวั ชีว้ ัด

เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชพี 4 รหสั วิชา ง22102
สำหรับนกั เรยี นระดับชนั้ มัธยมศึกษาปที ี่ 2 โรงเรยี นมหาวชริ าวธุ จังหวดั สงขลา ครูผู้สอนนายชนินทร์ แทง่ ทอง

โครงสรา้ งรายวิชา จ

รหสั วิชา ง 22102 รายวชิ า การงานอาชีพ 4 ช้นั มธั ยมศึกษาปที ี่ 2 จำนวน 20 ชั่วโมง
สัดสว่ นคะแนน ระหว่างเรยี น 60 : กลางภาค 20 :ปลายภาค 20 = 100

หน่วยการเรียนร้ทู ่ี มาตรฐานการเรียนรู้/ สาระสำคัญ เวลา คะแนน
ตวั ชว้ี ดั (ช่วั โมง) 50
1.ความร้เู บือ้ งตน้ เกยี่ วกบั 1. ความหมาย ความสำคญั
งานชา่ ง และการเสริมสร้าง ง 1.1 และประโยชน์ของงานช่าง 10 50
ประสบการณอ์ าชีพ ม 2/1 2. ลกั ษณะของงานชา่ ง
ม 2/2 3. หลักความปลอดภัยใน 10 100
2.เคร่ืองมืองานช่าง และการ ม.2/3 การปฏบิ ตั ิงานช่าง
ปฏบิ ตั งิ านชา่ ง 4. การเสรมิ สร้าง 20
ง 2.1 ประสบการณ์อาชพี
ม 2/1 5. การเตรยี มตวั เข้าสู่อาชพี
ม 2/2 6. ทกั ษะพน้ื ฐานทจี่ ำเปน็ ใน
ม 2/3 การประกอบอาชีพ
1. ความหมาย ความสำคญั
ง 1.1 และประโยชน์ของ
ม 2/1 เครื่องมอื ชา่ ง
ม 2/2 2. ประเภท วธิ กี ารใช้ ความ
ม.2/3 ปลอดภัย และการเก็บรักษา
เครอื่ งมือช่าง
รวม 3. การปฏิบตั ิงานช่าง

เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชีพ 4 รหสั วิชา ง22102
สำหรบั นกั เรียนระดบั ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 2 โรงเรียนมหาวชิราวุธ จังหวัดสงขลา ครูผสู้ อนนายชนินทร์ แทง่ ทอง

ฉ

ตารางวิเคราะหโ์ ครงสรา้ งรายวิชา ง 22102 การงานอาชีพ 4
สัดส่วนคะแนน ระหว่างภาค : ปลายภาค 80 : 20

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ มาตรฐานการ เวลา(ช่ัวโมง) คะแนน ภาระงาน/
10 50 ชนิ้ งาน/ทดสอบ
1.ความรูเ้ บอื้ งตน้ เรยี นรู/้ ตัวช้ีวัด - บอรด์ งานช่าง/
เกย่ี วกับงานชา่ ง 50 วดิ โี อแนะนำอาชพี
และการเสริมสร้าง ง 1.1 งานชา่ ง
ประสบการณอ์ าชพี ม 2/1 60 (10 คะแนน)
ม 2/2 20 - แผนผงั ความคดิ
ม.2/3 20 กิจกรรม 5 ส (10
100 คะแนน)
ง 2.1 - อาชีพในฝนั (10
ม 2/1 คะแนน)
ม 2/2 - สอบกลางภาค
ม 2/3 (20 คะแนน)
-ชิน้ งาน
2.เคร่ืองมืองานชา่ ง ง 1.1 10 (30 คะแนน)
และการปฏบิ ตั งิ าน ม 2/1 -สอบปลายภาค
ชา่ ง ม 2/2 20 (20 คะแนน)
ม.2/3 30 นาที
30 นาที
รวม ทดสอบ
ระหว่างภาค ทดสอบ
ปลายภาค
รวม

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 4 รหสั วชิ า ง22102
สำหรบั นกั เรยี นระดับชั้นมธั ยมศึกษาปที ่ี 2 โรงเรียนมหาวชิราวธุ จงั หวัดสงขลา ครผู ้สู อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง

ช

มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวช้ีวัดช้ันปี

มาตรฐาน ง 1.1 เข้าใจการทำงาน มีความคดิ สร้างสรรค์ มีทกั ษะกระบวนการทำงาน ทักษะการจัดการ
ทักษะกระบวนการแกป้ ญั หา ทกั ษะการทำงานร่วมกนั และทักษะการแสวงหา ความรู้ มีคุณธรรม และ
ลกั ษณะนสิ ยั ในการทำงาน มีจิตสำนกึ ในการใช้พลงั งาน ทรพั ยากร และ สิ่งแวดลอ้ ม เพ่ือการดำรง ชวี ติ และ
ครอบครัว
ตัวชีว้ ัดชน้ั ปี

ง 1.1 ม.2/1 วเิ คราะหข์ ั้นตอนการทำงานตามกระบวนการทำงาน
ง1.1 ม.2/2 ใช้ทักษะกระบวนการกลุม่ ในการทำงานดว้ ยความเสยี สละ
ง 1.1 ม.2/3 ตัดสนิ ใจแก้ปัญหาการทำงานอยา่ งมเี หตผุ ล

สาระท่ี 2 การอาชีพ

มาตรฐาน ง 2.1 เขา้ ใจ มีทักษะที่จำเป็น มปี ระสบการณ์ เหน็ แนวทางในงานอาชีพ ใชเ้ ทคโนโลยี เพอื่ พัฒนา
อาชพี มีคุณธรรม และมีเจตคติท่ดี ีตอ่ อาชพี

ตวั ชีว้ ัดช้นั ปี
ง 2.1 ม.2/1 อธิบายการเสรมิ สรา้ งประสบการณอ์ าชีพ
ง 2.1 ม.2/2 ระบุการเตรียมตัวเข้าสู่อาชีพ
ง 2.1 ม.2/3 มีทักษะพ้ืนฐานทีจ่ ำเปน็ สำหรบั การประกอบอาชพี ทส่ี นใจ

เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชีพ 4 รหสั วิชา ง22102
สำหรบั นกั เรยี นระดบั ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี 2 โรงเรยี นมหาวชริ าวุธ จงั หวดั สงขลา ครผู ู้สอนนายชนินทร์ แทง่ ทอง

จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ ซ

ด้านความรู้ (K)
1. บอกความหมาย ความสำคญั และประโยชน์ของงานชา่ งพน้ื ฐานตอ่ การดำรงชีวติ ได้
2. อธิบายลกั ษณะของงานชา่ งได้
3. อธิบายความปลอดภัย และหลกั ความปลอดภยั ในการปฏบิ ัตงิ านชา่ งได้
4. อธิบายวธิ ีการปฐมพยาบาลในงานชา่ งได้
5. อธิบายการเสรมิ สร้างประสบการณ์อาชพี ได้
6. ระบกุ ารเตรียมตัวเขา้ สู่อาชพี ได้
7. อธบิ ายทกั ษะพ้ืนฐานทีจ่ ำเปน็ สำหรบั การประกอบอาชีพที่สนใจได้

ด้านทกั ษะกระบวนการ (P)
1. วาดภาพรณรงค์ความปลอดภัยในงานชา่ งเพื่อหลกี เล่ยี งการเกิดอุบตั เิ หตุได้
2. สืบค้นขอ้ มลู ความร้เู บอ้ื งต้นเกย่ี วกับงานชา่ งและเสรมิ สรา้ งประสบการณ์อาชีพได้

ด้านคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ (A)
1. บนั ทึกผลการจัดกิจกรรมและนำเสนอเร่ือง ความรู้เบื้องตน้ เกย่ี วกบั งานชา่ งและ

เสริมสรา้ งประสบการณ์อาชีพได้ตรงตามการปฏิบตั จิ ริง ไม่ลอกงานผอู้ ่นื
2. ต้ังใจเรียนร่วมกันปฏิบตั กิ ิจกรรมกลมุ่ และสืบค้นขอ้ มลู เพ่ิมเตมิ จากแหล่งเรยี นรู้
3. มุ่งม่นั ในการปฏิบตั กิ ิจกรรมความรเู้ บ้ืองตน้ เกี่ยวกบั งานชา่ งและเรื่องเสรมิ สร้างประสบการณ์

อาชีพ

ด้านสมรรถนะสำคญั ของผูเ้ รียน (C)
1. นำเสนอผลงานการปฏิบตั ิกิจกรรม เพ่ือการถ่ายทอดความรู้ ความคิด ความเข้าใจของตนเองมีโดย

ใช้ภาษาอย่างเหมาะสม
2. มคี วามสามารถในการคิดวิเคราะห์คิดเป็นระบบเพ่ือสร้างองค์ความรู้เร่ืองความรเู้ บ้ืองตน้ เก่ียว

กับงานช่างและเสริมสรา้ งประสบการณอ์ าชพี
3. แกป้ ญั หาขณะปฏบิ ตั ิกจิ กรรมโดยใชเ้ หตุผล
4. ปฏิบตั กิ ิจกรรมรว่ มกบั ผู้อ่นื ดว้ ยความสมั พนั ธ์อนั ดี

เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชีพ 4 รหสั วชิ า ง22102
สำหรบั นักเรยี นระดับชั้นมัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 โรงเรยี นมหาวชริ าวธุ จังหวัดสงขลา ครผู ู้สอนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

ฌ

แนวคิดหลกั

งานชา่ งมคี วามสำคญั ต่อการดำเนินชีวติ ของมนุษยใ์ นด้านต่าง ๆ มนษุ ยจ์ งึ ตอ้ งมคี วามรู้ เกี่ยวกบั งาน
ชา่ งเพื่อท่ีจะสามารถใชท้ ักษะในงานชา่ งมาชว่ ยในการ ดูแลรกั ษาเคร่ืองใชภ้ ายในบ้าน ใหใ้ ช้ไดใ้ นระยะยาวซึ่ง
จำเป็นต้องรู้จักวิธีการบำรุงรักษาหรือดัดแปลงเครื่องอำนวยความสะดวก เหล่านั้น เพื่อช่วยประหยัด
ค่าใช้จ่ายรวมทั้งเพื่อให้มีรูปแบบหรือวิธีการใช้ที่แปลกใหม่อีกด้วย ดังนั้นงานช่างจึงเข้ามามีบทบาทในการ
ซ่อมแซมและดัดแปลงเคร่อื งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ

การประกอบอาชีพเป็นการทำงานที่ช่วยให้มีรายได้ในการใช้จ่ายในชีวิตประจำวันซึ่งควร เรียนรู้
เกี่ยวกับการจัดประสบการณ์อาชีพการเตรียมตัวเข้าสู่อาชีพและมีทักษะพื้นฐานที่จำเป็น สำหรับการ
ประกอบอาชีพที่สนใจ

เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชพี 4 รหัสวชิ า ง22102
สำหรับนกั เรยี นระดับช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรยี นมหาวชิราวธุ จังหวดั สงขลา ครูผสู้ อนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

ญ

แบบทดสอบก่อนเรยี น

ความรเู้ บอ้ื งต้นเกย่ี วกบั งานช่างและ

การสร้างเสรมิ ประสบการณอ์ าชพี

คำชีแ้ จง : จงทำเครื่องหมาย ทับข้อท่ีถูกทีส่ ุดเพียงข้อเดียว

ความสำคญั ของงานช่างมลี ักษณะตรงกับข้อใด
ก. ทำใหร้ ายไดล้ ดนอ้ ยลง
ข. ไมส่ ามารถพึง่ พาตนเองได้
ค. ชว่ ยทำใหม้ ีการเพิ่มรายจา่ ย
ง. ซอ่ มโต๊ะเก้าอแ้ี ละทาสีในบ้านได้

ขอ้ ใดคือลกั ษณะของงานไม้
ก. การก่ออฐิ
ข. การตอ่ ท่อประปา
ค. การซ่อมรถจกั รยาน
ง. การซอ่ มบำรงุ รกั ษาเฟอรน์ เิ จอร์

การปฏิบัติเพอ่ื ใหเ้ กิดนิสัยที่ดีในการทำงานช่างข้อใดที่มคี วามสำคัญท่สี ุด

ก. รู้จกั รกั ษาความสะอาด
ข. รู้จักระมัดระวังเคร่ืองแตง่ กาย
ค. มวี ินัยในการปฏบิ ตั ิงานทุกข้ันตอน
ง. ประหยดั ค่าใช้จา่ ยในการจัดซ้ือในการจดั หาอปุ กรณ์

ขอ้ ใดคือความหมายของงานช่าง

ก. งานพื้นฐานเกี่ยวกับการซอ้ื การขาย การผลิต
ข. งานพนื้ ฐานเก่ยี วกบั การสร้าง การผลติ การซอ่ ม
ค. งานพื้นฐานเกย่ี วกับการรบั เหมา การผลติ การซ่อม
ง. งานพ้นื ฐานเกยี่ วกับการซอ้ื การแลกเปลี่ยน การซ่อม

ขอ้ ใดเปน็ งานเขียนแบบทางสถาปตั ยกรรม

ก. แบบบ้าน
ข. แบบไฟฟ้า
ค. แบบงานโลหะ
ง. แบบเครอื่ งยนต์

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 4 รหัสวิชา ง22102
สำหรบั นกั เรยี นระดับช้นั มัธยมศกึ ษาปีที่ 2 โรงเรยี นมหาวชิราวุธ จังหวัดสงขลา ครผู ูส้ อนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

ฎ

ในกรณีทีผ่ ูป้ ่วยถูกไฟฟ้าดูดและหมดสติ ใบหน้าซีดควรปฐมพยาบาลข้ันแรกอยา่ งไร
ก. จับชีพจรดูว่ายงั เตน้ อยหู่ รอื ไม่
ข. ทำการผายปอดดว้ ยการเป่าลมทางปาก
ค. ถอดเสื้อผา้ ของผปู้ ว่ ยเพ่ือให้หายใจสะดวก
ง. สำรวจดวู ่าผู้ป่วยมบี าดแผลและเลอื ดไหลหรือไม่

การปฐมพยาบาลผ้ปู ่วยประสบอุบตั ิเหตุกระดูกหักนนั้ มีประโยชนม์ ากทส่ี ดุ ในแง่ใด
ก. ช่วยใหผ้ ้ปู ว่ ยรอดชีวิตทกุ ราย
ข. ชว่ ยใหป้ ว่ ยไมพ่ ิการตลอดชวี ติ
ค. ช่วยให้ผ้ปู ว่ ยระมัดระวงั ตวั มากขึน้
ง. ชว่ ยใหแ้ พทย์รักษาอาการได้งา่ ยขนึ้

การประกอบอาชีพที่สอดคลอ้ งกับสาขาที่เรียนมาจะส่งผลอยา่ งไร

ก. ได้ผลตอบแทนสูง
ข. เกิดความเบื่อหนา่ ยตอ่ งานไดง้ ่าย
ค. เลื่อนตำแหนง่ เร็วกว่าคนท่จี บตา่ งสาขากัน
ง. เรยี นรู้งานได้รวดเร็วและงานทที่ ำมีประสิทธิภาพ

การสมคั รงานด้วยวิธีใดมโี อกาสถกู เรียกสัมภาษณ์เร็วที่สุด
ก. สง่ จดหมายสมคั รงาน
ข. ฝากประวตั ิไว้กบั บริษทั จัดหางาน
ค. เข้าไปสมคั รงานกับหนว่ ยงานโดยตรง
ง. สมัครผ่านเว็บไซด์หางานทางอนิ เทอรเ์ นต็
การเพิม่ เติมความรูใ้ นอาชพี ท่ที ำต้องใช้ทักษะในข้อใด
ก. ทกั ษะการจัดการ
ข. ทักษะการทำงานรว่ มกัน
ค. ทกั ษะการแสวงหาความรู้
ง. ทกั ษะกระบวนการแกป้ ญั หา

เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชีพ 4 รหัสวชิ า ง22102
สำหรับนกั เรยี นระดับชน้ั มธั ยมศึกษาปที ี่ 2 โรงเรยี นมหาวชิราวธุ จังหวดั สงขลา ครผู ู้สอนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง

1

หนว่ ยท่ี 1 เร่อื งความรู้เบอื้ งตน้ เกย่ี วกับงานชา่ ง
และการเสริมสรา้ งประสบการณ์อาชีพ

ใบความรทู้ ี่ 1 เรือ่ งความรูเ้ บอื้ งต้นเก่ียวกับงานชา่ ง

การดำรงชีวิตในยุคปัจจุบันทุกครอบครัวมีสิ่งของเครื่องใช้ต่าง ๆ ที่คอยอำนวยความสะดวก ในการ
ดำเนินชีวิตในแต่ละวัน โดยผู้ใช้จะต้องมีความรู้ความเข้าใจ ในการใช้สิ่งอำนวยความสะดวกเหล่านั้นได้อย่าง
ถกู ต้องและปลอดภัย เช่น การใชแ้ ละการบำรุงรักษา การดดั แปลง การซ่อมแซม การประกอบและ
การติดต้ังหรือการสร้าง และผลติ ชิ้นงานขึ้นมาใช้เอง ก็จำเป็นตอ้ งมีทักษะทางงานชา่ ง

ดงั น้ันงานชา่ งจึงมีความสำคัญต่อการดำรงชีวติ ของมนุษย์ จงึ จำเป็นต้องมคี วามรู้เก่ียวกับงานช่างเพ่ือ
ท่ีจะสามารถใช้ทกั ษะในงานช่าง มาดูแลรกั ษาเคร่ืองใชภ้ ายในบ้านให้ใชง้ านในระยะยาวจำเป็นต้องรูจ้ ัก วิธีการ
บำรงุ รักษาหรือดดั แปลง เพ่ือชว่ ยประหยัดค่าใช้จา่ ย รวมทง้ั เพ่ือใหม้ ีรูปแบบ หรอื วธิ ีการใชท้ ี่แปลกใหม่อกี ดว้ ย
งานช่างจึงเข้ามามีบทบาทในการซ่อมแซม ดัดแปลง หรือประดิษฐ์ส่งิ ตา่ ง ๆ

1.ความหมาย ความสำคัญของงานชา่ งพื้นฐาน

ความหมายและความสำคญั
ช่าง หมายถึง ผู้ชำนาญในการฝมี ือ หรอื ศิลปะอย่างใดอย่างหนึ่ง
งานช่าง หมายถึง การทำงานของช่าง หรือสิ่งที่เกิดจากการทำงานของช่าง ผู้ที่เป็นช่างมักมีคำ

ต่อท้าย เพื่อบอกประเภทหรือสาขาของงานที่ทำ เช่น ช่างไฟฟ้า ช่างไม้ ช่างปูน ช่างเขียนแบบ ช่างยนต์
ช่างเสรมิ สวย

งานชา่ ง หมายถึง การนำความร้พู ื้นฐานเก่ียวกับวสั ดุ อปุ กรณ์ เคร่ืองมอื วธิ กี ารทำงาน ตลอดจน
กระบวนการทางเทคโนโลยี สิ่งแวดล้อมมาใช้ในการบำรุงรักษา ซ่อมแซม ติดตั้งเครื่องมือ เครื่องใช้ อย่าง
เป็นระบบ

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 4 รหสั วชิ า ง22102
สำหรบั นกั เรยี นระดับชนั้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 2 โรงเรยี นมหาวชริ าวธุ จังหวัดสงขลา ครผู ูส้ อนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

2
งานช่างพื้นฐาน หมายถึง งานช่างเบื้องต้นที่ทุกคนสามารถทำได้ด้วยตนเอง งานช่าง พื้นฐานส่วน
ใหญ่จึงเป็นงานเก่ียวกับงานซ่อมแซมแก้ไขส่ิงของเครื่องช้ในบา้ นทีช่ ำรุดเสยี หายเล็กๆ น้อยๆ หรือสร้างสิ่งของ
เครื่องใช้ง่าย ๆ ไม่ยุ่งยากสลับซับซ้อนมากนักเช่นการเดิน สายไฟฟ้าในบ้าน การเดินสายโทรศัพท์ การ
เปลย่ี นก๊อกน้ำ การต่อท่อประปาการซ่อมแซม โตะ๊ เกา้ อี้ ร้วั กันสาด ผนังและถนนหรือทางเดินเท้าภายใน
บ้าน เป็นตน้

2. ประโยชน์ของงานชา่ งพืน้ ฐาน
งานช่างพื้นฐานจัดเป็นงานช่างที่เน้นหนักในด้านความเป็นอยู่โดยเฉพาะ อาคารบ้านเรือน เครื่องมือ

เครื่องใช้ภายในบ้าน การซ่อมแซม ดัดแปลง การบำรุงรักษา ได้อย่างถูกต้องและ เหมาะสม ส่งผลให้มีอายุใน
การใช้งานยาวนานทาให้ประหยัดและเป็นการฝึกนิสัยที่ดีแก่สมาชิกใน ครอบครัว และเป็นพื้นฐานของการ
คน้ พบความสามารถ ความถนดั และสนใจเพื่อใหเ้ กิด การตัดสินใจเลอื กเรยี น ในระดบั ต่อไป

2.1 ประโยชน์ของงานชา่ งพ้ืนฐาน
ประโยชน์โดยตรง ได้แก่ การประหยัดคา่ ใช้จ่าย ประหยัดเวลา ควบคมุ ดแู ลการทำงานได้ เลือกใช้
เคร่อื งมือไดถ้ ูกประเภทและปลอดภยั ซอ่ มแซมไดด้ ้วยตนเอง ยืดอายุการใช้งานของเคร่อื งมือ เคร่ืองใช้
ประโยชน์โดยอ้อม ได้แก่ การใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ เกิดความสนุกสนานเพลิดเพลิน เกิด
ความรู้ความชำนาญ เป็นพื้นฐานและแนวทางศึกษาต่อหรือประกอบอาชีพ เสริมสร้างลักษณะนิสัยที่ดีให้แก่
ตนเอง รู้จักวิธีการทำงานที่ถูกวิธีและมีประสิทธิภาพ ทำให้ชีวิตสมดุลเนื่องจากช่วยผ่อนคลายความตึงเครียด
ทำให้เกิดความสมดุลดา้ น รา่ งกายและจิตใจ

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 4 รหสั วชิ า ง22102
สำหรับนกั เรียนระดับช้นั มัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรยี นมหาวชิราวธุ จังหวดั สงขลา ครผู ้สู อนนายชนินทร์ แท่งทอง

3
2.2 ประโยชน์งานชา่ งต่อการดำรงชีวติ มดี งั น้ี

2.2.1ช่วยใหเ้ กดิ การพฒั นาความรพู้ ืน้ ฐานและทกั ษะทางงานชา่ ง เพ่ือเปน็ แนวทางในการ
ศึกษาตอ่ หรือประกอบอาชพี เช่น ชา่ งไม้ ช่างปนู ช่างไฟฟ้า ช่างเชอ่ื มโลหะ เป็นตน้

2.2.2 ช่วยส่งเสริมให้เกิดการประดิษฐ์คิดค้นนวัตกรรมและการปรับปรุง ซ่อมแซม ดัดแปลง
แกไ้ ขของเก่าใหใ้ ชง้ านได้ เป็นการประหยัดค่าใช้จา่ ยในครอบครัวได้เปน็ อย่างดี

2.2.3 ชว่ ยสง่ เสรมิ ใหเ้ กดิ การทำงานรว่ มกนั เปน็ หมู่ มีความรับผิดชอบในหนา้ ที่ขณะปฏบิ ัติงาน
ดว้ ยความคล่องตัวและมีทศั นคตทิ ด่ี ีต่ออาชีพช่าง

2.2.4 ช่วยส่งเสริมสิ่งแวดลอ้ ม โดยการแปรสภาพส่ิงของที่ไมใ่ ชป้ ระโยชนแ์ ลว้ นำมาสรา้ งสรรค์
เปน็ สิ่งของใหม่ ๆ

2.2.5 มสี ่วนชว่ ยส่งเสริมคณุ ธรรมจริยธรรม โดยเฉพาะการปลกู ฝงั ให้เปน็ ผมู้ คี วามอดทน
ขยันขันแข็ง มีความซอื่ สตั ยส์ ุจรติ เป็นตวั อยา่ งท่ดี ขี องสงั คมต่อไป

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 4 รหัสวิชา ง22102
สำหรับนกั เรยี นระดบั ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 โรงเรียนมหาวชริ าวธุ จังหวัดสงขลา ครูผูส้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง

4

ใบงานท่ี 1

ความรู้เบอ้ื งตน้ เกีย่ วกบั งานชา่ ง

คำช้ีแจง : ใหน้ กั เรยี นตอบคำถามต่อไปนใ้ี ห้สมบูรณ์ทส่ี ุด

จงบอกความหมายของงานช่างพื้นฐาน
................................................................................................. .............................................................................
............................................................................................................................. .................................................
.................................................................................................................................. ............................................
...................................................................................... ........................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................

จงอธิบายประโยชนใ์ นทางตรงและทางอ้อมของงานช่างพื้นฐาน
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................

จงอธิบายประโยชนข์ องงานชา่ งตอ่ การดำรงชีวติ ของมนุษย์
............................................................................................................................. .................................................
.................................................................................. ............................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................

จงยกตวั อยา่ งงานชา่ งที่นักเรียนได้พบเหน็ ในชุมชน
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 4 รหสั วชิ า ง22102
สำหรับนกั เรยี นระดับชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ี่ 2 โรงเรียนมหาวชริ าวธุ จังหวดั สงขลา ครูผู้สอนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง

ใบความรู้ท่ี 2 ลกั ษณะของงานช่าง 5

งานช่างจำแนกตามลกั ษณะงานได้ดงั น้ี

1.งานเขยี นแบบ เปน็ การถา่ ยทอดจนิ ตนาการ ความคิดสรา้ งสรรค์ ของวิศวกรหรือ นกั ออกแบบ ให้
ออกมาเป็นรปู เป็นร่างบนกระดาษ รูปร่างที่เกิดข้นึ จากการลากเสน้ หลาย ๆ อยา่ ง เช่น เส้นด่ิง เสน้ โค้ง เส้น
เอยี ง เส้นนอน มาประกอบกันเกดิ เปน็ รปู ร่างเรยี กว่า แบบ หรอื แบบงาน สามารถนำไปสรา้ งผลิตภณั ฑต์ ่าง ๆ
เชน่ ส่ิงของอปุ กรณ์ เครื่องมือเครื่องใช้ เครื่องจักรต่าง ๆ เป็นต้น

งานเขยี นแบบสามารถแบง่ ได้ดังนี้
1. เขยี นแบบเคร่ืองกล
2. เขียนแบบงานโยธา และก่อสร้าง
3. เขยี นแบบไฟฟ้า
4. เขยี นแบบงานสถาปตั ยกรรม
5. เขียนแบบงานเฟอนิเจอร์
6. เขียนแบบงานอเิ ลคทรอนิกส์
7. เขยี นแบบโครงสร้างงานเหลก็
8. เขยี นแบบงานท่ออุตสาหกรรม

งานเขียนแบบ

เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชพี 4 รหสั วิชา ง22102
สำหรบั นักเรียนระดับชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรยี นมหาวชริ าวุธ จังหวดั สงขลา ครูผู้สอนนายชนินทร์ แทง่ ทอง

6
2. งานไฟฟ้า ชีวิตประจำวันของมนุษย์ จะเกี่ยวข้องกับของใช้ที่เป็นเครื่องใช้ไฟฟ้า เพราะ
เครื่องใชไ้ ฟฟา้ ใหค้ วามสะดวก ความสขุ สบาย อยา่ งไรก็ตาม หากใชไ้ มเ่ ปน็ หรอื ใช้ไมถ่ กู ตอ้ ง ก็ย่อมมีโทษเชน่ กัน
การใช้จึงต้องคำนึงถึงเรื่องความปลอดภัย ความประหยัดและอายุการใช้งาน งานไฟฟ้าที่เป็นงานที่ต้องใช้
ความรู้ ทักษะ และประสบการณ์ของการนำเอาพลังงานไฟฟ้ามาใช้ ในลักษณะของการเปลี่ยนเป็นรูปอื่น ๆ
เช่น แสงสว่าง ความร้อน พลังงานกล งานไฟฟ้าในงานช่างพื้นฐาน สามารถปฏิบัติได้ทั้งชายและหญิง เพราะ
เป็นงานที่เก่ียวข้องกับชีวติ ประจำวัน ซ่งึ จะต้องรู้จกั เคร่ืองมือเครื่องใช้ วิธีใช้ การเกบ็ บำรุงรักษา ตลอดจนวัสดุ
อปุ กรณ์ สามารถจัดหาและนำมาใช้ไดอ้ ย่างประหยดั และปลอดภัย

งานไฟฟ้า
ลักษณะของงานท่ที ำ

ทำงานทางเทคนิคภายใต้การแนะนำ และการควบคุมของวิศวกรไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์ โดยใช้
ทฤษฎี อิเล็กทรอนิกส์หลักของวงจรไฟฟ้า วิธีการทดสอบ ไฟฟ้า คณิตศาสตร์ทางวิศวกรรมและวิชาการที่
เกี่ยวข้องกันมาใช้ในการผลิตการ ก่อสร้าง การติดตั้ง การทดสอบ การใช้ และการบำรุงรักษา การ
พัฒนา การแก้ไข เปลี่ยนแปลง การซ่อมระบบอิเล็กทรอนิกส์ อุปกรณ์ และ ส่วนประกอบต่างๆทำงาน
ติดตั้ง ซ่อมบำรุง ควบคุมการทำงานของระบบไฟฟ้า เครื่องใช้ไฟฟ้า หม้อแปลงไฟฟ้า เครื่องกลไฟฟ้า เครื่อง
ทำความเย็น และเครื่องปรับอากาศภายในอาคาร และในงานอุตสาหกรรมช่างเทคนคิ ไฟฟ้าจะปฏบิ ัติงานใน
ลักษณะผู้ควบคุมงาน ผู้ช่วยวิศวกร ในการออกแบบ เขียนแบบติดตั้งและซ่อมบำรุงระบบไฟฟ้าแสง
สว่าง ระบบไฟฟ้าทั้งภายในและ ภายนอกอาคาร ระบบไฟฟ้าในงานอุตสาหกรรม อาจควบคุมช่างและ
คนงานทีท่ ำงานเก่ียวกับการสรา้ ง การตดิ ตัง้ และการซ่อมระบบหรอื อปุ กรณ์ไฟฟ้าและอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์

เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชพี 4 รหสั วชิ า ง22102
สำหรับนกั เรียนระดบั ชั้นมธั ยมศึกษาปที ี่ 2 โรงเรียนมหาวชิราวธุ จังหวดั สงขลา ครูผู้สอนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง

7

ชา่ งเทคนิคไฟฟา้ มีหน้าท่รี ับผิดชอบงาน ดงั น้ี

1. ปรบั แต่งควบคมุ และตรวจเช็คเคร่อื งควบคุมไฟฟ้ากระแสสลับ เช่น ชุดควบคุมมอเตอร์ โดยคอนแทค

เตอรแ์ ละชุดควบคุม อินเวนเตอร์แบบตา่ งๆ เปน็ ตน้

2. เดนิ สายไฟฟ้าระบบจา่ ยพลงั งาน และควบคมุ เคร่อื งจกั รในโรงงาน

3. ตรวจเชค็ ซอ่ มแซม และติดตงั้ เครื่องจักร ทางไฟฟ้า เชน่ หม้อแปลงไฟฟ้า มอเตอร์ไฟฟ้า อุปกรณ์

ตรวจเช็ค และอปุ กรณ์ควบคุมการทำงานในกระบวนการผลิตของงานอตุ สาหกรรม

4. ซ่อมแซมและบำรุงรักษาเคร่ืองมือ เครื่องใชท้ างอิเล็กทรอนิกส์ เช่น เคร่ืองมือวดั กระแส เครื่องมือ

วัดแรงดัน เครอ่ื งมอื วัดความตา้ นทาน เปน็ ต้น

5. ปฏบิ ตั งิ านอ่ืนๆ ท่ีเกยี่ วขอ้ งหรือได้รับมอบหมาย

คณุ สมบัติของชา่ งเทคนคิ ไฟฟ้า
- สำเร็จการศกึ ษาระดับมธั ยมศึกษาปีท่ี 3 หรือเทยี บเทา่ หรอื ระดับประกาศนียบัตรวชิ าชพี (ปวช.)
- ทำงานในระดับช่างฝมี ือ หรอื ระดับประกาศนียบตั รวิชาชพี ชนั้ สงู (ปวส.) ทำงานในระดบั ชา่ งเทคนคิ
- มรี า่ งกายแข็งแรง ไม่เป็นโรคทเี่ ปน็ อุปสรรคต่องานอาชพี
- มคี วามอดทน ขยนั หมั่นเพียร สามารถทำงานกลางแจ้ง
- มคี วามคดิ รเิ ร่มิ สรา้ งสรรค์ ชอบการคดิ คำนวณ มีความละเอยี ดรอบคอบ
- มคี วามเป็นผ้นู ำ และมีมนุษยส์ มั พันธ์ท่ีดี
- มีความมนั่ ใจในตนเองสามารถแก้ไขปัญหาเฉพาะหนา้ ได้

งานไฟฟา้

เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชพี 4 รหสั วชิ า ง22102
สำหรบั นักเรียนระดับชั้นมธั ยมศึกษาปที ่ี 2 โรงเรียนมหาวชิราวธุ จงั หวัดสงขลา ครูผู้สอนนายชนินทร์ แท่งทอง

8
3. งานช่างยนต์ เป็นงานที่ต้องอาศัยความรู้ ความสามารถในการซ่อมแซมและบำรุงรักษายานยนต์
ดังนั้น จึงต้องมีการเรียนรู้ในเรื่องของเครื่องยนต์เป็นหลัก ในปัจจุบันยานยนต์ที่นิยมใช้ได้แก่ รถยนต์
รถจกั รยานยนต์ ซง่ึ จะมีคา่ ใชจ้ า่ ยในการใช้งานและการดแู ลรกั ษามาก การยืดอายกุ ารใชง้ าน การดูแลตรวจเช็ค
จะช่วยลดค่าใชจ้ ่ายและอบุ ัตเิ หตจุ ากการใช้งานของเครือ่ งยนตไ์ ด้

งานช่างยนต์
ลักษณะงานที่ทำ

1. ทำหนา้ ท่ีซ่อม หรือฟติ เคร่อื งยนต์ โดยสอบถามอาการจากลกู ค้า แล้วตรวจสอบ วิเคราะห์อาการ
ขอ้ ขดั ขอ้ ง โดยอาศยั หรือใชเ้ คร่ืองมือในการตรวจสอบ

2. กำหนดขัน้ ตอนการซอ่ ม ศกึ ษาค่มู ือการซ่อมยางรถด้วยแม่แรงหรอื ไฮโดรลกิ ถอดชนิ้ สว่ นออกมาซอ่ ม
เชน่ เครอ่ื งยนต์ ระบบรองรับนำ้ หนัก ระบบสง่ ถา่ ยกำลงั ระบบไฟฟา้ รือ้ ช้นิ สว่ นออกมาซ่อมหรือเปล่ียนอะไหล่
เชน่ ลกู สบู ก้านสูบ เกียร์ วาลว์ ลูกป้นื คาบูเรเตอร์ เยนเนอเรเตอร์ พัดลม เบรค โช๊คอัพ

3. ตง้ั ศูนยล์ อ้ แก้ไขขอ้ ขัดข้อง วงจรไฟฟ้า หรอื งานบริการรถยนต์ เปล่ยี นหวั เทียนทองขาว เตมิ น้ำ
กล่ัน เติมนำ้ มนั เครือ่ ง น้ำมันเกยี ร์

4. บรกิ ารไส้กรองอากาศ การลองเครือ่ งยนต์ อาจใช้เครื่องกลึง เคร่อื งเจียร์ เครือ่ งเจาะ เคร่อื ง
ซอ่ ม เครื่องเชอื่ ม และบัดกรี ฯลฯ

5. ซอ่ มหรอื ใหบ้ รกิ าร และซอ่ มรถโดยสาร รถสนิ ค้า รถบรรทกุ และยานยนต์อืน่ ๆ
6. ตรวจยานพาหนะทเ่ี สีย เพ่ือให้ทราบถึงลักษณะและสงิ่ ทเี่ สีย ถอดชิ้นส่วนตา่ งๆ ออก เชน่ ระบบจดุ
ระเบดิ เคร่อื งกำเนิดไฟฟ้า กระปุกเฟือง พวงมาลัย กระปุกเกยี ร์ เปล่ยี นสว่ นทเ่ี สีย เปล่ียนผ้าเบรค เปลี่ยน
บุ๊ซ และสว่ นประกอบพวงมาลยั
7. ทำงานอน่ื ๆ ท่ีเกยี่ วกับการซอ่ ม เปลีย่ นนำ้ มนั เครื่องยนต์ และระบบสง่ ถา่ ยกำลงั หล่อลืน่ ตามข้อต่างๆ
ขนั ชิ้นส่วนทหี่ ลวมใหแ้ น่น ซึง่ คนทำงานตอ้ งเปน็ คนสู้งานละเอยี ด มีความจำดใี นการถอดประกอบเคร่ืองยนต์ไดค้ รบ
ทุกชิน้ หลังจากทำการแก้ไขปรับเปล่ียนชน้ิ ส่วนอะไหล่ เคร่ืองยนต์แล้ว ลักษณะงานเปน็ งานทหี่ นกั ตอ้ งใชแ้ รงมาก จงึ
ตอ้ งใช้เครอ่ื งมอื ตา่ งๆ เข้าช่วยในการซ่อมแซม โดยเฉพาะรถยนต์ รถบรรทกุ ช่างจะตอ้ งเปน็ ผู้มปี ระสบการณ์ ความรู้
เกี่ยวกบั เครอ่ื งยนต์ ในการซอ่ มแซมเป็นอยา่ งดี มีคุณธรรม ความรบั ผิดชอบต่องานสงู เนน้ ที่ความปลอดภัยในการ
ทำงาน ทัง้ ตนเองและผใู้ ชบ้ รกิ าร
8. ปรับและทำงานอน่ื ๆ ท่ีเก่ียวกับการทำให้ยานพาหนะคงอยู่ในสภาพที่ดี อาจเช่ือมประสาน และบัดกรี
9. ให้คำแนะนำเบือ้ งตน้ ตอ่ ลกู คา้ ทม่ี าใชบ้ รกิ าร ในการดูแลรักษารถยนตใ์ หอ้ ยูใ่ นสภาพดี

เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชีพ 4 รหสั วิชา ง22102
สำหรับนกั เรยี นระดับชนั้ มธั ยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรยี นมหาวชิราวุธ จงั หวัดสงขลา ครผู สู้ อนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

9
4. งานโลหะ งานโลหะเป็นงานที่ต้องอาศัยทักษะ แรงกาย ความอดทน ความประณีตและบางคร้ัง
ต้องใช้ เทคนคิ วิธกี าร และประสบการณ์ในการทำงานค่อนข้างสูง ผลงานจึงจะมคี ุณภาพและมีความปลอดภัย
ในการทำงานส่วนประกอบของอาคารบ้านเรือน อุปกรณ์เครื่องใช้ภายในบ้านหลายชนิด ทำด้วยโลหะ หรือ
โลหะเป็นส่วนประกอบ เช่น รางน้ำ ลูกกรง ประตู หม้อ กระทะ ถังน้ำ เครื่องเรือน เป็นต้น เครื่องใช้แต่ละ
อย่างใช้โลหะต่าง ๆ กัน เช่น ทองแดง ทองเหลือง เหล็ก อะลมู เิ นยี ม มีรูปแบบต่าง ๆ กันตามลักษณะของการ
ใช้งาน เครื่องใช้โลหะทุกอย่าง เมื่อใช้นานวนั ย่อมมีการชำรุดเสียหายต้องบำรุงรักษา เพื่อให้ใช้งานตอ่ ไปไดอ้ ีก
งานช่างโลหะบางชนิด เช่น งานช่างโลหะแผ่น สามารถนำมาสร้างสรรคเ์ ปน็ เครื่องใช้เคร่ืองตกแต่งภายในบา้ น
ได้

งานโลหะ
งานโลหะ สามารถ จำแนกได้ 6 ประเภท ดงั นี้

1. งานโลหะแผ่น เชน่ แผ่นมุงหลังคา เฟอรน์ ิเจอร์ต่างตูเ้ ก็บของๆโต๊ะทำงานเปน็ ต้น
2. งานเคาะขนึ้ รปู โลหะ เช่น ตัวถังรถยนต์ ตวั ถังจักรยานยนต์ เป็นตน้
3. งานเหล็กดดั ขึน้ รปู เช่น โครงหลงั คา เหลก็ ดดั ประตหู น้าตา่ ง เป็นตน้
4. งานเช่อื มโลหะ เช่น เชอื่ มโลหะดว้ ยไฟฟ้า เชอ่ื มโลหะดว้ ยแกส๊ เปน็ ต้น
5. งานหล่อโลหะ เช่น แม่พมิ พ์งานตา่ ง ๆ ชน้ิ สว่ นเครอื่ งจักร เครื่องมอื เครือ่ งใช้ต่าง ๆ เป็นตน้
6. งานผลติ ภัณฑอ์ ะลมู ิเนียมเชน่ โครงฝ้าเพดาน วงกบประตูหนา้ ต่าง มุง้ ลวด เป็นต้น

เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชพี 4 รหัสวิชา ง22102
สำหรบั นักเรยี นระดบั ช้ันมัธยมศกึ ษาปที ี่ 2 โรงเรียนมหาวชิราวธุ จงั หวัดสงขลา ครผู ูส้ อนนายชนินทร์ แทง่ ทอง

10
5. งานประปา ระบบประปาและระบบการระบายน้ำเสียในอาการบ้านเรือน เป็นสิ่งจำเป็นอย่างย่ิง
สำหรับชีวิตประจำวัน ระบบประปาและระบบการระบายน้ำโสโครกที่มีประสิทธิภาพมีผลต่อสุขภาพและ
อนามัยของผู้อาศัย งานประปาจึงมีความสำคัญและเป็นงานที่เกี่ยวข้องกับการวัด การตัดต่อท่อ ข้ อท่อ มี
ความสามารถในการซ่อมแซม แกไ้ ขปัญหาที่อาจจะเกิดขึน้ ในระบบประปาและระบบการระบายน้ำตา่ ง ๆ

งานประปา
ลกั ษณะการต่อระบบท่อน้ำประปา จะมีการต่อ 2 แบบ คือ

1. การต่อแบบฝังทอ่ ใตด้ ิน หรือใต้พืน้ ผนังอาคาร เปน็ แบบถาวร ยากต่อการซ่อมแซมต่อเตมิ
2. การต่อแบบไม่ได้ฝังท่อนำ้ ซ่ึงแบบนี้ตอ้ งวางแนวทอ่ ให้เหมาะสม เพ่อื ป้องกันไม่ให้มีแรงมากระทบ
ท่อนำ้ ให้แตกได้ เปน็ การต่อแบบช่วั คราว สามารถตอ่ เพ่มิ เติมหรือขยายในภายหลงั ไดง้ ่าย

เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชพี 4 รหัสวิชา ง22102
สำหรบั นกั เรยี นระดบั ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีที่ 2 โรงเรียนมหาวชริ าวธุ จังหวัดสงขลา ครูผู้สอนนายชนินทร์ แทง่ ทอง

11
6. งานไม้ งานไม้เป็นงานช่างท่ีใช้ฝมี ือและความคดิ สร้างสรรค์ ชา่ งไม้ต้องมีความอดทน ขยนั มีความ
รับผิดชอบสงู สามารถนำทรัพยากรธรรมชาตทิ เ่ี ปน็ ไมม้ าประดิษฐ์สิ่งของต่าง ๆ ได้อยา่ งเหมาะสมท้ังนีจ้ ะต้องมี
ทกั ษะในการใช้เครื่องมือและวัสดุ จงึ จะสามารถปฏบิ ตั ิได้ท้ังชายและหญงิ เช่น การซ่อมบำรงุ รกั ษา
เฟอรน์ เิ จอร์หรอื ส่วนประกอบของอาคารบ้านเรือน เปน็ ต้น

งานไม้
งานไม้ จำแนก ตามลกั ษณะงานได้ 3 ประเภท ดังนี้

1. งานไม้ก่อสร้าง เชน่ งานไม้กอ่ สรา้ งอาคารบา้ นเรือนตา่ ง ๆ งานไม้ทั่วไป
2. งานไมค้ รุภณั ฑ์ประเภทเฟอร์นเิ จอร์ และตกแตง่ ภายใน เชน่ ตู้ เตยี ง โต๊ะ เก้าอ้ี เคาน์เตอร์เป็นตน้
3. งานไมแ้ กะสลักเป็นงานไม้ทต่ี ้องใช้ความประณีตด้วยการแกะสลกั เชน่ ประตู หน้าตา่ ง ภาพ
ประดับผนังเปน็ ต้น

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 4 รหสั วิชา ง22102
สำหรบั นกั เรียนระดบั ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ่ี 2 โรงเรียนมหาวชริ าวุธ จังหวดั สงขลา ครูผู้สอนนายชนินทร์ แทง่ ทอง

12
7. งานปูน เปน็ งานหลกั ในงานก่อสรา้ ง อาคารสมัยก่อน งานก่อสรา้ งจะใช้ไม้เป็นหลัก ปัจจบุ ันไมม้ ี
จำนวนน้อย ราคาสูง นอกจากนย้ี งั ช่วยในการต่อเตมิ ซ่อมแซมสง่ิ ก่อสร้าง เหมาะสำหรบั งานที่ไม่ใหญน่ ัก เช่น
การก่ออฐิ ทำขอบไม้ การเทปูนทางเดิน เป็นต้น

งานปูน
งานปูน จำแนกตามลกั ษณะของงานได้ 4 ประเภท ดังน้ี

1. งานปูนโครงสรา้ ง เป็นส่วนทีใ่ ชร้ องรบั น้ำหนักของอาคารเช่นฐานราก เสา คาน ตง พื้น เป็นต้น
2. งานปูนประณีต เปน็ งานละเอียดใชใ้ นการตกแต่งทำลวดลายตา่ ง ๆ เชน่ งานทำบัว งานทำลวดลาย
เป็นต้น
3. งานปนู เฟอรน์ ิเจอร์ เชน่ โต๊ะ เก้าอี้ มา้ นัง่ หนิ ขัดเปน็ ต้น
4. งานปนู สขุ ภณั ฑ์ เช่น งานปูกระเบ้ืองห้องนำ้ ห้องครวั และงานระบบท่อน้ำ เป็นตน้

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชีพ 4 รหัสวิชา ง22102
สำหรับนกั เรียนระดบั ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 2 โรงเรียนมหาวชิราวธุ จังหวดั สงขลา ครผู ู้สอนนายชนินทร์ แท่งทอง

13
8. งานสี สีเปน็ งานขนั้ สุดท้ายของงานชา่ งหลายแขนง เชน่ งานไม้ งานปูน และงานโลหะ เปน็ ตน้ เพอ่ื
ตกแต่งงานทส่ี ำเรจ็ แลว้ ใหด้ ูเรียบร้อยสวยงาม และยงั ชว่ ยใหง้ านแต่ละชนิ้ มีความคงทนถาวรย่ิงขึน้ ยืดอายุการ
ใช้งานให้ยาวนาน งานสมี ีหลักวธิ กี ารของเคร่ืองมือเคร่ืองใช้ และ วัสดุท่ีต้องศึกษาจึงจะสามารถทำงานได้อยา่ ง
มีประสิทธิภาพ เป็นงานที่ทำไดท้ งั้ ชายและหญิง

งานสี
งานสแี บง่ ออกได้ 2 ประเภท ดังน้ี

1. งานทาสีปิดลายไม้ เชน่ การทาสีหรอื วสั ดอุ ื่น แลว้ มองไม่เหน็ ลายไม้
2. งานเคลอื บผวิ โชว์ลายไม้ เช่น การทาแลกเกอร์ เชลแล็ก ยรู เิ ทน เมอื่ ทาแล้วสามารถมองเห็นลายไม้

สีนำ้ อะครลี กิ
เหมาะสำหรบั ใชท้ าภายในอาคาร ในส่วนที่เเปน็ พืน้ ผวิ ฉาบปูน อฐิ คอนกรตี ไฟเบอรซ์ เี มนต์ เป็นตน้ โดยสีนำ้

อครีลกิ จากแตล่ ะบริษัทจะมีคณุ ภาพของเนือ้ สีแตกตา่ งกันไป ซึ่งสามารถจำแนกไดด้ งั นี้
- สีน้ำอะครีลิคแท้ 100 %
ใช้ทาภายในเท่าน้นั นอกเสยี จากจะมีการผสมสารบางตัวในการยดึ เกาะและทนทานตอ่ สภาวะอากาศตา่ ง ๆ

ได้ เชน่ สีนำ้ อะครีลิกแท้ TM 100% เนอ้ื สีจะให้ฟิล์มสีก่งึ เงา เน้อื สีเรียบเนยี นไมส่ ะท้อนแสง ลดการยึดเกาะของฝนุ่ สี
นำ้ อะคริลกิ เรซิน 100 % ให้สที ำความสะอาดตัวเองได้ดว้ ยการชะลา้ ง และลดการกอ่ ตัวของคราบสกปรกบนผนงั จาก
นำ้ ฝน การยึดเกาะของสีดี ไมล่ อกร่อน สีนำ้ อะครลี กิ ผลติ จากสารอีลาสโตเมอริค อครลิ กิ 100 % ใหฟ้ ิล์มสที ีย่ ืดหยุ่น
เหมาะสำหรบั การปกปิดพ้นื ผิว แตกลายงา ป้องกันการกดั กรอ่ นของผิวคอนกรตี และโครงสรา้ งของเหลก็ ภายในได้

- สีนำ้ อะครีลกิ ทีม่ ีฟิลม์ สีมปี ระกาย (Shimmering Emulsion)
โดยจะใหล้ กั ษณะสเี ปน็ ประกายเห็นไดช้ ัดแตกต่างจากสที ั่วไป เหมาะสำหรบั ไลฟส์ ไตลข์ องคนรนุ่ ใหม่ทต่ี อ้ งการความ
แตกต่างของสีสัน

- สนี ำ้ อครีลกิ ผสมสารเทฟล่อน
ซง่ึ จะมปี ระสิทธิภาพในการเคลอื บและป้องกนั พนื้ ผิวใหป้ ราศจากฝนุ่ ผง หรอื สิ่งสกปรก ปลอดภายจากความช้นื
โดยท้ังน้ี สีนำ้ อะครีลกิ ทกุ ตัวในปจั จบุ นั มีการมงุ่ เนน้ ในเร่อื งของการเช็ดทำความสะอาดได้งา่ ย ป้องกันการเกดิ ตะใคร่
น้ำและเชือ้ รา ทนทานต่อความเป็นดา่ งของพื้นผวิ ไดด้ ี ท่สี ำคัญ ปราศจากสารปรอท สารตะก่วั ใหค้ วามปลอดภายแก้
ผอู้ ยู่อาศยั

เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชีพ 4 รหัสวิชา ง22102
สำหรบั นกั เรียนระดับช้ันมัธยมศกึ ษาปีท่ี 2 โรงเรยี นมหาวชิราวุธ จงั หวดั สงขลา ครูผสู้ อนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

สีนำ้ มัน 14

เป็นสที ใ่ี ชส้ ำหรับทาภายในและภายนอกในส่วนทเี่ ป็นงานไม้ งานโลหะ และงานทวั่ ไปทตี่ ้องการความ

คงทนเป็นพเิ ศษ เชน่ ประตูหน้าตา่ ง เฟอร์นเิ จอร์ ฯลฯ โดยท่ัวไปผลติ จากสารเรซนิ ที่แต่ละแบรนด์จะมสี ตู ร

ผสมทีแ่ ตกต่างกนั ไป เนือ้ สีจะใหค้ วามงามมากกวา่ เนือสแี บบอะครีลิกและไม่มีการผสมสารปรอท สารตะกัว่ ใน

เนอ้ื สี ใหค้ วามปลอดภายในการนำไปใช้

สำหรบั ในปจั จุบัน มีหลากหลายทางเลอื กในการใขส้ ีให้เมาะกับารปู แบบการตกแตง่ ต่าง ๆ จงึ มบี รษิ ทั

สีหลายแห่งท่ีมศี นู ยใ์ นการผสมสีตามความต้องการของลกู ค้า ซ่งึ สามารถใหผ้ สมสตี ามส่ังได้ตั้งแต่ขนาดควอทซ์

และขนาดเปน็ แกลลอน ตามขนาดพ้ืนทท่ี ี่ต้องการนำไปใช้ ดังนั้นจึงควรศึกษาถึงขนาดพื้นที่ให้เรียบร้อยก่อนสงั่

การผสมสใี นทุกครัง้

เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชีพ 4 รหัสวชิ า ง22102
สำหรบั นักเรียนระดบั ชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี 2 โรงเรียนมหาวชริ าวธุ จงั หวัดสงขลา ครูผูส้ อนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

ใบงานท่ี 2 15
ลักษณะของงานช่าง

คำช้แี จง : ให้นกั เรยี นตอบคำถามต่อไปน้ีใหส้ มบูรณท์ ส่ี ุด

จงอธบิ ายลักษณะของงานช่างพนื้ ฐาน ซ่งึ จำแนกได้ตามลักษณะงานดังนี้
1.1 ชา่ งเขยี นแบบ

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

1.2 ช่างไฟฟา้
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

1.3 ชา่ งยนต์
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

1.4 ช่างโลหะ
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

1.5 ชา่ งไม้
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................ ..................
..............................................................................................................................................................................

งานชา่ งใดบ้างทน่ี ักเรยี นนำไปใชใ้ นชีวติ ประจำวัน พร้อมทัง้ อธิบายลักษณะการนำไปใช้
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................

เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชพี 4 รหัสวิชา ง22102
สำหรบั นักเรียนระดบั ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ 2 โรงเรียนมหาวชิราวธุ จังหวดั สงขลา ครูผู้สอนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

ใบความรูท้ ่ี 3 ความปลอดภยั ในการปฏิบตั งิ าน 16

ความปลอดภัยในการปฏิบตั ิงาน

การปฏิบัติงาน สิ่งสำคัญประการหนึ่งที่ต้องคำนึงถึงคือ ความปลอดภัย เพราะหากเกิดอันตรายจาก
การปฏบิ ัตงิ าน ผลเสยี ท่เี กิดขึน้ อาจจะนำความเดือนร้อนท้ังต่อตนเองหรือต่อผู้อื่นบางครั้งหากเกิดความรุนแรง
ความเสียหายที่เกิดขึ้นอาจถึงทุพพลภาพ หรือ ถึงแก่ชีวิตฉะนั้นผู้ปฏิบัติงานควรให้ความสำคัญและ
คำนึงถึง ดงั คำท่ีวา่ “ปลอดภยั ไว้กอ่ น”

ความปลอดภยั (Safety) หมายถงึ สภาวะทีป่ ราศจากอบุ ตั เิ หตุในโรงงาน หรือสภาวะทป่ี ลอดภัยจาก
ความเจ็บปวด การบาดเจ็บ เจ็บป่วย ทรัพย์สินเสียหาร และ ความสูญเสียเนื่องจากกระบวนการผลซึ่งการจะ
รวมถึงการปอ้ งกนั ไมใ่ หเ้ กดิ อุบตั เิ หตใุ นโรงาน และการดำเนนิ การให้สญู เสียน้อยทส่ี ดุ เม่อื เกดิ อุบัติเหตุขน้ึ

ความปลอดภัยในการทำงาน คอื สภาพท่ปี ลอดภยั จากอุบัติภัยตา่ งๆอนั จะเกิดแก่ร่างกาย ชีวิต หรือ
ทรพั ยส์ ินในขณะทีป่ ฏิบัติงาน ซงึ่ ก็คือ สภาพการทำงานทถ่ี กู ต้องโดยปราศจาก "อบุ ตั เิ หต"ุ ในการทำงาน

สาเหตุทที่ ำใหเ้ กิดอันตรายจากการทำงาน หลกั ใหญ่ของสาเหตุท่ที ำใหเ้ กิดอนั ตรายจากการทำงาน
สามารถแบง่ ออกได้ 3 ประการ ดังนี้

-เกิดจากผู้ปฏิบตั ิเอง มีจำนวนสงู ทส่ี ุด คอื 88% ของการเกดิ อุบัติเหตุทุกคร้ัง เชน่ การแตง่ กายของ
ผู้ปฏิบตั ิงานไมร่ ัดกมุ ชายเสอื้ รุ่มร่าม สวมใส่เครอ่ื งประดับ รา่ งกายของผูป้ ฏบิ ัตงิ านไม่ปกติ มคี วามเครียด
อ่อนเพลยี เจบ็ ป่วย

-เกดิ จากเครอื่ งมอื วัสดอุ ุปกรณ์ มจี ำนวนเพยี ง 10% ของการเกิดอุบัติเหตุทุกครั้ง เชน่ เคร่อื งมือ หรือ
เครื่องจักรที่ใช้มสี ภาพไม่พร้อมจะใช้งาน ชำรุด หรืออุปกรณบ์ างอย่างหมดอายุ

-เกิดจากธรรมชาติ มีจำนวนเพียง 2 % เป็นสาเหตุที่เกิดขึ้นโดยธรรมชาติ นอกเหนือการควบคุมได้
เช่น พายุ น้ำท่วม ฟ้าผา่ เปน็ ตน้

เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชพี 4 รหสั วชิ า ง22102
สำหรบั นกั เรยี นระดับชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ 2 โรงเรยี นมหาวชิราวธุ จงั หวัดสงขลา ครผู สู้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง

17

.แนวทางในการปฏบิ ัติงานเพ่ือใหเ้ กิดความปลอดภัย
1. มสี ติ ในการปฏิบัติงานต้องมสี ตริ ะลกึ ไว้เสมอวา่ คิดก่อนทำและปลอดภยั ไว้ก่อน
2. ต้องสะอาด โต๊ะบริเวณทปี่ ฏบิ ตั ิงานจะตอ้ งสะอาด
3. เปน็ สดั ส่วน เก็บเคร่ืองมือ วัสดุ อุปกรณ์ ให้เปน็ สดั สว่ นเพอื่ สะดวกในการหยบิ ใช้งาน
4. ตดั กระแสไฟฟ้าปอ้ งกนั อันตราย หากปฏิบัตงิ านไฟฟ้า ควรตดั กระแสไฟฟา้ ให้เรยี บร้อย

เพอ่ื ป้องกันอนั ตราย
5. ต่อสายดนิ อุปกรณ์ เครอื่ งใชไ้ ฟฟา้ จะต้องมกี ารต่อสายดินเพ่อื ป้องกนั ไฟร่ัว
6. อย่านำเครอ่ื งมือทมี่ ีคมใส่กระเปา๋ เสื้อหรือกางเกงขณะปฏบิ ัตงิ าน
7. อย่าใชไ้ ขควงแทนสิ่ว หรอื สกดั
8. อย่าใช้ค้อนหรือตะไบที่มีด้ามหลวมหรอื แตก และ อยา่ ใช้ตะไบแทนคอ้ น
9. ก่อนและหลงั ปฏบิ ตั ิงานควรตรวจสภาพเครื่องมอื อปุ กรณ์ และทำความสะอาดทุกครั้ง

.การปอ้ งกันอบุ ัตเิ หตุ อบุ ัตเิ หตุเกดิ ขน้ึ ไดท้ ุกเวลา วธิ กี ารที่ดที ีส่ ดุ คือ การป้องกนั ก่อนทจี่ ะเกิดขึ้นโดยการ
ลดหรอื ปอ้ งกันอบุ ัติเหตุ สามารถกระทำได้ดงั น้ี

- ตรวจสอบเคร่ืองมือเคร่ืองใช้และบำรงุ รักษาให้อยใู่ นสภาพพรอ้ มใชง้ าน
- มีความพร้อมในทกุ ๆ ดา้ น ของรา่ งกายขณะปฏบิ ตั ิงาน
- จัดบริเวณปฏบิ ัตงิ านใหเ้ รียบร้อย ไม่มสี ิง่ กีดขวางหรอื บดบังแสงสว่าง
- ขณะปฏบิ ตั ิงานในที่สูง ต้องมีเครือ่ งป้องกัน เชน่ เข็มขัดนิรภยั
- หากปฏิบัติงานใกล้ วัตถุไวไฟ ควรมีอุปกรณ์ เชน่ ถังดบั เพลงิ วางไวใ้ กล้ ๆ

เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชพี 4 รหัสวิชา ง22102
สำหรับนักเรยี นระดับชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ 2 โรงเรยี นมหาวชิราวธุ จังหวัดสงขลา ครูผูส้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง

หลกั ความปลอดภยั ในการปฏิบตั ิงาน 18

การปฏบิ ัตงิ านเราควรยดึ หลกั 5 ส. อันไดแ้ ก่ สะสาง สะดวก สะอาด สขุ ลักษณะ และสรา้ งนสิ ยั

สะสาง Seiri (เซร)ิ (ทำให้เปน็ ระเบยี บ) คือ การแยกระหว่างของทจ่ี ำเป็นต้องใช้กับของทไ่ี ม่จำเปน็ ต้องใช้
ขจดั ของท่ีไมจ่ ำเป็นต้องใชท้ ้ิงไป

สะดวก Seiton (เซตง) = สะดวก (วางของในท่ีทีค่ วรอยู่) คือ การจดั วางของทจี่ ำเปน็ ต้องใช้ใหเ้ ป็น
ระเบยี บสามารถหยบิ ใช้งานได้ทันที

สะอาด Seiso (เซโซ) = สะอาด (ทำความสะอาด) คือการปดั กวาดเช็ดถสู ถานท่ีสง่ิ ของ อุปกรณ์ เครื่องมือ
เครอื่ งจักร ให้สะอาดอยู่เสมอ

สขุ ลกั ษณะ Seiketsu (เซเคทซึ) = สภาพหมดจด สะอาดตา ถูกสขุ ลักษณะ (รกั ษาความสะอาด) คือ การ
รักษาและปฏิบตั ิ 3ส. ไดแ้ ก่ สะสาง สะดวก และสะอาดให้ดีตลอดไป

สร้างนสิ ัย Shitsuke (ซึทซึเคะ) = การอบรม สร้างนิสยั ในการปฏิบตั ิงานตามระเบียบวนิ ัย ขอ้ บังคับอยา่ ง
เคร่งครัด (ฝกึ ใหเ้ ปน็ นสิ ยั ) คือ การรักษาและปฏิบัติ 4ส. หรอื สิ่งท่ี กำหนดไว้แล้วอย่างถกู ตอ้ งจนติดเป็นนิสัย

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 4 รหสั วชิ า ง22102
สำหรบั นักเรยี นระดับชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 2 โรงเรยี นมหาวชิราวธุ จังหวดั สงขลา ครผู ู้สอนนายชนินทร์ แทง่ ทอง

รูปแบบของเครื่องหมายเพือ่ ความปลอดภยั และการปฐมพยาบาลเบอ้ื งตน้ ในงานช่าง 19

รปู แบบของเคร่ืองหมายเพอ่ื ความปลอดภัยและสที ใี่ ชแ้ บ่งเป็น 4 ประเภท ตามจดุ ประสงค์ของ

การแสดงความหมายตามตารางขา้ งลา่ ง

ใหแ้ สดงสัญลกั ษณ์ภาพไว้ตรงกลางของเครอื่ งหมายโดยไม่ทับแถบขวางสำหรับเครือ่ งหมายห้าม

ในกรณีท่ีไม่มีสัญลักษณ์ภาพทเี่ หมาะสมสำหรับส่อื ความหมายตามท่ตี ้องการ ให้ใช้เครอ่ื งหมาย

ท่วั ไปสำหรบั เครื่องหมายปลอดภยั แตล่ ะ่ ประเภท รวมกบั เคร่อื งหมายเสรมิ รปู แบบเคร่ืองหมายของความ

ปลอดภยั

ประเภท รูปแบบ สีท่ีใช้ หมายเหตุ

1. เครอ่ื งหมายหา้ ม 1) สีพน้ื : สีขาว พ้ืนที่ของสีแดงต้องมี
2. เครือ่ งหมายบงั คบั 2) สขี องแถบตาม อยา่ งน้อยรอ้ ยละ 35 ของ
ขอบวงกลมและ พ้ืนที่
แถบขวาง : สแี ดง
3) สขี องสัญลกั ษณ์
ภาพ : สดี ำ

1) สีพื้น : สีฟ้า พน้ื ทีข่ องสีฟ้าต้องมอี ย่าง
2) สีของ น้อยรอ้ ยละ 50 ของพืน้ ที่
สัญลักษณภ์ าพ :
สีขาว

3. เครือ่ งหมายนิเทศ 1) สีพนื้ : สีเขยี ว พ้ืนทข่ี องสีเขยี วต้องมี
เกยี่ วกับภาวะปลอดภยั
2) สีของสัญลักษณ์ อยา่ งน้อยรอ้ ยละ 50 ของ

ภาพ : สขี าว พนื้ ที่

4. เครอ่ื งหมายเตือน 1) สพี ้นื : สีเหลอื ง พน้ื ที่ของสเี หลืองต้องมี

2) สอี งแถบตาม อย่างน้อยรอ้ ยละ 50 ของ

ขอบ : สดี ำ พ้ืนท่ี

3) สขี องสัญลักษณ์

ภาพ : สขี าว

เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชพี 4 รหัสวชิ า ง22102
สำหรับนกั เรียนระดบั ชนั้ มัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนมหาวชริ าวธุ จงั หวดั สงขลา ครผู ู้สอนนายชนินทร์ แทง่ ทอง

20

เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชพี 4 รหสั วิชา ง22102
สำหรับนกั เรยี นระดบั ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 โรงเรียนมหาวชิราวุธ จังหวัดสงขลา ครผู สู้ อนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

ใบงานที่ 3 21
เร่อื ง ความปลอดภัยในการปฏบิ ตั งิ าน

คำชแ้ี จง : ใหน้ ักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ใหส้ มบรู ณท์ สี่ ดุ
ให้นกั เรยี นอธิบายความหมายของความปลอดภยั ในการปฏิบตั งิ าน และสาเหตุของการเกิดอบุ ตั เิ หตุ

...………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ใหน้ กั เรียน อธิบายหลักการและวิธีการของกิจกรรม 5 ส
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ให้นกั เรยี นอธิบายเครือ่ งหมายเพื่อความปลอดภยั และสี
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชีพ 4 รหัสวิชา ง22102
สำหรบั นกั เรยี นระดับชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ 2 โรงเรียนมหาวชิราวุธ จงั หวดั สงขลา ครูผู้สอนนายชนินทร์ แท่งทอง

ใบความรทู้ ี่ 4 การปฐมพยาบาลเบือ้ งตน้ ในงานชา่ ง 22

การปฐมพยาบาลเบ้ืองตน้ ในงานชา่ ง

เมอื่ เกิดอุบตั เิ หตขุ ้ึนในขณะทำงานอยู่ ส่งิ ทต่ี อ้ งคำนงึ ถึงอันดับแรก คอื การปฐมพยาบาลผปู้ ว่ ยทไ่ี ดร้ ับ
บาดเจ็บจากอุบัตเิ หตุทีเ่ กดิ ขน้ึ เช่น ในกรณถี กู ของมีคมบาด ควรปฐมพยาบาลดว้ ยการห้ามเลอื ดกอ่ น หลังจาก
นัน้ จึงทำความสะอาดแผลและทำแผลถา้ เป็นแผลใหญล่ ึก โลหติ ไหลออกมามากควรนำส่งสถานอี นามัย
หรือโรงพยาบาลในขณะท่ีเดนิ ทางควรปฐมพยาบาลผู้ปว่ ยเบือ้ งตน้ ดว้ ยการหา้ มเลือดเพื่อปอ้ งกันการเสยี เลือด
มากกอ่ นท่จี ะถงึ แพทย์

การปฐมพยาบาล (First Aid) หมายถงึ การใหค้ วามช่วยเหลือตอ่ ผ้บู าดเจบ็ ณ สถานที่เกดิ เหตุ โดย
ใช้อุปกรณ์เทา่ ที่หาได้ ก่อนท่ีจะนำสง่ โรงพยาบาล ควรมีความร้พู อสังเขป ดงั นี้

หลักการช่วยเหลือชีวติ ยามฉุกเฉิน สามารถกระทำได้ ดังน้ี
1. อยา่ ให้ผู้คนล้อมตวั ผู้ปว่ ย ใหผ้ ้ปู ว่ ยอยู่ในที่ปลอดโปร่ง มีแสงสวา่ งพอควร จะได้ทำการปฐม

พยาบาลได้สะดวก
2. ให้นอนน่ิง ๆ ในท่าที่ถูกต้อง การพยาบาล
3. คอยสงั เกตชพี จร การหายใจและอาการป่วยไวต้ ลอดเวลา
4. ก่อนนำผปู้ ว่ ยไปพบแพทย์ควรไดร้ บั การปฐมพยาบาลเรียบรอ้ ยแล้ว
5. การเคล่ือนย้ายผู้ป่วยหรอื นำสง่ โรงพยาบาลควรปฏบิ ัติใหถ้ ูกต้องตามวธิ ีการ
6. ในการนำผูป้ ว่ ยไปพบแพทย์หรือนำส่งโรงพยาบาลควรมรี ายงานเกี่ยวกบั ผปู้ ่วยและการ

ปฐมพยาบาลมากอ่ น เพ่ือความสะดวกท่ีแพทยจ์ ะทำการรักษาต่อไป
7. ถ้าผปู้ ว่ ยอาการสาหัส อย่ารักษาผู้ปว่ ยด้วยตนเอง ควรปรึกษาแพทย์ หรือนำสง่ โรงพยาบาล

โดยดว่ น
การปฐมพยาบาลผู้ปว่ ยท่ีเกิดบาดแผล สามารถกระทำได้ ดังนี้

1. ถ้าผปู้ ่วยเปน็ ลมหรอื หมดสตติ ้องรีบแก้ไขให้ฟื้นส่สู ภาพปกติ และทำความสะอาดบาดแผล
หลงั จากนั้นจงึ ห้ามเลือด

2. เมื่อโลหิตหยุดไหลแลว้ ควรลา้ งแผลใหส้ ะอาดด้วยแอลกอฮอล์
3. ถา้ เกิดบาดแผลเล็กน้อยเช่น แผลรอยถลอก รอยขดี ข่วนเม่ือทำความสะอาดบาดแผลแล้วควร
สย่ าแผลสดอกี ครง้ั
4. ถา้ เกดิ บาดแผลฉกรรจ์ ควรปฐมพยาบาลไปพร้อม ๆ กบั การนำส่งโรงพยาบาล
โดยเรง่ ด่วน

เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชีพ 4 รหัสวชิ า ง22102
สำหรับนกั เรยี นระดับชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ 2 โรงเรยี นมหาวชริ าวุธ จังหวัดสงขลา ครผู ู้สอนนายชนินทร์ แท่งทอง

23
การช่วยเหลอื ผู้ได้รบั เศษวสั ดหุ รือสารแปลกปลอมเข้าตา กรณีสารพิษเข้าตา ซงึ่ จะทำไดเ้ กดิ ระคายเคือง
ของเย่ือตา อาจมีผลทำให้ตาบอดได้

- ล้างตาดว้ ยน้ำสะอาดมาก ๆ นาน ๆ
- ใหผ้ บู้ าดเจบ็ นอนตะแคง เอาตาข้างท่ถี ูกสารพิษลงขา้ งลา่ ง
- เปดิ เปลือกตาแล้วเทนำ้ จากหวั ตามาดา้ นหางตา (อย่าให้นำ้ กระเด็นเข้าอกี ข้างหน่ึง)
- หา้ มขยต้ี า ปิดตาด้วยผา้ สะอาดแลว้ รีบนำสง่ โรงพยาบาล

การช่วยเหลือผบู้ าดเจ็บถูกไฟไหม้หรือน้ำรอ้ นลวก แผลไฟไหม้น้ำรอ้ นลวกคือแผลท่ีถกู ความรอ้ นจากไฟหรือ
นำ้ รอ้ น เกิดขึน้ ใน 3 ลกั ษณะ

-ทำลายเฉพาะหนังกำพร้าผวิ หนงั จะแดงไมพ่ องและหายเองไดภ้ ายใน 2 – 3 วัน
-ทำลายหนังกำพรา้ หนงั แทเ้ กิดบวมแดงปวดแสบปวดร้อน มตี ุ่มพองมี น้ำเหลือง
-ทำลายเนอ้ื ถึงกระดกู เกดิ การทำลายเนื้อแผลอย่างรนุ แรง ต้องปฐมพยาบาล ดังน้ี

ใช้น้ำแขง็ หรือความเย็นประคบ ปิดแผลด้วยผ้าสะอาด
หา้ มเจาะตุม่ พองและห้ามใส่ยาลงในแผล
ถ้าเปน็ แผลบริเวณแขนหรือขาใหย้ กอวยั วะน้ันใหส้ งู เพ่อื ลดอาการบวม
ถ้าแผลพุพองแดงให้ทำความสะอาดบาดแผลเหมอื นวิธกี ารทำแผล

เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชีพ 4 รหัสวชิ า ง22102
สำหรบั นักเรียนระดบั ชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี 2 โรงเรยี นมหาวชิราวธุ จังหวัดสงขลา ครผู ้สู อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง

24
การชว่ ยเหลือผู้บาดเจ็บที่ประสบอนั ตรายจากไฟฟ้า ไดแ้ ก่ การชว่ ยเหลอื ผบู้ าดเจบ็ และการช่วยเหลอื
ผู้บาดเจ็บทห่ี มดสติ ซง่ึ การปฐมพยาบาลสามารถทำได้ดงั น้ี

หากพบผู้ถกู กระแสไฟฟา้ ดูดให้รบี ตัดกระแสไฟฟา้ ทันที เช่น คทั เอาท์ หรือเต้าเสยี บ
ใชไ้ มแ้ ห้งหรอื ฉนวนไฟฟา้ เขีย่ อุปกรณ์ไฟฟ้าให้พ้นจากผทู้ ่ีถูกกระแสไฟฟ้าดดู หรือใชผ้ า้ แห้งเชอื ก ดงึ
ผู้ปว่ ยออกจากจุดทีเ่ กดิ เหตโุ ดยเรว็ เพ่อื ทำการปฐมพยาบาลเบ้ืองตน้
ปฐมพยาบาลขัน้ ตน้ โดยการวางผู้ป่วยใหน้ อนหงาย แลว้ ชอ้ นคอผปู้ ว่ ยให้แหงนขึ้น
ตรวจดวู า่ มสี ่งิ อดุ ตนั ในชอ่ งปากหรือไม่ หากพบให้นำออกและช่วยเปา่ ปาก โดยใช้นวิ้ งา้ งปากและบีบ
จมูกของผูป้ ว่ ย
ชว่ ยเหลอื ผู้บาดเจ็บหมดสติ

เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชีพ 4 รหสั วชิ า ง22102
สำหรบั นกั เรียนระดับชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ 2 โรงเรยี นมหาวชริ าวธุ จังหวัดสงขลา ครูผู้สอนนายชนินทร์ แท่งทอง

25

เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชพี 4 รหสั วิชา ง22102
สำหรับนกั เรยี นระดบั ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 โรงเรียนมหาวชิราวุธ จังหวัดสงขลา ครผู สู้ อนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

26

ใบงานท่ี 4
เร่อื ง การปฐมพยาบาลเบื้องต้นในงานช่าง

คำชแี้ จง : ใหน้ ักเรยี นตอบคำถามต่อไปน้ีใหส้ มบูรณท์ ีส่ ดุ

สถานการณ์ วธิ ปี ฐมพยาบาล
อบุ ัตเิ หตุ

1.เกิดอบุ ัตเิ หตุ ..........................................................................................................................................................
แบบฉกุ เฉิน ..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

2.เกิดบาดแผล ..........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .............................
..........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .............................

3.สิง่ ..........................................................................................................................................................

แปลกปลอม ..........................................................................................................................................................

เข้าตา ..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................

4.ถูกไฟไหม้ ..........................................................................................................................................................
หรอื น้ำรอ้ นลวก ............................................................................................................................. .............................

..........................................................................................................................................................

...................................................................................... ....................................................................

5.ถูกกระแส ..........................................................................................................................................................

ไฟฟ้าดูด ......................................................................................................................................... .................
..........................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .............................

.........................................................................................................................................................

6.การชว่ ยฟ้ืน ..........................................................................................................................................................

คืนชีพขั้น ............................................................................................................................. .............................

พ้ืนฐาน (CPR) ..........................................................................................................................................................
...................................................................................................... ....................................................

................................................................................................................................................. .........
........................................................................................................................... ...............................

เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชพี 4 รหัสวชิ า ง22102
สำหรับนักเรียนระดับชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ่ี 2 โรงเรียนมหาวชริ าวุธ จังหวัดสงขลา ครผู ู้สอนนายชนินทร์ แท่งทอง

27

ใบความรู้ท่ี 5 การเสริมสรา้ งประสบการณอ์ าชีพ

. การจดั ประสบการณ์อาชีพ

มนษุ ย์เราเกดิ มาต้องมกี ารประกอบอาชีพเพ่ือการดำรงชีวิตในประจำวัน จงึ มคี วามจำเปน็ ตอ้ งมี

ประสบการณ์ในอาชีพทตี่ นเองถนดั และมีความสนใจเพ่ือเข้าส่กู ารประกอบอาชพี ได้อยา่ งมีความสุข นอกจากน้ี

ควรมีประสบการณด์ า้ นแรงงาน แหลง่ ของงาน ความรู้ความสามารถที่ จำเป็นและผลตอบแทนพึงได้จาก

การประกอบอาชีพน้นั ๆ
ประสบการณอ์ าชีพ หมายถึง การไดเ้ ห็นและได้ฝึกปฏบิ ัติกิจกรรมเกี่ยวกับอาชีพท่ีตนเองถนัด และ

สนใจ เช่น การทำโครงงานอาชีพ การช่วยเหลือผู้ปกครองในการประกอบอาชีพ การศึกษา ดูงานในสถาน
ประกอบการ จนมีความรู้ มีทักษะหรือมีประสบการณ์ในอาชีพนั้น ๆ การจัด ประสบการณ์อาชีพควรจะมี
ความรู้ ความเขา้ ใจในเรอื่ งตา่ ง ๆ ดังน้ี

1.1 สถานการณ์แรงงาน จากสถานการณ์แรงงานทั้งภาคเกษตร ภาคอุตสาหกรรมมีอัตรา การจ้าง
งานเป็นไปตามภาวะเศรษฐกิจของประเทศและเศรษฐกิจโลก จากผลการวิจัยของกองวิจัย ตลาดแรงงาน
พบว่า แนวโนม้ ความตอ้ งการแรงงาน มปี รมิ าณเพิ่มมากข้ึน ทุกปโี ดยเฉพาะในภาคการผลิต
ทง้ั ทางด้านเกษตรกรรม อุตสาหกรรม และบรกิ าร

1.1.1 มุมมองของบริษัท องค์กร ผู้ประกอบการ และนายจ้างต่าง ๆ ในภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ
องค์กรหรือนายจ้างจะมีการควบคุมพนักงานและเริ่มมองหาบุคลากรที่มีความสามารถสูงเพื่อพัฒนาให้เป็น
ทีมงานทม่ี คี ุณภาพรองรบั การขยายกจิ การต่าง ๆ ในชว่ งภาวะเศรษฐกิจดีขนึ้

1.1.2 มุมมองของผู้สมัครงาน สิ่งแรกที่ผู้สมัครงานให้ความสำคัญเป็นอันดับต้น ๆ คือ และ
ความก้าวหน้าความมั่นคงในการทำงานโดยต้องการทำงานในองค์กรหรือหน่วยงานที่ใหญ่ เพราะมีแนวโน้มท่ี
จะ ไมม่ กี ารเปลี่ยนงาน

1.2 ประกาศรับ สมัครงาน ประกาศรับสมัครงานเป็นการที่หน่วยงาน หรือสถานประกอบการท้ัง

ภาครัฐและเอกชนประกาศให้สาธารณชนทราบว่ามีความประสงคจ์ ะรับสมัครบคุ คลเข้าทำงานในตำแหน่ง\งาน

ต่าง ๆ ส่วนมากจะประกาศผ่านสื่อต่าง ๆ ทั้งป้ายประกาศรับสมัครงาน หนังสือพิมพ์ วารสาร วิทยุ โทรทัศน์

อินเทอร์เนต็ งานวนั นัดพบแรงงาน บรษิ ทั จัดหางานรวมถงึ การประกาศผ่านสยี งตามสายในหมบู่ ้านและชมุ ชน

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชีพ 4 รหสั วิชา ง22102
สำหรับนักเรยี นระดับชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2 โรงเรียนมหาวชริ าวุธ จังหวดั สงขลา ครูผสู้ อนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

28
1.3 ความรู้ความสามารถของตนเอง การทจี่ ะตดั สินใจสมคั รงานในตำแหนง่ หนา้ ที่ใด หน่วยงาน
ใดก็ตาม สิ่งสำคัญเป็นอันดับแรกที่ต้องพิจารณา คือ ความรู้ ความสามารถและทักษะ เกี่ยวกับการทำงานใน
อาชีพนั้น ๆ เชน่ ความสามารถในการใชเ้ คร่ืองมือและอุปกรณส์ ำนักงาน ความสามารถในการใช้คอมพวิ เตอร์
ความสามารถในการ ใช้ภาษาเฉพาะของอาชีพ ความสามารถ ด้านการประชาสัมพันธ์ รวมไปถึงความอดทน
ความสมบูรณข์ องร่างกาย หรือการใช้อวยั วะต่าง ๆ เป็นพิเศษ เชน่ การใช้สายตาการใชห้ ูฟัง
สำหรับความรูค้ วามสามารถและทักษะในการทำงานรวมถึงการใชภ้ าษาสามารถปรับปรงุ และพัฒนา
ไดพ้ ัฒนาได้ดว้ ยการฝึกหดั ทดลองปฏบิ ตั ิซ่งึ บางหนว่ ยงานหรือสถานประกอบการอาจมีการทดลองงานหรือ
การฝึกงานกอ่ นบรรจุเขา้ ทำงาน ดังนั้นก่อนที่จะสมัครเขา้ ทำงานในสาขาอาชีพใดจะต้องเตรียมความพร้อมใน
เร่ืองความรู้ความสามารถ ทกั ษะอาชีพนั้นให้พรอ้ มเพื่อสร้างโอกาส ใหก้ ับตนเองในการทำงานทีช่ อบและถนัด
มากขึ้น
1.4 ผลตอบแทน หากเป็นการประกอบอาชีพอิสระผลตอบแทนจะอยู่ในรูปของรายได้ ที่อาจเป็น
ค่าจ้าง เงินเดือนสวัสดิการ และผลประโยชน์อื่นๆซึ่งหน่วยงานหรือสถานประกอบการ กำหนดไว้ โดยท่ี
พนักงานผู้รับจ้างจะต้องปฏิบัติหน้าที่ตามที่ได้รับมอบหมาย โดยใช้วิชาความรู้ ทักษะ ความชำนาญตาม
ตำแหน่งของงานและตามสญั ญาจ้างก่อนตดั สินใจสมัครงานจงึ ต้องมขี ้อมูล เกี่ยวกับรายไดห้ รอื ค่าตอบแทนจาก
การประกอบอาชีพที่อาจคิดเป็นรายได้เฉลี่ยต่อเดือนหรือต่อปี การจัดประสบการณ์อาชีพในร ะหว่างเรียน
ให้แก่นักเรียนในโรงเรียนจึงเป็น การเสริมสร้างประสบการณ์อาชีพให้แก่เยาวชนเพ่ือเตรียมตัวเข้าสู่อาชีพใน
อนาคตเพราะ การเตรียมตัวที่ดจี ะช่วยให้สามารถตดั สินใจเลอื ก
อาชีพที่ดีและเหมาะสมกับความสามารถ ความถนัด ความสนใจของตนเอง มีความสุขในการทำงาน มีรายได้
เพียงพอตอ่ การเล้ียงชีวิตและ ครอบครัว อีกทง้ั มคี ุณภาพชีวิตที่ดขี น้ึ ทง้ั การประกอบอาชพี
อสิ ระและอาชีพรบั จ้าง

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชีพ 4 รหัสวิชา ง22102
สำหรับนักเรียนระดบั ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2 โรงเรยี นมหาวชิราวธุ จงั หวัดสงขลา ครูผสู้ อนนายชนินทร์ แทง่ ทอง

2. การเตรยี มตัวเขา้ สู่อาชีพ 29

การเตรียมตัวเข้าสู่อาชีพเป็นการเตรียมความพร้อมก่อนเข้าสู่อาชีพ เนื่องจากปัจจุบัน สภาพสังคม
เศรษฐกิจ และตลาดแรงงานเปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก เพื่อเตรียมตัวนักเรียนสู่อาชีพในอนาคตจงึ จำเป็นต้อง
ฝึกฝนการทำงานและศึกษาคุณสมบัตทิ จ่ี ำเปน็ ดงั น้ี

2.1 การเตรียมตัวเพ่ือการหางานทำ นกั เรยี นสามารถทำใหไ้ ด้ตามความตอ้ งการเหมาะสมกบั ความรู้

ความสามารถ ของตนเองมแี นวทาง ดงั น้ี

2.1.1 สำรวจตนเอง เป็นการพจิ ารณาความสนใจ ความถนัด ความรคู้ วามสามารถ และ ทกั ษะ

ความชำนาญของตนเองวา่ เก่ียวข้องกบั อาชพี ท่ตี นเองสนใจหรอื ไม่ ถ้าขาดคุณสมบัตขิ ้อใดกค็ วรศึกษาเพิม่ เติม

จากการอา่ นหนงั สอื เรียนพเิ ศษ หรือเรยี นรูด้ ้วยตนเองจากแหล่งเรียนรตู้ ่าง ๆ เชน่ ห้องสมดุ ภมู ิปัญญาท้องถน่ิ

สถานประกอบการ อนิ เทอรเ์ น็ต เปน็ ตน้

2.1.2 สำรวจตลาดแรงงาน เปน็ การพจิ ารณาความตอ้ งการของอาชพี ในลาดแรงงาน ในชว่ ง เวลา

ทีต่ นเองต้องการหางาน การสำรวจตลาดแรงงานอาจดูไดจ้ ากประกาศรบั สมัครงานใน หนังสอื พิมพ์ เว็บไซด์ใน

อนิ เทอรเ์ นต็ เป็นตน้

2.1.3 หางานจากแหล่งงานต่าง ๆ เป็นการหางานจากแหล่งท่ีมงี านจำนวนมากให้ เลอื กในหลาย

สาขาอาชีพ เช่น หนังสือพิมพ์สมัครงาน เว็บไซด์หางานและสมัครงานในอินเทอร์เน็ต เว็บไซด์ของหน่วยงาน

บรษิ ัทหรอื องค์กรทเี่ ปิดรบั สมัครงานเอง เป็นต้น

2.2 คณุ สมบัติพืน้ ฐานทีจ่ ำเป็นของผปู้ ระกอบอาชีพ โดยท่วั ไปมดี ังนี้
2.2.1จบการศกึ ษาตามทีร่ ะบไุ วใ้ นประกาศรบั สมัครงาน
2.2.2อายุของผรู้ ับจ้างต้องอย่ใู นวยั แรงงาน คือ ไมน่ ้อยกวา่ 15 ปี
2.2.3เพศ อาจกำหนดตามลักษณะของงานทที่ และหากเป็นเพศชายต้องผ่านการคดั เลือกรบั

ราชการทหารมาแล้วหรือไดร้ ับการยกเวน้ ตามพระราชบัญญตั ิรับราชการทหาร
2.2.4 ประสบการณใ์ นการทำงานหลักฐานท่ใี ชป้ ระกอบคือใบรบั รองการผ่านงาน หรอื แฟม้

สะสมผลงาน
2.2.5 มีความสามารถพเิ ศษ เชน่ การใชค้ อมพวิ เตอร์ การพมิ พ์งาน การขับรถ การพูด และ

เขยี นภาษาตา่ งประเทศ
2.2.6 ตอ้ งไมเ่ ป็นโรคตดิ ตอ่ รา้ ยแรงตามประกาศของกระทรวงสาธารณสุข 5 โรค คอื
1. โรคเรอื้ นในระยะตดิ ต่อ หรอื ในระยะท่ปี รากฏอาการเปน็ ทร่ี งั เกียจของสังคม
2. วณั โรคในระยะอันตราย
3. โรคเทา้ ชา้ งในระยะทีป่ รากฏอาการเปน็ ทีร่ ังเกียจของสงั คม
4. โรคติดยาเสพติดใหโ้ ทษ
5. โรคพษิ สุราเรอ้ื รงั

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชีพ 4 รหสั วชิ า ง22102
สำหรับนกั เรียนระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ่ี 2 โรงเรียนมหาวชิราวธุ จงั หวัดสงขลา ครูผ้สู อนนายชนินทร์ แทง่ ทอง

30

2.2.7 มีมนุษยสัมพันธท์ ด่ี ี
2.2.8 มีความเป็นผู้นำ
2.2.9 มคี วามขยนั มีความซื่อสัตย์ และมคี วามรบั ผิดชอบ

3. คณุ สมบตั ิทนี่ ายจ้างต้องการ

คณุ สมบัตทิ ีน่ ายจา้ งต้องการ 6 ทกั ษะทนี่ ายจ้าง ต้องการมดี ังน้ี

1. ผ้ทู ่เี ปน็ นักส่ือสารท่ดี ี ไม่ใช่แคพ่ ดู เก่งอย่างเดยี ว ตอ้ งมีทักษะในการฟงั ต้องฟังอย่างตงั้ ใจเสียก่อน
จงึ จะโต้ตอบไดอ้ ยา่ งถูกต้อง ถามคำถามไดอ้ ย่างเหมาะสม ถ่ายทอด ความคดิ ออกไปสูผ่ ู้ฟังได้อย่างถกู ตอ้ ง ผสู้ ง่
สารกับผู้รบั สารเขา้ ใจตรงกันตา่ ง ๆ ไดอ้ ยา่ งอธบิ ายสิ่งชดั เจน สามารถคยุ กบั คนที่ไม่ค้นุ เคยได้อย่างไม่
เคอะเขนิ จงู ใจผอู้ น่ื ให้คลอ้ ยตามได้ และสามารถเจรจาหรือ ต่อรองได้ประสบความสำเรจ็

2. ผู้ที่ทำงานเป็นทีมมักจะเป็นคนยืดหยุ่นและประนีประนอมได้ดี จึงสามารถ เข้ากับคนได้ทุก
ประเภท เปดิ กว้างสำหรับความคดิ เห็นของผู้อืน่ และมีการแลกเปลยี่ นข้อมูล กบั ผอู้ น่ื อย่เู สมอ อีกท้ังยงั เป็น
คนซื่อสตั ย์ จรงิ ใจ ไมเ่ อาเปรยี บผู้อ่ืน ยดึ มนั่ และทำตามคำรับปากไว้ ทำใหผ้ อู้ ่นื ไว้วางใจ ในขณะเดยี วกนั
กไ็ ว้ใจผ้อู ืน่ ด้วย

3. ผู้ที่เป็นนักแก้ปัญหาตัวยง จะมองเห็นปัญหาก่อนที่มันจะกลายเป็นเรื่องใหญ่ ทั้งยังรู้จักมองด้วย
มุมมองที่แตกต่าง จึงสามารถเห็นและจัดการกับปัญหาได้ก่อนผู้อื่น คุณสมบัติเช่นนี้ไม่กลัวที่จะเผชิญหน้ากบั
ปัญหา จึงไม่เคยคิดปัดปัญหาไปให้ผู้อื่น เมื่อเกิดความ ผิดพลาดขึ้นก็เรียนรู้จากความผิดพลาดของตัวเอง และ
พยายามทางหนทางใหม่ ๆ ในการแก้ปญั หา อย่างไมย่ ่อท้อ

4. ผทู้ ่ีมีความคดิ ริเร่ิมคนท่มี คี ณุ สมบัตเิ ช่นน้มี ีแนวโน้มสูงที่จะเปน็ ผ้นู ำ เพราะรูต้ ัวเองวา่ ต้องทำอะไร
โดยไม่ต้องมีใครบอกให้ทำชอบที่จะคิดสร้างสรรค์ ชอบทดลอง ปรารถนาที่จะเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ไม่เพียงเฉพาะ
กบั ตวั เองเท่านั้น แต่ยงั เป็นตวั ตัง้ ตัวตใี หผ้ ้อู ื่นทำเชน่ กนั

5. ผู้ที่มีกษะในการบริหารจดั การ สามารถ วางแผนงาน และจดั ลำดบั ความสำคัญของส่ิงต่าง ๆ ไดด้ ี
รวู้ า่ อะไรควรทำก่อนอะไรควรทำทหี ลัง มคี วามสามารถในการทำงานหลายอยา่ งในเวลาเดยี วกนั และสามารถ
ทำงานเสรจ็ ตรงเวลา อกี ทง้ั ยังมีความสามารถในการประสานงานกบั ผอู้ น่ื ไดด้ ี

6. ผทู้ ี่สามารถปรบั ตัวเข้ากับสถานการณแ์ ละบคุ คลได้ดี เป็นคนเรียนรู้เร็ว ไม่ยึดติดกบั ตัวเอง พร้อม

เปิดรบั ความคดิ ใหม่ ๆ เสมอ จงึ ไม่กลัวท่ีจะลองทำส่งิ ท่ีแตกตา่ สามารถจัดการกับความเปลี่ยนแปลงไดด้ ี

เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชีพ 4 รหสั วชิ า ง22102
สำหรับนกั เรียนระดบั ชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี 2 โรงเรยี นมหาวชริ าวุธ จงั หวัดสงขลา ครผู ู้สอนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

31
4. ทกั ษะที่จำเปน็ ต่อการประกอบอาชีพ

4.1 ทกั ษะกระบวนการฺทำงาน คอื การลงมอื ทำงานดว้ ยตนเอง โดยมุง่ เน้นในการฝึกวธิ ีทำงานอย่าง
สม่าเสมอ ทั้งการทำงานเป็นรายบุคคล และการทำงานเป็นกลุ่ม ซึ่งสามารถทำงาน ได้บรรลุตามเป้าหมาย
โดยกระบวนการทำงาน มีขั้นตอนตั้งแต่ การวิเคราะห์งาน การวางแผน การทำงาน การปฏิบัติงาน และการ
ประเมินผลการทำงาน ดงั น้ี

1. การวเิ คราะหง์ าน คอื การแจกแจงงานทีจ่ ะทำวา่ เป็นงานประเภทใด หรือ ลักษณะใด ต้อง
ใช้เครื่องมือและอุปกรณ์อะไรบ้าง มีขั้นตอนการปฏิบัติอย่างไรกล่าวคือฝึกให้ ผู้เรียนมองงานโดยภาพรวม
ออกมาว่าจะตอ้ งทำอย่างไร

2. การวางแผนในการทำงาน คือ การวางแผนว่าจะใช้วัสดุอุปกรณ์อะไร ในการทำ งานครั้งนี้
ตอ้ งใช้เงินในการลงทุนมากน้อยอย่างไร กำลังงานในการทำงานอย่างไรจะทำคนเดยี วหรือตอ้ งทำหลายคน ถ้า
ทำหลายคนจะแบง่ หนา้ ที่กนั อยา่ งไร ตลอดจนกำหนดวิธีการ ทำงานให้เป็นขัน้ ตอนจนงานสำเร็จ

3. การปฏิบัติงาน คือ การให้ผู้เรียนได้ทำงานตามลำดับขั้นตอนที่วางแผนไว้ฝึก ให้มีลักษณะ
นิสัยที่ดีในการทำงาน โดยเริ่มจากการนำ 5 ส. มาใช้ในกระบวนการทำงานหลัก การใช้คุณธรรม จริยธรรม
การสร้างสัมพันธภาพในการทำงาน เช่น พูดจาสุภาพ เหมาะสม มีน้ำใจ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ขยันอดทน ซื่อสัตย์
ฯลฯ และสามารถตรวจสอบการทำงาน ของตนเป็นระยะ

4. การประเมินผลการทำงาน คือ การประเมนิ ผลทง้ั การวางแผนกอ่ นการทำงาน ขณะปฏบิ ัติงาน
และเมื่องานสำเร็จแล้ว โดยขั้นตอนในการวางแผนก่อนการทำงาน ให้ประเมินว่า ได้วางแผนไว้รอบคอบรัดกุม
หรือไม่ จะต้องเตรียมอะไรบ้าง ตรวจสอบดูแผน ที่วางไว้ว่าเป็นไปได้ หรือไม่ ขณะปฏิบัติให้ประเมินว่าวิธีกา ร
ทำงานเป็นอย่างไรบ้าง มีข้อบกพร่องที่จะต้องปรับปรุง อย่างไร และเมื่องานสำเร็จให้ประเมินว่าผลงานที่ออกมา
เปน็ ไปตามจุดม่งุ หมายหรอื ไม่ มขี ้อ ข้อเสยี อยา่ งไร เพือ่ จะไดแ้ กไ้ ขและปรับปรุงผลงานของตนใหด้ ขี ึน้

4.2 ทกั ษะกระบวนการทำงานรว่ มกบั ผู้อนื่
ทกั ษะการทำงานร่วมกบั ผอู้ นื่ หมายถึง การทำงานเป็นกล่มุ สามารถทำงานรว่ มกับผู้อืน่ ได้อย่างมี

ความสุข โดยมุ่งเนน้ ให้ผู้เรียนไดท้ ำอย่างมกี ระบวนการทำงานและฝกึ ในการทำงานกลมุ่ ดงั น้ี
1. รู้จกั บทบาทหนา้ ท่ีภายในกลุม่ เปน็ การใหผ้ ้เู รียนรู้จักการทรู้จกั างานร่วมกันบทบาทหน้าที่

ที่ตนเอง ต้องรับผิดชอบ ฝึกความเป็นผู้นำ ผู้ตาม โดยหมุนเวียนสับเปลี่ยนบทบาทหน้าที่กันไปตามความ
เหมาะสม

2. มที ักษะในการฟงั การพูด การแสดงความคดิ เหน็ และการอภิปรายในกลมุ่
3. มีคุณธรรมในการทำงานร่วมกัน เป็นการสร้างให้ผู้เรียนสามารถทำงานและอยู่ร่วมกันใน
สังคมไดอ้ ย่างมีความสุขไม่ก่อให้เกิดความขัดแย้งคุณธรรมที่สำคัญท่คี วรฝึก ไดแ้ ก่ ความรบั ผดิ ชอบในการทำงาน
ความเอือ้ เฟอื้ เผ่อื แผ่สมาชกิ ในกล่มุ การไม่เอาเปรยี บ ผอู้ ื่น ฯลฯ
4. สรุปผลโดยการจัดทำรายงาน เปน็ การฝกึ ใหผ้ เู้ รยี นรูจ้ กั สรุปผลและฝกึ ให้เขียนรายงานจาก
การปฏิบตั ิ เพอื่ นำเสนอหน้าช้ันเรยี นหรือส่งครผู สู้ อน
5. นำเสนอรายงาน เป็นการนำผลการปฏิบัติงานกลุม่ รายงานหน้าชั้นเรยี นหรอื จัดนิทรรศการ
เป็นต้น

เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชพี 4 รหสั วิชา ง22102
สำหรับนักเรยี นระดบั ช้ันมัธยมศึกษาปที ี่ 2 โรงเรยี นมหาวชริ าวธุ จังหวัดสงขลา ครผู สู้ อนนายชนินทร์ แทง่ ทอง

32
4.3 ทักษะกระบวนการทำงานกลุม่

ทกั ษะกระบวนการทำงานกลุ่ม มีขั้นตอนดังนี้
1. การเลือกหวั หนา้ กลมุ่ โดยการลงคะแนนเสยี งดว้ ยเหตผุ ลและการหมนุ เวียนผลดั เปลีย่ นกัน
ในการทำงาน ในแตล่ ะคร้งั
2 การกำหนดเป้าหมาย ใหต้ กลงกนั ว่าเป้าหมายและวตั ถุประสงคใ์ นการทำงานคืออะไร
อย่ทู ีใ่ ด
3. การวางแผนการทำงาน มีการร่วมกันวางแผนว่าจะทำอะไรบ้าง ทำอะไร ก่อนหลังจะ
ทำงานกนั อย่างไร
4. แบง่ งานกันทำตามความสามารถและความถนัดของแต่ละคน
5. ลงมอื ปฏิบตั ิงานตามบทบาทหน้าท่ี และขัน้ ตอนการปฏบิ ัตงิ านตามทีว่ างแผนไว้
6. ประเมินผลและปรับปรุงการทำงานงานที่ทำมีผลงานอะไร มขี อ้ ดี ข้อเสยี อยา่ งไรมีข้ันตอน
การทำงานอยา่ งไร จะปรบั ปรุงการทำงานอย่างไร
4.4 ทักษะกระบวนการแก้ปัญหา
เปน็ กระบวนการท่ตี ้องการให้ผูเ้ รยี นไดเ้ กดิ ความคิด วิธีการแกป้ ัญหา มีข้ันตอนดังน้ี
1. สงั เกต ผู้เรยี นศกึ ษาขอ้ มลู รบั รู้ และทำความเข้าใจในปัญหานนั้ และเลอื ก แก้ปญั หาที่สำคัญ
2. วิเคราะห์ ผู้เรียนจัดลำดับข้อมูล หาความสำคัญ และสาเหตุของแต่ละปัญหา และความ
เหมาะสม
3. สร้างทางเลือก เปิดโอกาสใหผ้ ูเ้ รียนแสวงหาทางเลือกในการแก้ปญั หาอย่างหลากหลาย ซึ่ง
อาจมีการทดลอง ค้นคว้า ตรวจสอบ เพื่อเป็นข้อมูลประกอบ กรณีที่ผู้เรียน ทำกิจกรรมกลุ่มควรกำหนด
หนา้ ท่ีในการทำงาน
4. ประเมินทางเลือกพิจารณาข้อมูลทางเลือกต่าง ๆ แล้วประเมินทางเลือก ผู้เรียน ต้อง
วางแผนปฏบิ ัติงาน เพอื่ รายงานและตรวจสอบความถกู ต้อง ของทางเลอื กนอกจากทักษะทเ่ี ป็นพื้นฐาน
ในการทำงานโดยทั้วไปแล้ว ผู้ที่จะสามารถทำงานช่างอย่างมีประสิทธิภาพเกิดผลสัมฤทธิ์ตามวัตถุประสงค์
และเปา้ หมายทผี่ ้ทู ำงานชา่ งตง้ั ไว้
4.5 ทกั ษะการแสวงหาความรู้ เป็นการคน้ คว้าหาความรู้ และสามารถสรา้ งความรู้ใหม่ เพ่มิ เติมได้
อาจมาจากการคิด การศึกษา การทดลอง การค้นคว้า หรือปฏิบัติด้วยตนเอง แล้วนำมา วิเคราะห์เพือ่ ให้เกดิ
ความรู้ใหม่ ซึ่งสัมพันธ์กับความรู้เดิมที่มีอยู่ โดยการศึกษาค้นคว้าน้ัน ว่าจะมาจากแหล่งความรู้ใดอาจเป็น
ความรู้ในห้องเรียน ความรู้ตามป้ายสถานที่ต่าง ๆ ไปจนสื่อ อื่น ๆ และการสืบค้นข้อมูลทางเครือข่าย
อินเทอร์เน็ต เป็นต้น เราสามารถฝึกฝนทักษะการแสวงหา ความรู้ได้ โดยเริ่มจากความสนใจ หรือความ
ต้องการของตนเอง แล้วอาจขอคำปรกึ ษาหารอื ชว่ ยเหลอื จากบุคคลอื่น ๆ เพือ่ ให้ได้ขอ้ มลู ทีส่ นใจหรือต้องการ
ทกั ษะการแสวงหาความรู้ดว้ ยตนเอง สามารถฝึกฝนไดจ้ ากการปฏิบตั ติ ่อไปน้ี

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 4 รหัสวิชา ง22102
สำหรับนกั เรยี นระดบั ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 2 โรงเรียนมหาวชริ าวธุ จังหวัดสงขลา ครผู ู้สอนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

33
1. กำหนดปัญหาในการสืบคน้ ข้อมูลความรู้ คือการตั้งหัวข้อ ต้ังประเด็นใน การศึกษาค้นคว้า
กำหนดขอบเขตของหัวข้อหรือประเด็นที่ต้องการจะค้นคว้า พยายามอธิบายและ แสดงความคิดเห็นต่อ
หัวขอ้ ทีต่ ้องการจะสบื ค้นขอ้ มลู ความรู้
2. การวางแผนในการสืบค้นข้อมูลความรู้ คือเมื่อคิดหาหัวข้อหรือประเด็น ที่เราต้องการจะ
สืบคน้ ได้แล้ว ควรวางแผน กำหนดเปา้ หมายวา่ จะสบื ค้นข้อมูลความรู้จากทใ่ี ดอย่างไร
3. การดำเนินการสืบค้นข้อมูลความรู้ตามแผน คือการกำหนดไว้ดำเนินการ สืบค้นข้อมูล
ความรู้ในหัวขอ้ ทีต่ อ้ งการ ตามแผนงานทีว่ างไว้
4. การวิเคราะห์ข้อมูลจากการสบื ค้นความรู้ คือการนำข้อมูลตา่ ง ๆ ทีไดค้ ้นหา หรอื ได้ มา
พจิ ารณาอยา่ งละเอยี ดถึงองค์ประกอบและความสัมพนั ธ์ของข้อมูล รวมไปถงึ การจำแนก จดั กล่มุ และจัด
ลำดับข้อมูล
5. การสรุปผลจากการสืบคน้ ความรู้และบนั ทกึ และการบันทกึ จัดเก็บเมื่อ วิเคราะห์ขอ้ มูล
ได้ออกมาตามขอบเขตของหัวข้อที่กำหนดไว้ตั้งแต่เริ่มต้น ควรบันทึก จัดเก็บข้อมูลที่รวบรวมมาได้ต่าง ๆ ใน
รปู แบบทง่ี า่ ยตอ่ การคน้ หา เชน่ จัดเกบ็ ไว้ในคอมพิวเตอร์ หรอื สือ่ บันทึกข้อมูลชนดิ ตา่ ง ๆ จดบันทึกไวใ้ น
สมุด ถ่ายสำเนาเอกสารเก็บไว้ในแฟม้ เป็นตน้
4.6 ทักษะการจัดการ เปน็ ความสามารถของบุคคลหนง่ึ ทีส่ ามารถจะจดั ระบบงาน และ ระบบคนให้
ระบบตนให้ทำงานให้สำเร็จตามเป้าหมายอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งครอบคลุมตั้งแต่ขั้นตอนการวางแผนงาน
การจัดองค์กร การจดั หาคน การแบ่งหนา้ ท่ีปฏิบัติงาน การควบคุมการปฏิบัติงาน ให้เป็นไปตามท่ีกำหนด ไป
จนถงึ การตดิ ตามและประเมนิ ผล ทกั ษะการจดั การแบง่ ออกได้เป็น 2 กลุ่ม ดงั นี้
1. การจัดการระบบงาน (การทำงานเดี่ยว)โดยสามารถจัดสรรเวลาการทำงานให้ เป็นระบบ
ปฏิบัติงานตามกฎระเบียบแบบแผน และขั้นตอนต่าง ๆ รวมถึงการเป็นผู้ที่มองการณ์ไกล ฉลาด มีไหวพริบ
รอบรู้ ทันคนเหตุการณ์ มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์และ กระตือรือร้นในการแสวงหา ข้อเท็จจริง มีความมุ
มานะท่จี ะปฏบิ ัติงานให้สำเร็จตามเป้าหมาย รู้จักปรับตัวให้เข้ากบั สภาพแวดล้อมที่แปลกใหม่อยูเ่ สมอ
2. การจัดการระบบคน (การทำงานกลุ่ม) โดยมีความสามารถในการคัดเลือกคน เข้าทำงาน
แบ่งปัน จัดสรรคนให้เหมาะสมกับงาน มีความสามารถในการสร้างบรรยากาศในการทำงานสามารถชักจูง
เพอื่ นร่วมงานให้มเี ป้าหมายเดยี วกัน ร่วมมือ ร่วมใจกันทำงานจนสำเร็จ รวมถึง การเปน็ คนท่ีมีมนุษยสัมพันธ์
มีความขยัน อดทน ซื่อสัตย์และยุติธรรม เพื่อให้เพื่อนร่วมงาน เกิดความพอใจ และเสมอภาค ยินดีที่จะ
ทำงานดว้ ยความเต็มใจ

เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชพี 4 รหสั วชิ า ง22102
สำหรับนักเรียนระดับชัน้ มัธยมศึกษาปที ่ี 2 โรงเรยี นมหาวชิราวุธ จงั หวดั สงขลา ครูผู้สอนนายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง

34

ใบงานที่ 5

การเสรมิ สร้างประสบการณอ์ าชพี

คำชี้แจง : ให้นักเรยี นตอบคำถามต่อไปน้ีให้สมบูรณท์ ส่ี ดุ
ให้นกั เรียนอธิบายความหมายของประสบการณ์อาชพี

............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................

แนวทางการเตรียมตัวเข้าสูอ่ าชีพ มีอะไรบา้ ง พรอ้ มอธิบาย

............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................

ใหน้ กั เรียนอธบิ าย คณุ สมบัติที่นายจ้างต้องการ

............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................

ใหน้ ักเรียนอธิบาย ทักษะทีจ่ ำเปน็ ต่อการประกอบอาชพี

............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 4 รหสั วิชา ง22102
สำหรบั นกั เรยี นระดับช้ันมธั ยมศกึ ษาปีที่ 2 โรงเรียนมหาวชิราวุธ จังหวัดสงขลา ครผู ้สู อนนายชนินทร์ แท่งทอง

หน่วยที่ 2 เครื่องมอื งานช่างและการปฏิบัตงิ านช่าง 35

ใบความรูท้ ่ี 6 เครอ่ื งมือ วัสดุ และอุปกรณง์ านช่าง
.เครอื่ งมอื วัสดุ และอุปกรณง์ านช่าง

ความหมายของเคร่อื งมืองานช่าง
การทำงานช่าง ส่ิงทีส่ ำคัญคือ เคร่ืองมือ เพราะเครื่องมือจะช่วยใหก้ ารทำงานสะดวกและรวดเรว็ ขน้ึ

ซงึ่ เครอ่ื งมือทีใ่ ช้ในงานชา่ งต่างๆ ไมว่ ่าจะเป็นงานบำรุงรักษา งานตดิ ต้ัง งานซ่อมแซม/ดัดแปลง หรืองานผลิต
ส่วนใหญจ่ ะใช้เคร่ืองมือวัด ตัด ตอก เจาะ ไส ประกอบการเชอ่ื มประสาน

เครอื่ งมอื งานช่าง หมายถึง ส่งิ ท่ีใช้ในการซ่อม สร้าง และดัดแปลงเก่ยี วกบั งานช่าง เชน่ การดดั การ
ตอก การวดั การเจาะ การไส การตดิ ต้งั

ประเภทของเคร่ืองมืองานช่าง
เครื่องมือทจี่ ำเป็นในงานชา่ งพ้นื ฐานท่ีทกุ คนควรรแู้ ละสามารถนำไปใชป้ ระกอบการปฏิบตั ิงาน

ซ่อมแซมเครื่องใช้ตา่ งๆ ภายในบ้าน สามารถแยกออกเป็นประเภทใหญ่ๆ ได้ดงั นี้

เคร่อื งมอื สำหรับวดั

เครือ่ งสำหรบั วัด มีดังนี้
ไมบ้ รรทดั ใชส้ ำหรับวัดระยะส้นั ๆ และขดี เส้น

ไม้บรรทดั

การบำรงุ รกั ษา
ทำความสะอาดหลงั เลิกใช้งาน
เกบ็ รักษาใหเ้ รยี บร้อย

เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชพี 4 รหสั วชิ า ง22102
สำหรับนกั เรยี นระดบั ชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนมหาวชริ าวธุ จงั หวดั สงขลา ครูผูส้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง

36
ตลบั เมตร

ใชส้ ำหรบั วัดระยะมีลักษณะเป็นตลบั สีเ่ หล่ียมขนาดพอจับมอื ตวั ตลบั ทำดว้ ยโลหะหรอื พลาสตกิ
สว่ นแถบวดั ทำดว้ ยเหลก็ บางเคลือบสี ปลายแถบวดั จะมขี อเกยี่ วเลก็ ๆ ติดอยู่

ตลบั เมตร
การใช้ตลับเมตร

ใช้มอื จับปลายเทปแลว้ ตงึ ออกจากตลบั
ใช้ขอปลายเทปเกีย่ วหัวไมท้ ต่ี รงและได้ฉาก
ทำเคร่ืองหมายตามระยะท่ตี ้องการ
การบำรุงรักษา
ระวังรักษาขอเกี่ยวปลายเทปไม่ให้หกั
เมื่อจะปล่อยเส้นเทปกลับมี่เดิมต้องค่อยๆผ่อน ถ้าปล่อยให้กลับเร็วเกินไปปลายของเกี่ยวอาจชำรุด
เสียหายได้
ทำความสะอาดหลงั เลกิ ใช้งานแล้วเก็บใหเ้ ป็นระเบียบ
.ฉาก
เป็นเคร่ืองมือวดั ละเอยี ดที่ใชท้ างตรงหรือต้งั ได้ฉากของงาน รวมทง้ั วัดมมุ ต่างๆ ฉากมี 2 ชนดิ คือ

ฉากตาย ยึดติดกนั ตายตวั ใช้วัดมุม 90 องศา และ 45 องศา
ฉากเปน็ ใชว้ ดั มมุ ต่างๆ สามารถถอดแยกออกจากกันได้

ฉากตาย 90 องศา

เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชีพ 4 รหัสวิชา ง22102
สำหรบั นกั เรยี นระดบั ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 2 โรงเรียนมหาวชิราวุธ จังหวดั สงขลา ครูผ้สู อนนายชนินทร์ แท่งทอง