OMG 5 Sejarah Tg 4

OH MY GURU Modul Versi 5.0Oh My Guru (Modul) Sejarah Tingkatan 4Nota
Infografik
SISIPAN JAWAPAN Baharu
Praktis DSKP
Dicetak pada Edisi PelajarEdisi Gurumerangkumi semua TP

4 Sejarah Format SPM
Tingkatan 4 Terkini daripada
Lembaga Peperiksaan
OMG 5 Sejarah Tg 4 - 00 Cover.indd 3
Malaysia

Penerapan
Teknik PDPC

Edisi Guru

4/11/2020 2:10:16 PM

STRATEGI PENERAPAN TEKNIK PdPc

Cikgu, adakah cikgu tahu kelebihan PRAKTIS DSKP (PENTAKSIRAN BILIK DARJAH)
buku OMG 5.0 ini?
1.2 Ciri-ciri Negara Bangsa Kesultanan Melayu Melaka
Apakah kelebihan buku ini?
SP 9.1.2 1Menerangkan ciri negara bangsa sebelum kedatangan Barat
KPS
Memahami kronologi ciri-ciri perkembangan negara bangsa kerajaan Alam Melayu
Bab 01
21
D Lengkapkan peta dakap di bawah dengan maklumat berkaitan ciri-ciri negara bangsa Kesultanan Melayu

Melaka. Buku Teks: m.s. 6 – 7 TP2

3 sultan naungan Hukum Kanun Melaka kewibawaan
timbal balik Sistem Pembesar Empat Lipatan taat setia
cap mohor

Jika dahulu, guru ibarat memberikan ikan terus 1 Kerajaan • Raja dibantu oleh pembesar
kepada pelajar, iaitu memberikan ilmu dan bahan (a) Diperkukuh   Sistem Pembesar Empat Lipatan 
kepada pelajar secara terus, namun sekarang
2 Rakyat (a) Berasaskan hubungan    timbal balik   
cikgu perlu mengajar dan melatih pelajar (b) Rakyat menumpahkan    taat setia    
untuk mendapatkan ilmu seperti kita mengajar
cara-cara untuk menangkap ikan sama ada kepada Sultan Melaka
menggunakan pancing atau jala. Begitu juga latihan-
3 Kedaulatan (a) Lambang kekuasaan tertinggi dan hak mutlak
latihan dalam buku ini. Ciri-ciri
   sultan   
Negara Bangsa • Diakui oleh kerajaan lain dan bebas campur

Kesultanan tangan kuasa asing

Melayu Melaka (a) Diperoleh melalui penaklukan, perkahwinan

1 Memenuhikehe4nWdialakyaShPPednagnaruThP 2 BdRaunkut iju  k  a nnakmuenwguiabnka waa asn u r at BpuemkeurinTtaehks

Boleh terangkan dengan lebih lanjut. (b)

3 Praktis berbentuk Mudah 4(a) USnedalengp-uansdalnegnbgerktualips,, a kaHnukudmijKaadnuikn an 
5 Undang-undang Buku Nota  Melaka   dan Undang-Undang Laut Melaka
Jawab
Untuk pengetahuan cikgu, buku ini memenuhi • Mengukuhkan kerajaan dan melindungi rakyat,
lambang sebuah negara unggul

kehendak SP dan TP seperti dalam petunjuk 6PRLaAmKbTaInSg SKPebMes|aKraEnRTAS 1M:eSnOjaAdiLsAimNbOolBkJeEdKauTlIaFtan sultan yang memerintah
seperti    cap mohor    dan adat ist5iadat
1. Seterusnya, latihan dalam bahagian Praktis 1.1 Latar Belakang Negara Bangsa Sebelum Kedatangan Barat 6 Maklumat berikut berkaitan dengan sumber

Pentaksiran Bilik Darjah terdiri daripada soalan 1E AbACiHnOaniuMirnt.riGRag-arcmasiakiaTj.rasaP.ikb66n3eneDrlreaSaigKknjaaPKugarBtkBan,,aATyhAbPTaa1lynanamgMgnesmgAManRbaceAKoni5lSpaelaet:yskahuuRa?dlhtiaabnBmuTakbnmaiE.lnsMl.ue4ecnmiltraeuiyn-kcuK5imrMeiewennalegargugkakaarnuatehegklaaarhnaapmnepeOmdeMnnab6jGndaemadNnp.iistla.uaa2tkis,aTaaSn••Pnisv 3KispkeCHeesusamueAkslbRiabtlaAuieunSanra:htunuRnskMaeangenaplarenayr5eubdgaaMangreagalnsabagk.aaann. gsBaT m.s. 9 hari

pada

yang mudah dijawab dan disertakan dengan

rujukan muka surat buku teks seperti petunjuk B PUenpmdearbpneags-daurunadnang perlembagaan negara undang-und•a ngUnftei gara identiti nasional Bab 01
C
2 dan petunjuk 3. Selepas semua latihan lengkap DF1 WMilaeynaghupkeunhgkaarunhperpaduan dalam kalangan masyarakSmaitaepnbagekurabrhuilsaknagnyakhnaagusmil pderipbeerntdaanhgagruanagnjakwearabjkaaann? untuk

dijawab oleh pelajar, bahagian ini boleh digunakan 1.2 CFi2ri-cirMi NeenggahroarBmanagtsiapKeerslueltmanbaangMaealnaynu eMgealarkaa A Bendahara

sebagai Buku Nota kerana setiap latihan dilengkapi 2 Bagaimanakah persefahaman dan ikatan antara B Syahbandar
gFo3lonMgaenngpheomrmeraintitadhandmenegmanatughoilounngdaanngd-iupnerdinatnaghnegarCa Temenggung
dengan semua TP. 1234 dMFa4eplaaktMad?einwgBuuTjukmdu.skh. 6aknanpOdaMadGnamm.zPs.ae1Rmn, TgAaPhn1KarTKgIeaASsiRuAiDdlStaSe: nnKSatPniti(MnPeaElsaNiyoTunAaKl SIRDANPeBngILhuIKluDBeAnRdJaAhaHr)i

I Raja dianggap suci 7 Apakah kepentingan pelantikan Pembesar Berempat
II1.1KekLuaatsaaranBesulaltkaanndgiaNkeugiaorlaehBraankgysaat Sebelum KedatangadnalBamarpaetntadbiran Kesultanan Melayu Melaka? BT m.s. 9

Menarik buku ini. Ada apa-apa TPIISIV2PI 9KKM.1eee.ts1enegjjeaalshaastnkeMarpnaeeampmneeenrrrigahienkattylakaahahtunmdalnaiejtaylaamarknbsigenalsnaoekaslakeunahagnisntuuennlgtdataarananngbgaw-nuagnrsdiasaasnnegbneelugmarakebdAaaOntMgaMGnsagmeab.nnse.grB2su,aeTrrraPatt3nagckonaAtnRoAhbSe:baSn tugas pemerintah  8
maklumat tambahan lagi?
TPAS6P KIM9d.e1an.n6jaInIa idMeeanbjealgaiskmaennrgaeskaCabladInIagndgaamnteermIhIIpaderatpawhaanriksaann wneagraisraanbanneggsaBara bMaenlgisnadungi kepentingan golongan pemerintah 4 Bab 01
Memahami kMeeranjagaenlaAklatminMdealkaayun sewenang-wenang perintah
Mengeratkan hubungan golongan pemerintah
Panduan jawapan pada DSKP: Panduan jawapan pada Nota:4BKPSI dan IV negara banCgsa
6 kronoDlogIiIcIidria-cnirIiVperkembangan D
6

(OMG m.s. 3, DSKP B, TP1) (OMG m.s. 2, TP3)3 AMaTkalnudmaaktanbe(3rik)uptadmaekruepraajkaaann AlalammbaMngelakyeubesseabrealnum kedatandgeanngaBnagroaltonyagnang ymanengudnipjuekriknatnahciri-ciri negara
KebsualntgasnaanyaMneglBayEuTMULeldaakna.(7B)Tpma.ds.a7 yanOgMSGAmL.sA. 1H, .TP2Buku Teks: m.s. 4 TP1

Dalam Praktis SPM, kami turut memberikan a) TABDpPuaS21k1kKahFCuPukhenaOpmPaenMprnatainGkg•••at mnisRNClaaueompBgbkabamlatiaaonhgsotreursreabutt?3 3 8 Baer)daBsaurkkanufaOsaMl jGenamyahukHuakusmurKaantun2 Melaka,
b) b) TP36apaGkaanhggahNukaugamran bagi orang yang men3gingkar
rujukan dan panduan jawapan kepada c) 3
perintah sultan? BT m.s. 10 OMG m.s. 5 DSKP F S1 (b), TP3
R 7ARAAnS g: kRor 3

para pelajar untuk menjawab soalan ARAS : A Dipenjarakan C Dihukum bunuh

A M3 emMbyuanktmikaarn keturunan raja 7 5 8BRPDuailbejumuabnkagnnagenger:i D Dilarang berniag7a

tersebut seperti petunjuk 5 dan 6. Dengan B Menunjukkan kemewahan raja a) Muka surat Buku Teks3 1.49PerManaajnapPaehmietrintah dan Rakyat 3
C M4 elKaemdbaahnTgukan kedaulatan sultan

ini, cikgu boleh mengajar mereka cara D Menggambarkan kekuatan tentera b) Aras kesukaran9 Antara berikut, yang manakah bukan tanggungjawab
5 Segenting Kra 7 1p0emSrbiveisjaaryakepada rakyat? BT m.s. 12 3

untuk mencari jawapan (Teknik: Berikan 4 Apakah ciri-ciri negara bangsa Kesultananan Melayu OMG m.s. 6 DSKP H S2, TP4 ARAS : R

pancing atau jala). Latihan dalam praktis BIIMI eIlsdWSCaiuaakkinlpaalta?nampynetaoerhMBhmsTaoempthlraaa.asdkkt.bal6akuan–otk7arsaenongnadgOliibpMaeeGmrrmioek.lsnue. j1hta,dTdCmePii2nrelailg-amaclnuibAriaRcinpAiNrSegie-r:kcgkeiTarbrhieanwseBaignraaaanrnnagsbaanKgesADCBraakjaeMMMMareeeeannnnmjaAjgjaaapulgdnaetairmiApkpkleeaheMnrmbaaaesanllijMkalitkaaydeanrualananuyrncuadu.kakynaBauigtk-uuTnedksa:nmg.s. 4 TP1

SPM ini sebenarnya pernah dijawab oleh

pelajar dalam Praktis DSKP. 56 Panduan jawapan pada Praktis DSKP1.3CBAIIKIVeIuSKlUsIKInea9u•ddgbonk. 1lgaaandtu.u6nnagPsSjalarnaeaineIIasjipnIVnagutkpeh-STtnykuemiaPaatslen6udnattdedpkj.bjRmaae(aeimSarulnnr,PaPjKlatgajeMateaeBanntnddlKaAagtbPin2absaTiudkrweAabmsanSManiant2relueta(KCDcmrbnnkdaae)gbak)rdsuaIIaeunayIInpIrnaladtltJ1iitduanakUanajakhdjnneaUnsaaadlmiIhnaknaIImtaIVnedMamnngea-egnnuulaugantBwy-lnduaEuukjaaklununelMkdTmgtkekiaekneeanlsnpga:ngmkkaKrada.seah.awm9saaerbmg1aap0nn2uegBADCpAnggWOenyaaMmartiMMMMtaaiGlebaardemeeeraneyuwhnnn.sasdaaajga.uhaa6bduurpjndupeDantdeidirSNepgrappKikniiiklwnPlaeahgadugnnHmaaaiatkgSsrpr,Snauaiii2sevsltyemrh(,yiamcpuskian)eaea,hennTidbntlgPaajuuuea4tlaagaugpnhm3auaierrspnakpaaiARenetks.eRantasyaneAdeaktkdmSatlbyaaad:iahymrsbtuaSeianrnrptaagaepnhnrku?aarsnapaakaBtnyTldapmate.snsnre.a1eopn2gregearrniinggkat

Wah, buku ini sangat menarik dan membantu para
pelajar.

5 Sulta•n MPeerlmakuaaftaeklaahtanmemneynerjaadhikkaann kpuraossaesmpeenntataddbbiriran11seAmppaukranha dyangmemnegneylaekbkaabnkatnindraakkaynatsewtidenakanga-wkaennang
sesuatupweimlaeyraihnmtkaehpn.ag(SdhPaoMrPmKe1maStbi7)elasmarbBaenrgenmepgatr.a mendemrehmakealikheapraadinasptietmuseirbinetraahja? BT m.s. 13
Ya, betul cikgu. Walau bagaimanapun cara pelaksanaan DABACOpMFFaKKKKG12kaaaamawwwwh.s.MMaaaag1sssse,eeaaaaTlnnannnPgr3gppjmahhaneeojuoagnrbtrhAatmlamaaRnagdaAkngaitSbaitkin:idraalsTawainnmma••sm bbaoPKenaleemnitmkteguernaaklsnei eephggbbeakaneuurrsttaa a?sadurinabltnBsiarTtn kim teu.rssa. 8ijaBbaeennrdadajaanhnareSaugACBDal(tSO••raP MaMnTTTDmGPKaaiiKmeedekkk2nt.maesuuua.Akntt6apsaS dddiDot2hkuiiiSp(abtbaKrciutnu)eumP )dlnasHahpa naaruSlargkna3kk,matgnuTaunkePm nlpaa4gitedbahealenerbnnira stdAtgeeiRaantbAgiita Saebhtrnaa:algnRgsa
setiap guru mungkin berbeza tetapi paling penting Bab 01
objektif pembelajarannya tercapai. Kaedah PdPc ini
mempunyai pelbagai cara dan langkah. Buku ini ibarat F3 Menjadikan warisan negara sebagai lambang atau simbolik negara di mata dunia
senjata manakala guru pula ibarat Jeneral Tentera.
Jika kita mengajar tentera menggunakan senjata F4 M• emMepnoPgpueurnluagsrhkkuaalnnuplBaeemrbnbedanandhgaahdraairnaiadnentiti ba•n gMsaenjaTgeamkeenseglgaumnagtan Laksamana 7
dengan cara yang berkesan, tentu setiap perjuangan • Merupakanpanglimaangkatan
(peperiksaan) akan memperoleh kejayaan. secara teratur (SPM K1 S6) kota
laut Melaka

•P MaenngdutuipacSunykaahijdbaiapwnedlaaabruphaann pada Nota Pembesar lain pentadbiran
• Menjaga dan mengekalkan keamanan kawasan
TP 1 Menyatakan pengetahuan berkaitan warisan negara ban•gs aDibenarkan mengutip cukai
37 13

TP 6 Menjana idea bagi mengekal dan mempertahankan warisan negara bangsa 37 4

Undang-undang Buku Teks: m.s. 10

Hukum Kanun Melaka Undang-Undang Laut Melaka 3
Jenayah Peranan Nakhoda
• Hukuman setimpal dikenakan atas • Berkuasa penuh dan raja dalam

KANDUNGAN

BAB WARISAN NEGARA BANGSA BAB ERA PERALIHAN KUASA BRITISH DI NEGARA KITA

01 04

1.1 Latar Belakang Negara Bangsa Sebelum Kedatangan 1 4.1 British Military Administration 53
Barat 4.2 Gagasan Malayan Union 53
1 4.3 Reaksi Penduduk Tempatan terhadap Malayan Union 54
1.2 Ciri-ciri Negara Bangsa Kesultanan Melayu Melaka 1 4.4 Penyerahan Sarawak kepada Kerajaan British 55
1.3 Keunggulan Sistem Pentadbiran dan Undang-undang 2 4.5 Reaksi Penduduk Tempatan terhadap Penyerahan 55
1.4 Peranan Pemerintah dan Rakyat 3 Sarawak
Praktis DSKP (PBD) 7 4.6 Penyerahan Sabah kepada Kerajaan British 56
Praktis SPM 4.7 Reaksi Penduduk Tempatan terhadap Penyerahan 56
Sabah
BAB KEBANGKITAN NASIONALISME Praktis DSKP (PBD) 57
Praktis SPM 67
02

2.1 Maksud Nasionalisme 10 BAB PERSEKUTUAN TANAH MELAYU 1948
2.2 Perkembangan Idea Nasionalisme di Barat 10
2.3 Perkembangan Nasionalisme di Asia 10 05
2.4 Perkembangan Nasionalisme di AsiaTenggara 11
2.5 Kesedaran Nasionalisme di Negara Kita 11 5.1 Latar Belakang Penubuhan Persekutuan Tanah 71
2.6 Faktor Kemunculan Gerakan Nasionalisme 11 Melayu 1948
2.7 Perkembangan Nasionalisme 12 71
2.8 Kesan Perkembangan Nasionalisme 13 5.2 Faktor Penubuhan Persekutuan Tanah Melayu 1948 72
Praktis DSKP (PBD) 14 5.3 Ciri-ciri Persekutuan Tanah Melayu 1948 72
Praktis SPM 25 5.4 Kesan Penubuhan Persekutuan Tanah Melayu 1948 73
Praktis DSKP (PBD) 79
Praktis SPM

BAB KONFLIK DUNIA DAN PENDUDUKAN JEPUN DI BAB ANCAMAN KOMUNIS DAN PERISYTIHARAN DARURAT
NEGARA KITA
03 06

3.1 Nasionalisme di Negara Kita Sebelum Perang Dunia 29
29
3.2 Latar Belakang Perang Dunia 29 6.1 Kemasukan Pengaruh Komunis di Negara Kita 82
30 6.2 Ancaman Komunis di Negara Kita 82
3.3 Perang Dunia Kedua 30 6.3 Usaha Menangani Ancaman Komunis 83
3.4 Perang Dunia Kedua di Asia Pasifik 31 6.4 Kesan Zaman Darurat terhadap Negara Kita 84
32 Praktis DSKP (PBD) 85
3.5 Faktor Kedatangan Jepun ke Negara Kita 32 Praktis SPM 91

3.6 Dasar Pendudukan Jepun di Negara Kita 32
33
3.7 Perjuangan Rakyat Menentang Pendudukan Jepun 48

3.8 Perkembangan Gerakan Nasionalisme Tempatan dan

Pendudukan Jepun

3.9 Keadaan Negara Kita Selepas Kekalahan Jepun

Praktis DSKP (PBD)

Praktis SPM

Untuk Pesanan, Sila Hubungi/ SMS/ WhatsApp:

Nicholas 012-2885 285 Vally 016-522 5313

John 017-331 3993 Alvis 011-3550 9166

Vincent 012-973 9386 Jackson 011-1890 9869

Kelvin 011-1527 8088 Johnny 011-5507 1039

BAB USAHA KE ARAH KEMERDEKAAN BAB PEMASYHURAN KEMERDEKAAN

07 10

7.1 Latar Belakang Idea Negara Merdeka 94 10.1 Pengertian Kemerdekaaan 127
7.2 Jawatankuasa Hubungan Antara Kaum 94
7.3 Sistem Ahli 95 10.2 Persediaan Menyambut Pemasyhuran Kemerdekaan 127
7.4 Sistem Pendidikan Kebangsaan 95 Negara
7.5 Penubuhan Parti Politik 96
Praktis DSKP (PBD) 97 10.3 Detik Pemasyhuran Kemerdekaan Negara 128
Praktis SPM 104 10.4 Kesan Kemerdekaan terhadap Negara Kita 129
10.5 Prinsip Kedaulatan Persekutuan Tanah Melayu 129
Praktis DSKP (PBD) 130
Praktis SPM 135

BAB PILIHAN RAYA 138 – 147

08 KM KERTAS MODEL

8.1 Perkembangan Pilihan Raya di Persekutuan Tanah 107
Melayu

8.2 Proses Pilihan Raya Umum Pertama 107 KK KAJIAN KES 148 – 150
8.3 Penubuhan Majlis Perundangan Persekutuan 108
8.4 Peranan Kabinet Pertama Persekutuan Tanah Melayu 108 JAW JAWAPAN (Praktis SPM Kertas 2 : B) J1 – J8
Praktis DSKP (PBD) 109
Praktis SPM 114

BAB PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN TANAH MELAYU JAW JAWAPAN (Praktis DSKP, SPM Kertas 2 : A & B)
1957 (Dicetak pada Edisi Pelajar)
09

9.1 Usaha Rundingan Kemerdekaan 117

9.2 Peranan Suruhanjaya Perlembagaan Persekutuan 117

Tanah Melayu

9.3 Langkah Penggubalan Perlembagaan Persekutuan 118

Tanah Melayu yang Merdeka

9.4 Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 118

Praktis DSKP (PBD) 119

Praktis SPM 124

BaGAIMANAKAH GURU-GURU

MENGAJAR SEMASA PELAKSANAAN PKP?

iPDPC 2.0

Anti PowerPoint Mesra
Copy  Mesra Pengguna Google
 Boleh diedit Meet

i

Ekosistem Pengajaran

Kombinasi (Bahan Digital + Cetakan)

01 Mengajar 02 Praktis 03 Semakan

PERCUMA Buku OMG/ PERCUMA
Modul Mudah Pdf buku
iPDPC (Versi 2.0) - Penerapan PdPc & PdPR Myteach
(PowerPoint)
- Panduan Pelajar Mesra
bagi guru yang (seperti Teknik Tangkap Google
memesan buku Ikan) Classroom
- Teknik FOKUS PROSES
Myteach. bukan JAWAPAN
SIAPA CEPAT DIA - KBAT & PAK21

DAPAT

*Terhad 1,000 unit
*Terhad penggunaan
1 tahun

ii

Judul iPDPC 2.0 (PowerPoint):
Bahasa Melayu Tg 1, 2, 3, 4, 5
English Form 1, 2, 3, 4 & 5
Matematik Tg 1, 2, 3, 4 & 5 (versi BM/ English)
Sains Tg 1, 2, 3, 4 & 5 (versi BM/ English)
Sejarah Tg 1, 2, 3, 4, 5 (versi BM)
Sejarah Tg 1, 2, 3, 4, 5 (versi BM/ 中文)
Geogra Tg 1, 2, 3
Reka Bentuk dan Teknologi Tg 1, 2 & 3

(Versi Demo)
Imbas Kod QR atau https://qrs.ly/racz2nf

iii

Judul Buku:
OMG Bahasa Melayu Tg 1, 2, 3, 4, 5
OMG English Form 1, 2, 3, 4 & 5
OMG Matematik Tg 1, 2, 3, 4 & 5 (DWIBAHASA)
OMG Sains Tg 1, 2, 3, 4 & 5 (DWIBAHASA)
OMG Sejarah Tg 1, 2, 3, 4, 5
OMG Geogra Tg 1, 2, 3
OMG Reka Bentuk dan Teknologi Tg 1, 2 & 3
Modul Mudah Matematik Tg 1, 2, 3, 4, 5 (DWIBAHASA)

iv

v

01BAB WARISAN NEGARA BANGSA Bab 01

1.1 Latar Belakang Negara Bangsa Sebelum Kedatangan Barat Buku Teks: m.s. 4 – 5

Ciri-ciri Negara Bangsa Kerajaan Alam Melayu

Raja SPM K2 A S1(b) Undang-undang Wilayah Pengaruh Rakyat
• Tonggak utama kerajaan • Memastikan kesejahteraan • Kawasan yang • Penduduk
• Diperkukuh dengan sistem
sesebuah kerajaan rakyatnya sesebuah wilayah
pentadbiran yang dibantu • Terpakai di seluruh menerima dan • Setia kepada raja
oleh para pembesar memperakui
• Memperoleh taat setia wilayah pengaruh pemerintahan dan tidak
rakyat, sentiasa ditaati dan • Sebagai panduan seseorang raja menderhaka
dianggap suci
pentadbiran

1.2 Ciri-ciri Negara Bangsa Kesultanan Melayu Melaka Buku Teks: m.s. 6 – 7

Lambang Kebesaran Kerajaan (SPM K1 S4, SPM K2 B S1(b))
• Identiti kerajaan, • Raja pemerintah tertinggi
Rakyat
keistimewaan, simbol dan dibantu pembesar • Hubungan timbal balik
kedaulatan sultan (SPM K1 S3) • Diperkukuh dengan Sistem • Rakyat (Melayu dan Orang
• Cap mohor, regalia, nobat,
penggunaan warna dan adat Pembesar Empat Lipatan Laut) yang taat setia kepada
istiadat Sultan Melaka
Ciri-ciri • Sultan menjamin kesejahteraan

rakyat dan rakyat mengakui
kekuasaan sultan (SPM K1 S2)

Undang-undang Wilayah Pengaruh Kedaulatan
• Kawasan pemerintahan raja • Lambang kekuasaan tertinggi
• Hukum Kanun Melaka dan
Undang-Undang Laut Melaka yang diterima dan diakui rakyat dan hak mutlak sultan
• Diperoleh melalui penaklukan, • Diakui oleh kerajaan lain
• Mengukuhkan kerajaan dan • Bebas daripada campur
melindungi rakyat, lambang perkahwinan dan naungan
sebuah negara unggul • Membuktikan kewibawaan tangan kuasa asing

pemerintah

1.3 Keunggulan Sistem Pentadbiran dan Undang-undang Buku Teks: m.s. 8 – 11
Sistem Pentadbiran Buku Teks: m.s. 8

• Sistem Pembesar Empat Lipatan menjadikan pentadbiran tersusun
• Sultan mengetuai pentadbiran dan berkuasa dalam semua aspek (SPM K1 S5, SPM K2 A S2(a))
• Para Pembesar Berempat berkuasa memerintah wilayah, sungai atau pulau yang dikenali sebagai kawasan pegangan

1

Pentadbiran Pusat dan Jajahan Buku Teks: m.s. 9
• Sistem pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka mempunyai dua peringkat, iaitu pentadbiran pusat dan peringkat

jajahan. (SPM K2 A S2(b))
• Permuafakatan menjadikan proses pentadbiran sempurna dan mengelakkan tindakan sewenang-wenang

pemerintah. (SPM K1 S7)

Bab 01 • Ketua pentadbir Sultan
• Pemangku sultan Bendahara (SPM K2 A S2(c))

• Ketua turus angkatan tentera
• Penasihat dalam pelbagai hal

Penghulu Bendahari Temenggung Laksamana
• Menguruskan perbendaharaan • Menjaga keselamatan • Merupakanpanglimaangkatan

secara teratur (SPM K1 S6) kota laut Melaka
Syahbandar
Pembesar lain
• Mengutip cukai di pelabuhan • Menjaga dan mengekalkan keamanan kawasan pentadbiran
• Dibenarkan mengutip cukai

Undang-undang Buku Teks: m.s. 10 – 11 Undang-Undang Laut Melaka
Hukum Kanun Melaka
Peranan Nakhoda
Jenayah • Berkuasa penuh dan raja dalam
• Hukuman setimpal dikenakan atas
kesalahan jenayah pelayaran, semua pihak harus
Peranan Sultan dan Pembesar mematuhi arahan nakhoda
• Mempunyai peranan dalam pentadbiran Pelayaran
• Jurumudi, jurubatu dan malim
berkaitan pelaksanaan undang-undang bekerjasama memastikan perjalanan selamat
Kekeluargaan Jenayah
• Bertujuan mewujudkan keharmonian • Menjelaskan hukuman untuk setiap
kesalahan seperti mencuri, memberontak
keluarga dan penyelesaian sebarang dan membunuh
masalah perkahwinan Percukaian
Ekonomi • Sistematik dan adil untuk urusan
• Peraturan urus niaga bagi mengawal pelayaran dan perdagangan
perdagangan dan mengelakkan kesalahan
bertentang agama Islam

1.4 Peranan Pemerintah dan Rakyat Buku Teks: m.s. 12 – 13

Golongan Pemerintah dan Rakyat

• Peranan Sultan rakyat dan nege(SrPi M K2 B S2(b)(i)) Peranan Rakyat
Menaungi dan menjaga keselamatan • Taat dan setia kepada pemerintah
• Memperkenalkan undang-undang untuk mengawal rakyat • Menjadi tentera
• Mewujudkan perpaduan rakyat • Menyumbang tenaga kerja melalui
• Menjaga kemakmuran dan kestabilan kerajaan
sistem kerah
• Peranan Pembesar sultan dengan rak(ySaPtM K2 B S2(b)(ii)) • Mematuhi arahan pemerintah dan
Menjadi orang tengah antara
• Memelihara keamanan dan kebajikan rakyat kawasan pegangan tidak boleh menderhaka (takut tulah)
• Mengutip hasil (sistem serah) dan membekalkan tenaga • Menghadiri majlis umum (sebagai
(sistem kerah)
pengayuh atau pendayung kapal
perang)

2

PRAKTIS DSKP (PENTAKSIRAN BILIK DARJAH)

1.1 Latar Belakang Negara Bangsa Sebelum Kedatangan Barat

SP 9.1.1 Memerihalkan latar belakang negara bangsa sebelum kedatangan Barat Bab 01
SP K9.1.6 Menjelaskan rasa bangga terhadap warisan negara bangsa
KPS Memahami kronologi ciri-ciri perkembangan negara bangsa kerajaan Alam Melayu

A Tandakan (3) pada kerajaan Alam Melayu yang menunjukkan ciri-ciri negara bangsa sebelum kedatangan
Barat yang BETUL dan (7) pada yang SALAH. Buku Teks: m.s. 4 TP1

1 Funan 3 6 Gangga Nagara 3
2 Champa 3 7 Angkor 3

3 Myanmar  8 Palembang 

4 Kedah Tua 3 9 Majapahit 3
5 Segenting Kra  10 Srivijaya 3

B Isikan tempat kosong berikut dengan ciri-ciri negara bangsa kerajaan Alam Melayu. Buku Teks: m.s. 4 TP1

Ciri-ciri Negara Bangsa Kerajaan Alam Melayu

Raja 1 Undang-undang 2 Wilayah pengaruh 3 Rakyat



C Sebagai pelajar, jelaskan cara anda menunjukkan rasa bangga terhadap warisan negara.

K9.1.6 TP6 KBAT Mengaplikasi Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

menghormati lambang negara memelihara institusi beraja

simbolik negara mempopularkan identiti bangsa

F1 Menghormati lambang kebesaran kerajaan dan negara
F2 Menghormati dan memelihara institusi beraja
F3 Menjadikan warisan negara sebagai lambang atau simbolik negara di mata dunia
F4 Mempopularkan lambang dan identiti bangsa

TP 1 Menyatakan pengetahuan berkaitan warisan negara bangsa  13
TP 6 Menjana idea bagi mengekal dan mempertahankan warisan negara bangsa  4

3

1.2 Ciri-ciri Negara Bangsa Kesultanan Melayu Melaka

SP 9.1.2 Menerangkan ciri negara bangsa sebelum kedatangan Barat
KPS Memahami kronologi ciri-ciri perkembangan negara bangsa kerajaan Alam Melayu

D Lengkapkan peta dakap berikut dengan maklumat berkaitan ciri-ciri negara bangsa Kesultanan Melayu Melaka.
Buku Teks: m.s. 6 – 7 TP2

Bab 01 sultan naungan melindungi rakyat Hukum Kanun Melaka kerajaan lain kewibawaan

cap mohor pembesar timbal balik Sistem Pembesar Empat Lipatan taat setia

1 Kerajaan (a) Raja dibantu oleh     pembesar   
2 Rakyat (b) Diperkukuh   Sistem Pembesar Empat Lipatan 

Ciri-ciri 3 Kedaulatan (a) Berasaskan hubungan    timbal balik   
Negara Bangsa 4 Wilayah Pengaruh (b) Rakyat menumpahkan    taat setia    
kepada Sultan Melaka
Kesultanan
Melayu Melaka (a) Lambang kekuasaan tertinggi dan hak mutlak
   sultan   
5 Undang-undang (b) Diakui oleh   kerajaan lain   dan bebas

6 Lambang Kebesaran daripada campur tangan kuasa asing
(a) Diperoleh melalui penaklukan, perkahwinan

dan    naungan   
(b) Bukti    kewibawaan    pemerintah

(a) Undang-undang bertulis,   Hukum Kanun  
  Melaka   dan Undang-Undang Laut Melaka
(b) Mengukuhkan kerajaan,    melindungi   
  rakyat   serta lambang sebuah negara unggul

Menjadi simbol kedaulatan sultan yang memerintah
seperti    cap mohor    dan adat istiadat

E Ciri-ciri negara bangsa Kesultanan Melayu Melaka telah menjadi asas pembentukan negara bangsa pada hari
ini. TP6 KBAT Mencipta

Huraikan langkah yang boleh diambil untuk mengukuhkan pembentukan sesebuah negara bangsa.

perpaduan perlembagaan negara undang-undang negara identiti nasional

F1 Mengukuhkan perpaduan dalam kalangan masyarakat berbilang kaum

F2 Menghormati perlembagaan negara

F3 Menghormati dan mematuhi undang-undang negara

F4 Mengukuhkan dan menghargai identiti nasional

TP 2 Menjelaskan pengetahuan yang sesuai tentang warisan negara bangsa berserta contoh  11
TP 6 Menjana idea bagi mengekal dan mempertahankan warisan negara bangsa  4

4

1.3 Keunggulan Sistem Pentadbiran dan Undang-undang

SP 9.1.3 Menjelaskan keunggulan sistem pentadbiran dan undang-undang sebelum kedatangan Barat
SP K9.1.8 Mentafsir kepentingan mematuhi undang-undang untuk kesejahteraan negara
Meneroka bukti warisan negara bangsa sebelum kedatangan Barat
KPS Membuat interpretasi keunggulan pentadbiran dan undang-undang di negara kita
Membuat rasionalisasi pengukuhan pentadbiran dan undang-undang negara kita
Bab 01
F Lengkapkan ruang kosong berikut dengan maklumat berkaitan Hukum Kanun Melaka yang diamalkan semasa
Kesultanan Melayu Melaka. Buku Teks: m.s. 10 TP3

undang-undang sultan menikam perkahwinan bunuh

Bendahara arahan sultan Hamba abdi pernikahan

Fasal Penerangan

1 Jenayah (a) Kesalahan membunuh,   menikam   dan mencuri
(b) Fasal 4, sesiapa yang ingkar   arahan sultan   akan dikenakan hukuman bunuh
2 Peranan sultan (c) Fasal 5.1, seseorang yang didapati membunuh orang lain tanpa pengetahuan
dan pembesar
raja atau pembesar akan dikenakan hukuman   bunuh  

(a) Arif dalam pelaksanaan   undang-undang  
(b) Fasal 1, menjelaskan tugas   sultan   dan Pembesar Empat Lipatan
(c) Sultan bertanggungjawab melantik   Bendahara   dan Temenggung

3 Kekeluargaan (a) Bertujuan mewujudkan keharmonian dalam keluarga dan penyelesaian sebarang
masalah dalam   perkahwinan  

(b) Fasal 26,   pernikahan   memerlukan empat orang saksi, tetapi juga
memadai dua orang

(c)   Hamba abdi   dan wanita tidak boleh menjadi saksi pernikahan

G Undang-undang digunakan untuk mengukuhkan kerajaan dan melindungi rakyat. K9.1.8 TP5
Senaraikan kepentingan mematuhi undang-undang pada zaman Kesultanan Melayu Melaka.
KBAT Menilai Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

mewujudkan menjaga menjalankan mengadili
keharmonian ketenteraman tugas kesalahan



F1 Fasal kekeluargaan dalam Hukum Kanun Melaka bertujuan mewujudkan keharmonian keluarga dan

perkahwinan

F2 Hukuman jenayah penting demi menjaga ketenteraman dalam negeri

F3 Peraturan pelayaran dalam Undang-Undang Laut Melaka memastikan setiap anak kapal menjalankan

tugas masing-masing

F4 Nakhoda diberi kuasa untuk mengadili kesalahan yang dilakukan di atas kapal

TP 3 Mengklasifikasi pengetahuan tentang warisan negara bangsa  9
TP 5 Membuat penilaian tentang kewajaran memelihara warisan negara bangsa  4

5

1.4 Peranan Pemerintah dan Rakyat

SP 9.1.4 Menghuraikan hubung kait peranan rakyat dan pemerintah dalam pemerintahan sebelum kedatangan Barat
SP K9.1.5 Menerangkan kepentingan kesetiaan kepada raja dan negara
KPS Membuat imaginasi hubung kait peranan rakyat dan pemerintah di negara kita

Bab 01 H Lengkapkan ruang kosong berikut dengan maklumat berkaitan peranan pemerintah dan rakyat dalam
pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka sebelum kedatangan Barat. Buku Teks: m.s. 12 – 13 TP4

undang-undang keselamatan rakyat kawasan pegangan perpaduan sistem serah

taat setia orang tengah tulah sistem kerah

Peranan Pemerintah dan Rakyat

1 Pemerintah (Sultan) 2 Pembesar

(a) Bertanggungjawab menjaga  keselamatan  (a) Menjaga kebajikan rakyat di   kawasan  
   rakyat      pegangan  
(b) Mewujudkan    perpaduan   rakyat
(c) Memperkenalkan   undang-undang    (b) Menjadi   orang tengah   antara sultan
untuk mengawal rakyat dengan rakyat
(c) Mengutip hasil melalui   sistem serah  

3 Rakyat

(a) Menunjukkan    taat setia    kepada pemerintah
(b) Tidak menderhaka kerana takut ditimpa    tulah   
(c) Menyumbang tenaga melalui     sistem kerah    

I Pada pendapat anda, adakah hubungan timbal balik antara pemerintah dan rakyat yang diamalkan oleh
Kesultanan Melayu Melaka masih relevan jika diguna pakai pada hari ini? K9.1.5 TP5 KBAT Menilai
Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

sistem Raja Berperlembagaan Yang di-Pertuan Agong

Kesetiaan kepada Raja dan Negara mengekalkan keamanan dan kemakmuran

Pada pendapat saya, konsep hubungan timbal balik yang diamalkan oleh Kesultanan Melayu Melaka
masih relevan jika diguna pakai pada masa ini. (F) Hal ini kerana negara kita mengamalkan   sistem  

    Raja Berperlembagaan    . (H) Walaupun urusan pentadbiran Malaysia diuruskan oleh Perdana
Menteri yang dilantik oleh rakyat,     Yang di-Pertuan Agong    masih menjadi ketua negara

Malaysia. (C) Antara tugas Yang di-Pertuan Agong termasuklah memelihara kedudukan istimewa orang
Melayu dan bumiputera di Sabah dan Sarawak serta menjaga kepentingan kaum-kaum lain. Sebagai rakyat,
kita juga terikat dengan Rukun Negara kedua, iaitu     Kesetiaan kepada Raja dan Negara    . (I) Oleh
itu, hubungan baik antara raja dan rakyat penting bagi        mengekalkan keamanan dan     
    kemakmuran    negara.

TP 4 Mencerakinkan maklumat tentang warisan negara bangsa  9
TP 5 Membuat penilaian tentang kewajaran memelihara warisan negara bangsa  4

6

PRAKTIS SPM | KERTAS 1: SOALAN OBJEKTIF

1.1 Latar Belakang Negara Bangsa Sebelum Kedatangan Barat 6 Maklumat berikut berkaitan dengan sumber
pendapatan Kesultanan Melayu Melaka. BT m.s. 9
1 Antara berikut, yang manakah bukan ciri-ciri negara
bangsa kerajaan Alam Melayu? BT m.s. 4 OMG m.s. 2, TP3 ARAS : R
OMG m.s. 3 DSKP B, TP1 ARAS : R • Hasil urusan perdagangan
A Raja • Cukai
• Ufti

B Pembesar Siapakah yang dipertanggungjawabkan untuk Bab 01
C Undang-undang menguruskan hasil perbendaharaan kerajaan?
D Wilayah pengaruh A Bendahara
B Syahbandar
C Temenggung
1.2 Ciri-ciri Negara Bangsa Kesultanan Melayu Melaka D Penghulu Bendahari

2 Bagaimanakah persefahaman dan ikatan antara 7 Apakah kepentingan pelantikan Pembesar Berempat
golongan pemerintah dengan golongan diperintah dalam pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka? BT m.s. 9
dapat diwujudkan pada zaman Kesultanan Melayu OMG m.s. 2, TP3 ARAS : S
Melaka? BT m.s. 6 OMG m.s. 1, TP1 ARAS : R A Mengurangkan beban tugas pemerintah
I Raja dianggap suci B Melindungi kepentingan golongan pemerintah
II Kekuasaan sultan diakui oleh rakyat C Mengelak tindakan sewenang-wenang perintah
III Kesejahteraan rakyat dijamin oleh sultan D Mengeratkan hubungan golongan pemerintah
IV Ketegasan pemerintah melaksanakan undang-undang dengan golongan yang diperintah
A I dan II C II dan III
B I dan IV D III dan IV

3 Maklumat berikut merujuk kepada lambang kebesaran 8 Berdasarkan fasal jenayah Hukum Kanun Melaka,
Kesultanan Melayu Melaka. BT m.s. 7 OMG m.s. 1, TP2 apakah hukuman bagi orang yang mengingkari
perintah sultan? BT m.s. 10 OMG m.s. 5 DSKP F, TP3
• Regalia
• Nobat ARAS : R C Dihukum bunuh
• Cap mohor D Dilarang berniaga
A Dipenjarakan
Apakah kepentingan lambang tersebut? ARAS : R B Dibuang negeri
A Membuktikan keturunan raja
B Menunjukkan kemewahan raja 1.4 Peranan Pemerintah dan Rakyat
C Melambangkan kedaulatan sultan
D Menggambarkan kekuatan tentera 9 Antara berikut, yang manakah bukan tanggungjawab
pembesar kepada rakyat? BT m.s. 12
4 Apakah ciri-ciri negara bangsa Kesultananan Melayu
Melaka? BT m.s. 6 – 7 OMG m.s. 1, TP2 ARAS : S OMG m.s. 6 DSKP H, TP4 ARAS : R
I Cap mohor dan regalia menjadi lambang kebesaran A Memperkenalkan undang-undang
Sultan Melaka B Mengutip hasil dan cukai
II Wilayah taklukan diperoleh melalui perkahwinan C Menjaga kebajikan rakyat
dan persahabatan D Menjadi perantara

III Undang-undang dibentuk untuk mengawal tingkah 10 Antara berikut, yang manakah peranan seorang rakyat
laku rakyat jelata dalam sesebuah pentadbiran? BT m.s. 12
IV Konsep kedaulatan memberi hak mutlak kepada
sultan untuk mengawal rakyat jelata OMG m.s. 6 DSKP H, TP4 ARAS : S
A I dan II C II dan III A Mewujudkan perpaduan rakyat
B I dan IV D III dan IV B Mengutip hasil melalui sistem serah
C Menjadi pengayuh atau pendayung kapal perang
1.3 Keunggulan Sistem Pentadbiran dan Undang-undang D Menaungi dan menjaga keselamatan rakyat negeri

5 Sultan Melaka telah menyerahkan kuasa mentadbir 11 Apakah yang menyebabkan rakyat tidak akan
sesuatu wilayah kepada Pembesar Berempat. menderhaka kepada pemerintah? BT m.s. 13

Apakah gelaran bagi kawasan tersebut? BT m.s. 8 OMG m.s. 6 DSKP H, TP4 ARAS : R
OMG m.s. 1, TP3 ARAS : R A Takut ditimpa tulah
B Takut dibuang negeri
A Kawasan mutlak C Dikenakan hukuman sebat
B Kawasan jajahan D Tidak dibenarkan berdagang
C Kawasan pegangan
D Kawasan pentadbiran

7

PRAKTIS SPM | KERTAS 2: BAHAGIAN A (SOALAN STRUKTUR)

1 Kemunculan dan kemasyhuran kerajaan Alam Melayu membuktikan asas negara bangsa telah berkembang

sebelum kedatangan Barat. Bab 1.1

(a) Senaraikan kerajaan Alam Melayu yang menunjukkan ciri-ciri negara bangsa. Buku Teks: m.s. 4

Bab 01 OMG m.s. 3 DSKP A TP1 ARAS : R

F1 Funan F2 Gangga Nagara F3 Champa

F4 Kedah Tua F5 Srivijaya F6 Angkor

F7 Majapahit [3 markah]


(b) Nyatakan ciri-ciri negara bangsa kerajaan Alam Melayu berdasarkan aspek raja. Buku Teks: m.s. 4 OMG m.s. 1
TP2 ARAS : S

F1 Menjadi tonggak utama kerajaan

F2 Kedudukan raja diperkukuh dengan sistem pentadbiran yang dibantu oleh para pembesar

F3 Memperoleh ketaatan rakyat [3 markah]

F4 Dianggap suci dan dikaitkan dengan Dewa Siva


(c) Ciri-ciri negara bangsa menjadi warisan memperkukuh kerajaan-kerajaan awal Alam Melayu. TP5
Buktikan pernyataan di atas berdasarkan pengetahuan sejarah dan am anda. KBAT Menilai ARAS : T
(F) Ciri-ciri negara bangsa menjadi warisan kerajaan lain. (H) Hal ini disebabkan ciri-ciri ini diwarisi oleh

kerajaan Srivijaya, Kesultanan Melayu Melaka dan Kesultanan Johor-Riau dalam sistem pentadbiran

kerajaan mereka. (C) Contohnya, kerajaan, rakyat, kedaulatan dan lambang kebesaran. (I) Keunggulan ciri-
ciri tersebut menjadikan kerajaan-kerajaan ini muncul sebagai kerajaan yang terkenal dan berkuasa di
Alam Melayu.

[4 markah]

2 (a) Apakah yang dimaksudkan dengan kawasan pegangan? Bab 1.3 Buku Teks: m.s. 9 OMG m.s. 1 TP1

ARAS : R

Kawasan yang dikurniakan oleh Sultan Melaka kepada Pembesar Berempat [1 markah]


(b) Nyatakan dua peringkat dalam sistem pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka. Buku Teks: m.s. 9 OMG m.s. 2
TP2 ARAS : R

F1 Pentadbiran pusat

F2 Peringkat jajahan [2 markah]


8

(c) Jelaskan tugas-tugas Bendahara. Buku Teks: m.s. 9 OMG m.s. 2 TP3 ARAS : S Bab 01
F1 Ketua pentadbir

F2 Ketua turus angkatan tentera

F3 Pemangku sultan

F4 Menasihati sultan dalam pelbagai hal
[3 markah]

(d) Pada pendapat anda, apakah kepentingan mempunyai seorang pemimpin yang bijaksana dalam mentadbir
sesebuah negara? KBAT Mengaplikasi TP6 ARAS : T

F Menjamin kemakmuran negara
H Berusaha mencari jalan untuk memajukan negaranya
C Mencari sumber kekayaan negara yang kukuh bagi membangunkan negaranya dari aspek sosioekonomi
I Mampu mencapai kegemilangan dan dipandang tinggi oleh pemimpin negara luar

[4 markah]

PRAKTIS SPM | KERTAS 2: BAHAGIAN B (SOALAN ESEI)

1 Ciri-ciri negara bangsa yang diwarisi oleh Kesultanan Melayu Melaka memperlihatkan gambaran tentang

kepentingan pembinaan dan perkembangan kerajaan Melaka. Bab 1.2

(a) Nyatakan maksud wilayah naungan. Buku Teks: m.s. 7 TP2 ARAS : R [4 markah]

(b) Jelaskan ciri-ciri negara bangsa Kesultanan Melayu Melaka. Buku Teks: m.s. 6 – 7 OMG m.s. 1 TP3 ARAS : S
[8 markah]

(c) Pada pendapat anda, apakah tanggungjawab seorang warganegara dalam memperkukuh pembentukan
[8 markah]
negaranya? KBAT Mengaplikasi TP6 ARAS : T

2 Rajah berikut menunjukkan hubungan secara timbal balik semasa zaman Kesultanan Melayu Melaka.
Bab 1.4

Sultan

Rakyat Pembesar

(a) Apakah hubung kait antara rakyat dengan pemerintah? Buku Teks: m.s. 12 TP2 ARAS : S [4 markah]

(b) Nyatakan peranan golongan berikut dalam pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka. Buku Teks: m.s. 12

OMG m.s. 2 TP3 ARAS : S [8 markah]
(i) Sultan
(ii) Pembesar

(c) Seseorang warganegara bertanggungjawab terhadap negara yang dihuninya. KBAT Mengaplikasi TP6
Berdasarkan pengetahuan sejarah dan am anda, jelaskan pernyataan di atas. ARAS : T [8 markah]

9

02BAB KEBANGKITAN NASIONALISME

2.1 Maksud Nasionalisme Buku Teks: m.s. 22 – 23
Nasionalisme bermaksud:
• perasaan cinta yang mendalam terhadap bangsa dan negara
• semangat kebangsaan berkaitan perjuangan serta pembelaan bangsa dan negara
• gerakan mencapai kebebasan politik, ekonomi dan sosial daripada penguasaan orang asing

Bab 02 2.2 Perkembangan Idea Nasionalisme di Barat Buku Teks: m.s. 24 – 25

Nasionalisme di Barat

Revolusi Keagungan (1688) Revolusi Amerika (1776)

• Berlaku di England (SPM K2 A S1 (c)) • Menentang penjajahan British yang tidak
melindungi hak penduduk Amerika
• Tercetus kerana Raja James II membelakangkan
• Menentang akta pungutan cukai (Akta
parlimen ketika menggubal undang-undang Pelayaran, Akta Gula, Akta Setem dan Akta
• Menentang pemerintahan raja berkuasa Teh)

mutlak

Revolusi Perancis (1789)

• Tercetus daripada idea nasionalisme memperjuangkan kebebasan, persamaan dan persaudaraan
• Menurut Jean Jacques Rousseau, kedaulatan suara rakyat lebih tinggi dan penting daripada institusi raja

dan birokrasi

2.3 Perkembangan Nasionalisme di Asia Buku Teks: m.s. 26 – 27

Nasionalisme di Asia

India China Jepun

• Bertitik tolak daripada • Mengukuhkan peradaban • Disebabkan kesedaran
Kebangkitan Dahagi India China dalam kalangan orang mencapai kemajuan dan
(1857) Cina mengelak imperialisme Barat

• Bermula dengan isu • Menentang kelemahan • Menekankan pemodenan
keagamaan berikutan pemerintahan Dinasti mengikut model Barat
pengaruh budaya Barat Manchu

Empayar Uthmaniyah dan Mesir
• Gerakan Islah, iaitu gerakan pemulihan Islam
• Menyeru umat Islam berpegang pada ajaran Islam sebenar
• Gerakan Pan-Islamisme, iaitu seruan penyatuan persaudaraan umat Islam
• Empayar Uthmaniyah mengeluarkan fatwa menyeru umat yang ditindas bangkit menentang penjajah
• Mendapat sokongan umat Islam seluruh dunia termasuk di Tanah Melayu

10

2.4 Perkembangan Nasionalisme di Asia Tenggara Buku Teks: m.s. 28 – 31

Nasionalisme di Asia Tenggara (SPM K2 A S2 (a))

Filipina Burma Vietnam Bab 02

• Muncul untuk menghapuskan • Manifestasi perjuangan • Muncul akibat perubahan
penjajahan asing (Sepanyol) golongan kelas menengah, sosiopolitik dan sosioekonomi
sami Buddha (pongyi), selepas kedatangan Perancis
• Menuntut Filipina dijadikan Thakin (siswazah universiti)
sebahagian daripada wilayah dan golongan petani • Dipelopori oleh golongan
Sepanyol dan mempunyai hak menentang imperialisme bangsawan dan pegawai
yang sama seperti bangsa British Mandarin
Sepanyol (SPM K2 A S2 (b))

Indonesia Thailand

• Berkisarkan isu pendidikan untuk mengubah • Mempertahankan kedaulatan negara serta
nasib rakyat akibat dasar penjajahan Belanda menuntut penglibatan rakyat dalam
pemerintahan (SPM K1 S10)
• Muhammadiyah mempertahankan Islam daripada
ancaman sekuralisme Barat • Penguasaan politik semasa pemerintahan Raja
Vajiravudh menimbulkan kegelisahan rakyat

2.5 Kesedaran Nasionalisme di Negara Kita Buku Teks: m.s. 32 – 33

Zaman Kesultanan Sultan Abdullah Mukarram
Melayu Melaka Shah (Sultan Kedah)

Sultan Mahmud mendapatkan Melaka daripada Menentang Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI)
Portugis dengan melancarkan serangan sebanyak 3 untuk mendapatkan kembali Pulau Pinang
kali tetapi gagal

Perjuangan pemimpin Perjuangan
tempatan tokoh agama

Penghulu Dol Said, Dato’ Maharaja Lela Pandak Lam, Dato’ Bahaman, Gerakan Islah yang dipelopori
Rentap, Mat Salleh, Tok Janggut dan Haji Abdul Rahman Limbong oleh Sheikh Muhammad Tahir
yang menuntut kebebasan daripada ancaman luar dan mendaulatkan Jalaluddin, Haji Abbas Mohd
wilayah masing-masing. Perjuangan mereka bersifat setempat namun Taha dan Syed Sheikh al-Hadi
selari dengan erti nasionalisme
(SPM K1 S12)

Penulisan kreatif Pertubuhan
dan akhbar sosioekonomi

Digerakkan oleh individu seperti Zainal Abidin Digerakkan oleh golongan berpendidikan Inggeris
Ahmad (Za’ba), Muhammad Rakawi Yusuf, Abdul dan Melayu seperti Ibrahim Haji Yaakob, Ishak Haji
Rahim Kajai, Hajah Zainon Munshi Sulaiman (Ibu Muhammad, Ahmad Boestamam dan Burhanuddin
Zain) dan Fatimah Yaakub (SPM K1 S13) al-Helmi

2.6 Faktor Kemunculan Gerakan Nasionalisme Buku Teks: m.s. 34 – 35
1 Peranan Agama

• Terpengaruh dengan perjuangan Sayyid Jamal al-Din al-Afghani, Sheikh Muhammad Abduh dan Rashid Rida
• Menyeru umat Islam berpegang kepada ajaran Islam sebenar
• Menentang imperialisme Barat di negara Islam

11

Bab 02 2 Penulisan Kreatif 5 Kemunculan Golongan Intelektual
• Hasil kesusasteraan (novel, cerpen dan • Syed Sheikh al-Hadi (lepasan Timur Tengah)
puisi) mengungkapkan keperitan hidup dan menggerakkan idea pembaharuan
• Abdul Kadir Adabi, Dato’ Undang Rembau
penderitaan rakyat Abdullah Haji Dahan, Mohammad Eunos
• Menaikkan semangat memahami kehidupan
Abdullah, Ustaz Abu Bakar Mohd Said (Abu
dijajah (SPM K1 S14)
Bakar al-Baqir) dan Ibrahim Haji Yaakob,
3 Media Cetak
• Akhbar dan majalah menyalurkan maklumat lepasan pendidikan Inggeris dan Melayu
dan berita • Menggunakan akhbar dan persatuan untuk
• Akhbar terawal ialah Jawi Peranakan dan
Sekola Melayu menyedarkan rakyat tentang nasionalisme
• Idea pembaharuan disebarkan oleh akhbar
Neracha, Pengasuh dan Al-Imam 6 Pengaruh Luar dan Serantau (SPM K2 B S1 (b) (ii))
• Kebangkitan Pan-Islamisme (empayar
4 Sistem Pendidikan (SPM K2 B S1 (b) (i)) Uthmaniyah) menyedarkan umat Islam
• Pendidikan moden Islam melalui madrasah
• Contohnya, Madrasah al-Attas (Johor), menentang ancaman luar (SPM K1 S15)
Madrasah al-Masyhur (Pulau Pinang) dan • Gerakan Islah (Mesir) menggerakkan umat

Madrasah al-Idrisiyah (Kuala Kangsar) Islam membuat pembaharuan progresif
• Menerima idea nasionalisme daripada ulama • Kemenangan Jepun mengalahkan Rusia

Kaum Muda membuka mata penduduk tempatan (SPM K1 S15)
• Raffles Institution (Singapura), Maktab Melayu • Revolusi China pimpinan Dr. Sun Yat Sen

Kuala Kangsar dan Maktab Perguruan Sultan menewaskan Manchuria menimbulkan

Idris melahirkan pemimpin menuntut hak kesedaran nasionalisme
• Perjuangan Mahatma Gandhi (India)
dalam pendidikan
menentang British tanpa kekerasan
• Perjuangan Jose Rizal (Filipina) dan Soekarno

(Indonesia) menyemarakkan usaha menentang

penjajah

2.7 Perkembangan Nasionalisme Buku Teks: m.s. 36 – 41

• Perkembangan nasionalisme di • Kesatuan Melayu
negara kita dapat dilihat melalui Singapura (KMS)

3 aspek:

1 Dipelopori oleh
golongan
intelektual

2 Penulisan oleh • Persaudaraan Perjuangan • Kesatuan
golongan guru, Sahabat Pena Melalui Melayu
penulis (PASPAM) Muda
dan wartawan cawangan Persatuan (KMM)
melalui Jesselton
karya seperti (Kota Kinabalu),
akhbar, majalah, Tawau dan
novel, cerpen Labuan
serta puisi

3 Kewujudan • Persatuan • Persaudaraan
pertubuhan Melayu Sahabat Pena
atau persatuan Sarawak
bersifat (PMS) (PASPAM)
sosioekonomi
dan politik



12

Persatuan Masyarakat Cina dan India Buku Teks: m.s. 41

Khalsa Diwan Malaya Persatuan Orang Cina Persatuan Orang Cina
(persatuan masyarakat Peranakan British (SCBA) Peranakan British (SCBA)

Sikh) cawangan Melaka

Persatuan Bab 02
Masyarakat Cina
Central India Association Persatuan India Taiping
of Malaya (CIAM) dan India

Malayan Indian Persatuan India
Association (MIA) Pulau Pinang

2.8 Kesan Perkembangan Nasionalisme Buku Teks: m.s. 42 – 43

Kesan Perkembangan Nasionalisme

Politik Ekonomi

• Golongan intelektual berpendidikan Inggeris dan • Persatuan kebajikan al-Jamiah al-Khairiah
KMS berjaya menggesa kerajaan meningkatkan ditubuhkan di Singapura
peluang pekerjaan dalam pentadbiran British
• Za’ba berjaya menyedarkan guru pelatih
• Bilangan orang Melayu dalam Malayan Civil tentang kepentingan pendidikan tinggi dan
Service (MCS) bertambah bahasa Inggeris

• British memperkenalkan dasar desentralisasi • Mengasaskan dana melanjutkan pelajaran ke
• Golongan revolusi memberikan perhatian luar negara sehingga Tunku Abdul Rahman,
Tunku Yaacob dan Mohd Zain Ariffin berjaya
terhadap pendidikan masyarakat Cina melanjutkan pelajaran
• Muncul masyarakat India yang dilahirkan di

Tanah Melayu (the Strait born people)

Sosial

• Tuntutan mendapatkan peluang pendidikan di madrasah dan sekolah Melayu melalui akhbar, majalah
dan persatuan

• Lepasan SITC meningkat dan melahirkan lebih ramai guru wanita
• Guru wanita Johor Bahru menerbitkan majalah Bulan Melayu yang memuatkan berita kemajuan dan

pendidikan wanita
• Masyarakat India dan Ceylon menubuhkan persatuan untuk menjaga kebajikan mereka
• Masyarakat Cina meminta penglibatan dalam jawatankuasa kerajaan

13

PRAKTIS DSKP (PENTAKSIRAN BILIK DARJAH)

2.1 Maksud Nasionalisme

SP 9.2.1 Menyatakan maksud nasionalisme

A Isi tempat kosong berikut bagi menerangkan maksud nasionalisme. Buku Teks: m.s. 22 TP1

pembelaan bangsa kebebasan perasaan cinta semangat kebangsaan

Bab 02 Nasionalisme bermaksud (1)   perasaan cinta   yang mendalam terhadap bangsa dan negara.
Nasionalisme juga ditafsir sebagai (2)   semangat kebangsaan   berkaitan perjuangan serta
(3)   pembelaan bangsa   dan negara. Semangat ini turut diertikan sebagai gerakan untuk mencapai
(4)   kebebasan   politik, ekonomi dan sosial daripada penguasaan orang asing.

B Padankan tokoh dengan pendapat mereka tentang nasionalisme yang betul. Jawapan bagi soalan 1 telah
diberikan. Buku Teks: m.s. 22 – 23 TP2

Pendapat Tokoh

1 Kesedaran dan ketegasan diri yang wujud akibat Profesor Emeritus Tan
kebimbangan masyarakat terhadap sekuralisme dan Sri Dr. Khoo Kay Kim
imperialisme Barat

2 Satu gerakan yang meletakkan kesetiaan seseorang Dato’ Onn Jaafar
kepada bangsa dan negaranya

3 Perjuangan orang Melayu mendapatkan kembali Profesor William R. Roft
kedudukan unggul dalam negara sendiri

4 Fenomena sejagat yang mengiktiraf hak setiap bangsa Profesor Datuk Zainal
di dunia untuk menubuhkan negara sendiri dan Abidin Abdul Wahid
memindahkan kedaulatan kepada rakyat, menuntut
kesetiaan ulung individu

5 Menzahirkan suatu bangsa yang lebih tegap dan kuat, Hans Kohn
boleh berdiri di atas tapak kaki sendiri dan mengambil
tempat di sisi bangsa-bangsa lain yang tegap dan bersatu

6 Perjuangan menentang penjajahan untuk mencapai Dr. Burhanuddin al-Helmi
kemerdekaan serta merampas kembali hak mutlak
bangsa dengan berpegang pada prinsip tatatertib dan
adab sopan

7 Wujud sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka, kesetiaan Dr. R. Suntharalingam
kepada raja merupakan ciri utama yang bersifat ke
“Tanah Melayuan”

TP 1 Menyatakan pengetahuan tentang nasionalisme  4
TP 2 Menjelaskan pengetahuan tentang nasionalisme berserta contoh  6

14

2.2 Perkembangan Idea Nasionalisme di Barat

SP 9.2.2 Menerangkan perkembangan idea nasionalisme di Barat
SP K9.2.7 Membahaskan kepentingan ilmu dalam kehidupan
KPS Memahami kronologi perkembangan nasionalisme di Barat, Asia dan negara kita

C Perkembangan nasionalisme di Barat menunjukkan penentangan terhadap pemerintahan beraja dan
perjuangan mendapatkan kemerdekaan. Buku Teks: m.s. 24 TP3

Lengkapkan peta pokok berikut dengan maklumat berkaitan perkembangan nasionalisme Barat.

Revolusi Perancis Revolusi Keagungan Revolusi Amerika

Perkembangan Nasionalisme Barat Bab 02

Penindasan terhadap hak dan Perjuangan menuntut kemerdekaan
kebebasan rakyat daripada penjajahan kuasa asing

Contoh: Contoh:

1     Revolusi Keagungan     di England 3       Revolusi Amerika      

2       Revolusi Perancis       

D Tuliskan BETUL atau SALAH pada pernyataan berkaitan dengan Revolusi Keagungan 1688 berikut.
Buku Teks: m.s. 24 TP3

1 Revolusi Keagungan berlaku di England BETUL

2 Bertujuan menegakkan kedaulatan parlimen dan hak asasi rakyat BETUL

3 Berlaku semasa pemerintahan Raja James III SALAH

4 Disokong oleh Raja William of Orange dan Mary II BETUL

5 Berlaku secara aman tanpa pertumpahan darah BETUL

6 Bill of Right digubal untuk menentang Raja James SALAH

E Perkembangan nasionalisme di Barat telah menyedarkan kita tentang kepentingan ilmu pengetahuan dalam

perjuangan mempertahankan kedaulatan negara. K9.2.7 TP5 KBAT Menilai

Nilaikan kepentingan ilmu dalam kehidupan. Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

panduan hidup masa hadapan menyelesaikan masalah

berpandangan jauh bertindak rasional bijak membuat keputusan

1 Mendapat panduan hidup yang baik
2 Menjamin masa hadapan yang cemerlang
3 Menyelesaikan masalah dengan berkesan
4 Berpandangan jauh apabila membuat sesuatu perancangan
5 Bertindak rasional berdasarkan akal bukan kehendak semata-mata
6 Bijak dalam membuat keputusan terutama berkaitan dengan masa depan

TP 3 Mengklasifikasi maklumat tentang nasionalisme di Barat, Asia dan Asia Tenggara  9
TP 5 Menilai tentang nasionalisme di Barat, Asia dan Asia Tenggara  6

15

2.3 Perkembangan Nasionalisme di Asia

SP 9.2.3 Menjelaskan perkembangan nasionalisme di Asia
SP K9.2.6
Menghuraikan kepentingan sikap berwaspada dengan kuasa asing
KPS
Memahami kronologi perkembangan nasionalisme di Barat, Asia dan negara kita
Meneroka bukti kejayaan gerakan nasionalisme
Membuat rasionalisasi kepentingan ilmu dalam mencapai matlamat nasionalisme

F Lengkapkan jadual berikut dengan maklumat berkaitan perkembangan nasionalisme di Asia. Buku Teks: m.s. 26 – 27

TP4

republik Tanah Melayu India dan Pakistan ancaman imperialisme Barat

Bab 02 sistem pemerintahan pemerintahan Dinasti dasar imperialisme gerakan Islah dan
Islam Manchu British gerakan Pan-Islamisme

perindustrian isu sosioagama imperialis ajaran Islam

pemodenan anti-Barat golongan intelektual peradaban China

Negara 1 India 2 China 3 Empayar 4 Jepun
Aspek Uthmaniyah
(a) Sebab dan Mesir

(b) Peringkat awal Penentangan Bertujuan untuk Kesedaran untuk Kesedaran
penduduk mengukuhkan mempertahankan untuk mencapai
tempatan terhadap peradaban sistem kemajuan bagi
dasar mengelakkan
China pemerintahan ancaman
imperialisme
daripada ancaman Islam imperialisme
British penguasaan politik
dan ekonomi oleh dan agama Islam Barat
kuasa asing daripada ancaman
imperialisme Barat

Memberi p e rhiastuia n Penentangan Kesedaran tersebut Gerakan pemulihan
terhadap terhadap
mencetuskan Jepun menekankan

sosioagama kelemahan gerakan Islah dan pemodenan

pemerintahan gerakan mengikut model
Pan-Islamisme Barat
Dinasti Manchu

Kemunculan Gerakan bercorak Gerakan Islah Gerakan pemulihan
golongan anti-Barat
menyeru umat Islam menjadikan Jepun

intelektual kerana menentang berpegang pada sebagai negara
campur tangan
(c) Perkembangan yang menubuhkan kuasa Barat di   ajaran Islam   perindustrian
pertubuhan China yang sebenar dan dan kuasa tentera
politik untuk yang kuat
menyuarakan memperbaiki
pandangan
kehidupan

masyarakat

Merangka Berjaya Gerakan Desakan ekonomi
Pan-Islamisme dan nasionalisme
rancangan menumbangkan mendapat melampau
sokongan umat menjadikan Jepun
(d) Pengakhiran kpeepmabdaah ag ianInIdnidai a Dinasti Mancu Islam di seluruh sebagai kuasa
dan muncul dunia termasuklah imperialis
Tanah Melayu
dan Pakistan pemerintahan di Asia

serta pengisytiharan republik

kemerdekaan di China

TP 4 Mencerakinkan maklumat tentang nasionalisme di Barat, Asia dan Asia Tenggara  16

16

G Jelaskan kepentingan sikap berwaspada dengan kuasa asing.

K9.2.6 TP6 KBAT Menganalisis Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

menguasai kekayaan berhati-hati mengambil kesempatan

kedaulatan dieksploitasi bahan galian

(F) Kepentingan sikap berwaspada dengan kuasa asing adalah untuk mengelakkan negara kita daripada Bab 02
       dieksploitasi       . (H) Hal ini penting kerana terdapat pihak yang sentiasa

     mengambil kesempatan      untuk bertapak di negara kita bagi     menguasai     
   kekayaan    alam semula jadinya. (C) Misalnya, Malaysia kaya dengan minyak asli, kelapa sawit,

getah serta     bahan galian     lain. (I) Oleh itu, kita harus     berhati-hati     terhadap
tindak-tanduk negara luar yang boleh menjejaskan     kedaulatan     bangsa dan negara kita.

TP 6 Membuat rasionalisasi bagi nasionalisme di Barat, Asia dan Asia Tenggara  6

2.4 Perkembangan Nasionalisme di Asia Tenggara

SP 9.2.4 Menghuraikan perkembangan nasionalisme di Asia Tenggara
SP K9.2.5
SP K9.2.8 Menjelaskan kepentingan meneladani perjuangan pemimpin terdahulu

KPS Mentafsir kepentingan sumbangan pemimpin dalam mengekalkan kedaulatan negara

Memahami kronologi perkembangan nasionalisme di Barat, Asia dan negara kita
Membuat imaginasi kegigihan golongan nasionalis mempertahankan kedaulatan bangsa dan negara
Membuat rasionalisasi kepentingan ilmu dalam mencapai matlamat nasionalisme

H Lengkapkan ruang kosong berikut dengan maklumat berkaitan perkembangan nasionalisme di negara-negara
Asia Tenggara. Buku Teks: m.s. 28 – 31 TP4

Perancis Katipunan pemerintahan beraja komunisme Liga Filipina Ho Chi Min

kelas menengah Persatuan Belia Buddha Amerika Syarikat Pemberontakan Saya San Perang Dunia Kedua

Negara Perkembangan Nasionalisme
(a) Jose Rizal melalui Gerakan Propaganda telah menubuhkan   Liga Filipina   serta

mendesak Sepanyol menjadikan Filipina sebahagian daripada wilayah Sepanyol
(b) Andres Bonifacio menubuhkan   Katipunan   untuk mendapatkan kemerdekaan

1 Filipina melalui revolusi
(c) Emilio Aguinaldo mengisytiharkan kemerdekaan Filipina pada tahun 1899 namun

tidak diiktiraf oleh   Amerika Syarikat  

(d) Gerakan menuntut kemerdekaan diteruskan oleh golongan nasionalis
sehingga   Perang Dunia Kedua  

(a) Merupakan manifestasi golongan   kelas menengah  , sami Buddha, Thakin dan

2 Burma (b) petani menentang imperialisme British   Persatuan Belia Buddha   untuk
Golongan berpendidikan Barat menubuhkan

(Myanmar) mengekalkan tradisi Buddha, pendidikan dan kebudayaan Burma

(c) Golongan sami Buddha menubuhkan Majlis Am Sangha Samagyi dan
mencetuskan   Pemberontakan Saya San   yang mendapat sokongan petani

3 Vietnam (a) Muncul akibat perubahan sosiopolitik dan sosioekonomi selepas
kedatangan   Perancis  

(b) Dipelopori oleh golongan bangsawan dan pegawai Mandarin yang memperjuangkan
pemulihan sistem   pemerintahan beraja  

(c) Selepas Perang Dunia Pertama, nasionalisme bercorak revolusi yang didukung oleh
dua aliran ideologi, iaitu nasionalisme dan   komunisme  

(d) Gerakan menentang Perancis diteruskan oleh   Ho Chi Min   sehingga berjaya
mengisytiharkan kemerdekaan Republik Demokratik Vietnam

17

Soekarno birokrasi Barat Perang Dunia Kedua Muhammadiyah
pendidikan pendidikan kaum wanita
penglibatan rakyat Revolusi Thai

Bab 02 Negara Perkembangan Nasionalisme
4 Indonesia
(a) Berkisarkan isu   pendidikan   untuk mengubah nasib rakyat akibat dasar
5 Thailand
penjajahan Belanda
(b) Raden Adjeng Kartini mempelopori gesaan    pendidikan kaum wanita   

melalui surat yang ditulisnya yang kemudiannya dibukukan dengan judul Hilang Gelap
Terbitlah Terang

(c) Muncul pertubuhan   Muhammadiyah   yang mempertahankan agama Islam

daripada ancaman sekuralisme Barat
(d)   Soekarno   menubuhkan Permuafakatan Perhimpunan Politik Kebangsaan

Indonesia yang menggabungkan organisasi dan parti politik untuk memperjuangkan

kemerdekaan

(a) Bertujuan mempertahankan kedaulatan negara serta menuntut   penglibatan
rakyat   dalam pemerintahan

(b) Raja Mongkut membina hubungan baik dengan kuasa Barat seperti British, Amerika
Syarikat dan Perancis dengan melaksanakan pemodenan melalui   birokrasi  

Barat  
(c)   Revolusi Thai   pada tahun 1932 telah menamatkan pemerintahan raja

berkuasa mutlak
(d) Semasa   Perang Dunia Kedua  , dasar bekerjasama dengan Jepun menyebabkan

Thailand tidak dijajah oleh Jepun

I Jelaskan iktibar yang anda peroleh daripada perjuangan pemimpin terdahulu.

K9.2.5 TP5 KBAT Menilai Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

berani kepentingan bangsa berusaha berpendirian teguh bersatu hati

1 Kita hendaklah berani berdepan dengan pihak yang menceroboh serta menggugat keamanan negara.
2 Kita haruslah meletakkan kepentingan bangsa dan negara melebihi kepentingan diri sendiri.
3 Kita hendaklah sama-sama berusaha untuk memajukan pembangunan sosial dan ekonomi negara.
4 Kita haruslah berpendirian teguh dalam perjuangan supaya tidak tergugat oleh pihak yang berkepentingan.
5 Kita hendaklah bersatu hati dan bekerjasama demi mencapai matlamat bangsa.

J Apakah kepentingan sumbangan pemimpin dalam mengekalkan kedaulatan negara?

K9.2.8 TP5 KBAT Menilai Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

perpaduan dan permuafakatan menyemarakkan semangat menggerakkan kerjasama

mengukuhkan identiti bangsa semangat cinta akan negara

(F1) Salah satu kepentingan sumbangan pemimpin dalam mengekalkan kedaulatan negara adalah
seperti menanam    semangat cinta akan negara    dalam kalangan rakyat. (F2) Selain itu, tindakan
ini juga dapat    mengukuhkan identiti bangsa    dan negara yang merdeka. (F3) Di samping itu,
   menyemarakkan semangat    rakyat dalam mendaulatkan negara. (F4) Seterusnya, dapat
   menggerakkan kerjasama    yang utuh dalam kalangan rakyat berbilang kaum. (F5) Kepentingan
lain adalah berupaya meningkatkan    perpaduan dan permuafakatan    antara rakyat.

TP 4 Mencerakinkan maklumat tentang nasionalisme di Barat, Asia dan Asia Tenggara  19
TP 5 Menilai tentang nasionalisme di Barat, Asia dan Asia Tenggara  10

18

2.5 Kesedaran Nasionalisme di Negara Kita

SP 9.3.1 Memerihalkan latar belakang kemunculan kesedaran nasionalisme di negara kita
KPS Memahami kronologi perkembangan nasionalisme di Barat, Asia dan negara kita

K Jawab soalan-soalan berkaitan kesedaran nasionalisme di negara kita berikut. Buku Teks: m.s. 32 – 33 TP1

British Pulau Pinang tiga Portugis Sultan Mahmud Shah Sultan Abdullah
Mukarram Shah

1 Zaman Kesultanan Melayu Melaka

Bab 02

2 Kerajaan Kedah



3 Lengkapkan jadual berikut tentang perjuangan awal masyarakat di negara kita menentang penjajah.

Buku Teks: m.s. 33 TP2

Mat Salleh setempat keras sederhana ancaman Dato’ Haji Abdul
luar Bahaman Rahman Limbong

Kategori Penerangan

Tokoh (a) Penghulu Dol Said, Dato’ Maharaja Lela Pandak Lam,     Dato’ Bahaman   ,
Pejuang Rentap,   Mat Salleh  , Tok Janggut dan   Haji Abdul Rahman Limbong 
Tempatan

Sifat (b) Bersifat   setempat   tetapi selari dengan erti nasionalisme
Perjuangan

Tujuan (c) Menuntut kebebasan daripada    ancaman luar    dan mendaulatkan

Penentangan wilayah masing-masing

Reaksi (d) Tindak balas   keras  
Penjajah (e) Memaksa masyarakat kita bergerak secara   sederhana  

Implikasi

TP 1 Menyatakan pengetahuan tentang nasionalisme di negara kita  6
TP 2 Menjelaskan nasionalisme di negara kita berserta contoh  7

19

2.6 Faktor Kemunculan Gerakan Nasionalisme

SP 9.3.2 Menerangkan faktor kemunculan gerakan nasionalisme di negara kita
SP K9.3.7
Mentafsir kepentingan keintelektualan dalam membina teras ilmu
KPS
Memahami kronologi perkembangan nasionalisme di Barat, Asia dan negara kita
Membuat rasionalisasi kepentingan ilmu dalam mencapai matlamat nasionalisme

L Padankan pernyataan berikut dengan faktor kemunculan gerakan nasionalisme yang betul. Buku Teks: m.s. 34 – 35
TP2

A Peranan agama B Penulisan kreatif C Media cetak

Bab 02 D Sistem pendidikan E Kemunculan golongan intelektual

1 Hasil kesusasteraan daripada tokoh nasionalis digunakan untuk mengungkap keperitan hidup B
dan penderitaan rakyat. Misalnya, novel Melor Kuala Lumpur karya Harun Aminurrashid. D
E
2 Pelajar didedahkan dengan idea tokoh falsafah Islam dan Barat yang memperlihatkan kelemahan
bangsa yang dijajah serta mendesak British melakukan pembaharuan. C
A
3 Lahir golongan intelektual lepasan Timur Tengah seperti Syed Syeikh al-Hadi dan intelektual
lepasan pendidikan Inggeris dan Melayu seperti Abdul Kadir Adabi dan Mohammad Eunos
Abdullah yang menggunakan akhbar dan persatuan untuk menyedarkan rakyat tentang
nasionalisme.

4 Akhbar dan majalah menjadi penyalur maklumat, penyebar berita dan idea pembaharuan serta
menjadi pengkritik penjajah. Antara akhbar terawal ialah Jawi Peranakan, Sekola Melayu dan
Fajar Sarawak.

5 Pelajar yang melanjutkan pelajaran di Mesir terdedah dengan perjuangan gerakan Islah yang
menyeru umat Islam berpegang pada ajaran Islam sebenar dan menentang imperialisme Barat
di negara Islam.

M Jelaskan kepentingan keintelektualan dalam membina teras ilmu.

K9.3.7 TP6 KBAT Menganalisis Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

ilmu pengetahuan berdaya saing bertamadun dan disegani

modal insan masa depan bangsa minda kelas pertama

(F1) Antara kepentingan keintelektualan dalam membina teras ilmu adalah untuk melahirkan golongan
masyarakat yang     berdaya saing    . (F2) Selain itu, keintelektualan juga dapat melahirkan
masyarakat     minda kelas pertama    . (F3) Seterusnya, dapat menarik minat semua golongan
untuk mendalami     ilmu pengetahuan    . (F4) Kepentingan lain adalah untuk menjamin

    masa depan bangsa     yang lebih cemerlang. (F5) Pada masa yang sama, dapat melahirkan
lebih ramai     modal insan     yang berkualiti. (F6) Kepentingan yang tidak dapat dinafikan
adalah dapat membentuk sebuah negara     bertamadun dan disegani     negara lain.

TP 2 Menjelaskan nasionalisme di negara kita berserta contoh  5
TP 6 Mencadangkan idea tentang nasionalisme di negara kita dalam memperjuangkan kedaulatan negara  6

20

2.7 Perkembangan Nasionalisme

SP 9.3.3 Menghuraikan perkembangan nasionalisme di negara kita
SP K9.3.5
SP K9.3.8 Menjelaskan kepentingan organisasi dalam membangunkan negara

KPS Membahaskan kepentingan memanfaatkan media massa untuk kedaulatan negara

Memahami kronologi perkembangan nasionalisme di Barat, Asia dan negara kita
Membuat interpretasi ketokohan pemimpin nasionalis di negara kita
Membuat imaginasi kegigihan golongan nasionalis mempertahankan kedaulatan bangsa dan negara

N Jawab soalan-soalan berikut.
1 Lengkapkan ruang kosong berikut dengan maklumat berkaitan perkembangan nasionalisme di negara

kita. Buku Teks: m.s. 36 – 41 TP3

Aspek Pertama penulisan Bab 02
karya
(a) Dipelopori oleh    golongan intelektual   
(b) Berpendidikan agama,    Inggeris    dan Melayu golongan
intelektual

Aspek Kedua pertubuhan
sosioekonomi
(c) Melalui    penulisan karya   
(d) Akhbar, majalah, novel,    cerpen    dan puisi

Aspek Ketiga Inggeris
cerpen
(e) Kewujudan    pertubuhan   atau persatuan
(f) Bersifat    sosioekonomi    dan politik

2 Nyatakan tokoh golongan intelektual dalam pergerakan nasionalisme di negara kita. Buku Teks: m.s. 36 – 37 TP4

Intelektual Tokoh Harun Aminurrashid
Berpendidikan Raja Uda Raja
• Sheikh Muhammad Tahir Jalaluddin Muhammad
(a) Agama • Syed Sheikh al-Hadi
• Haji Abbas Mohd Taha Abdul Hadi Hassan
(b) Inggeris
• Raja Chulan Raja Abdullah Mahmud Mat
(c) Melayu • Mahmud Mat
• Mohammad Eunos Abdullah Syed Sheikh al-Hadi
• Raja Uda Raja Muhammad
O.T. Dussek
• O.T. Dussek Sheikh Muhammad
• Abdul Hadi Hassan
• Abdul Hadi Abdul Manan Tahir Jalaluddin
• Harun Aminurrashid

TP 3 Membina urutan peristiwa nasionalisme di negara kita  6
TP 4 Mencerakinkan maklumat tentang nasionalisme di negara kita  7

21

3 Isi tempat kosong berikut dengan maklumat berkaitan perkembangan nasionalisme di negara kita yang
dipelopori oleh golongan intelektual. Buku Teks: m.s. 36 – 37 TP4

(a) Intelektual Syed Sheikh al-Hadi pendidikan
Berpendidikan Agama gerakan Islah madrasah

Bab 02 Kaum Muda membangkitkan kesedaran melalui   gerakan Isla h   dan agama sebagai asas kemajuan.
Gerakan ini dipelopori oleh Sheikh Muhammad Tahir Jalaluddin,   Syed Sheikh al-Hadi   dan

Haji Abbas Mohd Taha yang mendapat pengaruh ketika menuntut di Timur Tengah. Penubuhan
  madrasah   oleh Kaum Muda turut menyebarkan fahaman Islah. Kesedaran pentingnya
  pendidikan   menyebabkan lebih banyak madrasah ditubuhkan yang membawa kesan positif
kepada masyarakat.

(b) Intelektual Berpendidikan Inggeris

taraf hidup Maktab Melayu Kuala Kangsar peluang pekerjaan
tuntutan Utusan Melayu Mohammad Eunos Abdullah

  Maktab Melayu Kuala Kangsar  melahirkan intelektual berpendidikan Inggeris. Antara lepasan
ini ialah Raja Chulan Raja Abdullah, Mahmud Mat,   Mohammad Eunos Abdullah   dan Raja
Uda Raja Muhammad. Mereka menuntut British memperbaik   taraf hidup   orang Melayu dan
membuka lebih banyak   peluang pekerjaan   kepada orang Melayu dalam jabatan kerajaan.
Golongan ini menyalurkan idea dan   tuntutan  dengan cara berbaik-baik dengan British. Mereka
turut menggunakan akhbar seperti Warta Malaya, Lembaga Malaya dan   Utusan Melayu  .

(c) Intelektual Harun Aminurrashid Pejabat Karang Mengarang
Berpendidikan Melayu Maktab Perguruan Sultan Idris Za’ba

  Maktab Perguruan Sultan Idris  berjaya melahirkan semangat kesedaran bangsa. Peranan ini
disebarkan oleh guru seperti O.T. Dussek, Abdul Hadi Hassan, Abdul Hadi Abdul Manan dan   Harun
Aminurrashid   sehingga menimbulkan kesedaran dalam kalangan pelajar. Sementara itu,
kewujudan   Pejabat Karang Mengarang   yang diketuai oleh   Za’ba   berjaya mengasah
bakat pelajar dalam membangkitkan semangat kebangsaan.


O Perjuangan nasionalisme yang digerakkan oleh golongan intelektual dengan menggunakan media massa dan
menubuhkan persatuan mencetuskan semangat kebangsaan sebelum Perang Dunia Kedua.

Jelaskan kepentingan organisasi dalam membangunkan negara. K9.3.5 TP5 KBAT Menilai
Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

persetujuan bersama melancarkan matlamat organisasi

menggembleng tenaga menjayakan sesuatu misi

(F1) Antara kepentingan organisasi dalam membangunkan negara adalah untuk    melancarkan   

semua kegiatan yang dirancang bersama-sama. (H1) Hal ini disebabkan semua program yang dirancang itu
sudah mendapat   persetujuan bersama   oleh semua ahli. (F2) Selain itu, organisasi juga penting bagi
  menjayakan sesuatu misi  . (H2) Hal ini berkaitan dengan keperluan   menggembleng tenaga  dan
keintelektualan daripada para pemimpin yang berkaliber. (I) Dengan itu,   matlamat organisasi   dapat

dicapai dengan lebih mudah dan teratur.

TP 4 Mencerakinkan maklumat tentang nasionalisme di negara kita   14
 5
TP 5 Menjustifikasikan perkembangan nasionalisme di negara kita dalam mempertahankan hak dan maruah bangsa 

22

P Pada pendapat anda, apakah kepentingan media massa dalam mengukuhkan kedaulatan negara? K9.3.8 TP6

KBAT Menganalisis Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

alat perhubungan ilmu pengetahuan menyuarakan pendapat semangat cinta

(F1) Pada pendapat saya, media massa penting dalam mengukuhkan kedaulatan negara kerana dapat
menyebarkan   ilmu pengetahuan   dan maklumat dalam perjuangan rakyat. (F2) Selain itu, media
penting bagi menyemarakkan   semangat cinta   akan tanah air dalam kalangan rakyat. (F3) Tidak
dinafikan juga media massa merupakan   alat perhubungan   antara rakyat dengan kerajaan. (F4) Akhir
sekali, media massa menjadi medium bagi rakyat untuk   menyuarakan pendapat   serta cadangan untuk

keharmonian dan kesejahteraan negara.

TP 6 Mencadangkan idea tentang nasionalisme di negara kita dalam memperjuangkan kedaulatan negara  4 Bab 02

2.8 Kesan Perkembangan Nasionalisme

SP 9.3.4 Menganalisis kesan perkembangan nasionalisme di negara kita
SP K9.3.6
Menghuraikan kepentingan semangat cinta akan negara
KPS
Meneroka bukti kejayaan gerakan nasionalisme
Membuat imaginasi kegigihan golongan nasionalis mempertahankan kedaulatan bangsa dan negara
Membuat rasionalisasi kepentingan ilmu dalam mencapai matlamat nasionalisme

Q Tulis BETUL atau SALAH pada pernyataan tentang kesan politik hasil perkembangan nasionalisme di negara
kita. Buku Teks: m.s. 42 TP5

Kesan Politik Hasil Perkembangan Nasionalisme BETUL/ SALAH

1 Golongan intelektual berpendidikan Inggeris dan Kesatuan Melayu Singapura berjaya BETUL
mendesak British menambah bilangan orang Melayu dalam pentadbiran kerajaan

2 Langkah British memperkenalkan dasar desentralisasi mendorong orang Melayu lebih BETUL
peka tentang masa depan mereka

3 Nasionalisme yang berlaku di China tidak memberikan kesan terhadap revolusi SALAH
pendidikan masyarakat Cina di negara kita

4 Masyarakat India yang dilahirkan di Tanah Melayu tidak mementingkan perpaduan dan SALAH
perkembangan politik tempatan

5 Kebangkitan nasionalisme menyebabkan British berhati-hati dan mengadakan beberapa BETUL
sekatan seperti menangkap dan memenjarakan golongan nasionalis

R Nasionalisme, iaitu perasaan cinta akan negara membawa maksud perasaan ingin membebaskan diri daripada

penjajah. K9.3.6 TP6 KBAT Mengaplikasi Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

Huraikan kepentingan semangat cinta akan negara.

bersatu padu ideologi politik keamanan keselamatan negara

(F) Salah satu kepentingan semangat cinta akan negara adalah untuk mengekalkan    keamanan
dan keharmonian dalam negara. (H) Hal ini demikian kerana rakyat akan berusaha dengan   bersatu padu

demi menjaga kedaulatan negara. (C) Misalnya, rakyat Malaysia yang berbilang kaum dan berbeza
   ideologi politik tetap berganding bahu jika   keselamatan negara   diancam oleh anasir luar.

(I) Dengan itu, kedaulatan negara dapat dipelihara.

TP 5 Menjustifikasikan perkembangan nasionalisme di negara kita dalam mempertahankan hak dan maruah bangsa   5
 4
TP 6 Mencadangkan idea tentang nasionalisme di negara kita dalam memperjuangkan kedaulatan negara 

23

S Lengkapkan jadual berikut dengan maklumat berkaitan kesan ekonomi hasil perkembangan nasionalisme di
negara kita. Buku Teks: m.s. 42 TP5

bahasa Inggeris pendidikan berniaga taraf hidup menulis rencana

al-Jamiah pendidikan Persekutuan Guru-guru melanjutkan Tunku Abdul
Melayu Selangor pelajaran Rahman
al-Khairiah tinggi

Sumber Gesaan dan Usaha Kesan

(a) Memajukan diri dalam   pendidikan   (c) Persatuan kebajikan bernama

   al-Jamiah al-Khairiah    

1 Kaum dan ekonomi ditubuhkan di Singapura
Muda
Bab 02 (b) Membangkitkan semangat   berniaga  (d) Membangkitkan semangat berniaga
dan    menulis rencana   
dalam kalangan masyarakat Melayu

tentang kepentingan kemajuan

(a) Membangkitkan isu kepentingan

      pendidikan tinggi      (c) Menyedarkan guru pelatih tentang

2 Za’ba semasa mengajar kepentingan pendidikan tinggi

(b) Keperluan meningkatkan    taraf dan    bahasa Inggeris    

hidup    melalui pendidikan tinggi

3 Akhbar (a) Mengasaskan dana    melanjutkan (c)    Tunku Abdul Rahman   ,
Berbahasa pelajaran     di luar negara Tunku Yaacob dan Mohd Zain Ariffin
Inggeris dapat melanjutkan pelajaran ke luar
(The Malay (b) Usaha disokong oleh  Persekutuan 
Mail dan   Guru-guru Melayu Selangor   negara
The Malaya
Tribune) dan persatuan negeri

T Isikan tempat kosong berikut dengan kesan sosial hasil perkembangan nasionalisme di negara kita.
Buku Teks: m.s. 43 TP5

Bulan Melayu guru Tan Cheng Lock persatuan E.E.C. Thuraisingham

1 Menyuarakan tuntutan bagi mendapatkan pendidikan untuk masyarakat Melayu di madrasah dan sekolah
Melayu melalui akhbar, majalah serta   persatuan  .

2 Lepasan SITC bertambah dan mereka berkhidmat sebagai   guru   bagi membantu meningkatkan
taraf pendidikan masyarakat.

3 Guru wanita di Johor Bahru diterajui oleh Ibu Zain menerbitkan majalah   Bulan Melayu   yang
memaparkan berita berkisar kemajuan dan pendidikan wanita.

4 Masyarakat India dan Ceylon menubuhkan persatuan untuk menjaga kebajikan mereka. Contohnya,
  E.E.C. Thuraisingham   berjaya meningkatkan perusahaan getah semasa kemelesetan ekonomi

melalui jawatan yang disandangnya.

5   Tan Cheng Lock   mewakili masyarakat Cina menuntut British menjaga kebajikan dan menyediakan
dana untuk pendidikan kaumnya.

TP 5 Menjustifikasikan perkembangan nasionalisme di negara kita dalam mempertahankan hak dan maruah bangsa   15

24

PRAKTIS SPM | KERTAS 1: SOALAN OBJEKTIF

2.1 Maksud Nasionalisme Apakah kesan daripada kegagalan tersebut? BT m.s. 28

1 Antara berikut, tokoh manakah yang memberikan OMG m.s. 17 DSKP H S1, TP4 ARAS : S

maksud nasionalisme di bawah? BT m.s. 23 A Pelancaran gerakan melalui revolusi

OMG m.s. 14 DSKP B, TP2 ARAS : S B Kemunculan parti politik berhaluan kiri

Nasionalisme boleh diertikan sebagai fenomena sejagat C Perubahanstrategiperjuanganyanglebihberdiplomasi
yang mengiktiraf hak setiap bangsa di dunia ini.
D Kebangkitan nasionalis yang bekerjasama dengan
A Hans Kohn
B Dato’ Onn Jaafar Amerika Syarikat
C Dr. R. Suntharalingam
D Profesor William R. Roff 6 Apakah matlamat penubuhan persatuan belia berikut

2.2 Perkembangan Idea Nasionalisme di Barat di Burma (Myanmar)? BT m.s. 29

2 Peristiwa berikut tercetus berikutan penindasan oleh OMG m.s. 17 DSKP H S2, TP4 ARAS : R Bab 02
golongan pemerintah yang menggugat hak rakyat.
Persatuan Belia Buddha (1906)

Tahun Peristiwa A Menuntut hak memerintah
1688 Revolusi Keagungan
B Mengekalkan tradisi Buddha
C Menentang pengenalan cukai
D Memulihkan sistem pemerintahan beraja

1789 Revolusi Perancis 7 Apakah yang diperjuangkan oleh Raden Adjeng Kartini

Apakah kesan daripada revolusi tersebut? BT m.s. 24 – 25 dalam karyanya di bawah? BT m.s. 30

TP2 ARAS : T OMG m.s. 18 DSKP H S4, TP4 ARAS : R

A Kemunculan golongan kapitalis Hilang Gelap Terbitlah Terang
B Mencetuskan imperialisme Barat
C Pembentukan kerajaan berperlembagaan A Menyindir penjajah
D Pengukuhan pemerintahan beraja di Eropah B Memajukan pendidikan kaum wanita
C Memperjuangkan kebebasan bersuara
2.3 Perkembangan Nasionalisme di Asia D Menentang penganiayaan kaum wanita

3 Maklumat berikut berkaitan dengan perkembangan

nasionalisme di India. BT m.s. 26 8 Apakah ciri-ciri perjuangan pertubuhan berikut?

OMG m.s. 16 DSKP F S1, TP4 ARAS : T BT m.s. 30 OMG m.s. 18 DSKP H S4, TP4 ARAS : S

Tahun Kebangkitan nasionalisme Muhammadiyah
1857 Bersifat keagamaan
A Menyebarkan ajaran Islam sebenar
1885 Bersifat liberal B Memperjuangkan kemerdekaan wilayah
C Menerapkan nilai Islam dalam kehidupan
Apakah yang mencetuskan perubahan tersebut? D Mempertahankan Islam daripada sekuralisme
A Keengganan British memberi kemerdekaan
B Kegagalan British memperbaiki taraf hidup rakyat Barat

C Kemunculan golongan intelektual berpendidikan Barat 9 Pelaksanaan birokrasi Barat oleh Raja Mongkut dalam
D Penubuhan parti politik yang memperjuangkan isu sistem pentadbiran Thailand adalah untuk membina
hubungan baik dengan British. BT m.s. 31
sosioagama
Apakah kesan daripada tindakan Raja Mongkut
4 Apakah kesan pengenalan semangat berikut terhadap tersebut? OMG m.s. 18 DSKP H S5, TP4 ARAS : T
Jepun? BT m.s. 27 OMG m.s. 16 DSKP F S4, TP4 ARAS : R
A Thailand berjaya menyaingi kuasa Barat
Semangat bushido B Thailand berjaya memajukan ekonominya
C Thailand menjadi kuasa besar di Asia Tenggara
I Mengukuhkan kekuatan ketenteraan D Thailand berjaya mengekalkan kedaulatan negaranya

II Menumpukan perkembangan pendidikan

III Berjaya menghentikan imperialisme Barat 10 Apakah bentuk gerakan nasionalisme dalam kalangan
rakyat Thailand walaupun negara mereka tidak pernah
IV Berkembang menjadi negara perindustrian dijajah oleh sebarang kuasa asing? BT m.s. 31

A I dan II C II dan III OMG m.s. 11 TP4 ARAS : R

B I dan IV D III dan IV A Menolak sistem raja berperlembagaan
B Mahukan pendidikan Barat diperluaskan
2.4 Perkembangan Nasionalisme di Asia Tenggara C Menghapuskan birokrasi Barat dalam pentadbiran
D Menuntut penglibatan rakyat dalam pemerintahan
5 Gerakan Propaganda di bawah pimpinan Jose Rizal
adalah untuk mendesak kerajaan Sepanyol melakukan
perubahan terhadap politik, ekonomi dan sosial di
Filipina. Namun gerakan ini gagal mencapai matlamatnya.

25

11 Apakah kesan Revolusi Thai 1932 terhadap politik 16 Gerakan nasionalisme di negara kita lebih giat pada
abad ke-20. BT m.s. 35
Thailand? BT m.s. 31 OMG m.s. 18 DSKP H S5, TP4
Apakah yang mencetuskan kebangkitan gerakan
ARAS : S nasionalisme ini? OMG m.s. 20 DSKP L, TP2 ARAS : S
A Pengaruh gerakan radikal dari Barat
A Pengukuhan perpaduan rakyat
B Kemunculan nasionalis yang berpendidikan tinggi
B Penamatan pemerintahan raja berkuasa mutlak C Tindakanpenjajahyangmenangkappemimpinnasionalis
D Gerakan nasionalisme sebelumnya tidak meninggalkan
C Pelaksanaan birokarasi Barat dalam pentadbiran
kesan kepada penjajah
D Pemodenan negara Thailand mengikut acuan Barat

2.5 Kesedaran Nasionalisme di Negara Kita 2.7 Perkembangan Nasionalisme

12 Antara berikut, tokoh manakah yang tidak terlibat dalam 17 Golongan intelektual memainkan peranan penting
gerakan Islah? BT m.s. 33 OMG m.s. 11 TP3 ARAS : S
A Sheikh Muhammad Tahir Jalaluddin dalam menyebarkan idea nasionalisme di negara kita.
B Haji Abbas Mohd Taha
Bab 02 C Syed Sheikh al-Hadi Bagaimanakah golongan intelektual menyuarakan idea
D Ibrahim Haji Yaakob
dan tuntutan mereka? BT m.s. 36 – 37

OMG m.s. 22 DSKP N S3, TP4 ARAS : S

13 Apakah bentuk perjuangan tokoh-tokoh berikut? A Penentangan secara revolusi
BT m.s. 33 OMG m.s. 11 TP3 ARAS : S
B Permuafakatan dengan penjajah

C Perbincangan melalui pertubuhan

• Zainal Abidin Ahmad (Za’ba) D Penulisan dalam akhbar dan majalah
• Abdul Rahim Kajai
• Fatimah Yaakub 18 Senarai berikut menunjukkan akhbar dan majalah yang
digunakan untuk mengetengahkan isu tertentu.
A Penentangan dasar British
B Penulisan kreatif dan akhbar • Fajar Sarawak
C Mendaulatkan wilayah masing-masing • Majalah Guru
D Menuntut penglibatan rakyat dalam pentadbiran
Apakah kepentingan penerbitan akhbar dan majalah
2.6 Faktor Kemunculan Gerakan Nasionalisme tersebut? BT m.s. 38 TP4 ARAS : S
A Memupuk budaya membaca
14 Jadual berikut menunjukkan karya yang dihasilkan B Meningkatkan kemajuan bangsa
oleh tokoh-tokoh nasionalis di negara kita. BT m.s. 34 C Menghargai hasil penulisan tempatan
D Menghayati perjuangan nasionalis tempatan
OMG m.s. 12 TP2 ARAS : T
19 Kesatuan Melayu Muda (KMM) merupakan pertubuhan
Karya Penulis yang bersifat politik dan lebih agresif dalam

Melor Kuala Lumpur Harun Aminurrashid menyemarakkan nasionalisme. BT m.s. 40 TP4
Mengapakah British menganggap perjuangan KMM
Cerita Awang Putat Abdul Rahim Kajai lebih radikal berbanding pertubuhan lain? ARAS : S
A Membuat pakatan sulit dengan Indonesia
Apakah tema yang diketengahkan oleh mereka? B Menyuarakan penentangan secara terbuka
C Memupuk semangat perpaduan dalam kalangan
A Perjuangan membangunkan bangsa
B Penentangan terhadap idea pembaharuan Barat orang Melayu
C Penghapusan semangat kenegerian demi kemajuan D Bekerjasama dengan Parti Komunis Indonesia
D Kepentingan pendidikan dalam kalangan kaum wanita
untuk membentuk Melayu Raya

15 Apakah faktor luar yang mempengaruhi nasionalisme 2.8 Kesan Perkembangan Nasionalisme
di negara kita sebelum Perang Dunia Kedua? BT m.s. 35
20 Tuntutan golongan intelektual dan Kesatuan Melayu
OMG m.s. 12 TP2 ARAS : R Singapura (KMS) terhadap kebajikan dan pendidikan
I Kejayaan Jepun menewaskan Rusia orang Melayu mendapat reaksi positif daripada
II Penyebaran ideologi komunis sedunia pentadbiran British.
III Kemunculan golongan terpelajar berpendidikan Barat
IV Kebangkitan gerakan Pan-Islamisme di seluruh dunia Apakah tindakan British untuk memenuhi tuntutan
A I dan II tersebut? BT m.s. 42 OMG m.s. 23 DSKP Q, TP5 ARAS : S
B I dan IV
C II dan III A Mewujudkan lebih banyak pusat pendidikan
D III dan IV B Menggalakkan orang Melayu menubuhkan persatuan
C Menubuhkan syarikat yang diterajui oleh orang Melayu
D Menambah penglibatan orang Melayu dalam

perkhidmatan awam

26

PRAKTIS SPM | KERTAS 2: BAHAGIAN A (SOALAN STRUKTUR)

1 Nasionalisme di Barat berkembang akibat kebangkitan rakyat. Bab 2.2
(a) Apakah faktor perkembangan nasionalisme di Barat? Buku Teks: m.s. 24 OMG m.s. 15 DSKP C TP2 ARAS : R
F1 Penentangan terhadap pemerintahan beraja

F2 Perjuangan memperoleh kemerdekaan daripada penjajahan asing
[2 markah]

(b) Nyatakan contoh nasionalisme yang berlaku di Barat. Buku Teks: m.s. 24 – 25 OMG m.s. 15 DSKP C TP3 ARAS : R
F1 Revolusi Keagungan 1688 di England
Bab 02
F2 Revolusi Amerika 1776

F3 Revolusi Perancis 1789
[2 markah]

(c) Terangkan punca tercetusnya Revolusi Keagungan 1688 yang berlaku di England. Buku Teks: m.s. 24
OMG m.s. 10 TP3 ARAS : S

F1 Keinginan menegakkan kedaulatan parlimen dan hak asasi rakyat

F2 Berikutan Raja James II membelakangkan parlimen ketika menggubal undang-undang

F3 Menentang pemerintahan raja berkuasa mutlak

[2 markah]

(d) Apakah iktibar yang anda peroleh daripada peristiwa revolusi yang berlaku di Barat? KBAT Menganalisis

TP6 ARAS : T

(F) Antara iktibar yang saya peroleh daripada peristiwa revolusi yang berlaku di Barat ialah
kepentingan dalam mempertahankan hak rakyat.(H) Hal ini dikatakan demikian kerana rakyat merupakan
tonggak utama kepada kemajuan sesebuah negara. (C) Contohnya, kerjasama antara pemimpin dan rakyat
dalam membangunkan ekonomi dan prasarana negara (I) Oleh itu, hak rakyat perlu dijaga supaya tidak
berlaku huru-hara yang boleh menjatuhkan pemimpin dan negara.

[4 markah]

2 Nasionalisme di Asia Tenggara bermula daripada gerakan membebaskan diri daripada penjajahan kuasa
Barat. Walau bagaimanapun, keadaan ini berbeza di Thailand kerana bersifat menuntut pembaharuan dalam

pentadbiran ke arah mengekalkan kedaulatan negara. Bab 2.4

(a) Senaraikan dua nasionalisme yang berlaku di Asia Tenggara. Buku Teks: m.s. 28 – 31 OMG m.s. 11 TP1 ARAS : R

F1 Nasionalisme di Filipina F4 Nasionalisme di Indonesia

F2 Nasionalisme di Burma F5 Nasionalisme di Thailand

F3 Nasionalisme di Vietnam

[2 markah]

27

(b) Apakah yang dituntut dalam Gerakan Propaganda di Filipina? Buku Teks: m.s. 28 OMG m.s. 11 TP4 ARAS : S
F1 Filipina dijadikan sebahagian daripada wilayah Sepanyol

F2 Mempunyai hak yang sama seperti bangsa Sepanyol [2 markah]


(c) Nyatakan aliran ideologi yang mendukung gerakan nasionalisme Vietnam selepas Perang Dunia Pertama.

Buku Teks: m.s. 29 OMG m.s. 17 DSKP H S3 TP4 ARAS : S

F1 Nasionalisme

F2 Komunisme
[2 markah]

Bab 02 (d) Nasionalisme di Thailand dipelopori oleh Raja Mongkut dan puteranya, Raja Chulalongkorn melalui usaha
diplomasi dan pemodenan supaya negara Thailand bebas daripada penjajahan kuasa Barat.

Kemukakan hujah anda untuk menyokong pernyataan tersebut. Buku Teks: m.s. 31 OMG m.s. 18 DSKP H S5

TP5 ARAS : T

F1 Raja Mongkut membina hubungan baik dengan kuasa Barat

F2 Baginda memulakan langkah pemodenan dengan melaksanakan birokrasi Barat

F3 Membawa masuk penasihat Barat

H3 Melatih pegawai tempatan dalam pentadbiran kewangan, pelabuhan, kastam, ketenteraan dan polis

F4 Membawa masuk guru dari Barat

H4 Untuk melaksanakan sistem pendidikan Barat

F5 Langkah ini membentuk imej Thailand sebagai negara yang bersahabat dengan Barat
[4 markah

PRAKTIS SPM | KERTAS 2: BAHAGIAN B (SOALAN ESEI)

1 Kemunculan nasionalisme di Tanah Melayu pada abad ke-20 didorong oleh beberapa faktor seperti peranan agama,
penulisan kreatif dan media cetak. Bab 2.6

(a) Nyatakan nama-nama akhbar dan majalah yang digunakan sebagai penyalur maklumat dan penyebar
berita. Buku Teks: m.s. 34 OMG m.s. 20 DSKP L TP2 ARAS : S [4 markah]

(b) Terangkan faktor kemunculan gerakan nasionalisme di bawah: Buku Teks: m.s. 35 OMG m.s. 12 TP2 ARAS : S
(i) Sistem pendidikan
(ii) Pengaruh luar dan serantau [8 markah]

(c) Pada pendapat anda, apakah langkah yang boleh dilaksanakan untuk menjaga keselamatan negara?
KBAT Mengaplikasi TP6 ARAS : T [8 markah]

2 Pelbagai kesan dapat dilihat dari aspek politik, ekonomi dan sosial akibat daripada perkembangan nasionalisme.

Bab 2.8

(a) Apakah yang mendorong golongan revolusi memberikan perhatian terhadap pendidikan masyarakat
Cina di negara kita? Buku Teks: m.s. 42 TP4 ARAS : S [4 markah]

(b) Perkembangan nasionalisme turut memberikan kesan dari aspek sosial. Bincangkan. Buku Teks: m.s. 43
OMG m.s. 24 DSKP T TP5 ARAS : S [8 markah]

(c) Pada pendapat anda, sejauh manakah semangat nasionalisme ini mempengaruhi kemajuan sesebuah
negara? KBAT Menganalisis TP6 ARAS : T [8 markah]

28

03BAB KONFLIK DUNIA DAN PENDUDUKAN JEPUN DI NEGARA KITA

3.1 Nasionalisme di Negara Kita Sebelum 3.2 Latar Belakang Perang Dunia
Perang Dunia
Buku Teks: m.s. 52 – 53 Buku Teks: m.s. 54 – 57

Kesedaran Awal Nasionalisme Pihak yang terlibat dalam Perang Dunia
Pertama
• British menghalang pengaruh idea gerakan Islam
dari Timur Tengah dengan: (SPM K2 A S1 (a)) Kuasa Tengah Pakatan Bab 03
Jerman dan Bertiga
(a) Memperkenalkan Enakmen Undang-Undang
Islam 1904 Austria-Hungary Britain, Perancis
(b) Menubuhkan Jabatan Siasatan Jenayah dan dan Rusia
Biro Siasatan Politik untuk mengawal
gerakan Islah Islamiah (SPM K2 Disokong oleh
• Penentangan Tok Janggut ialah rentetan kebangkitan A S2 (b)) Serbia, Itali,

masyarakat Islam sedunia terhadap penjajah Barat Kemudian disertai Romania, Portugal
yang bangkit memperjuangkan agama Islam dan hak oleh Bulgaria dan Greece
penduduk tempatan (SPM K1 S1) dan empayar
• Kegagalan penentangan Tok Janggut menyebabkan Uthmaniyah
masyarakat menggunakan akhbar dan majalah untuk
menyebarkan kesedaran kebangsaan (SPM K2 A S1 (b))
• Kewujudan undang-undang yang mengawal
kebebasan bersuara, penerbitan dan berpersatuan
menyebabkan kurangnya kesedaran nasionalisme
dalam akhbar Melayu sebelum Perang Dunia Kedua

Peristiwa Perang Dunia Pertama Buku Teks: m.s. 54 – 55

Austria-Hungary Jerman Britain menyertai Itali menyertai Perancis,
(sokongan Jerman) mengisytiharkan Rusia dan Perancis Britain dan Rusia (Pakatan
mengisytiharkan perang terhadap memerangi Jerman yang
menceroboh Belgium Bertiga)
perang terhadap Rusia 1914 1915
Serbia 1914 Ogos Mac
Ogos
1914 4
Julai 1

28

1914 1914 1914 1917
Julai Ogos Oktober April

30 3 Empayar Amerika Syarikat
Uthmaniyah memihak memihak kepada
Rusia Jerman mengisytiharkan kepada Kuasa Tengah Pakatan Bertiga
memberikan bantuan perang terhadap Perancis yang

ketenteraan untuk menyebelahi Rusia.
mempertahankan Jerman menceroboh Belgium untuk

Serbia menyerang Perancis

3.3 Perang Dunia Kedua Buku Teks: m.s. 58 – 63

Cabaran Liga Bangsa-Bangsa selepas Perang Dunia Pertama Buku Teks: m.s. 59 (SPM K1 S6) (SPM K2 B S1(a))

Krisis Manchuria (1931-1933) Perjanjian Pelucutan Senjata (1932-1934) Krisis Habsyah (1935-1936)

Jepun menakluki Manchuria Jerman keluar daripada Liga Bangsa-Bangsa Itali menyerang Habsyah di Afrika
(wilayah penguasaan China) dan memperbesar angkatan tentera

29

Peristiwa Perang Dunia Kedua di Eropah Buku Teks: m.s. 60

01 Penaklukan Jerman terhadap Eropah Barat 03 Pengeboman Britain
• Melancarkan serangan Blitzkrieg untuk • Jerman melancarkan serangan udara dan laut

menakluki Eropah Barat terhadap Britain
• Menawan Poland, Denmark, Norway, Belanda, • Menyerangdanmemusnahkanpelabuhan,kawasan

Belgium, Luxembourg dan Perancis perindustrian dan pertahanan udara Britain

Poland 1940 1941
Sept Jun
1939
Sept

Bab 03 1940 3,350 3 juta
Jun
04 Serangan Jerman ke atas Rusia 2,270
02 Penyertaan Itali dalam Perang di Eropah • Melancarkan Operasi Barbarossa – serangan
• Itali mengisytiharkan perang terhadap Britain
untuk menawan Rusia secara besar-besaran
dan Perancis • Menyasarkan bandar utama – Leningrad,
• Perancis diserang dari arah selatan oleh tentera
Moscow dan Stalingrad
Itali dan arah utara oleh tentera Jerman

3.4 Perang Dunia Kedua di Asia Pasifik Buku Teks: m.s. 64 – 67
• Dikenali sebagai Perang Pasifik (1941-1945)
• Berlaku di Lautan Pasifik, Tanah Besar Asia dan Kepulauan Asia Tenggara
• Berpunca daripada kemunculan Jepun sebagai kuasa tentera di Asia

3.5 Faktor Kedatangan Jepun ke Negara Kita Buku Teks: m.s. 68 – 69
Serangan Jepun terhadap Negara Kita Buku Teks: m.s. 69

Singgora, Thailand Patani, Thailand Petunjuk
(8 Dis 1941) (8 Dis 1941) Arah kemaraan tentera Jepun
A1 Arah kapal Repulse dan Prince of Wales
Kedudukan tentera British
Jitra B1 Kapal perang Jepun
(12 Dis 1941)
A2 Pantai Kuala Pak Amat & Video
C1 Pantai Sabak, Kota Bahru
Alor Setar
A3 (13 Dis 1941) (8 Dis 1941)

AA1 Ipoh
Pulau Pinang (26 Dis 1941)
(17 Dis 1941)

AB1

Slim River
AB2 (7 Jan 1942)

C3 Kuantan C2 (10 Dis 1941)
(31 Dis 1941)
Kuala Lumpur
Port Swettenham AA2 AB3 (11 Jan 1942)
(10 Jan 1942)
Repulse Prince of
Wales

Muar AB4 Batu Pahat C4 Mersing
(21 Jan (28 Jan 1942)
(16 Jan 1942) 1942)

AA3

Johor Bahru AC1
(31 Jan 1942) AC2 Singapura (15 Feb 1942)

Peta kemaraan tentera Jepun menguasai Tanah Melayu dan Singapura

30

(A1) (B1) 8 Disember 1941: Tentera Jepun mendarat di Thailand, (C1) 8 Disember 1941: Bab 03
Singgora dan Pattani Pendaratan tentera Jepun di Kota Bharu
(C2) 10 Disember 1941:
(A2) 12 Disember 1941: Mara ke Jitra Tentera Jepun menenggelamkan kapal
(A3) 13 Disember 1941: Tiba di Alor Setar dan berpecah kepada dua Repulse dan Prince of Wales yang
diarahkan untuk menyekat kemaraan
pasukan Jepun (SPM K1 S11)
(AA1) 17 Disember 1941: Satu pasukan tiba di Pulau Pinang dan
(C3) 31 Disember 1941:
meneruskan kemaraan melalui pesisiran Seterusnya, mereka menawan Kuantan
pantai barat
(AB1) 26 Disember 1941: Satu pasukan menawan Ipoh dan (C4) 28 Januari 1942:
meneruskan kemaraan melalui bandar Menawan Mersing
utama negeri-negeri pantai barat
(AB2) 7 Januari 1942: Menawan Slim River
(AA2) 10 Januari 1942: Tiba di Port Swettenham dari Pulau Pinang
(AB3) 11 Januari 1942: Menawan Kuala Lumpur
(AB4) 16 Januari 1942: Menawan Muar
(AA3) 21 Januari 1942: Tiba di Batu Pahat
(AC1) 31 Januari 1942: Menawan Johor Bahru
(AC2) 15 Februari 1942: Kejayaan menawan Singapura menandakan
kejatuhan seluruh Tanah Melayu ke tangan
Jepun

3.6 Dasar Pendudukan Jepun di Negara Kita • Serangan tentera Jepun ke atas Sarawak dan
Sabah bermula dengan pendaratan di Miri
Buku Teks: m.s. 70 – 73
• Pendudukan Jepun di Sandakan
Dasar Pentadbiran Buku Teks: m.s. 70 – 71 melengkapkan kempen serangan tentera
• Memperkenalkan Pemerintahan Jepun di Sabah
Tentera Tanah Melayu
• Mengiktiraf kedudukan Raja-raja Labuan Jesselton Sandakan
Melayu (SPM K1 S12) (1 Jan 1942) (9 Jan 1942) (19 Jan 1942)
• Kenaikan pangkat kepada pemimpin
tempatan Tentera Jepun dari Beaufort
Teluk Cam Ranh (5 Jan 1942)
(Vietnam)

Dasar Ekonomi Buku Teks: m.s. 71 Miri
(16 Dis 1941)

• Melaksanakan sistem Sibu
ekonomi kawalan (27 Dis 1941)
• Memperkenalkan Rancangan Kuching
Perindustrian Lima Tahun Wang pokok pisang (24 Dis 1941)

• Mata wang Jepun dicetak menggantikan mata Pergerakan tentera Jepun di Sarawak dan Sabah
wang British

Dasar Sosial Buku Teks: m.s. 72 – 73
• Memperkenalkan sistem persekolahan Jepun
• Menghormati agama Islam dan adat Melayu
• Menggalakkan penduduk menanam bahan makanan sendiri melalui

kempen “Tambah Lebih Banyak Makanan” (SPM K1 S13)
• Memberikan layanan baik kepada kaum tertentu untuk mendapatkan sokongan

31

3.7 Perjuangan Rakyat Menentang Pendudukan Jepun Buku Teks: m.s. 74 – 79

• Rejimen Askar Melayu menjadi benteng pertahanan • Kerjasama Parti Kuomintang dan MPAJA
tanah air ketika pendaratan tentera Jepun menubuhkan Overseas Chinese Anti-Japanese
Army (OCAJA) yang dikenali sebagai Tentera
• Penentangan Malayan People’s Anti-Japanese Bintang Satu
Army (MPAJA) terhadap tentera Jepun disebabkan
layanan kejam tentera Jepun terhadap orang Cina • Force 136 menubuhkan pasukan gerila anti-
Jepun (SPM K1 S18)
• Kerjasama MPAJA dan Force 136 untuk menentang
Jepun. MPAJA mendapat bantuan senjata, ubat- • Kegiatan anti-Jepun turut digerakkan secara
ubatan, kewangan dan latihan ketenteraan daripada individu seperti penentangan Gurchan Singh
tentera British dan Sybil Kathigasu

• Gerakan anti-Jepun seperti Operasi Semut di
Sarawak dan Pemberontakan Jesselton di Sabah

3.8 Perkembangan Gerakan Nasionalisme Tempatan dan Pendudukan Jepun Buku Teks: m.s. 80 – 81

Bab 03 (SPM K1 S19) • Pendekatan Jepun melalui penekanan kebebasan
negara Asia, menentukan kemajuan dan meningkatkan
Perkembangan Perkembangan persaudaraan sejagat selari dengan perjuangan sebahagian
Gerakan Semangat nasionalis di Tanah Melayu seperti KMM

Nasionalisme Antipenjajah • KMM berharap kerjasama dengan Jepun dapat memberikan
Tempatan kemerdekaan kepada Tanah Melayu
(SPM K1 S22)
• Langkah awal tentera Jepun membebaskan ahli KMM
Perjuangan yang dipenjarakan oleh British telah membangkitkan
Menuntut nasionalisme dalam kalangan orang Melayu
Kemerdekaan
dalam Kalangan • Jun 1942, tentera Jepun membubarkan KMM kerana
Orang Melayu tindakan menuntut kemerdekaan

Kesedaran • Pemimpin KMM sedar Jepun tidak akan memberikan
Politik di kemerdekaan kepada Tanah Melayu
Sarawak dan
• Anggota KMM menyertai gerakan bawah tanah menentang
Sabah Jepun tetapi pada masa yang sama bekerjasama dengan
pentadbiran Jepun

• Kegiatan penduduk Sarawak dikawal melalui persatuan
yang ditaja oleh tentera Jepun

• Tindakan tentera Jepun memberikan jawatan dan
kuasa yang lebih tinggi kepada orang Melayu dan Iban
menjadikan penduduk peribumi Sarawak lebih yakin
untuk berkerajaan sendiri

• Selepas pendudukan Jepun, beberapa pertubuhan telah
ditubuhkan di Sabah seperti Parti Kebangsaan Melayu
Labuan (PKML)

3.9 Keadaan Negara Kita Selepas Kekalahan Jepun Buku Teks: m.s. 82 – 85

Kekalahan Tentera Jepun dan Pengakhiran Perang Dunia Kedua Buku Teks: m.s. 82

1945
Ogos
6Bom atom “Little Boy” 81945
Kabinet Jepun memutuskan untuk
digugurkan di bandar Hiroshima Ogos meneruskan peperangan

(SPM K1 S24) 1945 1945
Ogos Ogos
Bom atom “Fat Man” digugurkan
di bandar Nagasaki 9 15

Pengumuman Jepun menyerah
kalah oleh Maharaja Hirohito

32

PRAKTIS DSKP (PENTAKSIRAN BILIK DARJAH)

3.1 Nasionalisme di Negara Kita Sebelum Perang Dunia

SP 10.1.1 Memerihalkan kesedaran nasionalisme di negara kita sebelum Perang Dunia
SP K10.1.6 Menjelaskan kepentingan kesedaran semangat cinta akan negara
KPS Meneroka bukti nasionalisme tempatan sebelum dan selepas Perang Dunia Kedua

A Lengkapkan kronologi kesedaran awal nasionalisme di negara kita. Buku Teks: m.s. 52 TP1

Raja-raja Melayu hukuman penjara Timur Tengah Islah Islamiah


Awal abad ke-20
1 British berusaha membendung pengaruh idea gerakan Islam dari    Timur Tengah   

Bab 03

Enakmen Undang-Undang Islam 1904

2 Diperkenalkan oleh British dengan persetujuan       Raja-raja Melayu      

3 Sesiapa yang mencetak dan menyebarkan tulisan berkaitan dengan agama dan politik Islam tanpa
keizinan sultan, boleh dikenakan         hukuman penjara         

Jabatan Siasatan Jenayah dan Biro Siasatan Politik
4 Merupakan badan penyiasat untuk mengawal gerakan        Islah Islamiah        


B Pada pendapat anda, apakah kepentingan kesedaran semangat cinta akan negara?

K10.1.6 TP6 KBAT Menganalisis Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

jati diri keamanan pemangkin kemajuan
menjaga warisan mempertahankan hak mengelakkan penjajahan

1 Mengukuhkan jati diri bangsa
2 Mengekalkan keamanan dan keharmonian negara
3 Menjadi pemangkin kemajuan dan pembangunan negara
4 Menjaga warisan bangsa dan negara sebagai khazanah terulung
5 Menyedari kepentingan mempertahankan hak dan maruah bangsa
6 Mengelakkan penjajahan dalam bentuk fizikal atau minda oleh kuasa asing

TP 1 Menyatakan pengetahuan secara ringkas tentang konflik dunia  4
TP 6 Menjana idea untuk mengelakkan negara daripada terlibat dalam konflik dunia  6

33

3.2 Latar Belakang Perang Dunia

SP 10.1.2 Menerangkan latar belakang Perang Dunia
SP K10.1.7 Menghubungkaitkan iktibar dengan kesan peperangan
Memahami kronologi Perang Dunia Pertama dan Perang Dunia Kedua
KPS Membuat rasionalisasi menghindar konflik antarabangsa

C Lengkapkan peta dakap berikut dengan maklumat berkaitan faktor tercetusnya Perang Dunia Pertama.
Buku Teks: m.s. 54 TP2

Jerman senjata moden Archduke Ferdinand Revolusi Industri Austria-Hungary

rakyat Austria tanah jajahan ketidakstabilan politik Pakatan Bertiga

Bab 03 1 Persaingan (a) Berlaku berikutan perkembangan Revolusi Industri
Kuasa (b) Bersaing untuk mendapatkan tanah jajahan
Imperialis bagi memperoleh bahan mentah
(c) Persaingan menyebabkan permusuhan seperti Perancis dan

Jerman

Faktor- 2 Pakatan (a) Permusuhan antara kuasa Eropah membawa kepada Pakatan
faktor Ketenteraan Kuasa Tengah dan Pakatan Bertiga
Perang
Dunia (b) Kewujudan pakatan ketenteraan menyebabkan ketidakstabilan
Pertama politik berterusan di Eropah

(c) Negara-negara tersebut bersaing mendapatkan tanah jajahan,
menghasilkan senjata moden dan sedia berperang

3 Krisis (a) Berlaku akibat permusuhan Austria-Hungary dengan Serbia
Rantau (b) Serbia dituduh menghasut rakyat Austria
membebaskan diri daripada Austria-Hungary
Balkan (c) Kemuncaknya adalah pembunuhan Archduke Ferdinand

dan isterinya Sophie oleh seorang pemuda Serbia


D Lengkapkan jadual berikut dengan maklumat berkaitan berakhirnya Perang Dunia Pertama. Buku Teks: m.s. 56

TP4

14 Perkara Woodrow Wilson keamanan Eropah sempadan negara berasaskan bangsa

saiz angkatan tentera Liga Bangsa-Bangsa Pakatan Bertiga

Berakhir Perang Dunia Pertama

1 Persidangan Damai Paris 2 Perjanjian Versailles

(a) Syarat perdamaian bertujuan memastikan (a) Ditandatangani antara Pakatan Bertiga
Jerman tidak lagi menjadi ancaman kepada dengan Jerman pada 28 Jun 1919
keamanan Eropah 
(b) Jerman dikehendaki bertanggungjawab terhadap
kemusnahan akibat perang, membayar pampasan,
(b) Deklarasi   14 Perkara Woodrow Wilson mengehadkan saiz angkatan tentera  
menjadi asas perdamaian serta menyerahkan wilayah dan tanah jajahan
kepada Pakatan Bertiga
(c) Menggariskan dua prinsip utama deklarasi,
iaitu penentuan nasib negara oleh rakyat dan
sempadan negara berasaskan bangsa (c) Penubuhan Liga Bangsa-Bangsa untuk
keamanan dan kerjasama antarabangsa

TP 2 Menjelaskan pengetahuan tentang konflik dunia berserta contoh  9
TP 4 Mencerakinkan maklumat tentang konflik dunia secara sistematik  6

34

E Gariskan jawapan yang BETUL berkaitan kesan Perang Dunia Pertama. Buku Teks: m.s. 57 TP4

1 Keruntuhan Pemerintahan Beraja
(a) Tamatnya sistem pemerintahan beraja di Jerman, Austria-Hungary, Rusia dan empayar [ Serbia :
Uthmaniyah ]
(b) Kerajaan Republik [ Jerman : Perancis ] diasaskan apabila Kaiser Wilhen II terpaksa turun takhta
(c) Dinasti Hubsburg berakhir apabila timbul [ pemberontakan : peperangan ] di wilayah yang dikuasainya
(d) Pemerintahan beraja Tsar Nicholas II tumbang dan kerajaan komunis pimpinan [ Archduke Ferdinan :
Vladimir Lenin ] terbentuk di Rusia
(e) Khalifah empayar Uthmaniyah, iaitu Sultan Mehmed VI digulingkan dan kerajaan [ Turki : Serbia ]
bercorak republik diketuai oleh Kemal Ataturk ditubuhkan

2 Kemunculan Negara Baharu Negara baharu Bab 03
Empayar
Austria  Hungary  Bosnia  Czechoslovakia
(a) Keruntuhan empayar Austria-Hungary   Caporetto  Yugoslavia

(b) Perpecahan empayar Rusia Poland  Estonia  Memel  Latvia
Lithuania  Prussia
(c) Perpecahan empayar Uthmaniyah
Lebanon  Syria  Istanbul
Iran  Iraq

3 Kesan terhadap Negara Kita

(a) [ Raja-raja Melayu : Pembesar Melayu ] diminta menandatangani perisytiharan perang menyokong
British

(b) [ Pesuruhjaya Tinggi British : Gabenor British ] berkuasa meletakkan negeri Melayu di bawah undang-
undang tentera

(c) Kemakmuran ekonomi negeri Melayu dimanipulasi oleh British untuk membiayai operasi dalam
[ Perang Dunia Pertama : Perang Dunia Kedua ]

F Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, apakah iktibar yang boleh diambil daripada kesan peperangan?

K10.1.7 TP6 KBAT Menilai Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

penderitaan kepada umat manusia   banyak nyawa yang terkorban   kemusnahan alam semula jadi
sistem perhubungan dan jalan raya   rakyat kehilangan ahli keluarga

(F) Antara iktibar yang boleh diambil daripada kesan peperangan ialah peperangan hanya membawa
penderitaan kepada umat manusia. (H) Hal ini dikatakan demikian kerana semasa berlakunya peperangan
banyak nyawa yang terkorban, berlaku kerosakan infrastruktur serta kemusnahan alam semula jadi. (C)
Misalnya, berlaku kemusnahan tempat tinggal, kemusnahan sistem perhubungan dan jalan raya, terputus
komunikasi serta ramai rakyat kehilangan ahli keluarga. (I) Oleh itu, peperangan harus dielakkan daripada
berlaku.

TP 4 Mencerakinkan maklumat tentang konflik dunia secara sistematik  19
TP 6 Menjana idea untuk mengelakkan negara daripada terlibat dalam konflik dunia  5

35

3.3 Perang Dunia Kedua

SP 10.1.3 Menghuraikan perkembangan Perang Dunia Kedua
SP K10.1.8 Menghuraikan peranan rakyat dalam mempertahankan kedaulatan negara
Memahami kronologi Perang Dunia Pertama dan Perang Dunia Kedua
KPS Membuat rasionalisasi menghindari konflik antarabangsa

G Lengkapkan peta dakap berikut dengan maklumat berkaitan faktor Perang Dunia Kedua di Eropah.
Buku Teks: m.s. 58 – 59 TP3

Habsyah Adolf Hitler angkatan tentera tanah jajahan Benito Mussolini krisis pencerobohan
kepentingan negara pelucutan senjata kemelesetan ekonomi tidak adil Perjanjian Versailles

Bab 03 (a) Gerakan fasisme di bawah pimpinan Benito
Mussolini berjaya menguasai kerajaan Itali pada
Faktor 1 Kemunculan tahun 1922
Pencetus Ideologi Baharu
Perang Dunia (b) Fasisme mengutamakan kepentingan negara
2 Ketidakpuasan melebihi kepentingan individu dan percaya
Kedua Hati terhadap
nasionalisme melampau meningkatkan imej negara
Perjanjian (c) Itali meluaskan tanah jajahan dengan menguasai
Versailles
Habsyah    (Ethiopia) dan Albania bagi
3 Kegagalan Liga memulihkan imejnya
Bangsa-Bangsa (d) Gerakan nazisme di bawah pimpinan Adolf
Hitler berjaya membentuk kerajaan di Jerman
pada tahun 1933

(e) Hitler berusaha memulihkan nasionalisme Jerman
dengan mengetepikan   Perjanjian Versailles 

(f) Hitler membina   angkatan tentera     dan
menduduki Rhineland yang hilang melalui Perjanjian
Versailles

(a) Jerman menganggap Perjanjian Versailles tidak
adil dan menjejaskan kedaulatan negaranya

(b) Jerman mengalami kemelesetan ekonomi dan
inflasi yang teruk kerana kehilangan tanah jajahan
dan bayaran pampasan perang yang tinggi

(c) Itali juga tidak berpuas hati kerana tidak diberikan
  tanah jajahan    baharu seperti Perancis
dan Poland

(a) Liga Bangsa-Bangsa gagal menguatkuasakan
perjanjian pelucutan senjata   

(b) Liga Bangsa-Bangsa tidak berjaya menangani
krisis pencerobohan    yang berlaku selepas
Perang Dunia Pertama

TP 3 Membuat kronologi tentang konflik dunia  11

36

H Sebagai seorang warganegara, huraikan peranan anda dalam mempertahankan kedaulatan negara.

K10.1.8 TP6 KBAT Mengaplikasi Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

bersatu padu   cinta terhadap negara   jati diri   sedia berkorban

1 Bersatu padu dan hidup dalam keadaan harmoni
2 Menanam rasa cinta yang mendalam terhadap negara
3 Memupuk sikap dan nilai jati diri yang unggul
4 Sedia berkorban demi kedaulatan negara

I Lengkapkan jadual berikut dengan maklumat berkaitan Perang Dunia Kedua di Eropah. Buku Teks: m.s. 60 TP3

Perancis   kawasan perindustrian   Blitzkrieg   Operasi Barbarossa

Hitler   Poland   tentera Jerman   udara dan laut   Stalingrad

Peristiwa Perang Dunia Kedua di Eropah

1 Penaklukan (a) Jerman mmeelannacwaraknan se raPnoglaannd  B lit,zkDrieengm a rk,unNtuokrwmaeyn, aBkelulakni dEaro, pBaehlgBiaurmat, Bab 03
Jerman terhadap (b) Jerman
Eropah Barat Luxembourg dan Perancis

2 Pengeboman (a) Jerman melancarkan serangan   udara dpaenlalbauuht an , ktaewrhaasdanappBerriitnaidnustrian
Britain (b) Jerman menyerang dan memusnahkan
dan pertahanan udara Britain menyebabkan ekonomi Britain terjejas

3 Penyertaan Itali (a) Itali mengisytiharkan perang terhadap Britain dan  Perancis  pada Jun 1940
dalam Perang di (b) Perancis diserang dari arah selatan oleh tentera Itali dan arah utara
Eropah
oleh   tentera Jerman  

(a) Jerman melancarkan   Operasi Barbarossa  , iaitu serangan untuk
m e n a wHiatnleRr u s i a secara besar-besaran
4 Serangan Jerman (b) ingin menguasai Rusia
ke atas Rusia
(c) Odapner as i Stetarlsienbguratd me nyasarkan bandar utama, iaitu Leningrad, Moscow

J Perang Dunia Kedua di Eropah tamat dengan kemenangan Kuasa Bersekutu.
Tandakan (✓) pada pernyataan yang BETUL tentang faktor berakhirnya Perang Dunia Kedua dan () pada yang

sebaliknya. Buku Teks: m.s. 62 – 63 TP3

Faktor Berakhirnya Perang Dunia Kedua BETUL SALAH
1 Kerjasama antara pemimpin-pemimpin Kuasa Bersekutu dalam ✓ 

membuat keputusan politik dan ketenteraan ✓ 
✓
2 Tentera Bersekutu akur dengan kuasa autonomi Amerika Syarikat
dalam membuat keputusan ketenteraan ✓

3 Keberkesanan strategi serangan Kuasa Bersekutu terutama dalam
operasi pendaratan tentera di Normandy, Perancis

4 Operasi menawan Rusia gagal disebabkan kesilapan Kuasa Paksi
membuat keputusan politik dan ketenteraan

5 Jeneral Jerman, Friedrich Von Paulus diugut supaya menyerah kalah
pada peringkat awal peperangan

6 Kejayaan operasi “D-Day” membolehkan tentera Bersekutu memasuki
Jerman dari barat dan Rusia menyerang dari bahagian timur

TP 3 Membuat kronologi tentang konflik dunia  15
TP 6 Menjana idea untuk mengelakkan negara daripada terlibat dalam konflik dunia 3 4

37

3.4 Perang Dunia Kedua di Asia Pasifik

SP 10.1.4 Menghuraikan perkembangan Perang Dunia Kedua di Asia Pasifik
SP K10.1.5 Menerangkan kepentingan keamanan dunia kepada negara kita
Memahami kronologi Perang Dunia Pertama dan Perang Dunia Kedua
KPS Membuat rasionalisasi menghindari konflik antarabangsa

K Lengkapkan peta dakap berikut dengan maklumat berkaitan peluasan kuasa Jepun. Buku Teks: m.s. 64 – 65 TP4

imperialisme Barat Asia Tenggara Pakatan Tiga Negara penaklukan kawasan

pembuatan kapal terbang kawasan pasaran Manchuria membekukan harta

Bab 03 1 Dasar (a) Jepun memerlukan wilayah yang mampu membekalkan
Peluasan bahan mentah dan menjadi   kawasan pasaran
Peluasan Kuasa untuk keperluan perindustriannya
Kuasa Jepun Jepun
(b) Golongan tentera berpendapat bahawa masalah ekonomi
2 Sekatan dapat diselesaikan melalui   penaklukan kawasan
Ekonomi yang kaya dengan bahan mentah dan boleh menjadi
terhadap kawasan pasaran
Jepun
(c) Matlamat Jepun melalui orde baharu Asia adalah untuk
3 Rancangan mengembangkan kuasa, mewujudkan kebebasan ekonomi
Penaklukan serta menentang    imperialisme Barat   
Wilayah di
(a) Tindakan Jepun menguasai Korea, Manchuria dan
Selatan China membuatkan Amerika Syarikat, British dan Belanda
mengenakan sekatan ekonomi bagi menghalang Jepun
mendapatkan bahan mentah

(b) Sekatan ekonomi yang dikenakan ialah menghentikan
perdagangan serta membekukan harta    milik
Jepun di wilayah yang dikuasai oleh Amerika Syarikat,
British dan Belanda

(a) Sebagai jalan keluar daripada sekatan ekonomi, Jepun
mahu menguasai wilayah di selatan merangkumi   Asia
Tenggara   yang kaya dengan bahan mentah

(b) Pada tahun 1940, Jepun menandatangani perjanjian
  Pakatan Tiga Negara   dengan Jerman dan Itali
yang menjadikan Jepun terikat dengan Kuasa Paksi

(c) Pakatan dalam Kuasa Paksi membolehkan Jerman
menghantar pakarnya ke Jepun untuk mengkaji serangan
terhadap wilayah selatan dan membantu perkembangan
industri   pembuatan kapal terbang   Jepun

TP 4 Mencerakinkan maklumat tentang konflik dunia secara sistematik  8

38

L Peperangan menyebabkan kematian, kesengsaraan, kelaparan, ketakutan, kezaliman dan kemiskinan.
Berdasarkan pernyataan tersebut, terangkan kepentingan keamanan dunia kepada negara kita.

K10.1.5 TP5 KBAT Menilai Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

kesengsaraan menimpa rakyat kedaulatan gembira dan tenteram

hubungan diplomatik memajukan ekonomi hubungan ekonomi

(F1) Antara kepentingan keamanan dunia kepada negara kita adalah bagi membolehkan kita   memajukan
ekonomi  . (H1) Hal ini penting kerana keamanan menjamin semua bentuk   hubungan
ekonomi   dengan negara luar dapat berjalan dengan lancar. (F2) Selain itu, keamanan penting bagi
mengelakkan sebarang   kesengsaraan menimpa rakyat  . (H2) Hal ini berkait rapat dengan
peluang manusia untuk hidup dengan   gembira dan tenteram  . (F3) Tidak dapat dinafikan juga
bahawa keamanan membolehkan kita menjalinkan   hubungan diplomatik   dengan negara lain. (H3)
Hubungan ini penting bagi mengekalkan   kedaulatan  , ketenteraman dan kemajuan dalam negara.

TP 5 Menilai peristiwa yang berkaitan dengan konflik dunia terhadap negara kita  6 Bab 03

3.5 Faktor Kedatangan Jepun ke Negara Kita

SP 10.2.1 Menjelaskan faktor kedatangan Jepun di negara kita
SP K10.2.6 Menerangkan kepentingan kebijaksanaan dalam merancang strategi
Memahami kronologi Perang Dunia Pertama dan Perang Dunia Kedua
KPS Membuat rasionalisasi menghindari konflik antarabangsa

M Lengkapkan ruang kosong berikut dengan maklumat berkaitan faktor kedatangan Jepun di negara kita.
Buku Teks: m.s. 68 TP1

tentera laut British   keperluan perindustrian   Lingkungan Sekemakmuran Asia Timur Raya

sumber minyak   Pulau Jawa   telaga minyak   bijih timah

Faktor Kedatangan Huraian
Jepun

(a) Jepun mahu mengeksploitasi kekayaan bahan mentah untuk    keperluan
perindustrian   

1 Eksploitasi (b) Keistimewaan Tanah Melayu yang menjadi pengeluar utama    bijih timah
Sumber Bahan dan getah, selain menghasilkan emas, bijih besi, arang batu dan bauksit
Mentah
(c) Jepun mensasarkan Sarawak untuk mendapatkan    sumber minyak   
(d) Jepun mahu menjayakan pembentukan kawasan   Lingkungan Sekemakmuran

Asia Timur Raya    untuk mengukuhkan ekonomi Jepun

2 Kepentingan (a) Singapura terletak di hujung Semenanjung Tanah Melayu yang merupakan
Strategik pangkalan    tentera laut British   
Ketenteraan
(b) Penguasaan pangkalan tentera tersebut penting untuk membuka laluan
penguasaan Jepun terhadap    telaga minyak     di Sumatera

(c) Penguasaan Pulau Borneo pula akan memudahkan operasi penaklukan
terhadap    Pulau Jawa   .

TP 1 Menyatakan pengetahuan secara ringkas perjuangan rakyat semasa pendudukan Jepun  7

39

N Serangan tentera Jepun di Tanah Melayu bermula pada 8 Disember 1941 dan berakhir pada 15 Februari 1942
di Singapura dengan keseluruhan Tanah Melayu jatuh ke tangan tentera Jepun.
Berdasarkan pernyataan tersebut, jelaskan kepentingan kebijaksanaan dalam merancang strategi.

K10.2.6 TP6 KBAT Mengaplikasi Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

serangan kilat berjalan dengan lancar menduduki Tanah Melayu

mengeksploitasi sumber bahan mentah menjayakan sesuatu matlamat kejayaan sesuatu misi



(F) Antara kepentingan kebijaksanaan dalam merancang strategi adalah untuk memastikan segala

perancangan yang diatur dapat    berjalan dengan lancar   . (H1) Hal ini kerana strategi yang

teratur ialah kunci kepada    kejayaan sesuatu misi   . (C1) Misalnya, Jepun menggunakan strategi

   serangan kilat   , iaitu gerakan menyerang dengan kombinasi angkatan tentera darat, udara dan

laut untuk menguasai Tanah Melayu. (H2) Kepintaran strategi ini membolehkan Jepun    menduduki

Bab 03 Tanah Melayu    dalam masa beberapa bulan sahaja. (H3) Jepun berjaya mencapai matlamat mereka

untuk menguasai wilayah di Asia Tenggara bagi    mengeksploitasi sumber bahan mentah   . (I) Oleh

itu, kita mestilah bijak merancang strategi untuk    menjayakan sesuatu matlamat   .

O Pada pendapat anda, apakah langkah terbaik yang boleh diambil bagi mengekalkan kedaulatan negara? TP6
KBAT Menganalisis

pertumpahan darah mengadakan rundingan

sebarang rasa tidak puas hati mengamalkan sikap toleransi

(F) Pada pendapat saya, langkah terbaik bagi mengekalkan kedaulatan negara adalah dengan
  mengamalkan sikap toleransi   dengan semua pihak. (H) Hal ini penting bagi mengelakkan
sebarang rasa tidak puas hati   dalam kalangan pihak yang berhubung dengan kita.
(C) Misalnya,   mengadakan rundingan bagi menyelesaikan sebarang masalah yang timbul.
(I) Justeru, masalah yang dihadapi dapat diselesaikan dengan baik tanpa melibatkan     pertumpahan
darah   serta dapat mengelakkan perasaan tidak puas hati mana-mana pihak.

TP 6 Menjana idea tentang kesan perjuangan rakyat semasa pendudukan Jepun untuk mengekalkan kedaulatan   10
negara daripada ancaman luar

40

3.6 Dasar Pendudukan Jepun di Negara Kita

SP 10.2.2 Menerangkan dasar pendudukan Jepun di negara kita
SP K10.2.7 Menjelaskan kepentingan sikap kreatif dalam kehidupan
SP K10.2.9 Mentafsir kepentingan ketahanan fizikal dan mental dalam menghadapi cabaran hidup
KPS Membuat imaginasi kesengsaraan rakyat akibat dasar pendudukan Jepun

P Lengkapkan jadual berikut dengan maklumat berkaitan dasar pentadbiran tentera Jepun di negara kita.
Buku Teks: m.s. 70 – 71 TP2

Tanah Melayu ke-25 sistem politik pencen Thailand
kenaikan pangkat ke-29 Koa Kunrenjo
Kita Boruneo Gabenor Jepun

Kawasan Pertahanan Khas hal ehwal agama Islam Pemerintahan Tentera Tanah Melayu

Dasar Pentadbiran Tentera Jepun Bab 03

1 Pentadbiran (a) Jepun memperkenalkan   Pemerintahan Tentera Tanah Melayu    
Tentera Jepun (b) Pada peringkat awal, Tanah Melayu digabungkan dengan Sumatera untuk

2 Dasar terhadap membentuk Kawasan Pertahanan Khas di bawah pentadbiran pasukan
Raja-raja tentera Jepun ke-25 di Singapura
Melayu (c) Pada April 1944, Tanah Melayu dan Sumatera ditadbir secara berasingan kerana
terdapat perbezaan sistem politik dan ekonomi yang ketara
(d) Sumatera diletakkan di bawah pentadbiran tentera Jepun ke-25   yang
berpusat di Bukit Tinggi, Sumatera
(e) Tanah Melayu ditadbir oleh pasukan tentera Jepun ke-29   yang berpusat
di Taiping, Perak
(f) Singapura yang dikenali sebagai Syonan-to (Pulau Cahaya Selatan) diasingkan
pentadbirannya dari Tanah Melayu    yang dikenali sebagai Malai
Baru (Melayu Baru)
(g) Negeri Kedah, Perlis, Kelantan dan Terengganu dipindahkan di bawah pentadbiran
kerajaan Thailand   
(h) Sarawak, Sabah dan Brunei digabungkan menjadi Kita Boruneo dan
diletakkan di bawah pasukan tentera Jepun ke-37 yang berpusat di Kuching

(a) Mengiktiraf kedudukan Raja-raja Melayu sebagai ketua dalam hal ehwal agama
Islam dan adat Melayu

(b) Bayaran pencen diberikan seperti sebelum perang
(c) Kedudukan sultan di negeri masing-masing diletakkan di bawah pengawasan

Gabenor Jepun  

3 Dasar terhadap (a) Memberikan peluang    kenaikan pangkat   kepada pemimpin tempatan
Kepimpinan yang berpendidikan dan berpengalaman
Tempatan
(b) Menubuhkan Institut Latihan Pemimpin-pemimpin Muda atau Koa
Kunrenjo untuk menanam semangat memperjuangkan cita-cita politik
Jepun dalam kalangan penduduk tempatan

TP 2 Menjelaskan pengetahuan tentang perjuangan rakyat semasa pendudukan Jepun ke negara kita berserta   13
contoh

41