BAB 6 ASID BES GARAM KSSM

Asid, Bes dan
Garam

6.1 Peranan Air dalam Menunjukkan
Keasidan dan Kealkanian

• Apabila asid dilarutkan • Berdasarkan teori
ke dalam air, atom Arrhenius, definisi asid:
hidrogen di dalam
molekul asid Bahan kimia yang
dibebaskan sebagai ion mengion di dalam
hidrogen, H+ air untuk
menghasilkan ion
hidrogen, H+

6.1 Peranan Air dalam Menunjukkan Keasidan dan Kealkalian
Mendefinikan asid dan alkali

• Apabila gas hidrogen Asid nitrik
klorida, HCl dilarutkan HNO3 → H+ + NO3-
di dalam air, molekul
HCl mengion di dalam
air menghasilkan ion
hidrogen, H+ dan ion
klorida, Cl-

HCl → H+ + Cl-

6.1 Peranan Air dalam Menunjukkan Keasidan dan Kealkalian
Mendefinikan asid dan alkali

• Ion hydrogen, H+ yang terhasil akan berpadu
dengan molekul air, H2O membentuk ion
hidroksonium, H3O+

6.1 Peranan Air dalam Menunjukkan Keasidan dan Kealkalian
Mendefinikan asid dan alkali

Kebesan Asid

Bilangan ion hidrogen,
H+ yang boleh
dihasilkan oleh satu
molekul asid yang
mengion di dalam air

6.1 Peranan Air dalam Menunjukkan Keasidan dan Kealkalian
Menyatakan maksud kebesan asid

Bahan yang bertindak balas Bes
dengan asid menghasilkan
garam dan air sahaja. Kebanyakan bes
tidak larut dalam
Contoh bes:
• Oksida logam; ZnO, CuO, air

CaO, MgO
• Logam hidroksida; zink

hidroksida, Zn(OH)2

6.1 Peranan Air dalam Menunjukkan Keasidan dan Kealkalian
Mendefinikan asid dan alkali

Bahan kimia yang ALKALI
mengion di dalam air
menghasilkan ion Bes yang larut
hidroksida, OH- di dalam air

Persamaan pengionan:

H2O

MOH → Mn+ + OH-

6.1 Peranan Air dalam Menunjukkan Keasidan dan Kealkalian
Mendefinikan asid dan alkali

• Apabila pelet natrium NaOH → Na+ + OH-
hidroksida, NaOH larutkan
dalam air, ion natrium, Na+
dan ion hidroksida, OH-
yang bergerak bebas
terhasil

6.1 Peranan Air dalam Menunjukkan Keasidan dan Kealkalian
Mendefinikan asid dan alkali

Apakah yang berlaku
apabila gas ammonia
dilarutkan di dalam

air?

6.1 Peranan Air dalam Menunjukkan Keasidan dan Kealkalian
Mendefinikan asid dan alkali

Kegunaan Asid, Bes dan Alkali

6.1 Peranan Air dalam Menunjukkan Keasidan dan Kealkalian
Mendefinikan asid dan alkali

Peranan Air dalam Menunjukkan Keasidan dan Kealkalian

6.1 Peranan Air dalam Menunjukkan Keasidan dan Kealkalian
Mengeksperimen untuk mengkaji peranan air dalam menunjukkan sifat asid dan alkali

6.1 Peranan Air dalam Menunjukkan Keasidan dan Kealkalian
Mengeksperimen untuk mengkaji peranan air dalam menunjukkan sifat asid dan alkali

• Asid hanya menunjukkan sifat • Alkali hanya menunjukkan sifat
keasidannya dengan kehadiran air. kealkaliannya dengan kehadiran air.

• Asid akan mengion di dalam air • Alkali akan mengion di dalam air
menghasilkan ion hidrogen, H+. menghasilkan ion hidroksida, OH-.

• Kertas litmus biru lembap berubah • Kertas litmus merah lembap berubah
kepada merah. kepada biru.

• Tanpa air, ion hidrogen, H+ tidak • Tanpa air, ion hidroksida, OH- tidak
hadir. Asid tidak dapat menunjukkan hadir. Alkali tidak dapat menunjukkan
sifat keasidannya. sifat kealkaliannya.

Asid Alkali

6.1 Peranan Air dalam Menunjukkan Keasidan dan Kealkalian
Mengeksperimen untuk mengkaji peranan air dalam menunjukkan sifat asid dan alkali

Tanpa kehadiran air (keadaan Di dalam air;

kering) atau di dalam pelarut ➢ Asid/alkali mengion di
dalam air menghasilkan ion
organik; hidrogen, H+ / ion
➢ Ion-ion di dalam asid/alkali hidroksida yang bergerak
bebas.
tertarik oleh daya ikatan
➢ Kehadiran ion hidrogen/ion
elektrostatik yang kuat. hidroksida menunjukkan
➢ Ia tidak mengion sifat keasidan/kealkalian.

membentuk ion

hidrogen/hidroksida ion
➢ Kekal sebagai molekul, tiada

ion bergerak bebas.

6.1 Peranan Air dalam Menunjukkan Keasidan dan Kealkalian
Mengeksperimen untuk mengkaji peranan air dalam menunjukkan sifat asid dan alkali



6.2 Nilai pH

Nilai pH asid dan alkali

• Berdasarkan nilai pH
yang disebut oleh
Zahir, ikan badut
yang dipelihara
sesuai hidup di
dalam air berasid
atau beralkali?

• Mengapa?

6.2 Nilai pH
Menyatakan maksud pH dan kegunaannya

Skala pH

• Julat pH daripada 0 hingga 14
• Digunakan untuk menunjukkan keasidan dan

kealkalian sesuatu larutan akueus
• Asid: nilai pH kurang daripada 7
• Alkali: nilai pH lebih daripada 7
• Nilai pH boleh ditentukan menggunakan

penunjuk semesta, meter pH atau kertas pH.

6.2 Nilai pH
Menyatakan maksud pH dan kegunaannya

Apakah “pH”?

pH merupakan suatu

pengukuran logaritma ke

atas kepekatan ion • Log ialah logaritma asas 10
hidrogen yang
• [H+] ialah kepekatan ion
terkandung di dalam hidrogen dalam unit mol dm-3
suatu larutan akueus

6.2 Nilai pH
Menghitung nilai pH asid dan alkali

Apakah “pH”?

6.2 Nilai pH
Menghitung nilai pH asid dan alkali

Apakah “pOH”?

pOH merupakan suatu
pengukuran logaritma ke • Log ialah logaritma asas 10
atas kepekatan ion • [OH-] ialah kepekatan ion
hidroksida dalam unit mol dm-3
hidroksida yang

terkandung di dalam atau

suatu larutan akueus

6.2 Nilai pH
Menghitung nilai pH asid dan alkali

Apakah “pOH”?

6.2 Nilai pH
Menghitung nilai pH asid dan alkali

Apakah “pOH”?

6.2 Nilai pH
Menghitung nilai pH asid dan alkali

Hubungan kepekatan ion H+ dan ion OH- dengan nilai pH

• Nilai pH boleh dihitung berdasarkan
kepekatan ion hidrogen, H+ dalam asid, atau
kepekatan ion hidroksida, OH- dalam alkali

• Skala pH dapat membandingkan kepekatan
ion hidrogen, H+ atau ion hidroksida, OH- di
dalam sesuatu larutan akueus.

6.2 Nilai pH
Mengeksperimen untuk mengkaji hubungan nilai pH dengan kepekatan ion H+ dan ion OH-

Nilai pH adalah ukuran kepekatan ion hidrogen, H+ dan ion
hidroksida, OH-

❑ Semakin rendah nilai pH, semakin tinggi kepekatan ion
hidrogen, H+, semakin tinggi keasidan.

❑ Semakin tinggi nilai pH, semakin tinggi kepekatan ion
hidroksida, OH-, semakin tinggi kealkalian.

Kepekatan ion H+ meningkat
Kepekatan ion OH- meningkat
6.2 Nilai pH
Mengeksperimen untuk mengkaji hubungan nilai pH dengan kepekatan ion H+ dan ion OH-

6.2 Nilai pH
Mengeksperimen untuk mengkaji hubungan nilai pH dengan kepekatan ion H+ dan ion OH-

6.2 Nilai pH
Mengeksperimen untuk mengkaji hubungan nilai pH dengan kepekatan ion H+ dan ion OH-

6.2 Nilai pH
Mengeksperimen untuk mengkaji hubungan nilai pH dengan kepekatan ion H+ dan ion OH-

6.2 Nilai pH
Mengeksperimen untuk mengkaji hubungan nilai pH dengan kepekatan ion H+ dan ion OH-



6.3 Kekuatan Asid dan Alkali

Asid Kuat dan Asid Lemah

Asid Kuat • Asid hidroklorik, HCl ialah
asid kuat
• Asid yang mengion lengkap
di dalam air untuk • Semua molekul hidrogen
menghasilkan kepekatan klorida yang larut dalam air
ion hidrogen yang tinggi mengion lengkap kepada
ion hidrogen dan ion klorida

6.3 Kekuatan asid dan alkali
Mendefini asid kuat, asid lemah, alkali kuat dan alkali lemah

Asid Kuat dan Asid Lemah

Asid Lemah • Asid etanoik, CH3COOH
ialah asid lemah
• Asid yang mengion separa
di dalam air untuk • Molekul asid etanoik
menghasilkan kepekatan mengion separa kepada ion
ion hidrogen yang rendah hidrogen dan ion etanoat
CH3COO-

• Molekul asid etanoik masih
wujud.

6.3 Kekuatan asid dan alkali
Mendefini asid kuat, asid lemah, alkali kuat dan alkali lemah

Asid Kuat dan Asid Lemah

Asid Kuat Asid Lemah

6.3 Kekuatan asid dan alkali
Mendefini asid kuat, asid lemah, alkali kuat dan alkali lemah

Alkali Kuat dan Alkali Lemah

Alkali Kuat • Natrium hidroksida, NaOH
ialah alkali kuat
• Alkali yang mengion
lengkap di dalam air untuk • Semua natrium hidroksida
menghasilkan kepekatan yang larut dalam air
ion hidroksida yang tinggi mengion lengkap kepada
ion natrium dan ion
hidroksida

6.3 Kekuatan asid dan alkali
Mendefini asid kuat, asid lemah, alkali kuat dan alkali lemah

Alkali Kuat dan Alkali Lemah

Alkali Lemah • Larutan ammonia, NH3 ialah
alkali lemah
• Alkali yang mengion separa
di dalam air untuk • Molekul ammonia mengion
menghasilkan kepekatan separa kepada ion
ion hidroksida yang rendah hidroksida dan ion
ammonium, NH4+

• Molekul ammonia masih
wujud.

6.3 Kekuatan asid dan alkali
Mendefini asid kuat, asid lemah, alkali kuat dan alkali lemah

Darjah Penceraian Asid dan Alkali

6.3 Kekuatan asid dan alkali
Menerangkan kekuatan asid dan alkali berdasarkan darjah penceraian di dalam air

Darjah Penceraian Asid dan Alkali

Asid Kuat Asid Lemah

• Mengion lengkap di dalam • Mengion separa di dalam
air. air.

• Menghasilkan kepekatan • Menghasilkan kepekatan
ion hidrogen yang tinggi ion hidrogen yang rendah

• Darjah penceraian tinggi • Darjah penceraian rendah
• Nilai pH rendah • Nilai pH tinggi

6.3 Kekuatan asid dan alkali
Menerangkan kekuatan asid dan alkali berdasarkan darjah penceraian di dalam air

Darjah Penceraian Asid dan Alkali

Alkali Kuat Alkali Lemah

• Mengion lengkap di dalam • Mengion separa di dalam
air. air.

• Menghasilkan kepekatan • Menghasilkan kepekatan
ion hidroksida yang tinggi ion hidroksida yang rendah

• Darjah penceraian tinggi • Darjah penceraian rendah
• Nilai pH tinggi • Nilai pH rendah

6.3 Kekuatan asid dan alkali
Menerangkan kekuatan asid dan alkali berdasarkan darjah penceraian di dalam air



6.4 Sifat-sifat Kimia
Asid dan Alkali

Sifat Kimia Asid

Tindak balas Tindak balas Tindak balas
asid dengan asid dengan asid dengan
logam reaktif karbonat
bes
logam

6.4 Sifat-sifat kimia asid dan alkali
Merumuskan sifat kimia asid dengan menjalankan eksperimen tindak balas

Sifat Kimia Asid

6.4 Sifat-sifat kimia asid dan alkali
Merumuskan sifat kimia asid dengan menjalankan eksperimen tindak balas







Tindak balas asid dengan bes

• Menghasilkan garam dan Latihan:
air.
a) Kalium oksida + asid
• Persamaan kimia: hidroklorik

MO / MOH + HX → MX + H2O b) Natrium hidroksida + asid
nitrik

c) Barium hidroksida + asid
hidroklorik

d) Zink oksida + asid sulfurik

6.4 Sifat-sifat kimia asid dan alkali
Merumuskan sifat kimia asid dengan menjalankan eksperimen tindak balas

Tindak balas asid dengan logam reaktif

• Menghasilkan garam dan Latihan:
gas hidrogen. a) Zink + asid hidroklorik
b) Magnesium + asid nitrik
• Logam, M lebih c) kalsium + asid hidroklorik
elektropositif (berada di d) Zink + asid sulfurik
atas) daripada hydrogen
dalam Siri Elektrokimia.

• Persamaan kimia:

M + HX → MX + H2

6.4 Sifat-sifat kimia asid dan alkali
Merumuskan sifat kimia asid dengan menjalankan eksperimen tindak balas

Tindak balas asid dengan karbonat logam

• Menghasilkan garam, air Latihan:
dan gas karbon dioksida.
a) Kuprum(II) karbonat + asid
• Persamaan kimia: hidroklorik

MCO3 + HX → MX + H2O + CO2 b) Magnesium karbonat +
asid nitrik

c) Ferum(II) karbonat + asid
nitrik

d) Zink karbonat + asid
sulfurik

6.4 Sifat-sifat kimia asid dan alkali
Merumuskan sifat kimia asid dengan menjalankan eksperimen tindak balas