BAB 4 JADUAL BERKALA UNSUR

BAB 4

Jadual Berkala Unsur

4.1 Perkembangan Jadual Berkala

Sejarah Perkembangan Jadual Berkala Unsur





Prinsip Asas Penyusunan Unsur dalam Jadual
Berkala Unsur

• Disusun mengikut tertib nombor proton yang
menaik (from 1 → 118)

• Unsur yang mempunyai sifat kimia yang
serupa diletakkan dalam lajur menegak yang
sama.

Unsur baru dimasukkan ke dalam Kala 7





Dobereiner Newlands

• Menyusun tiga unsur yang mempunyai • Menyusun unsur mengikut

purata jisim yang sama dan pertambahan jisim atom.

menamakan unsur-unsur ini sebagai • Menyusun tujuh unsur dalam satu

Triad. baris kerana beliau mendapati sifat

kimia dan sifat fizik unsur yang

pertama berulang pada setiap unsur

Kelapan

• Hukum Oktaf

PERSAMAAN

Menghubungkan jisim atom dengan sifat kimia

4.2 Susunan Unsur dalam Jadual
Berkala Unsur Moden

Jadual Berkala Unsur → satu bentuk pengelasan
unsur secara sistematik mengikut tertib menaik
nombor proton dari kiri ke kanan dan dari atas
ke bawah.



Lajur menegak dalam Jadual Berkala Unsur dinamakan
Kumpulan.

Kumpulan 1 ke Kumpulan 18.

Bilangan elektron valens menentukan kedudukan
kumpulan sesuatu unsur dalam Jadual Berkala Unsur.

Baris mengufuk dalam Jadual Berkala Unsur dikenali
sebagai Kala.

Kala 1 hingga Kala 7

Bilangan petala yang berisi elektron menentukan
kedudukan kala sesuatu unsur dalam Jadual Berkala
Unsur.





4.3 Unsur dalam Kumpulan 18

• Helium (He), Neon (Ne), Argon (Ar),
Kripton (Kr), Xenon (Xe) and Radon
(Rn).

• Dikenali sebagai gas adi.
• Wujud sebagai monoatom.

Sifat lengai Kumpulan 18

• Semua gas adi mempunyai sifat lengai (tidak
reaktif secara kimia)

• Kerana mempunyai petala valens yang telah
diisi penuh dengan elektron

• Telah mencapai susunan elektron duplet/oktet
yang stabil

• 2 elektron valen – susunan elektron duplet
• 8 elektron valen – susunan elektron oktet

Mengapa gas adi wujud sebagai gas monoatom
dan tidak reaktif secara kimia?

Jawapan:
• Kerana petala valens telah diisi penuh dengan

elektron/mencapai susunan elektron duplet
atau oktet yang stabil.
• Jadi, gas adi tidak menderma, menerima atau
berkongsi elektron dengan atom unsur lain.

Menuruni Kumpulan 18

Saiz jejari atom bertambah
• Apabila menuruni Kumpulan 18.

bilangan elektron bertambah.
• Bilangan petala yang berisi

elektron bertambah.

Bandingkan saiz antara Argon dan Helium.
Terangkan jawapan anda.

[2 markah]

• Saiz Argon lebih besar daripada Helium.
• Bilangan petala yang berisi elektron pada

Argon lebih banyak berbanding Helium.

Takat lebur & takat didih M
meningkat E
N
• Apabila menuruni kumpulan, I
saiz atom meningkat/semakin N
besar G
K
• Daya tarikan antara atom A
semakin kuat T

• Lebih banyak tenaga haba
diperlukan untuk mengatasi
daya tarikan yang kuat itu

Bandingkan takat lebur antara Kripton dan Helium.
Terangkan jawapan anda.

[3 markah]

• Takat lebur Kripton lebih tinggi daripada Helium
• Saiz Krypton lebih besar daripada Helium.
• Daya tarikan antara atom Kripton lebih kuat daripada

Helium.
• Lebih banyak tenaga haba diperlukan untuk mengatasi

daya tarikan dalam atom Kripton.

Kegunaan Unsur Kumpulan 18

Helium
• Diisi ke dalam belon kaji cuaca
• Digunakan di dalam tangki oksigen
penyelam

Neon
• Digunakan di dalam lampu papan iklan

Argon
• Diisikan ke dalam mentol elektrik
• Membekalkan atmosfera lengai dalam
kerja mengimpal pada suhu yang tinggi

Kripton
• Digunakan di dalam lampu
denyar kilat pada kamera
• Digunakan di dalam laser
untuk rawatan retina mata

Xenon
• Digunakan di dalam lampu
rumah api
• Digunakan dalam ubat bius

Radon
• Digunakan untuk merawat
kanser





1. 2

2. Oktet

3. Atom neon mempunyai susunan elektron
oktet yang stabil. Atom neon tidak
menderma, menerima atau berkongsi
elektron dengan atom unsur lain.

• Takat didih argon adalah lebih tinggi daripada
helium.

• Saiz atom argon lebih besar berbanding
dengan atom helium.

• Daya tarikan antara atom Argon lebih kuat
berbanding atom Helium.

• Lebih banyak tenaga haba diperlukan untuk
memutuskan daya tarikan antara atom Argon.

4.4 Unsur dalam Kumpulan 1

• Litium (Li), Natrium (Na),
Kalium (K), Rubidium
(Rb), Sesium (Cs),
Fransium (Fr)

• Dikenali sebagai logam
alkali.

Menuruni Kumpulan 1

Jejari atom unsur meningkat
• Apabila menuruni Kumpulan 1,

bilangan elektron
bertambah/meningkat.
• Bilangan petala berisi elektron
meningkat

Takat lebur & takat didih menurun
• Menuruni kumpulan, saiz atom

meningkat/semakin besar
• Daya tarikan antara logam semakin lemah
• Kurang tenaga haba diperlukan untuk

memutuskan daya ikatan logam tersebut

Sifat Fizikal Unsur Kumpulan 1:

1. Takat lebur & takat didih yang rendah
2. Ketumpatan yang rendah
3. Terapung di atas permukaan air
4. Logam bersifat lembut
5. Mempunyai permukaan kelabu yang berkilat

Sifat Kimia Unsur Kumpulan 1:

• Unsur Kumpulan 1 mempunyai satu elektron
di dalam pelata valens.

• Atom akan menderma satu elektron.
• Membentuk ion bercas +1.





Sifat Kimia Unsur Kumpulan 1:

Tindak balas dengan air
2M + 2H2O → 2MOH + H2

Contoh:
• 2Li + 2H2O → 2LiOH + H2
• 2Na + 2H2O → 2NaOH + H2

Tindak balas unsur Kumpulan 1 dengan air

1. Potong seketul kecil litium dengan menggunakan pisau kecil
dan keringkan minyaknya dengan kertas turas.

2. Letak cebisan kecil litium di atas kertas turas
3. Isi besen separuh penuh dengan air
4. Letakkan ketulan kecil litium di atas permukaan air
5. Perhatikan dan catatkan kecergasan tindak balas litium dengan

air
6. Celupkan kertas litmus merah kepada larutan yang terhasil
7. Ulang eksperimen dengan menggunakan natrium dan kalium

Litium bergerak Natrium bergerak Kalium bergerak
secara rawak secara rawak dan secara rawak dan
dan perlahan- sangat cepat di
lahan di cepat di permukaan air,
permukaan air. permukaan air terbakar dengan
Larutan tidak
berwarna sambil nyala ungu-
terhasil mengeluarkan kemerahan, bunyi

bunyi ‘hiss’. ‘hiss’ dan ‘pop’
Larutan tidak kedengaran.
berwarna terhasil Larutan tidak

berwarna terhasil

Tindak balas dengan oksigen gas
4M + O2 → 2M2O

Contoh:
• 4Na + O2 → 2Na2O
• 4K + O2 → 2K2O

Tindak balas unsur Kumpulan 1 dengan oksigen

1. Potongkan litium menjadi saiz yang kecil dengan
menggunakan pisau dan forsep. Keringkan di atas
kertas turas.

2. Letakkan potongan di atas sudu balang gas.
3. Panaskan sehingga potongan mula terbakar dan

masukkan sudu dengan cepat ke dalam balang
gas yang berisi gas oksigen.
4. Apabila tindak balas selesai, tambahkan 10.0 cm3
air ke dalam balang gas dan goncangkan.
5. Uji larutan dengan menggunakan kertas litmus
merah.
6. Catatkan pemerhatian.
7. Ulang langkah 1 hingga 6 dengan menggunakan
natrium dan kalium.

Litium terbakar Natrium terbakar Kalium terbakar
dengan nyalaan dengan nyalaan dengan nyalaan ungu
kuning yang terang yang sangat terang
merah dan dan menghasilkan
menghasilkan pepejal putih. dan menghasilkan
pepejal putih. Pepejal putih larut pepejal putih.
Pepejal putih larut di dalam air untuk
di dalam air untuk menghasilkan Pepejal putih larut di
menghasilkan dalam air untuk
larutan tidak larutan tidak
berwarna. menghasilkan larutan
berwarna. tidak berwarna.

Logam oksida dengan air
M2O + H2O → 2MOH

Contoh:
• Li2O + H2O → 2LiOH
• Na2O + H2O → 2NaOH

Tindak balas dengan klorin
2M + Cl2 → 2MCl

Contoh:
• 2K + Cl2 → 2KCl
• 2Na + Cl2 → 2NaCl

Tindak balas unsur Kumpulan 1 dengan klorin

1. Potongkan litium menjadi saiz yang Gas klorin
kecil dengan menggunakan pisau dan
forsep. Keringkan di atas kertas turas.

2. Letakkan potongan di atas sudu balang
gas.

3. Panaskan sehingga potongan mula
terbakar dan masukkan sudu dengan
cepat ke dalam balang gas yang berisi
gas klorin.

4. Catatkan pemerhatian.

5. Ulang langkah 1 hingga 4 dengan
menggunakan natrium dan kalium.

Litium terbakar Natrium terbakar Kalium terbakar
dengan dengan nyalaan dengan nyalaan
ungu-kemerahan
nyalaan merah. kuning yang
Wasap putih terang. Wasap yang sangat
terbebas. putih terbebas. terang. Wasap
Pepejal putih Pepejal putih putih terbebas.
terbentuk. Pepejal putih
terbentuk.
terbentuk.

Perubahan Kereaktifan Unsur Menuruni Kumpulan 1

Kereaktifan meningkat
• Menuruni kumpulan, saiz atom

bertambah/semakin besar
• Bilangan petala yang berisi elektron

bertambah
• Kedudukan elektron valens terletak

semakin jauh daripada nukleus atom
• Daya tarikan nukleus terhadap

elektron valens semakin lemah
• Semakin mudah bagi atom

mendermakan 1 elektron valens untuk
mencapai susunan elektron oktet yang
stabil