นัฐพงศ์ โสวัตร

๑

๒ ที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพ นายนัฐพงศ์ โสวัตร ท.ช.,ท.ม. ข้าราชการบ านาญ สังกัดกระทรวงวัฒนธรรม ณ เมรุวัดตรีทศเทพวรวิหาร เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร วันอาทิตย์ที่ ๒๔ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๖๒

๓ นายนัฐพงศ์ โสวัตร ชาตะ วันที่ ๑๔ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๔๘๙ มตะ วันที่ ๑๙ เมษายน พุทธศักราช ๒๕๖๒

๔

๕

๖

๗

๘

๙

๑๐ ส านึกในพระมหากรุณาธิคุณ เมื่อความทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทว่า นายนัฐพงศ์ โสวัตร ข้าราชการบ านาญ สังกัด กระทรวงวัฒนธรรม ได้กราบถวายบังคมลาถึงแก่กรรมเนื่องจากลิ้นหัวใจรั่วและโรคหัวใจโต เมื่อวันศุกร์ ที่ ๑๙ เมษายน พุทธศักราช ๒๕๖๒ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรด กระหม่อม พระราชทานหีบทองลายสลัก ตั้งประดับประกอบศพเพื่อเป็นเกียรติยศ ณ ศาลา ๕ / ๑ วัดตรีทศเทพ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร พร้อมพระราชทานน้ าหลวงอาบศพ รวมทั้งทรงพระกรุณา โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีเสด็จฯ แทนพระองค์ไปในการพระราชทานเพลิงศพ พระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้นในครั้งนี้ นับเป็นเกียรติอย่างสูงสุดแก่นายนัฐพงศ์ โสวัตร และ หากนายนัฐพงศ์ โสวัตรสามารถหยั่งทราบได้ด้วยญานวิถีใด คงจะมีแต่ความปลาบปลื้ม ซาบซึ้ง และ ส านึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นเกล้าล้นกระหม่อมอย่างหาที่สุดมิได้ ข้าพระพุทธเจ้า ผู้เป็นธิดา ญาติและหลาน ๆ ขอพระราชทานพระบรมราชวโรกาสกราบ บังคมทูลพระกรุณาทรงทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท ด้วยความส านึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นเกล้า ล้นกระหม่อม อย่างหาที่สุดมิได้ และจะขอเทิดทูนไว้เหนือเกล้าเหนือกระหม่อมเพื่อเป็นสรรพสิริ มงคลแก่ข้าพระพุทธเจ้าและวงศ์ตระกูลสืบไป ควรมิควรแล้วแต่จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ขอเดชะ ข้าพระพุทธเจ้า นางสาวฉันทนา โสวัตร นางสาวยุพวรรณ โสวัตร

๑๑

๑๒ ส านึกในพระมหากรุณาธิคุณ เมื่อความทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทว่า นายนัฐพงศ์ โสวัตร ข้าราชการบ านาญ สังกัด กระทรวงวัฒนธรรม ได้กราบถวายบังคมลาถึงแก่กรรมเนื่องจากลิ้นหัวใจรั่วและโรคหัวใจโต เมื่อวันศุกร์ ที่ ๑๙ เมษายน พุทธศักราช ๒๕๖๒ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พันปีหลวง ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้ท่านผู้หญิงอินทิรา พลทร เชิญพวงมาลา ไปวางหน้าหีบศพ ระหว่างตั้งบ าเพ็ญกุศล ณ ศาลา ๕/๑ วัดตรีทศเทพ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร พระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้นในครั้งนี้ นับเป็นเกียรติอย่างสูงสุดแก่นายนัฐพงศ์ โสวัตร และ หากนายนัฐพงศ์ โสวัตรสามารถหยั่งทราบได้ด้วยญานวิถีใด คงจะมีแต่ความปลาบปลื้ม ซาบซึ้ง และ ส านึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นเกล้าล้นกระหม่อมอย่างหาที่สุดมิได้ ข้าพระพุทธเจ้า ผู้เป็นธิดา ญาติและหลาน ๆ ขอพระราชทานพระบรมราชวโรกาสกราบ บังคมทูลพระกรุณาทรงทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท ด้วยความส านึกในพระมหากรุณาธิคุณ เป็น ล้นเกล้าล้นกระหม่อมอย่างหาที่สุดมิได้ และจะขอเทิดทูนไว้เหนือเกล้าเหนือกระหม่อมเพื่อเป็น สรรพสิริมงคลแก่ข้าพระพุทธเจ้าและวงศ์ตระกูลสืบไป ควรมิควรแล้วแต่จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ขอเดชะ ข้าพระพุทธเจ้า นางสาวฉันทนา โสวัตร นางสาวยุพวรรณ โสวัตร

๑๓ \

๑๔ ส านึกในพระมหากรุณาธิคุณ เมื่อความทราบฝ่าละอองพระบาทว่า นายนัฐพงศ์ โสวัตร ข้าราชการบ านาญ สังกัดกระทรวง วัฒนธรรม ได้กราบถวายบังคมลาถึงแก่กรรมเนื่องจากลิ้นหัวใจรั่วและโรคหัวใจโต เมื่อวันศุกร์ที่ ๑๙ เมษายน พุทธศักราช ๒๕๖๒ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้นายวิมล จันทรโรทัย เชิญพวงมาลา ไปวางหน้าหีบศพ ระหว่างตั้งบ าเพ็ญกุศล ณ ศาลา ๕/๑ วัดตรีทศเทพ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร พระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้นในครั้งนี้ นับเป็นเกียรติอย่างสูงสุดแก่นายนัฐพงศ์ โสวัตร และ หากนายนัฐพงศ์ โสวัตรสามารถหยั่งทราบได้ด้วยญานวิถีใด คงจะมีแต่ความปลาบปลื้ม ซาบซึ้ง และ ส านึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นเกล้าล้นกระหม่อมอย่างหาที่สุดมิได้ ข้าพระพุทธเจ้า ผู้เป็นธิดา ญาติและหลาน ๆ ขอพระราชทานกราบบังคมทูลทรงทราบ ฝ่าละอองพระบาท ด้วยความส านึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นเกล้าล้นกระหม่อมอย่างหาที่สุดมิได้ และจะขอเทิดทูนไว้เหนือเกล้าเหนือกระหม่อมเพื่อเป็นสรรพสิริมงคลแก่ข้าพระพุทธเจ้าและวงศ์ตระกูล สืบไป ควรมิควรแล้วแต่จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ข้าพระพุทธเจ้า นางสาวฉันทนา โสวัตร นางสาวยุพวรรณ โสวัตร

๑๕ ประวัติและผลงาน ครูนัฐพงศ์โสวัตร

๑๖ ครูนัฐพงศ์ โสวัตร ครูนัฐพงศ์ โสวัตร เกิดเมื่อวันที่ ๑๔ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๙ ณ ต าบลหนองน้ าส้ม อ าเภออุทัย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นบุตรคนโตของนายชุบและนางจวน โสวัตร มีพี่น้องทั้งหมด ๔ คน ดังนี้ ๑. นายนัฐพงศ์ โสวัตร ( ถึงแก่กรรม ) ๒. นายบุญช่วย โสวัตร ๓. นายล ายอง โสวัตร ๔. นายบัญญัติ โสวัตร ( ถึงแก่กรรม ) ประวัติการศึกษา ครูนัฐพงศ์ โสวัตร เริ่มเข้ารับการศึกษา ในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑ - ๔ ที่โรงเรียนบ้านคู้คด วัดขนอน ต าบลหนองน้ าส้ม อ าเภออุทัย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จากนั้นได้สอบเข้าศึกษาต่อที่โรงเรียน ดุริยางค์ทหารเรือ และได้ย้ายมาศึกษาต่อที่วิทยาลัยนาฏศิลป กรมศิลปากร จนส าเร็จการศึกษาตามล าดับ ดังนี้ พ.ศ. ๒๕๐๕ ส าเร็จการศึกษาระดับประกาศนียบัตรนาฏศิลปชั้นสูง โรงเรียนนาฏศิลป ( วิทยาลัยนาฏศิลป ) กรมศิลปากร พ.ศ. ๒๕๒๗ ส าเร็จการศึกษาปริญญาตรี สาขาดุริยางคศาสตร์ รุ่นที่ ๒ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร พ.ศ. ๒๕๓๙ ส าเร็จการศึกษาปริญญาโท มหาบัณฑิตทางดนตรีรุ่นแรกของประเทศไทย สาขาวัฒนธรรมศึกษา ( แขนงวัฒนธรรมการดนตรี) สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเพื่อพัฒนาชนบท มหาวิทยาลัยมหิดล ( ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเป็นสถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย )

๑๗ เนื่องด้วยครูชุบ โสวัตรบิดาของครูนัฐพงศ์ เป็นนักดนตรีไทยและมีวงดนตรีไทยเป็นของตนเอง เพราะ เป็นครอบครัวที่สืบเชื้อสายนักดนตรีไทยมาตั้งแต่บรรพบุรุษ ทั้งปูุขัน , ปูุหลง และปูุบุญธรรม โสวัตร ครูจึง ได้รับการถ่ายทอดทักษะด้านดนตรีไทยจากบิดามาตั้งแต่วัยเยาว์ เมื่อส าเร็จการศึกษาในระดับชั้นประถมศึกษา บิดาจึงส่งเข้ามาศึกษาต่อด้านดนตรีไทย ในโรงเรียนดุริยางค์ทหารเรือ แต่เนื่องด้วยมีนักเรียนจ านวนน้อย ไม่เพียงพอต่อการรวมวง ครูนัฐพงศ์จึงถูกย้ายไปเรียนดนตรีสากล จึงท าให้ครูนัฐพงศ์มีความสามารถในการ สีไวโอลินและบันทึกโน้ตสากลได้เป็นอย่างดีแต่ด้วยความสามารถด้านดนตรีไทยที่มีอยู่ในสายเลือด ครูนัฐพงศ์ ตัดสินใจย้ายมาศึกษาต่อในระดับชั้นกลางที่วิทยาลัยนาฏศิลป กรมศิลปากร ภายใต้ค าแนะน าของ คุณครูประสิทธิ์ ถาวร และได้รับการถ่ายทอดทักษะการตีระนาดเอก ตลอดจนแนวคิดทฤษฎีทางด้านดนตรีไทย จนกระทั่งมีชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับทั้งในและนอกวงการดนตรีไทย ภายใต้ชื่อ “เฉียบ” นักระนาดผู้มีฝีมือ ศิษย์เอกครูประสิทธิ์ ถาวร ครูนัฐพงศ์ เป็นผู้ที่ให้ความส าคัญกับการเรียนรู้เป็นอย่างยิ่ง มีความสนใจในการศึกษาเครื่องดนตรี อื่นๆ และได้รับการถ่ายทอดวิชาความรู้ทั้งในด้านปี่พาทย์ เครื่องสายและคีตศิลป์จากคุณครูผู้มีชื่อเสียงหลาย ท่าน เช่น ครูเชื้อ ดนตรีรส , ครูมนตรี ตราโมท , ครูบาง หลวงสุนทร , ครูสอน วงฆ้อง , ครูเทียบ คงลายทอง ครูพริ้ง กาญจนผลิน , ครูโม ปลื้มปรีชา , ครูเตือน พาทยกุล , ครูเจียน มาลัยมาลย์ , ครูประเวช กุมุท ครูจิรัส อาจณรงค์ , ครูท้วม ประสิทธิกุล , ครูลิ้นจี่ จารุจรณ , ครูจิ้มลิ้ม กุลตัณฑ์ , ครูทองดี สุจริตกุล และ ครูหลวงไพเราะเสียงซอ ( อุ่น ดูรยชีวิน ) เป็นต้น ความรู้ทั้งด้านศาสตร์และศิลป์ ของครูนัฐพงศ์เป็นที่ประจักษ์ต่อสังคม ประกอบกับการประพฤติ ปฏิบัติตนเป็นที่ไว้วางใจจากครูผู้อาวุโสในวิชาชีพดนตรีไทย จึงได้รับการครอบประสิทธิ์ประสาทให้เป็น ผู้ประกอบพิธีไหว้ครูหรือผู้อ่านโองการในพิธีไหว้ครูดนตรีไทย จากคุณครูมนตรี ตราโมท ณ บ้านโสมส่องแสง เมื่อวันที่ ๒๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๗ โดยมีผู้ได้รับมอบโองการพิธีไหว้ครูดนตรีไทยจากครูมนตรี ตราโมท ร่วมกันอีกจ านวน ๔ ท่าน ดังนี้ (๑) ครูสังเวียน ทองค า (๒) ครูยงยศ วรรณมาศ (๓) ครูบุญช่วย โสวัตร (๔) ครูธงชัย ถาวร นอกจากนี้ครูนัฐพงศ์ ยังได้รับการสืบทอดให้เป็นประธานอ่านโองการพิธีไหว้ครูดนตรีไทย จาก ครูประสิทธิ์ ถาวร ที่ได้รับมอบจากคุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลง บุตรีของหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) เมื่อวันที่ ๙ กันยายน พ.ศ. ๒๕๓๙ ประวัติด้านครอบครัว ครูนัฐพงศ์ โสวัตร สมรสกับนางสาวนิลวรรณา สิงห์อุบล (ปัจจุบันอายุ๖๘ปี) มีบุตรด้วยกัน ๒ คน คือ ๑) นางสาวฉันทนา โสวัตร (อายุ ๔๖ ปี) ปัจจุบันรับราชการเป็นวิทยาจารย์ช านาญการ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีพระพุทธบาท ๒) นางสาวยุพวรรณ โสวัตร (อายุ ๔๕ ปี) ปัจจุบันเป็นรองผู้จัดการส่วนพิจารณาสินไหม ฝุายสินไหม บริษัทไทยพาณิชย์ประกันชีวิต จ ากัด (มหาชน)

๑๘ ประวัติการท างาน พ.ศ. ๒๕๑๕ บรรจุเป็นข้าราชการครู ในต าแหน่งครูตรี วิทยาลัยนาฏศิลป กรมศิลปากร พ.ศ. ๒๕๒๐ ข้าราชการ ต าแหน่งอาจารย์ ๑ ระดับ ๓ วิทยาลัยนาฏศิลป กรมศิลปากร พ.ศ. ๒๕๒๓ ข้าราชการ ต าแหน่งอาจารย์ ๑ ระดับ ๔ วิทยาลัยนาฏศิลป กรมศิลปากร พ.ศ. ๒๕๒๘ ข้าราชการ ต าแหน่งอาจารย์ ๒ ระดับ ๕ วิทยาลัยนาฏศิลป กรมศิลปากร พ.ศ. ๒๕๔๙ ข้าราชการ ต าแหน่งอาจารย์ ๒ ระดับ ๗ หัวหน้าภาควิชาดุริยางคศิลป์ คณะศิลปนาฏดุริยางค์ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม พ.ศ. ๒๕๕๐ เกษียณอายุราชการ พ.ศ. ๒๕๕๑ – ๒๕๖๒ ต าแหน่งผู้เชี่ยวชาญดนตรีไทย สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม เครื่องราชอิสริยาภรณ์ ได้รับพระราชทาน “เครื่องราชอิสริยาภรณ์” ดังนี้ ปี พ.ศ. ๒๕๒๘ ชั้นตริตาภรณ์มงกุฎไทย ปี พ.ศ. ๒๕๓๒ ชั้นตริตาภรณ์ช้างเผือก ปี พ.ศ. ๒๕๔๐ ชั้นทวีติยาภรณ์มงกุฎไทย ปี พ.ศ. ๒๕๔๔ ชั้นทวีติยาภรณ์ช้างเผือก รางวัลและผลงาน ครูนัฐพงศ์ โสวัตร เป็นผู้ที่มีบทบาทในการสร้างสรรค์ผลงานดนตรีไทยอย่างต่อเนื่องมาโดยตลอด ตั้งแต่เมื่อครั้งยังศึกษาเล่าเรียนจนถึงการท างาน จึงท าให้ได้รับรางวัลจากหน่วยงานต่างๆ ดังนี้ - ได้รับ “ทุนนริศรานุวัดติวงศ์” พ.ศ. ๒๕๑๒ - ได้รับรางวัลศิษย์เก่าดีเด่น จาก มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร - ได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้เชี่ยวชาญดนตรีไทย สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์กระทรวงวัฒนธรรม - ได้รับปริญญาศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์สาขาวิชาดุริยางคศาสตร์ไทย จาก มหาวิทยาลัยนเรศวร เข็มพระราชทาน - ได้รับพระราชทานเข็มที่ระลึก ครูผู้ควบคุมการบรรเลงดนตรีไทย “ โขนพระราชทาน ” จาก สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง - ได้รับพระราชทานเข็ม “วิศิษฏศิลปิน” จาก สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

๑๙ ผลงาน ครูนัฐพงศ์ โสวัตร ทุ่มเททั้งแรงกาย แรงใจ และก าลังทรัพย์ในฐานะผู้เชี่ยวชาญด้านดนตรีไทย ท างานอนุรักษ์ สืบทอด พัฒนา งานด้านดนตรีไทยตลอดมาอย่างต่อเนื่อง ถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับหน่วยงาน ต่างๆ ตลอดจนเป็นที่ปรึกษาให้กับหน่วยงานด้านศิลปวัฒนธรรม ส่งเสริมกิจกรรมด้านดนตรีไทยในทุกมิติ ด้วยมุ่งหวังให้เกิดการพัฒนาวิชาชีพไปสู่ความเป็นเลิศ อาทิ - ประธานอ่านโองการพิธีไหว้ครูดนตรีไทย ให้องค์กรในสังกัดสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม หน่วยงานภาครัฐ สถาบันการศึกษาและส านักดนตรีไทย ทั่วทุกภูมิภาค - ร่วมบรรเลงดนตรีไทย เนื่องในวันมูลนิธิสิรินธร ณ วังคลองเตย ( บ้านปลายเนิน ) - ร่วมบรรเลงดนตรีไทย เนื่องในวันนริศรานุวัดติวงศ์ ณ วังคลองเตย ( บ้านปลายเนิน ) - ร่วมบรรเลงดนตรีไทย ในรายการ “ ดนตรีไทยครูอาวุโสแห่งรัตนโกสินทร์” - ร่วมบรรเลงดนตรีไทยวงจุฬาวาทิต ( กิตติมศักดิ์) - ผู้ทรงคุณวุฒิพิจารณารางวัลนริศรานุวัดติวงศ์ ในสาขาดุริยางคศิลป์ - กรรมการด้านดนตรีไทย ส านักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ * คณะอนุกรรมการก าหนดเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย * คณะอนุกรรมการก าหนดและประเมินเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย * คณะอนุกรรมการจัดท าโน้ตเพลงไทยตามเกณฑ์มาตรฐานสาขาวิชาและวิชาชีพดนตรีไทย * คณะอนุกรรมการวางแผนจัดสัมมนาทางดนตรีไทย * คณะอนุกรรมการจัดท าเกณฑ์ทฤษฎีดนตรีไทย * คณะอนุกรรมการศึกษาเกณฑ์มาตรฐานการสอบเข้าศึกษาสาขาวิชาดนตรีไทย ในระดับอุดมศึกษา * คณะอนุกรรมการจัดท าต้นฉบับเพลงไทยตามเกณฑ์มาตรฐานสาขาวิชาและวิชาชีพ ดนตรีไทย * คณะอนุกรรมการก าหนดเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพเสียงและรสมือ ด้านเครื่องตี * คณะอนุกรรมการจัดท าเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย ด้านการขับร้องเพลงไทย * คณะอนุกรรมการจัดท าเกณฑ์ประเมินการบรรเลงดนตรีไทย ด้านการขับร้องเพลงไทย * คณะอนุกรรมการจัดท าเกณฑ์ประเมินเครื่องดนตรีไทย ด้านปี่พาทย์ * คณะอนุกรรมการจัดท าเกณฑ์ประเมินเครื่องดนตรีไทย ด้านเครื่องสายไทย * คณะอนุกรรมการจัดท าเกณฑ์ประเมินการบรรเลงเครื่องดนตรีไทยประเภทระนาดเหล็ก หรือระนาดทอง - กรรมการควบคุมและประเมินผลศิลปนิพนธ์คณะศิลปนาฏดุริยางค์ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ - กรรมการด าเนินการอบรมและสัมมนาเชิงปฏิบัติการจัดการศึกษาหลักสูตรศึกษาศาสตร์บัณฑิต สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม

๒๐ - กรรมการด าเนินงานเผยแพร่นาฏศิลป์ดนตรีเพื่อชุมชน สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ - กรรมการจัดท าวิจัยเพื่อพัฒนาการศึกษา สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ - อาจารย์หลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต คณะศิลปนาฏดุริยางค์ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม - กรรมการจัดท าวิจัยการศึกษา กรมศิลปากร - ประธานกรรมการตัดสินการประกวดดนตรีไทยชิงถ้วยพระราชทาน สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีประเภทวงมโหรี ระดับนักเรียนในภาคใต้ - อนุกรรมการจัดการประกวดดนตรีไทย “ประลองเพลง ประเลงมโหรี” ชิงถ้วยพระราชทาน สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี โดยธนาคารกรุงเทพ ร่วมกับส านักงานส่งเสริมสวัสดิภาพและพิทักษ์เด็ก เยาวชน ผู้ด้อยโอกาส และผู้สูงอายุ (สท.) - คณะกรรมการตัดสินการประกวดดนตรีไทย ให้องค์กรในสังกัดสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม หน่วยงานภาครัฐ สถาบันการศึกษาและส านักดนตรีไทย ทั่วทุกภูมิภาค - คณะกรรมการตัดสินการประกวดดนตรีไทย งานศิลปหัตถกรรมนักเรียน ระดับประเทศ - วิทยากร โครงการสัมมนาเชิงปฏิบัติการดนตรีไทยให้ศูนย์ส่งเสริมศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่ - เป็นวิทยากร สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ ในโครงการสัมมนาเชิงปฏิบัติการดนตรีไทย เรื่อง * การบรรเลงดนตรีไทยประเภทวงปี่พาทย์ * เทคนิคการบรรเลงดนตรีไทยตามแนวศิลปินแห่งชาติ * ทักษะและพื้นฐานการบรรเลงคือหัวใจแห่งศาสตร์การบรรเลงดนตรีของไทย * การปรับวงอย่างไรให้ได้มาตรฐาน * หลักและวิธีการสอนดนตรีไทยเบื้องต้นส าหรับครูดนตรีไทยระดับประถมศึกษา - วิทยากรด้านดนตรีไทย กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม - วิทยากรด้านดนตรีไทย ให้หน่วยงานภาครัฐ สถาบันการศึกษาและภาคเอกชน - ที่ปรึกษาศูนย์ข้อมูลวัฒนธรรมดนตรี ( ประสิทธิ์ ถาวร ) สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย มหาวิทยาลัยมหิดล - ผู้เชี่ยวชาญควบคุมการบรรเลงดนตรีไทยส าหรับการแสดงโขนพระราชทาน พ.ศ. ๒๕๕๒ จนถึง ปัจจุบัน ในการแสดงโขนพระราชทาน ครูนัฐพงศ์ โสวัตร เป็นผู้ได้รับมอบหมายให้ควบคุมการบรรเลง วงปี่พาทย์ส าหรับการแสดง ซึ่งครูมีความปิติเป็นอย่างมาก ในการถวายงานสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ครูทุ่มเททั้งแรงกาย แรงใจ และตั้งปณิธานไว้ว่า “ จะต้อง สร้างสรรค์วงปี่พาทย์ส าหรับการแสดงโขนพระราชทาน ให้ออกมาสมบูรณ์แบบมากที่สุด ให้เหมาะสมกับที่ เป็นการแสดงโขนของสมเด็จพระบรมราชินีนาถ ” โดยครูควบคุมการบรรเลงด้วยตนเอง ทุกช่วง ทุกตอน ตั้งแต่การฝึกซ้อม จนกระทั่งออกแสดงอย่างพิถีพิถัน แม้แต่การเลือกใช้ส านวนกลอนของเครื่องดนตรีแต่ละชิ้น ในวง ก็จะปรับให้มีความเหมาะสมกับอารมณ์เพลง ผสานกับบุคลิกลักษณะของตัวแสดง

๒๑ ในการปรับวง ครูให้ความส าคัญกับการบรรเลง การขับร้อง และการแสดง ซึ่งเป็นโจทย์ส าคัญที่ครู ต้องคิดวิธีการบรรเลง , ท านองเชื่อมระหว่างบทเพลง , วิธีการสวมร้อง - ส่งร้อง , การทอด - ถอนแนวเพลง ให้มีความสนิทสนมกลมกลืน เป็นต้น นอกจากความไพเราะของดนตรีแล้ว สิ่งที่ครูให้ความส าคัญเป็นอย่างยิ่ง อีกเรื่องหนึ่ง คือการค านึงถึงบทบาท ลีลาท่าร า และอารมณ์ของนักแสดง ครูจึงคิดเทคนิคการบรรเลงเฉพาะ เพื่อประดิษฐ์เสียงดนตรีให้สอดรับกับอารมณ์เพลงและตัวละคร ส่งเสริมให้ผู้บรรเลงสามารถถ่ายทอดอารมณ์ เพื่อประกอบการแสดงในแต่ละตอนสื่อไปถึงผู้ชมได้อย่างลึกซึ้ง ท าให้การบรรเลงดนตรีประกอบการแสดงโขน พระราชทานมีเอกลักษณ์ที่โดดเด่น ได้อรรถรสจากการประดิษฐ์เสียงดนตรี ความพร้อมเพรียง ความสง่างาม และความเป็นระเบียบเรียบร้อย ประสบความส าเร็จอย่างงดงาม ครูนัฐพงศ์ได้รับมอบหมายให้ควบคุมการ บรรเลงโขนพระราชทานทุกครั้งที่มีการจัดการแสดง ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๕๒ จนถึงปัจจุบัน ตามล าดับดังนี้ พ.ศ. ๒๕๕๒ โขนพระราชทาน ชุด ศึกพรหมาศ (เริ่มใช้วงปี่พาทย์เป็นปีแรก) พ.ศ. ๒๕๕๓ โขนพระราชทาน ชุด นางลอย พ.ศ. ๒๕๕๔ โขนพระราชทาน ชุด ศึกมัยราพณ์ พ.ศ. ๒๕๕๕ โขนพระราชทาน ชุด จองถนน พ.ศ. ๒๕๕๖ โขนพระราชทาน ชุด ศึกกุมภกรรณ ตอน โมกขศักดิ์ พ.ศ. ๒๕๕๗ โขนพระราชทาน ชุด นาคบาศ พ.ศ. ๒๕๕๘ โขนพระราชทาน ชุด ศึกพรหมาศ พ.ศ. ๒๕๕๙ โขนพระราชทาน ชุด พิเภกสวามิภักดิ์ - ผู้เชี่ยวชาญควบคุมการบรรเลงดนตรีไทยเนื่องในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร วันที่ ๒๖ ตุลาคม ๒๕๖๐ วงมหาดุริยางค์ ครูนัฐพงศ์ โสวัตร ได้รับการถ่ายทอดประสบการณ์ในด้านการบรรเลง และการอ านวยเพลงวง มหาดุริยางค์ไทย จากครูประสิทธิ์ ถาวร ( ศิลปินแห่งชาติ ปีพุทธศักราช ๒๕๓๑ ) ซึ่งเป็นบรมครูดนตรีไทยที่มี ความรู้ความสามารถ และริเริ่มการบรรเลงวงมหาดุริยางค์ไทยที่ยิ่งใหญ่ เทียบได้กับวงออร์เคสตรา ซึ่งครู นัฐพงศ์ ได้น าองค์ความรู้ที่ได้รับ มาสร้างสรรค์ผลงานและเป็นผู้อ านวยเพลงวงมหาดุริยางค์ไทย (วาทยกร : Conductor ) ควบคุมการบรรเลง ในโอกาสต่างๆ ดังนี้ ในปี พ.ศ. ๒๕๕๑ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ได้จัดการบรรเลง “วงมหาดุริยางค์ไทยและการแสดง นาฏศิลป์ไทยเทิดพระเกียรติ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ” ณ ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย โดยในการแสดงครั้งนี้เป็นการแสดงที่ยิ่งใหญ่ และ มีการแสดงนาฏศิลป์ไทยเข้าร่วมด้วย การบรรเลงและการแสดงครั้งนี้ประกอบด้วย ๑. ร าถวายพระพร ชุด บัณฑิตพัฒนศิลป์สิรินทราศิรวาท ๒. เพลงโหมโรงเทิด สธ. ๓. เพลงส าราญดนตรีกลอง ๔. เพลงลาวค าหอม บรรเลงจะเข้หมู่ประกอบการแสดง ๕. เพลงตับนางลอย มีการแสดงออกตัวโขน

๒๒ เนื่องด้วยมีผู้บรรเลงและผู้แสดงกว่า ๔๐๐ คน ครูจึงคิดวิธีการปรับวง ควบคุมวง ก ากับวงที่ท าให้เกิด ความพร้อมเพรียง เข้าใจง่าย โดยการให้ผู้บรรเลงฟังจังหวะกลอง จังหวะฉิ่ง และใช้สัญลักษณ์ท่าทางที่เป็น ความสามารถและเอกลักษณ์เฉพาะตัวของคุณครูในการก ากับวง ปี พ.ศ. ๒๕๕๖ การบรรเลงวงมหาดุริยางค์เนื่องในโอกาสมหามงคล สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงมีพระชนมายุ ครบ ๕๘ พรรษา ด้วยส านึกใน พระมหากรุณาธิคุณ สถานศึกษาในเครือข่ายของสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ จึงพร้อมใจกันจัดมหกรรม ศิลปวัฒนธรรมเฉลิมพระเกียรติวันที่ ๗ - ๑๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๖ การบรรเลงวงมหาดุริยางค์ไทย ณ โรงละครแห่งชาติในครั้งนี้ บรรเลงโดยเน้นฝีมือ พลังเสียง และความโลดโผน เพื่อสร้างความตื่นตาตื่นใจ ให้ผู้ชมได้รับรู้ถึงความมหัศจรรย์ของดนตรีไทย ในการบรรเลงวงมหาดุริยางค์ไทยครั้งนี้น าเพลงที่ไพเราะน่าฟัง มาบรรเลง จ านวน ๒ เพลง คือ ๑. โหมโรงเทิด สธ. ๒. เดี่ยวกราวใน สองชั้นและชั้นเดียว ในการบรรเลงเดี่ยวกราวในนั้น ครูได้เรียบเรียงทางเดี่ยวระนาดเอก กราวในชั้นเดียวขึ้นใหม่ ส าหรับ การบรรเลงวงมหาดุริยางค์ครั้งนี้โดยเฉพาะ ซึ่งมีลักษณะของท านองเพลงที่เน้นให้ผู้บรรเลงได้แสดง ความสามารถอย่างเต็มศักยภาพทั้งทางด้านพละก าลัง , ความแม่นย า , ความคล่องตัวและไหวพริบปฏิภาณ ปี พ.ศ. ๒๕๕๗ การบันทึกองค์ความรู้ด้านดนตรีไทยวงมหาดุริยางค์ไทย เมื่อวันที่ ๙-๑๐ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๗ ณ โรงละครแห่งชาติการบรรเลงวงมหาดุริยางค์ครั้งนี้ ครูนัฐพงศ์ เป็นผู้อ านวยเพลง ปรับวง และควบคุมการบรรเลง เพื่อการจัดเก็บองค์ความรู้เกี่ยวกับ “วงมหาดุริยางค์ เฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในโอกาสมหามงคล เฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบนักษัตร ๘๔ พรรษา” และเพื่อเป็นแหล่งข้อมูลที่ผู้ที่สนใจที่จะศึกษาค้นคว้า องค์ความรู้ทางด้านดุริยางค์ไทยในยุครัตนโกสินทร์ที่รวบรวมและบันทึกไว้เป็นประวัติศาสตร์ ประกอบด้วย ๑. โหมโรงรัตนโกสินทร์ ๒. เพลงสมโภชพระนคร ๓. เพลงชุดเกษตร กษัตริย์ ( พระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี) ๔. เดี่ยวระนาดเอกเพลงอาหนู ๑๐ ราง ในการสร้างสรรค์ผลงานแต่ละครั้ง ครูจะมีความตั้งใจ ทุ่มเท และใช้ความรู้สามารถทั้งหมด ในการ สร้างผลงานให้มีคุณภาพ ซึ่งครูได้กล่าวไว้ว่า “ เราต้องท าและแสดงในสิ่งที่ดีที่สุดให้ผู้ชมได้ชม เพื่อให้สมกับ ความตั้งใจที่เขาสละเวลามาดูเรา ฉะนั้นเราไม่ควรท าให้เขาผิดหวัง ” ด้วยความมุ่งมั่นในอุดมการณ์ ครูจึง ได้รับการยกย่องให้เป็นบุคคลส าคัญ ส าหรับวงการดนตรีไทย และเป็นแบบอย่างที่ดีส าหรับลูกศิษย์และ นักดนตรีไทยทั่วทุกภูมิภาค

๒๓ ปี พ.ศ.๒๕๖๒ มหรสพสมโภช เนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พระบาทสมเด็จ พระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๑๐ ณ มณฑลพิธี ท้องสนามหลวง วันที่ ๒๒ - ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๖๒ ครูนัฐพงศ์ได้ประพันธ์เพลงโหมโรงมหาวชิราลงกรณ์ และ รับหน้าที่ส าคัญในการปรับวง “ มหาดุริยางค์ไทยแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ” เพื่อจัดแสดงในวันที่ ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๖๒ ทั้งนี้ ครูนัฐพงศ์ได้ทุ่มเททั้งแรงกายแรงใจ ถวายงานด้วยความจงรักภักดีและส านึกในพระ มหากรุณาธิคุณ งานสืบทอดผู้ประกอบพิธีไหว้ครู ครูนัฐพงศ์ โสวัตร ได้พิจารณาคัดเลือกผู้สืบทอด ให้รับมอบเป็นประธานผู้ประกอบพิธี อ่านโองการ ไหว้ครูดนตรีไทย โดยเป็นประธานสวมมงคลและมอบต ารา ในพิธีไหว้ครูดนตรีไทย คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร จังหวัดพิษณุโลก เมื่อวันที่ ๒๘ สิงหาคม พ.ศ.๒๕๕๙ จ านวน ๓ ท่าน ได้แก่ ๑. รองศาสตราจารย์ ประทีป นักปี่ (มหาวิทยาลัยนเรศวร) ๒. อาจารย์ไพฑูรย์ บุญพึ่ง (โรงเรียนวัดไร่ขิง จังหวัดนครปฐม) ๓. อาจารย์วาทิตต์ ดุริยอังกูร (สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย มหาวิทยาลัยมหิดล) หลังจากนั้น ครูนัฐพงศ์ ได้มอบหมายให้อาจารย์ทั้ง ๓ ท่าน ไปท าหน้าที่เป็นประธานอ่านโองการพิธี ไหว้ครูดนตรีไทย ณ หน่วยงานและส านักดนตรีไทยต่างๆ เพื่อเป็นการสืบทอดวัฒนธรรมดนตรีต่อไป วาระสุดท้าย เนื่องด้วยเข้าสู่ช่วงอายุสูงวัย ครูนัฐพงศ์ มีสุขภาพไม่แข็งแรง มักจะมีอาการหอบก าเริบอยู่เป็นระยะ เข้ารับการรักษาพยาบาลที่โรงพยาบาลกลาง กรุงเทพมหานคร จนอาการดีขึ้น และในช่วงปลายเดือนมกราคม พ.ศ. ๒๕๖๒ ขณะเดินทางไปปฏิบัติราชการ งานมหกรรมวัฒนธรรม ๔ ภาค ณ จังหวัดนครศรีธรรมราช ครูมีอาการปุวยกระทันหันต้องเข้ารักษาตัวที่โรงพยาบาลเทศบาลนครศรีธรรมราช หลังจากนั้นกลับมาพักฟื้น ที่บ้านพักกรุงเทพมหานคร จนกลับมาปฏิบัติงานราชการได้ตามปกติ และในช่วงกลางดึกของวันที่ ๑๘ เมษายน เข้าสู่วันที่ ๑๙ เมษายน ๒๕๖๒ ครูนัฐพงศ์ มีอาการแน่น เจ็บหน้าอก และได้เสียชีวิตลงด้วยอาการสงบในบ้านพักของท่าน แพทย์ลงความเห็นว่าเสียชีวิตด้วยโรคลิ้น หัวใจไมทรัลรั่วและหัวใจโต สิริอายุได้ ๗๒ ปี นับเป็นการสูญเสียครั้งส าคัญในประวัติศาสตร์ดนตรีไทย คุณูปการ ครูนัฐพงศ์ได้อุทิศชีวิตเพื่อดนตรีไทยอย่างเต็มก าลังจนถึงวาระสุดท้าย ค าสอนของครูนัฐพงศ์ ถือเป็น ที่ประจักษ์และยืนยันในอุดมการณ์ที่แน่วแน่และมั่นคง ผลผลิตที่ครูได้สร้างไว้จะเกิดประโยชน์ต่อสังคม ประเทศชาติ สมดั่งที่ครูตั้งใจไว้ว่า “ เรามาช่วยชาติกันบนเส้นทางวิชาชีพดนตรีไทย ” ครูนัฐพงศ์ โสวัตร “ครูเฉียบ”

๒๔ ค าไว้อาลัย

๒๕ ค าไว้อาลัย หากจะพูดถึงครูนัฐพงศ๑ โสวัตร หรือ ครูเฉียบ แล๎ว ในวิทยาลัยนาฏศิลป สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์คงจะ ไมํมีใครที่ไมํรู๎จัก เพราะครูเฉียบจบการศึกษาและรับราชการ ณ สถาบันแหํงนี้ ครูเฉียบเป็นผู๎ที่มีความรู๎ ความสามารถในด๎านดนตรีไทย ทั้งทฤษฎีและปฏิบัติ ครูเฉียบเป็นคนเรียบร๎อย เป็นผู๎มีสัมมาคารวะตํอผู๎ใหญํ เป็นคนสนุกสนาน คุยสนุก อารมณ๑ดี เป็นคนเอาจริงกับการงานการสอนอยํางยิ่ง ครูมนตรี ตราโมท เห็นความรู๎ ความสามารถตลอดจนความขยันขันแข็งในการทํางาน การสอนของครูเฉียบ จึงได๎กําหนดให๎ครูเฉียบ ได๎มีโอกาส เข๎าเฝูาถวายงานการสอนดนตรีไทยแกํทํานชายในวัง ซึ่งนับวําเป็นมงคลแกํครูเฉียบและวงศ๑ตระกูลเป็นอยํางยิ่ง เมื่อปี พ ศ .๒๕๓๗ ครูมนตรี ตราโมท มีดําริที่จะมอบวิชาการเป็นประธานประกอบพิธีไหว๎ครูดนตรีไทยเพิ่มขึ้นอีก จากเดิมที่ทํานเคยได๎มอบให๎กับคุณครูประสิทธิ์ ถาวร คุณครูศีลปี ตราโมท และ คุณครูศิริชัยชาญ ฟ๓กจํารูญ แล๎ว ทํานจึงได๎กําหนดตัวผู๎ที่มีความรู๎ความสามารถความประพฤติดี เป็นที่เคารพ มีวัยอันสมควร อีก ๕ ทําน คือ ครูสังเวียน ทองคํา ครูยงยศ วรรณมาศ ครูนัฐพงศ๑ โสวัตร ครูบุญชํวย โสวัตร ครูธงชัย ถาวร เมื่อคัดเลือกแล๎วจึงได๎ ทําพิธีมอบประสิทธิ์ประสาทความรู๎การเป็นประธานประกอบพิธีไหว๎ครูดนตรีไทย แกํคุณครูทั้ง ๕ ทําน จะเห็นได๎ วํา ครูเฉียบ หรือ ครูนัฐพงศ๑ โสวัตร เป็นผู๎หนึ่งที่ได๎รับความไว๎วางใจ จากครูมนตรี ตราโมท และ ครูเฉียบก็ได๎ ปฏิบัติหน๎าที่สืบทอดการเป็นประธานประกอบพิธีไหว๎ครูดนตรีไทยนับแตํนั้นมาด๎วยดีโดยตลอด วันหนึ่งข๎าพเจ๎า ได๎ทราบขําวการเจ็บปุวยของครูเฉียบถึงขนาดลูกศิษย๑ต๎องนําตัวสํงโรงพยาบาล ขณะที่ไป ปฏิบัติหน๎าที่ ณ วิทยาลัยนาฏศิลปนครศรีธรรมราช รู๎สึกตกใจ เพราะเคยทราบวําครูเฉียบมีโรคประจําตัว คือ โรคหอบหืด และต๎องใช๎ยาพํนอยูํเป็นประจําก็รู๎สึกเป็นหํวง เคยได๎พูดคุยกับหลาย ๆ คนวําในระยะนี้ ครูเฉียบนําจะ หยุดพักผํอนงดการไปปฏิบัติหน๎าที่ไหว๎ครูสักระยะหนึ่ง แตํก็ยังคงได๎ขําววํา ครูเฉียบยังคงไปปฏิบัติหน๎าที่อยูํและใน ที่สุดโรคภัยไข๎เจ็บก็ทําให๎ครูเฉียบต๎องจบชีวิตลง ซึ่งยังความเศร๎าโศกเสียใจแกํครอบครัวและลูกศิษย๑ลูกหา เป็นอยํางยิ่ง และวงการดนตรีไทยก็ต๎องเสียบุคลากรที่มีคุณภาพ มีคุณคําไปอีกทํานหนึ่ง ขออํานาจกุศลผลบุญที่ครูเฉียบได๎สร๎างทํามาตลอดจนญาติพี่น๎องที่ได๎รํวมกันทําและอุทิศ สํวนบุญ สํวนกุศลให๎แกํครูเฉียบจงเป็นป๓จจัยสํงให๎ดวงวิญญาณของครูเฉียบได๎พบความสุขในสัมปรายภพด๎วยเทอญ ดนตรี ตราโมท

๒๖ ร าลึกถึงครูเฉียบที่รักและนับถือยิ่ง ผมเริ่มรู๎จักครูเฉียบและเห็นฝีมือทํานครั้งแรก เมื่อไปชมทํานตีระนาดเอกในวงปี่พาทย๑ของวิทยาลัย นาฏศิลป กรมศิลปากร ณ เวทีกลางแจ๎ง สังคีตศาลา ชํวงฤดูร๎อน ระหวํางปีใดจําไมํได๎ ตอนนั้นผมยังเรียนหมออยูํที่ โรงพยาบาลศิริราช และพี่เสรี หวังในธรรม ได๎พาผมไปคุยกับนักดนตรีหลังโรง ทํานได๎แนะนําให๎รู๎จักกับครูเฉียบ แล๎วบอกผมวํา คนนี้เขาเป็นหัวแถว ยังมีน๎องชายนามสกุลโสวัตร อีกสามคน รวมทั้งหมดเป็นสี่ หมอก็เห็นแล๎ววํา ฝีมือเขาคมเฉียบสมชื่อ ประโยคที่วําคมเฉียบสมชื่อนี่เอง ที่ผมจําครูได๎แมํน ตอนนั้นครูยังอยูํในวัยหนุํม รูปรําง สันทัด และไมํคํอยพูด ตํอมาให๎เห็นอีกหลายหนจนจําได๎ ครั้นผมจากไปไปเรียนหนังสือกลับมาทํางานเป็นหมอที่ รามาธิบดี ในปี ๒๕๑๑ ก็ได๎ไปติดตาม ไปวุํนวายอยูํวงปี่พาทย๑กรมศิลปากรบํอยขึ้นอีก เกิดความคุ๎นเคย และเห็นวํา นอกจากฝีมือของทํานจะคมจัดแล๎ว ยังเป็นหนุํมรูปหลํอมากอีกด๎วย อาจารย๑ประสิทธิ์ถาวร เป็นครูผู๎ใหญํอีกทํานหนึ่ง ที่บอกกับผมวํา ที่หมอเคนถามวํา ตีระนาดอยํางไรจึงให๎ เสียงเดํนชัด เหมือนคนพูดชัดนั้นให๎ดูได๎ที่คนคนนี้แล๎วทํานยังเสริมวํา ไมํได๎ชัดเจนอยํางเดียวเทํานั้นนะ เสียง ระนาดของนายคนนี้ บทจะหวานก็หวานได๎ชื่นใจมากเหมือนกัน ความหวานของเสียงระนาด ฝีมือที่ครูเฉียบกรอ นั้น กินขาดนักระนาดเอกหลายคน ในยุคเดียวกัน เรื่องนี้ผมเคยได๎ยินคนชมทํานมาก เมื่อได๎ฟ๓งเพลงตับลาว เจริญศรี ที่ทํานตีระนาดเอก ผลิตเป็นแถบบันทึกเสียงให๎สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเพื่อพัฒนาชนบท มหาวิทยาลัยมหิดล อันเป็นสถาบันที่ทํานเรียนจบได๎ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวัฒนธรรมดนตรี งานชิ้นนี้ ทํานศาสตราจารย๑ ดร.คุณหญิงสุริยา รัตนกุล อดีตผู๎อํานวยการ ได๎นําออกเผยแพรํ ทํานชมกับผมวํา คุณนัฐพงศ๑ บรรเลงเพลงชุดนี้ได๎ยอดเยี่ยมจริง ๆ ซึ่งผมก็ยอมรับเต็มร๎อย แล๎วได๎ใช๎เพลงชุดนี้ เป็นตัวอยํางสอนเรื่องระนาด เสียงหวานให๎นักศึกษาหลายรุํนตํอมา สมัยที่ผมย๎ายจากโรงพยาบาลรามาธิบดี มาประจําเป็นอาจารย๑ที่สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรม ที่ ศาลายานั้น (๒๕๓๑-๒๕๓๖) นั้น มีหน๎าที่สร๎างหลักสูตร ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวัฒนธรรมดนตรีอันเป็นการ เรียนการสอนหลักสูตรปริญญาโทแหํงแรกในวิชาดนตรีของประเทศไทย ทํานอธิการบดี ศาสตราจารย๑ ดร.ณัฐ ภมรประวัติ ได๎สั่งผมอยํางเอาจริงเอาจังและห๎ามมิให๎พลาดพลั้งวํา เราสร๎างหลักสูตรปริญญาโทครั้งแรก ต๎องไมํลืม อาจารย๑คนสําคัญ ๆ ที่เกํงดนตรีมาก เคยสอนอยูํในกรมศิลปากรเหลํานั้น ต๎องไปเรียนเชิญทํานมาสอนวิชา สําคัญ ๆ ให๎จงได๎ ดังนั้น เราจึงได๎ความกรุณาจากทํานอาจารย๑มนตรี ตราโมท อาจารย๑ประสิทธิ์ ถาวร อาจารย๑เจริญใจ สุนทรวาทิน มาสอนวิชาสําคัญ ๆ และเชิญอาจารย๑ท๎วม ประสิทธิกุล อาจารย๑ศรีนาฏ เสริมศิริ มาสอนวิชาคีตศิลป์ เทํานั้นยังไมํพอ ทํานอธิการยังสั่งอีกวํา ต๎องไปเชิญคนเกํง ๆ ของกรมศิลปากรเข๎ามาเรียนให๎ จบปริญญาโทให๎เป็นตัวอยํางให๎จงได๎ จะต๎องลงทุนลงแรง อ๎อนวอน ถึงต๎องกราบไหว๎เชื้อเชิญ จงทําเสียให๎เป็นเรื่อง เป็นราว รุํนแรกนี้ ขอสักสามคน รุํนตํอไปอีกห๎าคน เป็นอยํางน๎อย ไมํใชํเชิญเขามาเรียนอยํางนักเรียน แตํให๎เชิญ เข๎ามาอยํางที่ปรึกษา ต๎องปฏิบัติตํอทํานด๎วยความเคารพนบนอบ เพราะคนในมหิดลขณะนั้น ยังด๎อยกวํากรม ศิลปากรในเรื่องดนตรีและนาฏกรรมอยํางที่เรียกวํา “ว่างเปล่า ไม่มีน้ ายา” แตํเมื่อเราสามารถสร๎างหลักสูตร ขึ้นมาได๎ ก็ต๎องจัดการอยํางละมุนละไมที่สุด ด๎วยความเคารพ ยกยํอง และเต็มใจชํวยเหลือในสิ่งที่ทํานไมํถนัดด๎วย ประการทั้งปวง เชํน เรื่องงานวิจัยทางมานุษยวิทยาดนตรี ซึ่งเปิดสอนทางมานุษยวิทยาดนตรีครั้งแรกที่ศาลายาใน ปี ๒๕๓๔ นั้น

๒๗ ผมโชคดีมาก ที่ไปเรียนเชิญครูระดับฝีมือมาได๎สามทําน คือ สองคนพี่น๎อง ครูเฉียบ โสวัตร ครูบุญชํวย โสวัตร และได๎ครูปี๊บ คงลายทอง มาอีกเป็นทํานที่สาม เรียกวําได๎ศิลปิน มือชั้นยอดมาเรียน ฝรั่งใช๎คําวํา Cream of the Cream นั่นเอง ต๎องใช๎คําวําทั้งสามทําน เป็นแก๎วแหํงวงการดนตรี ทํานได๎กรุณาและเมตตาตํอ มหาวิทยาลัยมหิดลและตํอผมมากที่สุด ทั้งสามทํานก็เรียนจบเป็นมหาบัณฑิตดนตรีไทยสมตามความตั้งใจ ในทุกประการนั้น โดยทําวิทยานิพนธ๑ตามแนวทางที่ทํานถนัด ตลอดเวลารํวมสามปีที่เราหมกมุํนอยูํด๎วยกัน ทุกอยํางเป็นไป ด๎วยความราบรื่น เราได๎เห็นน้ําใจ ความอุตสาหะ ความอดทน ของอาจารย๑สามทํานนี้ อดทนในการเขียนวิทยานิพนธ๑ ซึ่งจะขอเลําเฉพาะเรื่องของ ครูเฉียบ ที่ทํานอุตสาหะ เดินทางไปมาที่บ๎านบางชะนี เพื่อพบกับพํอครูสําราญ เกิดผล หลายครั้งเพื่อจะศึกษาเรื่อง เพลงหน๎าพาทย๑ทุกเพลงบรรดามี ด๎วยการตั้งอกตั้งใจฟ๓งเสียงเพลง และอํานจากโน๎ตเพลงที่บันทึกไว๎บนกระดาษ สมุดสีน้ําตาลเกําครําครํา ที่ตัวอักษรเขียนด๎วยดินสอนั้น บางแผํนก็แสนจะเลือนลาง ที่สุด ก็สําเร็จออกมาพิมพ๑ได๎ เป็นโน๎ตสากล บนบรรทัดห๎าเส๎น นี่คืองานของครูเฉียบ ที่เฉียบขาดจริง ๆ วันที่ครูรับพระราชทานปริญญามหาบัณฑิต ทั้งสามทําน วันนั้นผมอยากจะกราบลงไปแทบพื้น ในฐานะ หัวหน๎าหลักสูตรดังกลําว แตํทํานไมํยอมให๎ผมกราบ ทํานบอกวํา ผมแกํกวําทํานทั้งสามคน จึงได๎แตํไหว๎และขอ อนุญาตกอดทําน แล๎วถํายรูปรํวมกันไว๎ที่เรือนไทย ครูเฉียบได๎เมตตาชํวยงานผมทางวิชาการอีกหลายเรื่อง สุดจะบรรยายได๎หมดสิ้น การจากไปของครู เป็นความสูญเสียยิ่งใหญํสําหรับวงการดนตรีไทย ผมไมํสามารถจะสรรหาคําพูดอันใดมากลําว หรือเขียนไว๎เป็น พยานแหํงความรัก ความเคารพ ชื่นชม และความรู๎สึกเป็นหนี้ในพระคุณของทําน อยํางไรเสีย ผมก็ยังนับวํา ตัวผมก็เป็นศิษย๑คนหนึ่งของทําน ทั้ง ๆ ที่ทํานเคยพูดวํา ทํานเป็นศิษย๑เคยเรียน กับหมอพูนพิศ วิชาที่ผมสอนสนุกที่สุดคือวิชาประวัติและพัฒนาการดนตรีของชาติไทย ที่ได๎เลําเกร็ดเล็กเกร็ดน๎อย ไมํมีใครเหมือน ที่สุดก็วําไทยเรามีเพลงดนตรีมากถึง ๙ ประเภทด๎วยกัน ขอทํานจงประสบสุขในสัมปรายภพนั้น ทุกกาลและทุกประการตลอดไป พูนพิศ อมาตยกุล คําไว๎อาลัย ครูเฉียบ นัฐพงศ๑ โสวัตร พ.ย.๒๕๖๒

๒๘

๒๙ อาลัยรักครูเฉียบ ข๎าพเจ๎ารู๎จักครูเฉียบ (นัฐพงศ๑ โสวัตร) มาตั้งแตํเขาเริ่มเข๎ามาเรียนที่วิทยาลัยนาฏศิลป ชํวงเวลานั้นครู ประสิทธิ์ ถาวร ต๎องการจะสร๎างคนระนาดเอกที่มีฝีมือ มีพลังในการตีระนาดไหว (ทําความเร็วได๎ดี) พอดีครูเฉียบมี บุคลิกภาพและความสามารถดังกลําว รวมทั้งมีความรู๎ในด๎านโน๎ตสากล เป็นอยํางดีด๎วย ครูจึงจัดให๎เฉียบเป็นคน ระนาดเอกประจําวง ตํอเพลง ตํอทาง ปรับวิธีการตําง ๆ ให๎อยํางดี ทั้งเทคนิควิธีการตําง ๆ ทําให๎วงปี่พาทย๑ของ นักเรียนนาฏศิลปในสมัยนั้นมีชื่อเสียง เป็นที่รู๎จักแพรํหลาย ทั้งงานใน (ราชการ) และงานนอก (งานปลีก) มีมาก ได๎ ออกรายการวิทยุ ทีวี งานพิธี และอื่น ๆ รวมทั้งได๎ไปเผยแพรํตํางประเทศด๎วย ชื่อเสียงของเฉียบโดํงดังมาก ข๎าพเจ๎าเคยไปงานด๎วย พวกเราบรรเลงปี่พาทย๑มอญ (ย่ําค่ํา) และเพลงอื่น ๆ อีก ๒-๓ เพลง เจ๎าภาพมากระซิบวํา อยําลงจากศาลานะ บรรเลงแบบนี้มาทําให๎คนดู คนฟ๓ง ชอบมากกวําวงอื่นเค๎า ตํอมาคุณครูสร๎างวงมหาดุริยางค๑ ครูเฉียบก็เป็นคนระนาดเอกจนได๎สืบทอดเป็นคนปรับวง และเป็นวาทยากรตํอจากคุณครู นอกจากนี้ยังได๎มีการ บันทึกเสียงวงดนตรีที่ครูเฉียบตีระนาดเอก ไว๎อีกหลายเพลง โดยเฉพาะเพลงพมําห๎าทํอน (หกชั้น) ทยอยนอก แขกลพบุรี (ทางบางคอแหลม) และอื่น ๆ ไว๎อีกหลายเพลง รวมทั้งเดี่ยวระนาดเอก ๒ ราง เพลงอาหนูด๎วย เรื่องโรคภัยไข๎เจ็บไมํมีใครจะรู๎ได๎ ครูเฉียบเริ่มปุวยและต๎องเข๎าโรงพยาบาลรักษาตัว พอหายดีก็ทํางานตํอ เป็นผู๎เชี่ยวชาญการสอนดนตรีไทยของสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ และเป็นผู๎อํานโองการไหว๎ครูให๎กับสถาบันอื่น ๆ อีก ทําให๎รํางกายทรุดโทรมลงอีก แตํด๎วยใจรัก และสู๎งาน ครูเฉียบก็เดินทางไปราชการของสถาบันบัณฑิต พัฒนศิลป์ที่ภาคใต๎อีก จนกระทั่งไปปุวยต๎องเข๎าโรงพยาบาลที่ภาคใต๎พอคํอยยังชั่วก็เดินทางกลับกรุงเทพฯ และ รักษาตัวมาโดยตลอด ท๎ายที่สุดพวกเราชาวนาฏศิลป สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ ก็ต๎องสูญเสียบุคลากรคุณภาพ ทางด๎านดนตรีไปอยํางนําเสียดาย โดยครูเฉียบแตํงเพลง โหมโรงมหาวชิราลงกรณ๑เพื่อจะใช๎บรรเลงเป็นเพลงแรก ในวงมหาดุริยางค๑ของสถาบันฯ ณ ท๎องสนามหลวง เพื่อเฉลิมฉลองในงานแสดงมหรสพสมโภชเนื่องในวาระ บรมราชาภิเษก ในหลวงรัชกาลที่ ๑๐ ข๎าพเจ๎าได๎ทํางานตํอจนสําเร็จด๎วยดี ท๎ายที่สุดนี้ ขอบารมีคุณพระศรีรัตนตรัย สิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย รวมทั้งคุณงามความดีเป็นกุศลผลบุญของ ครูเฉียบ ได๎โปรดประทานพรให๎ครูเฉียบมีความสุขสงบในสัมปรายภพด๎วยเทอญ สิริชัยชาญ ฟ๎กจ ารูญ

๓๐ ถึงเวลาต้องกล่าวค าลา แม๎จะรู๎วําถึงที่สุดแล๎วมนุษย๑ทุกคนก็ต๎องลาจากกันไปไมํมีใครเหนี่ยวรั้งใครไว๎ได๎ แตํก็ทําใจลําบาก เมื่อ “เฉียบ” น๎องรักต๎องจากไป เราเป็นพี่น๎องที่ไปไหนด๎วยกันบํอยครั้ง ทั้งไปงานราชการและไปทํองเที่ยวในหมูํเพื่อนพ๎องน๎องพี่ สนิทกัน จนรู๎นิสัยใจคอวําเฉียบเป็นคนสนุกสนาน รําเริง กินอยูํเรียบงําย คุยเกํง และเป็นกันเอง ฯลฯ พี่รู๎วําเฉียบ มีโรคประจําตัวอยูํหลายโรคโดยเฉพาะโรคหอบหืด และงานของเราหลายครั้งก็เป็นงานพิธีการที่จะต๎องมีการจุด ธูปเทียนในห๎อง เมื่อเฉียบสูดดมเข๎าไปบํอยก็มักเกิดอาการแพ๎ต๎องพํนยาอยูํเสมอ และต๎องเข๎าออกโรงพยาบาล หลายครั้ง โดยเฉพาะครั้งไปรํวมงานศิลปวัฒนธรรม ๔ ภาค ด๎วยกันที่จังหวัดนครศรีธรรมราชในเดือนมกราคม ๒๕๖๒ อยูํ ๆ เฉียบก็มีอาการหอบหืดกําเริบจนถึงขนาดต๎องเข๎าโรงพยาบาลอีก แตํด๎วยความดูแลเป็นอยํางดี ของแพทย๑ พยาบาล และอาจารย๑ของวิทยาลัยนาฏศิลปนครศรีธรรมราชทําให๎อาการทุเลา แล๎วถึงที่สุด เฉียบก็ต๎อง จากเราไป การเป็นศิลปิน และครูที่มีภาระหน๎าที่ให๎ความรู๎แกํเยาวชนถือเป็นงานที่มีเกียรติ จุดหลักไมํใชํเพื่อตัวเรา แตํเรากําลังสร๎างเยาวชนหลํอหลอมให๎ลูกหลานกลายเป็นรากแก๎วทางศิลปวัฒนธรรม หวังให๎เค๎าชํวยกันสืบสาน ความเป็นชาติของเราให๎เข๎มแข็ง ยั่งยืน ตราบนานเทํานาน ซึ่งภารกิจที่เฉียบได๎ทํามาล๎วนแล๎วแตํยืนอยูํในเปูาหมาย นี้ตลอดมา ในความเป็นพี่น๎อง เฉียบเป็นน๎องที่ดีนํารักที่สุดคนหนึ่ง ความตายของน๎องจึงเป็นการจากพรากด๎วยหัวใจ ที่ร๎าวราน และในฐานะที่เฉียบเป็นทั้งศิลปินและครูที่ทํางานเพื่อสร๎างคน สร๎างชาติ พี่อยากจะบอกวํา เฉียบ คือ มือระนาดเอกที่มีฝีมือสุดยอดคนหนึ่งเทําที่ประเทศเรามี ความตายของน๎องจึงเป็นการสูญเสียครั้งยิ่งใหญํ ของวงการดนตรีไทย และของลูกศิษย๑ลูกหาทั่วประเทศ ขอให๎ดวงวิญญาณของน๎องจงไปสถิตอยูํบนสรวงสวรรค๑ ลากํอนน๎องรัก ทัศนีย์ ขุนทอง ศิลปินแหํงชาติ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

๓๑ ระลึกถึง ครูเฉียบ ครูนัฐพงศ๑ โสวัตร หรือที่เรียกกันติดปากวํา ‘ครูเฉียบ’ เป็นนักเรียนนาฏศิลปรุํนน๎อง มีความโดดเดํนในเชิง ระนาดเอก เราได๎มีโอกาสรํวมขับร๎องและบรรเลงด๎วยกันตั้งแตํยังเป็นนักเรียน จนกระทั่งถึงป๓จจุบันเราก็ยังคงรํวม วงกันเสมอมา ครูเฉียบเป็นคนเสมอต๎นเสมอปลาย รัก เคารพ ครู อาจารย๑ และยังให๎เกียรติรุํนพี่ทุกคน และ หมั่นฝึกฝนตนเองให๎เกิดความเชี่ยวชาญเสมอมา แตํเป็นที่นําเสียดายอยํางยิ่งที่ในพักหลังนี้เฉียบมีโรคประจําตัว ต๎องเข๎ารับการรักษาอยูํบํอยครั้ง จนในท๎ายสุดได๎เดินทางไปปฏิบัติราชการที่วิทยาลัยนาฏศิลปนครศรีธรรมราช ก็ได๎ทราบวําต๎องเข๎ารักษาตัวอยูํที่ โรงพยาบาลนครศรีธรรมราช จิตใจตอนนั้นก็ยังนึกเป็นหํวงน๎อง จนกระทั่งได๎ ทราบขําววําอาการคํอยยังชั่ว และได๎กลับมา กทม. แล๎วก็โลํงใจ และไมํคิดวําตํอไปในระยะเวลาอันใกล๎นี้ น๎องก็ได๎ จากพวกเราไปอยํางไมํมีวันกลับ วันหนึ่งเฉียบได๎เดินมากับกลุํมลูกศิษย๑ประมาณห๎าหกคน พอดีดิฉันก็ออกมาจากห๎องสอน เพื่อไปทําธุระ อะไรซักอยําง เดินสวนกับกลุํมของเฉียบเขาก็สวัสดี และหันไปบอกกับลูกศิษย๑ทั้งหลายวํา ‘นี่ไงนักไตํบันไดตัวจริง’ เด็กก็ทําทํางง เราก็งงถามวําอะไรเหรอ เฉียบก็บอกวํา ก็พี่นํะซิเวลาร๎องเพลง เถา พอตอนกลางๆ เพลง เสียงก็จะ ตกลงมา คือ ไมํตรงกับเสียงดนตรี ผมก็จะคอยเคาะเสียงให๎เบาๆ พอพี่ได๎ยินเทํานั้นไตํบันไดเสียงขึ้นมาตรงเสียงทุก ครั้ง ผมจึงเลําให๎เด็ก ๆ ฟ๓ง แล๎วยังถามวําพี่ทําได๎ยังไง ก็เลยบอกเขาไปวําเทคนิคเหลํานี้เป็นพระคุณอันยิ่งใหญํที่ คุณครูทําน ปลุกปล้ําถํายทอดให๎ตั้งแตํเป็นนักเรียน และถือปฏิบัติมาจนทุกวันนี้ ท๎ายสุดนี้เฉียบได๎จากพวกเราไปแล๎ว ก็คงเหลืออยูํเพียงผลงานที่สั่งสมทิ้งไว๎ ให๎เหลําลูกศิษย๑ได๎ระลึกถึง ขอตั้งจิตอธิษฐานให๎กุศลผลบุญที่เราเคยได๎รํวมงานกันมา จงดลบันดาลให๎ดวงวิญญาณของนัฐพงศ๑ โสวัตร ไปสูํ สุขคติ และสถิต ณ ทิพย๑พิมานนิรันดร๑เทอญ วัฒนา โกสินานนท์

๓๒ อาลัยร าลึก พวกเราสุดแสนอาลัยรักในการจากไปอยํางไมํมีวันกลับของเพื่อนรํวมรุํนที่ ๒๕ อาจารย๑นัฐพงศ๑ โสวัตร ขณะเข๎ามาเรียนรุํนเดียวกับพวกเราเมื่อ พ.ศ.๒๕๐๕ ในนาฏศิลปชั้นต๎นปีที่ ๔ สาขาวิชาดุริยางค๑ไทย เอกปี่พาทย๑ เครื่องมือระนาดเอก ในชื่อ เฉียบ โสวัตร ซึ่งมาจากโรงเรียนดุริยางค๑ทหารเรือที่เกํงมาแล๎ว ทั้งด๎านดนตรีไทย และ สากล ตีระนาดเอกไหวสะท๎านหาตัวจับยาก ทางด๎านดนตรีสากล บันทึกโน๎ตสากลได๎อยํางเชี่ยวชาญ และสีไวโอลิน ได๎ยอดเยี่ยม เคยเดี่ยวไวโอลินให๎กับการแสดงรําเทียนมาเลเซีย ซึ่งเป็นการแสดงชุดที่สร๎างสรรค๑ของสาขาวิชา นาฏศิลป์ไทยที่มีเสียงทํานองไพเราะจับใจ ทั้งจังหวะจะโคนเข๎ากับการแสดงเป็นอันมาก จึงเป็นที่ประทับใจของ สาว ๆ ชาวนาฏศิลปสาขาอื่น ๆ อยํางยิ่งทีเดียว เป็นมือระนาดเอกที่หาตัวจับยากมาก ๆ สมัยนั้นไมํมีใครสู๎ได๎เลย ชื่อเสียงกระฉํอนไปทั้งรั้ววิทยาลัยนาฏศิลป พวกเราขอเรียกชื่อเดิม เพราะถนัดปากกวําวํา “พี่เฉียบ” เป็นชื่อจริงในทะเบียนชั้นเรียน ทําไมถึงเรียก “พี่” ทั้ง ๆ ที่เรียนชั้นเดียวกัน เพราะอายุมาก (แกํ) มาแล๎วจากโรงเรียนเดิม ความเป็นคนที่มีบุคลิกดี เยือกเย็น หน๎าตาหลํอ (ขณะนั้น) ใจเย็นมาก ๆ ไมํเคยเห็นพี่เฉียบแสดงความโกรธเลยสักครั้ง จึงเป็นผู๎ที่ได๎รับความไว๎วางใจ จากคุณครูและเพื่อน ๆ ให๎เป็นหัวหน๎าชั้นทุกชั้นเรียน โดยมีประคอง จันทรมาน เป็นผู๎ชํวย จนกระทั่งจบการศึกษา ชั้นสูงปีที่ ๒ ปมช. (ประโยคมัธยมศึกษา) ตํางแยกย๎ายไปเข๎าทํางานตามถนัด พี่เฉียบและเพื่อน ๆ บางคนได๎รับ บรรจุเป็นข๎าราชการครูของวิทยาลัยนาฏศิลป กรมศิลปากร ครบทุกสาขาวิชา ที่วิทยาลัยฯ จัดการเรียนการสอน พี่เฉียบและเพื่อน ๆ เป็นครูที่ดีตลอดมา จนเข๎าวาระเกษียณอายุราชการ พี่เฉียบเมื่อเกษียณแล๎ว ได๎รับเชิญให๎อยูํ เป็นครูผู๎เชี่ยวชาญ และทําหน๎าที่เป็นประธานประกอบพิธีไหว๎ครูทางดุริยางค๑ไทยของวิทยาลัยนาฏศิลป ตราบจนกระทั่งมีการเปิดระดับการศึกษาที่สูงขึ้นเป็นระดับปริญญาตรีในชื่อวํา สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ พี่เฉียบ ได๎รับเชิญให๎เป็นผู๎ทรงคุณวุฒิผู๎เชี่ยวชาญของสถาบันฯ จนกระทั่งปุวยด๎วยโรคหอบหืดมาเป็นเวลานานหลายปี และ ถึงแกํกรรมลงด๎วยโรคลิ้นหัวใจรั่ว และหัวใจโต อันเป็นการสร๎างความโศกเศร๎า ถวิลหาจากญาติสนิทมิตรสหาย มิรู๎ลืม พวกเรายังจําเพื่อนที่ชื่อ เฉียบ โสวัตร ได๎ แม๎ภายหลังจะเปลี่ยนชื่อเป็นนัฐพงศ๑ โสวัตรแล๎วก็ตาม ขอดวงวิญญาณของพี่เฉียบ โสวัตร เพื่อนรัก จงสูํแดนสุขาวดีอันสงบสุขตราบกาลนิรันดร๑...เทอญ ประคอง ชลานุภาพ และเพื่อนรุ่น ๒๕

๓๓ อ าลาอาลัย....เพื่อนรัก รู๎สึกเสียใจเป็นอยํางยิ่ง เมื่อทราบขําวการจากไปของเพื่อนรักนักระนาดคนนี้ ดร.นัฐพงศ๑ โสวัตร ความสัมพันธ๑ของเราสองคนเริ่มต๎นตั้งแตํครั้งยังเป็นนักเรียนในโรงเรียนนาฏศิลป์ ที่วังหน๎า เราบรรเลงดนตรีไทยอยูํ ในวงเดียวกัน โดยที่ ดร.นัฐพงศ๑ โสวัตร เป็นคนระนาดเอก และเราเป็นคนเครื่องหนังประจําวง เราบรรเลงดนตรี รํวมกันเรื่อยมาตั้งแตํเด็กจนเติบใหญํ ออกเผยแพรํดนตรีไทยทั้งในและตํางประเทศจนนับไมํถ๎วน มีความสนิทสนม กลมเกลียว เป็นที่รู๎ใจในการบรรเลงรํวมวงเป็นอยํางดี ถือได๎วําผมเป็นคนเครื่องหนังคูํใจกันตลอดมา ในวาระที่สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ๎า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีเสด็จพระ ราชดําเนินในการพระราชทานเพลิงศพ ดร.นัฐพงศ๑ โสวัตร ในครั้งนี้เพื่อนคนนี้ขอแสดงความอําลาอาลัยเพื่อนรัก เป็นครั้งสุดท๎าย ด๎วยการจัดการบรรเลงดนตรีวงพิเศษ (มหาดุริยางค๑ไทย) อันเป็นผลงานชิ้นหนึ่งที่ ดร.นัฐพงศ๑ โส วัตร ได๎เคยเป็นผู๎อํานวยเพลง หลังจากที่ครูประสิทธิ์ ถาวร (ศิลปินแหํงชาติ) เสียชีวิต ทั้งนี้ได๎รับความรํวมมือจาก คณาจารย๑และนักศึกษาสาขาวิชาดนตรีคีตศิลป์ไทยศึกษา คณะศิลปกรรมศาสตร๑ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราช มงคลธัญบุรี รํวมฝึกซ๎อม บรรเลงและขับร๎องในครั้งนี้ เพื่อให๎แขกผู๎มีเกียรติและบรรดาศิษย๑รุํนตําง ๆ ที่มาในงานได๎ เห็นผลงานอันเป็นความรู๎และความสามารถของ ดร.นัฐพงศ๑ โสวัตร ที่ได๎เคยสร๎างสรรค๑ไว๎ในครั้งที่ยังมีชีวิตอยูํ สุดท๎ายนี้ ขอให๎เพื่อนรัก ดร.นัฐพงศ๑ โสวัตร ไปสูํภพภูมิที่ดี ประสบความสุขในสัมปรายภพ หากมีสิ่งใดที่ เพื่อนคนนี้เคยลํวงเกินกัน ขอให๎อโหสิกรรมตํอกันเถิด สมาน น้อยนิตย์ คนเครื่องหนังคูํใจ

๓๔ “พรุ่งนี้จะมาดูใหม่นะ” “เพลงนี้เราแต่งถวายให้พระองค์ด้วยความตั้งใจมาก โดยตอนท้ายของท านองเพลงเราน าท านองเพลงราช วัลลภ มาบรรเลงต่อท้ายให้เป็นจังหวะมาร์ช เพื่อให้ฟังดูแล้วเกิดความเข้มแข็ง และสง่างาม เพราะพระองค์ท่าน ทรงเป็นทหาร นับว่าเป็นบุญอันสูงสุดหาที่สุดมิได้ เพราะฉนั้นเราต้องรับผิดชอบให้เต็มที่” นี่เป็นคําพูดครั้งสุดท๎ายที่ครูเฉียบ ได๎พูดกับข๎าพเจ๎าขณะที่พักทานข๎าวกลางวัน หลังจากที่นั่งฟ๓งการ บรรเลงรวมวงของครูภาคดุริยางค๑ไทยที่ซ๎อมเพลงที่ครูเฉียบเป็นผู๎แตํง คือ “เพลงโหมโรงมหาวชิราลงกรณ๑” เมื่อ ทานข๎าวเสร็จ ครูเฉียบได๎เดินไปนั่งฟ๓งการซ๎อมอีกครั้ง แล๎วจึงขอตัวกลับบ๎าน เนื่องจากรู๎สึกไมํคํอยสบาย มีอาการ เหนื่อย โดยครูเฉียบพูดวํา “พรุํงนี้จะมาดูใหมํนะ” แล๎วครูก็กลับบ๎านโดยมีครูสุเมธ เดินไปสํง วันรุํงขึ้นบรรดาครู ๆ ภาคดุริยางค๑ไทยก็มาพร๎อมกันและซ๎อมการบรรเลง เพื่อรอให๎ครูเฉียบมาปรับวงให๎ เรียบร๎อย รออยูํนานจึงได๎ทราบขําววําครูเฉียบไมํสบาย ไมํสามารถมาได๎ พอถึงเวลากลางคืนก็ได๎ทราบขําวจากครู แดง (มณฑา) บอกวํา “ครูเฉียบเสียชีวิตแล๎ว” ข๎าพเจ๎าใจหายและเสียใจที่ไมํคิดวําการทานข๎าวและคุยกันวันนั้นจะ เป็นมื้อสุดท๎ายที่เราได๎ทานข๎าวด๎วยกัน ตลอดเวลาที่เป็นเพื่อนกันมา ครูเป็นเพื่อนที่ดี มีฝีมือทางระนาดเป็นเยี่ยม สุดท๎ายนี้ขอให๎ครูเฉียบ พักผํอนให๎สบาย และไปสูํสัมปรายภพเทอญ นิรมล ตระการผล

๓๕ อาลัยอาจารย์นัฐพงศ์ โสวัตร (ครูเฉียบ) ผู้เป็นที่เคารพรักของพวกเราชาวดนตรีไทย อันความเกิด แกํ เจ็บ ตาย เป็นสัจธรรมที่จะต๎องเกิดกับทุกคน แตํการจากไปของอาจารย๑นัฐพงศ๑ โสวัตร นับเป็นความสูญเสียอันยิ่งใหญํของวงการดนตรีไทย เพราะอาจารย๑นัฐพงศ๑ โสวัตร เป็นผู๎เชี่ยวชาญที่มีความเป็น เลิศในการกํากับปรับวง และอํานวยเพลงในวงมหาดุริยางค๑ไทย เป็นผู๎มีฝีไม๎ลายมือในการบรรเลงระนาดเอกเป็นที่ รู๎จักและเลื่องลือมาช๎านาน ภาพการอํานวยเพลงในวงมหาดุริยางค๑ไทยฝ๓งลึกอยูํในความทรงจําของบรรดาศิษย๑ และเพื่อนพ๎องน๎องพี่ ดนตรีคีตศิลป์ไทย ด๎วยทํวงทีที่นุํมนวลแตํจริงจัง ทําให๎เสียงเพลง ในวงมหาดุริยางค๑ไทยที่อาจารย๑นัฐพงศ๑ โสวัตร กํากับและปรับวงนั้นบังเกิดความไพเราะ พร๎อมเพรียงและงดงามยิ่งนัก มีสุนทรียรสทางดนตรีครบถ๎วน อาจารย๑นัฐพงศ๑ โสวัตร เป็นที่เคารพรักอยํางยิ่งของบรรดาศิษย๑ เป็นพี่ที่น๎องเคารพรักนับถือและศรัทธา ด๎วยบุคลิกที่อํอนน๎อม จิตใจดี เอื้อเฟื้อเผื่อแผํชํวยเหลือเกื้อกูลทุกคนที่มาขอความชํวยเหลือ เป็นผู๎ที่ทุํมเทเอาใจใสํ ในหน๎าที่การงานทั้งด๎านบริหาร และการถํายทอด อยํางเต็มกําลังความสามารถ ดูแลสั่งสอนศิษย๑ด๎วยความมุํงมั่น ศิษย๑ที่มาขอถํายทอดความรู๎อาจารย๑นัฐพงศ๑ โสวัตร จะพยายามสอดแทรกคุณธรรม จริยธรรมอยูํเสมอ ขออานิสงส๑ผลบุณคุณงามความดี และกุศลกรรมจงเป็นพลวัตป๓จจัยน๎อมนําดวงวิญญาณของอาจารย๑ นัฐพงศ๑ โสวัตร สูํสุขติ ณ สัมปรายภพเทอญ นิภา โสภาสัมฤทธิ์ อธิการบดีสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ (ในนามผู๎บริหาร ครู อาจารย๑ นักเรียน นักศึกษา สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์)

๓๖ อาจารย์นัฐพงศ์โสวัตร ในมุมทัศน์หนึ่ง ศาสตรเมธี ดร.ณรงค์ชัย ปิฎกรัชต์ อาจารย๑นัฐพงศ๑ โสวัตร เป็นผู๎สืบทอดมรดกภูมิป๓ญญาด๎านวัฒนธรรมดนตรีไทยทั้งโดยบุพชนคือจากคุณพํอชุบ โสวัตร บิดาของทําน และจากคุณครูในวิทยาลัยนาฏศิลป มีคุณครูมนตรี ตราโมท คุณครูประสิทธิ์ ถาวร เป็นอาทิ ทํานมี ความเชี่ยวชาญที่มีเม็ดพรายชั้นเชิงในการบรรเลงระนาดเอก เป็นศิลปินดนตรีไทยที่มีชื่อเสียงเลื่องลือในวงการ เป็น นักดนตรีไทยที่รอบรู๎และรู๎รอบทั้งภาคทฤษฎีและปฏิบัติ การปรับวงดนตรีไทยที่ทํานได๎รับทอดจากคุณครูประสิทธ๑ ถาวร เป็นที่ประจักษ๑ ทํานเป็นบรมครูผู๎ประสิทธิ์ประสาทศาสตร๑ศิลป์คือในบทบาทครูผู๎ประกอบพิธีไหว๎ครูดนตรี เป็นครู ผู๎ถํายทอดศิลปวิทยาดนตรีแกํศิษย๑ไมํเพียงเฉพาะของวิทยาลัยนาฏศิลป สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์เทํานั้น แตํยังหมาย รวมถึงโรงเรียน วิทยาลัย มหาวิทยาลัยตําง ๆ จนได๎รับพระราชทานปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์จากมหาวิทยาลัย ทํานจึงทรงไว๎ด๎วยคุณูปการวิศิษฏประโยชน๑เป็นที่ยิ่ง อาจารย๑นัฐพงศ๑ โสวัตร ทํานมีบุคลิกสุภาพ พูดเพราะ มีมุกตลกแทรกในบางโอกาส โดยเฉพาะในหมูํเพื่อนฝูงของ ทํานและศิษย๑ที่ใกล๎ชิดสนิทสนม ศิษย๑สามารถเข๎าถึงทํานเพื่อซักถามพูดคุยได๎อยํางทั่วถึง เดิมทํานพูดน๎อย แตํหลังจาก สําเร็จการศึกษาระดับศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (ดนตรี) จากสถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเพื่อพัฒนาชนบท มหาวิทยาลัยมหิดลแล๎ว หลายคนสังเกตพบวําทํานพูดคุยหรือสอนอธิบายที่เปลี่ยนไปจากเดิม ทํานมีเรื่องราวประกอบ เชื่อมโยง สาธยาย มีการยกตัวอยํางเปรียบเทียบเรื่องราวที่ถํายทอดนั้นออกมามากมาย เคยมีผู๎ถามทํานถึงการเปลี่ยนไปวํา ทําไมจึงพูดเกํงไมํเหมือนเกํากํอน ทํานตอบติดตลกวํา “ฉันก็กินยาผิดขนาน นํะซี” ตอบแล๎วก็หัวเราะชอบใจ ทุกคน รอบข๎างจึงรู๎สึกรักและอบอุํนในความโอบอ๎อมอารีของทําน สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเพื่อพัฒนาชนบท มหาวิทยาลัยมหิดล เป็นสถาบันการศึกษาที่เปิดสอนดนตรี ระดับปริญญาโทเป็นแหํงแรกของประเทศ อาจารย๑นัฐพงศ๑ โสวัตร เป็นนักศึกษา ๑ ในจํานวน ๑๒ คน มีนักศึกษาผู๎มีอายุ สูงวัยมากกวํา ๔๐ ปีหลายคน บางคนเกือบเกษียณอายุราชการ ซึ่งในครั้งนั้นอาจารย๑ผู๎สอนซึ่งมีอายุอํอนวัยกวําหลายทําน จึงมักได๎ยินการสนทนาหรือเมื่อเข๎าชั้นบรรยายวํา “โอโฮ เป็นผู๎ใหญํกันเยอะเลย แล๎วจะนําอะไรมาสอน” ประมาณนี้ แตํเพื่อน ๆ ที่อยูํในมิตินี้รวมทั้งอาจารย๑นัฐพงศ๑ โสวัตรด๎วย ตํางก็วางตนเป็นนักศึกษาที่ดี รู๎การวางตนตามกาลเทศะ รู๎วําสิ่ง ใดควรไมํควร ตลอดระยะเวลาที่ศึกษา มีกิจกรรมตําง ๆ ทั้งที่หลักสูตรฯ จัด มหาวิทยาลัยจัด และกิจกรรมในหมูํนักศึกษา ด๎วยกัน อาจารย๑นัฐพงศ๑ โสวัตรในฐานะพี่ใหญํก็ให๎ความรํวมมืออยํางเป็นกันเอง การออกศึกษางานภาคสนามภาคเหนือ นับเป็นการเรียนที่ลําบากนักสําหรับความสูงวัยของอาจารย๑ เพราะไมํมีอาจารย๑ผู๎สอนรํวมควบคุมสนามปฏิบัติการ ไมํมี รถยนต๑สําหรับการเดินทาง ทุกคนเริ่มจากความวํางเปลําไปสูํความไมํวํางเปลํา อดอาหารบางมื้อ บางมื้อรับประทานขนม ป๓งปอนด๑เกํา ๆ กับปลากระป๋องซึ่งไมํมีที่เปิดฝาต๎องเจาะกระแทกด๎วยก๎อนหินข๎างทาง รสชาติ ๓ ผสมคือ ขนมป๓ง+ปลา กระป๋อง+กรวดทรายที่เจือปนระหวํางเจาะกระแทกฝา ระหวํางเคี้ยวมีเสียงกรุบ กรับ กรุ๏บ กรั๊บ ในด๎านการ ทําวิทยานิพนธ๑ของอาจารย๑นัฐพงศ๑ เกี่ยวกับเพลงหน๎าพาทย๑ไหว๎ครู ทํานจึงต๎องตะลอนสืบหาข๎อมูลในงานสนาม ต๎องพก นํากล๎องถํายวีดิโอ อุปกรณ๑ประกอบหลายรายการ แตํทํานก็สามารถดําเนินการตามระเบียบวิธีวิจัยจนสําเร็จ งานวิทยานิพนธ๑นี้เป็นชิ้นงานวิชาการที่เป็นต๎นแบบให๎นักศึกษาในเวลาตํอ ๆ มาจนถึงป๓จจุบัน วันนี้และวันตํอไปไมํมีเรื่องราวของอาจารย๑นัฐพงศ๑ โสวัตรแล๎ว ทุกอยํางที่ผํานมากลายเป็นอดีตที่ล้ําคําควรตํอการ จดจํา ตํอการเรียนรู๎ในชีววิถีและความรู๎ทั้งทฤษฎี เทคนิคการบรรเลง ตลอดจนผลงานเพลงของทําน ข๎าพเจ๎าขอน๎อมนํา อานุภาพบารมีของบุรพาจารย๑ดนตรีไทยได๎โปรดจัดสังคีตยานนําดวงวิญญาณทํานไปสูํปรภพภูมิอันสุนทรียวิจิตรที่นิรันดร๑ (วันที่ ๒๐ ตุลาคม ๒๕๖๒)

๓๗ ค าอาลัย ผมขอแสดงความเสียใจและอาลัยเป็นอยํางยิ่งตํอครอบครัวโสวัตรตํอการจากไปของครูนัฐพงศ๑ โสวัตร อัน เป็นที่รักของครอบครัวและวงศ๑ตระกูล การสูญเสียครั้งนี้ถือเป็นการสูญเสียที่ยิ่งใหญํ ไมํใชํเป็นเพียงการสูญเสียของ ครอบครัวโสวัตรเทํานั้น แตํหากยังเป็นการสูญเสียบุคคลสําคัญที่สุดทํานหนึ่งของวงการดนตรีของชาติ ในปี พ.ศ. 2519 เป็นครั้งแรกที่ผมได๎ยินชื่อสกุล “โสวัตร” โดยทราบวําเป็นสกุลใหญํทางดนตรีไทยที่มี ความรู๎ความสามารถทางดนตรีเป็นอยํางดี ซึ่งมีครูนัฐพงศ๑ โสวัตร เป็นหนึ่งในสมาชิกของตระกูลซึ่งเป็นผู๎ที่มี ความสามารถทางดนตรีไทย และคุณธรรม จริยธรรมอันโดดเดํน เป็นครูปี่พาทย๑ที่มีความรู๎ลึกซึ้ง เป็นคนระนาดเอก ที่ได๎รับการถํายทอดความรู๎จากครูประสิทธิ์ ถาวร ซึ่งเป็นหนึ่งในศิษย๑คนสําคัญของหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) โดยครูประสิทธิ์ ถาวร เป็นครูผู๎สํงตํอความรู๎และศิลปะการบรรเลงระนาดเอกของ หลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ไปยังครูนัฐพงศ๑ โสวัตร ในปี พ.ศ. 2535 ครูนัฐพงศ๑ โสวัตร ได๎ให๎เกียรติผมเป็นอยํางสูงในบทบาทคนระนาดเอกบรรเลงรํวมใน วงปี่พาทย๑มอญของครูสุบิน จันทร๑แก๎ว ในงานฌาปนกิจศพคุณแมํของผมที่จังหวัดนครนายก ความงดงามไพเราะ แหํงเสียงระนาดเอกที่คลุกเคล๎าในวงปี่พาทย๑มอญยังคงตราตรึงอยูํในความทรงจําผมไมํเสื่อมคลาย น้ําเสียงสําเนียง ระนาดและสํานวนทางกลอนสอดสัมพันธ๑กันอยํางลงตัว “มอญเป็นมอญ” เหมาะกับกาลเทศะ ซึ่งคุณลักษณะ ดังกลําวล๎วนพบในการบรรเลงในวงดนตรีที่ทํานคํานึงถึงกาลเทศะที่เหมาะสม ทั้งในวงปี่พาทย๑เสภา วงปี่พาทย๑ ไม๎นวม ที่มีการใช๎สํานวนกลอนระนาดเอกผํานลีลาน้ําเสียงคลุกเคล๎าไปกับเครื่องดนตรีอื่นได๎อยํางลงตัว ซึ่งเป็นสิ่ง ที่แสดงให๎เห็นถึงความเป็นนักระนาดเอกที่สมบูรณ๑ ระหวํางชํวงระยะเวลาในการจัดทําเกณฑ๑มาตรฐานวิชาชีพและวิชาการดนตรีไทย ที่มีสํานักงาน การอุดมศึกษา ซึ่งในอดีตคือทบวงมหาวิทยาลัยเป็นเจ๎าภาพใหญํในการดําเนินการ ผมได๎มีโอกาสทํางานรํวมกับ ครูนัฐพงศ๑ โสวัตร หลายครั้ง จากการได๎แลกเปลี่ยนความคิดเห็น ทําให๎ผมประจักษ๑ชัดวําทํานเป็นผู๎ที่เพียบพร๎อม ไปด๎วยทักษะและวิชาการด๎านดนตรีไทยอยํางลึกซึ้ง ตลอดทั้งเป็นผู๎ที่มีคุณธรรม จริยธรรม และจิตใจที่แนํวแนํ ในการสืบสานวัฒนธรรมดนตรีไทยอันดีงามของชาติให๎ดํารงสืบไป ด๎วยความดีที่ครูนัฐพงศ๑ โสวัตร ได๎เพียรกระทํามาตลอดทั้งชีวิตของทําน จงเป็นดั่งแสงประทีป นําดวงวิญญาณของทํานไปสูํสุคติ สถิตเสถียร ณ แดนสวรรค๑ในสัมปรายภพ อันสุขสงบตลอดนิรันดร๑ รองศาสตราจารย์ ดร.เฉลิมศักดิ์ พิกุลศรี ประธานหลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาดุริยางคศิลป์ คณะศิลปกรรมศาสตร๑ มหาวิทยาลัยขอนแกํน

๓๘ “ครุฯ กตัญํุตาคารวาลัยจ านง ครูนัฐพงศ์ โสวัตร” “ในการเรียนการสอน การปฏิบัติทักษะ และการประกวดแขํงขันดนตรีไทยนั้น สิ่งสําคัญที่สุดคือ ต๎อง สามารถพิสูจน๑ได๎ และทําให๎เห็นในเชิงประจักษ๑อยํางเป็นรูปธรรม ซึ่งความสําเร็จในการบรรเลงรวมวง หรือการ ปรับวง หรือปฏิบัติทักษะให๎ได๎ถึงขีดความสามารถสูงสุดนั้น ต๎องอาศัย “ศาสตร์และ ศิลป์” รํวมกัน” ถ๎อยคํา เหลํานี้ของครูนัฐพงศ๑ หรือครูเฉียบยังคงดังก๎องในโสตประสาททุกเมื่อ เพราะทุกครั้งที่ได๎พบ ได๎มีโอกาสทําหน๎าที่ กรรมการตัดสินรํวมกับครู หรือได๎มีโอกาสเชิญครูมาให๎ความรู๎นิสิตที่สาขาวิชาดนตรีศึกษา คณะครุศาสตร๑ จุฬาลงกรณ๑มหาวิทยาลัย ครูจะคอยย้ําเตือนและสอนนิสิตให๎ตระหนักในประเด็นนี้เสมอ ซึ่งเมื่อพิจารณาให๎ดีจะ พบวํา ครูเฉียบให๎ความสําคัญในมิติของครุศึกษาอยํางมาก เพราะในประเด็นหลักที่ครูแสดงทัศนะนี้ คําวําศาสตร๑ คือ การให๎ความสําคัญในมิติการประเมินเชิงปริมาณที่ต๎องใช๎กฎ กติกา ระเบียบ วิธี ระดับ ลําดับเป็นตัวตั้ง สํวน คําวําศิลป์ของครู คือ การให๎ความสําคัญในมิติการประเมินเชิงคุณภาพที่ต๎องใช๎ทัศนะป๓จเจกโดยอาศัยความ เชี่ยวชาญเป็นหลักในการตัดสินคุณคําซึ่งเป็นมากกวํารสนิยม ดังนั้น กํอนจะไปถึงขั้นตอนการประเมิน ครูจะเพียร พัฒนาศักยภาพผู๎บรรเลงและแม๎แตํการรวมวงให๎บรรลุทั้ง 2 มิตินี้ให๎สําเร็จเสียกํอนตั้งแตํต๎น ครูจึงมุํงเน๎นวิธีการ การพัฒนาสมรรถนะผู๎เรียนตั้งแตํฐาน คือต๎นน้ํา มุํงการฝึกปฏิบัติให๎ชํานาญ คือกลางน้ํา และมุํงการไปถึงความ พร๎อมทั้งฐาน ฝีมือ การควบคุมแนวเสียงและแนวบรรเลง การทําคุณภาพเสียง และรสมือ คือปลายน้ํา รวมกันเป็น ความสมบูรณ๑ทั้งศาสตร๑และศิลป์ ตั้งแตํชํวงต๎นของการตั้งสาขาวิชาฯ ครูเฉียบได๎กรุณาเข๎ามาให๎ความรู๎กับนิสิต โดยเฉพาะชํวงระยะ ๑๐ ปี หลังนี้ครูสละเวลาเข๎ามาบํมเพาะนิสิตด๎วยวิถีทางหรือวิธีวิทยาการสอนโดยใช๎ศาสตร๑และศิลป์เป็นฐานอยํางมาก ผํานโครงการพัฒนาวิชาการศิลปะไทยโดยการสนับสนุนงบประมาณจากของมหาวิทยาลัย ทําให๎นิสิตได๎รับ ประโยชน๑อยํางมหาศาล ผลสัมฤทธิ์นอกจากจะบังเกิดกับนิสิตแตํละบุคคลแล๎ว ยังนําไปเผยแพรํผํานการแสดง คอนเสิร๑ตของโครงการฯ ทั้งในภูมิภาคและตํางประเทศอีกด๎วย ทั้งนี้ คุณูปการทั้งมวล จะยังประทับในความทรงจํา ของนิสิตและคณาจารย๑ไปอีกนานเทํานั้น บัดนี้ พันธุ๑ไม๎ที่ผํานการรดน้ําพรวนดินของครู ได๎ผลิดอกออกผล แผํกิ่งก๎านสาขามากมาย นิสิตหลายคนได๎นํา กล๎าไม๎ศาสตร๑และศิลป์ของครูไปเพาะพันธุ๑ตํอ เชื่อวําอีกไมํนาน จะเจริญงอกงามในไมํช๎า สาขาวิชาดนตรีศึกษา ภาควิชาศิลปะ ดนตรีและนาฏศิลป์ศึกษา คณะครุศาสตร๑จุฬาลงกรณ๑มหาวิทยาลัย ขอกราบขอบพระคุณในความเมตตาทั้งมวลของครูที่มีตํอนิสิต มหาวิทยาลัยและวงการครุศิลปินไทย ด๎วยจริยวัตร และบุญญานุภาพของการสร๎างครูของครู เชื่อวําจะยังครรลองวิถีสงบเย็นแดํครูในเบื้องภพดุริยพิมานเป็นแนํ ขอน๎อมสํงครูด๎วยความรัก ความศรัทธาและกตัญ๒ุตากตเวทิตามา ณ โอกาสนี้ครับ รองศาสตราจารย์ ดร.ยุทธนา ฉัพพรรณรัตน์ ผู๎ชํวยอธิการบดี จุฬาลงกรณ๑มหาวิทยาลัย และอาจารย๑ประจําสาขาวิชาดนตรีศึกษา ภาควิชาศิลปะ ดนตรีและนาฏศิลป์ศึกษา คณะครุศาสตร๑ จุฬาลงกรณ๑มหาวิทยาลัย

๓๙ ครูเฉียบ “เฉียบ......ดุริยางค์” กราบสุดท๎าย ด๎วยอาลัย ในวันนี้ สํงครูเฉียบ ครูดีกลับสวรรค๑ จารจารึก ชื่อครูไว๎ในชีวัน นัฐพงศ๑โสวัตรมั่น นิรันดร เมื่อได๎รับโทรศัพท๑จากคุณครูลํายอง โสวัตร แจ๎งวําให๎เขียนข๎อความมุทิตาจิต “คุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร” จึงลงมือ เขียนด๎วยเกิดรู๎สึกวํามีบุญเหลือเกินที่ได๎รับชํองทางที่จะได๎ทดแทนพระคุณ “คุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร” และคุณครูสามทหาร เสือทางดนตรีของครอบครัว “โสวัตร” อีกทางหนึ่ง ตลอดเวลา ๑๑ ปี ที่เป็นนักเรียนสาขาละครของวิทยาลัยนาฏศิลปที่ “วังหน๎า” คุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร เป็นคุณครู ดนตรีที่อีกทํานหนึ่งที่เป็นที่เคารพของบรรดาลูกศิษย๑อยํางกว๎างขวางเนื่องด๎วยความรู๎ ฝีมือ และความสุขุม ที่แฝงไปด๎วย ความเมตตาจากครูเสมอมา จําได๎วําเมื่อจบการศึกษาในระดับชั้นสูงปีที่ ๒ ในปี พ.ศ. ๒๕๒๙ สอบบรรจุได๎เป็นครูที่วิทยาลัยนาฏศิลปพัทลุง ได๎มีโอกาสดูแลครูอยํางน๎อยปีละครั้งในงานไหว๎ครูประจําปีหรือไมํก็งานอบรมสัมมนาด๎านดนตรี ภาพจําที่มีตํอครูยังคง เหมือนเดิม ครูยังเป็นผู๎ให๎ความรู๎ที่ไมํปิดบัง ครูยังคงเป็นครูที่ทุํมเทในการปรับวงอยํางขะมักเขม๎น ครูยังคงเป็นครูที่ไมํ ปลํอยเวลาให๎เสียไปอยํางเปลําประโยชน๑ ครูยังคงเป็นครูที่ใสํใจในทุกรายละเอียดไมํยอมปลํอยผําน ทําให๎ความรักความ เคารพที่มีอยูํเดิม เพิ่มมากขึ้น จนบอกตัวเองวําความรู๎สึกที่มีตํอครูคงต๎องเปลี่ยนเป็นคําวํา “ศรัทธา” ตํอมา เมื่อมีโอกาสก๎าวหน๎าในชีวิตราชการเป็นผู๎อํานวยการวิทยาลัย ตั้งแตํปี พ.ศ. ๒๕๔๗-๒๕๕๙ ทําให๎มีโอกาส รับใช๎ครูตํางวาระ ตํางกิจกรรมมากขึ้น ทั้งงานวิชาการ งานเผยแพรํศิลปวัฒนธรรม นอกเหนือจากงานไหว๎ครูประจําปีทั้งที่ วิทยาลัยนาฏศิลปลพบุรี วิทยาลัยนาฏศิลปสุพรรณบุรี วิทยาลัยนาฏศิลปนครศรีธรรมราช และที่สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ ตามลําดับ ครูให๎ข๎อคิดในการบริหารความเข๎มแข็งทางด๎านดนตรี วํา “การบริหารดนตรีไทยนั้น ทําอยํางไรก็ได๎ที่ทําให๎ตึก ดุริยางค๑ไมํขาดเสียงบรรเลง เสียงฝึกซ๎อม ก็ถือวําประสบความสําเร็จ” นอกจากการบอกกลําวของครูแล๎ว ครูยังลงมือ ปฏิบัติให๎ดูเป็นตัวอยําง ภาพการซ๎อม การไลํมือ ในตอนเย็นที่วังหน๎าจึงเป็นภาพชินตาแกํผู๎พบเห็น ภาพจําที่สงํางามอีกภาพของครู คือ ภาพครูถือฉิ่งทําหน๎าที่อํานวยเพลง (conductor) ในงานสําคัญ ๆ ของ รัฐบาล ของประเทศ เดือนมกราคม พ.ศ. ๒๕๖๒ ครูเดินทางไปราชการงานสี่ภาค ณ วิทยาลัยนาฏศิลปนครศรีธรรมราช ครูล๎มปุวย และพักรักษาตัวที่นครศรีธรรมราชจนอาการดีขึ้นจึงเดินทางกลับมาพักฟื้นตํอที่กรุงเทพฯ ครูยังคงทํางานอยํางตํอเนื่อง ตามปกติ ครูควบคุมฝึกซ๎อมวงมหาดุริยางค๑เพลงโหมโรงมหาวชิราลงกรณ๑เพื่อแสดงมิติแหํงการเฉลิมพระเกียรติเนื่องใน โอกาสมหามงคลเสด็จเถลิงถวัลย๑ราชสมบัติ รัชกาลที่ ๑๐ แตํนําเสียดายที่สภาวะรํางกายของครูไมํสามารถดําเนินไปจนถึง วันงาน แตํผลงานประพันธ๑เพลงของครูในครั้งนี้เป็นเพลงที่สําคัญยิ่งเพลงหนึ่งของครูและของปวงชนชาวไทย ศิษย๑คนนี้จึง เชื่อมั่นอยํางยิ่งวําครูจักคงอยูํในใจบรรดาศิษยานุศิษย๑ตลอดไป เคารพรักครูผู๎ทรงพลังของศิษย๑ ดร.วาสนา บุญญาพิทักษ์ อดีตรองอธิการบดีสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ ๒๔ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

๔๐ ระลึกถึงพี่เสมอ พี่เฉียบ เป็นพี่ที่สนิท รัก นับถือ และหํวงใยมาตลอดเป็นเวลาหลายสิบปี ได๎ขําวการจากไปของพี่ หัวใจ ของผมสลาย ขอให๎ดวงวิญญาณของพี่ไปสูํภพภูมิที่ดี ชาติหน๎าถ๎ามีจริงเราเกิดมาเป็นญาติสนิทกันใหมํ ผมไมํมี คํากลําวใด ๆ นอกจากจะกลําววํา “ขอให๎พี่สูํสุขคตินะครับ” “ระลึกถึงพี่เสมอ” อิสระ ขาวละเอียด (ป้อม)

๔๑ ร าลึกคุณครูนัฐพงศ์ โสวัตร ผู้ธ ารงศาสตร์และศิลป์ดนตรีไทย คุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร เป็นทั้งพี่เป็นทั้งครูที่ข๎าพเจ๎าให๎ความเคารพนับถือทั้งในด๎านวัยวุฒิและคุณวุฒิความรู๎ ความสามารถทางด๎านดนตรีที่มีทั้งศาสตร๑และศิลป์อยูํในตัวทํานอยํางเต็มเปี่ยม นับตั้งแตํเมื่อเริ่มเข๎ามาเป็นศิษย๑ของคุณครู ประสิทธิ์ ถาวร ที่โรงเรียนนาฏศิลป กรมศิลปากรในสมัยนั้น ซึ่งเมื่อข๎าพเจ๎าเข๎าเป็นนักเรียนโรงเรียนนาฏศิลป เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๗ อยูํในชํวงที่คุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร ยังเป็นนักเรียนรุํนพี่ชั้นกลางที่น๎องๆ จะเรียกชื่อเลํนกันวํา “พี่เฉียบ” และได๎อยูํ ในวงปี่พาทย๑ไม๎แข็งที่คุณครูประสิทธิ์ ถาวร จัดวงฝึกซ๎อมอยํางแข็งขัน โดยที่คุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร เป็นคนระนาดเอก ประจําวง ได๎รับการถํายทอดวิชาความรู๎ทางเพลงและกลวิธีในการบรรเลงระนาดเอกจากคุณครูประสิทธิ์ ถาวร โดยตรง ได๎รับการปรับวงและทางเพลงตําง ๆ อยํางหลากหลาย ทั้งยังได๎รับการจัดให๎ไปบรรเลงในงานสําคัญตําง ๆ อยูํเป็นประจํา จนทําให๎มีความรู๎ความชํานาญมากขึ้นเป็นลําดับ คุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร มีประสบการณ๑ทางดนตรีปี่พาทย๑อยํางมากมายโดยเฉพาะอยํางยิ่งในด๎านการบรรเลงปี่ พาทย๑เสภาและเพลงหน๎าพาทย๑ ในชํวงวัยหนุํมใหญํได๎มีการรวมตัวกันของเพื่อนนักดนตรีในวงรุํนราวคราวเดียวกัน เชํน นายนิกร จันทศร นายไพฑูรย๑ เฉยเจริญ นายยงยุทธ ปลื้มปรีชา นายสมาน น๎อยนิตย๑ นายบุญชํวย โสวัตร นายเสรี ชื่นจิ๋ว นายวิเชียร อํอนละมูล นายมนัส ขาวปลื้ม นายทองคํา แสงทับทิม เป็นต๎น โดยมีการรวมตัวกันออกตระเวนไปงานการ บรรเลงดนตรีในที่ตําง ๆ ทั้งในกรุงเทพฯ และตํางจังหวัดอยูํเสมอ สํวนใหญํเป็นการไปบรรเลงปี่พาทย๑ไม๎แข็งและปี่พาทย๑ มอญ ตามวัดตําง ๆ ได๎พบกับวงปี่พาทย๑เจ๎าถิ่นบ๎าง วงปี่พาทย๑ที่เจ๎าภาพหามาบรรเลงในงานบ๎าง จนเสมือนเป็นการประชัน กันระหวํางวงศิษย๑คุณครูประสิทธิ์ ถาวรกับวงคูํประชันตําง ๆ ซึ่งคุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตรเป็นคนบรรเลงระนาดเอกประจําวง หลายครั้งที่ข๎าพเจ๎าและเพื่อน ๆ ได๎ติดตามไปในวงปี่พาทย๑ที่คุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร ไปบรรเลง ทําให๎ได๎เห็นฝีไม๎ฝีมือในการ บรรเลงระนาดเอกอยํางยอดเยี่ยม ตั้งแตํความดังชัดเจนของเสียงลูกระนาด ความคลํองแคลํววํองไวในเทคนิควิธีการตีที่ หลากหลาย ความเฉลียวฉลาดในการบรรเลง ซึ่งทั้งหมดล๎วนเป็นคุณลักษณะของคุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร ที่บรรเลงระนาด เอกในเพลงตําง ๆ ได๎ดีเยี่ยม ตํอมาได๎รับการบรรจุเป็นข๎าราชการครูสอนดนตรีที่วิทยาลัยนาฏศิลป คราใดที่บรรเลงเพลง หน๎าพาทย๑ก็บรรเลงได๎อยํางไพเราะจับใจในอารมณ๑แหํงความเคารพบูชาเทพเจ๎า ครูบาอาจารย๑ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ พลังและ คุณภาพของเสียงระนาดเอกที่คุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร บรรเลงเพลงหน๎าพาทย๑ไหว๎ครูแตํละเพลง สามารถสร๎างความรู๎สึกอัน ศักดิ์สิทธิ์ให๎เกิดขึ้นกับผู๎ฟ๓งได๎อยํางวิเศษ คุณภาพของเสียงและรสมือจากการบรรเลงระนาดเอกของคุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร ผู๎ใดที่ได๎มีโอกาสฟ๓งแล๎วก็จะเสนาะหู จดจําสุนทรียรสนั้นได๎ตลอดไป แม๎วําจะไมํเห็นกับตาวําใครคือผู๎บรรเลง แตํก็จะ สามารถจดจําเสียงนั้นได๎วําคือรสมือระนาดเอกของคุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตรนั่นเอง เป็นที่นําแสนเสียดายในการจากไปของคุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร ที่ตํอแตํนี้ไปจะเหลืออยูํก็เพียงแตํรํองรอยแหํง เสียงและภาพในสื่อเทคโนโลยีเทํานั้น เสียงระนาดเอกที่เกิดจากรสมือจริง ๆ ของคุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร จะไมํมีอีกแล๎ว ขอดวงวิญญาณของคุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร จงสถิตในสัมปรายภพบนสรวงสวรรค๑อันสงบสุขด๎วยเทอญ ด๎วยรักและเคารพ ดร.บ ารุง พาทยกุล

๔๒ “อาลัยพี่เฉียบ” อาจารย๑นัฐพงศ๑ โสวัตร หรือที่ผมเรียกวํา ‘พี่เฉียบ’ เป็นรุํนพี่ที่รักเคารพกันมา ตั้งแตํสมัยที่เป็นนักเรียนหรือ แม๎กระทั่งเข๎ามาเป็นข๎าราชการแล๎วยังได๎มีโอกาสได๎รํวมกิจกรรม กับพี่เฉียบอยูํเสมอเมื่อวิทยาลัยนาฏศิลปจัดการแสดง แตํ สิ่งที่ถือวําเป็นการรํวมงานกันครั้งสําคัญ และสร๎างความใกล๎ชิดกันยิ่งขึ้น คือ เมื่อกํอตั้งสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์และมีการ จัดตั้ง คณะศิลปนาฏดุริยางค๑พี่เฉียบถือเป็นบุคคลคนรุํนแรก เป็นรุํนบุกเบิกที่เป็นกําลังสําคัญในการดูแล คณะศิลปะนาฏดุริยางค๑ ซึ่งตอนนั้นมีบุคคลหลักอยูํ ๓ ทําน คือ ผม ซึ่งทําหน๎าที่ดูแลคณะ อาจารย๑นัฐพงศ๑หรือพี่เฉียบดูแลในเรื่องของ ดุริยางค๑ และอาจารย๑สุภาวดีโพธิเวชกุล อีกทํานหนึ่งที่จะดูแลทางด๎านนาฏศิลป์ เพราะฉะนั้น ๓ ทํานนี้ถือเป็นผู๎ที่เริ่ม กํอตั้งและวางรากฐาน ตั้งแตํนั้นจนกระทั่งป๓จจุบันนี้เป็นระยะเวลาสิบกวําปีแล๎ว พี่เฉียบถือเป็นบุคคลที่มีความสําคัญมากในเรื่องของการสร๎างทายาททางด๎านดุริยางค๑ ตั้งแตํรุํนแรกจนตลอดมา แม๎วําทํานจะเกษียณแล๎วแตํทํานก็ยังมาเป็นผู๎เชี่ยวชาญให๎วิชาความรู๎ อบรมลูกศิษย๑ผลผลิตของพี่เฉียบที่สามารถเห็นได๎ใน เชิงประจักษ๑ คือ ลูกศิษย๑สามารถเข๎ารับราชการ ในสํานักการสังคีต กรมศิลปากร เป็นครูอาจารย๑ของวิทยาลัยนาฏศิลป และหนํวยงานอื่น ๆ ซึ่งถือเป็นความภาคภูมิใจของตัวผมเองด๎วยที่มีสํวมรํวมในการกํอตั้งองค๑กรนี้ขึ้นมา พี่เฉียบถือเป็นผู๎ใหญํที่ใจดี และมีเมตตา ลูกศิษย๑ลูกหาจะรัก เชื่อฟ๓ง และดําเนินรอยตาม เพราะพี่เฉียบถือเป็น ต๎นแบบในเรื่องของฝีไม๎ลายมือ หรือเรื่องของการปฏิบัติในด๎านดุริยางค๑ ถือเป็นตัวอยํางให๎ลูกศิษย๑ได๎ดําเนินรอยตาม ทําให๎ พวกเค๎าประสบความสําเร็จในชีวิตหลาย ๆ คน อันเป็นคุณูปการกับทางคณะฯ เป็นอยํางมาก ครั้งสุดท๎ายผมได๎มีโอกาสไปรํวมงานกับพี่เฉียบในงานศิลปวัฒนธรรมสี่ภาคได๎ทราบมานานแล๎ววํา พี่เฉียบสุขภาพ ไมํคํอยดี ต๎องรักษาตัวเข๎าโรงพยาบาลอยูํเป็นนิจ แตํครั้งนั้นถือวําทําให๎เราตกใจมากเพราะเกิดอาการอยํางกะทันหันต๎อง เข๎ารักษาตัวที่โรงพยาบาลนครศรีธรรมราช พวกเรากลับกันมากํอนแตํพี่เฉียบต๎องอยูํรักษาตัว ด๎วยความเป็นหํวง ยังได๎ถาม ขําวคราวทราบวําสุขภาพดีแล๎ว จนกระทั่งกลับมายังดีใจวําพี่เฉียบคงจะไมํเป็นอะไรแล๎ว แตํพอมาระยะหนึ่งได๎ขําววําพี่ เฉียบเสียชีวิตแล๎ว ถือเป็นความสูญเสีย ครั้งสําคัญ ของคณะฯ ที่ได๎สูญเสียบุคลากรที่เป็นต๎นแบบ เป็นองค๑ความรู๎สําคัญ ของลูกศิษย๑ ทั้งที่เป็นคณาจารย๑ และลูกศิษย๑แตํละรุํนที่ผํานมา ‘อย่างไรก็ตามผมเชื่อว่าสิ่งที่พี่เฉียบท าไว้ สร้างไว้จะไม่สูญหายไปไหน เพราะว่าบรรดาลูกศิษย์ยังคงศรัทธา และด าเนินรอยตามในสิ่งที่พี่ท าเป็นต้นแบบไว้’ กุศลใดที่พี่เฉียบได๎เคยสร๎างตั้งแตํอดีตจนถึงป๓จจุบันจงสํงผลให๎ดวงวิญญาณของพี่เฉียบที่รักและเคารพ ไปสูํสัมปรายภพ และหวังวําถ๎าเรามีบุญกุศลรํวมกันขอให๎เราได๎มีโอกาสเกิดมารํวมกัน เป็นพี่เป็นน๎องกัน ได๎รักกัน เหมือนเดิม รองศาสตราจารย์ ดร.ศุภชัย จันทร์สุวรรณ ๑ (ศิลปินแห่งชาติ)

๔๓ ค าไว้อาลัย ย๎อนไปในปี พ.ศ. ๒๕๔๒ อาจารย๑นัฐพงศ๑ โสวัตร หรือ “คุณครูเฉียบ” ได๎รํวมเป็นหนึ่งในการกํอให๎เกิด หลักสูตรศิลปบัณฑิต สาขาดนตรีไทย ของคณะศิลปนาฏดุริยางค๑ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ และเป็นกําลังสําคัญ ในการวางรากฐานการจัดการเรียนการสอน วางแนวทางการบํมเพาะสร๎างศิลปินด๎านดนตรีไทยที่มีคุณภาพ เชิงประจักษ๑จากรุํนสูํรุํน ถํายทอดความรู๎สูํศิษย๑ตลอดเวลาที่รับราชการจนเกษียณอายุสืบเนื่องเป็นผู๎เชี่ยวชาญ ด๎านดนตรีไทยของสถาบันฯ อยํางเต็มกําลัง มีความสุภาพ อบอุํน เปี่ยมไปด๎วยความเมตตาที่ทุกคนรับรู๎ได๎ นอกจากความรู๎ความเชี่ยวชาญในด๎านดนตรีไทยทั้งภาคทฤษฎีและปฏิบัติแล๎ว คุณครูเฉียบเปรียบเสมือน “พํอ” ของศิษย๑ ที่ให๎ความรัก ความปรารถนาดี เอาใจใสํ ให๎ความชํวยเหลือศิษย๑ทุกด๎าน รวมทั้งปฏิบัติตนเป็น แบบอยํางในการดํารงตนเป็นครูผู๎สอนผนวกความเป็นศิลปินชั้นเลิศ สมกับเป็นศิลปินชั้นครู และครูศิลปินอยําง แท๎จริง แม๎วําจะทราบและมีสัญญาณเตือนเกี่ยวกับสุขภาพของคุณครูมาเป็นระยะ แตํคุณครูยังคงมาปฏิบัติงาน ที่รักอยํางสม่ําเสมอเสมือนปกติ การจากไปของคุณครูจึงเป็นความกะทันหันอยํางนําใจหาย นับเป็นการสูญเสีย บุคคลสําคัญในวงการดนตรีไทย เป็นความสูญเสียบรมครูที่เคารพรักของศิษย๑ และความสูญเสียบุคลากรครั้งสําคัญ ของ “บ๎านสีส๎ม” คณะศิลปนาฏดุริยางค๑ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ ณ โอกาสนี้ ขออํานาจแหํงกุศลบุญราศีและคุณความดีที่ “คุณครูเฉียบ” ได๎สร๎างไว๎เป็นคุณูปการตํอคณะ สถาบัน และวงการดนตรีไทยที่คุณครูรักเป็นอเนกอนันต๑ จงเป็นพลังและพลวป๓จจัยให๎คุณครูประสบความสุข ในสัมปรายภพเทอญ กราบคุณครูด้วยความเคารพรักอย่างสูง รองศาสตราจารย์ ดร.จินตนา สายทองค า คณบดีคณะศิลปนาฏดุริยางค์ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์

๔๔ อาลัย ร าลึก คุณครูนัฐพงศ์ โสวัตร เสาหลักดุริยางคศิลป์ “ศิลปิน” ศิลปนาฏดุริยางค์ ครู ลับดับชีพแล๎ว ลาไกล นัฐพงศ์สถิตกลางดวงใจ เจิดจ๎า โสวัตร แหํงศิลป์ไทย สานสืบ ศิลปิน ครูเกริกฟูา ฝากไว๎ แผํนดิน ครูนัฐพงศ๑ โสวัตร นามนี้ผมได๎รู๎จักชื่อทํานตั้งแตํเข๎ามาศึกษาในวิทยาลัยนาฏศิลป ปี พ.ศ. ๒๕๓๑ ในฐานะ ทํานเป็นครูทางด๎านดุริยางค๑ไทย จวบจนวิทยาลัยนาฏศิลปได๎จัดตั้งสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ ในปี พ.ศ. ๒๕๔๒ ทํานได๎ย๎ายมาประจําคณะศิลปนาฏดุริยางค๑ และได๎ดํารงตําแหนํงหัวหน๎าภาควิชาดุริยางคศิลป์ จนครบวาระ เกษียณอายุราชการ และได๎ดํารงตําแหนํงผู๎เชี่ยวชาญทางด๎านดุริยางคศิลป์ไทยของสถาบันฯ ทํานเป็นผู๎วางรากฐาน การจัดทําหลักสูตรด๎านดุริยางคศิลป์ไทย เป็นผู๎วางระบบการเรียนการสอน การฝึกปฏิบัติของหลักสูตรศิลปิน ด๎านดนตรี คีตศิลป์ไทย จนผลิตบัณฑิตศิลปินสําเร็จการศึกษาไว๎อยํางมากมาย ตํอมาในปี พ.ศ. ๒๕๕๔ ทํานขอให๎ ผมย๎ายมาเป็นอาจารย๑ประจําหลักสูตรคีตศิลป์ไทยของคณะศิลปนาฏดุริยางค๑ ผมจึงได๎โอนย๎ายมาจากวิทยาลัย นาฏศิลป และได๎มาเป็นอาจารย๑ และดํารงตําแหนํงหัวหน๎าภาควิชาดุริยางคศิลป์ คณะศิลปนาฏดุริยางค๑ จึงได๎ รํวมงานและได๎เห็นจริยวัตรความเป็นครูผู๎ให๎ ผู๎เสียสละ ผู๎ที่ทุํมเท และเป็นผู๎ที่มีจิตวิญญาณความเป็นครูโดยแท๎จริง ในทุก ๆ ด๎าน ทํานเป็นครูที่มีแตํให๎ศิษย๑ด๎วยความรักความเมตตาตํอทุกคน โดยมีหลักข๎อปฏิบัติที่ทํานเคยให๎ไว๎กับ ผมวํา “ความเป็นศิลปินพันธุ๑พิเศษ จักต๎องมุํงเน๎นทักษะการบรรเลง พร๎อมทําความเข๎าใจอยํางลึกซึ้งในองค๑ความรู๎ ของเพลง เพื่อแสดงให๎เห็นความสามารถ ทั้งศาสตร๑และศิลป์โดยจําแนกได๎ ๔ ข๎อ ดังนี้ ๑. ต๎องเป็นผู๎มีความรู๎ความสามารถ คือ เป็นผู๎ที่มีความรู๎ลึกซึ้ง และเชี่ยวชาญอันเนื่องจากการได๎รับการ ถํายทอดกระบวนการ วิธีการและแนวคิดตําง ๆ ในด๎านการบรรเลงดนตรีไทยจากปรมาจารย๑ด๎านดุริยางคศิลป์ไทย ที่มีฝีมือเป็นเลิศ ๒. มีความเป็นศิลปิน คือ เป็นผู๎ที่มีประสบการณ๑ทางการบรรเลงให๎ถึงขั้นเชี่ยวชาญ โดยประสบการณ๑ ความชํานาญทางด๎านนี้นับเป็นกลเม็ดเด็ดพรายและความสามารถเฉพาะตัวที่ได๎รับการชี้แนะจากครู ถํายทอดอยําง ถูกวิธี โดยเฉพาะได๎รับการอบรมสั่งสอนเกี่ยวกับความเชื่อ แนวปฏิบัติที่พึงยึดถือ ตลอดจนจรรยาบรรณของศิลปิน ที่ดี ๓. มีความเป็นครู (แบบศิลปิน) เป็นผู๎ที่มีภูมิมีความรู๎อยํางลึกซึ้งถึงขั้นสร๎างองค๑ความรู๎ใหมํได๎ อันเกิดจาก ประสบการณ๑การเรียนรู๎ และการบรรเลง โดยเฉพาะครูทางดนตรีไทยจะต๎องมีฝีมือดี หรือผู๎ขับร๎องที่ดี เป็นที่ ยอมรับในวงวิชาชีพ และต๎องมีจิตวิทยาการสื่อสารในชั้นเรียนโดยรู๎และเข๎าใจในเอกลักษณ๑นิสัย ความสนใจ การ เอาใจใสํ ตลอดจนความอดทน อดกลั้นตํอการเรียนรู๎ของศิษย๑อันเกิดจากความแตกตํางกันของระดับสติป๓ญญา ความสามารถโดยมิได๎มุํงหวังผลประโยชน๑ตอบแทนสํวนตัว ทั้งยังให๎ความรักความเมตตาและความปรารถนาให๎ ศิษย๑ประสบความสําเร็จในวิชาชีพ

๔๕ ๔. มีความเป็นนักสร๎างสรรค๑ คือ เป็นผู๎ที่มีความรู๎ ความสามารถจริง รู๎ลึก รู๎ถึงแกํนของศาสตร๑ ที่มาจาก การสั่งสมประสบการณ๑ ใช๎วิจารณญาณในการกลั่นกรองงาน สร๎างสรรค๑โดยคํานึงถึงมาตรฐานดั้งเดิมหรือภูมิ ป๓ญญาของปรมาจารย๑ โดยมีแนวคิดในการสร๎างสรรค๑งาน มีการวางแผนแนวคิด และการตีความถึงผลงานที่แสดง ออกมา กล๎าฉีกแนวผลงานเดิมเพื่อทําให๎งานนําสนใจยิ่งขึ้น โดยมีการตีความ มีมุมมองที่ตํางกันในหลายด๎านเพื่อให๎ งานออกมามีความหลากหลาย ทั้งหมดเป็นสํวนหนึ่งที่คุณครูนัฐพงศ๑ ได๎วางแนวทางและนิยามคําศัพท๑ให๎กับการสร๎างบัณฑิตศิลปินวํา “ศิลปินพันธุ์พิเศษโดยมีความเชี่ยวชาญการปฏิบัติและวิชาการอย่างกว้างลึก” และทํานปรารถนา ให๎ศิษย๑ทุก คนเป็นคนดีของสังคม เพื่อออกไปรับใช๎วงวิชาชีพ วงวิชาการด๎านดุริยางคศิลป์ อยํางมีคุณภาพตํอศิลปวัฒนธรรม ของชาติไทยสืบไป ในโอกาสสุดท๎ายด๎วยความรักเคารพคุณครูอยํางยิ่ง ขอผลานิสงส๑คุณความดีและกุศลผลบุญ ทั้งหลายจงสํงผลให๎คุณครูสูํสัมปรายภพหน๎าเทอญ ด๎วยความรักเคารพและอาลัยคุณครูอยํางยิ่ง ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. นพคุณ สุดประเสริฐ รองคณบดีคณะศิลปนาฏดุริยางค๑ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์

๔๖ อาลัยคุณครูนัฐพงศ์ โสวัตร นัฐ ปราชญ์คุณค่าล้วน สังคีต ศิลป์นา พงศ์ปี่พาทย์จารีต ส่งไว้ โส กระจ่างประณีต ลือร่ า เราะแฮ วัตร สู่สอนศิษย์ให้ ก่อเกื้อดนตรี กราบคุณครู นัฐพงศ๑ โสวัตร เจนจัด ดนตรีศรีศิลป์ สอนศิษย๑นักศึกษา เป็นอาจิณ เกียรติระบิล ร่ําลือ ระบือนาม เชี่ยวชาญ วิชาสร๎าง มหาบัณฑิต ด๎วยดวงจิต เมตตาไว๎ในสยาม สําเนียง เพลงปี่พาทย๑ประโคมตาม ทุกโมงยาม ไพเราะ เสนาะกรรณ เชิญคุณครูเนานินทรา ให๎ผาสุข อยําเป็นทุกข๑อาลัย ใจโศกศัลย๑ สูํสัมปรายภพ นบนิรันดร๑ ดลสวรรค๑เมืองแมน สุขาวดี ขออํานาจคุณพระศรีรัตนตรัย สิ่งศักดิ์สิทธิ์ คุณความดีทั้งปวงที่คุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร ได๎เคยประกอบกิจไว๎ เมื่อครั้งยังมีชีวิตอยูํ ตลอดถึงกุศลผลกรรม เมตตาธรรม สํงผลให๎ครอบครัว บุตรหลาน ญาติมิตร และบรรดาศิษย๑ที่ รํวมกันอุทิศผลบุญในครั้งนี้ ได๎โปรดดลบันดาลให๎ดวงวิญญาณของคุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร สูํสุคติในสัมปรายภพดังที่ ทํานปรารถนาด๎วยเทอญ ด๎วยความอาลัยยิ่ง สาริศา ประทีปช่วง ผู๎ชํวยอธิการบดีสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ หัวหน๎าโครงการบัณฑิตศึกษา

๔๗ ด้วยความรัก ด๎วยความรัก ความผูกพันที่มีตํอกันมายาวนาน ทําให๎พวกเรารู๎สึกใจหายเมื่อได๎ทราบขําววํา คุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร ได๎จากไปอยํางกะทันหัน ครั้นเมื่อคุณครูยังมีชีวิตอยูํนั้น ทํานเป็นบุคคลที่มีความรู๎ ความสามารถในด๎านดนตรี ทั้งไทยและสากล มีความโดดเดํน ลึกซึ้ง เรื่องการบรรเลงระนาดเอกเป็นที่ยอมรับ ในวงการดนตรีไทย มีคุณูปการตํอการศึกษาเป็นอยํางมาก จนเป็นที่ยอมรับของบุคคลทั่วไปและสถาบันการศึกษา ตําง ๆ คุณครูนัฐพงศ๑โสวัตร เป็นครูที่เป็นต๎นแบบที่ดีทั้งด๎านการดํารงตน การปฏิบัติงาน รวมถึงทํานเป็นคุณครูที่ มีความรัก ความเมตตาตํอผู๎รํวมงาน ศิษย๑ ตลอดจนผู๎ใกล๎ชิด เสมอมาจนเป็นที่ประจักษ๑แกํสายตาของทุกคน กระผม ในนามของผู๎บริหาร คณะครูอาจารย๑ บุคลากรทางการศึกษา และนักเรียน นักศึกษา ของวิทยาลัย นาฏศิลป มีความเศร๎าโศกเสียใจ และมีความอาลัยกับการสูญเสียคุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร บุคคลผู๎เป็นที่เคารพรักยิ่ง ของพวกเรา รวมถึงขอแสดงความเสียใจไปยังครอบครัวโสวัตรทุกทําน และขอให๎คุณงามความดีที่คุณครูนัฐพงศ๑ โสวัตร ได๎กระทํามาในตลอดชีวิตของทํานจงเป็นดั่งแสงประทีปนําพาดวงวิญญาณของคุณครูไปสถิต ณ แดนสวรรค๑ ในสัมปรายภพอันสงบสุขตลอดนิรันดร๑ นายกิตติ อัตถาผล ผู๎อํานวยการวิทยาลัยนาฏศิลป

๔๘ ค าไว้อาลัย คุณครูนัฐพงศ์ โสวัตร จาก ภาควิชาดุริยางค์ไทย วิทยาลัยนาฏศิลป คนึงถึง ครูนัฐพงศ๑ โสวัตร ผู๎เจนจัด การดนตรี ศรีสมัย มาลาจาก โลกหล๎า นภาลัย สูํสวรรค๑ อันวิไล ในแดนบน ทิ้งให๎ผอง ญาติเพื่อนพี่ ที่ยังรัก อีกศิษย๑นัก เรียนดนตรี ทุกแหํงหน ต๎องครวญคร่ํา ร่ําอาลัย ไปทุกคน มิได๎ยล ยินสําเนียง เสียงทํานเลย หวนรําลึก ถึงครูเฉียบ เฉียบสมชื่อ มีฝีมือ ดนตรีไทย ใครํเฉลย ระนาดเอก กราดไหว ในภิเปรย ทั้งกิ๊กกรอ ล๎อขัดเคย เอํยบรรเลง มิได๎ยิน เสียงนี้แล๎ว ดวงแก๎วเอ๐ย ให๎คิดถึง รําพึงเชย กระฉับกระเฉง ต๎องซบเซา เศร๎าฤทัย ไมํครื้นเครง แสนวังเวง ครุํนคํานึง ตรึงดวงใจ ทํานเป็นครู ผู๎ประเสริฐ เลิศล้ําคํา สอนวิชา ปฏิบัติ จัดเจนไข ทั้งวิชา ทฤษฎี ดนตรีไทย ทํานสอนให๎ ศิษย๑กระจําง ทางดนตรี ไมํมีแล๎ว แนวทาง ที่สร๎างศิษย๑ ทิ้งแตํรอย นิมิต สัมฤทธิ์ศรี อยูํกับศิษย๑ ที่เคยเรียน กับทํานนี้ สืบทอดให๎ วิชาดี นี้มั่นคง แสนเสียดาย สุดอาลัย เหลือจะกลําว ยามนึกถึง น้ําตาพราว รวดร๎าวหลง ใจรอนรอน อํอนแรง แหํงจํานง ต๎องทําจิต ให๎นิ่งตรง รับความจริง วําทํานนั้น สบาย จากไปแล๎ว จงคลาดแคล๎ว ทุกภัย ในทุกสิ่ง สูํมรรคา แดนฟูา พาพึ่งพิง สงบสุข อยําประวิง สิ่งใดใด ขออาราธนา คุณพระศรี ไตรรัตน๑ โปรดพาทําน สุขสวัสดิ์ นิรัติศัย สูํสัมปรายภพ จบแดนไกล ณ สวรรค๑ ครรไล ได๎นิพพาน

๔๙ กราบครูเฉียบด้วยความเคารพรักและอาลัยยิ่ง ความผูกพันที่คุณครูเฉียบมอบความเมตตาให๎ภาควิชาศิลปสากล คือ เดือนมิถุนายน ๒๕๖๐ ภาควิชา ศิลปสากลโดยความเห็นชอบจากทํานผู๎อํานวยการบํารุง พาทยกุล และโดยความอนุเคราะห๑จากทําน รองผู๎อํานวยการฝุายศิลปวัฒนธรรม คุณครูสุกัญญา พยัคฆ๑เกษม ให๎ภาควิชาศิลปะสากล จัดพิธีไหว๎ครูอยําง เต็มรูปแบบขึ้นได๎เป็นครั้งแรก และติดตํอกราบเรียนเชิญให๎ครูเฉียบมาเป็นผู๎ทําพิธีไหว๎ครูให๎ภาควิชาศิลปสากล เนื่องด๎วยมิใชํแตํคุณครูเฉียบจะเป็นผู๎เชี่ยวชาญแตกฉานในทางดนตรีไทยเทํานั้น ทํานยังเป็นผู๎ที่ทรงความรู๎ ด๎านดนตรีสากลเป็นอยํางดี จึงเหมาะสมด๎วยประการทั้งปวง กอรปกับทํานเป็นผู๎มีเมตตากับลูกศิษย๑ทั้งปวงไมํเลือก ที่รักมักที่ชัง ทํานจึงตอบรับคํากราบเรียนเชิญมาเป็นผู๎ทําพิธีไหว๎ครูให๎กับภาควิชาศิลปสากลนับแตํปีนั้นและปีตํอ ๆ มานํามาซึ่งความภาคภูมิใจของครูและนักเรียนของภาควิชาศิลปสากลทุก ๆ คน วําเราก็เป็น ‘ศิษย๑มีครู’ เชํนกัน นั่นคือคุณูปการที่คุณครูเฉียบมอบให๎ภาควิชาศิลปสากล และสิ่งนี้จะติดตรึงอยูํในหัวใจของครูและนักเรียน ของภาควิชาศิลปสากลตลอดไป กระผมในนามของภาควิชาศิลปสากล ขอกราบน๎อมสํงดวงวิญญาณของคุณครูเฉียบ ด๎วยกุศลผลบุญ ของคุณครูที่ทํามาตลอดชีวิต ขอให๎ดวงวิญญาณของครูไปสูํสุขคติ ดินแดนพระนิพพานเป็นนิรันดรเทอญ สุธน สีหตระกูล หัวหน๎าภาควิชาศิลปสากล วิทยาลัยนาฏศิลป

๕๐ บทน้อมความอาลัย คุณครูนัฐพงศ์ โสวัตร เนื่องในพิธีพระราชทานเพลิงศพครูนัฐพงศ์ โสวัตร ณ วัดตรีทศเทพวรวิหาร ๒๔ พ.ย. ๒๕๖๒ แสดงโดยนักเรียน-นักศึกษา วิทยาลัยนาฏศิลป สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ รําลึกถึง ครูนัฐพงศ๑โสวัตร ผู๎เจนจัด แนวทาง ดุริยางคศิลป์ หลากฝีมือ ลือทั่ว ทั้งแผํนดิน ด๎านศาสตร๑ศิลป์ประจักษ๑แท๎แกํสังคม อนุรักษ๑พัฒนา และสร๎างสรรค๑ ทํานมุํงมั่น สอนศิษย๑คิดสั่งสม ดนตรีไทย ไผทชาติชนชื่นชม สร๎างอารมณ๑อรรถรส พจน๑ลีลา ณ บัดนี้ สานุศิษย๑ตั้งจิตจง มาหาสูํผู๎ดํารง ทรงคุณคํา ทํานจากไป เพียงใจ กายกายา ศิษย๑เคารพ นบวันทา แสนอาลัย เกษม ทองอร่าม ประพันธ์