วิจัย ผลของการจัดการเรียนรู้วิชาพลศึกษากีฬาบาสเกตบอล โดยใช้รูปแบบการฝึกแบบ สถานี เพื่อพัฒนาการเลี้ยงบาสเกตบอล ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนโนนสูงพิทยาคาร นาย ภานุเดช คุณมี 62100189113 วิจัยนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาการวิจัยเพื่อพัฒนาการเรียนรู้ ทางพลศึกษาและสุขศึกษา คณะครุศาสตร์ สาขาวิชาพลศึกษาและสุขศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี
ก ชื่อรายงานการวิจัย ผลของการจัดการเรียนรู้วิชาพลศึกษากีฬาบาสเกตบอล โดยใช้รูปแบบ การฝึกแบบสถานีเพื่อพัฒนาการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลของนักเรียนชั้น มัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนโนนสูงพิทยาคาร ผู้วิจัย นายภานุเดช คุณมี อาจารย์ที่ปรึกษา อาจารย์วันวิสา ป้อมประสิทธิ์ สถานศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี ปีที่พิมพ์ 2566 บทคัดย่อ งานวิจัยฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการจัดการเรียนรู้วิชาพลศึกษากีฬา บาสเกตบอล โดยใช้รูปแบบการฝึกแบบสถานีเพื่อพัฒนาทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล ของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 กลุ่มตัวอย่างในการวิจัยครั้งนี้ เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/2 จำนวน 30 คน ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2566 โรงเรียนโนนสูงพิทยาคาร อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานีเครื่องมือ ที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย แผนการจัดการเรียนรู้วิชาพลศึกษา จำนวน 3 แผน ใช้เวลา 3 ชั่วโมง แบบทดสอบการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าเฉลี่ย ร้อยละ และ ส่วนเบี่ยงเบน มาตรฐาน ผลการวิจัยพบว่า การจัดการเรียนรู้วิชาพลศึกษากีฬาบาสเกตบอล โดยใช้รูปแบบการฝึกแบบ สถานี เพื่อพัฒนาทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ระหว่างก่อนฝึก และหลังฝึก ปรากฏว่า คะแนนเต็ม 10 คะแนน มีค่าเฉลี่ยก่อนฝึกเท่ากับ 1.33 คิดเป็นร้อยละ 13.33 ค่าเฉลี่ยหลังฝึกเท่ากับ 4.44 คิดเป็นร้อยละ 42.59 และค่าเฉลี่ยผลต่างเพิ่มขึ้น 3.11 มีค่าส่วน เบี่ยงเบนมาตรฐานก่อนฝึก 1.30 มีค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานหลังฝึก 1.62 ผลต่างค่าส่วนเบี่ยงเบน มาตรฐานก่อนฝึกและหลังฝึกเท่ากับ 0.32 พบว่า นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปี่ที่ 2 มีทักษะการเลี้ยงลูก บาสเกตบอลกีฬาบาสเกตบอลหลังฝึกสูงกว่าก่อนฝึก
ข กิตติกรรมประกาศ รายงานการวิจัยเรื่อง ผลของการจัดการเรียนรู้วิชาพลศึกษากีฬาบาสเกตบอล โดยใช้รูปแบบ การฝึกแบบสถานี เพื่อพัฒนาทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จะ ลุล่วงไปไม่ได้หากไม่ได้การช่วยเหลือที่ปรึกษาการทำวิจัย ได้แก่ อาจารย์วันวิสา ป้อมประสิทธิ์ อาจารย์ประจำสาขาวิชาพลศึกษาและสุขศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัย ราชภัฏอุดรธานี ที่ให้ การช่วยเหลือและให้คำปรึกษาแนะนำเกี่ยวกับงานวิจัย ขอขอบคุณผู้เชี่ยวชาญที่ ตรวจสอบความถูก ต้องเกี่ยวกับเครื่องมือที่ใช้ในงานวิจัย คือ แผนการจัดการเรียนรู้วิชาพลศึกษาและ สุขศึกษา และ เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลในการวิจัยคือ แบบทดสอบการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล สุดท้ายนี้ขอขอบคุณกลุ่มตัวอย่างในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/2 จำนวน 27 คน โรงเรียนโนนสูงพิทยาคาร อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี ทุกคนที่ให้ความร่วมมือ และ ให้การช่วยเหลือต่างๆ คุณค่าและประโยชน์อันพึงมีจากการวิจัยครั้งนี้ผู้วิจัยขอขอบพระคุณบิดา มารดาและบูรพาจารย์ทุกท่านที่ได้อบรมสั่งสอนวิชาความรู้และให้ความเมตตาแก่ผู้วิจัยมาโดยตลอด เป็นกำลังใจสำคัญที่ทำให้วิจัยฉบับนี้สำเร็จลุล่วงไปด้วยดี
ค สารบัญ เรื่อง หน้า บทที่ 1 บทนำ……………………………………………………………………………………………………………………….1 ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา.................................................................................1 วัตถุประสงค์ของการวิจัย........................................................................................................5 สมมติฐานการวิจัย..................................................................................................................6 ขอบเขตของการวิจัย...............................................................................................................6 นิยามศัพท์เฉพาะ....................................................................................................................6 ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ................................................................................................. ....6 บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง............................................................................................7 หลักสูตรแกนกลางการศึกษาชั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551...................................................8 วิสัยทัศน์...................................................................................................................8 จุดหมาย...................................................................................................................8 สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน......................................................................................9 คุณลักษณะอันพึงประสงค์.......................................................................................9 กีฬาบาสเกตบอล.................................................................................................................10 ประวัติความเป็นมากีฬาบาสเกตบอล....................................................................11 ประวัติบาสเกตบอล แบ่งตามปีพุทธศักราช...........................................................11 ประโยชน์ของกีฬาบาสเกตบอล.............................................................................12 กฎและกติกากีฬาบาสเกตบอล..............................................................................13 ขนาดสนามและขนาดของเส้น...............................................................................13 อุปกรณ์............................................................................................................................. ...14 แบบฝึกแบบสถานี................................................................................................................15 ความหมายของแบบฝึกแบบสถานี..........................................................................15 ความหมายของการฝึก............................................................................................17 ความสำคัญของการฝึก...........................................................................................17 องค์ประกอบของการฝึก.........................................................................................19 ขั้นตอนที่สำคัญของการฝึก.....................................................................................19 ขั้นตอนการใช้โปรแกรมการฝึกของนักกีฬา............................................................20
ง สารบัญ(ต่อ) เรื่อง หน้า ความหมายของแบบฝึกทักษะ................................................................................21 ลักษณะของแบบฝึกทักษะที่ดี.................................................................................22 หลักทางจิตวิทยาที่เกี่ยวกับการสร้างแบบฝึกทักษะ................................................24 หลักการสร้างแบบฝึกทักษะ...................................................................................26 ประโยชน์ของแบบฝึกทักษะ...................................................................................28 หลักเบื้องต้นในเลี้ยงบาสเกตบอล...........................................................................29 ทักษะพื้นฐานการเลี้ยงบาสที่ต้องฝึกฝน..................................................................29 ทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล..............................................................................30 งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง...............................................................................................................32 กรอบแนวคิดการวิจัย...........................................................................................................35 บทที่ 3 วิธีดำเนินการวิจัย................................................................................................................36 ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง..................................................................................................36 ประชากร................................................................................................................36 กลุ่มตัวอย่าง...........................................................................................................36 แบบแผนการทดลอง............................................................................................................36 เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย.......................................................................................................37 แผนการจัดการเรียนรู้.............................................................................................37 รูปแบบการฝึกแบบสถานี.......................................................................................38 การเก็บรวบรวมข้อมูล..........................................................................................................38 การวิเคราะห์ข้อมูล...............................................................................................................39 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล.............................................................................................39 รายการอ้างอิง……………………………………………………………………………………………………………..……..41 ภาคผนวก……………………………………………………………………………………………………………………….….44 ภาคผนวก ก เครื่องมือที่ใช้ในการทดลอง……………………………………………………………………………..45 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1…………………………………………………………………………………………46 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2....................................................................................................56 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3....................................................................................................66 ภาคผนวก ข เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล.....................................................................76
จ แบบทดสอบการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล..................................................................................77 ภาคผนวก ค เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล....................................................................83 แบบทดสอบการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล……………………………………………………………………….84 การทดสอบ.........................................................................................................................84 สนามกีฬาบาสเกตบอล.......................................................................................................85 เกณฑ์การประเมิน..............................................................................................................86 เกณฑ์ตัดสินคุณภาพ..........................................................................................................86 แบบบันทึกการทดสอบ......................................................................................................87 ภาคผนวก ง การวิเคราะห์คุณภาพเครื่องมือ................................................................................88 ตารางค่า IOC ในการตรวจสอบของความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหาของแผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1........89 ตารางค่า IOC ในการตรวจสอบของความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหาของแผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2........89 ตารางค่า IOC ในการตรวจสอบของความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหาของแผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3........90 ตารางค่า IOC ในการตรวจสอบของความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหาของรูปแบบการฝึกแบบสถานี........90 ภาคผนวก จ ภาพการวิจัย..........................................................................................................91
1 บทที่ 1 บทนำ ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา การศึกษาระดับมัธยมศึกษา เป็นการศึกษาขั้นพื้นฐานที่มุ่งพัฒนาคุณภาพชีวิตให้พร้อม ที่จะ ทำประโยชน์แก่สังคม ตามบทบาทและหน้าที่ของตนในฐานะที่เป็นพลเมืองดีตามการปกครองแบบ ประชาธิปไตยที่มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข โดยให้ผู้เรียนมีความรู้และทักษะพื้นฐานในการ ดำรงชีวิตทันต่อการเปลี่ยนแปลงของร่างกาย มีสุขภาพสมบูรณ์ทั้งร่างกายและจิตใจ ทำงานเป็นและ ครองชีวิตอยู่อย่างสงบสุข ในการจัดการศึกษาจึงต้องวางกรอบแนวคิดเพื่อให้ทุกคนมุ่งไปที่เป้าหมาย เดียวกัน คือ การพัฒนาตนให้มีความรู้พื้นฐานอ่านออก เขียนได้ คำนวณได้ เข้าใจปัญหา รู้จัก วิเคราะห์เหตุการณ์ต่าง ๆ ด้วยเหตุผล เสนอแนวทางแก้ปัญหาของตนและครอบครัวได้รู้จักการ เสียสละไม่เอาเปรียบผู้อื่น มุ่งพัฒนาตนเองให้รักการอ่านและแสวงหา ความรู้อยู่เสมอ การพัฒนา อาชีพรู้จักปรับตัวให้ทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ รักการทำงานซึ่งเป็นการพัฒนาสังคม และตนเองในส่วนที่ เกี่ยวข้องกับบทบาท และหน้าที่ในการพัฒนาท้องถิ่น ชาติ บ้านเมือง เพื่อให้เป็นสมาชิกที่ดีของสังคม และปฏิบัติตนได้อย่างมีประสิทธิภาพ (โกวิท ประวาลพฤกษ์, 2533) การจัดการศึกษาเป็นกระบวนการที่สำคัญยิ่งในการพัฒนาคนเพื่อเป็นพลเมืองที่ดีของ ประเทศชาติ พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติพุทธศักราช2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบับที่ 3) พ.ศ.2553 ( มาตรา 24 ) ได้กำหนดแนวทางการปฏิรูปการเรียนรู้ให้สถานศึกษา จัด การศึกษาโดยยึดผู้เรียนเป็นหลัก ผู้เรียนทุกคนมีความสามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเองได้และถือ ว่า ผู้เรียนสำคัญที่สุด มีการจัดเนื้อหาสาระและกิจกรรมให้สอดคล้องกับความสนใจและความถนัดของ ผู้เรียน โดยคำนึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล การฝึกทักษะ กระบวนการคิด การจัดการ การเผชิญ สถานการณ์ และการประยุกต์ความรู้มาใช้เพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหา การจัดกิจกรรม ให้ผู้เรียนได้ เรียนรู้จากประสบการณ์จริง จัดการเรียนการสอนโดยผสมผสานสาระความรู้ด้านต่าง ๆ อย่างได้ สัดส่วนสมดุลกัน รวมทั้งปลูกฝังคุณธรรม ค่านิยมที่ดีงามและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ไว้ในทุกวิชา ส่งเสริมสนับสนุนให้ผู้สอนสามารถจัดบรรยากาศ สภาพแวดล้อม สื่อการเรียน และอำนวยความ สะดวกเพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้และมีความรอบรู้ กระบวนการจัดการศึกษาต้องผสมผสานสาระ ความรู้ต่างๆอย่างหลากหลายตามความเหมาะสมและส่งเสริมให้ผู้เรียนสามารถพัฒนาตามธรรมชาติ และเต็มตามศักยภาพ (กระทรวงศึกษาธิการ , 2542) แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 ( พ.ศ. 2560 - 2564) ได้ชี้ให้เห็น แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติของประเทศในระยะ 5 ปี จะยึดหลัก “ปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง” ต่อเนื่องจากแผนพัฒนาฯ เพื่อให้การพัฒนาในทุกมิติมีการบูรณาการบนทางสายกลาง มี
2 ความพอประมาณ มีเหตุผล รวมถึงมีระบบภูมิคุ้มกันที่ดี สอดคล้องกับภูมิสังคม การพัฒนาทุกด้าน มี ดุลยภาพ ทั้งมิติเศรษฐกิจ สังคม และระบบนิเวศน์ มีความสอดรับ เกื้อกูล และพึ่งพาอาศัยซึ่งกัน และ กัน โดยการพัฒนาในมิติหนึ่งต้องไม่ส่งผลกระทบทางลบต่อมิติอื่นๆ รวมทั้งต้องมุ่งเน้นให้ “คน เป็น ศูนย์กลางการพัฒนา” สร้างความมั่นคงของชาติ พัฒนาคนทุกวัยให้เป็น คนดี คนเก่ง มีศักยภาพ และ ความคิดสร้างสรรค์ ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญในการเพิ่มศักยภาพการแข่งขันทั้งในภาคการผลิตและภาค บริการเพื่อสร้างความเข้มแข็ง มีคุณธรรมจริยธรรม มีจิตสำนึกรับผิดชอบต่อส่วนรวมนำไปสู่การสร้าง สังคมที่พึงปรารถนา รวมถึงมีจิตอนุรักษ์ รักษา ฟื้นฟู และใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อมอย่างถูกต้องและเหมาะสม หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551 กระทรวงศึกษาธิการกำหนด จุดมุ่งหมายของการศึกษา คือ มุ่งพัฒนาคนไทยให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ทั้งร่างกาย ความรู้ คุณธรรม มี จิตสำนึกในความเป็นพลเมืองไทยและเป็นพลเมืองของโลก ยึดมั่นในการปกครองตามระบอบ ประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข มีความรู้และมีทักษะพื้นฐานรวมทั้งเจตคติที่ จำเป็นต่อการศึกษา การประกอบอาชีพและการศึกษาตลอดชีวิต โดยมุ่งเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญบน พื้นฐานความเชื่อว่า ทุกคนสามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเองได้ตามเต็มศักยภาพ และกำหนดว่า นักเรียนมีความสำคัญที่สุด ครูผู้สอนและผู้จัดการศึกษาจะต้องเปลี่ยนแปลงบทบาทจากการเป็นผู้ชี้ให้ จำ มาเป็นผู้ถ่ายทอดความรู้เป็นผู้ช่วยเหลือ ส่งเสริมสนับสนุนให้นักเรียนแสวงหาความรู้จากสื่อและ แหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ ให้ข้อมูลที่ถูกต้องแก่นักเรียนเพื่อนำไปใช้สร้างสรรค์ความรู้ของตน การจัดการ เรียนรู้ตามแนวทางของหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานต้องการให้นักเรียนมีการคิดอย่างมีวิจารณญาณ และมุ่งหมายพัฒนาความสามารถทางอารมณ์ โดยปลูกฝังให้นักเรียนเห็นคุณค่าของตนเอง เข้าใจ ตนเอง เห็นอกเห็นใจผู้อื่น สามารถแก้ปัญหาข้อขัดแย้งทางอารมณ์ได้อย่างถูกต้องเหมาะสม สถานศึกษาและครูผู้สอนต้องระลึกอยู่เสมอคือการช่วยเหลือให้นักเรียนทุกคนสามารถเรียนรู้และ พัฒนาตนเองได้ การส่งเสริมให้นักเรียนได้รับการพัฒนาตามธรรมชาติและเต็มศักยภาพสอดคล้องกับ ความต้องการของนักเรียน ชุมชนและสังคม กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา เป็นสาระการเรียนรู้หนึ่งใน 8 สาระที่จัดไว้ใน หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 เป็นกลุ่มสาระที่ผู้เรียนทุกคนจำเป็นต้องเรียนรู้ เป็น กลุ่มสาระที่มีความหมาย และมีความสำคัญยิ่งต่อการส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้เรียน โดยตรง เพราะครอบคลุมเรื่องสุขภาพที่เป็นพื้นฐานจำเป็นต่อชีวิตความเป็นอยู่ของผู้เรียนแต่ละคน โดยมุ่งเน้นพัฒนาพฤติกรรมการเรียนรู้ของผู้เรียนทั้งด้านสาระความรู้เกี่ยวกับสุขภาพที่จำเป็นที่ผู้เรียน ต้องรู้ ด้านการสร้างเจตคติและค่านิยมที่ดี คุณธรรม จริยธรรม และคุณลักษณะนิสัยที่พึงประสงค์ รวมทั้งทักษะกระบวนการปฏิบัติในการพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพที่ยั่งยืน ซึ่งการมีสุขภาพดีเป็น คุณลักษณะที่พึงประสงค์ประการแรกของคนไทยที่รัฐบาลได้กำหนดไว้เป็นนโยบายและมาตรการใน
3 การจัดการศึกษาของประเทศ เพื่อพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ให้สามารถยืนหยัดอย่างไทยในประชาคม โลกทั้งปัจจุบันและอนาคต จึงกล่าวได้ว่า สุขศึกษาและพลศึกษาจึงเป็นสาระการเรียนรู้ที่สำคัญในการ พัฒนาประชากร โดยมุ่งเน้นการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ การป้องกัน ส่งเสริม พัฒนา และการ บริหารจัดการชีวิต ทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคมและจิตวิญญาณ อันเป็นองค์ประกอบของ การมีภาวะสุขภาพที่สมบูรณ์ (กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ , 2545) วิชาพลศึกษาคือ “ศาสตร์” แขนงหนึ่งที่อยู่บนรากฐานทางวิทยาศาสตร์ และมีความ เกี่ยวข้องกับศาสตร์แขนงอื่นๆอีกหลายแขนง พลศึกษา มาจากคำว่า “พละ” และ “ศึกษา” และ แปลว่า กำลัง ส่วนคำว่า ศึกษา แปลว่า การเล่าเรียน เมื่อนำคำทั้งสองคำนี้มารวมกันเป็น “พลศึกษา แปลตามรูปศัพท์ว่า การศึกษาเล่าเรียนในการบำรุงร่างกายโดยการออกกำลังกาย เป็นการฝึกฝน ร่างกายให้มีสมรรถภาพดีขึ้นโดยใช้กิจกรรมบางอย่างเป็นเครื่องมือประกอบการศึกษา ส่งเสริมให้ ผู้เรียนมีร่างกายเจริญงอกงาม เติบโต แข็งแรง และว่องไว อบรมให้เป็นผู้ที่มีระเบียบ วินัย หนักแน่น อดทน รู้แพ้ รู้ชนะ สร้างสรรค์สามัคคี พลศึกษา คือ การศึกษาแขนงหนึ่ง ซึ่งวัตถุประสงค์และความมุ่งหมายเช่นเดียวกับการศึกษา แขนงอื่นๆ คือ ส่งเสริมให้ผู้เรียนได้มีการพัฒนาทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ และสังคม จะต่าง จากวิชาอื่นตรงที่วิธีการและสิ่งที่นำมาใช้ คือ พลศึกษาใช้กิจกรรมการออกกำลังหรือการเล่นกีฬาเป็น สื่อในการเรียนโดยใช้นักเรียนมีส่วนร่วมในกิจกรรมพลศึกษาให้มากที่สุด ในการเรียนรู้พลศึกษา ผู้เรียนจะได้รับโอกาสให้เข้าร่วมกิจกรรมทางกาย และกีฬาทั้ง ประเภทบุคคลและประเภททีมอย่างหลากหลายทั้งของไทยและสากล กิจกรรมทางกายและกีฬาต่าง ๆ ช่วยให้ผู้เรียนเกิดสัมฤทธิ์ผลตามศักยภาพด้านความเจริญเติบโต และพัฒนาการทางกายได้ปรับปรุง สุขภาพและสมรรถภาพทางกาย เกิดการพัฒนาทักษะกลไกอย่างเต็มที่ได้เรียนรู้ถึงความสำคัญของ การฝึกฝนตนเองตามกฎ กติกา ระเบียบและหลักการทางวิทยาศาสตร์ ได้แข่งขันและได้ทำงานร่วมกัน เป็นทีม ได้รับประสบการณ์จากการลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง โดยตรงตามความถนัดและความสนใจ ได้ ค้นหาความพึงพอใจจากการเข้าร่วมกิจกรรมทางกาย กีฬา กิจกรรมนันทนาการ และกิจกรรมสร้าง เสริมสมรรถภาพทางกาย และรักการออกกำลังกาย ดังนั้น เมื่อผู้เรียนจบการศึกษาขั้นพื้นฐานในการ เรียนรู้พลศึกษาแล้วผู้เรียนจะมีความรู้ ความเข้าใจที่ถูกต้องมีเจตคติและค่านิยมที่ดีในเรื่องธรรมชาติ การเจริญเติบโต และพัฒนาการของมนุษย์ ชีวิตและครอบครัว การเคลื่อนไหว การออกกำลังกาย การ เล่นเกมกีฬาไทย และกีฬาสากล การเสริมสร้างสุขภาพสมรรถภาพ การป้องกันโรค และความ ปลอดภัยในชีวิต มีทักษะปฏิบัติด้านสุขภาพและสมรรถภาพจนเป็นกิจนิสัยปรัชญา แนวคิดและ เป้าหมายของการเรียนรู้พลศึกษามุ่งพัฒนาพฤติกรรม 5 ด้านของผู้เรียนรู้ไปพร้อม ๆ กัน ดังนี้
4 1. พัฒนาการด้านความรู้ (Cognitive Domain) เป็นความสามารถในการใช้ทักษะทาง สติปัญญาที่แสดงออกมาเป็นความเข้าใจ ความสามารถในการวิเคราะห์ จดจำ ตีความ แปลความ แก้ปัญหา ประเมินผล เป็นต้น 2. พัฒนาการด้านเจตคติ (Affective Domain) เป็นความประพฤติเกี่ยวกับความสนใจการ เห็นคุณค่า ความนิยมชมชอบ อันแสดงถึงอารมณ์และความรู้สึกต่าง ๆ 3. พัฒนาการด้านทักษะ (Psychomotor or Skill Domain) เป็นพัฒนาการที่เกิดจากการ ทำงานประสานสัมพันธ์ระหว่างระบบประสาทกับกล้ามเนื้อที่ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวที่มี ประสิทธิภาพ 4. พัฒนาการด้านสมรรถภาพทางกาย (Physical Fitness Domain) เป็นความสามารถของ ร่างกายในการปฏิบัติหน้าที่ในชีวิตประจำวันอย่างมีประสิทธิภาพและสามารถสงวนพลังงานไว้ใช้ยาม ฉุกเฉิน ยามว่าง และยามเข้าร่วมกิจกรรมการออกกำลังกายได้หลากหลายรูปแบบ 5. พัฒนาการด้านคุณลักษณะที่พึงประสงค์หรือด้านสังคม (Social Domain) เป็น ความสามารถในการปรับตัว การเป็นผู้นำผู้ตาม การปฏิบัติตามกฎกติกา ระเบียบ วินัย อดทน ยุติธรรม ซื่อสัตย์ มีน้ำใจนักกีฬา มีคุณธรรม จริยธรรม ฯลฯ พัฒนาการของพฤติกรรมทั้ง 5 ด้าน ของผู้เรียนเป็นผลรวมการเปลี่ยนแปลงของบุคคลที่เกิด จากการมีประสบการณ์ตรงด้วยการเข้าร่วมกิจกรรมการเคลื่อนไหว การออกกำลังกายและการเล่น กีฬาชนิดต่าง ๆ ที่รวมเรียกว่า กิจกรรมพลศึกษาหรือกิจกรรมทางกาย (Physical Activity) (กระทรวงศึกษาธิการ, 2551) บาสเกตบอล เป็นกีฬายอดนิยมตั้งแต่มีการคิดค้นวิธีการเล่นขึ้นมาจนถึงปัจจุบัน ความนิยมก็ ยิ่งเพิ่มขึ้นโดยลำดับไม่ว่าจะอยู่ในฐานะผู้เล่นหรือผู้ชมก็ตามบาสเกตบอลให้ความสนุกสนาน เพลิดเพลิน ส่งเสริมสุขภาพและเร้าใจ ตลอดจนท้าทายความสามารถผู้เล่น เนื่องจากมีทักษะการเล่น ตั้งแต่ระดับพื้นฐานจนถึงเทคนิคขั้นสูงที่จะแสดงลีลาท่าทางของผู้เล่นทำให้เกิดเป็นจุดสนใจต่อผู้ที่ได้ ชม เทคนิคและทักษะกีฬาบาสเกตบอล เล่มนี้ประกอบด้วย เนื้อหาของทักษะ และรูปแบบหลายแบบ ฝึกทักษะที่สามารถนำมาใช้ทั้งระดับพื้นฐานจนถึงระดับ นักกีฬาที่เล่นเพื่อการแข่งขัน (รศ. เทพ ประสิทธิ์ กุลธวัชวิชัย , 2555) โดยจุดประสงค์ของกีฬาบาสเกตบอลคือ ผู้เล่นแต่ละฝ่ายช่วยกันรับส่งลูกบอลให้ผู้เล่นฝ่าย เดียวกันนำลูกบอลผ่านฝ่ายตรงข้าม เพื่อโยนลงห่วงของฝ่ายตรงข้าม โดยแข่งขันกันทำแต้มให้ได้มาก ที่สุด ในการทำคะแนนแต่ละจุดจะมีคะแนนแตกต่างกัน และในทางตรงกันข้ามอีกฝ่ายก็จะต้อง ป้องกันการทำคะแนนของอีกฝ่ายเช่นกัน การฝึกแบบสถานี (circuit training) เป็นวิธีการฝึกกล้ามเนื้อเพื่อส่งเสริมหรือรักษา สมรรถภาพทางกายโดยทั่วไป เป็นการฝึกน้ำหนัก (weight training) และการบริหารกายหรือเพิ่ม
5 กิจกรรมทางยิมนาสติกเข้าไปด้วย วิธีการฝึกแบบนี้เกิดขึ้นโดยมอร์แกน และอดัมสัน แห่งมหาวิทยาลัย ลีคส์ในประเทศอังกฤษในปีค.ศ.1957 การฝึกแบบสถานี (circuit training) หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า การฝึกแบบหมุนเวียนหรือ แบบวงจรนั้นได้ถูกนำมาใช้ในการฝึกนักกีฬา โดยเดิมทีมีจุดมุ่งหมายเพื่อพัฒนาความอดทนของระบบ ไหลเวียนเลือด (cardiovascular endurance) เสริมสร้างความแข็งแรง (muscular strength) และ ความอดทนให้กล้ามเนื้อ (muscular endurance) ของร่างกายอย่างเป็นระบบ (NSCN, 2007;Rushall & Pyke, 1990 อ้างถึง เจริญ กระบวนรัตน์,2557) และถูกนำมาใช้โดยมอร์แกน และอดัมแห่งมหาวิทยาลัยลีดส์ในปี ค.ศ.1959 เพื่อพัฒนาสมรรถภาพทั่วไป โดยแบ่งการฝึกออกเป็น สถานีสลับกลุ่มกล้ามเนื้อจากสถานีหนึ่งไปยังสถานีหนึ่ง ซึ่งในรอบของการฝึกอาจจะประกอบด้วย การออกกำลังกายน้อยสุด 6-9 สถานี ปานกลาง 9-12 สถานี หรือ มากสุด12-15 สถานี และนักกีฬา อาจจะมีการทำซ้ำหลายเที่ยว โดยขึ้นอยู่กับจำนวนการออกกำลังกาย การพิจารณาจำนวนสถานี จำนวนครั้งต่อสถานีและความหนักจะขึ้นอยู่กับความอดทนต่อการทำงานและสมรรถภาพของนักกีฬา (สนธยาสีละมาด, 2547 อ้างถึง สว่าง แซ่โง้ว, 2551) มอร์แกน และ อดัมสัน, Morgan และ Adamson (อ้างอิงถึง เจษฎา, 2530:106) ได้กล่าวไว้ ว่า วิธีการฝึกแบบวงจร เป็นวิธีฝึกเพื่อปรับปรุงสมรรถภาพทางกายและทางกลไก การเคลื่อนไหว ซึ่ง การฝึกแบบนี้เกี่ยวข้องกับกลุ่มของการประกอบกิจกรรมกรเคลื่อนไหวลักษณะต่างๆ ซึ่งขึ้นอยู่กับ วัตถุประสงค์ของการฝึก กิจกรรมเหล่านั้นกำหนดขึ้นมาโดยผู้ฝึกสอนแบ่งแยกการฝึกปฏิบัติออกเป็น สถานีโดยมีผู้รับฝึกประจำ ทุกสถานีหมุนเวียนเปลี่ยนกิจกรรม ซึ่งแตกต่างกันไปในแต่ละสถานีพิชิต ภูติจันทร์ (2547 : 127) ได้กล่าวไว้ว่า การฝึกแบบวงจรเป็นการฝึกกล้ามเนื้อหรือทักษะทางกลไก ต่างๆ ไปโดยจัดเป็นสถานีในแต่ละสถานีจะมีกิจกรรมต่างๆ กัน เช่น การฝึกยกน้ำหนักวิ่งว่ายน้ำ ขี่ จักรยาน กายบริหาร หรือต้องใช้ความแข็งแรงหรือความทนทาน ความคล่องแคล่วว่องไวความอ่อน ตัว รวมทั้งทักษะทางกีฬา การฝึกแบบวงจร ถ้ามีการวางแผนที่ดีมีวัสดุ อุปกรณ์ พร้อมจะช่วยพัฒนา สมรรถภาพ หรือทักษะกีฬาเฉพาะอย่างได้เป็นอย่างดี หรือใช้เตรียมตัวนักกีฬาเพื่อการแข่งขันได้ สามารถดัดแปลงให้เข้ากับสถานีต่างๆ ได้ เช่น ยิมเนเซี่ยม สนามฟุตบอล ชายหาดโดยจัดเป็นสถานีฝึก เป็นวงจรกิจกรรมในแต่ละสถานีคล้ายกับเป็นสิ่งที่ท้าทายให้ผู้เข้าร่วมความอยากออกกำลังกาย กิจกรรมแต่ละสถานีสามารถใช้พัฒนาความแข็งแรงหรือความอดทนของกล้ามเนื้อขึ้นอยู่กับกิจกรรม แต่ละสถานี จะเห็นได้ว่าการฝึกแบบวงจรสามารถจัดได้เป็นเรื่องไปอยู่ที่ผู้จัดมีจุดประสงค์ต้องการเน้น ในเรื่องใด หรือ อาจผสมผสานกันก็ได้(นางสาวพัทธมน อ่อนถาวร , 2561) ลักษณะการฝึกแบบนี้เป็นการฝึกโดยมีการวางแผนอย่างดีเพื่อพัฒนาองค์ประกอบของ สมรรถภาพทางกาย เช่น ความแข็งแรง (strength) ความอดทน(endurance) ความสามารถของข้อ ต่อ (flexibility) ความคล่องตัวในการเปลี่ยนทิศทางการเคลื่อนไหว (agility) องค์ประกอบต่างๆ
6 เหล่านี้จะมีการพัฒนาไปพร้อมๆ กัน โดยการจัดฝึกเป็นสถานี และหมุนเวียนไปจนครบทุกสถานี โดย มีข้อกำหนดว่าทุกคนจะต้องทำเวลาได้ดีขึ้นหรือทำงานได้มากกว่าในเวลาเท่าเดิมหลังจากมีการฝึกไป แล้วช่วงหนึ่ง ในแต่ละสถานีจะมีประเภทของการออกกำลังกายที่มุ่งพัฒนาส่วนต่างๆ ของร่างกาย แตกต่างกันไปตามลักษณะดังต่อไปนี้ 1. มีการฝึกน้ำหนักแบบค่อยเป็นค่อยไป เหมาะกับระดับความสามารถของผู้ออกกำลังกาย 2. มีท่าบริหารกายและบริหารข้อต่อต่างๆ หรือมีการฝึกด้วยน้ำหนัก 3. มีการหมุนเวียนไปเป็นจุดๆ จนครบสถานี 4. มีการกำหนดเวลาว่าเมื่อทำครบทุกสถานีแล้วใช้เวลากี่นาที(จิราภรณ์ เกียนแก้ง, 2555) ด้วยเหตุนี้ผู้วิจัยจึงสนใจที่จะศึกษาผลของการจัดการเรียนรู้วิชาพลศึกษากีฬาบาสเกตบอล โดยใช้การฝึกแบบสถานี เพื่อพัฒนาความสามารถการทำประตูระยะไกล ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 4 จะพัฒนาและฝึกนักเรียน โดยใช้การฝึกแบบสถานี เพื่อพัฒนาความสามารถในการทำประตู ระยะไกล ซึ่งถือได้ว่าเป็นทักษะที่สำคัญในการพัฒนาการเล่นกีฬาบาสเกตบอลให้ดีขึ้นและมี ประสิทธิภาพมากขึ้น รวมถึงเพื่อเป็นแนวทางในการให้ผู้เรียนมีพัฒนาการทางด้านร่างกาย สังคม อารมณ์ และสติปัญญาที่ถูกต้องเหมาะสม พร้อมที่จะเป็นคนที่มีสมรรถภาพทางกายที่ดี สามารถ แลกเปลี่ยนเรียนรู้และอยู่ร่วมกับสังคม ดำรงชีวิตได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป วัตถุประสงค์ของการวิจัย เพื่อศึกษาผลของการจัดการเรียนรู้วิชาพลศึกษา กีฬาบาสเกตบอล โดยใช้การฝึกแบบสถานี เพื่อพัฒนาความสามารถในการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 สมมติฐานการวิจัย ของการจัดการเรียนรู้วิชาพละศึกษากีฬาบาสเกตบอล โดยใช้การฝึกแบบสถานี เพื่อพัฒนา ความสามารถในการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 หลังฝึกสูงกว่าก่อนฝึก ขอบเขตของการวิจัย ประชากร นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนโนนสูงพิทยาคาร ปีการศึกษา 2566 จำนวน 27 คน ตัวแปลที่ศึกษา ตัวแปรต้น คือ แบบฝึกแบบสถานี ตัวแปรตาม คือ ความสามารถในการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล
7 ระยะเวลา ใช้เวลา 3 สัปดาห์สัปดาห์ละ 1 ชั่วโมง รวม 3 ชั่วโมงโดยทดลองในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2566 นิยามศัพท์เฉพาะ กีฬาบาสเกตบอล คือกีฬาที่ประกอบด้วยผู้เล่น 2 ฝ่ายๆละ 5 คน ผู้เล่นต้องพยายามเลี้ยง ของฝ่ายคู่ต่อสู้ให้ได้คะแนน หากเป็นการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลปกติต้องเลี้ยงโดยใช้ฝ่ามมือที่ละข้าง หรือสลับข้างกันการทำแต้ม ไม่เกินระยะเส้น 3 คะแนน ก็จะได้ 2 คะแนนหากเลี้ยงลูกบาสเกตบอลใน ระยะเกินเส้น 3 คะแนน ก็จะได้ 3 คะแนน การยิงจุดโทษจะได้ 1 คะแนน จบ เกมฝ่ายใดได้คะแนน มากกว่าก็จะเป็นผู้ชนะ การฝึกแบบสถานี คือวิธีการฝึกกล้ามเนื้อเพื่อส่งเสริมหรือรักษาสมรรถภาพทางกาย โดยทั่วไป เป็นการฝึกน้ำหนัก (weight training) และการบริหารกายหรือเพิ่มกิจกรรมทางยิมนาสติก เข้าไปด้วย วิธีการฝึกแบบนี้เกิดขึ้นโดยมอร์แกน และอดัมสัน แห่งมหาวิทยาลัยลีคส์ในประเทศอังกฤษ ในปี ค.ศ.1957 ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ 1. นักเรียนมีทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลในกีฬาบาสเกตบอล 2. นักเรียนผ่านกระบวนการการฝึกแบบสถานีการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลได้รับการพัฒนา ทักษะปฏิบัติและมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาพลศึกษาสูงขึ้น
8 บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ผลของการจัดการเรียนรู้วิชาพลศึกษากีฬาบาสเกตบอล โดยใช้แบบฝึกสถานีเพื่อพัฒนา ทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ผู้วิจัยได้ศึกษาค้นคว้าเอกสารและ งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง แล้วนำเสนอตามลำดับดังนี้ 1. หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 1.1 วิสัยทัศน์ 1.2 จุดมุ่งหมาย 1.3 สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 1.4 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 2. กีฬาบาสเกตบอล 2.1 ประวัติความเป็นมากีฬาบาสเกตบอล 2.2 ประโยชน์ของกีฬาบาสเกตบอล 2.3 กฎและกติกากีฬาบาสเกตบอล 3. ความรู้ที่เกี่ยวกับการฝึก 3.1 ความรู้ที่เกี่ยวกับการฝึก 3.2 ความหมายของการฝึก 3.3 ความสำคัญของการฝึก 3.4 หลักพื้นฐานในการฝึก 3.5 องค์ประกอบของการฝึก 3.6 ขั้นตอนที่สำคัญของการฝึก 3.7 ขั้นตอนการใช้โปรแกรมฝึกกับนักกีฬา 4. แบบฝึกแบบสถานี 4.1 ความหมายของแบบฝึกแบบสถานี 5. แบบฝึกทักษะ 5.1 ความหมายของแบบฝึกทักษะ 5.2 ลักษณะของแบบฝึกทักษะที่ดี 6. แบบฝึกทักษะพื้นฐานการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล 6.1 หลักเบื้องต้นในการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล 6.2 ทักษะพื้นฐานการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลที่ต้องฝึกฝน
9 7. การเลี้ยงลูกบาสเกตบอล 7.1 ความสำคัญและหลักเบื้องต้นในการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล 7.2 หลักในการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล 7.3 การยืนเลี้ยงลูกบาสเกตบอลสองมือ (Two Hand Set Shot) 8. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง 9. กรอบแนวคิดในการวิจัย 1. หลักสูตรแกนกลางการศึกษาชั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 1.1 วิสัยทัศน์(กระทรวงศึกษาธิการ , 2551) หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน มุ่งพัฒนาผู้เรียนทุกคน ซึ่งเป็นกำลังของชาติให้ เป็นมนุษย์ที่มีความสมดุลทั้งด้านร่างกาย ความรู้ คุณธรรม มีจิตสำนึกในความเป็นพลเมืองไทยและ เป็นพลโลกยึดมั่นในการปกครองตามระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข มี ความรู้และทักษะพื้นฐาน รวมทั้ง เจตคติ ที่จำเป็นต่อการศึกษาต่อ การประกอบอาชีพและการศึกษา ตลอดชีวิต โดยมุ่งเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญบนพื้นฐานความเชื่อว่า ทุกคนสามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเอง ได้เต็มตามศักยภาพ 1.2 จุดหมาย (กระทรวงศึกษาธิการ , 2551) หลักสูตรแกนกลางการศึกษาชั้นพื้นฐาน มุ่งพัฒนาผู้เรียนให้เป็นคนดี มีปัญญา มีความสุข มีศักยภาพในการศึกษาต่อ และประกอบอาชีพ จึงกำหนดเป็นจุดหมายเพื่อให้เกิดกับผู้เรียน เมื่อจบ การศึกษาขั้นพื้นฐาน ดังนี้ 1.2.1 มีคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมที่พึงประสงค์ เห็นคุณค่าของตนเอง มีวินัยและ ปฏิบัติตนตามหลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรือศาสนาที่ตนนับถือ ยึดหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง 1.2.2 มีความรู้ ความสามารถในการสื่อสาร การคิด การแก้ปัญหา การใช้เทคโนโลยี และมี ทักษะชีวิต 1.2.3 มีสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดี มีสุขนิสัย และรักการออกกำลังกาย 1.2.4 มีความรักชาติ มีจิตสำนึกในความเป็นพลเมืองไทยและพลโลก ยึดมั่นในวิถีชีวิตและ การปกครองตามระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
10 1.2.5 มีจิตสำนึกในการอนุรักษ์วัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย การอนุรักษ์และพัฒนา สิ่งแวดล้อม มีจิตสาธารณะที่มุ่งทำประโยชน์และสร้างสิ่งที่ดีงามในสังคม และอยู่ร่วมกันในสังคมอย่าง มีความสุข 1.3 สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน (กระทรวงศึกษาธิการ, 2551) หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน มุ่งให้ผู้เรียนเกิดสมรรถนะสำคัญ 5 ประการ ดังนี้ 1.3.1 ความสามารถในการสื่อสาร เป็นความสามารถในการรับและส่งสาร มีวัฒนธรรมในการ ใช้ภาษาถ่ายทอดความคิด ความรู้ความเข้าใจ ความรู้สึก และทัศนะของตนเองเพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูล ข่าวสารและประสบการณ์อันจะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาตนเองและสังคม รวมทั้งการเจรจาต่อรอง เพื่อขจัดและลดปัญหาความขัดแย้งต่าง ๆ การเลือกรับหรือไม่รับข้อมูลข่าวสารด้วยหลักเหตุผลและ ความถูกต้อง ตลอดจนการเลือกใช้วิธีการสื่อสาร ที่มีประสิทธิภาพโดยคำนึงถึงผลกระทบที่มีต่อตนเอง และสังคม 1.3.2 ความสามารถในการคิด เป็นความสามารถในการคิดวิเคราะห์ การคิดสังเคราะห์ การ คิด อย่างสร้างสรรค์ การคิดอย่างมีวิจารณญาณ และการคิดเป็นระบบ เพื่อนำไปสู่การสร้างองค์ ความรู้หรือสารสนเทศเพื่อการตัดสินใจเกี่ยวกับตนเองและสังคมได้อย่างเหมาะสม 1.3.3 ความสามารถในการแก้ปัญหา เป็นความสามารถในการแก้ปัญหาและอุปสรรคต่าง ๆ เผชิญได้อย่างถูกต้องเหมาะสมบนพื้นฐานของหลักเหตุผล คุณธรรมและข้อมูลสารสนเทศ เข้าใจ ความสัมพันธ์และการเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์ต่าง ๆ ในสังคม แสวงหาความรู้ ประยุกต์ความรู้มา ใช้ในการป้องกันและแก้ไขปัญหา และมีการตัดสินใจที่มีประสิทธิภาพโดยคำนึงถึงผลกระทบที่เกิดขึ้น ต่อตนเอง สังคมและสิ่งแวดล้อม 1.3.4 ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต เป็นความสามารถในการนํากระบวนการต่าง ๆ ไป ใช้ในการดำเนินชีวิตประจำวัน การเรียนรู้ด้วยตนเอง การเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง การทำงาน และการ อยู่ร่วมกันในสังคมด้วยการสร้างเสริมความสัมพันธ์อันดีระหว่างบุคคล การจัดการปัญหาและความ ขัดแย้งต่าง ๆ อย่างเหมาะสม การปรับตัวให้ทันกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมและสภาพแวดล้อม และการรู้จักหลีกเลี่ยงพฤติกรรมไม่พึงประสงค์ที่ส่งผลกระทบต่อตนเองและผู้อื่น 1.3.5 ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี เป็นความสามารถในการเลือก และใช้ เทคโนโลยี ด้านต่าง ๆ และมีทักษะกระบวนการทางเทคโนโลยี เพื่อการพัฒนาตนเองและสังคม ในด้านการ เรียนรู้ การสื่อสาร การทำงาน การแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ ถูกต้อง เหมาะสม และมีคุณธรรม
11 1.4 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ (กระทรวงศึกษาธิการ, 2551) หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน มุ่งพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณลักษณะอันพึง ประสงค์ เพื่อให้สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างมีความสุข ในฐานะเป็นพลเมืองไทยและพล โลก ดังนี้ 1. รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ 2. ซื่อสัตย์สุจริต 3. มีวินัย 4. ใฝ่เรียนรู้ 5. อยู่อย่างพอเพียง 6. มุ่งมั่นในการทำงาน 7. รักความเป็นไทย 8. มีจิตสาธารณะ นอกจากนี้ สถานศึกษาสามารถกำหนดคุณลักษณะอันพึงประสงค์เพิ่มเติมให้สอดคล้องตาม บริบทและจุดเน้นของตนเอง 2. กีฬาบาสเกตบอล 2.1 ประวัติความเป็นมากีฬาบาสเกตบอล ( กรมพลศึกษา , 2558 ) ประวัติบาสเกตบอล มีความเป็นมายาวนานกว่า 100 ปี นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2434 โดย Dr. James Naismith (เจมส์ ไนสมิท) อาจารย์พลศึกษาของโรงเรียนคนงานคริสเตียน ปัจจุบันเป็น วิทยาลัยสปริงฟิล (Springfield College) เมืองสปริงฟิล รัฐแมสซาชูเซส สหรัฐอเมริกา( Massachusetts, USA. ) ขณะนั้นผู้ฝึกสอนฟุตบอลของโรงเรียนต้องการให้มีการแข่งขันกีฬาในร่ม สำหรับนักเรียนระหว่างฤดูหนาวแต่เดิม บาสเกตบอล ได้กำหนดกติกาพื้นฐาน 5 ข้อ ดังนี้ 1. ผู้เล่นใช้มือเล่นลูกบอล 2. ผู้เล่นห้ามถือลูกบอลวิ่ง 3. ผู้เล่นสามารถยืนตำแหน่งใดก็ได้ในสนาม 4. ผู้เล่นห้ามปะทะหรือถูกต้องตัวกัน 5. ห่วงประตูติดตั้งไว้เหนือพื้นสนามขนานกับเส้นเขตสนาม Dr. James Naismith ได้ใช้ไม้รูปร่างคล้ายผลท้อจัดทำเป็นห่วงประตู ติดตั้งไว้ที่ ระเบียงห้องโถงตามความสูงของระเบียง ประมาณ 10 ฟุต ครั้งแรกใช้ลูกฟุตบอลโดยมีคนนั่งบนราว บันไดเพื่อหยิบลูกบอลออกจากประตูเมื่อเกิดการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลเป็นผล ต่อมา Dr.James
12 Naismith ได้กำหนดหลักการเล่นขึ้น 13 ข้อ เป็นพื้นฐานของกติกาโดยใช้ทักษะมากกว่าการใช้แรง ดอกเตอร์ เจมส์ ไนสมิท (Dr. James Naismith) ผู้คิดค้นกีฬาบาสเกตบอลและในปี พ.ศ.2435 นิตยสาร Triangle magazine ได้ออกนิตยสารและมีบทความที่ใช้หัวข้อว่า A New Game โดยมี รายละเอียดดังนี้ 1. สามารถโยนลูกบอลด้วยมือข้างเดียวหรือสองมือ 2. สามารถตีลูกบอลด้วยมือข้างเดียวหรือสองมือ แต่ต้องไม่ใช้กำปั้น 3. ห้ามถือลูกบอลวิ่งต้องโยนลูกบอลจากจุดที่ถือลูกบอล ผู้เล่นสามารถวิ่งเพื่อคว้าบอล 4. ต้องถือลูกบอลด้วยมือ แขนหรือลำตัว ห้ามดึงลูกบอล 5. ห้ามใช้ไหล่ดัน ผลัก ดึง ตบหรือตี ฝ่ายตรงข้าม หากเกิดการละเมิดให้ถือเป็น ฟาวล์หาก กระทำซ้ำอีก ถือเป็น ฟาวล์เสียสิทธิ์ จนกว่าจะเกิดการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลเป็นผลในคราวต่อไป หรือ เกิดผู้เล่นบาดเจ็บของผู้เล่นตลอดการแข่งขัน ห้ามเปลี่ยนตัวผู้เล่น 6. การฟาวล์เป็นการกระแทกลูกบอลด้วยกำปั้นและการผิดระเบียบของกติกาข้อ 3,4 และ ตาม รายละเอียดตามกติกาข้อ 5 7. หากผู้เล่นฝ่ายเดียวกันกระทำฟาวล์ติดต่อกัน 3 ครั้ง ให้นับคะแนน (การฟาวล์ติดต่อกัน หมายถึง เป็นการฟาวล์ที่ไม่มีการฟาวล์ของฝ่ายตรงข้ามคั่นระหว่างการฟาวล์ติดต่อนั้น) 8. เมื่อลูกบอลถูกตี หรือโยนจากพื้นเข้าประตู ให้นับคะแนน หากลูกบอลค้างก้านห่วงโดยผู้ เล่นฝ่ายป้องกันสัมผัสหรือกระทบประตู ให้นับคะแนน 9. เมื่อลูกบอลออกนอกสนามให้ส่งบอลเข้าเล่นที่สัมผัสลูกบอลครั้งแรกในกรณี ที่มีผู้คัดค้าน กรรมการผู้ร่วมตัดสิน (Umpire) จะโยนบอลเข้าไปในสนาม ผู้เล่น ที่ส่งบอลสามารถใช้เวลาได้ 5 วินาที หากเกินกว่านั้นฝ่ายตรงข้ามได้ส่งบอลแทน หากมีการคัดค้านและทำให้การแข่งขัน ล่าช้า กรรมการผู้ร่วมตัดสิน (Umpire) สามารถขานฟาวล์เทคนิค 10. กรรมการผู้ร่วมตัดสิน (Umpire) มีหน้าที่ตัดสินและจดบันทึกการฟาวล์เกิดฟาวล์ต่อกัน ครบ 3 ครั้ง ให้แจ้งต่อผู้ตัดสิน (Referee) และสามารถให้ฟาวล์เสียสิทธิ์ ตามกติกาข้อ 5 11. ผู้ตัดสิน (Referee) มีหน้าที่ตัดสินชี้ขาด เมื่อลูกบอลเข้าสู่การเล่นในพื้นที่ของเขาและ เป็นผู้ จับเวลา ,ให้คะแนนเมื่อเกิดการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลเป็นผล ,จดบันทึกคะแนนและรับผิดชอง ตามพื้นที่ 12. เวลาการแข่งขัน แบ่งเป็น 2 ครึ่ง ๆละ 15 นาที พัก 5 นาที 13. เมื่อหมดเวลาการแข่งขัน ฝ่ายที่ทำคะแนนมากกว่าเป็นผู้ชนะ กรณีมีคะแนนเท่ากันให้ หัวหน้าทีมตกลงกันเพื่อแข่งขันต่อจนกว่ามีฝ่ายใดทำคะแนนได้
13 จากกฎดังกล่าวถือเป็นต้นกำเนิด กีฬาบาสเกตบอล ซึ่งภายหลังได้ วิวัฒนาการอย่างต่อเนื่อง ดังต่อไปนี้ ประวัติบาสเกตบอล แบ่งตามปีพุทธศักราช (พ.ศ.) ( กรมพลศึกษา , 2558 ) พ.ศ. 2435 เริ่มมีการแข่งขันบาสเกตบอลครั้งแรก ระหว่างนักศึกษากับคณะครู ของวิทยาลัย สปริงฟิล (Springfield College) ผลการแข่งขัน นักศึกษาชนะ 5:1 ในปีเดียวกันนี้ เริ่มมีการเผยแพร่เข้าไปเล่น ในประเทศเม็กซิโก (Mexico) Lew Allen of Hartford ได้ประดิษฐ์ประตูทรงกระบอกที่ทำจากเส้น ลวดลักษณะคล้ายกับของ Dr.James Naismith ห่วงประตูยังตงติดตั้งไว้ตำแหน่งเดิม มีตะแกรง ป้องกันลูกบอลสำหรับผู้ชมทำให้มีความสนุกสนานเพลิดเพลิน มีการจัดทำกระดานหลังแผ่นแรกขึ้น มี ขนาด 3.6 เมตร * 1.8 เมตร พ.ศ. 2437 บาสเกตบอลแยกออกมาจากฟุตบอล โดยมีคณะกรรมการบาสเกตบอล มีการรับรองกระดาน หลัง ซึ่งมีขนาด 1.8 เมตร * 1.2 เมตร กำหนดให้มีการโยนโทษ เกิดการคิดค้นห่วงประตู มีตาข่ายติด กับห่วงประตูด้วยเส้นเชือก เมื่อเชือกนั้นถูกดึงจะทำให้ลูกบอลผ่านไปได้ และยกเลิกการใช้บันไดตั้งแต่ บัดนั้น เริ่มการแข่งขันบาสเกตบอลหญิงเป็นครั้งแรกที่ นอร์ตแฮมตัน (Northamton) พ.ศ. 2439 เปลี่ยนแปลงกติกาเรื่องการนับคะแนนจากการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลธรรมดา เป็น 2 คะแนน และนับคะแนนจากการโยนลูกโทษ 1 คะแนน เกิดการแข่งขันระดับวิทยาลัยเป็นครั้งแรกระหว่าง ชิคา โก (Chicago) กับโลวา (Lowa) โดยให้มีผู้เล่นฝ่ายละ 5 คน ผลการแข่งขัน ชิคาโก ชนะ 15:12 ไม่มี การเปลี่ยนตัวผู้เล่น Dr. James Naismith ควบคุมกติกา จนกระทั่งมีการจัดตั้งสหพันธ์กีฬาสมัครเล่น และได้บรรจุกติกาและการเปลี่ยนแปลง พ.ศ. 2440 สหพันธ์ได้กำหนดกติกาโดยให้ทีมมีผู้เล่นฝ่ายละ 5 คน และเป็นที่ยอมรับกัน ทั่วโลก ซึ่งก่อน หน้านี้การเล่นบางครั้งมีผู้เล่นมากกว่า 50 คน ของแต่ละฝ่ายในสนาม พ.ศ. 2448 ได้ขยายเข้าไปในโรงเรียนมัธยม,มหาวิทยาลัย,สมาคม โบสถ์ และทหาร นักศึกษาโรงเรียน กีฬาสปริงฟิลได้นำเผยแพร่ ณ ประเทศฝรั่งเศส พ.ศ. 2452
14 มีการนำกระดานหลังชนิดกระจกใสเป็นครั้งแรก และได้รับการรับรองในกติกา และผู้เล่นที่ ฟาวล์ครบ 4 ครั้งให้เป็นฟาวล์เสียสิทธ์ ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 1 การแข่งขันบาสเกตบอลได้หยุดชะงักลง ระหว่างนั้นทหาร อเมริกัน,ผู้ฝึกสอน และ Dr.James Naismith นำบาสเกตบอลเข้าไปยุโรปเป็นนวัตกรรมการแข่งขัน พ.ศ. 2463 มีการแข่งขัน Inter-Allied Game เป็นครั้งแรก ณ กรุงปารีส (Paris) ผลการแข่ง ขัน สหรัฐอเมริกา (USA.) ชนะฝรั่งเศส (France)และอิตาลี (Italy) โดยถือเป็นการแข่งขันระหว่างชาติเป็น ครั้งแรก 2.2 ประโยชน์ของกีฬาบาสเกตบอล ( นายณรงค์ สรรพศรี , 2543 ) กีฬาทุกประเภทล้วนแต่มีคุณค่าในตัวเองทั้งสิ้น จากประวัติความเป็นมาของกีฬาบาสเกตบอล สาเหตุของการคิดค้นเพื่อให้สามารถเล่นออกกำลังกายได้ในช่วงหิมะตก โดยเล่นในโรงพลศึกษา เช่นเดียวกับกรณีในประเทศไทยมีฝนตกก็เล่นในโรงพลศึกษาได้ สนามที่ใช้เล่น ก็ไม่ใหญ่โตมากนัก ซึ่ง เหมาะกับสภาพปัจจุบันคือที่ดินมีราคาสูงและหาได้ยาก จำนวนผู้เล่นไม่มากนัก ผู้เล่นต้องอาศัย ความเร็วและความสามารถในการเล่น นับว่าเป็นการท้าทายความสามารถในการที่จะฝึกฝนเพื่อให้ เกิดทักษะหรือความชำนาญในการเล่น ซึ่งกีฬาบาสเกตบอลได้แฝงด้วยคุณค่าและประโยชน์อีก มากมาย พอสรุปได้ดังนี้ 1. ช่วยพัฒนาและส่งเสริมศักยภาพในด้านต่างๆ ได้แก่ ร่างกาย จิตใจ สติปัญญา อารมณ์ และสังคมแก่บุคคล 2. ช่วยพัฒนาและส่งเสริมกลไกการเคลื่อนไหวร่างกาย (Motor Skill) ให้ทำงานประสานกัน ดีขึ้น ไม่ว่าจะเป็นมือ เท้า สายตาให้เคลื่อนไหวได้อย่างถูกต้อง 3. เป็นกิจกรรมนันทนาการสำหรับพักผ่อน คลายความตึงเครียดแก่ผู้เล่นและผู้ชม 4. ช่วยฝึกการตัดสินใจและรู้จักคิดแก้ปัญหา ตลอดจนมีสมาธิดี 5. ช่วยฝึกให้มีน้ำใจนักกีฬา รู้จักแพ้ รู้จักชนะและรู้จักให้อภัย 6. ใช้เป็นสื่อในการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและส่วนรวม 7. ใช้เป็นสื่อในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนในวิชาพลศึกษา 8. ผู้เล่นที่มีความสามารถจะทำชื่อเสียงให้ตัวเอง วงศ์ตระกูลและประเทศชาติ 9. เป็นวิชาชีพด้านหนึ่งสำหรับงานกีฬา เช่น การแข่งขัยบาสเกตบอลอาชีพ เป็นต้น
15 2.3 กฎและกติกากีฬาบาสเกตบอล ( กรมพลศึกษา , 2558 ) 1. เกมการแข่งขันขันบาสเกตบอล (Basketball game) บาสเกตบอลเป็นการเล่นที่ประกอบด้วยผู้เล่น 2 ทีม แต่ละทีมมีผู้เล่น 5 คน จุดมุ่งหมายของ แต่ละทีมคือ ทำคะแนนโดย การโยนลูกบอลให้ลงห่วงประตูของฝ่ายตรงข้าม และป้องกันอีกฝ่ายหนึ่ง ไม่ให้ครอบครองบอลหรือทำคะแนน 2. ห่วงประตูฝ่ายตนเอง/ฝ่ายตรงข้าม (Basket : own/opponents’) ฝ่ายรุกทำคะแนนโดยนำลูกบอลโยนให้ลงห่วงประตูของฝ่ายตรงข้ามและป้องกันห่วงประตู ของฝ่ายตนเอง 3. การเคลื่อนที่ของลูกบอล (Ball movement) ลูกบอลอาจจะถูกส่ง โยน ปัด กลิ้ง หรือเลี้ยงในทิศทางใด ๆ ก็ได้ ภายใต้ข้อจำกัดที่กำหนดไว้ ในกติกา 4. ผู้ชนะของเกมการแข่งกัน (Winner of a game) เมื่อสิ้นสุดเวลาการแข่งขันของช่วงการเล่นที่ 4 หรือถ้าจำเป็นต้องต่อเวลาพิเศษ ทีมที่มี คะแนนมากกว่าจะเป็นผู้ชนะในเกมการแข่งขัน 2.4 ขนาดสนามและขนาดของเส้น (Court and line dimensions) ( กรมพลศึกษา , 2558 ) 2.1 สนามแข่งขัน ( Playing Court ) สนามต้องเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า พื้นผิวเรียบ แข็งปราศจากสิ่งกีดขวางที่ทำให้เกิดความล่าช้า สำหรับการแข่งขันซึ่งจัดโดยสหพันธ์บาสเกตบอลนานาชาติ ขนาดสนามที่จะสร้างขึ้นใหม่ต้องยาว 28 เมตรและกว้าง 15 เมตร โดยวัดจากขอบใน ของเส้นเขตสนาม สำหรับการแข่งขันอื่นทั้งหมดที่ สหพันธ์บาสเกตบอลนานาชาติรับรอง เช่น สหพันธ์ระดับโซน หรือสมาคม แห่งชาติ เป็นต้น ซึ่งเป็นผู้ มีอำนาจเห็นชอบให้ใช้สนามขนาดเล็กสุดในการแข่งขันได้ คือ ยาว 26 เมตรและกว้าง 14 เมตร 2.2 เพดาน ( Ceiling) ความสูงของเพดานหรือสิ่งกีดขวางต้องไม่ต่ำกว่า 7 เมตร 2.3 แสงสว่าง (Lighthing) พื้นผิวของสนามควรจะเหมือนกันและมีแสงสว่างเพียงพอ แสงสว่างต้องอยู่ในตำแหน่งที่ไม่ เป็นอุปสรรคต่อการมองเห็นของ ผู้เล่นและของผู้ตัดสิน 2.4 เส้น ( Lines) เส้นทุกเส้นต้องเป็นสีเดียวกัน (ควรเป็นสีขาว) กว้าง 5 เซนติเมตร และมองเห็นได้อย่าง ชัดเจน
16 2.4.1 เส้นหลังและเส้นข้าง ( End lines and side-lines) สนามจะต้องถูกจำกัดโดยเส้นหลัง 2 เส้น (ด้านกว้างของสนาม) และเส้นข้าง 2 เส้น (ด้าน ยาวของสนาม) เส้นไม่เป็นส่วนหนึ่ง ของสนาม สนามต้องอยู่ห่างจากสิ่งกีดขวาง รวมถึงที่นั่งของทีม อย่างน้อย 2 เมตร 2.4.2 เส้นกลาง ( Center line) เส้นกลาง ต้องเขียนเส้นให้ขนานกับเส้นหลังที่จุดกึ่งกลางของเส้นข้างต้องมีส่วนยื่นออกไป 15 เซนติเมตร จากเส้นข้างแต่ละด้าน 2.4.3 เส้นโยนโทษ ( Free-throw lines) พื้นที่เขตกำหนด 3 วินาที ( Restricted areas) และเขตโยนโทษ (Free-throw lanes) เส้นโยนโทษ ต้องเขียนเส้นให้ขนานกับเส้นหลังแต่ละด้าน ห่างจากขอบในของเส้นหลัง 5.80 เมตร และมีความยาว 3.60 เมตร จุดกึ่งกลางของเส้นโยนโทษที่สมมุติขึ้นเป็นแนวเดียวกับจุดกึ่งกลางของ เส้นหลังทั้ง 2 เส้น พื้นที่เขตกำหนด 3 วินาที ต้องเป็นพื้นที่ ในสนามที่กำหนดโดยเส้นหลัง เส้นโยน โทษ และเส้นซึ่งเริ่มต้นจากเส้นหลังห่าง 3 เมตร จากจุดกึ่งกลางของเส้นหลังและขอบนอก ของเส้น โยนโทษ เส้นจะแยกออกจากเส้นหลัง เส้นเป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่เขตกำหนด 3 วินาที ภายในของ พื้นที่เขตกำหนด 3 วินาทีอาจจะทาสีก็ได้แต่ต้องเป็นสีเดียวกับสีที่ทาวงกลมกลางสนาม เขตโยนโทษ เป็นพื้นที่ที่ต่อออกจากพื้นที่เขตกำหนด 3 นาทีเข้าไปในสนามโดยขีดเส้นเป็นครึ่งวงกลมรัศมี 1.80 เมตร ใช้จุด กึ่งกลางของเส้นโยนโทษเป็นจุดศูนย์กลาง เขตช่องยืนตามแนวเขตโยนโทษ เป็นช่องที่ให้ผู้ เล่นยืนระหว่างการโยนโทษ จะต้องเขียนเส้นลักษณะ 2.4.4 วงกลมกลาง ( Center circle) วงกลมกลางต้องเขียนไว้กลางสนามรัศมี 1.80 เมตร โดยวัดจากขอบนอกของเส้นรอบวง ถ้า ทาสีภายในพื้นที่วงกลมต้องเป็น สีเดียวกับสีที่ทาพื้นที่เขตกำหนด 3 วินาที 2.4.5 พื้นที่เลี้ยงลูกบาสเกตบอล 3 คะแนน ( Three-point field goal area) พื้นที่เลี้ยงลูกบาสเกตบอล 3 คะแนนของทีมจะเป็นพื้นที่ทั้งหมดของสนามยกเว้นพื้นที่ที่ใกล้ ห่วงประตูฝ่ายตรงข้ามซึ่งถูกจำกัดโดยสิ่งต่อไปนี้ - เส้นขนาน 2 เส้น จากเส้นหลังไปถึงปลายเส้นโค้งครึ่งวงกลมรัศมี 6.25 เมตร จากจุดนี้ตั้ง ฉากกับจุดศูนย์กลางของห่วงประตูของฝ่ายตรงข้าม ระยะห่างถึงขอบในของจุดกึ่งกลางเส้นหลัง 1.575 เมตร - รูปครึ่งวงกลมมีรัศมี 6.25 เมตร จากจุดศูนย์กลางถึงขอบนอก (ซึ่งเป็นจุดเดียวกัน) ลากไป ต่อกับเส้นขนาน 2.5 ตำแหน่งของโต๊ะเจ้าหน้าที่และที่นั่ง
17 เก้าอี้เปลี่ยนตัวผู้เล่นการจัดที่นั่งของทีม และที่นั่ง/เก้าอี้เปลี่ยนตัวผู้เล่น เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับ การแข่งขันทุกครั้งที่จัดโดยสหพันธ์บาสเกตบอลนานาชาติ และได้แนะนำให้กระทำสำหรับการแข่งขัน อื่น ๆ ด้วย 3. อุปกรณ์ (Equiqment) ( กรมพลศึกษา , 2558 ) สำหรับรายละเอียดที่อธิบายถึงอุปกรณ์บาสเกตบอล ให้ดูในภาคผนวกเกี่ยวกับอุปกรณ์ บาสเกตบอล 3.1 กระดานหลัง และสิ่งยึดกระดานหลัง (Backboards and backboard supports) 3.1.1 กระดานหลังที่สร้างขึ้นต้องทำด้วยวัสดุโปร่งใส (เลือกใช้กระจกนิรภัย) แผ่น เดียวกัน ตลอด ถ้าทำด้วยวัสดุอื่นที่ไม่โปร่งใสจะต้องทาพื้นสีขาว 3.1.2 ขนาดความกว้าง ยาว และหนาของกระดานหลังตามแนวนอนจะเป็น 1.80 เมตร และตามแนวตั้ง 1.50 เมตร 3.1.3 เส้นทุกเส้นบนกระดานหลังจะต้องเขียนดังต่อไปนี้ - เป็นสีขาว ถ้ากระดานเป็นวัตถุโปร่งใส - เป็นสีดำ ถ้ากระดานหลังเป็นวัสดุอื่น - เส้นมีขนาดกว้าง 5 เซนติเมตร 3.1.4 พื้นผิวหน้าของกระดานหลังจะเรียบและทำ 3.1.5 กระดานหลังต้องติดยึดอย่างมั่นคง - ที่เส้นหลังแต่ละด้านของสนามแข่งขัน โดยติดตั้งสิ่งยึดกระดานให้ตั้งฉากกับพื้น ขนานกับเส้นหลัง - จุดกึ่งกลางของพื้นผิวด้านหน้าของกระดานหลัง ทิ้งดิ่งลงมายังพื้นสนามแข่งขัน จะ สัมผัสจุดบนพื้น ซึ่งมีระยะห่าง1.20 เมตร จากจุดกึ่งกลางของขอบในของเส้นหลังแต่ละเส้น 3.1.6 เบาะหุ้มกระดานหลัง 3.1.7 สิ่งยึดกระดานหลัง - ด้านหน้าของสิ่งยึดกระดานหลังที่สร้างขึ้น (หุ้มเบาะตลอด) ต้องอยู่ห่างจากขอบ ของเส้นหลังอย่างน้อย 2 เมตร มีสีสดใสแตกต่างจากพื้นหลัง เพื่อให้ผู้เล่นมองเห็นได้อย่างชัดเจน - สิ่งยึดกระดานหลังต้องติด
18 4. แบบฝึกแบบสถานี 4.1 ความหมายของแบบฝึกแบบสถานี(จิราภรณ์ เกียนแก้ง , 2556 ) การฝึกแบบวงจร (Circuit Training) เป็นการฝึกการทำงานประสานกันระหว่างประสาท และกล้ามเนื้อ และฝึกความทนทาน โดยจัดเป็นสถานี (Station) ในแต่ละสถานีอาจมีกิจกรรมต่างๆ กัน ขึ้นอยู่กับจุดประสงค์ เช่น การวิ่ง การฝึกน้ำหนัก การว่ายน้ำ ขี่จักรยาน ท่าบริหารกายต่างๆ ทั้ง ท่ามือเปล่าและใช้เครื่องมือประกอบทักษะกีฬา นับเป็นการฝึกที่นิยมใช้กันมากในปัจจุบัน หลักทั่วไป ในการจัดกำหนดการฝึกแบบวงจร มีดังนี้ 1. ควรมีสถานีฝึกไม่น้อยกว่า 10 สถานี ทุกสถานีควรมีเจ้าหน้าที่ประจำเพื่อ ตรวจสอบหรือ บันทึกผลการปฏิบัติ 2. ต้องมีสถานีฝึกน้ำหนักให้เหมาะกับระดับผู้ฝึก 3. ต้องมีท่ากายบริหารที่เหมาะสม 4. ต้องมีทักษะเฉพาะอย่างทางกีฬา ฝึกหรือทักษะที่ต้องการเน้น 5. ต้องมีการหมุนเวียนไปตามสถานีอย่างต่อเนื่องและรวดเร็วภายในเวลาที่กำหนด 6. ควรฝึก 3 วันต่อสัปดาห์ และฝึกอย่างน้อย 6 สัปดาห์ติดต่อกัน 7. แต่ละสถานี ไม่ควรฝึกกล้ามเนื้อกลุ่มเดียวกัน 8. ต้องมีการกำหนดเวลาหรือจำนวนครั้งในแต่ละสถานีและกำหนดเวลารวมของทุก สถานี โดยทั่วไปแล้ว ควรอยู่ระหว่าง 30-45 นาที 9. ควรใช้สัญญาณนกหวีดเพื่อบอกหมดเวลาและเปลี่ยนสถานี หากเป็นพื้นที่กว้าง อาจใช้ประทัดก็ได้ การฝึกแบบสถานี (circuit training) เป็นวิธีการฝึกกล้ามเนื้อเพื่อส่งเสริมหรือรักษา สมรรถภาพทางกายโดยทั่วไป เป็นการฝึกน้ำหนัก (weight training) และการบริหารกายหรือเพิ่ม กิจกรรมทางยิมนาสติกเข้าไปด้วย วิธีการฝึกแบบนี้เกิดขึ้นโดยมอร์แกน และอดัมสัน แห่งมหาวิทยาลัย ลีคส์ในประเทศอังกฤษในปี ค.ศ.1957 การฝึกแบบสถานี (circuit training) หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า การฝึกแบบหมุนเวียนหรือ แบบวงจรนั้นได้ถูกนำมาใช้ในการฝึกนักกีฬา โดยเดิมทีมีจุดมุ่งหมายเพื่อพัฒนาความอดทนของระบบ ไหลเวียนเลือด (cardiovascular endurance) เสริมสร้างความแข็งแรง (muscular strength) และ ความอดทนให้กล้ามเนื้อ (muscular endurance) ของร่างกายอย่างเป็นระบบ (NSCN, 2007;Rushall & Pyke, 1990 อ้างถึง เจริญ กระบวนรัตน์,2557) และถูกนำมาใช้โดยมอร์แกน และอดัมแห่งมหาวิทยาลัยลีดส์ในปี ค.ศ.1959 เพื่อพัฒนาสมรรถภาพทั่วไป โดยแบ่งการฝึกออกเป็น สถานีสลับกลุ่มกล้ามเนื้อจากสถานีหนึ่งไปยังสถานีหนึ่ง ซึ่งในรอบของการฝึกอาจจะประกอบด้วย การออกกำลังกายน้อยสุด 6-9 สถานี ปานกลาง 9-12 สถานี หรือ มากสุด12-15 สถานี และนักกีฬา
19 อาจจะมีการทำซ้ำหลายเที่ยว โดยขึ้นอยู่กับจำนวนการออกกำลังกาย การพิจารณาจำนวนสถานี จำนวนครั้งต่อสถานีและความหนักจะขึ้นอยู่กับความอดทนต่อการทำงานและสมรรถภาพของนักกีฬา (สนธยาสีละมาด, 2547 อ้างถึง สว่าง แซ่โง้ว, 2551) มอร์แกน และ อดัมสัน, Morgan และ Adamson (อ้างอิงถึง เจษฎา, 2530:106) ได้กล่าวไว้ ว่า วิธีการฝึกแบบวงจร เป็นวิธีฝึกเพื่อปรับปรุงสมรรถภาพทางกายและทางกลไก การเคลื่อนไหว ซึ่ง การฝึกแบบนี้เกี่ยวข้องกับกลุ่มของการประกอบกิจกรรมกรเคลื่อนไหวลักษณะต่างๆ ซึ่งขึ้นอยู่กับ วัตถุประสงค์ของการฝึก กิจกรรมเหล่านั้นกำหนดขึ้นมาโดยผู้ฝึกสอนแบ่งแยกการฝึกปฏิบัติออกเป็น สถานีโดยมีผู้รับฝึกประจำ ทุกสถานีหมุนเวียนเปลี่ยนกิจกรรม ซึ่งแตกต่างกันไปในแต่ละสถานีพิชิต ภูติจันทร์ (2547 : 127) ได้กล่าวไว้ว่า การฝึกแบบวงจรเป็นการฝึกกล้ามเนื้อหรือทักษะทางกลไก ต่างๆ ไปโดยจัดเป็นสถานีในแต่ละสถานีจะมีกิจกรรมต่างๆ กัน เช่น การฝึกยกน้ำหนักวิ่งว่ายน้ำ ขี่ จักรยาน กายบริหาร หรือต้องใช้ความแข็งแรงหรือความทนทาน ความคล่องแคล่วว่องไวความอ่อน ตัว รวมทั้งทักษะทางกีฬา การฝึกแบบวงจร ถ้ามีการวางแผนที่ดีมีวัสดุ อุปกรณ์ พร้อมจะช่วยพัฒนา สมรรถภาพ หรือทักษะกีฬาเฉพาะอย่างได้เป็นอย่างดี หรือใช้เตรียมตัวนักกีฬาเพื่อการแข่งขันได้ สามารถดัดแปลงให้เข้ากับสถานีต่างๆ ได้ เช่น ยิมเนเซี่ยม สนามฟุตบอล ชายหาดโดยจัดเป็นสถานีฝึก เป็นวงจรกิจกรรมในแต่ละสถานีคล้ายกับเป็นสิ่งที่ท้าทายให้ผู้เข้าร่วมความอยากออกกำลังกาย กิจกรรมแต่ละสถานีสามารถใช้พัฒนาความแข็งแรงหรือความอดทนของกล้ามเนื้อขึ้นอยู่กับกิจกรรม แต่ละสถานี จะเห็นได้ว่าการฝึกแบบวงจรสามารถจัดได้เป็นเรื่องไปอยู่ที่ผู้จัดมีจุดประสงค์ต้องการเน้น ในเรื่องใด หรือ อาจผสมผสานกันก็ได้ (นางสาวพัทธมน อ่อนถาวร , 2561) ลักษณะการฝึกแบบนี้เป็นการฝึกโดยมีการวางแผนอย่างดีเพื่อพัฒนาองค์ประกอบของ สมรรถภาพทางกาย เช่น ความแข็งแรง (strength) ความอดทน(endurance) ความสามารถของข้อ ต่อ (flexibility) ความคล่องตัวในการเปลี่ยนทิศทางการเคลื่อนไหว (agility) องค์ประกอบต่างๆ เหล่านี้จะมีการพัฒนาไปพร้อมๆ กัน โดยการจัดฝึกเป็นสถานี และหมุนเวียนไปจนครบทุกสถานี โดย มีข้อกำหนดว่าทุกคนจะต้องทำเวลาได้ดีขึ้นหรือทำงานได้มากกว่าในเวลาเท่าเดิมหลังจากมีการฝึกไป แล้วช่วงหนึ่ง ในแต่ละสถานีจะมีประเภทของการออกกำลังกายที่มุ่งพัฒนาส่วนต่างๆ ของร่างกาย แตกต่างกันไปตามลักษณะดังต่อไปนี้ 1. มีการฝึกน้ำหนักแบบค่อยเป็นค่อยไป เหมาะกับระดับความสามารถของผู้ออกกำลังกาย 2. มีท่าบริหารกายและบริหารข้อต่อต่างๆ หรือมีการฝึกด้วยน้ำหนัก 3. มีการหมุนเวียนไปเป็นจุดๆ จนครบสถานี 4. มีการกำหนดเวลาว่าเมื่อทำครบทุกสถานีแล้วใช้เวลากี่นาที (จิราภรณ์ เกียนแก้ง, 2555)
20 4.2 ความหมายของการฝึก อำนวย เดชชัยศรี (2542) สรุปไว้ว่า การฝึกอบรมเป็นวิธีการหนึ่งที่จะช่วยให้ผู้เข้ารับการ ฝึกอบรมได้มีความรู้ความเข้าใจ ความสามารถและเกิดทักษะจากประสบการณ์ตลอดจนเกิดเจตคติที่ ดีและถูกต้องต่อกิจกรรมต่างๆ เป็นการเพิ่มประสิทธิภาพของงานที่มีผลต่อความเจริญขององค์การ ตรงตามเป้าหมายของโครงสร้างที่ปรากฏในระบบงานเหล่านั้น กิตติ พัชรวิชญ์ (2544) สรุปไว้ว่า การฝึกอบรม หมายถึง กระบวนการจัดกิจกรรมที่ตรงกับ ความเป็นจริงของปัญหา เพื่อพัฒนาความรู้ ความเข้าใจ ทักษะและเปลี่ยนเจตคติของบุคลากร และ สามารถนำประสบการณ์ทั้งหมดที่ได้รับจากการฝึกอบรมไปใช้แก้ปัญหาของงานที่ทำอยู่ให้บรรลุ ความสําเร็จตามความต้องการขององค์การ จงกลนี ชุติมาเทวินทร์ (2544) สรุปไว้ว่า การฝึกอบรม เป็นการจัดกระบวนการเรียนรู้เฉพาะ อย่างของบุคคล เพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอันเป็นการเพิ่มความสามารถในการทำงานของคน ทั้งใน เรื่องของความรู้ ทักษะ ทัศนคติ ความชำนาญในการปฏิบัติงาน รวมทั้งความรับผิดชอบต่างๆ ที่บุคคล พึงมีต่อหน่วยงาน และสิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวข้องกับผู้ปฏิบัติงานและเพื่อยกมาตรฐานการปฏิบัติงานให้ อยู่ในระดับสูงขึ้นและทำให้บุคลากรมีความเจริญก้าวหน้าในงาน ยงยุทธ เกษสาคร (2544) กล่าวว่า การฝึกอบรม หมายถึง กระบวนการอย่างหนึ่งในการ พัฒนาองค์การโดยอาศัยการดำเนินงานอย่างเป็นขั้นตอน มีการวางแผนที่ดี และเป็นการกระทำที่ ต่อเนื่อง โดยไม่มีการหยุดยั้ง ซึ่งการกระทำทั้งหมดก็เพื่อความมุ่งหมายในการเพิ่มพูนความรู้ และ เพิ่มพูนทักษะ รวมถึงการปรับเปลี่ยนเจตคติ และพฤติกรรม ชูพันธ์ ทาราศรี (2548) ได้ให้ความหมายการฝึกไว้ว่า การฝึก (training) หมายถึง การนำเอา วิธีการต่าง ๆ ที่มีคุณประโยชน์มาใช้ในการกระตุ้นร่างกายในขนาดที่พอเหมาะ ทำให้ร่างกายเกิดการ ปรับตัว โดยมีการปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อม การเพิ่มสมรรถภาพของร่างการขึ้นอยู่กับความ หนัก ความนาน และจำนวนครั้งของการกระตุ้น หากการกระตุ้นเบาเกินไป สั้นเกินไป หรือน้อย เกินไป ก็จะไม่เกิดการพัฒนา แต่ถ้าการกระตุ้นหนักเกินไปก็อาจทำให้อวัยวะเสื่อมได้ จากที่ได้ศึกษาข้อมูลจากผู้เชี่ยวชาญหลายท่านผู้วิจัยจึงสรุปความหมายของการฝึกได้ว่า การ ฝึก (Training) คือการกระทำที่ทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งบ่อยๆ ซ้ำๆ เพื่อแก้ไขข้อบกพร่อง หรือเพิ่มสมรรถภาพ 4.3 ความสำคัญของการฝึก อุทัย สงวนพงศ์ ได้กล่าวถึงไว้ว่าการเล่นกีฬาทุกชนิดย่อมก่อให้เกิดประโยชน์แก่ผู้เล่นทั้ง ทางตรงและทางอ้อมเสมอซึ่งมีประโยชน์ต่อผู้เล่น ดังนี้ 1. เพื่อการเจริญเติบโต การออกกำลังกายจัดเป็นปัจจัยสำคัญอันหนึ่งที่มีผลกระทบต่อการ เจริญเติบโต เด็กที่ไม่ค่อยได้ออกกำลังกายแต่มีการกินอาหารมากอาจมีส่วนสูงและน้ำหนักตัวมากกว่า
21 เด็กในวัยเดียวกันโดยเฉลี่ย แต่ส่วนใหญ่แล้วจะทำให้ร่างกายมีไขมันมากเกินไป มีกระดูกเล็ก หัวใจมี ขนาดเล็กเมื่อเทียบกับน้ำหนักตัวและรูปร่างอาจผิดปกติได้ เช่น เข่าชิดกัน อ้วนแบบฉุ เป็นต้น ซึ่งถือ ว่าเป็นการเจริญเติบโตที่ผิดปกติ ตรงข้ามกับเด็กที่ออกกำลังกายถูกต้องสม่ำเสมอ ร่างกายจะผลิต ฮอร์โมนที่เกี่ยวกับการเจริญเติบโตอย่างถูกส่วน จึงกระตุ้นให้อวัยวะต่าง ๆ เจริญขึ้นพร้อมกันไปทั้ง ขนาด รูปร่าง และหน้าที่การทำงาน และเมื่อประกอบกับผลของการออกกำลังกายที่ทำให้เจริญ อาหาร การย่อยอาหารและการขับถ่ายดี เด็กที่ออกกำลังกายอย่างถูกต้องและสม่ำเสมอจึงมีการ เจริญเติบโตดีกว่าเด็กที่ไม่ค่อยได้ออกกำลังกาย 2. เพื่อสุขภาพ เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปว่า การออกกำลังกายมีประโยชน์ต่อสุขภาพถึงแม้ จะไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่าการออกกำลังกายสามารถเพิ่มภูมิต้านทานโรคที่เกิดจากการติดเชื้อได้ แต่มี หลักฐานที่พบบ่อยครั้งว่า เมื่อนักกีฬาเกิดการเจ็บป่วยจากการติดเชื้อจะสามารถหายได้เร็วกว่า และมี โรคแทรกซ้อนน้อยกว่า ข้อที่ทำให้เชื่อได้แน่ว่าผู้ที่ออกกำลังกายย่อมมีสุขภาพดีกว่าผู้ที่ไม่ค่อยออก กำลังกาย คือ การที่อวัยวะต่าง ๆ มีการพัฒนาทั้งขนาด รูปร่าง และหน้าที่การทำงาน โอกาสของการ เกิดโรคที่ไม่ใช่โรคติดเชื้อ เช่น โรคเสื่อมสมรรถภาพในการทํางานของอวัยวะจึงมีน้อยกว่า 3. เพื่อสมรรถภาพทางกาย ถ้าการออกกำลังกายเป็นยาบำรุง การออกกำลังกายถือเป็นยา บำรุงเพียงอย่างเดียวที่สามารถเพิ่มสมรรถภาพทางกายได้ เพราะไม่มียาใด ๆ ที่สามารถทำให้ร่างกาย มีสมรรถภาพเพิ่มขึ้นได้อย่างแท้จริงและถาวร ยาบางอย่างอาจทำให้ผู้ใช้สามารถทนทำงานบางอย่าง ได้นานกว่าปกติ แต่เมื่อทำไปแล้วร่างกายก็จะอ่อนเพลียกว่าปกติจนต้องพักผ่อนนานกว่าปกติ หรือ ร่างกาย ทรุดโทรมลงไป ในทางปฏิบัติเราสามารถเสริมสร้างสมรรถภาพทางกายทุก ๆ ด้านได้ เช่น ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ความอ่อนตัว ความอดทนของกล้ามเนื้อ ความอดทนของระบบไหลเวียน เลือด ความคล่องตัว ฯลฯ 4. เพื่อรูปร่างและทรวดทรง การออกกำลังกายเป็นได้ทั้งยาป้องกันและยารักษาโรค การเสีย ทรวดทรงในช่วงการเจริญเติบโตดังข้อ 1. ย่อมป้องกันได้ด้วยการออกกำลังกาย แต่เมื่อเติบโตเต็มที่ แล้วยังขาดการออกกำลังกาย ก็จะทำให้ทรวดทรงเสียไปได้ เช่น ตัวเอียง หลังงอ พุงป่อง ซึ่งทำให้เสีย บุคลิกภาพได้อย่างมากในระยะนี้ ถ้ากลับมาออกกำลังกายอย่างถูกต้องเป็นประจำสม่ำเสมอ ยัง สามารถแก้ไขให้ทรวดทรงกลับดีขึ้นมาได้ แต่การแก้ไขบางอย่างอาจต้องใช้เวลานานเป็นเดือน เป็นปี แต่บางอย่างอาจเห็นผลภายในเวลาไม่ถึง 1 เดือน เช่น พุงป่อง การบริหารกายเพื่อเพิ่มความแข็งแรง ของกล้ามเนื้อหน้าท้องเพียง 2 สัปดาห์ ก็ทำให้กล้ามเนื้อหน้าท้องมีความตึงตัวเพิ่มขึ้นจนกระชับ อวัยวะภายในไว้ไม่ให้ดันออกมาเห็นพุงป่องได้ 5. เพื่อการป้องกันโรค การออกกำลังกายสามารถป้องกันโรคได้หลายชนิด โดยเฉพาะโรคที่ เกิดจากการเสื่อมสภาพของอวัยวะอันเนื่องจากการมีอายุมากขึ้น ซึ่งประกอบกับปัจจัยอื่น ๆ ใน ชีวิตประจำวันเช่น การกินอาหารมากเกินความจำเป็น ความเคร่งเครียด การสูบบุหรี่มาก หรือ
22 กรรมพันธุ์ โรคเหล่านี้ได้แก่ โรคประสาทเสียดุลยภาพ หลอดเลือดหัวใจเสื่อมสภาพ ความดันเลือดสูง โรคอ้วน โรคเบาหวาน โรคข้อต่อเสื่อมสภาพ เป็นต้น ผู้ที่ออกกำลังกายเป็นประจำมีโอกาสเกิดโรค เหล่านี้ได้ช้ากว่าผู้ที่ขาดการออกกำลังกาย หรืออาจไม่เกิดขึ้นเลยจนชั่วชีวิต การออกกำลังกายจึงช่วย ชะลอความเร็ว 6. เพื่อการรักษาโรคและฟื้นฟูสภาพ โรคต่าง ๆ ที่กล่าวในข้อ 5 หากเกิดขึ้นแล้ว การเลือกวิธี ออกกำลังกายที่เหมาะสมจัดเป็นวิธีรักษาและฟื้นฟูสภาพที่สำคัญในปัจจุบัน แต่ในการจัดการออก กำลังกายที่เหมาะสมมีปัญหามาก เพราะบางครั้งโรคกำเริบรุนแรงจนการออกกำลังกายแม้เพียงเบา ๆ ก็เป็นข้อห้าม ในกรณีดังกล่าว การควบคุมโดยใกล้ชิดจากแพทย์ผู้ทำการรักษาและการตรวจสอบ สภาพร่างกายโดยละเอียดเป็นระยะเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง 4.4 องค์ประกอบของการฝึก ชูพันธ์ ทาราศรี (2548) ได้อธิบายองค์ประกอบที่สำคัญของการฝึกไว้ ดังนี้ 1. ความหนักของงาน (Intensity) การทำงานของร่างกายทุกอย่าง อัตราการเต้นของหัวใจ จะเพิ่มขึ้นเป็นสัดส่วนกับความหนักของงาน ซึ่งในการออกกำลังกายนั้น สามารถควบคุมความหนัก ของงานได้โดยการใช้อัตราการเต้นของหัวใจเป็นเกณฑ์ 2. ระยะเวลาในการฝึก (Duration) เป็นองค์ประกอบที่สำพันธ์กับความหนักของงาน คือ ถ้า ความหนักของงานสูงจะสามารถกระทำได้ในระยะสั้น ในทางตรงกันข้ามถ้าระยะเวลาในการฝึก ยาวนาน ระดับความหนักของงานก็จะต้องลดลงซึ่งการกำหนดระยะเวลาการฝึกมีส่วนสำคัญอย่างยิ่ง 3. ความบ่อยในการฝึก (Frequency) สำหรับผู้ที่ยังไม่เคยได้รับการฝึก ควรจะเริ่มการฝึกวัน เว้นวัน ด้วยระดับงานที่ต่ำ เพื่อป้องกันอันตรายที่จะเกิดขึ้นกับกล้ามเนื้อ การเข้าร่วมโปรแกรมการฝึก สัปดาห์นั้น จะต้องมีความต่อเนื่องอย่างสม่ำเสมอ 4.5 ขั้นตอนที่สำคัญของการฝึก ชูพันธ์ ทาราศรี (2548) ได้อธิบายถึงขั้นตอนที่สำคัญของการฝึก ซึ่งขั้นตอนของการฝึกนั้น แบ่งออกได้เป็น 3 ขั้นตอน ดังนี้ 1. การฝึกขั้นพื้นฐาน (basic Training) การฝึกในขั้นนี้ถือว่าเป็นการฝึกเริ่มต้นของการ ฝึกซ้อมและการเสริมสร้างสมรรถภาพพื้นฐานของร่างกายที่สำคัญ และจำเป็นต่อการเคลื่อนไหว เช่น ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ความอดทนหรือความทนทาน ความเร็วและความว่องไว เป็นการเตรียม ร่างกายโดยทั่วไปให้พร้อมในการฝึกขั้นต่อไป 2. การฝึกความก้าวหน้า (Advanced training) การฝึกในขั้นนี้ การฝึกซ้อมจะมุ่งเน้นการ พัฒนาสมรรถภาพทางกายเฉพาะเจาะจง ภายหลังจากการฝึกขั้นพื้นฐานมาเป็นอย่างดีแล้ว โดย
23 พิจารณาทักษะการเคลื่อนไหวเป็นองค์ประกอบสำคัญและจำเป็นของกีฬาแต่ละประเภท มุ่งเน้นการ ฝึกทางด้านเทคนิค ทักษะเฉพาะด้านตามประเภทกีฬาให้พัฒนาก้าวหน้ามากยิ่งขึ้น 3. การพัฒนาความสามารถขั้นสูงสุด (Training to build up performance) การฝึกในขั้น นี้มุ่งพัฒนาความสามารถของนักกีฬาแต่ละบุคคล ในแต่ละประเภทกีฬาให้พัฒนาไปจนถึงขั้น ความสามารถสูงสุดเป็นลักษณะของการฝึกที่มุ่งเฉพาะเป็นรายบุคคล ไม่ว่าจะเป็นทางด้านเทคนิค ทักษะ หรือความสามารถเฉพาะตัวให้เชี่ยวชาญถึงที่สุด 4.6 ขั้นตอนการใช้โปรแกรมการฝึกของนักกีฬา ชูพันธ์ ทาราศรี (2548) ได้อธิบายถึงขั้นตอนการฝึกกับนักกีฬาไว้ 6 ขั้นตอน ดังนี้ 1. การอบอุ่นร่างกาย (Warm Up) เป็นการทำให้ร่างกายพร้อมที่จะเล่นกีฬา และการออก กำลังกายที่หนักขึ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะระบบกล้ามเนื้อ เส้นเอ็น และข้อต่อ รวมทั้ง ระบบหายใจและระบบไหลเวียนเลือดเพิ่มความสามารถในการแสดงทักษะทางการกีฬา ลดปัญหา การบาดเจ็บที่กำลังประสบอยู่ และป้องกันการบาดเจ็บที่เกิดขึ้นได้ ไม่ว่าจะเป็นการบาดเจ็บที่ กล้ามเนื้อ ข้อต่อ กระดูก และเส้นเอ็นต่างๆ รวมทั้งป้องกันภาวะหัวใจล้มเหลว หัวใจวายเฉียบพลัน จึงจำเป็นอย่างยิ่งโดยเฉพาะคนที่ไม่ค่อยได้ออกกำลังกายหรือเล่นกีฬา คนที่มีอายุเกิน 40 ปีขึ้นไป คน ที่มีปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพ คนที่สูบบุหรี่ ดื่มเหล้า ซึ่งต้องระมัดระวัง และต้องการอบอุ่นร่างกาย ก่อน เล่นกีฬาและออกกำลังกายทุกครั้ง 2. การยืดเหยียดกล้ามเนื้อ (Stretching) การ Stretching คือ การยืดเหยียดกล้ามเนื้อ เส้น เอ็น และข้อต่อต่างๆ ภายในร่างกาย มีประโยชน์คือ เป็นการเตรียมความพร้อมให้กับระบบกล้ามเนื้อ ส่วนต่างๆ ให้ทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ และช่วย ลดอันตรายจากการบาดเจ็บต่างๆ ทั้งยังเป็น การช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงและความยืดหยุ่น ให้กับ ระบบข้อต่อและเส้นเอ็นภายในร่างกายได้ อีกด้วย การ Stretching หลังการออกกำลังกายเสร็จสิ้น เป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด ที่นักกีฬาและผู้ที่ออก กำลังกาย ทุกคนจะขาดเสียมิได้ เพราะการ stretching ยัง มีประโยชน์ช่วยให้กล้ามเนื้อส่วนต่างๆ ภายในร่างกาย ฟื้นฟูกลับสู่สภาวะปรกติได้เร็วยิ่งขึ้น ลดอาการตรึงและเมื่อยล้าของกล้ามเนื้อ จึง ส่งผลให้กลับมาเล่นกีฬา หรือออกกำลังกายในวันต่อไปได้อย่างเต็มประสิทธิภาพการยืดเอ็นและ กล้ามเนื้อ (STRETCHING EXERCISE) การยืดเอ็นและกล้ามเนื้อ (STRETCHING EXERCISE) ส่วน หนึ่งของการออกกำลังกาย ที่ทุกคนในขณะนี้ได้รับการสนับสนุนทั้งทางตรงและทางอ้อมจากสื่อต่าง ๆ ว่า ถ้าหากต้องการให้มีสุขภาพที่แข็งแรง ทุกคนจะต้องออกกำลังกายสม่ำเสมอ ซึ่งในคอลัมน์วันนี้นั้น ผมจะให้ความรู้พื้นฐานของการออกกำลังกายเพื่อที่จะได้เข้าใจอย่างถูกต้องและ นำไปปฏิบัติต่อไปให้ เป็นนิสัยที่ดี
24 3. การฝึกทักษะพื้นฐาน (Drill) หมายถึง การกระทำซ้ำหรือการทำแบบฝึกหัดเพื่อพัฒนา ทักษะ (Skill) และการปฏิบัติ (Practice) คือการปฏิบัติจริงในสิ่งที่เรียนมาซึ่งการปฏิบัติย่อยๆ ก็จะ เป็นการกระทำซ้ำๆ จุดมุ่งหมายสำคัญของการฝึกปฏิบัติซ้ำ ๆ เพื่อลงมือกระทำจริงและเป็นการ เรียนรู้จากประสบการณ์ตรง 4. การฝึกทักษะเฉพาะ (Specific training) เป็นการฝึกทักษะกีฬาให้ต่อเนื่องและสมบูรณ์ เช่น การฝึกท่าเลี้ยงลูกบาสเกตบอลฟุตบอล การฝึกเตะตะกร้อ เป็นต้น 5. โปรแกรมการฝึกซ้อม ได้แก่ 5.1 Aerobic คือ การออกกำลังกายที่ไม่รุนแรงมาก แต่มีความต่อเนื่อง เช่น เห็นวิ่ง เหยาะๆ หรือ วิ่งทางไกล ว่ายน้ำ ถีบจักรยาน กระโดดเชือก เต้นแอโรบิค ฯลฯ การออกกำลังกาย แบบแอโรบิค จึงเป็นวิธีการออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ การออกกำลังกายชนิดนี้ใช้ทั้งแป้งและไขมัน เป็นพลังงาน จึงควรทําเป็นประจํา 5.2. Anaerobic คือ การออกกำลังกายแบบช่วยกลั้นลมหายใจ เช่น วิ่งระยะสั้น ยก น้ำหนัก เทนนิส เป็นต้น ดังนั้น ไม่ใช่ว่าการออกกำลังกายหรือการเล่นกีฬาอะไรก็ได้ จะดีต่อหัวใจและ หลอดเลือดเสมอไป 5.3 Speed คือ การเอาชนะแรงต้านทานด้วยความเร็ว ขึ้นอยู่กับพลังของกล้ามเนื้อการ ฝึกความเร็วต้องเพิ่มพลังกล้ามเนื้อโดยเฉพาะกำลังเคลื่อนที่ 5.4 Skill คือ การฝึกทักษะกีฬาประเภทนั้นๆ นักกีฬาควรรู้จักประยุกต์ใช้ให้เข้ากับ สถานการณ์ที่เกิดขึ้นในสถานการณ์จริง 5.5 การพัฒนาความทนทาน (Endurance development) วิธีการฝึกเพื่อพัฒนาความ ทนทานที่ดีนั้นควรคำนึงถึงแหล่งพลังงานที่แต่ละชนิดกีฬาใช้เป็นหลักทั้ง ความทนทานแบบแอโรบิค (Aerobic endurance) ความทนทานแบบแอนแอโรบิค (Anaerobic endurance) จะเป็นสัดส่วน กันในแต่ละชนิดกีฬาบางชนิดกีฬาต้องการความทนทานแต่ละด้านแตกต่างกันออกไป การฝึกแบบ หนักสลับเบาเป็นการฝึกเพื่อพัฒนาความทนทานได้ดีอีกวิธีการหนึ่ง 5.6 ความแข็งแรง (Strength Development) การฝึกเพื่อพัฒนาความแข็งแรงของ กล้ามเนื้อมีวิธีการมากมาย การฝึกด้วยน้ำหนักหรือการฝึกด้วยแรงด้านเป็นอีกวิธีการหนึ่งที่พัฒนา ความแข็งแรงได้เป็นอย่างดี เนื่องจากสามารถกำหนดความหนักในการฝึกได้ถูกต้องชัดเจนมากกว่า วิธีการอื่น น้ำหนักจากการฝึกจะกระตุ้นเซลล์กล้ามเนื้อให้เกิดการพัฒนาให้มีขนาดที่ใหญ่ขึ้น (hypertrophy) ทำให้การหดตัวของกล้ามเนื้อแต่ละครั้งได้แรงมากยิ่งขึ้น ทั้งนี้ความหนักที่ใช้ในการ ฝึกจะเป็นตัวกำหนดขาดของเส้นใยกล้ามเนื้อเช่นเดียวกัน การฝึกความแข็งแรงแบบทนทานของ กล้ามเนื้อขนาดของกล้ามเนื้อจะมีขนาดเล็กกว่าการฝึกความแข็งแรงสูงสุด
25 6. การประสานสัมพันธ์ประสาทกล้ามเนื้อ (Coordination) คนส่วนใหญ่เชื่อว่าการประสาน สัมพันธ์ประสาทกล้ามเนื้อ (Coordination) เป็นเรื่องของกรรมพันธุ์หรือพรสวรรค์ ซึ่งก็เป็นความจริง อยู่บ้าง ซึ่งเป็นความสามารถที่หลากหลายในการเคลื่อนที่อย่างสมดุลในการปฏิบัติทักษะต่างๆ การ ประสานสัมพันธ์ประสาทกล้ามเนื้อ จำเป็นต้องอาศัยสมรรถภาพทางกายทุกด้านนำมาผสมผสานกัน ในการเคลื่อนไหว หรือปฏิบัติทักษะต่างๆ การประสานสัมพันธ์ประสาทกล้ามเนื้อ เป็นสิ่งที่ สามารถ ฝึกได้ โดยเฉพาะถ้าเริ่มฝึกตั้งแต่ยังเด็ก นอกจากนี้การฝึกเฉพาะเจาะจง ไม่ได้ช่วยในการฝึก การ ประสานสัมพันธ์ประสาทกล้ามเนื้อได้ดีเท่าไรนัก ดังนั้นนักกีฬาควรได้รับการฝึกที่หลากหลายด้วย กิจกรรมต่างๆตั้งแต่ไม่มีอุปกรณ์และมีอุปกรณ์ประกอบ 4.7 ความหมายของแบบฝึกทักษะ (ถวัลย์ มาศจรัส 2548) จากการศึกษาความหมายของแบบฝึกทักษะ ได้มีผู้ให้ความหมายไว้ต่าง ๆ กัน ดังนี้ ฉวีวรรณ กีรติกร (2538) ได้ให้ความหมายของแบบฝึกทักษะว่า เป็นงานที่ครูมอบหมายให้ นักเรียนทำเพื่อ ทบทวนความรู้ที่เรียนไปแล้ว โดยมีจุดประสงค์เพื่อให้นักเรียนสามารถนำความรู้ไปใช้ ในการแก้ปัญหา และพัฒนาทักษะของนักเรียน ราชบัณฑิตยสถาน (2546) แบบฝึก หมายถึง แบบฝึกหัดหรือชุดการสอนที่เป็นแบบฝึกหัดที่ ใช้เป็นตัวอย่างปัญหาหรือคำสั่งที่ตั้งขึ้นให้นักเรียนตอบ ศฤงคาร แป้นกลาง (2538) ได้สรุปความหมายของแบบฝึกทักษะไว้ว่า แบบฝึกทักษะเป็น เครื่องมือในการแก้ปัญหาเฉพาะทักษะ ช่วยพัฒนาผู้เรียนให้เกิดความชำนาญและเสริมสร้างความ เข้าใจในเนื้อหาที่เรียน มีลักษณะคล้ายแบบทดสอบย่อย แต่มีลักษณะที่เฉพาะ เจาะจงมากกว่า ลักษณะปัญหาในแบบฝึกทักษะจะเรียงลำดับจากง่ายไปยากและต้องเป็นปัญหาที่เสริมทักษะพื้นฐาน สุนันทา สุนทรประเสริฐ (2544) ได้ให้ความหมายของแบบฝึกไว้ว่า แบบฝึกหรือแบบฝึกหัด คือ สื่อการเรียนการสอนชนิดหนึ่ง ที่ใช้ฝึกทักษะให้กับผู้เรียน หลังจากเรียนจบเนื้อหาในช่วงหนึ่ง ๆ เพื่อฝึกฝนให้เกิดความรู้ความเข้าใจ รวมทั้งเกิดความชำนาญในเรื่องนั้น ๆ อย่างกว้างขวางมากขึ้น สุพรรณี ไชยเทพ (2544) ยังได้ให้ความหมายของแบบฝึกไว้ว่า แบบฝึกเสริมทักษะ หมายถึง เอกสารหรือแบบฝึกหัดที่ใช้เป็นสื่อประกอบการเรียนการสอนเพื่อให้ผู้เรียนได้ฝึกปฏิบัติ เป็นการช่วย เสริมให้นักเรียนมีทักษะสูงยิ่งขึ้น ถวัลย์ มาศจรัส (2548) ได้ให้คำจำกัดความของแบบฝึกทักษะว่า เป็นกิจกรรมพัฒนาทักษะ การเรียนรู้ที่ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้อย่างเหมาะสมมีความหลากหลายและปริมาณเพียงพอที่ สามารถตรวจสอบและพัฒนาทักษะ กระบวนความคิด กระบวนการเรียนรู้ สามารถนำผู้เรียนสู่การ สรุปความคิดรวบยอดและหลักการสำคัญของสาระการเรียนรู้ รวมทั้งทำให้ผู้เรียนสามารถตรวจสอบ ความเข้าใจบทเรียนด้วยตนเองได้
26 ดังนั้น แบบฝึกทักษะจึงเป็นเครื่องมือที่ช่วยพัฒนาทักษะในเรื่องที่เรียนรู้ให้มากขึ้น โดยอาศัย การฝึกฝนหรือปฏิบัติด้วยตนเองของผู้เรียน ลักษณะปัญหาในแบบฝึกทักษะจะเป็นปัญหาที่เสริม ทักษะพื้นฐานโดยกำหนดขึ้นให้ผู้เรียนตอบเรียงลำดับจากง่ายไปยาก ปริมาณของปัญหาต้องเพียงพอ ที่สามารถตรวจสอบและพัฒนาทักษะ กระบวนการคิด กระบวนการเรียนรู้ของผู้เรียน ที่เรียนไปแล้ว เพื่อนำไปใช้ในการแก้ปัญหา รวมทั้งในแบบฝึกทักษะจะทำให้ผู้เรียนสามารถตรวจสอบความเข้าใจ บทเรียนด้วยตนเองได้ เพื่อให้เกิดทักษะ เกิดความรู้ ความเข้าใจ ความชำนาญในเนื้อหาที่ผู้เรียนได้ เรียนไปในเรื่องนั้น ๆ อย่างมีประสิทธิภาพ 4.8 ลักษณะของแบบฝึกทักษะที่ดี ในการสร้างแบบฝึกสำหรับเด็ก มีองค์ประกอบหลายประการ ซึ่งได้มีนักการศึกษาหลาย ท่าน ให้ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับลักษณะของแบบฝึกที่ดี ไว้ดังนี้ สุพรรณี ไชยเทพ (2544) ได้กล่าวถึงลักษณะของแบบฝึกที่ดีไว้ดังนี้ 1. ต้องมีความชัดเจน ทั้งคำชี้แจง คำสั่ง ง่ายต่อการเข้าใจ 2. ตรงกับจุดประสงค์ที่ต้องการวัด 3. มีภาษาและรูปภาพที่ดึงดูดความสนใจของนักเรียนและเหมาะสมกับวัยของผู้เรียน 4. แบบฝึกแต่ละเรื่องไม่ควรยาวมากจนเกินไป 5. ควรมีกิจกรรมหลากหลายรูปแบบทำให้นักเรียนไม่เบื่อ 6. ควรตอบสนองความต้องการและความสนใจของผู้เรียน สร้างความสนุกสนาน เพลิดเพลิน ขณะทําแบบฝึก 7. มีคําตอบที่ชัดเจน 8. แบบฝึกที่ดีสามารถประเมินความก้าวหน้า และความรู้ของนักเรียนได้ กุสยา แสงเดช (2545) ได้กล่าวแนะนำผู้สร้างแบบฝึกให้ยึดลักษณะแบบฝึกที่ดีดังนี้ 1. แบบฝึกที่ดีควรความชัดเจนทั้งคำสั่งและวิธีทำ คำสั่งหรือตัวอย่างแสดงวิธีทำ ที่ใช้ไม่ควร ยากเกินไป เพราะจะทำความเข้าใจยาก ควรปรับให้ง่ายและเหมาะสมกับผู้ใช้ เพื่อนักเรียนสามารถ เรียนด้วยตนเองได้ 2. แบบฝึกที่ดีควรมีความหมายต่อผู้เรียนและตรงตามจุดหมายของการฝึก ลงทุนน้อย ใช้ได้ นาน ทันสมัย 3. ภาษาและภาพที่ใช้ในแบบฝึกเหมาะกับวัยและพื้นฐานความรู้ของผู้เรียน 4. แบบฝึกที่ดีควรแยกฝึกเป็นเรื่อง ๆ แต่ละเรื่องไม่ควรยาวเกินไป แต่ควรมีกิจกรรมหลาย ๆ แบบเพื่อเร้าความสนใจ และไม่เบื่อในการทำและฝึกทักษะใดทักษะหนึ่งจนชำนาญ
27 5. แบบฝึกที่ดีควรมีทั้งแบบกำหนดคำตอบในแบบและให้ตอบโดยเสรี การเลือกใช้คำ ข้อความ รูปภาพในแบบฝึก ควรเป็นสิ่งที่นักเรียนคุ้นเคยและตรงกับความสนใจของนักเรียน ก่อให้เกิด ความเพลิดเพลินและพอใจแก่ผู้ใช้ ซึ่งตรงกับหลักการเรียนรู้ว่า นักเรียนจะเรียนได้เร็ว ใน การกระทำ ที่ทำให้เกิดความพึงพอใจ 6. แบบฝึกที่ดีควรเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ศึกษาด้วยตนเอง ให้รู้จักค้นคว้ารวบรวมสิ่งที่พบเห็น บ่อย ๆ หรือที่ตัวเองเคยใช้ จะทำให้ผู้เรียนเข้าใจเรื่องนั้น ๆ มากยิ่งขึ้น และรู้จักนำความรู้ไปใช้ใน ชีวิตประจำวันได้อย่างถูกต้อง มีหลักเกณฑ์และมองเห็นว่าสิ่งที่ได้ฝึกนั้นมีความหมายต่อเขาตลอดไป 7. แบบฝึกที่ดีควรตอบสนองความแตกต่างระหว่างบุคคล ผู้เรียนแต่ละคน มีความแตกต่าง กันในหลาย ๆ ด้าน เช่น ความต้องการ ความสนใจ ความพร้อม ระดับสติปัญญา และประสบการณ์ เป็นต้น ฉะนั้น การทำแบบฝึกแต่ละเรื่องควรจัดทำให้มากพอและมีทุกระดับตั้งแต่ ง่าย ปานกลาง จนถึงระดับค่อนข้างยาก เพื่อว่าทั้งนักเรียนเก่ง ปานกลาง และอ่อน จะได้เลือกทำได้ตาม ความสามารถ ทั้งนี้เพื่อให้นักเรียนทุกคนได้ประสบความสำเร็จในการทำแบบฝึก 8. แบบฝึกที่จัดทำเป็นรูปเล่ม นักเรียนสามารถเก็บรักษาไว้เป็นแนวทางเพื่อทบทวนด้วย ตนเองต่อไป 9. การที่นักเรียนได้ทำแบบฝึก ช่วยให้ครูมองเห็นจุดเด่นหรือปัญหาต่าง ๆ ของนักเรียนได้ ชัดเจน ซึ่งจะช่วยให้ครูดำเนินการปรับปรุงแก้ไขปัญหานั้น ๆ ได้ทันท่วงที 10. แบบฝึกที่จัดขึ้น นอกจากมีในหนังสือเรียนแล้ว จะช่วยให้นักเรียนได้ฝึกฝนอย่างเต็มที่ 11. แบบฝึกที่จัดพิมพ์ไว้เรียบร้อยแล้ว จะช่วยให้ครูประหยัดแรงงานและเวลาในการที่จะต้อง เตรียมแบบฝึกอยู่เสมอ ในด้านผู้เรียนไม่ต้องเสียเวลาในการลอกแบบฝึกจากตำราเรียนหรือกระดาน ดำ ทำให้มีเวลาและโอกาสได้ฝึกฝนทักษะต่าง ๆ ได้มากขึ้น 12. แบบฝึกช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายเพราะการพิมพ์เป็นรูปเล่มที่แน่นอน ลงทุนต่ำแทนที่จะใช้ พิมพ์ลงกระดาษไขทุกครั้งไป นอกจากนี้ยังมีประโยชน์ในการที่ผู้เรียนสามารถบันทึกและมองเห็น ความก้าวหน้าของตนได้อย่างมีระบบและมีระเบียบ จริยภรณ์ รุจิโมระ (2548) ได้เสนอหลักเกณฑ์การฝึกทักษะสรุปได้คือแบบฝึกทักษะควร กำหนดนิยามของแต่ละขั้นตอนให้ชัดเจน ให้สามารถนำไปปฏิบัติได้ แจกแจงทักษะใหญ่ออกเป็น ทักษะย่อยโดยละเอียด นักเรียนจะต้องฝึกทักษะในขั้นย่อย ๆ เหล่านั้นทีละขั้นจนเกิดทักษะแล้ว จึง ฝึกทักษะที่ยากขึ้น ให้นักเรียนฝึกทักษะที่แจกแจงเป็นทักษะย่อยแล้วหลายครั้ง จนมีความชำนาญ เน้นการฝึกซ้ำ ๆ มีการวัดและประเมินผล หรือสังเกตพฤติกรรมเด็กอย่างสม่ำเสมอเพื่อประเมินว่าเด็ก มีทักษะเกิดขึ้นแล้ว นอกจากนี้แล้ว สำนักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติ (2540) ยังได้กล่าวถึง ลักษณะของแบบฝึกทักษะที่ดีไว้ด้วยเช่นกันคือ แบบฝึกทักษะควรเกี่ยวข้องกับเรื่องที่เรียนมาแล้ว
28 เหมาะสมกับระดับ วัยหรือความสามารถของนักเรียน มีคำชี้แจงสั้น ๆ ที่ช่วยให้นักเรียนเข้าใจวิธีทำได้ ง่าย ใช้เวลาที่เหมาะสม มีสิ่งที่น่าสนใจและท้าทายให้แสดงความสามารถ มีข้อแนะนำในการใช้ มีให้ เลือกทั้งแบบตอบอย่างจำกัดและตอบอย่างเสรี ถ้าเป็นแบบฝึกที่ต้องการให้ผู้ทำศึกษาด้วยตนเอง แบบฝึกนั้นควรมีหลายรูปแบบและให้ความหมายแก่ผู้ฝึกทำด้วย ควรใช้ภาษา สำนวนง่าย ๆ ฝึกให้คิด ให้เร็วและสนุก รวมทั้งแบบฝึกควรปลุกความสนใจและใช้หลักจิตวิทยาร่วมด้วย โดยสรุปลักษณะของแบบฝึกที่ดีคือ ต้องมีจุดประสงค์และคำสั่งที่ชัดเจน เข้าใจง่าย มีความ เหมาะสมกับวัยของผู้เรียน มีรูปแบบที่ทันสมัย สามารถดึงดูดความสนใจของผู้เรียนให้เกิดความ ต้องการที่จะฝึกปฏิบัติเพื่อให้เกิดการเรียนรู้อย่างมี จากลักษณะของแบบฝึกทักษะที่ดีที่มีนักการศึกษาหลายท่านได้อธิบายไว้ เป็นลักษณะของ แบบฝึกทักษะซึ่งใช้ได้กับทุกรายวิชา ในส่วนของแบบฝึกทักษะที่ผู้ศึกษาสร้างเป็นแบบฝึกทักษะวิชา คณิตศาสตร์ ซึ่งแบบฝึกทักษะของผู้ศึกษาจะมีลักษณะที่ดีดังนี้ 1. คำสั่งข้อแนะนำและคำชี้แจงใช้คำที่เข้าใจง่ายและไม่ยาวเกินไป เพื่อให้เด็กเข้าใจและ ศึกษาด้วยตนเองได้ตามต้องการ 2. เน้นการฝึกซ้ำ ๆ 3. ใช้ภาษาที่เข้าใจง่าย 4. ระดับเนื้อหาเหมาะกับระดับพื้นฐานความสามารถของผู้เรียน 5. กำหนดเวลาที่ใช้ในแบบฝึกทักษะให้เหมาะสม 6. สร้างแรงจูงใจให้กับเด็กเกิดความอยากรู้อยากเห็น และกระตือรือร้นที่อยากกระทำ กิจกรรมโดยทุกครั้ง เมื่อจบการฝึกให้การเสริมแรงเด็กโดยชมเชยด้วยคำพูดหรือเขียนให้กำลังใจ ใน แบบฝึกทักษะ เพื่อที่เด็กจะได้อยากทำกิจกรรมต่อไปคุณส่ง 7. มีการวัดและประเมินผลหรือสังเกตพฤติกรรมเด็กอย่างสม่ำเสมอเพื่อประเมินว่าเด็กมี ทักษะแล้ว 4.9 หลักทางจิตวิทยาที่เกี่ยวกับการสร้างแบบฝึกทักษะ วันชัย ไทยใหม่ (2539) ได้ให้คําแนะนำว่าแบบฝึกควรสร้างโดยใช้หลักจิตวิทยา ดังนี้ 1. เร้าใจให้นักเรียนเกิดความสนใจโดยการใช้แบบฝึกหลาย ๆ ชนิด 2. ให้นักเรียนมีโอกาสตอบสนองสิ่งเร้าด้วยการแสดงความสามารถและความเข้าใจลงในแบบ ฝึก 3. ให้นักเรียนน่าสิ่งที่เรียนมาตอบในแบบฝึกหัดให้ตรงเป้าหมายได้ พงษ์พันธ์ พงษ์โสภา (2544) ได้กล่าวถึงกฎการเรียนรู้ที่สำคัญของธอร์นไดค์ว่ามีอยู่ 3 กฎ คือ 1. กฎแห่งความพึงพอใจ หรือกฎแห่งผล ธอร์นไดค์ได้สรุปว่า อินทรีย์จะทำใน สิ่งที่ก่อให้เกิด
29 ความพึงพอใจและจะหลีกเลี่ยงสิ่งที่ทำให้เขาไม่พึงพอใจ ธอร์นไดค์ได้เน้นถึง การใช้เทคนิคที่จะสร้าง ความพึงใจให้กับผู้เรียน เช่น การชน การให้รางวัล 2. กฎแห่งความพร้อม การเรียนรู้จะมีประสิทธิภาพมากที่สุดเมื่อผู้เรียนอยู่ในสภาพที่พร้อม จะเรียนหรือพร้อมที่จะทำกิจกรรม ความพร้อมในที่นี้รวมความถึงความพร้อมด้านร่างกาย สติปัญญา สังคม และอารมณ์ 3. กฎแห่งการฝึกหัด ประกอบด้วยกฎที่สำคัญ 2 ข้อ คือ ก. กฎแห่งการใช้พฤติกรรมใดที่อินทรีย์ได้มีการกระทำอยู่เสมอหรือมีการฝึกฝนอยู่เป็น ประจำ ไม่ได้ทิ้งช่วงไว้นาน อินทรีย์ย่อมเกิดทักษะและกระทำพฤติกรรมนั้นได้ดี ข. กฎแห่งการไม่ใช้พฤติกรรมใดก็ตามที่อินทรีย์ทิ้งช่วงไว้นานอินทรีย์ย่อมจะเกิดการลืมหรือ กระทำพฤติกรรมนั้นไม่ดี นอกจากนี้ พงษ์พันธุ์ พงษ์โสภา (2544) ยังได้กล่าวถึงทฤษฎีพฤติกรรมนิยมของสกินเนอร์ ไว้ ว่า มีความเชื่อในเรื่องของการเสริมแรง พฤติกรรมใดก็ตามถ้าได้รับการเสริมแรงพฤติกรรมนั้น ก็มี แนวโน้มที่จะเกิดขึ้นซ้ำ ๆ สกินเนอร์ได้นำผลการทดลองมาใช้ในกิจกรรมการเรียนการสอนไว้ หลาย รูปแบบ เช่น บทเรียนโปรแกรม โดยยึดหลักการเสริมแรงและลักษณะอื่น ๆ ที่สำคัญ ประกอบด้วย ก.ให้ผู้เรียนได้มีส่วนร่วมหรือลงมือกระทำด้วยตนเอง ข. ให้มีความก้าวหน้าไปทีละน้อย ๆ ค. ให้ผู้เรียนได้รู้ผลการกระทำในทันที ประโยชน์ที่ได้รับจากบทเรียนโปรแกรมตามความเห็นของสกินเนอร์ 1. นักเรียนจะได้รับการเสริมแรงได้ทันท่วงทีคุณส่ง 2. สามารถทำงานได้ตามลำพังซึ่งจะช่วยให้นักเรียนเกิดความรู้สึกมีอิสระในการเรียน ไม่ ต้อง กังวลใจที่จะถูกครูดุ หรือถูกเพื่อนเยาะเย้ยถ้าทำไม่ได้ ทำให้นักเรียนเกิดความสบายใจที่จะ เรียน และสนุกกับการเรียน 3. บทเรียนโปรแกรมจะช่วยให้นักเรียนรู้จักดูแลรับผิดชอบตนเอง และเกิดความเชื่อมั่นใน ตนเอง โดยสรุปทฤษฎีกฎการเรียนรู้ของธอร์นไดค์ ที่สำคัญ 3 ประการ ได้แก่ กฎแห่งความพร้อม เมื่อนักเรียนมีความพร้อมทั้งร่างกายและจิตใจก็จะเกิดการเรียนรู้ได้ดี กฎแห่งความพึงพอใจหรือกฎ แห่งผล เมื่อนักเรียนมีความพึงพอใจ สนุกสนาน มีความสุขในการทำกิจกรรมก็จะเกิดการเรียนรู้ได้ดี และกฎแห่งการฝึกหัด เมื่อนักเรียนได้ฝึกฝนอยู่เป็นประจำ จะทำให้เกิดการเรียนรู้ ได้ดี นอกจากนี้ ทฤษฎีพฤติกรรมนิยมของสกินเนอร์ ที่มีความเชื่อในเรื่องของการเสริมแรง นักเรียนจะเกิด การเรียนรู้ ได้ดี เมื่อได้รับความภาคภูมิใจ ไม่มีความกังวล ทราบความก้าวหน้าของตนเองไปทีละน้อย เป็น ลักษณะของการเสริมแรง จะทำให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ได้ดี ซึ่งผู้ศึกษาได้นำทฤษฎีดังกล่าวมา
30 เป็น แนวทางในการสร้างแบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ โดยให้ผู้เรียนได้ทำการปฏิบัติอยู่เสมอ จะช่วยให้ ผู้เรียนเกิดทักษะในเรื่องการบวกลบเศษส่วนได้ดีขึ้น และแบบฝึกยังให้ผู้เรียนได้ลงมือกระทำด้วย ตนเอง รู้ผลการกระทำ สามารถทำงานได้ตามลำพัง เกิดความภาคภูมิใจ เป็นแรงเสริมให้นักเรียนมี ความรู้สึกอยากที่จะเรียนรู้มากขึ้น นอกจากนี้ กรรณิการ์ พวงเกษม (2540) ได้กล่าวถึงการสร้างแบบฝึกหัดเพื่อใช้ฝึกทักษะ อย่างมีประสิทธิภาพนั้น ต้องสร้างโดยคำนึงถึงหลักทางจิตวิทยา ดังนี้ 1. ความแตกต่างระหว่างบุคคล (Individual Difference) ต้องคำนึงอยู่เสมอว่านักเรียน แต่ ละคนมีความรู้ ความถนัด ความสามารถ ความสนใจแตกต่างกัน ในการสร้างแบบฝึกหัดจึงควร พิจารณาให้เหมาะสม ไม่ง่ายเกินไปสำหรับเด็กที่เก่ง และไม่แยกกลุ่ม ควรให้เด็กเก่งคละกับเด็กอ่อน เพื่อให้เด็กเก่งช่วยเหลือเด็กอ่อน 2. การเรียนรู้โดยการฝึกฝน (Law of Exercise) ธอร์นไดด์ (Thorndike) ได้กล่าวว่า การ เรียนรู้จะเกิดขึ้นได้ดีก็ต่อเมื่อได้มีการฝึกฝนหรือการกระทำซ้ำ ๆ ฉะนั้นในการสร้างแบบฝึกหัดจึงควร สร้างแบบฝึกหัดเพื่อให้นักเรียนได้ฝึกฝนเรื่องหนึ่ง ๆ ซ้ำ ๆ กันหลายครั้ง โดยแบบฝึกหัดมีลักษะหลาย รูปแบบ เพื่อไม่ให้นักเรียนเกิดความเบื่อหน่าย อันจะส่งผลทำให้ความสนใจในการฝึกลดลงและจะไม่ เกิดการเรียนรู้เท่าที่ควร 3. กฎแห่งผล (Law of Effect) เมื่อนักเรียนได้เรียนไปแล้ว นักเรียนย่อมต้องการทราบ ผล การเรียนของตนเองว่าเป็นอย่างไร เมื่อให้นักเรียนทำแบบฝึกหัดหรือให้ทำงานใด ๆ จึงควรเฉลย หรือ ตรวจ เพื่อให้นักเรียนทราบผลโดยเร็ว หรือสามารถตรวจคำตอบได้เอง เพื่อจะได้รู้ข้อบกพร่อง ของ ตนเอง 4. แรงจูงใจ (Motivation) เพื่อให้เด็กอยากทำแบบฝึกหัดต่อไป แบบฝึกหัดควรเป็นแบบ สั้น ๆ เพื่อไม่ให้นักเรียนเบื่อหน่าย ควรมีแบบฝึกหัดหลายรูปแบบไม่ซ้ำซาก เช่น อาจจัดแบบฝึกหัดใน ๆ ลักษณะของเกม กิจกรรมในสถานการณ์ที่ต่าง ๆ แปลกใหม่ น่าสนใจ และสนุกสนานเหมาะสมกับวัย ๆ และความต้องการของเด็ก 4.10 หลักการสร้างแบบฝึกทักษะ สมวงษ์ แปลงประสพโชค (2538) ได้กล่าวถึงหลักการให้นักเรียนทำแบบฝึกหัดไว้ดังนี้ แบบฝึกหัดและกิจกรรมควรเรียงจากง่ายไปยากหาคำตอบของแบบฝึกหัดบางข้อเพื่อให้นักเรียน ตรวจสอบผลงาน และควรมีข้อแนะนำอธิบายสำหรับข้อที่ยาก ควรให้นักเรียนได้ทำแบบฝึกหัดใน ชั่วโมงเรียน จะได้จำแนกข้อยากและมีโอกาสซักถาม หลีกเลี่ยงการให้แบบฝึกหัด ที่ซ้ำซากและ กิจกรรมที่เป็นกิจวัตร ควรสอดแทรก เกม ปริศนา และกิจกรรมทดลองที่น่าสนใจ ควรมีแบบฝึกหัด
31 แบบปลายเปิดที่นักเรียนเลือกปัญหาด้วยตนเอง ควรอนุญาตให้นักเรียนทำงานเป็นคู่หรือกลุ่มในบาง โอกาส พยายามส่งเสริมการทำงานเป็นกลุ่มและลดการลอกงานกัน สมทรง สุวพานิช (2539) ได้เสนอถึงวิธีการให้ทำแบบฝึกหัดดังต่อไปนี้ การให้ฝึกปฏิบัติควร จะมาหลังการสอน เมื่อนักเรียนเข้าใจดีแล้ว และควรให้ฝึกทุก ๆ ด้าน โดยฝึกทำจากสิ่งที่ง่ายไปหาสิ่ง ที่ยาก ให้ระยะเวลาสั้นๆ ในการฝึกแต่บ่อยครั้งจะดีกว่าการฝึกติดต่อกันเป็นเวลานาน เนื่องจากเด็ก แต่ละคนอาจจะใช้วิธีการทำที่แตกต่างกัน ดังนั้นครูต้องติดตามผลการฝึกอยู่เสมอ ควรให้งานตาม ความสามารถ ตามความเหมาะสมเป็นกลุ่ม ๆ ครูควรจัดให้เด็กเก่งศึกษาปัญหาทางคณิตศาสตร์ ประเภทลับสมองเพื่อให้เขาได้พบสิ่งแปลกใหม่ เป็นการเร้าความสนใจ ไม่ควรปล่อยให้ทำแบบฝึกหัด มาก ๆ ทุกครั้งไป ครูต้องสร้างทัศนคติที่ดีต่อการให้แบบฝึกหัด โดยให้เด็กเห็นความสำคัญและให้ใช้ เป็นสิ่งแสดงความก้าวหน้าของแต่ละคน ครูต้องแนะนำอย่างใกล้ชิดหากมีผิดพลาดครูควรแก้ไขเสีย ก่อนที่จะติดเป็นนิสัย ในการฝึกที่ชัดเจน ครูต้องดูแลและจัดการฝึกให้เหมาะสมกับนักเรียนซึ่งมีความ แตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล และครูต้องสรรหากิจกรรมที่ใช้ฝึกให้มีความหลากหลายให้นักเรียนได้ ฝึก ยุพิน พิพิธกุล (2539) ได้กล่าวถึงข้อควรคำนึงในการทำแบบฝึกว่า การฝึก จะให้ได้ผลดีต้อง คำนึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล ควรจะฝึกไปทีละเรื่อง เมื่อจบบทเรียนหนึ่ง และเมื่อเรียนได้ หลายบท ก็ควรจะฝึกรวบยอดอีกครั้ง ควรจะมีการตรวจสอบแบบฝึกแต่ละครั้งที่ให้นักเรียนทำเพื่อ ประมวลผลนักเรียน คัดเลือกแบบฝึกที่สอดคล้องกับบทเรียนและพอเหมาะ ไม่มากเกินไป คำนึงถึง ความยากง่าย และพึงตระหนักอยู่เสมอว่าก่อนที่จะให้นักเรียนทำโจทย์นั้นนักเรียนเข้าใจในวิธีการทำ โจทย์นั้นโดยถ่องแท้แล้ว อย่าปล่อยให้นักเรียนทำโจทย์ตามตัวอย่าที่ครูสอนโดยไม่เกิดความริเริ่ม สร้างสรรค์ ถวัลย์ มาศจรัส (2548) ได้กล่าวถึงส่วนประกอบของแบบฝึกทักษะไว้ว่า ต้องมีจุดประสงค์ ชัดเจนสอดคล้องกับการพัฒนาทักษะตามสาระการเรียนรู้และกระบวนการเรียนรู้ของกลุ่มการเรียนรู้ ในส่วนของเนื้อหาต้องถูกต้องตามหลักวิชา ให้ภาษาเหมาะสม มีคำอธิบายและคำสั่งที่ชัดเจนง่ายต่อ การปฏิบัติตาม สามารถพัฒนาทักษะการเรียนรู้ นำผู้เรียนสู่การสรุปความคิดรวบยอดและหลักการ สำคัญของกลุ่มสาระการเรียนรู้ เป็นไปตามลำดับขั้นตอนการเรียนรู้ สอดคล้องกับวิธีการเรียนรู้ และ ความแตกต่างระหว่างบุคคล มีคำถามและกิจกรรมที่ท้าทายส่งเสริมทักษะกระบวนการเรียนรู้ของ ธรรมชาติวิชามีกลยุทธ์การนำเสนอ และการตั้งคำถามที่ชัดเจนน่าสนใจ ปฏิบัติได้ สามารถให้ข้อมูล ย้อนกลับเพื่อปรับปรุงการเรียนรู้ของผู้เรียนได้อย่างต่อเนื่อง จากหลักและวิธีการให้ทำแบบฝึกทักษะข้างต้น ผู้ศึกษาขอสรุปวิธีการให้ทำแบบฝึกทักษะที่ผู้ ศึกษาสร้างไว้ดังนี้ คือต้องกระตุ้นให้นักเรียนเห็นความสำคัญของการฝึกทักษะ โดยใช้แบบฝึกทักษะให้ ผู้เรียนทำแบบฝึกด้วยความตั้งใจที่จะพัฒนาตนเอง ทำด้วยความเข้าใจตามระดับความสามารถของตน
32 กำหนดระยะเวลาสั้น ๆ ในการฝึก แต่บ่อยครั้ง ไม่ฝึกติดต่อกันเป็นเวลานานเพราะผู้เรียนอาจเกิด ความเบื่อหน่ายและเมื่อยล้าได้ มีการอธิบายสำหรับข้อที่ยาก รวมทั้งการให้ฝึกปฏิบัติควรจะมาหลัง การสอน เมื่อนักเรียนเข้าใจดีแล้ว โดยฝึกทำจากสิ่งที่ง่ายไปหาสิ่งที่ยาก อีกทั้งครูต้องแนะนำอย่าง ใกล้ชิด เพราะถ้าพบข้อผิดพลาดแล้วครูจะได้แก้ไขก่อนที่จะติดเป็นนิสัย ในการฝึก และแจ้งให้ นักเรียนทราบว่าแบบฝึกทักษะจะเป็นการแสดงถึงความก้าวหน้าของนักเรียน เพื่อครูจะใช้เป็น แนวทางในการช่วยเหลือได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป สำหรับแบบฝึกทักษะที่ผู้ศึกษาสร้างขึ้นมีหลักในการสร้างดังนี้ ในส่วนของจุดประสงค์ ผู้ ศึกษาต้องการที่จะพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเรื่องเศษส่วน ในส่วนของเนื้อหาได้เลือกเนื้อหาที่ เหมาะสมกับระดับพื้นฐานความสามารถของนักเรียน โดยเรียงลำดับจากง่ายไปยาก ภาษาที่ใช้เป็น ภาษาที่เหมาะสมกับวัยและความสามารถในการอ่านและการทำความเข้าใจของนักเรียน เนื้อหาที่จัด ให้เป็นไปตามขั้นตอนการเรียนรู้ตามหลักวิชาคณิตศาสตร์ รวมทั้งมีคำเฉลยไว้ท้ายแบบฝึกทักษะ เพื่อให้นักเรียนตรวจสอบความถูกต้องด้วยตนเอง 4.11 ประโยชน์ของแบบฝึกทักษะ (แก้วตา เข้มเเข็ง 2555) แบบฝึกเป็นสื่อการเรียนการสอนที่มีประโยชน์อย่างยิ่งต่อผู้เรียนที่จะช่วยให้ผู้เรียนได้ฝึก ทักษะต่าง ๆ ให้มีความรู้มากขึ้นได้ฝึกด้วยตนเอง เกิดความมั่นใจที่จะเรียนรู้ ดังที่ สำนักงาน คณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติ (2535) กล่าวถึงประโยชน์ของแบบฝึกที่เกี่ยวกับทักษะ คณิตศาสตร์ไว้ สรุปคือ เป็นส่วนเพิ่มหรือเสริมหนังสือเรียนในการเรียนทักษะเป็นอุปกรณ์การสอนที่ ช่วยลดภาระของครูได้มาก เพราะแบบฝึกเป็นสิ่งที่จัดขึ้นอย่างเป็นระบบระเบียบ ช่วยในเรื่องของ ความแตกต่างระหว่างบุคคล การให้นักเรียนทำแบบฝึกที่เหมาะสมกับความสามารถของเขาจะช่วยให้ เด็กประสบความสำเร็จในด้านจิตใจมากขึ้น ช่วยเสริมให้ทักษะคงทนโดยการฝึกทันทีหลังจากเด็กได้ เรียนรู้เรื่องนั้นๆ ฝึกซ้ำ ๆ หลายครั้ง เน้นเฉพาะเรื่องที่ต้องการ ใช้เป็นเครื่องมือวัดผลการ เรียน หลังจากจบบทเรียนในแต่ละครั้ง ขณะเมื่อเด็กทำแบบฝึกจะช่วยให้ครูมองเห็นจุดเด่นหรือ ปัญหาต่าง ๆ ของเด็กได้ชัดเจน ซึ่งจะช่วยให้ครูดำเนินการปรับปรุงแก้ไขปัญหานั้นได้ทันท่วงที ส่วน การจัดแบบ ฝึกเป็นรูปเล่มจะทำให้เด็กสามารถเก็บรักษาไว้ใช้เป็นแนวทางเพื่อทบทวนด้วยตนเองได้ ต่อ รวมทั้ง ช่วยให้เด็กได้ฝึกฝนตนเองได้อย่างเต็มที่ ช่วยให้ครูประหยัดทั้งแรงงานและเวลาในการที่ จะต้องเตรียม แบบฝึกอยู่เสมอในด้านผู้เรียนก็ไม่ต้องเสียเวลาลอกแบบฝึกจากตำราเรียนทำให้มี โอกาสฝึกฝนทักษะ ต่างๆ มากขึ้น
33 ฉวีวรรณ กีรติกร (2538) กล่าวว่า การส่งเสริมและพัฒนาทักษะโดยใช้แบบฝึกทักษะจะ ส่งผลถึงพฤติกรรมการเรียนของผู้เรียนคือ ช่วยในการปรับพฤติกรรมการเรียน ส่งเสริมความเข้า ใจความชำนาญ การคิดในใจ และแก้ปัญหาด้วยตนเองได้เร็ว ถูกต้องและแม่นยำ ประทีป แสงเปี่ยมสุข (2538) ได้กล่าวถึงประโยชน์ของแบบฝึกไว้เช่นกันคือแบบฝึกเป็น อุปกรณ์ช่วยลดภาระของครู ช่วยให้ครูมองเห็นปัญหาต่าง ๆ ของนักเรียนได้ชัดเจน ช่วยให้นักเรียนได้ ฝึกทักษะในการใช้ภาษาให้ดีขึ้น ช่วยในเรื่องความแตกต่างระหว่างบุคคล ทำให้นักเรียนประสบ ผลสำเร็จในทางจิตใจมากขึ้น ช่วยเสริมทักษะทางภาษาให้คงทน เป็นเครื่องมือวัดผลการเรียนหลังจาก เรียนบทเรียนแล้ว ช่วยให้นักเรียนสามารถทบทวนได้ด้วยตนเอง ช่วยให้นักเรียนฝึกฝนได้เต็มที่ นอกเหนือจากที่เรียนในเวลาเรียนและช่วยให้ผู้เรียนเห็นความก้าวหน้าของตนเองด้วย กรรณิการ์ พวงเกษม (2540) ได้กล่าวถึงประโยชน์ของแบบฝึกที่มีต่อการเรียนรู้ คือ 1. เป็นส่วนเพิ่มหรือเสริมหนังสือเรียนในการเรียนทักษะ เป็นอุปกรณ์การสอนที่ช่วยลดภาระ ของครูได้มาก เพราะแบบฝึกหัดเป็นสิ่งที่จัดทำอย่างเป็นระบบระเบียบ 2. ช่วยเสริมทักษะทางการใช้ภาษา แบบฝึกเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้เด็กฝึกทักษะการใช้ภาษา ได้ดีขึ้น แต่ต้องอาศัยการส่งเสริมและเอาใจใส่จากครูผู้สอนด้วย 3. ช่วยในเรื่องความแตกต่างระหว่างบุคคล เนื่องจากเด็กมีความสามารถทางภาษาแตกต่าง กัน การให้เด็กทำแบบฝึกที่เหมาะสมกับความสามารถจะช่วยให้เด็กประสบความสำเร็จในด้านจิตใจ มากขึ้น 4. แบบฝึกช่วยเสริมให้ทักษะทางภาษาคงทนโดยกระทำ ดังนี้ 4.1 ฝึกทันทีหลังจากที่เด็กได้เรียนรู้สิ่งนั้น ๆ 4.2 ฝึกซ้ำหลาย ๆ ครั้ง 4.3 เน้นเฉพาะเรื่องที่ต้องการฝึก 5. แบบฝึกที่ใช้เป็นเครื่องมือวัดผลการเรียนรู้หลังจากจบบทเรียนในแต่ละครั้ง 6. แบบฝึกที่จัดทำขึ้นเป็นรูปเล่ม เด็กสามารถเก็บรักษาไว้เพื่อเป็นแนวทางและทบทวนด้วย ตนเองได้ต่อไป 7. การให้เด็กทำแบบฝึก ช่วยให้ครูมองเห็นจุดเด่น หรือปัญหาต่าง ๆ ของเด็กได้ชัดเจน ซึ่ง จะช่วยให้ครูดำเนินการปรับปรุงแก้ไขปัญหานั้น ๆ ได้ทันท่วงที 8. แบบฝึกที่จัดทำขึ้นนอกเหนือจากที่มีอยู่ในหนังสือจะช่วยให้เด็กได้ฝึกฝนอย่างเต็มที่ 9. แบบฝึกที่จัดพิมพ์ไว้เรียบร้อยจะช่วยให้ครูประหยัดทั้งแรงงานและเวลาในการที่จะต้อง จัดเตรียมสร้างแบบฝึกอยู่เสมอ ในด้านผู้เรียนก็ไม่ต้องเสียเวลาออกแบบฝึกจากตำราเรียน ทำให้มี โอกาสฝึกฝนทักษะต่าง ๆ ได้มากขึ้น
34 10. แบบฝึกช่วยประหยัดค่าใช้จ่าย เพราะการจัดพิมพ์ขึ้นเป็นรูปเล่มแน่นอนต้องลงทุนต่ำ กว่าที่จะพิมพ์ลงกระดาษไขทุกครั้ง และผู้เรียนสามารถบันทึกและมองเห็นความก้าวหน้าของตนเองได้ อย่างมีระเบียบ ยุพา ยิ้มพงษ์ (2544) ได้กล่าวถึงประโยชน์ของแบบฝึกไว้หลายข้อด้วยกัน ดังต่อไปนี้ 1. เป็นส่วนเพิ่มเติมหรือเสริมหนังสือเรียนในการเรียนทักษะ เป็นอุปกรณ์การสอนที่ช่วยลด ภาระครูได้มาก เพราะแบบฝึกเป็นสิ่งที่จัดทำขึ้นอย่างเป็นระบบและมีระเบียบ 2. ช่วยเสริมทักษะแบบฝึกหัดเป็นเครื่องมือที่ช่วยเด็กในการฝึกทักษะ แต่ทั้งนี้จะต้องอาศัย การส่งเสริมและความเอาใจใส่จากครูผู้สอนด้วย 3. ช่วยในเรื่องความแตกต่างระหว่างบุคคล เนื่องจากเด็กมีความสามารถทางภาษาแตกต่าง กัน การให้เด็กทำแบบฝึกหัดที่เหมาะสมกับความสามารถของเขาจะช่วยให้เด็กประสบผลสำเร็จใน ด้านจิตใจมากขึ้น ดังนั้นแบบฝึกหัดจึงไม่ใช่สมุดฝึกที่ครูจะให้เด็กลงมือทำหน้าต่อหน้า แต่เป็นแหล่ง ประสบการณ์เฉพาะสำหรับเด็กที่ต้องการความช่วยเหลือพิเศษ และเป็นเครื่องมือช่วยที่มีค่าของครูที่ จะสนองความต้องการเป็นรายบุคคลในชั้นเรียน 4. แบบฝึกช่วยเสริมทักษะให้คงทน ลักษณะการฝึกเพื่อช่วยให้เกิดผลดังกล่าวนั้น ได้แก่ ฝึก ทันทีหลังจากที่เด็กได้เรียนรู้ในเรื่องนั้น ๆ ฝึกซ้ำหลาย ๆ ครั้ง เน้นเฉพาะในเรื่องที่ผิด โดยสรุป แบบฝึกที่ดีและมีประสิทธิภาพ จะช่วยทำให้นักเรียนประสบผลสำเร็จใน การฝึก ทักษะได้เป็นอย่างดี แบบฝึกที่ดีเปรียบเสมือนผู้ช่วยที่ดีของครู ทำให้ครูลดภาระการสอนลงทำให้ ผู้เรียนสามารถพัฒนาตนเองได้อย่างเต็มที่และเพิ่มความมั่นใจในการเรียนได้เป็นอย่างดี อีกทั้งแบบฝึก จะช่วยในเรื่องของความแตกต่างระหว่างบุคคล โดยเฉพาะเด็กที่มีปัญหาในการเรียนรู้นั้น จำเป็นต้อง มีการสอนต่างจากกลุ่มเด็กปกติทั่วไป หรือเสริมเพิ่มเติมให้เป็นพิเศษ ฉะนั้นแบบฝึกจึงมีประโยชน์มาก สำหรับเด็กที่มีปัญหาในการเรียนรู้ที่จะช่วยให้เด็กได้ฝึกปฏิบัติเพื่อให้เกิดทักษะทางภาษาได้มากขึ้น 4.12 หลักเบื้องต้นในการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล (การกีฬาแห่งประเทศไทย, 2551) 1. ใช้ปลายนิ้วเลี้ยงลูกบาส 2. ตั้งท่าอยู่ในท่าตั้งรับ 3. ฝ่ามืออยู่เหนือลูกบาส 4. ห้ามก้มหน้าเด็ดขาด 5. อย่าเพิ่งรีบใช้ท่ายาก 4.13 ทักษะพื้นฐานการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลที่ต้องฝึกฝน (การกีฬาแห่งประเทศไทย, 2551) 1. การเลี้ยงลูกบาสเกตบอลสูง (High Dribbling)
35 การเลี้ยงลูกบาสเกตบอลสูง เป็นการเลี้ยงลูกที่ต้องใช้ความเร็ว ส่วนใหญ่ทักษะการเลี้ยงลูก บาสเกตบอลแบบสูงได้มักจะใช้ในจังหวะที่อยู่ในพื้นที่กว้างมากพอที่จะเคลื่อนที่ไปข้างหน้าได้อย่าง รวดเร็ว โดยมือที่เลี้ยงลูกไม่จำเป็นต้องอยู่ด้านบนเท่านั้น แต่สามารถอยู่ด้านหลังเพื่อใช้ความเร็วผลัก ลูกบาสไปข้างหน้าได้ โดยมีวิธีดังนี้ • โน้มลำตัวไปข้างหน้าเล็กน้อย มองจุดหมายด้านหน้า ศีรษะตั้งตรง • กางมือออก บังคับลูกบาสด้วยปลายนิ้วโดยใช้แรงส่งจากข้อมือ • ทำการผลักลูกบาสลงพื้นให้เด้งขึ้นระดับเอว แต่ไม่เกินระดับอก • เคลื่อนที่ตามไปพร้อมกับการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลไปข้างหน้า 2. การเลี้ยงลูกบาสเกตบอลต่ำ (Low Dribbling) การเลี้ยงลูกบาสเกตบอลต่ำเป็นวิธีเลี้ยงลูกบาสให้อยู่ใกล้ตัว โดยควบคุมลูกบาสไม่ให้ถูกฝ่ายตรงข้าม แย่งไป ซึ่งการเลี้ยงลูกบาสให้อยู่ในระดับต่ำจะเป็นการเลี้ยงลูกเมื่อถูกฝ่ายตรงข้ามป้องกันอย่างใกล้ชิด โดยมีวิธีดังนี้ • โน้มตัวไปข้างหน้า กางขาย่อเข่าลงต่ำ • กดลูกบาสลงสู่พื้น เมื่อลูกบาสเด้งขึ้นมาให้กดข้อมือลงไปใหม่ • หากเลี้ยงลูกบาสด้วยมือขวา ทำการกางแขนซ้ายเพื่อทรงตัวและป้องกันการถูกแย่งจากฝั่ง ตรงข้าม • ใช้ปลายนิ้วมือในการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลให้ไม่เกินระดับเข่าบังคับไปในทิศทางที่ต้องการ 3. การเลี้ยงลูกบาสเกตบอลเปลี่ยนตำแหน่ง (The Change-of-Pace Dribble) ทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลเปลี่ยนตำแหน่งเป็นการทำให้ฝั่งตรงข้ามไม่สามารถคาดเดาได้ว่าคุณ จะเคลื่อนไหวไปทางไหน เคลื่อนที่เร็วหรือช้า หยุดอยู่กับที่หรือจะส่งลูกบาสไปในทิศทางใด เป็นต้น โดยวิธีการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลแบบนี้ขึ้นอยู่ว่าคุณต้องการจะให้ลูกบาสไปในทิศทางไหนด้วยวิธีใด ถือ เป็นเรื่องเฉพาะตัวที่ต้องมีการวางแผนกันในทีม 4. การเลี้ยงลูกบาสเกตบอลสลับซ้าย-ขวา (The Crossover Dribbling) ทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลแบบสลับซ้าย-ขวาเป็นการเลี้ยงลูกโดยหลบหลีกไม่ให้ฝ่ายตรงข้ามเข้า มาปัดลูกบาสได้ง่ายๆ ซึ่งจะทำการย้ายมือข้างที่เลี้ยงลูกบาสสลับไปมา สำหรับวิธีเลี้ยงลูกบาสแบบนี้ หากไม่ชำนาญอาจถูกแย่งหรือปัดได้ง่ายจากฝ่ายตรงข้าม ซึ่งการฝึกบ่อยๆ ช่วยให้มีความชำนาญขึ้นได้ โดยมีวิธีดังนี้ • ย่อตัวลงเล็กน้อย สายตาจ้องไปด้านหน้า • เลี้ยงลูกบาสด้วยปลายนิ้วข้างที่ถนัด
36 • เมื่อฝ่ายตรงข้ามเข้ามาใกล้ให้ทำการส่งลูกบาสไปด้านตรงข้ามทันที • ใช้แรงส่งจากข้อมือไปยังปลายนิ้วมืออีกด้านเพื่อเลี้ยงลูกบาสไว้ 5. การเลี้ยงลูกบาสเกตบอลไขว้หลัง (The Behind-the-Back Dribble) การเลี้ยงลูกบาสเกตบอลไขว้หลังนั้นเป็นการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล เพื่อหลอกล่อให้ฝ่ายตรงข้ามเสีย จังหวะในการเข้ามาแย่งชิงลูกบาสไปและเป็นการทำให้คุณได้เปรียบในการชิงพื้นที่ ที่เปลี่ยนตำแหน่ง หรือเคลื่อนไหวไปในทิศทางอื่น โดยมีวิธีการฝึกดังนี้ • โน้มตัวไปข้างหน้า ศีรษะตั้งตรงเพื่อการทรงตัวที่ดี • ใช้มือออกแรงผลักลูกบาสจากด้านหลังไปด้านหน้าอีกข้างหนึ่ง • จากนั้นทำการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลไขว้สลับกันเพื่อชิงพื้นที่จากฝ่ายตรงข้าม 6. การเลี้ยงลูกบาสเกตบอลลอดใต้ขา (The Between-the-Legs-Dribble) อีกหนึ่งทักษะการเลี้ยงลูกที่ควรฝึก คือ การเลี้ยงลูกบาสเกตบอลลอดใต้ขา เพื่อหลบหลีกการป้องกัน ในระยะประชิดของฝ่ายตรงข้าม ซึ่งการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลแบบนี้จะทำให้สามารถเปลี่ยนทิศทาง ของฝ่ายตรงข้าม และทำให้ฝั่งตรงข้ามเสียพื้นที่และจังหวะในการเข้ามาแย่งลูกบาสได้ ซึ่งช่วยให้ทีม เรามีโอกาสในการทำแต้มได้ง่ายขึ้น โดยมีวิธีดังนี้ • เมื่อฝ่ายตรงข้ามเข้ามาในระยะประชิดให้สายตามองไปยังจุดหมายที่ต้องการเคลื่อนที่ • ใช้ปลายนิ้วมือกดลูกบาสให้ลอดใต้ขาไปอีกฝั่ง • เคลื่อนย้ายไปยังจุดที่ต้องการพร้อมกับการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล ไปด้วย 7. การหมุนตัวเลี้ยงลูกบาสเกตบอล (The Reverse Dribble) ทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลทักษะสุดท้ายที่จะนำมาแนะนำวันนี้เป็นการหมุนตัวเลี้ยงลูก บาสเกตบอล เพื่อเปลี่ยนทิศทางและหลบหลีกฝ่ายตรงข้ามให้เข้ามาปัดหรือแย่งลูกบาสได้ยากมากขึ้น โดยมีวิธีดังนี้ • เมื่อฝ่ายตรงข้ามเข้ามาประชิดตัวจะทำการใช้มือผลักลูกบาสส่งออกไปอีกด้านหนึ่ง • หมุนตัวไปตามด้านนั้นเดียวกันเพื่อรับลูกบาส • สามารถทำการหมุนตัวเพื่อเคลื่อนที่ได้ในทุกทิศทาง
37 4.14. ทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล 4.14.1 1. ใช้ปลายนิ้วเลี้ยงลูกบาส การใช้ปลายนิ้วเลี้ยงลูกบาสจะช่วยให้สามารถควบคุมทิศทางของลูกบาสได้ดีกว่าใช้ฝ่ามือ หรือมือจับ ลูกบาสให้แน่น หากต้องการเลี้ยงลูกบาสเพื่อส่งไปทางไหนสามารถใช้แรงส่งจากปลายนิ้ว โดยกางนิ้ว ออกไปให้กว้างเพื่อสัมผัสกับลูกบาสหลังจากนั้นดันให้ลูกบาสไปตามทางที่ต้องการ ซึ่งวิธีการเลี้ยงลูก บาสด้วยปลายนิ้วจะทำให้สามารถควบคุมแรงให้มีความสมดุลได้มากกว่า อีกทั้งยังทำให้การเลี้ยงลูก บาสเกตบอลมีความเร็วขึ้น 2. ตั้งท่าอยู่ในท่าตั้งรับ การตั้งท่าอยู่ในท่าตั้งรับขณะเลี้ยงลูกบาสเกตบอลโดยการย่อตัวลงให้ต่ำ งอเข่าแยกเท้าออกจากกันให้ เท่าช่วงไหล่ย่อลงไปเล็กน้อย ตั้งศีรษะและลำตัวให้เป็นเส้นตรง นอกท่าตั้งรับแล้ว การเลือกรองเท้า บาสก็สำคัญ เพราะจะทำให้มีการทรงตัวที่ดีรองเท้ายึดเกาะกับพื้นสนาม ทำให้สามารถยืนท่าตั้งรับได้ อย่างมั่นคง ซึ่งการเลี้ยงลูกบาส ด้วยการตั้งท่าอยู่ในท่าตั้งรับจะทำให้เคลื่อนไหวได้คล่องตัวรวมไปถึง เลี้ยงลูกบาสได้ง่ายกันให้ฝ่ายตรงข้ามเข้ามาแย่งได้ยาก 3. ฝ่ามืออยู่เหนือลูกบาส ฝ่ามือต้องอยู่เหนือลูกบาสเสมอในขณะที่กำลังวิ่งเลี้ยงลูกบาส เพราะการที่เคลื่อนไหวพร้อมเลี้ยงลูก บาสไปด้วย เมื่อลูกเด้งกลับมาจะทำให้สามารถควบคุมลูกบาสภายใต้ฝ่ามือได้พอดี วิธีการเลี้ยงลูกบา สแบบนี้สามารถทำให้วิ่งพร้อมกับควบคุมลูกบาสไปรอบๆ สนามได้ดียิ่งขึ้น 4. ห้ามก้มหน้าเด็ดขาด แม้ว่าทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลจะยังไม่ค่อยคล่อง แต่ก็ห้ามก้มหน้าเด็ดขาด เพราะกีฬา บาสเกตบอลเป็นกีฬาที่ต้องใช้สายตาแหละไหวพริบอยู่ทั้งเกม โดยสายตาจะต้องหมั่นดูลูกบาสบ่อยๆ เพราะถ้าก้มหน้าจะส่งผลให้มองเกมไม่ทัน ทั้งตำแหน่งของเพื่อนในทีมที่ต้องเปลี่ยนไปมาเพื่อรับ-ส่ง ลูก ตำแหน่งของฝ่ายตรงข้ามที่จ้องจะเข้ามาแย่งลูกบาส รวมไปถึงอุปกรณ์ในสนามว่าอยู่ส่วนใดบ้าง เพื่อที่จะได้ทำคะแนนได้ 5. อย่าเพิ่งรีบใช้ท่ายาก แน่นอนว่าทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลนั้นมีท่าทางที่ยาก ไม่ว่าจะเป็นการเลี้ยงบอลหลบหลัง การ เลี้ยงบอลใต้หว่างขา ซึ่งช่วยหลอกล่อคู่แข่งได้เป็นอย่างดี แต่อย่าเพิ่งรีบใช้ท่ายากในการแข่งขัน
38 เพราะท่ายากถ้าหากยังไม่ชำนาญ อาจกลายเป็นจุดอ่อนที่ทำให้ฝ่ายตรงข้ามพร้อมที่จะพุ่งเข้ามาแย่ง ลูกบาสไปได้ จนทำให้ทีมเสียแต้มไปได้ง่ายๆ แต่ควรเลือกใช้ท่าที่ชำนาญใน การเลี้ยงลูกบาสเกตบอล เพื่อความคล่องตัวและทำเกมได้ดีขึ้น 5. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง นันทรัตน์ ศรีสวัสดิ์2560 การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาองค์ประกอบของกระบวนการ สอนแบบการเรียนรู้เชิงรุก สำหรับใช้ในการสอนกีฬาบาสเกตบอล เพื่อพัฒนาแนวทางการสอนกีฬา บาสเกตบอลตามกระบวนการ สอนแบบการเรียนรู้เชิงรุก และเพื่อศึกษาผลการใช้แนวทางการ พัฒนาการสอนกีฬาบาสเกตบอลตาม กระบวนการสอนแบบการเรียนรู้เชิงรุกที่ผู้วิจัยได้สร้างขึ้น กลุ่ม ตัวอย่างในการวิจัยครั้งนี้ ได้มาโดย วิธีการเลือกแบบเจาะจง เป็นนักเรียนระดับมัธยมศึกษาปีที่ 5 ปี การศึกษา 2559 โรงเรียนแสนสุข จังหวัดชลบุรี จำนวน 60 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 60 คน และกลุ่ม ควบคุม 30 คน เครื่องมือที่ใช้ในการ วิจัยประกอบด้วย แผนการสอนกีฬาบาสเกตบอลตาม กระบวนการสอนแบบการเรียนรู้เชิงรุกและ เครื่องมือวัดผลประเมินในการวิจัย โดยผ่านการ ตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาจากผู้เชี่ยวชาญจำนวน 3 ท่าน การวิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบค่าที(Dependent t-test และ Independent t-test) ด้วย โปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูปผลการวิจัยพบว่า 1. กลุ่มทดลองที่เรียนด้วยกระบวนการสอนแบบ การเรียนรู้เชิงรุก มีคะแนนเฉลี่ยพัฒนาการ ทักษะกีฬาบาสเกตบอล ด้านทักษะการเลี้ยงลูก บาสเกตบอลหลังการเรียน สูงกว่ากลุ่มควบคุมที่เรียน ด้วยแผนการสอนแบบปกติ อย่างมีนัยสำคัญ ทางสถิติที่ระดับ .05 ส่วนด้านทักษะการรับ-ส่ง บาสเกตบอล และทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล บาสเกตบอลมีคะแนนเฉลี่ยพัฒนาการไม่แตกต่างกันอย่างมี นัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 สุดารัตน์ นามวิจิตร 2561 งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพัฒนาการและผลการเลี้ยงลูก บาสเกตบอลบาสเกตบอลหลังใช้โปรแกรมการฝึกเลี้ยงบาสเกตบอลในการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลระดับ ต่ำ กลาง สูงกลาง และระยะไกล ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนบุญวัฒนา อำเภอเมือง นครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา กลุ่มเป้าหมายในการทดลองใช้โปรแกรมการฝึกเลี้ยงบาสเกตบอล คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1/2 ที่เรียนรายวิชา พ21102 สุขศึกษาและพลศึกษา (บาสเกตบอล) ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2561 ที่ผู้วิจัยเป็นผู้สอน จำนวน 40 คน และกลุ่มเป้าหมายที่นำโปรแกรม การฝึกเลี้ยงลูกบาสเกตบอล บาสเกตบอลไปใช้จริง คือนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่เรียนรายวิชา เพิ่มเติม พ21201 บาสเกตบอลเพื่อการแข่งขัน ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2562 ที่ผู้วิจัยเป็นผู้สอน จำนวน 39 คน การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงทดลองแบบกลุ่ม เดียววัดสองครั้ง (One Group Pretest Posttest Design) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ โปรแกรมการฝึกเลี้ยงลูกบาสเกตบอล บาสเกตบอล ประกอบด้วย ตัวโปรแกรมการฝึกเลี้ยงลูกบาสเกตบอลบาสเกตบอล แบบบันทึกการฝึก
39 เลี้ยงลูกบาสเกตบอลบาสเกตบอล แบบทดสอบการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลบาสเกตบอล และแบบบันทึก การทดสอบการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลบาสเกตบอล ซึ่งผ่านการพิจารณาจาก ผู้เชี่ยวชาญ ได้ค่าดัชนี ความสอดคล้อง (IOC) ตั้งแต่ 0.8 – 1.0 วิเคราะห์ข้อมูล โดยหาความถี่และค่าร้อยละ ผลการวิจัย พบว่า หลังการทดลองการใช้โปรแกรมการฝึกเลี้ยงลูกบาสเกตบอลบาสเกตบอล นักเรียนเลี้ยง บาสเกตบอลได้ในระดับ คุณภาพสูงกว่าก่อนทดลองใช้โปรแกรมการฝึกเลี้ยงลูกบาสเกตบอล บาสเกตบอล คิดเป็นร้อยละ 100, 95 และ 100 ในการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล บาสเกตบอลระดับต่ำ กลางสูง ตามลำดับ และมีนักเรียนเลี้ยงบาสเกตบอลได้ในระดับคุณภาพดี และดีเยี่ยม คิดเป็นร้อยละ 97.50, 95.00 และ 97.50 ในการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลบาสเกตบอลระยะใกล้ ระยะกลาง และ ระยะไกล ตามลำดับ สุภัทรชัย สุนทรวิภาต เจริญ กระบวนรัตน์และนาทรพีผลใหญ่ 2562 การวิจัยในครั้งนี้มี วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการออกกำลังกายแบบสถานีที่มีต่อความอดทนของระบบ ไหลเวียนเลือดและระบบหายใจ ของนักเรียนหญิงระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนสาธิตแห่ง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ศูนย์วิจัยและพัฒนาการศึกษา กลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนหญิงระดับชั้น ประถมศึกษาปีที่ 6 จำนวน 48 คน ได้มาจาก ผลการทดสอบความอดทนของระบบไหลเวียนเลือด และระบบหายใจด้วยการทดสอบวิ่งระยะทาง 600 เมตร แบ่งกลุ่มตัวอย่างออกเป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่ม ควบคุม จำนวน 24 คนและกลุ่มทดลอง จำนวน 24 คน โดยกลุ่มควบคุมเรียนกิจกรรมพลศึกษา ตามปกติส่วนกลุ่มทดลองฝึกตามโปรแกรมการออกกำลังกายแบบสถานีที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น 8 สถานี ประกอบด้วย การเก้าจัตุรัส (ก้าวแยกชิด) การวิ่งข้ามรั้ว การวิ่งข้ามบันไดลิง การสไลด์เท้าคู่ไป ทางซ้าย-ขวา การวิ่งสลับฟันปลา การวิ่งขึ้นหน้า-ถอยหลัง การวิ่งซิกแซ็กและการก้าวขึ้น-ลง บนกล่อง ไม้ทั้งสองกลุ่ม ฝึกเป็นระยะเวลา 8 สัปดาห์ๆ ละ 3 วัน คือ วันจันทร์พุธ และศุกร์ฝึกวันละ 60 นาทีซึ่ง โปรแกรมการฝึกผ่านการตรวจคุณภาพเครื่องมือจากผู้เชี่ยวชาญจำนวน 5 ท่าน หลังการฝึกสัปดาห์ที่ 8 ผู้วิจัยทดสอบวิ่งระยะทาง 600 เมตร ก่อนและหลังการฝึกโปรแกรมการออกกำลังกายแบบสถานี และนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ข้อมูลโดยหาค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ทดสอบค่า ที(Dependent t-test) ก่อนและหลังการฝึก 8 สัปดาห์ของแต่ละกลุ่ม และทดสอบค่า ที (Independent t-test) หลังการฝึกสัปดาห์ที่ 8 ระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม ผลการวิจัย พบว่า หลังการฝึก 8 สัปดาห์ความอดทนของระบบไหลเวียนเลือดและระบบหายใจของกลุ่มทดลอง เพิ่มขึ้น ดีกว่าก่อนการฝึก อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ความอดทนของระบบไหลเวียนเลือด และระบบหายใจของกลุ่มควบคุมแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 แต่พบว่าหลังการฝึก ลดลงกว่าก่อนการฝึก เมื่อเปรียบเทียบความอดทนของระบบไหลเวียนเลือดและระบบหายใจระหว่าง
40 กลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม หลังการฝึก 8 สัปดาห์ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นมา ผลปรากฏว่ากลุ่มทดลองดีขึ้น กว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ระยอง ก้านดอกไม้2561 การศึกษาและพัฒนาชุดฝกปฏิบัติทักษะเบื้องตนกีฬาบาสเกตบอล วิชาพลศึกษา(กีฬาบาสเกตบอล) ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 โรงเรียนมัธยมสาธิตมหาวิทยาลัยราชภัฏสวน สุนันทา มีวัตถุประสงคเพื่อศึกษาและพัฒนาชุดฝกปฏิบัติทักษะเบื้องตนกีฬาบาสเกตบอล ผลการฝ กปฏิบัติทักษะเปรียบเทียบกอนฝึกและหลังฝกดวยชุดฝกปฏิบัติทักษะเบื้องตนกีฬาบาสเกตบอล เพื่อ พัฒนาความสามารถพื้นฐานทางทักษะกีฬาบาสเกตบอลการเก็บรวบรวมขอมมูลจากกลุมตัวอยาง นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 โรงเรียนมัธยมสาธิตมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา จํานวน 140 คน สถิติที่ใชในการวิเคราะหขอมูลไดแก คาเฉลี่ย การดําเนินการศึกษาโดยใชชุดฝกปฏิบัติทักษะเบื้องต นกีฬาบาสเกตบอล ไดแกทักษะการครอบครองลูก การรับสงลูก การเลี้ยงลูกบอล การชูตลูก ใชเวลา ในการสอน 1 คาบตอสัปดาห ประเมินผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนโดยใชประเมินและแบบทดสอบทักษะ เบื้องตนกีฬาบาสเกตบอลผลการศึกษาและพัฒนาชุดฝกปฏิบัติทักษะเบื้องตนกีฬาบาสเกตบอลพบวา นักเรียนมีความกาวหนาในการทักษะการ รับ-สง กอนฝก 52.91 % หลังฝก 85.60% ทักษะการเลี้ยง ลูกบอล กอนฝก 55.13% หลังฝก 86.61 % 6. กรอบแนวคิดการวิจัย จากตารางที่ 2 พบว่า คะแนนเต็ม 10 คะแนน นักเรียนมีคะแนนเฉลี่ยก่อนเรียนเท่ากับ 1.33 คิดเป็นร้อยละ 13.33 และคะแนนเฉลี่ยหลังเรียนเท่ากับ 4.44 คิดเป็นร้อยละ 42.59 เมื่อเปรียบเทียบ กับก่อนเรียน หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน แบบฝึกแบบสถานี การจัดการเรียนรู้วิชา พลศึกษากีฬา บาสเกตบอล โดยใช้ แบบฝึกแบบสถานี ความสามารถในการ เลี้ยงบาสเกตบอล
41 บทที่ 3 วิธีดำเนินการวิจัย การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบผลของการจัดการเรียนรู้วิชาพล ศึกษากีฬาบาสเกตบอล โดยใช้รูปแบบการฝึกแบบสถานีเพื่อพัฒนาทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 มีรายละเอียดในการดำเนินการวิจัยดังหัวข้อต่อไปนี้ 1. ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง 2. แบบแผนการทดลอง 3. เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย 4. การเก็บรวบรวมข้อมูล 5. การวิเคราะห์ข้อมูล 6. สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล 1. ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง 1.1 ประชากร ประชากรที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนโนนสูงพิทยาคาร ปี การศึกษา 2566 จำนวน 60 คน 1.2 กลุ่มตัวอย่าง กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/3 โรงเรียนโนนสูงพิทยา คาร อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี จำนวน 30 คน 2. แบบแผนการทดลอง การวิจัยครั้งนี้มีแบบแผนการทดลอง (Experimental Design) กลุ่มเดียวทดสอบก่อนและหลัง การทดสอบ One Group Pretest – Posttest Design (พวงรัตน์ ทวีรัตน์, 2540) ตารางที่ 1 แบบแผนการทดลอง กลุ่ม สอบก่อน ทดลอง สอบหลัง E T1 X T2
42 สัญลักษณ์ที่ใช้ในแบบแผนการทดลอง E แทน กลุ่มทดลอง (Experimental Group) T1 แทน การทดสอบก่อนเรียน (Pretest) X แทน การจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้สถานการณ์จำลอง T2 แทน การทดสอบหลังเรียน (Posttest) 3. เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้ประกอบด้วย 1. แผนการจัดการเรียนรู้ วิชาพลศึกษา กีฬาบาสเกตบอล ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 2. แบบฝึกทักษะแบบสถานี ผู้วิจัยกำหนดรายละเอียดของการสร้างและหาประสิทธิภาพของเครื่องมือ ดังนี้ 3.1 แผนการจัดการเรียนรู้ แผนการจัดการเรียนรู้ วิชาพลศึกษา กีฬาบาสเกตบอล ของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ผู้ ศึกษาได้ดำเนินการสร้างดังนี้ 3.1.1 ศึกษาและวิเคราะห์แนวคิด ทฤษฎี และการจัดการเรียนการสอน วิธีการหรือสื่อ และนวัตกรรมที่ใช้ 3.1.2 ศึกษาหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 กลุ่มสาระการ เรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา คู่มือครู หนังสือเรียนวิชาสุขศึกษาและพลศึกษา ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 และศึกษาหาข้อมูลกีฬาบาสเกตบอล 3.1.3 ศึกษาหลักสูตรสถานศึกษาของโรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานีกลุ่ม สาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา รายวิชาพลศึกษามัธยมชั้นปีที่ 2 3.1.4 สร้างตารางวิเคราะห์จุดประสงค์การเรียนรู้และเนื้อหาสาระที่ 1 3.1.5 เขียนแผนการจัดการเรียนรู้ประกอบ เพื่อพัฒนาความสามารถในการเลี้ยงลูก บาสเกตบอลกีฬาบาสเกตบอล ของนักเรียนมัธยมชั้นปีที่ 2 จำนวน 3 แผน รวม 3 ชั่วโมง 3.1.6 นำแผนการจัดการเรียนรู้ที่สร้างขึ้น เสนอต่ออาจารย์ที่ปรึกษาเพื่อตรวจสอบแก้ไข เพิ่มเติมและนำมาปรับปรุงให้ดีขึ้น 3.1.7 นำแผนการจัดการเรียนรู้ที่สร้างขึ้นเสนอต่อผู้เชี่ยวชาญจำนวน 3 ท่าน เป็น ผู้เชี่ยวชาญด้านการสอนกีฬาแชร์บอล ด้านหลักสูตรและการสอน การวิจัยและการวัดผลประเมินผล ตรวจสอบความถูกต้องเหมาะสม ความสอดคล้องและความเป็นไปได้ระหว่างจุดประสงค์ การเรียนรู้ เนื้อหาสาระ กิจกรรมการเรียนรู้และการวัดผลประเมินผล โดยให้ผู้เชี่ยวชาญพิจารณา ตรวจสอบให้ คะแนนดังนี้
43 ให้คะแนนเป็น +1 เมื่อแน่ใจว่าองค์ประกอบนั้นเหมาะสมและสอดคล้อง ให้คะแนนเป็น 0 เมื่อไม่แน่ใจว่าองค์ประกอบเหมาะสมและสอดคล้อง ให้คะแนนเป็น -1 เมื่อแน่ใจว่าองค์ประกอบนั้นไม่เหมาะสมและสอดคล้อง แล้วนำคะแนนที่ได้มาหาค่าดัชนีความสอดคล้อง (Index of objective congruence : IOC) ระหว่างองค์ประกอบของแผนการจัดการเรียนรู้ จะต้องได้ค่าดัชนีความสอดคล้องของทุก องค์ประกอบตั้งแต่ 0.67 ขึ้นไป 3.1.8 ปรับปรุง และแก้ไขแผนการจัดการเรียนรู้ตามข้อเสนอแนะของผู้เชี่ยวชาญ 3.1.9 นำแผนการจัดการเรียนรู้ที่ปรับปรุงแก้ไขแล้วไปทดลองใช้กับนักเรียนที่กำลัง เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานีปีการศึกษา 2565 ที่ไม่ใช่กลุ่ม ตัวอย่างของ การวิจัย เพื่อตรวจสอบข้อบกพร่องและปรับปรุงแก้ไขเกี่ยวกับแผนการจัดการเรียนรู้ วิชาพลศึกษากีฬาบาสเกตบอล 3.1.10 นำแผนการจัดการเรียนรู้ที่ปรับปรุงแก้ไขแล้วเสนอผู้เชี่ยวชาญอีกครั้งหนึ่งเพื่อ ตรวจสอบและปรับปรุงแก้ไขเป็นฉบับสมบูรณ์ที่ใช้ในการทดลองภาคสนาม 3.2 รูปแบบการฝึกแบบสถานี เพื่อพัฒนาการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลกีฬาบาสเกตบอล ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ที่ ผู้วิจัยสร้างขึ้น เป็นแบบฝึกแบบสถานีมีขั้นตอนในการสร้างและหาประสิทธิภาพดังนี้ 3.2.1 ศึกษา ค้นคว้า หนังสือ เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับแบบฝึกทักษะพื้นฐาน การเลี้ยงลูกบาสเกตบอลกีฬาบาสเกตบอล 3.2.2 สร้างแบบฝึกแบบสถานีเลี้ยงลูกบาสเกตบอล 3.2.3 นำแบบฝึกทักษะที่สร้างขึ้นเสนอต่ออาจารย์ที่ปรึกษาเพื่อตรวจสอบแก้ไขเพิ่มเติม และนำมาปรับปรุงให้ดีขึ้น 3.2.4 นำแบบฝึกทักษะที่สร้างขึ้นเสนอต่อผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 3 ท่าน ซึ่งเป็น ผู้เชี่ยวชาญด้านการสอนกีฬาบาสเกตบอล เพื่อตรวจสอบความเที่ยงตรงของเนื้อหา โดยใช้ค่าดัชนี ความสอดคล้อง (IOC) โดยให้ผู้เชี่ยวชาญพิจารณา ตรวจสอบ โดยมีเกณฑ์การให้คะแนนดังนี้ ให้คะแนนเป็น 1 เมื่อแน่ใจว่าองค์ประกอบนั้นเหมาะสมและสอดคล้อง ให้คะแนนเป็น 0 เมื่อไม่แน่ใจว่าองค์ประกอบเหมาะสมและสอดคล้อง ให้คะแนนเป็น -1 เมื่อแน่ใจว่าองค์ประกอบนั้นไม่เหมาะสมและสอดคล้อง
44 แล้วนำคะแนนที่ได้มาหาค่าดัชนีความสอดคล้อง (Index of objective congruence : IOC) ระหว่าง จุดประสงค์การฝึก และแบบฝึกแบบสถานีจะต้องได้ค่าดัชนีความสอดคล้องทุกองค์ประกอบ ตั้งแต่ 0.67 ขึ้นไป 3.2.5 ปรับปรุง และแก้ไขแบบฝึกแบบสถานีตามข้อเสนอแนะของผู้เชี่ยวชาญ 3.2.6 นำแบบฝึกทักษะพื้นฐานการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลไปทดลองใช้กับนักเรียนที่ไม่ใช่ กลุ่ม ตัวอย่าง เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานีปี การศึกษา 2565 จำนวน 30 คน 3.2.7 นำแบบฝึกแบบสถานีที่ผ่านการแก้ไขปรับปรุงแล้วไปวัดทักษะการเลี้ยงลูก บาสเกตบอลระยะ 3 คะแนนกับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ปีการศึกษา 2564 โรงเรียนเทศบาล 1 หนองใส ที่เป็นกลุ่มตัวอย่างในการทดลองภาคสนามต่อไป 4. การเก็บรวบรวมข้อมูล ในการวิจัยครั้งนี้ ผู้วิจัยได้ดำเนินการทดลอง กับกลุ่มตัวอย่างตามลำดับดังนี้ 4.1 ก่อนการทดลองให้นักเรียนทำแบบทดสอบทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลระยะ 15 เมตร เพื่อวัดความเร็วของนักเรียน (Pretest) 4.2 ผู้วิจัยดำเนินการสอนกลุ่มตัวอย่างด้วยแผนการจัดการเรียนรู้ที่สร้างขึ้นจำนวน 3 แผน โดย ให้นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมต่าง ๆ ตามขั้นตอนการจัดการเรียนรู้โดยใช้แบบฝึกแบบสถานี 4.3 เมื่อสิ้นสุดการทดลองแล้ว นำแบบทดสอบทักษะการเลี้ยงลูกบาสเกตบอลระยะ 15 เมตร มาให้นักเรียนทดสอบ จากนั้นนำผลที่ได้ไปวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติต่อไป (Posttest) 5. การวิเคราะห์ข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูลใช้ในการวิเคราะห์ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 6. สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ในการวิเคราะห์ข้อมูล ผู้วิจัยเลือกใช้สถิติ ดังนี้ 6.1 สถิติพื้นฐาน ใช้ค่าเฉลี่ย (X) ค่าร้อยละ และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) 6.2 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์คุณภาพของเครื่องมือโดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูป Test Analysis Programs (TAP) 6.2.1 หาความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหาของแบบฝึกทักษะพื้นฐานการเลี้ยงลูกบาสเกตบอล โดยใช้ค่าดัชนี ความสอดคล้อง (IOC)