5 สิ่งที่วิศวกร IE ต้องรู้ B5 11:9:2565

5 ส่ิงทว่ี ศิ วกร IE ตอ้ งรู้

3 การสบื ย้อน (Tracing)
เป็นข้อมูลท่ีเกี่ยวข้องกับการผลิตหรือบริการ IE จะต้องสามารถสืบย้อน หรือค้นหา
แหล่งท่ีมาได้อย่างชัดเจนและครบถ้วน ไม่ว่าจะเป็นทางด้านการแก้ไขปัญหาการผลิต
และบริการ

4 การแกไ้ ขปญั หาอย่างมีประสทิ ธภิ าพ (Corrective action)
แน่นอนไม่มีการผลิตใดในโลกน้ีท่ีไม่เกิดปัญหาหรือข้อผิดพลาด แต่สิ่งท่ีส�ำคัญในการ
แก้ไขปญั หา คอื IE ตอ้ งรูว้ ่าแก้ปัญหาดังกลา่ วแลว้ จะไม่เกิดซ้ำ� อกี

5 ความพึ งพอใจของลกู คา้ (Customer complacence)
IE ต้องการันตีสิ่งที่ผลิตมาด้านคุณภาพน้ัน ด้วยความพึงพอใจของลูกค้าเป็นหลัก ถึง
แม้วา่ การผลติ น้นั มนั มีคณุ ภาพสงู แตถ่ ้าลูกคา้ ไมพ่ งึ พอใจ มันก็ไร้ค่าทันที

101

5 ประเดน็ สำ� คัญ
ในการใช้ Excel
ของ IE

1 IE กบั การคำ� นวณ
งานทางด้าน IE ยังไงก็หนีไม่พ้นการค�ำนวณ เราคงไม่มีเวลาว่างมากพอที่จะค�ำนวณ
ดว้ ยมอื ดังน้นั โปรแกรม Excel มีฟังกช์ นั ที่จะมาชว่ ยในการคำ� นวณเพยี งแค่ปลายนว้ิ

2 งาน IE ต้องมี Report
ทักษะเด่นของ IE ท่ีจะต้องสรุปรายงานจากข้อมูลเชิงตัวเลขให้ง่าย เพื่อใช้ในสื่อสาร
กับผู้บริหารไม่ว่าจะเป็น Pie chart, Flow chart หรือกราฟต่างๆ Excel สามารถ
ทำ� รายงานได้ทุกรปู แบบ

102

5 ส่ิงทีว่ ศิ วกร IE ต้องรู้

3 การสรา้ งฐานข้อมลู เป็น
คงไม่มีใครเก็บข้อมูลอยู่ในรูปแบบกระดาษอีกต่อไป ถ้าอยากเป็น IE ที่เก่งกาจ ต้องมี
เครอ่ื งมือท่ีช่วยเก็บ และค้นหาขอ้ มูลทมี่ ีประสทิ ธภิ าพ Excel ช่วยได้

4 สรา้ งแบบฟอรม์ ง่าย
IE ในทุกสายงานหนีไม่พ้นต้องท�ำแบบฟอร์ม เพื่อการเก็บข้อมูล Excel สามารถ
สร้างแบบฟอร์มท่ีหลากหลาย และมีความซับซ้อนได้รวมท้ังสามารถน�ำแบบฟอร์มไป
วิเคราะหต์ ามความตอ้ งการของเราได้

5 Simulation ก็ท�ำได้
Excel ไม่ใชท่ �ำไดแ้ ค่การคำ� นวณ หรือ ตารางท่วั ๆ ไป แต่มนั สามารถสร้าง Simulation
ในสถานการณ์ตา่ งๆ เช่น จำ� ลองผลผลติ ในสายการประกอบ จ�ำลองจดุ คมุ้ ทุน สำ� หรบั
การผลิต เป็นตน้

103

104

5 ส่ิงท่วี ิศวกร IE ต้องรู้

5 ค�ำถาม
ทพ่ี บบอ่ ย
ของ IE

1 IE คืออะไร
เป็นคำ� ถามยอดฮติ ส�ำหรบั สาย IE อยา่ งพวกเราเลยนะ เพราะคนส่วนใหญ่เวลาไดย้ นิ วา่
“เราเรียน IE หรือท�ำงานเปน็ IE ของบริษทั ” ค�ำถามที่ตามมากค็ อื “มันเกย่ี วกับอะไร”
มันเปน็ การเรียนหรอื การท�ำงานทเ่ี ก่ียวกับการจัดการเพ่ือใหบ้ ริษัทมกี ำ� ไรสงู สดุ

2 IE รวยม้ัย
เราถูกสร้างมาเพื่อให้ท�ำก�ำไรให้กับบริษัท ดังนั้นถ้าคุณเป็น IE ที่เก่ง ท�ำให้บริษัทรวย
ตัวเราเองกต็ อ้ งรวย (ถา้ บรษิ ัทรวยแลว้ เราไมร่ วยกล็ าออกเหอะ)

3 ท�ำไมคนชอบต่อ โท IE
เพราะ IE ถูกสอนให้คิดแบบเดียวกับผู้บริหาร จึงเป็นสาขาที่มีโอกาสเติบโตมากท่ีสุด
มนั ก็ไมแ่ ปลกที่ทุกคนอยากจะเรียนตอ่ ป.โท IE

4 IE กบั บริหาร เรียนต่างกันยงั ไง
เป้าหมายมันอาจจะไม่ต่างกัน แต่ในการเรียนต่างกันเพราะ IE ถูกสร้างให้เป็นวิศวกร
จึงถูกสอนใหค้ ดิ โดยอา้ งองิ ขอ้ มูลเชิงปรมิ าณตามหลักคณติ ศาสตร์ และสถติ ิ

5 กว. IE ใชท้ �ำอะไร
มีไว้ก็อุ่นใจ เพราะมันสามารถช่วยให้เราท�ำงานกับภาครัฐได้ และในส่วนของภาค
เอกชนมันก็จะช่วยในการเพ่ิมรายได้จากค่าใบวิชาชีพวิศวกรรมควบคุม... ถ้าอยากรู้
มากกวา่ น้ี ก็ลองไปอา่ นในหวั ขอ้ “5 เร่อื งต้องรู้ในการขอ กว.IE”

105

106

สายงาน 5 ส่ิงท่ีวศิ วกร IE ตอ้ งรู้
ยอดนิยม

5 ของ IE
1 สายโรงงานอุตสาหกรรม (Factory)
เป็นท่ีรู้กันดีอยู่แล้วว่า IE จบใหม่นั้นส่วนมากแล้วก็จะท�ำงานในสายอุตสาหกรรมกัน
ก็เพราะว่า วิชาต่างๆ ที่ได้เรียนมาในสาขา IE ก็ล้วนแต่เกี่ยวข้องและมุ่งเน้นไปในทาง
การจัดการในอุตสาหกรรม จึงไม่ใช่เร่ืองแปลกเลยท่ีเราจะเห็นเด็กสาขา IE เลือกท่ีจะ
เข้าไปใช้ชวี ิตการทำ� งานในรวั้ ของอุตสาหกรรม

2 สายงานบรกิ าร (Service)
เป็นอีกสายอาชีพหน่ึงท่ีพวกเราชาว IE ให้ความสนใจกันมาก ซึ่งสายงานนี้มันก็มี ท้ัง
อยู่ในอุตสาหกรรม หรืออาจจะเป็นในรูปแบบบริษัทที่ให้บริการในด้านต่างๆ โดยตรง
โดยงานส่วนใหญ่ก็จะเป็นการให้ข้อมูลทางเทคนิค ติดตั้งสินค้าให้ลูกค้า รวมไปถึง
การดูแลแกไ้ ข หรือบริการหลงั การขาย เป็นต้น

3 สายโลจสิ ตกิ ส์ (Logistic)
สายงานนี้ถือได้ว่าก�ำลังเป็นท่ีต้องจากหลายบริษัทเลยทีเดียว ซ่ึงเป็นอีกหนึ่งอาชีพท่ี
เปิดกว้าง และเติบโตได้อย่างรวดเร็ว ที่ส�ำคัญเงินเดือนผู้ท่ีท�ำงานสายนี้ค่อนข้างสูงเลย
ทเี ดยี ว โดยเฉพาะผู้ท่มี ปี ระสบการณม์ ากความสามารถทัง้ หลาย

4 สายการเงนิ (Financial)
ถ้าพูดถึงสายงานด้านการเงิน หลายๆ คนอาจจะงงกริบก่อนท่ีจะร้องถามว่า IE จะไป
ท�ำอะไรในสายงานด้านการเงิน แต่ความจริงแล้ว IE ที่ท�ำงานทางสายน้ีก็จะต้องใช้
ความรู้ด้านคณิตศาสตร์ และสถิติท่ีเป็นพ้ืนฐานส�ำคัญของเรา เพื่อน�ำไปสู่ทักษะด้าน
การวิเคราะห์การเงิน การลงทุน และการจัดการความเสี่ยง ตลอดจนมีความสามารถ
ในการใชเ้ คร่ืองค�ำนวณ เคร่อื งคอมพวิ เตอร์ได้เปน็ อย่างดี

5 ธรุ กจิ สว่ นตัว (Owner)
แน่นอนว่าในยุคสมัยนี้ไม่ว่าจะจบคณะ หรือสาขาไหนมาก็ตามสายงานที่หลายๆ คน
ใหค้ วามสนใจไมแ่ พ้สายงานดา้ นอน่ื ๆ เลยน้นั กค็ ือ ธุรกจิ ส่วนตวั ด้วยความกา้ วหนา้ ทาง
เทคโนโลยีประกอบกับยุคสมัยที่เปล่ียนไปอย่างรวดเร็ว ประกอบกับวิชาความรู้ที่ได้
เรียนมาจนท�ำให้เกิดแนวคิดใหม่ในอาชีพขึ้นมา ซึ่งก็คือการมีธุรกิจเป็นของตัวเองท่ี
หนา้ สนใจไม่นอ้ ยเลยทเี ดียว
107

5 ส่งิ ท่ีควรรู้
จากแนวความคดิ
แบบ Lean

1 Value Added (VA)
รากฐานของแนวคิดแบบ Lean คือ การพยายามลดความสญู เปลา่ ในกระบวนการ เพอ่ื
ให้กระบวนการคงเหลือแต่งานที่มีมูลค่าเพ่ิม (VA) ดังน้ัน การเร่ิมต้นก�ำหนดคุณค่า
ที่ตอ้ งการมอบใหก้ บั ลูกคา้ จงึ ถือเป็นเร่อื งท่ีส�ำคัญมาก

2 องคป์ ระกอบของ Lean
ต้องเข้าใจทั้ง 5 องค์ประกอบ เร่ิมตั้งแต่การก�ำหนดคุณค่าท่ีจะมอบให้ลูกค้า การ
วิเคราะห์การท�ำงานปัจจุบัน การปรับปรุงการท�ำงาน การสร้างระบบการผลิตแบบดึง
การปรบั ปรงุ และพฒั นากระบวนการอย่างตอ่ เนื่อง

108

5 ส่ิงทีว่ ศิ วกร IE ตอ้ งรู้

3 เชยี่ วชาญเครื่องมือของ Lean
ในระบบการผลติ แบบ Lean มีเคร่ืองมือมากมายทเ่ี ราจะต้องใชง้ านไดอ้ ย่างคล่องแคล่ว
เช่น VSM, Kanban, Jidoka, Heijunka และอ่ืนๆ ที่จะช่วยให้เกิดระบบการผลิต
อย่างมปี ระสิทธภิ าพ

4 ปญั หาของการท�ำ Lean
เรามักจะขาดความเข้าใจในการท�ำระบบ Lean ที่แท้จริง และขาดความต่อเน่ือง ร่วม
ไปถึงการเลอื กเคร่ืองมอื ที่ใชใ้ นการจดั การไม่เหมาะสม

5 Lean กบั วฒั นธรรมไทย
บา้ เครอ่ื งมอื ในการสรา้ งระบบ ซง่ึ เกดิ จากความตอ้ งการทอ่ี ยากจะมเี หมอื นกบั องคก์ รอนื่ ๆ
ไมส่ ามารถเชอื่ มโยงเขา้ กบั วฒั นธรรมองคก์ รได้ และถกู กำ� หนดใหท้ ำ� ดว้ ยความไมส่ มคั รใจ

109

110

5 สิ่งที่วศิ วกร IE ต้องรู้

5 สงิ่ ทค่ี วรรู้
เกีย่ วกบั
Problem Solving

1 ความหมาย Problem Solving
มันก็คือ การแก้ไขปัญหาอย่างเป็นระบบนั้นเอง โดยเริ่มตั้งแต่การค้นหาปัญหา สาเหตุ
ไปจนถึง การเสนอแนวทางการแกไ้ ขปญั หา ซง่ึ ถอื เป็นความคดิ พื้นฐานท่ี IE จะต้องมี

2 ข้ันตอนการใช้ Problem Solving
เริ่มจากการนิยามปัญหา ระบุรากเหง้าของปัญหา ก�ำหนดทางเลือกในการแก้ไข แล้ว
เลือกทางท่ีเหมาะสมท่ีสุด หลังจากนั้นก็มาด�ำเนินการแก้ไข สุดท้ายก็ประเมิน และ
ตดิ ตามผลเปน็ อันเสรจ็ พิธี

3 น�ำไปใชก้ บั อะไร Problem Solving
มันใช้ได้กับทุกๆ ลักษณะงาน ไม่ว่าเราจะท�ำงานในส่วนไหน หรือปัญหานั้น มีความ
ซับซ้อนมากแคไ่ หน ก็สามารถแกไ้ ขไดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ

4 เคร่ืองมือส�ำหรบั Problem Solving
ทุกวิชาทไ่ี ดเ้ รียนรทู้ ุกเคร่อื งมอื ของ IE จะถกู น�ำมาใช้ในกระบวนการแก้ปญั หาอย่างเป็น
ระบบ เช่น 5W1H, 7QC Tools, Fish bone diagram, ECRS เป็นตน้

5 Problem Solving เก่ียวข้องกบั ใคร
ทุกคนในองค์กรกเ็ กีย่ วขอ้ งกบั Problem Solving ท้ังนัน้ ไมว่ า่ จะตำ� แหน่งอะไร หรือ
หน้าที่รับผิดชอบในส่วนงานไหน มีสิทธิ์ท่ีจะระบุปัญหา ขอแค่ทุกคนให้ความร่วมมือ
ในการแก้ไขปญั หานน้ั ก็จะหมดไป

111

112

5 ส่ิงทีว่ ิศวกร IE ต้องรู้

5 คนดงั
ใครบา้ ง
จบ IE

1 Tim Cook
ประธานบริหาร บริษัท แอปเปิล โดยการทาบทามจากสตีฟ จ็อบส์ เค้าเติบโตขึ้น
ในรฐั แอละแบมา บดิ าเป็นคนงานในอู่เรอื มารดาเป็นผรู้ ับจา้ งท�ำงานบ้าน Tim Cook
ส�ำเร็จการศึกษาวิทยาศาสตรบ์ ณั ฑติ วศิ วกรรมอตุ สาหกรรม

2 Mike Duke
นักธุรกิจชาวอเมริกา เป็น CEO ห้างสรรพสินค้า Walmart โดยบริหารงานต้ังแต่
ค.ศ 2009–2013 เค้าจบการศกึ ษาปริญญา สาขาวิศวกรรมอุตสาหกรรม จาก Georgia
Institute of Technology

3 รงุ่ โรจน์ รงั สโิ ยภาส
กรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย ปริญญาโท วิศวกรรมศาสตร์ สาขา
อุตสาหการ University of Texas (Arlington) สหรฐั อเมรกิ า เข้าร่วมงานกบั เอสซีจี
ในปี 2530 ตำ� แหน่งวิศวกร บรษิ ัท กระเบอ้ื งกระดาษไทย

4 อนันต์ อศั วโภคนิ
เปน็ เจา้ ของธุรกจิ พัฒนาอสังหารมิ ทรพั ย์ชือ่ ดงั ของไทย เปน็ อดตี ประธาน และกรรมการ
ผู้จัดการ บริษัท แลนด์แอนด์เฮ้าส์ จ�ำกัด (มหาชน) เคยได้รับรางวัล Best CEO Of
The Year จบปรญิ ญาโท M.S. Industrial Engineering

5 พิ ชญ์ โพธารามกิ
ประธานกรรมการ บมจ. โมโน เทคโนโลยี และประธานกรรมการ บมจ. จัสมิน อินเตอร์
เนช่ันแนล ซ่ึงท้ังสองบริษัทจะเป็นธุรกิจท่ีเก่ียวกับส่ือบันเทิง โดยเค้าจบการศึกษา
ปริญญาตรี สาขาการจดั การ จาก London School of Economic & Political
Science, UK
113

5 บุคคล
ทเ่ี ราชาว IE
ควรร้จู กั

1 Frederick W. Taylor บดิ าแหง่ การจดั การแบบวิทยาศาสตร์
เสนอให้มีการจัดตั้งระบบการจัดการที่มีประสิทธิภาพสูงข้ึน โดยอาศัยวิธีการศึกษา
ทใี่ ชห้ ลกั การทางวทิ ยาศาสตรเ์ ขา้ มาชว่ ย และเปน็ จดุ ทเี่ รมิ่ ตน้ ทท่ี ำ� ใหศ้ าสตรท์ างวศิ วกรรม
อุตสาหการเกดิ ขึ้น

2 Frank B. & Lillian Gilbreth บดิ าแหง่ การศกึ ษาเคล่ือนไหวและเวลา
โดยทง้ั คสู่ นใจในลกั ษณะการทำ� งานของมนษุ ย์ และสนใจในประสทิ ธภิ าพการทำ� งาน เพอื่
การคน้ หาวธิ ที ่ดี ที ส่ี ดุ ในการท�ำงาน

3 Henry Ford บดิ าแหง่ การผลติ ระบบสายพาน และการผลติ
จ�ำนวนมาก (Mass Production)
เป็นคนแรกท่ีผลิตรถยนต์ในเชิงพาณิชย์ออกสู่ตลาดและพยายามค้นหาวิธีการผลิตท่ี
สามารถผลิตรถจ�ำนวนมากในตน้ ทุนทีต่ ำ�่

114

5 สิ่งทีว่ ิศวกร IE ตอ้ งรู้

4 Taiichi Ohno บดิ าของระบบการผลติ ของโตโยต้า และบดิ าแหง่ ลนี
ผู้เชย่ี วชาญด้านการควบคุมการผลิตของญ่ีป่นุ และเปน็ ผพู้ ัฒนา Toyota Production
System (TPS) ซึ่งในสหรฐั อเมริกาเรยี กว่า Lean Manufacturing System ขน้ึ มา

5 W.Edward Deming บดิ าแหง่ การควบคุมคณุ ภาพ
เจา้ ตำ� รบั แหง่ การปรบั ปรงุ คณุ ภาพใหก้ บั ภาคอตุ สาหกรรมของญปี่ นุ่ หลกั การทเ่ี ปน็ ทเี่ ลอ่ื ง
ลือก็คือวงรอบ PDCA หรอื เรยี กกนั วา่ Deming Cycle ซง่ึ ภายหลังหลกั การของ ดร.เดม
ม่ิงเปน็ ทรี่ ู้จักในช่อื ของ TQM (Total Quality Management)

115

116

5 สิ่งท่ีวศิ วกร IE ตอ้ งรู้

5 กลุ่ม
อตุ สาหกรรม
ท่ีโบนสั สงู สดุ

1 กลุ่มอตุ สาหกรรมยานยนต์
โบนสั เฉลยี่ 7-9 เดอื น ถอื วา่ เปน็ กลมุ่ อตุ สาหกรรมทค่ี รองแชมปโ์ บนสั สงู สดุ เกอื บจะทกุ ปี
สาเหตุกเ็ นอื่ งจากความตอ้ งการของผู้บรโิ ภคนัน้ มีความตอ้ งการสูงขึน้ ทกุ ปีนัน้ เอง

2 กลุ่มอุตสาหกรรมอะไหลส่ �ำหรบั ยานยนต์
โบนสั เฉลยี่ 5-8 เดอื น แนน่ อนวา่ อตุ สาหกรรมในกลมุ่ นจี้ ะไดร้ บั อานสิ งสข์ องความตอ้ งการ
จากกลมุ่ อตุ สาหกรรมยานยนตโ์ ดยตรง แตใ่ นอนาคตอนั ใกลน้ ี้ เมอื่ “เทคโนโลยยี านยนต์
พลงั งานไฟฟ้า” เกิดขน้ึ สง่ ผลกระทบกับกลมุ่ อุตสาหกรรมกลมุ่ นอี้ ยา่ งแน่นอน

3 อตุ สาหกรรมอิเลก็ ทรอนกิ ส์
โบนสั เฉลย่ี 3-5 เดอื น เปน็ อกี หนง่ึ อตุ สาหกรรมทมี่ คี วามตอ้ งการของผบู้ รโิ ภคสงู ขนึ้ เรอื่ ยๆ
อยา่ งตอ่ เนอื่ ง เหตผุ ลกค็ อื ความกา้ วหนา้ ของเทคโนโลยที ม่ี กี ารพฒั นาอยา่ งรวดเรว็ และ
อกี ไมน่ านอตุ สาหกรรมในกลมุ่ นจี้ ะมเี ปอรเ์ ซน็ ตส์ ว่ นแบง่ ทางการตลาดของอตุ สาหกรรม
ยานยนตเ์ พมิ่ สูงข้ึนอยา่ งแน่นอน

4 กลุ่มอุตสาหกรรมอาหาร & เคร่ืองดื่ม
โบนสั เฉลย่ี 2-4 เดอื น อตุ สาหกรรมกลมุ่ นเ้ี ปน็ อตุ สาหกรรมทเี่ ปน็ 1 ในปจั จยั 4 ของมนษุ ย์
อยา่ งเรา แตอ่ ุตสาหกรรมกลมุ่ น้ี เม่อื เปรียบเทยี บมลู ค่าของผลิตภัณฑ์อาจจะมีมลู ค่าต่�ำ
กว่าในกลมุ่ อตุ สาหกกรรมยานยนต์ และอิเลก็ ทรอนิกส์คอ่ นขา้ งมาก

5 อตุ สาหกรรมอนื่ ๆ
โบนัสเฉลีย่ 1-3 เดอื น นอกจากท่ไี ดก้ ล่าวมาลำ� ดับข้างตน้ แล้ว ถ้าจะประเมินโบนสั ของ
อุตสาหกรรมอ่นื ๆ ก็ถือว่าจะมีค่าเฉลย่ี ทใ่ี กลเ้ คยี งกัน

117

จบบรบิ รู ณ ์