คู่มือการปฏิบัติงานด้านการปฐมนิเทศผู้ต้องขังเข้าใหม่

่คู ืมอการป ิฏบั ิตงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผู ้ตอง ัขงเ ้ขาใหม่48

มองให้ดี มองใหเ้ ปน็



ใบความรู้ผู้เรียน

ชวี ิตมที งั้ เรอ่ื งดแี ละเรือ่ งไม่ดี เรื่องถูกใจและเรื่องไมถ่ กู ใจ
‘การมองโลกแง่ดี’ หมายถงึ การอธิบายเหตกุ ารณห์ รอื เร่อื งท่เี กดิ ข้ึนในแงด่ ี ในทางท่กี ่อใหเ้ กดิ ก�ำลงั ใจ
มองเห็นทางออก และรสู้ ึกดตี อ่ ตัวเอง
‘มองโลกแง่ด’ี ดีอย่างไร
➢ มคี วามสุขได้มากกว่า
➢ ดแู ลตวั เองได้ดกี วา่
➢ สขุ ภาพแข็งแรงกวา่
➢ ประสบความส�ำเรจ็ ไดม้ ากกว่า
➢ อายุยืนยาวกว่า การมองโลกแงร่ า้ ย
‘มองโลกให้ดี’ มองอย่างไร
➢ ทกุ ปญั หายอ่ มเปลย่ี นแปลงคลคี่ ลายไปตามกาลเวลา เมอ่ื มเี รอ่ื งไมด่ เี กดิ ขน้ึ ใหม้ องไปไกล ๆ วา่
เร่ืองแย่ๆ ที่เผชิญอยู่คงไม่อยู่อย่างน้ีตลอดไป แล้วลองถามตัวเองดูว่าเราสามารถท�ำอะไรให้เรื่องดังกล่าว
ดขี นึ้ ไดบ้ ้าง จากนน้ั ลงมอื ทำ� ในสง่ิ ทีท่ ำ� ได้ ขณะเดยี วกันกพ็ ึงระลกึ ไว้เสมอวา่ ปัญหาตา่ ง ๆ ถึงแมจ้ ะเปล่ยี นแปลง
คลี่คลายไปตามเวลา แต่กอ็ าจจะเกิดข้นึ ช้ากว่าท่เี ราตอ้ งการ หรืออาจจะเกดิ ขนึ้ เร็วกว่าท่เี ราคิดกเ็ ป็นไปไดท้ ัง้ สิน้
➢ ชวี ติ มหี ลายดา้ น ทง้ั การงาน การเงนิ สขุ ภาพ ความรกั ความสมั พนั ธ์ ครอบครวั การพฒั นา
ตนเอง ความศรทั ธาตอ่ ศาสนาทตี่ นนบั ถอื ดงั นน้ั ยามทเี่ กดิ เรอื่ งไมด่ กี บั ชวี ติ ดา้ นใดดา้ นหนง่ึ ไมค่ วรปลอ่ ยใหเ้ รอ่ื ง
ไม่ดเี พยี งเรือ่ งเดียวกระทบดา้ นอน่ื ๆที่เหลือ ของชวี ิต แต่กลบั กันควรอาศยั ส่ิงดี ๆ ในชวี ติ ด้านอ่ืนๆ เป็นก�ำลงั ใจ
ในการแก้ไขปัญหาท่กี �ำลังเผชญิ อยู่
➢ โลกนไ้ี มม่ ใี ครสมบรู ณพ์ รอ้ ม ควรยอมรบั ตวั เองอยา่ งทเ่ี ปน็ รวู้ า่ ถนดั อะไร ไมถ่ นดั อะไร และ
มเี ปา้ หมายในการพฒั นาใหด้ ขี น้ึ อยเู่ สมอ เมอ่ื เกดิ เรอื่ งไมด่ ขี น้ึ ควรถอื เปน็ โอกาสสรปุ บทเรยี นวา่ ทำ� ผดิ พลาดในเรอ่ื ง
ใด จะปรบั ปรงุ ใหด้ ีข้นึ ได้อยา่ งไร โดยไม่ต�ำหนวิ ่ากล่าวตัวเองใหร้ สู้ ึกต�ำ่ ต้อยด้อยค่า


3 เคล็ดวิชามองโลกแงด่ ยี ามมีปัญหา

1. ใหเ้ วลา อยา่ เพง่ิ หดหู่ สน้ิ หวงั วา่ ปญั หาจะอยอู่ ยา่ งนน้ั ตลอดไป เพราะทกุ อยา่ งลว้ นเปลย่ี นแปลงได้
แยล่ งได้ กด็ ีขน้ึ ได้
2. คน้ หาแงม่ มุ ดๆี ทอี่ าจมาพรอ้ มกบั ปญั หานน้ั ๆ เชน่ อาจถอื เปน็ โอกาสใหเ้ ราไดเ้ รยี นรสู้ งิ่ ใหมๆ่ หรอื
ไดท้ ำ� ส่ิงใหม่ ๆ ท่ีน่าสนใจ ท้าทาย

49

3. หาวธิ พี ัฒนาตน อย่าเอาแต่โทษตวั เอง เพราะคนเราผิดพลาดกนั ได้ เพียงแต่ตอ้ งรู้จักเรียนร้แู ละ ู่ค ืมอการป ิฏ ับติงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผูต้องขังเข้าให ่ม
แกไ้ ขใหด้ ขี ้ึน อาจถือเป็นโอกาสในการพัฒนาเพือ่ จะไดเ้ ข้าใจตัวเอง และเขา้ ใจชีวิตมากขึน้

มองโลกแง่รา้ ย & มองโลกแง่ดี & มองโลกตามความเปน็ จรงิ
ในประเทศอนิ เดยี มเี รอ่ื งเลา่ วา่ มารดาใหล้ กู ชายไปทรี่ า้ นขายของชำ� ใกลบ้ า้ นพรอ้ มดว้ ยขวดเปลา่ และเงนิ
10 รูปี เพือ่ ซอื้ น้ำ� มนั มาท�ำกบั ขา้ ว และเด็กชายคนนีเ้ มอ่ื ซื้อนำ�้ มนั มาได้เตม็ ขวดแล้ว ขณะทีเ่ ดนิ กลบั บา้ นกห็ กล้ม
นำ�้ มนั เลยหกไปคร่ึงขวด เขาคว้าขวดทยี่ งั มนี �ำ้ มันเหลอื อยคู่ ร่งึ หน่ึงนนั้ มาไดแ้ ล้วร้องไหเ้ ป็นการใหญ่ จนเมอื่ กลับ
ถงึ บ้านพบกับมารดากบ็ อกกับมารดาว่า
“คุณแม่ครบั ผมทำ� น�้ำมันหกไปครงึ่ ขวด คุณแมค่ รบั ผมทำ� น้ำ� มันหกไปคร่ึงขวด”
เขาพดู พรอ้ มกบั รอ้ งไหส้ ะอกึ สะอน้ื ไป มารดาสง่ ลกู ชายอกี คนหนงึ่ พรอ้ มดว้ ยขวดเปลา่ และเงนิ อกี 10 รปู ี
เพอ่ื ใหไ้ ปซอ้ื นำ�้ มนั เชน่ กนั และเมอื่ เดก็ คนทส่ี องซอ้ื นำ้� มนั ไดจ้ นเตม็ ขวด กห็ กลม้ อกี เชน่ กนั ทำ� ใหข้ วดหลดุ มอื แลว้
นำ้� มนั ก็ไหลหกไปครึง่ หนงึ่ แต่เขากเ็ กบ็ ขวดด้วยอาการยม้ิ แย้มแลว้ ตรงไปหามารดาพร้อมกบั พดู ว่า
“คุณแม่ครับ ผมหกล้มขวดน�้ำมันเลยหลุดจากมือ แต่ดูนี่ซิน�้ำมันยังเหลืออีกต้ังครึ่งขวด น่ีถ้าขวดแตก
น�ำ้ มันคงไหลออกหมดเลย แต่นีผ่ มเกบ็ ไวไ้ ดต้ ั้งครึ่งขวดแน่ะครบั คณุ แม”่
จากนนั้ มารดาไดส้ ่งลกู ชายคนทส่ี ามอีกพร้อมดว้ ยขวดเปล่า 1 ใบและเงิน 10 รปู ี เดก็ คนทส่ี ามน้ีเมอ่ื ได้
นำ�้ มนั มาเตม็ ขวด เขากห็ กล้มเชน่ เดยี วกนั ขวดพลดั หลุดจากมือทำ� ใหน้ �้ำมนั ไหลหกไปคร่งึ หนึ่ง และเช่นเดียวกบั
เด็กคนที่สอง เขาเกบ็ ขวดดว้ ยอาการยม้ิ แยม้ แล้วตรงไปหามารดาพรอ้ มกับบอกวา่
“อัศจรรยจ์ ริงๆ ครับคณุ แม่ ผมหกล้ม ขวดน�้ำมันเลยพลดั หลดุ ออกจากมอื นำ�้ มนั เลยหก แตย่ ังดีทน่ี �้ำมัน
ยังเหลืออยู่อีกคร่ึงขวด เดี๋ยวผมจะต้องรีบไปหาเงิน 5 รูปี หลังจากน้ัน ก็น�ำเงินไปซ้ือน�้ำมันมาเติมจนเต็มขวด
ได้เรียบรอ้ ยในเยน็ วันน้ันตามทีพ่ ูดไว้

ทีม่ า :ธรรมบรรยาย โดย สัตยา นารายัน โกเอ็นก้า

50 ‘ดี’หรือ ‘ร้าย’ อยู่ที่มมุ มอง

ใบงาน 1-1

ตอบค�ำถามข้อ 1 และ 2 ด้วยตนเอง เมื่อเสร็จแล้วให้แลกเปล่ียนค�ำตอบท่ีได้กับเพ่ือนสมาชิกในกลุ่ม
ชว่ ยกันขยายมุมมองท้งั ในแงด่ ีและแงร่ า้ ยให้หลากหลายยิง่ ข้นึ

1. ใหค้ ดิ ทบทวนถงึ เหตกุ ารณด์ ี ๆ ในชวี ติ ทเี่ พงิ่ เกดิ ขน้ึ เมอ่ื ไมน่ านมานหี้ นง่ึ เรอื่ ง จากนน้ั ใหม้ องเหตกุ ารณน์ ใี้ นแงร่ า้ ย
เหตุการณ์ คือ………………………………………………………………………………………………………………………………………
.............................................................................................................................................................................
เหตุการณ์นีไ้ ม่ดีอย่างไร (มองในแง่รา้ ย) …………………………………………………………………………………………..........
.............................................................................................................................................................................
2. ให้คดิ ทบทวนถึงเหตุการณร์ า้ ยในชีวติ ท่ีเพ่ิงเกดิ ขึน้ เมือ่ ไม่นานมานห้ี น่ึงเรอ่ื ง จากนั้นใหม้ องเหตุการณ์นใี้ นแงด่ ี
เหตุการณ์ คอื .....................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
เหตกุ ารณ์นด้ี ีอยา่ งไร (มองในแงด่ )ี ....................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................

่คู ืมอการป ิฏบั ิตงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผู ้ตอง ัขงเ ้ขาใหม่

51 ู่ค ืมอการป ิฏ ับติงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผูต้องขังเข้าให ่ม

5.2 บรหิ ารกายใจ ยดื เหยียด

**รายละเอียดโปรแกรมเหมือนการอบรมวันท่ี 1 ตามขอ้ 1.9

5.3 กจิ กรรมรู้สึกดกี บั ตัวเอง

วัตถุประสงคข์ องกจิ กรรม
1. เพอื่ ใหผ้ เู้ รียนเข้าใจสาเหตุและวธิ กี ารสร้างความรสู้ ึกดตี ่อตัวเอง
2. เพื่อฝึกทักษะการผ่อนคลาย โดยเรียนรกู้ ารหายใจทถ่ี ูกตอ้ ง
ขนั้ ตอนการดำ� เนินกจิ กรรม
1. เกร่ินน�ำ “คนเราทุกคนต้องการความสุข อยากหนีจากความทุกข์ แต่ชีวิตคนเราเหมือนตัวละคร
ที่ถูกก�ำหนดไวแ้ ล้ว โดยแต่ละคนมกั จะเล่นบทเดมิ ๆ ซำ้� ๆ ซง่ึ หากพจิ ารณาดดู ๆี ก็จะพบว่า บทที่เราเล่นมกั จะมี
ทงั้ “สว่ นทีเ่ ป็นประโยชน์”และ “ส่วนที่ไมเ่ ปน็ ประโยชน์” มีท้งั สว่ นทเ่ี รา “ชอบ”และ “ไม่ชอบ” วันน้ี ลองกำ� กบั
ชีวิตของเราให้เป็นไปอย่างท่ีต้องการ โดยเร่ิมจากการทบทวนว่ามีส่วนไหนท่ีอยากเปล่ียนใหม่ให้ดียิ่งขึ้น และ
มีสว่ นไหนท่คี ดิ ว่าดีแลว้ อยากเกบ็ รักษาไวต้ อ่ ไป”
2. พืน้ ฐานความสขุ ท่สี ำ� คัญอย่างหนงึ่ ของชวี ิตคนเรา คอื การท่ีเรามีความรสู้ กึ ดีตอ่ ตัวเอง หากลองสงั เกตให้ดี
เราสามารถรสู้ กึ ดตี อ่ ตวั เองไดใ้ นหลายโอกาส” สมุ่ ถามและแลกเปลยี่ นกบั ผเู้ รยี น (ยกตวั อยา่ งใหเ้ หมาะกบั กลมุ่ ผเู้ รยี น)
3. ให้ผู้เรียนทบทวนดูว่า ในช่วงสัปดาห์ท่ีผ่านมา แต่ละคนรู้สึกดีต่อตัวเองจากเร่ืองอะไรบ้าง รวบรวม
ค�ำตอบจากสมาชกิ
4. วทิ ยากรสรปุ ประเดน็ จากคำ� ตอบของผเู้ รยี น บรรยายสน้ั วา่ เราสามารถสรา้ งความรสู้ กึ ดใี หก้ บั ตวั เองได้ โดย
4.1 การทำ� ความดี
4.2 มคี วามรักความผูกพนั
4.3 คน้ หาความถนดั ของตน และบ่มเพาะพฒั นาจนเกดิ เปน็ ความส�ำเร็จท่นี ่าภาคภมู ิใจ
4.4 ไมเ่ อาตวั เองไปคิดเปรยี บเทียบกบั ผ้อู นื่ ท่ีมโี อกาสดีกว่า หรอื เหนือกว่า
4.5 รู้จักพ่งึ ตนเอง ดูแลตนเองให้มีความสขุ
4.6 สรา้ งความรู้สึกดีให้ตวั เอง ดว้ ยวิธีง่าย ๆ เป็นประจ�ำ
4.7 อน่ื ๆ ทไ่ี ดจ้ ากผู้เรียน
5. เปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้แลกเปล่ียนทีละประเด็น ว่าแต่ละคนสร้างความรู้สึกดีจากอะไรบ้าง และ
จะเพิ่มเติมวิธีการสร้างความรู้สึกดีต่อตัวเองได้อย่างไร พยายามกระตุ้นให้แต่ละคนเกิดแนวคิดและแรงจูงใจ
ในการลงมอื ท�ำ

52

6. วทิ ยากรสอนวธิ หี ายใจทถ่ี กู ตอ้ ง ซงึ่ เปน็ วธิ กี ารหนง่ึ ในการสรา้ งความรสู้ กึ ดอี ยา่ งงา่ ย ๆ ทท่ี ำ� ไดท้ กุ ที่ ทกุ เวลา
7. สรุปสง่ิ ทแี่ ต่ละคนจะนำ� ไปใชใ้ นการสร้างความรสู้ ึกดี และนัดหมายใหช้ ว่ ยกนั ตดิ ตามผล

ประเด็นการเรียนรู้

➢ ความรู้สึกดีต่อตัวเองเป็นพ้ืนฐานของชีวิตท่ีมีความสุข คนท่ีมีความรู้สึกดีต่อตัวเองจะเป็นคนที่มี
ความมัน่ คงภายในใจ และสามารถเขา้ ใจสิ่งตา่ งๆ ได้งา่ ยขนึ้
➢ ความร้สู กึ ดเี ปน็ สิ่งทีเ่ ราสามารถสรา้ งข้ึนได้ ดว้ ยการเลอื กลงมอื ท�ำในสิ่งทจ่ี ะชว่ ยสร้างความร้สู ึกดีอย่าง
ถกู ตอ้ ง
➢ ทกุ คนควรมีวิธีการสร้างความรู้สกึ ดี รวมทัง้ รจู้ ักวธิ ีผอ่ นคลายตวั เองทีถ่ กู ตอ้ ง

ความร้สู กึ ดตี อ่ ตวั เองเป็นองคป์ ระกอบสำ� คัญของความเขม้ แขง็ ทางใจ เปรยี บเสมอื นตน้ ทนุ ชวี ติ ทจ่ี ะชว่ ย
ใหเ้ ราผา่ นพน้ วกิ ฤตติ า่ ง ๆ ไปไดด้ ว้ ยดี สามารถเรยี นรจู้ ากเหตกุ ารณท์ เี่ กดิ ขนึ้ และมคี วามหวงั ในชวี ติ แมว้ า่ จะตอ้ ง
เผชญิ กับเหตุการณท์ ่ีไมพ่ ึงปรารถนากต็ าม
เนอื่ งจากแตล่ ะคนมคี วามถนดั ตามธรรมชาตทิ แี่ ตกตา่ งกนั จงึ เปน็ ไปไมไ่ ดท้ จ่ี ะใหท้ กุ คนประสบความสำ� เรจ็
ในเรอ่ื งเดยี วกนั ไดอ้ ย่างเทา่ เทยี มกนั การสรา้ งความรสู้ กึ ดตี อ่ ตวั เองจงึ เปน็ เรอ่ื งของการคน้ หาความถนดั เฉพาะตวั
และบม่ เพาะความถนดั นนั้ ใหเ้ กดิ เปน็ ความสำ� เรจ็ ทภ่ี าคภมู ใิ จ เพราะความสำ� เรจ็ ทภ่ี าคภมู ใิ จจะชว่ ยกระตนุ้ ใหเ้ กดิ
ก�ำลงั ใจและความพยายามทีจ่ ะท�ำให้ดีมากย่งิ ขน้ึ จนประสบความสำ� เร็จมากย่ิงขนึ้ และร้สู ึกดตี อ่ ตวั เองมากขึน้

ตารางสรุปเปรียบเทยี บลกั ษณะของคนท่ีร้สู กึ ดตี ่อตวั เองและคนทร่ี ูส้ ึกไม่ดกี ับตวั เอง

่คู ืมอการป ิฏบั ิตงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผู ้ตอง ัขงเ ้ขาใหม่ ลักษณะของคนทร่ี ู้สกึ ดตี ่อตัวเอง ลกั ษณะของคนทร่ี ู้สกึ ไมด่ กี ับตัวเอง
1. คาดหวังตนเองในทางบวกและเปน็ จริง 1. มกั มองตวั เองในดา้ นลบ มองไม่เหน็ ดา้ นดี
2. ไม่กงั วลกับเรือ่ งตา่ ง ๆ มากเกนิ ไป กลา้ เสี่ยงใน 2. วิตกกงั วล จนไมก่ ลา้ เสีย่ งทำ�อะไร
3. เมอ่ื ประสบความสำ�เรจ็ จะไม่มองวา่ เป็น
ระดับเหมาะสม
3. รูจ้ ักช่นื ชมตนเอง เมือ่ ประสบความสำ�เรจ็ เพราะความสามารถของตนเอง
4. รับผดิ ชอบต่อความผิดพลาดลม้ เหลวของตน สรปุ 4. เม่อื ประสบความลม้ เหลว กม็ องวา่ เป็นเพราะ

บทเรียนและเรยี นรู้จากความผดิ พลาดนัน้ ตนเองไมม่ คี วามสามารถ มองเห็นแตค่ วาม
5. รู้สกึ เทา่ เทยี มกับคนอนื่ ผดิ พลาดของตวั เอง
6. สนใจและหม่ันเขา้ รว่ มกจิ กรรมเพอ่ื การพัฒนา 5. ร้สู ึกด้อยกวา่ คนอ่ืน
6. ไม่สนใจการพฒั นาตนเอง
ตนเอง 7. ไม่มีความสุข ไมม่ คี วามพอใจในชวี ิต ปรบั ตัว
7. ร้สู ึกเป็นสุข พอใจในชวี ิต และปรับตวั ได้ดี ยาก
8. มคี วามรู้สกึ ดีกบั ส่งิ ต่าง ๆ 8. มแี นวโน้มจะซึมเศรา้ ทอ้ แท้ สน้ิ หวัง หรือ
คดิ ฆา่ ตัวตาย

53

ตารางสรปุ เปรียบเทยี บส่ิงทีท่ �ำใหค้ นเรามองตวั เองใหแ้ งด่ แี ละแง่ลบ ู่ค ืมอการป ิฏ ับติงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผูต้องขังเข้าให ่ม

ส่ิงทชี่ ว่ ยใหเ้ รามองตัวเองในแง่ดี ส่งิ ท่ที ำ�ให้คนเรามองตวั เองในแง่ลบ

1. มองเห็นและเชอื่ ในคุณสมบัติดา้ นดี ความสำ�เรจ็ 1. คิดเปรียบเทียบตัวเองกบั คนอ่ืน ในทางท่ีทำ�ให้
และความสามารถของตนเอง รูส้ กึ ด้อยกว่า
2. ประเมินตัวเองอยา่ งซ่ือสัตย์ และตามทีเ่ ปน็ จรงิ 2. มองข้อเสยี ของตวั เองวา่ ครอบคลมุ ไปหมดทกุ ดา้ น
เหน็ ทั้งข้อดขี อ้ เสีย แทนทจ่ี ะมองเหน็ ท้งั ขอ้ ดแี ละข้อเสียในตัวเอง
3. พรอ้ มรับฟงั ความเห็นของผอู้ ่ืน แต่ไมถ่ ูกดงึ ความ 3. มองความสำ�เรจ็ ของตวั เองวา่ เป็นเพราะฟลุคห
คิดเหน็ ให้แกว่งไปมาจนเกนิ ไป รอื โชคชว่ ย แต่มองความสำ�เรจ็ ของคนอ่ืนว่าเปน็
4. ร้จู กั มองหาแบบอยา่ งทด่ี ี โดยไม่เกดิ เพราะเขามีความสามารถ
ความรู้สึกดอ้ ยกวา่ 4. ใหค้ วามสำ�คญั กับการยอมรบั และความเหน็ ชอบ
5. ตระหนักในผลของการกระทำ�ของตวั เองท่มี ตี อ่ ของคนอืน่ มากเกินไป
คนอื่น 5. ยอมตามคนอ่นื ในแทบทุกเรอ่ื ง
6. ตั้งเป้าหมายของชวี ติ และลงมอื ทำ� 6. เชอื่ ว่าคนอน่ื มีดีกวา่ ถกู ตอ้ งกว่า โดยเฉพาะ
7. เมือ่ ผิดพลาดหรอื ลม้ เหลว ไมต่ ำ�หนิตอ่ วา่ ตนเอง ผ้มู อี ำ�นาจหรอื อาวุโสกวา่
เกินจรงิ แตล่ งมอื ทำ�เพอ่ื แก้ไข 7. รู้สึกวา่ ตนไมม่ ีคา่

เราไม่สามารถเปล่ียนแปลงประสบการณ์ในวัยเด็กของเราได้ก็จริง เพราะเป็นสิ่งท่ีผ่านไปแล้ว
เราไม่สามารถเลือกเหตุการณ์ที่จะเกิดข้ึนในชีวิตของเราได้ทั้งหมดก็ใช่ เพราะส่วนใหญ่อยู่นอกเหนือการ
ควบคุมของเรา แต่เราสามารถเลือกได้ว่าเราจะมองเหตุการณ์ท่ีเกิดขึ้นแล้วอย่างไรให้เป็นประโยชน์ต่อชีวิตใน
ปจั จบุ นั และอนาคตนี่ตา่ งหากคอื สิง่ ท่ีเราเลือกได้ อยู่ทว่ี า่ เราจะเลอื กหรอื ไม่เทา่ น้ันเอง
ทำ� อย่างไรให้ ‘รสู้ ึกดี’ตอ่ ตวั เอง
1. สร้างความตระหนักในตนเอง รู้ทันความคิดท่ีเราพูดกับตัวเอง ว่าช่วยให้เรารู้สึกดีขึ้นหรือท�ำให้เรา
รูส้ ึกแย่ลง เลอื กความคดิ ทชี่ ่วยสร้างพลงั ใจ
2. คน้ หาความถนดั ของตนเอง บม่ เพาะความถนัดนนั้ ให้เกิดเป็นผลส�ำเร็จทภ่ี าคภมู ิใจ
3. ฝึกมองโลกแง่ดี มีวิธีอธิบายสิ่งต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิต ในทางท่ีสร้างก�ำลังใจในการด�ำเนินชีวิต
ใหก้ ้าวหนา้ ย่ิงขนึ้
4. ยอมรบั ข้อดีขอ้ เสียของตัวเอง ไมค่ ดิ เปรยี บเทยี บกับคนอ่นื ทท่ี ำ� ให้รู้สึกดอ้ ยกว่า
5. รจู้ กั หาแบบอยา่ งทตี่ นชน่ื ชม และเรยี นรจู้ ากเขาเหลา่ นนั้ ฝกึ หดั ทจ่ี ะเรยี นรแู้ ละรบั ฟงั ผอู้ นื่ โดยเฉพาะ
จากแบบอย่างทดี่ ี
6. รู้จักตั้งเป้าหมายและลงมือท�ำจนประสบผลส�ำเร็จ อาศัยความส�ำเร็จจากการกระท�ำเป็นส่ิงเพ่ิมพูน
ความรู้สกึ ทีด่ ใี ห้กับตวั เอง
7. หมั่นดแู ลรา่ งกายและจติ ใจให้สดชนื่ แขง็ แรง อยู่เสมอ

54

ความรู้สกึ ดีต่อตวั เอง

ใบความรู้ผเู้ รยี น
คนเรามักรู้สกึ ดีต่อตวั เองเพราะ.....

1. มปี ระสบการณ์ที่ดีในวัยเด็ก ไดร้ บั ความรกั ความอบอ่นุ และการเลย้ี งดูทเี่ หมาะกบั วยั
2. มีส่ิงดี ๆ เกดิ ขึ้นในชวี ิต เชน่ มีความรกั ความผกู พัน ได้ทำ� ความดี สุขภาพแข็งแรง
3. มองโลกแงด่ ี มคี วามหวังอยเู่ สมอ มองเหน็ ส่งิ ดี ๆ ในชีวิต
4. มีประสบการณค์ วามสำ� เรจ็ พึ่งตนเองได้ มคี วามสขุ ไดด้ ว้ ยตนเอง
เราเลือกไมไ่ ดว้ ่าชีวิตวยั เด็กจะเป็นเชน่ ไร และเราเลือกไม่ไดว้ ่าชวี ติ จะเกิดเร่อื งอะไรขึ้นบา้ ง แตเ่ ราเลอื ก
ได้ที่จะลงมือท�ำสิ่งดี ๆ ให้เกิดขึ้นในชีวิตของเรา เช่น การท�ำความดี การดูแลความสัมพันธ์ให้มีความรักและ
ผกู พันตอ่ กนั การดแู ลสขุ ภาพ
ความรู้สึกดีต่อตัวเองเกิดข้ึนได้จากการมองโลกแง่ดี ไม่คิดเปรียบเทียบกับคนอ่ืนให้รู้สึกด้อยค่า
มองสง่ิ ต่าง ๆ ในดา้ นดี และมีวธิ ีสร้างความรสู้ ึกดีด้วยวิธงี า่ ย ๆ เป็นประจำ�
ความรู้สึกดีต่อตัวเองเกิดข้ึนได้จากความส�ำเร็จ คนเราแต่ละคนมีความถนัดไม่เหมือนกัน เราจึงควรค้นหา
ความถนดั ของตนเอง และบ่มเพาะความถนัดนั้นใหเ้ กดิ เปน็ ความสำ� เร็จ ทใี่ ห้ความภาคภมู ิใจกับตวั เอง พึง่ ตนเอง
รู้จักสร้างความสุขด้วยตนเอง

่คู ืมอการป ิฏบั ิตงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผู ้ตอง ัขงเ ้ขาใหม่ ท�ำอย่างไรใหร้ ้สู กึ ดีตอ่ ตัวเอง
➢ ฝกึ ทจี่ ะรู้เทา่ ทันตนเอง เชน่ รู้ทนั ความคดิ ท่จี ะท�ำให้เรารู้สึกดขี ึน้ หรอื แย่ลง รจู้ ักเลือกความคิดและ
ค�ำพูดทีช่ ว่ ยสร้างกำ� ลังใจใหก้ บั ตัวเองมากกวา่ ทีจ่ ะบัน่ ทอน หรอื ซ�้ำเตมิ
➢ ค้นหาความถนดั ของตนเองให้พบ และพฒั นาให้เกดิ เปน็ ความสำ� เร็จทีน่ ่าภาคภมู ใิ จ
➢ ฝกึ มองโลกแง่ดี มีวิธีอธิบายสง่ิ ตา่ ง ๆ ทีเ่ กดิ ขึน้ ในแง่มมุ ที่สรา้ งสรรค์ สร้างกำ� ลังใจ
➢ มีความสขุ ไดด้ ้วยตนเอง พงึ่ พาตัวเองได้ ไม่เปรยี บเทียบกบั ผ้อู น่ื ในทางทที่ �ำให้รู้สึกดอ้ ย
➢ หาแบบอยา่ งจากคนที่ชนื่ ชม ฝึกหัดทจี่ ะเรยี นรูแ้ ละรบั ฟงั เพอื่ พัฒนาตวั เอง
➢ รจู้ ักตัง้ เป้าหมายและลงมอื ท�ำจนประสบผลส�ำเรจ็
➢ หม่นั ดแู ลรา่ งกายและจิตใจให้สดชืน่ แข็งแรง อยเู่ สมอ

58 คู่มือการปฐมนเิ ทศผูต้ ้องขงั เข้าใหม่

  

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 55

่คู ืมอการป ิฏบั ิตงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผู ้ตอง ัขงเ ้ขาใหม่56
สร้างความรู้สกึ ดีอย่างงา่ ยๆ ดว้ ยการหายใจอยา่ งถูกวิธี

● คนเรารู้สึกดี เมื่อมีส่ิงดี ๆ เกิดข้ึนในชีวิต
● ความรู้สึกดีกับตัวเอง เป็นผลของการมองตัวเองในทางบวก ท่ีก่อให้เกิดความภาคภูมิใจ เช่น
มองว่าตนเองมีความสามารถ
ตนเองสร้างความสงบ ผ่อนคลายได้ เมื่อต้องการ
ตนเองมีคุณค่า ท�ำสิ่งท่ีเป็นประโยชน์
ตนเองได้รับการยอมรับ ช่ืนชม

5.4 ฝกึ ทกั ษะผอ่ นคลาย

**รายละเอียดโปรแกรมเหมือนการอบรมวันที่ 4 ตามข้อ 4.2

5.5 ตอบคำ� ถามจากกลอ่ งสีขาว

**ด�ำเนินการโดยการตอบค�ำถามผู้ต้องขังที่มีประเด็นค�ำถามใส่ไว้ในกล่องสีขาว

57

ขัน้ ตอนท่ี 3 การจ�ำแนกลักษณะผูต้ อ้ งขงั และการวางแผนปฏบิ ัตติ อ่ ผตู้ ้องขัง ู่ค ืมอการป ิฏ ับติงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผูต้องขังเข้าให ่ม
การจ�ำแนกลักษณะผู้ต้องขัง

หลังผ่านการอบรมในขั้นตอนที่ 2 เม่ือผู้ต้องขังเข้าใหม่ได้รับความรู้และเข้าใจแนวทางการใช้ชีวิต
ในเรือนจำ� /ทัณฑสถานในระยะเวลาหนงึ่ แลว้ ขั้นตอนตอ่ ไปคือ การจำ� แนกลกั ษณะผตู้ อ้ งขงั ซึ่งเปน็ กระบวนการ
ปฏิบัติต่อผู้ต้องขังเป็นรายบุคคล เร่ิมแต่วาระแรกที่รับตัวผู้ต้องขังเข้าสู่เรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน จนกระทั่งได้รับ
การปล่อยตัวพ้นโทษ ซึ่งจะต้องด�ำเนินไปอย่างต่อเน่ืองเป็นกระบวนการ โดยการศกึ ษา วเิ คราะหป์ ระวตั ภิ มู หิ ลงั
บคุ ลกิ ลกั ษณะและสภาพทว่ั ๆ ไปของผตู้ อ้ งขงั รวมทง้ั ประวตั กิ ารกระทำ� ผดิ และสาเหตแุ หง่ การกระทำ� ผดิ เพอื่ ให้
สามารถกำ� หนดแผนการบำ� บดั รกั ษา อบรม แกไ้ ข และฟน้ื ฟจู ติ ใจผตู้ อ้ งขงั ไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง เหมาะสมตามสภาพของ
ผตู้ อ้ งขงั แตล่ ะคน ขอใหผ้ ตู้ อ้ งขงั พดู ความจรงิ เพอ่ื เปน็ ประโยชนต์ อ่ ผตู้ อ้ งขงั เองในการไดร้ บั การปฏบิ ตั ทิ เี่ หมาะสม
เพอ่ื ใหม้ คี วามรู้ ทกั ษะในการทำ� งาน ทงั้ นข้ี อใหผ้ ตู้ อ้ งขงั ใหข้ อ้ มลู เกยี่ วกบั หมายเลขบตั รประจำ� ตวั ประชาชน ทอี่ ยญู่ าติ
ทสี่ ะดวกในการตดิ ตอ่ เพอ่ื ขอขอ้ มลู เอกสารตา่ งๆ ของผตู้ อ้ งขงั เมอ่ื มเี หตจุ ำ� เปน็

•••ค �ำขกกแณาานรระะสสสนมัมั มัำ�ภภภาาาษษษณณณ์ผผ์ ต์ ตูตู้้ อ้ อ้อ้ งสงงขขงั เัังงกตตต้ออ้ พงงฤมใชตีเอ้จกิ ติกรสวริทมารผยเตู้ากใอ้ ีย่นงวกขกงัาับแรคลสะดัมสมีภราาา้ ตษงรคณวว์จาเสพมอไรวบาใ้ะคจผใวห้ตูบผ้้อคตู้งไู่ ขอ้ปังงกอขับงัากพจาไดู มรคส่พวัมูดาภมคจาวษรางิมณกจ์บั รเงิ ราได้




การจำ� แนกลกั ษณะผตู้ อ้ งขัง
1. การศึกษา รวบรวมขอ้ มลู ผู้ต้องขังเปน็ รายบคุ คล
2. การวางแผนปฏิบตั ิต่อผตู้ อ้ งขงั ตามความเหมาะสมของแตล่ ะคน โดยให้มกี ารประชุมคณะกรรมการ
จำ� แนกลกั ษณะผตู้ อ้ งขงั และจดั ประชมุ โดยเชญิ คณะกรรมการจำ� แนกลกั ษณะผตู้ อ้ งขงั เขา้ รว่ มประชมุ

3. ••••••ก ากกกกกกรปาาาาาารรรรรรฏเเเอเเบิรรขรรบียียยียี้าัตรกนนนนติ มลวสธสาจรชิมุ่าามติรยยาชแภมชสอมุผศาีพาาชนวมึกชนกนเพีษญั ชบาาาน่รำ�แไปดบลชฏ้แดัะา่ กบิพง(่ตัเTฒักสิกCารนบั)รมิ าตผสจัดตู้ วติ เ้อยใยจงบ็นขเงัวสเดฉ้ือแพผผา้านสะโตรบารรยีเาชณอิงอากทตุ าิเสรชาเ่นยหบ็ กปรรกั มถักรอ้ ย สิง่ ประดษิ ฐ์ ฯลฯ

4. การตดิ ตามผลการจำ� แนกลกั ษณะผู้ต้องขัง
5. การจำ� แนกลกั ษณะผู้ตอ้ งขงั ซำ้� เพอ่ื การเตรยี มการก่อนปลอ่ ย

่คู ืมอการป ิฏบั ิตงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผู ้ตอง ัขงเ ้ขาใหม่58

กระบวนการในการจำ� แนกลักษณะผ้ตู อ้ งขังมีดงั นี้
3.1 สัมภาษณ์ผู้ต้องขังตามแบบจน.1
3.2 ประชุมคณะกรรมการจ�ำแนกลักษณะผู้ต้องขัง
3.3 วางแผนการปฏิบัติต่อผู้ต้องขังเป็นรายบุคคล (Sentence Plan)
3.4 การส่งตัวผู้ต้องขังไปตามแดนต่างๆ

3.1 สัมภาษณ์ผู้ต้องขังตามแบบจน.1


การจ�ำแนกลักษณะผู้ต้องขัง คือ กระบวนการในการปฏิบัติต่อ
ผตู้ ้องขงั เปน็ รายบคุ คล โดยการศึกษาวิเคราะห์ประวตั ภิ มู ิหลัง บคุ ลิกภาพ
และสภาพทั่วไปของผู้ต้องขัง รวมท้ังประวัติการกระท�ำผิด และสาเหตุ
แหง่ การกระทำ� ผดิ เพอ่ื ใหส้ ามารถกำ� หนดแผนการบำ� บดั รกั ษา อบรม แกไ้ ข
และฟื้นฟูจิตใจผู้ต้องขังได้อย่างถูกต้อง และเหมาะสมตามสภาพของ
ผู้ต้องขังแต่ละคน กรมราชทัณฑ์ ก�ำหนดให้ นักโทษเด็ดขาดทุกประเภท
คดีที่ตัวถูกคุมขังอยู่ในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานท่ัวประเทศ ได้รับการจ�ำแนก
ลักษณะตาม แบบ จน. 1 (ภาคผนวก 6)

เจ้าหน้าท่ีจ�ำแนกลักษณะผู้ต้องขัง จะต้องด�ำเนินการสัมภาษณ์เพื่อสอบประวัติผู้ต้องขังเข้าใหม่ทุกราย
ตามแบบการจำ� แนกลักษณะผ้ตู อ้ งขัง (แบบ จ.น.1) ใหแ้ ล้วเสรจ็ ภายใน 4 สัปดาห์ แลว้ สรุปลงในแบบรายงาน
คณะกรรมการเพอ่ื พจิ ารณาการจำ� แนกลกั ษณะผตู้ อ้ งขงั ภายในเรอื นจำ� /ทณั ฑสถาน (แบบ จ.น.1/1) เพอื่ นำ� เสนอ
ต่อคณะกรรมการก�ำหนดแผนการปฏิบัติต่อผู้ต้องขังตามความเหมาะสมเป็นรายบุคคล โดยให้ส่งแบบ
รายงานให้คณะกรรมการฯ ได้ศึกษารายละเอยี ดของผู้ตอ้ งขงั เปน็ การล่วงหน้ากอ่ นการประชมุ อย่างน้อย 2 วนั
(หนงั สือสัง่ การกรมราชทณั ฑท์ ่ี ยธ 0706.7/17614 ลงวันท่ี 2 มิถุนายน 2557)
ส�ำหรับผู้ต้องขังท่ีรับย้ายมาจากเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานอ่ืน และรับตัวคุมขังไว้แล้วระยะเวลาหน่ึง
แต่ยังไม่ผ่านกระบวนการจ�ำแนกลักษณะผู้ต้องขัง ให้เจ้าหน้าที่จ�ำแนกลักษณะผู้ต้องขังด�ำเนินการสัมภาษณ์
สอบประวตั ผิ ตู้ อ้ งขงั ดงั กลา่ วตามแบบการจำ� แนกลกั ษณะผตู้ อ้ งขงั (แบบจ.น.1) ใหแ้ ลว้ เสรจ็ โดยเรว็ แลว้ นำ� เสนอ
คณะกรรมการพจิ ารณากำ� หนดแผนในการปฏิบตั ติ ่อผู้ต้องขังดังกลา่ วด้วยเชน่ กัน

59 ู่ค ืมอการป ิฏ ับติงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผูต้องขังเข้าให ่ม

3.2 ประชุมคณะกรรมการจ�ำแนกลักษณะผู้ต้องขัง

3.2.1 การแต่งต้งั คณะกรรมการจ�ำแนกลกั ษณะผตู้ ้องขัง
เรอื นจำ� และทณั ฑสถานทกุ แหง่ ตอ้ งมกี ารแตง่ ตง้ั คณะกรรมการจำ� แนกลกั ษณะผตู้ อ้ งขงั ประกอบดว้ ย
ผบู้ ัญชาการเรอื นจำ� หรอื ผอู้ �ำนวยการทัณฑสถานเปน็ ประธานกรรมการ ผอู้ �ำนวยการส่วน หวั หน้าฝา่ ย เจ้าหนา้ ท่ี
ฝ่ายต่างๆ ภายในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน ท่ีมีความรู้ความช�ำนาญในการควบคุม การศึกษา การฝึกวิชาชีพ
การบำ� บดั รกั ษา การพฒั นาจติ ใจ อนศุ าสนาจารย์ หรอื ผทู้ มี่ ปี ระสบการณใ์ นการแกไ้ ขและฟน้ื ฟพู ฤตนิ สิ ยั ผตู้ อ้ งขงั
หรือเจ้าหน้าทีอ่ ื่นทเ่ี รือนจ�ำ/ทัณฑสถาน เห็นสมควร รว่ มเป็นกรรมการฯ รวมทัง้ ใหม้ กี ารประสานงานหนว่ ยงาน
ภายนอก ในการเชญิ บคุ ลากรมาร่วมเป็นคณะกรรมการฯ อาทิ บคุ ลากรผมู้ ีความรดู้ ้านจิตวิทยา สงั คมสงเคราะห์
หรือบุคลากรในหนว่ ยงานในกระบวนการยุตธิ รรม บคุ ลากรด้านการศกึ ษา เครอื ขา่ ยภาคสงั คม องคก์ รปกครอง
ส่วนท้องถ่ิน หรือหน่วยงานอื่นภายในเขตพ้ืนท่ีตามความเหมาะสม เพ่ือเข้าร่วมเป็นคณะกรรมการฯ และร่วม
ก�ำหนดแผนการปฏิบัติต่อผู้ต้องขังเป็นรายบุคคลให้มีประสิทธิภาพย่ิงขึ้นและสอดคล้องกับมาตรฐานเรือนจ�ำ
ท่ีกรมราชทณั ฑก์ �ำหนด
3.2.2 หน้าทค่ี วามรับผิดชอบและแนวทางการปฏบิ ตั ิ

คณะกรรมการฯ มีหน้าที่ร่วมกันศึกษา วิเคราะห์
พฤติการณ์ผู้ต้องขังจากประวัติข้อมูลที่เจ้าหน้าที่จ�ำแนก
ลักษณะผู้ต้องขังน�ำเสนอ หรือจากแหล่งข้อมูลอื่นๆ เช่น
สื่อสิ่งพิมพ์ การข่าว เอกสารทางราชการ เครือญาติหรือ
เพื่อนผู้ตอ้ งขงั เปน็ ตน้ และจากแบบรายงาน
คณะกรรมการเพ่ือพิจารณาจ�ำแนกลักษณะผู้ต้องขัง
ภายในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน (แบบ จ.น.1/1) ท้ังน้ี ให้น�ำ
ผตู้ อ้ งขงั มาใหค้ ณะกรรมการฯ ไดด้ ูสภาพร่างกาย บคุ ลิกลักษณะ และสอบถามข้อมลู เพ่มิ เติม รวมทงั้ เปิดโอกาส
ใหผ้ ้ตู อ้ งขงั ได้แสดงความคดิ เห็น เพือ่ ให้การวางแผนปฏบิ ัติตอ่ ผู้ต้องขงั ได้อย่างเหมาะสม
การประชุมคณะกรรมการฯ ควรจัดให้มีข้ึนอย่างน้อยเดือนละ 1-2 ครั้ง โดยให้ฝ่ายทัณฑปฏิบัติ
ฝ่ายจ�ำแนกลักษณะผู้ต้องขัง งานจ�ำแนกลักษณะผู้ต้องขัง หรือผู้มีหน้าที่รับผิดชอบจัดประชุมประจ�ำเดือน
โดยเชิญคณะกรรมการจ�ำแนกลักษณะผู้ต้องขังเข้าร่วมประชุมเพื่อพิจารณาก�ำหนดแผนการปฏิบัติต่อผู้ต้องขัง
ตามเวลาที่ก�ำหนดและให้มีการก�ำหนดเวลาในการประชุมประจ�ำเดือนเป็นประจ�ำและต่อเน่ือง เม่ือการประชุม
คณะกรรมการเสร็จส้ินในแต่ละคร้ัง ให้เจ้าหน้าท่ีจ�ำแนกลักษณะผู้ต้องขัง จัดท�ำบัญชีรายช่ือผู้ต้องขังที่ผ่านการ
พิจารณาจากคณะกรรมการฯ พร้อมรายละเอียดข้อมูลของผู้ต้องขังทุกราย น�ำเสนอผู้บัญชาการเรือนจ�ำหรือ
ผอู้ ำ� นวยการทณั ฑสถาน (แบบ จ.น.1/2 และแบบ จ.น.1/3) เพอื่ สงั่ การตามมตคิ ณะกรรมการฯ และประสานงาน
ให้หน่วยงานต่างๆ ทราบและถอื ปฏบิ ตั ิ

60

3.3 วางแผนการปฏิบัติต่อผู้ต้องขังเป็นรายบุคคล (Sentence Plan)

การวางแผนในการปฏบิ ตั ติ อ่ ผตู้ อ้ งขงั เปน็ รายบคุ คล หลงั จากทคี่ ณะกรรมการจำ� แนกลกั ษณะผตู้ อ้ งขงั ได้
วิเคราะห์ประวัติภูมิหลัง บุคลิกลักษณะ และสภาพทั่วไปของผู้ต้องขัง รวมท้ังประวัติการกระท�ำความผิด และ
สาเหตแุ หง่ การกระทำ� ความผดิ จะมกี ารกำ� หนดแผนการบำ� บดั รกั ษาอบรมแกไ้ ข และฟน้ื ฟจู ติ ใจผตู้ อ้ งขงั ไดอ้ ยา่ ง
ถกู ตอ้ งเหมาะสมตามสภาพของผตู้ อ้ งขงั แตล่ ะคน
ประเภทของการจำ� แนกลักษณะผูต้ ้องขงั ข้นั พืน้ ฐาน
1. การจ�ำแนกเพอื่ การควบคมุ ได้แก่ กลุ่มที่ 1 มั่นคงสูงสดุ กล่มุ ท่ี 2 ม่ันคงสูง กล่มุ ที่ 3 ปานกลาง กลมุ่ ท่ี 4 ต�่ำ
2. การจำ� แนกเพื่อการแกไ้ ข ไดแ้ ก่ กล่มุ ที่ 1 มแี นวโน้มไมก่ ระท�ำผิดซ้�ำ กล่มุ ที่ 2 แก้ไขได้ กลมุ่ ที่3 ยาก
ตอ่ การแก้ไข กลุม่ ท่ี 4 กลุม่ พิเศษ
รายละเอยี ดขน้ั ตอนและวธิ กี ารจำ� แนกลักษณะผตู้ อ้ งขังปรากฏในภาคผนวก 5

3.4 การส่งตัวผู้ต้องขังไปตามแดนต่างๆ


หลกั ระบวนการจำ� แนกลกั ษณะผตู้ อ้ งขงั เสรจ็ สน้ิ แลว้ ใหเ้ รอื นจำ� /ทณั ฑสถานปฏบิ ตั ติ อ่ ผตู้ อ้ งขงั ตามแผนที่
คณะกรรมการก�ำหนด ยกตัวอย่างการจ�ำแนกเพื่อการควบคุม เช่น ผู้ต้องขังบางรายท่ีเจา้ หน้าทเ่ี ห็นว่ามีปัญหา
ด้านสุขภาพก็จะส่งไปพักที่สถานพยาบาลของเรือนจ�ำ ส่วนผู้ต้องขังท่ีมีก�ำหนดโทษสูงจะส่งไปควบคุมที่แดนที่มี
ความมนั่ คงสงู สว่ นการจำ� แนกเพอ่ื การแกไ้ ข หากเปน็ กลมุ่ ทม่ี แี นวโนม้ ไมก่ ระทำ� ผดิ ซำ�้ หรอื แกไ้ ขได้ อาจพจิ ารณา
จากประวตั กิ ารศกึ ษาหรอื ทกั ษะอาชพี ทม่ี กี อ่ นตอ้ งโทษ และสง่ ไปอบรมโปรแกรมพนื้ ฐาน ใหก้ ารศกึ ษา ฝกึ วชิ าชพี
ทวั่ ไปตามความถนดั แตก่ รณที เี่ ปน็ กลมุ่ ทยี่ ากตอ่ การแกไ้ ข อาจตอ้ งเขา้ โปรแกรมแกไ้ ขเฉพาะทเี่ ปน็ หลกั สตู รระยะ
ยาวเพอ่ื มีระยะเวลาในการปรับพฤตกิ รรม เป็นตน้

่คู ืมอการป ิฏบั ิตงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผู ้ตอง ัขงเ ้ขาใหม่

61

ภาคผนวก
ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 62

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 63

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 64

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 65

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 66

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 67

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 68

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 69

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 70

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 71

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 72

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 73

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 74

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 75

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 76

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 77

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 78

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 79

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 80

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 81

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 82

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 83

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 84

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 85

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 86

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 87

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 88

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 89

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 90

ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านด้านการปฐมนเิ ทศผ้ตู ้องขงั เข้าใหม่ 91

่คู ืมอการป ิฏบั ิตงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผู ้ตอง ัขงเ ้ขาใหม่92
ภาคผนวก 6

เครอื่ งมือเซยี มซคี วามสขุ

ใหผ้ ู้เข้ารบั การอบรมออกมาเสยี่ งเซียมซีว่าไดห้ มายเลขใด แลว้ อ่านใบท�ำนายความสขุ ตาม
หมายเลข ดงั นี้

เซียมซีความสุข หมายเลข 1

อัตตา กับ ความสุข
ดวงอาทิตย์ส่องแสงร้อนแรงเจิดจ้าปานใด
คุณก็เป็นคนเปี่ยมด้วยพลัง มีชีวิตชีวาท่ามกลางผู้คนฉันนั้น
แต่สรรพส่ิงล้วนมีด้านตรงข้ามกันเสมอ
ด้านหนึ่ง พลังชีวิตและความกระตือรือร้นช่วยผลักดันเราก้าวเดินไปข้างหน้า
แต่อีกด้านหน่ึง การค�ำนึงถึงแต่จุดมุ่งหมายและความต้องการของตน
อาจท�ำให้เราลืมมองคนรอบข้างท่ีรักและห่วงใยเรา
จนบางคร้ัง เราท�ำผิดต่อพวกเขาโดยไม่ตั้งใจ แล้วปล่อยผ่านไป
โดยไม่ทบทวนข้อผิดพลาดของตนเอง และไม่กล่าวค�ำขอโทษ
สายสัมพันธ์ที่ส�ำคัญจึงอ่อนแอลงโดยเราไม่รู้ตัว
ค�ำท�ำนายน้ีเตือนให้คุณจัดเวลาเพ่ือพักผ่อนจิตใจ หันมองดูคนรอบข้าง
ทบทวนและเรียนรู้จากความผิดพลาดของตน กล้ารับผิด กล้ากล่าวค�ำขอโทษ
ปล่อยวางตัวตนลงบ้าง รู้จักมองหาส่ิงดีๆ ระหว่างการเดินทางไปสู่จุดหมาย
สายสัมพันธ์ท่ีม่ันคงจะช่วยให้คุณก้าวเดินไปข้างหน้าได้อย่างสง่างามและมีความสุข

ค�ำถามชวนคิด

คุณเคยท�ำผิดอะไรต่อคนรอบข้างบ้างหรือไม่ (อาจเป็นเร่ืองเล็กน้อยในความรู้สึกของคุณ แต่อีกฝ่ายอาจ
ถือเป็นเรื่องใหญ่) คุณอยากท�ำอะไรกับเร่ืองน้ีบ้างหรือไม่ อย่างไร

โดย หมอภัจจ์

93

เซียมซีความสุข หมายเลข 2 ู่ค ืมอการป ิฏ ับติงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผูต้องขังเข้าให ่ม

ใส่ใจอย่างถูกต้อง
คุณจะพบกับบททดสอบของชีวิต
ที่ต้องอาศัยความอ่อนโยน และการ “ใส่ใจอย่างถูกต้อง”
หากคุณใส่ใจคนอื่นมากเกิน แคร์คนอ่ืน ยอมตามทุกคน
แม้คนจะช่ืนชอบ แต่คุณก็จะเสียความเป็นตัวของตัวเอง
แต่ถ้าคุณไม่ใส่ใจคนอ่ืน ใส่ใจน้อยไป หรือสนใจแต่ตัวเอง
คุณก็จะกลายเป็นคนแล้งน�้ำใจ หรือถูกมองว่าเห็นแก่ตัว
ลองส�ำรวจตัวเองดูว่าคุณได้ให้น�้ำหนักความใส่ใจนี้พอดีแล้วหรือยัง
บางคร้ัง การต้องการความรักและการยอมรับอาจท�ำให้เราสูญเสียอิสรภาพโดยไม่รู้ตัว
อาจท�ำให้เราละเลยความฝันและความต้องการของตัวเองอย่างน่าเสียดาย
ได้เวลาค้นหาความต้องการท่ีแท้จริงจากส่วนลึกของจิตใจ
คุณมีสิทธิ์ที่จะได้รับความรักและการยอมรับจากตัวเอง
คุณมีสิทธ์ิที่จะมีความสุขได้โดยไม่ต้องรอคอยการยอมรับจากใคร

คุณพร้อมแล้วหรือยัง

ค�ำถามชวนคิด

ทบทวนเหตุการณ์ต่างๆท่ีเกิดข้ึนในสัปดาห์ที่ผ่านมา คุณคิดว่าคุณรักตัวเอง ใส่ใจตัวเองน้อยไปหรือไม่
ถ้าเป็นไปได้คุณอยากเปล่ียนให้ดีขึ้นกว่าเดิมอย่างไร

โดย หมอภัจจ์

่คู ืมอการป ิฏบั ิตงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผู ้ตอง ัขงเ ้ขาใหม่94
เซียมซีความสุข หมายเลข 3

กล้าคิด กล้าท�ำ
คุณจะมีเร่ืองให้ต้องใช้ “ความกล้าหาญ” ในการตัดสินใจ
อาจเป็นเรื่องที่คุณควรตัดสินใจมานาน แต่ยังไม่ได้ลงมือท�ำสักที

หรืออาจเป็นเรื่องใหม่ท่ีคุณต้องรวบรวมความกล้าให้ดี
ค�ำว่า “กล้า” ในท่ีน้ี ไม่ได้หมายถึง “การกล้าท�ำ” ในสิ่งท่ีควรท�ำเท่านั้น

แต่ยังหมายถึง “การกล้าที่จะไม่ท�ำ” ในส่ิงท่ีไม่สมควรท�ำด้วย
ตัวอย่างเช่น เพื่อนๆ เขาดื่มเหล้ากัน แล้วออกปากชวนคุณ
คุณก็กล้าที่จะปฏิเสธ ไม่ดื่มตามเพื่อน โดยไม่กลัวเสียน้�ำใจ
ในบางครั้ง “ความกล้า” อาจท�ำให้เราวู่วาม ขาดความยั้งคิด
บางคนท�ำร้ายกัน ฆ่ากัน เพราะกล้าในทางที่ผิด
ชีวิตของคุณจะมีความสุขข้ึน เม่ือกล้าให้ถูกเรื่อง
น�ำ “ความกล้า” มาใช้ให้เกิดประโยชน์ในทางสร้างสรรค์

ขณะเดียวกัน ก็กล้าที่จะปฏิเสธ หรือหลีกเล่ียงส่ิงท่ีจะเป็นภัยกับชีวิต
“เรื่องที่ควรกล้าท�ำ” กับ “เร่ืองท่ีควรกล้าไม่ท�ำ” เป็นเรื่องที่คุณก็คงรู้แก่ใจดีอยู่แล้ว

อยู่ที่ว่า คุณจะ “กล้าตัดสินใจอย่างถูกต้อง” หรือไม่
โชคดีจะเดินทางมาหา ถ้าคุณกล้าอย่างถูกทาง

ค�ำถามชวนคิด

มีเรื่องอะไรบ้างในชีวิต ที่คุณควรใช้ “ความกล้าอย่างถูกต้อง” ท้ัง “กล้าท�ำ” และ “กล้าไม่ท�ำ”
โดย หมอภัจจ์

95 ู่ค ืมอการป ิฏ ับติงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผูต้องขังเข้าให ่ม
เซียมซีความสุข หมายเลข 4

มหัศจรรย์แห่งการเจรจา
ดวงดาวแห่งการเจรจาก�ำลังส่งอิทธิพลต่อชีวิตและงานของคุณ
แน่นอนว่า “การเจรจา” เป็นเร่ืองที่เกิดขึ้นเป็นประจ�ำอยู่แล้ว

บางคนคารมดี พูดจาดี เจรจากับใคร ก็ประสบผลส�ำเร็จ
บางคนปากไม่ดีพูดจาอะไร ใครๆ ก็ไม่อยากฟัง จะท�ำอะไรก็ยากล�ำบาก ช่วงน้ีคุณควร

เพ่ิมความระมัดระวังในการพูดจา ถ้าคุณเป็นคนพูดจาดีอยู่แล้ว
โปรดรับฟังคนอ่ืนให้มากขึ้นเป็นพิเศษ คุณจะได้ เรียนรู้เพิ่มข้ึน
จากการฟังคนอ่ืนมากข้ึน แต่ถ้าคุณมีต้นทุนด้านนี้น้อยก็คงถึงเวลา
ที่ต้องฝึกฝนตนเอง ไม่มีใครแก่เกินเรียน และไม่มีอะไรที่เราจะเรียนรู้ให้เก่งขึ้นไม่ได้

ค�ำสอนโบราณยังคงให้ข้อคิด คอยสะกิดใจได้อยู่เสมอ
“เอาใจเขา มาใส่ใจเรา”

พยายามเข้าใจความต้องการของอีกฝ่าย ด้วยการรับฟังเขา
อย่างต้ังใจ เม่ือเข้าใจเขาแล้ว จงสื่อบอกความต้องการของเรา

อย่างน่ิมนวล ตรงไปตรงมา ศิลปะการเจรจา คือ ส่วนหน่ึง
ของศิลปะการด�ำเนินชีวิตใหม่ความสุข ไม่แน่

คุณอาจได้เพ่ือนดีๆ เพ่ิมข้ึนมาอีกคนหนึ่ง หรือหลายคน
หรืออาจเปล่ียนศัตรูให้กลายเป็นเพ่ือนแท้ ได้อย่างไม่น่าเช่ือ

ค�ำถามชวนคิด

มีใครสักคนหรือไม่ ทีคุณอยากจะพัฒนาความสัมพันธ์กับเขาหรือเธอให้ดีข้ึนกว่าท่ีเป็นอยู่ถ้ามี
คุณคิดว่าท่ีผ่านมาคุณเข้าใจความต้องการ และความรู้สึกนึกคิดของเขาหรือเธอมากน้อยเพียงใด เลือกคน
ที่คุณอยากพัฒนาความสัมพันธ์ให้ดีขึ้นมาหน่ึงคน คิดทบทวน และส�ำรวจจิตใจของเขาจากมุมมองท่ีคุณเห็น
คุณรู้ความรู้สึกนึกคิดของเขามากน้อยแคไหน คุณเข้าใจจิตใจในส่วนลึกของเขามากน้อยเพียงใด

โดย หมอภัจจ์

่คู ืมอการป ิฏบั ิตงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผู ้ตอง ัขงเ ้ขาใหม่96
เซียมซีความสุข หมายเลข 5

ส�ำเร็จได้ดังมุ่งหวัง
คุณได้เซียมซีหมายเลข 5 อันเป็นเลขมงคล
หมายถึง ปัญญา ความเป็นธรรม ลาภผล ความส�ำเร็จ
ท�ำนายว่า ความส�ำเร็จจะเกิดขึ้นในส่ิงที่คุณมุ่งหวัง
แต่อย่าลืมว่า ... โลกน้ีไม่มีอะไรได้มาฟรีๆ

ของทุกอย่างมีราคาท่ีเราต้องจ่ายเสมอ
ความส�ำเร็จที่คุณจะได้มา จึงต้องแลกด้วยอะไรบางอย่าง

แม้กรรมเก่าฝ่ายกุศลก�ำลังส่งผลช่วยหนุนชีวิตคุณ
แต่กรรมใหม่ คือ การกระท�ำในปัจจุบัน ย่อมมีความส�ำคัญกว่า
ความส�ำเร็จของคุณจะเกิดข้ึนได้ เม่ือมีการเตรียมพร้อมและลงมือท�ำท่ีดี
ขอเพียงเต็มใจ ตั้งใจ จริงใจ และม่ันใจในสิ่งที่ท�ำว่าเป็นเร่ืองท่ีดี ที่ถูกต้อง

ความส�ำเร็จย่อมอยู่ไม่ไกลเกินเอ้ือม
หากมีปัญหาท่ีคาดไม่ถึง เกินความสามารถท่ีจะรับมือ

อย่าลืมนึกถึงผู้ใหญ่ท่ีคุณเชื่อม่ันและไว้ใจ
อย่าอายที่จะออกปากขอความช่วยเหลือ
หากท่านเห็นความพยายามและความมุ่งมั่นตั้งใจของคุณ
ท่านก็คงยินดีท่ีจะสนับสนุนด้วยความเต็มใจ
น่ีคือ ส่ิงส�ำคัญที่จะช่วยน�ำคุณไปสู่ความส�ำเร็จอย่างท่ีต้องการ

ค�ำถามชวนคิด

1. มีเร่ืองอะไรบ้างในชีวิตที่คุณต้องการความส�ำเร็จ (งาน ความสัมพันธ์ สุขภาพ การเงิน ฯลฯ)
2. คุณคิดว่าท่ีผ่านมาคุณได้เตรียมพร้อม และลงมือท�ำกับเร่ืองนั้นๆ ดีเพียงพอแล้วหรือไม่ อย่างไร

โดย หมอภัจจ์

97 ู่ค ืมอการป ิฏ ับติงานด้านการปฐม ินเทศ ้ผูต้องขังเข้าให ่ม

เซียมซีความสุข หมายเลข 6
ภาษารัก

คุณได้เซียมซีเลขมงคลด้านความรักและเงินตรา
ท�ำนายว่าจะมีเรื่องดีๆ เกิดขึ้นในชีวิต

คนเราเม่ือมีรักและเงินทอง จิตใจย่อมแช่มชื่น เบิกบาน
มีค�ำถามว่า คนเราต้องการ “ความรัก”หรือ “เงินทอง” มากกว่ากัน
หลายคู่ ยามยากจนขัดสน ความรักยังหวานชื่น มีความสุขตามอัตภาพ
คร้ันพอมีเงินทองใช้จ่ายสบายๆ ชีวิตรักกลับจืดจาง หมางเมิน ไม่มีความสุข

ความรักมีพลังสร้างความสุขได้อย่างน่าอัศจรรย์
แต่ความรักก็เป็นแหล่งความทุกข์ใจท่ีส�ำคัญของชีวิต
ค�ำท�ำนายนี้ แนะน�ำให้คุณเรียนรู้และดูแลความรักที่มีด้วยความใส่ใจ

เพราะแต่ละคนมี “ภาษารัก” ไม่เหมือนกัน
คนบางคนแสดงความรักด้วยค�ำพูดชื่นชม
บางคนท�ำสิ่งต่างๆ เป็นบริการจากใจ เช่น ช่วยท�ำงานบ้าน ท�ำอาหาร ซ่อมของใช้
บางคนชอบให้สิ่งของแทนใจ หรือจัดเวลาให้กันเป็นประจ�ำ
บางคนใช้สัมผัสทางกายสื่อความหมายบอกความรัก
เรียนรู้ เข้าใจ ฝึกใช้ภาษารักให้หลากหลาย
หัดบอกรักด้วยภาษารักที่อีกฝ่ายเข้าใจ

เพ่ือความรักที่งอกงาม เบ่งบาน

ค�ำถามชวนคิด

“ภาษารัก” ของคุณคืออะไร “ภาษารัก” ของคนที่คุณรัก คืออะไร
คุณเคยแสดงความรักด้วย “ภาษารัก” ที่เขา(หรือเธอ) คุ้นเคยบ้างหรือไม่

โดย หมอภัจจ์