Palliative care 2566

เสนทางสีขาว ศิริลักษณ กองยาว “ชีวิตของมนุษยไมมีสูตรสําเร็จตายตัวเหมือนสมการคณิตศาสตร” ดิฉันเปนบุคคลหนึ่งที่พยายามคนหาวิธีการใชชีวิตใหมีความสุขและ ประสบความสําเร็จในคราวเดียวกัน โดยเรียนรูผานการรับฟงเรื่องราวและ ประสบการณของผูอื่น นับตั้งแตวันแรกจนถึงปจจุบัน เปนเวลากวาหกเดือนที่ดิฉันกาวเขามาสู เสนทางสีขาวของการเปนพยาบาลวิชาชีพ ในสายตาของคนทั่วไปแลว อาชีพ พยาบาล เปนอาชีพที่นาชื่นชม มีความมั่นคง แตในขณะเดียวกันถาหากถามถึง ความรูสึกของบุคคลที่อยูในวิชาชีพนี้แลว แนนอนวาสิ่งที่เกิดขึ้นในจิตใจของเรา นอกเหนือจากความอิ่มเอมใจที่ไดชวยเหลือผูอื่น ก็ยอมหลีกหนีไมพนความกดดัน เนื่องจากชีวิตของผูคนที่เรากําลังใหการดูแลเหลานี้ ลวนเปนบุคคลที่รักและ สําคัญเปนอยางยิ่งของครอบครัวใดครอบครัวหนึ่งเสมอ ในวันหนึ่งขณะที่ดิฉันกําลังปฏิบัติงานเวรดึกอยูนั้น เสียงจากหญิงวัย กลางคนทานหนึ่งไดเอยถามดวยน้ําเสียงที่หวงใยวา “จะตีสองแลว ไมงวงหรือ ไดพักบางหรือเปลาเมื่อเชาก็เจอหนูเขาเวร” ชางนาแปลกใจที่คําถามธรรมดานั้นเติมเต็มความรูสึกที่วางเปลา และ เหน็ดเหนื่อยจากหนาที่การงานไดอยางนาประหลาดใจ ในวันนั้นบทสนทนาของ เราทั้งคูเปนไปอยางธรรมชาติ เสมือนการเลาสูกันฟงเรื่องราวในชีวิตประจําวัน กับญาติผูใหญ “ปานะแกแลว แตหนูยังเด็กอยู แตสิ่งที่เราเหมือนกันคือเราไมรูอะไร มากหรอกเกี่ยวกับชีวิต ปาไมกลาสอนลูกหลานหรอกวาอาบน้ํารอนมากอน ประโยคคร่ําครึที่ไมรูวาคนพูดรูจริงหรือเปลา คนเราทําไดแคเรียนรูที่จะใชชีวิต ไปจนกวาจะตายนั่นแหละนะ” - 27 -

ชางเปนประโยคที่ลึกซึ้งและสะทอนถึงความรูสึกนึกคิดของผูพูดไดเปน อยางดี ดิฉันจึงกลับมายอนมองภาพของตนเองในปจจุบัน จินตนาการถึงตนเอง ในอีก 10 ปขางหนา ระหวางการเดินทางของชีวิต การเลือกเดินในเสนทางสีขาว ก็คงเปนการเพิ่มพูนประสบการณ และความรู ซึ่งทําใหดิฉันสามารถนําไปแบงปน และถายทอดใหผูอื่นไดอยางงดงามในอนาคต - 28 -

แกวจอมดื้อ วาสนา ชื่นใจหวัง “คุณสัญญากับผมแลวนะแกว คุณตองดูแลตัวเองสิ อดทน และพยายาม กินขาว ผมซื้อขาวตมปลาที่คุณชอบมาให” เสียงดังจากเตียงของแกว ฉันสังเกตเห็นผูชายใสเครื่องแบบทหาร พูดดวยสีหนาเครงเครียด คิ้วขมวดเขาหากันและกํามือแนน เขาเดินเอาขาวตม ที่ซื้อมาไปอุนใหภรรยาซ้ําอีกครั้ง หลังจากถูกวางทิ้งไวจนขาวตมเย็นลง แกวนอนบนหมอนสูงที่ทับซอนกันหลายใบ แกวผูมีใบหนาขาวซีด เริ่มมี น้ําตาคลอในดวงตาพรอมทั้งมองมาที่สามีและเริ่มหายใจถี่ แกวความือของฉันไป กําแนนและมีน้ําตาไหลรินออกมานองหนา ฉันสัมผัสมือที่เย็นเฉียบคูนั้นและยืน ฟงอยางเงียบสงบ “อยารองไห เขมแข็งสิ ถาคุณใหความรวมมือเดี๋ยวก็ดีขึ้น กินขาวจะได มีแรง” สามีของแกวกลาวสําทับอีกครั้งดวยเสียงอันดังเมื่อเดินกลับมาพบวา ภรรยากําลังรองไห แกวหลับตาลงชาๆ และเริ่มมีสีหนาเรียบเฉย สามีแกวหันมากลาวกับฉันวา “แกวนะเขาดื้อบอกใหทําอะไรก็ไมทําสักอยาง ใหชวยตัวเองหยิบจับอะไรบางก็ไมทํา เฝาแตนอนทอแทอยูบนเตียง คุณพยาบาล ชวยปราบหนอยนะครับ บอกใหเขากินยากินขาวจะไดมีแรงขึ้นมาบาง” เขากลาว ดวยใบหนาบึ้งตึง เมื่อพูดจบสามีของแกวก็หุนหันเดินออกจากหองไป เมื่อมีโอกาส ฉันจึงประเมินความตองการของแกวดวยการถามวา “ตอนนี้รูสึกอยางไร มีอะไรที่ตองการใหพี่เจี๊ยบชวยไดบางไหมคะ”แกวถอนหายใจ เฮือกใหญพรอมทั้งสายหนาไปมาอยางชาๆ และยังคงมีคราบน้ําตาบนใบหนาขาว ซีดนั้น “พี่เจี๊ยบคะ แกวเหนื่อย เหนื่อยที่จะพูดออกมาหลายครั้งแกวอยากใหคน มาเยี่ยมอยูขางๆ แบบเงียบๆ” “แกวเหนื่อยเกินกวาจะแกลงแสดงวาเขมแข็ง อยากรองไหออกมาเวลาที่ ทรมาน แตกลัวพวกเขาจะผิดหวังเสียใจ และทุกขไปดวย แกวพยายามตั้งใจทําให - 29 -

ดีที่สุดมาตลอดหลายป แกวรูวาทุกคนรักแกวแตทุกครั้งที่ไดยินคําพูดของพวกเขา แกวกลับหมดแรงและปวดใจ” “แกวทําเต็มที่แลว เหนื่อยเหลือเกิน กินไมลงเลยคะ แคดื่มน้ําก็แนน อึดอัดไปหมดคะ” แกวเลาชาๆ เสียงของแกวแผวเบาและพูดขาดเปนชวงๆ ดวยความเหนื่อย น้ําตายังเปอนเปนคราบอยูทั้งสองแกม เธอยังคงจับมือฉันไวแนน ฉันปลอยใหแกว ระบายความรูสึกที่อัดอั้นออกมาและรับฟงอยางเงียบๆ โดยไมตัดสินถูกผิด จนกระทั่งแกวออนแรงและผล็อยหลับไป “ผมเปนทหาร ผมเขาใจวา คนเราตองตอสูไมยอมพายแพ ตองพยายาม ใหถึงที่สุด ผมแคอยากใหเขามีอาการดีขึ้น หรืออยางนอยแสดงออกบางวา พยายาม” สามีของแกวกลาวจบพรอมทั้งเอามือปดหนาและปาดน้ําตาออก ในหองใหคําปรึกษา ฉันไดพูดคุยกับสามีของแกว ฉันประเมินพบวา ขณะที่แกวออนกําลังลงทุกวันเนื่องจากพยาธิสภาพของโรคที่ทรุดลง สามีของแกว ยังคงรับความจริงวาภรรยาอาจจะจากโลกนี้ไปไมได เขาปฏิเสธความจริง และ โกรธ ไมพอใจโทษวาเธอไมใหความรวมมือที่จะรักษาใหหายจากโรค เขายังคิดวา มันจะตองมีทางอื่นอีกที่จะทําใหภรรยาอาการดีขึ้นได ทั้งที่แพทยแจงวาโรค ลุกลามและไมตอบสนองตอการรักษาแลว ฉันนิ่งฟงและปลอยใหเขาระบาย ความรูสึกออกมา ฉันฟงอยางเงียบดวยทาทีเปนมิตรไมตัดสินและไมกลาวโทษเขา “เจี๊ยบสังเกตวาพี่ เปนหวงและตั้งใจดูแลคุณแกวเปนอยางดีมาก” “เวลาที่เรารักใครเราก็หวังใหเขาสุขภาพดี และอยูกับเรานานๆ บางที เราก็รูสึกเสียใจที่เขาไมทําตามที่เราแนะนํา แกวไมไดดื้อ หรือไมชอบสิ่งที่เราทําให แกวบอกเจี๊ยบวา รักพี่และลูกๆ เพียงแตตอนนี้รางกายมันไมรวมมือเอาเสียเลย แกวอยูในภาวะทุกขทรมานเนื่องจากเปนโรคนี้มานานมากแลว ตอนนี้เพียงแค ดื่มน้ํารางกายก็ยิ่งทรมาน” “ผมตองทํายังไงเขาถึงมีจะความสุขละ ผมแคอยากทําอะไรใหเขา ไดบาง” เขาถามดวยทาทางกระตือรือรน หลังจากรองไหจนตาแดงก่ํา ฉันสงยิ้มใหและสบตาเขาอยางเขาใจในความรักที่เขามีตอแกว - 30 -

“ลองชวนคุยเรื่องราวสนุกสนานที่เคยทําดวยกันในอดีต เรื่องราวที่มี ความสุข มีความภูมิใจสรางรอยยิ้ม งดการกดดันหรือบังคับ แตใหใชวิธีการถามวา ตองการอะไร อยากใหชวยอะไรแทนดีไหมคะ” การเรียนรูเรื่องราวของแกวทําใหเห็นปฏิกิริยาของมนุษยที่มีตอความจริง ที่พบเจอ โดยเฉพาะเมื่ออยูในวิกฤตการณครั้งใหญในชีวิต แกวกําลังจะสูญเสีย ชีวิต ในขณะที่สามีกําลังจะสูญเสียภรรยาที่รัก ผูเปนดั่งคูทุกขคูยาก การยอมรับทาทีของพวกเขาที่แสดงออกตอสถานการณดวยความเขาใจ จะทําใหพวกเขาคอยๆ ยอมรับและปรับตัวไดในที่สุด จนสามารถควบคุมอารมณ ใหสงบลงและดําเนินชีวิตตอไปได ขอบคุณ แกว ผูปวยมะเร็งปอดระยะสุดทาย ผูซึ่งรับการรักษามานาน ๕ ปมะเร็งมีการแพรกระจายสงผลใหมีภาวะน้ําทวมปอดตามมา จนทําใหมี อาการเหนื่อยงายแมจะทํากิจวัตรประจําวันเบาๆ เชน แปรงฟน ก็ตาม หรือตอง นอนหลับในทาศีรษะสูง มีอาการเบื่ออาหาร และน้ําหนักลดลงเรื่อยๆ สามีของแกวยังคงแจงความจํานงกับแพทย วา “ผมตองการใหภรรยาไดรับการรักษาอยางถึงที่สุด” ดังนั้นทีมจึงมีการ วางแผนการรักษาดวยยาเคมีบําบัดหลายขนานเพื่อประคับประคองอาการของ มะเร็งที่คุกคามชีวิตของแกว อยางไรก็ตาม ยาก็ไมสามารถรักษามะเร็งใหหายได ทําไดแคบรรเทาความทุกขทรมานและลดการคุกคามของมะเร็งไดแคบางสวน แกวยังคงรับการรักษาดวยยาเคมีตอไปเรื่อยแมวาจะรักษาไมหายขาด ตามความประสงคของสามี หนาที่ของฉันทําไดแตเพียงเฝาดูแกวและสามีอยางเงียบๆ เขาใจสิ่งที่เขา ตองเผชิญและพยายามพูดสรางพลังบวกใหแกเขา เพื่อประคับประคองใหชีวิต ของพวกเขาดําเนินตอไปไดตามแบบที่เขาเลือก เพราะชีวิตเปนสิทธิ์ของทุกคนที่เลือกออกแบบอยางไรก็ได - 31 -

คืนหนึ่ง ธัชสรา ทองสงค ผูปวยหญิงไทย อายุ ๕๕ ป ชวยเหลือตัวเองไดนอยและนอนติดเตียง มีอาการหอบเหนื่อย นอนราบไมได และมีประวัติวาเปนกอนที่เตานมมานาน ๑ ป ขณะพักรักษาตัวในโรงพยาบาล ผูปวยมีปญหาเรื่องคาไตในเลือดสูง ทําใหตองแทงเสนที่คอขางซายเพื่อทําการลางไตชั่วคราว หลังจากคุณหมอไต แทงเสนเพื่อลางไตเสร็จในตอนเชา วันเดียวกันนั้นตอนค่ํา ขณะที่ดิฉันเดินใหยา ผูปวยรายอื่นๆ ดิฉันสังเกตเห็นคุณปานั่งมองดิฉันที่กําลังเดินไปมา แววตาคุณปา มีแตความเศราหมอง แววตาเต็มไปดวยความทุกขและวิตกกังวล หลังจากทํางานทุกอยางเสร็จแลว ดิฉันเดินตรงดิ่งไปที่เตียงคุณปา แลวถามคุณปาวา “คุณปาเปนอะไร วิตกกังวลอะไรหรือเปลาคะ บอกหนูไดนะคะ” คุณปาตอบกลับมาทันทีวา “เปลาจะ” คําพูดที่สวนทางกับแววตาและปฏิกิริยานั้น ทําใหดิฉันไมกลาเดินออก จากเตียงคุณปาไป จึงยังคงยืนขางเตียง พรอมกับกุมมือของปาไวอยางปลอบ ประโลม สุดทายคุณปาก็ไดบอกกลับมาวา วิตกกังวลเรื่องลางไต กลัววาถาหากไป ลางไตพรุงนี้แลวจะเจ็บ และหากตองลางไปตลอดไมรูจะทําอยางไร หากเลือกลาง ที่หนาทองก็กลัววา เวลากลับบานไปจะไมมีใครทําใหเพราะลําพังตัวเอง คงทําไมไหว และหากตองลางที่โรงพยาบาลเปนครั้งๆ ก็กลัววาจะไมมีคนพามา คุณปาพูดออกมาวา “ปาไมอยากรักษาแลว” พอไดยินอยางนั้น ทําใหดิฉันตองยื่นมือไปกุมมือทั้งสองขางของปาเอาไว และพูดอธิบายใหกําลังใจแกคุณปา หลังจากพูดคุยกันไปสักพักใหญ สีหนาของ คุณปาก็เปลี่ยนไป ใบหนาเริ่มมีรอยยิ้ม น้ําเสียงเริ่มดูสดใส แววตาของคุณปา - 32 -

เริ่มเปลงประกาย กอนเดินออกจากเตียงของคุณปามา ดิฉันไดแนะนําใหคุณปา สวดมนตและนั่งสมาธิเพื่อความผอนคลายและสบายใจ หลังจากเดินออกมาก็ไดยินเสียงตามหลังมาวา “ปาสบายใจขึ้นเยอะเลย” ภูเขาที่เคยหนักอึ้งในอกมานานไดถูกยกออกแลว คิ้วที่เคยผูกกันเปนโบว เริ่มคลี่คลาย ความวิตกกังวล ความสับสนถูกแทนที่ดวยความสบายใจ การปลอบประโลมเปนเหมือนน้ําทิพยใหเย็นใจ และผอนคลายจนตาหลับ และผานคืนนั้นไปได - 33 -

ไขตุนกูชีวิต วาสนา ชื่นใจหวัง บายวันหนึ่ง ชายรางสูงสวมเสื้อและกางเกงยีนสขายาว บริเวณผิวหนัง รอบคอ มีรอยดําเปนรองรอยที่เกิดจากการฉายแสงและเขายังมีรูเปดบริเวณกลางคอ ที่ปดไวดวยผาเช็ดหนา เขายิ้มและเดินตรงเขามาทักทายฉัน “ผมเปนคนไขที่คุณเจี๊ยบคุยดวยเมื่อปที่แลว” ฉันนึกทบทวนอยูนาน ในที่สุดก็จําได เขากลาวเพื่อชวยทวนความจําใหฉันตอไปวา “ครั้งแรกที่พบกัน ผมหมดหวังในตนเอง ปลอยตัวจนน้ําหนักตัวลดลง จาก ๗๒ กิโลกรัม ลงไปจนเห็นหนังหุมกระดูกเลย ตอนนั้นที่คุณเจี๊ยบมาคุยดวย ผมมีน้ําหนักเหลือเพียง ๓๘ กิโลกรัมเอง ผมมาวันนี้ก็อยากมาทักทาย และ อยาก มาบอกวาผมทําไดแลวครับ” ฉันตั้งใจฟงเรื่องราวของเขาอยางมีความสุขเขาเลาตอไปพรอมดวย ประกายตาที่แจมใส “หลังจากที่คุณเจี๊ยบใหกําลังใจแกผมไปในวันนั้น ผมก็เริ่มลองดูวาจะทํา อะไรไดบาง ชวงแรกก็ทําสิ่งที่ทําไดงายๆ บนเตียง เชน พยายามลางแผลที่คอเอง ตอมาผมก็พยายามลุกขึ้นมายืน แลวก็เริ่มทําความสะอาดหองของตนเอง จนกระทั่งขยายออกไปทําความสะอาดทั้งบานและรอบบาน" เขาหยุดพูดเพื่อหัวเราะกอนจะกลาวตอไปวา “พี่สาวของผมประหลาดใจ มากที่เห็นผมสามารถลุกขึ้นมาชวยตัวเองไดและยังผอนแรงทํางานบานใหอีกดวย" “ผมจําไดวา คุณเจี๊ยบสอนใหฝกคํานวณวารางกายตองการโปรตีนเทาไร และบอกใหกินไขเยอะๆ ลิ้นของผมไมรูรส กลืนลําบากแมแตการกลืนน้ําลาย ชวงนั้นมันลําบากจริงๆ ครับ พอดื่มน้ําไดนอยแผลก็พองเต็มปากรูสึกแสบรอน เหมือนโดนไฟไหม แผลในปากและคอก็เพิ่มขึ้น แตผมก็พยายามหาทางกินใหได - 34 -

ชวงนั้นผมกลืนไดเฉพาะอาหารเหลวและอาหารนิ่มๆ เพราะทุกครั้งที่กลืนมัน เจ็บปวดมาก แถมผมยังไมอยากดื่มน้ําอีก จึงยิ่งทําใหปากแหงมากๆ หมอแนะนํา ใหผมใสสายยางทางหนาทองเพื่อใหอาหาร แตผมไมยอมหรอก ผมยอมตายดีกวา หายใจก็ตองหายใจทางคอ แลวยังจะใหกินทางสายยางอีก มันดูไมเหมือนคนเลย ผมยอมรับไมไดอยางที่สุดครับ" ฉันยิ้มไปกับเรื่องเลาของเขา "แลวคุณบํารุงรางกายอยางไรจึงไดดูมี เนื้อหนังขึ้นมา" “พี่สาวทําไขตุนใหผมกินครับ ทําเหมือนจะเอาไปขายเลย เพราะใสไขถึง ๑๕ ฟองตอวัน พี่ของผมใสผักตางๆ บนหนาไขตุนจนดูมีสีสันนากิน แบงเปนถวย เล็กๆ ทําใหแตละวันเปนวันที่ผมเพลิดเพลินไปกับการพิชิตไขตุน จริงๆ แลว มันไมมีรสชาติหรอกครับ” “พี่สาวผมจึงทําตามคําแนะนําของคุณเจี๊ยบที่ใหเอาพริกมาผาแลวขูด ไสกลางและเมล็ดออก ตามดวยบีบมะนาวลงไปพอใหหอม ไขตุนนิ่มๆ และมีรส เผ็ดเปรี้ยวนิดหนอยก็ทําใหกินไดไมนาเบื่อเกินไป” เขาอธิบายจนกระทั่งฉันรูสึกอยากกินไขตุนไปดวยเลย พรอมกับคิดวา ไขตุนนี่ก็ไมธรรมดานะ ชวยใหเขาฟนตัวมีเรี่ยวแรงกลับคืนมาได เขาเลาตอไปวา “ชวงแรกก็ยังเจ็บปากนะครับ ผมพยายามจิบน้ําทั้งวัน ผมเอาน้ําขวดเล็กๆ หลายขวดมาอยูใกลตัวเสมอ แหมมันรูสึกดีชะมัดเลยครับ ที่ผมพิชิตความสําเร็จไดไปทีละนิดละหนอย พอเริ่มกินไข หรือดื่มน้ําลงไปไดโดย ไมแสบในชองปากมากนัก ผมก็ดีใจมากและรูสึกขอบคุณรางกายสวนที่ยังทํางาน ไดและอยูดวยกันกับผมมาตลอด มันทําใหผมรูสึกรักรางกายนี้มากขึ้น ผมจําไดวา คุณเจี๊ยบเคยบอกใหผมสงจิตไปหารางกายเพื่อขอบคุณ ผมวางเมื่อไหรก็ขอบคุณ ไปทีละสวนของรางกาย ขอบคุณสิ่งที่มี ขอบคุณคนรอบตัวพอขอบคุณบอย ๆ เขา บรรยากาศรอบตัวของผมก็เหมือนแวดลอมไปดวยดอกไม ทําใหผมรูสึกสดชื่นและ กระปรี้กระเปราขึ้นเรื่อย ๆ” - 35 -

เขาหันมายิ้มอยางดีใจ “ตอมาหมอก็บอกผมวา รางกายผมตอบรับทั้ง การฉายแสงและยาเคมีบําบัดเปนอยางดี ผมเริ่มมีน้ําหนักตัวเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จน ตอนนี้ หมอเริ่มนัดดูอาการหางขึ้นเปนทุก ๒ เดือน เนื่องจากอาการของโรคสงบดี ผมรูสึกขอบคุณมะเร็งดวยนะครับที่ทําใหผมเห็นความหมายของชีวิตนี้” ฉันยืนตรงนั้นฟงเรื่องราวของชายตรงหนานึกถึงครั้งแรกที่พบกันเขาผอม จนเหลือแตหนังหุมกระดูกนอนขดตัวอยูบนตียงและหันหลังอยางไมสนใจตอ พี่สาวที่คอยดูแลอยูขางเตียง เมื่อฉันเขาไปทักทายเพื่อสรางสัมพันธภาพกับเขา ประโยคแรกที่เขาพูด ดวย คือ ...... “ไมตองสนใจผมหรอกยังไงก็ไมหาย อีกไมนานก็ตาย” เขาสื่อสารใหเห็นวาสําหรับเขาสถานการณที่กําลังพบเจอทําใหเขา ตองการจากโลกนี้ไปดีกวาจะอยูแบบไมมีศักดิ์ศรี ตองเปนภาระตอคนทุกคน รวมทั้งตองผจญตออาการเจ็บปวดทั้งราง ฉันฟงเขาอยางเงียบๆ โดยไมไดใหคําแนะนําอะไรในชวงแรกที่พบกัน เปนการฟงอยางตั้งใจที่จะเขาใจมุมมองความคิดของเขาที่เปนอยู หลังจากใหเวลา แกเขาในการปรับตัวจนกระทั่งเขายอมรับตอความเจ็บปวยที่เกิดขึ้น เขาก็เริ่มเปด ใจรับฟง ฉันไดชวนเขาคิดและมองดานดีๆ ที่มีอยู รวมถึงใหมองแตสิ่งที่เขามีหรือ ทําไดเพื่อใหเขารูสึกดีตอตนเองมากขึ้น เขาและพี่สาวรักกันมาก จนทําใหเขาไมอยากอยูตอเพื่อเปนภาระที่สรางทุกข ตอพี่สาวผูตองเสียเวลาและเปลืองแรงมาเฝาดูแล เขาจึงเลือกที่จะปลอยตัวให ยอมแพไมยอมกินอะไรจนกระทั่งผายผอมลงทุกวันเพื่อจบชีวิตนี้ไปเร็วๆ ฉันเห็นถึงความรักของพี่สาวที่พรอมจะทุมเทดูแลนองชายและเห็นถึง ความรักของนองชายที่ตองการจากไปเพื่อไมเปนกอนทุกขของพี่สาว ดังนั้นเขามัก แสดงออกอยางแข็งกราวและเมินเฉยตอพี่สาวอยูตลอดเวลา - 36 -

เมื่อตางคนก็รักกันเพียงแตมองคนละมุม ฉันจึงเขาไปชวยคลี่คลาย ดวยการชวยเปดมุมมองที่ดีตอพี่สาวและชีวิตนี้มากขึ้น จากวันแรกที่พบกัน เขาอดทนตอกระบวนการฉายแสงจนครบ ๒๘ ครั้ง ผลการรักษาก็ดีขึ้นตามลําดับ จากเดิมที่แพทยวางแผนใหการดูแลแบบประคองอาการดวยยาเคมี เพียงหวังลดอาการปวดเพื่อไมใหเขาทรมานมากนักจากกอนที่โตขึ้น ในที่สุดเขาก็ กลับฟนตัวมีเรี่ยวแรงขึ้นและไดมีชีวิตที่ดีอยูรวมกับพี่สาวอยางมีความสุข สามารถ เขาใจกันไดมากขึ้น ขอบคุณชายที่บัดนี้ลวงลับหลังจากที่กลับมาพบกัน เปนเวลา ๑ ป ขอบคุณหัวใจแหงความกรุณาที่เดินทางมาในวันนั้น เพื่อมาสรางรอยยิ้ม ใหพยาบาล ขอบคุณวชิรพยาบาลที่ทําใหฉันไดโอกาสในการใชความรูและหยาดเหงื่อ เพื่อสรางกุศลกับเพื่อน ขอบคุณประสบการณที่ไดดูแลแบบประคับประคองที่ชวยทําใหฉันเปน สวนหนึ่งในชีวิตของเพื่อนมนุษยจนกระทั่งเขาคืนสูธรรมชาติ - 37 -

การจากลา สกาวเดือน ณ นคร สิ่งที่ทําใหฉันจําไดแมนยํานั่นก็คือ ภาพที่ผูปวยนั่งกอดตุกตาหมูสีชมพู ตัวใหญ แลวโบกมือลาญาติ ญาติที่เปนหลานสาวเดินรองไหออกไปจากหอง เนื่องจากไมอยากจะใหผูปวยไดรับการผาตัดเพราะอายุมากแลว แตผูปวยยังคง ยืนยันที่จะรับการผาตัด วันรุงขึ้นผูปวยไดรับการผาตัดตามกําหนด ภายหลังการผาตัดผูปวยถูก ยายเขาไปรักษาตอที่ตึก ICU จนกระทั่งอาการเริ่มดีขึ้น ผูปวยจึงไดยายกลับมา ที่ตึกของฉันอีกครั้ง.... พยาบาลประจําหอ ICUโทรศัพทแจงมาที่ตึกของฉันวาจะสงผูปวย กลับมา แตแลวทันทีที่ออกจากลิฟทก็ไดยินเสียงพยาบาล ICU ตะโกนมาแตไกล วา “ชวยดวยคะผูปวยมีหัวใจหยุดเตน” ทีมของฉันจึงเตรียมอุปกรณและทําการกดหนาอกกูชีพใหแกผูปวยทันที ผูปวยไดรับการปมหัวใจ หลังจากนั้นก็ใสทอชวยหายใจพรอมทั้งยายเขา ICU อีกครั้ง หลังจากวันนั้นฉันก็ไดแตเฝาติดตามอาการจากทีมแพทยเปนระยะๆ ตั้งแตวันนั้นผูปวยก็ไดใสทอชวยหายใจไวตลอดและไมลืมตาขึ้นอีกเลย ตอมาแพทยคุยกับญาติเรื่องอาการของผูปวยและคิดวาจําเปนที่จะตอง เจาะคอเพราะใสทอชวยหายใจเปนระยะเวลานานแลว ญาติจึงตัดสินใจไมเจาะคอ และไมทําการกดหนาอกกูชีพ ตลอดจนตองการใหผูปวยจากไปตามธรรมชาติ ดังนั้นผูปวยจึงถูกยายมาที่ตึกของฉันอีกครั้ง สภาพที่ผูปวยกลับมา คือ ผูปวยใสทอชวยหายใจและไมลืมตา แตทุกหัตถการที่ดูแลผูปวย ทั้งดูดเสมหะ หรือแปรงฟนจะเห็นผูปวยทําทาปากเบี้ยว หรือขมวดคิ้วอันแสดงถึงความเจ็บปวด - 38 -

จนในที่สุดแพทยเจาของไขไดปรึกษาทีมดูแลประคับประคองและได ปรึกษากับญาติอีกครั้ง ญาติจึงตัดสินใจใหถอดเครื่องชวยหายใจ ในที่สุดวันนั้นก็มาถึง กอนที่จะถอดเครื่องชวยหายใจ ทีมดูแลประคับ ประคองไดเปดบทสวดธรรมะใหแกผูปวยฟงและเปดโอกาสใหญาติอยูกับผูปวย ในวาระสุดทายของชีวิตรวมทั้งแพทยมีคําสั่งใหยามอรฟนหยดเขาทางหลอดเลือดดํา กอนที่จะทําการถอดเครื่องชวยหายใจในทายสุด วันตอมา ผูปวยก็จากไปอยางสงบ... ถึงแมฉันจะเคยพบเหตุการณที่ผูปวยเสียชีวิตมาแลวหลายครั้งแตก็ยังคง เศราใจเชนเดิมทุกครั้งไป เหตุการณของผูปวยในครั้งนี้ทําใหฉันนึกถึงวา การที่เรามีชีวิตในทุกๆ วัน คือสิ่งที่มีคา เพราะเราไมรูวา วันสุดทายบนโลกจะสิ้นสุดเมื่อไร - 39 -

การจากลาที่สวยงาม วาสนา ชื่นใจหวัง ความตายเปนธรรมดาของทุกชีวิต แตเมื่อใกลเวลานั้นหลายคนก็มัก ประหวั่นพรั่นพรึง ดังนั้นการเตรียมตัวตายจึงเปนสิ่งสําคัญเพื่อการเดินทาง จากโลกนี้ไปตามลําพังไดอยางสงบ ผูปวยมะเร็งตับระยะสุดทายทานหนึ่งมารับการรักษาอยูนานกวา ๖ เดือน โดยที่โรคไมตอบสนองตอการรักษาแตอยางใด ผูปวยรายนี้ตองทนตอ ความเจ็บปวดอยางมากมาตลอด จนทายที่สุดทั้งเขาและภรรยาก็รับรูไดวาเขา กําลังเขาสูภาวะสุดทายของชีวิต เขาเริ่มเตรียมตัวใหพรอมกอนออกเดินทางครั้งสุดทายของชีวิต โดยมี ภรรยาอยูเคียงขางและเปนกําลังใจใหตลอดเวลาทั้งคูยังคงพูดคุยในทุกเรื่อง อยางยิ้มแยม เขาเริ่มวางแผนเตรียมงานศพดวยตนเอง เลือกวัดที่จะจัดงาน เตรียมรูปหนาโลงศพ เตรียมคลิปวีดิโอเพื่อกลาวขอบคุณตอแขกที่มารวมงานศพ ตลอดจนเลือกวาพิธีการในงานศพควรดําเนินไปอยางไร เขาเรียกลูกชายมาคุยวา ไมตองพยายามที่จะเปนตํารวจใหไดตาม ความฝนของพออีกตอไป แตใหลูกเดินตามความฝนของตนเอง เมื่อเขาเตรียมตัวพรอมและปลดหวงทุกอยางในชีวิตได เขาก็แจง ความประสงคแกทีมรักษาวา ในวาระสุดทายของชีวิตนี้เขาขอไดรับการดูแลแบบ ประคับประคอง โดยปฏิเสธการยื้อชีวิตทุกกรณี เขาใชเวลาที่เหลือนอยนิดนี้ไปกับ การพูดคุยเรื่องราวดี ๆ กับครอบครัว ลูกชายขอบคุณตอพอที่เลี้ยงดูมาเปนอยางดี และภรรยากอดเขาเพื่อแสดงความขอบคุณที่ไดเวลาในชีวิตรวมกันมา เขารอคอยความตายที่กําลังมาถึงอยางสงบ จนกระทั่งอวัยวะตางๆ ในรางกายเริ่มหยุดทํางานทีละระบบ ในที่สุด ผูปวยรายนี้ก็จากไปอยางสงบในหองพักของโรงพยาบาล ซึ่งแวดลอมไปดวยคนที่เขารัก - 40 -

“คุณมงคลจากไปแลวนะคะนองเจี๊ยบ ภายในออมกอดของพี่” ภรรยา โทรมาเลาเหตุการณใหฉันฟงเพราะสามีกําชับไว เนื่องจากผูปวยอยากใหพยาบาล ของเขาทราบวา สิ่งที่ไดซอมกันมา ขอสอบสุดทายเขาผานไปไดแลว และขอบคุณ ที่ชวยเตรียมตัวสอบไลวิชาชีวิตครั้งนี้ เขาสอบผานขอสอบเรื่องชีวิตไปไดอยางสวยงาม การจากลามีอยูหลายแบบ ถาเตรียมตัวใหพรอม ยอมพบวาวาระสุดทาย ของชีวิตก็สวยงามได ผูปวยอีกรายหนึ่งเปนหญิงที่ปวยเปนมะเร็งเตานมมานานถึง ๘ ป ถึงกระนั้นเธอยังคงเต็มไปดวยพลังบวกและยิ้มแยมยอมรับการรักษาที่ทรมานเปน อยางดีทุกครั้ง อยางไรก็ตาม ๑ ปสุดทายของการรักษา โรคเริ่มแพรกระจายไป ทั่วรางกาย ทุก ๆ การเปลี่ยนแปลงสรางความเจ็บปวดตอเธอเปนอยางมาก ครอบครัวและเธอใชเวลาทําความเขาใจ จนในที่สุดยอมยุติการรักษาที่ไม กอใหเกิดประโยชนอีกตอไป ฉันและเธอเริ่มพูดคุยกันเรื่องความตายอยูหลายครั้ง จนมาวันหนึ่ง เธอพูดวา โลกหลังความตายอาจเปนสวนสวรรคที่สวยงามก็ได ฉันและเธอเชื่อเหมือนกันวาคนดีจะเดินทางไปที่สวยงาม ความตายเปนเพียง การยายที่อยู “เจี๊ยบ คนแบบพวกเรา ตองตายแลวไปสวรรคอยางแนนอน” เปนคํากลาวติดตลกในวันที่พวกเราชวนกันรําลึกถึงเรื่องราวดี ๆ ในชีวิต นี่เปนวิธีหนึ่งที่ฉันนํามาใชกับผูปวย และทําใหพวกเรานึกถึงสิ่งที่ดีงาม ซึ่งรอคอยอยูบนสวนสวรรค ในที่สุดวาระสุดทายของเธอก็มาถึง เธอกลาวดวยเสียงแผวเบาแตเต็มเปยมไปดวยรอยยิ้ม - 41 -

“เดี๋ยวเราเดินทางไปกอนนะ ไปปลูกดอกไมรอในสวนบนสวรรคตามที่ ตกลงกันนะ เราจะรอเธอใหมาปลูกดอกไมดวยกัน” ขณะที่ผูปวยถูกเตรียมใจมานานจนกระทั่งสามารถเผชิญหนากับวาระ สุดทายนี้ไดอยางสงบ แตครอบครัวคือ คุณแมและพี่ชายกลับเบือนหนาที่เปอน น้ําตาไปทางอื่น ถึงแมจะมีการเตรียมตัวและใจใหแกผูปวยและญาติมาเปนอยางดี แลวก็ตาม ครอบครัวก็ยังทําใจไดยากเมื่อตองเผชิญกับการจากลาของคนที่รัก ความตายเปนเรื่องธรรมชาติของทุกชีวิต แมเราจะไดรับรูเรื่องราว เกี่ยวกับความตายของผูคนวันละหลายครั้ง แตเวลานึกถึงความตายที่ยอมเกิดขึ้น กับทุกคนในวันขางหนา คนจํานวนมากกลับรูสึกประหวั่นพรั่นพรึง ดวยเหตุนี้ จึงไมอยากนึกถึงและไมอยากพูดถึง หลายคนใชชีวิตราวกับวาชาตินี้ไมมีวันตาย ใชชีวิตไปเรื่อยๆ รอใหถึงความชราหรือเมื่อโรครายมาเยือน ผูปวยในระยะสุดทายนั้น เมื่อพวกเขาไดรับรูวา โรคมะเร็งที่เขาเปนอยู ไมตอบสนองตอการรักษา และในวันหนึ่งขางหนาพวกเขายอมจากบุคคลอันเปน ที่รักไป การเดินทางไปไกลตามลําพังอยางสงบจะเกิดขึ้นไดก็ดวยการเตรียมสิ่ง ตางๆ ใหพรอมเพื่อใหจากไปโดยไมมีสิ่งคางคาใจ ฉันไดเรียนรูวา หากเรามีความ เชื่อวาเสนทางที่เรากําลังเดินทางไปนั้นสวยงาม ยอมทําใหเราผอนคลายจาก ความกลัวและเราจะเดินทางไปดวยจิตใจที่เบิกบาน ความตาย เปนโอกาสที่เราจะไดพบความจริงของทุกชีวิตซึ่งทุกคน หลีกหนีไมได สิ่งสําคัญคือ เราควรฝกฝนตระเตรียมตัวลวงหนา การเรียนรูเรื่อง ความตายเปนประโยชน เพราะการเขาถึงความตายอยางสงบเปนสิทธิ์ของทุกคน ไมเลือกเพศ วัย สถานะทางสังคม ความเจ็บปวย และทุกขเวทนา หากเราได เรียนรูเราจะสามารถเขาใจความตายอยางถูกตองและเตรียมพรอมทั้งทางใจ ทางกาย จนกระทั่งสามารถเผชิญความตายไดอยางสงบ จนตระหนักรูวา ความตายนั้นไมนากลัว และเปนความจริงที่สวยงาม อีกบริบทหนึ่ง ขอบคุณผูปวยทั้งสองที่มาชวยใหฉันไดเรียนรูวา การจากลาที่สวยงามนั้น สามารถเกิดขึ้นได - 42 -

ความสุขสุดทาย ณัฐธิดา เทพสง ทุกคนเคยไดยินคําวา “การุณยฆาต”กันไหมคะ แลวทุกทานมีความคิดเห็น อยางไร แลวการทําการุณยฆาตเกี่ยวของอยางไรกับการดูแลแบบประคับประคอง กอนอื่นฉันขอเลาประสบการณที่ฉันเคยพบเจอมากอน เนื่องจากฉันเพิ่ง เรียนจบมาทํางานในโรงพยาบาลไดแคปกวาๆ แตก็ไดมีประสบการณในการดูแล ผูปวยแบบประคับประคองอยูบาง รวมทั้งไดมีโอกาสนั่งคุยฟงความรูสึกของผูปวย เหลานี้ในตอนที่ฉันกําลังฝกปฏิบัติงานในรายวิชาการดูแลผูปวยแบบประคับ ประคอง จนกระทั่งมาถึงตอนทํางานก็ยังพบเจออยูบาง สิ่งที่ฉันไดยินคําพูดที่ออกจากปากผูปวยแทบทุกคนคือ “มันทรมาน เมื่อไหรฉันจะตายสักที” “มันปวดมาก คุณพยาบาลขอยาแกปวดใหผมเพิ่มที” ทุกครั้งที่ฉันไดยินก็จะรูสึกหดหู เศราใจ ยิ่งไปกวานั้นคือสีหนาของญาติ ผูปวยที่เต็มไปดวยความเศราที่มากไมแพกัน มีผูปวยอยูรายหนึ่งที่ฉันยังจําไดไมลืม ขณะนั้นฉันเพิ่งเรียนจบยังทํางาน ไดไมถึงป ลุงเปนมะเร็งหลอดอาหารลุกลามไปในชองปาก ทําใหลุงพูดลําบาก ตองใหอาหารทางสายยาง ลุงมีเลือดไหลออกทางปากบอยและเจ็บปวดทรมาน อยางมาก ลุงมักจะเรียกพยาบาลเพื่อขอยาแกปวดตลอดเวลาโดยไมสนใจวา ขณะนั้นมีผูปวยที่รอรับการดูแลอยูเปนจํานวนมาก ฉันแอบหงุดหงิดใจที่ลุงเรียก ขอยาแกปวดบอยครั้ง จนสามสี่วันตอมา ลุงมีอาการแยลงจนตองยายเตียง ไปที่เตียง ๑ เพื่อใหชิดเคานเตอรของพยาบาลอันทําใหดูแลไดใกลชิดขึ้น ขณะที่ฉันเอายาไปใหลุง ลุงไดถามฉันวา “เมื่อไรลุงจะตาย มันทรมานเหลือเกิน” - 43 -

ฉันไดแตยืนนิ่ง พูดไมออกและกลับมานอนคิดกับตัวเองวา ถาหากคนตรง นั้นเปนเราหรือญาติของเรา มันจะทุกขทรมานแคไหน แมในตอนที่ใกลจะจากโลก นี้ไปแลวยังตองทุกขทรมานอีกเหรอ และถาเราเปนญาติของผูปวยเราจะรูสึก อยางไร นี่สินะการดูแลผูปวยแบบประคับประคอง คือการทําใหผูปวยสุขสบาย ที่สุด มีคุณภาพชีวิตที่ดีในบั้นปลายของชีวิตรวมถึงญาติของผูปวยดวย ฉันเห็นปานําพวงมาลัยมาแขวนไวที่หัวเตียงของลุง เปดธรรมะใหลุงฟง นําอาหารที่ลุงอยากทานมาให และไดเห็นลุงยิ้มบอยขึ้น ในที่สุดวาระสุดทายของลุงก็มาถึง….จากนี้ไปลุงไมตองเจ็บอีกแลว ฉันเห็นดวยกับการใหมีการุณยฆาตเกิดขึ้นเพราะ การเกิดแกเจ็บตาย คือ เรื่องธรรมชาติและทุกคนบนโลกยอมตองประสบ แตก็ไมเคยมีใครยอมรับกับ ความเจ็บปวดอันแสนทรมานไดแลวถาความเจ็บปวดเกิดขึ้นกับตัวเรา ทานจะ เลือกทําอยางไร อยากไดการดูแลที่ดี ทั้งดานจิตใจ สังคม จิตวิญญาณ หรืออยาก โดนเมินเฉยกับความทุกขทรมานนั้น สุดทายนี้ฉันคิดวาการดูแลแบบประคับประคองเปนเรื่องที่สําคัญเพราะ การดูแลผูปวยในชวงสุดทายของชีวิต อาจเปนสิ่งสุดทายที่ทําใหผูปวยมีความสุข ที่สุดในขณะนั้นก็เปนได - 44 -

NEW BORN “เกิดใหม” ปาริฉัตร พลชัย “ฉันอยูที่ไหน” เปนคําถามของความคิดแรกเมื่อรูสึกตัวจนตองหลับตาลง อีกครั้งและยอนคิดถึงเหตุการณตางๆ ที่เกิดขึ้นกับตนเอง จําไดวาไมนานมานี้ แพทยแจงวา ฉันเปนโรคมะเร็งกลองเสียงและ จําเปนตองเขารับการผาตัดเอากลองเสียงออกทั้งหมด หลังจากการผาตัดที่ยาวนาน ในที่สุดฉันก็ฟนจากยาสลบเพื่อจะพบวา ฉันมีทอเจาะบริเวณคอเพื่อชวยหายใจ และสายยางใหอาหารทางจมูก “ฉันจะมีชีวิตตอไปอยางไรกันนะ” ฉันคิดในใจพรอมกับรูสึกเหนื่อย เหลือเกินกับการตอสูในครั้งนี้ “สวัสดีคะ ดิฉันชื่อปาริฉัตร เปนพยาบาลที่จะดูแลคุณนะคะ ตอนนี้เปน อยางไรบางคะ”น้ําเสียงพูดอันนุมนวล ทําใหฉันลืมตาเพื่อมองดูบุคคลตรงหนา เธอเปนพยาบาลมีครรภ ที่มีดวงตากลมโต และแตงตัวสุภาพเรียบรอย ฉันคิดในใจวา ออ คุณพยาบาลที่คอยมาใหคําแนะนําแกฉันอยูหลายครั้ง เพื่อเตรียมตัวกอนผาตัดนั่นเอง ฉันไดแตยิ้มอยางออนลาใหแกเธอ เธอสังเกตเห็นวา ฉันเหนื่อยลาจนหมดเรี่ยวแรง กระทั่งไมมีแรงที่จะ พูดคุยกับใครได “ขออนุญาตนั่งตรงนี้เปนเพื่อนคุณนะคะ”เธอพูดดวยน้ําเสียงอันออนโยน จนกระทั่งฉันรับรูไดถึงความจริงใจที่อยากใหความชวยเหลือแกฉันอยางเต็มที่ เธออธิบายชาอยางใจเย็นวา นับจากนี้ไป ฉันจะพูดไมไดและใหสื่อสารดวย การเขียนลงบนกระดาษแทนเธอจบประโยคอธิบายพรอมกับลูบแขนของฉันไปมา อยางปลอบโยน หลังจากนั้น ทุกๆ วันเธอจะคอยมาดูแลและแนะนําการฟนฟูสภาพ รางกายในดานตางๆ ใหแกฉัน จนในที่สุดรางกายของฉันก็แข็งแรงขึ้น เธอ สอบถามรายละเอียดของชีวิตฉันอยางสนใจ กระทั่งทราบวาฉันเคยประกอบ อาชีพนักออกแบบมากอน และสิ่งที่ฉันถนัดมากที่สุดคือ ‘การวาดภาพ’ - 45 -

เธอผูใจดีชวยหาอุปกรณจําพวกกระดาษวาดภาพ ดินสอ ยางลบ ไมบรรทัดและสีตางๆ เพื่อเสริมแรงใจของฉันและใหความมั่นใจวาฉันยังคง มีความสามารถไมนอยไปกวาเดิม ฉันคอยๆ ลงมือวาดภาพลงบนกระดาษที่เธอเตรียมไวใหอยางบรรจง เริ่มจากการใชดินสอวาดแบบรางไวกอนแลวคอยระบายสี เธอมักจะเดินมา คอยใหกําลังใจ ฉันยิ้มใหฉันเสมอหรือแมแตหลังจากออกเวรของเธอแลวหลายครั้ง เธอจะมานั่งดูฉันวาดรูป ฉันเลือกวาดรูปเชอรี่เพราะเปนผลไมที่ฉันชอบทาน แตตอนนี้ฉันไม สามารถทานทางปากไดฉันจึงอยากวาดสิ่งที่ฉันชอบใหเพื่อตั้งใจมอบใหแกเธอ ผูที่คอยอยูเคียงขางฉันเสมอมาขณะที่อยู รพ. ในที่สุด ฉันไดรับการฝกพูดโดยวิธีการสรางเสียงจากหลอดอาหารและ แพทยแจงวาตอไปจะเริ่มใสกลองเสียงเทียมเพื่อใหฉันสามารถกลับมาพูดแบบ มีเสียงไดอีกครั้ง กอนกลับบาน ฉันไดมอบรูปวาดผลเชอรี่ใหแกเธอ……. พยาบาลผูใจดี ฉันจําไดวา เมื่อฉันฟนขึ้นจากการวางยาสลบภายหลังการผาตัดที่ ยาวนาน มีคําหนึ่งผุดขึ้นในหัวของฉัน นั่นคือ “NEW BORN เกิดใหม” แมฉันจะรูสึกเสียใจที่ตื่นมาพบวา มีทอเจาะที่ลําคอและพูดไมไดแตฉันก็ พยายามทําใจยอมรับตอสิ่งที่เกิดขึ้น แมวาจะเปนเรื่องยากก็ตาม “มันเปนชีวิตที่เกิดขึ้นมาใหมและฉันตองพยายามดูแลตนเองใหได” แมจะมีความยากลําบากแตฉันจะเขมแข็งและตั้งใจฝกพูดใหไดเร็วที่สุด เพื่อขอบคุณตอครอบครัวและทีมรักษาพยาบาล อันประกอบดวยผูคนจํานวนมาก ที่คอยดูแล ใสใจ ใหกําลังใจ และปลอบโยนอยางจริงใจโดยมุงหวังเพียงใหฉัน ดําเนินชีวิตใหมนี้ตอไปได ฉันพรอมจะสูและทําใหชีวิตใหมดําเนินไปไดอยางเขมแข็ง เพื่อไมใหผูคน รอบขางเสียใจหรือผิดหวังในตัวฉัน - 46 -

เธอคือคนสําคัญของผม มัชฌิมา ทองทวี ในชีวิตของคนเรา ใครเปนคนสําคัญที่สุดในชีวิต ตั้งแตเราเกิดมา คนที่เราพบหนาคนแรกก็คือ พอและแม หากจะจัดลําดับคนสําคัญในชีวิตของเราถายังเปนเด็กอยางไรแลวพอกับแม ก็เปนคนที่สําคัญสําหรับเรา อันดับหนึ่ง พอโตมาเปนวัยรุนเราก็ใหความสําคัญกับพอแมนอยลงและติดเพื่อนมากขึ้น พอโตมาเปนวัยผูใหญ คนรักก็อาจจะเปนคนที่สําคัญที่สุด ถึงแมเราจะผานชีวิตมาอยางไร ไมวาจะตองพบกับโลกภายนอกที่แสนจะ เลวรายมากแคไหน เมื่อไดกลับบานไปพบปะครอบครัวเราก็จะรูสึกอบอุนและ ปลอดภัย ไปพบกับพอแมคนที่พรอมจะใหความรัก ตลอดจนความหวังดีกับเรา อยูเสมอ ซึ่งบางคนอาจจะมีทั้งพอและแมใหรัก บางคนมีแคพอหรือแม บางคนก็มี แคปู ยา ตา ยาย ที่เลี้ยงดูใหความรักและเปนคนสําคัญ ชีวิตคนเราก็เหมือนกับ ละครซึ่งไมรูตอนจบจะเปนเชนไรและเราทุกคนไมมีทางรูหรอกวา เวลาในชีวิต ของเรามันจะยาวหรือสั้นแคไหน ถาหากมีโอกาสแลวก็อยากจะใชเวลาดีๆ อยูกับ ครอบครัวและคนที่เรารักใหนานที่สุด กอนจะจากกันไป กริ๊งๆๆๆ เสียงโทรศัพทดังขึ้นภายในหอผูปวยเพชรรัตน ๑๔B สวัสดีคะ จากหอผูปวยแยกโรคนะคะเดี๋ยวจะมีผูปวย case post COVID-๑๙ ยายมาที่ วอรด ๑๔B นะคะ ผูปวยหญิงอายุ ๓๕ ป เจาะคอใสเครื่องชวยหายใจ น้ําหนัก ๑๖๐ กิโลกรัมนะคะ หลังจากวางสายโทรศัพททุกคนในทีมก็เตรียมตัวปฏิบัติตาม หนาที่ ปูเตียง เตรียมรับยาย ซึ่งจัดไวโซนดานหนาติดกับหนาตาง เสียง กุกๆ กักๆ ดังขึ้นที่หนาหอผูปวย “นําผูปวยมาสงครับจากหอผูปวยแยกโรค” - 47 -

โหว!! เสียงตกใจ คนไขตัวใหญมากตองใชพยาบาลชวยกันประมาณ ๔ คน ถึงจะสามารถยกผูปวยได แรกรับที่เห็นผูปวย พบวาผูปวยถูกผาตัดเจาะคอมาแลว มีแผลกดทับสีดําๆ จากการนอนคว่ําที่บริเวณหนา หนาอก คางและเทา และแผล กดทับกันของชั้นไขมันบริเวณหลัง ผูปวยมีเสมหะปริมาณมาก ซึ่งตองคอย ดูดเสมหะบอยๆ แตผูปวยยังตื่นลืมตา รูสึกตัวอยูแตไมสามารถชวยเหลือตนเองได ภายหลังยายมาแลว แพทยก็ลองเอาเครื่องชวยหายใจออกแลวใหผูปวย ใสหนากากออกซิเจน เพื่อใหผูปวยไดฝกหายใจ และใหญาติเตรียม home health care program เพื่อเตรียมใหญาติมาฝกการดูแลผูปวยกอนกลับบาน จากนั้นก็ไดโทรติดตอญาติเพื่อใหมาเรียน “ กริ๊งๆๆ สวัสดีคะ จากโรงพยาบาลวชิรพยาบาลนะคะ ใชญาติคุณ…. ไหมคะ พอดีคุณหมอวางแผนวาจะใหคนไขกลับบานและจะใหญาติเขามาเรียน การดูแลคนไขกอนนะคะ ญาติสะดวกเขามาไหมคะ” ปลายสายเปนเสียงของหญิง สูงอายุตอบกลับมาเพียงวา เดี๋ยวพรุงนี้เขาไปคะ พอเชาวันตอมา เวลาประมาณ ๑๐.๓๐ น. มีหญิงสูงวัยเดินกะโผลกกะเผลก ในมือถือไมเทามากับหลานชายตัวเล็กๆ มาติดตอที่ดานหนาของหอผูปวย แจงวา จะมาเรียนการดูแลคนไข จากนั้นจึงพาญาติไปที่เตียงคนไข และไดถามญาติวา วันนี้ใครจะเปนคนเรียนคะ จากนั้นเด็กผูชายตัวเล็กๆ ก็กาวออกมาขางหนาและบอกวา “ผมเปนคน เรียนครับ ” “ ฮะ!! นองจะเปนคนเรียนเหรอ” เด็กผูชาย อายุ ๑๒ ป เปนลูกชายของคนไข ซึ่งเปนเด็กตัวเล็กๆ สูงประมาณ ๑๕๐ ซม. กําลังเรียนอยูชั้น ม.๑ ดวยความที่เด็กผูชายยังเด็ก เราจึงคิดวานองอาจจะจําขอมูลที่เราใหไดหมดไหม และจึงไดสอนเรื่องการให อาหารทางสายยาง การดูดเสมหะ และการทําแผลเจาะคอกอน ซึ่งวันแรกนี้ สอนเรื่องทฤษฎีกอนยังไมไดปฏิบัติ พรุงนี้จึงนัดญาติมาเรียนเพิ่มเติมวันที่ 2 เพื่อใหมาเรียนปฏิบัติและเรียนเรื่องการทําแผลกดทับเพิ่ม - 48 -

วันรุงขึ้นสองยายหลานก็มาใหม การเรียนฝกปฏิบัติครั้งนี้เด็กผูชายคนเดิม ก็เปนคนปฏิบัติสวนยายเพียงนั่งดูเทานั้น เริ่มแรกกอนปฏิบัติฉันไดถามเด็กผูชาย ตัวเล็กไปวาจําไดไหมที่พี่สอนเมื่อวาน เด็กผูชายสามารถจดจําสิ่งที่สอนไดเกือบ หมดแมจะสอนไปเพียงวันเดียวเทานั้น จากนั้นก็เริ่มปฏิบัติจากการดูดเสมหะ ดูจากแววตาของเด็กนอยแสดงถึง ความไมกลาดูดเสมหะเพราะกลัววาจะทําใหแมเจ็บ แตหลังจากสอนไปไดไมกี่ครั้ง เด็กชายตัวนอยก็สามารถปฏิบัติไดถูกตองและคลองแคลว พรอมทั้งหันมาถาม ตลอดเวลาวา “ผมทําถูกไหม ทําแบบนี้แมผมจะเจ็บไหม ทําไมแมผมไอตลอด เลย” แววตาเด็กนอยเหมือนมีน้ําใสๆ ในตา และพูดดวยน้ําเสียงสั่นเครือ ดวยความเปนหวงแม “หนูทําถูกตองแลว หนูเกงมากพี่สอนไมกี่ครั้งหนูก็สามารถทําไดแลว เพียงแตมันตองทําบอยๆ หนูถึงจะทําไดคลอง ไมตองหวงนะแมหนูตองภูมิใจ ในตัวหนู” ฉันจึงพูดใหกําลังใจเด็กนอย เพื่อคลายกังวล ฉันถามตอไปวา “ แลวชวงนี้หนูเครียดไหม ? ” เด็กชายไมตอบคําถามเพียงแตยิ้มกลับมาให ฉันจึงถามตอไปวา “ แลวไมตองเรียนเหรอ ?” เด็กชายบอกวา “ผมลาครูมาแลวครับผมเรียนออนไลนที่บาน ผมก็เพิ่ง หายจากโควิดเหมือนกัน ครอบครัวผมเปนโควิดทั้งครอบครัวเลย ผมเพิ่งกักตัว เสร็จ มีแมผมที่มีอาการของโควิดหนักที่สุดครับ” ยายกลาวเสริมขึ้นวา “ยายคงมาเรียนทุกวันไมไดเพราะบานของยายอยู ไกลถึงบางแคโนน นั่งรถไปกลับก็ประมาณ ๖๐๐ บาท ยายไมมีเงินและตองไปหา ซื้อเครื่องดูดเสมหะกับเครื่องออกซิเจนอีก ตอนนี้คนที่หาเงินไดในบานมีคนเดียว คือพี่ชายของคนไขที่เปนลุงของเด็ก ซึ่งเขาชวยดูแลเรื่องคาใชจาย พอของเด็ก ก็เสียไปตั้งแตเด็กอายุแค ๒ ขวบเอง ตอนนี้ยายก็กังวลเรื่องนี้แหละ” - 49 -

ซึ่งทางหอผูปวยก็ไดประสานงานกับนักสังคมสงเคราะหเพื่อใหจัดหา ถังออกซิเจนและเครื่องดูดเสมหะใหจึงทําใหคุณยายเริ่มสบายใจขึ้น หลังจากฝกดูแลเสร็จแลว ฉันจึงบอกเด็กชายคนนั้นวา “นองสามารถคุยกับแมไดนะจับมือพูดกับแมไดแมเขารับรูได เพราะถาม คนไขวาจําลูกชายไดไหม คนไขสามารถพยักหนาตอบได” ตอนแรกเด็กชายนิ่งเงียบไป แตพอฉันเดินออกมาจากเตียง ฉันไดยินเสียง เด็กชายตัวนอยเดินไปที่ขางเตียงของแมและบอกวา “แม สูๆ นะ” พรอมกับใช มือทั้งสองจับมือแมไวเพื่อใหกําลังใจและไมนานก็ไดยินเสียงสะอึกสะอื้นตามมา พอฉันหันกลับไปดูก็พบวา เด็กชายตัวนอยกําลังรองไหอยูขางเตียงของแม พรอมเดินมากอดยายและรองไหดวยกัน พอมองเห็นภาพนั้นฉันซึ่งเปนพยาบาล และถูกสอนมาเสมอวาไมใหมีความรูสึกเห็นอกเห็นใจ จนกระทั่งรูสึกทุกขไป กับคนไข แตพอเห็นภาพนั้นน้ําในตามันก็ไหลซึมออกมาเองโดยอัตโนมัติ พอมานั่งคิดดูแลวพยาบาลก็เปนคนธรรมดา ยอมมีความรูสึกไดถึงจะ รองไหก็ไมแปลกเพียงแตพอรองไหเสร็จแลว ฉันก็ตองทําตามหนาที่ตอไปไมให ขาดตกบกพรองเทานั้นเอง หลังจากวันนั้นอาการคนไขก็แยลงและสุดทายคนไขก็เสียชีวิตลงอยางนอย ชวงชีวิตสุดทายของคนไขก็ไดรับรูวาลูกชายรักเขามากแคไหน ถาเปรียบกับฉันตอนเปนเด็กฉันยังวิ่งเลนไปเรื่อยไมรูความ แตเด็กนอย คนนี้ไดแสดงใหเห็นแลววาสามารถดูแลแมได และรักแมมากที่สุด “แมเปนคนสําคัญที่สุดในชีวิตของผม” เสียงนั้นยังคงกองกังวานในหูและใจของฉันไมรูลืม - 50 -

ดาวลูกไกแหงความหวัง วณิชชา วาณิชประสิทธิชัย ผูปวยหญิงไทยชวยเหลือตัวเองไดนอยและนอนอยูบนเตียงเปนสวนใหญ มีอาการหายใจหอบเหนื่อย ไมสามารถนอนราบไดใสหนากากออกซิเจน และ ใสสายสวนปสสาวะอยู เธอมีอาการหอบเหนื่อยจากน้ําทวมปอดจนตองพักรักษาตัว ในโรงพยาบาล เธอมีปญหาเรื่องคาใชจายและวิตกกังวลเกี่ยวกับอาการปวยที่แยลง เนื่องจากเปนหวงลูก ๓ คน และมีลูกเล็กอายุ ๓ ขวบ ทุกครั้งที่ พยาบาลเขาไป พูดคุย ก็จะเห็นสามีและลูกๆ ของผูปวยมาเยี่ยมอยูขางเตียง ลูกบอกกับผูปวย ทุกครั้งที่มาเยี่ยมวา อยากใหแมเลิกบุหรี่ ตัวของผูปวยเองมีความตั้งใจอยากจะ เลิกบุหรี่เพื่อลูก แตความตั้งใจลมเหลวทุกครั้ง ผูปวยมักจะบอกกับพยาบาลวา รูสึกตนเองเปนภาระใหกับสามีและครอบครัว ในเชาวันถัดมา ฉันจึงไดเชิญชวนผูปวยเขารวมกิจกรรมรับการปรึกษา ในคลินิกธรรมะรักษาใจ ซึ่งเปนกิจกรรมที่จัดขึ้นทุกวันพฤหัสบดีซึ่งรูปแบบของ กิจกรรมคือ การใหคําปรึกษาจิตวิทยาแนวพุทธใหกับผูปวยและญาติเมื่อเริ่มการ สนทนา ขณะที่ผูปวยเห็นพระคุณเจา ผูปวยมีแววตาที่ดูมีความสุข สีหนาสดชื่น ขึ้น และมีน้ําตาไหลบนใบหนาที่เปอนไปดวยรอยยิ้ม ผูปวยเลาใหพระคุณเจาฟงวา มีความตั้งใจอยากจะเลิกบุหรี่เพื่อลูก แตทุกครั้งที่เริ่ม ก็ลมเหลวเพราะไมเคยหามใจไดนึกสงสารลูกที่ไมเคยทําสิ่งที่ลูก ขอไดเลย พระคุณเจาชวนใหผูปวยมองถึงสาเหตุของการเจ็บปวยในครั้งนี้โดยใช หลักธรรมอริยสัจ 4 ใหผูปวยมองเห็นสาเหตุของทุกขที่เกิดจากความเขาใจ ที่ไม ถูกตองตามความจริง ใหผูปวยเขาใจปญหาที่เกิดขึ้นดวยปญญาของตนเอง และนําไปสูวิธีการแกปญหาดวยตนเอง - 51 -

กอนจบการสนทนาผูปวยเลาวาตอนเปนเด็ก ตนเองนั้นชอบฟง นิทาน เรื่อง ดาวลูกไกซึ่งเนื้อหาของนิทานพูดถึงความรักของแมกับลูกและความ กตัญูกตเวทีพระคุณเจาจึงไดถามผูปวยกลับไปวาไดอะไรจากนิทานเรื่องนี้ ผูปวยจึงตอบวา สอนถึงความรักของแมที่มีใหลูก พระคุณเจาชวนใหผูปวยคิดวา ไมเพียงสอนถึงความรักที่แมมีตอลูก เทานั้น แตยังสอนถึงความรักที่ลูกมีใหตอแมเชนกัน เปรียบเหมือนตัวของโยมเอง ที่มีความปรารถนา จะเลิกบุหรี่เพื่อลูก และลูกที่อยากใหโยมเลิกบุหรี่เพราะรักแม อยากใหแมมีชีวิตอยูไปกับลูกนานๆ เมื่อจบการสนทนา ผูปวยมีสีหนายิ้มแยม แววตาเต็มไปดวยความหวัง และความตั้งใจ เมื่อถึงวันที่ผูปวยกลับบาน ผูปวยไดใหสัญญากับพยาบาลวา “ปาจะตอง เลิกบุหรี่ใหได” - 52 -

พี่สาวชาวสีมวง กัมพล อินทรทะกูล ฉันเปนพยาบาลที่ดูแลกลุมผูปวยที่เปนมะเร็งและฉันก็เปนผูชายที่มีจิตใจ เปนหญิง ครั้งหนึ่งฉันมีโอกาสไดใหการดูแลผูปวยมะเร็งที่มารับเคมีบําบัดครั้งแรก ซึ่งผูปวยรายนี้มีเพศสภาพแบบเดียวกับฉัน ฉันจึงเรียกผูปวยรายนี้วา พี่สาว ซึ่ง เปนคําที่ใหเกียรติและสื่อถึงความเขาใจในเพศสภาพระหวางฉันและผูปวยกลุม LGBTQ การที่มีเพศสภาพเหมือนกันทําใหเราสองคนมีเรื่องราวในอดีตที่ คลายคลึงกันมากเพราะเราเกิดมาในยุคที่สังคมยังไมเปดกวางมากพอที่จะยอมรับ กลุมเพศสภาพเหลานี้ พี่สาวถามฉัน “…หนูคะ พี่ไดคีโมไปแลว พี่จะมีผมรวงไหม พี่จะ เปลี่ยนไปเยอะไหม พี่จะไมสวยไหม…” ฉันตอบ“…พี่ขา พอจะบอกไดไหมวา เพราะอะไรที่ทําใหพี่คิดแบบนั้นคะ…” พี่สาวตอบดวยเสียงแผวเบาและน้ําตาคลอที่ตาทั้งสองขาง “พี่กลัววาสามีของพี่จะทิ้งพี่ไป กลัววาเขาจะรับไมไดที่พี่ตองเปนภาระ ของเขา กลัววาเขาจะอายคนอื่นที่มีพี่ในสภาพแบบนี้ มันกลัวอะ กลัวไปหมด” เมื่อไดฟงสิ่งที่พี่สาวพูด ทําใหจิตใจที่เปนสาวประเภทสองของฉันรูสึก ออนไหว และสงสารพี่สาวเปนอยางมาก ทําใหฉันแทบจะน้ําตาไหลออกมาตาม พี่สาว แตฉันก็นึกไดวาฉันเปนพยาบาล ฉันตองเปนที่พึ่งใหกับผูปวยใหจงได !!! ฉันสูดลมหายใจเขาออกยาวๆ ลึกๆ เพื่อเรียกสติตัวเองกลับมา ฉันไดบอกกับพี่สาววา “…คุณพี่คะ ความรักเปนสิ่งที่สวยงาม หนูเชื่อ แบบนั้น และการที่เราเปนกลุม LGBTQ ดวย มันก็เปนเรื่องยากที่เราจะเจอคนที่ เขาจะมาจริงใจกับเรา แคเราเกิดมาผิดเพศ สังคมก็ตีตราเราแลววาโตไปมันจะเจอ ผูชายที่เขามามีแตจะมาหวังผลประโยชนและมาหลอกลวง แตสิ่งที่หนูเห็นนั้น แฟนคุณพี่เขาไมเคยทิ้งพี่เลยนะ หนูเห็นเขาดูแลเอาใจใสตอพี่และยังเปนธุระแทน พี่เพื่อไปรับยามาเพิ่มใหคุณพี่ดวย ซึ่งการกระทําแบบนี้ จากที่หนูเห็นก็เปนสิ่งที่ - 53 -

บอกเราไดวา พี่ไดเจอคนที่เขารักพี่อยางแทจริงแลวคะ พี่ไมตองกลัวหรอกวาเขา จะทิ้งพี่ไป…” ซึ่งมันเปนคําพูดที่ชวยใหพี่สาวของฉันใจฟูขึ้น จิตใจคลายความกังวล ความกลัวและความฟุงซานลงไดในระดับหนึ่ง จากนั้นฉันจึงไดพาสามีของพี่สาว เขามามีสวนรวมในการดูแลผูปวย ฉันไดบอกกับสามีของพี่สาววา “…คุณคะ จากที่พยาบาลไดคุยกับผูปวย แลวเนี่ย พยาบาลรับรูไดเลยวาผูปวยคอนขางที่จะมีความกลัวและความกังวล พยาบาลอยากใหญาติชวยพูดคุยและใหกําลังใจกับผูปวยหนอยคะ…” ฉันไดรับความรวมมือจากทีมงานพยาบาลเปนอยางดีในการพาสามีเขามา และใหรวมพูดคุยกับผูปวยที่เตียงทําใหฉันรูสึกดีใจมากที่ไดชวยเหลือพี่สาวของฉัน แตเมื่อสามีมาที่เตียงกลับพบวาพี่สาวของฉันนั้นนอนตะแคงหันหลังและไมยอม สบตากับสามี สามีของพี่สาวไดพูดขึ้นวา “…มาไมตองกังวลหรือกลัวอะไรนะ ไมวามา จะอยูในสภาพแบบไหน ผมรวงจนหมดหัวหรือมาจะชวยเหลือตัวเองไมได ปาจะ คอยเช็ดขี้เช็ดเยี่ยวและอยูดูแลมาเอง …มาเคยจําไดไหมตอนที่เราทุกขเราก็อยู ดวยกัน หรือตอนที่เราสุขเราก็อยูเคียงขางกันมาตลอดแลวจะใหปาทิ้งมาได อยางไร ปาทําไมไดหรอก ปาไมใจรายพอที่จะทํา ปาจะอยูกับมาเอง” ซึ่งเปนประโยคที่ฉันประทับใจมาก มันชางตราตรึงในความทรงจําของฉัน ตลอดมา จากเหตุการณนั้นไดใหบทเรียนกับฉันวา การสงเสริมการมีสวนรวมใน การดูแลนั้นเปนสิ่งสําคัญเพราะตอใหฉันจะใหการพยาบาลที่ดีเลิศเพียงใด ก็ไมสามารถเทียบไดกับการที่คูรักดูแลซึ่งกันและกันเพราะมุมมองความหมาย ของการดูแลของแตละบุคคลนั้นชางแตกตางกัน ฉันจึงไดเขาใจคําวา “Practice of Love” คือการกระทําที่กลั่นออกมา จากหัวใจ เปนการกระทําที่ทําดวยความรัก มีสวนชวยสะทอนใหฉันเขาใจและ เห็นภาพมากขึ้น - 54 -

อีกทั้งฉันเคยอานบทความฉบับหนึ่งเกี่ยวกับการเขาใจ กลุม LGBTQ ซึ่งกลุมคนเหลานี้มีความตองการพื้นที่ในสังคมที่ใหความเคารพถึงความแตกตาง และไดรับการยอมรับจากสังคม เฉกเชนกลุมผูปวยของฉัน กลุม LGBTQ ที่มีความ ตองการในการเคารพการเปนตัวตนตามเพศสภาพ บางคนไมตองการใชคําวา … นาย ขึ้นตนชื่อดวยซ้ํา การที่พยาบาลเขาใจถึงความตองการอยางแทจริงและ เคารพในความแตกตางนั้น เปนปจจัยอยางหนึ่งที่ชวยใหผูปวยมีความสุข ฉันไดติดตามกรณีของพี่สาวของฉัน ภาพความทรงจําที่ฉันจําไดคือ พี่สาวของฉันมารักษาตอในสภาพรางกายที่มีการเปลี่ยนแปลงไป ผอม ออนแรง และผิวหนังเหี่ยวเพราะทานอาหารไดนอย บางทีทานไปแลวก็อาเจียนออกมา แตสิ่งที่ยังคงความสวยงามอยูนั้น นั่นก็คือ ความรัก และความเสมอตนเสมอปลาย ของคูชีวิตของพี่สาว สามียังคงดูแลพี่สาวของฉันตลอด อยูเคียงขางและไมเคย ทอดทิ้งพี่สาวของฉันเลย ถึงแมสามีของพี่สาวจะเปนมือใหมที่ขาดประสบการณใน การดูแลผูปวยก็ตาม ฉันคอยชวยเหลือสนับสนุนในเรื่องของคําแนะนําในการดูแล ที่บาน และเสนอใหคนในครอบครัวเขามาชวยและมีบทบาทในการรวมดูแลพี่สาว มีพบก็ตองมีจาก เปนสัจธรรมของธรรมชาติ ฉันใด……ฉากของชีวิตก็ถูก ตัดไป เนื่องจากฉันไดรับโอกาสในการศึกษาตอ และเมื่อฉันกลับมาทํางานอีกครั้ง ฉันไดเฝามองและตามหาพี่สาวของฉัน แตก็ไมพบ ถึงแมกาลเวลาจะพรากเราจากกัน แตฉันก็ยังคงเปนนองสาวคนเดิม คนที่เต็มเปยมไปดวยความปรารถนาดีตอพี่สาว ฉันยังคงคิดถึงพี่สาวอยูเสมอ ซึ่งเปนเรื่องราวความประทับใจของฉันที่ไมเคยลืมเพราะฉันมีหัวใจสีมวง เหมือนกัน - 55 -

ความฝนของหนู สาระภี ไชยนา คุณเคยมีความฝนที่อยากเปนหรืออยากทําอะไรไหม ฉันเชื่อคะวาทุกคนลวนมีความฝนที่อยากเปนหรือทําบางสิ่งบางอยาง ดวยกันทั้งนั้น แตจะมีสักกี่คนที่สามารถทําตามฝนที่ตองการได ชวยบายของวันหนึ่ง มีเสียงโทรศัพทจากหอผูปวยวิกฤตแจงวาจะขอยาย ผูปวยเด็กคนหนึ่งมายังหอผูปวยเด็กสามัญ เวลาผานไปไมนาน เด็กชายอายุ 7 ขวบ คนหนึ่งก็มาปรากฏตัว เขานอนนิ่งอยูบนเตียงพรอมกับกลอกตาไปมา อยางกังวลตอสิ่งแวดลอมที่ไมคุนชิน บนลําคอของเขามีทอหลอดลมคาไวและ มีหนากากออกซิเจนครอบที่ปลายทอ หนาทองของเขาถูกเจาะและมีสายยางให อาหารคาอยู พยาบาลจากหอผูปวยวิกฤตสงเวรใหฟงวา นองจมน้ําในอางกาละมัง ที่บานนานมากกวา 5 นาที พอและแมไดพามาที่โรงพยาบาลแพทยไดทําการรักษา และเจาะคอเพื่อสอดทอหลอดลมพรอมกับเจาะหนาทองเพื่อสอดคาสายยาง ใหอาหารกอนกลับบานทั้งแพทยพยาบาลนักบริการสังคมและนักกายภาพบําบัด ไดรวมกันดูแล แนะนํา และสอนในเรื่องการดูแลผูปวยที่บานอยางเต็มที่ จนกระทั่งแมมีความมั่นใจในการดูแลลูกที่บานได ดังนั้นทีมแพทยจึงไดอนุญาต ใหแมพานองกลับบานไปดูแลตอ 3 เดือนตอมา นองกลับมารักษาตัวที่โรงพยาบาลอีกครั้งดวยภาวะ ปอดอักเสบติดเชื้อ ครั้งนี้นองมีอาการหอบเหนื่อยมากจนกระทั่งแพทยตอง ตัดสินใจตอเครื่องชวยหายใจเขากับทอที่ลําคอ ครั้งนี้นองมีอาการรุนแรงมากเขาขั้นวิกฤต แพทยคาดการณวานองนาจะ เสียชีวิตในอีกไมนาน แพทยจึงไดปรึกษาทีมกุมารมิตรบริบาลรวมดูแล ซึ่งทีมเริ่ม - 56 -

เขามารวมดูแลนองโดยไมรอชาพรอมกับทําการนัดหมายพอและแมของนอง เพื่อพูดคุยวางแผนการดูแลลวงหนา บรรยากาศในวันนัดหมายคอนขางเงียบและเศรา พอและแมของนอง แพทยเจาของไข และฉันผูเปนพยาบาลประคับประคองประจําหอผูปวย รวม พูดคุยกันเพื่อวางแผนการดูแลแกนอง ในที่สุดก็มาถึงคําถามสุดทายวา “ถาทายสุดแลวนองทนไมไหว คุณพอ คุณแม ตองการใหหมอและ พยาบาลทําหัตถการที่เปนการยื้อชีวิตนองตอไปไหม” ทุกคนตางเงียบ พอและแมของผูปวยมองหนากันและจับมือกันแนน ทั้งคู มีน้ําตาคลอที่เบาตาพรอมกับนิ่งเงียบไปเพื่อคิดใครครวญ กอนที่พอจะตัดสินใจ ตอบออกมาวา “ นองเจ็บ นองเหนื่อยมามากแลว ปลอยนองไปแบบสบายดีกวาครับ” ขณะนั้นฉันทําไดแคเพียงสงสายตาใหกําลังใจ จากนั้นก็มีการเซ็นเอกสาร แสดงความยินยอมใหผูปวยไดรับการดูแลแบบประคับประคองเพื่อใหผูปวย จากไปตามธรรมชาติ วันถัดมา นองมีอาการเหนื่อยมากขึ้น ทีมรักษาและครอบครัวตัดสินใจให ยามอรฟนฉีดเขาหลอดเลือดเพื่อลดอาการเหนื่อย ทีมกุมารมิตรบริบาลรวมให กําลังใจแกครอบครัวและพยายามคนหาความตองการสุดทายของนอง ตลอดจน สิ่งที่อาจติดคางภายในใจของครอบครัวเพื่อรวมกันแกไข เพื่อใหนองและ ครอบครัวมีความสงบ หมดกังวลที่อาจมากวนใหจิตใจไมสงบในชวงวาระสุดทาย ของนอง ฉันดูแลนองรวมกับครอบครัวอยางใกลชิด ฉันสังเกตวานองมีน้ําตาไหล ออกมาตลอดเวลา ฉันเฝาแตคิดในใจวา ‘นองคงทั้งเหนื่อยและกลัว’ ความคิดชั่ววูบหนึ่งแลนเขามาในหัวฉันวา ‘เอะ หรือนองอาจรองไห เพราะมีบางอยางติดคางอยูในใจ’ - 57 -

ฉันตัดสินใจถามแมของนองไปวา “คุณแมคะ ตอนที่นองยังไมปวย นอง เคยบอกมั้ยคะวาอยากเปนอะไร หรือชอบทําอะไรเปนพิเศษคะ” แมคิดอยางหนักจนคิ้วขมวดแนนทั้งสองขางอยูนาน ในที่สุดก็ทําทานึก ออกและตอบวา “นองอยากเปนนักสนุกเกอร นองเลนเกงมากเลยนะคะคุณพยาบาล นองเคยเลนแขงจนกระทั่งชนะดวยนะ” แมพูดออกมาและยิ้มอยางภูมิใจในตัวนอง “แลวตอนนี้ไมสนุกเกอรของนองยังอยูมั้ยคะ” ฉันเริ่มคิดบางอยางออก จึงถามไปอยางเต็มไปดวยความหวัง แมหันไปมองพอ แลวพยักหนาใหพอเปนสัญญาณใหพอกลับไปหา ไมสนุกเกอรที่บานมาใหลูก เวลาผานไปไมนาน ชายผูเปนพอก็วิ่งมาหาพรอมกับยื่นไมแทงเล็กที่มี ลักษณะคลายไมเทาที่มีปลายมนให “นี่คือไมสนุกเกอรของนองครับ” พอกลาว ฉันไดนําไมสนุกเกอรไปวางไวในมือของนอง และบอกตอนองไปวา “นี่คือไมสนุกเกอรที่หนูชอบเลนนะลูก” ขณะนั้นเครื่องตรวจติดตามชีพจรแสดงคาการเตนของชีพจรที่เร็วขึ้น ชั่วขณะแลวลดลง เหมือนนองตอบสนองตอการไดรับไมสนุกเกอรมาถือไวในมือ ทุกคนในหองมองตากันอยางสะเทือนใจและรับรูตอสิ่งที่เกิดขึ้น เชาวันถัดมา นองก็จากไปอยางสงบ นองมลเปนคนหนึ่งที่มีความฝนและมีสิ่งที่อยากทํา นั่นคือ การเปนนัก สนุกเกอรที่เกง แมโรคจะไมเขาขางใหนองไดทําตามฝนนั้น แตฉันเชื่อคะวา……..นองไดทําตามฝนของนองแลว - 58 -

เตรียมตัว วณิชชา วาณิชประสิทธิชัย ผูปวยสูงวัยอายุ ๗๙ ป เพิ่งจะทราบวา ตนเองเจ็บปวยดวยโรคมะเร็งตับ ซึ่งตอนนี้มะเร็งตับเขาสูระยะสุดทาย ครั้งนี้มารับการรักษาในโรงพยาบาล ดวยปญหาระดับน้ําตาลในเลือดต่ําจากมะเร็งตับ ครั้งแรกที่ฉันพบผูปวย ผูปวยรูสึกตัวดี สามารถพูดคุยรูเรื่อง มีสีหนา อิดโรย และนอนติดเตียงชวยเหลือตนเองไมไดแลว ผูปวยมีตัวตาเหลือง และมี อาการหายใจหอบเหนื่อยซึ่งตองดมหนากากออกซิเจนอยูตลอดเวลา ขางเตียง ของผูปวยจะมีลูกสาว ซึ่งเปนลูกคนเดียวเปนคนเฝาตลอดเวลา ลูกสาวมีสีหนาไม สดใสและแสดงความวิตกกังวลตลอดเวลาตัวของผูปวยเองบนอยากกลับบานทุกวัน ฉันไดพูดคุยสรางสัมพันธภาพและประเมินความตองการของผูปวย พบวา ผูปวยทราบวาตนเองเจ็บปวยดวยโรคมะเร็งตับระยะสุดทาย เขาใจการ เปลี่ยนแปลงที่กําลังจะเกิดขึ้นและ มีความปรารถนาสุดทาย คือ การกลับไป เสียชีวิตที่บานทามกลางครอบครัวอันเปนที่รัก ฉันจึงไดดําเนินการรวมกับทีม สหสาขาวิชาชีพ เพื่อที่จะดําเนินการใหผูปวยไดกลับไปเสียชีวิตที่บานดังความ ปรารถนา แตอยางไรก็ตามฉันสังเกตไดวาผูปวยและลูกสาวยังมีสีหนาแสดงถึง ความวิตกกังวลตลอดเวลา อันแสดงวายังมีเรื่องที่ไมสบายใจแตไมกลาระบาย ความรูสึกออกมา ฉันจึงชวนผูปวยและลูกสาวไปรวมสนทนาธรรมกับพระคุณเจา กลุมคิลานธรรม ผูปวยและลูกสาวยินดีและกระตือรือรนในการที่จะไดสนทนากับ พระคุณเจา การสนทนากับพระคุณเจา พบวาบรรยากาศเปนไปดวยความสงบ พระคุณเจาชวนใหผูปวยและลูกสาวอยูกับปจจุบันขณะ มีสติในการเผชิญกับปญหา ที่เกิดขึ้น ชวนถามถึงปญหาที่ผูปวยยังติดคางและมีความตองการอยากจะทําให ฝกพิจารณามรณสติ รวมถึงการเรากุศล ดวยการใหผูปวยนึกถึงสิ่งดีงามที่เคย ไดกระทํามา ทําใหผูปวยและญาติตระหนักถึงความสําคัญของจิต และการใชเวลา - 59 -

ที่เหลืออยูอยางมีสติเพื่อใหมีกําลังใจที่เขมแข็งในการเผชิญกับวาระสุดทาย ที่มนุษยทุกคนตองเผชิญอยางหลีกเลี่ยงไมได และเตรียมความพรอมในการไปสู ความตายดีหรือไปสูสุคตินั่นเอง ภายหลังการสนทนาผูปวยและลูกสาวมีสีหนา ที่สงบและคลายความวิตกกังวลเสมือนดั่งการเห็นแสงสวางที่ปลายอุโมงค ภายหลังจบการสนทนาในวันนั้น ฉันและทีมสหสาขาวิชาชีพวางแผน รวมกับผูปวยและลูกสาวเพื่อตอบสนองความตองการเกี่ยวกับการกลับไปเสียชีวิต ที่บาน พยาบาลไดใหความรูแกลูกสาวในการดูแลผูปวย เชน การเตรียมสถานที่ การประเมินอาการเปลี่ยนแปลง ตลอดจนดูแลประสานงานเพื่อใหเกิดการดูแล ตอเนื่องจากโรงพยาบาลสูบาน โดยแพทยใหการรักษาและดูแลเรื่องยาเพื่อจัดการ กับอาการปวดและอาการเหนื่อย และแลวก็ถึงวันที่ผูปวยจะไดกลับบาน ชางเปนเรื่องที่นาแปลกใจมาก แมวาอาการของผูปวยจะแยลงจากเดิมอยางมาก แตสีหนาของผูปวยและลูกสาว ไมไดดูเศราหมองเหมือนตอนแรกที่ฉันพบ สิ่งที่พบเห็นกลับเต็มไปดวยความสุข สุขของความรัก สุขของความปรารถนาที่สมหวัง ที่จะไดกลับบาน ฉันโทรศัพทติดตามผูปวยตั้งแตออกจากโรงพยาบาล และในวันเดียวกัน ชวงเวลาหัวค่ํามีเสียงโทรศัพทดังขึ้น เปนเสียงของลูกสาวของผูปวย ที่โทรมาแจง กับฉันวา “แมไดเสียชีวิตแลว และขอบคุณ คุณหมอ คุณพยาบาล ที่ชวยดูแลแม และอยูรวมทุกข จนถึงเวลาที่ทานจากไปแมมีความสุขที่ไดกลับบานและไดจากไป อยางสงบ” เรื่องนี้สอนใหฉันเขาใจวา ความปรารถนาในเรื่องสถานที่เสียชีวิตของ ผูปวยเปนสิ่งสําคัญและเปนสิ่งหนึ่งที่บุคลากรทางการแพทยควรตระหนักถึง ความสําคัญ ดังคํากลาวของพระอาจารยไพศาล วิสาโล กลาวไววา “การตายอยางสงบ เปนเรื่องที่ฝกได เตรียมได เราสามารถเลือกวิธีการตายและสถานที่ตายของเราได….” - 60 -

บันทึก ................................................................................. ................................................................................................................ ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ................................................................................................... ...................................................................................................

บันทึก ................................................................................. ................................................................................................................ ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ................................................................................................... ...................................................................................................

ประชม ุ ว ิ ชาการ การดูแลผู้ป่ วยแบบประคับประคอง ประจ าปี2566 คณะแพทยศาสตรว ์ ช ิ รพยาบาล มหาว ิ ทยาลย ั นวม ิ นทราธ ิ ราช วันที่ 31 ส ิ งหาคม พ.ศ. 2566 https://skillfine.com/how-to-use-storytelling-in-business-communication/

ค ำน ำ Story telling ฉบับนี้เป็น เรื่องเล่า เร้าพลัง ส่วนหนึ่ง จากประสบการณ์ตรงใน การดูแลผู้ป่ วยของบุคลากร คณะแพทยศาสตร์วชิรพยาบาล มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช โดยวัตถุประสงค์เพื่อ แบ่งปันความอิ่มเอมใจ จุดประกายแห่งความภาคภูมิใจเล็ก ๆ เสริมสร้าง แรงบันดาลใจในโอกาสที่ได้ดูแลผู้ป่ วยแบบประคับประคองและครอบครัว ขอขอบคุณ อ.รพีพร แสง ผู้ให้ความรู้ และแนวทางการเขียนเรื่องเล่า และ บุคลากรทุก ท่านที่ให้ความร่วมมือมาโดยตลอด คณะผู้จัดท าหวังว่า Story telling ฉบับนี้จะเป็นพลังใจและเป็นประโยชน์ แก่ผู้อ่านทุก ๆ ท่าน หากมีโอกาสได้ดูแลผู้ป่ วยแบบประคับประคองเช่นกัน คณะผู้จัดท า

ได้มีโอกาสดูแลผู้ป่วยหญิงที่สุดท้ายเป็นระบบทางเดินหายใจล้มเหลว ที่เริ่มต้นผู้ป่วยมาด้วยรู้สึกตัวดีค่ะ คุณป้า เป็นคนน่ารักค่ะ พยาบาลให้ช่วยทำ อะไรก็ทำ ได้ทุกอย่าง ซึ่งสามี ของคุณป้าก็น่ารักเช่นกันมาเยี่ยมเช้าเย็นทุกวันตามเวลาที่ ตึกอนุญาติให้เข้าเยี่ยม เดิมทีคุณป้าและคุณลุงอาศัยอยู่ต่างจังหวัดค่ะ แต่เนื่องด้วยคุณป้าป่วย จำ เป็นต้องรักษาอย่างต่อเนื่อง ทั้งคู่จึงย้ายกลับมาอยู่บ้านเดิมที่ใกล้โรงพยาบาล หลังจากคุณป้าที่ใสท่อช่วยใจ ออกจากห้องผ่าตัดมาสังเกตการณ์ที่ตึก หออภิบาลผู้ป่ายวิกฤต เย็นวันนั้นคุณลุงก็เข้ามาเยี่ยมคุณป้าทันที ถึงแม้คุณป้าจะมีอาการ สะลึมสะลือจากการดมยาสลบในห้องผ่าตัด แต่คุณลุงก็มายืนจับมืออยู่ข้างๆ คุณป้าตลอด 2 ชั่วโมง จนคุณป้าได้ถอด ท่อช่วยหายใจครั้งแรกสิ่งแรกที่คุณป้าถามถึง ก็คือชื่อคุณลุง เมื่อถึงเวลาเข้าเยี่ยมคุณลุงเห็นคุณป้าที่ถอดท่อช่ายใจไอปริมาณมาก คุณลุงก็รีบวิ่งลงไปซื้อกระดาษทิชชูเพื่อให้ คุณป้่าได้ไอขับเสมหะ จนเช้าวันถัดไปที่คุณป้าเริ่มมีอาการเหนื่อยมากขึ้น จนทั้งคู่ได้ตัดสินใจใส่ท่อช่วยหายใจใหม่ พร้อมทั้งจำ เป็นต้อง มีการให้ยานอนหลับและยาคลายกล้ามเนื้อ คุณป้าอยู่ในสภาวะไม่รู้สึกตัวร่วมเดือนเนื่องจากไม่สามารถลดปริมาณของยาได้ จากการที่คุณป้ายังมีอาการเหนื่อย ร่วมกับโรคที่มันดำ เนินพัฒนาขึ้นเรื่อยๆ แต่คุณลุงก็ยังมาเยีี่ยมทุกครั้งที่ตึกเปิดให้เยี่ยม จน เป็นภาพเคยชินของพยาบาลที่ตึก ที่จะเจอคุณลุงทุกวันช่วงเที่ยงและเย็น คุณป้ามีรอยช้ำ จากการเจาะเลือด คุณลุงก็คอยเอายาลดช้ำ ทาให้ทั้งเช้าและเย็น คุณป้ามีน้ำ ลายไหลตลอดเวลา จากการได้ยาคลายกล้ามเนื้อ คุณลุงก็คอยยืนซับน้ำ ลายให้ตลอดเวลา จนถึงระยะที่แพทย์ประเมินว่าคุณป้ามีภาวะช็อค และติดเชื้อในกระแสเลือด คงไม่สามารถหายได้ จึงเริ่มมีการคุย NR กับคุณลุง คุณลุงแจ้งเป็นการส่วนตัวกับพยาบาลว่า ตัวของคุณลุงนั่นก็คงไม่อยากจะปล่อยคุณป้าไป แต่ตัวของคุณป้า เคยแจ้งกับคุณลุงไว้ว่าหากมีอะไรเกิดขึ้นกับคุณป้า ก็ขอให้ปล่อยคุณป้าไป เพราะตัวของคุณป้านั่นไม่ต้องการจะทรมานและ ปั๊มหน้าอก ซึ่งโรคก็ดำ เนินมาจนถึงระยะสุดท้ายของคุณป้า ตัวของพยาบาลก็ได้มีการสอบถามว่าคุณลุงนั่น ได้มีการเตรียมใจ หรือยัง คุณลุงตอบกลับว่า “ตัวคุณลุงนั่นมีการเตรียมใจมาสักระยะจากการที่คุณป้าอยู่ในสภาวะไม่รู้สึกตัวมานาน แต่คงไม่ สามารถทำ ใจได้ เพราะทั้งคู่อยู่ด้วยกันมานานถึง 50 ปี ถึงแม้จะทะเลาะกันบ่อยๆเวลาอยู่ด้วยกัน และถึงแม้จะไม่ค่อยได้บอก รักกัน แต่ทั้งคู่ก็แสดงความรักให้กันตลอด” จนเวลาสุดท้ายของคุณป้า คุณลุงก็ได้แต่กอดลูกยืนร้องไห้ไว้อาลัยให้คุณป้า เรื่องเล่า เร้าพลัง เรื่อง รักเธอจนนาทีสุดท้าย หอผู้ป่วย เพชรรัตน์ 4D การติดต่อกับหอผู้ป่วย|หน่วยงาน(contact information): หน่วยงานหอผู้ป่วยเพชรรัตน์ 4D E-mail [email protected] เบอร์โทร 02441-3572-3

ประชุมการดูแลผูปวยแบบประคับประคอง โรงพยาบาลวชิรพยา บาล คณะแพทยศาสตรวชิ รพยาบาล มหาวิทยาลัยนวมินท ราธิราช เรื่องเลา เราพลัง เรื่อง.........ความหวังสุดทาย................................. หอผูปวย/หนวยงาน...............เพชรรัตน 14B................................... วันที่ 31 สิงหาคม 2566 การติดตอกับหอผูปวย/หนวยงาน (Contact Information) : หนวยงาน .........................................................E-mail…………….………..……เบอรโทร...................... สายสิณียเลิศพรรักษคุณยายรายหนึ่ง มาดวยอาการซึมลง เรียกไมรูสึกตัว เหนื่อย และความดันโลหิตตํ่า แพทยจึงใสทอชวยหายใจ ใหยากระตุนหัวใจและยาเพิ่มความดันโลหิตใหสูงขึ้น เวลาผาน ไปไมนานหัวใจของผูปวยรายนี้ก็หยุดเตน แพทยไดทําการกดหนาอกกูชีพและไดคุยอาการ กับลูกสาวทั้ง 2 คน ลูกสาวมีความประสงคที่จะไมทําการชวยฟนคืนชีพ ลูกสาวทําใจแลววา คุณแมคงจะไมไหวและไมสามารถยื้อชีวิตไวได แตแลวก็เกิดปาฏิหาริยขึ้น หัวใจของยายก็กลับมาเตนใหมอีกครั้ง ทําใหนึกถึงแสงเทียนที่ใกลจะดับริบหรี่แลวกลับมาสองแสงสวางได ใหมอีกครั้ง คุณยาย อายุ ๗๐ ปชวยเหลือตัวเองไมไดและนอนติดเตียงมาเปนเวลานาน สามีของ ยายเสียชีวิตไปนานแลว ยายมีลูก ๓ คน ลูกสาวคนแรกเสพยา และ มีอาการจิตหลอน ลูกชายคนที่ 2 ติดคุกอยูที่เรือนจําจังหวัดกาญจนบุรีสวนลูกสาวคนเล็กคือ นองหนิงเปนคนที่อยูดูแลยายใกลชิดมาตลอด คุณยายมีความหวังอยากไปเยี่ยมลูกชายซึ่ง อยูในเรือนจําเพราะ ๑๐ ปมาแลวที่ไมไดเห็นหนากันเลย แมตัวของยายจะไปไมไดเพราะไม สามารถกาวขาออกไปไดและ ไรเรี่ยวแรงที่จะฝนเดิน แตหัวใจของความเปนแมนั้นยิ่งใหญ เปนรักที่บริสุทธิ์และทรงพลัง ทําใหใจดวงนี้ไมยอมแพ แมความตายจะคืบคลานมาอยูตรง หนาก็ตาม ยายยังคงอยากพบและไดกอดลูกอีกสักครั้ง ดูเปนความหวังเล็กที่ไมสลักสําคัญ ของคนทั่วไป แตสําหรับคนเปนแมชางเปนความหวังสุดทายที่ยิ่งใหญเหมือนแสงสุดทาย ที่ปลายทาง ชวงบายวันหนึ่งมีเสียงโทรศัพทดังขึ้นในหอผูปวย ลูกสาวคนเล็กของยายโทรมา “ คุณพยาบาลคะจะโทรมาปรึกษา คุณแมเคยบอกไววา อยากเห็นหนาลูกชายที่ติดคุก หนูอยากจะทําใหความหวังสุดทายของแมเปนจริง หนูติดตอทางเรือนจําไวแลว อยากได ใบรับรองแพทยวาคุณแมอาการหนักคะ ทางเรือนจําถึงจะใหพี่ชายมาหาคุณแมได ”

ประชม ุ ว ิ ชาการ การดูแลผู้ป่ วยแบบประคับประคอง ประจ าปี2566 คณะแพทยศาสตรว ์ ช ิ รพยาบาล มหาว ิ ทยาลย ั นวม ิ นทราธ ิ ราช วันที่ 31 ส ิ งหาคม พ.ศ. 2566 https://skillfine.com/how-to-use-storytelling-in-business-communication/

ประชุมการดูแลผูปวยแบบประคับประคอง โรงพยาบาลวชิรพยา บาล คณะแพทยศาสตรวชิ รพยาบาล มหาวิทยาลัยนวมินท ราธิราช เรื่องเลา เราพลัง เรื่อง..........ความหวังสุดทาย...................................... หอผูปวย/หนวยงาน....................เพชรรัตน 14B.................................... วันที่ 31 สิงหาคม 2566 การติดตอกับหอผูปวย/หนวยงาน (Contact Information) : หนวยงานE-mailเบอรโทร ติดตอทางเรือนจําไวแลว อยากไดใบรับรองแพทยวาคุณแมอาการหนักคะ ทางเรือนจําถึง จะใหพี่ชายมาหาคุณแมได ” พยาบาล ทําทาครุนคิด เพราะไมเคยเจอสถานการณเชนนี้มากอน แตเพื่อความหวัง สุดทายของคนไข “ญาติคะปกติทางเรือนจํา ใหพี่ชายออกมาจากเรือนจําไดหรือคะ” “พอดีพี่ชายเปนนักโทษชั้นดีจะมีผูคุมมาดวยคะ ” หลังจากวางหูโทรศัพทประมาณครึ่งชั่วโมง ลูกสาวโทรกลับมา อีกครั้ง “คุณพยาบาล หนูติดตอทางเรือนจํา เคาอนุญาตให VDO call ไดคะ ” คุณยายอาการดีขึ้น แพทยจึงเอาทอชวยหายใจออกและยังตองใหออกซิเจน ใหอาหาร ทางสายยาง มีแขนขาบวม ยังคงชวยเหลือตนเองไมได พูดไดแตเสียงเบาเพราะยังเจ็บคอ และบนปวดกนปวดตามตัว วันนี้ลูกสาวมาเยี่ยมตามปกติ พยาบาลไดใหขอมูลการดูแลและการรักษาทั่ว ๆไปและ เมื่อพยาบาลเดินผานไปอีกครั้งก็เห็นนองหนิง ลูกสาวคนเล็กของยาย นั่งรองใหนํ้าตาไหล อาบ ๒ แกม และมีเสียงสะอื้น นองหนิงไดเลาระบายใหฉันฟงวา “แมบนเจ็บกน หนูสงสารแมคะ แมของหนูยังมีหวงอยูคะ หวงวาลูกสาวคนโตจะไมมีคน ดูแลหนูก็รับปากไปแลววาจะไมทอดทิ้ง แมอยากพบลูกชายที่ติดคุก ตัวหนูเองก็เครียด เหมือนตองตัดสินใจคนเดียวและกลัววาหนูจะตองหยุดงานบอย ปกติตองทํางาน ๖ วันตอ สัปดาห ” ฉันจึงรับปากวาจะพลิกตัวยายบอย ๆ ดูแลลดอาการปวดใหยายไดรับความสุขสบาย และใหนองหนิงไดแอดไลนกับหนวยงาน หากคิดถึงแมก็สามารถโทรมา หรือ VDO call ได จะไดไมตองหยุดงานบอย นองหนิงไดเขารับคําปรึกษาจากคลินิกธรรมะรักษาใจ ของพระอาจารยโชติก อภิชาโต หลังจากไดรับคําปรึกษาแลวนองหนิงไลนมาแจงวา สบายใจขึ้น ที่ไดเลาความรูสึกที่อัดอั้น และตองเก็บไวกับตัวเองคนเดียว มานาน พระอาจารยบอกวา จะบาปหรือไมบาป ใหดูที่ เจตนาของเรา แสดงวาในสวนลึกของจิตใจแลว นองหนิงคงรูสึกกลัวบาปที่ไดเลือกการไมปม หัวใจใหกับแมของตัวเอง

ประชุมการดูแลผูปวยแบบประคับประคอง โรงพยาบาลวชิรพยา บาล คณะแพทยศาสตรวชิ รพยาบาล มหาวิทยาลัยนวมินท ราธิราช เรื่องเลา เราพลัง เรื่อง..........ความหวังสุดทาย...................................... หอผูปวย/หนวยงาน....................เพชรรัตน 14B.................................... วันที่ 31 สิงหาคม 2566 การติดตอกับหอผูปวย/หนวยงาน (Contact Information) : หนวยงานE-mailเบอรโทรคุณยายไดทําสังฆทาน และพี่พยาบาลหัวหนาตึกนิมนตพระมารับสังฆทาน โดยไดสวด มนตรวมกันทั้งผูปวยและลูกสาวทั้งคน ในที่สุด วันที่คุณยายรอคอยก็มาถึง เมื่อลูกสาวบอกวาวันนี้ทางเรือนจําจะโทรมาใหคุณ ยายไดคุยกับลูกชายทาง VDO call จากการสังเกตขณะที่คุณยายไดมองหนาลูกชายผาน ทางโทรศัพทนํ้าตาก็ซึมออกมา ไดพูดคุยกันทั้งแมและลูก มันเปนบรรยากาศที่อบอุน ตางคน ตางบอกรักกันใหดูแลตัวเอง ลูกชายจะไดออกจากเรือนจําหลังปใหม ความหวังที่แมจะได กอดลูกชายใกลจะเปนจริง ในเชาวันรุงขึ้นคุณยายก็จากไปอยางสงบ ในฐานะพยาบาลที่ดูแลผูปวยแบบประคับประคอง นอกจากจะประเมินความหวัง ความ ตองการของผูปวยใหไดรับความสุขสบายทั้งทางกายและทางใจแลว จะตองประเมินความ หวังและความตองการของญาติของผูปวยรวมดวย เรื่องราวนี้สอนใหเรียนรูวา ความหวัง เปรียบเสมือนแสงสวางที่คอยนําทาง เหมือนการ ตอลมหายใจใหกับชีวิต แมวาความหวังอาจทําใหเราผิดหวังไดตลอดเวลา แตเราก็ไมควร หยุดหวังเพื่อใหพบแสงสวางที่ปลายทาง การมีชีวิตอยางมีความหวังเทานั้น ที่จะทําใหทุกสิ่งมีโอกาสเปนไปได เหมือนคุณยายที่บรรลุความหวังสุดทายที่ไดพบกับลูกชาย จึงหมดหวงและจากไปอยาง สงบ

ประชม ุ ว ิ ชาการ การดูแลผู้ป่ วยแบบประคับประคอง ประจ าปี2566 คณะแพทยศาสตรว ์ ช ิ รพยาบาล มหาว ิ ทยาลย ั นวม ิ นทราธ ิ ราช วันที่ 31 ส ิ งหาคม พ.ศ. 2566 https://skillfine.com/how-to-use-storytelling-in-business-communication/

ประชุมการดูแลผู้ป่ วยแบบประคับประคอง โรงพยาบาลวชิรพยาบาล คณะแพทยศาสตร์วชิรพยาบาล มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช เรื่องเล่า เร้าพลัง เรื่อง............................................................................ หอผู้ป่วย/หน่วยงาน......................................................................... วันที่ 31 สิงหาคม 2566 การติดต่อกับหอผู้ป่วย/หน่วยงาน (Contact Information) : หน่วยงาน .........................................................E-mail…………….………..……เบอร์โทร...................... ปราณี สมานจิต ท่ามกลางความชุลมุนวุ่นวายมากหน้าหลายตา ของผู้ป่ วยที่เดินเข้า-ออกสวนทางกันไปมาในโรงพยาบาล เธอผู้หนึ่งที่ยังคงอยู่ในบรรยากาศแบบนี้ วันแล้ววันเล่า ไม่รู้จะสิ้นสุดการเดินทางเมื่อไร เธอคือ แม่ของเด็กชายตัวน้อย ๆ น่ารักคนนึง ซึ่งขณะนี้มาปรากฏตัวที่หน้าหอผู้ป่ วยเด็กพิเศษด้วย ท่าทางที่อ่อนล้า ในมือซ้ายของเธอหิ้วของพะรุงพะรัง มือขวาอุ้มลูกชาย พร้อมกระเป๋ าเป้ใบใหญ่สะพายอยู่ ข้างหลัง บนใบหน้าเต็มไปด้วยเหงื่อเม็ดเล็ก กําลังไหลลงมาข้าง ๆ แก้ม ผมเผ้ารุงรัง เสียงหายใจแรง ท่าทาง เหนื่อยล้า แต่ดวงตาของเธอเต็มไปด้วยความหวัง พร้อมรอยยิ้มที่อ่อนโยน เธอวางของลง พร้อมยกมือไหว้ และพูดว่า “สวัสดีค่ะพี่” แล้วหันไปมองลูกชายที่ขณะนี้ หัวโล้นเหมือนสามเณรน้อย ตากลมโตและมีประกายตาที่สดใส พร้อมพูดแทนลูกชายว่า “สวัสดีครับ ผมมา อีกแล้วครับ” ฉันยิ้ม ต้อนรับด้วยท่าทีที่คุ้นเคยกัน และบอกให้เข้าไปพักผ่อนในห้องพิเศษ ครั้งนี้ลูกชายของเธอมา พักรักษาตัวในโรงพยาบาลเพื่อรับยาเคมีบําบัดเหมือนเช่นเคย ลูกชายของเธออายุ 1 ขวบ 5 เดือน อยู่ในวัยกําลังน่ารัก กําลังหัดพูด เป็นความฝัน ความหวังและ อนาคตของครอบครัว เพราะเป็นลูกชายคนแรกที่เธอรอคอย หลังจากแต่งงานตอนอายุ 35 ปี เมื่อ 6เดือนก่อน ลูกชายของเธอมีอาการอ่อนเพลีย ซีด ไข้สูง เหนื่อย และมีอาการเข้าขั้นวิกฤตอย่างมาก จนต้องรักษาตัวอยู่ในห้อง ไอซียู แต่ส่ิงทไี่ม่คาดคิดกเ ็ กิดขึน้ ทีมแพทย์ได้แจ้งข่าวร้ายว่า ลูกชายของเธอเป็น “มะเร็งเม็ดเลือดขาว” ข่าวร้ายทําให้เธอตกใจแทบสิ้นสติ คิดอะไรไม่ออก และไม่รู้ว่าจะทําอย่างไรต่อไปดี เธอเล่าพร้อมนํ้าตาซึม และเสียงสั่นเครือ เมื่อนึกถึงเหตุการณ์วันนั้น แม่....มนุษย์จอมพลัง หอผู้ป่วยมหาวชิราวุธ 8B

ประชุมการดูแลผู้ป่ วยแบบประคับประคอง โรงพยาบาลวชิรพยาบาล คณะแพทยศาสตร์วชิรพยาบาล วันที่ 31 สิงหาคม 2566 มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช การติดต่อกับหอผู้ป่วย/หน่วยงาน (Contact Information) : หน่วยงาน .........................................................E-mail…………….………..……เบอร์โทร...................... ความฝันของผู้หญิงธรรมดา ๆ คนหนึ่งที่อยากมีครอบครัวที่สมบูรณ์ ลูกชายที่น่ารักและมีอนาคตไกล เธอยอมเสียสละหน้าที่การงาน ลาออกจากอาชีพครูที่เธอรัก มีคนนับหน้าถือตา และมีฐานะทางสังคม ตั้งใจลาออกเพื่อมาเลี้ยงดูลูกให้ดีที่สุด “บัดนี้ความฝันนั้นได้ดับวูบลง” เสมือนเทียนที่กําลังสว่างโชติช่วงแต่ถูกลมพัดดับวูบลงทันที ทุกอย่างมืดมิด ถึงแม้ทีมแพทย์จะให้ข้อมูลว่า โรคนี้สามารถรักษาได้และมีโอกาสหายก็ตาม แต่เธอก็ยังกังวล ฉัน……ซึ่งเป็นพยาบาลดูแลผู้ป่ วยแบบประคับประคอง และในฐานะแม่คนหนึ่งฟังแล้วเข้าใจ ในความรู้สึกของแม่ที่มีความรักต่อลูกเป็นที่สุด ฉันเอื้อมมือไปจับแขนของเธอที่กําลังกอดลูก พยายาม ถ่ายทอดความรู้สึกของ ความหวัง พลัง กําลังใจและมองสบตาเธอ เพื่อให้เธอรู้สึกว่า เธอยังมีเพื่อน และเธอไม่ได้อยู่คนเดียว ฉันบอกเธอว่า “ไม่ต้องกังวล” ที่นี่มีพี่ๆพยาบาลและทีมแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญที่พร้อมจะดูแลลูกชายของเธอ รวมทั้งสามีของเธอก็คอยให้ กําลังใจและช่วยเหลือ พร้อมทั้งร่วมทุกข์ร่วมสุขกับเธอเป็นอย่างดี แต่เธอ ผู้เป็นแม่ต้องสร้างพลังใจ ให้เข้มแข็ง เพราะ แม่คือที่พึ่งของลูก ดูแลลูก ได้ดีที่สุด ไม่ต้องกลัวปัญหาใด ๆ พี่ ๆ พยาบาล/ทีมแพทย์จะคอยช่วยเหลือ และดูแลกันให้ดีที่สุด จากนั้นฉันได้ให้ไลน์ส่วนตัว เพื่อเธอจะได้ปรึกษาเมื่อมีปัญหาได้ในฐานะเพื่อนคนหนึ่ง หลังจากได้พูดคุยกัน ได้ระบายความรู้สึก สีหน้าของเธอดูแจ่มใสขึ้น เธอให้ลูกดูดนมแม่และ โอบลูกของเธอไว้ในอ้อมกอด ด้วยความรักทะนุถนอม

ประชุมการดูแลผู้ป่ วยแบบประคับประคอง โรงพยาบาลวชิรพยาบาล คณะแพทยศาสตร์วชิรพยาบาล วันที่ 31 สิงหาคม 2566 มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช การติดต่อกับหอผู้ป่วย/หน่วยงาน (Contact Information) : หน่วยงาน .........................................................E-mail…………….………..……เบอร์โทร...................... ปราณี สมานจิต ในขณะรับการรักษาอยู่ในโรงพยาบาล ลูกชายของเธอได้รับยาเคมีบําบัดเป็นระยะตามแผนการ รักษาของแพทย์ จากช่วงแรกที่สามีคอยมารับมาส่ง และช่วยขนของ ตอนนี้เธอต้องรับภาระนั้นเกือบทั้งหมด เพียงลําพัง บ้านของเธออยู่ไกลจากโรงพยาบาลค่อนข้างมาก เดินทางแต่ละครั้งจึงเหนื่อยมาก ช่วงหลังเธอต้องมาตามลําพังกับลูกเพราะสามีติดราชการมาส่งไม่ได้ แต่เธอกลับไม่ย่อท้อและ พาลูกมารับยาเคมีบําบัดทุกครั้งที่แพทย์นัด การได้รับยาเคมีบําบัด ทําให้ลูกชายของเธอเบื่ออาหาร ผอมลง และไม่มีเรี่ยวแรง แม้แต่จะเดินหรือเล่น เธอกังวลใจมากจึงมักโทรมาปรึกษากับฉันอยู่บ่อยครั้ง ฉันแนะนําให้เธอหาเมนูอาหารที่แปลก ๆ ใหม่ ๆ ให้ลูกทาน เธอปฏิบัติตามคําแนะนําด้วยการ ทําเมนูอาหารที่เด็ก ๆ ชอบ ทําเป็นรูปสัตว์ต่างๆให้ดูน่ารับประทาน ลูกชายเริ่มรับประทานอาหารได้มากขึ้น และมีอาการดีขึ้นตามลําดับ เธอปฏิบัติตามคําแนะนําของทีมแพทย์พยาบาลและให้ความร่วมมือในการรักษา ดูแลและเอาใจใส่ลูกเป็นอย่างดี จนลืมดูแลตัวเองกระทั่งมีรูปร่างผ่ายผอมลง ฉันได้แต่ให้กําลังใจและ ให้คําแนะนํา เพื่อให้เธอผ่านช่วงเวลาอันแสนทุกข์ทรมานใจไปได้..... จนถึงขณะนี้ เวลาแห่งการเดินทาง ได้ผ่านมาครึ่งทางแล้ว เหลือเวลาอีกไม่นาน เธอก็จะประสบความสําเร็จ ฉันอวยพรให้เธอ แม่...มนุษย์จอมพลัง

ประชม ุ ว ิ ชาการ การดูแลผู้ป่ วยแบบประคับประคอง ประจ าปี2566 คณะแพทยศาสตรว ์ ช ิ รพยาบาล มหาว ิ ทยาลย ั นวม ิ นทราธ ิ ราช วันที่ 31 ส ิ งหาคม พ.ศ. 2566 https://skillfine.com/how-to-use-storytelling-in-business-communication/

ประชม ุ ว ิ ชาการ การดูแลผู้ป่ วยแบบประคับประคอง ประจ าปี2566 คณะแพทยศาสตรว ์ ช ิ รพยาบาล มหาว ิ ทยาลย ั นวม ิ นทราธ ิ ราช วันที่ 31 ส ิ งหาคม พ.ศ. 2566 https://skillfine.com/how-to-use-storytelling-in-business-communication/