ศาสนาฯ ม.3 หน่วยที่ 2 พระธรรม

คลิกเพื่อแกไ้ ขสไตล์ช่ือเรื่องตน้ แบบ

คลกิ เพ่อื แก้ไขสไตลช์ ื่อเรือ่ งรองตน้ แบบ

02/10/64 1 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ1ละวัฒนธรรม ช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๓

๑. อภิปรายความสาคัญของพระพุทธศาสนา หรือ ศาสนาท่ีตนนับถือกับปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพียง และการพฒั นาอย่างยัง่ ยนื (ส ๑.๑ ม.๓/๓)

คลกิ เพื่อแกไ้ ขสไตล์ชอื่ เรอ่ื งต้นแบบ๒. อธิบายสังฆคุณและข้อธรรมสาคัญในกรอบอริยสัจ ๔ หรือหลักธรรมของศาสนา

ทีต่ นนบั ถือตามทก่ี าหนด (ส ๑.๑คลมิกเ.พ๓อื่ /แ๖ก)ไ้ ขสไตลช์ อื่ เร่อื งรองตน้ แบบ
๓. เห็นคุณค่าและวิเคราะห์การปฏิบัติตนตามหลักธรรม ในการพัฒนาตนเพ่ือ

เตรียมพรอ้ มสาหรับการทางาน และการมีครอบครวั (ส ๑.๑ ม.๓/๗)

02/10/64 2 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ2ละวฒั นธรรม ช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ ๓

๔. เห็นคุณค่าของการพัฒนาจิตเพื่อการเรียนรู้และดาเนินชีวิตด้วยวิธีคิดแบบโยนิโส-
มนสิการ คือ วิธีคิดแบบอริยสัจและวิธีคิดแบบสืบสาวเหตุปัจจัย หรือการพัฒนาจิตตาม

คลกิ เพือ่ แก้ไขสไตลช์ อื่ เรอ่ื งต้นแบบแนวทางของศาสนาทีต่ นนบั ถือ (ส ๑.๑ ม.๓/๘)

๕. สวดมนต์ แผ่เมตคลตกิ าเพอ่ืบแรกิหไ้ ขาสไรตจลิ์ชตือ่ เแร่ือลงระอเงจตน้ริแญบบปัญญา ด้วยอานาปานสติ
หรอื ตามแนวทางของศาสนาท่ีตนนับถือ (ส ๑.๑ ม.๓/๙)

๖. ปฏิบัติตนอย่างเหมาะสมต่อบุคคลต่าง ๆ ตามหลักศาสนาตามท่ีกาหนด
(ส ๑.๒ ม.๓/๒)

02/10/64 3 สังคมศึกษา ศาสนา แ3ละวฒั นธรรม ชัน้ มธั ยมศึกษาปที ี่ ๓

คลกิ เพ่อื แกไ้ ขสไตลช์ ่ือเรือ่ งต้นแบบ

คลกิ เพ่อื แกไ้ ขสไตล์ชอ่ื เรอื่ งรองตน้ แบบ

02/10/64 4 สังคมศกึ ษา ศาสนา แ4ละวัฒนธรรม ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ่ี ๓

คลกิ เพหอ่ื แนก่ว้ไขยสกไตาลร์ชเอ่ื รเยีรอ่ื นงตรน้้ทู แี่บ๒บ
พระธรรมคลิกเพอื่ แกไ้ ขสไตลช์ อื่ เรอื่ งรองตน้ แบบ

02/10/64 5 สังคมศกึ ษา ศาสนา แ5ละวัฒนธรรม ชน้ั มธั ยมศึกษาปีที่ ๓

๑. สัมมนาพระพทุ ธศาสนากับเศรษฐกิจพอเพยี ง

เพื่อแลกกเาปรลสคี่ัยมนมลเนรกิ าียเนคพือรู้ซื่อก่ึงากแรันมกแาลป้ไะรขกะัชสนุมจไกาตันก ลช์ ่ือเรื่องตน้ แบบ

ประสบการณ์จริงและนาแนวคคลวิกาเพมื่อคแิดกทไ้ ข่ีไสดไ้มตลา์ชื่อเรอ่ื งรองตน้ แบบ
หล่อหลอมลงในกรอบที่ได้กาหนดไว้ แล้ว
นาไปประพฤติปฏิบตั ติ ่อไป

02/10/64 6 สงั คมศึกษา ศาสนา แ6ละวัฒนธรรม ชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ ๓

หลักธรรมทางพระพุทธศาสนากับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและ
การพฒั นาอยา่ งยงั่ ยืน

หลั ก ป รั ช ญา ข อง เศ ร ษ ฐ กิ จ พอ เพี ย ง

เป็นปรัชญาชี้ถึงแนวการดารงอยู่และปฏิบัติตนของ

ประชาชนใ นจนทคถุกึงรลระะกิดดับับเตรพัฐั้งแือ่ทตั้งแ่ใรนะกกดาไ้ับรขคพรสัฒอนไบาตคแรลลัวะช์ ่อื เรอื่ งตน้ แบบ
ระดับชุมชน

บโดรยิหเาฉรพปาระะกเทารศพใหัฒ้ดนาาเนเศินรไษปฐในกคิจล“ิกใทนเพาดอ่ื ง้แาสกนาไ้ กขยสากไรตลผลาช์ ลงื่อิต”เรอื่ งรองตน้ แบบ

การบริโภค และการซือ้ ขายสินค้าและบริการ รวมถึง

ก า ร ค า นึ ง ถึ ง คุ ณ ภ า พ ชี วิ ต ข อ ง ค น แ ล ะ รั ก ษ า
สิ่งแวดล้อม ซึ่งสอดคล้องกับหลักธรรมทาง หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง

พระพทุ ธศาสนา 7 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ7ละวัฒนธรรม ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ่ี ๓

02/10/64

๓. การเลอื กรับแลหะใลชักข้ ้อธมรูลรขมา่ วทสี่เากร่ีทย่เีวหกมัาบะกสมารพัฒนาอย่างย่ังยืนตามหลัก
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มดี งั นี้

ข้อมูลข่าวสารที่ถ่ายท๑อด. หทริือฏนฐาธเสัมนมอิกมัาตจถากะแหเปล็่งนขข้อ้มอูลปตฏ่างิบๆัติสที่มาีอคยัญู่มาทกี่ทมาายใหแ้ลเกะมิดีวผิธีลการคือ

คลกิ เพ่อื แก้ไขสไตลช์ ่ือเร่อื งตน้ แบบนาเสนอทีห่ ลากหลายคสว่งิ าสมาคมญั ั่นทคคี่ งวทรนาางมเาศพรจิษาฐรณกาิจในทกาาใรเหล้มือกีทรรับัพแยล์สะินใชเข้งอ้ินมทูลอขา่งวสพา่ึงรตมนดี เงั อนง้ี ได้ เรียกว่า
ธรรมทเี่ ป็นคไลปิกเเพพือ่ ่ือแปกร้ไขะสโยไตชลนช์ ป์ื่อเัจร่อืจงุบรนัองตหน้ รแือบเบรยี กว่า “หวั ใจเศรษฐี” มดี ังนี้

02/10/64 8 สงั คมศึกษา ศาสนา แ8ละวฒั นธรรม ชั้นมธั ยมศึกษาปีที่ ๓

“หัวใจเศรษฐี”

๑.๑ อุฏฐานสมั ปทา (อ)ุ หมายถึง ๑.๒ อารกั ขสัมปทา (อา) หมายถงึ การถงึ
การถงึ พรอ้ มด้วคยคลวากิ มเขพยันอ่ืหมแ่ันเกพีย้ไรขสไตล์ชพรื่อ้อเมรด้่อืวยงกตารน้ รักแษบา บสามารถปกป้อง
ค้มุ ครอง รกั ษาทรัพยส์ นิ ท่ีหามาได้

คลิกเพ่อื แก้ไขสไตลช์ ื่อเร่อื งรองตน้ แบบ
๑.๓ กัลยาณมิตตตา (กะ) หมายถึง ๑.๔ สมชีวิตา (สะ) หมายถึง ความเป็นอยู่
การรูจ้ ักคบคนดีหรือมีกลั ยาณมติ รท่ีช่วยให้ พอดี การเลี้ยงชีพแต่พอดี มีเหลือเก็บไว้ใช้
เจริญกา้ วหน้า
ในยามจาเปน็

02/10/64 9 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ9ละวฒั นธรรม ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ี่ ๓

๒. สัปปุริสธรรม ๗ ธรรมของคนดี

ธรรมของสัตบุรุษ ธรรมท่ีทาให้เป็นสัตบุรุษ

คหุลณักสมตัมตบญั ัตญิขุตคอา งคลคอื กินรูจ้ดเักีพปโรดื่อะยมแาเณฉกพก้ไาาขระรสใู้จนักไตล์ชื่อเรอื่ งต้นแบบ

ประมาณในการบริโภค รู้จักคปลรกิ เะพม่ือาแณกไ้ ขใสนไตลช์ อ่ื เรือ่ งรองต้นแบบ

การใช้จ่ายทรัพย์ สอดคล้องกับการดาเนิน

ชีวิตต ามหลั กปรัชญาของเศร ษฐกิจ

พอเพียง รจู้ กั ประมาณในการใชจ้ ่ายทรัพย์

02/10/64 10 สังคมศกึ ษา ศาสนา แ1ล0ะวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ ๓

๓. โภควิภาค ๔ เป็นวิธีการจัดสรรทรัพย์ในการใช้จ่าย โดยจัดสรรทรัพย์
ออกเป็น ๔ สว่ น ดังนี้

๑ สว่ คนลกิ เพื่อแก้ไขสไตล์ช่ือเรอ่ื งต้นแบบ
เพื่อใช้บริโภคเล้ียงตคนลกิเอเพงือ่ แกไ้ ขสไตลช์ อื่ เรอื่ งรองตน้ แบบ
หรือใช้เล้ียงดูครอบครัว และใช้ทา

ค ว า ม ดี บ า เ พ็ ญ ป ร ะ โ ย ช น์ แ ก่

สาธารณะ รจู้ กั ประมาณในการใช้จ่ายทรัพย์

02/10/64 11 สังคมศึกษา ศาสนา แ1ล1ะวฒั นธรรม ชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี ๓

๓. โภควิภาค ๔ เป็นวิธีการจัดสรรทรัพย์ในการใช้จ่าย โดยจัดสรรทรัพย์
ออกเปน็ ๔ สว่ น ดังน้ี

๒ ส่วคนลิกเพ่ือแก้ไขสไตล์ชอื่ เรอ่ื งตน้ แบบ

เพ่ือจัดสรรไว้สาหรับคลลงกิ ทเพุนอ่ื แกไ้ ขสไตลช์ อ่ื เร่อื งรองตน้ แบบ
เพ่ือประกอบกิจการงานต่าง ๆ
ในการเล้ยี งชพี

จัดสรรเงินไว้ลงทุนต่าง ๆ

02/10/64 12 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ1ล2ะวัฒนธรรม ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ่ี ๓

๓. โภควิภาค ๔ เป็นวิธีการจัดสรรทรัพย์ในการใช้จ่าย โดยจัดสรรทรัพย์
ออกเป็น ๔ ส่วน ดังนี้

๑ ส่วน ใช้เลยี้ งตนเอง ครอบครวั

คลิกเพือ่ แกไ้ ขสไตลช์ อ่ื เรื่องต้นแบบและใช้ทาความดี บาเพ็ญประโยชน์แก่สาธารณะ

๒ สว่ น ไว้เพ่อื จดั สรรสาหรบั การลคงทลนุกิ เพอื่ แก้ไขสไตลช์ ื่อเร่อื งรองต้นแบบ
ประกอบการทางาน

๑ ส่วน เพอื่ เกบ็ ไวใ้ ช้ในยามจาเปน็ เก็บเงินไวใ้ ชย้ ามจาเปน็

02/10/64 13 สังคมศกึ ษา ศาสนา แ1ล3ะวัฒนธรรม ชัน้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓

๔. โภคอาทิยะ ๕
คือ เมื่อมีทรัพย์สิน ควรนามาใช้
ประโยชน์ตอ่ การดาเนนิ ชวี ติ ได้แก่
การเล้ยี ง๔ด.คู ๑รอใบช้ทคครรวััพลยบ์นิกิดั้นาเมเลพา้ียรดงื่อตาในแหเอ้เกปง็น้ไรสขวุขมสถึงไตล์ช่ือเร่ืองตน้ แบบ
๔.๒ ใช้ทรัพย์นั้นบารุงเลี้ยงมิตรสหาย
ผู้ร่วมกจิ การงานใหเ้ ปน็ สุข คลกิ เพอ่ื แกไ้ ขสไตลช์ ื่อเรื่องรองต้นแบบ
๔.๓ ใชป้ อ้ งกันภยนั ตรายต่าง ๆ
๔.๔ ทาพลี คือ การสละ บารุง
สงเคราะห์
การดแู ลบิดามารดาและครอบครัว

ให้อยูอ่ ยา่ งมีความสขุ

02/10/64 14 สงั คมศึกษา ศาสนา แ1ล4ะวฒั นธรรม ชั้นมธั ยมศึกษาปที ่ี ๓

๕. กามโภคี หรือคนครองเรือน คือ การแยกประเภทคนครองเรือนตามลักษณะเด่น
มี ๓ ประเภท ดังนี้

๕.๑ ดูจากการแสวงหาทรัพย์ว่าได้มาอย่างไร คือดูว่าคนน้ันแสวงหาทรัพย์มา

คลกิ เพอื่ แก้ไขสไตลช์ ่ือเรอ่ื งตน้ แบบโดยชอบธรรมหรือไมช่ อบธรรม

๕.๒ พิจารณาในคลแกิ งเ่กพาือ่ รแใกช้ไข้จส่าไยตลท์ชรื่อัพเรยอื่ ์งครอืองตด้นูวแ่าบใบช้ทรัพย์ให้เป็นประโยชน์และทา
ใหเ้ กิดคุณประโยชน์ตา่ ง ๆ หรือไม่

๕.๓ ดูท่ีสภาพจิตใจว่าเป็นอย่างไร คือ ดูว่าอยู่โดยมีจิตใจที่เป็นสุขในการมี
ทรพั ย์ และใชท้ รัพย์ทาประโยชน์ที่ควรใช้ และไมเ่ ปน็ ทกุ ขท์ รมานเพราะทรัพยน์ ั้น

02/10/64 15 สังคมศึกษา ศาสนา แ1ล5ะวฒั นธรรม ช้ันมัธยมศึกษาปที ี่ ๓

๖. สขุ ของคฤหสั ถ์ ๔ คอื คนครองเรือนควรมคี วามสุข ๔ ประการ ดงั น้ี

๖.๑ อัตถิสขุ คือ ๖.๒ โภคสุข คือ ๖ .๓ อน ณ สุ ข ๖.๔ อนวัชชสุข

สุขเกิดจากการ
บ ริ โ ภ ค ท รั พ ย์
สุขเกิดจากการ คือ สุขเกิดจาก
ความประพฤติที่
คลกิ เพอื่ แกไ้ ขสไตลช์ ่ือเรอ่ื งตน้ แบบมีทรัพย์เป็น
คือ สุขเกิดจาก
ความไม่เปน็ หน้ี

หลกั ประกันของ หทรครัพลื อกิยเ์ใพคชือ่ือ้ แจกร่ าู้จไ้ ขักยสไตลช์ ื่อเรอ่ื งรองต้นแบบ ไ ม่ มี โ ท ษ คื อ
ชีวิต ภูมิใจท่ีหา มี ก า ย ก ร ร ม

ไ ด้ ด้ ว ย ก า ลั ง ใชจ้ ่ายทรัพย์น้ัน ว จี ก ร ร ม แ ล ะ

ของตนเอง ให้เกิดประโยชน์ มโนกรรมท่สี ุจรติ

02/10/64 16 สังคมศึกษา ศาสนา แ1ล6ะวัฒนธรรม ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๓

๗. อัตตา หิ อัตตโน นาโถ (ตนแลเป็น

ท่ีพึ่งแห่งตน) เป็นพุทธศาสนสุภาษิตท่ีมุ่งเน้นให้

พ่ึงตนเองในการทามาหาเล้ียงชีพ ในการสร้าง

ฐานะ และการเกบ็ รกั ษาทรพั ย์ท่หี ามาได้

๘. หลักสคันลโดกิษ เเพป็นอ่ื ควแากมพ้ไอขใจสหไรตือ ล์ชือ่ เรอื่ งต้นแบบ

ความยินดใี นสงิ่ ทต่ี นเองมีอยู่
๙. การ ปฏิ บัติต นใ นทคาลกิงเสพือ่าแยกกไ้ ขลสไาตงลช์ อื่ เร่ืองรองต้นแบบ

(มชั ฌมิ าปฏิปทา) เป็นการรู้จักการดาเนินชีวิตให้

เกิดความพอดี เป็นแนวทางของการแก้ทุกข์ที่ การต้ังใจทางานที่สจุ รติ เพอ่ื หาเลีย้ งชีพ
เรียกว่า“อริยมรรคมีองค์ ๘” โดยมุ่งเน้นให้มี เปน็ การพึ่งพาตนเอง
ความสุขกายและสุขใจไปดว้ ย

02/10/64 17 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ1ล7ะวฒั นธรรม ชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี ๓

เ ศ ร ษ ฐ กิ จ เ ชิ ง พุ ท ธ กั บ เ ศ ร ษ ฐ กิ จ พ อ เ พี ย ง ต า ม พ ร ะ ร า ช ด า ริ
มีความสอดคลอ้ งกัน ดังน้ี

๑. มุ่งเน้นคุณภาพชีวิตและคุณค่าของมนุษย์เบื้องต้น เพ่ือนาไปสู่เป้าหมายสูงสุด
นัน่ คือ การหมดทุกข์และนพิ พาน

คลิกเพือ่ แก้ไขสไตลช์ ่อื เรอ่ื งตน้ แบบ๒. มุ่งเน้นความเป็นเศรษฐกิจเชิงจริยธรรม ที่มีเป้าหมายในการผลิต การบริโภค
การสร้างงาน เพ่ือยกร ะดับคลคกิ ุณเพภอื่ แากพ้ไขชสีวไติตลม์ชื่อนเรุษอ่ื ยงร์ทอ้ังงตรน้ ่าแงบกบายและจิตใจ รวมถึงสังคม
ชมุ ชน และระบบนเิ วศ
๓. มุ่งเน้นความเป็นเศรษฐกิจแบบองค์รวม กล่าวคือ เป็นการพัฒนาชีวิตของ
ปัจเจกบคุ คลควบคู่ไปกบั การพฒั นาสังคม ชุมชน และส่งิ แวดล้อม
๔. มุ่งเน้นคณุ ภาพชวี ติ ของสรรพสตั ว์
๕. ม่งุ เนน้ การเป็นเศรษฐกิจทม่ี สี ัมมาอาชวี ะทเ่ี ปน็ หัวใจสาคญั

02/10/64 18 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ1ล8ะวฒั นธรรม ช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ี่ ๓

ตวั อย่างแนวทางการสัมมนาพระพุทธศาสนากบั เศรษฐกิจพอเพียง

ในการสัมมนามีการตั้งหัวข้อประเด็นการสัมมนาต่าง ๆ ให้ครูผู้สอนกล่าวนาเปิด

ประเดน็ ใปนรกะาเดรคสน็ ัมลทมี่ ๑ิกนาเเศดพรงั ษน่อืฐ้ี กแิจพกอเไ้ พขียงสไตล์ชอ่ื เร่อื งต้นแบบ
ประเดน็ ที่ ๒ เศรษฐกจิ แนวพทุ ธ
ประเดน็ ที่ ๓ เกษตรทคฤลษิกเฎพีใอื่ หแกมไ้ ่หขรสอืไตตลัวช์ อื่อเยร่า่ืองงรกอจิ งกตร้นรแมบเบศรษฐกจิ พอเพยี งอ่ืน ๆ
ประเด็นที่ ๔ พระพทุ ธศาสนากบั เศรษฐกจิ พอเพยี ง
ประเด็นที่ ๕ ตัวอย่างการประยุกต์ใช้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาและเศรษฐกิจ
พอเพียงในการดาเนนิ ชีวิต

02/10/64 19 สงั คมศึกษา ศาสนา แ1ล9ะวฒั นธรรม ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ ๓

สรปุ ขั้นตอนการสมั มนา

คลิกเพื่อแกไ้ ขสไตลช์ ่อื เรื่องต้นแบบ

คลกิ เพื่อแกไ้ ขสไตล์ชอ่ื เร่อื งรองตน้ แบบ

02/10/64 20 สังคมศึกษา ศาสนา แ2ล0ะวัฒนธรรม ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓

๓. การเลือ๒กร.ับสแังลฆะใคชขุ้ณ้อมกลู บั ขขา่ ว้อสธารรทร่ีเมหมสาาะคสญัม ในกรอบอรยิ สจั ๔

ข้อมูลข่าวสารท่ีถ่า๒ย.ท๑อดพหรระือนรัตาเนสนตอรมัยาจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ที่มีอยู่มากมาย และมีวิธีการ

คลิกเพ่ือแกไ้ ขสไตลช์ อ่ื เร่ืองตน้ แบบนาเสนอทห่ี ลากหลายสงิ่ สาคญัพทรี่คะวรรัตนานมตาพรัิจยารปณราะในกกอารบเลดือ้วกยรบั พแรละะใพช้ขุท้อธมูลพข่ารวะสธารรรมมดี งั นแ้ี ละพระสงฆ์

ในชน้ั น้จี ะกคลลา่ กิวเถพึงอื่ พแกรไ้ะขสสงไตฆล์ ์ชซอื่ ึ่งเมรอ่ืสี งารรอะงตสน้าแคบญั บท่คี วรเรียนรู้ ดังนี้

02/10/64 21 สังคมศึกษา ศาสนา แ2ล1ะวัฒนธรรม ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๓

สงั ฆคุณ ๙

สังฆคุณ คือ คุณของพระสงฆ์สาวก ที่ประพฤติดีประพฤติชอบเป็นแบบอย่างที่ดี
สาหรับพทุ ธศาสนกิ ชนสืบไป

สงั ฆคณุ ๙ คือ คุณลักษณะของพระสงฆ์ มี ๙ ประการ ดงั นี้

เป็นผปู้ ฏ๑บิ .ัตสิดุปี ปะรฏคะิปพลันฤโตกินปิ เฏภพิบะคัตอื่ะิตวาแมะโหกตลักสไ้ ธาขรวระสมกวไะนิ สตยัังโลฆ์ชคืออื่ เรอื่ งตน้ แบบ

๒ . อุ ชุ ป ะ ฏิ ปั น โ น คคื อลิกเเพป่อื ็ นแกผไ้ ขู้ ปสไฏติ บลช์ ั ต่ือิเตรอ่ื รงงรองตน้ แบบ
ตอ่ หน้าปฏิบัตเิ ช่นใด ลับหลังก็ปฏิบัติเชน่ น้ัน

๓. ญายะปะฏิปันโน คือ เป็นผู้ปฏิบัติถูกทาง

ปฏิบตั ิเพอ่ื ให้รู้ธรรมซง่ึ เป็นหนทางหลดุ พ้นจากทุกข์ พระภกิ ษสุ งฆ์ คือ ผทู้ ี่ถงึ พรอ้ มไป

ด้วยสังฆคณุ ๙

02/10/64 22 สังคมศึกษา ศาสนา แ2ล2ะวัฒนธรรม ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ่ี ๓

๔. สามีจิปะฏิปันโน คือ เป็นผ้ปู ฏิบัติสมควรแกก่ ารเคารพนบั ถอื
๕. อาหเุ นยโย คอื เป็นผ้คู วรแกข่ องคานบั เครอื่ งสกั การะทเ่ี ขานามาถวาย
๖. ปาหเุ นยโย คือ เป็นผคู้ วรแก่การตอ้ นรบั

๗. ทักขิเณยโคย คลือิกเปเ็นพผู้คือ่ วแรแกก่ท้ไักขษิณสาไคตวลรแช์ก่ก่อื ารเไรด้ร่อื ับขงอตงท้นาบแุญบหบรือเครื่องไทยธรรม

ที่มผี ู้นามาถวาย
๘. อญั ชะลีกะระณีโย คอื เปน็ คผลู้คิกวเพรื่อแแกก่กไ้ ขาสรไกตรลา์ชบือ่ เไรหอ่ื วงร้ องตน้ แบบ
๙. อะนุตตะรัง ปุญญักเขตตัง โลกัสสาติ คือ เป็นเน้ือนาบุญอันยอดเย่ียมของโลก พระสงฆ์
ที่เป็นผู้ปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบ หากเราได้กราบไหว้ ได้ทาบุญกับท่าน ความเจริญก็จะงอกงาม
เชน่ เดียวกบั เมล็ดพนั ธพ์ุ ืชทีห่ ว่านลงไปในนาท่ีอดุ มสมบูรณน์ น่ั เอง

02/10/64 23 สังคมศกึ ษา ศาสนา แ2ล3ะวัฒนธรรม ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีที่ ๓

๒.๒ อริยสจั ๔

อริยสัจ ๔ คือ หลักธรรมท่ีเป็นความจริงอันประเสริฐ ๔ ประการ เป็นธรรมท่ีมี
อย่จู ริง ทกุ คนต้องประสบแนน่ อน ประกอบดว้ ย ทกุ ข์ สมทุ ัย นโิ รธ และมรรค

๑) ทุกข์ (ธรรคมทลีค่ กิวรเรพู้) อื่ แกไ้ ขสไตลช์ ือ่ เรื่องตน้ แบบ
ทุกข์ คือ ความไม่สบายกาย ซึ่งเกิดจาก
ความเกิด แก่ เจ็บ ตายคลแิกลเพะื่อคแกว้ไาขสมไไตมล์ช่สอื่ บเราื่องยรใอจงต้นแบบ
ห ลั ก ธ ร ร ม แ ห่ ง ทุ ก ข์ ท่ี ค ว ร รู้ ไ ด้ แ ก่ ขั น ธ์ ๕
และไตรลกั ษณ์

02/10/64 24 สังคมศกึ ษา ศาสนา แ2ล4ะวฒั นธรรม ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓

๓. การเลือกรับและใชข้ อ้ มลู ขา่ วสารทเี่ หมาะสม
ขนั ธ์ ๕ คอื องค์ประกอบท่ีรวมกนั เข้าเปน็ ชีวติ ๕ ประการ ไดแ้ ก่

ข้อมูลข่าวสารท่ีถ่ายทอดหรือนาเสนอมาจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ท่ีมีอยู่มากมาย และมีวิธีการ

คลิกเพอ่ื แกไ้ ขสไตล์ชอ่ื เร่อื งตน้ แบบนาเสนอท่หี ลากหลายสิง่ สาคัญท่ีควรนามาพจิ ารณาในการเลอื กรบั และใช้ข้อมลู ขา่ วสาร มดี ังน้ี

คลิกเพ่ือแกไ้ ขสไตล์ชอ่ื เร่อื งรองต้นแบบ

02/10/64 25 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ2ล5ะวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓

๑. รูปขันธ์ คือ ส่วนต่าง ๆ ที่รวมกันเป็นร่างกาย ซ่ึงเกิดจากธาตุทั้ง ๔ รวมประกอบเข้า
ด้วยกัน ได้แก่ ดิน (กระดูก เน้ือ หนัง เส้นผม) น้า (น้าเลือด น้าเหลือง ของเหลวต่าง ๆ)
ลม (ลมหายใจเข้าและออก) และไฟ (อุณหภูมิความร้อนในร่างกาย) รวมกันเป็นรูป มองเห็น
และสัมผัสได้
๒. เวทนาขนั ธ์ คือ ส่วนท่เี ป็นความรูส้ กึ ได้แก่ ความรสู้ ึกสขุ หรอื สุขเวทนา (สขุ กายและสุขใจ)

คลกิ เพ่อื แกไ้ ขสไตล์ชอื่ เร่ืองต้นแบบความรู้สึกทุกข์หรือทุกขเวทนา (ทุกข์กายและทุกข์ใจ) หรือความรู้สึกเฉย ๆ เป็นกลางหรือ
อเุ บกขาเวทนา
๓. สัญญาขันธ์ คือ ส่วนท่ีเป็คนลคกิ วเพาอ่ื มแกจ้ไขาสไไดต้ลเ์ชช่ือ่เนรือ่ งจราองรตูป้นแเบสบียง ก ล่ิ น รส สัมผัส และ
จาเร่ืองราวต่าง ๆ ได้
๔. สังขารขันธ์ คือ ส่วนท่ีปรุงแต่งจิตใจ ได้แก่ สภาพที่ทาให้จิตคิดดี คิดช่ัว หรือคิดเป็นกลาง
เชน่ ความเมตตา ความโกรธ ความไมย่ ึดม่นั ถือม่ัน
๕. วิญญาณขนั ธ์ คอื ส่วนท่ีเปน็ การรบั รู้ ซ่งึ เกดิ จากประสาทสัมผัสทง้ั ๕ และทางใจ

02/10/64 26 สังคมศึกษา ศาสนา แ2ล6ะวฒั นธรรม ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓

ไตรลักษณ์ แปลว่า ลักษณะ ๓ ประการ หมายถึง ลักษณะของส่ิงทั้งหลาย

ตามความเป็นจรงิ ๓ ประการ คือ

๑. ความเป็นของไม่เที่ยง (อนิจจตาหรืออนิจจัง) คือ สิ่งท้ังหลายมีการแปรเปล่ียน

อยู่เสมอ ไมค่ งครปู ลไกิม่ยเง่ั พยืนือ่ มเีแกิดกแลไ้ ้วขเสสอ่ื มไแตละลสลช์ าย่ือไปเใรนทื่อส่ี งดุ ตน้ แบบ
๒. ความเป็นทุกข์ (ทคลุกิกขเตพอ่ืาแหกรไ้ ือขทสไุกตขล์ชังอ่ื)เรคื่อืองรคอวงตาน้มแทบนบอยู่ไม่ได้ เน่ืองมาจากภาวะถูก
บบี คั้นดว้ ยการเกดิ และสลายไปทาใหค้ งอยใู่ นสภาพนนั้ ไมไ่ ด้

๓. ความไม่ใช่ตัวตนท่ีแท้จริง (อนัตตา) คือ อาการของส่ิงทั้งหลายซ่ึงแสดงถึง

ความไม่ใช่ของใคร ทุกสิ่งล้วนแต่อิงอาศัยกันเกิดขึ้น ต้ังอยู่ และดับไป ไม่มีอะไรจีรังย่ังยืน

ตลอดไป

02/10/64 27 สังคมศกึ ษา ศาสนา แ2ล7ะวฒั นธรรม ช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๓

๒) สมุทัย (ธรรมทค่ี วรละ)

สมุทัย คือ เหตุแห่งทุกข์ เกิดจากกิเลสท่ี

(เกรียามกตวัณ่าหตาัณ) เหชคา่น ล๓อยกิไาดกเ้แไพดก้โ่ ท่อื ครวแศาัพกมทอ์เ้ไคยขลา่ือกสนไทดไ่ี้ตล์ชอ่ื เร่อื งต้นแบบ
(เภควรตื่ อัณงหใาห)มเ่ชค่นวอายมากอเยป็นา คกนมมคี ลีฐอกิ ายเนพา่ือะแรกก่าเ้ไรปขวส็ นยไตลช์ อื่ เรือ่ งรองตน้ แบบ

และความไม่อย ากมีหรือไม่อยา กเป็น

(วิภวตณั หา) เชน่ ไมอ่ ยากเป็นคนยากจน เหตุแห่งทุกข์

02/10/64 28 สังคมศึกษา ศาสนา แ2ล8ะวัฒนธรรม ช้ันมธั ยมศึกษาปที ี่ ๓

ส่ิงทคี่ วรละเวน้ เพ่ือมิให้เกิดเปน็ ความทกุ ข์ ได้แก่

หลักกรรม กรรม แปลว่า การกระทา ซ่ึงประกอบขึ้นด้วยเจตนา คือ ต้ังใจกระทา
มที ั้งทเี่ ปน็ กรรมดี เรียกว่า กุศลกรรม และกรรมไม่ดี เรียกว่า อกุศลกรรม ซึ่งท้ังกุศลกรรม

และอกุศลกรครมลมีิกหนเทพาง่ือใหแ้เกกิดไ้ไดข้ ๓สทไาตงลคืช์อ ือ่กาเยรกรอื่ รงม ต(กน้ ายแ) บวจบีกรรม (วาจา)

มโนกรรม (ใจ)

คลกิ เพอ่ื แกไ้ ขสไตล์ชอื่ เร่อื งรองต้นแบบ

02/10/64 29 สงั คมศึกษา ศาสนา แ2ล9ะวฒั นธรรม ช้ันมัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓

วัฏฏะ ๓ หมายถึง การหมุนเวียนกันไปไม่มีท่ีส้ินสุดด้วยอานาจของกิเลส
กรรม และวิบาก ซ่ึงเปน็ เหตปุ จั จัยกนั ๓ ประการ คือ

๑. กิเลสควัฏลฏิกะ หเมพาย่อื ถึแง ตก้นเไ้ หขตุทสี่ผไลักตดลันใช์ห้เ่อืกิดเกรรร่ือมงปตระก้นอแบดบ้วยบความไม่รู้จริง

(อวิชชา) ความอยาก (ตณั หา) และความยดึ มน่ั ถอื มั่น (อุปาทาน)
๒. กรรมวัฏฏะ หมาคยลถิกึงเพือ่กแากรไ้ ขกสรไะตลทช์ าอ่ื ตเร่าอ่ื งงรอๆงตทน้ ี่แเกบิบดจากอานาจแห่งกิเลสท้ัง

ทางด้านดีและไมด่ ี
๓. วิบากวัฏฏะ หมายถึง ผลแห่งการกระทาท้ังหลายและเป็นเหตุที่ทาให้

เกดิ กิเลสตอ่ ไป

02/10/64 30 สังคมศึกษา ศาสนา แ3ล0ะวฒั นธรรม ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ ๓

เหตุปจั จยั ท้ัง ๓ ประการดังกลา่ วนเี้ กดิ ข้นึ หมนุ เวยี นอยา่ งไม่มีท่สี น้ิ สุด

ปปัญจธรรม ๓ หมายถึง กิเลสท่ีเป็นตัวขัดขวางไม่ให้เข้าถึงความจริง หรือทาให้

ไมอ่ าจแก้ปญั คหาลได้อิกยเา่ พงถูกือ่ ตอ้แงกตร้ไงขไปสตรไงมตาลมี์ช๓ ่ือปรเะรกา่อื ร งคือตน้ แบบ
๑. ตัณหา คือ ความทะยานอยาก ความปรารถนา เช่น อยากร่ารวย มีชื่อเสียง
และอานาจอยากเปน็ ใหญ่ คลิกเพอ่ื แก้ไขสไตลช์ ่อื เร่ืองรองต้นแบบ

๒. มานะ คือ ความถือตัว สาคัญตน เช่น คิดว่าตนเองอยู่เหนือกว่าเขา หรือดีท่ีสุด
เก่งทสี่ ดุ

๓. ทิฏฐิ คือ ความคิดเห็น ความเช่ือถือ ที่ยึดถือโดยงมงาย เป็นความคิดเห็นท่ีผิด
ไมย่ อมรบั ฟังความคดิ เห็นของผู้อนื่ เอาความคิดของตนเป็นใหญ่ ทาให้เป็นคนใจแคบ

02/10/64 31 สงั คมศึกษา ศาสนา แ3ล1ะวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓

๓) นิโรธ (ธรรมท่ีควรบรรลุ)
นิโรธ คือ ความดับทุกข์ หมายถึง สภาพหรือสภาวะที่ทุกข์หมดไป ธรรมที่สามารถดับทุกข์

ได้ มดี ังนี้
อัตถะ ๓ อัตถะหรืออรรถ แปลว่า ประโยชน์ หรือผลที่มุ่งหมาย มี ๓ ประการ คือ

๑. ทิฏคฐธลัมมกิ ิกเัตพถะ่ือหแมากยถไ้ ึงขปสระไโตยชลน์ปช์ ัจอื่จุบเันรห่ือรงือปตรน้ะโยแชบน์ในบโลกน้ี ที่คนท่ัวไป

ปรารถนาจะไดร้ บั ได้แก่
อุฏฐานสมั ปทคาลิกคเือพือ่ มแีคกวไ้ ขาสมไตขลยช์ นั ่ือหเรม่อื นั่งรเอพงยีตร้นแบบ
อารักขสัมปทา คือ รู้จักรักษาทรัพย์สินที่หามาโดยชอบธรรม เก็บไว้ใช้ยาม

ที่จาเปน็
กลั ยาณมติ ร คอื คบคนดี มีเพือ่ นท่ดี ี
สมชวี ิตา คือ มีความเป็นอยู่สมควรแก่ฐานะ ร้จู กั จับจ่ายใช้สอยเทา่ ทจี่ าเปน็

02/10/64 32 สังคมศึกษา ศาสนา แ3ล2ะวฒั นธรรม ชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี ๓

๒. สัมปรายิกัตถะ หมายถึง ประโยชน์เบื้องหน้า หรือประโยชน์ในภพหน้า

หรือชาติหนา้ ได้แก่

สทั ธาสัมปทา คือ มศี รัทธา

สจคาีลคลสสัมกิมัปปทเทาพาคคอ่ือื อื มแมศี คีกีลวไ้ามขเสสยี สไลตะ ลช์ ่ือเร่ืองตน้ แบบ

ปญั ญาสมั ปทา คคลือกิ เมพีป่อื แัญกญไ้ ขาสไตล์ชื่อเร่ืองรองตน้ แบบ
๓. ปรมัตถะ หมายถึง ประโยชน์สูงสุด หรือประโยชน์ที่แท้จริง คือ นิพพาน

หรอื การหลดุ พ้นจากการเวยี นว่ายในวัฏฏะสงสาร

02/10/64 33 สังคมศึกษา ศาสนา แ3ล3ะวฒั นธรรม ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓

๔) มรรค (ธรรมท่คี วรเจรญิ )

มรรค หมายถงึ หนทางท่จี ะนาไปสคู่ วามดบั ทุกข์ ไดแ้ ก่

มรรคมีองค์ ๘ (มัชฌิมาปฏิปทา) หรือท่ีเรียกว่า ทางสายกลาง เป็นข้อปฏิบัติอันดีที่จะนา

ผ้ปู ฏบิ ัติไปสูจ่ ดุ หมายสงู สดุ คอื นพิ พาน มี ๘ ประการ คอื

คลกิ เพื่อแกไ้ ขสไตลช์ ือ่ เรอ่ื งต้นแบบ๑. สัมมาทิฏฐิ คือ ความเห็นชอบ ได้แก่ มีความเห็น ความเข้าใจท่ีถูกต้องตาม

ความเป็นจรงิ รวู้ า่ ส่ิงไหนดี คไมืคอด่ลคกิี เวพาื่อมแดกไ้าขรสิชไตอลบช์ ่อื ไเดรอ่ื้แงกร่อคงติดน้ถแูกบตบ้อง คิดในทางท่ีดี ไม่คิดโลภ
๒. สัมมาสังกัปปะ

ไม่คิดพยาบาท

๓. สัมมาวาจา คอื เจรจาชอบ ไดแ้ ก่ พดู ดีหรอื มีวจีสุจริต ๔ คือ เว้นขาดจากการ

พดู เทจ็ พูดสอ่ เสยี ด พูดคาหยาบ พดู เพ้อเจ้อ

02/10/64 34 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ3ล4ะวัฒนธรรม ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๓

๔. สัมมากัมมันตะ คือ กระทาชอบ ได้แก่ ประพฤติดีหรือมีกายสุจริต ๓ ได้แก่
ไมฆ่ ่าสัตว์ตดั ชีวติ หรือเบียดเบียนผูอ้ นื่ ไม่ลักทรพั ย์ ไมป่ ระพฤติผิดในกาม

๕. สัมมาอาชีวะ คือ เลี้ยงชีพชอบ ได้แก่ การเว้นจากมิจฉาชีพ ประกอบแต่อาชีพ

สุจริต คลกิ เพ่ือแกไ้ ขสไตล์ช่ือเรื่องตน้ แบบ
๖. สัมมาวายามะ คอื พยายามชอบ ไดแ้ ก่ พยายามสารวมตนมิให้ทาความช่วั
๗. สัมมาสติ คือ ระลคึกลิกชเพอือ่บแกไดไ้ ข้แสกไต่ ลม์ชีสอื่ ตเริ ือ่ รงู้สรอึกงตตัวน้ แพบิบจารณาและรู้เท่าทันส่ิงต่าง ๆ
ตามความเป็นจรงิ

๘. สัมมาสมาธิ คือ ตั้งจิตมั่นชอบ ได้แก่ การใช้สมาธิในทางที่ถูกต้อง ตั้งใจกระทา
ในส่งิ ทด่ี งี าม ไม่ฟงุ้ ซ่าน

02/10/64 35 สังคมศึกษา ศาสนา แ3ล5ะวัฒนธรรม ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ่ี ๓

ปัญญา ๓ ปัญญา หมายถึง ความรู้ ความรอบรู้

คลิกเพ่ือแคกวา้ไมขรูท้ ส๑่วั .ซไส่งึตตุ เกมลิดยขป์ชึ้นัญไ่ือญด้าเ๓รคทอื่ือางปงญัคตอืญน้ าเกแิดบจากบการฟงั

คลิกเพื่อแก้ไ๒ข.สไจตนิ ลต์ชอ่ืาเมร่อืยงปรัญองญต้นาแบคบือ ปญั ญาเกดิ จากการคิด
๓. ภาวนามยปัญญา คือ ปัญญาเกิดจากการฝึกอบรม

และลงมือปฏบิ ตั ิ

02/10/64 36 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ3ล6ะวฒั นธรรม ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ี่ ๓

สัปปุริสธรรม ๗ สัปปุริสธรรม หมายถึง ธรรมของสัตบุรุษ หรือธรรมที่ทาให้เป็น
สัตบุรุษ (คนดี) หรอื คุณสมบัตขิ องคนดี มี ๗ ประการ คือ

คลกิ เพอื่ แกไ้ ขสไตลช์ ือ่ เรอ่ื งตน้ แบบ

คลิกเพื่อแกไ้ ขสไตลช์ ือ่ เรือ่ งรองตน้ แบบ

02/10/64 37 สังคมศกึ ษา ศาสนา แ3ล7ะวัฒนธรรม ชัน้ มัธยมศึกษาปที ่ี ๓

๓. การเลอื กรบับุญแลกะิรใิยชาข้ วอ้ ัตมถลู ุข๑า่ ว๐สาบรุญที่เกหิรมิยาะาสวมัตถุ หมายถึง ท่ีตั้งแห่งการทาบุญ
ทางแห่งการทาความดี มี ๑๐ ประการ คือ

ข้อมูลข่าวสารท่ีถ่ายทอดหรือนาเสนอมาจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ท่ีมีอยู่มากมาย และมีวิธีการ

คลกิ เพอ่ื แกไ้ ขสไตลช์ ่อื เรอ่ื งต้นแบบนาเสนอท่หี ลากหลายสิ่งสาคัญทีค่ วรนามาพิจารณาในการเลอื กรับ และใช้ข้อมูลข่าวสาร มีดังน้ี

คลิกเพื่อแก้ไขสไตลช์ ื่อเรอ่ื งรองตน้ แบบ

02/10/64 38 สงั คมศึกษา ศาสนา แ3ล8ะวัฒนธรรม ช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี ๓

๑. ทานมัย คือ ทาบุญดว้ ยการให้
๒. สลี มยั คอื ทาบญุ ดว้ ยการรกั ษาศีล
๓. ภาวนามยั คอื ทาบญุ ดว้ ยการเจริญภาวนา
๕๔..คอเวปลยจยิกาายวเนจั พมจยัม่อื ัยคอืแคอื ทกาทบ้ไาญุบขุญดสว้ดยว้ไกยตากราลปรรชช์ ะว่ พย่อื ฤขตเวอิรน่อขือ่ นวนางย้อตรมับน้ ใชแ้ บบ
๖. ปปัตตั ตตาิทนาโุนมมทัยนคาคอืมลยั กิทเคพาบอืือ่ แญุ ทกดไ้าข้วบสยญุไตกดลา์ช้วร่อืยเฉเกรลื่อา่ยีงรรสยอ่วนิงตนด้นแีใแนหบค่งบวคาวมามดดขี ีใอหงแ้ผกู้อ่ผืน่ ู้อนื่
๗.
๘. ธมั มสั สวนมัย คอื ทาบุญดว้ ยการฟงั ธรรม ศกึ ษาหาความรู้
๙. ธัมมเทสนามัย คือ ทาบญุ ดว้ ยการสั่งสอนธรรมให้ความรู้
๑๐. ทิฏฐุชุกมั ม์ คอื ทาบญุ ดว้ ยการทาความเห็นให้ตรงไดถ้ ูกต้องใช้

02/10/64 39 สงั คมศึกษา ศาสนา แ3ล9ะวัฒนธรรม ชั้นมธั ยมศึกษาปีที่ ๓

การทาบญุ โดยบรจิ าคสิ่งของชว่ ยเหลอื ผู้ประสบภัยน้าท่วม

คลิกเพื่อแก้ไขสไตล์ชอ่ื เร่ืองตน้ แบบ

คลกิ เพอื่ แก้ไขสไตล์ชอ่ื เรื่องรองตน้ แบบ

02/10/64 40 สังคมศึกษา ศาสนา แ4ล0ะวัฒนธรรม ชัน้ มัธยมศึกษาปที ี่ ๓

อุบาสกธรรม ๗ อุบาสกธรรม หมายถงึ ธรรมทอ่ี บุ าสกและอุบาสิกาพึงปฏิบตั เิ พื่อ
ความเจรญิ มี ๗ ประการ คอื
๑. ไมล่ ะเลยการเยีย่ มเยียน พบปะพระภิกษุ
๒. ไม่ละเลยทอดทง้ิ การฟงั ธรรม
๓. ศมกึีคษวาาคมอเธลลิศ่ือลี มิกคใือสเรใพกันษพอ่ื ารศะแีลภิกก๕ษ้ไหดุ ขว้รือยสศกลีาไร๘ใตหเค้ลปวน็ ช์าปมอื่รเคะจาเรารพื่องต้นแบบ
๔.
๕. ไไมม่แ่ฟสงั วธรงรหมาดเข้วตยบตุญง้ั ในจอจคกะลหโกิ ตเลพแ้ กั อื่ยพแง้ กรตไ้ะเิขตพสยีไุทตนธลหศช์ ราอื่ อืสเรกนือ่ ลงารา่ อเวชงโตน่ ท้นษแไมบใดท่บรๆงเจา้ เขา้ ผี
๖.
๗. อุปถมั ภ์บารุงพระพุทธศาสนา
ธรรมทั้ง ๗ ประการดังกล่าวน้ี เป็นข้อปฏิบัติท่ีอุบาสก อุบาสิกาท่ีดีพึงปฏิบัติ ดังจะเห็นได้
จากประวัติของพุทธสาวกและพุทธสาวิกาในอดีตกาล เช่น อนาถบิณฑิกเศรษฐี นางวิสาขา
นางขุชชตุ ตรา

02/10/64 41 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ4ล1ะวัฒนธรรม ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓

มงคล ๓๘ มงคล คือ สิ่งท่ีทาให้มีโชคดี ในทาง

พระพุทธศาสนา หมายถึง ธรรมที่นาความสุขความเจริญมาให้

มที ้ังหมด ๓๘ ประการ สาหรับมงคลทค่ี วรเรียนรใู้ นชัน้ นี้ มีดังนี้

๑. มีศิลปวิทยา (สิปฺปญฺจ) การมีศิลปวิทยา หมายถึง

การมีความรู้ คควาลมสิกาเมพารอื่ถทแั้งใกนดไ้ ้าขนสทฤไษตฎลีแลช์ ะปอื่ ฏเิบรัตอ่ื ิในงต้นแบบ

วิชาการ งานฝีมือ วิชาชีพ ซึ่งได้รับการอบรม ฝึกฝนจนเกิด

ความชานาญ สามารถประกอบเคปลน็ ิกอเพา่อื ชแพี ก้ไขดส้ ไคตนลทช์ ่ือมี เแีร่ือตง่ครอวงาตม้นรแู้แบตบ่

ขาดศิลปะ ก็คือ รู้เพียงทฤษฎีอย่างเดียว แต่ไม่สามารถนามา

ปฏิบัติให้เกิดทักษะความชานาญได้ ดังนั้น จึงควรฝึกฝนตนให้มี

ท้ังศิลปะและวิทยา คือ ความรู้และทักษะปฏิบัติ จึงจะสามารถ ความสามารถทางดา้ นศิลปะ
ประสบความสาเร็จได้

02/10/64 42 สงั คมศึกษา ศาสนา แ4ล2ะวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ ๓

๒. พบสมณะ (สมณานญฺจ ทสฺสน) สมณะ คือ
ผู้สงบกิเลสแล้ว โดยเฉพาะหมายถึงพระภิกษุใน
พระพุทธศาสนา ซึ่งเป็นผู้ปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบ และได้รับ

กเลาือ่ รมฝใึสกฝนดีแลค้ว ลท้ังกิ ทเาพงกื่อายแวกาจ้ไาขแลสะไใจตเลป็์ชนท่ือี่น่เารอื่ งต้นแบบ

การพบสมณะหรือพระคภลิกิกษเพุสื่องแฆก้ไ์ ขซส่ึงไเตปล็นช์ อื่ผเู้ทร่อื รงงรศองีลต้นแบบ
นับเป็นมงคลแก่ชีวิต เนื่องจากได้มีโอกาสสนทนาหรือ
ปรกึ ษาข้อธรรมจากท่าน ทาให้เราไดพ้ บเห็นทางสว่างและ
มีจิตใจสารวม เป็นผลให้นามาซึ่งความสุข ความเจริญ
แห่งชวี ติ

02/10/64 43 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ4ล3ะวฒั นธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี ๓

๓. ฟังธรรมตามกาล (กาเลน ธมฺมสฺสวน)

สฟมังธครวรรมไตปาเมขก้าวคาลัดลฟคังือิกธกรเราพรมรื่อู้จพักุทแหธากศเวาไ้สลขานแิกสลชะนไโอตจกะลาไปส์ชอวัันด่ือเรื่องตน้ แบบ

เพอื่ ฟังพระธรรมเทศนา นับเปค็นลกิ เาพรื่อสแรก้า้ไงขมสไงตคลลช์ ใื่อหเร้แือ่ กงร่ องต้นแบบ

ชีวิต เพราะการฟังธรรมเป็นการอบรมขัดเกลาจิตใจ

ใหส้ ะอาด ปราศจากกเิ ลส และมีความสงบยิง่ ขน้ึ การเขา้ วดั ฟงั ธรรมเพอ่ื ขัดเกลา
จิตใจให้บรสิ ุทธ์ิ

02/10/64 44 สังคมศกึ ษา ศาสนา แ4ล4ะวัฒนธรรม ช้นั มัธยมศึกษาปที ี่ ๓

๔. สนทนาธรรมตามกาล (กาเลน ธมฺมสากจฺฉา)
สนทนาธรรมตามกาล คือ การหาเวลาและโอกาสสนทนาธรรม
กับผู้รู้ หรือเม่ือมีข้อสงสัยในธรรมข้อใด ก็นาข้อธรรมน้ันไป

ปรึกษาผู้รู้เพ่ือใหค้เขล้าใิกจชเัดพเจ่ือน แทากใหไ้ ้นขามสาซไึ่งตสตลิปช์ัญื่อญาเแรล่ือะ งตน้ แบบ

ช่วยยกระดับจิตใจ เพราะการสนทนาธรรมต้องใช้เหตุผลใน
การอ้างอิง หาข้อสรุป เพื่อควคาลกิมเนพือ่่าแเกชไ้่ือขสถไือตลน์ชือ่อเรกอื่ จงารอกงนตน้ี้ยแังบบ
ส่งเสรมิ ใหเ้ กดิ ความสามคั คี สมานฉนั ท์ในหม่คู ณะ

การมีศิลปวิทยา การพบสมณะ การฟังธรรมตามกาล
และการสนทนาธรรมตามกาล ถอื วา่ เปน็ มงคลแก่ชีวิต

02/10/64 45 สังคมศกึ ษา ศาสนา แ4ล5ะวัฒนธรรม ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓

๓. การเลือกรบั และ๒ใช.๓้ขอ้ พมลูุทขธา่ ศวสาาสรนทสี่เหภุ มาาษะสิตม

พุทธศาสนสุภาษิต คือ ถ้อยคาท่ีมีความหมายในเชิง
ข้อมูลข่าวสารใทห่ีถแ้ ่างยค่ ทดิ อดเปหร็นือคนตาิสเสอนนอใมจาจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ที่มีอยู่มากมาย และมีวิธีการ

คลิกเพอ่ื แก้ไขสไตล์ชอ่ื เร่อื งตน้ แบบนาเสนอทห่ี ลากหลายสิ่งสาคญั ที่ควรนามาพิจารณาในการเลอื กรบั และใช้ข้อมูลขา่ วสาร มีดงั นี้

คลิกเพอ่ื แก้ไขสไตลช์ ่ือเรอ่ื งรองต้นแบบ

02/10/64 46 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ4ล6ะวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓

๑) ชนะตนน่ันแลดีกวา่ (อตฺตา หเว ชติ เสยฺโย)
พระพุทธศาสนาให้ความสาคัญกับการชนะ
ตนเอง เพราะการมุ่งเอาชนะผู้อ่ืนหรือผู้ที่เป็นศัตรู
ไม่นามาซ่ึงสันติภาพ เพราะเป็นชัยชนะที่สร้างความ
เเทกลา่ นีย้ันดชทังี่จะอนาาฆมาาตซคงึ่จสลอนังกิตเวิภรเากพพันมอื่ ากแขกึ้น ไ้ดังขนสั้นกไาตรชลนะช์ ตนอ่ื เรื่องตน้ แบบ
การชนะตน คือ ชนะกเิ ลสของตนให้ได้ การชนะ
ตนแบบน้ีจะนามาซึ่งสันติภาพ จคาลกิกเนพ้ันอื่ แกกาไ้ รขชสไนตะลใ์ชจ่อื เผรู้อ่ื งื่นรองต้นแบบ
หลังจากท่ีชนะตนแล้ว จะย่ิงนามาซึ่งสันติภาพของโลก
เหมือนทพี่ ระพทุ ธองคเ์ ป็นพระอรหันต์แล้ว พระองค์ทรง
ชนะตนเอง แล้วจึงชนะใจผู้อื่น ทาให้มีพุทธสาวก คือ ผู้
ที่ประพฤติตามเป็นจานวนมาก ทาให้เกิดสันติสุขข้ึนมา
ในโลกน้ี การชนะตนเอง

02/10/64 47 สังคมศึกษา ศาสนา แ4ล7ะวัฒนธรรม ชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี ๓

๒) ผู้ประพฤตธิ รรมย่อมอยูเ่ ป็นสุข (ธมฺมจารี สุข เสติ)
ผู้ ป ร ะ พ ฤ ติ ธ ร ร ม ธ ร ร ม ย่ อ ม คุ้ ม ค ร อ ง รั ก ษ า

คลิกเพอ่ื แกไ้ ขสไตล์ชอื่ เรอื่ งต้นแบบไม่ต้องวิตกกังวลว่าใครจะอิจฉาริษยาหรือหาเร่ืองใส่ร้ายโจมตี
และไม่หวั่นไหวไปตามโลกธรรม คือ มีลาภ เส่ือมลาภ มียศ
คลกิ เเพสือ่ ่ือแมก้ไยขศสไนตลินช์ ท่ือเารือ่ สงรอรงเตสน้ รแิญบบสุข ทุกข์ ไม่ต้องกลัวว่าใครจะมา
ทาร้าย เป็นตัวของตัวเอง มีเหตุผล ผู้ประพฤติตนในธรรม
สม่าเสมอย่อมเป็นที่รักใคร่ของเพื่อนมนุษย์ มีท้ังเมตตามหา
นยิ มและคลาดแคลว้ จากอันตราย
ผู้ประพฤติธรรมยอ่ มอยเู่ ปน็ สขุ

02/10/64 48 สงั คมศึกษา ศาสนา แ4ล8ะวัฒนธรรม ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ี่ ๓

๓) ความประมาทเปน็ ทางแห่งความตาย (ปมาโท มจจุโน ปท)
ความประมาท คือ ความเลินเล่อ ความเผลอ ความ

ขาดสติ ความปล่อยปละละเลย ขาดความรอบคอบ เช่น

คนที่ด่ืมสุราจนเมาไม่มีสติ เกิดการทะเลาะวิวาทกัน

เกิดอบุ ัตเิ หตุ คลกิ เพ่ือแก้ไขสไตลช์ อื่ เร่ืองต้นแบบ
ความประมาทเป็นสิ่งตรงข้ามกับความไม่ประมาท
อันหมายถึง ความเป็นอยู่อย่าคลงกิไเมพ่ขื่อแากดไ้ ขสสตไิตคลช์ว่ือาเรม่ือไงมรอ่เงผตล้นอแบบ

ไม่เลินเล่อ ผู้ท่ีมีความไม่ประมาทมีแต่ความเจริญ เพราะมีสติ ความประมาท
อยู่กับตัว ระลึกได้เสมอว่ากาลังทาอะไรอยู่ และกระทาอย่าง เปน็ ทางแห่งความตาย
ระมัดระวัง จนเป็นผลสาเร็จ ไม่สร้างความเดือดร้อนให้ท้ัง

ตนเองและผู้อ่ืน

02/10/64 49 สังคมศึกษา ศาสนา แ4ล9ะวัฒนธรรม ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓

๔) ผฟู้ ังด้วยดยี ่อมได้ปัญญา (สสุ สฺ ูส ลภเต ปญฺญ)

คลกิ เพือ่ แก้ไขสไตลช์ ือ่ เร่ืองตน้ แบบปญั ญาหรือความรอบรู้เกิดข้ึนได้จากการฟัง (สุตมย-
ปัญญา) ซง่ึ ผู้ฟงั ด้วยดี หมายถึง การเป็นผฟู้ ังทดี่ ี คอื ฟงั อย่าง

คลกิมเีสพตอื่ แิ มก้ไีสขมสไาตธลิช์ ต่ือ้ังเรใื่อจงฟรอังงตส้นาแมบบารถจับประเด็นในส่ิงท่ีฟังได้ว่า
ผู้พูด พูดเรื่องใด และรู้จักคิดพิจารณา แยกแยะว่าควรเช่ือดี

หรือไม่ เมอ่ื ฟังแล้วสามารถสรปุ เป็นความรู้ของตนได้จึงกล่าว

ความรอบรู้ ได้วา่ เป็นผฟู้ ังท่ีดี

เกิดขึน้ ไดจ้ ากการฟัง

02/10/64 50 สงั คมศึกษา ศาสนา แ5ล0ะวัฒนธรรม ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ ๓