แบบรายงานผลงาน “นวัติวิถี ครูสอนดี สพป.ระนอง” ครั้งที่ 3 ประจ าปี 2566 การพัฒนาทักษะวิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอน ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน (PBL) หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช เรื่อง สบู่สมุนไพร ส าหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ ด้านการจัดการเรียนการสอน 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ นางสุธิศา ภาสภิรมย์ ต าแหน่งครู โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาระนอง ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ
ก ค ำน ำ แบบรายงานผลงาน “นวัติวิถี ครูสอนดี สพป.ระนอง” ครั้งที่ 3 ประจ าปี 2566 ด้านการจัดการ เรียนการสอน 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้การพัฒนาทักษะวิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอน ด้วยวิธีสอนแบบโครงงาน เป็นฐาน (PBL) หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช เรื่อง สบู่สมุนไพร ส าหรับนักเรียนชั้น ประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์จัดท าขึ้นเพื่อน าเสนอผลงาน “นวัติวิถี ครูสอนดี สพป. ระนอง” ครั้งที่ 3 ประจ าปี2566 รายงานฉบับนี้ส าเร็จได้ด้วยความร่วมมือของข้าราชการครูบุคลากรทางการศึกษา และนักเรียน โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ที่ได้ร่วมกันพัฒนานวัตกรรมจนประสบผลส าเร็จ สามารถน าไปใช้ในการจัดการ เรียนรู้ ตลอดจนการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน ส่งผลให้ครูมีรูปแบบการจัดการเรียนรู้ คิดค้นหาวิธีการเทคนิค หรือสื่อการสอนใหม่ ๆ และเกิดกระบวนการชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ ได้ร่วม แลกเปลี่ยนเรียนรู้กันกับเพื่อนครูเพื่อร่วม แก้ปัญหาการจัดการเรียนรู้ ส่งผลให้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนสูงขึ้นอย่างมีประสิทธิภาพ อีกทั้งสร้างผลงานให้เป็นที่ยอมรับของ ผู้ปกครองนักเรียน ปละ ชุมชน ตลอดจนหน่วยงานต้นสังกัด ขอขอบคุณผู้อ านวยการสถานศึกษา คณะครูบุคลากรทางการศึกษา และนักเรียนของโรงเรียน บ้านเขานางหงส์เป็นอย่างยิ่ง ที่ร่วมสร้างสรรค์ผลงานการจัดการเรียนรู้ของโรงเรียนบ้านเขานางหงส์ให้ เกิดการเรียนรู้ตามธรรมชาติ และเต็มศักยภาพ ซึ่งเป็นไปตามระบบการท างานที่มีคุณภาพ ผลงานชิ้นนี้คง มีประโยชน์แก่ผู้พบเห็น และจะน าผลงานเผยแพรต่อสาธารณชนต่อไป สุธิศา ภาสภิรมย์ ครูโรงเรียนบ้านเขานางหงส์
ข สำรบัญ หน้ำ ค ำน ำ ก สำรบัญ ข ควำมส ำคัญของนวัตกรรม 1 วัตถุประสงค์ เป้าหมายของการด าเนินงาน 4 5 ขั้นตอนกำรด ำเนินงำน การจัดกระบวนการเรียนรู้ แผนผังขั้นตอนการด าเนินงาน ขั้นตอนการด าเนินงานของนักเรียน การวิเคราะห์ข้อมูล เครื่องมือที่ใช้ การสร้างและหาคุณภาพเครื่องมือ 5 5 7 8 9 9 9 ผลส ำเร็จของกำรด ำเนินงำน ผลการประเมินการน านวัตกรรมไปใช้ ข้อมูลทั่วไปของผู้ใช้นวัตกรรม ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน ความพึงพอใจในการจัดการเรียนรู้ 11 12 12 12 14 แนวทำงกำรน ำนวัตกรรมไปใช้ วิธีด าเนินการใช้นวัตกรรม บทเรียนที่ได้รับ แนวทางการพัฒนาต่อยอด 15 15 16 16 กำรเผยแพร่นวัตกรรม/กำรยกย่องชมเชย 16 ภำคผนวก 18
1 แบบรำยงำนผลงำน “นวัติวิถี ครูสอนดี สพป.ระนอง” ด้ำนกำรจัดกำรเรียนกำรสอน 8 กลุ่มสำระกำรเรียนรู้ ส ำนักงำนเขตพื้นที่กำรศึกษำประถมศึกษำระนอง ข้อมูลครูผู้ส่งผลงำน ชื่อ-สกุล นางสุธิศา ภาสภิรมย์ ต าแหน่ง ครู คศ.1 . วุฒิการศึกษา ค.อ.บ วิศวกรรมอิเล็กทรอนิกส์ -โทรคมนาคม ระยะเวลาด ารงต าแหน่ง 6 ปี 2 เดือน 19 วัน โทรศัพท์มือถือ 082-2492898 อีเมล [email protected] . สถานศึกษาที่สอน โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ สังกัด ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา รำยละเอียดผลงำน ชื่อผลงาน การพัฒนาทักษะวิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอน ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน (PBL) หน่วย การเรียนรู้ที่ 5 สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช เรื่อง สบู่สมุนไพร ส าหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ . กลุ่มสาระการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาต่างประเทศ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาฯ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษา ประเภทผลงาน ครูผู้สอนระดับประถมศึกษา ครูผู้สอนระดับมัธยมศึกษา 1. ควำมส ำคัญของนวัตกรรม โรงเรียนบ้านเขานางหงส์จัดการเรียนการสอนระดับชั้น อนุบาล 2-ประถมศึกษาปีที่ 6 นักเรียนร้อยละ 90 เป็นนักเรียนสัญชาติเมียนมาร์ ร้อยละ 5 เป็นนักเรียนพลัดถิ่น ร้อยละ 5 เป็นนักเรียน สัญชาติไทย การจัดการศึกษาของโรงเรียนบ้านเขานางหงส์ยึดหลักสูตรกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 เนื้อหาและกิจกรรมการเรียนการสอนส่วนใหญ่ไม่สอดคล้องกับวัฒนธรรม ประเพณี ศาสนาและวิถีชีวิตของเด็ก ส่งผลให้ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนต่ า จากสภาพความหลากหลายของนักเรียน โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ ทั้งด้านชาติพันธุ์ ภาษา ศาสนา ประเพณี วัฒนธรรมและวิถีชีวิต ส่งผลต่อการ
2 บริหารจัดการและการออกแบบการเรียนการสอนของผู้บริหารและครูโรงเรียนบ้านเขานางหงส์ได้ ด าเนินการแก้ปัญหาโดยการประชุมครูและบุคลากรการทางการศึกษาและผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทั้งภาครัฐ และเอกชนเพื่อหาแนวทางในการแก้ปัญหาดังกล่าว มีการเสนอ แนวคิด ทฤษฎีด้านการบริหารจัด การศึกษาตามแนวคิดพหุวัฒนธรรม ซึ่งนับเป็นปัญหาหลักของ สถานศึกษาที่จะน า มาใช้ในการแก้ไข วิเคราะห์ข้อมูลและเชื่อมโยงให้เกิดการพัฒนาคุณภาพการศึกษา ซึ่งการพัฒนาคุณภาพการศึกษาใน ศตวรรษที่ 21 การพัฒนาทักษะด้านชีวิตและอาชีพเป็นทักษะที่จ าเป็นต่อการด ารงชีวิต นอกเหนือจาก ความรู้ด้านวิชาการ ปัจจุบันการจัดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาด้านพื้นฐานอาชีพส่วนใหญ่ครูผู้สอนจะ สอนเฉพาะในกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ จากแนวคิดการจัดการเรียนรู้ Active Learning พบว่า กระบวนการเรียนการสอนที่เน้นให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมและมีปฏิสัมพันธ์กับกิจกรรม สามารถบูรณาการด้าน พื้นฐานอาชีพโดยใช้โครงงานเป็นฐานได้ในทุกกลุ่มสาระวิชา ข้อมูลการประเมินผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี หน่วย ที่ 5 สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ พบว่าผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนโดยภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง แต่เมื่อพิจารณาผลสัมฤทธิ์ด้านทักษะกระบวนการทาง วิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอน พบว่าอยู่ในระดับต่ า เพื่อแก้ปัญหาผลสัมฤทธิ์ด้านกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ครูผู้สอนมีแนวคิดในการออกแบบการจัดการศึกษาให้ผู้เรียนได้เชื่อมโยงความรู้ที่เรียนไปใช้ในชีวิตประจ าวัน ได้จริง ให้สอดคล้องกับบริบทของสถานศึกษาและชุมชน จากแนวคิดการสอนแบบบูรณาการ พบว่าทุกกลุ่ม สาระวิชาสามารถเชื่อมโยงเนื้อหาให้เข้ากับรายวิชาต่างๆและน ามาใช้ในชีวิตจริงได้ การจัดการเรียนรู้กลุ่ม สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเพื่อพัฒนาทักษะวิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอน ด้วยวิธีสอนแบบ โครงงานเป็นฐานหน่วยการเรียนรู้ที่ 5 สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช เรื่อง สบู่สมุนไพร ส าหรับนักเรียนชั้น ประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ สามารถบูรณาการให้เข้ากับทักษะด้านชีวิตและอาชีพ โดยใช้ โครงงานเป็นฐานได้เช่นเดียวกัน ซึ่งการจัดการเรียนการสอนโดยใช้โครงงานเป็นฐาน เป็นกระบวนการจัดการ เรียนการสอนที่มุ่งให้ผู้เรียนได้เชื่อมโยงประสบการณ์จากชีวิตจริงสู่การเรียนรู้ ค้นหาค าตอบด้วยการลงมือ ค้นคว้า ปฏิบัติจริง เป็นหนึ่งรูปแบบที่สามารถพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอน ได้เป็น อย่างดี ผู้เรียนสามารถศึกษาได้โดยง่าย ทั้งที่โรงเรียน บ้าน และในชุมชน
3 2. วัตถุประสงค์ 1.เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนด้านทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอน ก่อนและหลังการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีการสอนแบบโครงงาน (PBL) เรื่อง สบู่สมุนไพร ส าหรับนักเรียนชั้น ประถมศึกษาปีที่ 2 2.เพื่อประเมินความพึงพอใจของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 ที่มีต่อการจัดการเรียนรู้ เรื่อง การพัฒนาทักษะวิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอน ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน(PBL) หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช เรื่อง สบู่สมุนไพร 2.1 เป้ำหมำยของกำรด ำเนินงำน เป้ำหมำยเชิงปริมำณ 1. นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 ภาคเรียนที่ 2 ปี การศึกษา 2565 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาระนอง จ านวน 24 คน 2. ร้อยละ 90 ของนักเรียนที่ผ่านการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน(PBL) หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช เรื่อง สบู่สมุนไพร มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนด้านทักษะ กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอนสูงขึ้น 3. ร้อยละ 80 ของนักเรียนเกิดการพัฒนาทักษะชีวิตและทักษะอาชีพ เกิดการเรียนรู้ที่คงทนมาก ยิ่งขึ้น 4. ร้อยละ 90 ของนักเรียนมีความพึงพอใจการจัดการเรียนรู้แบบโครงงานเป็นฐาน เป้ำหมำยเชิงคุณภำพ 1. นักเรียนที่ผ่านการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน)PBL หน่วยการเรียนรู้ที่ ( 5 สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช เรื่อง สบู่สมุนไพร มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนด้านทักษะกระบวนการทาง วิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอนสูงขึ้น 2. นักเรียนสามารถน าความรู้ที่ได้จากการเรียนรู้ไปใช้ในชีวิตประจ าวันและมีทักษะอาชีพ 3. นักเรียนมีเจตคติที่ดีต่อวิชาวิทยาศาสตร์
4 3. ขั้นตอนกำรด ำเนินงำน การพัฒนาทักษะวิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอน ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน(PBL) หน่วยการ เรียนรู้ที่ 5 สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช เรื่อง สบู่สมุนไพร ส าหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียน บ้านเขานางหงส์ กำรจัดกระบวนกำรเรียนรู้ โมเดลการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน (PBL) ขั้นที่ 1 DEFINE คือขั้นตอนการระบุปัญหา ขอบข่าย ประเด็นที่จะท าโครงงาน เป็นการสร้าง ความเข้าใจระหว่างสมาชิกของทีมงานร่วมกับครูเกี่ยวกับค าถาม ปัญหา ประเด็น ในการให้ผู้เรียนได้ พัฒนาทักษะการคิดจากการตั้งค าถามที่ท้าทาย น่าสนใจ เพื่อใช้ในการขับเคลื่อนโครงงาน ขั้นตอนนี้เป็นขั้นตอนการก าหนดประเด็นที่จะท าโครงงานการพัฒนาทักษะวิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอน ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน(PBL) หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช เรื่อง สบู่ สมุนไพร ส าหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์
5 ขั้นที่2 PLAN กำรวำงแผนกำรท ำงำน คือการวางแผนการท างาน โดยครูท าหน้าที่ที่ปรึกษา พร้อมเตรียมสื่อฯ และเครื่องมือให้กับนักเรียน ที่ส าคัญเตรียมค าถามเพื่อกระตุ้นให้คิดถึงประเด็นส าคัญ บางประเด็นที่ผู้เรียนอาจมองข้าม และใช้การสะท้อนคิด เพื่อการพัฒนาปรับปรุงแผนงานให้ดีขึ้น ขั้นตอนนี้เป็นขั้นตอนการวางแผนที่จะสร้างนวัตกรรม การพัฒนาทักษะวิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอน เรื่อง สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช โดยการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน (PBL) ของ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ โดยเป็นโครงงานสบู่สมุนไพร มีขั้นตอนดังนี้ 1. วิเคราะห์ผู้เรียนรายบุคคล 2. วิเคราะห์ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผู้เรียนเรื่องสิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช 3. ศึกษาหลักสูตรสถานศึกษา มาตรฐานการศึกษาและตัวชี้วัด 4. ศึกษาการจัดการเรียนรู้โดยใช้โครงงานเป็นฐาน 5. ศึกษาการท าโครงงานสบู่สมุนไพร ขั้นที่3 DO ลงมือปฏิบัติคือการลงมือท า ผู้เรียนจะได้เรียนรู้ทักษะในการแก้ปัญหาการท างาน ร่วมกันเป็นทีม การจัดการความขัดแย้ง ทักษะในการท างานภายใต้ทรัพยากรจ ากัด ทักษะในการค้นหา ความรู้ เพิ่มเติม ทักษะในการท างานในสภาพที่ทีมงานมีความแตกต่างหลากหลาย ทักษะการท างานใน สภาพกดดัน ทักษะในการวิเคราะห์ผล เป็นต้น ในขั้นตอน Do นี้ ครูจะได้โอกาสสังเกตท าความรู้จักและ เข้าใจผู้เรียนเป็นรายบุคคล และเรียนรู้หรือฝึกท าหน้าที่เป็นผู้ดูแล สนับสนุน ก ากับดูแล ขั้นตอนนี้เป็นขั้นตอนการออกแบบการจัดการเรียนรู้ให้กับผู้เรียน และด าเนินกิจกรรมตาม แผนการจัดการเรียนรู้ที่ก าหนดไว้ จ านวน 5 ชั่วโมง และรูปแบบการสอนโดยใช้โครงงานเป็นฐานในการ ท าสบู่สมุนไพร ขั้นที่4 REVIEW คือ ขั้นตอนนี้ผู้เรียนเรียนจะทบทวนการเรียนรู้ว่าโครงงานได้ผลตามความมุ่ง หมายหรือไม่ รวมถึงทบทวนว่างานหรือกิจกรรม หรือพฤติกรรมแต่ละขั้นตอนได้ให้บทเรียนอะไรบ้าง และ ใช้การสะท้อนคิดว่างาน หรือกิจกรรม หรือพฤติกรรมในแต่ละขั้นตอน ทั้งที่ส าเร็จและล้มเหลวมาท าความ เข้าใจและบทเรียนที่ได้เรียนรู้ และก าหนดวิธีท างานใหม่ที่ถูกต้องเหมาะสม
6 ขั้นที่5 PRESENTATION คือ ผู้เรียนน าเสนอโครงงานต่อชั้นเรียน เป็นขั้นตอนที่ให้การเรียนรู้ ทักษะอีกชุดหนึ่งต่อเนื่องกับขั้นตอน Review ขั้นตอนนี้หลังจากที่ผู้เรียนได้ด าเนินการจัดท าโครงงานเสร็จเรียบร้อยแล้ว ขั้นต่อไปคือการ น าเสนอผลงาน โดยผู้เรียนจะต้องฝึกการน าเสนอหน้าชั้นเรียน ซึ่งเขาจะต้องสามารถสื่อสารให้ผู้อื่นเข้าใจ ซึ่งถือว่าเป็นสิ่งจ าเป็นในการท างานหลังจากจบบทเรียนแล้ว การน าเสนอจะช่วยให้ผู้เรียนเกิดทักษะใน การเรียบเรียงความคิดรวบยอด (Concept) อย่างเป็นระบบ บทบำทของครูผู้สอน ภาพที่ 2 ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้แบบใช้โครงงานเป็นฐาน 1. ขั้นให้ควำมรู้พื้นฐำน ครูให้ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช จ านวน 5 ชั่วโมง และการท าโครงงานก่อนการเรียนรู้ เนื่องจากการท าโครงงานมีรูปแบบและขั้นตอนที่ชัดเจนและรัดกุม ดังนั้นผู้เรียนจึงมีความจ าเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีความรู้เกี่ยวกับโครงงานไว้เป็นพื้นฐาน เพื่อใช้ในการ ปฏิบัติขณะท างานโครงงานจริง ในขั้นแสวงหาความรู้
7 2. ขั้นกระตุ้นควำมสนใจ ครูเตรียมกิจกรรมที่จะกระตุ้นความสนใจของผู้เรียนโดยคิดและเตรียม กิจกรรมที่ดึงดูดให้ผู้เรียนสนใจ ใคร่รู้ ถึงความสนุกสนานในเรียนเรื่องสิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช โดยวิธีการ สอนใช้โครงงานเป็นฐาน กิจกรรมนั้นเป็นกิจกรรมที่ครูก าหนดขึ้น ทั้งนี้ในการกระตุ้นของครูจะต้องเปิด โอกาสให้ผู้เรียนเสนอจากกิจกรรมที่ได้เรียนรู้ผ่านการจัดการเรียนรู้ของครูที่สามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง และสามารถน าไปเป็นทักษะอาชีพในการสร้างรายได้ให้กับตนเอง 3. ขั้นจัดกลุ่มร่วมมือ ครูให้ผู้เรียนแบ่งกลุ่มกันแสวงหาความรู้ใช้กระบวนการกลุ่มในการวางแผน ด าเนินกิจกรรม โดยนักเรียนเป็นผู้ร่วมกันวางแผนกิจกรรมการเรียนของตนเอง โดยระดมความคิดและ หารือแบ่งหน้าที่เพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติร่วมกัน 4. ขั้นแสวงหำควำมรู้ในขั้นแสวงหาความรู้มีแนวทางปฏิบัติส าหรับผู้เรียนในการท ากิจกรรมดังนี้ นักเรียนลงมือปฏิบัติกิจกรรมโครงงานตามหัวข้อที่ครูก าหนดไว้ ปฏิบัติหน้าที่ของตนตามข้อตกลง พร้อม ทั้งร่วมมือกันปฏิบัติกิจกรรม โดยขอค าปรึกษาจากครูเป็นระยะเมื่อมีข้อสงสัยหรือปัญหาเกิดขึ้น ผู้เรียน ร่วมกันเขียนรูปเล่ม สรุปรายงานจากโครงงานที่ตนปฏิบัติ 5.ขั้นสรุปสิ่งที่เรียนรู้ครูให้ผู้เรียนสรุปสิ่งที่เรียนรู้จากการท ากิจกรรมโดยครูใช้ค าถามถามผู้เรียน น าไปสู่การสรุปสิ่งที่เรียนรู้ 6. ขั้นน ำเสนอผลงำน ครูให้ผู้เรียนน าเสนอผลการเรียนรู้ โดยครูออกแบบกิจกรรมหรือจัดเวลา ให้ผู้เรียนได้เสนอสิ่งที่ตนเองได้เรียนรู้ เพื่อให้เพื่อนร่วมชั้น และผู้เรียนอื่นๆในโรงเรียนได้ชมผลงานและ เรียนรู้กิจกรรมที่ผู้เรียนได้เรียนรู้และปฏิบัติในการท าโครงงาน 3.2 ขั้นตอนกำรด ำเนินงำนของนักเรียน ที่ได้จำกกำรน ำควำมรู้ที่ได้เรียน มีขั้นตอนดังนี้ 1. นักเรียนออกส ารวจบริเวณโรงเรียนเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืชด้วยโรงเรียนบ้านเขา นางหงส์มีแปลงเกษตรมากมายให้นักเรียนได้ศึกษา นักเรียนพบทั้งสัตว์ที่เป็นสิ่งมีชีวิตในพื้นดิน เช่น ไส้เดือน มด แมลงชนิดต่างๆ เช่น ผีเสื้อ แมลงเต่าทอง สัตว์เหล่านี้ล้วนส าคัญในระบบการเจริญเติบโตของ พืชซึ่งนับเป็นสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศน์ เมื่อนักเรียนได้ส ารวจพื้นที่ นักเรียนมีควำมสนใจอยากทราบถึงการ เจริญเติบโตของพืชชนิดหนึ่งซึ่งปลูกในแปลงเกษตรโรงเรียนบ้านเขานางหงส์ พืชชนิดนั้นคือ แตงกวา
8 นักเรียนเฝ้าสังเกตการเจริญเติบโตช่วยกันดูแลรดน้ าพรวนดิน ก าจัดวัชพืช จนต้นแตงกวา ออกดอก ออก ผลเป็นจ านวนมาก 2. นอกจากบริเวณโรงเรียนจะปลูกต้นแตงกวาแล้วยังมีพืชผักสวนครัวมากมายให้นักเรียนได้ ศึกษาการเจริญเติบโต การขยายพันธุ์ของพืชดอก ดอกสมบูรณ์เพศ ดอกไม่สมบูรณ์เพศ วัฏจักรของพืช การขยายพันธุ์พืชโดยการใช้ส่วนต่างๆของพืชเช่นการปักช า ต่อกิ่ง ติดตา ซึ่งพืชที่อยู่รอบบริเวณโรงเรียน เช่น ตะไคร่ พริก มะเขือ ผักบุ้ง แตงกวา 3. เมื่อนักเรียนได้เรียนรู้ถึงการเจริญเติบโตของพืช รู้ถึงกระบวนการต่างๆเฝ้าสังเกตการ เจริญเติบโตจนได้ผลผลิตเป็นจ านวนมาก และได้ท าการจ าหน่ายไปบางส่วน แต่แตงกวายังออกผลมาอย่าง สม่ าเสมอ ครูกระตุ้นควำมคิด แตงกวามีคุณสมบัติอย่างไร สามารถน าไปท าผลิตภัณฑ์อะไรได้ นักเรียน เสนอคุณสมบัติความชุ่มชื้น จากประสบการณ์ที่เคยพบน าแตงกวำมำพอกตำ 4. นักเรียนเสนอ การท าสบู่สมุนไพร จากแตงกวา 5. ครูและนักเรียนช่วยกันหาข้อมูลจากแหล่งต่างๆ วิธีการท าสบู่ คุณสมบัติที่ดีของแตงกวา 6. เมื่อได้ข้อมูลจากแหล่งต่างๆแล้วครูและนักเรียนร่วมกันท าการทดลอง ตามขั้นตอนทาง วิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอน 1. สังเกตและระบุปัญหา 2. ตั้งสมมุติฐาน 3. ท าการทดลองหรือทดสอบสมติฐาน 4. เก็บรวมรวมข้อมูลและวิเคราะห์ข้อมูล 5.ร่วมกันสรุปผล ซึ่งเป็นขั้นตอนทางวิทยาศาสตร์ที่นักเรียนฝึก ปฏิบัติง่ายๆ เรียนรู้ตามกระบวนการธรรมชาติ ลงมือปฏิบัติจริง 7. นักเรียนเกิดข้อสงสัยอีกว่า มีพืชชนิดใดบ้างที่สามารถน ามาท าสบู่สมุนไพรได้ นักเรียนร่วมกัน เสนอความคิด เช่น สบู่ตะไคร้หอม สบู่แตงโม สบู่ขิง สบู่ใบเตย นักเรียนท าการทดลองซ้ า ตามกระบวนการ วิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอน โดยมีครูเป็นผู้ดูแลนักเรียนสามารถท าการทดลองได้เองตามความสนใจ
9 3.3 กำรวิเครำะห์ข้อมูล ด าเนินการวิเคราะห์ข้อมูลโดยการน าข้อมูลที่ได้จากเด็กเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 จ านวน 24 คน โรงเรียนโรงเรียนบ้านเขานางหงส์จังหวัดระนอง มาวิเคราะห์โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา (Descriptive Statistics) หาค่าร้อยละและวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content analysis) 3.4 เครื่องมือที่ใช้ เครื่องมือที่ใช้ในการท าวิจัยครั้งนี้ เป็นเครื่องมือที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นเพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียน เรื่องสิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช โดยการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน (PBL) ของ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ประกอบด้วย 1. แผนการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์เรื่องสิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช จ านวน 9 แผน จ านวน 15 ชั่วโมง 2. แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช ของนักเรียนชั้น ประถมศึกษาปีที่ 2 แบบปรนัยชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จ านวน 20 ข้อ 3. แบบประเมินความพึงพอใจ 3.5 กำรสร้ำงและหำคุณภำพเครื่องมือ 1. แผนการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช จ านวน 9 แผน เวลารวม 15 ชั่วโมง เป็นคู่มือประกอบการจัดการเรียนรู้ ผู้วิจัยได้ด าเนินการสร้างแผนการจัดการเรียนรู้ตามล าดับ ขั้นตอน ดังนี้ 1.1 ศึกษาแนวคิด ทฤษฎี หลักการ วิธีสอน เทคนิคการสอน กระบวนจัดการเรียนการ สอน 1.2 ศึกษาตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลางกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ตาม หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ (ฉบับปรับปรุง2560) คุณภาพผู้เรียน การ วัดผลประเมินผลสาระการเรียนรู้ท้องถิ่น และเอกสารอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง 1.3 จัดท าตารางวิเคราะห์มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้ และจัดท าหน่วย การเรียนรู้
10 1.4 จัดท าแผนการจัดการเรียนรู้ โดยแต่ละแผนการเรียนรู้จะใช้เวลา 1-2 ชั่วโมง เนื้อหา จะเริ่มจากง่ายไปยากเป็นการศึกษาความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตและชีวิตของ พืช วิธีการท าสบู่ สมุนไพร และการลงมือปฏิบัติการท าสบู่สมุนไพร 1.5 น าแผนการจัดการเรียนรู้เสนอต่อผู้เชี่ยวชาญจ านวน 3 ท่าน ตรวจสอบความ สอดคล้องและ ให้ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับ สาระส าคัญ จุดประสงค์การเรียนรู้ เนื้อหา กิจกรรมการเรียนรู้ การวัดและ ประเมินผล และสื่อการเรียนรู้ 1.6 น าแผนการจัดการเรียนรู้ที่ได้รับการตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญ มาปรับปรุงแก้ไขให้ ถูกต้องตามค าแนะน าของผู้เชี่ยวชาญ 1.7 น าไปทดลองใช้กับกลุ่มตัวอย่าง 2. แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง ทักษะทางวิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอน และเรื่องสิ่งมีชีวิตและ ชีวิตของพืช ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 มีขั้นตอนการสร้าง ดังนี้ 2.1 ศึกษาเอกสารหลักสูตร ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้กลุ่มสาระวิทยาศาสตร์ ตาม หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) แนวทางการ จัดการเรียนรู้ การวัดผลและประเมินผลการเรียนรู้ 2.2 วิเคราะห์เนื้อหาจุดประสงค์ให้สอดคล้องกับสาระการเรียนรู้ ตัวชี้วัดค าอธิบาย รายวิชา 2.3 สร้างแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ให้ครอบคลุมเนื้อหา และจุดประสงค์ การเรียนรู้ โดยจัดท าเป็นข้อสอบปรนัย แบบเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จ านวน 22 ข้อ ใช้จริง 20 ข้อ 2.4 น าแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เสนอผู้เชี่ยวชาญด้านวิทยาศาสตร์ และ วัดผล จ านวน 3 คน ตรวจสอบความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหา 2.5 น าผลการประเมินของผู้เชี่ยวชาญมาค านวณหาค่าดัชนีความสอดคล้อง (IOC) ของ ข้อสอบกับจุดประสงค์การเรียนรู้ ซึ่งแบบทดสอบจะต้องมีค่า IOC ตั้งแต่ 0.50 ขึ้นไป จากการประเมิน ของผู้เชี่ยวชาญมีค่า IOC ตั้งแต่ 0.67 - 1.00 โดยเลือกข้อสอบที่มีค่าดัชนีความสอดคล้อง ตั้งแต่ 0.67 - 1.00 จ านวน 20 ข้อ 2.6 ปรับปรุงแก้ไขแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนตามค าแนะน าของผู้เชี่ยวชาญ เกี่ยว กับความยากง่ายของค าตอบ 2.7 จัดพิมพ์ข้อสอบฉบับจริงจ านวน 20 ข้อ เพื่อน าไปใช้ในการวิจัยต่อไป
11 3. แบบประเมินความพึงพอใจ ที่มีต่อการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีการสอนแบบโครงงานเป็นฐาน กลุ่มสาระการเรียนรู้ทางวิทยาศาสตร์ เรื่องสิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ ได้สร้างขึ้น ดังนี้ 3.1 ศึกษาเอกสารงานวิจัยหลักการจิตวิทยาพัฒนาการเด็ก เทคนิคการเขียนและสร้าง แบบสอบถามความพึงพอใจของ 3.2 ก าหนดรูปแบบของค าถามเป็นข้อความเกี่ยวกับความรู้สึกของผู้ตอบในทางบวกและ ลบ เป็นข้อความสั้น เข้าใจง่าย และชัดเจน 3.3 สร้างแบบประเมินความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนเรื่อง สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช โดยการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน (PBL) ของ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์จ านวน 10 ข้อ โดยการประยุกต์จากวิธีของ ลิเคอร์ท (Likert) เป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่ามีระดับประเมิน 5 ระดับ 3.4 น าแบบประเมินความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบ โครงงานเป็นฐาน เรื่องสิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 ที่สร้างขึ้นให้ ผู้เชี่ยวชาญตรวจพิจารณา ความสอดคล้องของข้อค าถามกับประเด็นของการประเมิน 3.5 น าแบบประเมินความพึงพอใจของนักเรียนที่ผู้เชี่ยวชาญประเมินหาค่าความเชื่อมั่น ผลปรากฏว่าได้ค่าความเชื่อมั่นของแบบสอบถามทั้งฉบับเท่ากับ 0.95 10.3 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ผู้ศึกษาใช้เทคนิคการวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi-experiment) รูปแบบของการวิจัยโดยใช้กลุ่ม เดียว (One group, Pretest Posttest design) มีลักษณะของการทดสอบนักเรียนก่อนเรียน (Pretest) และการทดสอบหลังเรียน (Posttestค่าสถิติส าหรับการทดสอบสมมติฐานการวิจัย 1. ค่าเฉลี่ย (¯X) ใช้ในการวิเคราะห์ระดับคะแนนเฉลี่ยของกลุ่ม 2. ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ใช้ในการวิเคราะห์การกระจายของคะแนน 3. ค่า t-test (Dependent) ใช้ในการทดสอบความแตกต่างของคะแนนก่อนเรียนและหลัง เรียน 4. ผลส ำเร็จของกำรด ำเนินงำน จากการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีการสอนแบบโครงงานเป็นฐาน พบว่า 1) นักเรียนสามารถ บอกได้ว่าพืชเป็นสิ่งมีชีวิต สามารถน ามาใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย และแตงกวาซึ่งปลูกในแปลงเกษตร โรงเรียนบ้านเขานางหงส์มีคุณสมบัติที่ดีต่อผิวกาย 2) นักเรียนสามารถเรียนรู้ขั้นตอนทางวิทยาศาสตร์ 5
12 ขั้นตอนผ่านกระบวนการทดลองการท าสบู่สมุนไพรชนิดต่างๆ 3) นักเรียนสามารถค้นคว้าเพิ่มเติมจาก อินเตอร์เน็ตว่าพืชชนิดใดสามารถน ามาท าสบู่ได้อีกบ้าง 4) นักเรียนสามารถบอกได้ว่าพืชแต่ละชนิดมี ความแตกต่างกันชนิดใดสารถน ามาท าสบู่ได้บ้าง 5) นักเรียนสามารถใช้ความรู้เรื่องพื้นฐานเรื่องชีวิตของ พืชจ าแนกได้ว่าพืชชนิดใดเหมาะในการท าสบู่มีคุณสมบัติที่ดีต่อผิวกาย 6) สบู่จากสมุนไพรธรรมชาติช่วย ลดการใช้สารเคมีที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม 7) นักเรียนเข้าใจและสามารถสร้างสรรค์สบู่สมุนไพรที่มี ความหลากหลายไม่ใช่แค่สบู่แตงกวาเท่านั้นรวมไปถึงตะไคร้ ขมิ้น แตงโม น้ าผึ้ง มะนาว สามารถบูรณา การกับทักษะอาชีพ มีเจตคติที่ดีต่อวิชาวิทยาศาสตร์ว่าวิทยาศาสตร์เป็นศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับการ สร้างสรรค์การแก้ปัญหา และการใช้เหตุผล อีกทั้งสามารถอธิบายให้เพื่อนนักเรียนในห้องเรียน โรงเรียน ชุมนุม และผู้สนใจได้เข้าใจถึงการท าสบู่สมุนไพร สร้างชิ้นงานสร้างสรรค์ทรงคุณค่าในชีวิตประจ าวัน และ คุณค่าทางด้านจิตใจเป็นการรู้จักการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์สามารถสร้างเป็นรายได้ได้ด้วย 8) นักเรียนมีความพึงพอใจในการจัดการเรียนการสอนระดับมากที่สุด อีกทั้งนักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนสูงขึ้น และสามารถน าความรู้ที่ได้จากการจัดกิจกรรมในการสอนนี้ ไปใช้ชีวิตประจ าวันและช่วยหา รายได้การประเมินนวัตกรรมดังกล่าวได้น าผลการประเมินไปปรับปรุงพัฒนา เพื่อต่อยอดการพัฒนา คุณภาพให้กับนักเรียนอย่างต่อเนื่อง ผลกำรประเมินกำรน ำนวัตกรรมไปใช้ ผลการประเมินการน านวัตกรรมจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน (PBL) นักเรียนมี ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้นและมีทักษะอาชีพ ไปใช้จริงกับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้าน เขานางหงส์ จ านวน 24 คน ปีการศึกษา 2565 มีประเด็นส าคัญ ดังนี้ ผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนของนักเรียน ตำรำงที่ 1 ผลสมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน (n=24) กำรทดสอบ S.D. t **Sig. ก่อนเรียน 11.35 1.42 16.61* 0.000 หลังเรียน 18.55 0.97 t0.05 =0.000** = มีนัยส าคัญที่ระดับ 0.05
13 จากตารางที่ 1 เป็นผลการเปรียบเทียบผลสมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน ก่อนและหลังการใช้ นวัตกรรมจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน (PBL) คะแนนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน ซึ่ง เป็นไปตามสมมติฐานที่ก าหนด และพบว่าก่อนและหลังการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงาน เป็นฐาน มีคะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 11.35คะแนน และ 18.55คะแนนตามล าดับ และเมื่อเปรียบเทียบระหว่าง คะแนนก่อนและหลังการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน นักเรียนมีความรู้ เรื่อง สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยส าคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ( t = 16.61*) แสดงว่าการจัด กิจกรรมการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน ตำรำงที่ 2 แสดงการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง สิ่งมีชีวติและชีวิตของพืช โดยการจัดการเรียนรู้ ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน (PBL) ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ คนที่ คะแนนก่อนเรียน (24 คะแนน) คะแนนหลังเรียน (24 คะแนน) ผลต่าง (D) ผลต่าง2 (D) 1 13 17 4 16 2 12 18 6 36 3 13 17 4 16 4 11 18 7 49 5 12 16 4 16 6 10 16 6 36 7 10 18 8 64 8 14 18 4 16 9 12 17 5 25 10 12 17 5 25 11 11 17 6 36 12 12 16 4 16 13 10 17 7 49 14 13 18 5 25
14 15 15 19 4 16 16 12 24 8 64 17 13 18 5 25 คนที่ คะแนนก่อนเรียน (24 คะแนน) คะแนนหลังเรียน (24 คะแนน) ผลต่าง (D) ผลต่าง2 (D) 18 14 18 4 16 19 14 18 4 16 20 14 18 4 16 21 11 17 6 36 22 12 16 4 16 23 10 17 7 49 24 12 16 4 16 รวม 247 351 104 578 เฉลี่ย 11.35 18.55 S.D. 1.42 0.97 ควำมพึงพอใจในกำรจัดกำรเรียนรู้ ตำรำงที่3 ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานความพึงพอใจต่อการใช้นวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ ประเด็นควำมพึงพอใจ ระดับควำมคิดเห็น แปลผล X S.D. 1. สอดคล้อง เหมาะสมกับชีวิตประจ าวัน 4.80 0.40 มากที่สุด 2. สามารถน าไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจ าวันได้ 4.90 0.30 มากที่สุด 3. เป็นวิธีสอนที่เข้าใจง่าย 4.85 0.36 มากที่สุด 4. ขั้นตอนการสอนเป็นไปตามล าดับความยากง่าย 4.80 0.51 มากที่สุด 5. สามารถสืบค้นข้อมูลได้ตามความต้องการ 4.95 0.22 มากที่สุด 6. ได้ลงมือปฏิบัติจริง 4.85 0.48 มากที่สุด
15 7. เป็นวิธีสอนที่ท้าทายความสามารถของผู้เรียน 4.75 0.54 มากที่สุด 8. มีรูปแบบการน าเสนอเนื้อหาที่เหมาะสมและน่าสนใจ 4.90 0.44 มากที่สุด 9. นักเรียนทุกคนมีส่วนร่วมในการท างาน 4.85 0.48 มากที่สุด 10.ช่วยให้เกิดความรู้ความเข้าใจในเนื้อหาได้ดียิ่งขึ้น 4.95 0.22 มากที่สุด รวม 4.86 0.39 มำกที่สุด จากตารางที่ 2 พบว่า นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 ปีการศึกษา 2565 มีความพึงพอใจ ภาพรวมมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณารายด้าน พบว่า สามารถสืบค้นข้อมูลได้ตามความ ต้องการ และช่วยให้เกิดความรู้ความเข้าใจในเนื้อหาได้ดียิ่งขึ้น มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากที่สุด ส่วนเป็นวิธี สอนที่ท้าทายความสามารถของผู้เรียน มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับต่ าสุด ผลส ำเร็จเชิงปริมำณ 1. นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 ภาคเรียนที่ 2 ปี การศึกษา 2565 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาระนอง จ านวน 24 คน 2. ร้อยละ 90 ของนักเรียนที่ผ่านการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน PBLหน่วย ( การเรียนรู้ที่ 5 สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช เรื่อง สบู่สมุนไพร มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนด้านทักษะ กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอนสูงขึ้น 3. ร้อยละ 80 ของนักเรียนเกิดการพัฒนาทักษะชีวิตและทักษะอาชีพ เกิดการเรียนรู้ที่คงทนมากยิ่งขึ้น 4. ร้อยละ 90 ของนักเรียนมีความพึงพอใจการจัดการเรียนรู้แบบโครงงานเป็นฐาน ผลส ำเร็จเชิงคุณภำพ 1. นักเรียนที่ผ่านการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน )PBL หน่วยการเรียนรู้ที่ (5 สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช เรื่อง สบู่สมุนไพร มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนด้านทักษะกระบวนการทาง วิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอนสูงขึ้น 2. นักเรียนสามารถน าความรู้ที่ได้จากการเรียนรู้ไปใช้ในชีวิตประจ าวันและมีทักษะอาชีพ 3. นักเรียนมีเจตคติที่ดีต่อวิชาวิทยาศาสตร์
16 5. แนวทำงกำรน ำนวัตกรรมไปใช้ วิธีด ำเนินกำรใช้นวัตกรรม การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช โดยการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธี สอนแบบโครงงานเป็นฐาน (PBL) ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ พบว่า การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช โดยการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธี สอนแบบโครงงานเป็นฐาน (PBL) ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ ส่งผลให้ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 คะแนนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน นักเรียนชั้น ประถมศึกษาปีที่ 2 มีประสิทธิภาพและคุณภาพ สามารถน าวิธีการไปใช้ในการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการ เรียนรู้วิทยาศาสตร์ได้ มีความก้าวหน้าและพัฒนาการทางการเรียนเพิ่มขึ้น นักเรียนมีความสามารถในการ สร้างองค์ความรู้ และน าไปปฏิบัติจริงได้และน าความรู้ไปสร้างอาชีพได้อีกด้วย ทั้งนี้อาจ เนื่องมาจากได้มี การพัฒนาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นส าคัญ ส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้แบบกลุ่มมี ขั้นตอนที่น่าสนใจ ส่งเสริมกระบวนการคิด นักเรียนมีส่วนร่วมในการท างาน นักเรียนมีความ สนุกสนาน เพลิดเพลิน มีการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลาย ท าให้นักเรียนไม่เกิดความเบื่อหน่าย เหมือน กระบวนการสอนแบบเดิม เป็นกระบวนการเรียนรู้ที่ส่งเสริมให้นักเรียนค้นหาค าตอบด้วยตนเอง ซึ่งไม่ใช่ เฉพาะเพียงให้นักเรียนได้เรียนรู้ทางวิชาการเท่านั้น แต่ยังเป็นการฝึกทักษะ ทัศนคติ การท างาน เป็นทีม ฝึกความรับผิดชอบ การกล้าแสดงออก ซึ่งจะช่วยให้นักเรียนเรียนรู้ทักษะกระบวนการที่ถูกต้องด้วยและ ท างานเป็นขั้นตอน โดยครูเป็นผู้กระตุ้นให้นักเรียนเกิดความสนใจและเกิดแรงจูงใจที่จะเรียนรู้ ส่งผลให้ เกิดการเรียนรู้มีความสุขในการเรียน ท าให้นักเรียนมีความพึงพอใจในการเรียนรู้อยู่ในระดับมากที่สุด บทเรียนที่ได้รับ การจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงานเป็นฐาน (PBL) เป็นการเน้นประสบการณ์ในการ ปฏิบัติงานให้แก่ผู้เรียน เพื่อเปิดโอกาสให้ ผู้เรียนได้เรียนรู้วิธีการแก้ปัญหา วิธีการหาความรู้ความจริง อย่างมีเหตุผล ได้ท าการทดลอง ได้พิสูจน์สิ่งต่าง ๆ ด้วยตนเอง รู้จักการวางแผนการท างาน ตลอดจนได้ พัฒนากระบวนการคิดโดยเฉพาะการคิดขั้นสูง และการประเมินตนเอง โดยผู้เรียนมีการเรียนรู้ผ่าน กระบวนการท างานเป็นกลุ่ม ได้ผลการจัดกิจกรรมเป็นผลงานแบบรูปธรรม นักเรียนมีเจตคติที่ดีต่อวิชา วิทยาศาสตร์ มีความสามารถทางวิทยาศาสตร์สูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ส่งผลการต่อการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนให้สูงขึ้น ส่งเสริมให้นักเรียนพัฒนาตนให้สอดคล้องกับความสนใจ เพื่อให้ผู้เรียนมีคุณภาพ ตามเป้าหมายของหลักสูตรแกนกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง 2560)
17 แนวทำงกำรพัฒนำต่อยอด จัดท าแนวทางการด าเนินงาน การปรับปรุงพัฒนา และการน าไปใช้นวัตกรรมที่ชัดเจน มีการชี้แจง ท าความเข้าใจกับผู้เกี่ยวข้องที่น านวัตกรรมไปใช้ ให้ความช่วยเหลือระหว่างการน านวัตกรรมไปใช้ และมี การจัดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เพื่อสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) ในโรงเรียน ส่งผลให้เกิด การพัฒนาผู้เรียนตามวัตถุประสงค์และมาตรฐานตัวชี้วัด หลังจากการด าเนินงานตามกรอบการท างานที่ เสร็จสิ้นแล้ว ผู้พัฒนานวัตกรรมจึงน าเสนอ ผลการใช้นวัตกรรมให้ผู้ที่เกี่ยวข้องได้รับทราบ เพื่อส ารวจถึง ความคิดเห็นต่อผลการใช้นวัตกรรมและความเป็นไปได้ในการน าแนวคิดของการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีสอน แบบโครงงานเป็นฐาน (PBL) ให้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ทักษะชีวิตและให้นักเรียนมีทักษะทาง วิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอนสูงขึ้น 6. กำรเผยแพร่นวัตกรรม 1. เผยแพร่ผลงานเข้าสู่เว็บไซต์โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ 2. ผู้สร้างนวัตกรรมได้เผยแพร่ผลงาน ในวันที่ 1 มีนาคม 2566 ณ โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ ซึ่ง เป็นตัวแทนสถานศึกษาในจังหวัดระนอง ได้ต้อนรับคณะกรรมมาธิการติดตาม เสนอแนะ และเร่งรัดการ ปฏิรูปประเทศและการจัดท าและด าเนินการตามยุทธศาสตร์ชาติ วุฒิสภา 3. ผู้สร้างนวัตกรรมได้จัดตั้งบูธน าเสนอนวัตกรรมการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่องการ พัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช โดยการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบ โครงงานเป็นฐาน (PBL) ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านเขานางหงส์ ในงานศรรพศาสตร์ ตลาดวิชาการ การศึกษาระนอง ประจ าปีการศึกษา 2565 วันที่ 1-3 มีนาคม 2566
ภำคผนวก
19 ภำพกำรเผยแพร่นวัตกรรม
20 ภำพกำรจัดกำรเรียนรู้
21
22
23 ภำพวัสดุ อุปกรณ์ในกำรจัดกำรเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงำนเป็น ฐำน เรื่อง สบู่สมุนไพร
24
25 แบบประเมินควำมพึงพอใจ กำรพัฒนำผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียน เรื่อง สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช โดยกำรจัดกำรเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงำนเป็นฐำน (PBL) ของนักเรียนชั้นประถมศึกษำปีที่ 2 โรงเรียนบ้ำนเขำนำงหงส์ .................................................................................................................................. ตอนที่ 1 ข้อมูลทั่วไปของผู้ตอบแบบสอบถำม 1. เพศ ชาย หญิง 2. สถานะ นักเรียน ครู/บุคลากรทางการศึกษา บุคคลภายนอก ตอนที่ 2 ควำมพึงพอใจต่อโครงกำร ระดับ 5 = มากที่สุด 4 = มาก 3 = ปานกลาง 2 = น้อย 1 = น้อยที่สุด ประเด็นควำมพึงพอใจ ระดับควำมพึงพอใจ 5 4 3 2 1 1. สอดคล้อง เหมาะสมกับชีวิตประจ าวัน 2. สามารถน าไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจ าวันได้ 3. เป็นวิธีสอนที่เข้าใจง่าย 4. ขั้นตอนการสอนเป็นไปตามล าดับความยากง่าย 5. สามารถสืบค้นข้อมูลได้ตามความต้องการ 6. ได้ลงมือปฏิบัติจริง 7. เป็นวิธีสอนที่ท้าทายความสามารถของผู้เรียน 8. มีรูปแบบการน าเสนอเนื้อหาที่เหมาะสมและน่าสนใจ 9. นักเรียนทุกคนมีส่วนร่วมในการท างาน 10.ช่วยให้เกิดความรู้ความเข้าใจในเนื้อหาได้ดียิ่งขึ้น ข้อเสนอแนะอื่น .......................................................................................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................................................................................
26 แผนกำรจัดกำรเรียนรู้
27 แผนกำรจัดกำรเรียนรู้
28 ข้อสอบกำรพัฒนำผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียน เรื่อง ทักษะทำงวิทยำศำสตร์ 5 ขั้นตอน โดย กำรจัดกำรเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงำนเป็นฐำน (PBL) ของนักเรียนชั้นประถมศึกษำปีที่ 2 โรงเรียนบ้ำนเขำนำงหงส์
29 ข้อสอบกำรพัฒนำผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียน เรื่อง ทักษะทำงวิทยำศำสตร์ 5 ขั้นตอน โดย กำรจัดกำรเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงำนเป็นฐำน (PBL) ของนักเรียนชั้นประถมศึกษำปีที่ 2 โรงเรียนบ้ำนเขำนำงหงส์
30 ข้อสอบกำรพัฒนำผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียน เรื่อง สิ่งมีชีวิตและชีวิตของพืช โดยกำร จัดกำรเรียนรู้ด้วยวิธีสอนแบบโครงงำนเป็นฐำน (PBL) ของนักเรียนชั้นประถมศึกษำปีที่ 2 โรงเรียนบ้ำนเขำนำงหงส์
31
32
33