ผลงานนักเรียน ภาษาไทยภาษาถิ่น ม.3 (1)

ภาษาไทยภาษาถ่นิ



ภาษาไทย ภาษาถ่นิ
รายวชิ าภาษาไทยพน้ื ฐาน ท๒๓๑๐๒

ชั้นมธั ยมศึกษาปีที่ ๓

๑. นางสาวอิสรยี า ศรีนวลวงค์ เลขท่ี ๑๑
๒. นายภาณิน เชอื้ นันตา เลขท่ี ๑๕
๓. นางสาวกุลปริยา ชไู ว เลขท่ี ๒๖
๔. นางสาวณิชาภา โอตรวรรณะ เลขท่ี ๓๔
๕. นางสาวไกลกงั วล การพนกั งาน เลขที่ ๓๕
๖. นายธญั พิสิษฐ์ ณ คา เลขท่ี ๓๗

ชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี ๓.๑๐
เสนอ

ครปู รารถนา ศิรกิ นั
ภาคเรยี นท่ี ๒ ปีการศกึ ษา ๒๕๖๒

โรงเรยี นสามคั คีวทิ ยาคม

คานา ก

หนังสือรวมคาภาษาไทยภาษาถ่ินเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของ

รายวิชาภาษาไทย ท๒๓๑๐๒ ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี ๓ มีจุดประสงค์เพ่ือ
การศึกษาลักษณะของภาษาไทยภาษาถ่ิน และรวบรวมเพอ่ื เผยแพรใ่ ห้กับ
ผู้ท่ีสนใจ

ผู้จัดทาขอขอบคุณ คุณครูปรารถนา ศิริกัน ผู้ให้คาแนะนา
ช่วยเหลือ และให้ความรู้ ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างย่ิงว่าหนังสือเล่มน้ีจะให้
ความรู้ และเป็นประโยชนต์ อ่ ผอู้ ่านทุกท่าน

สารบญั ข

เร่ือง หนา้
คานา ก
สารบญั ข
ภาษาไทยภาษาถ่ิน ๑
หมวดผักผลไม้ ๗
หมวดกรยิ าอาการ และความรสู้ กึ ๔๔
หมวดสงิ่ แวดลอ้ ม ๖๗
หมวดผ้คู น ๗๓
หมวดสิ่งของเครอ่ื งใช้ ๘๓
หมวดสัตว์ ๑๐๑
บรรณานกุ รม ค

ภาษาไทยภาษาถ่นิ ๑

ความหมายของภาษาถ่นิ
เป็นภาษาย่อยท่ีใช้พูดจากันในท้องถ่ินต่าง ๆ ซ่ึงเกิด

จากการใช้ภาษาเพื่อการสื่อความหมาย ความเข้าใจกัน
ระหว่างผู้คนท่ีอาศัยอยู่ตามท้องถ่ินนั้น ๆ ซ่ึงอาจจะแตกต่าง
ไปจากมาตรฐาน หรือภาษาท่ีคนส่วนใหญ่ของแต่ละประเทศใช้
กนั และอาจจะแตกต่างจากภาษาในทอ้ งถน่ิ อ่ืน

๒

ความหมายของภาษามาตรฐาน
เป็น ภาษาถ่ินที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นภาษาที่

ถูกตอ้ งเหมาะสม ทงั้ การพดู และการเขียน ถอื เป็นภาษากลางที่
ใช้ติดต่อส่ือสารเข้าใจกันท้ังประเทศด้วยสานวน และสาเนียง
เดยี วกนั ใช้ตดิ ต่อสื่อสารในวงราชการ สถานศกึ ษาและสถาบัน
สาคัญในสงั คม ในสถานการณ์ ที่เป็นทางการ ภาษาถ่ินที่ได้รับ
การยอมรับ ให้เป็นภาษามาตรฐานน้ัน มักจะเป็นภาษาถิ่นท่ีใช้
ติดต่อส่ือสาร กันอยู่ในเมืองหลวงของประเทศ ดังเช่น ภาษา
มาตรฐานของไทยก็ คอื ภาษาถนิ่ กรุงเทพมหานคร

๓

ความหมายของภาษาถ่ิน
เป็นภาษาย่อยท่ีใช้พูดจากันในท้องถิ่นต่าง ๆ ซ่ึงเกิด

จากการใช้ภาษาเพื่อการส่ือความหมาย ความเข้าใจกัน
ระหว่างผู้คนท่ีอาศัยอยู่ตามท้องถิ่นน้ัน ๆ ซ่ึงอาจจะแตกต่าง
ไปจากมาตรฐาน หรือภาษาที่คนส่วนใหญ่ของแต่ละประเทศใช้
กนั และอาจจะแตกตา่ งจากภาษาในท้องถน่ิ อนื่

๔

สาเหตทุ ีท่ าให้เกดิ ภาษาถน่ิ

สาเหตุสาคัญท่ีทาให้เกิดภาษาถิ่นต่าง ๆ หรือภาษาถิ่นย่อย

มานั้น เรืองเดช ปันเขื่อนขัตย์ ได้ให้เหตุผลใหญ่ ๆ อยู่ ๓ ประการคือ
ภูมิศาสตร์อยู่คนละท้องถิ่น ขาดการไปมาหาสู่ซึ่งกันและกันเป็น
เวลานาน หลายช่ัวอายุคน ถ้าต่างถ่ินต่างไม่ไปมาหาสู่กันเป็นเวลานาน
ๆ ทาให้กลุ่มชนชาติไทย รวมทั้งภาษาของกลุ่มเขาเปลี่ยนแปลงไป
กลายเป็นภาษาถ่ินอ่ืน ๆ ซ่ึงไม่เหมือนกันกับภาษาดั้งเดิมใน ท่ีสุด
กาลเวลาที่ผ่านไปจากสมัยหน่ึงไปสู่อีกสมัยหน่ึง ทาให้ภาษา
เปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลาและตามเทคโนโลยีต่าง ๆ ท่ีเปลี่ยนไป
กล่าวคือ มีการเปลี่ยนแปลง คาศัพท์ที่เรียกยากกว่าไปเรียกคาศัพท์ท่ี
เรยี กงา่ ยกวา่ กะทดั รัดกว่าอทิ ธิพลของภาษาอืน่ ทอี่ ยใู่ กล้เคียง ซ่งึ เป็น
ชนหมมู่ ากมีอทิ ธิพลกวา่ มีการยมื คาศพั ท์จากภาษาทม่ี อี ทิ ธพิ ลกว่า

ลกั ษณะภาษาถิ่น ๔ ภาค ๕

ภาษาถิ่นอีสานของประเทศไทยมีลักษณะใกล้เคียงกับ
ภาษาที่พูดท่ีใช้กันในประเทศลาว แต่ภาษาอีสานก็ยังถือ
วา่ เป็นภาษาถน่ิ ของภาษาไทย

ภาษาถนิ่ ภาคกลางในส่วนของกรงุ เทพและปริณฑลบาง
จงั หวัด จะใชภ้ าษาไทยมาตรฐาน แต่ในหลายๆจังหวัดจะมี
คาศัพทม์ ีสาเนยี ง เหนอ่ เหน่อแตล่ ะจังหวัดจะตา่ งกนั ทาให้
เสียงเหนอ่ กลายเป็นเอกลกั ษณ์ประจาจังหวดั

ภาษาถ่ินเหนือ คือจะเนิบช้า มีการลากเสียงในบางคา ๖

ภาษาเหนือจะมีการแบ่งออกเป็น ๒ รูปแบบ คือ คาเมือง
จะใช้ในภาคเหนือตอนบนบริเวณอาณาจักรล้านนา เดิม
ซง่ึ จะมกี ารแบง่ ยอ่ ยเป็น ภาษาล้านนาตะวันตกและภาษา
ล้านนาตะวันออก ซึ่งแต่ละจังหวัดก็จะมีคาศัพท์หรือ
สาเนียงในบางคาต่างกัน และยังมีภาษาผสมในจังหวัด
อนื่ ๆ ท่มี เี อกลักษณ์เป็นของตัวเอง เช่น อุตรดิตถ์ สุโขทัย
เพชรบรู ณ์ เปน็ ตน้

ภาษาถ่ินใต้ มลี ักษณะเดน่ คอื จะเรว็ อกั ขระ ร เรอื
ชัดเจน มีการรวบคาในบางคา ภาษาใต้จะมกี ารแบง่
ออกเปน็ ๓ ส่วนหลักๆ คือ ฝัง่ ตะวันออก ฝ่ังตะวันตก
และ ๓ ชายแดนใต้ ซ่ึงจะมีสาเนยี งทตี่ ่างกันคอ่ นข้าง
ชดั เจน และจะมสี าเนยี งเฉพาะยอ่ ยไปในแตล่ ะจงั หวดั

ผกั &ผลไม้

กระเทียม ๘

• ภาษาใต้
หวั เทยี ม

• ภาษาเหนือ
หอมขาว,หอมเตียม

• ภาษาอีสาน
กระเทียม

หัวหอม ๙

• ภาษาใต้
หวั หอม

• ภาษาเหนอื
หอมแดง

• ภาษาอีสาน
ผกั บวั

ตาลงึ ๑๐

• ภาษาใต้
ตาลงึ

• ภาษาเหนือ
ผักแคบ

• ภาษาอีสาน
ตาลิง

สะระแหน่ ๑๑

• ภาษาใต้
แส้แหน

• ภาษาเหนอื
หอมดว่ น

• ภาษาอีสาน
กนิ เทยี น

มะเขือยาว ๑๒

• ภาษาใต้
ลกู เขือยาว

• ภาษาเหนอื
มะเขอื ม้า

• ภาษาอีสาน
บักเขอื ยาว

มะเขือเปราะ ๑๓

• ภาษาใต้
ลูกเขอื เปราะ

• ภาษาเหนอื
มะเขือผ่อย

• ภาคอีสาน
บักเขอื ผอ่ ย

บวบงู ๑๔

• ภาษาใต้
บวบงู

• ภาษาเหนอื
บะนอยงู

• ภาษาอสี าน
โงเง้ว

ใบเตย ๑๕

• ภาษาใต้
ใบเตย

• ภาษาเหนือ
หวานข้าวใหม่

• ภาษาอสี าน
ใบเตย

ใบบวั บก ๑๖

• ภาษาใต้
ผักแว่น

• ภาษาเหนือ
ผักหนอก

• ภาษาอสี าน
บัวบก

ผกั กระเฉด ๑๗

• ภาษาใต้
ผกั ฉีด

• ภาษาเหนือ
ผกั หนองนา้

• ภาษาอีสาน
ผักกะเฉดน้า

ตะไคร้ ๑๘

• ภาษาใต้
ไคร

• ภาษาเหนอื
จ๊กั ไค

• ภาษาอีสาน
หวั กิงไค

ชะอม ๑๙

• ภาษาใต้
ยอดอม

• ภาษาเหนือ
ผักหละ

• ภาษาอีสาน
ผักขา

เหด็ โคน ๒๐

• ภาษาใต้
เห็ดจูน

• ภาษาเหนอื
เหด็ คน

• ภาษาอสี าน
เหด็ ปลวก

เพกา ๒๑

• ภาษาใต้
เพกา

• ภาษาเหนอื
บะริดไม้

• ภาษาอีสาน
ลนิ้ ฟา้

มะรมุ ๒๒

• ภาษาใต้
ตน้ รุม

• ภาษาเหนอื
คอ้ นก้อม

• ภาษาอสี าน
อีฮุม

พรกิ สด ๒๓

• ภาษาใต้
ดปี ลี

• ภาษาเหนือ
พริกหน่มุ

• ภาษาอีสาน
พริกดิบ

พริกขี้หนู ๒๔

• ภาษาใต้
พริก

• ภาษาเหนอื
พริกแด้

• ภาษาอีสาน
พรกิ ขี้หนู

มะปราง ๒๕

• ภาษาใต้
ลูกปราง

• ภาษาเหนอื
บะฝาง

• ภาษาอีสาน
บกั ปาง

ฝร่งั ๒๖

• ภาษาใต้
ชมพู่

• ภาษาเหนอื
มะกว้ ยเเก๋ว

• ภาษาอีสาน
สดี า

ละมดุ ๒๗

• ภาษาใต้
หมดุ หรง่ั ,สวา

• ภาษาเหนือ
หละมดุ

• ภาษาอีสาน
บกั มดุ

สบั ปะรด ๒๘

• ภาษาใต้
ยานัด

• ภาษาเหนอื
บะขะนดั

• ภาษาอีสาน
บักนัด

นา้ เตา้ ๒๙

• ภาษาใต้
ฟักทอง

• ภาษาเหนือ
บะน้าแกว้

• ภาษาอสี าน
บักอึ

ขนนุ ๓๐

• ภาษาใต้
หนนุ

• ภาษาเหนือ
หมะหนนุ

• ภาษาอสี าน
บักม่ี

นอ้ ยหนา่ ๓๑

• ภาษาใต้
น้อยหนา่

• ภาษาเหนือ
บะแน

• ภาษาอีสาน
บักเขียบ

พทุ รา ๓๒

• ภาษาใต้
พุทรา

• ภาษาเหนอื
หมะตัน

• ภาษาอสี าน
บกั ทนั

มะละกอ ๓๓

• ภาษาใต้
ลอกอ

• ภาษาเหนือ
มะกว๊ ยเตด้

• ภาษาอสี าน
บกั หุง่

ฟกั ทอง ๓๔

• ภาษาใต้
น้าเต้า

• ภาษาเหนอื
บะน้าแก้ว

• ภาษาอสี าน
บกั อึ

ฟกั ๓๕

• ภาษาใต้
ข้ีพรา้

• ภาษาเหนือ
แฟง

• ภาษาอสี าน
แฟง

ขา้ วโพด ๓๖

• ภาษาใต้
คง

• ภาษาเหนอื
เขา้ โพด

• ภาษาอสี าน
เขา่ โพด

ลกู หวา้ ๓๗

• ภาษาใต้
ลกู หว้า

• ภาษาเหนือ
บกั เกยี๋ ง

• ภาษาอีสาน
บักหวา้

กะทอ้ น ๓๘

• ภาษาใต้
ลูกตอ้ น

• ภาษาเหนือ
บะตืน๋ , บะตอ้ ง

• ภาษาอสี าน
บักต้อง

ชมพู่ ๓๙

• ภาษาใต้
นา้ ดอกไม้

• ภาษาเหนือ
บะจมุ ปู

• ภาษาอีสาน
ชมภู่

มะพรา้ ว ๔๐

• ภาษาใต้
ลูกพร้าว

• ภาษาเหนอื
บะป้าว

• ภาษาอีสาน
บักพา่ ว

แตงไทย ๔๑

• ภาษาใต้
แตงไทย

• ภาษาเหนอื
บะแตง๋ ลาย

• ภาษาอีสาน
แตงจงิ

แตงโม ๔๒

• ภาษาใต้
แตงโม

• ภาษาเหนอื
บะเต้า

• ภาษาอีสาน
บักโม

ลกู ยอ ๔๓

• ภาษาใต้
ลูกยอ

• ภาษาเหนอื
บะตา๋ เสือ

• ภาษาอีสาน
บักยอ

กรยิ าอาการ และความร้สู กึ

สวสั ดี ๔๕

• ภาษาใต้
พรดื

• ภาษาเหนอื
สวสั ดีเจา้

• ภาษาอีสาน
ไปไส