100 АРАЛ ҚЫЗЫ Әні: Табылды Досымов Сөзі: Светқали Нұржанов & b 4 2 j œ j œ j œ j œ Қа си ет ті j œ j œ œ Кас пий дің j œ œ j œ ұ лы(е) дім ˙ мен j œ j œ j œ j œ А ты рау ем, j œ j œ œ - - - - - - - - - Жай-ық ем & b 7 j œ œ j œ жү ре гім ˙ мен j œ j œ j œ j œ А рал дық қыз j œ j œ œ бір кү ні j œ œ j œ а рал бо ˙ лып j œ j œ j œ j œ Қол бұл ға дың j œ œ j œ - - - - - - - - - - да-ри - я & b . . 15 j œ œ J œ бі ле гің ˙ мен ˙ j œ J œ J œ J œ Сар қыл дың ба J œ J œ œ ті лек тің j œ œ J œ та ла сы ˙ на? ˙ - - - - - - - - - - & b 23 J œ J œ J œ J œ Бір мұң жат ты J œ J œ œ кө зің нің J œ œ J œ ша ра сын ˙ да ˙ j œ J œ J œ J œ А ла сұр ған J œ j œ œ кез қай да j œ œ j œ - - - - - - - - - - А- рал-дық & b . . 31 ˙ қыз ˙ j œ j œ j œ j œ А рал бо лып j œ j œ œ сар қы лып j œ œ J œ ба ра сың 1. ˙ ба? ˙ - - - - - - & b 38 2. j œ j œ j œ j œ А рал бо лып œ œ œ сар қы лып ˙ ˙ j œ œ j œ ба ра сың ˙ ба? ˙ - - - - - - Арал қызы Əуені: Т.Досымов Өлеңі: С.Нұржанов 1.Қасиетті Каспийдің ұлы едім мен, Атырау ем, Жайық ем жүрегіммен. Аралдық қыз бір күні арал болып, Қол бұлғадың дария білегіңмен. 2. Алғысы жоқ тірліктен қарғысы көп, Өзгере ме өзгермес мəңгі сурет. Картадан көр Каспийім Аралыңды, Тұрған жоқ па құшақтап алғысы кең. Қайырмасы: Сарқылдың ба, тірліктің таласына, Бір мұң жатты көзіңнің шарасында. Аласұрған кез қайда Аралдық қыз, Арал болып сарқылып барасың ба ?! 3. Ақ Еділден айырылған арман ұлы ем, Сен мұңайсаң мен қалай жалған күлем. Тулап жатқан Каспий боп ақтарылып, Толтырармын бір күні арнаңды кеп. Шабытпен
101 Қасиетті Каспийдің ұлы едім мен, Атырау ем, Жайық ем жүрегіммен. Аралдық қыз бір күні арал болып, Қол бұлғадың дария білегіңмен. Қайырмасы: Сарқылдың ба, тірліктің таласына, Бір мұң жатты көзіңнің шарасында. Аласұрған кез қайда аралдық қыз, Арал болып сарқылып барасың ба?! Алғысы жоқ тірліктен қарғысы көп, Өзгере ме өзгермес мәңгі сурет. Картадан көр Каспийім Аралыңды, Тұрған жоқ па құшақтап алғысы кең. Қайырмасы: Ақ Еділден айырылған арман ұлы ем, Сен мұңайсаң мен қалай жалған күлем. Тулап жатқан Каспий боп ақтарылып, Толтырармын бір күні арнаңды кеп. Қайырмасы:
102 & # # 4 4 œ. j œ œ œ Тел мі ріп түн w дер ˙. œ əй нек w ке œ œ œ œ Бе сік ке ой w - - - - - - - - ды & # # 7 ˙. œ он бө w леп œ œ œ œ œ Ə кет ті се w ні ˙. œ қай бет ˙. œ œ ке е ˙. œ œ - - - - е е & # # 14 w е œ œ œ œ œ Дү ни е де w ген ˙. œ дөң ге w лек w - - - - - - & # # 20 j œ j œ r œ r œ j œ j œ j œ r œ r œ j œ Ар ман дү ни е, жал ған дү ни е j œ œ. œ œ ө тер сің сен ˙. œ де бір ˙. œ œ - - - - - - - - - күн шір - & # # 24 w кін j œ j œ r œ r œ j œ j œ j œ r œ r œ j œ Ар ман дү ни е, жал ған дү ни е j œ œ. œ œ ө тер сің сен ˙. œ - - - - - - - - - де бір & # # 28 ˙. œ œ күн шір ˙. œ кін, Шір w кін ˙. œ œ бір w күн w - - Ақынның дауысы Əуені: Т.Досымов Өлеңі: С.Əбуғалиев 1. Телміріп түндер əйнекке, Бесікке ойды он бөлеп. Əкетті сені қай бетке, Дүние деген дөңгелек. 2. Құстары сайрап не түрлі, Құмарпаз күйде бақ-тоған. Мінезің сенің секілді, Жайықта соққан ақ боран. 3. Ұласып түндер таңға аман, Жондардан есті майда леп. Жоқтайды екен жан ғалам, Сағаттың даусы қайда деп. Қайырмасы: Арман дүние, жалған дүние, Өтерсің сен де бір күн, шіркін! Шіркін, бір күн. Асықпай АҚЫННЫҢ ДАУЫСЫ Әні: Табылды Досымов Сөзі: Сағат Әбдуғалиев
103 Телміріп түндер әйнекке, Бесікке ойды он бөлеп. Әкетті сені қай бетке, Дүние деген дөңгелек. Қайырмасы: Арман дүние, жалған дүние, Өтерсің сен де бір күн, шіркін! Шіркін, бір күн. Құстары сайрап не түрлі, Құмарпаз күйде бақ-тоған. Мінезің сенің секілді, Жайықта соққан ақ боран. Қайырмасы: Ұласып түндер таңға аман, Жондардан есті майда леп. Жоқтайды екен жан ғалам, Сағаттың даусы қайда деп. Қайырмасы:
104 & 4 3 œ œ. j œ Көм ке ˙. ріп ˙. œ œ œ көк бел ді œ œ œ са мо лет ˙ œ қон ды ˙. кеп ˙. - - - - - - & 9 œ œ. j œ Қош де #˙. дің ˙. œ œ œ жа на рың œ œ œ мөл ді ˙. реп ˙. œ œ. j œ Ар ман құ ˙. - - - - - - - сым & 18 ˙. ау ˙. œ œ. j œ А ман бы ˙. сың? ˙. œ œ œ Ұ ға(ал) мап ˙ œ пын ˙. ғой ˙. - - - - - - - & 27 œ œ œ ба ғаң ды ˙. шын ˙. œ œ. j œ Қон ба ˙. дың ˙ œ ба ғы ˙. ма ˙ œ Қош та ˙. - - - - - - - - су & 36 ˙ œ ө мір ˙ œ за ңы ˙. ма? ˙. œ œ. j œ Қон ба ˙. дың ˙ œ ба ғы ˙. ма ˙ œ - - - - - - Қош - та - & 45 ˙. су ˙ œ ө мір ˙ œ ба ғы ˙. ма? ˙. - - Сағыныш белгісі Өлеңі: Т. Досымов Əуені: С. Жанболат 1. Көмкеріп көк белді,самолет қонды кеп. «Қош» дедің, жанарың мөлдіреп. Арман құсым-ау, аманбысың, Ұға алмаппын ғой, бағаңды шын. Қонбадың бағыма, қоштасу өмір заңы ма? Қонбадың бағыма, қоштасу өмір заңы ма? 2. Қайдасың? мекенің алыста қалды ма? Жоқ əлде, қанатың талды ма? 3. Кел құсым, сағындым өзіңді енді шын. Алып ұш, сағыныш белгісін. Асықпай, əуендете САҒЫНЫШ БЕЛГІСІ Сөзі: Табылды Досымов Әні: Серік Жанболат
105 Көмкеріп көк белді, Самолет қонды кеп. «Қош» дедің, Жанарың мөлдіреп. Арман құсым, аманбысың, Біле алмаппын бағаңды шын. Қонбадың бағыма, Қоштасу өмір заңы ма? Қайдасың? Мекенің алыста қалды ма? Жоқ әлде, Қанатың талды ма? Кел құсым, Сағындым өзіңді енді шын. Алып ұш, Сағыныш белгісін.
106 & 4 2 œ œ œ Ке ші ˙ ре ˙ көр ˙ œ œ œ ме ні œ. j œ жа ˙ - - - - ным & 8 ˙ œ œ Ме нің œ. j œ ал #˙ бырт ˙ œ œ ке зім ˙ ді ˙ - - - - & 16 ˙ ˙ œ œ œ Мен е ˙ сім ˙ нен ˙ œ œ œ шы ғар œ. j œ - - - ма - & 24 ˙ дым ˙ œ œ Се нің œ. j œ мөл ˙ дір ˙ j œ œ. кө зің ˙ - - - - ді & 32 ˙ ˙ ˙ œ œ Жай лау œ. J œ ым ˙ нан ˙ œ œ - - - ел кет - & 40 œ. j œ кен ˙ дей ˙ œ œ Жоқ сый œ. j œ ла #˙ сар ˙ œ œ œ - - - кі - сім - & 48 ˙ де ˙ ˙ œ œ œ Көп ой œ. j œ ла ˙ нып ˙ œ œ - - се - беп - & 56 œ. j œ тен ˙ бе ˙ œ œ Кө ріп œ. j œ жүр ˙ мін ˙ œ œ œ - - - тү - сім - Кешір мені Өлеңі: Т. Молдағалиев Əуені: Т.Досымов Орташа ырғақта КЕШІР МЕНІ Әні: Табылды Досымов Сөзі: Тұманбай Молдағалиев
107 Кешіре көр, мені жаным, Менің албырт кезімді. Мен есімнен шығармадым, Сенің мөлдір көзіңді. Жайлауымнан ел кеткендей, Жоқ сыйласар кісім де. Көп ойлаған себептен бе, Көріп жүрмін түсімде. Жүрегімнен сыр ұқтырып, Өте шықтым қиялдай. Кешір жаным, сүйіп тұрып, Өткеніме сүйе алмай. Молам жалғыз қалатындай, Жүрегімнен өшірсем. Ұмытам деп ұмыта алмай, Жүргенімді кешір сен. Молам жалғыз қалатындай, Көкірегімнен өшірсем. Ұмытам деп ұмыта алмай, Жүргенімді кешір сен.
108 & b b b 4 4 j œ j œ j œ j œ ˙ Біз ек кеу міз j œ j œ j œ j œ ˙ біз е кеу міз ˙ œ œ œ œ бір ге w - - - - - - міз & b b b 5 j œ j œ j œ j œ ˙ Мез гіл өт ті j œ j œ j œ j œ ˙ қо сыл ға лы ˙ œ œ œ œ ір ге w міз j œ j œ j œ j œ ˙ - - - - - - - Сен сүй-е- сің & b b b 10 j œ j œ j œ j œ ˙ ал мен жүр мін ˙ œ œ œ œ а лаң w боп j œ j œ j œ j œ ˙ - - Кү - мəн-ді(ой)-мен & b b b 14 j œ j œ j œ j œ ˙ кел дік мы нау ˙. œ күз ге w біз j œ j œ j œ j œ ˙ Сен сүй е сің j œ j œ j œ j œ ˙ - - - - - ал мен жүр-мін & b b b 19 ˙ œ œ œ œ а лаң w боп j œ j œ j œ j œ ˙ Кү мəн ді(ой) мен j œ j œ j œ j œ ˙ кел дік мы нау ˙. œ - - - - - - күз - ге & b b b 24 w біз Жамбының əні Өлеңі: Е.Жақыпбеков Əуені: Т.Досымов Біз екеуміз, біз екеуміз біргеміз, Мезгіл өтті қосылғалы іргеміз. Сен сүйесің, ал мен жүрмін, алаң боп, Күмəнді оймен келдік мынау күзге біз. Бір өзіңе іңкəрлігім сезілген, Сен шығасың түніменен көз ілмей. Сен ешкімді мына мендей сүймейсің, Мен ешкімді сыйламаймын өзіңдей. Көрінсем де көңілді адам болып тым, Сүйе алмайды екем сені соны ұқтым. Сезімімді ұрлап алып өзгеден, Сені ұмытқан кезде неге жолықтың? Түсірмейін деп алдыңда еңсемді, Теңеулерді саған айтқам ең соңғы. Алайдағы жан сырымды өзіңе, Ешқашанда айта алмаспын мен сорлы. Күйіп-жанбай, күңіренбей, өртенбей, Жана берем желсіз күнгі желкендей. Сен ешкімді мына мендей сүймейсің, Мен ешкімді сыйламаймын дəл сендей. Бұл өмірде сені сүйген жалғыз қыз, Мен екенмін менің-дағы алдым құз. Біз екеуміз, біз екеуміз біргеміз, Біз екеуміз, біз екеуміз жалғызбыз Шабыттана ЖАМБЫНЫҢ ӘНІ Әні: Табылды Досымов Сөзі: Есенқұл Жақыпбеков
109 Біз екеуміз, біз екеуміз біргеміз, Мезгіл өтті қосылғалы іргеміз. Сен сүйесің, ал мен жүрмін, алаң боп, Күмәнді оймен келдік мынау күзге біз. Бір өзіңе іңкәрлігім сезілген, Сен шығасың түніменен көз ілмей. Сен ешкімді мына мендей сүймейсің, Мен ешкімді сыйламаймын өзіңдей. Көрінсем де көңілді адам болып тым, Сүйе алмайды екем сені соны ұқтым. Сезімімді ұрлап алып өзгеден, Сені ұмытқан кезде неге жолықтың? Түсірмейін деп алдыңда еңсемді, Теңеулерді саған айтқам ең соңғы. Алайдағы жан сырымды өзіңе, Ешқашанда айта алмаспын мен сорлы. Күйіп-жанбай, күңіренбей, өртенбей, Жана берем желсіз күнгі желкендей. Сен ешкімді мына мендей сүймейсің, Мен ешкімді сыйламаймын дәл сендей. Бұл өмірде сені сүйген жалғыз қыз, Мен екенмін менің-дағы алдым құз. Біз екеуміз, біз екеуміз біргеміз, Біз екеуміз, біз екеуміз жалғызбыз.
110 & 4 4 œ. j œ œ. j œ Өр те ніп жа w нып œ. j œ œ. j œ сүй дім мен се w ні ˙ œ œ Шын сы рың w - - - - - - - ды & 7 œ œ j œ œ. түй дім тұ мар w қып œ. j œ œ. j œ Қа раң ғы мы w нау œ. j œ œ. j œ қыр ды ең се w - - - - - - - - ні & 13 œ. j œ œ œ Жан е мес е w дім œ. j œ œ. j œ көр се қы зар w лық œ. J œ œ. j œ І шін де жүр w - - - - - - - - мін & 19 j œ œ. j œ œ. мұ нар е лес w тің J œ œ J œ œ œ Ү міт тің серт w ке œ. J œ œ œ түй дім бір ұ w - - - - - - - - шын & 25 œ. j œ œ. j œ Мен се ні жа w ным œ. j œ œ œ кі нə лі(е) мес w пін œ. j œ œ. j œ Өр те ніп жа w - - - - - - - - - нып & 31 œ. j œ œ œ сүй ге нім ү w шін œ. j œ œ. j œ Мен се ні жа w ным œ. j œ œ œ кі нə лі(е) мес w - - - - - - - - пін & 37 œ. j œ œ. j œ Өр те ніп жа w нып œ. j œ œ œ сүй ге нім ү w - - - - - - шін Сүйдім мен сені Өлеңі: Қ.Ізекенов Əуені: Т.Досымов 1. Өртеніп-жанып сүйдім мен сені, Шын сырыңды түйдім тұмар қып. Қараңғы мынау қырды еңсені, Жан емес едім көрсе қызарлық. 2. Отты алып сенен сезімге демеу. Лапылдап жанған өртім өлеңім. Айлақ та біреу, теңіз де біреу, Шетін ұстаман екі кеменің. Қайырмасы: Ішінде жүрмін мұнар елестің. Үміттің сертке түйдім бір ұшын. Мен сені жаным кінəлі емеспін, Өртеніп-жанып сүйгенім үшін. Сағынышпен, толғана СҮЙДІМ МЕН СЕНІ Әні: Табылды Досымов Сөзі: Қалидолла Ізекенов
111 Өртеніп-жанып сүйдім мен сені, Шын сырыңды түйдім тұмар қып. Қараңғы мынау қырды еңсені, Жан емес едім көрсе қызарлық. Қайырмасы: Ішінде жүрмін мұнар елестің. Үміттің сертке түйдім бір ұшын. Мен сені жаным кінәлі емеспін, Өртеніп-жанып сүйгенім үшін. Отты алып сенен сезімге демеу. Лапылдап жанған өртім өлеңім. Айлақ та біреу, теңіз де біреу, Шетін ұстаман екі кеменің.
112 & 4 4 . j œ r œ j œ j œ ˙ Көр ме ген көп тен . j œ r œ j œ j œ ˙ кел ген дей көк тем . j œ r œ j œ j œ œ j œ j œ - - - - - - Ар - ма-ным шал - қып ас - қар - & 4 w ға . j œ r œ j œ j œ ˙ Кө ңі лім əн сап . j œ r œ j œ j œ ˙ же те мін аң сап . j œ r œ j œ j œ œ j œ j œ са ғы нып жүр ген дос тар w - - - - - - - - - - ға & 9 r œ r œ r œ r œ j œ J œ ˙ Дү ни е ай жал ған j #œ j œ j œ J œ ˙ біт пе сін ар ман . J œ R œ J œ J œ œ j œ J œ А ға лар, і ні құр дас w - - - - - - - - - - - - тар & . . . . 13 J œ J œ œ œ œ œ ˙ Қа зақ тың а ры J œ J œ œ œ œ œ ˙ е лім нің ба ғы 1. J œ J œ J œ œ œ œ J œ J œ А ман сау жүр сін сол дос w - - - - - - - - - тар & 17 2. J œ J œ J œ œ œ ˙ А ман сау жүр сін œ. j #œ ˙ сол дос тар! ˙ Ó - - - Достарға Өлеңі мен əуені: Т.Досымов Көрмеген көптен, келгендей көктем. Арманым шалқып асқарға. Көңілім əн сап, жетемін аңсап Сағынып жүрген достарға. Қайырмасы: Дүние-ай жалған, бітпесін арман Ағалар, іні, құрдастар. Қазақтың ары, елімнің бағы Аман-сау жүрсін сол достар. Достарды сыйлай, жүрейік қимай, Аңсатсын бізді ақ арман. Тектінің қаны, жақсының жаны Сағыныштардан жаралған. Жігермен ДОСТАРҒА Әні мен сөзі: Табылды Досымов
113 Көрмеген көптен, Келгендей көктем. Арманым шалқып асқарға. Көңілім ән сап, Жетемін аңсап, Сағынып жүрген достарға. Қайырмасы: Дүние-ай жалған, Бітпесін арман. Ағалар, іні, құрдастар. Қазақтың ары, Елімнің бағы Аман-сау жүрсін сол достар. Достарды сыйлай, Жүрейік қимай, Аңсатсын бізді ақ арман. Тектінің қаны, Жақсының жаны Сағыныштардан жаралған.
114 & 4 4 j œ j œ j œ j œ Ó Мəң гі ба қи j œ j œ j œ j œ Ó ме ке нім ді j œ j œ j œ j œ œ. j œ та бу ү шін Ден дер w - - - - - - - - - ден & 5 j œ j œ j œ j œ Ó Мен де бір күн j œ j œ j œ j œ Ó ке тер ме(е) кем j œ j œ j œ j œ œ. j œ ба құл да сып сен дер w - - - - - - - мен & 9 j œ j œ j œ j œ Ó Ма ха баттың j œ j œ œ ˙ жыр шы сы мен j œ j œ j œ j œ œ. j œ қа лу ү шін қош та w сып j œ œ. j œ œ. - - - - - - - - - - Қа-бі - рі-ме & 14 j œ œ j œ ˙ ке лер та лай œ. j œ ˙ қос ға шық œ Œ Ó Œ œ œ œ Дос тар сон w - - - - - да & 19 j œ j œ j œ j œ œ. j œ қа бі рі ме кел мең w дер! j œ œ j œ ˙ Ті рі лер ді j œ œ j œ ˙ та ны май ды œ. j œ ˙ - - - - - - - - - - - өл - ген-дер! & 24 ˙ Ó Œ œ œ œ Дос тар сон w да œ j œ j œ j œ œ j œ көз тік пең дер та быт w қа j œ œ j œ ˙ - - - - - - Мен сен- дер-ді & 30 j œ œ j œ ˙ кү тем ыл ғи j œ œ. ˙ та мұқ та ˙ Ó Œ œ œ œ Дос тар сон w да j œ j œ j œ j œ œ. j œ - - - - - - қа-бі- рі-ме кел - мең- & 36 w дер j œ œ j œ ˙ Ті рі лер ді j œ œ j œ ˙ та ны май ды œ. j œ ˙ өл ген дер ˙ Ó œ. j œ ˙ - - - - - - - - Өл - мең-дер! Бауыржан дос Өлеңі мен əуені: Т. Досымов Асықпай, ойлана БАУЫРЖАН ДОС Әні мен сөзі: Табылды Досымов
115 Мәңгі бақи мекенімді, табу үшін Дендерден, Мен де бір күн кетер ме екем, бақұлдасып сендермен. Махабаттың жаршысымен, қалу үшін қоштасып, Қабіріме келер талай қос ғашық. Қайырмасы: Достар, сонда қабіріме келмеңдер! Тірілерді танымайды өлгендер! Достар, сонда көз тікпеңдер табытқа. Мен сендерді күтем ылғи тамұқта! Достар, сонда қабіріме келмеңдер! Тірілерді танымайды өлгендер! Өлмеңдер! Ерлеңдер! Тауым қайтып опасы жоқ орындалмас арманнан, Мен де бір күн жөнелермін мынау жәләп жалғаннан. Мендік жүрек сөнер ме екен, өлер ме екен мәңгілік, Талай сеніп, талай рет алданған. Қайырмасы:
116 & b b 4 2 J œ R œ r œ œ Бұл дү ни е J œ J œ j œ j œ ай нал ған мен J œ J œ j œ j œ сыр ла сы ңа œ Œ j œ j œ œ Мен ке піл j œ j œ j œ j œ - - - - - - - - - мəң-гі ба- қи & b b 7 j œ œ j œ тұр ма сы œ Œ на j œ j œ œ Бір кү ні j œ j œ j œ j œ Құ дай ың нан j œ œ j œ ха бар кел œ Œ - - - - - - - - - се & b b 13 j œ j œ œ Шы ға сың j œ j œ j œ j œ сен де құр бым j œ œ j œ қыр ба сы œ Œ на j œ j œ œ Бір кү ні j œ j œ j œ j œ - - - - - - Құ-дай-ың-нан & b b 19 j œ œ j œ ха бар кел œ Œ се j œ j œ œ Шы ға сың j œ j œ j œ j œ сен де құр бым j œ œ j #œ қыр ба сы ˙ - - - - - - - на Өмір зая Өлеңі мен əуені: Т. Досымов Бұл дүние айналғанмен сырласыңа, Мен кепіл мəңгі бақи тұрмасына. Бір күні құдайыңнан хабар келсе, Шығасың сенде құрбым қыр басына. Қайғырып досың түгіл, бақталасың, Кеудеңде сағат-жүрек тоқтағасын. Қалдырып мынау жалған дүниені, Келмеске, мəңгі бақи аттанасың Сол жаққа аттанасың бəрі барған, Қалады көкірегіңде алып арман. Қалады ауызыңда сары тісің, Қалады гаражыңда сары «Волгаң» Біреуде ақшаң қалар қарыз алған Мұрыныңда шақшаң қалар зəрі жарған. Он бөлме үйің қалар, қиын болар, Өйткені бəрі жалған, бəрі жалған. Бұл қазақ мол байлықты текке іздейді, Ақшаңды миллионға жеткіз мейлі. Сенімен қырсық құдай о дүниеге, Сом түгіл соқыр тиын өткізбейді. Сұм ажал қайыршы емес тиын сұрар, Бір күні қу жаныңды бұйымшылар. Қорқыттар құтылмаған бұл өлімнен, Табылдың құтылуы қиын шығар. Біз түгіл құтылмаған алып Абай, Білмедім о дүниенің хəлі қалай?! Табылдың бір кездегі əні екен деп, Соңымнан зарлап жүрсің қалың Адай. Жігіттер артық айтсам кінə тақпа Батайық күліп-ойнап рахатқа. Өмірден кəрі де өтер, бəрі бекер, Берілген тірлік бізге прокатқа Ырғақпен ӨМІРЗАЯ Әні мен сөзі: Табылды Досымов Бұл дүние айналғанмен сырласыңа, Мен кепіл мәңгі бақи тұрмасына. Бір күні құдайыңнан хабар келсе, Шығасың сенде құрбым қыр басына. Қайғырып досың түгіл, бақталасың, Кеудеңде сағат-жүрек тоқтағасын. Қалдырып мынау жалған дүниені, Келмеске, мәңгі бақи аттанасың
117 Сол жаққа аттанасың бәрі барған, Қалады көкірегіңде алып арман. Қалады ауызыңда сары тісің, Қалады гаражыңда сары «Волгаң» Біреуде ақшаң қалар қарыз алған Мұрыныңда шақшаң қалар зәрі жарған. Он бөлме үйің қалар, қиын болар, Өйткені бәрі жалған, бәрі жалған. Бұл қазақ мол байлықты текке іздейді, Ақшаңды миллионға жеткіз мейлі. Сенімен қырсық құдай о дүниеге, Сом түгіл соқыр тиын өткізбейді. Сұм ажал қайыршы емес тиын сұрар, Бір күні қу жаныңды бұйымшылар. Қорқыттар құтылмаған бұл өлімнен, Табылдың құтылуы қиын шығар. Біз түгіл құтылмаған алып Абай, Білмедім о дүниенің хәлі қалай?! Табылдың бір кездегі әні екен деп, Соңымнан зарлап жүрсің қалың Адай. Жігіттер артық айтсам кінә тақпа Батайық күліп-ойнап рахатқа. Өмірден кәрі де өтер, бәрі бекер, Берілген тірлік бізге прокатқа.
118 КЕЛ, НАУРЫЗ! Әні: Табылды Досымов Сөзі: Несіпбек Айтұлы Нау -уы-ры-зым са - уы-ры-зым Жү - деп е - дім сен ке - тіп Вальс екпінінде Қай - та кел-дің бай- тақ ел - дің Қу - а - ны - шын сел - де - тіп ™ ™ Дəс - тү-рім-нің жақ- сы-рым-ның Ны - ша-ны - сың жол е - тер Бе - ре - ке - лі кө - же то - лы Қа - за - ны - ңа не же - ™ ™ тер тер 1. 2. 6 8 9 8 6 8 9 8 6 8 9 8 6 8 9 8 6 8 6 8 & b b Кел, наурыз! & b b & b b & b b & b b œ™ j œ R œ j œ™ œ™ j œ R œ j œ™ œ œ J œ œ J œ œ J ˙™ œ™ j œ R œ J œ™ œ™ j œ R œ J œ™ œ œ J œ œ J œ œ J ˙™ œ™ j œ R œ J œ™ œ™ j œ R œ J œ™ œ œ J œ œ J œ œ J ˙™ œ j œ J œ J œ™ œ j œ J œ j œ™ œ œ j œ œ J œ #œ j ˙™ ˙™ œ j ‰ ‰ Œ™
119 Наурызым, сары уызым, Жүдеп едім сен кетіп. Қайта келдің, байтақ елдің, Қуанышын селдетіп Дәстүрімнің, жақсы ырымның Нышынысың жол етер, Берекелі көже толы, Қазаныңа не жетер... Құт меркем, күткем екем, Сені көптен шын аңсап. Маздақтарым, боздақтарым, Бірге оралды ұран сап. Сөніп барып, өліп-талып, Жидым, міне, есімді. Арғымағым, марғұланым, Қыл бұраудан шешілді. Еселенсін, өсе берсін, Туған елдің мерейі. Іркілмесін, бүлкілдесін Бұлбұлдардың көмейі. Мәңгі жанған, таңды жарған, Ғажап оттар жасасын! Елім деген, бөлінбеген, Азаматтар жасасын!
120 & b b b 4 4 ˙ J œ J œ J œ J œ Ей тір лік ша ра J œ œ J œ J œ J œ œ œ бың нан ма ған да құй ˙ J œ J œ J œ J œ - - - - - Я - пыр-май біт - & b b b 4 J œ J œ J œ J œ J œ J œ œ ке ні ме жа ман ға ми œ. J œ J œ J œ J œ J œ За ма ным а қыр J œ œ J œ J œ œ J œ - - - - - - за - ман бол- ған шақ - та & b b b 7 œ. J œ J œ J œ J œ J œ Мен е дім Бан ды(а) J œ œ J œ J œ J œ œ тан ған А ман ға ли ˙. J œ J œ Мен де J œ J œ J œ J œ œ J œ J œ - - - - - - - бір ұ-лың е- дім дə-ріп- & b b b 11 J œ œ. œ. J œ те ген Бір J œ J œ J œ J œ J œ J œ J œ J œ ге(е) ді жо лым ме нің ха лық J œ J œ œ J œ J œ J œ J œ пе нен Мой ным да J œ J œ J œ J œ œ J œ J œ - - - - - - - - - - кі-нəм бол- са о & b b b 15 J œ œ J œ œ J œ J œ дү ни ге Бар ған œ J œ J œ J œ œ. да "Құ дай ы ңа" j œ J œ J œ J œ ˙ ба рып кө ре J œ œ j œ ˙ е ем ау w - - - - - - - - - - - - Аманғалидың ақырғы əні Халық терме əуені Сөзі Т. Досымов Қанішер халық жауы десе-дағы, Ешкімнің қанын ішіп дəнікпеп ем. Сезгенім, қандай заман болса-дағы, Қылады алыптығын алып деген... Кетпеп ем адалдықтың үзіп қылын, Қайтадан орала ма қызық күнім. Сеңделтіп сергелдеңге салатындай, Жасаған, жоқ еді ғой бұзықтығым! Алынбай асуларым алсам деген, Күндерім өтіп жатыр сарсаңменен. Елең болып, мөп-мөлдір өлең болып, Жүрегінде жұртымның қалсам деп ем. Ақиқатсыз көңілді басардай мұң, Ар-ожданды ойлаудан бас алмаймын. Сайтан айдап, сар дала саяқ кетіп, ҮйіріненадасқанасаудаймынБосана алмай бұлқынып торда қыстай, Қыран құсым қажыды самғап ұшпай. Салқар құмда сүргін сап жүріс мынау, Жаралы жолбарыстай... Атамекен, келеді саялағым, Асыл жарды келеді аялағым. «Дұшпандығым» есіме түскен кезде, Шырт ұйқымнан шыңғырып оянамын. Күлгенімнен, көбейді күрсінгенім, Бүйтіп өмір сүргенім құрсын менің. Қыран қылмай, заманым, ылаң қылдың, Қасіреттен жүрмін ғой құр сүлдерім... Жүрмейді жақсы менен залым қатар, Милиция мықты болса, жарымды атар... Халқымнан тілейтінім болашаққа, Əнім мен кір шалмаған арымды апар, АдНд!АМАНҒАЛИДЫҢ АҚЫРҒЫ ӘНІ Халық терме әуені Сөзі: Табылды Досымов
121 Ит тірлік, зәһарыңнан маған да құй! Япырмай, біткені ме жаманға ми. Заманым ақырзаман болған шақта, Мен едім «Банды» атанған Аманғали. Мен де бір ұлың едім дәріптеген, Бірге еді менің жолым халықпенен. Қанішер халық жауы десе-дағы, Ешкімнің қанын ішіп дәнікпеп ем. Мойнымда кінәм болса о дүниеге, Барғанда «Құдайыңа» барып көрем. Сезгенім, қандай заман болса-дағы, Қылады алыптығын алып деген... Кетпеп ем адалдықтың үзіп қылын, Қайтадан орала ма қызық күнім. Сеңделтіп сергелдеңге салатындай, Жасаған, жоқ еді ғой бұзықтығым! Алынбай асуларым алсам деген, Күндерім өтіп жатыр сарсаңменен. Елең болып, мөп-мөлдір өлең болып, Жүрегінде жұртымның қалсам деп ем. Ақиқатсыз көңілді басардай мұң, Ар-ожданды ойлаудан бас алмаймын. Сайтан айдап, сар дала саяқ кетіп, Үйірінен адасқан асаудаймын. Босана алмай бұлқынып торда қыстай, Қыран құсым қажыды самғап ұшпай. Салқар құмда сүргін сап жүріс мынау, Жаралы жолбарыстай...
122 Атамекен, келеді саялағым, Асыл жарды келеді аялағым. «Дұшпандығым» есіме түскен кезде, Шырт ұйқымнан шыңғырып оянамын. Күлгенімнен, көбейді күрсінгенім, Бүйтіп өмір сүргенім құрсын менің. Қыран қылмай, заманым, ылаң қылдың, Қасіреттен жүрмін ғой құр сүлдерім... Жүрмейді жақсы менен залым қатар, Милиция мықты болса, жарымды атар... Халқымнан тілейтінім болашаққа, Әнім мен кір шалмаған арымды апар, Артымда қалған анау Нағымды апар..! Соңыма түскеннен соң қаскүнемдер, Талайлар атой салып асты Дендер! Алайда ұрпағыма Аманғали, Заң емес залымдардан қашты деңдер! Мен де бір серің едім күміс көмей, Сөзімді түсінуге тырыс кедей. Неліктен Аманғали Нарында жүр, Неліктен Тайсойғанда Құныскерей?.. Жүрміз ғой дым істемей, түк істемей... Тілеген жоқ болатын Отан құрбан, Заман-ай, ақ-қарасын қатар қырған. Халқымның жоғын жоқтап жүрген кезде, Кім мені халық жауы атандырған?! Заманым, заман емес, перісің бе? Қоймадың сары даланың серісін де... Япырау, қазақ деген ел едік қой, Бір ерке жүрмей ме екен ел ішінде?..
123 Постыда тұрмын түн іші. Барлайын ба ау атыры? Шықпайды оқтың дыбысы, Шекара алты шақырым. Кетсем бе деймін бала боп, Шабады көңіл шалғайға. Қайда сол КазГУ городок? Алматы қайда? Мен қайда? & 4 4 j œ j œ j œ j œ ˙ Пос ты да тұр мын j œ œ j œ ˙ түн і ші j œ j œ j œ j œ ˙ бар лай мын ба яу j œ œ j œ ˙ - - - - - - - а - ты- рын & 5 j œ j œ j œ j œ ˙ шық пай ды оқ тың j œ œ j œ ˙ ды бы сы j œ j œ j œ j œ ˙ Ше ка ра ал ты j œ œ j œ ˙ - - - - - - - - ша - қы - рым & 9 j œ j œ j œ j œ ˙ Кет сем бе дей мін œ œ œ ˙ ба ла боп j œ j œ j œ j œ ˙ Ша ба біл кө ңіл œ. j œ ˙ шал ғай ға j œ j œ j œ j œ j œ œ. - - - - - - - Қай-да сол Каз-ГУ & 14 œ œ œ œ ˙ го ро док j œ j œ j œ j œ ˙ Ал ма ты қай да œ. j œ ˙ мен қай да? w j œ j œ j œ j œ j œ œ. - - - - - - Қай-да сол Каз-ГУ & 19 œ œ œ ˙ го ро док j œ j œ j œ j œ ˙ Ал ма ты қай да œ. j #œ ˙ Мен қай да? w - - - - - - КазГУ городок Əуені мен өлеңі: Т.Досымов Сағынышпен ҚазГУ городок Әні мен сөзі: Табылды Досымов
124 ДЕНДЕРГЕ АРНАУ Терме Сөзі: Табылды Досымов Саң қыл - -да дау сым - -а - а - ау саң қыл - -да - а, Сөй леу - -ге ті лім - тар тын - ба. Жігерлі, ойлы Ақ най за - - ның ө зін - - дей, Нар кес кен - - нің жү зін - - дей. Жа сын - бо лып - сөз ін - жарқыл да, - А ру - - ақ - тар қол дай - гөр. Ша быт - - сыз ша йыр - бол май - -д(ы)өр, Жа йық - -тың жай саң - жа зын - - дай. Жа дырап(бір) - қал сын - хал қым - - д(а)ай, Тар тын - - ба - йын ай ту - - дан. И са - - тай - дың ө зін - - дей, Жар қыл - - да - йын ен де - - ше. Ма хам - - бет - тің сө зін - - дей. Ұ мыт - - қан - дар Ал ла - - сын Ғұ мыр - - да жо лы - бол ма - - сын Ек пі - - ні - ме - нен қа ға - - йын 6 8 2 4 2 4 2 4 & # # # # # Əні/Сөзі: Табылды Досымов Дендерге арнау & # # # # # & # # # # # & # # # # # & # # # # # & # # # # # & # # # # # & # # # # # œ R œ R œ R œ R œ R œ œ œ œ R œ R œ R œ R œ R œ R œ R œ R œ R œ R œ R œ R œ R œ R œ R œ R œ R œn r œ J œ R œn r œ r œ r œ r œ r œ j œ r œ r œ r œ r œ r œ r œ r œ r œ r œ r œ r œ r œ r œn r œ J œ R œn r œ r œ r œ r œ r œ r œ r œ R œ R œ R œ R œ R œ R œn r œ R œ R œn r œ r œ r œ r œ r œ j œ r œ r œ r œ r œn r œ r œ J œ R œn r œ r œ r œ r œ r œ J œ R œ R œ R œ R œ R œn r œ J œ R œn r œ r œ r œ r œ r œ j œ r œ r œ r œ r œn r œ r œ J œ R œn r œ r œ r œ r œ r œ r œ r œ R œ R œ R œ R œ R œ R œn r œ r
125 Үс - ті - мен - дер кəл - лə - сін Ау,Ден-дер де - ген ар - дақ жер Та - лай - ға ар - ман бол - ған жер Же - ті жұрт кө - шіп үс - ті - нен А - сан қай-ғ(ы)і - зін сал - ған жер Ел - ді - гін сақ - тап ер - ле - рі Ай - қай - лап жау - ға бар - ған жер, Сұл - та - ны тү - сіп со - ңы - нан А - қы - ны қа - за бол - ған жер Па - қы - ры са - тып тек - ті - сін Ба - ты - ры бас - сыз о - оу қал - ған жер о оу а - ей... & # # # # # & # # # # # & # # # # # & # # # # # & # # # # # & # # # # # œ R nœ r œ r œ r œ r œ r œ j œ R œ R œ R œ R œ R nœ r œ j œ R nœ r œ r œ r œ r œ r œ r œ R œ R nœ r œ R œ R œ R œ R œ r œ R œ R nœ r œ r œ r œ r œ r œ r œ r œ R œ r œ r œ r œ r nœ r œ r œ R œ R nœ r œ r œ r œ r œ r œ r œ r œ R nœ r œ R œ R œ R œ R œ r œ R œ R nœ r œ r œ r œ r œ r œ r œ r œ R œ r œ r œ r œ r nœ r œ R œ R nœ r œ r œ r œ R œ R œ œ nœ r œ R œ R œ œ œ œ 2
126 Саңқылда дауысым-ау, саңқылда Сөйлеуге тілім тартынба Ақ найзаның өзіндей Нар кескеннің жүзіндей Жасын болып сөзім жарқылда. Аруақтар қолдай гөр Шабытсыз шайыр болмайды өр. Жайықтың жайсаң жазындай Жадырап бір қалсын халқымда-ай. Тартынбайын айтудан Исатайдың өзіндей Жарқылдайын ендеше Махамбеттің сөзіндей. Ұмытқандар Алласын Ғұмырда жолы болмасын Екпініменен қағайын Үстімендер кәлләсін. Ау, Дендер деген ардақ жер Талайға арман болған жер Жеті жұрт көшіп үстінен Асан қайғы ізін салған жер. Елдігін сақтап ерлері Айқайлап жауға барған жер. Сұлтаны түсіп соңынан Ақыны қаза болған жер. Пақыры сатып тектісін Батыры бассыз қалған жер. Дендер деген неткен жер Махамбет өтіп кеткен жер. Өсиет тұнған жырды аңсап Қасиет тұнған күнді аңсап ДЕНДЕРГЕ АРНАУ Терме
127 Мөңкенің ұлы Мұраттың Қайғыланып өткен жер. Аруанасы жеткен жер Ботасы боздап өрген жер. Текті шалдардың қойнынан Тегеурінді ұлдар өрген жер. Қызылда кеңес кезінде Одаққа байлық берген жер. Он алты кеңес елімен Төрт батыры одақтың Соғыстың көрін көмген жер. Матросовтың ерлігін өзінен бұрын жасаған Нысанбаев Боранның өртеніп бара жатқанда Көз алдына келген жер. Қонақтарым қош келдің Атыраудың еліне Дендербордың жеріне, Ақжайықтың бойына, Қараойымның ойына. Әлемге кеткен аттары Қазақтың өңшең мақтаны. Қош келдіңіз бәріңіз Махамбет баба жеріне. Ақының енді туласын Бейбіт бір заман орнасын. Талайды сәтке кездескен Толарсақтан саз кешкен Зобалаң заман болмасын. Мақсат та сол еді көздеген Ерекше болсын өзгеден Орнатайын сөзбенен өлеңнің асқақ ордасын. Қош келдіңіз қонағым Құтты болсын қадамың. Махамбет баба сіздерді Аруағыменен-ау қолдасын.
128 & b b 4 4 j œ j œ j œ j œ œ j œ ‰ Ша hар үй шақ тар j œ j œ j œ j œ œ j œ ‰ шы рай бер ме ді j œ #œ ˙ j œ - - - - - ша- быт - қа & b b 4 j œ j œ j œ j œ œ j œ ‰ Бет бұр дым со сын j œ j œ j œ j œ bœ œ бел гі сіз та лай j œ œ ˙ j œ ба ғыт қа j œ j œ j œ j œ œ j œ ‰ - - - - - - - Бес-қа-бат үй-дің & b b 8 j œ j œ j œ j œ œ j œ ‰ тар бөл ме сі не j œ œ ˙ j œ та ңыл дым j œ j œ j œ j œ œ j œ ‰ Сөн ген се зім дей j œ j œ j œ j œ œ j œ ‰ - - - - - - - - лақ-тыр-ған қай-ың & b b 12 j œ œ ˙ j œ та быт қа j œ j œ j œ j œ œ j œ ‰ Бес қа бат үй дің j œ j œ j œ j œ œ j œ ‰ тар бөл ме сі не j œ œ ˙ j œ - - - - - - - та- ңыл - дым & b b 16 j œ j œ j œ j œ œ j œ ‰ Сөн ген се зім дей j œ j œ j œ j œ œ j œ ‰ лақ тыр ған қай ың j œ œ ˙ j œ - - - - - - та-быт - қа Атыраудан аттану 2. Тамұқтың бейне жаhаннан мұнда саялы Қамықтым кейде алақан таппай аялы Аттандым сосын Сахара сары далама Бəледен қашқан машайық құсап баяғы Аттандым сосын Сахара сары далама Бəледен қашқан машайық құсап баяғы 3. Ақжарма сезім бізден де сөйтіп алыстап Тарттым да кеттім Ақжайықты өрлеп, ғарыштап Алқам да салқам, феодалша өмір сүрмекке Ауылға барып Аманқос құсап мал ұстап Алқам да салқам, феодалша өмір сүрмекке Ауылға барып Аманқос құсап мал ұстап 4. Индерге келіп, бойыма келді күш енер Шабытпен сосын өнерге кірсең іс өнер Шаршаған шақта шырақтың шулы барында ƏлібекжездесыраңдыменсізішеберОйланып, шабыттана АТЫРАУДАН АТТАНУ Әні мен сөзі: Табылды Досымов
129 Шаһари шақтар шырай бермеді шабытқа, Бет бұрдым сосын белгісіз,талай бағытқа. Бес қабат үйдің тар бөлмесіне таңылдым, Сөнген сезімдей, лақтырған қайың табытқа. Тамұқтың,бейне, жаһаннамында «саялы» Қамықтым кейде алақан таппай аялы, Аттандым сосын сахара сары далама «Бәледен қашқан Машайық құсып» баяғы... Ақжарма сезім бізден де сөйтіп алыстап, Тарттым да кеттім Ақжайықты өрлеп, қарыштап. Алқам да, салқам феодалша өмір сүрмекке, Ауылға барып Аманқос құсап мал ұстап... Дендерге келіп бойыма болды күш енер, Шабытпен сосын өлеңге кірсем – іс өнер. Шаршаған шақта «Шырақтың» шулы барында, Әлібек жезде, сыраңды менсіз іше бер...
130 & # # 4 3 ˙ œ Күн дер ˙. ге ˙. ˙ œ өк пе ˙. - - - - мен & # # 6 œ œ œ əр ат ˙. қан ˙. ˙ œ Он сыз ˙. - - да & # # 11 œ œ œ же те ˙. ді ˙ œ бас қа ˙. мұң ˙. - - - & # # 16 œ œ œ Құй ма ған œ œ œ а қы мақ œ œ œ а рақ тан œ œ œ мəз бол сын œ œ œ - - - - - - - іш - кіш-деп & # # 21 ˙ œ қас та ˙. рым ˙. œ œ œ Он сыз да œ œ œ œ - - - - күн - дер - ді & # # 26 ˙ #œ көп ке ˙. шем ˙. œ œ œ Тір лік те œ œ œ œ - - - ар - қа - лап & # # 31 ˙ œ ке зек ˙. сын ˙. œ œ œ Ө мір ден œ. J œ œ - - - ар - қы - рап & # # 36 œ œ œ өт пе сең œ œ œ іш кіш боп œ œ œ œ кет кен ге ˙ œ не жет ˙. - - - - - - сін, & # # 41 ˙. œ œ œ не жет ˙. сін? ˙. ˙. - У - Мұң Мұңмен, толғана МҰҢ Сөзі: Марат Отаралиев Әні: Табылды Досымов
131 Күндерге өкпемен әр атқан, Онсыз да жетеді басқа мұң. Құймаған ақымақ арақтан Мәз болсын ішкіштеп қастарым. Онсыз да күндерді көп кешкенмін, Тірлікте арқалап кезек сын. Өмірден арқырап өтпесең Ішкіш болып кеткенге не жетсін? Не жетсін? Ұнатсаң бәрінен аршып ал, Ол үшін жетеді күн әлі. Өмірде адасу бар шығар Бәріне арақ па кінәлі? Отырамын өзіммен өзім болып, Ыңылдап бір нәзік салып ән. Ойыма аяулы сезім келіп, Ауылды, анамды сағынамын, сағынамын. Ол сәтте ойлар көп бұлқынған, Барлығын жазбайсың жыр әттең. Мені тастап кеткен қыз сыртыңнан Отырамын кешірім сұрап мен. Ойымда қайғы-мұң таты қалып, Қоямын да көңілімді бөлектеп. Ішемін содан соң ақымақ арақты Тауысу керек деп. Ішемін содан соң ақымақ арақты тауысу керек деп. Керек деп.
132 & # # 4 4 j œ j œ j œ j œ j œ j œ j œ j œ Ді ріл де рін гү ріл де рін w j œ j œ j œ j œ j œ j œ j œ j œ Құ лақ тү ріп тың дай қа лып w - - - - - - - - - - & # # 5 j œ j œ j œ j œ j œ j œ j œ j œ Бү гін ме нің жұ мыр же рім w j œ j œ j œ j œ j œ j œ j œ j œ Ба ра жа тыр күн ді(ай) на лып w - - - - - - - - - & # # 9 j œ j œ j œ j œ j œ j œ j œ j œ Күн де ген де, дүр бе лең де w J œ J œ J œ J œ J œ J œ J œ J œ Жү ріп жа тыр май дан ə лі w - - - - - - - - - & # # 13 j œ j œ j œ j œ j œ j œ j œ j œ Мін бе лер де, түр ме лер де w j œ j œ j œ j œ j œ j œ j œ j œ Жер мен бір ге ай на ла ды w - - - - - - - & # # 17 j œ j œ j œ j œ ˙ Жер мен бір ге ˙ j œ j #œ j œ j œ ай на ла ды w w - - - - - Күнді айналу Өлеңі мен əуені: Т. Досымов 2. Керуен күнде, серуен бірге Тəні рухқа суарулы Елмен бірге жермен бірге Мен де айналам күн аруды Күнді айналу, мұңды ойлану Көз жастары көліңменен Өмір деген күнді айналу Күлге айналу өлім деген Күнді айналу өмір деген.. 3. Алтынға аптап асығыңды, Босап бір сəт мұңды ойлардан – Қарсы ал Жаңа Ғасырыңды, Алаш-Анам, күнді айналған, Тектілері--гүлге айналған, Тексіздері--күлге айналған… Қарсы ал Жаңа Ғасырыңды, Алаш-Анам, күнді айналған, Алаш-Анам, күнді айналған.. Асықпай, ойлана КҮНДІ АЙНАЛУ Сөзі: Серік Ақсұңқарұлы Әні: Табылды Досымов
133 Дірілдерін Гүрілдерін Құлақ түріп, тыңдай қалып – Бүгін менің, Жұмыр Жерім Бара жатыр Күнді айналып. Күн дегенде – Дүрбелең де Жүріп жатыр майдан әлі. Күймелер де, Мінбелер де, Түрмелер де Жермен бірге айналады. Керуен күнде – Серуен бірге. Тән Рухқа суарулы. Елмен бірге, Жермен бірге, Мен де айналам Күн Аруды. Күнді айналу – Мұңды ойлану, Көз жастағы көліңменен. Өмір деген – Күнді айналу!!! Күлге айналу – Өлім деген! Алтынға аптап асығыңды, Босап бір сәт мұңды ойлардан – Қарсы ал Жаңа Ғасырыңды, Алаш-Анам,Күнді айналған, Тектілері--гүлге айналған, Тексіздері--күлге айналған…
134 & 4 4 j œ j œ j œ j œ ˙ Ө зің сіз өт кен ˙ œ. j œ күн де w рім j œ j œ j œ j œ ˙ - - - - - Се-зім-сіз өт-кен & 5 ˙ œ. j œ түн де w рім j œ j œ j œ j œ ˙ Ке ші гіп сəл сəл ˙ œ. j œ ке ші w - - - - - - гіп & 10 J œ J œ J œ J œ ˙ Ке ле ті нім ді J œ œ j œ ˙ біл ме дің ˙ j œ j œ J œ J œ Тағ ды рым ды(ой) ˙ J œ œ. лап то рық w - - - - - - - - - - - - тым & 15 j œ j œ j œ J œ ˙ Қос жа нв рың да J œ œ. ˙ то лық мұң ˙ j œ j œ j œ j œ Ке ші гіп сəл ˙ œ. j œ сəл ке ші w - - - - - - - - гіп & 20 j œ j œ j œ j œ ˙ Ке ші гіп сəл сəл œ. j œ ˙ ке ші гіп ˙ j œ j œ œ Не ге сен j œ j œ ˙. ға на, œ j œ j œ œ. j œ - - - - - - не - ге сен - ға- & 25 w на, j œ œ J œ œ. J œ не ге сен ға w на J œ œ j œ ˙ жо лық тың? ˙ j œ j œ œ - - - - Не-ге сен & 30 j œ j œ ˙. ға на, œ j œ j œ œ. j œ не ге сен ға w на, j œ œ. œ. j œ не ге сен ға w - - - - - на & 35 j œ œ. ˙ жо лық тың? ˙ j œ œ j œ Не ге сен œ. j œ ˙ ға на, ˙ j œ œ j œ не ге сен œ. j œ ˙ - - - - - ға - на Кешіккен махаббат Өлеңі мен əуені: Т. Досымов Асықпай, толғана КЕШІККЕН МАХАББАТ Әні мен сөзі: Табылды Досымов
135 Өзінсіз өткен күндерім, Сезімсіз өткен түндерім, Кешігіп сәл-сәл кешігіп, Келетінімді білмедің. Қайырмасы: Тағдырымды ойлап тұрыхтым, Қос жанарыңда толық мұң. Кешігіп сәл-сәл кешігіп, Кешігіп сәл-сәл кешігіп, Неге сен ғана, неге сен ғана, неге сен ғана жолықтың? Неге сен ғана, неге сен ғана, неге сен ғана жолықтың? Неге сен ғана, неге сен ғана, неге сен ғана жолықтың? Арманым менің ардағым, Сені ойлап атқан таңдарым, Болғанша менің арманым, Болмадың неге жан-жарым? Қайырмасы:
136 ТҮРКІМЕННІҢ АЙЫРАҚТЫ ТАУДАН АЙЫРЫЛУЫ (күй) Табылды Досымов
137
138
Із тастап өткен бір жұлдыз Табылды Досымов туралы замандастарының жазбалары
140 Із тастап өткен бір жұлдыз Сонау өткен ғасырдың сексенінші жылдардың ортасынан бастап КазГУ қалашығын (көне мәнермен айтсақ) Табылды Досымовтың әндері тербеп тұратын. Табыл әндерінің алғашқы тыңдармандары, әлбетте, бесінші жатақхананың студенттері болатын. Кетсем бе деймін бала боп, Шабады көңіл шалғайға. Қайда сол КазГУ городок, Алматы қайда, ел қайда? – деген көпшілікке белгілі өлең жолдары 1984 жылдың 27 шілдесінде Германияда қағазға түскен екен. Оған менің қолымдағы сарғайған сарбаз хаттары дәлел. Осы күні ел аузында жүрген «Сәйгүлік», «Ұнатамын мен сені», «Биіктік» және тағы да басқа ондаған туындысының біраз бөлігі сол студенттер қалашығында жазылып, кейін қазақ даласына кеңінен тарады. Орнатар деп ескерткіш халқым бірде, Ойладың ба жас дәурен, сал күндерде? Биыл қазақтың тұңғыш бард-композиторының өмірден озғанына он екі жыл. Кеше ғана арамызда жасындай жалтылдап жүрген таланттың жоқтығына көңіл құрғыр әлі сенбейді. Әйтсе де, есімінің ел жадында екеніне, өнерінің өлмес ғұмыры басталғанына шүкіршілік етесің. «Бірге жүрген жігіттер күні кеше, Бірі ескерткіш болып тұр, бірі – көше…» Жақында Атырау жұрты өзінің Табылының талантына тағзым етіп, тағы бір керемет кездесу мен тамаша кеш өткізді. Оған қазақ даласының түкпір-түкпірінен белгілі қаламгерлер мен әнші-өнерпаздар қатысты. Алдымен, кешке келген
141 қонақтар Табылды Досымовтың Дендерде қойылған бейітіне барып, ақын аруағына бата бағыштады. Сондай-ақ аудан орталығындағы еңселі ескерткішіне гүл шоқтарын қойып, мәдениет үйінде аудан әкімі бастаған көпшілікпен жүздесу өткізді. Онда Тәкеңнің әдеби мұрасын насихаттаумен қатар, жалпы руханият мәселелері сөз болды. Аудан әкімі Дарын Шамұратовтың айтуынша, Табылды Досымов әлдеқашан туған өлкесінің бейресми төлқұжатына айналған. Одан кейін Атырау университетінде «Қазтуғандардан қалған із. Табылды – рух алдаспаны» атты алқалы жиын өтті. Әдеби-танымдық кездесудің шымылдығын осы оқу орнының ректоры Саламат Ыдырысов ашып беріп, жазушы Мереке Құлкенов Табыл талантының табиғатына терең және жан-жақты талдау жасады. Ақын, әйгілі «Сәйгүлік» әнінің сөзін
142 жазған Светқали Нұржан студенттік күндерден естелік айта келіп, жиырма сегіз жыл жұбы жазылмай бірге жүрген досының ақындық һәм адамдық келбетін суреттеп берді. Сондай-ақ ол хас таланттар қашан да халықтың барлық мұң-зары мен қайғысын жан-тәнімен төтенше сезінгендіктен де, соншалық ауыр салмаққа оның жұдырықтай жүрегі көтере алмайды деген пікір айтты. Олардың ғұмыры қысқа болып жататыны да сондықтан дей келе, қырық-қырық бес жастың аралығында көз жұмған кешегі Қасым, Мұқағали, Жұмекен, Кеңшіліктің қатарына ол Табылдыны да қосты. Ақын, белгілі ғалым Бауыржан Жақып Табылдың үнемі өнерлі орта іздеп жүретін көпшіл, достыққа адал қасиеттеріне ерекше тоқталып, осыдан он шақты жыл бұрын Арқадағы атақты гитарашы Қорабай Есеновті арнайы іздеп барғанын еске алды. Ол бүгінде Табылдының ізінен ерген бір топ талантты шоғырдың қалыптасқанын айтты. Адамдық ғұмыр біткен күн, ақындық ғұмыр бітпесін Табылдының шығармашылығын насихаттауда үлкен жүректі азамат, өнердің жанашыры, өлең өлкесінде өзіндік қолтаңбасы бар қаламгер Бижан Қалмағамбетовтің еңбегі зор. Ол 2010 жылы Т.Досымов атындағы республикалық қоғамдық қор құрып, содан бері қыруар жұмыстарды атқарып келеді. Тәкеңнің ән кештерін Қазақстанның басты қалаларынан бөлек, Мәскеуде, Қытайда және Моңғолияның Баян-Өлгей аймағында өткізді. Бард-композитор атындағы байқау, фестивальдерді ұйымдастыруды игі дәстүрге айналдырды. Соның арқасында өнердің осы саласында бір топ талапты жастар пайда болып, қазір Табылды мектебі қалыптасты деуге болады. Оған сол күні Атырау қаласында, М.Өтемісов атындағы облыстық драма театрында өткен Табылды әндерінің «Биіктік» атты концертінде анық көзіміз жетті. Осынау ән мен жырдың жәрмеңкесінде Елена Әбдіхалықова, Есенбай Құлиев, Асхат Әмірғалилармен бірге бір топ жас таланттар өнер көрсетіп, көпшіліктің құлақ құрышын қандырды. Жұрттың айрықша ықыласын бәріміз жан-жүрегімізбен сезіндік. Залда ине шаншар орын болмай,
143 біраз көрермен концертті баспалдақта отырып тамашалады. Б.Қалмағанбетов Табылдың барлық әнін нотаға түсіріп, ән жинақ етіп шығармақшы екен. Осыдан біраз жыл бұрын жарыққа шыққан «Із тастап өткен бір жұлдыз» атты естелік кітапқа көп дүние енбей қалыпты. Енді амандық болса, соның жалғасы іспетті тағы бір естелік кітапты шығару да қордың жоспарында бар. Кеш соңында соған қатысқан өнерпаздарға Т.Досымов қорының естелік төсбелгісі табыс етілді. Сөз басында сарғайған сарбаз хаттары туралы жазғанбыз. Осы жолдардың авторы жоғарыда айтылған кездесуде Табылдының еш жерде жарияланбаған бір өлеңі мен өз қолымен қағазға түсірген бірнеше әнінің мәтінін отбасына табыс етті. Мүмкін ертең музейі ашылып жатса, бір бұрышынан орын табылып қалар… Музей демекші, Б.Қалмағанбетов қазір ақынның өзі тұрған Дендердегі үйін бір жағы музей, бір жағы бардтық өнердің мектебіне айналдыру жөнінде жұмыстың жүріп жатқанын жеткізді. Оған жергілікті атқару органдары да оң қабақ танытқан көрінеді. Енді сол іс баянды болғай дейміз. Ол өзінің соңғы кітабындағы ақырғы өлеңін былай деп аяқтапты: Үтірмен сені бітірдім, Бітірмей жырым, нүктемен. Бергі жағында үтірдің, Өлең-ғұмыр тұр бітпеген. Осылай деуді құп көрдім, Оқырман, сен қой нүктесін. Адамдық ғұмыр біткен күн, Ақындық ғұмыр бітпесін! Артында қалың тыңдарманы мен талантты ізбасарлары барда Табылды Досымовтың ақындық ғұмырының алдағы күндерге жалғаса беретініне біз сенімдіміз. Әбубәкір Смайылов
144 Табылдың тауы (Эссе) Үш буынмен үндестік Ұнатады шыңға көңіл шырқауды, Таулары жоқ төбемізден бұлт ауды. Толағай боп туылмадым, әттең-ай, Атырауға әкетер ем бір тауды... (Табыл Досымов) Қазір Табыл Досымовтың әсерлі әндері мен әдемі әуені баршаға белгілі. Көлікке міне қалсаң, оның қоңыр үні асқақтап тұрады. Жай асқақтап қана тұрмайды, сол көліктің жүргізушісі белгілі бардтың жағымды даусы естіліп жатқан ұяшықтың ішіне кіріп кете жаздап, емініп отырады. Ал сан түрлі сазбен жемдейтін «сүлікқарасын» сауырынан сипап, сахнаға шыға келген Табылдың таудай бейнесі көгілдір экраннан әр көрінген сайын үлкен-кіші бір елеңдесіп қалады. Оны өмірінде көрмегендердің өзі атына әбден қанық. Олар қазақтың ғажайып өнерпазының өзгеше өрілген өнегелі өмірбаянын жіліктеп тұрып талдайды. Тіпті еңселі кеңселерде есік пен төрдей кабинеті бар кейбір көшелі кісілер Табылдың әндері жазылған дискіні арнайы таптырып алып, манаурап тыңдап отырғанын талай көрдік. Ең бастысы, оны анау-мынауды оңайлықпен мойындамайтын, ересек қаламгерлерге ескінің көзі деп қарайтын бүгінгі жастар жағы жақсы біледі. Халықтық дәстүрден нәр алған айбарлы аға буынға, екі дәуір алмасқан өлара кезеңде өсіп-жетілген өршіл өз буынына және әлеуметтік желіге кіндігі байланған кірпияз әрі кесірлеу кейінгі буынға бірдей қадірлі болу шығармашылық адамының
145 бәрінің бірдей маңдайына жазылмаса керек. Демек, ол үш ұрпақтың да сұранысына жауап беретін сұрапыл өнер иесі болды деген сөз. Бүгінде бүкіл қоғамды Табылдың әні тербетіп тұр. Алдымен, үш ұрпақты түгелдеп болдық. Енді тағы бір үштікке тоқталайық. Табылдың қоңыр үні астананың аспанында қалықтаған сәтте мен өзім өте жақсы білетін үш жігітті қатар ойлап отырам: Бауыржан Үсенов, Әміржан Қосанов, Табыл Досымов... Үшеуі де біз студент болған жылдарда ҚазГУ-дің журналистика факультетінде оқыды. Бұлар бірінен-бірі өткен теңдессіз таланттар еді. Бір-бірін ерекше қадірлейтін. Үшеуі де ақын, үшеуі де сазгер, үшеуі де әнші... Қазір ойлап қарасақ, осы үшеуінің де бард ақын атануға мүмкіндігі болған екен. Бард әндері деп жүргеніміз авторлық әндер деп санасақ, өздері сөз жазып, әнін шығарып, өздері орындап, бүкіл қалашықтың ықыласына бөленген бұларды бөле-жару оңай емес-ті. Көркем келбетті, күміс күлкісі бар, мұртты сал-серілерді еске салатын Бауыржанды әдетте ақ домбырасыз көзге елестету қиын болғанымен, ол гитара тартқанда да өнердің биігіне бірге өрлеген екі досынан еш кем түспейтін еді. Бұл үшеуі бесінші жатақхананың бесінші қабатының балконында тұрып, әуелете ән салғанда, ҚазГУ қалашығының әбден оқу өтіп кеткен тұрғындары құлақтарын тіге қалатын. Сәлден соң бүкіл жатақхананың ұл-қыздары жыпырлап балконға шығып, сымға қонған құстардай тізіліп тұрар еді. Сол тұрғаннан мол тұрады... Әрине, сол тұстағы журфактың бар байлығы осы үш-ақ әнші екен деп ойлап қалмаңыз. Сыршыл сазгер, қалың жұртқа танымал бірнеше әннің авторы Бекжігіт Сердәлі, гитара мен микрофон ұстаса арқасы қозып кететін Серік Жанболат, сол екеуіне қосылып, екінші, үшінші дауыстың қайсысы оң жамбасына келсе, соған сәйкес әуендете жөнелетін Нұрым Ерғалиев, қоңыр дауысына кәсіби әншілердің өзі қызығатын Амантай Шәріп, бүкіл қалашықтың жігіт-желеңін тамсандырып, үзілдіріп ән салатын Айғаным Мұсаевалар бесінші жатақхананың көркі еді. Оны айтасың, жатақхананың балконы түгілі, КазГУ-градтың ат
146 шаптырым аумағы тарлық еткен соң сонау неміс жеріне барып, әуелі Одер өзенінің жағасында, сосын Берлинді жаңғыртып ән салған интернационал әнші Мұратбек Тоқтағазинге де талай адам қол соққан... Журфактың жын қуған ақындары осы сапар жөнінде «Бұл күнде сендерге де жарасыпты ән, Төске озып, талай балам дара шыққан. Мұратбек ГДР-да ән шырқаған, Айғаным аспай жүр ғой қалашықтан», – деп жырлаған-ды. Бірақ осы әртүрлі бағыттағы әуесқой әншілердің бәрі алдыңғы айтылған үркердей үшеудің алдында бас иеді. Сол үшеудің ішінде өнерде бағы жанғаны Табыл ғана болды. Өз тағдыры жөнінде «Бүйрек туралы жыр» деген азалы реквием жазған Бауыржан отыз бір жасында өмірмен ерте қоштасты. Оның әндері толық сақталмады, бейнелік-дыбыстық жазбалары да аса көп емес. Екі тілде емін-еркін ән шырқай беретін Әміржан көп ұзамай лирикалық әуеннен саяси әуенге тез ауысып кетті. Саясат сахнасындағы шымылдықтың бергі жағынан да, арғы жағынан да жиі көрінді. Сөйтіп, Табыл әлеуетті әріптестерінен қара үзіп, жыр әлемінде жалғыз шапты. Бұлай болатын жөні де бар еді. Ел ұғымындағы бардтың бейнесіне Табылдың ешкімге ұқсамайтын өрелі өнері үйлесе кетті. Бір қарағанда сәл ғана қарлығыңқы көрінетін қуатты қоңыр дауыс, әуезді әуен қазақтың өз Окуджавасы, өз Высоцкийі өсіп-жетілгенін барша жұртқа әйгілеп тұрды. Оның үстіне қоғамның қоясын ақтарып, ұлттың серті мен дертін қатар жырлап, бардтықтың биігіне еркін шықты. Сонымен қатар ол адам баласында аса сирек кездесетін юморлық сезімге ие болатын. Оның жеңіл әжуасы да, терең ирониясы да өте сәтті шығатын. Ал бұл бард шығармашылығын әрлей түсетін талаптың бірі еді. Отыз-қырық жыл бойы жалпақ жұртты әсерлі әуезімен әлдилеген Қорабай Есеновтен соң мүлде жаңа бағыт ұстанған ғаламат дарынды бард әнші өзі «Сүлікқара» деп атайтын гитарасын қолға алып, үлкенді-кішілі қазақ көрерменінің жүрегін жаулауға келді. Бүгінде аса танымал бард-әншіге айналған Табыл Досымовтың жырларында кәдімгі таудың образы ерекше орын
147 алады. Тауы жоқ аймақта өскен ол «обаны адырдай, адырды төбедей, төбені таудай» көріп тебіренеді. Таусыз ғұмыр кешіп жатқан Атырауда жүріп, Алатаудың асқақ шыңдарын сағынады. Ақыры, тау аңсаған Табыл өз тауын, ал тауы оны іздеп тапты. Тапты да, бардты таудай тұлғаға айналдырды. Басқа таулардан ерекшелігі бұл – жаңа түзілген жас тау, ғасырлар алмасқан сайын биіктей беретін алып тау, оқта-текте жанартаулары атқылап тұратын тентек тау... Үш буынды үндестірген Табыл әйгілі Мұрат ақынның Үш қияны – майлы қиян, қанды қиян, шаңды қиянды армансыз шарлады. Атырау, Маңғыстау және Алматыны өз үш қиянына айналдырған бард әнші өз тауын туып-өскен алтын бесігіне баяғыда-ақ көшіріп алды. Алатаудың баурайында, Көктөбенің басында, Шымбұлақтың биігінде жүргендердің бәрі жаппай әндерін шырқаса, сол таудың Дендердің жазық даласына қоныс тепкені емей немене?! Демек, тау көшіру үшін Толағай болу да міндетті емес екен ғой... «Әубәкір, Боря, Арман-ды...» Тартыспай-ақ Гамзатовтай көкеммен, Тау ұлы емес, қыр ұлы боп өтем мен. Осы қырда төбешіктей аналар, Дүниеге таудай ұлдар әкелген... (Табыл Досымов) Әубәкір, Боря, Арман... Қазір даңқы шыққан Табылды барша жұрт біледі. Ал ол бір кезде ол алдымен осы үшеуінің ғана Табылы еді. Сондықтан, Табылдың бұл өлеңін сол үшеуінен бастауында ерекше мән бар. Үшеуі де ақын достарын үнемі аялаумен болды. Бәрі де кейін шығармашылық қуаты мықты, талантты қаламгерлерге айналды. Он жеті жасында ойлы өлеңімен, алапат арынымен жұртшылықты елең еткізген Әубәкір Смайыл кейін қазақ поэзиясында өзіндік орны бар ақын болды. Жүйрік журналист Арман Сқабылұлы ұзақ жыл «Хабар» агенттігінде
148 қызмет істеді. «Еларна» телеарнасын басқарды. Қатардағы тілшіден масс-медиа майталманына дейінгі жемісті жолдан өтті. Ал Боря... О, Боря тақырыбы – өте күрделі тақырып... Боря дегеніміз – балық пен халықтың тағдырын қатар ойлайтын танымал журналист Болатбек Қожан. Аралдың арланы, теңіздің тарланы... Ауық-ауық ақ сазанды аңсайды-ау деймін, Алматының іргесіндегі прудхозға апта сайын барып, қуаттанып келетін. Бұрын жердің жайын жырлады, қазір діннің діңгегін тіктеп жүр. Ілгеріде «Хабардан» түспейтін Боря қазір хабарсыз кетті. Табылдың ең жақын достары осылар еді. Ақын Табылдың осы тараудың ұстынын құрап тұрған өлең шумағы мынадай болатын: «Алматы баста мен үшін, Әубәкір, Боря, Арман-ды, Серікбек, Құлтеш, Жұмабай, Қалдар боп сосын жалғанды...». Алғаш аталған үштіктен кейінгілер де осал емес. Серік Жанболат, Құлтөлеу Мұқаш, Жұмабай Құлиев, Қалдархан Қамбар... Әйтсе де, алдыңғы үшеуді Табылдың жанына жақын тағы бір үш қияны деуге болатын-ды. Бір тойда Табыл ептеп сабырсыздық көрсетіп, «удалениеге» шығып кеткенде, қанша адамның ішінен Арман ғана той иелерінің алдына барып, «Бір жолға кірсінші..», – деп Толағайға сауға сұрағанын көргенбіз. Ақыры бұл бітімгершілік миссиясы шынашақтай Арманның тау тұлғалы Табылды зәулім залға қайта алып келуімен аяқталды. Ал Әубәкір ақын досы өмірден өткенде: «Табылдың тағылымы сол – біздің шынайы бейнеміздің қандай екенін көрсетіп кеткенінде. Кейде ойлаймын, осы Табыл емес, біз өліп қалғандаймыз...», – деп күңірене сыр ақтарды. Бұлай жазу үшін де ерекше ерлік, жомарт жүрек, мәрт мінез керек. Тауға құмар Табылдың Алатау бөктеріндегі алғашқы шығармашылық ортасы осылар болды. Солардың арасында жарты нанды бөліп жеп, жалғыз құртты жарып жеп жүріп жетілді. Оған етене жақын жігіттердің бірі – Құлтеш-Құлан-Құлтөлеудің әйгілі «Әлі тумаған ұлыма» деген өлеңі – осы кезеңнің жемісі. Бұл өлең «Зымыран уақыт сездіріп күштілігін, Балалықтың келмеске ұшты күні. Өмірге әлі келмеген – ең қызығы, Ұлым
149 менің есіме түсті бүгін!», – деген эпиграфпен басталатын. Жанын да, тәнін де шабыт әбден шайқап тастаған сүрбойдақ Құлтөлеу жоқ перзентімен сырласады («Ұлым менің, кекілі желбіреген, Сенбісің армандағы өндір өлең?»), сырласқаның не, онымен кәдімгідей еркекше сөйлеседі («Әкең әзір махаббат мейрамында, Серіліктен – сергелдең… Жүр сенделіп»), өмірге келмеген бел баласына әзіл айтып, оның нағашы жұртын түгелдеп қоюды да ұмытпайды («Мамаң кім осы сенің?! (Өзіме белгісіздеу), – Әрине, сен білмейсің…»). Сол Құлтөлеудің көптен күткен ұлы журфактағы Табыл дәуірінде дүниеге келді. Көз ашқалы көрген-баққаны әкесінің жолдастары болды. Олардың арасында үнемі таудай болып Табыл отырды. Осылардан бірдеңе жұққан шығар, Мирас Құлтөлеуұлы Мұқаш жастығына қарамастан өз буынына өте қадірлі журналист-жазушы болып қалыптасты. Табылды алғаш қашан көріп едік өзі? Бұлар бізден бір жыл кейін оқуға түсті. Біз екінші курсқа өтіп, соңымыздан курс ергеніне қуандық. Тетелес курспен табысқанына олар да мәз болды. Журфактың бүкіл студенті бір-бірімен тонның ішкі бауындай араласады. Бұл – бөлмемізге әр соққан сайын кәрін төге келетін түсі суық Айбас Сыздықовтың орнына тумысынан демократ Ермұрат Бапи студенттер кеңесінің төрағасы болып сайланып, бесінші жатақхананың жылымық кезеңі басталған тұс. Біздің журфакта бәрі бар еді. Тек бард-ақын жоқ еді. Табыл журфакқа келді де, соның орнын толтырды. Өзі – ақын, өзі – сазгер, өзі – әнші. Бесінші жатақханаға кіре сала бард ақын болып кеткен жоқ, әрине, бірте-бірте қалыптасты. Томпиған қара бала еді. Сөйлегенде аздап қана тұтыққандай болатын. Бір ғажабы, ән айтқанда жаңағы тұтыққаны мүлде білінбейді. Қайта даусы ашылып, қанаттанып кетеді. Сөйтіп жүріп, әскерге алынды. Журфактың сол кездегі тұрақты айтыс ақыны Ерсайын Жапақпен сөз сайыстырған жігіттер оны: