1.แนวทางการประเมินคุณภาพการศึกษา ตามมาตรฐ

96

3.1.5 ประเด็นการพิจารณาท่ี 1.8 ผู้จบการศึกษาข้ันพื้นฐานนาความรู้ ทักษะพื้นฐานท่ีได้รับไปใช้
หรือประยกุ ตใ์ ช้

3.2 มาตรฐานการศึกษาตอ่ เน่ือง มีประเด็นการพิจารณาท่ีต้องมีการกาหนดค่าเปูาหมายเพียง 1 ประเด็น
การพจิ ารณา คอื ประเด็นการพิจารณาท่ี 1.3 ผู้จบหลักสูตรการศึกษาต่อเนื่องที่นาความรู้ไปใช้จนเห็นเป็นประจักษ์หรือ
ตัวอยา่ งท่ดี ี

3.3 มาตรฐานการศึกษาตามอธั ยาศัย ไมม่ ปี ระเดน็ การพจิ ารณาทีต่ ้องกาหนดคา่ เปาู หมาย
4. จัดทาแผนพัฒนาการจัดการศึกษาหรือแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา และแผนปฏิบัติการประจาปี
ของสถานศึกษา ที่เน้นการมีส่วนร่วมของบุคลากรในสถานศึกษา และมุ่งพัฒนาคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาท่ี
สถานศึกษากาหนด ซ่ึงควรจัดทาให้สอดคล้องกับสภาพปัญหาและความต้องการของสถานศึกษา กลุ่มเปูาหมาย และ
ชมุ ชน ทอ้ งถิน่ อย่างเป็นระบบ
5. ดาเนินการตามแผนพัฒนาการจัดการศึกษาหรือแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา และแผนปฏิบัติการ
ประจาปีของสถานศึกษา และรวบรวมข้อมูล ร่องรอย หลักฐาน หรือผลการดาเนินงานที่เกิดข้ึนจากการดาเนินงาน
ตามสภาพจรงิ ไว้อย่างถูกต้อง เป็นปจั จุบนั สามารถตรวจสอบได้
6. ผู้บริหารสถานศึกษา หรือผู้ท่ีได้รับมอบหมายจัดให้มีการติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผลคุณภาพ
การศึกษา เพื่อพัฒนาสถานศึกษาให้มีคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาที่กาหนดไว้ และนา
ผลการติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผลคณุ ภาพการศึกษาไปใช้ประโยชน์ในการปรบั ปรุง พัฒนาสถานศึกษา
7. แต่งต้ังคณะกรรมการประเมินตนเองของสถานศึกษา เมื่อสถานศึกษาครบกาหนดเวลา
ทีต่ ้องดาเนนิ การประเมินตนเอง หรอื จะดาเนนิ การก่อนทส่ี ถานศึกษาจะมีการประเมนิ ตนเองก็ได้

สาหรับการประเมินตนเองของสถานศึกษา เป็นหน้าท่ีของสถานศึกษาที่ต้องตรวจสอบและประเมินตนเอง
ตามสภาพบริบทของสถานศึกษาที่แท้จริง โดยต้องให้ความสาคัญกับการประเมินเชิงคุณภาพ ผนวกกับการประเมิน
เชงิ ปรมิ าณควบค่กู นั ไป ท้ังน้ีในการแปรระดบั คณุ ภาพของสถานศกึ ษาควรใช้เกณฑ์การเทียบคะแนนกับระดับคุณภาพ
ที่ตน้ สังกดั กาหนด

8. ดาเนินการประเมินคุณภาพภายใน และจัดทารายงานผลการประเมินตนเอง (Self-Assessment
Report : SAR) ประจาปีงบประมาณ ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา โดยคณะกรรมการประเมินตนเอง
ของสถานศึกษาท่ีแต่งตั้งไว้ และนาเสนอรายงานผลการประเมินตนเองต่อคณะกรรมการสถานศึกษา ภาคีเครือข่าย
และจัดส่งไปยังหน่วยงานต้นสังกัด พร้อมท้ังเผยแพร่ต่อสาธารณชน ทั้งนี้ การประเมินตนเองของสถานศึกษา
ควรดาเนินการให้เป็นไปตามแนวทางท่ีสานักงาน กศน. กาหนดและเผยแพร่ไว้ ซ่ึงเป็นการดาเนินงานตาม
กฎกระทรวงการประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2561 และกฎกระทรวง กาหนดระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการ
ประกันคุณภาพภายใน สาหรบั สถานศกึ ษาที่จดั การศึกษานอกระบบ พ.ศ. 2555

ทั้งน้ี นอกจากการประเมินตนเองและจัดทารายงานผลการประเมินตนเอง (Self - Assessment Report :
SAR) ประจาปีงบประมาณของสถานศึกษาแล้ว ให้สถานศึกษาดาเนินการประสานงานกับหน่วยงานต้นสังกัด คือ
สานักงาน กศน.จังหวัด หรือสานักงาน กศน. เพ่ือจัดให้มีการประเมินคุณภาพโดยต้นสังกัด ซึ่งต้องดาเนินการ
อย่างน้อย 1 คร้ังในสามปีงบประมาณ และเสนอต่อหน่วยงานต้นสังกัด หรือหน่วยงานท่ีกากับดูแลสถานศึกษา
พร้อมท้ังเผยแพร่ต่อสาธารณชน ทั้งนี้ การประเมินคุณภาพโดยต้นสังกัดของสถานศึกษา ควรดาเนินการให้เป็นไป
ตามแนวทางท่ีสานักงาน กศน. กาหนดและเผยแพร่ไว้ ซ่ึงเป็นการดาเนินงานตามกฎกระทรวง กาหนดระบบ
หลกั เกณฑ์ และวธิ กี ารประกันคุณภาพภายใน สาหรบั สถานศกึ ษาท่จี ัดการศึกษานอกระบบ พ.ศ. 2555

97

9. นาผลการประเมินคุณภาพภายในมาเป็นส่วนหน่ึงของการวางแผนพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา
โดยการนาข้อมูล ข้อเสนอแนะ และแนวทางการพัฒนาคุณภาพ ท่ีปรากฏอยู่ในรายงานผลการประเมินตนเอง
(Self - Assessment Report : SAR) ประจาปีงบประมาณของสถานศึกษา และรายงานผลการประเมินคุณภาพ
โดยต้นสังกัดท่ีผ่านมา มาใช้เป็นข้อมูลในการวางแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาในปีงบประมาณหรือ
ระยะเวลาถัดไป โดยเน้นการมีส่วนร่วมของบุคลากรในสถานศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษา รวมถึงภาคีเครือข่าย
เพื่อใหเ้ กิดการพฒั นาคุณภาพการศึกษาอย่างตอ่ เนื่อง

10. จดั ระบบบรหิ าร และสารสนเทศของสถานศึกษา ให้มีความถูกต้อง เป็นปัจจุบันตามสภาพจริง และ
สามารถตรวจสอบได้

11. ให้ยึดหลักการมีส่วนร่วมของบุคลากรในสถานศึกษา และคณะกรรมการสถานศึกษา รวมถึงภาคี
เครอื ข่ายในการดาเนินงานพฒั นาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา

ท้ังนี้ จากแนวทางการนามาตรฐานการศึกษาสู่การปฏิบัติ ระดับสถานศึกษาดังกล่าวข้างต้น สามารถ
สรปุ เป็นแผนภาพได้ ดังนี้

มาตรฐานการศกึ ษาที่ แตง่ ต้ังคณะกรรมการดาเนินการประกนั คุณภาพการศึกษา 98
กระทรวงศกึ ษาธิการ
ทบทวน สรา้ งความเข้าใจ รายละเอยี ดคาอธิบาย เกณฑ์การพจิ ารณา และระดับ สภาพบริบท ศักยภาพ
ประกาศกาหนด คุณภาพของมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตมอัธยาศัย และความต้องการของ
ชุมชน และความเป็น
กาหนด และประกาศใชม้ าตรฐานการศึกษาของสถานศกึ ษา โดยตอ้ งไม่น้อยกว่ามาตรฐาน ลักษณะเฉพาะของ
แต่ละประเภทของมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยท่ี
กระทรวงศึกษาธิการประกาศกาหนดไว้ สถานศกึ ษา

จดั ทาแผนพัฒนาการจัดการศึกษา หรือแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา
และแผนปฏิบัติการประจาปีของสถานศกึ ษา

ดาเนนิ การตามแผนพัฒนาการศกึ ษาหรือแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา
และแผนปฏบิ ัติการประจาปีของสถานศกึ ษา

ผู้บริหารสถานศึกษา หรือผู้ท่ีได้รับมอบหมายจดั ใหม้ ีการติดตาม ตรวจสอบ
และประเมินผลคุณภาพการศึกษา

แต่งต้ังคณะกรรมการประเมนิ ตนเองของสถานศกึ ษา

ดาเนินการประเมนิ คุณภาพภายในและจัดทารายงานผลการประเมนิ ตนเอง
ประจาปีงบประมาณ ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา

นาผลการประเมนิ คุณภาพภายในมาเปน็ ส่วนหน่งึ
ของการวางแผนพัฒนาคณุ ภาพสถานศกึ ษา

จดั ระบบบริหาร และสารสนเทศของสถานศึกษา

ยึดหลักการมีส่วนรว่ ม

แผนภาพ แนวทางการดาเนินงานตามระบบการประกันคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา
ของสถานศึกษาในสงั กดั สานักงาน กศน.

99

แนวทางการนามาตรฐานการศกึ ษาส่กู ารปฏิบัติ ระดับสานกั งาน กศน.จงั หวัด/กทม.

เพื่อให้การดาเนินงานการประกันคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาในสังกัดสานักงาน กศน. เป็นไปตาม
กฎกระทรวง กาหนดระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพภายใน สาหรับสถานศึกษาท่ีจัดการศึกษา
นอกระบบ พ.ศ. 2555 จึงให้สานักงาน กศน.จังหวัด มีหน้าที่ส่งเสริม และสนับสนุนการประกันคุณภาพภายใน
ของสถานศึกษาท่ีอยู่ในพืน้ ทที่ รี่ ับผิดชอบโดยดาเนนิ การ ดงั น้ี

1. ให้คาปรึกษา แนะนา ช่วยเหลอื และร่วมพฒั นาระบบการประกนั คณุ ภาพภายในของสถานศึกษา
2. ดาเนินการประเมินคุณภาพภายในโดยต้นสังกัด ตามมาตรฐานการศึกษาที่กาหนด อย่างน้อยหน่ึงคร้ัง
ภายในสามปงี บประมาณ และแจ้งผลใหส้ ถานศึกษาทราบ รวมทัง้ เปิดเผยผลการประเมินคณุ ภาพภายในตอ่ สาธารณชน
3. รับทราบ และพิจารณาให้ความเห็นชอบการกาหนดค่าเปูาหมายของสถานศึกษา เพื่อใช้ในการประเมิน
คุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา
4. ดาเนินการตรวจสอบข้อมูลรายงานผลการประเมินตนเอง (Self - Assessment Report : SAR) ประจาปี
งบประมาณของสถานศึกษา ให้มีความครบถ้วนตามรายมาตรฐานการศึกษาแต่ละประเภท และตามรายประเด็น
การพิจารณาของแต่ละมาตรฐาน เป็นไปตามมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยที่
กระทรวงศกึ ษาธิการประกาศกาหนด
5. สรปุ และรายงานผลการประเมนิ คณุ ภาพภายในของสถานศึกษาในภาพรวมของจังหวัด และรายงานต่อ
สานกั งาน กศน.

แนวทางการนามาตรฐานการศึกษาสู่การปฏบิ ตั ิ ระดบั สานกั งาน กศน.

เพ่ือให้การดาเนินงานการประกันคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาในสังกัดสานักงาน กศน. เป็นไปตาม
พระราชบัญญัติการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย พ.ศ. 2551 กฎกระทรวงการประกันคุณภาพ
การศึกษา พ.ศ. 2561 และกฎกระทรวง กาหนดระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพภายใน สาหรับ
สถานศึกษาที่จัดการศึกษานอกระบบ พ.ศ. 2555 จึงให้สานักงาน กศน. มีหน้าที่ส่งเสริม สนับสนุน และพัฒนา
ระบบการประกนั คุณภาพภายในของสถานศึกษา

1. กาหนดมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยให้สอดคล้องกับกฎหมายว่าด้วย
การศึกษาแหง่ ชาติ

2. สรุป และรายงานผลการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษาต่อคณะกรรมการส่งเสริม สนับสนุน
และประสานความรว่ มมอื การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั และเผยแพรต่ อ่ สาธารณชน

3. เม่ือหนว่ ยงานโดยตน้ สงั กดั ไดร้ ับรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษาจากสถานศึกษา ให้ดาเนินการ
จดั ส่งรายงานดังกลา่ วพร้อมกบั ประเดน็ ต่าง ๆ ท่ีต้องการให้มีการประเมินผลและการติดตามตรวจสอบให้แก่หน่วยงาน
ทที่ าหนา้ ทป่ี ระเมนิ คุณภาพภายนอก

4. ดาเนินการอนื่ ใด เพอื่ ให้สถานศึกษาสามารถดาเนินงานการประกันคุณภาพภายในอยา่ งมีประสทิ ธภิ าพ

100

บรรณานุกรม

กระทรวงศึกษาธกิ าร. (2551). พระราชบัญญัติส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั พ.ศ.
2551. กรุงเทพฯ : กระทรวงศกึ ษาธิการ.

______. (2555). กฎกระทรวงกาหนดระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพภายในสาหรับสถานศึกษา
ท่จี ัดการศกึ ษานอกระบบ พ.ศ. 2555. (2555, 14 พฤศจกิ ายน). ราชกจิ จานุเบกษา, เล่ม 129, ตอนที่ 106 ก.

______. (2561). กฎกระทรวงการประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2561. (2561, 20 กุมภาพันธ์). ราชกิจจานุเบกษา,
เล่ม 135, ตอนที่ 11 ก.

______. พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบับที่ 3)
พ.ศ. 2553. ราชกจิ จานเุ บกษา, เลม่ 116 ตอนท่ี 74 ก หน้า 1. 2542.

รัตนา ดวงแก้ว. (2557). หน่วยที่ 11 การพัฒนาคุณภาพการศึกษา ในประมวลสาระการสอนชุดวิชานโยบาย
การวางแผน และการพัฒนาคุณภาพการศึกษา หน่วยที่ 11 - 15. นนทบุรี: สาขาวิชาศึกษาศาสตร์
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธริ าช.

สานักกรรมาธิการ 3 สานักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร ปฏิบัติหน้าที่สานักงานเลขาธิการสภาขับเคลื่อน
การปฏิรปู ประเทศ. แผนปฏิรูปเร่งดว่ นในการแก้ไขปัญหาเกยี่ วกับการประกันคุณภาพการศึกษาภายใน
และการประเมินคุณภาพการศึกษาภายนอก. ในรายงานของคณะกรรมาธิการขับเคลื่อนการปฏิรูป
ประเทศด้านการศึกษา สภาขับเคลื่อนการปฏริ ูปประเทศ, หน้า 2 - 8. กรงุ เทพฯ, 2561.

สานักงาน กศน. (2561). แนวทางการประกันคุณภาพภายในศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม
อัธยาศยั อาเภอ/เขต. กลมุ่ พัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย สานักงาน กศน..

สานักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ. (มปป). แนวทางการจัดการศึกษาตามพระราชบัญญัติการศึกษา
แหง่ ชาติ. สถาบนั แหง่ ชาตเิ พือ่ ปฏริ ปู การเรียนรู้ สานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาแห่งชาติ.

สานกั ทดสอบทางการศึกษา. (2561). แนวทางการประเมนิ คุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาระดับปฐมวัย ระดับ
การศกึ ษาขั้นพ้ืนฐาน และระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานศูนย์การศึกษาพิเศษ. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมชน
สหกรณก์ ารเกษตรแห่งประเทศไทย จากดั .

ภาคผนวก

101120022

ภาคผนวก ก
(ตัวอย่าง) การประกาศใช้มาตรฐานการศกึ ษาของสถานศกึ ษา

เพอ่ื การประกันคุณภาพภายในของสถานศกึ ษา

101130033

(ตวั อยา่ ง)
การประกาศใชม้ าตรฐานการศึกษาของสถานศกึ ษาเพื่อการประกันคุณภาพภายในสถานศกึ ษา

ประกาศ ชอื่ สถานศึกษา .

เรือ่ ง การใชม้ าตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาเพื่อการประกนั คุณภาพภายในสถานศึกษา

------------------------------

ตามที่ กระทรวงศึกษาธิการได้มีการประกาศใช้กฎกระทรวง เร่ือง การประกันคุณภาพการศึกษา

พ.ศ. 2561 กฎกระทรวง กาหนดระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพภายใน สาหรับสถานศึกษาที่จัด

การศึกษานอกระบบ พ.ศ. 2555 และประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เร่ือง มาตรฐานการศึกษานอกระบบและ

การศึกษาตามอัธยาศัย ณ วันที่ 6 ธันวาคม พ.ศ. 2562 นัน้

เพื่อให้มีมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาสาหรับใช้ในการประกันคุณภาพภายในของ
ชื่อสถานศึกษา จึงประกาศใช้มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ดังเอกสารแนบท้ายประกาศน้ี เพื่อเป็น
เปา้ หมายในการพฒั นาคุณภาพการศึกษา และการประเมินคุณภาพภายใน

ประกาศ ณ วันที.่ ............................... เดือน ...................... พ.ศ. .................

(.......................................................)
ผู้อานวยการสถานศึกษา...........................................................

1011404

(ตัวอย่าง)

มาตรฐานการศกึ ษาของสถานศกึ ษาแนบท้าย ประกาศ ชอื่ สถานศึกษา .

เร่อื ง การใชม้ าตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาเพอ่ื การประกันคณุ ภาพภายในสถานศึกษา

มาตรฐานการศกึ ษานอกระบบระดับการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน

มาตรฐานการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขัน้ พนื้ ฐาน มจี านวน 3 มาตรฐาน ประกอบดว้ ย
มาตรฐานท่ี 1 คุณภาพของผู้เรียนการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพื้นฐาน ซ่ึงมีประเด็นการพิจารณา
จานวน 8 ประเด็น ประกอบด้วย
1.1 ผูเ้ รียนการศึกษาข้นั พืน้ ฐานมผี ลสมั ฤทธท์ิ างการเรยี นที่ดีสอดคล้องกับหลักสูตรสถานศึกษา
1.2 ผู้เรียนการศึกษาขั้นพ้ืนฐานมีคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะท่ีดีตามท่ีสถานศึกษา
กาหนด
1.3 ผู้เรียนการศึกษาขั้นพื้นฐานมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ และแลกเปล่ียน
ความคิดเหน็ รว่ มกับผู้อ่นื
1.4 ผเู้ รยี นการศึกษาขน้ั พนื้ ฐานมีความสามารถในการสรา้ งสรรคง์ าน ช้ินงาน หรือนวตั กรรม
1.5 ผเู้ รียนการศึกษาข้นั พื้นฐานมคี วามสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยีดิจทิ ลั
1.6 ผเู้ รียนการศกึ ษาขั้นพน้ื ฐานมีสขุ ภาวะทางกาย และสุนทรยี ภาพ
1.7 ผเู้ รยี นการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐานมคี วามสามารถในการอ่าน การเขียน
1.8 ผ้จู บการศกึ ษาขัน้ พนื้ ฐานนาความรู้ ทกั ษะพื้นฐานที่ไดร้ ับไปใช้หรือประยุกต์ใช้
มาตรฐานที่ 2 คุณภาพการจัดการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพื้นฐานที่เน้นผู้เรียนเป็นสาคัญ
ซ่ึงมปี ระเด็นการพิจารณา จานวน 4 ประเดน็ ประกอบดว้ ย
2.1 การพัฒนาหลักสูตรสถานศกึ ษาทสี่ อดคล้องกบั บริบท และความต้องการของผู้เรียน ชุมชน ท้องถิ่น
2.2 ส่ือท่เี อื้อต่อการเรียนรู้
2.3 ครมู คี วามรู้ ความสามารถในการจัดการเรียนรทู้ ี่เน้นผูเ้ รียนเปน็ สาคญั
2.4 การวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรู้ของผ้เู รียนอย่างเปน็ ระบบ
มาตรฐานที่ 3 คุณภาพการบริหารจัดการของสถานศึกษา ซึ่งมีประเด็นการพิจารณา จานวน 9 ประเด็น
ประกอบดว้ ย
3.1 การบริหารจดั การของสถานศึกษาที่เน้นการมีส่วนร่วม
3.2 ระบบการประกันคุณภาพการศกึ ษาของสถานศึกษา
3.3 การพัฒนาครู และบคุ ลากรของสถานศึกษา
3.4 การใชเ้ ทคโนโลยีดจิ ทิ ัลเพื่อสนับสนุนการบรหิ ารจดั การ
3.5 การกากบั นเิ ทศ ตดิ ตาม ประเมนิ ผลการดาเนนิ งานของสถานศึกษา
3.6 การปฏบิ ตั ิหนา้ ทขี่ องคณะกรรมการสถานศึกษาทีเ่ ปน็ ไปตามบทบาทท่กี าหนด
3.7 การส่งเสรมิ สนับสนุนภาคเี ครือขา่ ยให้มสี ่วนร่วมในการจดั การศึกษา

101505

3.8 การสง่ เสรมิ สนับสนนุ การสรา้ งสงั คมแหง่ การเรยี นรู้
3.9 การวจิ ัยเพอื่ การบริหารจัดการศึกษาสถานศกึ ษา

หมายเหตุ มาตรฐานท่ี 3 คุณภาพการบริหารจัดการของสถานศึกษา สามารถใช้ร่วมกันได้ทั้งมาตรฐานการศึกษา
นอกระบบระดับการศึกษาข้ันพ้นื ฐาน มาตรฐานการศกึ ษาต่อเนื่อง และมาตรฐานการศึกษาตามอธั ยาศยั

101160066

มาตรฐานการศกึ ษาต่อเนื่อง

มาตรฐานการศกึ ษาต่อเนือ่ ง
มาตรฐานการศกึ ษาตอ่ เน่อื ง มีจานวน 3 มาตรฐาน ประกอบด้วย
มาตรฐานที่ 1 คุณภาพของผู้เรียนการศึกษาต่อเน่ือง ซ่ึงมีประเด็นการพิจารณา จานวน 3 ประเด็น

ประกอบดว้ ย
1.1 ผู้เรียนการศึกษาต่อเน่ืองมีความรู้ ความสามารถ และหรือทักษะ และหรือคุณธรรมเป็นไปตามเกณฑ์

การจบหลักสูตร
1.2 ผู้จบหลักสูตรการศึกษาต่อเน่ืองสามารถนาความรู้ท่ีได้ไปใช้ หรือประยุกต์ใช้ บนฐานค่านิยมร่วม

ของสังคม
1.3 ผูจ้ บหลักสตู รการศึกษาต่อเน่อื งท่ีนาความรู้ไปใช้จนเห็นเป็นประจกั ษ์หรือตัวอยา่ งท่ีดี
มาตรฐานที่ 2 คุณภาพการจัดการเรียนรู้การศึกษาต่อเน่ือง ซ่ึงมีประเด็นการพิจารณา จานวน

5 ประเดน็ ประกอบด้วย
2.1 หลักสูตรการศึกษาตอ่ เนอื่ งมีคณุ ภาพ
2.2 วิทยากรการศึกษาต่อเนื่อง มคี วามรู้ ความสามารถ หรอื ประสบการณ์ตรงตามหลกั สูตรการศึกษาต่อเน่ือง
2.3 ส่อื ทเี่ อื้อตอ่ การเรียนรู้
2.4 การวัดและประเมินผลผเู้ รยี นการศกึ ษาต่อเนอ่ื ง
2.5 การจัดกระบวนการเรยี นรูก้ ารศึกษาตอ่ เนอื่ งที่มีคุณภาพ
มาตรฐานท่ี 3 คุณภาพการบริหารจัดการของสถานศึกษา ซ่ึงมีประเด็นการพิจารณา จานวน

9 ประเด็น ประกอบด้วย
3.1 การบรหิ ารจดั การของสถานศึกษาทเี่ นน้ การมสี ่วนร่วม
3.2 ระบบการประกันคุณภาพการศกึ ษาของสถานศึกษา
3.3 การพัฒนาครู และบุคลากรของสถานศึกษา
3.4 การใชเ้ ทคโนโลยดี ิจิทลั เพื่อสนับสนนุ การบรหิ ารจดั การ
3.5 การกากับ นเิ ทศ ตดิ ตาม ประเมนิ ผลการดาเนนิ งานของสถานศกึ ษา
3.6 การปฏิบตั หิ นา้ ที่ของคณะกรรมการสถานศึกษาทเ่ี ป็นไปตามบทบาทท่ีกาหนด
3.7 การส่งเสริม สนบั สนุนภาคีเครือขา่ ยใหม้ ีสว่ นร่วมในการจัดการศึกษา
3.8 การส่งเสรมิ สนับสนุนการสรา้ งสงั คมแห่งการเรยี นรู้
3.9 การวิจยั เพือ่ การบรหิ ารจัดการศึกษาสถานศกึ ษา

หมายเหตุ มาตรฐานที่ 3 คุณภาพการบริหารจัดการของสถานศึกษา สามารถใช้ร่วมกันได้ทั้งมาตรฐานการศึกษา
นอกระบบระดับการศึกษาข้ันพื้นฐาน มาตรฐานการศกึ ษาต่อเนื่อง และมาตรฐานการศึกษาตามอธั ยาศัย

101170077

มาตรฐานการศกึ ษาตามอธั ยาศัย

มาตรฐานการศึกษาตามอธั ยาศยั
มาตรฐานการศึกษาตามอธั ยาศัย มจี านวน 3 มาตรฐาน ประกอบดว้ ย
มาตรฐานท่ี 1 คุณภาพของผู้รับบริการการศึกษาตามอัธยาศัย ซึ่งมีประเด็นการพิจารณา จานวน

1 ประเดน็ ประกอบด้วย
1.1 ผู้รับบริการมีความรู้ หรือทักษะ หรือประสบการณ์ สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของโครงการ หรือ

กจิ กรรมการศกึ ษาตามอธั ยาศยั
มาตรฐานท่ี 2 คุณภาพการจัดการศึกษาตามอัธยาศัย ซึ่งมีประเด็นการพิจารณา จานวน

4 ประเดน็ ประกอบด้วย
2.1 การกาหนดโครงการ หรอื กจิ กรรมการศึกษาตามอธั ยาศัย
2.2 ผู้จดั กจิ กรรมมคี วามรู้ ความสามารถในการจัดกจิ กรรมการศกึ ษาตามอธั ยาศัย
2.3 สอ่ื หรือนวตั กรรม และสภาพแวดล้อมท่เี อ้อื ต่อการจดั การศึกษาตามอธั ยาศยั
2.4 ผ้รู บั บริการมคี วามพงึ พอใจต่อการจัดการศกึ ษาตามอธั ยาศัย
มาตรฐานที่ 3 คุณภาพการบริหารจัดการของสถานศึกษา ซ่ึงมีประเด็นการพิจารณา จานวน

9 ประเด็น ประกอบดว้ ย
3.1 การบรหิ ารจดั การของสถานศกึ ษาทเี่ น้นการมสี ว่ นรว่ ม
3.2 ระบบการประกันคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา
3.3 การพฒั นาครู และบคุ ลากรของสถานศึกษา
3.4 การใชเ้ ทคโนโลยดี จิ ิทลั เพ่ือสนบั สนุนการบริหารจัดการ
3.5 การกากับ นเิ ทศ ตดิ ตาม ประเมนิ ผลการดาเนินงานของสถานศกึ ษา
3.6 การปฏิบตั หิ น้าท่ขี องคณะกรรมการสถานศกึ ษาที่เปน็ ไปตามบทบาททก่ี าหนด
3.7 การสง่ เสริม สนบั สนนุ ภาคเี ครือข่ายให้มีสว่ นรว่ มในการจดั การศึกษา
3.8 การส่งเสริม สนับสนนุ การสร้างสงั คมแหง่ การเรียนรู้
3.9 การวิจัยเพ่อื การบริหารจัดการศึกษาสถานศกึ ษา

หมายเหตุ มาตรฐานท่ี 3 คุณภาพการบริหารจัดการของสถานศึกษา สามารถใช้ร่วมกันได้ทั้งมาตรฐานการศึกษา
นอกระบบระดับการศึกษาข้ันพืน้ ฐาน มาตรฐานการศึกษาต่อเนื่อง และมาตรฐานการศึกษาตามอัธยาศัย

108

ภาคผนวก ข

คา่ เป้าหมายของสถานศึกษาเพ่อื ใช้ในการประเมินคุณภาพการศึกษา
ตามมาตรฐานการศกึ ษาของสถานศกึ ษา
ประจาปงี บประมาณ ..…….

109

คา่ เป้าหมายของสถานศึกษาเพอื่ ใช้ในการประเมินคุณภาพการศกึ ษา
ตามมาตรฐานการศกึ ษาของสถานศึกษา
ประจาปีงบประมาณ ..…….

ตามที่ ช่อื สถานศกึ ษา ไดก้ าหนด และประกาศใช้มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา

ตามประกาศ ชื่อสถานศึกษา........................................................................ เร่ือง..................... ลงวันที.่ ...................

เพ่อื ใชใ้ นการเทยี บเคียง ตรวจสอบ ประเมนิ ผล และการประกันคณุ ภาพการศกึ ษา ไว้น้ัน

เพ่ือเป็นการกาหนดเป้าหมายของการพัฒนาผู้เรียนของสถานศึกษา ตามแนวทางการประเมินคุณภาพ
การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย จึงมีการกาหนดค่าเป้าหมายเก่ียวกับผลลัพธ์ท่ีจะให้เกิดแก่ผู้เรียน
โดยการมีส่วนร่วมของผู้บริหารสถานศึกษา และบุคลากรของสถานศึกษา เพื่อใช้ในการเทียบเคียง ตรวจสอบ
ประเมินผล และการประกันคุณภาพทางการศึกษาเฉพาะในประเด็นการพิจารณาที่สมควรจัดให้มีการกาหนด
คา่ เปา้ หมาย สาหรับใชใ้ นการประเมินคุณภาพภายในสถานศกึ ษา ไว้ดงั นี้

มาตรฐานการศกึ ษานอกระบบระดบั การศึกษาขนั้ พืน้ ฐาน

ประเดน็ การพิจารณาท่ี 1.1 ผเู้ รียนการศึกษาข้ันพื้นฐานมผี ลสมั ฤทธิ์ทางการเรียนที่ดีสอดคล้องกับหลักสูตร
สถานศึกษา

ค่าเป้าหมายที่กาหนดไว้ คือ สถานศึกษามีการกาหนดคะแนนผลสัมฤทธ์ิทางการเรียน
รายวชิ าบงั คับทไ่ี วเ้ ปน็ คา่ เป้าหมาย โดยกาหนดจาก

 คะแนนเฉล่ียผลการสอบปลายภาคเรียนของผเู้ รยี น จานวน 2 ภาคเรยี น หรอื
 คะแนนเฉลย่ี ผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาตกิ ารศกึ ษานอกระบบโรงเรียน (N-Net)
จานวน 2 ภาคเรยี น ดังน้ี
ทั้งน้ี ในการกาหนดคะแนนผลสัมฤทธ์ิทางการเรียน รายวิชาบังคับ เพื่อเป็นค่าเป้าหมาย
ให้สถานศึกษากาหนดค่าเป้าหมายเฉพาะรายวิชาท่ีมีแผนการลงทะเบียนเรียนตามหลักสูตรสถานศึกษาในปีท่ี
สถานศึกษาจัดทารายงานการประเมินตนเอง โดยใช้คะแนนเฉลี่ยผลการสอบปลายภาคเรียนของผู้เรียน จานวน
2 ภาคเรียน หรอื คะแนนเฉลีย่ ผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติการศึกษานอกระบบโรงเรียน (N-Net) ที่มีอยู่
คร้งั ล่าสุดของแตล่ ะรายวิชา มาเป็นขอ้ มลู สารสนเทศ หรือข้อมลู ตง้ั ตง้ั ในการกาหนดค่าคะแนนเปา้ หมาย ดังกล่าว

ระดบั /รายวชิ า 110

ประถมศึกษา คะแนนผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียน รายวชิ าบังคับ
ทส่ี ถานศึกษากาหนดไว้เป็นค่าเป้าหมาย (คะแนน)
- ทกั ษะการเรียนรู้
- ภาษาไทย
- ภาษาองั กฤษพนื้ ฐาน
- คณติ ศาสตร์
- วทิ ยาศาสตร์
- ช่องทางการเขา้ สู่อาชีพ
- ทักษะการประกอบอาชีพ
- พัฒนาอาชีพใหม้ ีอยมู่ ีกิน
- เศรษฐกจิ พอเพยี ง
- สขุ ศกึ ษา พลศึกษา
- ศลิ ปศึกษา
- สงั คมศึกษา
- ศาสนา และหนา้ ท่ีพลเมือง
- การพฒั นาตนเอง ชุมชน สังคม

มธั ยมศึกษาตอนต้น

- ทกั ษะการเรียนรู้
- ภาษาไทย
- ภาษาอังกฤษในชวี ิตประจาวัน
- คณิตศาสตร์
- วิทยาศาสตร์
- ชอ่ งทางการพัฒนาอาชพี
- ทกั ษะการพัฒนาอาชพี
- พัฒนาอาชีพให้มีความเข้มแข็ง
- เศรษฐกจิ พอเพยี ง
- สขุ ศึกษา พลศึกษา
- ศิลปศึกษา
- สงั คมศึกษา
- ศาสนา และหนา้ ท่ีพลเมือง
- การพฒั นาตนเอง ชุมชน สังคม

111

ระดับ/รายวชิ า คะแนนผลสมั ฤทธิ์ทางการเรียน รายวชิ าบังคับ
ที่สถานศึกษากาหนดไวเ้ ป็นค่าเป้าหมาย (คะแนน)

มัธยมศึกษาตอนปลาย

- ทักษะการเรียนรู้
- ภาษาไทย
- ภาษาองั กฤษเพ่ือชวี ติ และสงั คม
- คณิตศาสตร์
- วทิ ยาศาสตร์
- ช่องทางการขยายอาชีพ
- ทกั ษะการขยายอาชพี
- พฒั นาอาชีพใหม้ ีความมัน่ คง
- เศรษฐกจิ พอเพียง
- สขุ ศึกษา พลศึกษา
- ศิลปศกึ ษา
- สงั คมศึกษา
- ศาสนา และหน้าที่พลเมือง
- การพฒั นาตนเอง ชมุ ชน สงั คม
หมายเหตุ สถานศึกษาควรกาหนดค่าคะแนนเป้าหมายเฉพาะรายวิชาบังคับที่มีแผนการลงทะเบียนเรียน
ตามหลกั สตู รสถานศกึ ษา ในปงี บประมาณที่สถานศกึ ษาจดั ทารายงานการประเมนิ ตนเอง

112

ประเดน็ การพิจารณาท่ี 1.2 ผู้เรียนการศึกษาข้ันพื้นฐานมีคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะท่ีดี
ตามทีส่ ถานศึกษากาหนด

คา่ เป้าหมายท่กี าหนดไว้ คอื สถานศึกษาคาดว่าจะมีผู้เรยี นการศกึ ษาข้ันพ้ืนฐานที่ได้รับการยกย่อง
เชิดชูเกียรติ หรือเป็นแบบอย่างท่ีดีในด้านท่ีเก่ียวข้องกับการมีคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม หรือคุณลักษณะท่ีดี
จานวน ............. คน (หรอื สถานศกึ ษาจะกาหนดเปน็ ร้อยละของจานวนผ้เู รียน ก็ได้)

ประเด็นการพิจารณาท่ี 1.3 ผู้เรียนการศึกษาข้ันพ้ืนฐานมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดอย่างมี
วิจารณญาณ และแลกเปลี่ยนความคดิ เหน็ ร่วมกบั ผอู้ ื่น

ค่าเปา้ หมายที่กาหนดไว้ คือ สถานศึกษาคาดว่าจะมีผู้เรียนการศึกษาขั้นพ้ืนฐานท่ีมีความสามารถ
ในการคิดวิเคราะห์ ไตร่ตรองอย่างรอบคอบ โดยใช้ข้อมูลและเหตุผลประกอบการตัดสินใจ แก้ไขปัญหาได้อย่าง
ถูกต้อง สมเหตุสมผล และสามารถแลกเปลี่ยนความคดิ เห็นร่วมกับผู้อื่นได้ จานวน ........... คน (หรอื สถานศึกษาจะ
กาหนดเป็นร้อยละของจานวนผเู้ รียน กไ็ ด้)

ประเด็นการพิจารณาที่ 1.4 ผู้เรียนการศึกษาขั้นพื้นฐานมีความสามารถในการสร้างสรรค์งาน ช้ินงาน
หรือนวตั กรรม

ค่าเปา้ หมายทีก่ าหนดไว้ คือ สถานศกึ ษาคาดว่าจะมีผ้เู รียนการศึกษาข้ันพื้นฐานที่สามารถสร้างโครงงาน
ชนิ้ งาน ส่ิงประดิษฐ์ งานสร้างสรรค์ หรือส่ิงใหมท่ ี่สามารถนาไปใชป้ ระโยชน์ได้จริง จานวน ........... คน
(หรือ สถานศกึ ษาจะกาหนดเปน็ รอ้ ยละของจานวนผู้เรยี น ก็ได้)

ประเด็นการพิจารณาท่ี 1.8 ผู้จบการศึกษาขั้นพื้นฐานนาความรู้ ทักษะพ้ืนฐานที่ได้รับไปใช้
หรือประยกุ ต์ใช้

ค่าเป้าหมายที่กาหนดไว้ คือ สถานศึกษาคาดว่าจะมีจานวนผู้จบการศึกษาตามหลักสูตร
การศกึ ษานอกระบบระดับการศึกษาข้นั พนื้ ฐาน ท่ีสามารถนาความรู้ ทักษะพ้ืนฐานท่ีได้รับไปใช้ หรือประยุกต์ใช้ใน
การดาเนินชีวิต การประกอบอาชพี หรือเพื่อการศกึ ษาต่อในระดับทีส่ งู ขน้ึ จานวน ........... คน (หรอื สถานศึกษาจะ
กาหนดเปน็ รอ้ ยละของจานวนผูเ้ รยี น กไ็ ด้)

มาตรฐานการศกึ ษาตอ่ เน่อื ง

ประเด็นการพิจารณาที่ 1.3 ผู้จบหลักสูตรการศึกษาต่อเนื่องท่ีนาความรู้ไปใช้จนเห็นเป็นประจักษ์หรือ
ตัวอยา่ งที่ดี

ค่าเป้าหมายที่กาหนดไว้ คือ สถานศึกษาคาดว่าจะมีจานวนผู้จบการศึกษา และหรือจานวนกลุ่ม
ผูจ้ บการศึกษาต่อเน่ือง ท่มี ผี ลการดาเนนิ งานทเี่ ห็นเปน็ ประจักษ์ในพืน้ ที่ หรือเปน็ ตวั อย่างท่ีดี จานวน ........... คน/กลุ่ม
(หรือ สถานศึกษาจะกาหนดเปน็ ร้อยละของจานวนผ้เู รียน ก็ได้)

113

ท้ังน้ี สถานศึกษาได้กาหนดค่าเป้าหมาย สาหรับใช้ในการประเมินคุณภาพภายในสถานศึกษา
เรียบร้อยแลว้

ลงช่อื
(.....................................................)
ผอู้ านวยการสถานศึกษา
วนั ........ เดือน ............. พ.ศ. ........

จากการกาหนดค่าเป้าหมายของสถานศึกษาดังกล่าวสานักงาน กศน.จังหวัด/กทม. ได้รับทราบ
และพจิ ารณาให้ความเห็นชอบแลว้ *

ลงชือ่
(.....................................................)

ผอู้ านวยการสานักงาน กศน.จงั หวัด/กทม.
วัน ........ เดือน ............. พ.ศ. ........

หมายเหตุ
*1. กรณีท่ีเป็นการกาหนดค่าเป้าหมายของสถานศึกษาข้ึนตรงทุกประเภท (นอกเหนือจาก กศน.อาเภอ/เขต)

ให้เสนอผลการกาหนดค่าเป้าหมายของสถานศึกษาเพื่อใช้ในการประเมินคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา ต่อ
สานักงาน กศน. แทนสานักงาน กศน.จังหวัด/กทม.

2. สถานศึกษากาหนดค่าเป้าหมายของสถานศึกษา เฉพาะในมาตรฐาน หรือประเด็นการพิจารณาท่ีต้องใช้
ค่าเป้าหมายในแต่ละประเภท ตามบทบาทหน้าที่ของสถานศึกษาในการประเมินคุณภาพการศึกษา ตามมาตรฐาน
การศกึ ษาของสถานศึกษาทีก่ าหนดข้ึน

11114114

ภาคผนวก ค

ระเบียบกระทรวงศกึ ษาธิการ ว่าดว้ ยการจดั การศกึ ษาต่อเนอื่ ง พ.ศ. 2554

115

116116

111717

118 118

111199

ภาคผนวก ง

กฎกระทรวง กาหนดระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพภายใน
สาหรับสถานศกึ ษาทจี่ ัดการศกึ ษานอกระบบ พ.ศ. 2555

เล่ม ๑๒๙ ตอนที่ ๑๐๖ ก หนา้ ๓๓ 120 120
ราชกจิ จานเุ บกษา
๑๔ พฤศจกิ ายน ๒๕๕๕

กฎกระทรวง

กาํ หนดระบบ หลกั เกณฑ์ และวธิ ีการประกันคณุ ภาพภายใน
สําหรบั สถานศึกษาทจ่ี ัดการศกึ ษานอกระบบ
พ.ศ. ๒๕๕๕

อาศยั อาํ นาจตามความในมาตรา ๒๐ วรรคสาม และมาตรา ๒๕ วรรคหนึ่ง แห่งพระราชบัญญัติ
ส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย พ.ศ. ๒๕๕๑ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ
ออกกฎกระทรวงไว้ ดงั ตอ่ ไปนี้

ขอ้ ๑ ในกฎกระทรวงน้ี
“การประกันคุณภาพภายใน” หมายความว่า การติดตามตรวจสอบและประเมินคุณภาพ
การจัดการศึกษาตามมาตรฐานการศึกษาที่กระทรวงศึกษาธิการประกาศกําหนดสําหรับการประกันคุณภาพ
ภายในของสถานศึกษา ซึ่งกระทําโดยบุคลากรของสถานศึกษาน้ันเองหรือโดยหน่วยงานต้นสังกัด
ทม่ี ีหนา้ ทกี่ ํากบั ดูแลสถานศกึ ษา
“มาตรฐานการศึกษา” หมายความว่า ข้อกาํ หนดเก่ียวกับคุณลักษณะคุณภาพท่ีพึงประสงค์
และมาตรฐานท่ีตอ้ งการให้เกิดขึ้นในสถานศึกษาทุกแห่งเพื่อใช้เปน็ หลักในการเทยี บเคยี ง สาํ หรบั การสง่ เสริม
และกาํ กบั ดแู ล การตรวจสอบ การประเมนิ ผล และการประกันคณุ ภาพทางการศึกษา
“ระบบการประกนั คณุ ภาพภายใน” หมายความวา่ กระบวนการดําเนนิ งานเพ่อื พฒั นาคณุ ภาพ
และมาตรฐานการศกึ ษา ซึ่งประกอบดว้ ยการพัฒนาคณุ ภาพการศกึ ษา การติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา
และการประเมนิ คณุ ภาพภายใน
“สถานศึกษา” หมายความว่า สถานศึกษาท่ีจัดการศึกษานอกระบบในสํานักงานส่งเสริมการศึกษา
นอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
“การศึกษาพื้นฐาน” หมายความว่า การศึกษาเพื่อส่งเสริมการรู้หนังสือ การจัดการศึกษานอกระบบ
ระดบั การศกึ ษาขนั้ พ้นื ฐาน และการศกึ ษาที่จัดข้นึ เพอ่ื เทียบเทา่ การศึกษาขั้นพื้นฐาน
“การศกึ ษาตอ่ เน่ือง” หมายความว่า การจัดการศึกษาท่ีเป็นหลักสูตรเฉพาะหรือหลักสูตรฝึกอบรม
ตามความต้องการของกลุม่ เป้าหมายท่ีมีเนื้อหาเก่ียวกับอาชีพ ทักษะชีวิต และการพัฒนาคุณภาพชีวิต
สงั คม และชมุ ชน

เล่ม ๑๒๙ ตอนท่ี ๑๐๖ ก หนา้ ๓๔ 121121
ราชกจิ จานุเบกษา
๑๔ พฤศจกิ ายน ๒๕๕๕

ข้อ ๒ กฎกระทรวงนใ้ี หใ้ ช้บังคบั กับการศึกษานอกระบบ ซ่ึงประกอบด้วยการศึกษาพื้นฐาน
และการศึกษาตอ่ เน่ือง

ขอ้ ๓ ระบบการประกันคุณภาพภายใน ประกอบดว้ ย
(๑) การพฒั นาคุณภาพการศกึ ษา
(๒) การติดตามตรวจสอบคุณภาพการศกึ ษา
(๓) การประเมนิ คุณภาพภายใน
ขอ้ ๔ ใหส้ ถานศึกษาดาํ เนินการตามหลกั เกณฑ์และวธิ กี ารประกนั คณุ ภาพภายใน ดังตอ่ ไปน้ี
(๑) จัดให้มีมาตรฐานการศึกษานอกระบบที่กระทรวงศึกษาธิการประกาศกําหนดและพัฒนา
มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาในสว่ นท่เี ปน็ ลกั ษณะเฉพาะของสถานศึกษา
(๒) จดั ทําแผนพฒั นาคุณภาพการศึกษาและแผนปฏบิ ัติการประจาํ ปี
(๓) ดําเนินงานตามแผนพัฒนาคณุ ภาพการศกึ ษาและแผนปฏบิ ัติการประจําปี
(๔) จัดให้มีการติดตามตรวจสอบคณุ ภาพการศึกษา
(๕) จัดให้มีการประเมนิ คุณภาพภายในตามมาตรฐานการศกึ ษาของสถานศกึ ษา
(๖) จัดทํารายงานการประเมนิ ตนเองประจําปี
(๗) เสนอรายงานการประเมนิ คณุ ภาพภายในต่อคณะกรรมการสถานศึกษา หน่วยงานต้นสังกัด

และภาคีเครือขา่ ย และเผยแพร่ต่อสาธารณชน
(๘) นาํ ผลการประเมินคณุ ภาพภายในมาเป็นส่วนหน่ึงของการวางแผนเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษา

โดยการมสี ่วนร่วมของคณะกรรมการสถานศกึ ษาและภาคเี ครอื ข่าย
(๙) จัดระบบบรหิ ารและสารสนเทศ
(๑๐) ยึดหลกั การมีสว่ นร่วมของคณะกรรมการสถานศึกษา บุคลากรทกุ คนในสถานศึกษา ภาคีเครือข่าย

และผู้รบั บรกิ าร
ขอ้ ๕ ให้สํานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัด

หรอื สํานักงานส่งเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยกรุงเทพมหานคร มีหน้าท่ีส่งเสริม
และสนบั สนนุ การประกนั คุณภาพภายในของศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอําเภอ
หรอื ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยเขต ทอี่ ยูใ่ นพน้ื ท่ที รี่ ับผดิ ชอบ ดังต่อไปนี้

(๑) ให้คําปรึกษา แนะนํา ช่วยเหลือ และร่วมพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายใน
ของสถานศึกษา

(๒) ดําเนินการประเมินคุณภาพภายในของสถานศึกษาตามมาตรฐานการศึกษาที่กําหนด
อย่างนอ้ ยหน่ึงครงั้ ภายในสามปีงบประมาณ และแจ้งผลใหส้ ถานศกึ ษาทราบ รวมทงั้ เปิดเผยผลการประเมิน
คุณภาพภายในต่อสาธารณชน

(๓) เสนอสรุปรายงานการประเมินคุณภาพภายในของสถานศึกษาเป็นภาพรวมของจังหวัด
ต่อสาํ นักงาน

เลม่ ๑๒๙ ตอนที่ ๑๐๖ ก หนา้ ๓๕ 122122
ราชกิจจานุเบกษา
๑๔ พฤศจิกายน ๒๕๕๕

(๔) นําผลการประเมินคุณภาพภายในของสถานศึกษามาใช้ในการวางแผนสนับสนุน
ช่วยเหลือ และพฒั นาสถานศกึ ษา

นอกจากสถานศึกษาตามวรรคหนึ่ง ให้สํานักงานส่งเสริมและสนับสนุนการประกันคุณภาพ
ภายในของสถานศกึ ษาอ่ืนด้วย

ขอ้ ๖ ให้สํานักงานส่งเสริม สนับสนุน และพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายใน
ของสถานศึกษา ดังต่อไปนี้

(๑) กาํ หนดมาตรฐานการศกึ ษานอกระบบใหส้ อดคล้องกบั กฎหมายว่าด้วยการศกึ ษาแห่งชาติ
(๒) สรุปและรายงานผลการประกนั คุณภาพภายในของสถานศึกษาในภาพรวมต่อคณะกรรมการ
(๓) ดําเนินการอ่ืนใดเพ่ือให้สถานศึกษาสามารถดําเนินการประกันคุณภาพภายในอย่างมี
ประสทิ ธภิ าพ

ให้ไว้ ณ วนั ท่ี ๑๘ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๕๕
ศาสตราจารยส์ ุชาติ ธาดาธาํ รงเวช
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธกิ าร

เล่ม ๑๒๙ ตอนท่ี ๑๐๖ ก หนา้ ๓๖ 123123
ราชกิจจานเุ บกษา
๑๔ พฤศจกิ ายน ๒๕๕๕

หมายเหตุ :- เหตผุ ลในการประกาศใช้กฎกระทรวงฉบบั น้ี คือ โดยท่ีมาตรา ๒๐ วรรคหน่ึง และวรรคสาม
แห่งพระราชบัญญัติส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย พ.ศ. ๒๕๕๑ บัญญัติให้

สํานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจัดให้มีระบบการประกันคุณภาพภายใน
สาํ หรับสถานศึกษาท่ีจัดการศึกษานอกระบบและมีคุณภาพตลอดจนมาตรฐานสอดคล้องกับกฎหมายว่าด้วย
การศกึ ษาแหง่ ชาติ ทั้งน้ี ระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพภายใน ให้เป็นไปตามท่ีกําหนดใน

กฎกระทรวง จงึ จําเปน็ ต้องออกกฎกระทรวงนี้

112244

ภาคผนวก จ

กฎกระทรวง การประกนั คุณภาพการศกึ ษา พ.ศ. 2561

เลม่ ๑๓๕ ตอนที่ ๑๑ ก หนา้ ๓ 125125
ราชกิจจานุเบกษา ๒๓ กุมภาพนั ธ์ ๒๕๖๑

กฎกระทรวง

การประกนั คุณภาพการศึกษา
พ.ศ. ๒๕๖๑

อาศัยอํานาจตามความในมาตรา ๕ วรรคหนึ่ง แห่งพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ
พ.ศ. ๒๕๔๒ ซ่ึงแก้ไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ (ฉบับท่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ และ
มาตรา ๔๗ วรรคสอง แห่งพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ รัฐมนตรีว่าการ
กระทรวงศึกษาธกิ ารออกกฎกระทรวงไว้ ดงั ต่อไปนี้

ขอ้ ๑ ให้ยกเลิกกฎกระทรวงว่าด้วยระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพการศึกษา
พ.ศ. ๒๕๕๓

ขอ้ ๒ ในกฎกระทรวงน้ี
“การประกันคุณภาพการศึกษา” หมายความว่า การประเมินผลและการติดตามตรวจสอบ
คุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาแต่ละระดับและประเภทการศึกษา โดยมีกลไกในการควบคุม
ตรวจสอบระบบการบริหารคุณภาพการศึกษาท่ีสถานศึกษาจัดขึ้น เพ่ือให้เกิดการพัฒนาและสร้างความเช่ือมั่น
ให้แก่ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องและสาธารณชนว่าสถานศึกษานั้นสามารถจัดการศึกษาได้อย่างมีคุณภาพ
ตามมาตรฐานการศึกษา และบรรลุเปา้ ประสงคข์ องหน่วยงานตน้ สงั กัดหรือหน่วยงานทีก่ ํากับดูแล
“สํานักงาน” หมายความว่า สํานักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา
(องคก์ ารมหาชน)
ขอ้ ๓ ให้สถานศึกษาแต่ละแห่งจัดให้มีระบบการประกันคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา
โดยการกําหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาให้เป็นไปตามมาตรฐานการศึกษาแต่ละระดับและ
ประเภทการศึกษาที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการประกาศกําหนด พร้อมทั้งจัดทําแผนพัฒนา
การจัดการศึกษาของสถานศึกษาท่ีมุ่งคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาและดําเนินการตามแผนท่ีกําหนดไว้
จัดให้มีการประเมินผลและตรวจสอบคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา ติดตามผลการดําเนินการ
เพ่ือพัฒนาสถานศึกษาให้มีคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา และจัดส่งรายงานผลการประเมินตนเอง
ใหแ้ ก่หนว่ ยงานตน้ สังกดั หรอื หนว่ ยงานทก่ี าํ กับดูแลสถานศกึ ษาเป็นประจาํ ทุกปี

เลม่ ๑๓๕ ตอนที่ ๑๑ ก หน้า ๔ 126
ราชกจิ จานุเบกษา ๒๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๑

เพ่ือให้การดําเนินการประกันคุณภาพการศึกษาตามวรรคหน่ึงเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
ให้หน่วยงานตน้ สังกัดหรือหนว่ ยงานที่กาํ กับดูแลสถานศึกษามีหน้าท่ีในการให้คําปรกึ ษา ช่วยเหลือ และ
แนะนําสถานศึกษา เพ่ือใหก้ ารประกันคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาพฒั นาอย่างต่อเน่อื ง

ข้อ ๔ เม่ือได้รับรายงานผลการประเมินตนเองของสถานศึกษาตามข้อ ๓ แล้ว
ให้หน่วยงานต้นสังกัดหรือหน่วยงานท่ีกํากับดูแลสถานศึกษาจัดส่งรายงานดังกล่าวพร้อมกับประเด็นต่าง ๆ
ท่ีต้องการให้มีการประเมินผลและการติดตามตรวจสอบซึ่งรวบรวมได้จากหน่วยงานท่ีเก่ียวข้องหรือจาก
ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียกับสถานศึกษาแห่งน้ันให้แก่สํานักงานเพื่อใช้เป็นข้อมูลและแนวทางในการประเมิน
คณุ ภาพภายนอก

ให้สํานักงานดําเนินการประเมินผลและติดตามตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาของ
สถานศึกษา และจัดส่งรายงานผลการประเมินและการติดตามตรวจสอบดังกล่าว พร้อมข้อเสนอแนะ
ให้แก่สถานศึกษาและหน่วยงานต้นสังกัดหรือหน่วยงานท่ีกํากับดูแลสถานศึกษานั้น ๆ เพ่ือให้
สถานศึกษาใชเ้ ปน็ แนวทางในการปรับปรุงและพัฒนาคุณภาพการศกึ ษาตอ่ ไป

ในการดําเนินการตามวรรคสอง สํานักงานอาจจัดให้บุคคลหรือหน่วยงานท่ีได้รับการรับรองจาก
สาํ นักงานดาํ เนนิ การประเมนิ ผลและตดิ ตามตรวจสอบคณุ ภาพและมาตรฐานการศกึ ษาของสถานศึกษาได้

ให้หน่วยงานต้นสังกัดหรือหน่วยงานที่กํากับดูแลสถานศึกษานั้นติดตามผลการดําเนินการ
ปรับปรุงและพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาตามวรรคสอง เพื่อนําไปสู่การพัฒนาคุณภาพและ
มาตรฐานการศกึ ษาของสถานศกึ ษา

ข้อ ๕ ให้รฐั มนตรีวา่ การกระทรวงศึกษาธกิ ารมีอํานาจตีความและวินิจฉยั ปัญหาอันเกี่ยวกับ
การปฏิบัติตามกฎกระทรวงนี้

ให้ไว้ ณ วนั ท่ี ๒๐ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑
ธีระเกียรติ เจริญเศรษฐศิลป์

รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศกึ ษาธกิ าร

เลม่ ๑๓๕ ตอนที่ ๑๑ ก หน้า ๕ 127
ราชกจิ จานุเบกษา ๒๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๑

หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้กฎกระทรวงฉบับนี้ คือ โดยท่ีแนวทางในการดําเนินการตามกฎกระทรวง
ว่าด้วยระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๓ ไม่สอดคล้องกับหลักการ
ประกันคุณภาพการศึกษาที่แท้จรงิ จึงส่งผลให้การดําเนินการประกันคุณภาพการศึกษาทั้งภายในและภายนอก
ไม่สัมพันธ์กัน เกิดความซ้ําซ้อนและคลาดเคล่ือนจากการปฏิบัติ ทําให้ไม่สะท้อนความเป็นจริงและเป็นการสร้าง
ภาระแก่สถานศึกษาและบุคลากรในสถานศึกษา ตลอดจนหน่วยงานต้นสังกัด หน่วยงานท่ีกํากับดูแล และ
หน่วยงานภายนอกเกินความจําเป็น สมควรปรับปรุงระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกันคุณภาพการศึกษา
เพื่อให้มีกลไกการปฏิบัติท่ีเอือ้ ต่อการดําเนินการตามมาตรฐานการศึกษาของแต่ละระดับ และเกิดประสิทธภิ าพ
ในการพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษา จึงจําเป็นตอ้ งออกกฎกระทรวงน้ี

128

ภาคผนวก ฉ

ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ
เร่ือง มาตรฐานการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั พ.ศ. 2562

112299

130 130

131131

132132

11333

ภาคผนวก ช

มาตรฐานการศกึ ษาของชาติ พ.ศ. 2561

๑
131434

มาตรฐานการศกึ ษาของชาติ พ.ศ. 2561

สาํ นกั งานเลขาธิการสภาการศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธิการ
พ.ศ. 2561

๑ 135135

การจดั ทาํ มาตรฐานการศึกษาของชาติ
ผ$านผลลัพธท% ่พี ึงประสงค%ของการศกึ ษา

มาตรฐานการศึกษาของชาติ

“มาตรฐานการศึกษาของชาติ” หมายถึง ขอกําหนดเก่ียวกับคุณลักษณะ คุณภาพ ที่พึงประสงค*
ของคนไทย เพ่ือใหสถานศึกษาทุกแห/งยึดเป0นกรอบสําหรับสรางคนไทย ๔.๐ ที่แมแตกต/างตามบริบท
ของทองถ่ินและของสถานศึกษา แต/มีจุดหมายร/วมคือ “ธํารงความเป0นไทยและแข/งขันไดในเวทีโลก”
สามารถเป0นกาํ ลังสําคัญในการพฒั นาประเทศท้งั ในมิตเิ ศรษฐกจิ มติ สิ งั คม และมิตกิ ารเมอื ง ตอ/ ไปได

หลกั การกําหนดมาตรฐานการศึกษาของชาติ

มาตรฐานการศึกษาของชาติ ซึ่งกําหนดผ/านกรอบ (framework) ผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค*ของ
การศึกษานี้ จัดทําข้ึนใหสอดคลองกับรัฐธรรมนูญแห/งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐
พระราชบัญญัติการศึกษาแห/งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ และแกไขเพ่ิมเติม (ฉบับท่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ ยุทธศาสตร*ชาติ
ระยะ ๒๐ ปK แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห/งชาติ ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๔) แผนการศึกษา
แห/งชาติ พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙ กฎหมาย ยุทธศาสตร*และแผนงานท้ังหลายเหล/าน้ี ต/างมีอุดมการณ*
เพื่อม/ุงพัฒนาผูเรียนใหเป0นมนุษย*ท่ีสมบูรณ*ท้ังร/างกาย จิตใจ สติปPญญา เป0นคนดี มีวินัย ภูมิใจในชาติ
สามารถเชย่ี วชาญไดตามความถนัดของตน มคี วามรับผดิ ชอบตอ/ ครอบครวั ชมุ ชน สงั คม และประเทศชาติ
เป0นพลเมืองดี มีคุณภาพและความสามารถสูง พัฒนาตนอย/างต/อเน่ืองตลอดชีวิตตามหลักปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพียง ทั้งยังคาดหวังใหคนไทยทั้งปวงไดรับโอกาสเท/าเทียมกันทางการศึกษา สามารถ
เป0นผูรว/ มสรางสรรค*นวัตกรรม เพอ่ื เปQาหมายของการพัฒนาประเทศสู/ ความมั่นคง ม่ังคง่ั และยัง่ ยนื

เป.าหมายของมาตรฐานการศึกษาของชาติ

มาตรฐานการศึกษาของชาติ มีจุดมุ/งหมายเพื่อใหสถานศึกษาทุกแห/ง ยึดเป0นแนวทางสําหรับ
การพฒั นาผูเรียนไปสู/ผลลพั ธท* ี่พงึ ประสงคข* องการศึกษา และใหหน/วยงานตนสงั กัดใชเปน0 เปาQ หมายในการ
จัดการศึกษา โดยการกําหนดผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค*ของผูเรียนท่ีเหมาะสมตามช/วงวัยในแต/ละระดับ
และประเภทการศึกษา และใชเป0นเปQาหมายในการสนับสนุนสถานศึกษาใหสามารถดําเนินการต/าง ๆ
ไดอย/างสะดวกเพื่อใหเกิดผลลัพธ*ดังกล/าว นอกจากนี้ ยังมีจุดม/ุงหมายเพื่อใหทุกหน/วยงานที่เกี่ยวของ
ในการจัดการศึกษา ใชเป0นแนวทางในการส/งเสริม การกํากับดูแล การตรวจสอบ การประเมินผล
และการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษา

เพื่อใหเป0นไปตามหลักการในการจัดการศึกษา สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา จึงไดจัดทํา
มาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. 2561 ในรูปของผลลัพธ*ที่พึงประสงค*ของการศึกษา เพื่อให
สถานศึกษาและหน/วยงานท่ีเก่ียวของในการจัดการศึกษา ใชเป0นแนวทางในการจัดการศึกษาและจัดทํา
มาตรฐานการศึกษาขั้นตํ่าท่ีจําเป0นของแต/ละระดับและประเภทการศึกษา เพื่อใหเกิดคุณลักษณะท่ีพึง
ประสงค*ขึ้นกับผูเรียนท้ังในระหว/างท่ีกําลังศึกษา และเพื่อวางรากฐานใหผูเรียนในระหว/างที่กําลังศึกษา
เพื่อใหเกิดคุณลักษณะท่ีพึงประสงค*หลังจากสําเร็จการศึกษา ซึ่งถือเป0น “คุณลักษณะของคนไทย ๔.๐”
ท่ีสามารถสราง ความมนั่ คง มง่ั ค่งั และย่งั ยืน ใหกบั ประเทศ

๒ 131636

เปQาหมายสําคัญของมาตรฐานการศึกษาของชาติในรูปของผลลัพธ*ที่พึงประสงค*ของการศึกษาคือ
การใหอิสระสถานศึกษา ในการจัดการศึกษาใหสอดคลองกับบริบทของสถานศึกษาและตามความถนัด
ของผูเรียน ที่สอดรับกับกฎกระทรวงการประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. ๒๕๖๑ ซ่ึงกําหนดว/า สถานศึกษา
เป0นผูจัดใหมีระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา (การประเมินตนเอง) โดยการกําหนดมาตรฐาน
การศึกษาของสถานศึกษาใหเป0นไปตามมาตรฐานการศึกษาของแต/ละระดับและประเภทการศึกษา
พรอมทั้งจัดทําแผนพัฒนาสถานศึกษาเพื่อนําไปสู/กรอบผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค* ตามบริบท ระดับและ
ประเภทการศึกษาของสถานศึกษา และใหสํานักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา
(องค*การมหาชน) ทําหนาท่ีประเมินภายนอกตามรายงานผลการประเมินตนเองของสถานศึกษาและ
ประเด็นอน่ื ๆ ผา/ นหนว/ ยงานตนสงั กัด โดยม/งุ หมายใหเป0นการประเมนิ เพื่อพฒั นา

กระบวนการจัดทํามาตรฐานการศึกษาของชาติ

สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา ไดเริ่มกระบวนการพัฒนามาตรฐานการศึกษาของชาติ
ฉบับใหม/ โดยการศึกษาวิเคราะห*บริบททั้งภายในและภายนอกท่ีสง/ ผลกระทบต/อมาตรฐานการศึกษาของชาติ
การพัฒนามาตรฐานการศึกษาของต/างประเทศ ผลการดําเนินการตามมาตรฐานการศึกษาของชาติ
และผลจากการประชุมระดมความคิดเห็น การพัฒนามาตรฐานการศึกษาของชาติฉบับใหม/น้ี จึงอยู/บน
พน้ื ฐานท่อี างอิงจากงานวิจยั องคค* วามรู ขอมูลเชิงประจกั ษ*จากพื้นท่ี รวมท้ังการติดตามผลการดําเนนิ งาน
ตามมาตรฐานการศกึ ษาของชาติจากหน/วยงานต/างๆ ซ่ึงสามารถสรปุ เป0นข้ันตอนต/างๆ ดงั น้ี

๑. การทบทวนวรรณกรรมท่ีเก่ียวข6อง ศึกษาสภาพบริบทที่เปล่ียนแปลงทงั้ ภายในและภายนอก
ท่ีส/งผลต/อมาตรฐานการศึกษา ทั้งในมิติเศรษฐกิจ สังคม การเมือง และสิ่งแวดลอมทั้งในและต/างประเทศ
พันธกรณีระหว/างประเทศต/างๆ ท่ีประเทศไทยไดใหสัตยาบรรณไวกับองค*การระหว/างประเทศ รวมท้ัง
กฎหมาย ระเบยี บ นโยบาย และแผนยุทธศาสตร*ที่สําคัญในการพัฒนาประเทศ

๒. การประชุมรับฟ9งความคิดเห็น สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษาไดจัดประชุมรับฟPง
ความคิดเห็นฯ ทั้งส้ิน ๘ ครั้ง จากผูมีส/วนไดส/วนเสียทุกภาคส/วน ตั้งแต/ผูบริหารหน/วยงานระดับนโยบาย
ผูบริหารสถานศึกษา ผูปฏิบัติ ตลอดจนหน/วยงานภาคเอกชน องค*กรภาคประชาสังคม เพื่อใหมาตรฐาน
การศกึ ษาเกดิ จากการมสี /วนรว/ มของประชาชนทกุ ภาคส/วนอยา/ งแทจริง

๓. การสํารวจความคิดเห็นของประชาชนเก่ียวกับคุณลักษณะที่พึงประสงค%ของคนไทย
ในอนาคต สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา ดําเนินการสํารวจความคดิ เห็นของประชาชน เพื่อใหทราบ
ความตองการของประชาชนเกี่ยวกับคุณลักษณะของคนไทยในอนาคต โดยมเี นื้อหาครอบคลุม ๓ ประเด็น
ประกอบดวย คุณลักษณะที่เป0นจุดแข็งและจุดอ/อนของคนไทยในปPจจุบัน คุณลักษณะของคนไทย
ท่ตี องการในอนาคต ๑๐ ปKขางหนา และคุณลักษณะของคนไทย ๔.๐ ตามนโยบายประเทศไทย ๔.๐

๔. การติดตามผลการดําเนินงานและประเมินผลมาตรฐานการศึกษาของชาติ โดยดําเนินการ
เก็บขอมูลจากสถานศึกษาต/างๆ ท่ัวทุกภูมิภาคของประเทศไทย ในระดับการศึกษาข้ันพื้นฐาน การศึกษา
เฉพาะทาง การอาชวี ศกึ ษา การอดุ มศึกษา และการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั

๕. การยกร$างมาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. .... จากการทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวของ
การรับฟPงความคดิ เห็นของผทู ี่เกย่ี วของ การสํารวจความคิดเหน็ ของประชาชน และการติดตามประเมนิ ผล
การดําเนนิ งานตามมาตรฐานการศกึ ษาของชาติ นาํ มาวเิ คราะห* สังเคราะหแ* ละยกร/างมาตรฐานการศึกษา
ของชาติ พ.ศ. ....

๓ 137

๖. การประชุมรับฟ9งความคิดเห็นต$อ ร$าง มาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. .... สํานักงาน
เลขาธิการสภาการศึกษา ไดจัดประชุมรับฟPงความคิดเห็นต/อ ร/าง มาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. ....
จํานวน ๗ ครัง้ และปรบั ปรุงใหมีความเหมาะสม

๗. การเสนอร$างมาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. .... ต/อที่ประชุมสภาการศึกษา ครั้งท่ี
๒/๒๕๖๐ เมื่อวันท่ี ๒๓ พฤศจิกายน ๒๕๖๐ ที่ประชุมมีมติใหความเห็นชอบในหลักการ แลวใหปรับปรุง
ตามขอเสนอแนะ และเสนอคณะรฐั มนตรเี พื่อพิจารณาใหความเห็นชอบตอ/ ไป

๘. การทบทวนร$างมาตรฐานการศึกษาของชาติ สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา แต/งตั้ง
คณะทํางานยกร/างมาตรฐานการศึกษาของชาติเพ่ือทบทวนร/างมาตรฐานการศึกษาฯ ฉบับเตรียมเสนอ
คณะรัฐมนตรี โดยรบั ฟงP ความเห็นจากการประชุมหารือกบั ผเู กยี่ วของมาประกอบการปรบั ปรุง

๙. การเสนอร$างมาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. .... ต/อที่ประชุมสภาการศึกษา คร้ังท่ี
๒/๒๕๖๑ เมื่อวันที่ ๙ พฤษภาคม ๒๕๖๑ ท่ีประชุมมีมติใหความเห็นชอบในหลักการ และใหปรับปรุง
ตามขอเสนอแนะ แลวเสนอคณะรัฐมนตรีพจิ ารณาใหความเหน็ ชอบต/อไป

มาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. 2561

คณุ ธรรม ทกั ษะ และความร6ูท่จี าํ เปCน
บนฐานคา$ นยิ มรว$ ม สกู$ รอบผลลัพธ%ท่พี งึ ประสงค%ของการศกึ ษา

การจัดการศึกษาของชาติจะตองทําใหเกิดผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค*ซ่ึงเป0นคุณลักษณะของผูเรียน
อันเป0นผลที่เกิดจากการจัดการศึกษาต้ังแต/ระดับการศึกษาปฐมวัย การศึกษาข้ันพ้ืนฐาน การอาชีวศึกษา
จนถึงการอุดมศึกษา ทั้งน้ี สถานศึกษามีอิสระในการกําหนดแนวคิด ปรัชญา และวิสัยทัศน*ของการจัด
การศกึ ษา ใหเปน0 อัตลักษณ*และสอดคลองกบั บรบิ ทของสถานศึกษาและตามความถนัดของผูเรยี น

หน/วยงานตนสังกัดและหน/วยงานที่เกี่ยวของ ตองมีการสนับสนุน กํากับ ติดตาม ประเมินและ
พัฒนาคณุ ภาพของการจัดการศึกษา โดยมง/ุ เนนความรบั ผิดชอบที่ตรวจสอบได (accountability) มีระบบ
การบริหารจัดการท้ังดานผูบริหาร ครู คณาจารย*และบุคลากร หลักสูตรการเรียนการสอน สื่อ เทคโนโลยี
ดิจิทัล ทรัพยากร สิ่งสนับสนุนการศึกษา และการประเมิน ตลอดจนระบบและกลไกการพัฒนาคุณภาพ
อย/างต/อเนื่องที่ทําใหเกิดผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค* ท่ีเหมาะสมตามแต/ละระดับและประเภทการศึกษา และ
ผลลัพธ*สะสมที่ครอบคลมุ ระดับและประเภทการศกึ ษาที่ต/อเนื่องกัน นอกจากน้ี สถาบันผลิตและพัฒนาครู
ในฐานะกลไกสําคัญในการพัฒนาครูใหมีคุณภาพ จะตองมีบทบาทในการเตรียมความพรอมครู
ก/อนประจําการ และสง/ เสริมการพัฒนาครูประจําการใหมีสมรรถนะทางวิชาชีพท่ีสอดคลองกับการจดั การ
เรียนรูยุคใหม/ เพ่ือผลลัพธ*ทพ่ี งึ ประสงคข* องการศึกษา

ผลลัพธ%ท่ีพึงประสงค%ของการศึกษา (Desired Outcomes of Education, DOE Thailand)
หมายถึง คุณลักษณะของคนไทย ๔.๐ ที่ตอบสนองวิสัยทัศน*การพัฒนาประเทศส$ูความมั่นคง ม่ังคั่ง
ยงั่ ยืน โดยคนไทย ๔.๐ จะตอง ธํารงความเปCนไทยและแข$งขันไดใ6 นเวทีโลก นั่นคือเป0นคนดี มีคุณธรรม
ยึดค/านิยมร/วมของสังคมเป0นฐานในการพัฒนาตนใหเป0นบุคคลที่มีคุณลักษณะ ๓ ดาน โดยเป0น
คุณลกั ษณะขนั้ ตา่ํ ดงั ต/อไปนี้

๔ 138

๑. ผู6เรยี นรู6
เป0นผูมคี วามเพียร ใฝเp รยี นรู และมีทักษะการเรียนรูตลอดชีวิตเพ่ือกาวทนั โลกยุคดจิ ทิ ัลและ

โลกในอนาคต และมีสมรรถนะ (competency) ทเ่ี กิดจากความรู ความรอบรูดานตา/ ง ๆ มีสุนทรียะ รักษ*
และประยุกต*ใชภมู ปิ ญP ญาไทย มีทักษะชีวิต เพ่ือสรางงานหรอื สัมมาอาชีพ บนพ้นื ฐานของความพอเพียง
ความมนั่ คงในชวี ิต และคุณภาพชวี ติ ที่ดี ต/อตนเอง ครอบครวั และสังคม

๒. ผรู6 $วมสร6างสรรค%นวตั กรรม
เป0นผูมีทักษะทางปPญญา ทักษะศตวรรษท่ี ๒๑ ความฉลาดดิจิทัล (digital intelligence)

ทกั ษะการคิดสรางสรรค* ทักษะขามวัฒนธรรม สมรรถนะการบูรณาการขามศาสตร* และมีคุณลกั ษณะของ
ความเป0นผูประกอบการ เพ่อื ร/วมสรางสรรค*และพฒั นานวัตกรรมทางเทคโนโลยีหรอื สงั คม เพม่ิ โอกาสและ
มูลค/าใหกับตนเอง และสังคม

๓. พลเมอื งท่เี ข6มแข็ง
เป0นผูมีความรักชาติ รักทองถ่ิน รูถูกผิด มีจิตสํานึกเป0นพลเมืองไทยและพลโลก มีจิตอาสา

มีอุดมการณ*และมีส/วนร/วมในการพัฒนาชาติ บนหลักการประชาธิปไตย ความยุติธรรม ความเท/าเทียม
เสมอภาค เพื่อการจัดการทรพั ยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอมที่ยั่งยืน และการอย/รู /วมกันในสังคมไทยและ
ประชาคมโลกอยา/ งสนั ติ

โดยผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค* 3 ดาน ท่ีเหมาะสมตามช/วงวัย ท่ีมีความต/อเนื่อง เช่ือมโยงและสะสม
ต้ังแต/ระดับการศึกษาปฐมวัย การศึกษาขั้นพ้ืนฐาน การอาชีวศึกษา จนถึงระดับอุดมศึกษา แสดงไวใน
แผนภาพที่ 1 และขยายความในตารางท่ี 1

ท้ังน้ี การนํากรอบผลลัพธ*ที่พึงประสงค*ของการศึกษาไปสู/การปฏิบัติ สํานักงานเลขาธิการ
สภาการศึกษา จะเป0นหน/วยประสานงานในการดําเนินงานของหน/วยงานตนสังกัดและหน/วยงาน
ทีเ่ กี่ยวของ ในการแปลงกรอบผลลพั ธท* ี่พงึ ประสงคข* องการศกึ ษา ส/กู ารจดั ทาํ กํากับ ติดตาม และประเมิน
มาตรฐานการศึกษาข้ันต่ําที่จําเป0นสําหรับแต/ละระดับและประเภทการศึกษา เพ่ือใหเกิดการเช่ือมต/อ
ของผลลัพธ*ที่พึงประสงค*ของแต/ละระดับและประเภทการศึกษา กระบวนการดําเนินงานดังกล/าว ควรใช
การทาํ งานแบบมสี /วนรว/ มจากทกุ ภาคสว/ น และใชการวิจยั เป0นฐาน

แผนภาพที่ 1 ผลลพั ธ*ท่พี ึงประสงคข* องการศึกษา (คณุ ลกั ษณะของคนไทย 4.0) ซ

๕
ซึ่งมคี วามตอ/ เน่ืองเช่อื มโยงกันและมรี ะดับความลกึ ต/างกนั สาํ หรับแต/ละระดับการศกึ ษา

ตารางท่ี ๑ ผลลัพธ%ทพี่ งึ ประสงค%ของการศึกษา ซึ่งมกี ารสะสมและตอ$ เ

คุณลกั ษณะ ปฐมวัย ประถมศกึ ษา มัธยม

๑. ผเ6ู รยี นรู6 รักและรับผดิ ชอบตอ/ การเรยี นรู รจู กั ตนเองแ
ชอบการอา/ น มคี วามรูพนื้ ฐาน และทกั ษะกา
๒. ผ6ูรว$ มสร6างสรรค% ทกั ษะและสมรรถนะทางภาษา ตนเองเป0น ม
นวตั กรรม การคํานวณ มเี หตผุ ล มีนิสยั ความรอบรแู
และสุขภาพท่ีดี มีสนุ ทรียภาพ ตอ/ การสรางส
๓. พลเมอื งที่ ในความงามรอบตัว หรอื การทาํ ง
เข6มแข็ง ช/วงวัย
มีพฒั นาการรอบดานและ
สมดุล สนใจเรยี นรแู ละกาํ กับ รบั ผิดชอบในการทาํ งานร/วมกับ มที กั ษะการท
ตัวเองใหทาํ สงิ่ ตา/ ง ๆ ที่ ผอู ่ืน มคี วามรู ทกั ษะและ การสอื่ สาร ม
เหมาะสมตามชว/ งวยั ไดสําเรจ็ สมรรถนะทางเทคโนโลยีดิจิทลั สารสนเทศ แ
การคิดสรางสรรค* แกปญP หา มกี
ภาษาองั กฤษ การสอ่ื สาร และ วจิ ารณญาณ
ความรอบรูดานตา/ ง ๆ สามารถนาํ ค
ผลงานในลกั
สามารถแยกแยะผดิ ถูก ปฏบิ ัติ
ตนตามสทิ ธิและหนาท่ขี องตน ความเชอ่ื มน่ั
โดยไม/ละเมิดสิทธิของผูอื่น เป0น ยตุ ธิ รรม มีจ
สมาชิกท่ีดีของกลุ/ม มจี ติ อาสา และความภา
รกั ทองถ่นิ และประเทศ ไทย และพล

ค$านิยมร$วม : ความเพยี รอนั บรสิ ทุ ธิ์ ความพอเ

คณุ ธรรม : ลกั ษณะนสิ ยั ท่ีดี และคุณธรรมพน้ื ฐานทเ่ี ป0นความดีงาม เชน/

หมายเหตุ: หนว/ ยงานตนสงั กดั แต/ละแห/งอาจมปี รับเปล่ียนผลลพั ธ*ของการศกึ ษาแต/ละระดบั และป
และในทางปฏบิ ตั ิ หนว/ ยงานควรจดั ทําตวั บง/ ชีท้ ่ีแสดงถึงปจP จัยปQอน กระบวนการ วิธกี
ทแ่ี สดงถึงผลสาํ เรจ็ ของการดาํ เนินงานตามมาตรฐานการศึกษา

๖

เนื่องเชอ่ื มโยงทุกระดบั และประเภทการศกึ ษา

มศึกษาตอนต6น มธั ยมศึกษาตอนปลาย/ อดุ มศึกษา
อาชีวศกึ ษา

และผอู นื่ มเี ปQาหมาย สามารถชี้นําการเรียนรดู วยตนเอง มี มีทักษะการเรียนรูตลอดชีวติ รเู ท/าทันการ

ารเรียนรู บรหิ ารจดั การ ทักษะการเรยี นรู รูทันการเปล่ยี นแปลง เปลี่ยนแปลง ปรับตัว ยืดหยุน/ สามารถเผชญิ

มที กั ษะชีวติ มคี วามรู ปรับตวั ในโลกยุคดจิ ทิ ลั ได มที กั ษะชวี ติ การเปล่ียนแปลงในโลกดจิ ิทลั และโลกอนาคต

และสมรรถนะทจ่ี าํ เปน0 ฟPนฝาp อปุ สรรคได มคี วามรู ความรอบรู ได มคี วามเปน0 ผูนํา มคี วามรู ความรอบรูดาน

สขุ ภาวะ การศกึ ษาตอ/ ดานต/าง ๆ และสามารถนาํ ไป ตา/ งๆ มปี Pญญารคู ดิ สามารถประยกุ ตใ* ช

งานที่เหมาะสมกบั ประยุกต*ใช ในการพัฒนาสุขภาวะ ความรแู ละทักษะตา/ งๆ ในการสรางงาน/

การศึกษา/การทํางาน/อาชีพ เพ่ือ สมั มาอาชพี ความมั่นคง และคณุ ภาพชวี ติ ท่ดี ี

พัฒนาคุณภาพชวี ิตของตน ตอ/ ตนเอง ครอบครวั และสังคม

ทาํ งานรว/ มกนั ทกั ษะ สามารถแกปPญหา สือ่ สารเชิงบวก สามารถรว/ มแกปญP หาสงั คม การบรู ณาการ

มีความรอบรูทางขอมูล ทักษะขามวัฒนธรรม ทกั ษะการ ขามศาสตร* การสรางสรรคน* วัตกรรม เพอ่ื

และทางดิจิทัลเพ่ือ สะทอนคิด การวิพากษ*เพ่ือสราง เพมิ่ โอกาส และมลู คา/ แกต/ นเอง สงั คม และ

การคิดอยา/ งมี นวตั กรรม และสามารถเป0น ประเทศ

ณ มีความคดิ สรางสรรค* ผปู ระกอบการได

ความคดิ สูก/ ารสราง

กษณะต/างๆ

นในความถกู ตอง ความ มีความเชอ่ื มัน่ ในความเทา/ เทียมเปน0 กลาตอ/ ตานการกระทาํ ในสิง่ ที่ผดิ ใหคณุ คา/

จติ ประชาธปิ ไตย มีสาํ นกึ ธรรมทางสงั คม มจี ติ อาสา มคี วามกลา กบั ความรูความสามารถ เป0นพลเมืองที่

าคภูมิใจในความเปน0 หาญทางจริยธรรม เป0นพลเมอื งท่ี เขมแข็ง รว/ มมือสรางสรรคก* ารพฒั นาตนเอง

ลเมอื งอาเซียน กระตือรอื รนในการรว/ มสรางสงั คมไทย และสังคมทยี่ ่ังยืน ขจดั ความขัดแยง และ

และโลกทยี่ ั่งยนื มีความซอื่ สัตย*ในการ สรางสันติสขุ ทง้ั ในสังคมไทยและประชาคม

ทาํ งานเพ่อื ส/วนรวม โลก

เพียง วิถปี ระชาธิปไตย ความเท/าเทยี มเสมอภาค

ความมวี นิ ยั ความขยนั ความซอ่ื สตั ย* ความรบั ผิดชอบต/อตนเองและสงั คม

ประเภทการศกึ ษาใหเหมาะสมตามชว/ งวัยและระดบั การศึกษาของผูเรียน แตต/ องตอ/ เน่ืองเช่ือมโยงกัน

การ หรือมาตรการท่เี ป0นรปู ธรรมตามบรบิ ทของระดบั ช้ัน สถานศึกษา หรอื ขอมลู สารสนเทศอนื่

๗ 141

คาํ อธิบายความหมาย

คา$ นิยมรว$ มของสังคม (๔ ประการ)

๑. ความเพียรอันบริสุทธิ์ ผูเรียนมีความอดทน มุ/งมั่น ทําส่ิงใด ๆ ใหเกิดผลสําเร็จอย/างไม/ย/อทอ
ตอ/ ความลาํ บาก เพอ่ื ใหเกดิ ประโยชน*แก/ตนเอง ส/วนรวม ชมุ ชน สังคม ประเทศชาติ

๒. ความพอเพียง ผูเรียนมีความสมดุลรอบดานทั้งความรู คุณธรรม และทักษะท่ีเกี่ยวของ
โดยคาํ นงึ ถงึ ความสมดลุ ทงั้ ประโยชนต* /อตนเอง ชมุ ชน และสงั คม

๓. วิถีป ระชาธิป ไตย ผูเรียนยึดม่ันในการมีส/วนร/วม การเคารพ กติกา สิท ธิหนาที่
ความรับผิดชอบ การรับฟPงความคิดเห็นที่แตกต/าง และสามารถอย/ูร/วมกันในสังคมพหุวัฒนธรรมไดอย/าง
มคี วามสุข

๔. ความเท$าเทียมเสมอภาค ผูเรียนเคารพความแตกต/าง และใหความสําคัญแก/ผูอื่น
โดยปราศจากอคติ แมมีสถานภาพแตกต/างกันทางเศรษฐกิจ สังคม เชื้อชาติ ถ่ินที่อย/ู วัฒนธรรมและ
ความสามารถ

คุณธรรม ความร6ู ทกั ษะที่จาํ เปCนสาํ หรับผเ6ู รียน

๑. คุณธรรม คือ ลักษณะนิสัยท่ีดี และคุณลักษณะที่ดีดานคุณธรรมพื้นฐาน การรูถูกผิด
ความดีงาม จริยธรรม จรรยาบรรณ ในการเป0นสมาชิกของสังคม เช/น ความมีวินัย ความรับผิดชอบ
ความขยันหมัน่ เพยี ร ความซอื่ สัตย* เป0นตน

๒. ทักษะการเรียนร6ูและชีวิต คือ ทักษะที่จําเป0นสําหรับการเรียนรูเพ่ือโลกดิจิทัลและโลก
ในอนาคต เช/น การรูวิธีเรียน ทักษะการเรียนรูตลอดชีวิต ทักษะชีวติ และทักษะการจัดการ ความสามารถ
ในการปรบั ตวั ยดื หยนุ/ พรอมเผชิญความเปล่ยี นแปลง

3. ความรู6และความรอบรู6 คือ ชุดความรูท่ีจําเป0นสําหรับการเรียนรูอย/างต/อเนื่องเพื่อใหตนเอง
รูเท/าทันการเปล่ียนแปลงได ไดแก/ 1) ความรูพื้นฐาน (ภาษา การคํานวณ การใชเหตุผล) และความรู
ตามหลักสูตร 2) การรูจักตนเอง 3) ความรูเรื่องภูมิปPญญาไทย ทองถ่ิน ชุมชน สภาพภูมิสังคม ภูมิอากาศ
ประเทศชาติ ประชาคมโลก 4) ความรอบรูดานต/าง ๆ ไดแก/ ความรอบรดู านสุขภาพ การเงิน สารสนเทศ
และ 5) ความรูเร่ืองการงานอาชีพ

4. ทักษะทางป9ญญา คือ ทกั ษะที่จําเป0นในการสรางนวัตกรรมทางเทคโนโลยีหรือทางสังคม เช/น
ภูมิปญP ญาไทยและศาสตร*พระราชา ทักษะศตวรรษที่ ๒๑ ทักษะการคิดสรางสรรค* ทักษะพหุปPญญา ทกั ษะ
ขามวัฒนธรรม ความสามารถในการบูรณาการขามศาสตร* สรางสรรค*นวัตกรรม และมีคุณลักษณะ
ของความเป0นผูประกอบการท่ีเทา/ ทันการเปลยี่ นแปลงของสังคมและโลกยุคดจิ ิทัล

๘ 142

ภาคผนวก

แนวทางการนํามาตรฐานการศกึ ษาส$กู ารปฏิบัติของหน$วยงานระดับนโยบาย

การนํามาตรฐานส/ูการปฏิบัติยึดหลักการสําคญั คอื การจัดการศึกษาใหเหมาะสมกับสภาพบริบท
ของผูเรียน พื้นที่ ชุมชน และสังคม รวมทั้งใหอิสระกับสถานศึกษาในฐานะหน/วยปฏิบัติในการกําหนด
อัตลักษณ* และทิศทางการจัดการศึกษาท่ีตอบสนองความตองการของผูเรียน ชุมชน ทองถิ่น และ
ยุทธศาสตร*การพัฒนาประเทศ ภายใตการสนับสนุนของรัฐในการจัดการศึกษาที่มีคุณภาพ โดยยึดหลัก
ความเสมอภาคและความเท/าเทียม เพื่อใหทุกคนมีโอกาสเขาถึงการศึกษาท่ีมีคุณภาพอย/างท่ัวถึง
และเท/าเทียม เปxดโอกาสใหทุกคนและทุกภาคส/วนมีส/วนร/วมในการจัดการศึกษา มีความรับผิดชอบ
ท่ีตรวจสอบได ท้ังนี้ หน/วยงานท่ีเก่ียวของควรมีแนวทางปฏิบัติในการจัดการศึกษาใหสอดประสานกัน
โดยควรมกี ารดาํ เนนิ งานดังตอ/ ไปน้ี

๑. สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษาเป0นหน/วยประสานงานระหว/างหน/วยงานตนสังกัด
แต/ละแห/ง และหน/วยงานที่เกี่ยวของในการนํากรอบผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค*ของการศึกษาระดับชาติ และ
ผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค*ของแต/ละระดับและประเภทการศึกษา เป0นกรอบในการจัดทํามาตรฐานการศึกษา
เพ่อื ใหสถานศึกษายึดเป0นเปาQ หมายการจดั การศึกษา

๒. หน/วยงานตนสังกัดส/งเสริมการจัดทาํ มาตรฐานการศกึ ษาของสถานศกึ ษา มาตรฐานหลักสูตร
เพือ่ ใหสถานศึกษาถอื ปฏบิ ัติ

๓. หน/วยงานตนสังกัดมีการกํากับ ติดตาม ประเมินผล และพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษา
ของสถานศกึ ษาใหมีคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาหรอื สูงกวา/ มาตรฐานการศึกษาขั้นตํา่ ทก่ี ําหนด

๔. หน/วยงานตนสังกัดส/งเสริมใหสถานศึกษามีการปรับปรุงและพัฒนาคุณภาพการศึกษา
ของตนเองอย/างเป0นระบบ อย/างต/อเนื่อง ตามขอเสนอแนะของหน/วยงานตนสังกัดหรือหน/วยงาน
ที่กํากับดูแล รวมทั้งขอเสนอแนะจากสํานักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา
(องค*การมหาชน) เพ่อื นําไปสูก/ ารพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา

แนวทางการนาํ มาตรฐานสูก$ ารปฏบิ ตั ิระดบั สถานศกึ ษา

๑. สถานศึกษาแต/ละระดับและประเภทการศึกษาสามารถจัดการศึกษาใหเหมาะสม
ตามอัตลักษณ*ของตนเอง สอดคลองกับสภาพบริบท และตอบสนองความตองการของทองถิ่น ชุมชน
สงั คม และยทุ ธศาสตรก* ารพัฒนาประเทศ

๒. สถานศึกษาจัดการศึกษาโดยยึดหลักการมีส/วนร/วมของทุกภาคส/วน การมีเครือข/าย
ความรว/ มมือ การสรางชมุ ชนการเรยี นรูทางวิชาชีพ หรือองค*กรแห/งการเรยี นรู

๓. สถานศึกษามีการพัฒนาผูบริหาร ครู คณาอาจารย* บุคลากรทางการศึกษาท่ีมีสมรรถนะ
ทางวชิ าชีพในการจัดการเรยี นรทู ่เี หมาะสมกับโลกยคุ ดจิ ทิ ลั และโลกอนาคต

๔. สถานศึกษาวางระบบการประกันคุณภาพการศึกษาดานคุณภาพผูบริหารและครูอาจารย*
ความเหมาะสมของหลักสูตร การจัดการเรียนการสอน ส่ือเทคโนโลยี ทรัพยากรการเรียนรู
และการประเมินการเรียนการสอน โดยมกี ารกํากับ ติดตาม และประเมินผลเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษา
ใหเป0นไปตามมาตรฐานการศึกษาอย/างเป0นระบบและต/อเน่ือง มีธรรมาภิบาล และความรับผิดชอบ
ท่ีตรวจสอบได

๙ 143

แนวทางการประเมนิ คณุ ภาพการจัดการศึกษา

การประเมินระดับช้นั เรยี น

• การประเมินท่ียึดผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค*ของการศึกษาเป0นฐานโดยคํานึงถึงสภาพบริบท
ของสถานศึกษา ปจP จัย กระบวนการดําเนนิ งาน และผลลัพธ*ของผูเรียนทีต่ องประเมนิ

• ใชการประเมินความกาวหนาใหมีประสิทธิผล เนนการประเมินเพ่ือพัฒนาการเรียนรูมากกว/า
การประเมินเพื่อตัดสินผลหรือการแข/งขันหรือเปรียบเทียบกับผูอ่ืน ส/งเสริมการประเมิน
ท่ีเปน0 เคร่อื งมือการเรยี นรขู องผูเรียน

• มีความสมดุลระหว/างการประเมินท่ีอิงตนเอง เพ่ือน ปกติวิสัย และมาตรฐาน มีการใชการประเมิน
ที่ปรับใหเหมาะกับศกั ยภาพของผเู รยี น และสอดคลองกบั การเรยี นรูที่หลากหลาย

• ใชวิธีการประเมินท่ีบูรณาการการเรียนรูกับเทคโนโลยีจากงานที่กําหนดใหทํา ตามโลกแห/งความ
เป0นจริงและใหขอมูลปQอนกลับทันที ใชแฟQมประวัติของผูเรียนท่ีแสดงผลการเรียนรูของผูเรียน
เพ่ือออกแบบประสบการณก* ารเรียนรูและการส่ือสารกบั พ/อแม//ผูเกยี่ วของ

• ครูจําเป0นตองมีความรอบรูดานการวัดผลและคลังเคร่ืองมือประเมินท่ีมีคุณภาพสูง (ถูกตอง เชื่อถือได
ยตุ ิธรรม)

การประเมินระดบั โรงเรียน/เขตพืน้ ท่ี

• การประเมินที่ยึดผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค*ของการศึกษาเป0นฐานโดยคํานึงถึงสภาพบริบทของสถานศึกษา
ปจP จัย กระบวนการดาํ เนนิ งาน และผลลัพธข* องผเู รยี นท่ีตองประเมนิ

• การประเมนิ เป0นส/วนหน่งึ ของระบบกาํ กบั ที่มีสารสนเทศท่ีแสดงความรับผิดชอบทต่ี รวจสอบได
• มคี วามสมดลุ ระหว/างการประเมนิ ความกาวหนากับการประเมินทีม่ เี กณฑ*ที่เป0นหลกั เทียบ
• เนนการประเมินเพื่อการพฒั นาตนเอง มากกวา/ การเนนการแข/งขนั หรือเปรียบเทียบกบั ผูอนื่
• ใชขอมูลขนาดใหญ/ (big data) จากการประเมินในช้ันเรียนเพือ่ การบริหารงานที่เหมาะสมกวา/ เดิม
• ผบู ริหารจําเป0นตองมีความรอบรดู านการประเมิน

การประเมนิ ระดบั ชาติ

• การประเมินผลสรุปเป0นส/วนหนึ่งของระบบกํากับท่ีมีสารสนเทศเพื่อแสดงความรับผิดชอบ
ทตี่ รวจสอบได

• กระบวนการพัฒนาการประเมินตองแกร/ง (เชน/ คลังเครื่องมือประเมินที่พัฒนามาอย/างดี มีขอสอบ
ที่สามารถเทียบเคียงเท/าเทียมกันไดขามปK) และมีการกําหนดมาตรฐานผลลัพธ*ที่พึงประสงค*
ของการศึกษา มีการประเมินระดับชาติโดยใชเทคโนโลยีในการสอบ ขอสอบหรือสิ่งท่ีวัดเหมาะสม
กบั โลกแห/งความเปน0 จริง

• ใชขอมูลขนาดใหญ/ (big data) จากการทดสอบระดับชาติท่ีใหขอมูลปQอนกลับท่ีเป0นประโยชน*
กบั ผูเรยี น สถานศกึ ษา เขตพนื้ ท่ี และผูกาํ หนดนโยบาย

--------------------------