ชั้นประถมศึกษาปที่ รายวิชาพื้นฐาน ๔ ชื่อ ……………………………… ชั้น………… เลขที่ …………… โรงเรียน ………………………… ครูผูสอน …………………………
สารบัญ เรื่อง หนา มาตราตัวสะกด ๑ คำเปน คำตาย ๗ คำนาม ๑๓ คำสรรพนาม ๒๐ คำกริยา ๒๓ การใชพจนานุกรม ๒๖ ประโยค ๓๑ คำคลองจอง ๓๕ กลอนสี่ ๔๐ คำขวัญ ๔๔ สำนวนไทย ๔๗ การเปรียบเทียบภาษาไทยมาตรฐาน กับภาษาถิ่น ๕๕
ใบความรูเรื่อง มาตราตัวสะกด ตัวสะกด คือพยัญชนะที่ประสมอยูขางหลังสระ และออกเสียง รวมกับสระมี ๘ มาตรา ไดแก มาตราแมกง กม เกย เกอว เปนมาตราตัวสะกดที่มีพยัญชนะเปนตัวสะกดตัวเดียว และ มาตราแมกก กด กน กบ เปนมาตราตัวสะกดที่มีพยัญชนะเปน ตัวสะกดหลายตัว สวนคําที่ไมมีตัวสะกดจัดอยูในมาตรา ก กา มาตราแม กง มาตราแม กม ลิง กลอง สม รม 1
มาตราแม เกย มาตราแม เกอว มาตราตัวสะกด ตรงตามมาตราตัวสะกด ไมตรงตามมาตราตัวสะกด แมกน (น ญ ณ ร ล ฬ) ชวน กัน สารบัญ ใจทมิฬ สัญญาณ อาหาร กาลเวลา ผลใหญ แมกก (ก ข ค ฆ) รัก ลูก ประมุข สุขใจ ไรโรค โชคดี กอนเมฆ เลขสอง แมกด (ด จ ช ซ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ต ถ ท ธ ศ ษ ส) สกัดจุด หยุดพูด ประเภท เกษตรกร กาซพิษ ปริศนา พญาครุฑ ดุจดาว พิเศษ เภทภัย มัธยัสถ์ สวัสดี สยามรัฐ รัชกาล ปรากฏ ยศศักดิ์ แมกบ (บ ป พ ฟ ภ) กราบ ระเบียบ ปรารภ นภดล รูปภาพ กราฟแทง สรรพคุณ บุญบาป ออย กลวย แกว แมว 2
คําชี้แจง ใหนักเรียนเติมคําลงในชองวางตามมาตราตัวสะกดใหถูกตอง แลวระบายสีใหสวยงาม ใบงานเรื่อง มาตราตัวสะกด รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๑ สะกดคําและบอกความหมายของคําในบริบทตาง ๆ ชื่อ …………………………………… ชั้น ……… เลขที่ ……… 3 แม กก แม กบ แม กด แม กน แม กง ซุบซิบ วรรค คลองจอง เวร เสด็จ
คําชี้แจง ใหนักเรียนนําคําในรูปภาพ เติมลงในชองวางตามมาตราตัวสะกดใหถูกตอง ใบงานเรื่อง มาตราตัวสะกด รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๑ สะกดคําและบอกความหมายของคําในบริบทตาง ๆ ชื่อ …………………………………… ชั้น ……… เลขที่ ……… 4 แม กน แม กก แม กด แม กบ กินนร กันดาร เข็ญ นกเงือก พักตร เอกลักษณ อิฐ กาซ บวช ธูป ตะขบ กราฟ เล็บ
คําชี้แจง ใหนักเรียนเติมตัวสะกดลงในชองวางใหถูกตอง แลวระบายสี ใหถูกตองตามมาตราตัวสะกด ใบงานเรื่อง มาตราตัวสะกด รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๑ สะกดคําและบอกความหมายของคําในบริบทตาง ๆ ๑. สุ…..ใจ ๒. บาดา….. ๓. มีลา….. ๔. พั…..นา ๕. สั…..ญา….. ๖. โช…..ดี ๗. ยีรา….. ๘. ตัวเล….. ๙. รู…..ภา….. ๑๐. บ…..บา….. ชื่อ …………………………………… ชั้น ……… เลขที่ ……… แมกก แมกด แมกน แมกบ 5
คําชี้แจง ใหนักเรียนระบายสีคําที่มีตัวสะกดในมาตราตาง ๆ ตามที่กําหนดใหถูกตอง ใบงานเรื่อง มาตราตัวสะกด รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๑ สะกดคําและบอกความหมายของคําในบริบทตาง ๆ ชื่อ …………………………………… ชั้น ……… เลขที่ ……… แมกก = สีแดง แมกบ = สีสม แมกม = สีชมพู แมกง = สีมวง แมเกอว = สีเขียว แมเกย = สีน้ําเงิน แมกน = สีเหลือง แมกด = สีฟา ตน ผิว คุย พริก รัฐ บาป ตาม กลอง เขียว วาฬ เมฆ เปรี้ยว 6
ใบความรูเรื่อง คำเปน คำตาย ๑. คําที่พยัญชนะประสมกับสระ เสียงยาวในแม ก กา เชน มา ดู ปู เวลา ป ฯลฯ ๒. คําที่พยัญชนะประสมกับสระ –ำ ใ – ไ – เ – า เชน จํา น้ํา ใช เผา เสา ไป ฯลฯ ๓. คําที่มีตัวสะกดอยูในแม กง กน กม เกย เกอว เชน จริง กิน กรรม สาว ฉุย ฯลฯ ๑. คําที่พยัญชนะประสมกับ สระเสียงสั้น เชน ธุระ กะทิ เกะกะ ฯลฯ ๒. คําที่มีตัวสะกดในแม กก กบ กด เชน บทบาท ลาภ เมฆ เลข ธูป ฯลฯ คำเปน คำตาย 7
ใบความรูเรื่อง คำเปน คำตาย วิธีจำ คำเปน วิธีจำ คำตาย ทองวา “นมยวง” ประสมดวยเสียงยาว ไมมีตัวสะกด คําที่มีตัวสะกดในมาตราแม กน กม เกย เกอว กง คําที่ประสมดวยสระอํา ไอ ใอ เอา ทองวา “กบด” ประสมดวยสระเสียงสั้น ไมมีตัวสะกด คําที่มีตัวสะกดในมาตราแม กก กบ กด 8
ใบงานเรื่อง คำเปน คำตาย รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๑ สะกดคําและบอกความหมายของคําในบริบทตาง ๆ คําชี้แจง ใหนักเรียนแยกคําตอไปนี้ลงในชองคําเปน คําตาย ใหถูกตอง 9 แผนการ บาป ตํานาน ฉูดฉาด ทรัพย ตันใจ เถื่อน โดด ทรงกลม นาค คําเปน คําตาย
ใบงานเรื่อง คำเปน คำตาย รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๑ สะกดคําและบอกความหมายของคําในบริบทตาง ๆ คําชี้แจง ใหนักเรียนแยกคําตอไปนี้ลงในชองคําเปน คําตาย ใหถูกตอง กอน สิ่ง อาจ จริง ความ หวาน พลาด ชอบ ลูก เสริม เงียบ เขา หวัง ลาภ โจทย ขาว ออก คราด ขํา งาม คําเปน คําตาย 10
ใบงานเรื่อง คำเปน คำตาย รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๑ สะกดคําและบอกความหมายของคําในบริบทตาง ๆ คําชี้แจง ใหนักเรียนกากบาท ลงในชองคําเปน คําตาย ใหถูกตอง 11 ขอ คํา คําเปน คําตาย ๑ ยักษ ๒ แอง ๓ หิว ๔ อดีต ๕ โหย ๖ สิงขร ๗ ลิฟต ๘ แมงมุม ๙ พิโรธ ๑๐ โพงพาง
ใบงานเรื่อง คำเปน คำตาย รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๑ สะกดคําและบอกความหมายของคําในบริบทตาง ๆ คําชี้แจง ใหนักเรียนกากบาท ลงในชองคําเปน คําตาย ใหถูกตอง 12 ขอ คํา คําเปน คําตาย ๑ แตงกวา ๒ สับปะรด ๓ มะกรูด ๔ สมโอ ๕ กุหลาบ ๖ อัญชัน ๗ มะลิ ๘ กลวย ๙ สิงโต ๑๐ กระรอก
ใบความรูเรื่อง คำนาม คํานาม คือ คําที่ใชเรียกชื่อคน สัตว สิ่งของ สถานที่ สภาพ ฯลฯ แบงเปน ๕ ชนิด คือ ๑ สามานยนาม คือคําที่เปนชื่อของ คน สัตว สิ่งของ สถานที่ และกิริยา อาการทั่วไป เชน เด็ก โรงเรียน กวาง บาน ดินสอ เปนตน ๒ วิสามานยนาม คือคํานามที่เปนชื่อเฉพาะของ คน สัตว สถานที่ สิ่งของ เปนชื่อที่บัญญัติขึ้นสําหรับใชเรียกชี้เฉพาะลงไปวา เปนใครหรืออะไร เชน เด็กชายวิทวัส จังหวัดพิจิตร พระอภัยมณี วันจันทร สมศรี เปนตน ๓ ลักษณะนาม คือคํานามที่ทําหนาที่ประกอบนามอื่นเพื่อแสดง รูปลักษณะ ขนาด หรือปริมาณ เชน แทง ลํา ผืน อัน ชิ้น เลม เปนตน ๔ สมุหนาม คือคํานามที่ทําหนาที่แสดงหมวดหมู เชน ฝูงนกบินไปในอากาศ คณะครูประชุมในหองสมุด กองทหารตั้งอยูที่เชิงเขา ๕ อาการนาม คือคํานามที่เกิดจากคํากริยาหรือวิเศษณที่มีคําวา "การ" หรือ "ความ" นําหนา การ มักใชนําหนาคํากริยาที่แสดงความเปนไปทางกายและวาจา เชน การ ยืน การเดิน การพูด ความ นําหนาคํากริยาที่แสดงความเปนไปทางจิตใจ เชน ความคิด ความฝน ความรู 13
คําชี้แจง ใหนักเรียนแยกสามานยนาม และวิสามานยนาม ลงในวางใหถูกตอง วัด จังหวัดนาน โรงพยาบาล น้ํา ศรีธนญชัย ผาแตม ตนไม ดอยอินทนนท ธนาคารออมสิน ผลไม สามานยนาม วิสามานยนาม 14 ใบงานเรื่อง คำนาม รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๒ ระบุชนิดและหนาที่ของคําในประโยค
ใบงานเรื่อง คำนาม รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๒ ระบุชนิดและหนาที่ของคําในประโยค คําชี้แจง ใหนักเรียนแยกสามานยนาม และวิสามานยนาม ลงในวางใหถูกตอง สามานยนาม วิสามานยนาม 15 (คำนามสามัญ) (คำนามวิสามัญ) เด็ก สมศรี โรงเรียน นายแดง บาน สุดสาคร คน สิริภัทร วิชา แมนํ้าเจาพระยา สนาม เชียงใหม
ใบงานเรื่อง คำนาม รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๒ ระบุชนิดและหนาที่ของคําในประโยค คําชี้แจง ใหนักเรียนเติมลักษณะนามของคําตอไปนี้ลงในวางใหถูกตอง กระโปรง ขวาน เทียน แจกัน ถนน 16
ใบงานเรื่อง คำนาม รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๒ ระบุชนิดและหนาที่ของคําในประโยค คําชี้แจง ใหนักเรียนเติมลักษณะนามของคําตอไปนี้ลงในวางใหถูกตอง ปากกา ป ฟน พริก มีด 17
ใบงานเรื่อง คำนาม รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๒ ระบุชนิดและหนาที่ของคําในประโยค คําชี้แจง ใหนักเรียนเติมลักษณะนามของคําตอไปนี้ลงในวางใหถูกตอง ชอน ขวาน ดินสอ เณร, สามเณร ตะกรา 18
ใบงานเรื่อง คำนาม รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๒ ระบุชนิดและหนาที่ของคําในประโยค คําชี้แจง ใหนักเรียนเติมลักษณะนามของคําตอไปนี้ลงในวางใหถูกตอง 19 ขอ คํา ลักษณนาม ๑ กรรไกร ๒ ตะปู ๓ ตุกตา ๔ เต็นท ๕ โตะ ๖ ถนน ๗ โถสวม ๘ โทรศัพท ๙ นาฬิกา ๑๐ ปน
ใบความรูเรื่อง คำสรรพนาม คําสรรพนาม คือคําที่ใชแทนคํานาม เพื่อไมตองกลาว คํานามนั้นซ้ําหลายครั้ง บุรุษสรรพนาม คือ คําสรรพนามแทนผูพูด ผูฟง และผูที่กลาวถึง มี ๓ ชนิด ไดแก สรรพนามบุรุษที่ ๑ แทนผูพูด เชน ฉัน ดิฉัน ผม กระผม หนู กู ขาพเจา สรรพนามบุรุษที่ ๒ แทนผูฟง เชน คุณ เธอ ทาน โยม หลอน แก สรรพนามบุรุษที่ ๓ แทนผูที่กลาวถึง เชน มัน เขา ทาน นาง พระองค 20
ใบงานเรื่อง คำสรรพนาม รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๒ ระบุชนิดและหนาที่ของคําในประโยค คําชี้แจง ใหนักเรียนขีดเสนใตคําบุรุษสรรพนามและบอกชนิดของคําบุรุษสรรพนาม ใหถูกตอง ตัวอยาง พวกเขากําลังทําความสะอาดหองเรียน เปน สรรพนามบุรุษที่ ๓ ๑. พวกเขากําลังเตะฟุตบอล เปน ………………………………. ๒. คุณแมสอนใหฉันรูจักประหยัด เปน ………………………………. ๓. ธารใส ทําไมเมื่อวานเธอถึงไมมาโรงเรียน เปน ………………………………. ๔. กระผมขอนิมนตหลวงพอไปฉันเพลที่บานขอรับ เปน ………………………………. ๕. เจาตูบเหาเสียงดังมาก ไมรูวามันเห็นอะไร เปน ………………………………. 21
ใบงานเรื่อง คำสรรพนาม รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๒ ระบุชนิดและหนาที่ของคําในประโยค คําชี้แจง ใหนักเรียนขีดเสนใตคําบุรุษสรรพนามและบอกชนิดของคําบุรุษสรรพนาม ใหถูกตอง ตัวอยาง พวกเขากําลังทําความสะอาดหองเรียน เปน สรรพนามบุรุษที่ ๓ ๑. เขาเปนคนไมดี เปน ………………………………. ๒. งูตัวใหญมันเลื้อยอยูหลังบาน เปน ………………………………. ๓. เสื้อของคุณพอเธอสวยดีนะ เปน ………………………………. ๔. น้ําใสเปนเพื่อนของฉัน เปน ………………………………. ๕. ดิฉันเปนตัวแทนของบริษัท เปน ………………………………. 22
ใบความรูเรื่อง คำกริยา คํากริยา คือ คําที่แสดงอาการ สภาพ หรือการกระทํา ของนามหรือสรรพนาม ๑.อกรรมกริยา คือ คํากริยาที่ไมตองมีกรรมมารับ มีความ สมบูรณในตนเอง เชน พี่วายน้ํา นองรองไห หมาเหา ๒.สกรรมกริยา คือ คํากริยาที่ตองมีกรรมมารับ จึงจะได ใจความที่สมบูรณ เชน เขาขี่รถยนต แมถือตะกรา เธอกินกวยเตี๋ยว 23
ใบงานเรื่อง คำกริยา รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๒ ระบุชนิดและหนาที่ของคําในประโยค คําชี้แจง ใหนักเรียนเลือกคําอกรรมกริยาและสกรรมกริยาเขียนลงในชองวาง ใหถูกตอง ………………………………. ………………………………. ………………………………. ………………………………. ………………………………. ………………………………. ………………………………. ………………………………. ………………………………. ………………………………. อกรรมกริยา สกรรมกริยา งวง โกหก ยินดี แลน หัก ขาย ชักชวน ทุบ มองเห็น บริโภค 24
ใบงานเรื่อง คำกริยา รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๒ ระบุชนิดและหนาที่ของคําในประโยค คําชี้แจง ใหนักเรียนเลือกคําอกรรมกริยาและสกรรมกริยาเขียนลงในชองวาง ใหถูกตอง 25 อกรรมกริยา สกรรมกริยา ถือ หุง ไถ ตัด นั่ง ขาย เดิน ยืน บิน โคน
ใบความรูเรื่อง การใชพจนานุกรม พจนานุกรม เปนหนังสือซึ่งรวบรวมคําที่มีใชอยูในภาษาไทย โดยเรียงลําดับตามตัวอักษรและกําหนดวิธีอาน ความหมาย ชนิด และที่มาของคําเพื่อใชเปนมาตรฐานในการใชภาษาไทยใหถูกตอง และเปนแนวทางเดียวกัน วิธีใชพจนานุกรม ๑. ตัวพยัญชนะลําดับไวตามตัวอักษร คือ ก-ฮ สวน ฤ ฤา ลําดับ ไวหลังตัว ร และ ฦ ฦา ลําดับไวหลังตัว ล ๒. สระลําดับไวตามรูป ดังนี้ ๓. การเรียงลําดับคํา จะลําดับตามพยัญชนะกอนเปนสําคัญ แลวจึงลําดับตามรูปสระ ดังนั้นคําที่ไมมีสระปรากฏเปนรูป ประสมอยูดวย จึงอยูขางหนา 26
ใบงานเรื่อง การใชพจนานุกรม รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๓ ใชพจนานุกรมคนหาความหมายของคํา คําชี้แจง ใหนักเรียนเรียงคําตอไปนี้ใหมตามหลักพจนานุกรม ๑. กระดาษ กตัญู กําเนิด กฎหมาย เกสร ๒. เคมี คลาย คงคา คมนาคม คาง ๓. จอมปลวก ทาส ขุนเขา พงพี ฉุก ๔. ภพ ชรา กน อนุรักษ นารี ๕. ดาบส ฉิ่ง บกพรอง บังเอิญ ดนตรี 27
ใบงานเรื่อง การใชพจนานุกรม รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๓ ใชพจนานุกรมคนหาความหมายของคํา คําชี้แจง ใหนักเรียนเรียงคําตอไปนี้ใหมตามหลักพจนานุกรม ๑. เข็ญ คงคา เข็ด ขอม คาง ๒. ดวน เด็ดเดี่ยว ดนตรี แด ดิ้น ๓. บรรเทา ธานี นารี ปกปอง ทุกข ๔. ผนัง ประณีต ฝเทา ฟน พรอง ๕. ภพ ลาน มรดก รากฐาน โยก 28
ใบงานเรื่อง การใชพจนานุกรม รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๓ ใชพจนานุกรมคนหาความหมายของคํา คําชี้แจง ใหนักเรียนคนหาความหมายของคําศัพทจากพจนานุกรม ๑. พัฒนา หมายถึง ……………………………………………………………………………............... ๒. วีรบุรุษ หมายถึง ………………………………………………………………………………………….. ๓. ศักดิ์สิทธิ์ หมายถึง ………………………………………………………………………………………….. ๔. สัญจร หมายถึง ……………………………………………………………………………............... ๕. สุภาษิต หมายถึง ………………………………………………………………………………………….. 29
ใบงานเรื่อง การใชพจนานุกรม รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๓ ใชพจนานุกรมคนหาความหมายของคํา คําชี้แจง ใหนักเรียนคนหาความหมายของคําศัพทจากพจนานุกรม ๑. กิตติศัพท หมายถึง ……………………………………………………………………………............... ๒. กระแส หมายถึง ………………………………………………………………………………………….. ๓. ธรณี หมายถึง ………………………………………………………………………………………….. ๔. มลทิน หมายถึง ……………………………………………………………………………............... ๕. ศรัทธา หมายถึง ………………………………………………………………………………………….. 30
ใบความรูเรื่อง ประโยค ประโยค คือ คําหรือกลุมคําที่นํามาเรียบเรียงแลวไดใจความ สมบูรณวาใครหรือสิ่งใด ทํากิริยาอาการอยางไร หรืออยูใน สภาพใด สวนประกอบของประโยค ๑. ภาคประธาน คือ สวนที่เปนผูกระทําหรือผูแสดงอาการ ๒. ภาคแสดง คือ สวนที่แสดงอาการหรือแสดงสภาพของประธาน ประกอบดวย บทกริยา ทําหนาที่แสดงกิริยาหรือการกระทําที่ภาคประธานทํา บทขยายกริยา ทําหนาที่บอกความชัดเจนของกริยาวากริยานั้นเปนอยางไรหรือ เกิดขึ้นที่ไหน บทกรรม ทําหนาที่เปนผูรับผลจากการกระทําของภาคประธาน บทขยายกรรม ทําหนาที่บอกความชัดเจนของบทกรรมวาบทกรรมนั้นเปน อยางไร จํานวนเทาไร เปนของใคร หรืออยูที่ไหน ประโยค ภาคประธาน ภาคแสดง ประธาน สวน ขยาย ประธาน กริยา กรรม สวน ขยาย กรรม สวน ขยาย กริยา มากระโดดอยางวองไว มา - กระโดด - - อยาง วองไว แมซื้อโทรทัศนเครื่อง ใหญ แม - ซื้อ พัดลม เครื่อง ใหญ - 31 ประโยค ๒ สวน คือประโยคที่ประกอบดวย ประธาน และกริยา ซึ่งบางประโยคอาจมีสวนขยาย ของแตละสวนรวมอยูดวย ประโยค ๓ สวน คือประโยคที่ประกอบดวย ประธาน กริยา และกรรม ซึ่งบางประโยคอาจมีสวนขยาย ของแตละสวนรวมอยูดวย
ใบงานเรื่อง ประโยค รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๔ แตงประโยคไดถูกตองตามหลักภาษา คําชี้แจง ใหนักเรียนแยกสวนประกอบของประโยคตอไปนี้ลงในตารางใหถูกตอง ประโยค ภาคประธาน ภาคแสดง ประธาน สวน ขยาย ประธาน กริยา กรรม สวน ขยาย กรรม สวน ขยาย กริยา ๑. นองเก็บมะมวง ในสวน ๒. ลุงซื้อตูเย็นหลัง ใหญ ๓. สุนัขเหาเสียงดัง ๔. ยายหัวเราะเสียง ดัง ๕. ภูผาพูดเบา ๆ 32
ใบงานเรื่อง ประโยค รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๔ แตงประโยคไดถูกตองตามหลักภาษา คําชี้แจง ใหนักเรียนแยกสวนประกอบของประโยคตอไปนี้ลงในตารางใหถูกตอง ประโยค ภาคประธาน ภาคแสดง ประธาน สวน ขยาย ประธาน กริยา กรรม สวน ขยาย กรรม สวน ขยาย กริยา ๑. พี่ของฉันหั่น ผักกาด ๒. ขวัญชอบผลไม รสเปรี้ยว ๓. พี่ชายของฉันวิ่ง เร็วมาก ๔. แมทํากับขาวเกง มาก ๕. ภูมิกวาดบาน สะอาดมาก 33
ใบงานเรื่อง ประโยค รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๔ แตงประโยคไดถูกตองตามหลักภาษา คําชี้แจง ใหนักเรียนแยกสวนประกอบของประโยคตอไปนี้ลงในตารางใหถูกตอง ประโยค ภาคประธาน ภาคแสดง ประธาน สวน ขยาย ประธาน กริยา กรรม สวน ขยาย กรรม สวน ขยาย กริยา ๑. คนแกเดินชา ๒. แพรววารองไห ๓. สุนัขสีดํากัดแมว ๔. แมเย็บเสื้อสีขาว ๕. พระรามรักนาง สีดา 34
ใบความรูเรื่อง คำคลองจอง คําคลองจอง คือ คําที่มีสระเสียงเดียวกันหรือคําที่มีเสียงสระ และตัวสะกดในมาตราเดียวกัน คําคลองจอง ๑ พยางค คือ คําที่ออกเสียงเพียงครั้งเดียว มีสระเสียงเดียวกัน ตัวสะกดมาตราเดียวกัน สวนรูปและเสียง วรรณยุกตจะตางกันก็ได คําคลองจอง ๒ พยางค คือ คําที่มีพยางคทายของกลุมคําหนา มี เสียงคลองจองกับพยางคแรก หรือพยางคที่ ๒ ของกลุมคําหลัง ที่อยูถัดไป คําคลองจอง ๓ พยางค คือ กลุมคําที่มี ๓ พยางคตั้งแต ๒ กลุม ขึ้นไปที่พยางคทายของกลุมคําหนามีเสียงคลองจองกับพยางคแรก หรือพยางคที่ ๒ ของพยางคหลังที่อยูถัดไป มา หา ใจ ใส มาลี มีตา กาดํา จําใจ เด็กคนเกง เรงรีบเรียน เพียรศึกษา 35
ใบงานเรื่อง คำคลองจอง รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๕ แตงบทรอยกรองและคําขวัญ คําชี้แจง ใหนักเรียนโยงเสนจับคูคําที่คลองจองกัน ๑. หนูดี ๒. สดใส ๓. นักรอง ๔. ขุดดิน ๕. เด็กนอย ๖. โรงเรียน ๗. วิชา ๘. ปากแดง ๙. นอนหลับ ๑๐. งูเหา ของหาย หอยสังข เขียนอาน ทับสิทธิ์ แสงไฟ เฝาบาน ใจดี มีตา หินคลุก หาทรัพย 36
ใบงานเรื่อง คำคลองจอง รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๕ แตงบทรอยกรองและคําขวัญ คําชี้แจง ใหนักเรียนโยงเสนจับคูคําที่คลองจองกัน ๑. หมูไป ๒. ทํานา ๓. รูมาก ๔. ไวเนื้อ ๕. ทองฟา ๖. ชางคิด ๗. ยิ่งใหญ ๘. ใฝรู ๙. ดูแล ๑๐. เอกโท ปลาวาฬ ตาป เชื่อใจ ไกมา ยากนาน แกไข โตตอบ ใกลตัว ติดตาม ผูคน 37
ใบงานเรื่อง คำคลองจอง รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๕ แตงบทรอยกรองและคําขวัญ คําชี้แจง ใหนักเรียนโยงเสนจับคูคําที่คลองจองกัน ๑. เจ็บไข ๒. มังคุด ๓. โบราณ ๔. เปนหวง ๕. สมโอ ๖. กลวยหอม ๗. ยาดม ๘. ลําพัง ๙. พวกพอง ๑๐. รุงเรือง โมโห หาญกลา สุดสวย จอมซน บวงธนู ผมหอม ไดปวย นองพี่ เมืองทอง ถังแตก 38
ใบงานเรื่อง คำคลองจอง รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๕ แตงบทรอยกรองและคําขวัญ คําชี้แจง ใหนักเรียนนําคําที่กําหนดให จับคูคําคลองจองใหถูกตอง ๑. ลูก________ ๒. นกเอี้ยง ๓. กระโดด ๔. คิดถึง ๕. หวง_______ ๖. กระตาย ๗. ปลา_______ ๘. นิทาน ๙. สีขาว ๑๐. เรง________ เจ็ดตัว _______ควาย _______มาก _______ใจ หางหาย ______จันทร เต็มตู _______ดี _______ปลา หีบหอ 39 เปด เลี้ยง โกรธ พึง ยาง หมาย เค็ม งาน คาว รีบ
ใบความรูเรื่อง กลอนสี่ กลอน ๔ เปนคําประพันธประเภทกลอน ๑ บท มี ๒ บาท ๑ บาท มี ๒ วรรค แตละวรรคมี ๔ คํา จึงเรียกวากลอนสี่ แผนผังกลอนสี่ O O O O O O O O O O O O O O O O สัมผัสบังคับของกลอนสี่ มี ๔ แหง ดังนี้ ๑. คําทายวรรคแรก สัมผัสคลองจองกับคําแรกหรือคําที่ ๒ ของวรรคที่ ๒ ๒. คําสุดทายของวรรคที่ ๒ สัมผัสคลองจองกับคําสุดทายของวรรคที่ ๓ ๓. คําสุดทายของวรรคที่ ๓ สัมผัสคลองจองกับคําแรกของวรรคที่ ๔ ๔. คําสุดทายของวรรคที่ ๔ ของบทแรก สัมผัสคลองจองกับคําสุดทายวรรคที่ ๒ ของบทถัดไป ตัวอยาง ทองฟาแสนงาม สีครามสดใส เมฆขาวกอนใหญ ลอยไปตามนภา 40
ใบงานเรื่อง กลอนสี่ รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๕ แตงบทรอยกรองและคําขวัญ กลอนสี่นี้______วรรค_____สี่_____ พวกหนูจง______ฝก______ให______ สี่วรรคหนึ่ง______จํา______ถวน______ สังเกตให______บอก______สัมผัส คําชี้แจง ใหนักเรียนเลือกคําที่กําหนดใหเติมกลอนสี่ลงในชองวางใหสมบูรณ บท นะ ชี้ จํา ทํา ละ ดี จด ถี่ ดี คํา 41
ใบงานเรื่อง กลอนสี่ รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๕ แตงบทรอยกรองและคําขวัญ คนไทย_______มีที่______ ทุก______ทั่วถิ่น แผนดินเปน______ คนไทยใจดี เปน______เปนนอง กลมเกลียว______บานเมืองรมเย็น คําชี้แจง ใหนักเรียนเลือกคําที่กําหนดใหเติมกลอนสี่ลงในชองวางใหสมบูรณ ทํากิน ปรองดอง โชคดี ภาค ทอง พี่ 42
ใบงานเรื่อง กลอนสี่ รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๕ แตงบทรอยกรองและคําขวัญ ทุงหญา_______กระเจียวปางาม แลดู_______มองตาม_______ ทุงนา_______ นั้นแสนสุขสม ทุกสิ่ง_______ สุขสมยินดี คําชี้แจง ใหนักเรียนเลือกคําที่กําหนดใหเติมกลอนสี่ลงในชองวางใหสมบูรณ บานฉัน สีเขียว รื่นรมย สายลม แมน้ํา 43
ใบความรูเรื่อง คำขวัญ คําขวัญ คือ ถอยคํา ขอความ คําคลองจอง หรือบทกลอนสั้น ๆ คําขวัญแบงเปน ๒ ประเภท ดังนี้ ๑. ถอยคําที่แตงขึ้นเพื่อเปนเครื่องเตือนใจ แสดงอุดมคติ หรือเปาหมายของกลุม หรือองคกรนั้น ๆ ๒. ถอยคําหรือขอความที่แตงขึ้นมาเพื่อบงบอกถึงเอกลักษณ คุณสมบัติ ความโดดเดน หลักการเขียนคําขวัญ เขียนขอความสั้น ๆ อาจแบงเปนวรรค และมีเสียงสัมผัส คลองจองกันใหจดจํางายและไพเราะ ตัวอยาง ฉลาดคิด จิตบริสุทธิ์ จุดประกายฝน ผูกพันรักสามัคคี ออกกําลังกายวันละนิด จิตแจมใส 44
ใบงานเรื่อง คำขวัญ รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๕ แตงบทรอยกรองและคําขวัญ ๑. อนาคตจะ______หากใสใจการศึกษา (สมหวัง/กาวไกล) ๒. รักษาปาไว ______รมเย็น (เมืองไทย/บานเมือง) ๓. สิ้นปาวันใด ______ทุกคน (สิ้นใจ/หางไกล) ๔. ออกกําลังกายวันละนิด ______โรคภัย (หางไกล/พิชิต) ๕. กินผลไมไทย ______ไรสารตกคาง (อรอย/ปลอดภัย) คําชี้แจง ใหนักเรียนเลือกคําที่กําหนดใหเติมลงในชองวางใหถูกตอง 45
ใบงานเรื่อง คำขวัญ รายวิชาภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ ท ๔.๑ ป.๔/๕ แตงบทรอยกรองและคําขวัญ ๑. ขับรถอยา______ คาดเข็มขัดนิรภัย (ประมาท/โทรศัพท) ๒. เยาวชนรุนใหม ______ตานภัยยาเสพติด (รวมใจ/มีพลัง) ๓. ลางมือบอยครั้ง ______เชื้อโรค (หยุดยั้ง/ปราศจาก) ๔. อากาศเปนพิษ ______จะสั้น (สมาธิ/ชีวิต) ๕. ปาไม______ จงอยาทําลาย (มีคา/สวยงาม) คําชี้แจง ใหนักเรียนเลือกคําที่กําหนดใหเติมลงในชองวางใหถูกตอง 46
ใบความรูเรื่อง สำนวนไทย สำนวน สุภาษิต คำพังเพย สำนวน ถอยคําหรือขอความที่กลาวสืบตอกันมา ชานานแลว มีความหมายไมตรงตามตัว หรือมีความหมายอื่นแฝงอยู กางขวางคอ = เขาไปขัดขวาง สูยิบตา = สูจนถึงที่สุด, สูไมถอย ผักชีโรยหนา = การทําความดีแตเพียงผิวเผิน ทํานาบนหลังคน = หาผลประโยชนใสตัวอยางสบาย ๆ บนความลําบากทุกขยากของผูอื่น คลุมถุงชน = การแตงงานที่ผูใหญเปนผูจัดการหาคูครองให โดยที่คูบาวสาวไมเคยรูจัก หรือรักใครกันมากอน เกลือจิ้มเกลือ = แกเผ็ดใหสมกัน น้ําทวมปาก = พูดไมได เพราะมีความจําเปนบังคับ หรือเกรงจะมีภัยมาถึงตน แจงสี่เบี้ย = พูดชี้แจง หรืออธิบายอยางละเอียด คมในฝก = ภายนอกดูนิ่งสงบเสงี่ยมแตเมื่อพูด หรือกระทําสิ่ง ใดออกมา จึงรูวามีความรูความสามารถสูง ชางเทาหลัง =ภรรยา ผูตาม ผูคอยหนุนหลัง สนับสนุนผูนําของตัวเอง หรือสามี 47
ใบความรูเรื่อง สำนวนไทย สำนวน สุภาษิต คำพังเพย สุภาษิต ถอยคําหรือขอความที่กลาวสืบตอกันมาชา นานแลว มีความหมายเปนคติสอนใจ ชา ๆ ไดพราสองเลมงาม = คอยคิดคอยทําแลวจะสําเร็จผลอยางดี น้ําขึ้นใหรีบตัก = เมื่อโอกาสมาถึง ควรรีบทํา วัวหายลอมคอก = ของหายแลวจึงคิดปองกัน, เรื่องเกิดขึ้นแลวจึงหาทางปองกัน ปลาหมอตายเพราะปาก = คนที่พูดพลอย หรือพูดไมระวังปาก จนไดรับอันตราย น้ํานิ่งไหลลึก = คนที่หงิม ๆ ไมคอยพูดจา มักจะมี ความคิดลึกซึ้ง ลูกไมหลนไมไกลตน = ลูกยอมไมตางไปจากพอแม ดูชางใหดูหางดูนางใหดูแม = ใหพิจารณาลักษณะบุคคลหรือหญิง ที่จะเลือกเปนคูครองโดยดูจากแม เพราะลูกมักมีนิสัยใจคอคลายแม ตามใจปากมากหนี้ = เห็นแกกินจะทําใหสิ้นเปลืองมาก 48