Робототехника болашаққа қадам

Батыс Қазақстан облысы
Орал қаласының білім беру бөлімі

«Робототехника- болашаққа қадам»
электронды оқулық

5 сынып оқушыларына арналған

Орал, 2022ж

1

МАЗМҰНЫ 4
6
Түсінік хат__________________________________________________________ 7
10
Тақырыптық жоспар (5-сынып)_____________________________________ 77
110
Тақырыптық- күнтізбелік жоспар ____________________________________ 111
112
Қысқа мерзімді сабақ жоспарлары ____________________________________

«Робототехника-болашаққа қадам» атты курстың мазмұны ____________
Роботқа қатысты онлайн ойындар__________________________________109
Қорытынды ________________________________________________________
Қолданылған әдебиеттер______________________________________________
Пайдалы сілтемелер __________________________________________________

2

ТҮСІНІК ХАТ
Заманауи әлемде өзің мен өз жұмысыңды көрсете білу маңызды болып келеді. Сол
себептен де «Робототехника-болашаққа қадам» атты авторлық бағдарламасы 5 сынып
оқушыларының басқа сабақтарда қосымша материал ретінде қолдануға болады.
Робототты техниканы үйретудің басты міндеті – тыңдаушының қызығушылығын
арттырып, оған қажетті деңгейді бағдарламалауды үйретіп, орта және аумақты сайыстарға
қатыстыра біліп және тыңдаушыға өзінің басты ойын жеткізе білу болып табылады.
Бағдарлама «Робототехника – болашаққа қадам» деп аталады, себебі бұл орта
буынға келген оқушылардың стандартқа сай роботы техика білімдерін жетілдіріп,
технологияларды меңгеріп, нағыз шебер ретінде қолданудағы мол мүмкіндіктер болып
табылады.
Мақсаты:
Бағдарламалауда және роботты құрастыру барысында проблеманы көре алатын
және оны шеше алатын, барлық ақпарат түрлерімен жұмыс істеп, алған білімдерін өмірде
кездескен нақты жағдайда пайдалана алатын тұлға қалыптасады.
Оқу үрдісінде репродуктивтік, эвристикалық және зерттеушілік тапсырмаларды
қолдану оқушылардың белсенділігін арттырады.
Өз заманына сай білімді, іскер, шығармашыл, жан-жақты дамыған, терең білімді
тұлға қалыптастыру. Оқушылардың бойына роботты техниканы және бағдарламалау
алгоритмін байланыстыра отырып, практикалық міндеттердің шешімін табу құралы
ретінде компьютерді игеру машығын қалыптастыру арқылы оларды технологиялық
дамыған қоғам жағдайындағы белсенді толыққанды өмірге және еңбекке дайындау.
Міндеттері:
- оқушыларды модуль технологиялары арқылы ақпарат өңдей білуге үйрету;
- оқушыларды практикалық зерттеушілік жұмысқа тарту;
– оқушылардың технологияны жасай білуіне мотивациясын ояту;
– оқушыларды Интернетті қолдана білуге үйрету.
Сабақ аптасына 1 рет өткізіледі. Барлығы 34 сағат.
Сабақ өткізу әдістері, тапсырмаларды бөлу жолы айқындалады, ұжымдық жұмыс
ұйымдастырылады, теория мен практикаға арналған уақыт жоспарланады. Әр сабақ ішіне
теория элементтері, практика, демонстрациялау енгізіледі. Курстың теориялық бөлігінің
негізін әдістемелік қоржында екжей-тегжейлі ұсынылатын материалдар құрайды.
Бұл жағдайда ұжымдық атқарылған жұмыстар жұмысты ұйымдастырудың
неғұрлым табысты формасы болып табылады.
Жұмыс қорытындысын шығару, талдау және бағалаудың үлкен тәрбиелік мәні бар.
Бағалаудың неғұрлым жарамды формасы – презентациялар, жұмыс қорғау, көрермендер
алдында сөйлеу және демонстрациялау болып табылады.
Бағдарламаны жүзеге асыру шарттары.
Бағдарламаны табысты жүзеге асыру үшін келесі шарттарды сақтау қажет:

• мүмкіндігінше әр оқушының жеке жұмыс істеуі үшін әрқайсында жеке кейс болуы
қажет;

• Интернетке шығу мүмкіндігі болуы керек;

• Мұғалімнің жұмыс үстелінде әдістемелік көмекші құралдар, дидактикалық
материалдар болуы керек.
Оқу жылы соңында оқушылар келесіні меңгеруі керек.
Келесілерді білуі керек:

• әр түрлі роботтарды құрастыра білу;

• әр салада қолданылатын роботтарды бағдарламалау;

Курстың мазмұны

Бұл курста оқушылар үшін өзектілігін, оқыту үрдісіне бірігуін, мақсаттары мен
нәтижелерін, тәрбиелеу жұмыстарының әдіс-тәсілдерін сипаттайды. Сонымен қатар, оқу

3

материалдарының дереккөздерімен таныстырады, кітапта тәжірбиелік сабақтардың
мысалдары берілген.

Қазіргі роботты техникасы дамыған заманда оларды еркін пайдалану, модуьдеу,
негізгі құралдарын пайдалану, қосу және жаңарту мағызды орындарға ие.

Курстың негізгі міндеті – азаматтарға елде және әлемде болып жатқан оқиғалар
жайында ақпарат беру. Қазіргі заманда сауатты адамның жаңа технологияны тез меңгеру
аздық етеді. Әртүрлі ақпараттық арналар арқылы ақпарат келіп түседі. Оқушылардың
ақпаратты табу үшін, пайдалы қырынан пайдалану үшін, сыни тұрғыда ойлап-қорыту
үшін қабілет-қарымы жетпей жатады. Ол үшін роботты техника деп аталатын дағдыны
мықтап игеру керек.

Біздің өмірімізді ақпараттық және коммуникациялық технологиялардан бөліп қарау
мүмкін емес. Технологияны меңгерген адам болу үшін ақпаратпен және ақпараттық
технологиялармен дұрыс жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру керек.

Жаңа ақпараттық технологиялардың ықпалынан коммуникация үрдісі де,
адамдардың жүріс-тұрысы да біршама өзгерді. Қазіргі уақытта кез келген адам бұқаралық
ақпарат құралдарында және әлеуметтік желілерде контент жасауға қатыса алады, яғни өз
бетін- ше ақпарат жазып, оны Интернетке жүктей алады. Бүгінгі таңда ең негізгі ақпарат
көзі қызметін жаһандық желі атқарып отыр.

Интернеттің көмегімен:
Ақпараттық сауаттылық – адамның ақпаратты іріктеу, таңдау, түсіну, бағалау,
сақтау, жазу, қолдану және ұсыну қабілеті. Ақпараттық сауаттылықты меңгерген, сыни
ойлай алуға қабілетті, ақпаратты сараптай алатын әрі қорыта алатын адамды ақпаратты
сауатты деп айтуға болады. Бұл оқушыларға жеке мұраттарына, әлеуметтік және білім
саласындағы мақсаттарына жетуге мүмкіндік береді.
Ақпараттық сауаттылық ұғымы түрлі қабілет, дағды жиналған жиналған білім
спектрін қамтиды. Ақпараттық сауаттылыққа мынандай қабілеттер жатады:

• Ақпаратқа деген қажеттілікті анықтау;
• Ақпарат көздерін анықтау;
• Ақпаратты табу және алу;
• Ақпаратты талдау, сараптау және сапасына баға беру;
• Ақпаратты реттеу, бірыңғайлау, сақтау, топтастыру;
• Ақпаратты әдепті, тиімді және кәсіби пайдалану;
• Жаңа идеяларды табу және тарату.
Сыни ойлау және талдау: медиаформаларды және олардың мазмұнын әртүрлі
талдау құралдарының көмегімен түсіну, түсіндіру және бағалау қабілеті.

Курстың мақсаты:
• Сандық құзыреттілік деңгейін арттыру, сандық сауаттылық дағдыларын жетілдіру.
• Сандық технологиялар және құрылғыларды қолдануды үйрету.
• Білім алушылардың цифрландыру мәнін түсінуін қамтамасыз ету.
• Білім алушылар кәсіби салалар бойынша сандық технологияларды ендірудің

тиімділігін бағалауға және диагностика жүргізуге дайын болулары керек

Қауіпсіздік: мәселелерді шешу және жағымсыз жағдайлардан аулақ болу. Роботты
құрастыру барысында ұсақ детальдарды пайдалану барысында, роботты жүргізу
барысында оның жұмыс аумағының дұрыс белгіленуі және үлкен моторларды бұрыс
жалғауда сақ болу керек.

Бұл сыни ойлау және өмір бойы оқу, іздену, білім алу дағдыларымен байланысты.
Бұлар – азаматтық қоғамда белсенді өмір сүріп, әлеуметтену үшін өте қажет
дағдылар.

4

Сен ақылды роботтар туралы естіппе едің? Әлемде олар түр-түрі бар. Біз саған соның
алғашқы 5 түрін көрсетеміз.
https://youtu.be/dwDtRFYYt1Q

Сенде дәл осындай роботтарды жасап шығара аласың. Бұл оқулықта саған тек қана робот
құрастыру емес сонымен бірге роботқа қатысты онлайн логикалық қызықты ойындарды
да орналастырдық. Онлайн ойындарды біз қалдырған сілтемеге өтіп оңай ойнай аласың.

Ендеше іске сәт!

5

«Робототехника- болашаққа қадам» курсы Сағат саны
Тақырыптық жоспары 1
(5 сынып)

Аптасына -1 сағат, барлығы-34 сағат

№ Бөлімдер мен тақырыптар атауы

1 БӨЛІМ. КІРІСПЕ

1 «Робототехника- болашаққа қадам» атты курсына кіріспе

2 Lego Mindstorms EV3 роботының тарихы мен сипаттамалары 1

ІІ БӨЛІМ. РОБОТТЫҢ СИПАТТАМАЛАРЫ. ЖОБА ҚҰРУ ЖӘНЕ ІСКЕ ҚОСУ

3 Алғашқы жобаны құру 1

4 Роботты компьютерге қосу түрлері. EV3 блогын жаңарту 1

микробағдарламасы

5 EV3 технологиясы 1

ІІІ БӨЛІМ. РОБОТТЫ БАҒДАРЛАМАЛАУ

6 Моторлар. Әртүрлі жолдар бойынша қозғалысты бағдарламалау 1

7 Жарықпен, экранмен жұмыс 1

8 Сенсор (датчик) мәндерін экранға шығару 1

9 Дыбыспен жұмыс 1

10 Бағдарламалық құрылымдар 1

11 Роботтың негізгі құрылымы. Құрылымның түрлері. Өткізгіштер 1

12 Айнымалылар мен тұрақтылар 1

13 Математикалық операциялар туралы мәліметтер 1

14 Деректермен жұмыс істеудің басқа блоктары. Массивтермен 1

жұмыс. Логикалық операциялардың түсініктемесі

15 Датчиктермен жұмыс істеу. Жанасу датчигі 1

16 Гидроскопиялық датчик. Ультрадыбыс датчигі 1

17 Сигнал және инфрақызыл датчигі 1

18 Қашықтықтан басқару режимі 1

19 Қозғалтқыштың айналу датчигі (бұрышты / айналым санын және 1

қозғалтқыш қуатын анықтау)

ІV БӨЛІМ. РОБОТОТЕХНИКА ОЛИМПИАДАСЫНЫҢ НЕГІЗГІ ТҮРЛЕРІ

ЖӘНЕ ТАПСЫРМАЛАР ЭЛЕМЕНТТЕРІ

20 «СУМО» жарысы 1

21 «КЕГЕЛЬРИНГ» жарысы 1

22 «Кегельринг-макро» 1

23 Слалом(кедергіден өту) 1

24 Сызық бойымен (линия) қозғалысты бағдарламалау 1

25 «Зигзаг» алгоритмі Бір және екі түсті датчиктермен жұмыс 1

26 Екі түс датччигі бар зигзаг алгоритмі 1

27 «Толқын» алгоритмі. 1

28 Түс датчигін автоматты калибрлеу алгоритмі 1

29 Пропорционалды сызықты басқару 1

30 Роботтың сызық бойымен қозғалысын пропорционалды 1

басқаруды жүзеге асыру бағдарламасының алгоритмі негізделген

бір және екі түсті сенсор

31 Пропорционалды қозғалысты басқару арқылы қиылыстарды табу 1

және санау

32 Жолдың инверсиясы 1

33 Роботтың қабырға бойымен қозғалысы 1

34 Лабиринттен шығу жолын табу 1

БАРЛЫҒЫ 34

6

«Робототехника- болашаққа қадам» курсы
Тақырыптық-күнтізбелік жоспары
(5 сынып)

Аптасына -1 сағат, барлығы-34 сағат

№ Күні Тақырыптар атауы Сағ ИКТ Сабақ типі Күтілетін нәтиже
/ айы ат Инт. тақта, мен түрі
сан Курстың негізгі бағытын
ы эл.оқ, түсіну
көрнекілік,
1
«Робототехника-болашаққа т.б
қадам» атты курсына кіріспе
Презентация, Жаңа білімді

1 интерактивті меңгеру

тақта сабағы

1 БӨЛІМ. АЛҒАШҚЫ ЖОБАНЫ ҚҰРУ

Lego Mindstorms EV3 Робот техникасы негіздерін

роботының тарихы мен түсіндіру, «робот»

сипаттамалары Презентация, Жаңа ұғымымен таныстыру,
2 интерактивті білімді роботтардың түрлерін және
1 тақта, меңгеру
эл.оқулық, сабағы пайдалану салаларын
зерттеу. «Робот» терминінің
робот
мағынасын анықтау,
механиканың дамуы және

адамзаттың техникалық

жетістіктері туралы айту.

Алғашқы жобаны құру Презентация, Жаңа EV3 блогын жаңарту
3 1 эл.оқулық, білімді микробағдарламасын білу.
меңгеру
робот сабағы

Роботты компьютерге қосу LEGO® жинағының

4 түрлері. EV3 блогын жаңарту Презентация, Аралас құрамымен танысу:
микробағдарламасы 1 интерактивті сабақ электронды компоненттер,
тісті доңғалақтар, осьтер,
тақта,

конструкциялық элементтер.

5 EV3 технологиясы

ІІ БӨЛІМ. РОБОТТЫ БАҒДАРЛАМАЛАУ

Моторлар. Әртүрлі жолдар EV3 моторларын көру,

бойынша қозғалысты Презентация, Аралас түсіну және қозғалысын
6 бағдарламалау 1 интерактивті сабақ бағдарламалау,

тақта, индикаторлар және

батырмалар, порттарды білу

Жарықпен, экранмен жұмыс Презентация, Түс датчигі, ультрадыбыс
1 интерактивті датчигі, жанасу датчигі,
7 Аралас гироскопиялық датчиктерін
тақта, сабақ
білу

8 Сенсор (датчик) мәндерін Презентация, Аралас Бағдарламалау
экранға шығару 1 эл.оқулық, сабақ алгоритмдерін білу

робот

Дыбыспен жұмыс Презентация, Аралас Циклдердің жұмысын
9 1 интерактивті сабақ баптау және басқару.

тақта,

Бағдарламалық құрылымдар Презентация, Аралас Ауыстырып- қосқыш
1 интерактивті сабақ құрылымдарын білу.
10
тақта,

Роботтың негізгі құрылымы. LEGO® Digital Designer

Құрылымның түрлері. Презентация, Аралас атты 3D модельдеу
10 Өткізгіштер 1 интерактивті сабақ бағдарламасымен танысу.

тақта, EV3-дің негізгі үлгідегі

роботын жобалау.

Айнымалылар мен тұрақтылар Презентация, Аралас Айнымалы және
1 робот сабақ тұрақтылармен тәжірибе
11
жасау

7

Математикалық операциялар Үлкен моторларды және

туралы мәліметтер Презентация, Аралас Рульдік басқару блогын
12 1 интерактивті сабақ қолдану, роботтардың
қозғалысын қамтамасыз ету
тақта, үшін доңғалақтарды

калибрлеу.

13 Деректермен жұмыс істеудің 1 Презентация, Аралас Берілген тапсырмаларды
басқа блоктары. Массивтермен интерактивті сабақ шешу үшін оқушылардың
жұмыс. Логикалық
операциялардың түсініктемесі тақта, топта жұмыс жасауы.

Датчиктермен жұмыс. Жанасу эл.оқулық, Аралас Датчиктердің негізгі
14 датчигі 1 робот
сабақ қызметтерін білу

Сигнал және инфрақызыл 1 Аралас Инфрақызыл датчигі және
15 датчигі сабақ сигнал беруді білу

Қашықтықтан басқару режимі Презентация, Аралас Берілген тапсырмаларды
1 интерактивті, сабақ шешу үшін оқушылардың
16 топтасып жұмыс жасауы.
робот

Қозғалтқыштың айналу датчигі Презентация, Аралас Қозғалтқыштың айналу
(бұрышты / айналым санын интерактивті, сабақ датчигін білу
және қозғалтқыш қуатын
анықтау) робот Гидроскопиялық датчикті
білу және тәжірибе жасау

17 ІІІ БӨЛІМ. ТАПСЫРМА ЭЛЕМЕНТТЕРІ ЖӘНЕ НЕГІЗГІ ЖАРЫСТАРДЫҢ ТҮРЛЕРІ

Сумо жарысы 1 Презентация, Аралас Берілген тапсырмаларды
19 робот сабақ шешу үшін оқушылардың
топтасып жұмыс жасауы

Кегельринг жарысы Презентация, Аралас Берілген тапсырмаларды
20 робот сабақ шешу үшін оқушылардың
топтасып жұмыс жасауы

Кегельринг-макро Презентация, Аралас Берілген тапсырмаларды
21 1 робот сабақ шешу үшін оқушылардың
топтасып жұмыс жасауы

Слалом(кедергіден өту) 1 Презентация, Аралас Берілген тапсырмаларды
23 робот сабақ орындау үшін оқушылардың

топтасып жұмыс жасауы.

24 Сызық бойымен (Линия) 1 Презентация, Аралас Берілген тапсырмаларды
қозғалысты бағдарламалау робот сабақ шешу үшін оқушылардың
топтасып жұмыс жасауы

«Зигзаг» алгоритмі Бір және екі Жанасу датчигінің жұмыс

түсті датчиктермен жұмыс Презентация, істеу принципімен танысу
1 эл.оқулық, және зерттеу. Бағдарламалау
25 Аралас барысында моторларды іске
робот сабақ қосу үшін жанасу датчигінің

батырмаларын пайдалану.

26 Екі түс датччигі бар зигзаг Презентация, Аралас Берілген тапсырмаларды
алгоритмі 1 интерактивті сабақ орындау үшін оқушылардың

робот топтасып жұмыс жасауы.

«Толқын» алгоритмі. Нысандарды табу және

27 Презентация, Аралас белгіленген жерге жылжыту
1 эл.оқулық, сабақ үшін Түспен жанасу

робот датчиктерін қолданатын

робот- қол үлгісімен танысу.

Түс датчигін автоматты Қашықтықты анықтайтын

калибрлеу алгоритмі датчиктің жұмыс істеу

28 тақта, Аралас принципін зерттеу. Оны
1 эл.оқулық, сабақ қарапайым бағдарлама жазу

робот үшін қолдану. Берілген
тапсырмаларды орындау

үшін оқушылардың

топтасып жұмыс жасауы.

29 Пропорционалды сызықты Презентация, Аралас Сызық қозғалысының
басқару 1 интерактивті сабақ түрлерін ажырата білу

эл.оқулық,

8

Роботтың сызық бойымен Түс датчигімен, оның

30 қозғалысын пропорционалды Презентация, Аралас баптауларымен және жұмыс
басқаруды жүзеге асыру 1 эл.оқулық, сабақ істеу принциптерімен
бағдарламасының алгоритмі
негізделген бір және екі түсті робот танысу. Объектінің түсін
анықтауға арналған

сенсор бағдарлама жасау.

31 Пропорционалды қозғалысты Презентация, Аралас Түс датчигі мен жанасу
басқару арқылы қиылыстарды 1 интерактивті сабақ датчигін қолданатын
табу және санау өндірістік желісін
тақта, құрастыру.

Жолдың инверсиясы Презентация, Аралас Берілген тапсырмаларды
32 1 интерактивті сабақ шешу үшін оқушылардың
топтасып жұмыс жасауы
робот

33 Роботтың қабырға бойымен Презентация, Аралас Берілген тапсырмаларды
қозғалысы 1 интерактивті сабақ шешу үшін оқушылардың
топтасып жұмыс жасауы
робот

Лабиринттен нысананы табу Презентация, Аралас Берілген тапсырмаларды
1 интерактивті сабақ шешу үшін оқушылардың
34 топтасып жұмыс жасауы

Курс бойынша барлық 34
сағаттар саны

9

Қысқа мерзімді жоспар
Сабақтың тақырыбы: «Робототехника - болашаққа қадам» курсына кіріспе

Бөлім: 1-бөлім. Роботтың сипаттамалары. Жобаны құру және іске қосу

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы «Робототехника - болашаққа қадам» курсына кіріспе

Оқу бағдарламасына 1.1. Робототехника туралы түсінік қалыптастыру

сәйкес оқыту

мақсаттары

Сабақ мақсаты • Пәннің мақсатымен танысады;

• Негізгі сипаттамаларын біледі;

• Пәнге түсінік қалыптасады;

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен Мұғаліммен

басы амандасу, түгендеу амандасады

Жаңа сабақ Бұл LEGO® MINDSTORMS® Слайд
10мин EV3 роботты техника
жинағында, мыңдаған LEGO
роботтарын құру және
басқару үшін қажетті барлық
элементтер оның құрамында
бар.Егер сіз бұған дейін LEGO
MINDSTORMS роботын
жинап көрмесеңіз, біз, сізге
EV3 қаптамасының сыртында
бейнеленген бес тамаша
роботтардың бірін
құрастырып көруге кеңес
береміз. Ішінде EV3
бағдарламалық қамтамасыз
етуі бар «Роботтарға арналған
тапсырмаларда», сіз бұл
роботтарды құруда
тапсырмалар мен оларды
бағдарламалаудың
мысалдарын таба аласыз. Бұл
роботтарды, LEGO
MINDSTORMS EV3 роботты
техникалық жүйесінің көмегі
арқылы роботтарды
бағдарламалау және
құрастырудың бірнеше тәсілін
көрсету үшін, LEGO

MINDSTORMS
құрылымдаушылары құрды.
Сіз өзіңіздің жеке LEGO

10

Сабақтың модельдерін, түрлі көптеген Оқушылар Презентация
ортасы пәннің арқылы
20мин әрекеттерді атқара алатын тірі мақсатын, негізгі
қысқаша Компьютер
Сабақты бекіту роботтарға қалай айналдырып сипаттамасын
түсінеді Лего
жібергеніңізді байқамай да Миндстормс
Оқушылар бағдарламас
қаласыз! жауап береді ы

Пәннің қысқаша Смайликпен
бағаланады
сипаттамасы

«Lego Mindstorms EV3
базасындағы робототехника»
пәні Қазақстан
Республикасының «Сандық
Қазақстан» Мемлекеттік
бағдарламасын ендіру және
жүзеге асырудың негізгі
кезеңдерін, электрондық
қызметтерді
көрсетудің сандық
платформаларын, жасанды
интеллект технологияларын,
«Интернет заттарын» қолдану
тәсілдерін, әртүрлі кәсіби
салаларда сандық ақпаратты
өңдірудің түрлі
әдістерін, бұлттық
қоймаларды қолдануды,
интернеттегі ақпараттық
қауіпсіздікті,
электрондық сауданы
ұйымдастыруды, сандық
құрылғыларды
қолдануды, сымсыз
технологиялар, интернеттің
заманауи мультимедиалық
құралдарын қолдануды,
кәсіби салалар бойынша
қарастырады.
Пәннің мақсаты:

Сандық құзыреттілік деңгейін

арттыру, сандық сауаттылық

дағдыларын жетілдіру.

Сандық технологиялар және

құрылғыларды қолдануды

үйрету.

Білім алушылардың

цифрландыру мәнін түсінуін

қамтамасыз ету.

Білім алушылар кәсіби

салалар бойынша сандық

технологияларды ендірудің

тиімділігін бағалауға және

диагностика жүргізуге дайын

болулары керек.

Сұрақ-жауап

11

Сабақтың соңы Кері байланыс
12

Сабақтың тақырыбы: Lego Mindstorms EV3 роботының тарихы мен

сипаттамалары

Бөлім: 1-бөлім. Роботтың сипаттамалары. Жобаны құру және іске қосу

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Lego Mindstorms EV3 роботының тарихы мен

сипаттамалары

Оқу бағдарламасына 1.1. 2. Lego Mindstorms EV3 роботының тарихы мен сипаттамалары

сәйкес оқыту

мақсаттары

Сабақ мақсаты • Lego Mindstorms EV3 роботының тарихын біледі;

• Lego Mindstorms EV3 роботының сипаттамаларын біледі;

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен амандасу, Мұғаліммен Смайлик

басы түгендеу амандасады арқылы

2. Сұрақ-жауап Сұрақтарға

жауап береді

Жаңа сабақ LEGO робототехникасының Слайд

10мин тарихы. 1998 жылы енгізілген

сәтінен бастап LEGO Group

компаниясының тарихындағы

ең көп сатылатын өнім болып

бағдарламалық

робототехникаға және

роботтарды құрастыруға

арналған LEGO

MINDSTORMS жиынтығы

болды.

1986 жылы – компьютермен

басқарылатын бірінші LEGO

өнімдері шығарылды.

1988 жылы – LEGO Group пен

Массачусетс технологиялық

институты арасындағы

серіктестігі компьютерлік

бағдарламалау арқылы LEGO

құруға мүмкіндік беретін

«ақылды кірпіш» әзірлеуден

басталады.

Сабақтың 1998 жылдың қаңтарында– Смайлик Презентация
ортасы арқылы арқылы
20мин LEGO MINDSTORMS RCX
Лондонның Қазіргі заманғы Компьютер
өнер мұражайында ұсынылды Оқушылар
Lego Mindstorms NXT блогы пәннің Лего
2006 жылғы тамызда – АҚШ- мақсатын, негізгі
та LEGO MINDSTORMS NXT қысқаша
моделі шығарылды сипаттамасын
Lego Mindstorms EV3 блогы түсінеді
2013 жылдың қаңтарында –
LEGO MINDSTORMS өзінің
15 жылдық мерейтойын
тойлайды, және тұтынушылар

13

Сабақты бекіту электроникасының Тапсырма Миндстормс
халықаралық көрмесінде орындайды бағдарламас
келесі буын– LEGO ы

MINDSTORMS EV3 Смайликпен
платформасын ұсынды. Ресми бағаланады
түрде сатылым 2013 жылдың
қыркүйегінде басталды.

Lego Mindstorms EV3
Education Edition нұсқасы
пластикалық қорапта
шығарылады және онда:|
- EV3 бағдарламаланатын
блок;
- екі үлкен және бір орта
сервоқозғалтқыш бар;
- датчиктер: ультрадыбыстық,
гироскоп, түс және
жанасу(2дана);
- аккумулятор батареясы;
- конструкциялауға арналған
бөлшектер бар.
Дескриптор:
-Роботехника тарихын біледі

«Word Wall»

Сабақтың соңы Кері байланыс

Жалғастыр Бір нәрсе Жұмысым Kundelik.kz
уға түсінемін, а қанағат
дайынмын бірақ бәрін емеспін

емес Балл қою

Жиынтық бағалау

14

Сабақтың тақырыбы: Роботты компьютерге қосу түрлері. EV3 блогын жаңарту
микробағдарламасы

Бөлім: 1-бөлім. Роботтың сипаттамалары. Жобаны құру және іске қосу

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Роботты компьютерге қосу түрлері. EV3 блогын жаңарту

микробағдарламасы

Оқу бағдарламасына 1.2.1 USB байланысы

сәйкес оқыту 1.2.2 Bluetooth байланысы

мақсаттары 1.2.3. Wi - Fi байланысы.

Сабақ мақсаты • EV3 блогын компьютерге қосудың үш әдісі біледі;

• USB арқылы қоса алады;

• Bluetooth байланысы арқылы қоса алады;

• Wi-Fi байланысы арқылы қоса алады.

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтың әрекеті Оқушының әрекеті Бағала Ресурста

кезені/ уақыт ур

Сабақтың 1.Оқушылармен амандасу. 1.Мұғаліммен Стикер Стикер

басы 2.Сабақтың тақырыбы мен амандасады. 2 балл

мақсаттарымен таныстыру. 2.Сабақтың

3. «Стикер» әдісі тақырыбын дәптерге

Өткен сабақты пысықтау. Сұрақтар жазады.

қойылады. 3.Сабақтың

мақсаттарымен

танысады.

4.Сұрақтарды өзара

талқылап, ойларымен

бөлісіп, стикерге ортақ

ойларын жазады,

пікірлерін қорғайды.

Сабақтың EV3 блогын компьютерге қосудың үш Презента
ортасы әдісі келтірілген. ция

1. USB арқылы .
2. Bluetooth байланысы.
3. Wi-Fi байланысы.
1. USB байланысы

Біз кез келген уақытта
өзгертуге болатын роботымыздың атын
көреміз. Төменде микробағдарлама
нұсқасы берілген.

Сурет 1.2.1. USB порты арқылы қосу
2. Bluetooth байланысы
Bluetooth - бұл деректерді

сымсыз берудің заманауи
технологиясы, ол кез-келген
құрылғыны кішкене қашықтықта
қосуға мүмкіндік береді; ұялы
телефондар, компьютерлер,

15

принтерлер, сандық камералар, ал
біздің жағдайда робот пен компьютер.
Байланыс жасау үшін: - компьютердің
Bluetooth қосулы және жұмыс
істейтініне көз жеткізіңіз: - LEGO
MINDSTORMS EV3 бағдарламасын
іске қосыңыз. - роботты қосыңыз. - EV3
блогында оң жақ батырмамен соңғы
қойындыны таңдаңыз, содан кейін
төмен батырмамен-блутоз. Орталық
батырманы басыңыз; - Орталық
батырмамен Visibility және Bluetooth
тармақтарын бөлектеңіз.

Сурет 1.2.2. Bluetooth арқылы қосу
3. Wi - Fi байланысы
Wi-Fi - IEEE 802.11 стандарты

негізінде сымсыз желілерге арналған
Wi-Fi Alliance компаниясының сауда
белгісі. Wi-Fi аббревиатурасы бойынша
(ағылшын тілінен аударғанда "сымсыз
сапа" немесе "сымсыз дәлдік" деп
айтуға болатын ақысыз ақ), қазіргі
уақытта радиоарналар арқылы сандық
деректер ағындарын беру
стандарттарының бүкіл тобы дамуда.

Байланыс ашық жердегі
стандартты кіру нүктесінің 80-300 метр
радиусында қамтамасыз етіледі, ал
антенна немесе сигнал күшейткіштері
болған кезде деректерді беру 20
клометрге дейінгі қашықтыққа
кептірілуі мүмкін.

Құру үшін қосылыстар қажет
USB разьем блок Еv3 болды қосылған
Wi-Fi қабылдағыш.

Әзірлеушілер Netgear N150
Wireless USB Adapter (WNA 1100)
пайдалануды ұсынады.

Орнату үшін сымсыз желіге
кіру керек, желінің атауы мен паролін
білу керек. Bluetooth қосылымына
ұқсас, EV3 блогындағы көрсеткілерді
пайдаланып, Wi-Fi сөзін таңдаңыз,
орталық түймені басыңыз.

Сурет 1.2.8. Жад күйін қарау
E3 ортасында пайда болған блокпен

16

жұмыс істеудің тағы екі тамаша
мүмкіндігі бар .

1. Құрылғыны компьютерге кез
келген жолмен жалғап,
Порттарды қарау тармағын
таңдаңыз (1.2.9-сурет). Нақты
уақытта біз құрылғыға
қосылған барлық сенсорлардың
көрсеткіштерін көреміз.!
Сондықтан, бағдарламаны
орындау процесінде біз нақты
уақыт режимінде барлық
бағаланған процестердің күйін
бақылауға, барлық
сенсорлардың көрсеткіштерін
және әрбір қозғалтқыш жасаған
айналымдар санын көруге

мүмкіндік аламыз.

Сурет. 1.2.9. Порттардың жай-күйін Практикалық Смайли
бақылау тапсырмалар к
орындайды. арқылы
2. Егер қандай да бір блокты 1. USB байланысы бағалау.
және қандай да бір жолмен 2. Bluetooth байланысы
қосылған компьютерді орындау 3. Wi - Fi Ауызша
үшін қандай да бір байланыстарын бағалау
бағдарламаны іске қоссақ, онда қосады.
Сабақтың компьютер экранында біз Карусель арқылы
соңы нақты режимде бағдарламаның тапсырамалар
осы уақытта орындалып жатқан орындайды
бөлігін көреміз. Орындалып
жатқан блок жоғарыдан жүгіріп Өзін-өзі бағалау.
тұрған көп түсті жолақпен
ерекшеленеді.(1.2.10-сурет)
Жүгіру жолағы

Сурет 1.2.10. Қазіргі уақытта
орындалатын бағдарламаның бір
бөлігін визуализациялау
Практикалық тапсырма:
1. USB байланысы
2. Bluetooth байланысы
3. Wi - Fi байланыстарын қосады.
Дескриптор:
1. USB байланысын қоса алады
2. Bluetooth байланысы қоса алады
3. Wi - Fi байланысын қоса алады
Тапсырма -2
Word wall арқылы карусель әдісі

1.Оқушыларға өзін-өзі бағалауды
ұйымдастырады.
2.Кері байланыс:

17

Үй /терминдерді қайталау/
тапсырмасы

18

Сабақтың тақырыбы: EV3 ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Бөлім: 1-бөлім. Роботтың сипаттамалары. Жобаны құру және іске қосу

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы EV3 ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Оқу бағдарламасына 1.2.3. EV3 ТЕХНОЛОГИЯСЫ

сәйкес оқыту 1.2.4. EV3 модулі
мақсаттары 1.2.5. EV3 модульінің қосылуы

Сабақ мақсаты • EV3 модулін біледі;

• EV3 технологиясын біледі

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен амандасу, Мұғаліммен Бас бармақ

басы түгендеу амандасады арқылы

2. learningapps.org арқылы бағалау

тексеру

Жаңа сабақ EV3 модуліне батарея Слайд
10мин
орнату

EV3 модуліне AA/LR6 түрлі

алты батареясы қажет. АА

түрлі аккумуляторлы литий-

ионды немесе шертпе

батареяларды пайдалану

ұсынылады.

АА түрлі батареяларды орнату

үшін, бүйіріндегі екі пластикті

тетікшеге басып, EV3

модулінің арт жағынан

аккумуляторлы бөліктің

қақпағын алыңыз. АА түрлі

алты батареяны қойып,

аккумуляторлы бөліктің

қақпағын орнына орнатыңыз.

Батареялар туралы кейбір

маңызды мағлұматтар:

+ Әртүрлі батареяларды

ешқашан бірге қолданбаңыз

(оған қоса, ескісі мен

жаңасын араластырмаңыз).

+ Ол

қолданылмаған

кезде, EV3

модульінен

батареяларды

алып тастаңыз.

+ Зақымдалған батареяларды

мүлдем қолданбаңыз.

+ Үлкендердің

қадағалауымен, сәйкес

келетін қуаттандырғыш

қондырғысын

пайдаланыңыз.

+ Қуаттандыру қажет емес

батареяларды,

19

қуаттандыруға тырыспаңыз.

Сабақтың EV3 модульінің қосылуы Презентация
ортасы EV3 модулін қосу үшін, арқылы
20мин ортаңғы түймені басыңыз.
Түймені басқаннан кейін, Компьютер
модуль күйінің қызыл Оқушылар
индикаторы жанады және EV3 модулін Лего
іске қосу терезесі шығады. біледі; Миндстормс
бағдарламас
Индикатор жасыл болғанда, EV3 ы
сіздің EV3 модульіңіз технологиясын
жұмысқа дайын. біледі Смайликпен
бағаланады
EV3 модульін сөндіру үшін,

«Артқа» түймесін, жұмыстың

аяқталуы терезесін

көрмегенше басыңыз.

Ескерту. Егер, батарея

қуатының деңгейі төмен

болса, онда модуль

жағдайының индикаторы

«Бастау» түймесін басқаннан

кейін де қызыл болып қала

береді, алайда экранда осы

уақытқа дейін «Іске қосу»

көрсетіліп тұр.

Сабақты бекіту Энергия үнемдеу тәсілдері Тапсырма
Сабақтың соңы + Модуль қолданылмай орындайды

тұрғанда, батареяны
уақытша алып тастаңыз.
Батареяның әрбір
жиынтығын, оларды бірге
қолдануға болатындай, жеке
контейнерде сақтаңыз.
+ Дыбыстың қаттылығын
азайтыңыз.
+ Ұйқы кезең параметрін
түзеңіз.
+ Қолданылмаған кезде,
Bluetooth бен Wi-Fi ағытыңыз
Дескриптор:
- EV3 модулін біледі;
-EV3 технологиясын біледі

«Word Wall»

Кері байланыс

Kundelik.kz

Жиынтық бағалау Балл қою
20

Сабақтың тақырыбы: Моторлар. Әртүрлі жолдар бойынша қозғалыстарды бағдарламалау

Бөлім: 2 БӨЛІМ. Роботты бағдарламалау

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Моторлар. Әртүрлі жолдар бойынша қозғалыстарды

бағдарламалау

Оқу бағдарламасына 2.1.1. Блоктар үлкен мотор және орта мотор

сәйкес оқыту 2.1.2. Моторды тоқтату режимін таңдау

мақсаттары 2.1.3. "Моторларды Тәуелсіз басқару"блогы

2.1.4. "Рульдік басқару" блогы

2.1.5. Мотордың айналуын инверттеу

Сабақ мақсаты • Моторлардың негізгі қозғалысын біледі;

• Бір мотордың қозғалысын есептей алады;

• Қашықтық бойынша мотордың қозғалысын есептей алады;

• Айналыс саны бойынша есептей алады;

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 2. Оқушылармен Белгі беру Смайлик Сұрақтар
басы амандасу, түгендеу Әр оқушы арқылы

3. Сұрақ-жауап арқылы қойылған бағалау

үй тапсырмасын сұрақтарға

тексеру жауап береді

Ұйымдастыру Миға шабуыл Сұраққа жауап Стикер

кезеңі ● АҚШ-та LEGO береді арқылы
MINDSTORMS NXT қашан

моделі шығарылды?

2006 жылғы тамызда

● LEGO MINDSTORMS
өзінің 15 жылдық

мерейтойын қашан

тойлайды?
2013 жылдың қаңтарында

● компьютермен
басқарылатын бірінші LEGO

өнімдері шығарылды.?
1986 жылы

Жаңа сабақ Терезенің толық дерлік оң Слайд

10мин жағы мазмұн өңдегішімен

қамтылған. Тәрбиешілерге

сабақ өткізуге арналған

заманауи мультимедиялық

оқу құралдарын жасау үшін

мол мүмкіндіктер

жасалған.Сервомоторларда

өлшеу дәлдігі 1 градусқа

дейінгі кіріктірілген

датчиктер бар. EV3 блогында

қозғалтқыштарды қосу үшін

A, B, C және D деп

белгіленген төрт балама

Шығыс бар (сурет. 2. 1. 1).

21

Сабақтың Сурет 2.1.1. Моторларды қосу Оқушылар Смайлик Презентация
ортасы порттары практикалық арқылы арқылы
20мин жұмыс
Практикалық бөлім: орындайды. Компьютер
Тапсырма 1. Моторлардың
негізгі қозғалыстарын Алғашқы Лего
пысықтау жобаларын Миндстормс
Робот 50 бірлік қуатымен құрады. бағдарламас
жүйелі түрде жүруі керек: ы
- өткір тежеу бар алға бір
айналымы;
- тегіс тежеу 360 градусқа
алға;
- күрт тежелумен 1 секунд
артқа;
- екі қозғалтқышты да
тоқтатуға мәжбүр.
Шешім:

Дескриптор: қашықтық
Моторлардың негізгі бойынша
қозғалыстарын орындай роботтың
алады қозғалысын
Тапсырма 2. Берілген есептейді
қашықтық бойынша
роботтың қозғалысын Бас бармақ
есептеу әдісі
Робот 1 метрге 50 бірлікпен арқылы
жүріп өтіп, күрт тоқтау керек. бағалау
Шешім:
Біздің роботта диаметрі d=56
мм болатын дөңгелектер
болсын (диаметрі тауашадағы
таңбаны өлшеуге немесе
өшіруге болады). Біз
роботтың осьті бір айналымға
бұрған кезде өтетін
қашықтықты есептейміз. Ол
доңғалақ шеңберінің
ұзындығына тең болады (L):

L= * d=3.14*56 мм =175.84
мм.
Қажетті айналу санын (N)
табу үшін қажетті
қашықтықты алынған мәнге
бөліңіз:
N=1000 мм/175.84 мм=5.69.
Роботтың 1 м қашықтықта
алға жылжу бағдарламасы
келесідей болады:

Жүргізгеннен кейін моторды Бір дөңгелектің
айналуын

22

тоқтату блогын қою міндетті, есептейді
әйтпесе моторды тәуелсіз
басқару блогын тежеу үшін
белгіленген параметрге
қарамастан робот инерция
арқылы тағы бір қашықтықты
жүріп өтеді.
Дескриптор:
Берілген қашықтық бойынша
роботтың қозғалысын есептей
алады
Тапсырма 3. Бір дөңгелектің
айналуын есептеу
Робот сол жақ доңғалақтың
айналасында сағат тіліне
қарсы 45 гр бұрылуы керек.

Шешім:R дөңгелектерінің 135 градус робот
центрлері арасындағы орталығы
қашықтықты белгілеңіз. айналасында
R=15см делік. сағат тілімен
Х -градуске солға бұрылу бұрылуын
үшін сол доңғалақ орнында орындайды
қалуы керек, оң жақ
қашықтық (P) тең болуы
керек:

2 ∗ ∗
= 360 ÷ .
Мәндерді қоямыз және

P=117.6 мм мәнін аламыз.2-
тапсырмадан біз бір
айналымда 175.84 мм
доңғалақ жүретінін білеміз,
сондықтан оң доңғалақтың
айналу саны тең болады:

117.6 мм
= 175.84мм = 0.7 об
Роботты 45 гр бұрышқа бұру
бағдарламасы, 50 бірлігі бар
бір дөңгелектің
айналасындағы солға
келесідей жүзеге асырылуы
мүмкін:

Дескриптор:
Бір дөңгелектің айналуын
есептей алады
Тапсырма 4. 135 градус
робот орталығы айналасында
сағат тілімен бұрылу. Бұл
жағдайда робот жетекші
дөңгелектер орналасқан
осьтің ортасына қатысты
айналады.

23

Шешім:X градус сағат

тілімен бұрылу үшін сол жақ

доңғалақ алға қарай бұрылып,

қашықтықты жүріп өтуі керек:

= 2 ∗ ∗ ,
360 ÷ 2

бұл жағдайда оң жақ сол

қашықтықты кері бағытта

жүруі керек.

Мәндерді ауыстырыңыз және

P= 176.6 ММ алыңыз.

2-тапсырмадан біз мотор

білігін бір айналымға бұрған

кезде роботтың жүретін

қашықтығы 175.84 мм екенін

білеміз, сондықтан әр

доңғалақтың айналу саны тең

болады:

117.6 мм
= 175.84мм = 1.004 об.
Роботты орталықтың

айналасында 50 бірлік қуаты

бар 135 гр бұрышқа бұру

бағдарламасын келесідей

жүзеге асыруға болады:

Сабақты бекіту Дескриптор: Оқушылар Смайликпен
135 градус робот орталығы жауап береді бағаланады
айналасында сағат тілімен Маған ...
бұрылта алады қызықты болды Kundelik.kz
Бұл ... қиындық
Сұрақ-жауап туғызды
Осы ... мені
Сабақтың соңы Кері байланыс ойландырды

Балл қою

Жиынтық бағалау:

24

Сабақтың тақырыбы: Сыртқы жарықпен, экранмен жұмыс

Бөлім: 2 БӨЛІМ. Роботты бағдарламалау

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Жарықпен, экранмен жұмыс

Оқу бағдарламасына 2.2.1. Ев3 блогының экранына мәтін шығару

сәйкес оқыту 2.2.2. Фигураларды экранға шығару

мақсаттары 2.2.3. Суретті дисплей экранына шығару

2.2.4. Дайын суреттерді экранға шығару

2.2.5. Суреттерді графикалық файлдардан экранға шығару

Сабақ мақсаты • Дисплейде әрекетін шығара алады;

• Экранда сурет шығара алады;

• Экранда жүрген адамның суретін шығара алады;

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен амандасу, Сұрақтарға Бас бармақ

басы түгендеу жауап береді арқылы

2. «Ыстық орындық» арқылы

үй тапсырмасын тексеру

Жаңа сабақ EV3 блогындағы Экран Слайд

10мин графикалық және мәтіндік

кескіндерді көрсетуге

мүмкіндік береді. Бұл

көлденеңінен 177 пиксель

және тігінен 127 пиксель

рұқсаты бар. Координаталық

мәндер (0;0) экранның

жоғарғы сол жақ бұрышында

орналасқан.

Экранның бағдарламалық

жасақтамасы әрекеттің жасыл

бағдарламалық Действия

палитрасында орналасқан

(сурет.2.2.1.1).

Сурет 2.2.1.1. «Әрекет»
(Действия) жасыл
палитрасындағы экран блогы
Экран блогын жұмыс өрісіне
қойып, жұмыс нұсқаларын
қарастырыңыз.
Ев3 блогының экранына

25

Сабақтың мәтін шығару Оқушылар Смайлик Презентация
ортасы Блоктың жоғарғы оң жақ практикалық арқылы арқылы
20мин бұрышында біз экранда жұмыс
көргіміз келетін мәтінді орындайды. Компьютер
Сабақты бекіту енгіземіз, мысалы, Hello.
Дисплейде өз Лего
Практикалық бөлім: әрекеттерін Миндстормс
Өзіндік жұмысқа арналған көрсететін бағдарламас
тапсырмалар! бағдарлама ы
1. Дисплейде өз әрекеттерін жасайды
көрсететін бағдарлама Смайлик
жасаңыз: робот 2 секунд Экранда эмоция арқылы
жүреді - экранда жүрген көрсететін
адамның суреті (бағдаршам бағдарлама Смайлик
сияқты); робот 2 секунд жасайды арқылы
тұрады - тұрған адамның
фигурасы. Оқушылар Смайликпен
Дескриптор: жауап береді бағаланады
-роботты 2 секунд жүргізе
алады; Kundelik.kz
-экранда жүрген адамның
суретін шығара алады;
2. Өз әрекеттеріңізге
"түсініктеме беретін"
бағдарлама жасаңыз: робот
тұр, баяу жүреді, жылдам
жүреді, оңға бұрылады, солға
бұрылады, ал дисплейде
роботтың әрекеті туралы
сипаттама пайда болады.
Дескриптор:
- робот тұра алады;
- робот баяу жүре алады;
- оңға бұрылады;
- солға бұрылады;
- дисплейде роботтың
әрекетіне сипаттама шығара
алады
3. Экранда эмоция көрсететін
бағдарлама жасаңыз.
- экранда эмоция көрсететін
бағдарлама жасай алады

Сұрақ-жауап

Сабақтың соңы Кері байланыс

Жиынтық бағалау: Балл қою

26

Сабақтың тақырыбы: Бағдарламалық құрылымдар

Бөлім: 2 БӨЛІМ. Роботты бағдарламалау

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Бағдарламалық құрылымдар

Оқу бағдарламасына 2.5.1. Күту Құрылымы

сәйкес оқыту 2.5.2. Құрылымы Цикл

мақсаттары 2.5.3. Ішкі циклдар

Сабақ мақсаты • Итерация санауышы арқылы жұмыс жасай алады;

• Сәлемдесуді экранға шығара алады;

• 10 секунд ішінде экранда санаушты көрсетеді;

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен амандасу, Мұғаліммен

басы түгендеу амандасады.

2. Үй тапсырмасын тексеру

Миға шабуыл

Жұмбақ

Неліктен берілген Презентация

бағдарламаны орындайтын Жұмбақ

робот дыбыс шығармайды деп шешеді Бас бармақ

ойлайсыз? Сурет. арқылы

Жауап: дыбыс бір рет

ойнатылады, бұл бағдарлама

"Браво"сөзіне қарағанда

тезірек аяқталады. Сондықтан,

дыбыс блогынан кейін

әрекетті орындау блогын

немесе кідірісті орнатыңыз.

Жаңа сабақ EV3 қызғылт сары

10мин бағдарламалық палитрасы

операторларды басқару өте Слайд

күрделі бағдарламалық

алгоритмдерді жүзеге асыруға

мүмкіндік беретін бес

құрылымнан тұрады (сурет.

2.3.1).
Бірінші блоктан бастап біз

алдыңғы бөлімде таныстық.

Қалған құрылымдарды

қарастырыңыз.

Сабақтың Практикалық бөлім: Презентация

ортасы Тапсырма 1. Нақты уақытта Оқушылар арқылы

20мин 10 секунд ішінде EV3 практикалық

блогының экранына жұмыс

сенсорлық сенсорды басу орындайды.

санын көрсету керек.

Шешім: Шығыс мәні цикл

қанша рет орындалғанын

көрсететін Итерация

санауышы, біз Блок мәтінінің

кірісіне экранды бастаймыз Компьютер

(дисплей режимінде: сымды, Смайлик

Мәтін торы). Әрі қарай, күту арқылы

блогын сенсорлық сенсор

27

Сабақты бекіту режимінде қолданамыз - Итерация Лего
Сабақтың соңы салыстырмалы күй, 2 - ші санауышы Миндстормс
дестелегіштің күйін көрсетеді арқылы бағдарламас
(нұқыңыз). жұмысайды ы
Кейін цикл қойыңыз блок
күту көрсете отырып, саны Экранға Смайликпен
секунд ішінде сіз көре экранда сәлемдесуді бағаланады
саны қорытынды басулардың шығарады
арналған датчик жанасу. Kundelik.kz
Дескриптор: Оқушылар
-Итерация санауышы арқылы жауап береді
жұмыс жасай алады
Тапсырма 2. Сенсорлық
сенсор басылғанша EV3
hellow сәлемдесу блогының
экранына шығуды жүзеге
асыратын бағдарлама екі
жолмен жасалады (суретті
қараңыз.).
Шешім: (а)бағдарламасында
01 циклі жасалды, онда EV3
сәлемдесу блогы экранға
шығарылады. Бұдан әрі тұр
блок Күту (10сек). Циклды
аяқтау шарты-1 портына
қосылған сенсорлық сенсорды
басыңыз.
(B) бағдарламасында үздіксіз
орындалатын 01 ұқсас цикл
құрылды. Параллель
филиалда сенсор сенсорлық -
салыстыру - күй режимінде
күйдіру бағдарламалық
жасақтамасы, содан кейін 01
циклді үзу блогы орнатылған.
Осылайша, сенсорлық
сенсорды басқанда, басқару
01 циклді тоқтату блогына
өтеді және бағдарлама
жұмысын аяқтайды.
Дескриптор:
-Экранға сәлемдесуді шығара
алады

Сұрақ-жауап
1. Айтыңызшы, екі

бағдарламаның
орындалуындағы негізгі
айырмашылық неде?

2. Әр нұсқаны
орындау қажет болған
жағдайда мысалдар келтіріңіз.

Кері байланыс

Алма ағашы Балл қою
Жиынтық бағалау:

28

Сабақтың тақырыбы: Роботтың негізгі құрылымы. Құрылымның түрлері. Өткізгіштер.

Бөлім: 2 БӨЛІМ. Роботты бағдарламалау

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Роботтың негізгі құрылымы. Құрылымның түрлері. Өткізгіштер.

Оқу бағдарламасына 2.6. Деректермен жұмыс

сәйкес оқыту 2.6.1. Деректер түрлері. Өткізгіштер

мақсаттары

Сабақ мақсаты • Жанасу сенсорын қолдана алады;

• Жанасу сенсорын басқан кезде "Yes", әйтпесе "No"деп айтатын

бағдарлама жасай алады;

• Адал ит жобасын жасай алады.;

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен амандасу, Мұғаліммен

басы түгендеу амандасады.

2. Үй тапсырмасын тексеру

тапсырмалары

1. Роботтың

траектория бойымен үздіксіз 1-2 Презентация

жүруін жүзеге асыратын тапсырмалард

бағдарлама жасаңыз: шаршы, ы орындайды Бас бармақ

үшбұрыш, шеңбер, алға - арқылы

артқа.

2. Мультфильм

суреттерін, мысалы, жүгіретін

адамды үнемі көрсететін

бағдарлама жасаңыз. Мұны

істеу үшін кескін

редакторында бірқатар

суреттер жасау керек,

олардың жылдам дәйекті

дисплейі анимация әсеріне

әкеледі.

Миға шабуыл Жұмбақ
Жұмбақ шешеді

Бағдарламаның
орындалуы өзгереді деп
ойлайсыз ба және сенсорлық
сенсор режимі нұқу
режимінен басу режиміне
ауысса, ол қалай өзгереді?

Жауап: жасыл жарық
жанады және сенсорлық
сенсорды басқанша жанады.
Осыдан кейін бағдарлама
жұмысын аяқтайды. Бұл
сенсорды басу арқылы
аяқталатын қалған үш әрекетті
дереу орындамас бұрын
сенсорлық сенсорды босатуға
уақыт болмайтындығына
байланысты болады.

29

Жаңа сабақ Бағдарламалық жасақтама Жанасу Смайлик Слайд
10мин блогы қызғылт сары сенсорын арқылы
палитрадағы қосқыш басқан кезде Презентация
Сабақтың операторларды басқару "Yes", әйтпесе арқылы
ортасы логикалық өрнектің ақиқаты "No"деп
20мин болған жағдайда немесе айтатын Компьютер
белгілі бір өрнектің мәніне бағдарлама
байланысты белгілі бір жасайды Лего
команданы (командалар Миндстормс
жиынтығын) орындауға «Адал ит» бағдарламас
арналған. жобасын ы
Бұл блок шартты тексеру құрады
қажет болған кезде және оның
шындыққа байланысты
берілген нұсқауларды
орындау қажет болған кезде
қолданылады.

Практикалық бөлім:
Тапсырма – 1 Сенсорлық
сенсорды басқан кезде "Yes",
әйтпесе "No"деп айтатын
бағдарлама жасаңыз.
Дескриптор:
-Жанасу сенсорын басқан
кезде "Yes", әйтпесе "No"деп
айтатын бағдарлама жасай
алады
Тапсырма – 2
"Адал ит" жобасы
Сипаттамасы. Жоба
салынған шарттармен жұмыс
істеуге үйретуге арналған.
Робот белгілі бір қашықтықта
иесінен кейінгі тыныш итке
еліктейді.
Егер сіз роботтан 30 см
қашықтықта болсаңыз, ол
сізге жақындайды. Егер сіз 10
см-ден аз қашықтықта
болсаңыз (немесе
алақаныңызды
ультрадыбыстық сенсорға
апарсаңыз), робот сізден
алыстайды. Басқа
жағдайларда (роботқа дейінгі
қашықтық 10 см-ден асады,
бірақ 30 см-ден аз, робот-ит
орнында тұрады және үреді).
Ит роботын жинаңыз
(алдыңғы жағында
орнатылған ультрадыбыстық
сенсоры бар құрылымды
негізге алыңыз).
Бұл жобаны инфрақызыл
сенсорды қолдану арқылы да
жүзеге асыруға болады.
Дескриптор:
-«Адал ит» жобасын құра

30

алады Оқушылар Смайликпен
жауап береді бағаланады
Сабақты бекіту Сұрақ-жауап

Сабақтың соңы Кері байланыс
2.Кері байланыс:

Жалғас Бір Жұмыс Kundelik.kz
тыруға нәрсе ыма
дайын түсінем қанағат
мын ін, емеспі
бірақ н
бәрін
емес

Жиынтық бағалау:

Балл қою

31

Сабақтың тақырыбы: Айнымалылар мен тұрақтылар

Бөлім: 2 БӨЛІМ. Роботты бағдарламалау

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Айнымалылар мен тұрақтылар

Оқу бағдарламасына 2.7. Контенттермен жұмыс

сәйкес оқыту 2.7.1. Айнымалылармен жұмыс

мақсаттары

Сабақ мақсаты • Контенттермен жұмыс жасай алады;

• Айнымалылармен жұмыс жасай алады;

• «Спорттық табло» жобасын жасай алады;

• «Автофиниш» жобасын жасай алады;

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен амандасу, Мұғаліммен

басы түгендеу амандасады.

2. «Ыстық орындық» әдісі Бас бармақ

арқылы үй тапсырмасын арқылы

тексеру

1-2 Презентация

тапсырмалард

ы орындайды

Жаңа сабақ Тұрақты және 3 секунд Смайлик Слайд
10мин айнымалыларды пайдаланбай ішінде арқылы
кәсіби бағдарламаларды құру экранның Презентация
Сабақтың мүмкін емес. Бағдарламалау жоғарғы сол арқылы
ортасы тілдеріндегі айнымалы және жақ Компьютер
20мин тұрақты әр түрлі мәндер бұрышында
орналастырылған жадтың Hello мәтінін
аталған бөлігі деп аталады. көрсетіп,
Сонымен қатар, егер тұрақты Содан кейін
мән бір рет орнатылса, әдетте экрандағы
бағдарламаның басында және
ол аяқталғанға дейін өзгеріссіз
қалады, содан кейін
бағдарламаны орындау
барысында айнымалының
мәні өзгеруі мүмкін.

Практикалық бөлім:
Тапсырма 1. 3 секунд ішінде
экранның жоғарғы сол жақ
бұрышында Hello мәтінін
көрсетіңіз. Содан кейін
экрандағы мәтінді өшіріп, оны
қайтадан жазыңыз, бірақ басқа
позицияда (x=50, y=50). Мәтін
3 секундқа созылады.
Дескриптор:
-3 секунд ішінде экранның

32

жоғарғы сол жақ бұрышында мәтінді өшіріп, Лего
Hello мәтінін көрсете алады; оны қайтадан Миндстормс
- x=50, y=50 позициясында жазады, бірақ бағдарламас
мәтінді шығара алады басқа ы
позицияда
Тапсырма – 2. (x=50, y=50).
"Спорттық табло" жобасы Мәтін 3
Сипаттамасы. Жоба секундқа
датчиктерден айнымалыларға созылады.
деректерді беру,
айнымалылармен жұмыс істеу Датчиктерден
және олардың мәндерін айнымалыларғ
визуализациялау мүмкіндігін а деректерді
көрсетеді. береді және
Дескриптор: мәндерін
-Датчиктерден визуализациял
айнымалыларға деректерді айды
бере алады;
-Айнымалылармен жұмыс спортшының
жасай алады; финишін
-Мәндерін визуализациялай секундтың
алады мыңнан бір
Тапсырма – 3. бөлігіне дейін
"Автофиниш" Жобасы түзете алатын
Сипаттамасы. Жоба әртүрлі бағдарламасын
көздерден алынған деректерді құрады
сәйкестендіру үшін
айнымалыларды пайдалану
мүмкіндігін көрсетеді.
Тапсырма-спортшының
финишін секундтың мыңнан
бір бөлігіне дейін түзетуге
мүмкіндік беретін робот
жасау.
Дескриптор:
- спортшының финишін
секундтың мыңнан бір
бөлігіне дейін түзете алады

Сабақты бекіту Сұрақ-жауап Оқушылар Смайликпен
жауап береді бағаланады
Сабақтың соңы Кері байланыс
2.Кері байланыс:

Жалғас Бір Жұмыс

тыруға нәрсе ыма Kundelik.kz

дайын түсінем қанағат

мын ін, емеспі

бірақ н

бәрін

емес Балл қою

Жиынтық бағалау:

33

Сабақтың тақырыбы: Математикалық операциялар туралы мәліметтер

Бөлім: 2 БӨЛІМ. Роботты бағдарламалау

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Математикалық операциялар туралы мәліметтер

Оқу бағдарламасына 2.8. Математикалық операциялар туралы мәліметтер

сәйкес оқыту

мақсаттары

Сабақ мақсаты • Математика блогімен жұмыс жасай алады;

• Математика блогын қолдана алады;

• «60 секунд» жобасын жасай алады;

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен амандасу, Мұғаліммен

басы түгендеу амандасады.

2. «Ыстық орындық» әдісі Бас бармақ

арқылы үй тапсырмасын арқылы

тексеру

Презентация

Жаңа сабақ Деректермен Смайлик Слайд
10мин математикалық операциялар арқылы
жиі қолданылады: блоктың Презентация
Сабақтың немесе сенсорлық сенсордың арқылы
ортасы EV3 батырмаларының санын
20мин есептеу кезінде, сызық пен Компьютер
қабырға бойымен
қозғалыстарды бағдарламалау «60 секунд»
кезінде. Математика жоспары жобасын
бойынша Ев3 ортасының құрады
мүмкіндіктері алдыңғы
нұсқамен салыстырғанда
едәуір кеңейді.

Практикалық бөлім:
Тапсырма 1. "60 секунд"
жобасы
Сипаттамасы. Жоба
кіріктірілген математикалық
функциялармен және әр түрлі
мәселелерді шешу үшін I-ді
қолдану мүмкіндіктерін
көрсетеді.

Жоба бөлу туралы
Қалған математикалық
функцияның қолданылуын
суреттейді. Жобаның нәтижесі
сағаттың екінші қолының
экранында айналу және
экранда секундтардың сандық

34

дисплейі 0-ден 60-қа дейін Бас бармақ
болады. арқылы
Дескриптор: бағалау
-Математика блогін қолдана
алады; Лего
-Экранда секундтардың Миндстормс
сандық дисплейін 0-ден 60-қа бағдарламас
дейін соза алады ы
Тапсырма - 2. Робот
жасаңыз: секундтың Смайликпен
- Ев3 блогының экранында сандық мәнін бағаланады
механикалық сағаттарда көрсетеді
екінші қолдың қозғалысын сағаттың
көрсету; екінші қолын
- секундтың сандық мәнін нақты уақытта
көрсету; бұра алатын
- сағаттың екінші қолын бағдарламасын
нақты уақытта бұру. дайындайды
Дескриптор:
- секундтың сандық мәнін Оқушылар
көрсете алады; жауап береді
- сағаттың екінші қолын
нақты уақытта бұра алады

Сабақты бекіту Сұрақ-жауап

Сабақтың соңы Кері байланыс
2.Кері байланыс:
Алма ағашы

Kundelik.kz

Жиынтық бағалау: Балл қою

35

Сабақтың тақырыбы: Деректермен жұмыс істеудің басқа блоктары. Массивтермен

жұмыс. Логикалық операциялардың түсініктемесі.

Бөлім: 2 БӨЛІМ. Роботты бағдарламалау

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Деректермен жұмыс істеудің басқа блоктары. Массивтермен

жұмыс. Логикалық операциялардың түсініктемесі.

Оқу бағдарламасына 2.9.1. Массивтермен жұмыс

сәйкес оқыту 2.9.2. Деректер көмегімен логикалық амалдар

мақсаттары

Сабақ мақсаты • Массивтермен жұмыс жасай алады;

• Логикалық операцияларды қолдана алады;

• Дөңгелектеу блогын біледі;

• Салыстыру блогын біледі;

• Кездейсоқ блогын біледі.

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен амандасу, Мұғаліммен

басы түгендеу амандасады.

2. Үй тапсырмасын тексеру Бас бармақ

тапсырмасы арқылы

1. Экранға сағат теру суретін

қосыңыз. 1-2 Презентация

2. Ұқсастық бойынша минут тапсырмалард

пен сағат қолын қосыңыз. ы орындайды

Жаңа сабақ Арифметика, тұрақты немесе Слайд
10мин айнымалы блоктарға
қарағанда бағдарламалауда аз Презентация
Сабақтың қолданылатын блоктармен арқылы
ортасы жұмыс істеу ерекшеліктерін
20мин қарастырыңыз. Алайда, Компьютер
оларды қолдану кейбір
мәселелерді кәсіби және
оңтайлы шешуге мүмкіндік
береді.

Практикалық бөлім: Бағдаршам
Тапсырма 1. Жоба «Түс арқылы
штрих-кодын жазу және оқу бағалау
Сипаттама. Жоба сыртқы
деректерді алу, олардан Жоба сыртқы
массив құру және әрбір жеке деректерді алу,
элементпен жұмыс істеу олардан массив
мүмкіндігін көрсетеді. құру және
Тапсырма. Жазу түс тізбегі
және шығару EV3 кірпіш
экраны туралы ақпарат бес
түстің тізбегін оқып,
көрсеткіміз келеді делік. Түс

36

сенсоры қажетті түстің әрбір жеке Бас бармақ
алдында тұрған кезде біз элементпен арқылы
сенсорлық сенсорды басамыз, жұмыс істеу бағалау
ал паста нөмірі сандық мүмкіндігін
Сабақты бекіту массивте сақталады. Бес мән көрсететін Лего
сақталғаннан кейін бүкіл түс бағдарлама Миндстормс
реті EV3 кірпішінде құрады бағдарламас
көрсетіледі. ы
Дескриптор: Әртүрлі
-Массив құра алады; қолданбалы Kundelik.kz
-Сыртқы деректерді ала есептерді
алады; шешу үшін
-Бүткіл түстерді ретімен қолдануға
көрсете алады болатын
Тапсырма -2. Робот сандық шығыса өсетін
массивді оқиды. Массивтің деректер
элементтері сенсормен массивін ала
өлшенетін қиылыстар алатын
арасындағы қашықтық болуы бағдарлама
мүмкін; ультрадыбыстық құрады
сенсордан алынған
объектілерге дейінгі Өзін-өзі
қашықтық; гиродатчикпен бағалайды
анықталған бұрылу
бұрыштары; сенсорлық Балл қою
сенсордағы шертулер саны
және т.б. Әртүрлі қолданбалы
есептерді шешу үшін
қолдануға болатын шығыста
өсетін деректер массивін алу
қажет.
Дескриптор:
-Әртүрлі қолданбалы
есептерді шешу үшін
қолдануға болатын шығыса
өсетін деректер массивін ала
алады

Өзін-өзі бағалау

Сабақтың соңы Кері байланыс
2.Кері байланыс:
Алма ағашы
Жиынтық бағалау:

37

Сабақтың тақырыбы: Датчиктермен жұмыс істеу. Жанасу датчигі

Бөлім: 2 БӨЛІМ. Роботты бағдарламалау

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Датчиктермен жұмыс істеу. Жанасу датчигі

Оқу бағдарламасына 2.10.1. Сенсорлық сенсор

сәйкес оқыту 2.10.2. Түс сенсоры

мақсаттары

Сабақ мақсаты • Датчиктерді қолдана алады;

• Жанасу датчигімен жұмыс істей алады;

• Салыстырк режимін қолдана алады;

• Күту режимін қолдана алады;

• Түс сенсорын қолдана алады.

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар
Презентация
кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен амандасу, Мұғаліммен

басы түгендеу амандасады.

2. Үй тапсырмасын тексеру

тапсырмасы

Миға шабуыл Бас бармақ

Жұмбақ арқылы

Бір қарағанда, роботтың

сызықтан 0,2 секунд қозғалған

тапсырмасын келесідей

орындау оңайырақ болар еді:

Алайда, бұл жағдайда

роботтың BC қозғалысы

кезінде, көк сызықты әрбір

анықтағаннан кейін, күрт

тыныштық орнайды. моторды

басқару блогының параметрі

<< Тежегіш болғанына

қарамастан байқалатын

болады Жылқыда маңызды

Жағалау «(» Өтірік) Қалай

ойлайсың, себебі неде?

Жаңа сабақ Датчик немесе сенсор – негізгі Слайд
10мин түрлендіргіш, өлшеу
сигналының элементі. жүйені Бағдаршам Презентация
Сабақтың реттейтін немесе басқаратын арқылы
ортасы құрылғы. Бақыланатын
шаманы өлшеу объектісінің
жай-күйі туралы ақпаратты
өлшеу, беру, түрлендіру,
сақтау және тіркеу үшін
ыңғайлы сигналға
түрлендіретін. Датчиктер
қолмен басқару жүйелерінің
құрылысында кеңінен
қолданылады.
Практикалық бөлім:
Тапсырма 1.

38

20мин Алға жылжыту Алға жылжыту арқылы Компьютер
бағдарламасының екі бағдарламасын бағалау
Сабақты бекіту нұсқасын жасаңыз. олар ың екі Лего
Сабақтың соңы сенсорлық сенсорды басу нұсқасын Бас бармақ Миндстормс
және босату арқылы іске жасайтын арқылы бағдарламас
қосылады (құрылымды күтіп бағдарлама бағалау ы
тұрған блокты пайдалану құрады
және ауыстыру). Kundelik.kz
Дескриптор: Обьектінің
-Алға жылжыту түсін айтатын
бағдарламасыныңекі бағдарлама
нұсқасын жасай алады жасайды
Тапсырма – 2.
Робот объектінің түсін Түстің
(қызыл, көк немесе т.б.) лентасын
«сөйлететін» бағдарламаны төмен қарай
жасаңыз. бағыттау.
Дескриптор: Алаңға әртүрлі
-Обьектінің түсін айтатын түсті
бағдарлама жасай алады жолақтарды
Тапсырма-3. жабыстырыңыз
Түстің лентасын төмен қарай . Робот
бағыттау. Алаңға әртүрлі түсті жолақтарды
жолақтарды жабыстырыңыз. кесіп өтіп,
Робот жолақтарды кесіп өтіп, бесінші көк
бесінші көк жолақта тоқтауы жолақта
керек. тоқтайтын
Дескриптор: бағдарлама
-түсті ажырата алады; құрады.
-көк жолақта тоқтай алады Өзін-өзі
бағалайды
Өзін-өзі бағалау

Кері байланыс

Балл қою

Жиынтық бағалау:

39

Сабақтың тақырыбы: Гироскопиялық датчик. Ультрадыбыс датчигі

Бөлім: 2 БӨЛІМ. Роботты бағдарламалау

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Гироскопиялық датчик. Ультрадыбыс датчигі

Оқу бағдарламасына 2.11.1. Гироскопиялық датчик

сәйкес оқыту 2.11.2. Ультрадыбыстық сенсор

мақсаттары

Сабақ мақсаты • Гироскопиялық датчикті қолдана алады;

• Ультрадыбыстық датчикті қолдана алады;

• Айналу жылдамдығын құра алады;

• «Қыңыр робот» жобасын жасай алады;

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен амандасу, Мұғаліммен

басы түгендеу амандасады.

2. Қоржын әдісі арқылы үй Сұрақтарға Бас бармақ Презентация

тапсырмасын тексеру жауап береді арқылы

Жаңа сабақ Гироскопиялық сенсордың Робот үнемі Бағдаршам Слайд
10мин басқа сенсорлардан өсіп келе арқылы
айырмашылығы - қосулы. жатқан бағалау Презентация
Сабақтың робот ұзақ уақыт бойы жылдамдықпен арқылы
ортасы қозғалмай тұрғанда сұрайтын және Компьютер
20мин анықталады бұрыш мәні EV3 кірпішіне
тұрақты болып қалмайды, орташа бұрыш
бірақ қате өзгереді немесе пен айналу
ауытқиды. Демек, жылдамдығын
гироскопиялық сенсорға беретін
бірінші қоңыраудың басынан бағдарламаны
бастап көрсеткіштерді оқуға құрады
дейін неғұрлым көп уақыт
өткен сайын, қателердің EV3 блогында
жүйелі жинақталуына
байланысты нәтижелер
дәлірек болады. Сондықтан,
әрбір өлшеуді бастамас
бұрын, «Қалпына келтіру»
режимін пайдаланып, әрқашан
бұрышты нөлге келтіру қажет.

Практикалық бөлім:
Тапсырма 1.
Робот үнемі өсіп келе жатқан
жылдамдықпен сұрайтын
және EV3 кірпішіне орташа
бұрыш пен айналу
жылдамдығын беретін
бағдарламаны жазыңыз робот.
Дескриптор:
-Өсу жылдамдығын жасай
алады;
-айналу жылдамдығын құра
алады
Тапсырма – 2.

40

EV3 блогында кірпіш - кірпіш - Бас бармақ
сантиметрдегі нысанға дейінгі сантиметрдегі арқылы
қашықтықты үздіксіз нысанға бағалау
шығатын бағдарламаны дейінгі
жазыңыз. қашықтықты Лего
Дескриптор: үздіксіз Миндстормс
-қашықтық бағдарламасын шығатын бағдарламас
құра алады; бағдарламаны ы
жазады
Kundelik.kz
Сабақты бекіту Өзін-өзі бағалау Өзін-өзі
бағалайды
Сабақтың соңы Кері байланыс
2.Кері байланыс: Балл қою
Блум ағашы
Жиынтық бағалау:

41

Сабақтың тақырыбы: Сигнал және инфрақызыл сенсор

Бөлім: 2 БӨЛІМ. Роботты бағдарламалау

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Сигнал және инфрақызыл сенсор

Оқу бағдарламасына 2.12.1. Объектіге қатысты қашықтықты анықтау режимі (Жақындау)

сәйкес оқыту 2.12.2. Маяктың арақашықтығы мен бұрыштық қалпын анықтау режимі

мақсаттары

Сабақ мақсаты • Объектіге қатысты қашықтықты анықтау режимін біледі;

• Маяктың арақашықтығы мен бұрыштық қалпын анықтау

режимін біледі;

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен амандасу, Мұғаліммен

басы түгендеу амандасады.

2. Қоржын әдісі арқылы үй Сұрақтарға Бас бармақ Презентация

тапсырмасын тексеру жауап береді арқылы

Жаңа сабақ Сандық Инфрақызыл Слайд
10мин сенсор (IR сенсоры) кез-
келген объектіге дейінгі
қашықтықты, инфрақызыл
маяктың қашықтығы мен
орналасуын анықтайды,
инфрақызыл маяктан
сигналдарды оқиды және
таниды. Маяк (ИК - маяк)
роботты қашықтан басқаруға
мүмкіндік береді. Маяктың
радиусы 2 метрге дейін.

Сабақтың Практикалық бөлім: а) Бағдаршам Презентация
ортасы Тапсырма 1. арақашықтық арқылы арқылы
20мин Робот қашықтықтың өзгеруін 10 см немесе бағалау
күтіп, Good деп айтады: одан да көп Компьютер
а) арақашықтық 10 см немесе төмендегенде Бас бармақ
одан да көп төмендегенде: б) арқылы Лего
б) арақашықтық 10 см және арақашықтық бағалау Миндстормс
одан да көп өскенде; 10 см және
в) қашықтық кез келген одан да көп
бағытта 10 см немесе одан да өскенде;
көп өзгергенде. в) қашықтық
Дескриптор: кез келген
-Арақашқты төмендете алады; бағытта 10 см
-Арақашықтықты өсіре алады; немесе одан да
-Бағытын өзгерте алады көп өзгергенде.
Тапсырма – 2.
Робот ультрадыбыстық сенсор Робот
арқылы, басқа роботтан ультрадыбыст
сигнал күтеді. Сигнал ала ық сенсор
салысымен робот Good дейді арқылы, басқа
және жаңа сигналды күтеді. роботтан
Дескриптор:
-Сигнал танитын және сигнал

42

шығаратын бағдарлама құра сигнал күтеді. бағдарламас
біледі; Сигнал ала ы
салысымен
Сабақты бекіту Өзін-өзі бағалау робот Good Kundelik.kz
дейді және
Сабақтың соңы Кері байланыс жаңа сигналды
2.Кері байланыс: күтетін
Блум ағашы бағдарлама
Жиынтық бағалау: құрады

Өзін-өзі
бағалайды

Балл қою

43

Сабақтың тақырыбы: Қозғалтқыштың айналу сенсоры (бұрышты / айналым санын және

қозғалтқыш қуатын анықтау)

Бөлім: 2 БӨЛІМ. Роботты бағдарламалау

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Қозғалтқыштың айналу сенсоры (бұрышты / айналым санын және

қозғалтқыш қуатын анықтау)

Оқу бағдарламасына 2.14. Қозғалтқыштың айналу сенсоры (бұрышты / айналым санын және

сәйкес оқыту қозғалтқыш қуатын анықтау)

мақсаттары

Сабақ мақсаты • Қашықтықтан басқару режимін қолдана алады;

• Инфрақызыл сенсорымен жұмыс жасай алады;

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен амандасу, Мұғаліммен

басы түгендеу амандасады.

2. «Ыстық орындық»арқылы Сұрақтарға Бас бармақ Презентация

үй тапсырмасын тексеру жауап береді арқылы

Жаңа сабақ Үлкен және орташа Слайд
10мин қозғалтқыштарда айналу
сенсорлары бар, олар айналу
жылдамдығын немесе
градусты, сондай-ақ
қозғалтқыштың жедел қуатын
анықтай алады. - сур. 2.5.6.1
датчиктің бағдарламалық
блогы ұсынылған.

Сабақтың Практикалық бөлім: Жаяу жүретін Бағдаршам Презентация
ортасы Тапсырма 1. робот арқылы арқылы
20мин Жаяу жүретін робот. бағдарламасын бағалау
Роботтың әрбір портына құрады Компьютер
қозғалтқыштар қойылса,
бағдарлама әрбір Тапсырма-2- ні Лего
қозғалтқышқа кезекпен бір орындайды. Миндстормс
айналым жасауға мүмкіндік бағдарламас
береді.
Дескриптор:
-Жаяу жүретін робот
бағдарламасын құра алады
Тапсырма – 2. Қажетті
сенсор арқылы нысанды
анықтау. Ішкі
бағдарламалармен жұмыс
істеу кезінде үлкен
мүмкіндіктер бар. EV3
кірпішіндегі әрбір портқа
ультрадыбыстық сенсорды
қосыңыз. Тоқтату қосалқы
бағдарламасы роботтың
қозғалысын тоқтатады.
ультрадыбыстық сенсор 10

44

см-ден жақын объектіні ы
көргенде.Негізгі бағдарламада Kundelik.kz
EV3 блогындағы түймелердің
бірін басу арқылы (1, 2, 3
немесе 4) біз қандай
ультрадыбыстық сенсорды
сұрайтынымызды көрсетеміз.
Бұл төрт ішкі бағдарламаның
орнына бір жалпы ішкі
бағдарламаны пайдалануға
мүмкіндік береді.
Дескриптор:
-Қажетті сенсор арқылы
нысанды анықтай алады

Сабақты бекіту Өзін-өзі бағалау Өзін-өзі
бағалайды
Сабақтың соңы Кері байланыс
2.Кері байланыс:

Жалғас Бір Жұмыс
тыруға нәрсе ыма
дайын түсінем қанағат
мын ін, емеспі
бірақ н
бәрін
емес

Жиынтық бағалау: Балл қою

45

Сабақтың тақырыбы: Қашықтан басқару режимі

Бөлім: 3 БӨЛІМ.

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Қашықтан басқару режимі

Оқу бағдарламасына 2.13.1. Қашықтан басқарылатын робот жобасы

сәйкес оқыту

мақсаттары

Сабақ мақсаты • Қашықтықтан басқару режимін қолдана алады;

• Инфрақызыл сенсорымен жұмыс жасай алады;

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен амандасу, Мұғаліммен

басы түгендеу амандасады.

2. «Ыстық орындық»арқылы Сұрақтарға Бас бармақ Презентация

үй тапсырмасын тексеру жауап береді арқылы

Жаңа сабақ Инфрақызыл сенсор қашықтықтан Бағдаршам Слайд
10мин жыпылықтау түймелерінің басқарылатын арқылы
күйін анықтауға қабілетті. роботтың бағалау Презентация
Сабақтың Сондықтан маяктың төрт бағдарламасын арқылы
ортасы арнасы бар. төрт робот бір құрады Компьютер
20мин уақытта жасай алады.
қашықтан басқаруды
ұйымдастыру екі басқару
түймешігін бір уақытта басу
рұқсат етіледі. Бұл
опциялардың әрқайсысы
нөмірленген. күріште. 2.5.5.7
түйме
идентификаторларының
жиынын көрсетеді
қашықтықтан басқару.

Практикалық бөлім:
Тапсырма 1.
Қашықтан басқарылатын
робот жобасы
Сипаттама. Жоба IR микрон
стандарттарына негізделген
басқарылмайтын роботтардың
тізімін құру тәсілін ұсынады.

Lego Mindstorms EV3 Home
Edition нұсқасындағы EXOM.
Робот резервуарды қашықтан
басқаруға арналған
бағдарламаны тағайындаңыз.
Дескриптор:
-қашықтықтан басқарылатын
роботтың бағдарламасын
жасай алады
Шешімі:
1. Контур блогын кірістіру 01.
қақпақ жағдайы Шексіз.
2. Коммутатордың

46

Сабақты бекіту құрылымын және сәйкес Өзін-өзі Лего
Сабақтың соңы түймелер мен олардың әрекет бағалайды Миндстормс
комбинацияларын орнатыңыз: бағдарламас
екі қозғалтқышпен (B және C) ы
алға, артқа жылжытыңыз.
оңға, солға бұрылу. Түсті есте Kundelik.kz
сақтаудың қажеті жоқ, өйткені
нақты нұсқау бар
3. Әдепкі бойынша
орындалатын шартты міндетті
түрде көрсетіңіз, яғни ешбір
түйме басылмаса. Шарт нүкте
арқылы көрсетіледі. Бұл
бағдарламада ешбір түйме
басылмаса, барлық
қозғалтқыштар тоқтайды.
Өзін-өзі бағалау

Кері байланыс
2.Кері байланыс:

Жалғас Бір Жұмыс
тыруға нәрсе ыма
дайын түсінем қанағат
мын ін, емеспі
бірақ н
бәрін
емес

Жиынтық бағалау: Балл қою

47

Сабақтың тақырыбы: Сумо сайысы

Бөлім: 3 БӨЛІМ. ЖАРЫСТАРДЫҢ НЕГІЗГІ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ

ТАПСЫРМАЛАР ЭЛЕМЕНТТЕРІ

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Сумо жарысы

Оқу бағдарламасына 3.1. Сумо жарысы

сәйкес оқыту

мақсаттары

Сабақ мақсаты • Сумо ережесін біледі;

• Сумо бағдарламасын құра алады;

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен амандасу, Мұғаліммен

басы түгендеу амандасады.

2. «Ыстық орындық»арқылы Сұрақтарға Бас бармақ Презентация

үй тапсырмасын тексеру жауап береді арқылы

Жаңа сабақ Сумо жарысы - робот Слайд
10мин жарысының ең әсерлі және
қызықты түрлерінің бірі.
Тапсырма – қарсылас роботты
алаңнан итеру.

Сумо жарыстары
барлық деңгейде (аудандық,
қалалық, облыстық,
республикалық және
халықаралық) өткізіледі.
Байқау ережесі төмендегідей
(3.1.1-сурет):
1. Роботтар тұру, бір-бірінен
бұрылу (3.1.1а-сурет).
2 Төрешінің бұйрығынан
кейін операторлар роботтарды
іске қосады. роботтар үш
секунд күтіп, алаңның шетіне
қарай жылжи бастайды, содан
кейін кем дегенде 120 градус
бұрышпен бұрылады (3.1.16-
сурет) және қарсыласқа
шабуыл жасайды (3.1.1в-
сурет).

3. Жеңімпаз болып есептеледі

Сабақтың Практикалық бөлім: Сумо Презентация
ортасы 1. Робот үш секунд күтеді, бағдарламасын арқылы
20мин содан кейін 75 бірлік құрады
жылдамдықпен түсті сенсор
қара сызықты көргенше
жүреді. Роботты тоқтату.
2. Робот 120-180 градусқа
бұрылу бұрышына сәйкес
келетін ультрадыбыстық
сенсоры бар қарсыластың

48

Сабақты бекіту роботын көргенше (датчиктің Өзін-өзі Компьютер
Сабақтың соңы мәні 100 см-ден аз болғанша) бағалайды
айналады. Роботты тоқтату Лего
3. ЦИКЛ 01 құрамыз. Аяқталу Миндстормс
шарты - Шексіз. бағдарламас
4. Ol цикліне 02 циклін ы
енгіземіз, оның шартты
аяқталуы логикалық мән Kundelik.kz
болып табылады: Аяқтау
шартының кірісіне Ақиқат
мәні жіберілгенше
орындалады.
5. Робот оқиғалардың бірі
болғанша алға жылжиды: түс
сенсоры қара түсті анықтайды
(бұл робот өрістің шетіне
жеткенін білдіреді) немесе
көрінетін нысанға дейінгі
қашықтық 100 см-ден асқанша
(бұл робот қарсыластың
роботын көрмей қалды).
Біз Немесе логикалық
функциясының қасиетін
қолдандық, оның мәндерінің
кем дегенде біреуі ақиқат
болғанда функцияның
нәтижесі ақиқат болады.
6 Жоғарыдағы оқиғалардың
бірі орын алса, 02 цикл
аяқталады. Робот тоқтайды.
7. Цикл 03: робот
ультрадыбыстық сенсордың
мәні 100 см-ден аз болғанша
айналады (қарсыластың
роботы оның алдында
тұрғанша).
8. Цикл аяқталады. Роботты
тоқтату.
9. 5-қадамға өтіңіз.
Дескриптор:
-Сумо бағдарламасын құра
алады

Өзін-өзі бағалау

Кері байланыс
Бағдаршам әдісі

Балл қою

Жиынтық бағалау:

49

Сабақтың тақырыбы: Кегельринг сайысы

Бөлім: 3 БӨЛІМ. ЖАРЫСТАРДЫҢ НЕГІЗГІ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ

ТАПСЫРМАЛАР ЭЛЕМЕНТТЕРІ

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы Кегельринг сайысы

Оқу бағдарламасына 3.2.1. Кегельринг сайысы

сәйкес оқыту 3.2.2 . Есептерді шешу алгоритмі

мақсаттары

Сабақ мақсаты • Кегельринг сайысының ережесін біледі;

• Кегельринг бағдарламасын құра алады;

Сабақтың барысы

Сабақтың Педагогтің әрекеті Оқушының Бағалау Ресурстар

кезеңі/ уақыт әрекеті

Сабақтың 1. Оқушылармен амандасу, Мұғаліммен

басы түгендеу амандасады.

2. «Қоржын»арқылы үй Сұрақтарға Бас бармақ Презентация

тапсырмасын тексеру жауап береді арқылы

Жаңа сабақ Жарыс басталмас Слайд
10мин бұрын алаңға 8 кегель
қойылады (3.2.1-сурет). Робот
алаңның ортасына
орналастырылған. Роботтың
міндеті - ең қысқа мерзімде
кегельді өрістен итеріп
жіберу. Әдетте, әрекет уақыты
екі минутпен шектеледі.

Сабақтың Практикалық бөлім: Кегельринг Презентация
ортасы Тапсырма – 1. Кегельринг бағдарламасын арқылы
20мин бағдарламасын құру құрады
Дескриптор: Компьютер
-Кегельринг бағдарламасын Тапсырма-2-ні
құра алады орындайды Лего
Тапсырма – 2. Блокты Миндстормс
өрістен итерудің келесі бағдарламас
алгоритмдерін орындаңыз ы
және ең жылдам және сенімді
нұсқаны анықтаңыз:
-робот орталықтан жағалауға
қарай қара сызыққа қарай
жылжиды және кегельді
итеріп жібереді, содан кейін
ортаға оралады. Келесі банкке
қарай бұрылады және т.б.
робот орталықтан қара сызық
бойымен құмыраға қарай
жылжиды және оны итеріп
шығарады, содан кейін
орнына оралып,
ультрадыбыстық сенсормен
келесі банканы іздейді, оны
Қара сызыққа қарай тартады

50