อยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร 4. พระเจาอูทองมาจากเมืองอูทอง เปนแนวคิด ของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ พระบิดาวิชาประวัติศาสตร และโบราณคดีของไทย ทรงสันนิษฐานไวในหนังสือนิทาน โบราณคดีวา พระเจาอูทองเปนบุตรของโชฎึกเศรษฐีและ เปนบุตรเขยเจาเมืองอูทองมากอนจึงไดครองเมืองอูทองสืบตอมา ตอมาเกิดอหิวาตกโรคระบาด พระองคจึงอพยพผูคนมาสราง กรุงศรีอยุธยา ทาน้ำที่พระองคพาผูคนขามแมน้ำสุพรรณบุรี ยังเรียกกันวา ทาทาวอูทอง แตหลักฐานจากการขุดคนดาน โบราณคดีระบุวา เมืองอูทองไดรางไปกอนการตั้งกรุงศรีอยุธยา มากกวา 200 ปขอสันนิษฐานดังกลาวจึงเปนไปไมได แมวาพระราชประวัติและความเปนมาของพระองค จะไมกระจางชัดก็ตาม แตเมื่อพระองคทรงสถาปนากรุงศรีอยุธยา ขึ้นเปนราชธานีของอาณาจักรอยุธยานั้น กรุงศรีอยุธยา มีความสัมพันธอยางแนนแฟนกับแควนลพบุรีหรือละโวและ แควนสุพรรณบุรีซึ่งเปนแควนที่มีความเจริญรุงเรืองและมั่งคั่ง ทางเศรษฐกิจ ดังปรากฏความในพระราชพงศาวดารวาทรงโปรด ใหขุนหลวงพองั่ว (พะงั่ว) ซึ่งเปนพระเชษฐาของพระมเหสี ครองเมืองสุพรรณบุรีและใหพระราเมศวร พระราชโอรสครองเมืองลพบุรี ซึ่งสงผลใหอาณาจักรอยุธยามีความมั่นคงทางการเมือง และความเข็มแข็ง ทางการทหารแผขยายดินแดนไดอยางตอเนื่อง และขยายอาณาเขตไดอยางกวางขวาง จนกลายเปน อาณาจักรที่รุงเรือง มั่นคง และมั่งคั่งทางเศรษฐกิจสืบตอมา พระเจาอูทอง บรรณาน ุ กรม ชาญวิทยเกษตรศิริ. บรรณาธิการ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการ ตำราสังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมูลนิธิโตโยตาแหงประเทศไทย, 2546. ปรีดีพิศภูมิวิถี. คูมือทองเที่ยวอยุธยา เพื่อการศึกษาประวัติศาสตรสำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษา. สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม : เชียงใหม, 2552. ที่มาของภาพ : ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. หนา 106.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  —³À¥—µÈ • ±É ‡‚­‡£ ¸ ‡¨£µ­¢ ¸ ˜¢²
ทำเลที่ตั้งและปจจัยทางภูมิศาสตรของกรุงศรีอยุธยาเปนปจจัยสำคัญที่สงเสริมและ สนับสนุนใหอาณาจักรอยุธยามีความเจริญรุงเรือง มีความมั่นคงทางการเมือง และความมั่งคั่ง ทางเศรษฐกิจ ดังนี้ 1. กรุงศรีอยุธยาตั้งอยูในบริเวณที่อุดมสมบูรณ กรุงศรีอยุธยาตั้งอยูในบริเวณที่ราบลุมแมน้ำเจาพระยา ที่เกิดจากการทับถมของ โคลนตะกอนเปนผลทำใหพื้นดินอุดมสมบูรณเหมาะแกการปลูกพืชโดยเฉพาะการทำนา นอกจากนี้ กรุงศรีอยุธยายังมีแมน้ำ ลำคลองหลายสายไหลผาน ซึ่งอุดมสมบูรณไปดวยสัตวน้ำนานาชนิด ชาวอยุธยา จึงสามารถหาอาหารไดอยางอุดมสมบูรณ และเปนปจจัยสำคัญดึงดูดใหชุมชนจากเมืองอื่น ๆ อพยพเขามาอยูที่กรุงศรีอยุธยา กรุงศรีอยุธยาจึงกลายเปนแหลงที่มีประชากรหนาแนน มีกำลังไพรพล สรางความเขมแข็งทางการทหาร และความมั่งคั่งทางเศรษฐกิจ ซึ่งนอกจากรัฐสามารถเก็บภาษีอากร จากราษฎรที่ประกอบอาชีพทางการเกษตรและการคาแลว ทรัพยากรธรรมชาติตาง ๆ ยังเปน สินคาออกที่สรางรายไดใหแกรัฐดวย ที่มาของภาพ : ชาญวิทยเกษตรศิริ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. หนา 49. แมน้ำปาสักที่เกาะเมืองอยุธยา ชุดที่ 1 การสถาปนากรุงศรีอยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร 2. กรุงศรีอยุธยาตั้งอยูในบริเวณที่เปนศูนยกลางการคมนาคมและการคา กรุงศรีอยุธยาตั้งอยูในบริเวณที่ลอมรอบดวยแมน้ำ 3 สาย คือ แมน้ำเจาพระยา แมน้ำปาสัก และแมน้ำลพบุรีทำใหกรุงศรีอยุธยาเปนศูนยกลางการคมนาคมทางน้ำ ทางบก และศูนยกลางการคา ทั้งภายในประเทศและการคาระหวางประเทศ โดยชาวไทยสามารถเดินทางหรือนำสินคาจากทางเหนือ ทางตะวันออกเฉียงเหนือ ทางตะวันตก และบริเวณที่ราบลุมแมน้ำมาตามเสนทางทางบกและทางน้ำ มาคาขายยังกรุงศรีอยุธยา กรุงศรีอยุธยาจึงเปนแหลงรวมสินคาจากดินแดนภายใน ซึ่งพอคาทั้งชาวไทย และชาวตางประเทศคอยรับซื้อหรือแลกเปลี่ยนสินคากันอยางคึกคัก จากนั้นจึงนำสินคาจากกรุงศรีอยุธยา ออกเสนทางทะเลที่อาวไทย สวนการคาระหวางประเทศ กรุงศรีอยุธยาตั้งอยูไมไกลจากอาวไทย ทำใหเรือสินคา นานาชาติเดินทางเขามาคาขายไดสะดวก อีกทั้งที่ตั้งของกรุงศรีอยุธยายังตั้งอยูระหวางเสนทางการคา ระหวาง 2 อารยธรรมโบราณ คือ จีน และอินเดีย ซึ่งเปนตลาดการคาใหญสำคัญที่ชาวตะวันตกตองการ คาขายดวย จึงมักแวะที่เมืองทาตาง ๆ ของอาณาจักรอยุธยา หรือนำสินคานานาชาติมาแลกเปลี่ยนคาขายที่ กรุงศรีอยุธยา ทำใหกรุงศรีอยุธยากลายเปนศูนยรวมสินคาจากที่ตาง ๆ กรุงศรีอยุธยาจึงเปนเมืองทาการคา ที่สำคัญแหงหนึ่งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต 3. กรุงศรีอยุธยาตั้งอยูในบริเวณที่มีความเหมาะสมทางยุทธศาสตร เนื่องจากกรุงศรีอยุธยาตั้งอยูในบริเวณที่มีแมน้ำลอมรอบ จึงเสมือนเปนเกาะที่มีแมน้ำ เปนปราการธรรมชาติทั้งทางเหนือ ตะวันตก และทางใตทั้งเปนบริเวณที่ราบลุมที่แมน้ำทวมถึง ในฤดูฝน หรือฤดูน้ำหลาก น้ำจากทางเหนือจะไหลมาทวมบริเวณกรุงศรีอยุธยานานถึง 6 เดือน ขาศึกจึงไมสามารถ เขาโจมตีกรุงศรีอยุธยาในชวงเวลาดังกลาวไดตองลาถอยทัพกลับไปเอง 4. กรุงศรีอยุธยาตั้งอยูในบริเวณที่มีความเจริญรุงเรืองทางอารยธรรมมากอนการสถาปนา กรุงศรีอยุธยา บริเวณที่ตั้งของกรุงศรีอยุธยาตั้งอยูระหวางแหลงอารยธรรมของโลก คือ จีน และอินเดีย และยังเปนดินแดนที่เคยอยูในอิทธิพลทางวัฒนธรรมของอาณาจักรโบราณคือ ทวารวดีและเขมร ทำให อยุธยารับอารยธรรมความเจริญดังกลาวเขามาผสมผสานกับวัฒนธรรมของตนเอง ทั้งดานการปกครอง ภาษา วรรณคดีกฎหมาย ศาสนา ศิลปกรรม และขนบธรรมเนียมประเพณี นอกจากนี้กรุงศรีอยุธยายังตั้งอยูในบริเวณที่มีชุมชนหนาแนน และมีพื้นฐานทางเศรษฐกิจ มั่นคงอยูแลว จึงสามารถสถาปนาพระพุทธเจาพแนงเชิง ซึ่งเปนพระพุทธรูปขนาดใหญที่สวยงามได ใน พ.ศ. 1867 กอนการสถาปนากรุงศรีอยุธยาถึง 26 ป ปจจัยที่ตั้งของกรุงศรีอยุธยาดังกลาวนี้เปนปจจัยสำคัญใหอาณาจักรอยุธยามีความมั่นคง และเจริญรุงเรืองอยางรวดเร็ว บรรณาน ุ กรม วินัย พงศศรีเพียร. บรรณาธิการ. อยุธยา : พรรณนาภูมิสถาน และมรดกความทรงจำแหงพระนครศรีอยุธยา. โครงการวิจัยเมธีวิจัยอาวุโส (สกว.). กรุงเทพฯ : อุษาคเนย, 2551. ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกโลกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2548. . หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานประวัติศาสตรชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2554.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  ²£‚¢²¢­³™²ˆ‚­‡­²“²ˆ± £­¢ ¸ ˜¢²
เมื่อสมเด็จพระเจาอูทอง หรือสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 ไดสถาปนากรุงศรีอยุธยา เปนราชธานีไทย เมื่อ พ.ศ. 1893 แลว อาณาจักรอยุธยาก็ไดพยายามสรางความมั่นคงทางการเมือง ดวยการขยายอำนาจเขาไปในดินแดนตาง ๆ ทั้งทางเหนือ ทางตะวันออก ทางตะวันตก และทางใต เพื่อผนวกดินแดนแวนแควนตาง ๆ เขาเปนสวนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยา การขยายอำนาจดังกลาวนี้ ตองใชทั้งกำลังทหารเพื่อทำสงคราม และสรางความสัมพันธทางเครือญาติโดยการแตงงาน การขยายอำนาจของอาณาจักรอยุธยา เนื่องจากเหตุผลสำคัญ 2 ประการ คือ ผลประโยชน ทางเศรษฐกิจ คือความตองการครอบครองทรัพยากรทั้งคนและสินคา เชน ของปา และสวยสาอากร ตาง ๆ และครอบครองเมืองทาสำคัญทางทะเลเพื่อการคาระหวางประเทศ สวนอีกเหตุผลหนึ่ง คือ ผลประโยชนทางการเมือง คือความตองการเปนรัฐที่มีอำนาจเหนือรัฐอื่น ๆ ในภูมิภาคนี้รวมทั้ง การเปนจักรพรรดิราช หรือพระมหากษัตริยที่ยิ่งใหญดวย อยุธยาไดแผขยายอำนาจครอบครองดินแดนที่เปนรัฐไทยดวยกัน ทางเหนือ ไดครอบครอง อาณาจักรสุโขทัย และผนวกสุโขทัยเขาเปนสวนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยาไดอยางสมบูรณใน พ.ศ. 2006 เมื่อสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถไดเสด็จขึ้นไปครองเมืองพิษณุโลก (ซึ่งเปนศูนยกลาง การปกครองของแควนสุโขทัยในขณะนั้น) และขยายอำนาจถึงอาณาจักรลานนาโดยทำสงครามกับ อาณาจักรลานนาหลายครั้ง แตไมสามารถยึดครองเมืองเชียงใหมของอาณาจักรลานนาไดอยางถาวร ทางตะวันออก อยุธยาไดแผขยายอิทธิพลครอบคลุมเมืองตาง ๆ ที่ตั้งอยูบนที่ราบสูงโคราช เชน เมืองพิมาย เมืองพนมรุง และโจมตีอาณาจักรเขมรหลายครั้งในสมัยของเจาสามพระยา กองทัพ อยุธยาไดยึดเมืองพระนครหลวง (นครธม) ไดเมื่อ พ.ศ. 1974 เปนผลใหเขมรตกเปนเมืองประเทศราช ของอยุธยา ชุดที่ 1 การสถาปนากรุงศรีอยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร ภาพจิตรกรรมฝาผนังจำลองเหตุการณ ครั้งสงครามยุทธหัตถี ระหวางสมเด็จพระนเรศวรมหาราช กับพระมหาอุปราชของพมา บรรณาน ุ กรม วินัย พงศศรีเพียร. บรรณาธิการ. อยุธยา : พรรณนาภูมิสถาน และมรดกความทรงจำแหงพระนครศรีอยุธยา. โครงการวิจัยเมธีวิจัยอาวุโส (สกว.). กรุงเทพฯ : อุษาคเนย, 2551. ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกโลกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2548. . หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานประวัติศาสตรชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2554. ที่มาของภาพ : http://www.1mod.go.th/heritage/king/naresuan/naresuan3htm. ทางใตอยุธยาสามารถขยายอำนาจ ไดอยางมั่นคง เหนือนครศรีธรรมราช และพยายาม ควบคุมหัวเมืองตาง ๆ ในคาบสมุทรมลายูซึ่งเปนผล ใหการคาทางทะเลเจริญรุงเรืองขึ้น ทางตะวันตก อยุธยาไดขยายอำนาจ ครอบครองหัวเมืองมอญ ไดแกเมืองทวาย มะริด และตะนาวศรีซึ่งเปนเมืองทาทางฝงทะเลอันดามัน เพื่อประโยชนทางการคา เปนผลใหอยุธยาเกิด ความขัดแยงกับพมา สงผลใหอยุธยาตองทำศึก กับพมาหลายครั้ง เริ่มตนที่ศึกเมืองเชียงกราน เมื่อ พ.ศ. 2081 สงครามครั้งสำคัญ เชน สงคราม ครั้งเสียสมเด็จพระสุริโยทัย พ.ศ. 2091 สงคราม เสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 1 พ.ศ. 2112 สงคราม ยุทธหัตถีครั้งพระมหาอุปราชของพมาสิ้นพระชนม บนคอชาง พ.ศ. 2135 จนกระทั่งกรุงศรีอยุธยา ตองลมสลายเมื่อเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 เมื่อ พ.ศ. 2310

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร POST-TEST คำชี้แจง ใหนักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุดเพียงขอเดียวลงในกระดาษคำตอบ 1. ขอใดคือหลักฐานสำคัญที่กลาวถึงกรุงศรีอยุธยาเปนศูนยกลางการปกครอง และการคาขามภูมิภาค ก. ศิลาจารึกวัดจุฬามณี ข. พงศาวดารกรุงเกา ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ ค. จดหมายเหตุลาลูแบรฉบับสมบูรณ ง. วรรณกรรมไทย เรื่อง โคลงยวนพาย 2. พระราชพงศาวดารกรุงเกา ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ไดรับการยกยองในเรื่องใด ก. ฉบับเกาที่สุดที่หลงเหลือมาถึงปจจุบัน ข. มีรายละเอียดประวัติศาสตรอยุธยาชัดเจนมากที่สุด ค. บันทึกเรื่องราวตั้งแตการสถาปนาของกรุงศรีอยุธยาจนถึง พ.ศ. 2310 ง. ถูกทุกขอ 3. ขอใดถือวาเปนบันทึกเหตุการณรวมสมัยที่ถูกตองชัดเจนที่สุด ก. พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ข. โคลงมังทรารบเชียงใหม ค. คำใหการขุนหลวงหาวัด ง. จดหมายเหตุโกษาปาน 4. การที่พระเจาอูทองทรงรวมแควนลพบุรีและสุพรรณบุรีเขาเปนสวนหนึ่งของอาณาจักร อยุธยา ทำใหเกิดขอใดขึ้น ก. อาณาจักรอยุธยามีความอุดมสมบูรณ ข. มีความมั่นคงทางการเมืองการปกครอง ค. มีความมั่นคงและมั่งคั่งทางเศรษฐกิจ ง. การติดตอกับชาวตางชาติสะดวกและรวดเร็วขึ้น 5. ขอใดคือปจจัยที่สงเสริมใหชาวตะวันตกสามารถทำแผนที่กรุงศรีอยุธยาไดอยางมีประสิทธิภาพ ก. การสนับสนุนของบริษัทอินเดียตะวันออกของฮอลันดา ข. การสนับสนุนของสมเด็จพระนารายณมหาราช ค. ความรูทางดานดาราศาสตรและภูมิศาสตรของชาวตะวันตก ง. ถูกทุกขอ ชุดที่ 1 การสถาปนากรุงศรีอยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร 6. ขอใดคือเอกสารชาวตางชาติที่บันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับพระราชประวัติของพระเจาอูทอง ก. จดหมายเหตุโกษาปาน ข. จดหมายเหตุลาลูแบรฉบับสมบูรณ ค. จดหมายเหตุประจำรัชกาลประวัติศาสตรราชวงศหมิง ง. ถูกทุกขอ 7. ปจจัยที่สงเสริมใหกรุงศรีอยุธยามีกำลังไพรพลสรางความเขมแข็งทางการทหาร และความมั่นคงทางเศรษฐกิจไดคือขอใด ก. ตั้งอยูในบริเวณที่ราบลุมอุดมสมบูรณ ข. มีชาวตางชาติจำนวนมากมาตั้งถิ่นฐานคาขายในกรุงศรีอยุธยา ค. มีสภาพเปนเกาะที่มีแมน้ำเปนปราการธรรมชาตลิอมรอบ ง. ตั้งอยูในบริเวณที่มีความเจริญรุงเรืองทางอารยธรรม 8. สาเหตุใดอยุธยาจึงขยายอำนาจควบคุมหัวเมืองในคาบสมุทรมลายู ก. ตองการแสดงอำนาจของกษัตริย ข. ครอบครองเมืองเกาเพื่อการคาระหวางประเทศ ค. ของปาและทรัพยากรธรรมชาติ ง. ถูกทุกขอ 9. ในสมัยสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 (ขุนหลวงพะงั่ว) อยุธยาขยายอำนาจครอบครอง ดินแดนใด ก. สุโขทัย ข. เขมร ค. พมา ง. หัวเมืองมลายู 10. ในสมัยของเจาสามพระยา อยุธยาประสบความสำเร็จในการขยายอำนาจครอบครอง ดินแดนใด ก. สุโขทัย ข. เขมร ค. พมา ง. หัวเมืองมลายู เฉลย 1. ค 2. ก 3. ง 4. ข 5. ง 6. ข 7. ก 8. ข 9. ก 10. ข

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร ความสอดคล องก ั บหล ักส ู ตรแกนกลางการศึกษาข ั้ นพื้ นฐาน พ ุ ทธศักราช 2551 การศึกษาชุดสื่อการเรียนรูประวัติศาสตรอยุธยา ผานสื่อ Virtual Field Trip ชุดที่ 2 วีรกษัตริยแหงอยุธยา นักเรียนจะไดรับความรูซึ่งสอดคลองกับมาตรฐานการเรียนรูและ ตัวชี้วัดชั้นปดังนี้ ส 4.1 เขาใจความหมาย ความสำคัญของเวลา และยุคสมัยทางประวัติศาสตร สามารถใชวิธีการทางประวัติศาสตรมาวิเคราะหเหตุการณตาง ๆ อยางเปนระบบ ม.2/ส 4.1 ขอ 1 ประเมินความนาเชื่อถือของหลักฐานทางประวัติศาสตร ในลักษณะตาง ๆ ส 4.3 เขาใจความเปนมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปญญาไทย มีความรัก ความภูมิใจ และธำรงความเปนไทย ม.2/ส 4.3 ขอ 1 วิเคราะหพัฒนาการของอาณาจักรอยุธยาและธนบุรีในดานตาง ๆ ม.2/ส 4.3 ขอ 2 วิเคราะหปจจัยที่สงผลตอความมั่นคงและความเจริญรุงเรือง ของอาณาจักรอยุธยา ม.2/ส 4.3 ขอ 3 ระบุภูมิปญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยอยุธยาและธนบุรี และอิทธิพลของภูมิปญญาดังกลาวตอการพัฒนาชาติไทยในยุคตอมา ชุดท ี่ 2 ว ี รกษัตริย  แหงอยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร PRE-TEST คำชี้แจง ใหนักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุดเพียงขอเดียวลงในกระดาษคำตอบ 1. พระมหากษัตริยพระองคใด ยกวัดและพื้นที่ตั้งวังใหเปนวัดพุทไธศวรรย ก. สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจาอูทอง) ข. สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ค. สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 (ขุนหลวงพะงั่ว) ง. สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (เจาสามพระยา) 2. พระมหากษัตริยพระองคใดเสด็จนำทัพไปตีเมืองกำแพงเพชร ทำใหไดอาณาจักรสุโขทัย เปนเมืองประเทศราชของอยุธยา ก. สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจาอูทอง) ข. สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ค. สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 (ขุนหลวงพะงั่ว) ง. สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (เจาสามพระยา) 3. ปจจัยที่ทำใหสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถทรงปฏิรูปการปกครองของอาณาจักรอยุธยาคือขอใด ก. การเลื่อมใสศรัทธาในพุทธศาสนา ข. อยุธยาขยายอาณาเขตออกไปอยางกวางขวาง ค. ควบคุมหัวเมืองตาง ๆ ไดอยางมั่นคง ง. การคากับตางประเทศขยายตัวอยางกวางขวาง 4. ขอใดหมายถึงการปกครองจตุสดมภ ก. แยกการบริหารการปกครองเปนฝายพลเรือนและทหาร ข. แยกการบริหารการปกครองเปน 4 กรม คือ เวียง วัง คลัง นา ค. ประกาศใชกฎหมายควบคุมกำลังไพรพล ง. การรักษาเสถียรภาพการเมืองภายในราชสำนัก 5. การกำหนดฐานะทางชนชั้นของบุคคลทุกคนตั้งแตเจานายไปจนถึงทาสใหมีบทบาทหนาที่ และความรับผิดชอบตอบานเมืองคือขอใด ก. มูลนาย ข. ศักดินา ค. จตุสดมภ ง. มณเฑียรบาล ชุดที่ 2 วีรกษัตริย  แหงอยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร 6. อัครเสนาบดีที่มีหนาที่ควบคุมทหารทั่วราชอาณาจักรในสมัยพระบรมไตรโลกนาถ คือขอใด ก. ธรรมาธิการ ข. โกษาธิบดี ค. สมุหนายก ง. สมุหพระกลาโหม 7. ขอใดหมายถึงวีรสตรีไทยที่กลาหาญปกปองกษัตริยใหพนภัยจากศัตรู ก. พระสุริโยทัย ข. พระวิสุทธิกษัตริย ค. พระเทพกษัตริย ง. พระสุพรรณกัลยา 8. ยุคสมัยที่มีความเจริญรุงเรืองทางวรรณกรรมจนไดรับการยกยองวาเปนยุคทอง ของอยุธยาคือสมัยใด ก. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ข. สมเด็จพระเจาทรงธรรม ค. สมเด็จพระนารายณมหาราช ง. สมเด็จพระเจาอยูหัวบรมโกศ 9. ขอใดหมายถึงราชทูตไทยที่เดินทางไปฝรั่งเศสในสมัยสมเด็จพระนารายณมหาราช ก. โกษาเหล็ก ข. โกษาปาน ค. พันทายนรสิงห ง. ออกพระศักดิสงคราม 10. ชุมชนที่รวมมือกันปกปองบานเมืองในสมัยปลายอยุธยาคือขอใด ก. ชาวบานเมองสื ิงหบุรี ข. ชาวบานสุพรรณบุรี ค. ชาวบานวิเศษไชยชาญ ง. ชาวบานบางระจัน เฉลย 1. ก 2. ง 3. ข 4. ข 5. ข 6. ง 7. ก 8. ค 9. ข 10. ง

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  ที่มาของภาพ : ชาญวิทยเกษตรศิริ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. หนา 178. ž£°Àˆ i ²­ ¹ h—­‡

© ± •£ ´ ¢ l œ ¹ iª–²›™²£ ¸ ‡¨£µ­¢ ¸ ˜¢²À›s™£²Š˜²™µÄ—¢
ชุดที่ 2 วีรกษัตริย  แหงอยุธยา พระเจาอูทอง หรือสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พ.ศ. 1893 - 1912) ทรงเปน ปฐมกษัตริยของราชวงศอูทอง และไดทรงเลือกชัยภูมิที่เหมาะสมสถาปนา กรุงศรีอยุธยาเปนราชธานีของอาณาจักรอยุธยาขึ้นเมื่อ พ.ศ. 1893 เปนผลให ราชอาณาจักรอยุธยาเจริญกาวหนาทางเศรษฐกิจในเวลาตอมา แมไมสามารถ ระบุพระราชประวัติและความเปนมาของพระองคไดชัดเจน แตพระองคไดสราง ความมั่นคงใหอาณาจักรอยุธยาดวยการขยายอำนาจทางการเมืองไดอยางกวางขวาง ทรงรวบรวมเมืองตาง ๆ ที่คนไทยปกครองอยางอิสระ เชน สุพรรณบุรีและลพบุรี ใหเขามาเปนสวนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยาเพื่อสรางความเปนปกแผน ใหราชอาณาจักรไทย สมเด็จพระเจาอูทองทรงทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา ดวยการถวายวังที่พระองคเคยประทับที่ตำบลเวียงเหล็ก กอนที่จะ ไปสรางพระราชวังและราชธานีแหงใหมที่เขตหนองโสน ดังนั้น จึงทรงยกวังและสถานที่ที่ตั้งวังเดิมนี้ถวายใหเปนวัดพุทไธศวรรย ซึ่งวัดนี้พระปรางคประธานเปนแบบฝกขาวโพดในแบบศิลปะเขมร เชื่อวาสรางขึ้นตั้งแตสมัยอยุธยาตอนตนในสมัยสมเด็จพระเจาอูทอง โดยในมุขสวนหนาขององคปรางคประธาน มีเทวรูปพระเจาอูทอง ประดิษฐานอยูตอมาไดถูกอัญเชิญลงมาอยูที่กรุงเทพฯ ในสมัย พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟาจุฬาโลก โดยพระองคโปรดใหหลอแปลงเทวรูปพระเจาอูทอง ใหเปนพระพุทธรูปหุมเงินทั้งองคแลวนำไปประดิษฐานไวในวัดพระแกว ทั้งนี้รัชกาลที่ 1 ทรงให หลอพระพุทธรูปยืนทรงเครื่องแลวนำมาประดิษฐานไวตรงมุขดานขางของปรางคประธานเปนการ ทดแทน

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร พระพุทธรูปอดีตเทวรูปพระเจาอูทอง กลาวกันวาพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟา จุฬาโลกมหาราช โปรดเกลาฯ ใหอัญเชิญ พระพุทธรูปปางหามสมุทรมาจากหอพระเชษฐ บิดรในวัดพระศรีสรรเพชญ แตบางทาน กลาววา พระเชษฐบิดร คือ เทวรูปสมเด็จ พระรามาธิบดีท 1 ี่ผูสรางกรุงศรีอยุธยา ซึ่งเดิมประดิษฐานที่ซุมปรางควัดพุทไธศวรรย กรุงศรีอยุธยา ซึ่งโปรดเกลาฯ ใหอัญเชิญลงมา แลวแปลงเปนพระพุทธรูปประดิษฐาน ไวที่หอพระนาก ตอมาเมื่อพระบาทสมเด็จ พระจอมเกลาเจาอยูหัวไดทรงสถาปนาปราสาท พระเทพบิดรในวัดพระแกว จึงไดอัญเชิญมา ประดิษฐานภายในปราสาทพระเทพบิดร บรรณาน ุ กรม ชาญวิทยเกษตรศิริ. บรรณาธิการ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการ ตำราสังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมูลนิธิโตโยตาแหงประเทศไทย, 2546. ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกโลกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2548. . หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานประวัติศาสตรชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2554.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  ขุนหลวงพองั่ว หรือขุนหลวงพะงั่ว เสด็จขึ้นครองอาณาจักรอยุธยาเปนกษัตริยองคที่ 3 ทรงพระนามวา สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 (พ.ศ. 1913 - 1931) ทรงเปนตนราชวงศสุพรรณบุรี และเปนพระเชษฐาของพระมเหสีของพระเจาอูทองผูสถาปนาอาณาจักรอยุธยา สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 ทรงมีชื่อเสียงทางดานการทำสงครามมากอนขึ้นครองราชย ตลอดระยะเวลาการครองราชยของพระองคมีการทำสงครามหลายครั้ง สวนใหญเปนสงครามเพื่อ ขยายอำนาจของอาณาจักรอยุธยาไปทางเหนือ พระองคเสด็จนำกองทัพไปตีเมืองกำแพงเพชรของ อาณาจักรสุโขทัยหลายครั้ง ทำใหพระมหาธรรมราชาที่ 2 ของสุโขทัยยอมอยูภายใตอำนาจเปนเมืองขึ้นของ อาณาจักรอยุธยาใน พ.ศ. 1921 นอกจากนี้พระองคยังทรงพยายามขยายอำนาจเหนืออาณาจักรลานนา แตไมสามารถพิชิตเมืองเชียงใหมซึ่งเปนราชธานีของอาณาจักรลานนาไดอยางเด็ดขาด สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 สวรรคตใน พ.ศ. 1931 ขณะยกทัพไปตีเมืองสุโขทัย ซึ่งพยายาม แยกตัวเปนอิสระ พระโอรสของพระองคคือ เจาทองลัน หรือเจาทองจันทขึ้นเปนกษัตริยตอมา แตถูกสมเด็จพระราเมศวร พระราชโอรสของพระเจาอูทองยึดอำนาจขึ้นครองราชสมบัติแทน ‚ ¸™«¥§‡ž°‡ ± È §

© ± •£ ´ ¢ l œ ¹ iª£i²‡Àª£´¡­³™²ˆ­²“²ˆ± £­¢ ¸ ˜¢²
บรรณาน ุ กรม ชาญวิทยเกษตรศิริ. บรรณาธิการ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการ ตำราสังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมูลนิธิโตโยตาแหงประเทศไทย, 2546. ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกโลกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2548. . หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานประวัติศาสตรชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2554. ชุดที่ 2 วีรกษัตริย  แหงอยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  ª¡À”Ljž£°š£¡Ä•£Â¥™²–

©± •£ ´ ¢ l œ ¹ i›´ £¹›²£›„£­‡
สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ทรงเปนกษัตริย ในราชวงศสุพรรณภูมิเสด็จขึ้นครองราชสมบัติเปนกษัตริย องคที่ 8 ของอาณาจักรอยุธยาที่ครองราชยยาวนานที่สุด เปนเวลา 40 ป (พ.ศ. 1991 - 2031) สมเด็จพระบรม - ไตรโลกนาถ ทรงเปนโอรสของสมเด็จพระบรมราชาธิราช ที่ 2 (เจาสามพระยา) กับพระราชมารดาซึ่งเปนพระธิดา ของพระมหาธรรมราชาที่ 2 แหงอาณาจักรสุโขทัย พระองคจึงทรงมีเชื้อสายทั้งฝายอยุธยาและสุโขทัย ใน พ.ศ. 2006 พระองคไดเสด็จไปประทับที่ เมืองพิษณุโลก เปนผลใหอาณาจักรสุโขทัยถูกผนวกรวม เขาเปนสวนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยาโดยสมบูรณนับวา พระองคมีบทบาทสำคัญในการรวมอาณาจักรคนไทยทั้งสองแควนใหเปนอันหนึ่งอันเดียวกัน สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ เปนพระมหากษัตริยที่ศรัทธาในพระพุทธศาสนา ในชวงที่ พระองคประทับที่เมืองพิษณุโลก พระองคไดทรงออกผนวชในขณะที่ครองราชยเปนเวลา 8 เดือน โดยดำเนินตามรอยของพระมหาธรรมราชาที่ 1 (พระยาลิไท) แหงอาณาจักรสุโขทัย และไดทรง บูรณปฏิสังขรณวัดพระศรีรัตนมหาธาตุและพระปรางควัดจุฬามณีอันเปนที่ประทับของพระองค ในขณะทรงผนวชดวย สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถไดปฏิรูปการปกครองของอาณาจักรอยุธยา เนื่องจากอาณาจักร อยุธยาขยายอาณาเขตออกไปอยางกวางขวาง มีเมืองขึ้นในพระราชอำนาจมากขึ้น เศรษฐกิจการคา ขยายตัว ไพรพลก็ขยายเพิ่มขึ้นดวย นอกจากนี้เพื่อเปนการแกไขปญหาการแยงชิงราชสมบัติของ เจานายที่ครองเมืองลูกหลวง และเพื่อใหราชธานีมีอำนาจปกครองหัวเมืองและไพรพลไดอยางมั่นคง สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถจึงทรงดำเนินการ ดังนี้ ที่มาของภาพ : ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. หนา 107. ชุดที่ 2 วีรกษัตริย  แหงอยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร 1. ทรงแบงแยกการบริหารราชการออกเปน 2 ฝาย คือ พลเรือน และทหาร ซึ่งจะเปนการ ถวงดุลอำนาจการปกครองของขุนนาง โดยฝายทหารใหอยูภายใตการดูแลของอัครมหาเสนาบดี สมุหพระกลาโหม ควบคุมทหารทั่วราชอาณาจักร สวนพลเรือนใหอยูภายใตการดูแลของอัครมหาเสนาบดี สมุหนายก ที่จะควบคุมดูแลจตุสดมภหรือกรมหลักทั้ง 4 2. ปรับปรุงระบบจตุสดมภ โดยเปลี่ยนชื่อกรมเมืองเปนนครบาล กรมวังเปนธรรมาธิกรณ กรมคลังเปนโกษาธิบดีและกรมนาเปนเกษตราธิการ มีเสนาบดีกำกับดูแลทุกกรม และกำหนด อำนาจหนาที่ชัดเจน 3. ปรับปรุงการปกครองหัวเมือง โดยยกเลิกเมืองลูกหลวง และขยายเขตการปกครองของ ราชธานีออกไปถึงเมืองตาง ๆ ที่อยูรายรอบราชธานีและแบงเขตการปกครองเปน หัวเมืองชั้นใน เปนเมือง ชั้นจัตวาซึ่งพระมหากษัตริยทรงแตงตั้งผูที่เหมาะสมไปปกครอง หัวเมืองชั้นเอก เปนเมืองขนาดใหญ ซึ่งพระมหากษัตริยทรงแตงตั้งเจานายหรือขุนนางไปปกครอง หัวเมืองชั้นโท เปนเมืองที่มีความสำคัญ รองจากเมืองชั้นเอก และหัวเมืองชั้นตรีเปนเมืองเล็ก ๆ ที่มีความสำคัญรองลงมา สวนเมืองประเทศราช ยังคงเปนแบบเดิมคือใหชาวพื้นเมืองปกครองกันเอง 4. ทรงประกาศใชกฎหมาย 3 ฉบับ คือ กฎมณเฑียรบาล เพื่อรักษาเสถียรภาพการเมือง ภายในราชสำนัก เพราะไดกำหนดฐานะ หนาที่และสิทธิทางการเมืองของเชื้อพระวงศในระดับตาง ๆ พระไอยการ ตำแหนงนาพลเรือน และพระไอยการตำแหนงนาทหารหัวเมือง อันเปนการกำหนดฐานะ ทางชนชั้นของบุคคลทุกคนตั้งแตเจานายหรือเชื้อพระวงศขุนนาง พระสงฆราษฎรทั้งไพรและทาสใหมี “ศักดินา” ประจำตัว ซึ่งแสดงอำนาจหนาที่และความรับผิดชอบของบุคคลในสังคมไทย การปกครองในสมัยพระบรมไตรโลกนาถไดใชสืบตอกันมาตลอดสมัยอยุธยา ธนบุรีและ รัตนโกสินทรตอนตน โดยมีการปรับเปลี่ยนตามสถานการณบานเมือง จนถึงสมัยรัชกาลที่ 5 แหง กรุงรัตนโกสินทรไดปฏิรูปการปกครองแผนดินครั้งใหญ บรรณาน ุ กรม ชาญวิทยเกษตรศิริ. บรรณาธิการ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการ ตำราสังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมูลนิธิโตโยตาแหงประเทศไทย, 2546. ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกโลกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2548. . หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานประวัติศาสตรชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2554.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  ž£°ª ¸ £ ´Â¢—± ¢

§µ£ª•£µÄ—¢
พระสุริโยทัยเปนมเหสีของพระมหาจักรพรรดิ กษัตริยผูครองกรุงศรีอยุธยาในระหวาง พ.ศ. 2091 - 2111 พระองคไดรับการยกยองวาเปนวีรสตรีไทย เนื่องใน ความกลาหาญและความเสียสละในการปกปองพระสวามี และประเทศใหพนจากการรุกรานของพมา เมื่อสมเด็จพระมหาจักรพรรดิเสด็จขึ้น ครองราชยใน พ.ศ. 2091 ซึ่งเปนปแรกแหงรัชสมัยนั้น พระเจาตะเบ็งชะเวตี้กษัตริยพมาแหงราชวงศตองอู ซึ่งมีอำนาจทางการทหารเขมแข็ง หลังจากการปราบปราม หัวเมืองตาง ๆ ไดสำเร็จ จึงไดยกทัพเขามาตีกรุงศรีอยุธยา พระมหาจักรพรรดิไดทรงยกทัพออกไปตานรับศึกพมา โดยมีพระสุริโยทัยซึ่งแตงตัวเปนชายอยางพระมหาอุปราช ไดตามเสด็จออกไปทำศึกดวย เมื่อกองทัพไทยและพมา ปะทะกันที่ทุงลุมพลี (ทุงภูเขาทอง) ชางของสมเด็จ พระมหาจักรพรรดิกำลังเสียทีขาศึก พระสุริโยทัยจึงไสชาง ของพระองคขวางไวพระองคจึงถูกเจาเมืองแปรแหงพมา ฟนสิ้นพระชนมบนคอชาง พระศพของพระองคถูกนำมาทำการพระศพในพระนครศรีอยุธยา หลังเสร็จศึกครั้งนั้นจึงไดมีการถวายพระเพลิงพระศพของพระองคในบริเวณสวนหลวงของเขตพระราชวังหลัง แลวจึงสรางสถูปเจดียองคใหญบรรจุพระอัฐิของพระสุริโยทัย ขนานนามวา “เจดียศรีสุริโยทัย” รวมทั้ง มีการอุทิศพื้นที่บริเวณนี้ใหเปนวัด และใหชื่อวา “วัดสวนหลวงสบสวรรค” เจดียศรีสุริโยทัย ที่มาของภาพ : ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. หนา 128. ชุดที่ 2 วีรกษัตริย  แหงอยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร เจดียศรีสุริโยทัย เปนเจดียยอมุมไมสิบสอง สีทองสูงเดน ตั้งอยูทางดานทิศตะวันตกของ เกาะกรุงศรีอยุธยา ริมแมน้ำเจาพระยา ตรงขามกับวัดกษัตราธิราชและวัดธรรมาราม ซึ่งเปนวัดที่สรางมา ตั้งแตสมัยอยุธยา ภาพจิตรกรรมวีรกรรมพระสุริโยทัย จากหนังสือโคลงภาพพระราชพงศาวดาร บรรณาน ุ กรม ชาญวิทยเกษตรศิริ. บรรณาธิการ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการ ตำราสังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมูลนิธิโตโยตาแหงประเทศไทย, 2546. ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกโลกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2548. . หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานประวัติศาสตรชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2554. ที่มาของภาพ : ศฺิลปากร, กรม. โคลงภาพพระราชพงศาวดาร. หนา 43.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  ª¡À”Ljž£°™À£¨§£¡«²£²Š

§µ £© ± •£ ´ ¢ l œ ¹ i ­š ¹ iÀ­£²Š
สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงเปนพระมหากษัตริยองคที่ 18 ของ กรุงศรีอยุธยา ในระหวาง พ.ศ. 2133 - 2148 ทรงเปนพระราชโอรสของพระมหา ธรรมราชากับพระวิสุทธิกษัตริย (พระธิดา ของพระมหาจักรพรรดิและพระสุริโยทัย วีรสตรีไทย) มีพระนามเดิมวา “พระนเรศ” ประสูติเมื่อ พ.ศ. 2098 ที่เมืองพิษณุโลก ขณะที่พระชนมพรรษาได 9 พรรษา พระองคไดถูกสงไปเปนตัวประกันที่ เมืองหงสาวดีเพื่อประกันความจงรักภักดี ของเมืองพิษณุโลกตอกษัต ริยพมา เนื่องจากพมายึดเมืองพิษณุโลกไดทำให พระมหาธรรมราชา ซึ่งเปนพระราชบิดา จึงตองสงพระนเรศวร พระโอรสองคโต ใหไปอยูเมืองหงสาวดีพระนเรศวรจึงมีฐานะเปนตัวประกัน และ “โอรสบุญธรรม” ของกษัตริยพมา เปนเวลานานถึง 7 ป ภายหลังการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 1 เมื่อ พ.ศ. 2112 พระมหาธรรมราชาไดเสด็จขึ้นเปน กษัตริยของอยุธยา ทรงพระนามวาพระมหาธรรมราชาธิราช (พ.ศ. 2112 - 2133) ในฐานะเมืองขึ้น ของพมา เมื่อพระนเรศพระชนมายุ 16 พรรษา พระองคจึงไดเสด็จกลับมาที่อยุธยา โดยสมเด็จ พระมหาธรรมราชาธิราชตองสงพระราชธิดาซึ่งเปนพี่ของพระนเรศ คือพระสุพรรณกัลยาไปเปน ที่มาของภาพ : ชาญวิทยเกษตรศิริ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. หนา 192. ชุดที่ 2 วีรกษัตริย  แหงอยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร ตัวประกันแทน จากนั้นพระนเรศไดรับการสถาปนาใหเปนพระมหาอุปราช หรือ “วังหนา” พระองค จึงไดตระเตรียมกองกำลังใหเขมแข็ง สรางและซอมแซมกำแพงเมืองตลอดจนปอมปราการ และจัดหาอาวุธ เพื่อเตรียมทำสงครามกับพมา และปกปองอาณาจักรไทยจากการรุกรานของเขมร เมื่อกรุงศรีอยุธยาเสียแกพมา พระยาละแวกกษัตริยเขมรมักหาโอกาสกวาดตอนผูคน และ ปลนสะดมตามเมืองชายแดนและเมืองทาของไทย สมเด็จพระนเรศวรจึงไดนำทัพทำสงครามกับเขมร จนไดรับชัยชนะ สำหรับการทำสงครามกับพมานั้น พระนเรศวรไดประกาศเอกราชจากพมาเมื่อ พ.ศ. 2127 กองทัพพมาจึงไดยกทัพมาตีกรุงศรีอยุธยาอีกหลายครั้ง พระองคปกปองเอกราชไทยไดทุกครั้ง ทำให ชื่อเสียงของพระองคไดรับการกลาวขานไปทั่ววาทรงพระปรีชาสามารถทางการสงคราม ภายหลังเมื่อเสด็จ ขึ้นครองราชสมบัติเปนกษัตริยของอยุธยาแลว พระมหาอุปราชของพมาไดยกทัพใหญมาตีกรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระนเรศวรไดทำสงครามยุทธหัตถีหรือตอสูโดยการชนชาง เปนสงครามที่สมเด็จพระนเรศวรทรงมี ชัยชนะอยางเด็ดขาดเหนือกองทัพพมา พระมหาอุปราชสิ้นพระชนมดวยพระแสงของาว ใน พ.ศ. 2135 ภายหลังสงครามครั้งนั้นไทยวางเวนจากสงครามกับพมานานถึง 150 ป ตลอดรัชสมัยของสมเด็จพระนเรศวรทรงสถาปนาความมั่นคงและความเปนปกแผนใหอาณาจักร อยุธยา ทรงขยายอาณาเขตออกไปไดอยางกวางขวาง จึงไดรับสมญานามวา สมเด็จพระนเรศวรมหาราช สมเด็จพระนเรศวรมหาราชเสด็จสวรรคตที่เมืองหาง เมื่อ พ.ศ. 2148 ขณะมีพระชนมายุได 50 พรรษา บรรณาน ุ กรม ชาญวิทยเกษตรศิริ. บรรณาธิการ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการ ตำราสังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมูลนิธิโตโยตาแหงประเทศไทย, 2546. ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกโลกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2548.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  ª¡À”Ljž£°™²£²¢“ l¡«²£²Š

© ± •£ ´ ¢ l — µÈ ªh‡Àª£´ ¡§££“££¡
Á¥°²£• h²‡›£°À—¨
สมเด็จพระนารายณมหาราชเปน พระมหากษัตริยในราชวงศปราสาททอง เสด็จ ขึ้นครองราชสมบัติเปนกษัตริยองคที่ 27 ของ อาณาจักรอยุธยา (พ.ศ. 2199 - 2231) พระองค เปนโอรสของสมเด็จพระเจาปราสาททอง ในรัชสมัยของพระองคอาณาจักรอยุธยา มีความเจริญรุงเรืองหลายดาน เชน ทางดาน วรรณกรรม การคากับตางประเทศ ทรงสงเสริม การศึกษาศิลปะวิทยาการดานตาง ๆ และขยาย อำนาจครอบครองดินแดนตาง ๆ ทำใหพระองค ไดรับการยกยองวาเปน มหาราช หรือพระมหากษัตริย ที่ยิ่งใหญพระราชกรณียกิจของพระองคสรุป ไดดังนี้ 1. ทางดานการขยายอำนาจทาง การเมือง ทรงไดอำนาจครอบครองเมืองทา ทางตะวันตก เชน มะริด และตะนาวศรี สวนทางเหนือทรงทำสงครามกับอาณาจักรลานนา ไดเมืองเชียงใหมเปนเมืองขึ้น 2. ทางดานความสัมพันธกับตางประเทศและความเจริญรุงเรืองทางเศรษฐกิจ พระองค ทรงสนับสนุนการคากับตางประเทศ โดยเฉพาะอังกฤษและฝรั่งเศส ซึ่งเปนชาติตะวันตกที่เริ่มเขามาใน ภูมิภาคนี้ทรงรับรองคณะทูตของฝรั่งเศสที่เดินทางมาเจริญสัมพันธไมตรีกับไทยอยางสมเกียรติและ สงคณะทูตไทยไปฝรั่งเศสเพื่อเฝาพระเจาหลุยสที่ 14 ดวย นโยบายทางดานการตางประเทศดังกลาว เปนผลใหการคานานาชาตเจริ ิญรุงเรืองขึ้น ที่มาของภาพ : ชาญวิทยเกษตรศิริ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. หนา 200. ชุดที่ 2 วีรกษัตริย  แหงอยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร 3. ทางดานความเจริญกาวหนาทางวิทยาการ ทรงสนพระทัยในวิทยาการแขนงตาง ๆ ของตะวันตก เชน ดาราศาสตร ทรงใชกลองสองดูดาวเพื่อสังเกตปรากฏการณของจันทรุปราคาและ สุริยุปราคา โปรดใหสรางอาคารสิ่งกอสรางตามสถาปตยกรรมตะวันตก 4. ทางดานวรรณกรรม ทรงสงเสริมนักปราชญและกวีหลายทาน ทำใหเกิดผลงาน ดานวรรณกรรมที่ยอดเยี่ยม เชน จินดามณีซึ่งไดรับการยกยองวาเปนแบบเรียนภาษาไทยเลมแรกของไทย สมุทรโฆษคำฉันทราโชวาทชาดก พระราชพงศาวดารกรุงเกาฉบับหลวงประเสริฐ นอกจากนี้ยังทรงใหสรางเมืองลพบุรีเปนราชธานีแหงที่ 2 และเสด็จไปประทับที่พระราชวัง ลพบุรีเปนประจำ สมเด็จพระนารายณมหาราชเสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2231 บรรณาน ุ กรม ชาญวิทยเกษตรศิริ. บรรณาธิการ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการ ตำราสังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมูลนิธิโตโยตาแหงประเทศไทย, 2546. ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกโลกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2548. . หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานประวัติศาสตรชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2554.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  ­­²Â©²˜´ š” µ
›²™

£²Š‘¹•Ä—¢Ä›£± È ‡À¨ª
ออกญาโกษาธิบดี (ปาน) หรือเจาพระยาโกษาธิบดี เดิมชื่อปาน ในขณะที่ดำรงตำแหนงออกพระวิสุทธสุนทร ไดรับแตงตั้งใหเปนราชทูตนำพระราชสาสนของสมเด็จ พระนารายณมหาราชไปเขาเฝาพระเจาหลุยสที่ 14 แหงฝรั่งเศส ใน พ.ศ. 2229 เนื่องจากกษัตริยฝรั่งเศสมีนโยบายสนับสนุน การเผยแผคริสตศาสนาและการคาในภูมิภาคเอเชีย ดังนั้น เรือสินคาของฝรั่งเศสที่เดินทางมาถึงกรุงศรีอยุธยา ครั้งแรกใน พ.ศ. 2205 จึงมีคณะบาทหลวงฝรั่งเศส เดินทางมาเพื่อเผยแผศาสนาในไทยดวย ซึ่งสมเด็จ พระนารายณมหาราชทรงใหการตอนรับเปนอยางดีตอมา คณะบาทหลวงจึงไดนำพระราชสาสนของพระเจาหลุยสที่ 14 กษัตริยฝรั่งเศสมาถวายสมเด็จพระนารายณพระองคจึง ทรงอนุญาตใหบาทหลวงเผยแผศาสนาไดในดินแดนไทย พ.ศ. 2228 พระเจาหลุยสที่ 14 ไดสงคณะทูต นำโดย เชอวาเลีย เดอ โชมองต เปนราชทูตมา เจริญสัมพันธไมตรีกับไทยอีก และเมื่อเดินทางกลับ สมเด็จพระนารายณมหาราชโปรดเกลาฯ ใหคณะทูตไทย ไปเจริญสัมพันธไมตรีกับฝรั่งเศส โดยมีออกพระวิสุทธสุนทร (ออกญาโกษาธิบดี) เปนราชทูต ออกหลวงกัลยาราชไมตรี เปนอุปทูต ออกขุนวิสารวาจาเปนตรีทูต โดยมีบาทหลวง วาเซต เปนลาม คณะทูตไทยไดเขาเฝาพระเจาหลุยสที่ 14 แหงประเทศฝรั่งเศส เมื่อวันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2229 ที่มาของภาพ : ชาญวิทยเกษตรศิริ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. หนา 204. ออกญาโกษาธิบดี (ปาน) ชุดที่ 2 วีรกษัตริย  แหงอยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร ดวยเหตุที่ออกญาโกษาธิบดีสามารถทำหนาที่ทางการทูตในการเจริญสัมพันธไมตรีกับฝรั่งเศส ไดอยางเหมาะสม ดวยความเฉลียวฉลาดในการเจรจา และรอบรูธรรมเนียมการทูต ทำใหคณะทูตชุดนี้ โดยเฉพาะออกญาโกษาปานไดรับคำชมเชยจากขาราชการและขุนนางฝรั่งเศส นอกจากนี้ออกญาโกษาธิบดียังเปนผูที่สนใจศึกษาหาความรูและความเจริญกาวหนาของ ฝรั่งเศส เมื่อเดินทางไปยังที่ใด ทานจะซักถามและจดบันทึกเรื่องราวตาง ๆ ไวอยางละเอียด บันทึกดังกลาว ไดกลายเปนเอกสารทางประวัติศาสตรที่สำคัญในปจจุบัน คณะทูตไทยพำนักอยูที่ฝรั่งเศสเปนเวลานาน 8 เดือนเศษ จึงเดินทางกลับไทยใน พ.ศ. 2230 ในสมัยพระเพทราชา ออกญาโกษาธิบดี (ปาน) เปนผูเจรจากับกองกำลังทหารฝรั่งเศส ที่ปอมเมืองบางกอกไดสำเร็จ ทำใหกองทหารฝรั่งเศสเดินทางออกจากประเทศไทย บรรณาน ุ กรม ชาญวิทยเกษตรศิริ. บรรณาธิการ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการ ตำราสังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมูลนิธิโตโยตาแหงประเทศไทย, 2546. ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกโลกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2548. . หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานประวัติศาสตรชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2554.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  ž ± ™— i²¢™£ª´ ‡« l

œ ¹ i £ ± ©²Ž£°Àš µ¢š¢ ´ È ‡§h²Šµ § ´ •
พันทายนรสิงห เปนนายทายเรือในสมัยสมเด็จพระเจาเสือ หรือสมเด็จพระสรรเพชญที่ 8 (พ.ศ. 2246 - 2251) ดวยพระองคทรงเปนกษัตริยที่ชอบการผจญภัยและการตอสูจึงมักปลอมพระองค เปนคนธรรมดาเสด็จประพาสอยูเสมอ ทำใหทรงไดรูจัก นายสิงหชาวบานอำเภอปาโมก จังหวัดอางทอง พระองคทรงพอพระทัยในฝมือการชกมวยของนายสิงหจึงโปรดเกลาฯ ใหนายสิงหรับราชการเปนมหาดเล็ก ซึ่งนายสิงหทำหนาที่ไดอยางดียิ่ง มีความซื่อสัตยและจงรักภักดีพระองคจึงโปรดปรานนายสิงหและ โปรดเกลาฯ ใหทำหนาที่เปนนายทายคัดเรือพระที่นั่ง โดยไดรับพระราชทานบรรดาศักดิ์เปนพันทายนรสิงห วันหนึ่งสมเด็จพระเจาเสือ เสด็จประพาสเพื่อทรงเบ็ด (ตกปลา) ที่ปากแมน้ำทาจีน เมืองสาครบุรี (จังหวัดสมุทรสาครในปจจุบัน) พระองคทรงเสด็จโดยเรือพระที่นั่งเอกชัย มาตามคลองโคกขาม โดยมี พันทายนรสิงหเปนนายทายเรือ ดวยเสนทางตามลำคลองมีความคดเคี้ยวมาก ประกอบกับน้ำในลำคลอง ไหลเชี่ยว เมื่อเรือพระที่นั่งแลนมาถึงตำบลโคกขาม พันทายนรสิงหไมสามารถบังคับทิศทางเรือไดทำให หัวเรือชนเขากับตนไมอยางแรง ทำใหหัวเรือหักตกลงในน้ำ ตามกฎมณเฑียรบาล การปฏิบัติหนาที่ผิดพลาดดังกลาวมีโทษถึงประหารชีวิต พันทายนรสิงห จึงกราบทูลสมเด็จพระเจาเสือใหลงอาญาตามกฎหมายของบานเมืองถึง 3 ครั้งดวยกัน แตสมเด็จพระเจาเสือ ทรงเห็นวา ความผิดพลาดดังกลาวเปนเหตุสุดวิสัยมิใชความประมาท จึงตรัสอภัยโทษ แตพันทายนรสิงห กราบบังคมทูลคัดคาน และตองการรับโทษ แมพระองคจะใหตัดหัวรูปปนดินแทน แตพันทายนรสิงห ก็ไมยินยอม พระเจาเสือจึงโปรดใหประหารชีวิตพันทายนรสิงหณ บริเวณที่เกิดเหตุนั้น และโปรดใหตั้ง ศาลเพียงตา ณ ที่ประหาร ภายหลังสมเด็จพระเจาเสือไดโปรดใหเกณฑไพรพลขุดคลองลัดคลองโคกขามที่คดเคี้ยวนั้น ไปออกที่บริเวณแมน้ำทาจีน เพื่อมิใหคลองคดเคี้ยวเหมือนดังแตกอน ศาลเพียงตาพันทายนรสิงหไดรับความเลื่อมใสจากราษฎรทั่วไป กลายเปนอนุสาวรียแหงความซื่อสัตย รักษากฎระเบียบของบานเมืองยิ่งกวาชีวิต ศาลพันทายนรสิงหไดรับการประกาศเปนโบราณสถานแหงชาติ เมื่อ พ.ศ. 2498 ซึ่งบริเวณโดยรอบศาลไดถูกจัดตั้งเปนอุทยานพันทายนรสิงห ภายในศาลมีรูปปน ของพันทายนรสิงหขนาดเทาตัวจริงในทาถือทายคัดเรือ บรรณาน ุ กรม ชาญวิทยเกษตรศิริ. บรรณาธิการ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการ ตำราสังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมูลนิธิโตโยตาแหงประเทศไทย, 2546. ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกโลกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2548. ชุดที่ 2 วีรกษัตริย  แหงอยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  Š²§ši ²™š²‡£°ˆ ± ™

¥ ¸ h ¡œ ¹ i £ ± Š²•´ £§¡• ± §ª¹ i ­‡— ± žž¡ h ²
วีรกรรมชาวบานบางระจัน เปนตัวอยางของชาวไทยที่สมัครสมานสามัคคีรวมมือกันตอสูกับ ขาศึกอยางกลาหาญ เพื่อปกปองชาติไทยไว เมื่อ พ.ศ. 2308 กองทัพพมาไดยกทัพมารุกรานอาณาจักรอยุธยาหลายทัพดวยกัน เมื่อไปถึงที่ใด กองทัพพมาไดเก็บริบทรัพยสมบัติและจับเชลยชายหญิงสงไปเมืองพมา เมื่อชาวบานทราบขาวกองทัพพมา สวนใหญจึงพากันละทิ้งบานเมืองเพื่อเอาตัวรอดปลอดภัย ที่เมืองวิเศษไชยชาญ ทหารพมาเที่ยวจับผูคน และเก็บทรัพยสินไป ทำใหราษฎรไทยโกรธแคนมาก ชาวบานบางระจันเริ่มตนดวยผูนำ 6 คน ไดแกนายแทน นายโชตินายอิน นายเมือง ทั้ง 4 คน เปนชาวบานศรีบัวทอง แขวงเมืองสิงหสวน นายดอก บานกรับ และนายทองแกว บานโพธิ์ทะเล เปนชาวเมืองวิเศษไชยชาญ ไดรวมตัวกันลวงพมาไปที่บานปาแหงหนึ่ง พมาหลงเชื่อจึงถูกชาวบานบางระจันฆาตายทั้งหมด ขาวลือความกลาหาญของชาวบานบางระจันทำให ราษฎรชาวเมืองวิเศษไชยชาญ เมืองสิงหบุรีเมืองสรรคพากันหลบหนีพมาไปรวมตัวกันที่คายบางระจัน ชุดที่ 2 วีรกษัตริย  แหงอยุธยา ที่มาของภาพ : http://onehundreds.wordpress.com/2012/11

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร บานบางระจันเปนชัยภูมิที่เหมาะสม เปนแหลงที่มีเสบียงอาหารสมบูรณตั้งอยูบนที่ดอน เปนปาเปลี่ยว อยูที่พรมแดนเมืองวิเศษไชยชาญกับเมืองสุพรรณบุรีและเมืองสิงหบุรีขาศึกจะเขาไปถึงยาก และชาวบานบางระจันไดนิมนตพระอาจารยธรรมโชติวัดเขานางบวช แขวงเมืองสุพรรณ ใหมาชวยคุมครอง สรางขวัญกำลังใจใหชาวบาน ชาวบานบางระจันสะสมอาวุธเทาที่หาไดและมีผูนำเพิ่มขึ้นอีก 5 คน คือ ขุนสรรคพันเรืองกำนัน นายทองเหม็น นายจันหนวดเขี้ยว และนายทองแสงใหญรวมหัวหนาชาวบานบางระจันเปน 11 คน ฝายพมารูขาวชาวไทยที่รวมตัวกันตอสูพมา จึงสงกองทหารไปปราบปรามหลายครั้ง แตชาวบาน บางระจันก็สามารถตอสูกับทัพพมาไดทุกครั้ง แมวาจะเสียเปรียบดานอาวุธและกำลังไพรพล แตดวย ความรักชาติความสามัคคีความกลาหาญ ตลอดจนความเสียสละ ทำใหไดรบชั ัยชนะไดถึง 7 ครั้งดวยกัน ศึกครั้งที่ 8 พมาสั่งใหชาวมอญ ตำแหนงสุกี้หรือพระนายกอง คุมทหารไปตีคายบางระจัน สุกี้ดำเนินการรบอยางฉลาด ตั้งคายอยางมั่นคง และใชปนใหญระดมยิงคายบางระจันทุกวัน ผูนำชาวบาน บางระจันไดสงคนเดินทางไปกรุงศรีอยุธยาเพื่อขอปนใหญแตฝายอยุธยาเห็นวาอาจถูกทหารพมา ดักแยงชิงกลางทาง ไดแตขุนนางมาหลอปนใหญใหซึ่งสามารถหลอหลอมปนใหญได 2 กระบอก แตปนใหญใชการไมไดคายบางระจันจึงถูกกองทัพพมาโจมตีจนแตกพาย เมื่อ พ.ศ. 2309 ชาวบาน บางระจันบางคนถกจูับเปนเชลย บางคนหนีไปได วีรกรรมชาวบานบางระจันที่รวมตัวกันตอสูพมาจึงไดรับการยกยอง ถือเปนแบบอยางที่ดีแก อนุชนรุนหลังตอไป บรรณาน ุ กรม ชาญวิทยเกษตรศิริ. (บรรณาธิการ). อยุธยา : Discovering Ayutthaya. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการ ตำราสังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมูลนิธิโตโยตาแหงประเทศไทย, 2546. ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกโลกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2548. . หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานประวัติศาสตรชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2554.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร POST-TEST คำชี้แจง ใหนักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุดเพียงขอเดียวลงในกระดาษคำตอบ 1. พระมหากษัตริยพระองคใดเปนปฐมกษัตริยของราชวงศสุพรรณบุรี ก. สมเด็จพระรามาธิบดีท 1 ( ี่พระเจาอูทอง) ข. สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ค. สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 (ขุนหลวงพะงั่ว) ง. สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (เจาสามพระยา) 2. พระมหากษัตริยพระองคใดรวบรวมเมืองตาง ๆ ของคนไทยที่เคยปกครองอยางอิสระ เชน สุพรรณบุรีและลพบุรีมาเปนสวนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยา ก. สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจาอูทอง) ข. สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ค. สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 (ขุนหลวงพะงั่ว) ง. สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (เจาสามพระยา) 3. พระมหากษัตริยพระองคใดผนวกอาณาจักรสุโขทัยเขาเปนสวนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยา โดยสมบูรณ ก. สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจาอูทอง) ข. สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ค. สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 (ขุนหลวงพะงั่ว) ง. สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (เจาสามพระยา) 4. ขอใดหมายถึงกฎหมายที่รักษาเสถียรภาพการเมืองภายในราชสำนัก ก. กฎนครบาล ข. กฎมณเฑียรบาล ค. พระไอยการตำแหนงนาพลเรือน ง. พระไอยการตำแหนงนาพลหัวเมือง 5. การปกครองที่แยกการปกครองเปนเวียง วัง คลัง นา คือขอใด ก. จตุสดมภ ข. สมุหนายก ค. สมุหพระกลาโหม ง. กฎมณเฑียรบาล ชุดที่ 2 วีรกษัตริย  แหงอยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร 6. อัครเสนาบดีที่มีอำนาจควบคุมพลเรือนทั่วราชอาณาจักรในสมัยสมเด็จ พระบรมไตรโลกนาถคือขอใด ก. ธรรมาธิการ ข. โกษาธิบดี ค. สมุหนายก ง. สมุหพระกลาโหม 7. ขอใดหมายถึง “วีรกษัตริยไทยผูกอบกูเอกราช” ก. สมเด็จพระเจาทรงธรรม ข. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ค. สมเด็จพระนารายณมหาราช ง. สมเด็จพระเจาอยูหัวบรมโกศ 8. ยุคสมัยที่มีความเจริญรุงเรืองทางดานการคาและการติดตอกับตางประเทศคือสมัยใด ก. สมเด็จพระเจาทรงธรรม ข. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ค. สมเด็จพระนารายณมหาราช ง. สมเด็จพระเจาอยูหัวบรมโกศ 9. ขอใดหมายถึง “ผูรักษากฎระเบียบของบานเมืองยิ่งกวาชีวิตตน” ก. โกษาเหล็ก ข. โกษาปาน ค. พันทายนรสิงห ง. ออกพระศักดิสงคราม 10. ขอใดหมายถึงวีรกรรมของชาวบานบางระจัน ก. ชาวบานที่รวมตัวกันขับไลทหารเขมรที่มาปลนสะดมตามชายแดน ข. นำทัพไทยตอสูกับกองกำลังของทหารฝรั่งเศสที่ปอมเมืองบางกอก ค. ชุมชนผูซื่อสัตยรักษากฎระเบียบของบานเมืองยิ่งกวาชีวิตตน ง. รวมตัวกันตอสูกับกองทัพพมาไดอยางกลาหาญในสมัยอยุธยาตอนปลาย เฉลย 1. ง 2. ก 3. ข 4. ข 5. ก 6. ค 7. ข 8. ค 9. ค 10. ง

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร ความสอดคล องก ั บหล ักส ู ตรแกนกลางการศึกษาข ั้ นพื้ นฐาน พ ุ ทธศักราช 2551 การศึกษาชุดสื่อการเรียนรูประวัติศาสตรอยุธยา ผานสื่อ Virtual Field Trip ชุดที่ 3 อยุธยาเมืองทาการคานานาชาตินักเรียนจะไดรับความรูซึ่งสอดคลองกับมาตรฐานการเรียนรู และตัวชี้วัดชั้นปดังนี้ ส 4.1 เขาใจความหมาย ความสำคัญของเวลา และยุคสมัยทางประวัติศาสตร สามารถใชวิธีการทางประวัติศาสตรมาวิเคราะหเหตุการณตาง ๆ อยางเปนระบบ ม.2/ส 4.1 ขอ 1 ประเมินความนาเชื่อถือของหลักฐานทางประวัติศาสตร ในลักษณะตาง ๆ ส 4.3 เขาใจความเปนมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปญญาไทย มีความรัก ความภูมิใจ และธำรงความเปนไทย ม.2/ส 4.3 ขอ 1 วิเคราะหพัฒนาการของอาณาจักรอยุธยาและธนบุรีในดานตาง ๆ ม.2/ส 4.3 ขอ 2 วิเคราะหปจจัยที่สงผลตอความมั่นคงและความเจริญรุงเรือง ของอาณาจักรอยุธยา ม.2/ส 4.3 ขอ 3 ระบุภูมิปญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยอยุธยาและธนบุรี และอิทธิพลของภูมิปญญาดังกลาวตอการพัฒนาชาติไทยในยุคตอมา ชุดท ี่ 3 อยุธยาเม ื องทาการคานานาชาติ

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร PRE-TEST คำชี้แจง ใหนักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุดเพียงขอเดียวลงในกระดาษคำตอบ 1. นโยบายทางดานการปกครองคนตางชาติของอาณาจักรอยุธยาสงผลอยางไร ก. สงเสริมใหกรุงศรีอยุธยาเปนเมืองทาการคานานาชาติ ข. กรุงศรีอยุธยาเปนที่รวมสินคาหลากหลาย ค. การคาระบบบรรณาการเจริญรุงเรืองเพิ่มขึ้น ง. ถูกทุกขอ 2. หนวยงานใดมีหนาที่ดูแลการคาและชุมชนจีน ก. กรมทาขวา ข. กรมทาซาย ค. กรมทากลาง ง. กรมพระคลังสินคา 3. ขอใดคือรายไดสำคัญของอาณาจักรอยุธยา ก. ภาษีอากร ข. สวยและราชบรรณาการ ค. การคากับตางประเทศ ง. การคาภายในภูมิภาค 4. ขอใดหมายถึงชาวญี่ปุนที่รับราชการในสมัยอยุธยา ก. ออกพระศักดิ์สงคราม ข. ออกญาเสนาภิมุข ค. พระยาโชฎึกเศรษฐี ง เจาพระยาวิไชเยนทร 5. ชาวตางชาติในขอใดเคยดำรงตำแหนงอัครเสนาบดีในสมัยอยุธยา ก. ออกพระศักดิ์สงคราม ข. ออกญาเสนาภิมุข ค. พระยาโชฎึกเศรษฐี ง พระยาวิไชเยนทร ชุดที่ 3 อยุธยาเมืองทาการคานานาชาติ

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร 6. ขอใดเปนเอกสารชาวตางชาติที่เปนหลักฐานเกี่ยวกับการคาของอยุธยา ก. จดหมายเหตุลาลูแบรฉบับสมบูรณ ข. จดหมายเหตุของ โยช เชาเตน ค. ประวัติศาสตรธรรมชาติและการเมืองแหงราชอาณาจักรสยาม ง. ถูกทุกขอ 7. ปจจัยที่เอื้ออำนวยใหกรุงศรีอยุธยาเปนเมืองทาการคานานาชาตคิือขอใด ก. ที่ตั้งและสภาพภูมิศาสตร ข. นโยบายสงเสริมการคาของทางราชการ ค. นโยบายการอนุญาตใหชาวตางชาตินับถือศาสนา และประกอบพิธีกรรม ทางศาสนาได ง. ถูกทุกขอ 8. หลักฐานทางประวัติศาสตรในขอใดใหขอมูลเกี่ยวกับความเปนอยูของผูคน ในสมัยอยุธยา ก. จิตรกรรมฝาผนัง ข. หนังสือนิทานโบราณคดี ค. พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ง. พระราชพงศาวดารกรุงเกา ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ 9. ขอใดคือบทบาทหนาที่ของพระคลังสินคา ก. ควบคุมกำลังไพรพลตอเรือสินคา ข. รวบรวมสินคา และแตงสำเภาไปคาตางประเทศ ค. รวบรวมหางขาว และจำหนายขาวไปตางประเทศ ง. ถูกทุกขอ 10. ชาวตางชาติในขอใดที่เพิ่งมีความสัมพันธกับไทยในสมัยสมเด็จพระนารายณมหาราช ก. อังกฤษ ข. ฝรั่งเศส ค. โปรตุเกส ง. สหรัฐอเมริกา เฉลย 1. ก 2. ข 3. ค 4. ข 5. ง 6. ง 7. ง 8. ก 9. ข 10. ข

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  กรุงศรีอยุธยาราชธานีของอาณาจักรอยุธยา มีบทบาทสำคัญทางเศรษฐกิจในฐานะเปน ศูนยกลางเครือขายการคาภายในภูมิภาค และการคาขามภูมิภาค เนื่องจากปจจัยดังตอไปนี้ 1. สภาพที่ตั้งและสภาพภูมิศาสตรที่เอื้ออำนวย เนื่องดวยกรุงศรีอยุธยาตั้งอยูในบริเวณ ที่มีแมน้ำ 3 สายลอมรอบ ทำใหเปนศูนยกลางการคาภายในภูมิภาค ทั้งราชธานียังตั้งอยูไมไกลจาก อาวไทย ทำใหเรือสินคานานาชาติเดินทางเขามาคาขายไดสะดวก ทั้งที่ตั้งของอยุธยายังอยูระหวาง เสนทางการคาระหวางอินเดียและจีน และสินคาเครื่องเทศในหมูเกาะอินโดนีเซีย ที่ตั้งและสภาพ ภูมิศาสตรดังกลาวจึงเอื้ออำนวยใหเรือสินคาจากตะวันตก จีน อินเดีย และตะวันออกกลาง เดินทาง เขามาคาขายในกรุงศรีอยุธยา อีกทั้งยังสามารถควบคุมการคาชายฝงทะเลบริเวณอาวไทย และ ทำการคาเชื่อมโยงกับเครือขายการคานานาชาติ ที่มาของภาพ : 1. ชาญวิทยเกษตรศิริ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. หนา 178. 2. http://haab.catholic.or.th/history/history01/protuget15.html ›r ˆˆ ± ¢ªh‡Àª£´¡Ã«i ­¢ ¸ ˜¢²À›s™À¡ ·­‡—h ²²£„ i²™²™²Š²•´ แผนที่อยุธยา1 เรือสินคาโปรตุเกส2 ชุดที่ 3 อยุธยาเมืองทาการคานานาชาติ

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร 2. นโยบายทางดานเศรษฐกิจของพระมหากษัตริยอยุธยาทุกพระองคทรงเห็นความสำคัญ ทางดานการคานานาชาติซึ่งเปนรายไดหลักของอาณาจักรอยุธยา จึงสงเสริมและสนับสนุนการคา โดยอยุธยาไดจัดตั้งหนวยงานที่ทำหนาที่ดูแลการคานานาชาติคือ พระคลังสินคา ทำหนาที่แตงสำเภา ไปคาขายก ับตางประเทศ รวมทั้งผูกขาดสินคาและเก็บคาธรรมเนียมการคา 3. นโยบายทางดานการปกครองชาวตางชาติกรุงศรีอยุธยาเปดกวางทางศาสนา พระมหา กษัตริยไทยอนุญาตใหชาวตางชาติตั้งคลังสินคา พักอยูอาศัยในพระนครศรีอยุธยาไดและสามารถสราง ศาสนสถานประกอบพิธีกรรมตามความเชื่อของตนเองไดอยางอิสระ นอกจากนี้ยังมอบหมายใหหนวยงานราชการดูแลชาวตางชาติเชน กรมทาซายดูแลการคา กับจีนและฮอลันดา สวนกรมทาขวาดูแลการคากับชาวอังกฤษ ชวา อินเดีย เปอรเซีย และเวียดนาม โดยชาวตางชาติเหลานี้จะตั้งถิ่นฐานเปนชุมชน ซึ่งทางไทยจะแตงตั้งใหชาวตางชาติควบคุมดูแลกันเอง ชาวตางชาติบางคนที่ชวยกิจการคาใหกับราชการ จะไดรับพระราชทานบรรดาศักดิ์เปนขุนนางอยุธยา เชน พระยาโชฎึกเศรษฐีชาวจีน ออกญาเสนาภิมุข (ยามาดะ นางามะซะ) ชาวญี่ปุน เจาพระยาวิไชเยนทร (คอนสแตนติน ฟอลคอน) ชาวกรีก ออกพระศักดิ์สงคราม หรือเชอวาลิเอรเดอ ฟอรแปง ชาวฝรั่งเศส 4. กรุงศรีอยุธยาเปนแหลงรวมสินคาหลากหลาย เชน สินคาของปาที่มาจากดินแดนภายใน ภูมิภาค เครื่องเคลือบ ผาไหมจากจีน อัญมณีผา และเครื่องประดับจากเปอรเซียและอินเดีย เปนตน ดวยปจจัยดังกลาวทำใหกรุงศรีอยุธยาเปนศูนยกลางการคาที่สำคัญในภูมิภาคตะวันออกเฉียงใต บรรณาน ุ กรม ชาญวิทยเกษตรศิริ. บรรณาธิการ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการ ตำราสังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมูลนิธิโตโยตาแหงประเทศไทย, 2546. วินัย พงศศรีเพียร. บรรณาธิการ. อยุธยา : พรรณนาภูมิสถาน และมรดกความทรงจำแหงพระนครศรีอยุธยา. โครงการวิจัยเมธีวิจัยอาวุโส (สกว.). กรุงเทพฯ : อุษาคเนย, 2551. ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกโลกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2548.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  ²£„ i²™²™²Š²•´  ± š«¥ ±²™—²‡›£°§± • ´¨²ª•£l หลักฐานทางประวัติศาสตรที่เกี่ยวของกับกรุงศรีอยุธยาในฐานะศูนยกลางการคาสำคัญ ของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใตมีจำนวนมาก เชน จดหมายเหตุของชาวตางชาติแผนที่เปนตน ในที่นี้ขอยกตัวอยางเอกสารชาวตะวันตกและภาพจิตรกรรมฝาผนัง ดังนี้ 1. เอกสารชาวตะวันตก ในสมัยอยุธยาตั้งแตพุทธศตวรรษที่ 21 เปนตนมา มีชาวตะวันตกเดินทางมาคาขาย เผยแผ คริสตศาสนา และเจริญสัมพันธไมตรีกับราชอาณาจักรอยุธยาเปนจำนวนมาก บุคคลเหลานี้ไดพบเห็นสภาพ บานเมือง และวิถีการดำเนินชีวิตของชาวอยุธยา ไดบันทึกเรื่องราวเหลานี้ไวเปนหลักฐานทางประวัติศาสตร ซึ่งแสดงอยางชัดเจนวากรุงศรีอยุธยาเปนเมืองทาการคา เปนที่รวมของผูคนหลายเชื้อชาติดังเชน โตเม ปเรส ชาวโปรตุเกสที่เดินทางมาถึงกรุงศรีอยุธยา ใน พ.ศ. 2055 ไดกลาวถึงการคา ของไทยในสมัยอยุธยาวา “ทางฝงดานเมืองตะนาวศรีสยามก็ไดทำการคากับชาวปาเส เปดีร ไทรบุรีพะโค และ เบงกอล ฝายชาวกุจราจแวะที่เมืองทาปละหน พอคาพวกนี้คาขายกับตางประเทศไดอยางมั่งคั่ง และคาขาย ในประเทศไดอยางเสรี...” นิโกลารแซรแวส พอคาชาวฝรั่งเศสซึ่งเดินทางมาอยุธยาในสมัยสมเด็จพระนารายณมหาราช ไดบันทึกไวในหนังสือเรื่อง ประวัติศาสตรธรรมชาติและการเมืองแหงราชอาณาจักรสยาม กลาวถึงอยุธยา ในฐานะศูนยกลางการคมนาคมและการคาวา “...ราชอาณาจักรมีแมน้ำใหญอยู 3 สาย เรือขนาด 300 - 400 ตัน สามารถแลนไปตามแมน้ำได สวนเรือขนาดใหญจะตองรอที่ปากน้ำ เพราะติดสันดอนจนกวาน้ำจะขึ้น จึงแลนเขาแมน้ำไดชายน้ำ มีความลึก จึงเหมาะแกพอคาที่จะนำเรือเขาจอดทอดสมอชิดกำแพงเมือง และทอดสะพานขนถายสินคา ขึ้นทาเรือไดสะดวก แมน้ำยังมีลำคลองมากมายหลายสายไหลผานเขาสูที่ราบลุมและบริเวณตัวเมือง ทำใหมีสภาพเหมือนกับเมืองเวนีซ...” ชุดที่ 3 อยุธยาเมืองทาการคานานาชาติ

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร 2. ภาพจิตรกรรมฝาผนัง วัดในสมัยอยุธยาจำนวนมากมีภาพจิตรกรรมฝาผนังที่สะทอนใหเห็นสภาพความเปนอยู ลักษณะการแตงกาย การประกอบพิธีกรรมตามความเชื่อทางศาสนาและวิถีการดำเนินชีวิต นับเปนหลักฐาน ทางประวัติศาสตรที่สำคัญ เชน ภาพจิตรกรรมฝาผนังที่วัดเกาะแกวสุทธาราม จังหวัดเพชรบุรี แขกมัวรที่วัดเกาะแกวสุทธาราม จังหวัดเพชรบุรี จิตรกรรมฝาผนังรูป “แขก” สมัยปลายอยุธยา จากวัดเกาะแกวสุทธาราม จังหวัดเพชรบุรี กองทหารอาสาญี่ปุนในกองทัพอยุธยา ที่มาของภาพ : ชาญวิทยเกษตรศิริ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. หนา 144, 152 และ 160.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร ภาพฝรั่งในคราวกบฎมักกะสันสมัยสมเด็จพระนารายณมหาราช บรรณาน ุ กรม ชาญวิทยเกษตรศิริ. บรรณาธิการ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการ ตำราสังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมูลนิธิโตโยตาแหงประเทศไทย, 2546. วินัย พงศศรีเพียร. บรรณาธิการ. อยุธยา : พรรณนาภูมิสถาน และมรดกความทรงจำแหงพระนครศรีอยุธยา. โครงการวิจัยเมธีวิจัยอาวุโส (สกว.). กรุงเทพฯ : อุษาคเนย, 2551. ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกโลกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2548. ที่มาของภาพ : ชาญวิทยเกษตรศิริ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. หนา 145.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  Š²§•h²‡Š²•´ — µÈ ª³„±Ã™ª¡± ¢­¢ ¸ ˜¢²
ในสมัยอยุธยามีชาวตางชาติที่มีความสามารถและความเชี่ยวชาญไดเขามารับราชการ ที่กรุงศรีอยุธยาจำนวนมาก บางทานไดเขามาเจริญสัมพันธไมตรีกับกรุงศรีอยุธยา และไดทำ คุณประโยชนตอบานเมืองไทย ชาวตางชาติที่มีปรากฏในประวัติศาสตรอยุธยาที่สำคัญ เชน ● ออกญาเสนาภิมุข หรือยามาดะ นางามะซะ ชาวญี่ปุน ยามาดะ นางามะซะ เปนชาวญี่ปุนไดเดินทางมากับเรือสำเภาของพอคาชาวญี่ปุน มาตั้งถิ่นฐาน ที่อยุธยาในราว พ.ศ. 2155 ในสมัยพระเจาทรงธรรม โดยประกอบอาชีพเปนพอคาดวยความอุตสาหะ รวบรวมสินคาไทย เพื่อสงใหสำเภาญี่ปุนนำกลับไปคาขาย และนำสินคาญี่ปุนมาขายที่อยุธยา จนประสบความสำเร็จ ใน พ.ศ. 2164 ไดรับแตงตั้งเปนหัวหนาชาวญี่ปุน ดูแลและปกครองชุมชนญี่ปุน ที่ตั้งอยูทางฝงตะวันออกริมแมน้ำเจาพระยาทางตอนใตของเกาะเมือง ตรงขามกับหมูบานโปรตุเกส เนื่องจากนายยามาดะ นางามะซะ เปนพอคาชาวญี่ปุนที่ซื่อสัตยและยึดมั่นในความถูกตอง โดยเปน ที่มาของภาพ : ชาญวิทยเกษตรศิริ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. หนา 222 และ 223. ชุดที่ 3 อยุธยาเมืองทาการคานานาชาติ

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร ผูสนับสนุนความสัมพันธทางการทูตและการคาระหวาง อยุธยากับญี่ปุน จึงไดรับแตงตั้งใหเปนเจากรมอาสาญี่ปุน ใน พ.ศ. 2171 จึงไดรับแตงตั้งเปนออกญาเสนาภิมุข หัวหนากรมอาสาญี่ปุนที่มีความจงรักภักดีตอสมเด็จ พระเจาทรงธรรม ดวยความขัดแยงทางการเมือง และ การแยงชิงอำนาจในราชสำนัก ทำใหออกญาเสนาภิมุข ถูกกีดกัน และจำกัดอำนาจทางการเมืองโดยถูกสงตัวไป เปนเจาเมืองนครศรีธรรมราช ใน พ.ศ. 2173 ในสมัย สมเด็จพระเจาปราสาททอง และสิ้นชีวิต ● ออกพระศักดิ์สงคราม หรือเชอวาลิเอรเดอ ฟอรแปง ชาวฝรั่งเศส นายเชอวาลิเอรเดอ ฟอรแปง เปนชาวฝรั่งเศส เกิดในตระกูลเกาแกและมีชื่อเสียงของฝรั่งเศส เคยรับ ราชการเปนทหารเรือในสมัยพระเจาหลุยสที่ 14 ใน พ.ศ. 2228 คณะทูตของฝรั่งเศสนำโดย เชอวาลิเอร เดอ โชมองต ไดนำคณะหลวง วิศวกร ชางฝมือ เดินทาง มาสัมพันธไมตรีกับกรุงศรีอยุธยาในสมัยสมเด็จพระนารายณ มหาราช นายเชอวาลิเอรเดอ ฟอรแปง ซึ่งมีอายุเพียง 29 ปไดสมัครขอเดินทางมาราชการในครั้งนั้นดวย โดย เชอวาลิเอรเดอ โชมองต ไดมอบหมายใหฟอรแปง เปนนายทหารประจำตัว ซึ่งเปนผลทำใหเขา ไดเขาเฝาถวายพระราชสาสนพระเจาหลุยสที่ 14 ตอสมเด็จพระนารายณมหาราชดวย เมื่อราชทูต เชอวาลิเอรเดอ โชมองตถวายบังคมลาสมเด็จพระนารายณมหาราชกลับไปยัง ฝรั่งเศส สมเด็จพระนารายณมหาราชไดขอตัว เชอวาลิเอรเดอ ฟอรแปง ใหอยูรับราชการที่อยุธยาตอ ซึ่งทานราชทูตไดสนองพระราชประสงค นายฟอรแปง จึงไดรับมอบหมายใหเปนผูฝกหัดทหารไทย ตามแบบฝรั่งเศส และดูแลการสรางปอมที่บางกอก สมเด็จพระนารายณมหาราชไดแตงตั้งใหเปน ออกพระศกดั ิ์สงคราม ออกพระศักดิ์สงคราม ไดปฏิบัติหนาที่สำเร็จหลายประการ เชน การปราบปรามกบฎมักกะสัน การจับนายทหารเรืออังกฤษที่ฉอโกงราชทรัพยแตการทำงานของเขาไมราบรื่นเทาใดนัก และถูกปองราย จากออกญาวิไชเยนทรชาวกรีกที่มีอำนาจในราชสำนักไทย เขาจึงลาออกจากตำแหนง และเดินทางกลับ ฝรั่งเศส เมื่อ พ.ศ. 2230 และกลับไปรับราชการที่ประเทศฝรั่งเศสดังเดิม ที่มาของภาพ : ชาญวิทยเกษตรศิริ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. หนา 202.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร ● ซิมอง เดอ ลาลูแบรราชทูตฝรั่งเศส ซิมอง เดอ ลาลูแบร เปนราชทูตฝรั่งเศส เดินทางมาเจริญสัมพันธไมตรีกับกรุงศรีอยุธยา เปนคณะสุดทายในสมัยสมเด็จพระนารายณมหาราช ใน พ.ศ. 2230 โดยเดินทางมากับคณะทหารฝรั่งเศส เปนจำนวนถึง 636 คน เพื่อใหมาประจำอยูที่เมืองบางกอก ซิมอง เดอ ลาลูแบรไดถวายพระราชสาสนพระเจาหลุยสที่ 14 ตอสมเด็จพระนารายณมหาราช และไดทำสนธิสัญญาเจริญสัมพันธไมตรีทางการคากับอยุธยา ในขณะที่เขาพำนักที่กรุงศรีอยุธยาเขาไดพยายาม ศึกษาอาณาจักรอยุธยาในแงมุมตาง ๆ และไดบันทึกรายละเอียดไวภายหลังไดเรียบเรียงออกมาเผยแพร ในชื่อ Description du Royaume de Siam ซึ่งเปนหนังสือที่ใหสาระดานประวัติศาสตรสังคม วัฒนธรรม เศรษฐกิจ และธรรมชาติวิทยา จัดเปนหลักฐานทางประวัติศาสตรชั้นตนที่สำคัญในการศึกษาประวัติศาสตร อยุธยา ซิมอง เดอ ลาลูแบรเดินทางกลับประเทศฝรั่งเศส เมื่อ พ.ศ. 2231 บรรณาน ุ กรม ชาญวิทยเกษตรศิริ. บรรณาธิการ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการ ตำราสังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมูลนิธิโตโยตาแหงประเทศไทย, 2546. วินัย พงศศรีเพียร. บรรณาธิการ. อยุธยา : พรรณนาภูมิสถาน และมรดกความทรงจำแหงพระนครศรีอยุธยา. โครงการวิจัยเมธีวิจัยอาวุโส (สกว.). กรุงเทพฯ : อุษาคเนย, 2551. ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกโลกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2548.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  เอกสารจากชาวตางชาติที่เดินทางมายัง กรุงศรีอยุธยา ไดบันทึกเรื่องราววา มีผูคนตางชาติ ตางภาษา เขามาอาศัยอยูในอาณาจักรอยุธยาเปน จำนวนมาก ซึ่งการเขามาตั้งถิ่นฐานในราชอาณาจักรอยุธยา มีทั้งจากการทำสงครามขยายอำนาจครอบครอง ดินแดนตาง ๆ เขาไวในอำนาจของอยุธยา จึงมี การกวาดตอนครัวเรือนของรัฐเพื่อนบานเขามาในดิน แดนไทย หรือบางครั้งเปนการอพยพจากบานเมือง ของตนเองเขามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารกษัตริยอยุธยา ซึ่งไทยก็ตอนรับดวยความยินดีอีกทางหนึ่งคือพวก พอคาและผูเผยแผศาสนาที่เขามาตั้งถิ่นฐานในอยุธยา ปจจัยสำคัญที่ทำใหอยุธยามีชุมชนตางชาติ เขามาตั้งถิ่นฐานกันอยูกวางขวางมาจากนโยบาย สนับสนุนดังนี้ 1. ชาวตางชาติมีเสรีภาพในการนับถือศาสนาและประกอบพิธีกรรมทางศาสนา และ ความเชื่อไดอยางเสรีทำใหกรุงศรีอยุธยามีทั้งโบสถของศาสนาคริสตสุเหราของมุสลิม และศาลเจาของจีน 2. ชาวตางชาติมีโอกาสในการประกอบอาชีพตามที่ตนถนัด ดังนั้นจึงปรากฏวามีชาวตางชาติ เปนทั้งทหารรับจาง แพทยพอคา รับจางทำงานอื่น ๆ 3. ชาวตางชาติมีอิสระในการเลือกคูครอง ดังปรากฏวาในพระนครศรีอยุธยามีลูกครึ่ง ชาวตางชาติตาง ๆ เชน ไทย - จีน ไทย - ญี่ปุน มอญ - โปรตุเกส เปนตน 4. ความอุดมสมบูรณทางดานอาหารและเครื่องดื่ม ชาวตางชาติสามารถหาอาหารและ ปรุงแตงอาหารไดเหมือนประเทศของตน 5. อาคารบานเรือน ชาวตางชาติสามารถปลูกสรางบานเรือนตามความนิยมของตน ชุมชน ชาวตางชาติที่ตั้งบานเรือนอยูรวมกันอยางสันติไดแก ที่มาของภาพ : ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. หนา 106.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร ชุมชนลาว สวนใหญมาจากการถูกกวาดตอนและอพยพเขามาตั้งถิ่นฐานใกลพระนครศรีอยุธยา ในสมัยสมเด็จพระนารายณมหาราช มีกองทหารลาวเปนกองทหารมารักษาพระองคโดยผูบังคับกอง มีตำแหนงเปนออกญาลาว มีหนาที่ตามเสด็จออกจากพระราชวัง ชุมชนมอญ สวนใหญมักจะหนีการรุกรานของพมา อพยพมาตั้งถิ่นฐานในอาณาเขตของ อยุธยา ในสมัยสมเด็จพระนารายณมหาราช โปรดใหชุมชนมอญไปตั้งถิ่นฐานแถบชานพระนครริมวัดตองปุ คลองคูจาม และบานสามโคก ริมแมน้ำเจาพระยา ชุมชนเขมร สวนมากมักถูกกวาดตอนมาจากสงคราม โดยเฉพาะในสมัยสมเด็จ เจาสามพระยา โดยราชสำนักไทยไดรับวัฒนธรรมดานตาง ๆ ของเขมรมาใชในทางการเมืองการปกครอง ชุมชนมุสลิม บางครั้งเรียกชุมชนแขก ซึ่งหมายถึง พวกอินเดีย อาหรับ เปอรเซีย พวกจาม มลายูชวา ซึ่งนับถือศาสนาอิสลาม ชาวมุสลิมเหลานี้ตั้งชุมชนอยูทางใตของกรุงศรีอยุธยา และอยูใน ความดูแลของจุฬาราชมนตรีเจากรมทาขวา สังกัดกรมพระคลัง ชุมชนจีน เปนกลุมคนที่มีบทบาทสำคัญทางการคาของอยุธยา ซึ่งเดินทางมาคาขาย และ ตั้งถิ่นฐานในดินแดนไทยมานานแลวกอนการสถาปนากรุงศรีอยุธยา ชุมชนชาวจีนอยูในความดูแลของ หลวงโชฎึกราชเศรษฐีเจากรมทาซาย สังกัดกรมพระคลัง ชุมชนญี่ปุน ชาวญี่ปุนเดินทางมาคาขายในดินแดนไทย ในราวสมัยสมเด็จพระมหาธรรมราชา และตั้งถิ่นฐานอยูทางฝงตะวันออกริมแมน้ำเจาพระยาตอนใตของเกาะเมือง ชาวญี่ปุนบางคนไดเปนทหาร อาสาใหราชสำนักอยุธยา เรียกกรมอาสาญี่ปุน ชุมชนโปรตุเกส ชาวโปรตุเกสเปนชาวตะวันตกชาติแรกที่เดินทางมาติดตอคาขายกับอยุธยา เมื่อ พ.ศ. 2054 และตั้งถิ่นฐานอยูบริเวณใกลเคียงกับชุมชนแขกหรือชุมชนมุสลิม จึงอยูในความดูแล ของจุฬาราชมนตรีดวย ชุมชนฝรั่งเศส ชาวฝรั่งเศสเดินทางมาอยุธยาในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณมหาราช โดยไดรับอนุญาตใหสรางวัดคริสตและโรงเรียนขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2205 และใหตั้งถิ่นฐานที่ริมฝงแมน้ำเจาพระยา และทหารฝรั่งเศสไดรับมอบหมายใหดูแลปอมบางกอกและเมืองมะริด ชุมชนฝรั่งเศสมีความแตกตางจาก ชุมชนโปรตุเกสและญี่ปุน ที่มีประชากรอยูอาศัยเปนชุมชนเพื่อประกอบการคาเปนสำคัญ แตชุมชนฝรั่งเศส เปนสถานที่ตั้งทางศาสนาคริสตนิกายคาทอลิก มีชาวฝรั่งเศสดูแลอยูเพียงไมกี่คน เชน วัดนักบุญเซนต ยอแซฟที่อยุธยา ชุมชนฮอลันดา ชาวฮอลันดาเดินทางมาคาขายที่อยุธยาเปนครั้งแรกใน พ.ศ. 2127 ในนาม ของบริษัทอินเดียตะวันออกของดัทชหรือบริษัทดัทชอิสทอินเดีย ชาวฮอลันดาสวนใหญที่พักอยูจึงเปน พนักงานของบริษัทนี้โดยตั้งถิ่นฐานอยูริมแมน้ำเจาพระยาติดกับชุมชนญี่ปุน

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร บรรณาน ุ กรม ชาญวิทยเกษตรศิริ. บรรณาธิการ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการ ตำราสังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมูลนิธิโตโยตาแหงประเทศไทย, 2546. วินัย พงศศรีเพียร. บรรณาธิการ. อยุธยา : พรรณนาภูมิสถาน และมรดกความทรงจำแหงพระนครศรีอยุธยา. โครงการวิจัยเมธีวิจัยอาวุโส (สกว.). กรุงเทพฯ : อุษาคเนย, 2551. ศึกษาธิการ, กระทรวง. พระนครศรีอยุธยา : มรดกโลกล้ำคา ภูมิปญญาเลื่องลือ. กรุงเทพฯ : องคการคา ของคุรุสภา, 2548. สุสานของชาวคริสตบริเวณหมูบานโปรตุเกส ที่มาของภาพ : ชาญวิทยเกษตรศิริ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. หนา 165.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร POST-TEST คำชี้แจง ใหนักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุดเพียงขอเดียวลงในกระดาษคำตอบ 1. ปจจัยที่สงเสริมใหกรุงศรีอยุธยาเปนเมืองทาการคานานาชาติคือขอใด ก. ที่ตั้งและสภาพภูมิศาสตรเอื้ออำนวย ข. นโยบายสงเสริมการคานานาชาติของทางราชการ ค. นโยบายทางดานการปกครองที่ใหชาวตางชาติมีเสรีภาพ ง. ถูกทุกขอ 2. หนวยงานใดมีหนาที่ดูแลการคา และชุมชนอินเดียและเปอรเซีย ก. กรมทาขวา ข. กรมทาซาย ค. กรมทากลาง ง. กรมพระคลังสินคา 3. หนวยงานที่มีหนาที่ผูกขาดการคาและเก็บคาธรรมเนียมการคากับตางประเทศ ก. กรมทาขวา ข. กรมทาซาย ค. กรมทากลาง ง. กรมพระคลังสินคา 4. ขอใดหมายถึงชาวฝรั่งเศสที่เปนผูฝกหัดทหารไทยตามแบบฝรั่งเศส ในสมัยสมเด็จพระนารายณมหาราช ก. ออกพระศักดิ์สงคราม ข. ออกญาเสนาภิมุข ค. พระยาโชฎึกเศรษฐี ง พระยาวิไชเยนทร 5. ชาวตางชาติในขอใดเคยดำรงตำแหนงเจากรมอาสาญี่ปุนในสมัยสมเด็จพระเจาทรงธรรม ก. ออกพระศักดิ์สงคราม ข. ออกญาเสนาภิมุข ค. พระยาโชฎึกเศรษฐี ง พระยาวิไชเยนทร ชุดที่ 3 อยุธยาเมืองทาการคานานาชาติ

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร 6. ขอใดคือผูเขียนหนังสือเรื่องประวัติศาสตรธรรมชาติและการเมือง แหงราชอาณาจักรสยาม ก. โตเม ปเรส ข. เชอวาลิเอรเดอ โชมองต ค. นิโกลาส แซรแวส ง. ซิมอง เดอ ลาลูแบร 7. ขอใดหมายถึงนโยบายการคาของอาณาจักรอยุธยา ก. มอบหมายใหชาวตางชาติควบคุมดูแลชุมชนตนเอง ข. กรุงศรีอยุธยาเปนแหลงรวมสินคานานาชาติ ค. อนุญาตใหชาวตางชาติมีเสรีภาพในการนับถือศาสนา ง. พระคลังสินคาไดผูกขาดสินคาและแตงสำเภาไปคากับตางประเทศ 8. ขอใดคือตำแหนงและบทบาทหนาที่ของพระยาโชฎึกเศรษฐี ก. เจากรมทาซาย ดูแลชุมชนชาวจีน ข. เจากรมทาขวา ดูแลชุมชนมุสลิม ค. ออกญาจีน ดูแลการคากับจีนและเวียดนาม ง. กรมพระคลังสินคา ดูแลการคานานาชาติ 9. หลักฐานในขอใดที่แสดงใหเห็นถึงผูคนหลากหลายเชื้อชาติในกรุงศรีอยุธยา ก. เอกสารชาวตะวันตก ข. ภาพจิตรกรรมฝาผนัง ค. จดหมายเหตุชาวตางชาติ ง. ถูกทุกขอ 10. ชาวตะวันตกชาติแรกที่เดินทางมาติดตอคาขายกับอยุธยาคือขอใด ก. อังกฤษ ข. ฝรั่งเศส ค. โปรตุเกส ง. สหรัฐอเมริกา เฉลย 1. ง 2. ก 3. ง 4. ก 5. ข 6. ค 7. ง 8. ก 9. ง 10. ค

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร ความสอดคล องก ั บหล ักส ู ตรแกนกลางการศึกษาข ั้ นพื้ นฐาน พ ุ ทธศักราช 2551 การศึกษาชุดสื่อการเรียนรูประวัติศาสตรอยุธยา ผานสื่อ Virtual Field Trip ชุดที่ 4 ประณีตศิลปแหงอยุธยา นักเรียนจะไดรับความรูซึ่งสอดคลองกับมาตรฐานการเรียนรู และตัวชี้วัดชั้นปดังนี้ ส 4.1 เขาใจความหมาย ความสำคัญของเวลา และยุคสมัยทางประวัติศาสตร สามารถใชวิธีการทางประวัติศาสตรมาวิเคราะหเหตุการณตาง ๆ อยางเปนระบบ ม.2/ส 4.1 ขอ 1 ประเมินความนาเชื่อถือของหลักฐานทางประวัติศาสตร ในลักษณะตาง ๆ ส 4.3 เขาใจความเปนมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปญญาไทย มีความรัก ความภูมิใจ และธำรงความเปนไทย ม.2/ส 4.3 ขอ 1 วิเคราะหพัฒนาการของอาณาจักรอยุธยาและธนบุรีในดานตาง ๆ ม.2/ส 4.3 ขอ 2 วิเคราะหปจจัยที่สงผลตอความมั่นคงและความเจริญรุงเรือง ของอาณาจักรอยุธยา ม.2/ส 4.3 ขอ 3 ระบุภูมิปญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยอยุธยาและธนบุรี และอิทธิพลของภูมิปญญาดังกลาวตอการพัฒนาชาติไทยในยุคตอมา ชุดท ี่ 4 ประณีตศิลป แหงอยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร PRE-TEST คำชี้แจง ใหนักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุดเพียงขอเดียวลงในกระดาษคำตอบ 1. สาเหตุใดราชสำนักจึงอุปถัมภชางที่สรางสรรคงานประณีตศิลป ก. เพราะเปนงานศิลปะที่ใชในราชพิธี ข. ผลงานมีความประณีตงดงามมาก ค. มีคุณคาทางศิลปหัตถกรรมชั้นสูง ง. มีคาใชจายสูง 2. ชางในขอใดหมายถึงชางสิบหมู ก. ชีชาง ข. ชางหลวง ค. ชางอิสระ ง. ชางพื้นบาน 3. การทำบุษบกประดิษฐานพระพุทธรูปใชชางประเภทใดเปนหลัก ก. ชางสลัก ข. ชางเขียน ค. ชางบุ ง. ชางรัก 4. การทำเครื่องเขินใชชางประเภทใดเปนหลัก ก. ชางสลัก ข. ชางเขียน ค. ชางบุ ง. ชางรัก 5. วัสดุหลักที่ใชในการสรางสรรคงานประดับมุกคือขอใด ก. มุก ข. เงิน ค. ทอง ง. เปลือกหอย ชุดที่ 4 ประณีตศิลป แหงอยุธยา

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร 6. บานประตูวิหารหลวงวัดพระศรีมหาธาตุจังหวัดพิษณุโลก เปนงานประณีตศิลป ประเภทใด ก. งานเครื่องถม ข. เครื่องลงยาสี ค. งานประดับมุก ง. งานเครื่องทอง 7. การทำตราประทับราชการ เปนงานประณีตศิลปที่ตองใชชางประเภทใดเปนหลัก ก. ชางปน ข. ชางแกะ ค. ชางหลอ ง. ชางกลึง 8. เครื่องราชูปโภคของไทย เปนงานประณีตศิลปประเภทใดเปนหลัก ก. เครื่องถม ข. เครื่องโลหะ ค. ลงรักปดทอง ง. ถูกทุกขอ 9. เครื่องใชและภาชนะที่ทำดวยเงินและทองตองประดับตกแตงดวยงานประณีตศิลป ประเภทใดจึงจะทำใหมีความงดงามยิ่งขึ้น ก. เครื่องถม ข. เครื่องลงยาสี ค. เครื่องประดับมุก ง. ถูกทุกขอ 10. เครื่องใชและภาชนะที่ทำดวยนาคตองประดับตกแตงดวยงานประณีตศิลปประเภทใด จึงจะทำใหมีความงดงามยิ่งขึ้น ก. เครื่องถม ข. เครื่องลงยาสี ค. เครื่องประดับมุก ง. ถูกทุกขอ เฉลย 1. ก 2. ข 3. ค 4. ง 5. ง 6. ค 7. ข 8. ก 9. ก 10. ข

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร  Šh²‡ª´ š«¡¹ hÁ¥°²£ª£i²‡ª££„l‡²™›£°“µ•¨´¥›g

ชุดที่ 4 ประณีตศิลป แหงอยุธยา ที่มาของภาพ : โครงการสืบสานมรดกวัฒนธรรมไทย. มรดกชางศิลปไทย. หนา 32. ประณีตศิลปหมายถึง ผลงานศิลปะที่ทำดวยฝมือและ ความชำนาญของชางไทยที่มักใชมือสรางสรรคประดิดประดอย ผลงานดวยความตั้งอกตั้งใจ ผลงานที่ออกมาจึงมีความงดงาม ประณีต งานประณีตศิลปสวนใหญเปนงานศิลปะที่สนองประโยชน ใชสอยของชนชั้นสูง เชน เครื่องเงิน เครื่องทอง เครื่องประดับมุก ตลอดจนผาแพรพรรณที่ประณีต งานประณีตศิลปทั้งหมดของไทยที่สืบทอดมาจากอดีต ลวนแตมีกำเนิดมาจากราชสำนักโดยพระมหากษัตริยเปน ผูอุปถัมภงานศิลปะทุกประเภทและทุกแขนง เพื่อใชในราชพิธี ของราชสำนัก ชื่อของชางสรางสรรคงานประณีตศิลปที่รูจักกันดี คือ ชางสิบหมู ชางสิบหมูคือ ชางหลวงที่มีฝมือ มีความรูและ ความชำนาญในการสรางสรรคงานทางศิลปกรรม ทั้งประเภท ประณีตศิลปและวิจิตรศิลปคำวา ชางสิบหมูหมายถึง แผนก ของงานชางตาง ๆ ตามทำเนียบของทางราชการซึ่งมีมาตั้งแต สมัยอยุธยา ซึ่งความจริงงานชางตาง ๆ มีมากกวานี้และอยู กระจัดกระจายในกรมจตุสดมภคือ เวียง วัง คลัง นา เพราะแตละกรมมักตองมีการกอสรางเรือนหลวง หรือจัดทำเครื่องมือ เครื่องใชตาง ๆ จึงตองหาชางมาไวในสังกัดเพื่อทำงานดังกลาว กรมชางสิบหมู จึงเปนชื่อกรมที่รวบรวมชางไว 10 หมูดวยกัน ประกอบดวยชางตาง ๆ ตอไปนี้ 1. ชางเขียน หมายถึง ผูมีฝมือและความสามารถในการเขียนภาพและระบายสีใหเปน ลวดลายและรูปภาพตาง ๆ ชางเขียนในสมัยโบราณมีคำเรียกที่แตกตางกัน เชน ชางแตม ชางเขียนสี ชางเขียนลายรดน้ำ

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร 2. ชางปน หมายถึง ผูมีฝมือและ ความสามารถในการใชวัสดุประเภทดิน ปูน ขี้ผึ้ง และอื่น ๆ นำมาสรางใหเปนรูปทรง ภาพ และลวดลาย ใหเกิดความงดงาม และมีคุณคาทางศิลปกรรม 3. ชางแกะ หมายถึง ผูมีความสามารถ ในการใชเครื่องมือในการแกะ แคะ ควัก ลงบน วัสดุตาง ๆ ใหเกิดเปนลวดลายหรือรูปภาพขึ้น งานของชางแกะตองใชฝมือและความละเอียดประณีตมาก ไดแกงานแกะเครื่องสด เชน งานแทงหยวก งานแกะผลไมพืช ผัก เพื่อใชในการตกแตง และงานแกะถาวรวัตถุเชน งานแกะไมงาชาง หิน เปนตราประทับราชการ เปนตน 4. ชางสลัก หมายถึง ผูมีฝมือและ ความสามารถในการใชเครื่องมือประเภทสิ่ว ทำการ เจาะหรือสลักลงบนวัสดุประเภทไมหิน หนัง และ กระดาษ 5. ชางหลอ หมายถึง ผูที่สรางงาน ประติมากรรมดวยการหลอมโลหะใหละลายเปน ของเหลว และเทกรอกลงไปในแมพิมพเมื่อโลหะ คืนตัวแข็งดังเดิมแลวจึงแกะแมพิมพจึงไดรูปหลอโลหะ เชน หลอพระพุทธรูป และเครื่องโลหะตาง ๆ 6. ชางกลึง หมายถึง ผูมีความสามารถในการทำสิ่งของเครื่องใชดวยเทคนิคการกลึงใหเปน รูปทรงตาง ๆ งานของชางกลึง เชน ลูกกรง หัวเสา ตลับงา ดามพัดยศ หมากรุก เปนตน 7. ชางหุน หมายถึง ผูมีความชำนาญในการสรางรูปหุนตาง ๆ ดวยการใชวัสดุตาง ๆ เชน งานโครงรูปหุนไมดิน กระดาษ เพื่อเปนหุนจำลองในการสรางอาคาร โบสถวิหาร หรือหุนเชิด หัวโขน ละคร หนากาก เปนตน 8. ชางรัก หมายถึง ผูมีความชำนาญในการใชยางรัก ซึ่งเปนยางไมชนิดหนึ่ง ทำงานศิลปกรรม ตกแตงตาง ๆ เชน งานลงรักปดทองคำเปลว งานปดทองลายรดน้ำ งานชางประดับกระจก งานชางประดับมุก รวมทั้งภาชนะเครื่องรักและเครื่องเขิน ที่มาของภาพ : โครงการสืบสานมรดกวัฒนธรรมไทย. มรดกชางศิลปไทย. หนา 63.

 Virtual Field Trip ประวั ต ิศาสตร 9. ชางบุหมายถึง ผูมีความสามารถในการตกแตงผิวภายนอกของศิลปวัตถุและสถาปตยกรรม ดวยการใชวัสดุตาง ๆ เชน ผา กระดาษ แผนโลหะบาง ๆ หุมประดับผิวภายนอก เชน งานบุโลหะ หุมองคพระธาตุเจดียและบุษบกประดิษฐานพระพุทธรูปสำคัญ 10. ชางปูน เปนงานชางเกาแกเกี่ยวของกับการสรางสิ่งกอสรางที่กออิฐถือปูนใหเปน สิ่งกอสรางตาง ๆ เชน สถูป เจดียพระปรางคพระพุทธรูปขนาดใหญ เปนตน ชางศิลปไทยเหลานี้ไดสรางสรรคงานศิลปกรรมที่เปนประณีตศิลปที่งดงาม และเปนมรดก ตกทอดในสังคมไทยจวบจนปจจุบัน บรรณาน ุ กรม โครงการสืบสานมรดกวัฒนธรรมไทย. มรดกชางศิลปไทย. กรุงเทพฯ : องคการคาของคุรุสภา, 2512. ชาญวิทยเกษตรศิริ. บรรณาธิการ. อยุธยา : Discovering Ayutthaya. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการตำรา สังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมูลนิธิโตโยตาแหงประเทศไทย, 2546. ปรีดีพิศภูมิวิถี. คูมือทองเที่ยวอยุธยา เพื่อการศึกษาประวัติศาสตรสำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษา. สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม : เชียงใหม, 2552. วินัย พงศศรีเพียร. บรรณาธิการ. อยุธยา : พรรณนาภูมิสถาน และมรดกความทรงจำแหงพระนครศรีอยุธยา. โครงการวิจัยเมธีวิจัยอาวุโส (สกว.). กรุงเทพฯ : อุษาคเนย, 2551.