51
6. กจิ กรรมการเรียนการสอน
กระบวนการเรียนรู้ วธิ ีสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ (Inquiry Method : 5E) เทคนิคการเรียนรแู้ บบ
เพ่ือนคู่คดิ (Think pair Share)
ชว่ั โมงท่ี 1-2
6.1 ข้ันสร้างความสนใจ (Engagement)
1. นักเรียนสังเกตภาพไอศกรีมและร่วมกันอภิปรายการละลายของไอศกรีม โดยให้นักเรียน
ตอบตามความเขา้ ใจของตนเอง
2. นักเรียนสงั เกตวีดิโอธารนำ้ แขง็ ถล่ม
3. ครูและนักเรียนรว่ มกันอภิปรายถึงการเปลีย่ นแปลงสถานะของสสารว่าเก่ียวขอ้ งกับความ
ร้อนอย่างไรและตอบคำถามดงั ต่อไปน้ี
- จากวีดิโอมีการเปลี่ยนแปลงของสสารชนิดใดสสารชนิดดังกล่าวเกิดการ
เปลีย่ นแปลงอยา่ งไร
(แนวคำตอบ พบการเปลี่ยนแปลงของน้ำแข็งโดยน้ำแข็งเปลีย่ นสถานะเป็นน้ำ หรือ
น้ำแข็ง หลอมเหลวเป็นน้ำ )
- ปรากฏการณ์ดังกลา่ วน้ีเกย่ี วข้องกับความร้อนและการเปล่ยี นสถานะอยา่ งไร
(แนวคำตอบ ครูให้นกั เรียนตอบคำถามด้วยตนเอง โดยครยู ังไม่เฉลยคำตอบ)
52
4. นกั เรียนทำกจิ กรรมทบทวนความรู้ก่อนเรียนเก่ียวกับการเปล่ียนสถานะของสสาร
4. ครูและนักเรียนอภิปราย “ความร้อนมีผลต่อการเปลี่ยนสถานะของสสารอย่างไร ขณะที่
สสารเปลี่ยนสถานะ สสารมีการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิหรือไม่ อย่างไร” เพื่อนำเข้าสู่การทำกิจกรรมท่ี
5.4
5. แบ่งกลมุ่ นกั เรยี นเป็นกลุ่มๆละ 4-5 คน (Group of Four) จำนวน 6 กล่มุ โดยแบ่งหนา้ ที่
ความรับผดิ ชอบ โดยใหห้ มุนเวียนสลบั ไปเรื่อยๆดงั น้ี
5.1 คุณอำนวย ทำหนา้ ท่ี อำนวยความสะดวกต่าง
5.2 คุณวางแผน ทำหนา้ ที่ วางแผนในการทำงาน
5.3 คณุ รวบรวม ทำหนา้ ที่ เก็บรวบรวมขอ้ มูลตา่ งๆ
5.4 คณุ นำเสนอ ทำหน้าท่ี นำเสนอผลงาน
6. ครูแจง้ ข้อตกลงพร้อมสาธติ กับนกั เรียนวา่ เม่อื ครยู กมอื ขวาขนึ้ นักเรียนทุกคนต้องหยดุ
กิจกรรม ทุกอย่าง หยุดคยุ
6.2 ขน้ั สำรวจและคน้ หา (Exploration)
1. นักเรียนศึกษากิจกรรมที่ 5.4 และร่วมกันอภิปรายเพื่อให้การทำกิจกรรมเป็นไปอย่าง
ถูกต้อง
2. นักเรียนทำกิจกรรมร่วมกัน นักเรียนทำกิจกรรมพร้อมกับบันทึกผลการสังเกต โดยคุณครู
ควรเดินสงั เกตนักเรียนทกุ กลุ่ม เพื่อแนะนำการทำกิจกรรมแก่นักเรียนอย่างใกล้ชิด โดยเน้นให้นักเรียน
ทุกคนได้มสี ่วนรว่ มในการทำกิจกรรม
3. นกั เรยี นแต่ละกลุ่มนำข้อมูลท่ีได้ไปเขียนกราฟแสดงความสัมพนั ธ์ระหว่างอุณหภูมิกับเวลา
ตัง้ แตเ่ รมิ่ วดั อุณหภูมขิ องนำ้ แขง็ จนสิน้ สดุ การทำกจิ กรรมโดยใชก้ ระดาษกราฟ
6.3 ขน้ั อภิปรายและลงขอ้ สรปุ (Explanation)
1. นักเรียนจบั คกู่ นั (Think pair share) เพอื่ สรุปกิจกรรมการทดลอง 5.4
2. นักเรียนแต่ละคู่ร่วมอภิปรายสรปุ ผลกจิ กรรมการทดลองร่วมกัน
3. นกั เรยี นแต่ละกลุ่มนำเสนอผลการทำกิจกรรมโดยเขยี นลงในกระดาษบรูฟ โดยติดผลการ
ทำกิจกรรมรอบผนังห้องเรียน (Gallery walk) โดยนักเรียนแต่ละกลุ่มเสนอแก่กลุ่มตนเอง เพื่อให้
สมาชิกไดร้ ่วมกนั ตรวจทาน และสรา้ งความเข้าใจร่วมกัน
53
4. จากนนั้ นักเรยี นแตล่ ะกลมุ่ เวียนเคลอ่ื นท่ไี ปฟงั กลมุ่ อื่น
5. เมื่อนักเรียนเวียนเคลื่อนที่ฟังการนำเสนอครบทุกกลุ่ม แล้วให้นักเรียนแต่ละคนติดดาว
ให้กบั กลุ่มท่นี ำเสนอไดด้ ีขอ้ มูลครบถว้ นถูกต้อง
6. ครูและนกั เรียนร่วมกันอภิปรายเพ่ือสรุปผลการทำกิจกรรม พบว่า เม่ือให้ความร้อนแก่นำ้
จนเปล่ียนสถานะจากของแขง็ เป็นของเหลว และของเหลวเปน็ แก๊ส อุณหภูมิของนำ้ ขณะเปลี่ยนสถานะ
จะคงท่ี
ชัว่ โมงที่ 3-4
6.4 ขน้ั ขยายความรู้ (Elaboration)
1. นักเรยี นทำใบงานที่ 5.4 เร่อื ง ความร้อนกับการเปลีย่ นสถานะของสสาร
2. ครแู ละนักเรียนอภิปรายถึงปริมาณความร้อนกับการเปลี่ยนสถานะ ความร้อนแฝง ความ
รอ้ นแฝงจำเพาะ การคำนวณปริมาณความร้อนท่ีทำใหส้ สารเปล่ียนสถานะจากหนังสอื เรียน
3. นักเรียนทำคำถามชวนคิดเพื่อฝึกทักษะการคำนวณ โดยครูอธิบายแต่ละข้อให้นักเรียน
เขา้ ใจมากยิง่ ขึ้น
4. นักเรยี นทำแบบฝึกหดั ที่ 5.4 เรื่อง การหาปริมาณความรอ้ นท่ที ำให้สสารเปลี่ยนสถานะ
6.5 ขนั้ ประเมินผล (Evaluation)
1. ตรวจใบงานท่ี 5.4 เรอ่ื ง ความรอ้ นกับการเปลี่ยนสถานะของสสาร
2. ตรวจใบกจิ กรรมท่ี 5.4 เร่ือง การหาปริมาณความร้อนทท่ี ำใหส้ สารเปลี่ยน
3. ตรวจคำถามชวนคดิ ในสมุด
4. นักเรียนเขยี นแสดงความคิดเห็นว่าประทบั ใจอะไรบา้ งจากการทำกิจกรรมลงในกระดาษ
Post it ท่คี รเู ตรยี มให้ (Exit Ticket)
7. ชน้ิ งาน/ภาระงาน
- ใบงานที่ 5.4 เร่อื ง ความร้อนกับการเปลีย่ นสถานะของสสาร
- ใบกจิ กรรม เรอ่ื ง การหาปริมาณความร้อนท่ีทำใหส้ สารเปลย่ี นสถานะ
8. ส่ือ/วัสดุอุปกรณ/์ แหล่งเรียนรู้
สอ่ื 1. Power Point เรือ่ ง ความร้อนกบั การเปล่ียนแปลงสถานะของสสาร
2. หนังสือวทิ ยาศาสตร์ ม.1 สสวท. เลม่ 2
แหล่งเรยี นรู้ 1. การสบื คน้ ขอ้ มูลแหล่งเครือขา่ ย Internet สบื ค้นขอ้ มูลในหัวขอ้ ความรอ้ นกบั
การเปลี่ยนแปลงสถานะของสสาร
54
9. การวัดผลและประเมิลผลการเรียนรู้
รายการประเมิน การวดั ผลประเมินผล การประเมนิ
วธิ ีการ เครื่องมอื การตคี า่ เกณฑก์ ารตัดสนิ
3.1 ด้านความรู้ (K) -ตรวจใบงาน -ใบงานที่ คะแนน เกณฑ์การผา่ น
3.1.1 คำนวณปริมาณความร้อน ที่ 5.4 5.4 รายขอ้ คิดเป็นรอ้ ยละ 80
ทที่ ำให้สสารเปลย่ี นสถานะได้ แบบ 0/1
-.ตรวจใบ -ใบกจิ กรรม
กจิ กรรม ที่ 5.4
ท่ี 5.4
3.2 ดา้ นทักษะกระบวนการ (P)
3.2.1 การทดลอง ทดลอง แบบ พฤติกรรม เกณฑก์ ารผา่ น
ประเมิน 3 ระดับ คิดเป็นรอ้ ยละ 80
การทดลอง
3.2.2 การเขียนรายงานการ เขยี น แบบ พฤติกรรม เกณฑ์การผ่าน
ทดลอง รายงาน ประเมนิ 3 ระดบั คิดเป็นร้อยละ 80
การเขยี น
รายงาน
การทดลอง
3.2.3 การนำเสนอหน้าชนั้ เรียน นำเสนอ แบบ พฤติกรรม 3 เกณฑ์การผ่าน
คดิ เปน็ รอ้ ยละ 80
ผลงาน ประเมนิ การ ระดับ
หน้าช้ันเรียน นำเสนอหน้า
ชน้ั เรียน
55
9. การวัดและประเมนิ ผล (ต่อ)
รายการประเมิน การวัดผลประเมนิ ผล การประเมนิ
วิธกี าร เครอ่ื งมือ การตคี า่ เกณฑ์การตดั สิน
3.3 ด้านคณุ ลักษณะอนั พึง การสังเกต แบบสงั เกต ปฏิบตั ิได้ 2 เกณฑ์ผ่าน
ประสงคแ์ ละเจคตทิ าง พฤติกรรม เจตคติ คะแนน ได้คะแนน
วทิ ยาศาสตร์ (A) ทาง ปฏิบตั บิ า้ ง 1 8 คะแนน
7. 1. มีวินยั วทิ ยาศาสตร์ คะแนน จาก 10 คะแนน
8. 2. ใฝ่เรียนรู้ คิดเปน็ ร้อยละ 80
ไม่ปฏิบตั ิ 0
3. อยู่อย่างพอเพยี ง คะแนน
4. มงุ่ มน่ั ในการทำงาน
5. มีจิตสาธารณะ
3.4 สมรรถนะสำคัญของ
นักเรยี น
3.4.1 ความสามารถในการ แบบประเมิน -การ พฤติกรรม เกณฑ์ผ่านคดิ เป็น
สื่อสาร นำเสนอ 4 ระดับ ร้อยละ 80
ข้อมลู
3.4.2 ความสามารถในการคดิ แบบประเมิน -จากการ พฤติกรรม เกณฑ์ผา่ นคดิ เปน็
ทำงาน 4 ระดับ รอ้ ยละ 80
แผนผัง
ความคดิ
10. บันทึกหลงั การจัดการเรียนรู้
1) ดา้ นความรู้ ความเขา้ ใจ (K)
...................................................................................................... ..........................................................
.............................................................................................. ..................................................................
................................................................................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................
2) ด้านทักษะกระบวนการ (P)
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
................................................................................................. ...............................................................
56
3) ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงคแ์ ละเจตคติ (A)
............................................................................................................................. ...................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
............................................................................................... .................................................................
4) ดา้ นสมรรถนะ
............................................................................................................................. ...................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
........................................................................................................ ........................................................
5) ปัญหาและอปุ สรรค และแนวทางการแก้ไข
............................................................................................................................... .................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
................................................................................................................................................................
ลงช่อื ........................................................ ครผู ู้สอน
(นางสาวสภุ าวดี เขียวหวาน)
ครชู ำนาญการพิเศษ
บันทึกความคิดเหน็ /ข้อเสนอแนะของหัวหน้ากลุ่มสาระการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร์
................................................................................................................................................................
.............................................................................................. ..................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
................................................................................................................................................................
ลงช่ือ................................................................
(นางสาววราพร จติ รเดยี ว)
หวั หนา้ กลุม่ สาระการเรียนรวู้ ทิ ยาศาสตร์
57
บันทกึ ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของฝ่ายวชิ าการ
............................................................................................................................. ...................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
........................................................................................................ ........................................................
ลงช่อื .................................................................
(นางสิรกิ านต์ วายโศรก)
หวั หน้ากลมุ่ บริหารวชิ าการ
บันทึกความคดิ เหน็ /ข้อเสนอแนะของรองผู้อำนวยการโรงเรยี น
........................................................................................................................................................... .....
................................................................................................................................................................
.......................................................................................... ......................................................................
................................................................................................................................................................
ลงชอ่ื ...................................................................
(นายประหยัด เขียวหวาน)
รองผู้อำนวยการโรงเรียนสวายวิทยาคาร
บนั ทึกความคิดเหน็ /ข้อเสนอแนะของผู้อำนวยการโรงเรยี น
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
ลงช่อื ...................................................................
(นางสาวทองใบ ตลบั ทอง)
ผู้อำนวยการโรงเรียนสวายวิทยาคาร
58
ชือ่ ....................................ชัน้ ..........เลขท.ี่ ...........
แบบฝึกหดั ท่ี 5.4
ใบกจิ กกรรำมรทหี่ 5ำ.ป1 รแิมบบำณจำคลอวงำอมนรภุ อ้าคนขทอ่ีทงสำสใาหร้ใสนสแำตร่ลเะปสลถา่ียนนะเสปถ็นำอนยา่ะงไร
คำชแี้ จง : ใหน้ กั เรยี นแสดงการหาปริมาณความรอ้ นทท่ี ำให้สสารเปล่ยี นสถานะดังต่อไปนีโ้ ดยละเอียด
(8 คะแนน)
1. ต้องใช้ปริมาณความร้อนเท่าใดในการทำให้เงินมวล 80 กรัม อุณหภูมิ 1,280 องศาเซลเซียส ทำให้เป็น
หลอมเหลวท้งั หมดพอดี เมอ่ื ความร้อนแฝงของการหลอมเหลวของเหล็กเท่ากบั 26 แคลอรี/กรัม (2 คะแนน)
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
................................................ ................................................................................... ...........................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
2. ในการหลอมเหลวแผ่นทองแดง มวล 0.2 กิโลกรัม ที่อุณหภูมิ 1,065 องศาเซลเซียส สามารถทำให้เกิดการ
หลอมเหลวทั้งหมดพอดี ที่อุณหภูมิ 1,065 องศาเซลเซียส จะต้องได้รับปริมาณความร้อนเท่าใด (ความร้อน
แฝงของการหลอมเหลวของทองแดง เท่ากบั 32 แคลอรี/กรมั ) (2 คะแนน)
................................................................................................................................ ..............................................
................................................................................. .............................................................................................
................................................................................................................................................................ ..............
..................................................................................................................... .........................................................
.............................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................... .........................
3. ปริมาณความร้อนที่ทำให้แท่งเหล็กมวล 500 กรัม ที่อุณหภูมิ 1,538 องศาเซลเซียส หลอมเหลวจนหมด
พอดีจะมากพอที่จะทำให้แท่งทองแดงมวล 300 กรัม ที่อุณหภูมิ 1,083 องศาเซลเซียส หลอมเหลวได้หมด
หรอื ไม่ (4 คะแนน)
(ความรอ้ นแฝงของการหลอมเหลวของเหล็กและทองแดงเทา่ กบั 69.1 และ 32 แคลอรี/กรัม ตามลำดบั )
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
................................................................................................................. .............................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................
59
แผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 5
รายวชิ า วทิ ยาศาสตร์ 2 รหัสวชิ า ว21103
หนว่ ยการเรยี นที่ 5 เร่อื ง พลังงานความร้อน รวม 28 ช่ัวโมง
เร่อื ง การถา่ ยโอนความร้อนในชวี ติ ประจำวนั เวลา 2 ชั่วโมง
ระดับชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ 1 ภาคเรยี นท่ี 2 ปกี ารศกึ ษา 2565
ช่อื ผู้สอน นางสาวสภุ าวดี เขียวหวาน สอนวนั ที่ 29 พฤศจิกายน 2565
1. มาตรฐานการเรยี นรู้ / ตัวชี้วดั
1.1 สาระที่ 2 วิทยาศาสตรก์ ายภาพ
มาตรฐานการเรยี นรู้
มาตรฐาน ว 2.3 เข้าใจความหมายของพลังงาน การเปลี่ยนแปลงและการถ่ายโอนพลังงาน
ปฏิสัมพันธ์ระหว่างสสารและพลังงาน พลังงานในชีวิตประจำวัน ธรรมชาติ ของคลื่น ปรากฏการณ์ท่ี
เกย่ี วข้องกบั เสียง แสง และคล่ืนแม่เหลก็ ไฟฟา้ รวมทงั้ นำความรู้ไปใชป้ ระโยชน์
1.2 ตวั ช้ีวดั
ม.1/6 สร้างแบบจำลองที่อธิบายการถ่ายโอนความร้อน โดยการนำความร้อนการพาความ
ร้อนการแผร่ ังสคี วามร้อนออกแบบเลอื กใช้และสรา้ งอุปกรณ์
2. สาระสำคญั
การถ่ายโอนความรอ้ นคือความรอ้ นถ่ายโอนจากบริเวณที่มีอุณหภูมิสูงไปยังบริเวณที่มีอณุ หภูมิต่ำ ซึ่ง
การถ่ายโอนความร้อนมี 3 แบบ คือ การนำความร้อน การพาความร้อน และการแผ่รังสีความร้อน การนำ
ความรอ้ นเป็นการถ่ายโอนความร้อน ความร้อนทอ่ี าศยั ตัวกลางโดยที่ตวั กลางไม่เคลือ่ นท่ี การพาความร้อนเป็น
การถ่ายโอน ความร้อนที่อาศัยตัวกลางโดยที่ตัวกลางเคลื่อนที่ไปด้วย ส่วนการแผ่รังสีความร้อน เป็นการถ่าย
โอนความร้อนที่ไม่ต้องอาศัยตัวกลาง
3. จดุ ประสงค์การเรียนรู้
3.1 ดา้ นความรู้ (K) นกั เรยี นสามารถ
3.1.1 อธบิ ายการถ่ายโอนความรอ้ นโดยการนำความร้อน การพาความร้อน การแผร่ งั สีความรอ้ น
3.2 ด้านกระบวนการ (P) นกั เรยี นสามารถ
3.2.1 ทกั ษะการทดลอง
3.2.2 การเขยี นรายงานการทดลอง
3.2.3 การนำเสนอข้อมลู หน้าช้นั เรียน
60
3.3 ด้านคณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์และเจคติทางวิทยาศาสตร์ (A) นกั เรียนสามารถ
3.3.1 มีวนิ ัย
3.3.2 ใฝ่เรยี นรู้
3.3.3 อยูอ่ ยา่ งพอเพียง
3.3.4 มงุ่ มน่ั ในการทำงาน
3.3.5 มจี ิตสาธารณะ
3.4 สมรรถนะสำคัญของนักเรียน
3.4.1 ความสามารถในการสือ่ สาร
3.4.2 ความสามารถในการคดิ
4. คณุ ลักษณะของผ้เู รียนในศตวรรษท่ี 21 (3R8C)
3R ปรากฏในแผนการจัดการเรยี นรู้
ทกั ษะพื้นฐานทจ่ี ำเป็น (กาเครอื่ งหมาย ✓ )
Reading คือ สามารถอา่ นออก ✓
(W) Riteing คือ สามารถเขียนได้ ✓
(A) Rithmatic คือ มที ักษะในการคำนวณ
ปรากฏในแผนการจัดการเรยี นรู้
8C (กาเคร่อื งหมาย ✓ )
ทักษะต่างๆทจ่ี ำเปน็ ✓
Critical thinking and problem solving
Creativity and innovation ✓
Cross-cultural understanding ✓
Collaboration teamwork and leadership
Communication information and media literacy ✓
Computing and IT literacy
Career and learning skills
Compassion
สาระการเรียนรู้
การถา่ ยโอนความร้อน
- การนำความร้อน
- การพาความร้อน
- การแผร่ ังสคี วามร้อน
61
6. กิจกรรมการเรียนการสอน
กระบวนการเรียนรู้ วธิ สี อนแบบสบื เสาะหาความรู้ (Inquiry Method : 5E) เทคนคิ การเรยี นรูแ้ บบ
เพอ่ื นค่คู ิด(Think pair Share)
6.1 ขั้นสรา้ งความสนใจ (Engagement)
1. นักเรียนดภู าพการกนิ ปิ้งยา่ ง หมกู ระทะ
2. ครูต้ังคำถามชวนคิดให้นักเรยี นแสดงความคิดร่วมกนั
- จากภาพเปน็ ภาพของอะไร
(แนวคำตอบ ภาพการกินปิ้งย่าง หมกู ระทะ)
- จากภาพมอี ะไรเปน็ แหล่งกำเนิดความร้อน
(แนวคำตอบ ตอบตามความคิดของนักเรยี น)
- จากภาพมีความเกีย่ วข้องกับการถา่ ยโอนความร้อนอยา่ งไร
(แนวคำตอบ ความร้อนจากไฟในเตาสามารถถ่ายโอนหรือส่งผ่านจากวัตถุหนึ่งที่มี
อุณหภูมิสูงกวา่ ไปสู่อีกวตั ถุหนง่ึ ทมี่ อี ณุ หภูมติ ่ำกว่าได้)
3. แบง่ กลมุ่ นักเรียนเป็นกลุม่ ๆละ 4-5 คน (Group of Four) จำนวน 6 กล่มุ โดยแบ่งหนา้ ที่
ความรับผิดชอบ โดยใหห้ มนุ เวยี นสลับไปเรือ่ ยๆดงั น้ี
3.1 คุณอำนวย ทำหน้าที่ อำนวยความสะดวกต่าง
3.2 คุณวางแผน ทำหน้าที่ วางแผนในการทำงาน
3.3 คณุ รวบรวม ทำหน้าที่ เก็บรวบรวมขอ้ มลู ต่างๆ
3.4 คุณนำเสนอ ทำหนา้ ที่ นำเสนอผลงาน
4. ครูแจ้งข้อตกลงพรอ้ มสาธิตกบั นักเรยี นวา่ เมื่อครยู กมือขวาขึน้ นักเรยี นทกุ คนตอ้ งหยุด
กจิ กรรม ทุกอยา่ ง หยดุ คยุ
6.2 ขัน้ สำรวจและค้นหา (Exploration)
1. นักเรียนจับคู่กัน (Think pair share) ระดมความคิดเกี่ยวกับการถ่ายโอนความร้อนใน
ชีวติ ประจำวนั ของนักเรยี น ตามประเดน็ สำคญั ดังน้ี
- การนำความร้อน
- การพาความรอ้ น
- การแผร่ ังสคี วามร้อน
62
- ยกตัวอย่างการถ่ายโอนความรอ้ นในชวี ิตประจำวนั
2. นกั เรียนแต่ละกลุ่มนำเสนอผลการทำกจิ กรรมโดยเขยี นลงในกระดาษบรูฟ โดยติดผล
การทำกิจกรรมรอบผนังห้องเรียน (Gallery walk) โดยนักเรียนแต่ละกลุ่มเสนอแก่
กล่มุ ตนเอง เพ่อื ใหส้ มาชกิ ได้รว่ มกันตรวจทาน และสร้างความเขา้ ใจรว่ มกนั
3. จากนัน้ นกั เรียนแตล่ ะกลุ่มเวยี นเคลอ่ื นที่ไปฟังกลุ่มอืน่
4. เม่อื นกั เรยี นเวียนเคลอ่ื นท่ีฟงั การนำเสนอครบทุกกลุ่ม แล้วให้นกั เรยี นแต่ละคนติดดาว
ให้กบั กลุ่มทีน่ ำเสนอไดด้ ีข้อมลู ครบถ้วนถูกต้อง
5. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายคำตอบที่คลาดเคลื่อนของนักเรียน ให้นักเรียนเข้าใจ
ยง่ิ ข้ึน
6. นกั เรียนทำใบงานท่ี 5.5 เรอ่ื ง การถา่ ยโอนความรอ้ นในชีวิตประจำวัน
6.3 ขน้ั อภปิ รายและลงข้อสรปุ (Explain)
1. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายผลการทำกิจกรรม พบว่า การถ่ายโอนความร้อน คือ
ความร้อนถ่ายโอนจากบริเวณที่มีอุณหภูมิสูงไปยังบริเวณที่มีอุณหภูมิต่ำ ซึ่งการถ่ายโอนความร้อนมี 3
แบบ คอื การนำความรอ้ น การพาความร้อน และการแผ่รงั สีความร้อน การถ่ายโอนความรอ้ นเกิดได้ท้ัง
ความรอ้ นทีอ่ าศยั ตัวกลางและไมอ่ าศัยตวั กลาง
6.4 ขัน้ ขยายความรู้ (Elaborate)
1. ครแู ละนกั เรียนรว่ มกันอภิปราย ดว้ ยแนวคำถาม ดังน้ี
- การนำความรอ้ น เกดิ ขึ้นได้อยา่ งไร
- การพาความรอ้ น เกิดขน้ึ ไดอ้ ยา่ งไร
- การแผร่ งั สคี วามรอ้ น เกิดข้นึ ไดอ้ ย่างไร
- ยกตวั อยา่ งการถ่ายโอนความรอ้ นในชีวิตประจำวนั
6.5 ขนั้ ประเมิน (Evaluation)
1. ตรวจใบงานท่ี 5.1 แบบจำลองอนุภาคของสสารในแต่ละสถานะ
2. นักเรยี นเขียนแสดงความคิดเห็นวา่ ประทบั ใจอะไรบา้ งจากการทำกจิ กรรมลงในกระดาษ
Post it ทค่ี รเู ตรียมให้ (Exit Ticket)
7. ชนิ้ งาน/ภาระงาน
- ใบงานที่ 5.5 เรอื่ ง การถ่ายโอนความร้อนในชีวติ ประจำวัน
8. ส่อื /วัสดอุ ุปกรณ์/แหล่งเรียนรู้
สอ่ื 1. Power Point เรือ่ ง การถ่ายโอนความร้อนในชวี ิตประจำวนั
2. หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ม.1 สสวท. เล่ม 2
แหล่งเรยี นรู้ 1. การสบื คน้ ขอ้ มูลแหลง่ เครือข่าย Internet สบื คน้ ข้อมลู ในหวั ขอ้ การถ่ายโอน
ความรอ้ นในชวี ิตประจำวัน
63
9. การวดั ผลและประเมิลผลการเรยี นรู้
รายการประเมิน การวดั ผลประเมนิ ผล การประเมิน
การตีค่า เกณฑก์ ารตดั สนิ
วธิ ีการ เคร่ืองมอื
3.1 ด้านความรู้ (K) -ตรวจใบงาน -ใบงานที่ คะแนน เกณฑ์การผ่าน
3.1.1 นกั เรียนอธิบายการถา่ ย ที่ 5.5 5.5 รายขอ้ คดิ เปน็ ร้อยละ 80
โอนความรอ้ นโดยการนำความ แบบ 0/1
ร้อน การพาความร้อน การแผ่
รังสคี วามร้อน
3.2 ดา้ นทกั ษะกระบวนการ (P)
3.2.1 การทดลอง ทดลอง แบบ พฤติกรรม เกณฑก์ ารผา่ น
ประเมิน 3 ระดับ คิดเป็นร้อยละ 80
การทดลอง
3.2.2 การเขยี นรายงานการ เขียน แบบ พฤติกรรม เกณฑ์การผ่าน
ทดลอง รายงาน ประเมนิ 3 ระดบั คดิ เปน็ รอ้ ยละ 80
การเขยี น
รายงาน
การทดลอง
3.2.3 การนำเสนอหนา้ ช้ันเรยี น นำเสนอ แบบ พฤติกรรม 3 เกณฑ์การผา่ น
คิดเปน็ ร้อยละ 80
ผลงาน ประเมนิ การ ระดับ
หน้าช้นั เรียน นำเสนอหน้า
ช้ันเรยี น
64
9. การวดั และประเมินผล (ต่อ)
รายการประเมนิ การวัดผลประเมินผล การประเมนิ
วิธกี าร เครือ่ งมอื การตีค่า เกณฑ์การตัดสนิ
3.3 ดา้ นคณุ ลักษณะอนั พึง การสงั เกต แบบสังเกต ปฏบิ ัติได้ 2 เกณฑ์ผา่ น
ประสงค์และเจคติทาง พฤติกรรม เจตคติ คะแนน ได้คะแนน
วิทยาศาสตร์ (A) ทาง ปฏบิ ัตบิ า้ ง 1 8 คะแนน
9. 1. มีวนิ ยั วทิ ยาศาสตร์ คะแนน จาก 10 คะแนน
10. 2. ใฝ่เรียนรู้ คดิ เป็นร้อยละ 80
ไม่ปฏิบตั ิ 0
3. อยอู่ ยา่ งพอเพียง คะแนน
4. มุ่งมน่ั ในการทำงาน
5. มีจิตสาธารณะ
3.4 สมรรถนะสำคัญของ
นกั เรยี น
3.4.1 ความสามารถในการ แบบประเมิน -การ พฤติกรรม เกณฑ์ผ่านคดิ เปน็
สื่อสาร นำเสนอ 4 ระดบั ร้อยละ 80
ข้อมูล
3.4.2 ความสามารถในการคดิ แบบประเมนิ -จากการ พฤติกรรม เกณฑ์ผา่ นคดิ เป็น
ทำงาน 4 ระดับ รอ้ ยละ 80
แผนผัง
ความคดิ
10. บันทกึ หลงั การจัดการเรยี นรู้
1) ด้านความรู้ ความเขา้ ใจ (K)
............................................................................................................................. ...................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
................................................................................................................................................................
2) ด้านทักษะกระบวนการ (P)
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................
65
3) ดา้ นคุณลักษณะอันพงึ ประสงค์และเจตคติ (A)
............................................................................................................................. ...................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................... .............................................................
............................................................................................... .................................................................
4) ดา้ นสมรรถนะ
............................................................................................................................................ ....................
................................................................................. ...............................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
................................................................................................................................................................
5) ปัญหาและอุปสรรค และแนวทางการแก้ไข
...................................................................................... ..........................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................
ลงช่ือ........................................................ ครผู ูส้ อน
(นางสาวสุภาวดี เขยี วหวาน)
ครูชำนาญการพิเศษ
บันทกึ ความคิดเหน็ /ข้อเสนอแนะของหัวหน้ากลุ่มสาระการเรยี นร้วู ิทยาศาสตร์
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
................................................................................................................................................................
ลงชอื่ ................................................................
(นางสาววราพร จิตรเดียว)
หวั หนา้ กลมุ่ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
66
บันทกึ ความคิดเหน็ /ข้อเสนอแนะของฝา่ ยวชิ าการ
.............................................................................................................................. ..................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
................................................................................................................................................................
ลงช่อื .................................................................
(นางสิรกิ านต์ วายโศรก)
หวั หนา้ กลมุ่ บรหิ ารวิชาการ
บันทึกความคดิ เหน็ /ข้อเสนอแนะของรองผู้อำนวยการโรงเรียน
................................................................................................................................................................
.............................................................................................. ..................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
ลงช่ือ...................................................................
(นายประหยัด เขยี วหวาน)
รองผู้อำนวยการโรงเรยี นสวายวิทยาคาร
บนั ทกึ ความคดิ เหน็ /ข้อเสนอแนะของผู้อำนวยการโรงเรยี น
............................................................................................................................. ...................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
........................................................................................................ ........................................................
ลงช่อื ...................................................................
(นางสาวทองใบ ตลับทอง)
ผูอ้ ำนวยการโรงเรียนสวายวิทยาคาร
ใบงำนที่ 5.5 67
เรือ่ ง กำรถ่ำยโอนควำมร้อนในชีวิตประจำวนั คะแนน
ชอ่ื ....................................................................ชน้ั .............
เลขท.ี่ .........
ตอนท่ี 1
คำชี้แจง ให้นักเรียนนำข้อความต่อไปนี้เติมในช่องว่างของผังมโนทัศน์ให้ถูกต้องและครบถ้วน (เลือกตอบได้
มากกวา่ 1 คำ) (6 คะแนน)
การถา่ ยโอนความร้อน การนำความร้อน การพาความรอ้ น การแผร่ งั สคี วามร้อน
ของเหลว แก๊ส
อาศยั ตัวกลาง ไม่อาศัยตวั กลาง ของแขง็
ต้อง
ตอ้ ง
……………………
…………………… ………………. ………………. ………………..…
………………..… ……………….
ที่เป็น
ทีเ่ ป็น
……………………
…………………… ………………..…
………………..… ………………..…
………………..…
……………………
…………………… ………………..…
………………..…
ไมต่ ้อง
……………………
………………..…
ตอนท่ี 2
คำชี้แจง ใหน้ ักเรียนทำเครอื่ งหมาย ลงในชอ่ งท่ีคิดว่าถูกและทำเคร่ืองหมาย ลงในช่องท่ีคดิ วา่ ผิด
( 4 คะแนน)
..............1. ความร้อนจากน้ำรอ้ น ไมส่ ามารถถ่ายโอนผ่านแท่งแกว้ มาถงึ มือเราได้
..............2. ฉนวนความรอ้ น คือวสั ดทุ ่นี ำความร้อนได้ไม่ดี
..............3. วัสดุทคี่ วามรอ้ นถา่ ยโอนได้ดี เรียกว่า ตัวนำความรอ้ น
..............4. วัตถทุ กุ ชนิดมกี ารแผ่และดดู ซบั รงั สคี วามรอ้ นหรือท่เี รยี กวา่ “รังสีอินฟราเรด”
..............5. ไม้ พลาสตกิ อากาศ นำความรอ้ นไดด้ กี วา่ โลหะ
..............6. การพาความรอ้ น เป็นการถ่ายโอนความรอ้ นทไ่ี ม่จำเปน็ ต้องอาศัยตวั กลาง
..............7. การนำความรอ้ นเกิดขึน้ โดยมีวัตถทุ ี่เปน็ ของแขง็ เปน็ ตัวกลาง
..............8. วตั ถทุ ี่มคี วามร้อนมากกว่าจะแผ่รังสไี ด้มากกวา่
เฉลย
68
ใบงำนท่ี 5.5 คะแนน
เรอื่ ง กำรถ่ำยโอนควำมร้อนในชีวิตประจำวนั
ชอื่ ....................................................................ชน้ั ............. 10
เลขท.ี่ .........
ตอนที่ 1
คำช้แี จง ให้นกั เรียนตอบคำถามต่อไปนใี้ หถ้ กู ต้อง (10 คะแนน)
1. จงนำข้อความตอ่ ไปนีเ้ ติมในช่องว่างของผงั มโนทัศน์ให้ถูกต้องและครบถ้วน (เลอื กตอบไดม้ ากกวา่ 1 คำ)
(6 คะแนน)
การถา่ ยโอนความร้อน การนำความร้อน การพาความร้อน การแผ่รังสีความร้อน
ของแข็ง ของเหลว แกส๊
อาศยั ตวั กลาง ไมอ่ าศัยตวั กลาง
การนำความร้อน ตอ้ ง
ต้อง
การพาความรอ้ น อาศยั ตวั กลาง
อาศยั ตวั กลาง
ที่เปน็
ทีเ่ ป็น
ของแข็ง
ของเหลว ของเหลว
แกส๊ แกส๊
อาศัยตัวกลาง ไมต่ ้อง การแผ่รงั สคี วามรอ้ น …………………
…………………..
…
ตอนที่ 2
คำชแี้ จง ใหน้ กั เรียนทำเคร่ืองหมาย ลงในชอ่ งทค่ี ิดว่าถูกและทำเครื่องหมาย ลงในช่องท่ีคดิ วา่ ผดิ
( 4 คะแนน)
..... .....1. ความร้อนจากน้ำร้อน ไมส่ ามารถถา่ ยโอนผา่ นแท่งแก้วมาถึงมอื เราได้
..... .....2. ฉนวนความร้อน คอื วสั ดทุ นี่ ำความรอ้ นได้ไมด่ ี
..... .....3. วัสดุที่ความร้อนถา่ ยโอนไดด้ ี เรยี กว่า ตวั นำความร้อน
..... .....4. วัตถุทุกชนิดมกี ารแผ่และดูดซบั รังสีความรอ้ นหรอื ทีเ่ รียกว่า “รังสอี ินฟราเรด”
..... .....5. ไม้ พลาสติก อากาศ นำความร้อนไดด้ ีกว่าโลหะ
..... .....6. การพาความรอ้ น เป็นการถ่ายโอนความร้อนทีไ่ ม่จำเป็นต้องอาศัยตัวกลาง
..... .....7. การนำความร้อนเกดิ ขน้ึ โดยมวี ตั ถุที่เป็นของแข็งเป็นตวั กลาง
..... .....8. วตั ถุทม่ี คี วามรอ้ นมากกวา่ จะแผ่รังสไี ดม้ ากกวา่
เฉลย 69
แบบฝึกหดั ท่ี 5.4
ใบกิจกกรรำมรทหี่ 5ำ.ป1 รแิมบบำณจำคลอวงำอมนรุภอ้าคนขทอี่ทงสำสใาหร้ใสนสแำตรล่ เะปสลถา่ียนนะเสปถ็นำอนย่าะงไร
คำชแี้ จง : ให้นักเรยี นแสดงการหาปริมาณความรอ้ นที่ทำใหส้ สารเปล่ียนสถานะดังต่อไปนโ้ี ดยละเอียด
(8 คะแนน)
1. ต้องใช้ปริมาณความร้อนเท่าใดในการทำให้เงินมวล 80 กรัม อุณหภูมิ 1,280 องศาเซลเซียส ทำให้เป็น
หลอมเหลวท้งั หมดพอดี เม่ือความรอ้ นแฝงของการหลอมเหลวของเหล็กเท่ากับ 26 แคลอรี/กรัม (2 คะแนน)
จากโจทย์ กำหนดให้ m = 80 g T = 1,280 °C Lเงนิ = 26 cal/g Q =?
จากสมการ Q = mL
แทนค่า Q = 80 g X 26 cal/g
Q = 2,080 cal
ดงั นน้ั ต้องไดร้ ับปรมิ าณความรอ้ น เทา่ กบั 2,080 แคลอรี
2. ในการหลอมเหลวแผ่นทองแดง มวล 0.2 กิโลกรัม ที่อุณหภูมิ 1,065 องศาเซลเซียส สามารถทำให้เกิดการ
หลอมเหลวทั้งหมดพอดี ที่อุณหภูมิ 1,065 องศาเซลเซียส จะต้องได้รับปริมาณความร้อนเท่าใด (ความร้อน
แฝงของการหลอมเหลวของทองแดง เทา่ กับ 32 แคลอรี/กรัม) (2 คะแนน)
จากโจทย์ กำหนดให้ m = 200 g T = 1,065 °C Lทองแดง = 32 cal/g Q =?
จากสมการ Q = mL
แทนคา่ Q = 200 g X 32 cal/g
Q = 6,400 cal
ดังนั้น จะตอ้ งได้รบั ปรมิ าณความร้อนที่ทำให้ทองแดงหลอมเหลวหมดพอดี เท่ากับ 6,400 แคลอรี
3. ปริมาณความร้อนที่ทำให้แท่งเหล็กมวล 500 กรัม ที่อุณหภูมิ 1,538 องศาเซลเซียส หลอมเหลวจนหมด
พอดีจะมากพอที่จะทำให้แท่งทองแดงมวล 300 กรัม ที่อุณหภูมิ 1,083 องศาเซลเซียส หลอมเหลวได้หมด
หรอื ไม่ (4 คะแนน)
(ความร้อนแฝงของการหลอมเหลวของเหล็กและทองแดงเท่ากบั 69.1 และ 32 แคลอรี/กรัม ตามลำดบั )
จากโจทย์ กำหนดให้ mเหลก็ = 500 g T = 1,538 °C Lเหล็ก = 69.1 cal/g
mทองแดง = 300 g T = 1,083 °C Lทองแดง = 32 cal/g
จากสมการ Qเหลก็ = mเหล็กL
แทนค่า Qเหล็ก = 500 g X 69.1 cal/g
Qเหลก็ = 34,550 cal
ดงั นน้ั ปรมิ าณความร้อนทท่ี ำใหแ้ ท่งเหล็กหลอมเหลว เทา่ กับ 34,550 แคลอรี
จากสมการ Qทองแดง = mทองแดงL
แทนค่า Qทองแดง = 300 g X 32 cal/g
Qทองแดง = 6,900 cal
ดังนั้น ปรมิ าณความร้อนทที่ ำใหแ้ ท่งทองแดงหลอมเหลว เทา่ กับ 6,900 แคลอรี
ดังนัน้ ปริมาณความร้อนท่ีทำให้แท่งเหล็กมวล 500 กิกรัม ที่อุณหภูมิ 1,538 องศาเซลเซียส หลอมเหลวจน
หมดพอดี มีปริมาณมากพอที่จะทำให้แท่งทองแดงมวล 300 กรัมที่อุณหภูมิ 1,083 องศาเซลเซียส หลอมเหลวได้
หมด
70
ใบงานที่ 5.4 คะแนน
เรอื่ ง ความร้อนกับการเปล่ียนสถานะของสสาร
ช่ือ....................................................................ชั้น.............เลขที่..........
คำชี้แจง ใหน้ กั เรียนตอบคำถามตอ่ ไปนี้ใหถ้ ูกต้อง (8 คะแนน)
1. จากแผนผงั การเปลีย่ นสถานะ ให้นำตวั อักษรเติมลงในช่องวา่ งให้สัมพันธ์กบั ข้อความต่อไปน้ี (5 คะแนน)
__________ ของแข็ง __________ การหลอมเหลว __________ การกลายเป็นไอ
__________ คายความร้อน
__________ แก๊ส __________ ดูดความร้อน __________ การระเหดิ กลับ
__________ การระเหิด __________ การแขง็ ตวั
__________ การควบแนน่
2. จากตาราง จงเลอื กวงกลม ( )หน้าคำตอบท่ีถูกตอ้ งทส่ี ดุ (3 คะแนน)
สาร A เป็นของแขง็ สีขาว มกี ล่นิ
สาร B เปน็ ของเหลวใส ไม่มีสี ไมม่ ีกลน่ิ
สาร C เป็นของแขง็ สขี าว ไมม่ ีกลิ่น
2.1 เมอ่ื วางสาร C ไว้ในอากาศ จะมขี นาดเล็กลง การเปล่ียนแปลงของสาร C เรยี กวา่ อะไร
ก.การกลายเป็นไอ ข.การระเหดิ ค. การหลอมเหลว ง.การระเหย
2.2 หากนำสาร B ไปต้ม แล้วนำแผ่นกระจกไปอังเหนือกาต้มน้ำ ขณะเดือดพบว่ามีหยดน้ำเกาะที่แผ่น
กระจก การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวเปน็ การเปลยี่ นแปลงสถานะอย่างไรของ สาร B
ก.แก๊สเป็นของเหลว ข.ของเหลวเป็นของแขง็ ค.ของแขง็ เป็นของเหลว ง.ของเหลวเป็นแก๊ส
2.3 ถา้ นำสาร A วางในภาชนะ จนมีขนาดเล็กลง โดยการระเหิด สาร A คือสารใด
ก.ก้อนหิน ข.ลกู เหมน็ ค. น้ำแขง็ ง.น้ำหอม
ใบงานที่ 5.4 เฉลย
เร่ือง ความร้อนกับการเปลี่ยนสถานะของสสาร 71
ช่อื ....................................................................ช้นั .............เลขที.่ .........
คะแนน
8
คำช้ีแจง ใหน้ ักเรียนตอบคำถามต่อไปนใ้ี ห้ถกู ต้อง (8 คะแนน)
1. จากแผนผงั การเปล่ียนสถานะ ให้นำตวั อกั ษรเติมลงในชอ่ งวา่ งให้สัมพันธ์กบั ขอ้ ความต่อไปนี้ (5 คะแนน)
____ฉ____ ของแขง็ ____ข____ การหลอมเหลว ____ค____ การกลายเป็นไอ
____ญ____ คายความรอ้ น
____ช____ แกส๊ ____ฌ____ ดดู ความร้อน ____ช____ การระเหิดกลบั
____ก____ การระเหดิ ____ง____ การแข็งตวั
____จ____ การควบแนน่
2. จากตาราง จงเลือกวงกลม ( )หนา้ คำตอบทถ่ี กู ต้องทีส่ ุด (3 คะแนน)
สาร A เปน็ ของแขง็ สีขาว มีกล่ิน
สาร B เปน็ ของเหลวใส ไม่มสี ี ไม่มีกลนิ่
สาร C เปน็ ของแข็ง สีขาว ไมม่ ีกล่นิ
2.1 เมื่อวางสาร C ไว้ในอากาศ จะมีขนาดเลก็ ลง การเปลี่ยนแปลงของสาร C เรียกว่าอะไร
ก.การกลายเป็นไอ ข.การระเหดิ ค. การหลอมเหลว ง.การระเหย
2.2 หากนำสาร B ไปต้ม แล้วนำแผ่นกระจกไปอังเหนือกาต้มน้ำ ขณะเดือดพบว่ามีหยดน้ำเกาะที่แผ่น
กระจก การเปลยี่ นแปลงดงั กลา่ วเปน็ การเปล่ยี นแปลงสถานะอย่างไรของ สาร B
ก.แก๊สเปน็ ของเหลว ข.ของเหลวเปน็ ของแขง็ ค.ของแขง็ เป็นของเหลว ง.ของเหลวเป็นแกส๊
2.3 ถ้านำสาร A วางในภาชนะ จนมีขนาดเล็กลง โดยการระเหดิ สาร A คอื สารใด
ก.กอ้ นหนิ ข.ลูกเหมน็ ค. น้ำแขง็ ง
72
แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 6
รายวิชา วิทยาศาสตร์ 2 รหัสวิชา ว21103
หน่วยการเรยี นที่ 5 เร่ือง พลังงานความร้อน รวม 28 ชั่วโมง
เรอื่ ง การถา่ ยโอนความร้อนผ่านของแข็ง เวลา 2 ชั่วโมง
ระดับชัน้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 1 ภาคเรียนที่ 2 ปกี ารศกึ ษา 2565
ชือ่ ผ้สู อน นางสาวสภุ าวดี เขยี วหวาน สอนวนั ท่ี 6 ธนั วาคม 2565
1. มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชวี้ ดั
1.1 สาระที่ 2 วิทยาศาสตรก์ ายภาพ
มาตรฐานการเรยี นรู้
มาตรฐาน ว 2.3 เข้าใจความหมายของพลังงาน การเปลี่ยนแปลงและการถ่ายโอนพลังงาน
ปฏิสัมพันธ์ระหว่างสสารและพลังงาน พลังงานในชีวิตประจำวัน ธรรมชาติ ของคลื่น ปรากฏการณ์ที่
เก่ียวข้องกบั เสียง แสง และคลื่นแม่เหล็กไฟฟา้ รวมทัง้ นำความรูไ้ ปใช้ประโยชน์
1.2 ตวั ชว้ี ัด
ม.1/6 สร้างแบบจำลองที่อธิบายการถ่ายโอนความร้อน โดยการนำความร้อนการพาความ
ร้อนการแผ่รงั สคี วามร้อนออกแบบเลอื กใช้และสรา้ งอปุ กรณ์
2. สาระสำคญั
การถ่ายโอนความร้อนผ่านของแข็ง เป็นการถ่ายโอนความร้อนที่อาศัยตัวกลาง โดยที่ตัวกลางไม
เคลื่อนที่ มีการถา่ ยโอนความรอ้ นโดยการส่ันตอ่ เนื่องกนั ไปของอนุภาคท่เี ป็นตัวกลาง เรยี กวา่ การนำความร้อน
นักเรียนควรสร้างแบบจำลองทีอ่ ธิบายการถ่ายโอนความร้อนของของแข็ง เพื่อนำความรู้เกี่ยวกับการนำความ
รอ้ นนำไปใช้ประโยชนใ์ นชวี ติ ประจำวนั ได้
จุดประสงค์การเรียนรู้
3. จดุ ประสงค์การเรียนรู้
3.1 ด้านความรู้ (K) นกั เรียนสามารถ
3.1.1 อธิบายการถ่ายโอนความรอ้ นผา่ นของแขง็ ได้
3.2 ด้านกระบวนการ (P) นักเรียนสามารถ
3.2.1 ทักษะการทดลอง
3.2.2 การเขียนรายงานการทดลอง
3.2.3 การนำเสนอข้อมลู หน้าชน้ั เรยี น
73
3.3 ด้านคณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์และเจคตทิ างวิทยาศาสตร์ (A) นักเรียนสามารถ
3.3.1 มวี ินยั
3.3.2 ใฝเ่ รยี นรู้
3.3.3 อยูอ่ ย่างพอเพียง
3.3.4 มงุ่ มัน่ ในการทำงาน
3.3.5 มจี ิตสาธารณะ
3.4 สมรรถนะสำคญั ของนักเรียน ปรากฏในแผนการจดั การเรยี นรู้
3.4.1 ความสามารถในการสือ่ สาร (กาเครื่องหมาย ✓ )
3.4.2 ความสามารถในการคดิ ✓
✓
4. คณุ ลกั ษณะของผูเ้ รียนในศตวรรษที่ 21 (3R8C)
ปรากฏในแผนการจัดการเรยี นรู้
3R (กาเคร่อื งหมาย ✓ )
ทกั ษะพ้ืนฐานท่ีจำเปน็ ✓
Reading คือ สามารถอ่านออก
(W) Riteing คือ สามารถเขยี นได้ ✓
(A) Rithmatic คือ มีทักษะในการคำนวณ ✓
8C ✓
ทักษะต่างๆทจี่ ำเป็น
Critical thinking and problem solving
Creativity and innovation
Cross-cultural understanding
Collaboration teamwork and leadership
Communication information and media literacy
Computing and IT literacy
Career and learning skills
Compassion
5. สาระการเรียนรู้
- การถ่ายโอนความร้อน
- การนำความร้อน
74
6. กิจกรรมการเรยี นการสอน
กระบวนการเรียนรู้ วิธีสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ (Inquiry Method : 5E) เทคนคิ การเรียนร้แู บบ
เพื่อนคคู่ ดิ (Think pair Share)
6.1 ขัน้ สร้างความสนใจ (Engagement)
1. ศึกษาภาพแสดงแท่งเหล็กที่มีลูกชิ้นเสยี บไว้หลายลูก ปลายด้านหนึง่ ของแท่งเหล็กได้รบั
ความร้อน
2. กระต้นุ ให้นกั เรยี นคดิ โดยใช้คำถามตอ่ ไปนี้
- การถา่ ยโอนความร้อนอย่างไร
- ลูกชน้ิ ท่ตี ำแหนง่ ใดจะสุกก่อน
3. สังเกตภาพการป้ิงย่างบารบ์ คี ิว โดยมีส่วนที่เป็นแท่งเหล็กได้รับความร้อนและส่วนท่เี ปน็
ดา้ มจบั
4. ต้งั คำถามชวนคิดใหน้ กั เรียนแสดงความคิดร่วมกัน โดยใช้คำถาม ดงั ตอ่ ไปนี้
- ทำไมแท่งเหลก็ จงึ มคี วามร้อน
- เหตใุ ดจึงต้องมดี า้ มจับที่เป็นวัสดุอน่ื ที่ไม่ใช่เหล็ก
- การที่อาหารสกุ เปน็ เพราะอะไร
5. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปราย เพื่อเชื่อมโยงเข้าสู่กิจกรรมที่ 5.5 ความร้อนถ่ายโอน
ผ่านของแขง็ ไดอ้ ย่างไร
75
6. แบง่ กลุ่มนกั เรยี นเปน็ กลมุ่ ๆละ 4-5 คน (Group of Four) จำนวน 6 กลุ่ม โดยแบง่ หน้าที่
ความรับผดิ ชอบ โดยให้หมุนเวยี นสลับไปเรอื่ ยๆดังน้ี
6.1 คณุ อำนวย ทำหน้าที่ อำนวยความสะดวกตา่ ง
6.2 คณุ วางแผน ทำหนา้ ที่ วางแผนในการทำงาน
6.3 คณุ รวบรวม ทำหนา้ ที่ เก็บรวบรวมขอ้ มูลต่างๆ
6.4 คณุ นำเสนอ ทำหนา้ ที่ นำเสนอผลงาน
7.ครแู จ้งข้อตกลงพร้อมสาธติ กบั นักเรยี นว่าเม่ือครูยกมือขวาขนึ้ นักเรยี นทุกคนต้องหยดุ
กิจกรรม ทุกอยา่ ง หยุดคยุ
6.2 ขนั้ สำรวจและค้นหา (Exploration)
1. นักเรียนศึกษาวิธีดำเนินกิจกรรม 5.5 ความร้อนถ่ายโอนผ่านของแข็งได้อย่างไรจากน้ัน
ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายจุดประสงค์ของกิจกรรมและวิธีดำเนินกิจกรรมในหนังสือเรียน โดยใช้
คำถามดังนี้
1.1 กจิ กรรมน้เี ก่ียวกับเร่อื งอะไร
(แนวคำตอบ เรือ่ งการถา่ ยโอนความร้อนของแผน่ อะลูมเิ นียม)
1.2 การทำกจิ กรรมมขี น้ั ตอนโดยสรุปอย่างไร
(แนวคำตอบ เตรยี มอุปกรณ์ตามภาพในหนงั สือเรียน แล้วทำกจิ กรรมเพ่ือสังเกตการ
เปลี่ยนแปลงของชิ้นเทียนไขซึ่งวางบนแผ่นอะลูมิเนียมที่ได้รับความร้อน จากนั้นสร้างแบบจำลองการ
ถ่ายโอนความร้อนของของแข็ง และสืบค้นข้อมูลแบบจำลองการถ่ายโอนความร้อนของของแข็งจาก
แหล่งท่เี ชื่อถือได้ เพ่ือนำมาปรบั ปรุงแบบจำลองของตนเอง และนำเสนอ)
2. ซักถามเกีย่ วกับข้นั ตอนการทำกิจกรรมท่ีนักเรียนยังไม่เข้าใจ จากนน้ั ครแู ละนักเรียนร่วม
อภิปรายเพื่อแก้ไขสิ่งที่นักเรียนยังไม่เข้าใจ เน้นย้ำเกี่ยวกับวิธีการบันทึกผล ข้อควรระวังในการทำ
กจิ กรรม โดยใชค้ ำถามดงั นี้
2.1 ข้อควรระวงั ในการทำกจิ กรรมนมี้ อี ะไรบ้าง
(แนวคำตอบ นักเรียนตอบตามความเข้าใจ แต่ครูควรกำชับให้นักเรียนระวังการใช้
มอื สมั ผัสกบั แผ่นอะลมู เิ นียมทไ่ี ดร้ บั ความร้อน)
2.2 นกั เรยี นต้องสังเกตหรือรวบรวมข้อมูลอะไรบา้ ง และมวี ธิ ีบนั ทึกผลอยา่ งไร
(แนวคำตอบ สังเกตการเปลี่ยนแปลงของชิ้นเทียนไขเมื่อให้ความร้อนแก่แผ่น
อะลูมิเนียม บันทึกสิ่งที่เกิดขึ้นและบันทึกผลการสังเกตอย่างละเอียด หรืออาจใช้กล้องบันทึกภาพนิ่ง
หรอื ภาพเคล่อื นไหว)
3. นักเรียนร่วมกันปฏิบัติกิจกรรม สังเกตการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นโดยการบันทึกภาพ
เคลื่อนไหวจากโทรศัพท์มือถือ และบันทึกผลในใบกิจกรรม โดยครูคอยสังเกตการทำกิจกรรมของ
นักเรียนอยา่ งใกลช้ ิดและใหค้ ำแนะนำตลอดการทำกจิ กรรม
6.3 ข้นั อภปิ รายและลงขอ้ สรปุ (Explain)
1. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายถึงสถานการณ์ที่ครูได้เคยถามนักเรียนก่อนนำเข้าสู่
กจิ กรรมว่าการนำลูกชิ้นหลายลูกเสียบกับแทง่ เหล็กแลว้ นำปลายด้านหนึ่งของแท่งเหล็กไปให้ความร้อน
จะเกิดการถ่ายโอนความร้อนอยา่ งไร และลูกช้นิ ทตี่ ำแหน่งใดจะสกุ ก่อน เพราะเหตใุ ด
76
(แนวคำตอบ เกิดจากการนำความร้อนจากปลายแท่งเหล็กที่ได้รับความร้อนต่อเนื่องไปยัง
บริเวณอื่นที่มีอุณหภูมิต่ำกว่าซึ่งอยู่ข้างเคียง มีผลทำให้ลูกชิ้นที่เสียบไว้ใกล้กับปลายแท่งเ หล็กด้านที่
ได้รับความร้อนสุกก่อนลูกทีอ่ ยู่ถัดไป)
2. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายโดยใช้การถามตอบเพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า “การนำความ
ร้อนเป็นการถ่ายโอนความร้อนโดยการสั่นของอนุภาค เมื่ออนุภาคซึ่งเป็นตัวกลางได้รับความร้อน
อนุภาคนั้นจะสั่นมากขึ้น มีอุณหภูมิเพิ่มขึ้น และไปชนกับอนุภาคที่อยู่ข้างเคียง ทำให้อนุภาคที่อยู่
ข้างเคียงสั่นมากขึ้น และมีอุณหภูมิเพิ่มขึ้นตามไปด้วย ความร้อนจะถ่ายโอนจากบริเวณที่อยู่ใกล้แหล่ง
พลังงานความร้อนไปยังบรเิ วณท่ีห่างออกไป การนำความร้อนเกิดขึ้นกบั สสารได้ทุกสถานะ สสารแต่ละ
ชนิดจะนำความร้อนได้แตกต่างกัน ดังนั้นเราสามารถนำความรู้เกี่ยวกับการนำความร้อนไปใช้ในการ
เลอื กวสั ดใุ หเ้ หมาะสมกบั การใชง้ าน”
6.4 ขน้ั ขยายความรู้ (Elaborate)
1. นักเรียนแต่ละกลุ่มอภิปรายร่วมกันเพื่อวาดแบบจำลองการถ่ายโอนความร้อนผ่าน
ของแขง็ โดยแสดงถงึ การจัดเรียงอนุภาคของของแขง็ เม่ือได้รับความร้อน จากนน้ั นำเสนอแบบจำลองที่
สร้างขน้ึ ตามความคิดของตนเอง
2. นักเรียนยกตัวอย่างการนำความรู้เกี่ยวกับเรื่อง การนำความร้อนไปใช้ในกิจกรรมอื่น ๆ
นอกเหนือจากในบทเรียนในชีวติ ประจำวนั
3. นกั เรียนทำใบกิจกรรมการถ่ายโอนความรอ้ นผา่ นของแข็ง
4. ครูเชื่อมโยงความรู้ที่ได้เรียนรู้ไปสู่กิจกรรมต่อไปโดยใช้คำถามว่า “มีการถ่ายโอนความ
ร้อนด้วยวธิ อี ่ืนอีกหรอื ไม่ อย่างไร”
6.5 ขนั้ ประเมิน (Evaluation)
1. ตรวจใบกิจกรรมการถ่ายโอนความร้อนผา่ นของแขง็
7. ชิ้นงาน/ภาระงาน
- ใบกจิ กรรมการถา่ ยโอนความรอ้ นผ่านของแข็ง
- แบบจำลองการถ่ายโอนความรอ้ นผา่ นของแขง็
8. ส่อื /วสั ดอุ ุปกรณ์/แหลง่ เรียนรู้
สอ่ื 1. Power Point เร่ือง การถ่ายโอนความรอ้ นในชวี ิตประจำวนั
2. หนังสือวิทยาศาสตร์ ม.1 สสวท. เล่ม 2
แหล่งเรยี นรู้ 1. การสบื คน้ ข้อมลู แหล่งเครือขา่ ย Internet สบื คน้ ข้อมลู ในหัวข้อ การถา่ ยโอน
ความร้อนในชวี ิตประจำวนั
77
9. การวัดผลและประเมิลผลการเรยี นรู้
รายการประเมนิ การวดั ผลประเมนิ ผล การประเมนิ
การตีค่า เกณฑก์ ารตัดสิน
วิธกี าร เคร่อื งมือ
3.1 ดา้ นความรู้ (K)
3.1.1 อธบิ ายการถา่ ยโอนความ -ตรวจใบงาน -ใบงานท่ี คะแนน เกณฑ์การผ่าน
ที่ 5.6 5.6 รายข้อ คดิ เปน็ ร้อยละ 80
ร้อนผ่านของแข็งได้ แบบ 0/1
3.2 ดา้ นทกั ษะกระบวนการ (P)
3.2.1 การทดลอง ทดลอง แบบ พฤติกรรม เกณฑ์การผ่าน
ประเมนิ 3 ระดับ คิดเป็นรอ้ ยละ 80
การทดลอง
3.2.2 การเขยี นรายงานการ เขยี น แบบ พฤติกรรม เกณฑ์การผา่ น
ทดลอง รายงาน ประเมนิ 3 ระดบั คิดเป็นรอ้ ยละ 80
การเขยี น
รายงาน
การทดลอง
3.2.3 การนำเสนอหนา้ ชนั้ เรยี น นำเสนอ แบบ พฤติกรรม 3 เกณฑ์การผ่าน
คิดเปน็ ร้อยละ 80
ผลงาน ประเมนิ การ ระดับ
หนา้ ชัน้ เรียน นำเสนอหน้า
ชน้ั เรียน
78
9. การวดั และประเมินผล (ตอ่ )
รายการประเมิน การวดั ผลประเมนิ ผล การประเมิน
วิธีการ เครือ่ งมือ การตีคา่ เกณฑ์การตดั สนิ
3.3 ด้านคุณลกั ษณะอันพึง การสังเกต แบบสังเกต ปฏบิ ัติได้ 2 เกณฑ์ผา่ น
ประสงคแ์ ละเจคตทิ าง พฤติกรรม เจตคติ คะแนน ไดค้ ะแนน
วทิ ยาศาสตร์ (A) ทาง ปฏบิ ตั ิบา้ ง 1 8 คะแนน
11. 1. มวี ินยั วทิ ยาศาสตร์ คะแนน จาก 10 คะแนน
12. 2. ใฝเ่ รยี นรู้ คดิ เป็นร้อยละ 80
ไมป่ ฏิบัติ 0
3. อยู่อยา่ งพอเพียง คะแนน
4. มงุ่ มน่ั ในการทำงาน
5. มีจติ สาธารณะ
3.4 สมรรถนะสำคัญของ
นักเรยี น
3.4.1 ความสามารถในการ แบบประเมนิ -การ พฤติกรรม เกณฑ์ผ่านคดิ เป็น
สื่อสาร นำเสนอ 4 ระดับ รอ้ ยละ 80
ข้อมูล
3.4.2 ความสามารถในการคดิ แบบประเมนิ -จากการ พฤติกรรม เกณฑ์ผ่านคิดเป็น
ทำงาน 4 ระดบั ร้อยละ 80
แผนผัง
ความคดิ
10. บันทึกหลงั การจัดการเรยี นรู้
1) ดา้ นความรู้ ความเข้าใจ (K)
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
................................................................................................................................................................
2) ดา้ นทกั ษะกระบวนการ (P)
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
........................................................................................ ........................................................................
79
3) ดา้ นคณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์และเจตคติ (A)
............................................................................................................................. ...................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
4) ด้านสมรรถนะ
................................................................................................................................................................
.................................................................................... ............................................................................
................................................................................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................
5) ปัญหาและอุปสรรค และแนวทางการแก้ไข
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
........................................................................................................ ........................................................
ลงช่ือ........................................................ ครูผสู้ อน
(นางสาวสภุ าวดี เขียวหวาน)
ครชู ำนาญการพิเศษ
บนั ทึกความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของหัวหนา้ กลุ่มสาระการเรียนรวู้ ทิ ยาศาสตร์
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
.................................................................................................. ..............................................................
ลงช่ือ................................................................
(นางสาววราพร จติ รเดยี ว)
หวั หนา้ กลุ่มสาระการเรียนร้วู ิทยาศาสตร์
80
บันทึกความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของฝา่ ยวิชาการ
............................................................................................................................... .................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
ลงช่ือ.................................................................
(นางสิรกิ านต์ วายโศรก)
หวั หน้ากลมุ่ บรหิ ารวิชาการ
บันทกึ ความคดิ เหน็ /ข้อเสนอแนะของรองผู้อำนวยการโรงเรยี น
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................... ......................................................................
ลงชอื่ ...................................................................
(นายประหยดั เขยี วหวาน)
รองผู้อำนวยการโรงเรยี นสวายวิทยาคาร
บนั ทกึ ความคิดเหน็ /ข้อเสนอแนะของผู้อำนวยการโรงเรียน
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
.................................................................................................. ..............................................................
ลงช่อื ...................................................................
(นางสาวทองใบ ตลบั ทอง)
ผูอ้ ำนวยการโรงเรยี นสวายวิทยาคาร
81
ใบกิจกรรม
ใบกจิ กรรมที่ 5เร.1่ือแงบกบำจำรลถอ่ำงยอโนอุภนาคคขวอำงมสสราอ้ รนในผแำ่ตนล่ ะขสอถงาแนะขเงป็ ็นอย่างไร
ชื่อ ............................................................................ ชน้ั ................... เลขท่ี .............
คำชแ้ี จง : ให้นกั เรียนตอบคำถามตอ่ ไปให้ถูกต้อง (10 คะแนน)
1. การนำความร้อนคอื อะไร (2 คะแนน)
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................. ............................................
2. ฉนวนความร้อนคอื อะไร (2 คะแนน)
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
3. ยกตัวอย่างวัสดทุ ีเ่ ป็น ตัวนำความร้อน (Conductor) มา 5 ตัวอยา่ ง (2 คะแนน)
2.1 .........................................................................................................................................................
2.2 .........................................................................................................................................................
2.3 .........................................................................................................................................................
2.4 .........................................................................................................................................................
2.5 .........................................................................................................................................................
4. ตัวนำความร้อนแตกต่างจากฉนวนความรอ้ นอย่างไร (2 คะแนน)
........................................................................................................................................ ......................................
..............................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................... ..........
5. ถ้าหากมอื ของเราบงั เอิญไปสมั ผัสกบั กาต้มนำ้ จะทำให้เรารูส้ กึ ถงึ ความร้อนจากกา ซ่ึงความร้อนนนั้ ก็อาจทำ
ให้ผวิ หนงั ของเราไหม้พองไดอ้ กี ด้วย เกดิ จากสาเหตุใด (2 คะแนน)
..............................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................... .........
............................................................................................................................... ...............................................
..............................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................... ....................
..............................................................................................................................................................................
82
เฉลย
ใบกิจกรรม
ใบกจิ กรรมท่ี 5เร.1ื่อแงบกบำจำรลถอำ่ งยอโนอภุ นาคคขวอำงมสสรา้อรนในผแำ่ตน่ละขสอถงาแนะขเงป็ น็ อยา่ งไร
ช่ือ ............................................................................ ชนั้
คำช้ีแจง : ใหน้ กั เรียนตอบคำถาม..ต.่อ.ไ.ป.ใ.ห..้ถ.ูก.ต.้อ..ง..(1.0..คะเลแนขนท)ี่ .............
1. การนำความรอ้ นคืออะไร (2 คะแนน)
คือ ปรากฏการณ์ที่พลังงานความร้อนถ่ายเทภายในวัตถุหนึ่ง ๆ หรือระหว่างวัตถุสองชิ้นที่สัมผัสกัน
โดยมีทศิ ทางของการเคล่ือนที่ของพลังงานความร้อนจากบริเวณที่มีอุณหภูมสิ ูงไปยังบริเวณท่ีมีอุณหภูมิต่ำกว่า
โดยทีต่ วั กลางไม่มีการเคล่ือนท่ี การนำความร้อนเปน็ กระบวนการที่เกิดข้ึนบนช้ันอะตอมของอนุภาค เป็นหน่ึง
ในกระบวนการถา่ ยเทความรอ้ น ในโลหะ
2. ฉนวนความร้อนคอื อะไร (2 คะแนน)
หมายถึงวตั ถุที่ไม่ยอมใหค้ วามร้อนเคลือ่ นท่ี ผ่านเข้าไปได้ หรือนำความร้อนได้ไม่ดี ได้แก่ อโลหะและ
ก๊าซ เชน่ ไม้ พลาสตกิ อากาศ
3. ยกตัวอย่างวัสดุท่ีเปน็ ตัวนำความรอ้ น (Conductor) มา 5 ตัวอย่าง (2 คะแนน)
2.1 โลหะ
2.2 เงนิ
2.3 ทองแดง
2.4 เหล็ก
2.5 อะลูมเิ นียม
4. ตวั นำความรอ้ นแตกตา่ งจากฉนวนความรอ้ นอย่างไร (2 คะแนน)
ตัวนำความร้อนเปน็ วสั ดทุ ี่ยอมให้พลังงานความร้อนไหลผ่านไปได้ดี แตแ่ ตกต่างจากฉนวนความร้อนท่ี
เป็นวัสดุทไ่ี มย่ อมให้พลงั งานความร้อนไหลผา่ นไดน้ อ้ ย
5. ถ้าหากมอื ของเราบังเอญิ ไปสัมผสั กบั กาต้มนำ้ จะทำให้เรารสู้ กึ ถึงความรอ้ นจากกา ซง่ึ ความร้อนนนั้ ก็อาจทำ
ให้ผิวหนังของเราไหมพ้ องไดอ้ ีกดว้ ย เกิดจากสาเหตใุ ด (2 คะแนน)
สิ่งที่เกิดขึ้นเหล่านี้เป็นการถ่ายโอนความร้อนในรูปแบบของการนำความร้อน การนำความร้อน
เกิดขึน้ ผา่ นการส่ันสะเทือนระหวา่ งโมเลกลุ หรอื กลา่ วคือการนำความร้อนเปน็ ลักษณะการถ่ายเทความร้อนผ่าน
โดยตรงจากวัตถุหนึ่งไปยังอีกวัตถุหนึ่งโดยการสัมผัสกัน เช่น การเอามือไปจับกาน้ำร้อน จะทำให้ความร้อน
จากกาน้ำถ่ายเทไปยังมอื จงึ ทำให้รู้สกึ ร้อน
83
แผนการจดั การเรียนร้ทู ี่ 7
รายวชิ า วิทยาศาสตร์ 2 รหัสวิชา ว21103
หน่วยการเรยี นที่ 5 เร่ือง พลังงานความร้อน รวม 28 ช่ัวโมง
เร่อื ง การถา่ ยโอนความร้อนผา่ นของเหลวและแก๊ส เวลา 2 ช่ัวโมง
ระดบั ชนั้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 1 ภาคเรยี นท่ี 2 ปกี ารศึกษา 2565
ช่อื ผูส้ อน นางสาวสภุ าวดี เขยี วหวาน สอนวันที่ 13 ธันวาคม 2565
1. มาตรฐานการเรยี นรู้ / ตวั ชีว้ ดั
1.1 สาระที่ 2 วทิ ยาศาสตรก์ ายภาพ
มาตรฐานการเรยี นรู้
มาตรฐาน ว 2.3 เข้าใจความหมายของพลังงาน การเปลี่ยนแปลงและการถ่ายโอนพลังงาน
ปฏิสัมพันธ์ระหว่างสสารและพลังงาน พลังงานในชีวิตประจำวัน ธรรมชาติ ของคลื่น ปรากฏการณ์ท่ี
เกี่ยวขอ้ งกับเสยี ง แสง และคลื่นแมเ่ หลก็ ไฟฟา้ รวมทงั้ นำความรู้ไปใชป้ ระโยชน์
1.2 ตวั ชว้ี ัด
ม.1/6 สร้างแบบจำลองที่อธิบายการถ่ายโอนความร้อน โดยการนำความร้อนการพาความ
ร้อนการแผร่ งั สีความร้อนออกแบบเลอื กใช้และสรา้ งอปุ กรณ์
2. สาระสำคัญ
การพาความร้อน เป็นการถ่ายเทความร้อนที่เกิดขึ้นได้ ในสสารสองสถานะคือ ของเหลวและก๊าซ
เนื่องจากเป็นสิ่งที่สามารถเคลื่อนที่ได้โดยจะมีทิศทางลอยขึ้นเท่านั้น เนื่องจาก เมื่อสสารได้รับความร้อนจะมี
การขยายตัว ทำให้ความหนาแน่นต่ำลง และสสารที่มีอุณหภูมิ ต่ำกว่า นักเรียนควรอธิบายการถ่ายโอนความ
ร้อนโดยการพาความร้อน และนำความรู้เกี่ยวกับการพาความร้อนสามารถนำไปใชอ้ ธบิ ายปรากฏการณ์ต่าง ๆ
ได้
3. จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
3.1 ด้านความรู้ (K) นักเรยี นสามารถ
3.1.1 นกั เรียนอธิบายการถา่ ยโอนความร้อนโดยการพาความรอ้ น
3.2 ด้านกระบวนการ (P) นกั เรยี นสามารถ
3.2.1 ทกั ษะการทดลอง
3.2.2 การเขยี นรายงานการทดลอง
3.2.3 การนำเสนอข้อมูลหน้าชนั้ เรยี น
84
3.3 ดา้ นคณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์และเจคตทิ างวิทยาศาสตร์ (A) นกั เรยี นสามารถ
3.3.1 มีวินัย
3.3.2 ใฝเ่ รียนรู้
3.3.3 อยอู่ ยา่ งพอเพยี ง
3.3.4 มงุ่ มน่ั ในการทำงาน
3.3.5 มจี ติ สาธารณะ
3.4 สมรรถนะสำคัญของนักเรยี น ปรากฏในแผนการจดั การเรยี นรู้
3.4.1 ความสามารถในการสอ่ื สาร (กาเครอื่ งหมาย ✓ )
3.4.2 ความสามารถในการคิด ✓
✓
4. คณุ ลกั ษณะของผเู้ รียนในศตวรรษท่ี 21 (3R8C)
ปรากฏในแผนการจัดการเรยี นรู้
3R (กาเครื่องหมาย ✓ )
ทักษะพื้นฐานทีจ่ ำเปน็ ✓
Reading คือ สามารถอา่ นออก
(W) Riteing คอื สามารถเขียนได้ ✓
(A) Rithmatic คือ มีทักษะในการคำนวณ ✓
8C ✓
ทกั ษะต่างๆทีจ่ ำเป็น
Critical thinking and problem solving
Creativity and innovation
Cross-cultural understanding
Collaboration teamwork and leadership
Communication information and media literacy
Computing and IT literacy
Career and learning skills
Compassion
สาระการเรียนรู้
- การถ่ายโอนความร้อน
- การพาความร้อน
85
6. กิจกรรมการเรียนการสอน
กระบวนการเรยี นรู้ วธิ สี อนแบบสบื เสาะหาความรู้ (Inquiry Method : 5E) เทคนิคการเรียนรแู้ บบ
เพ่อื นคูค่ ิด(Think pair Share)
6.1 ข้ันสรา้ งความสนใจ (Engagement)
1. กระตุ้นความสนใจนักเรียนเกี่ยวกับเรื่องการถ่ายโอนความร้อนวิธีต่าง ๆ โดยใช้ภาพท่ี
แสดงถงึ การประกอบอาหารด้วยความรอ้ นวิธตี ่าง ๆ ท่ีเกีย่ วขอ้ งกับการพาความร้อน
2. กระตุ้นใหน้ ักเรียนคิดโดยใชค้ ำถามเพื่ออภิปราย ดงั ต่อไปน้ี
- ในภาพแสดงวธิ กี ารทำอาหารอะไรบ้าง
( แนวคำตอบ การนึ่ง การทอด )
- การประกอบอาหารแตล่ ะวิธี มกี ารถา่ ยโอนความร้อนหรือไม่ อย่างไร
(แนวคำตอบ นกั เรยี นตอบตามความเขา้ ใจของตนเองครูยงั ไม่เฉลยคำตอบ )
3. ครูและนักเรยี นรว่ มกันอภิปราย เพอื่ เชอ่ื มโยงเขา้ สู่กิจกรรมท่ี 5.6 การถา่ ยโอนความร้อน
ของของเหลวและแกส๊ ไดอ้ ย่างไร
4. แบง่ กลมุ่ นักเรียนเป็นกลุ่มๆละ 4-5 คน (Group of Four) จำนวน 6 กลมุ่ โดยแบง่
หนา้ ทคี่ วามรับผิดชอบ โดยให้หมุนเวียนสลับไปเร่อื ยๆดงั น้ี
4.1 คุณอำนวย ทำหนา้ ท่ี อำนวยความสะดวกตา่ ง
4.2 คณุ วางแผน ทำหน้าท่ี วางแผนในการทำงาน
4.3 คุณรวบรวม ทำหน้าท่ี เก็บรวบรวมขอ้ มูลตา่ งๆ
4.4 คณุ นำเสนอ ทำหนา้ ที่ นำเสนอผลงาน
86
5. ครูแจง้ ข้อตกลงพร้อมสาธิตกับนักเรียนว่าเมื่อครยู กมอื ขวาข้นึ นกั เรยี นทุกคนต้องหยุด
กิจกรรม ทุกอยา่ ง หยุดคยุ
6.2 ขน้ั สำรวจและคน้ หา (Exploration)
1. นักเรยี นศึกษากิจกรรม จากน้ันครูและนักเรยี นรว่ มกนั อภิปรายจดุ ประสงค์และวิธีดำเนิน
กิจกรรม
1.1 กจิ กรรมนี้ศกึ ษาเกี่ยวกบั เรือ่ งอะไร
(แนวคำตอบ เรื่องการถ่ายโอนความรอ้ นของน้ำและอากาศ)
1.2 การทำกจิ กรรมมีข้ันตอนโดยสรปุ อย่างไร
(แนวคำตอบ ตอนที่ 1 ให้ความร้อนแก่น้ำ สังเกตการเปลี่ยนแปลงของเมล็ดแมงลัก
ในน้ำ วัดอุณหภูมิของน้ำเมื่อไดร้ บั ความร้อน สร้างแบบจำลองการถ่ายโอนความรอ้ นของของเหลวตาม
ความคิดของกลุ่มและสืบค้นข้อมลู การถ่ายโอนความร้อนของของเหลวจากแหล่งที่เช่ือถือได้ แล้วนำมา
ปรับปรุงแบบจำลองของตนเอง นำเสนอ ตอนที่ 2 แขวนพู่กระดาษให้สูงจากเทียนไข เมื่อจุดเทียนไข
แล้ววัดอุณหภูมิของอากาศ สังเกตการเปลี่ยนแปลงของพู่กระดาษ สร้างแบบจำลองการถ่ายโอนความ
ร้อนของแก๊สตามความคิดของกลุม่ และสืบค้นข้อมูลการถ่ายโอนความร้อนของแก๊สจากแหล่งที่เชื่อถือ
ได้ แล้วนำมาปรบั ปรุงแบบจำลองของตนเอง นำเสนอ )
2. ซกั ถามเกี่ยวกับขัน้ ตอนการทำกิจกรรมท่นี ักเรียนยังไม่เขา้ ใจ จากนน้ั ครแู ละนักเรียนร่วม
อภิปรายเพื่อแก้ไขสิ่งที่นักเรียนยังไม่เข้าใจ เน้นย้ำเกี่ยวกับวิธีการบันทึกผล ข้อควรระวังในการทำ
กจิ กรรม โดยใชค้ ำถามดงั นี้
2.1 ในตอนที่ 1 นักเรียนต้องติดตั้งเทอร์มอมิเตอร์วัดอุณหภูมิของน้ำที่ตำแหน่ง
ใดบา้ ง
(จุ่มกระเปาะเทอร์มอมิเตอร์ลงในบริเวณใกล้กับก้นบีกเกอร์ และจุ่มอีกอันลงใน
บรเิ วณใกล้กับผิวนำ้ ใหก้ ระเปาะเทอร์มอมเิ ตอร์จมใตผ้ วิ น้ำ)
2.2 ในตอนท่ี 1 สง่ิ ที่ตอ้ งสงั เกตและวัดมอี ะไรบ้าง
(สังเกตส่งิ ท่เี กิดข้นึ กับเมล็ดแมงลัก และวัดอณุ หภมู ิของน้ำบริเวณใกล้กบั ก้นบีกเกอร์
และบรเิ วณใกล้ผิวนำ้ ทกุ ๆ 30 วินาที จนน้ำเดอื ด)
2.3 ในตอนที่ 2 นักเรียนต้องติดตั้งเทอร์มอมเิ ตอร์วดั อุณหภูมิของอากาศที่ตำแหน่ง
ใดบา้ ง
(จัดเทอร์มอมเิ ตอร์ให้กระเปาะอยูบ่ ริเวณปลายบนและปลายล่างของพูก่ ระดาษ)
2.4 ในตอนที่ 2 สง่ิ ทต่ี อ้ งสงั เกตและวัดมอี ะไรบ้าง
(สงั เกตสิ่งทเี่ กิดขนึ้ กบั พู่กระดาษ และวัดอณุ หภูมิของอากาศทตี่ ำแหนง่ ปลายบนและ
ปลายล่างของพกู่ ระดาษ ทุก ๆ 30 วินาที เป็นเวลา 3 นาท)ี
3. นักเรียนร่วมกันปฏิบัติกิจกรรม สังเกตการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นโดยการบันทึกภาพ
เคลื่อนไหวจากโทรศัพท์มือถือ และบันทึกผลลงในสมุด โดยครูคอยสังเกตการทำกิจกรรมของนักเรียน
อย่างใกลช้ ิดและใหค้ ำแนะนำตลอดการทำกจิ กรรม
87
6.3 ข้นั อภิปรายและลงขอ้ สรุป (Explain)
1. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายถึงสถานการณ์ที่ครูได้เคยถามนักเรียนก่อนนำเข้าสู่
กิจกรรมว่าการทอดอาหารจะเกิดการถ่ายโอนความร้อนอย่างไร และลูกชิ้นที่ตำแหน่งใดจะสุกก่อน
เพราะเหตใุ ด
(แนวคำตอบ เกิดจากการพาความร้อน เมื่อให้ความร้อนแกน่ ้ำมันในกระทะ โดยใช้เปลวไฟ
ให้ความร้อนที่ก้นกระทะ น้ำมันด้านล่างได้รับความร้อนจะขยายตัวลอยขึ้นพาเอาความร้อนไปสู่
ตอนบน น้ำมันตอนบนที่เย็นกว่าก็จะจมลงและเมื่อได้รับความร้อนก็จะลอยตัวขึ้น หมุนเวียนเรื่อยไป
จนนำ้ มันในกระทะรอ้ นทัว่ กัน )
2. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายโดยใช้การถามตอบเพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า “การพาความ
ร้อน (heat convection) เป็นการถ่ายเทความร้อนที่เกิดขึ้นได้ ในสสารสองสถานะคือ ของเหลวและ
ก๊าซ เนื่องจากเป็นสิ่งที่สามารถเคลื่อนที่ได้โดยจะมีทิศทางลอยขึ้นเท่านั้น เนื่องจาก เมื่อสสารได้รับ
ความร้อนจะมีการขยายตัว ทำให้ความหนาแน่นต่ำลง และสสารที่มีอุณหภูมิ ต่ำกว่า” และความรู้
เกี่ยวกบั การพาความรอ้ นสามารถนำไปใช้อธบิ ายปรากฏการณต์ ่าง ๆ ได้
6.4 ข้นั ขยายความรู้ (Elaborate)
1. นกั เรียนจบั ค่กู นั (Think pair share) เพื่อสรปุ กิจกรรม
2. นักเรียนแต่ละกลุ่มอภิปรายร่วมกันเพื่อสร้างแบบจำลองการถ่ายโอนความร้อนของ
ของเหลวและแกส๊ โดยการวาดภาพลงในกระดาษ และนำเสนอหนา้ ชั้นเรยี น
3. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับการนำความรู้เรื่องการพาความร้อนไปใช้
ประโยชน์ในการออกแบบระบบระบายอากาศในอาคาร นั่นคือการทำช่องเปิดหรือหน้าต่างบริเวณ
ด้านบนอาคารหรือหลังคาเพื่อระบายอากาศที่มีอุณหภูมิสูงให้ออกจากอาคาร หรือนำความรู้มาใช้
อธบิ ายปรากฏการณใ์ นธรรมชาติ เชน่ การเกดิ ลม การเคลื่อนทข่ี องกระแสนำ้ ในมหาสมทุ ร เป็นต้น
6.5 ขนั้ ประเมนิ (Evaluation)
1. ตรวจผลการทำกิจกรรมที่ 5.6 เรื่อง การถ่ายโอนความร้อนของของเหลวและแก๊สได้
อยา่ งไร
2. ตรวจแบบจำลองการถ่ายโอนความร้อนของของเหลวและแก๊ส
3. นกั เรยี นเขียนแสดงความคดิ เหน็ วา่ ประทบั ใจอะไรบา้ งจากการทำกจิ กรรมลงในกระดาษ
Post it ท่คี รเู ตรยี มให้ (Exit Ticket)
7. ชิน้ งาน/ภาระงาน
- แบบจำลองการถ่ายโอนความร้อนของของเหลวและแก๊ส
8. สอ่ื /วสั ดุอุปกรณ/์ แหลง่ เรียนรู้
ส่อื 1. Power Point เรื่อง การถ่ายโอนความรอ้ นในชวี ิตประจำวัน
2. หนงั สือวทิ ยาศาสตร์ ม.1 สสวท. เล่ม 2
แหลง่ เรยี นรู้ 1. การสบื ค้นขอ้ มลู แหล่งเครือขา่ ย Internet สืบคน้ ขอ้ มลู ในหวั ข้อ การถา่ ยโอน
ความรอ้ นในชวี ติ ประจำวัน
88
9. การวดั ผลและประเมิลผลการเรียนรู้
รายการประเมนิ การวัดผลประเมินผล การประเมิน
การตคี ่า เกณฑก์ ารตัดสิน
วิธกี าร เคร่ืองมอื
3.1 ด้านความรู้ (K) -ตรวจใบงาน -ใบงานท่ี คะแนน เกณฑ์การผ่าน
ที่ 5.7 5.7 รายข้อ คิดเป็นร้อยละ 80
3.1.1 นกั เรียนอธบิ ายการถ่าย แบบ 0/1
โอนความรอ้ นโดยการพาความ
ร้อน
3.2 ดา้ นทกั ษะกระบวนการ (P)
3.2.1 การทดลอง ทดลอง แบบ พฤติกรรม เกณฑ์การผา่ น
ประเมนิ 3 ระดบั คิดเป็นรอ้ ยละ 80
การทดลอง
3.2.2 การเขียนรายงานการ เขียน แบบ พฤติกรรม เกณฑ์การผา่ น
ทดลอง รายงาน ประเมิน 3 ระดบั คิดเปน็ รอ้ ยละ 80
การเขยี น
รายงาน
การทดลอง
3.2.3 การนำเสนอหนา้ ชนั้ เรียน นำเสนอ แบบ พฤติกรรม 3 เกณฑ์การผ่าน
คิดเปน็ รอ้ ยละ 80
ผลงาน ประเมินการ ระดับ
หนา้ ช้นั เรยี น นำเสนอหน้า
ชน้ั เรยี น
89
9. การวดั และประเมินผล (ต่อ)
รายการประเมนิ การวดั ผลประเมินผล การประเมนิ
วธิ ีการ เครอ่ื งมือ การตคี ่า เกณฑ์การตดั สิน
3.3 ด้านคุณลักษณะอนั พึง การสงั เกต แบบสังเกต ปฏิบัติได้ 2 เกณฑผ์ า่ น
ประสงค์และเจคติทาง พฤติกรรม เจตคติ คะแนน ได้คะแนน
วิทยาศาสตร์ (A) ทาง ปฏิบัติบา้ ง 1 8 คะแนน
13. 1. มวี นิ ัย วิทยาศาสตร์ คะแนน จาก 10 คะแนน
14. 2. ใฝเ่ รยี นรู้ คดิ เป็นร้อยละ 80
ไมป่ ฏบิ ตั ิ 0
3. อย่อู ย่างพอเพยี ง คะแนน
4. มุ่งมน่ั ในการทำงาน
5. มีจิตสาธารณะ
3.4 สมรรถนะสำคัญของ
นักเรียน
3.4.1 ความสามารถในการ แบบประเมนิ -การ พฤติกรรม เกณฑ์ผา่ นคดิ เปน็
สอ่ื สาร นำเสนอ 4 ระดับ ร้อยละ 80
ขอ้ มลู
3.4.2 ความสามารถในการคดิ แบบประเมนิ -จากการ พฤติกรรม เกณฑ์ผา่ นคิดเปน็
ทำงาน 4 ระดบั รอ้ ยละ 80
แผนผัง
ความคดิ
10. บนั ทึกหลงั การจัดการเรยี นรู้
1) ด้านความรู้ ความเข้าใจ (K)
................................................................................................................................................... .............
.............................................................................................. ..................................................................
.................................................................................. ..............................................................................
................................................................................................................................................................
2) ดา้ นทักษะกระบวนการ (P)
................................................................................................. ...............................................................
.................................................................................... ............................................................................
................................................................................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................
90
3) ดา้ นคณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์และเจตคติ (A)
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
............................................................................................... .................................................................
4) ด้านสมรรถนะ
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
................................................................................................................................................................
5) ปัญหาและอปุ สรรค และแนวทางการแก้ไข
...................................................................................... .......................................................... ................
.............................................................................................. ..................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
ลงช่ือ........................................................ ครผู สู้ อน
(นางสาวสุภาวดี เขยี วหวาน)
ครชู ำนาญการพเิ ศษ
บันทึกความคดิ เห็น/ข้อเสนอแนะของหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรวู้ ทิ ยาศาสตร์
..................................................................................................................................................... ...........
................................................................................................................................................................
.................................................................................... ............................................................................
................................................................................................................................................................
ลงชือ่ ................................................................
(นางสาววราพร จติ รเดยี ว)
หวั หนา้ กลุ่มสาระการเรียนรูว้ ทิ ยาศาสตร์
91
บันทึกความคิดเหน็ /ข้อเสนอแนะของฝา่ ยวิชาการ
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
................................................................................................................................................................
ลงช่อื .................................................................
(นางสริ กิ านต์ วายโศรก)
หวั หน้ากลมุ่ บรหิ ารวชิ าการ
บันทกึ ความคิดเหน็ /ข้อเสนอแนะของรองผู้อำนวยการโรงเรียน
.............................................................................................................................. ..................................
.............................................................................................. ..................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
ลงช่อื ...................................................................
(นายประหยัด เขียวหวาน)
รองผอู้ ำนวยการโรงเรยี นสวายวทิ ยาคาร
บนั ทกึ ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของผู้อำนวยการโรงเรียน
....................................................................................................................................................... .........
................................................................................................................................................................
...................................................................................... ..........................................................................
................................................................................................................................................................
ลงช่อื ...................................................................
(นางสาวทองใบ ตลับทอง)
ผ้อู ำนวยการโรงเรียนสวายวิทยาคาร
92
แผนการจดั การเรยี นรู้ท่ี 8
รายวิชา วิทยาศาสตร์ 2 รหัสวชิ า ว21103
หน่วยการเรียนที่ 5 เร่ือง พลังงานความร้อน รวม 28 ช่ัวโมง
เรอ่ื งการถ่ายโอนความร้อนโดยไม่อาศยั ตัวกลาง เวลา 2 ช่ัวโมง
ระดบั ช้ัน มธั ยมศึกษาปีท่ี 1 ภาคเรียนท่ี 2 ปกี ารศกึ ษา 2565
ชอ่ื ผู้สอน นางสาวสุภาวดี เขยี วหวาน สอนวันท่ี 20 ธันวาคม 2565
1. มาตรฐานการเรยี นรู้ / ตวั ชีว้ ัด
1.1 สาระที่ 2 วทิ ยาศาสตร์กายภาพ
มาตรฐานการเรยี นรู้
มาตรฐาน ว 2.3 เข้าใจความหมายของพลังงาน การเปลี่ยนแปลงและการถ่ายโอนพลังงาน
ปฏิสัมพันธ์ระหว่างสสารและพลังงาน พลังงานในชีวิตประจำวัน ธรรมชาติ ของคลื่น ปรากฏการณ์ท่ี
เกย่ี วข้องกบั เสียง แสง และคลื่นแมเ่ หล็กไฟฟ้า รวมท้ังนำความรู้ไปใช้ประโยชน์
1.2 ตวั ชว้ี ดั
ม.1/6 สร้างแบบจำลองที่อธิบายการถ่ายโอนความร้อน โดยการนำความร้อนการพาความ
ร้อนการแผ่รังสีความร้อนออกแบบเลือกใชแ้ ละสร้างอุปกรณ์
2. สาระสำคญั
การแผ่รังสีความร้อน เปน็ การถ่ายโอนความร้อนโดยไม่ต้องอาศยั ตัวกลางทีเ่ ป็นอนุภาคของสสาร เป็น
การถา่ ยโอนพลงั งานความร้อนจากบริเวณที่มีอณุ หภูมสิ ูงกว่า ไปยังบริเวณทมี่ ีอุณหภูมติ ่ำกว่า โดยเป็นการถ่าย
โอนพลังงานความร้อนแบบการแผ่รังสีความร้อน ความร้อนถ่ายโอนโดยแผ่รังสีอินฟราเรดซึ่งเป็นคล่ืน
แม่เหล็กไฟฟ้า ซึ่งนักเรียนสามารถสร้างแบบจำลองที่อธิบายการถ่ายโอนความร้อนโดยการการแผ่รังสีความ
รอ้ น รวมทัง้ นำความรูไ้ ปใชป้ ระโยชน์
3. จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
3.1 ด้านความรู้ (K) นักเรยี นสามารถ
3.1.1อธบิ ายการถ่ายโอนความร้อนโดยการการแผ่รงั สคี วามรอ้ นได้
3.2 ดา้ นกระบวนการ (P) นักเรยี นสามารถ
3.2.1 ทักษะการทดลอง
3.2.2 การเขียนรายงานการทดลอง
3.2.3 การนำเสนอข้อมลู หน้าชั้นเรียน
93
3.3 ดา้ นคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์และเจคตทิ างวิทยาศาสตร์ (A) นกั เรยี นสามารถ
3.3.1 มวี นิ ยั
3.3.2 ใฝเ่ รยี นรู้
3.3.3 อยอู่ ย่างพอเพียง
3.3.4 มุ่งมน่ั ในการทำงาน
3.3.5 มีจติ สาธารณะ
3.4 สมรรถนะสำคญั ของนักเรียน ปรากฏในแผนการจดั การเรยี นรู้
3.4.1 ความสามารถในการสอ่ื สาร (กาเครอ่ื งหมาย ✓ )
3.4.2 ความสามารถในการคดิ ✓
✓
4. คณุ ลักษณะของผู้เรียนในศตวรรษท่ี 21 (3R8C)
ปรากฏในแผนการจัดการเรยี นรู้
3R (กาเครอ่ื งหมาย ✓ )
ทกั ษะพืน้ ฐานทีจ่ ำเปน็ ✓
Reading คือ สามารถอ่านออก
(W) Riteing คอื สามารถเขียนได้ ✓
(A) Rithmatic คือ มที ักษะในการคำนวณ ✓
8C ✓
ทักษะตา่ งๆที่จำเปน็
Critical thinking and problem solving
Creativity and innovation
Cross-cultural understanding
Collaboration teamwork and leadership
Communication information and media literacy
Computing and IT literacy
Career and learning skills
Compassion
5. สาระการเรยี นรู้
- การแผร่ งั สคี วามร้อน
94
6. กิจกรรมการเรียนการสอน
กระบวนการเรียนรู้ วิธีสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ (Inquiry Method : 5E)
6.1 ขน้ั สร้างความสนใจ (Engagement)
1. กระตุ้นความสนใจนักเรียนเกี่ยวกับเรื่องการถ่ายโอนความร้อน แบบแผ่รังสีความร้อน
โดยใชภ้ าพท่ีการตากผา้ กลางแจ้ง
2. ครูกระต้นุ ให้นกั เรยี นคดิ โดยใชค้ ำถามเพื่ออภปิ ราย ดงั ตอ่ ไปน้ี
- ในภาพเปน็ ภาพอะไร
( แนวคำตอบ การตากผ้า )
- ทำไมการตากผา้ กลางแดดจึงแห้งรวดเรว็ กว่าตากในร่ม
(แนวคำตอบ นกั เรยี นตอบตามความเข้าใจของตนเองครยู งั ไม่เฉลยคำตอบ )
- การตากผา้ มีการถา่ ยโอนความร้อนหรอื ไม่ อย่างไร
(แนวคำตอบ นักเรยี นตอบตามความเข้าใจของตนเองครยู งั ไมเ่ ฉลยคำตอบ )
3. นักเรียนสังเกตภาพการนั่งผิงไฟในกจิ กรรมรอบกองไฟของลกู เสือ ว่ามีสิ่งใดบ้าง มีความ
เก่ยี วข้องกับการถา่ ยโอนความรอ้ นหรอื ไม่ อย่างไร
(แนวคำตอบ นักเรยี นตอบตามความเข้าใจของตนเองครยู งั ไมเ่ ฉลยคำตอบ )
4. ครูร่วมกันอภิปราย เพื่อเชื่อมโยงเข้าสู่กิจกรรมที่ 5.7 การถ่ายโอนความร้อนโดยไม่อาศัย
ตวั กลางเป็นอยา่ งไร
5. แบ่งกลุ่มนักเรียนเปน็ กลุ่มๆละ 4-5 คน (Group of Four) จำนวน 6 กลุ่ม โดยแบ่ง
หนา้ ทีค่ วามรับผดิ ชอบ โดยให้หมนุ เวียนสลบั ไปเรื่อยๆดังน้ี
5.1 คุณอำนวย ทำหนา้ ที่ อำนวยความสะดวกตา่ ง
95
5.2 คณุ วางแผน ทำหน้าที่ วางแผนในการทำงาน
5.3 คณุ รวบรวม ทำหนา้ ท่ี เก็บรวบรวมข้อมลู ตา่ งๆ
5.4 คณุ นำเสนอ ทำหน้าที่ นำเสนอผลงาน
6. ครแู จ้งขอ้ ตกลงพร้อมสาธติ กบั นักเรยี นวา่ เม่ือครูยกมือขวาขึ้น นักเรียนทุกคนต้องหยุด
กจิ กรรม ทุกอย่าง หยุดคุย
6.2 ขน้ั สำรวจและคน้ หา (Exploration)
1. นักเรยี นแต่ละกลุม่ ศกึ ษากิจกรรม 5.7 เรื่อง การถา่ ยโอนความร้อนโดยไมอ่ าศัยตัวกลาง
เปน็ อย่างไร
2. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายจุดประสงค์และวิธีดำเนินกิจกรรม โดยใช้คำถามดังน้ี
2.1 กจิ กรรมนี้เกยี่ วกับเรือ่ งอะไร
(แนวคำตอบ เรื่องการถ่ายโอนความร้อนโดยไม่อาศัยตัวกลาง)
2.2 การทำกจิ กรรมมีขน้ั ตอนโดยสรุปอย่างไร
(แนวคำตอบ สืบคน้ ข้อมลู และสรา้ งแบบจำลองการถ่ายโอน ความรอ้ นโดยไม่อาศัยตัวกลาง)
2.3 การสบื คน้ ขอ้ มลู ให้ได้ข้อมูลทีถ่ ูกต้องควรทำอย่างไร
(แนวคำตอบ ต้องสืบค้นข้อมูลจากแหล่งที่เชื่อถือได้ เช่น เว็บไซต์ของสถาบันการศึกษา
หนว่ ยงานท่ีมคี วามเชีย่ วชาญและเก่ยี วข้อง)
3. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายซักถามเกี่ยวกับขั้นตอนการทำกิจกรรมที่นักเรียนยังไม่
เขา้ ใจ เนน้ ย้ำเก่ยี วกบั วิธกี ารบนั ทึกผล ขอ้ ควรระวังในการทำกิจกรรม
4. นักเรียนร่วมกันทำกิจกรรมตามวิธีการในหนังสือเรียน สังเกตการเปลี่ยนแปลงที่เกิดข้ึน
โดยการบันทึกภาพเคลื่อนไหวจากโทรศัพท์มือถือ และบันทึกผลลงในสมุด โดยครูคอยสังเกตการทำ
กจิ กรรมของนกั เรยี นอย่างใกล้ชิดและใหค้ ำแนะนำตลอดการทำกิจกรรม
6.3 ขนั้ อภปิ รายและลงข้อสรปุ (Explain)
1. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายถึงสถานการณ์ที่ครูได้เคยถามนักเรียนก่อนนำเข้าสู่
กจิ กรรมว่าการนัง่ ผงิ ไฟในกจิ กรรมรอบกองไฟของลกู เสอื จะเกิดการถา่ ยโอนความร้อนอยา่ งไร
(แนวคำตอบ เกดิ จากการแผร่ ังสีความรอ้ น เปน็ การถา่ ยโอนพลังงานความรอ้ นจากบริเวณที่
มีอุณหภูมิสูงกว่า ไปยังบริเวณที่มีอุณหภูมิต่ำกวา่ โดยไม่จำเป็นต้องอาศัยตัวกลางในการถ่ายโอนความ
ร้อน โดยความร้อนจากการผิงไฟได้จากพลังงานความร้อนบริเวณกองไฟถ่ายโอนมายังผิวหนังของคน
รอบกองไฟจึงทำใหร้ ้สู กึ รอ้ นได้โดยไมต่ ้องสัมผัสหรืออาศัยตัวกลางอน่ื ใด
2. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายถึงการแผ่รังสีความร้อนที่นักเรียนสามารถพบได้ใน
ชวี ิตประจำวัน
(แนวคำตอบ การตากผา้ การตากปลาแหง้ ดวงอาทิตย์แผร่ ังสีความรอ้ นมายงั โลก พลังงาน
รังสีความร้อนซ่งึ อยู่ในรปู ของคลืน่ แม่เหลก็ ไฟฟ้า)
3. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายโดยใช้การถามตอบเพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า “การแผ่รังสี
ความร้อนเป็นการถ่ายโอนความร้อนโดยไม่ต้องอาศัยตัวกลางทีเ่ ปน็ อนภุ าคของสสาร แต่ความร้อนถ่าย
โอนโดยแผ่รังสีอินฟราเรดซึ่งเป็นคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า” และความรู้เกี่ยวกับการพาความร้อนสามารถ
นำไปใช้อธบิ ายปรากฏการณ์ตา่ ง ๆ ได้
96
6.4 ข้นั ขยายความรู้ (Elaborate)
1. นักเรียนจับคู่กัน (Think pair share) ร่วมกันสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับการถ่ายโอนความ
ร้อนโดยไม่อาศัยตัวกลาง พร้อมทั้งระบุแหล่งที่มาของข้อมูลครูแนะนำตัวอย่างแหล่งสืบค้นข้อมูลท่ี
เช่อื ถือได้ เช่น หนงั สือ วีดิทศั น์ เวบ็ ไซตข์ องหน่วยงานราชการ
2. นักเรียนแต่ละกลุ่มอภิปรายร่วมกันเพื่อสร้างแบบจำลองการถ่ายโอนความร้อนโดยไม่
อาศัยตวั กลาง โดยการวาดภาพลงในกระดาษ
3. นักเรยี นนำเสนอหนา้ ชัน้ เรียน ผลการทำกิจกรรมโดยเขยี นลงในกระดาษบรูฟ โดยติดผล
การทำกิจกรรมรอบผนังห้องเรียน (Gallery walk) โดยนักเรียนแต่ละกลุ่มเสนอแก่กลุ่มตนเอง เพื่อให้
สมาชิกไดร้ ่วมกนั ตรวจทาน และสร้างความเขา้ ใจรว่ มกนั
4. จากนน้ั นกั เรยี นแตล่ ะกลุ่มเวียนเคลื่อนที่ไปฟงั กลมุ่ อื่น
5. เมื่อนักเรียนเวียนเคลื่อนที่ฟังการนำเสนอครบทุกกลุ่ม แล้วให้นักเรียนแต่ละคนติดดาว
ใหก้ ับกล่มุ ท่นี ำเสนอได้ดขี ้อมูลครบถว้ นถูกตอ้ ง
6.ครูและนักเรียนรว่ มกนั อภปิ รายเพิม่ เตมิ ในส่ิงทีน่ กั เรยี นยงั เขา้ ใจผิดหรอื ยงั ขาดความเข้าใจ
7. นักเรียนทำใบกิจกรรม เรือ่ ง การถ่ายโอนความรอ้ นโดยไม่อาศัยตวั กลาง
8. ครแู ละนกั เรียนร่วมกันอภิปรายสิง่ ที่ได้เรียนรู้เพื่อให้ได้ข้อสรปุ ว่า “การถ่ายโอนความร้อน
มี 3 วธิ ี คือการนำความร้อน การพาความร้อนและการแผ่รงั สีความร้อน การนำความร้อนและการพา
ความร้อนต้องอาศัยตัวกลางในการถ่ายโอนความร้อนในขณะที่การแผ่รังสีความร้ อนไม่ต้องอาศัย
ตัวกลาง” และสามารถนำความรู้เกี่ยวกับการถ่ายโอนความร้อนแต่ละวิธีนำไปใช้ประโยชน์ใน
ชีวิตประจำวัน เช่น การอธิบายปรากฏการณ์ในธรรมชาติหรอื การออกแบบสิ่งของต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง
กับความรอ้ น
6.5 ขนั้ ประเมิน (Evaluation)
1. ตรวจใบกิจกรรม เรอ่ื ง การถ่ายโอนความร้อนโดยไม่อาศัยตัวกลาง
2. ตรวจแบบจำลองการถ่ายโอนความร้อนโดยไมอ่ าศยั ตวั กลาง
3. นักเรียนเขยี นแสดงความคดิ เหน็ วา่ ประทับใจอะไรบ้างจากการทำกจิ กรรมลงในกระดาษ
Post it ทีค่ รเู ตรียมให้ (Exit Ticket)
7. ช้ินงาน/ภาระงาน
- ใบกจิ กรรม เร่ือง การถ่ายโอนความรอ้ นโดยไม่อาศยั ตัวกลาง
- แบบจำลองการถา่ ยโอนความรอ้ นโดยไม่อาศัยตัวกลาง
8. ส่อื /วสั ดุอุปกรณ์/แหล่งเรียนรู้
สอ่ื 1. Power Point เรื่อง การถ่ายโอนความรอ้ นในชีวิตประจำวนั
2. หนงั สือวทิ ยาศาสตร์ ม.1 สสวท. เล่ม 2
แหลง่ เรียนรู้ 1. การสบื ค้นขอ้ มลู แหลง่ เครือขา่ ย Internet โรงเรียนจ่านกร้อง สืบค้นขอ้ มลู ใน
หวั ข้อ การถา่ ยโอนความร้อนในชีวติ ประจำวนั
97
9. การวดั ผลและประเมิลผลการเรียนรู้
รายการประเมิน การวัดผลประเมินผล การประเมนิ
การตคี า่ เกณฑก์ ารตัดสนิ
วธิ ีการ เครอ่ื งมือ
3.1 ด้านความรู้ (K)
3.1.1 อธบิ ายการถ่ายโอนความ -ตรวจใบงาน -ใบงานที่ คะแนน เกณฑ์การผา่ น
รอ้ นโดยการการแผ่รังสีความร้อน ท่ี 5.8 5.8 รายข้อ คดิ เปน็ ร้อยละ 80
แบบ 0/1
ได้
3.2 ด้านทกั ษะกระบวนการ (P)
3.2.1 การทดลอง ทดลอง แบบ พฤติกรรม เกณฑก์ ารผา่ น
ประเมนิ 3 ระดับ คิดเปน็ ร้อยละ 80
การทดลอง
3.2.2 การเขยี นรายงานการ เขยี น แบบ พฤติกรรม เกณฑ์การผ่าน
ทดลอง รายงาน ประเมนิ 3 ระดับ คดิ เปน็ ร้อยละ 80
การเขียน
รายงาน
การทดลอง
3.2.3 การนำเสนอหนา้ ช้นั เรียน นำเสนอ แบบ พฤติกรรม 3 เกณฑ์การผา่ น
คิดเปน็ รอ้ ยละ 80
ผลงาน ประเมนิ การ ระดบั
หน้าช้ันเรยี น นำเสนอหน้า
ชนั้ เรยี น
98
9. การวัดและประเมนิ ผล (ต่อ)
รายการประเมิน การวดั ผลประเมนิ ผล การประเมนิ
วิธีการ เครอ่ื งมอื การตีค่า เกณฑ์การตัดสนิ
3.3 ด้านคณุ ลกั ษณะอนั พึง การสงั เกต แบบสังเกต ปฏบิ ัตไิ ด้ 2 เกณฑ์ผ่าน
ประสงคแ์ ละเจคติทาง พฤติกรรม เจตคติ คะแนน ไดค้ ะแนน
วทิ ยาศาสตร์ (A) ทาง ปฏิบัตบิ า้ ง 1 8 คะแนน
15. 1. มวี ินัย วทิ ยาศาสตร์ คะแนน จาก 10 คะแนน
16. 2. ใฝเ่ รียนรู้ คดิ เป็นร้อยละ 80
ไม่ปฏิบัติ 0
3. อยอู่ ยา่ งพอเพยี ง คะแนน
4. มุ่งม่ันในการทำงาน
5. มีจติ สาธารณะ
3.4 สมรรถนะสำคญั ของ
นกั เรียน
3.4.1 ความสามารถในการ แบบประเมนิ -การ พฤติกรรม เกณฑผ์ า่ นคิดเปน็
สอื่ สาร นำเสนอ 4 ระดบั รอ้ ยละ 80
ข้อมูล
3.4.2 ความสามารถในการคิด แบบประเมนิ -จากการ พฤติกรรม เกณฑผ์ า่ นคดิ เปน็
ทำงาน 4 ระดบั รอ้ ยละ 80
แผนผงั
ความคิด
10. บันทกึ หลงั การจดั การเรยี นรู้
1) ดา้ นความรู้ ความเข้าใจ (K)
............................................................................................................................. ...................................
.............................................................................................. ..................................................................
.................................................................................................. ..............................................................
........................................................................................................ ........................................................
2) ดา้ นทกั ษะกระบวนการ (P)
................................................................................................................................................................
.............................................................................................. ..................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
................................................................................................................................................................
99
3) ดา้ นคุณลักษณะอันพงึ ประสงคแ์ ละเจตคติ (A)
................................................................................................................................................................
.............................................................................................. ..................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
............................................................................................... .................................................................
4) ด้านสมรรถนะ
............................................................................................................................. ...................................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
........................................................................................................ ........................................................
5) ปญั หาและอุปสรรค และแนวทางการแก้ไข
.................................................................................................................................................. ..............
.............................................................................................. ..................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
................................................................................................................................................................
ลงชือ่ ........................................................ ครผู ูส้ อน
(นางสาวสภุ าวดี เขียวหวาน)
ครชู ำนาญการพเิ ศษ
บนั ทึกความคดิ เห็น/ข้อเสนอแนะของหัวหนา้ กลุ่มสาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์
............................................................................................................................. ...................................
................................................................................................................................................................
..................................................................................................... ...........................................................
................................................................................................................................................................
ลงชื่อ................................................................
(นางสาววราพร จติ รเดียว)
หวั หน้ากลุ่มสาระการเรียนรูว้ ทิ ยาศาสตร์
100
บันทกึ ความคดิ เห็น/ข้อเสนอแนะของฝา่ ยวิชาการ
................................................................................................... .............................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................
ลงชอ่ื .................................................................
(นางสริ ิกานต์ วายโศรก)
หวั หนา้ กลุ่มบรหิ ารวชิ าการ
บันทึกความคิดเหน็ /ข้อเสนอแนะของรองผู้อำนวยการโรงเรียน
............................................................................................................................................ ....................
................................................................................................................................................................
.......................................................................................................... ......................................................
................................................................................................................................................................
ลงชอ่ื ...................................................................
(นายประหยดั เขียวหวาน)
รองผอู้ ำนวยการโรงเรียนสวายวิทยาคาร
บนั ทึกความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของผู้อำนวยการโรงเรียน
................................................................................................. ...............................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................
ลงชือ่ ...................................................................
(นางสาวทองใบ ตลบั ทอง)
ผู้อำนวยการโรงเรยี นสวายวิทยาคาร
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
แผนการจัดการเรียนรู้ หน่วยที่ 5 พลังงานความร้อน
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search