วรรณคดีชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ มหาชาติหรือมหาเวสสันดรชาดก เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
ผู้แต่ง ๑. ทศพร ๒. หิมพานต์ ๓. มหาราช ๔. ฉกษัตริย์ ๕. นครกัณฑ์ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ๑. กรมสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ทรงนิพนธ์๕ กัณฑ์คือ
ผู้แต่ง เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ๑. วนประเวศน์ ๒. จุลพน ๓. สักกบรรพ ๒. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชนิพนธ์ ๓ กัณฑ์ คือ
ผู้แต่ง เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ๑. กุมาร ๒. มัทรี มหาพน ๓. เจ้าพระยาพระคลัง ( หน ) แต่ง ๒ กัณฑ์ คือ ๔. พระเทพโมลี ( กลิ่น ) แต่ง ๑ กัณฑ์คือ
ผู้แต่ง เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ทานกัณฑ์ ชูชก ๕. สํานักวัดถนน แต่ง ๑ กัณฑ์ คือ ๖. สํานักวัดสังขจาย แต่ง ๑ กัณฑ์ คือ ชูชก
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ที่มาของเรื่อง ชาดกเรื่องนี้เป็นเรื่องหนึ่งในนิบาตชาดกที่มีความยาว ๑,๐๐๐ คาถา เรามักเรียกชาดกเป็นไทย ๆ ว่า พระเจ้าห้าร้อยห้าสิบชาติ นิบาตชาดกเป็นคัมภีร์ซึ่งประกอบไปด้วยนิทานเรื่องต่าง ๆ ล้วนเป็น อุทาหรณ์สอนธรรมะ เล่าถึงการเสวยชาติในอดีตของพระพุทธเจ้าว่า ชาติใดทรงเกิดเป็นอะไร และได้ทรงกระทําความดีหรือที่เรียกกันเป็น ศัพท์ว่า “บําเพ็ญบารมี” อะไรในพระชาตินั้น ๆ
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ที่มาของเรื่อง พระชาติหนึ่งก็ทรงสร้างคุณความดีหรือบารมีอย่างหนึ่ง ทุกชาติไป ในจํานวน ๕๕๐ พระชาติที่ปรากฏในนิบาตชาดก นั้นได้บําเพ็ญบารมีเด่นอยู่ ๑๐ ชาติที่เรียกว่าทศชาติ
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ที่มาของเรื่อง ทศชาติคือ เต ชะ สุ เน มะ ภูจะ นา วิเว เตมียชาดก ทรงบําเพ็ญ เนกขัมมบารมี มหาชนกราชชาดก ทรงบําเพ็ญ วิริยะบารมี สุวรรณสามชาดก ทรงบําเพ็ญ เมตตาบารมี เนมิราชชาดก ทรงบําเพ็ญ อธิษฐานบารมี มโหสถชาดก ทรงบําเพ็ญ ปัญญาบารมี ๑. ๒. ๓. ๔. ๕.
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ที่มาของเรื่อง ทศชาติคือ เต ชะ สุ เน มะ ภูจะ นา วิเว ภูริทัตชาดก ทรงบําเพ็ญ ศีลบารมี จันทกุมารชาดก ทรงบําเพ็ญ ขันติบารมี พระนารถชาดก ทรงบําเพ็ญ อุเบกขาบารมี วิฑูรชาดก ทรงบําเพ็ญ สัจบารมี เวสสันดรชาดก ทรงบําเพ็ญ ทานบารมี ๗. ๘. ๙. ๑๐. ๑๑.
มูลเหตุการณ์เล่าเรื่องมหาชาติ คัมภีร์ธัมมบทขุททกนิกาย กล่าวว่า เรื่องมหาเวสสันดรชาดกเป็นพุทธดํารัส ที่สมเด็จพระบรมศาสดาตรัสแก่ภิกษุสงฆ์ขีณาสพสองหมื่นรูปและพระประยูรญาติที่ นิโครธารามมหาวิหารในนครกบิลพัสดุ์ในคราวเสด็จโปรดพระเจ้าสุทโธทนะพุทธบิดาและ พระญาติวงศ์ศากยะ บรรดาพระประยูรญาติไม่ปรารถนาจะทําความเคารพพระองค์ ด้วยเหตุว่าอายุน้อยกว่า พระองค์ทรงทราบความคิดนี้จึงทรงแสดงยมกปาฏิหาริย์ โดยเสด็จขึ้นเบื้องบนนภากาศแล้วปล่อยให้ฝุ่นละอองธุลีพระบาทตกลงสู่เศียรของ พระประยูรญาติทั้งหลาย เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
มูลเหตุการณ์เล่าเรื่องมหาชาติ(ต่อ) เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม พระประยูรญาติทั้งหลายจึงได้ละทิ้งทิฐิแล้วถวายบังคม พระพุทธเจ้า ขณะนั้นได้เกิดฝนโบกขพรรษ พระภิกษุทั้งหลายเห็นเป็น อัศจรรย์จึงได้ทูลถาม พระพุทธเจ้าจึงตรัสว่าฝนชนิดนี้เคยตกมาแล้ว ในอดีต แล้วจึงทรงแสดงธรรมเรื่องมหาเวสสันดรชาดกหรือ เรื่องมหาชาติให้แก่พระภิกษุและพระประยูรญาติฟัง
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ลักษณะของฝนโบกขรพรรษ ๑. มีสีแดงใส ๒. เมื่อตกแล้วผู้ใดต้องการให้เปียกหรือไม่เปียกก็ได้ ๓. เมื่อตกแล้วจะซึมหายลงไปในพื้นดินอย่างรวดเร็ว ๔. จะตกในกรณีที่เกี่ยวกับพระพุทธเจ้าเท่านั้น
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม มหาเวสสันดรชาดก เป็นชาดกที่มีความสําคัญมากกว่าชาติอื่น ๆ เพราะพระบารมีของพระโพธิสัตว์ได้บําเพ็ญบริบูรณ์ในพระชาตินี้ มหาเวสสันดรชาดกทั้ง ๑๐ บารมีคือ ๑. ทานบารมีทรงบริจาคทรัพย์สิน ช้าง ม้า ราชรถ พระกุมารทั้งสอง และพระมเหสี ๒. ศีลบารมีทรงรักษาศีลอย่างเคร่งครัดระหว่างทรงผนวชอยู่ ณ เขาวงกต ๓. เนกขัมมบารมีทรงครองเพศบรรพชิตตลอดเวลาที่ประทับ ณ เขาวงกต
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม มหาเวสสันดรชาดกทั้ง ๑๐ บารมีคือ ๔. ปัญญาบารมีทรงบําเพ็ญภาวนามัยปัญญาตลอดเวลาที่ทรงผนวช ๕. วิริยบารมีทรงปฏิบัติมิได้ย่อหย่อน ๖. สัจจบารมีทรงลั่นพระวาจายกสองกุมารให้ชูชกเมื่อพระกุมารหลบหนี ก็ทรงติดตามให้
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม มหาเวสสันดรชาดกทั้ง ๑๐ บารมีคือ ๘. เมตตาบารมีเมื่อพราหมณ์เมืองกลิงคราษฎร์มาทูลขอช้างปัจจัยนาเคนทร์ เนื่องจากเมืองกลิงคราษฎร์ฝนแล้ง ก็ทรงพระเมตตาประทานให้ และเมื่อชูชกมาทูลขอสองกุมารอ้างว่าตนได้รับความลําบากต่าง ๆ พระองค์ก็มีเมตตาประทานให้ด้วย ๗. ขันติบารมีทรงอดทนต่อความยากลําบากต่าง ๆ ขณะที่เดินทางมายังเขาวงกต และตลอดเวลาที่ประทับ ณ ที่นั่น แม้แต่ตอนที่ทอดพระเนตรเห็นชูชกเฆี่ยนตี พระกุมารอย่างทารุณ พระองค์ก็ทรงข่มพระทัยไว้ได้
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม มหาเวสสันดรชาดกทั้ง ๑๐ บารมีคือ ๙. อุเบกขาบารมีเมื่อทรงเห็นสองกุมารถูกชูชกเฆี่ยนตีวิงวอนให้พระองค์ ช่วยเหลือทรงบําเพ็ญอุเบกขา คือทรงวางเฉย เพราะทรงเห็นว่าได้ประทาน เป็นสิทธิ์ขาดแก่ชูชกไปแล้ว ๑๐. อธิษฐานบารมีอธิษฐาน คือ ความตั้งใจมั่นอยู่ในความดีเมื่อพระองค์ทรง ตั้งพระทัยมั่นที่จะบําเพ็ญบารมีเพื่อสําเร็จพระโพธิญาณเบื้องหน้า แม้จะมีอุปสรรค ก็ไม่ได้ย่อท้อ จนพระอินทร์ต้องประทานความช่วยเหลือต่าง ๆ เพราะตระหนัก ในนํ้าพระทัยอันแน่วแน่ของพระองค์
เรื่องย่อมหาเวสสันดรชาดก ทั้ง ๑๓ กัณฑ์ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม กัณฑ์ที่ ๑ ทศพร
พระอินทร์ทรงทราบว่าพระนางผุสดี(แม่ของพระเวสสันดร) ผู้เป็นชายาต้อง ไปเกิดในโลกมนุษย์จึงอนุญาตให้นางขอพรได้๑๐ ประการ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ๑. ขอให้ได้เป็นพระมเหสีของพระราชาแห่งกรุงสีพี ๒. ขอให้มีพระเนตรดํางามประดุจตากวาง ที่มีอายุ๑ ปี ๓. ขอให้มีขนคิ้วดํางาม ๔. ขอให้มีพระนามเดิมว่าผุสดี ๕. ขอให้พระครรภ์แบนราบและไม่นูน เมื่อทรงครรภ์ พระนางผุสดี
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม พระนางผุสดี ๖. ขอให้มีโอรสที่มีชื่อเสียง ๗. ขอให้มีพระถันตั้งโดยไม่คล้อยตก ๘. ขอให้ผมดกดําอยู่เสมอ ๙. ขอให้มีผิวพรรณผุดผ่อง ๑๐ ขอให้มีโอกาสช่วยคนให้รอดจากโทษประหารชีวิต
อานิสงส์กัณฑ์ที่ ๑ ทศพร อานิสงส์ของผู้บูชากัณฑ์นี้คือ ผู้นั้นจะได้รับทรัพย์สมบัติดังปรารถนา เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม กัณฑ์ที่๒ หิมพานต์
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม พระเจ้าสัญชัยแห่งแคว้นสีพีแต่งงานกับพระนางผุสดีมีพระราชโอรสชื่อ พระเวสสันดร พระองค์แต่งงานกับพระนางมัทรีมีลูกชายคือ ชาลีและ ลูกสาวชื่อกัณหา
พระเวสสันดรมีอุปนิสัยชอบบริจาคทาน วันหนึ่งพราหมณ์จากเมืองกลิงคราษฎร์มาทูล ขอช้างปัจจัยนาคจากพระเวสสันดร เพื่อให้ฝนตกในบ้านเมืองที่กันดารแห้งแล้งของตน มีเราอยู่ที่ไหน บ้านเมืองนั้น ฝนจะตกต้องตามฤดูกาล
พระเวสสันดรประทานให้ตามคําขอ ทําให้ชาวเมืองโกรธแค้นที่ พระองค์ประทานช้างคู่บ้านคู่เมืองให้แก่ชาวเมืองอื่น จึงพากันไปกล่าวโทษพระ เวสสันดรต่อพระเจ้ากรุงสญชัยผู้เป็นพระบิดา โดยขอให้เนรเทศพระเวสสันดร ออกจากเมือง กัณฑ์ที่๒ หิมพานต์ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
อานิสงส์กัณฑ์ที่๒ หิมพานต์ อานิสงส์ของผู้บูชากัณฑ์นี้คือ ย่อมได้สิ่งที่ปรารถนาทุกประการ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม กัณฑ์ที่ ๓ ทานกัณฑ์
พระนางผุสดีขอพระราชทานอภัยโทษแก่พระเวสสันดร แต่ไม่เป็นผล ก่อนออกจากพระนครพระเวสสันดรทรงบําเพ็ญ สัตตสดกมหาทาน (คือการบริจากสิ่งของ ๗ อย่าง อย่างละ ๗๐๐ ได้แก่ ช้าง ม้า รถ โคนม นารีทาสหญิง ทาสชาย) แล้วทรงราชรถ ออกจากพระนคร พร้อมพระนางมัทรีพระชายา และโอรสธิดา คือชาลีกับกัณหา ระหว่างทางมีพราหมณ์ขอพระราชทานม้าและ รถทรงก็บริจาคให้ กัณฑ์ที่ ๓ ทานกัณฑ์ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
ระหว่างทางนั้นได้บริจาคข้าวของจนหมดสิ้นจึง ต้องอุ้มพระกัณหา ชาลีเดินเท้าเข้าไปในป่า เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม อานิสงส์กัณฑ์ที่ ๓ ทานกัณฑ์ อานิสงส์ของผู้บูชากัณฑ์นี้คือ จะบริบูรณ์ด้วย แก้ว แหวน เงินทอง ทาส สัตว์๒ เท้า และ ๔ เท้า ครั้นตายแล้วจะได้ไปเกิดในฉกามาพจรสวรรค์
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม กัณฑ์ที่ ๔ วนประเวศน์
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม พระเวสสันดร พระนางมัทรีและสองกุมารเสด็จถึงเมืองของกษัตริย์เจตราช กษัตริย์เจตราชพากันมาเฝ้า และกราบทูลอัญเชิญให้พระเวสสันดรอยู่ที่เมือง ของตนแต่พระเวสสันดรไม่ทรงรับ
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม กษัตริย์เจตราชจึงทรงส่งให้พระเวสสันดรพระนางมัทรีและสองกุมารไปยังเขาวงกต โดยให้พรานเจตบุตรเป็นนายด่านรักษาประตูคอยระวังรักษาต้นทางไม่ให้ใคร ไปรบกวนพระเวสสันดรได้
พระอินทร์ตรัสสั่งให้พระวิษณุกรรมลงมาเนรมิต บรรณศาลาสําหรับเป็นที่ประทับของพระเวสสันดร พระนางมัทรีและสองกุมาร เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
อานิสงส์ กัณฑ์ที่ ๔ วนประเวศน์ อานิสงส์ของผู้บูชากัณฑ์นี้คือ จะได้รับความสุขทั้งโลกนี้และโลกหน้า
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม กัณฑ์ที่ ๕ ชูชก
พราหมณ์ชูชกนําเงินที่ได้จากการขอทานไปฝากไว้กับเพื่อน แล้วออกเดินทาง ขอทานต่อไป เพื่อนเห็นว่าชูชกหายไปนานก็นําเงินไปใช้จ่ายจนหมด เมื่อไม่มีเงินคืนให้ก็ยกนางอมิตตดาผู้เป็นบุตรสาวให้เป็นภรรยาชูชก เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
นางอมิตตดาตั้งใจปรนนิบัติชูชกอย่างดีพราหมณ์ในหมู่บ้านเห็นว่าภรรยาของ ตนไม่ดีเหมือนนางอมิตตดา จึงตําหนิและทําร้ายภรรยา พวกนางแค้นใจจึงไป ด่าว่านางอมิตตดา เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
นางอมิตตดาเสียใจ จึงให้ชูชกเดินทางไปทูลขอพระชาลี และกัณหาจากพระเวสสันดรมาเป็นข้าทาสให้นางใช้สอย เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
ชูชกเดินทางไปถึงเขตแดนที่พรานเจตบุตรเฝ้าอยู่ ชูชกอ้างว่าตนเป็นทูตถือพระราชสาร ของพระเจ้ากรุงสญชัยเพื่อทูลเชิญพระเวสสันดรกลับคืนนคร พรานเจตบุตรหลงเชื่อ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
อานิสงส์กัณฑ์ที่ ๕ ชูชก อานิสงส์ของผู้บูชากัณฑ์นี้คือ จะได้บังเกิดในตระกูลกษัตริย์ ประกอบด้วยสมบัติอันงดงามกว่าคนทั้งหลาย แม้หากได้สามี ภรรยาและบุตรธิดาก็ล้วนแต่มีรูปทรงงดงามและว่านอนสอนง่าย เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม กัณฑ์ที่ ๖ จุลพน
พรานเจตบุตรจัดเตรียมเสบียงให้ชูชกและพรรณณาพรรณไม้ใน ป่าหิมพานต์ให้ชูชกฟัง พร้อมทั้งบอกเส้นทางแก่ชูชก ชูชกออกเดินทางไปยัง เขาวงกต ระหว่างทางได้พบพระอัจจุตฤษี เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม อานิสงส์กัณฑ์ที่ ๖ จุลพน อานิสงส์ของผู้บูชากัณฑ์นี้คือ แม้จะบังเกิดใน ภพใด ๆ จะเป็นผู้สมบูรณ์ด้วยสมบัติบริวาร
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม กัณฑ์ที่ ๗ มหาพน
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ชูชกลวงพระอัจจุตฤษีเช่นเดียวกับที่ลวงพรานเจตบุตร พระอัจจุตฤษีบอกทางไปเขาวงกตแก่ชูชกและพรรณนาหมู่สัตว์ และพรรณไม้ตามเส้นทางให้ชูชกฟัง
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม อานิสงส์ อานิสงส์ของผู้บูชากัณฑ์นี้คือ จะได้เสวยสมบัติ ในดาวดึงส์เทวโลก อีกทั้งจะได้เสวยอาหารทิพย์ เป็นนิตย์นิรันดร กัณฑ์ที่ ๗ มหาพน
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม กัณฑ์ที่ ๘ กุมาร
ชูชกเดินทางมาถึงสระใกล้อาศรมของพระเวสสันดรในตอนพลบคํ่า แต่ก็รอ จนรุ่งเช้าเพื่อให้พระนางมัทรีเข้าป่าไปหาผลไม้ก่อน แล้วชูชกจึงเข้าไปทูลขอ สองกุมารจากพระเวสสันดร พระเวสสันดรรับปากที่จะยกลูกทั้งสองคนให้ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม