สองกุมารแอบมาได้ยินจึงรีบลงไปแอบ ในสระบัว พระเวสสันสรตามไปพูดจาให้ ทั้งสองเข้าใจในเจตนาของการบริจาคทาน ทั้งสองจึงยอมขึ้นมาจากสระ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ชูชกเฆี่ยนตีสองกุมารทําให้ พระเวสสันดรกริ้ว แต่ต่อมาก็ ทรงตัดอาลัยได้และทรงปล่อย ให้ชูชกพาสองกุมารจากไป
อานิสงส์ อานิสงส์ของผู้บูชากัณฑ์นี้คือ ย่อมประสบผลสําเร็จในสิ่งที่ ปรารถนา ครั้นตายไปแล้วได้เกิดในฉกามาพจรสวรรค์ในสมัยที่ พระศรีอาริยเมตไตรยมาอุบัติก็จะได้พบศาสนาของพระองค์ กัณฑ์ที่ ๘ กุมาร เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม กัณฑ์ที่ ๙ มัทรี
พระนางมัทรีเข้าไปหาผลไม้มาให้พระเวสสันดรและลูก ๆ เทวดาเกรงว่าพระนางมัทรีจะไป ขัดขวางการบริจาคทานของพระเวสสันดร เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม จึงแปลงเป็นสิงโต เสือเหลือง และเสือโคร่ง ขวางทางไว้นางกลัวจนใจสั่น รํ่าไห้จะหนีไปทางไหนก็ไม่ได้เพราะถูกสัตว์ทั้งสามกั้นไว้ทุกทิศทางจนฟ้ามืด
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม พระนางมัทรีไม่รู้จะทําอย่างไร จึงยกมือไหว้อ้อน วอนจนสัตว์ทั้งสามเปิดทางให้พระนางมัทรีก็รีบ วิ่งกลับไปที่อาศรมด้วยแก้มที่อาบนํ้าตา
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม เมื่อถึงที่พักพระนางมัทรีก็ตกใจไม่เห็นลูกอยู่ในอาศรม ร้องเรียกหา เท่าไรก็ไม่มีใครตอบ ทั้งที่ก่อนหน้านี้จะออกมาหาแม่กันพร้อมหน้า ทั้งกัณหาขอกินนม ส่วนชาลีก็จะขอกินผลไม้
เมื่อหาทั้งสองกุมารไม่พบ นางจึงไปถามพระเวสสันดรว่าลูกหายไปไหน เหตุใดจึงปล่อยให้คลาดสายตา หากมีสัตว์ป่าจับไปจะทําอย่างไร แต่พระเวสสันดรกลับไม่ตอบอะไร ทําให้นางยิ่งกระวนกระวายใจยิ่งนัก เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เมื่อพระเวสสันดรไม่ยอมตรัสสิ่งใดอยู่เช่นเดิม นางมัทรีสะอื้นไห้จนหมด สติล้มลงกับพื้น พระเวสสันดรบรรพชาเป็นดาบสมากว่าเจ็ดเดือน ไม่เคยได้แตะต้องตัวพระนางมัทรีเลย เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
แต่วันนี้ด้วยความเศร้าโศกและตระหนกตกใจเกรงว่าพระนางจะเป็นอะไรไป พระเวสสันดรจึงเข้าไปตรวจชีพจรดูแลนางจนได้สติตื่นฟื้นขึ้นมา ฝ่ายพระนางมัทรี เมื่อฟื้นขึ้นมาก็ทูลถามอีกครั้งว่าลูกทั้งสองอยู่แห่งหนใด กลับมาแล้วหรือไม่ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
พระเวสสันดรจึงตอบว่าตนได้ยกพระกัณหากับพระชาลีให้กับชูชกไปแล้ว แต่พระองค์มิได้บอกกับพระนางมัทรีตั้งแต่ต้นเกรงว่าพระนางจะเศร้าโศกเสียใจ เมื่อได้รู้ความจริงพระนางมัทรีจึงคลายความทุกข์เศร้าลงแล้วอนุโมทนาบุญกับ บุตรทานที่พระเวสสันดรได้ปฏิบัติในครั้งนี้ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
อานิสงส์ อานิสงส์ของผู้บูชากัณฑ์นี้คือ เกิดในโลกหน้าจะเป็นผู้มั่งคั่ง สมบูรณ์ด้วยทรัพย์สมบัติเป็นผู้มีอายุยืนยาว ทั้งประกอบด้วย รูปโฉมงดงามกว่าคนทั้งหลาย จะไปในที่ใด ๆ ก็จะมีแต่ ความสุขทุกหนแห่ง กัณฑ์ที่ ๙ มัทรี เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม กัณฑ์ที่ ๑๐ สักรบรรพ
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม พระอินทร์เกรงว่าพระเวสสันดรจะพระราชทานพระนางมัทรีให้แก่ผู้ที่มาขออีก จึงแปลงกายเป็นพราหมณ์มาขอพระราชทานพระนางมัทรีจากพระเวสสันดร แล้วถวายคืนให้ทําหน้าที่ปรนนิบัติพระเวสสันดรต่อไป
เพ จภาษาไทยไม่จั๊กเดียม อานิสงส์กัณฑ์ที่ ๑๐ สักรบรรพ อานิสงส์ของผู้บูชากัณฑ์นี้คือ จะเป็นผู้ที่เจริญ ด้วยลาภยศ ตลอดจนจตุรพิธพรทั้ง ๔ คือ อายุวรรณะ สุขะ พละ ตลอดกาล
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม กัณฑ์ที่ ๑๑ มหาราช
ระหว่างเดินทางชูชกทั้งเฆี่ยนตี และผูกสองกุมารไว้กับต้นไม้ แต่มีเหล่าเทวดาคอยตามคุ้มครอง เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
ชูชกตั้งใจพาสองกุมารเดินทางกลับเมืองของตนแต่หลงเข้าไปในเมืองนครเชตุดร เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
พระเจ้ากรุงสญชัยทราบว่าชูชกนําหลานของตนเองมาก็มีรับสั่งให้นําตัว ชูชกเข้าเฝ้าและทรงไถ่ตัวสองกุมารจากชูชกด้วยเงินทองมากมาย เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม พระเจ้ากรุงสญชัยจัดเลี้ยงอาหารให้ชูชกเป็นจํานวนมาก ชูชกกินอาหาร ด้วยความตะกละตะกลาม จนทําให้อิ่มมากจนท้องแตกตาย
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม พระเจ้ากรุงสญชัยให้พระชาลีนําทางพระองค์พร้อมทั้งไพร่พลไปยัง เขาวงกต เพื่ออัญเชิญพระเวสสันดรกลับนคร
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม อานิสงส์ อานิสงส์ของผู้บูชากัณฑ์นี้คือ จะได้มนุษย์สมบัติ สวรรค์สมบัติ และนิพพานสมบัติ กัณฑ์ที่ ๑๑ มหาราช
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม กัณฑ์ที่ ๑๒ ฉกษัตริย์
เมื่อ ๖ กษัตริย์คือ พระเจ้ากรุงสญชัย พระนางผุสดีพระเวสสันดร พระนางมัทรีชาลีและกัณหา ได้ทรงพบกันก็เกิดความเศร้าโศกจนหมดสติ พระอินทร์บันดาลให้ฝนโบกขรพรรษตกลงมาทําให้กษัตริย์ทั้ง ๖ พระองค์ฟื้น เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
อานิสงส์ กัณฑ์ที่ ๑๒ ฉกษัตริย์ อานิสงส์ของผู้บูชากัณฑ์นี้คือ จะได้เป็นผู้ที่เจริญด้วยพร ๔ ประการ คือ อายุวรรณะ สุขะ พละ ทุก ๆ ชาติ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม กัณฑ์ที่ ๑๓ นครกัณฑ์
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม พระเวสสันดรลาผนวช พระเจ้ากรุงสญชัยอภิเษกพระเวสสันดร และ พระนางมัทรีเป็นกษัตริย์และพระมเหสีครองแคว้นสีพีแล้วกษัตริย์ทั้ง ๖ เสด็จกลับพระนครเชตุดรพร้อมไพร่พล
อานิสงส์กัณฑ์ที่ ๑๓ นครกัณฑ์ อานิสงส์ของผู้บูชากัณฑ์นี้คือ จะได้เป็นผู้ บริบูรณ์ด้วยวงศาคณาญาติข้าทาสชายหญิง ธิดา สามีและบิดามารดา เป็นต้น
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม จบบริบูรณ์
ตอนท้ายของเรื่อง ในตอนท้ายเรื่องมหาชาติมีข้อความกล่าวถึงการกลับชาติของตัวละครต่าง ๆ เช่น - พระเจ้ากรุงสญชัย กลับชาติมาเกิด เป็นพระเจ้าสุทโธทนะ - พระนางผุสดี กลับชาติมาเกิด เป็นพระนางสิริมหามายา - พระนางมัทรี กลับชาติมาเกิด เป็นพระนางยโสธราพิมพา - พระชาลี กลับชาติมาเกิด เป็นพระราหุล - พระกัณหา กลับชาติมาเกิด เป็นนางอุบลวรรณาเถรี เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ความหมายชื่อกัณฑ์มหาชาติหรือมหาเวสสันดรชาดกทั้ง ๑๓ กัณฑ์ ๑. ทศพร พรสิบประการที่พระอินทร์ประสาทให้แก่พระนางผุสดีจํานวนคาถา ๑๙ คาถา ๒. หิมพานต์ป่าที่มีหิมะปกคลุม (อากาศหนาวเย็นบริเวณเทือกเขาหิมาลัย) จํานวนคาถา ๑๓๔ คาถา ๓. ทานกัณฑ์ ว่าด้วยเรื่องการบริจาคทาน (สัตตสดกมหาทาน) จํานวนคาถา ๒๐๙ คาถา ๔. วนปเวศน์ว่าด้วยการประพาสป่า จํานวนคาถา ๕๗ คาถา
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ความหมายชื่อกัณฑ์มหาชาติหรือมหาเวสสันดรชาดกทั้ง ๑๓ กัณฑ์ ๕. ชูชก ว่าด้วยเรื่องเฒ่าชราตาชูชก (มีอาชีพขอทาน) จํานวนคาถา ๗๙ คาถา ๖. จุลพน ป่าเล็กหรือป่าโปร่ง จํานวนคาถา ๓๕ คาถา ๗. มหาพน ป่าใหญ่หรือไพรกว้าง จํานวนคาถา ๘๐ คาถา ๘. กุมาร ว่าด้วยชูชกเข้าเฝ้าทูลขอสองกุมารกัณหาชาลี จํานวนคาถา ๑๐๑ คาถา ๙. มัทรีว่าด้วยพระนางมัทรีเข้าป่าหาผลไม้กลับมาไม่พบกัณหาชาลีเข้าไปทูลถาม พระพัสดา ถูกตัดพ้อต่อว่าจนสลบ จํานวนคาถา ๙๐ คาถา
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ความหมายชื่อกัณฑ์มหาชาติหรือมหาเวสสันดรชาดกทั้ง ๑๓ กัณฑ์ ๑๐. สักรบรรพ ว่าด้วยพระอินทร์แปลงเป็นพราหมณ์มาขอพระนางมัทรี จํานวนคาถา ๔๓ คาถา ๑๑. มหาราช พระราชาผู้ใหญ่ (ว่าด้วยชูชกพาชาลีกัณหาหลงทางเข้าไปใน เมืองสีพีและได้รับการไถ่ถอนจนเป็นไท) จํานวนคาถา ๖๙ คาถา
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ความหมายชื่อกัณฑ์มหาชาติหรือมหาเวสสันดรชาดกทั้ง ๑๓ กัณฑ์ ๑๒. ฉกษัตริย์ว่าด้วยกษัตริย์๖ พระองค์คือ พระเจ้ากรุงสญชัย พระนางผุสดี พระเวสสันดร พระนางมัทรีพระชาลีพระกัณหา พบกันที่เขาคีรีวงกตแล้ววิสัญญีภาพ (สลบ) พระอินทร์บันดาลให้ฝนโบกขรพรรษตกลงมาจนทั้ง ๖ กษัตริย์ฟื้น จํานวนคาถา ๓๖ คาถา ๑๓. นครกัณฑ์ว่าด้วยการเสด็จกลับเข้าเมือง จํานวนคาถา ๔๘ คาถา
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม อานิสงส์จากการฟังเทศน์มหาชาติ
พระโบราณาจารย์ได้แสดงถึงอานิสงส์การตั้งใจฟังเทศน์มหาชาติให้จบเพียงวันเดียว ครบบริบูรณ์ทั้ง ๑๓ กัณฑ์เป็นเหตุให้สําเร็จตามความปรารถนา ทุกประการ ดังนี้ ๑. เมื่อตายจากโลกนี้ไปแล้วจะได้พบพระศรีอาริย์พุทธเจ้าในอนาคต ๒. เมื่อดับขันธ์จะได้ไปเกิดในสุคติโลกสวรรค์เสวยทิพย์สมบัติอันมโหฬาร ๓. จะไม่ตกนรกเมื่อตายไป ๔. เมื่อถึงพุทธกาลพระศรีอาริย์พุทธเจ้า เทพบุตร เทพธิดาจะได้จุติลงไป เกิดเป็นมนุษย์ ๕. ครั้นได้ฟังพระธรรมเทศนา ก็จะได้บรรลุมรรคผลนิพพาน เป็นพระอริยบุคคล ในพระพุทธศาสนา เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
มหาชาติสํานวนต่าง ๆ เดิมการเทศน์มหาชาติเป็นคาถาภาษาบาลีต่อมาเพื่อให้ผู้ฟังเข้าใจ ถ้อยคําสวดจึงมีการแปลเป็นภาษาไทยทั้งภาษาไทยกลาง ภาษาไทยถิ่น ภาคกลางและภาคใต้เรียก : การฟังเทศน์มหาชาติ ภาษาถิ่นเหนือเรียก : ตั้งธรรมหลวง ภาคอีสาน : เรียกงานบุญพระเวส (ผะเหวด) เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม มหาชาติเป็นวรรณคดีที่มีผู้แต่งกันหลายสํานวนในแต่ละภาค เนื้อหาของทุกสํานวน ตรงกัน ต่างกันเพียงรายละเอียดบางส่วน สํานวนมหาชาติที่ดีเด่นของแต่ละภาค ภาคกลาง คือ มหาเวสสันดรชาดกฉบับกระทรวงศึกษาธิการ ภาคเหนือ คือ มหาชาติสํานวนสร้อยสังกร ภาคอีสาน คือ มหาชาติฉบับอีสานฉบับพิมพ์ของ ส. ธรรมภักดี ภาคใต้ คือ พระมหาชาดก ฉบับวัดมัชฌิมาวาส จังหวัดสงขลา มีดังนี้
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม มหาชาติภาคกลาง เป็นมหาเวสสันดรชาดกฉบับกระทรวงศึกษาธิการ ผลงานของกวีทั้ง ๖ ท่าน มหาชาติสํานวนนี้แต่งเป็นร่ายยาวนิยมเรียกกันว่า มหาชาติกลอนเทศน์ เพราะเป็นสํานวนที่พระสงฆ์นิยมเทศน์ให้ประชาชนฟังในวัด เชื่อว่าใครฟังจบทั้ง ๑๓ กัณฑ์ภายใน ๑ วัน จะมีอานิสงส์แรงและได้บุญมาก
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม มหาชาติภาคเหนือ มหาชาติภาคเหนือสํานวนนี้พระอุบาลีคุณูปมาจารย์(ฟูอตฺตสิโว) เมื่อครั้ง ดํารงตําแหน่งเป็นพระธรรมราชานุวัตรได้คัดเลือกการดีเด่นต่าง ๆ จากหลายฉบับหรือ หลายสํานวนของภาคเหนือ มาชําระและรวมกันไว้ส่วนใหญ่มิได้บอกที่มาของแต่ละกัณฑ์ น่าสังเกตว่ามหาชาติสํานวนสร้อยสังกรมีเนื้อความและสํานวนภาษาคล้ายกลับ มหาชาติของภาคเหนืออีกสํานวนหนึ่ง ซึ่งเรียกกันว่าสํานวนไม้ไผ่แจ้เรียวแดง ซึ่งเชื่อว่า แต่งในสมัยอยุธยาและเป็นต้นแบบให้สํานวนอื่น ๆ ของภาคเหนือนําไปขัดเกลาใหม่ มหาชาติภาคเหนือ สํานวนสร้อยสังกร แต่งเป็นร่ายยาวแต่ละวรรคมีคําสัมผัสคล้องจอง เกี่ยวเนื่องกันไป
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม มหาชาติภาคอีสาน มหาชาติภาคอีสาน สํานวนนี้เชื่อกันว่ากวีโบราณชาวอีสานได้แต่งไว้โดยสืบ ทอดหรือเรียบเรียงมาจากต้นฉบับเดิมอันเป็นฉบับหลวงที่มีมาแต่อาณาจักรล้านช้าง มหาชาติสํานวนนี้มีความคล้ายคลึงกับมหาชาติภาคเหนือมาก เนื่องจาก ล้านช้างได้รับพระพุทธศาสนามาจากล้านนา มหาชาติภาคอีสานแต่งเป็นร่ายยาว แต่ละวรรคมีสัมผัสเกี่ยวเนื่องกันไปแบบ เดียวกับในมหาชาติภาคเหนือ
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม มหาชาติภาคใต้ มหาชาติภาคใต้สํานวนนี้ไม่ปรากฏชื่อผู้แต่ง มีเพียงชื่อผู้คัดลอกคือ พระภิกษุญีมเซ่า ซึ่งได้คัดลอกต้นฉบับลงสมุดข่อยเมื่อ พ.ศ. ๒๓๙๕ ใน รัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มหาชาติภาคใต้สํานวนนี้แต่งเป็นกาพย์ยานี(เรียกว่า กาพย์ยานี ๒๒ เพราะนับคํารวม ๒ บรรทัด) กาพย์ฉบัง กาพย์สุรางคนางค์และ มาลินีฉันท์
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ลักษณะเด่นของมหาชาติ ในท้องถิ่นต่าง ๆ
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม มหาชาติภาคกลาง มีสํานวนพรรณนาความดีเด่น ใช้คําอย่างอลังการ มักใช้ศัพท์ยาก นิยมซํ้าคําหรือกลุ่มคํา เล่นคําและเล่นเสียงพยัญชนะและสระอย่าง แพรวพราว นอกจากนี้บางตอนยังแต่งเป็นกลบทหลากหลายชนิดด้วย
ตัวอย่างบทพรรณนา ในมหาชาติภาคกลาง ตอนพระอัจจุตฤษีบอกเส้นทางไปยังเขาวงกตแก่ชูชก ...เอส เสโล และถนัดในเบื้องหน้าโน้นก็เขาใหญ่ยอดเยี่ยมโพยมอย่างพยับเมฆ มีพรรณเขียวขาวดําแดงดูดิเรก ดั่งรายรัตนนพมณีแนมน่าใคร่ชม ครั้นแสงพระสุริยะ ส่องระดมก็ดูเด่นดังดวงดาววาวแวววะวาบ ๆ ที่เวิ้งวุ้ง วิจิตรจํารัสจํารูญรุงเป็นสีรุ้ง พุ่งพ้นเพียงคัคนัมพรพื้นนภากาศ บ้างก็เกิดก่อก้อนประหลาด ศิลาลายแลละเลื่อม ๆ ที่งอกงํ้าเป็นแง่เงื้อม ก็ชะงุ้มชะโงกชะง่อนผาที่ผุดเผินเป็นแผ่นภูตะเพิงพัก... (วรรณคดีวิจักษ์ม.๔ หน้าที่ ๑๘๐) เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม ๑. โพยม แปลว่า ท้องฟ้า ๒. แนม แปลว่า ปนอยู่ ๓. คัคนัมพร แปล ว่า ฟ้า ๔. ตะเพิง แปลว่า เงื้อมเขาที่งอกงุ้มลงมา คําศัพท์ยากจากบท
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม มหาชาติภาคเหนือและภาคอีสาน มีความโดดเด่นเรื่องการใช้คําง่าย ๆ มีบทบรรยายเรียบง่าย ไม่เน้นการพรรณนาความอย่างพิสดาร ถ้ามีการเล่นคํา ก็นิยม เล่นคําซํ้าต้นวรรค ดังตัวอย่างจากมหาชาติภาคเหนือ ดังนี้ นางนงคราญอันมาตายกลางป่าไม้ นางเท่ามาละกูพี่ไว้อยู่ตนเดียว ผู้ได้จักมากลางไพรเขียวป่าไม้ ผู้ใดพ้อยจากมาภผ่าไม้ไว้หื้อเป็นหลัว ผู้ใดจักมาช่วยกู้พี่ตุ้มหัวนางหนุนหมอนและห่มผ้า ผู้ใดพ้อยจักมาตักนํ้าซ่วยหน้าแม่อุดม ผู้ใดพ้อยจักมาสางผมแม่หมวดไว้เป็นเกล้า ผู้ใดพ้อยจะมาอุ้มเจ้าใส้เหนือตัก ผู้ใดพ้อยจักมาวักนํ้าลูบล้าง ผู้ได้จักมาฝ้านต้างใส่สองหู ผู้ใดพ้อยจักมาอินดูนางน้องไห้ ผู้ได้จักส้อมดอกไม้เหน็บเกศเกล้าเกศา (วรรณคดีวิจักษ์ม.๔ หน้าที่ ๑๘๑ - ๑๘๒)
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม คําศัพท์ยากจากบท ๑. ตนเดียว แปลว่า คนเดียว ๒. ผู้ใดพ้อย แปลว่า ผู้ใดเล่า ๓. หื้อ แปลว่า ให้ ๔. ซ่วยหน้า แปลว่า ล้างหน้า ๕. แม่อุดม แปลว่า นางที่งามพร้อม (พระนางมัทรี)
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม มหาชาติภาคใต้มีการพรรณนาความมากกว่าในฉบับภาคเหนือ และอีสานแต่ก็ไม่มากเท่าการพรรณนาความของกวีภาคกลาง ดัง ปรากฏในตอนพระอัจจุตฤษีพรรณนาภาพเขาวงกต ดังนี้ อยํ มคฺโค อะกุถชีโน ไปถึงบรรพตา คีรีบรรพต ปรากฏเห็นมา สนานนํ้าถํ้าลา เหวห้วยตรอกธาร พระสุรีย์แสงส่อง แสงสายกระจายต้อง ศิลาหน้าผาร ระยับจับสี มณีประพาฬ ดังแสงสุริย์การ ประทุมรุกโข เปลวปราบปะลิงดัง ระยับจับทั้ง บูรบรรพโต ประพริบพร้อยพราย จับสายเสโล ชอํ่ารุกโข ชอืนติณณา (วรรณคดีวิจักษ์ม.๔ หน้าที่ ๑๘๒)