EJAAN JAWI YANG DISEMPURNAKAN DAN KATA PINJMAN

INSTITUT PENDIDIKAN GURU
KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

KAMPUS TEMENGGONG IBRAHIM
JOHOR

PIMK 3183
Kurikulum Pendidikan Islam Sekolah Rendah dan Pengajaian Jawi

Nama : MUHAMAD FAKHRUL RAZI BIN

KHALIB

No. K/P : 020912031255

Angka Giliran : 2021122340060

Program : 1 PISMP

Ambilan : JUN 2021

Unit : 1 PISMP BNK1

Nama Pensyarah : USTAZAH NORHATIMAH
BINTI MOHAMAD

Tarikh Hantar : 19 OGOS 2021

PENGAKUAN PELAJAR
Saya mengaku bahawa tugasan kerja kursus ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali
nukilan dan ringkasan yang setiap satunya saya jelaskan sumbernya.

Tandatangan Pelajar:__________________________Tarikh : _____________________

PEMERIKSA MODERATOR

Markah Markah

Tandatangan Tandatangan
Cop Cop

Tarikh Tarikh

EJAAN JAWI YA
DISEMPURNAK
DAN KATA
PINJAMAN

Nama Penyarah : Ustazah NorHatimah
Binti Mohamad
Nama : Muhamad Fakhrul Razi Bin Khalib

ANG
KAN

KELOMPOK

● Huruf tunggal
● Huruf bersambung
● Padanan huruf rumi
● Huruf vokal (V) dan K
● Penggunaan huruf ha

HURUF JAWI

dan jawi
Konsonan (K)
amzah ( ‫)ء‬

‫چ حخ د ذ ر‬
‫ظ ع غ ڠ فڤ‬
‫و ۏ ه ء يى‬

‫‪HURUF TUNGGAL‬‬

‫ا بت ة ثج‬
‫ز س ش صض ط‬
‫ق کݢ ل م ن‬

‫ڽ‬

‫‪HURUF BERSAMBUNG‬‬

‫بتثج چ‬
‫ح خ س شص‬
‫طظعغڠ‬
‫ف ق ڤکݢ‬
‫لمنهي‬

‫ىڽ‬

- Huruf jawi boleh bersambung.
Huruf jawi yang dapat
bersambung mempunyai 27
huruf yang boleh disambung
sebelum dan selepas.
Contohnya perkataan sampan :

‫ﺳﻣﻔن‬

HURUF ‫خ‬ ‫جچح‬

KHA [KHO[ HA CA JIM

NAMA

PADANAN kh h cj
RUMI

HURUF ‫صض ط‬ ‫ش‬
NAMA
TA (TO) DAD (DOD) SAD (SOD) SYIN

t d s sy, (sh)

‫ةث‬ ‫ت‬ ‫اب‬

SA [THA] THA TA BA ALIF
MARBUTHAT

s,(th) t/h t ba

‫د ذ ر زس‬

SIN ZAI RA (RO) ZHAL (DHAL) DA

)s z r z, (dh) d

HURUF ‫ݢ‬ ‫قک‬ ‫ڤ‬
NAMA
GA KAF QAF PA

PADANAN g h k,q p
RUMI

HURUF ‫ىڽ‬ ‫ءي‬
NAMA
NYE YE YA HAMZAH H

ny E pepet akhir y, i, e awal gugur
taling

‫ظ ع غ ڠف‬

FA NGA GHAIN AIN ZA (ZO)

p ng gh awal-a,i,u z

‫لمنوۏ ه‬

HA VA WAU NUN MIM LAM

h v w, a, u n m l

Dalam sistem ejaan Jawi sekarang, ada Huruf Vo
empat huruf vokal dan dua gabungan
huruf vokal (digraf) yang digunakan bagi 1
melambangkan enam fonem vokal atau Vokal [a] dilamb
bunyi vokal baku, iaitu [a], [é], [e],[i], [o] dengan dua cara
dan [u]. Huruf-huruf tersebut ialah alif, berikut iaitu,dila
ya, ye (ya tanpa titik) dan wau serta dengan huruf al
gabungan huruf alif-ya dan alif-wau. membuka suku
terletak di suku
terbuka.

2 Contohnya perkataan ‘ba
huruf alifnya perlu diletak
Vokal [a] tidak dilambangkan apabila ditulis dalam tulis
dengan huruf alif apabila hadir jawi kerana ia merupaka
di suku kata tertutup. Contoh suku kata terbuka. Huruf
perkataan rumi adalah
‘bantah’. Jika ditulis dalam jawinya adalah ‫ﺑﻧﺟﯾر‬
huruf Jawi, alifakan dibuang
misalnya ‫ﺑﻧﺗﮫ‬

okal dan Huruf Konsonan Jawi

bangkan Contohnya perkataan ‘api’ huruf
a yang alifnya perlu diletakkan apabila ditulis
ambangkan dalam tulisan jawi kerana ia
lif apabila merupakan suku kata terbuka. Huruf
u kata atau
u kata jawinya adalah ‫اﭬﻲ‬

anjir’ tyiapnsgmbuedramhuulaan,tdeu,ekin,ogp,aeunr.khautaraunf rumi
kkan vokal
san
an Ayah ‫اﯾﮫ‬
f
Emak ‫اﻣق‬

Sebelah ‫ﺳﺑﻠﮫ‬

Ikan ‫اﯾﻛن‬

Otak ‫اوﺗق‬

Unta ‫اوﻧﺗﺎ‬

HURUF KO

Sejumlah 33 huruf (daripada

37 huruf - tidak termasuk ‫ا‬
dan ‫ ى‬serta ‫ و‬dan ‫ ي‬yang

berfungsi sebagai lambang
vokal) dalam senarai abjad
Jawi. Bahasa Melayu adalah
huruf-huruf konsonan yang
hampir semuanya menjadi
lambing satu lawan satu
antara huruf dengan fonem
konsonan

‫‪ONSONAN‬‬

‫بت ة ثج چ‬
‫حخ د ذ رز‬
‫س ش صض ط ظ‬
‫ع غ ڠفقڤ‬
‫کݢ ل م ن ؤ‬

‫ه ءڽ‬

1 Huruf hamzah boleh hadir di awal perkataan
(biasanya pada nama khas bukan Melayu) dan
ditulis di tengah garisan tanpa “rumah” tetapi
didekatkan dengan huruf yang hadir
selepasnya.

ONG ‫ءوڠ‬
NG ‫ءڠ‬

3 Huruf hamzah ditulis sebagai pemisah
antara dua huruf vokal, iaitu ai, au dan ui,
di tengah kata yang berpola KVVK

BUIH ‫ﺑوءﯾﮫ‬
AUR ‫اءور‬

Huruf hamzah yang berada di tengah perkataan
ditulis di sebelah atas “rumah” yang disediakan
sebagai penyambung antara huruf-huruf yang ada

2 sebelumnya dengan yang selepasnya

MASALAH ‫ﻣﺳﺋﻠﺔ‬
MALAIKAT ‫ﻣﻼﺋﻛﺔ‬

4 Huruf hamzah ditulis tanpa “rumah” di tengah garisan
apabila diapit oleh huruf alif dengan huruf ya (diftong
[ai] ) atau huruf alif dengan huruf wau (diftong [au] )
atau huruf alif-wau dengan huruf ya (diftong [oi]) yang
mewujudkan diftong sebagai satu suku kata.

AUTOMATIK ‫اوﺗوﻣﺎﺗﯾك‬

AUDIT ‫اءودﯾت‬

Kata atau istilah serapan daripada bahasa
Arab yang mengandungi huruf hamzah
ditulis seperti kedudukannya dalam bahasa

5 sumber

Ikhfak ‫اﺧﻔﺎء‬
Anbia ‫اﻧﺑﯾﺎء‬

7 Huruf hamzah digunakan sebagai pengganti
huruf alif awal kata dasar,khususnya kata dasar
yang bermula dengan vokal selain [a], apabila

menerima awalan serapan.

Supraorbit ‫ﺳوﭬرااورﺑﯾت‬
Trioskid ‫ﺗرﯾوﺳﻛﯾد‬

Huruf hamzah digunakan sebagai
pengganti huruf alif yang kedua apabila
terdapat urutan bunyi vokal [a] dengan

6 vokal yang lain di tengah kata terutamanya
kata terbitan dan kata majmuk.

Karaoke ‫ﻛﺎرأوﻛﻲ‬
Pacaindera ‫ﭬﻧﭼﺎاﯾﻧدرا‬

8 Huruf alif kata dasar yang bermula dengan
vokal [a] apabila menerima awalan yang
tersebut adalah dikekalkan, tidak diganti
dengan huruf hamzah.

Praakhir ‫ﭬرااﺧﯾر‬
Subsid ‫ﺳوﺑﺳﯾد‬

KEDUDUKAN H

1. Hamzah setara / sejajar

Contoh :

‫ وﺿوء‬/ ‫ اﻟﻘرأن‬/ ‫دﻋﺎء‬

2. Hamzah di bawah alif

Contoh :

‫ دا‬- ‫ اءي‬/‫ اءﯾﮫ‬/‫اءﺳﻼم‬

HURUF HAMZAH

3. Hamzah di atas alif

Contoh:

‫ ﻛﺄﺗس‬/ ‫ﺳﺄوﺗس دأﺗس‬

4. Hamzah ¾ huruf alif

Contoh :

‫ﺳﺗﯾﺎءوﺳﮭﺎ \ ﺑﺎءﯾق \ ﻛﺑﺎءﯾﻘن‬

PEMBENTUKA

● Satu suku kata
● Tiga suku kata

AN PERKATAAN

dan dua kata
dan lebih

PEMBENTUKAN S

1 2

Huruf vokal alif, wau atau ya JHuruf vokal alif tid
digunakan apabila mengeja sebagai lambang b

kata dasar ekasuku yang apabila mengeja
berpola KV atau VK. ekasuku yang be

Rumi Jawi Padanan E
ta ‫ﺗﺎ‬ Rumi
si ‫ﺳﻲ‬
gah

yang

SATU SUKU KATA

3

dak digunakan Huruf vokal ya atau wau
bagi bunyi [a] digunakan apabila mengeja
a kata dasar
erpola KVK. kata dasar ekasuku yang
berpola KVK.
Ejaan Jawi
VOKAL EJAAN PADANAN
‫ﮫ‬ JAWI RUMI
‫ﯾ‬ é sen
i ‫ﺳﯾن‬ bil
o ‫ﺑﯾل‬ gol
u ‫ول‬ tut
‫ﺗوت‬

PENGEJAAN KATA
SUKU KATA

Dalam bahasa Melayu, kata ★ Kata d
dasar dua suku kata terdiri terbu
daripada gabungan 12 pola cara y
suku kata terbuka dan suku
kata tertutup. Empat pola suku Kedua-dua
kata yang digunakan untuk bermula de
menjelaskan aturan ejaan Jawi
dalam buku ini seperti yang : ‫ﺑﺎرا‬
berikut:
Apabila suk
i) KVKV wau atau n
ii) KVKKV kata praakh
iii) KVKVK
iV) KVKKVK Walau baga
diakhir kata

A DUA

dasar yang berpola KVKV (suku kata terbuka + suku kata
uka) dengan kedua-dua vokalnya itu vokal [a] dieja dengan
yang berikut:

vokal [a] dilambangkan dengan huruf alif apabila suku ka
engan huruf konsonan dal, ra, lam, wau atau nga. Contohny

ku kata akhir tidak bermula dengan salah satu huruf dal, ra
nga, huruf alif digunakan untuk melambangkan vokal [a] di

hir sahaja. Contohnya Saya : ‫ﺳﺎي‬

aimanapun, untuk mengelakkan kekeliruan, huruf alif digu
a yang berikut. Contohnya Irama : ‫اﯾراﻣﺎ‬

Huruf alif tidak digunakan sebagai lambang bag
bunyi vokal [a] di suku kata akhir yang bermula
dengan konsonan kaf atau ga dalam pola KVKV,
kecuali apabila suku kata praakhir mengandung
bunyi vokal pepet [e]:

Pada vokal Ejaan Jawi Padanan Rumi

(a + a) ‫ﺑﺎك‬ baka
(e + a) ‫ﻟﯾك‬ leka
(i + a) ‫ﻛﺗﯾﺗك‬ ketika
(o + a) ‫ﺗروك‬ teroka
(u + a) ‫ﻟوك‬
luka

gi Vokal [a] tanpa alif di suku kata akhir terbuka
dengan ga:

gi Pada vokal Ejaan Jawi Padanan Rumi
‫راݢ‬ raga
(a + a)

(e + a) ‫ ﻣﯾ‬Mega

Selain aturan pengejaan yang dijelaskan di
perenggan di atas, huruf vokal alif, ya dan wau
digunakan sebagai lambang bagi semua bunyi
vokal dalam pola KVKV (dua suku kata terakhir)
yang berikut:

Pada vokal Ejaan Jawi Padanan Rumi

(a + i) ‫ﭘﺎﭘﻲ‬ nyanyi
(a + e) ‫ﺳﺎﻛﻲ‬ sake

PENGEJAAN KATA DASAR TI

Pengejaan kata dasar yang terdiri daripada tiga suku kata atau
lebih dalam tulisan Jawi adalah menurut peraturan
penggunaan huruf-huruf vokal alif, ya, wau dan ye dalam kata
dasar dua suku kata seperti yang dijelaskan atas. Dalam hal ini,
aturan-aturan pengejaan kata dasar dua suku kata itu
diterapkan kepada dua suku kata terakhir dalam kata tiga suku
kata atau lebih.

Pola suku kata Ejaan jawi Padanan
rumi
VKV ‫ﻧﯾﺎڬ‬ niaga W
VKVK ‫داﯾره‬ k
VKKV ‫ﻛوﻣوﻧﯾﺳﻣﻰ‬ daerah
VKKVK ‫ﻛﯾﺎﻣﺑ‬
komunisme
kiambang

IGA SUKU KATA ATAU LEBIH

Bunyi vokal [a] di suku kata pertama terbuka pada kata
dasar tiga suku kata atau lebih (bagi kata Melayu jati)
biasanya tidak ditulis dengan huruf alif. Contohnya:

Ejaan Jawi Padanan Rumi
Bahagia
‫ﺑﮭﺎ ﯾﺎ‬
Gaharu
‫ﮭﺎرو‬
Haloba
‫ھﻠوﺑﺎ‬
mahaguru
‫ﻣﮭﺎ ورو‬
Ejaan Jawi Padanan Rumi
Walau bagaimanapun, huruf ‫ھﺎﻻﺟو‬ Halaju
alif yang digunakan di suku ‫ﺗﺎدﯾﻛﺎ‬ Tadika
kata pertama terbuka boleh ‫ﺗﺎﺑﯾﻛﺎ‬ Tabika
tergolong dalam kumpulan

kata yang berikut: Kata
akronim.

HUKUM-HUKUM

➔ Padanan huruf vokal “a” dalam
tulisan jawi menggunakan huruf
alif. Berlaku kekeliruan dalam
pengejaan bila mana
kadang-kadang huruf alif tidak
ditulis sebagai padanan huruf
vokal “a”. Menyebabkan timbul
beberapa hukum dalam pengejaan
jawi

1.1. HHuukkuummDDaarlrulunngg

DhD‘uidt--ikaut---uurllimlusiDKsnaDKBeua‘gdleiduila’lifadafaudprsupadesluaauau-inkt-dddnkguduauaugaluiank’skkakadeeajvsvatdyedtooawaaunukkrtiatgaaaaeek-all-tdrred:anaaaududdkkausaahahyaslilaiasr-uardurhahkaaukud‘tdaa‘ua:aka’.lv’aka.loatahakhtatadetlaedrdblraaibtulmuauklmaikhsauakliuf.m
- - BKiloandsiotnualins jsauwkui kkeadtautae-rdaukahivroakdaalladhithuulirsuaf ldif,.
- Kro,nl,swo,nnagn.(su‫غ‬k،‫و‬u،‫ل‬k،a‫ر‬t،a‫)د‬terakhir adalah huruf d,
r, l, w, ng .( ‫غ‬،‫و‬،‫ل‬،‫ر‬،‫)د‬

NgaLnagdaa ‫ﻻدﻏاﺎﻏﺎ‬
BaBlaala ‫ﺑﺎ ﺑﻻﺎﻻ‬

2. Hukum Bukan Darlung

Tidak ditulis alif pada suku kata terakhir dengan syarat
sebelumnya adalah suku kata terbuka dengan vokal ‘a’.
Alif ditulis sekiranya perkataan tersebut ada sambungan
selepasnya.

Jasa ‫ﺟﺎس‬

Baca ‫ﺑﺎچ‬

Nama ‫ﻧﺎم‬

3. Hukum Ka-Ga

Tidak ditulis alif pada suku kata terakhir dalam hukum
‘kaga’ seperti berikut :

- Suku kata terakhir terbuka dengan vokal ‘a’.
Konsonan pada suku kata terakhir k dan g (‫ ك‬، ‫) ض‬

- Suku kata sebelumnya tidak ditetapkan. Bila ditulis
jawi alif tidak ditulis selepas kaf dan ga

- Alif ditulis sekiranya perkataan tersebut ada

sambungan selepasnya

Baka ‫ﺑﺎك‬
Muka ‫ﻣوك‬
Moga ‫ﻣوك‬

4. Hukum ra-ma

Ditulis alif pada keduadua suku kata dalam hukum ‘rama’
iaitu perkataan yang berakhir dengan perkataan ‘rama’.

Asrama ‫اﺳراﻣﺎ‬
Drama ‫دراﻣﺎ‬

5. Perkataan Tradisi

Ejaannya mengikut tradisi Zaaba seperti ‫ درﭬد‬dan ‫ﻣﺎءﻧوﺳﯾﺎ‬.

Tapi Jika menerima imbuhan atau penambahan selepasnya.
Kata tradisi tersebut perlu meletakkan huruf vokal di
belakang.

‫ ﻟﮫ اﯾﻧﯾﻠﮫ‬+ ‫اﯾن‬

‫ ﻛﮫ اﯾﺗﻛﮫ‬+ ‫اﯾت‬

‫ ﻛﮫ اﭬﺎﻛﮫ‬+ ‫اڤ‬

6. Alif Pembeza

huruf alif ditulis bagi mengelakkan kekeliruan
dari segi maksud dan sebutan. Pada asalnya
perkataan buaya, cika dan lewat tidak ditulis
alif.

Buai - Buaya ‫ ﺑواﯾﺎ‬- ‫ﺑواي‬
Cek - Cika ‫ ﺧﯾﻛﺎ‬- ‫ﺧﯾك‬
Lewat
‫ﻟﯾوات‬

7. Ejaam Lazim

Tidak ditulis alif pada suku kata tertutup pola kvk

Sampan ‫ﺳﻣﭭن‬
Lambat ‫ﻟﻣﺑت‬

8. Hukum a-ha

Tidak ditulis alif pada suku kata tertutup pola kvk

Sampan ‫ﺳﻣﭭن‬
Lambat ‫ﻟﻣﺑت‬

DIFTONG Awal kata

Diftong ialah gandingan dua 01 ‫ا ء ي‬

huruf vokal yang dibaca ‫ = اءﯾس‬Ais

sebagai satu suku kata dan Awal kata

melafazkannya dengan 02 ‫ا ء و‬

cepat. Diftong terbahagi ‫ = ااوﺗوﻣﺎﺗﯾك‬Automa

kepada tiga kelompok iaitu 03 Awal kata

au, ai, oi. ‫اووي‬
‫ = اووﯾدﯾوم‬oidium

Diftong (ai) ‫اي‬ Akhir kata
Tengah kata ‫اي‬

‫اي‬ ‫ = ﭼراي‬Cari
‫ = ﻻﯾﭼﻲ‬Laici
Diftong (au) ‫ا و‬ Akhir kata
Tengah kata ‫او‬

‫او‬ ‫ = ﺑﺎ ﺎو‬Bangau
atik ‫ = ﻻوت‬Laut
Akhir kata
Diftong (au) ‫ا و‬ ‫وي‬
Tengah kata
‫وي‬ ‫ = اﻣﺑوءي‬Amboi

m ‫ = ﺑوﯾﻛوت‬Boikot

PENGGUNAA

● Awalan
● Akhiran
● Apitan

AN IMBUHAN

PENGGUNAA

AWALAN :

SE :
- Seutas = ‫ﺳﺄوﺗس‬

Apabila kata dasar bermula dengan huruf alif , ditulis
rapat dan huruf hamzah diletak di atas alif.

- Secantik = ‫ﺳﭼﻧﺗﯾق‬
Ejaan lazim, tiada kaedah ejaan jawi

KE (kata sendi) :
- Ke atas = ‫ﻛﺎﺗس‬

Apabila kata dasar bermula dengan huruf alif , ditulis
rapat dan huruf hamzah diletak di atas alif

- Ke sekolah = ‫ﻛﺳﻛوﻟﮫ‬
Ejaan lazim, tiada kaedah ejaan jawi

AN IMBUHAN

DI
- Di angkat = ‫دأ ﻛت‬

Apabila kata dasar bermula dengan huruf alif , ditulis
rapat dan huruf hamzah diletak di atas alif.

- Di pukul = ‫دﭬوﻛول‬
Ejaan lazim, tiada kaedah ejaan jawi

DI (kata sendi)
- Di utara = ‫دأوﺗﺎرا‬

Apabila kata dasar bermula dengan huruf alif , ditulis rapat
dan huruf hamzah diletak di atas alif.

- Di Darat = ‫ددارت‬
Ejaan lazim, tiada kaedah ejaan jawi

PENGGUNAA

MENG-, PENG-,

- Mengantuk = ‫ﻣ ﻧﺗوق‬
- Pengantuk = ‫ﭬ ﻧﺗوق‬
Kata dasar yang bermula dengan a pada suku kata
tertutup bila bersambung dengan awalan meng dan
peng dibuang alif dalam ejaan jawi .

- Mengikut = ‫ﻣ ﯾﻛوت‬
- Pengikut = ‫ﻓ ﯾﻛوت‬
Kata dasar yang bermula dengan huruf vokal selain
a, bila bersambung dengan awalan meng dan peng
dibuang alif dalam ejaan jawi .

AN IMBUHAN

AKHIRAN :

-AN (‫ ان‬,‫ءن‬, ‫)ن‬

- Gangguan = ‫وان‬
Bagi kata dasar berakhir dengan huruf wau ,
diimbuhkan dengan alif-nun

- Celaan = ‫ﭼﺎﻻءن‬
Bagi kata dasar berakhir dengan huruf alif
diimbuhkan dengan hamzah-nun.

- Bacaan = ‫ﺑﺎﭼﺎءن‬
Bagi kata dasar berakhir dengan suku kata terbuka
vokal (a) , ditambah alif sebelum hamzah-nun.

- Andaian = ‫اﻧداﯾن‬

PENGGUNAA

-i (‫ي‬, ‫)ءي‬

- Mulai = ‫ﻣوﻻي‬
Huruf hamzah-ya diimbuh pada kata dasar yang
berakhir dengan huruf alif dan wau.

- Dihargai = ‫دھر ﺎي‬
Bagi kata dasar berakhir dengan suku kata terbuka
vokal (a) , ditambah alif sebelum hamzah-ya.

- Menyayangi = ‫ﻣﭙﺎﯾ ﻲ‬
Selain daripada di atas diimbuhkan dengan ya.