การสร้างข้อสอบแบบเขียนตอบ

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | ก ค ำน ำ การพัฒนาศักยภาพครูผู้สอนและศึกษานิเทศก์ในการสร้างข้อสอบแบบอัตนัยหรือเขียนตอบตาม แนวทางการทดสอบระดับชาติและระดับนานาชาตินี้ เป็นการอบรมให้ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการพัฒนาคุณภาพ ผู้เรียนสามารถสร้างเครื่องมือในการวัดความรู้ความสามารถของผู้เรียนตามกรอบมาตรฐานและตัวชี้วัดของ หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 โดยเฉพาะอย่างยิ่งรูปแบบข้อสอบอัตนัยมาใช้ในการ ทดสอบระดับชาติ(NT และ O-NET) และระดับนานาชาติ(PISA) ถือว่าเป็นแนวทางหนึ่งในการพัฒนาทักษะการ เขียนสื่อความที่สะท้อนความสามารถในการคิดวิเคราะห์ของผู้เรียน ส่งผลให้ครูปรับวิธีเรียนเปลี่ยนวิธีสอนและ วิธีการวัดและประเมินผลในระดับชั้นเรียนอีกด้วย ดังนั้นการพัฒนาศักยภาพครูผู้สอนและศึกษานิเทศก์ในการ สร้างแบบทดสอบแบบอัตนัยหรือเขียนตอบนี้ จึงเป็นการอบรมแบบเข้ม (Intensive Training) ให้ผู้เข้ารับการ อบรมได้รับความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการสร้างข้อสอบอัตนัยและการตรวจข้อสอบอัตนัยจากวิทยากรที่มีความรู้ ความเชี่ยวชาญ และได้ฝึกสร้างข้อสอบแบบอัตนัยและเขียนเกณฑ์ประเมินคุณภาพ (Rubrics) ในกลุ่มสาระการ เรียนรู้ที่ตนเองรับผิดชอบในลักษณะของการฝึกปฏิบัติตามภาระงานที่รับผิดชอบ (On the Job Training) รวมทั้งมีการฝึกตรวจข้อสอบอัตนัย และฝึกวิเคราะห์หาค่าคุณภาพของข้อสอบรายข้อโดยมีทีมวิทยากรคอยเป็น พี่เลี้ยงให้ค าปรึกษาและปรับแก้เครื่องมือ (Coaching) ตลอดจนวิพากษ์และให้ความรู้ในการสร้างข้อสอบแบบ อัตนัยให้แก่ผู้เข้ารับการอบรมอีกด้วย ซึ่งผู้ที่ผ่านการอบรมหลักสูตรดังกล่าวจะสามารถขับเคลื่อนแนวทางการ ทดสอบระดับชาติด้วยข้อสอบอัตนัย การพัฒนาระบบการตรวจข้อสอบอัตนัย และการพัฒนาคณะกรรมการ ตรวจข้อสอบอัตนัยในระดับเขตพื้นที่การศึกษาอีกด้วย ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน หวังเป็นอย่างยิ่งว่าเอกสารคู่มือการพัฒนา ศักยภาพครูผู้สอนและศึกษานิเทศก์ในการสร้างข้อสอบวัดผลสัมฤทธิ์แบบเขียนตอบตามแนวการทดสอบระดับ นานาชาติ(ปรับปรุงครั้งที่ 1) นี้จะเป็นประโยชน์ในการพัฒนาศักยภาพครูผู้สอนและศึกษานิเทศก์ ของหน่วยงานต่างๆ ได้เป็นอย่างดี ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน มีนาคม 2559

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | ค สำรบัญ รำยกำร หน้ำ ค ำน ำ....................................................................................................................................................ก สำรบัญ.................................................................................................................................................ค หน่วยที่ 1 ควำมหมำยและควำมส ำคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย ตำมแนวกำร ทดสอบระดับนำนำชำติ (PISA) ............................................................................................................1 สาระส าคัญ..............................................................................................................................................2 วัตถุประสงค์............................................................................................................................................2 เวลา........................................................................................................................................................2 บทบาทของผู้เข้าอบรม............................................................................................................................2 กิจกรรม ..................................................................................................................................................2 สื่อ...........................................................................................................................................................2 วิธีการประเมิน.........................................................................................................................................3 ใบความรู้ที่ 1.1........................................................................................................................................4 ใบกิจกรรมที่ 1.1 การตรวจสอบมโนทัศน์เกี่ยวกับเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย..........6 ใบกิจกรรมที่ 1.2 กิจกรรมสร้างความตระหนัก (สะท้อนความรู้สึก) .........................................................7 หน่วยที่ 2 แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวกับกำรสร้ำงเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย.................9 สาระส าคัญ...........................................................................................................................................10 วัตถุประสงค์.........................................................................................................................................10 เวลา.....................................................................................................................................................10 บทบาทผู้เข้าอบรม ...............................................................................................................................10 กิจกรรม ...............................................................................................................................................10 สื่อ........................................................................................................................................................11 วิธีการประเมิน......................................................................................................................................11 ใบความรู้ที่ 2.1.....................................................................................................................................12 ใบกิจกรรมที่ 2.1 “ฉันอยู่ขั้นไหน (วิเคราะห์ข้อค าถาม)”......................................................................15 ใบความรู้ที่ 2.2.....................................................................................................................................17 ใบกิจกรรมที่ 2.2 รูปแบบของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย......................................20 หน่วยที่ 3 กำรวิเครำะห์มำตรฐำนและตัวชี้วัดในกำรสร้ำงเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบ อัตนัยตำมแนวกำรทดสอบระดับนำนำชำติ (PISA) .............................................................................25 สาระส าคัญ...........................................................................................................................................26 วัตถุประสงค์.........................................................................................................................................26 เวลา.....................................................................................................................................................26 บทบาทผู้เข้าอบรม ...............................................................................................................................26 กิจกรรม ...............................................................................................................................................26 สื่อ........................................................................................................................................................27

ง | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ สำรบัญ รำยกำร หน้ำ การประเมินผล.....................................................................................................................................27 ใบความรู้ที่ 3.1.....................................................................................................................................28 ใบกิจกรรมที่ 3.1 การวิเคราะห์มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด...........................................................35 หน่วยที่ 4 กำรสร้ำงเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย...................................................37 สาระส าคัญ...........................................................................................................................................38 วัตถุประสงค์.........................................................................................................................................38 เวลา.....................................................................................................................................................38 บทบาทของผู้เข้ารับการอบรม ..............................................................................................................38 กิจกรรม................................................................................................................................................38 สื่อ........................................................................................................................................................39 วิธีการประเมิน......................................................................................................................................39 ใบความรู้ที่ 4.1.....................................................................................................................................40 ใบกิจกรรมที่ 4.1 การเขียนข้อสอบอัตนัย.............................................................................................46 ใบกิจกรรมที่ 4.2 วิพากษ์ข้อสอบอัตนัย................................................................................................50 หน่วยที่ 5 กำรเขียนเกณฑ์กำรให้คะแนน............................................................................................53 สาระส าคัญ...........................................................................................................................................54 วัตถุประสงค์.........................................................................................................................................54 เวลา.....................................................................................................................................................54 บทบาทของผู้เข้ารับการอบรม ..............................................................................................................54 กิจกรรม................................................................................................................................................54 สื่อ........................................................................................................................................................54 วิธีการประเมิน......................................................................................................................................55 ใบความรู้ที่ 5........................................................................................................................................56 ใบกิจกรรมที่ 5.1 การพิจารณาแนวทางการให้คะแนน..........................................................................65 ใบกิจกรรมที่ 5.2 การเขียนเกณฑ์การให้คะแนน (Rubrics) ..................................................................69 ใบกิจกรรมที่ 5.3 การตรวจข้อสอบอัตนัย...............................................................................................70 หน่วยที่ 6 กำรตรวจสอบคุณภำพของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย........................73 สาระส าคัญ...........................................................................................................................................74 วัตถุประสงค์.........................................................................................................................................74 เวลา.....................................................................................................................................................74 บทบาทของผู้เข้ารับการอบรม ..............................................................................................................74 สื่อ........................................................................................................................................................74 วิธีการประเมิน......................................................................................................................................74 ใบความรู้ที่ 6........................................................................................................................................75

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | จ สำรบัญ รำยกำร หน้ำ ใบกิจกรรมที่ 6.1 การตรวจสอบความสอดคล้องระหว่างข้อสอบกับตัวชี้วัด..........................................82 ใบกิจกรรมที่ 6.2 การวิเคราะห์หาค่าความยากง่าย และอ านาจจ าแนก................................................84 บรรณำนุกรม ......................................................................................................................................87 คณะท ำงำน.........................................................................................................................................89

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 1 หน่วยที่ 1 ควำมหมำยและควำมส ำคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย ตำมแนวกำรทดสอบระดับนำนำชำติ (PISA) กิจกรรม เนื้อหำ รูปแบบ กำรอบรม เวลำ สื่อ/ประกอบ ตรวจสอบมโนทัศน์ ความหมายและความส าคัญของ เครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน แบบอัตนัย ปฏิบัติ 15 นาที - กิจกรรมที่ 1.1 - ใบงานที่ 1.1 ปฏิบัติกิจกรรม สร้างความตระหนัก (สะท้อน ความรู้สึก) ปฏิบัติ 15 นาที - กิจกรรมที่ 1.2 - ใบงานที่ 1.2 ฟังการบรรยาย ความหมายและความส าคัญของ เครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน แบบอัตนัย บรรยาย 30 นาที - ppt - ใบความรู้ที่ 1.1

2 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ หน่วยที่ 1 ควำมหมำยและควำมส ำคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย ตำมแนวกำรทดสอบระดับนำนำชำติ (PISA) สำระส ำคัญ แบบทดสอบแบบอัตนัย เป็นแบบทดสอบที่ผู้สอบจะต้องเรียบเรียงแนวความคิดและความรู้ที่ได้ เรียนมา ตลอดจนเรียบเรียงภาษาและผูกเป็นรูปประโยคให้เป็นข้อความที่ชัดเจน แล้วเขียนเป็นค าตอบให้ เหมาะสมกับความต้องการของค าถาม ข้อค าถามของแบบทดสอบแบบอัตนัยโดยทั่วไปจะไม่จ ากัดเสรีภาพของ ผู้ตอบในการเรียบเรียงความรู้ ความคิด และข้อเท็จจริงต่างๆ อันเป็นข้อมูลของค าตอบซึ่งลักษณะของ แบบทดสอบแบบอัตนัยหรือเขียนตอบเป็นแบบทดสอบที่มีเฉพาะค าถาม ผู้สอบจะต้องหาค าตอบเอง โดยการ เขียนบรรยายหรือแสดงความคิดเห็น วิพากษ์ วิจารณ์เรื่องราวพฤติกรรมต่างๆ จากความรู้และประสบการณ์ที่ ได้รับ ลักษณะของแบบทดสอบอัตนัยอาจจะเป็นโจทย์หรือค าถามที่ก าหนดสถานการณ์หรือปัญหาอย่างกว้างๆ หรือเฉพาะเจาะจง แบบทดสอบแบบอัตนัยสามารถประเมินความเข้าใจและความคิดในเนื้อหานั้นๆ รวมทั้งประเมิน ความสามารถในการเขียนของผู้เรียน ดังนั้น การสร้างแบบทดสอบแบบอัตนัยที่มีคุณภาพจะช่วยวัด ความสามารถของผู้เรียนในด้านการจัดระเบียบความคิดและการสังเคราะห์ความรู้ต่างๆ ได้เป็นอย่างดี วัตถุประสงค์ เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมเข้าใจความหมายและตระหนักถึงความส าคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนแบบอัตนัยตามแนวการทดสอบระดับนานาชาติ (PISA) เวลำ ใช้เวลา 60 นาที บทบำทของผู้เข้ำอบรม 1. ตรวจสอบมโนทัศน์ 2. ปฏิบัติกิจกรรม 3. ฟังการบรรยาย กิจกรรม 1. ผู้เข้าอบรมตรวจสอบมโนทัศน์และประเมินความรู้เดิมเกี่ยวกับความหมายและความส าคัญ ของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย (กิจกรรมที่ 1) 2. ผู้เข้าอบรมปฏิบัติกิจกรรมสร้างความตระหนัก (สะท้อนความรู้สึก: กิจกรรมที่ 2) 3. วิทยากรบรรยายให้ความรู้ตามเอกสารประกอบการบรรยาย เรื่อง ความหมายและ ความส าคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย(Power point, ใบความรู้ที่ 1) 4. ผู้เข้าอบรมร่วมแสดงความคิดเห็นและสรุปองค์ความรู้เกี่ยวกับความหมายและความส าคัญ ของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย สื่อ 1. ใบกิจกรรม(1.1, 1.2) 2. แบบตรวจสอบมโนทัศน์(กิจกรรมที่ 1.1)

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 3 3. แบบฝึกปฏิบัติกิจกรรมสร้างความตระหนัก(กิจกรรมที่ 1.2) 4. เอกสารประกอบการบรรยาย เรื่อง ความหมายและความส าคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนแบบอัตนัย (ใบความรู้ที่ 1) 5. Power Point เรื่อง ความหมายและความส าคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบ อัตนัย วิธีกำรประเมิน รำยกำรประเมิน เครื่องมือ ระดับคุณภำพ พอใช้ ดี ดีมำก 1. การตรวจสอบมโนทัศน์ เกี่ยวกับความหมายและ ความส าคัญของ เครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนแบบอัตนัย (10 คะแนน) แบบบันทึก กิจกรรมที่ 1 1-3 คะแนน 4-7 คะแนน 8-10 คะแนน 2. การสร้างความตระหนัก แบบบันทึก กิจกรรมที่ 2 เขียนแสดงความ คิดเห็นได้ เขียนแสดงความ คิดเห็นได้อย่าง สมเหตุสมผล ชัดเจน เขียนแสดงความ คิดเห็นได้อย่าง สมเหตุสมผล ชัดเจนมีข้อมูล สนับสนุน เกณฑ์กำรตัดสิน 1. ผลการประเมินเท่ากัน 2 รายการ ให้สรุปตามผลการประเมิน 2. ผลการประเมินไม่เท่ากัน ให้สรุปตามผลการประเมินที่ดีกว่า

4 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ ใบควำมรู้ที่ 1.1 ควำมหมำยและควำมส ำคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย ควำมหมำยของแบบทดสอบแบบอัตนัย แบบทดสอบแบบอัตนัย หมายถึง แบบทดสอบแบบเขียนตอบที่ผู้สอบจะต้องเรียบเรียงความคิด และความรู้ให้สอดคล้องกับค าถาม แล้วเขียนบรรยายหรือแสดงความคิดเห็น วิพากษ์ วิจารณ์เรื่องราว พฤติกรรมต่างๆ ตามความรู้และประสบการณ์ที่มีลักษณะของแบบทดสอบอัตนัยอาจจะเป็นโจทย์หรือค าถามที่ ก าหนดสถานการณ์หรือปัญหาอย่างกว้างๆ หรือเฉพาะเจาะจงโดยทั่วไปจะไม่จ ากัดเสรีภาพของผู้ตอบในการ เรียบเรียงความรู้ ความคิด และข้อเท็จจริงต่างๆ อันเป็นข้อมูลของค าตอบ จุดมุ่งหมำยของกำรใช้แบบทดสอบแบบอัตนัย มีดังนี้ 1. ต้องการให้ผู้เข้าสอบแสดงความสามารถด้านความคิดสร้างสรรค์ (Creativity) และบรรยาย ความคิดออกมาได้อย่างเป็นอิสระและต้องค านึงถึงความสามารถทักษะการเขียนของนักเรียนด้วย 2. ต้องการเน้นการวัดความรู้ขั้นลึกซึ้ง เช่น ความสามารถในการสังเคราะห์หรือต้องการวัดความ เข้าใจในเนื้อหาที่เรียนมาทั้งหมด ประเภทของแบบทดสอบอัตนัย 1. แบบทดสอบอัตนัยโดยทั่วไป แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ 1.1 แบบทดสอบแบบไม่จ ำกัดค ำตอบหรือตอบอย่ำงอิสระ(Unrestricted Response) เป็นแบบทดสอบที่ไม่จ ากัดค าตอบ แต่ผู้สอบจะต้องจ ากัดค าตอบให้เหมาะสมกับค าถามและเวลาโดยจะต้อง เรียบเรียงความรู้ ความคิดและจัดล าดับความส าคัญ แล้วเรียบเรียงออกมาเป็นค าตอบตามความคิดและเหตุผล ของตน โดยให้มีความยาวที่เหมาะสมกับหลักและเหตุผลที่ค าถามต้องการ ข้อดีของแบบทดสอบประเภทนี้ คือ สามารถใช้วัดความสามารถระดับการวิเคราะห์ การสังเคราะห์และการประเมินผลได้เป็นอย่างดี จึงมักใช้กับ ผู้เรียนในระดับชั้นสูง ลักษณะค าถามมักมีค าว่า “จงอธิบาย อภิปราย เปรียบเทียบ วิเคราะห์ สรุปประเด็น ส าคัญ แสดงความคิดเห็น ข้อเสนอแนะ ประเมินผล แนวทางแก้ปัญหา” เป็นต้น แต่มักมีปัญหาในการควบคุม ทิศทางการตอบและการตรวจให้คะแนน 1.2 แบบทดสอบแบบจ ำกัดค ำตอบหรือตอบแบบสั้น (Restricted Response or Shot Essay Item) เป็นแบบทดสอบที่จ ากัดกรอบของเนื้อหาหรือรูปแบบของแนวทางค าตอบ และก าหนดขอบเขต ของประเด็นให้ตอบในเนื้อหาที่แคบลงและสั้นกว่าแบบทดสอบที่ไม่จ ากัดความยาว ข้อดีของแบบทดสอบ ประเภทนี้คือ ใช้วัดความรู้ความสามารถที่เฉพาะเจาะจงได้ดีกว่าแบบทดสอบแบบไม่จ ากัดความยาว ซึ่งเหมาะ ที่จะวัดผลการเรียนที่ส าคัญ โดยที่ผู้สอบจะต้องเลือกความรู้ที่ดีที่สุดส าหรับค าถามนั้นๆ ลักษณะค าตอบมักอยู่ ในรูป “จงอธิบายสั้นๆ จงบอกประโยชน์ จงอธิบายสาเหตุหรือจงบอกขั้นตอน” แต่แบบทดสอบนี้ไม่ได้เปิด โอกาสให้ผู้ตอบได้แสดงความรู้ ความสามารถอย่างเต็มที่ 2. แบบทดสอบอัตนัยตำมแนวทำงกำรทดสอบระดับนำนำชำติ (PISA) แบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ 2.1 แบบสร้ำงค ำตอบแบบปิด มีลักษณะเป็นข้อสอบที่มีข้อค าถามแล้วให้ผู้เข้าสอบเขียน ค าตอบที่เป็นค าตอบถูกต้องที่มีลักษณะเฉพาะและชัดเจน เช่น 2.2 แบบเขียนตอบสั้นๆมีลักษณะเป็นข้อสอบที่มีข้อค าถาม และให้ผู้เข้าสอบเขียนค าตอบสั้น ๆ ในที่ว่างที่เตรียมไว้ในแบบทดสอบ ซึ่งอาจเขียนค าตอบเป็นตัวหนังสือ วาดภาพ และ/หรือเขียนตัวเลข เช่น

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 5 2.3 แบบสร้ำงค ำตอบแบบอิสระมีลักษณะเป็นข้อสอบที่มีข้อค าถามแล้วให้ผู้เข้าสอบ อธิบายค าตอบหรือให้เหตุผลประกอบค าตอบที่แสดงความเข้าใจที่มีต่อค าถาม ผู้เข้าสอบควรเขียนค าตอบใน เส้นบรรทัดที่ก าหนดไว้ให้ จ านวนเส้นบรรทัดจะเป็นตัวบอกความยาวอย่างคร่าว ๆ ที่ควรเขียนตอบ ดังนั้น เมื่อพิจารณาลักษณะของข้อสอบที่ใช้ทดสอบในการทดสอบทั่วไปและการทดสอบ ในระดับนานาชาติมีความคล้ายคลึงซึ่งสามารถสรุปได้ดังตารางต่อไปนี้ ข้อสอบที่ใช้ในกำรทดสอบโดยทั่วไป ข้อสอบที่ใช้ในกำรทดสอบในระดับนำนำชำติ (PISA) 1. แบบจ ากัดค าตอบ 1. แบบสร้างค าตอบแบบปิด 2. แบบเขียนตอบสั้นๆ 2. แบบไม่จ ากัดค าตอบหรือตอบอย่างอิสระ 3. แบบสร้างค าตอบแบบอิสระ ข้อดีและข้อจ ำกัดของแบบทดสอบแบบอัตนัย ข้อดี ข้อจ ำกัด 1. ส า ม า ร ถ วั ดพ ฤ ติ ก ร ร ม ต่ าง ๆไ ด้ ทุ กร ะ ดั บ แต่สามารถวัดด้านการคิดวิเคราะห์สังเคราะห์ และการประเมินค่า ได้เป็นอย่างดี 2. ผู้ตอบมีโอกาสใช้ความรู้แสดงความคิดเห็น และความสามารถในการใช้ภาษา 3. ผู้ตอบที่ไม่มีความรู้ในเรื่องนั้น จะไม่สามารถเดา ค าตอบได้เลย จะช่วยลดความคลาดเคลื่อน ในการวัดได้เป็นอย่างดี 4. สร้างได้ง่ายและประหยัดค่าใช้จ่าย 1. ค าถามไม่สามารถครอบคลุมเนื้อหาที่เรียน เนื่องจากจ านวนข้อมีจ ากัด เป็นการยากที่จะสุ่ม เนื้อหาให้ครอบคลุมความรู้ที่ต้องการจะวัด ได้ครบถ้วน 2. การตรวจให้คะแนนไม่คงที่แน่นอน มักมีความ คลาดเคลื่อนมาก และควบคุมให้เกิดความ ยุติธรรมได้ยาก 3. ไม่เหม า ะที่ จ ะใ ช้ กับผู้ ส อบ จ าน วนม า กๆ เพราะใช้เวลาในการตรวจ 4. ลายมือของผู้ตอบและความสามารถในการเขียน บรรยายอาจจะมีผลต่อคะแนน 5. มีความเชื่อมั่นต่ าและมักขาดความเที่ยงธรรม

6 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ ใบกิจกรรมที่ 1.1 กำรตรวจสอบมโนทัศน์เกี่ยวกับเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย ชื่อ-สกุล สพป./สพม. เลขที่ ค ำชี้แจง โปรดท าเครื่องหมาย ลงในช่องที่ตรงกับความคิดเห็นของท่าน ประเด็นค ำถำม ควำมคิดเห็น ใช่ ไม่ใช่ 1. แบบทดสอบอัตนัยมีคุณสมบัติที่ส าคัญ คือ ผู้ตอบต้องเขียนบรรยายและมีสิทธิการตอบอย่างเสรี 2. แบบทดสอบอัตนัยอาจจะมีค าตอบที่ถูกต้องหลายแนวทางมีความแตกต่างทั้งด้านคุณภาพ และ ความถูกต้อง 3. ข้อสอบแบบอัตนัยเน้นเฉพาะแบบเติมค าให้สมบูรณ์และแบบตอบสั้น 4. แบบทดสอบแบบอัตนัยเปิดโอกาสให้ผู้ตอบได้แสดงความคิดเห็นเหมาะส าหรับวัดความรู้ขั้นสูงกว่า ความจ าและความเข้าใจ 5. ข้อสอบแบบอัตนัย แบ่งเป็น 2 ประเภท คือแบบไม่จ ากัดค าตอบและแบบจ ากัดค าตอบ 6. ข้อสอบแบบอัตนัยเหมาะส าหรับวัดความรู้ระดับความจ าและการประยุกต์ใช้ 7. ข้อสอบอัตนัยแบบไม่จ ากัดค าตอบเน้นให้นักเรียนอาศัยการสังเคราะห์และการประเมินผล 8. ข้อสอบแบบจ ากัดค าตอบส่วนใหญ่มักจะไม่ก าหนดขอบเขตแบบฟอร์มและเนื้อหาที่เฉพาะให้ นักเรียนได้ตอบ 9. จุดมุ่งหมายของการใช้แบบทดสอบอัตนัยเน้นค าตอบที่เป็นการบรรยาย 10.จุดมุ่งหมายของการใช้แบบทดสอบอัตนัยเน้นความรู้ขั้นลึกซึ้ง เช่น ความสามารถด้านการ สังเคราะห์หรือต้องการวัดความเข้าใจในเนื้อหาที่เรียนมาทั้งหมด 11.เกณฑ์การประเมิน (Rubrics) เป็นเครื่องมือชนิดหนึ่งที่ใช้ในการประเมินผลงานของผู้เรียน 12.องค์ประกอบที่ส าคัญในการเขียน Rubrics ได้แก่ เกณฑ์การให้คะแนน ระดับคุณภาพและ ค าอธิบายระดับคุณภาพ 13.เกณฑ์การประเมินแบบภาพรวม ( Holistic Rubrics) เหมาะกับการปฏิบัติที่ต้องการให้นักเรียน สร้างสรรค์ ไม่มีค าตอบที่ถูกต้องชัดเจน 14.เกณฑ์การประเมินแบบแยกส่วน เหมาะส าหรับการประเมินเพื่อพัฒนาเพราะให้ข้อมูลย้อนกลับได้ดี 15.กระบวนการให้คะแนนเร็ว ครูต้องอ่าน พิจารณาโดยตลอด นักเรียนได้รับผลสะท้อนกลับน้อยมาก เป็นเกณฑ์การประเมินแบบแยกส่วน (Analytic Rubrics) 16.การเขียนค าอธิบายในแต่ละระดับคุณภาพ ต้องเขียนให้แตกต่างกันเฉพาะคุณภาพของงาน 17.ในการเขียนเกณฑ์การประเมินผลงาน การก าหนดจ านวนระดับคุณภาพขึ้นอยู่กับผู้สอน 18.จ านวนเกณฑ์หรือประเด็นการประเมิน ขึ้นอยู่กับตัวชี้วัดที่ต้องการประเมิน 19.เกณฑ์หรือประเด็นที่จะประเมิน (Criteria) เป็นการพิจารณาว่าภาระงานหรือชิ้นงานนั้น ๆ ประกอบด้วยคุณภาพกี่ด้าน อะไรบ้าง 20.ตัวชี้วัดทุกตัวในทุกมาตรฐานของหลักสูตร สามารถวัดโดยใช้เกณฑ์การประเมิน (Rubrics)

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 7 ใบกิจกรรมที่ 1.2 กิจกรรมสร้ำงควำมตระหนัก (สะท้อนควำมรู้สึก) ชื่อ-สกุล สพป./สพม. เลขที่ ค ำชี้แจง 1. ผู้เข้าอบรมแบ่งกลุ่มปฏิบัติกิจกรรมที่ 1.2 กลุ่มละ 3-5 คน 2. ผู้เข้าอบรมแต่ละคนเขียนแสดงความคิดเห็นของตนเองลงในใบงานที่ 1.2 3. สมาชิกแต่ละกลุ่มช่วยกันแสดงความคิดเห็น แล้วสรุปบันทึกลงในใบงานที่ 1.2 4. แต่ละกลุ่มน าเสนอผลการอภิปรายและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน ท่ำนมีควำมคิดเห็นต่อค ำกล่ำวนี้อย่ำงไร จงให้เหตุผลประกอบ “ข้อสอบอัตนัยสำมำรถวัดควำมรู้และ ควำมคิดระดับสูงได้ดีจริงหรือ”

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 9 หน่วยที่ 2 แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวกับกำรสร้ำงเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย กิจกรรม เนื้อหำ รูปแบบ กำรอบรม เวลำ สื่อประกอบ ฟังการบรรยาย - ทฤษฎีความรู้ของบลูม (Revised Bloom’s Taxonomy) - แนวคิดเกี่ยวกับเครื่องมือวัด ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย บรรยาย 30นาที -ppt -ใบความรู้ที่ 2.1 ปฏิบัติกิจกรรมที่ 2.1 ระดับพฤติกรรมตามทฤษฎีความรู้ ของบลูม(Revised Bloom’s Taxonomy) ปฏิบัติ 15 นาที - กิจกรรมที่ 2.1 - ใบงานที่ 2.1 ปฏิบัติกิจกรรมที่ 2.2 รูปแบบและลักษณะของข้อสอบ วัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบ อัตนัยตามแนวการทดสอบระดับ นานาชาติ (PISA) ปฏิบัติ 20 นาที - กิจกรรมที่ 2.2 - ใบงานที่ 2.2

10 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ หน่วยที่ 2 แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวกับกำรสร้ำงเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย สำระส ำคัญ แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวกับการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยในการอบรม และพัฒนาครูผู้สอนในครั้งนี้ คือ ทฤษฎีการเรียนรู้ของบลูม (Revised Bloom’s Taxonomy) ที่ปรับแก้ใหม่ โดย Anderson and Krathwohl (2001)ที่ได้แบ่งระดับความสามารถทางด้านสมองของผู้เรียนใหม่ ดังนี้ ระดับความจ า (remembering) ระดับความเข้าใจ (Understanding) ระดับการน าไปใช้ (Applying) ระดับ การวิเคราะห์(Analyzing) ระดับการประเมินค่า (Evaluating) และระดับความคิดสร้างสรรค์(Creating) และ รูปแบบของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย (Essay) ที่กล่าวถึงรายละเอียดรูปแบบและประเภท เครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยต่างๆ ซึ่งประกอบไปด้วยแบบจ ากัดค าตอบ (Restrictedanswer essay) ซึ่งแบ่งเป็นแบบเติมค าให้สมบูรณ์ (Completion Item)กับแบบตอบสั้น (short-answer essay)และแบบไม่จ ากัดค าตอบ (Extended-answer essay) วัตถุประสงค์ 1. เพื่อให้ผู้เข้าอบรมมีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับแนวคิดทฤษฎีความรู้ของบลูม (Bloom’s Taxonomy Revised) 2. เพื่อให้ผู้เข้าอบรมมีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับรูปแบบของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนแบบอัตนัย (Essay) ตามแนวทางการทดสอบระดับนานาชาติ (PISA) เวลำ ใช้เวลา 60 นาที บทบำทผู้เข้ำอบรม 1. ฟังการบรรยาย 2. ศึกษาเอกสาร 3. ปฏิบัติกิจกรรม กิจกรรม 1. วิทยากรบรรยายให้ความรู้ตามเอกสารประกอบการบรรยาย เรื่อง แนวคิดทฤษฎีความรู้ ของบลูม (Revised Bloom’s Taxonomy) (Power point, ใบความรู้ที่ 2.1, ใบความรู้ที่ 2.2) 2. ผู้เข้าอบรมศึกษาใบความรู้ที่ 2.1 และปฏิบัติกิจกรรม“ฉันอยู่ขั้นไหน”(กิจกรรมที่ 2.1) 3. ผู้เข้าอบรมศึกษาใบความรู้ที่ 2.2 และปฏิบัติกิจกรรม“ฉันคือใคร”(กิจกรรมที่ 2.2) 4. ผู้เข้าอบรมร่วมแสดงความคิดเห็นและสรุปองค์ความรู้เกี่ยวกับระดับพฤติกรรมของข้อสอบ รูปแบบและลักษณะของข้อสอบ

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 11 สื่อ 1. กิจกรรม (2.1, 2.2) 2. ใบงาน (2.1, 2.2) 3. เอกสารประกอบการบรรยาย ใบความรู้ที่ 2.1 แนวคิดทฤษฎีความรู้ของบลูม(Revised Bloom’s Taxonomy) ใบความรู้ที่ 2.2 รูปแบบของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย 4. Power Point เรื่อง ความหมายและความส าคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน แบบอัตนัยและรูปแบบของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย วิธีกำรประเมิน รำยกำรประเมิน ระดับคุณภำพ พอใช้ ดี ดีมำก ผลการปฏิบัติกิจกรรม มีผลงานตามเป้าหมายที่ ก าหนด ผลงานมีความเป็นไปได้ และเห็นแนวทางอย่างเป็น รูปธรรมสู่การปฏิบัติ ผลงานมีความเป็นไปได้ มี ความชัดเจน เนื้อหาสาระ สมบูรณ์และเห็นแนวทาง อย่างเป็นรูปธรรมสู่การ ปฏิบัติ

12 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ ใบควำมรู้ที่ 2.1 แนวคิดทฤษฎีควำมรู้ของบลูม (Revised Bloom’s Taxonomy) แนวคิดทฤษฎีกำรเรียนรู้ของบลูม (Revised Bloom’s Taxonomy) ในปี1956, Benjamin Bloom น ากลุ่มนักจิตวิทยาการศึกษากลุ่มหนึ่งพัฒนาการจัดกลุ่ม พฤติกรรมทางสมองที่ส าคัญต่อการเรียนรู้ระหว่างปี1990 มีนักจิตวิทยากลุ่มใหม่น าโดยAnderson and Krathwohl (2001) ซึ่งเป็นลูกศิษย์เก่าของ Bloomได้ปรับปรุงกลุ่มพฤติกรรมขึ้นมาใหม่และสะท้อนผลงานใน ศตวรรษที่ 21 เป็นรูปภาพที่เป็นตัวแทนของค ากริยาใหม่ที่มีความเกี่ยวเนื่องกับ Bloom’s Taxonomy ที่เรา คุ้นเคยมานานบันทึกนี้เปลี่ยนจากนามเป็นกริยาเพื่ออธิบายระดับที่แตกต่างกันของกลุ่มพฤติกรรรม ดังภาพประกอบ ภำพประกอบ:พฤติกรรมทางสมองที่ส าคัญต่อการเรียนรู้ตามแนวคิด ทฤษฎี ความรู้ของบลูม ตามแนวคิดเดิม และที่ปรับปรุงใหม่

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 13 กระบวนการทางปัญญา ด้านพุทธิพิสัยของบลูมมีล าดับขั้น 6 ขั้น ซึ่งสามารถอธิบายได้ดังนี้ 1. จ ำ (Remembering) หมายถึง ความสามารถในการระลึกได้ แสดงรายการได้ บอก/ระบุชื่อ ได้ การบอกต าแหน่ง การให้สัญลักษณ์ ยกตัวอย่าง บอกความสัมพันธ์ การจัดกลุ่ม คัดเลือกได้อธิบายใต้รูปภาพ เรียงล าดับ จับคู่ บันทึกข้อมูล ตัวอย่างของค าถามที่แสดงถึงพฤติกรรมระดับจ ามีดังนี้ พฤติกรรม ตัวอย่ำงค ำถำม รู้จัก จ าได้ พยัญชนะไทยแบ่งได้เป็นกี่หมู่ อะไรบ้าง จัดท ารายการ นักเรียนเขียนรายการอาหารที่มีประโยชน์มา 3 มื้อ/1 วัน อธิบาย นักเรียนอธิบายความหมายของสามเหลี่ยมด้านเท่า การระบุ นักเรียนระบุประเภทของใบเลี้ยงเดี่ยวและใบเลี้ยงคู่มาทั้งหมด บอกความแตกต่าง สัตว์น้ าแตกต่างกับสัตว์บกอย่างไรบ้าง 2. เข้ำใจ (Understanding)หมายถึง ความสามารถในการแปลความหมาย การอธิบาย ยกตัวอย่าง สรุปอ้างอิง การเรียบเรียงใหม่ การจ าแนกหมวดหมู่ สังเกต ท าเค้าโครงเรื่อง ให้ค าจ ากัดความ แปล ความหมาย ประมาณค่า ตัวอย่างของค าถามที่แสดงถึงพฤติกรรมระดับเข้าใจมีดังนี้ พฤติกรรม ตัวอย่ำงค ำถำม การสรุปความ จากข้อความที่นักเรียนได้สรุปสาระส าคัญได้อย่างไร การแปลความหมาย บทร้อยกรองข้างต้นตรงกับสุภาษิตไทยคืออะไร การเปรียบเทียบ จงเปรียบเทียบสภาพภูมิอากาศของภาคเหนือกับภาคใต้ อธิบาย จงอธิบายสภาพท้องถิ่นของนักเรียน บรรยาย จากภาพวงจรชีวิตของผีเสื้อให้นักเรียนบรรยายรายละเอียด 3. ประยุกต์ใช้ (Applying)หมายถึง ความสามารถในการน าไปใช้ ประยุกต์ใช้ แก้ไขปัญหา ลงมือท า แปลความหมาย ใช้ภาพประกอบ การค านวณ เรียงล าดับ การแก้ปัญหา ประยุกต์ใช้ คาดคะเน ตัวอย่างของค าถามที่แสดงถึงพฤติกรรมระดับประยุกต์ใช้มีดังนี้ พฤติกรรม ตัวอย่ำงค ำถำม การน าไปปฏิบัติ นักเรียนสามารถใช้ความรู้ในการแก้ไขปัญหาได้อย่างไร การลงมือท า ถ้าเราจะขึงลวดให้ตึงเพื่อท าราวตากผ้าจะต้องท าอย่างไร การใช้ จงยกอาหารที่มีคุณค่าและราคาถูกในชีวิตประจ าวันและอธิบายด้วยว่ามีคุณค่าต่อ ร่างกายอย่างไร การจัดการ ถ้านักเรียนมีเงินรายรับเป็นรายเดือน นักเรียนจัดระบบการใช้จ่ายเงินอย่างไรถึง จะมีเงินใช้ทั้งเดือน การแปลความหมาย “โคมสวรรค์พราวพราย” โคมสวรรค์หมายถึงสิ่งใด

14 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ 4. วิเครำะห์ (Analyzing)หมายถึง ความสามารถในการเปรียบเทียบ อธิบายลักษณะ การจัดการทดลอง แยกกลุ่ม ค านวณ วิพากษ์วิจารณ์ ล าดับเรื่อง ท าแผนผัง หาความสัมพันธ์ ตัวอย่างของค าถามที่แสดงถึงพฤติกรรมระดับ วิเคราะห์มีดังนี้ พฤติกรรม ตัวอย่ำงค ำถำม การจัดระบบ เลขโดด 1-9 น ามาสร้างจ านวนเต็ม 4 หลักแล้วหารด้วย 5 ลงตัวมีกี่จ านวน การสืบเสาะ สืบสวน ข้อใดบ้างกล่าวถึงวิธีการโครงสร้างภูมิคุ้มกันไข้หวัดนก การให้เหตุผล การอ้าง เหตุผล ลูกที่ดีของพ่อแม่ควรมีพฤติกรรมอย่างไรบ้างเพราะเหตุใด จ าแนกความแตกต่าง นักเรียนบอกความแตกต่างระหว่างกบกับกระต่ายมาตามเกณฑ์ที่นักเรียน ก าหนด การตีค่า “วิชัยท าการบ้านส่งครูทุกวัน” นักเรียนคิดว่าวิชัยเป็นคนอย่างไรเพราะเหตุใด 5. ประเมินค่ำ (Evaluating)หมายถึง ความสามารถในการตรวจสอบ วิจารณ์ ตัดสิน ให้คะแนน ประมาณค่า เปรียบเทียบผล ตีค่า สรุป แนะน า สืบค้น ตัดสินใจ คัดเลือก วัด ตัวอย่างของค าถามที่แสดงถึงพฤติกรรมระดับประเมินค่ามีดังนี้ พฤติกรรม ตัวอย่ำงค ำถำม การตรวจสอบ “รองเท้ากีฬาที่ดีควรมีคุณสมบัติครบทั้ง 4 ประการ” คุณสมบัติเหล่านั้นควรมี อะไรบ้าง ตั้งสมมติฐาน ถ้าท้องฟ้ามืดครึ้มแล้วฝนจะตก นักเรียนคิดว่าเป็นเช่นนั้นหรือไม่เพราะเหตุใด วิพากษ์วิจารณ์ ท าไมในสินค้าที่นักเรียนเลือกซื้อต้องมี”วันที่ควรบริโภค”ก ากับมาด้วย ทดลอง นักเรียนคนหนึ่งท าการทดลอง ใส่หินอ่านชิ้นเล็กๆในน้ าบริสุทธ์และน้ าอัดลมอย่าง ละเท่าๆกัน เพื่อทดลองเรื่องอะไร ตัดสิน นักเรียนสามารถตัดสินคุณค่าของน้ าอัดลมและน้ าบริสุทธิ์ได้อย่างไร 6. คิดสร้ำงสรรค์ (Creating)หมายถึง ความสามารถในการออกแบบ (Design) วางแผน ผลิต ประดิษฐ์ พยากรณ์ ออกแบบ ท านาย สร้างสูตร วางแผน จินตนาการ ติดตั้ง ตัวอย่างของค าถามที่แสดงถึงพฤติกรรมระดับคิดสร้างสรรค์มีดังนี้ พฤติกรรม ตัวอย่ำงค ำถำม ออกแบบ ให้นักเรียนออกแบบห้องนอนที่นักเรียนคิดว่าเหมาะสมและถูกสุขลักษณะ สร้าง ให้นักเรียนน าเสนอวิธีการสร้างหุ่นยนต์ใหม่ที่แตกต่างไปจากหุ่นยนต์เดิม วางแผน นักเรียนช่วยเขียนขั้นตอนการท ารายงาน”ท้องถิ่นในฝันของข้าพเจ้า” ปรับปรุง จงบอกวิธีปรับปรุงดินให้เหมาะกับการปลูกข้าว พยากรณ์ จากข้อมูลของกราฟเส้นตรง นักเรียนคิดว่าในปี พ.ศ. 2557 จะเป็นอย่างไร

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 15 ใบกิจกรรมที่ 2.1 “ฉันอยู่ขั้นไหน (วิเครำะห์ข้อค ำถำม)” วัตถุประสงค์ เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมสามารถระบุได้ว่าข้อสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย สอดคล้องกับแนวคิด ทฤษฎีความรู้ของบลูมระดับใด อุปกรณ์ 1. ใบความรู้ที่ 2.1 เรื่อง แนวคิดทฤษฎีความรู้ของบลูม 2. ใบกิจกรรมที่ 2.1 ข้อสอบอัตนัย จ านวน 3 ข้อ วิธีกำร 1. ผู้เข้ารับการอบรมแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5 คน 2. สมาชิกแต่ละกลุ่มศึกษาเอกสารใบความรู้ที่ 2.1 3. เมื่อศึกษาใบความรู้ที่ 2.1 แล้วตัวแทนกลุ่มรับใบข้อสอบ 4. สมาชิกแต่ละกลุ่มพิจารณาข้อสอบแต่ละข้อว่าสอดคล้องกับพฤติกรรมใดตามแนวคิดทฤษฎี ของบลูม พร้อมทั้งบอกเหตุผลบันทึกผลงานการปฏิบัติลงในใบกิจกรรมที่ 2.1 5. น าเสนอผลงานโดยติดบนป้ายนิเทศเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เวลำ ใช้เวลา 20 นาที กำรประเมิน ผลการปฏิบัติกิจกรรมที่ 2.1 ระดับคุณภำพ พอใช้ ดี ดีมำก ระบุระดับตามแนวคิด ทฤษฎีความรู้ ของบลูมพร้อมบอกเหตุผลได้ถูกต้อง 1 ข้อ ระบุระดับตามแนวคิด ทฤษฎีความรู้ ของบลูมพร้อมบอกเหตุผลได้ถูกต้อง 2 ข้อ ระบุระดับตามแนวคิด ทฤษฎีความรู้ ของบลูม พร้อมบอกเหตุผลได้ ถูกต้องทุกข้อ

16 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ ชื่อ-สกุล สพป./สพม. เลขที่ ค ำชี้แจงอ่านสถานการณ์และค าถามที่ก าหนดให้แล้วพิจารณาว่าข้อค าถามแต่ละข้อวัดพฤติกรรมตามทฤษฎี ความรู้ของบลูมในระดับใด กำรแปรงฟันของคุณ ฟันของเราสะอาดมากขึ้นและมากขึ้นเมื่อเราแปรงนานขึ้นและแรงขึ้นใช่หรือไม่ นักวิจัยชาวอังกฤษบอกว่าไม่ใช่ เขาได้ทดสอบหลายๆ ทางเลือก และท้ายที่สุดก็พบวิธีที่สมบูรณ์ แบบในการแปรงฟัน การแปรงฟัน 2 นาทีโดยไม่แปรงฟันแรงจนเกินไปให้ผลที่ดีที่สุด ถ้าคุณแปรงฟันแรง คุณก าลังท าร้ายเคลือบฟันและเหงือกโดยไม่ได้ขจัดเศษอาหารหรือคราบหินปูน เบนท์ ฮันเซน ผู้เชี่ยวชาญเรื่องการแปรงฟัน กล่าวว่าวิธีจับแปรงสีฟันที่ดีก็คือจับให้เหมือน จับปากกา “เริ่มจากมุมหนึ่ง และแปรงไปตามฟันจนหมดแถว” เธอบอกว่า “อย่าลืมลิ้นของคุณด้วย มันสามารถ สะสมแบคทีเรียได้มากทีเดียว ซึ่งเป็นสาเหตุของกลิ่นปาก 1.ข้อค ำถำมจากบทความดังกล่าวมีผู้เชี่ยวชาญเสนอแนะวิธีการจับแปรงสีฟันที่ดีอย่างไร ข้อค าถามข้างต้นวัดพฤติกรรมตามทฤษฎีของบลูม ที่ระดับ............................................................................ เพราะ............................................................................................................................................................... 2.ข้อค ำถำมจากบทความดังกล่าวมีสาระส าคัญว่าอย่างไร ข้อค าถามข้างต้นวัดพฤติกรรมตามทฤษฎีของบลูม ที่ระดับ............................................................................ เพราะ............................................................................................................................................................... 3.ข้อค ำถำมนักเรียนจะน าความรู้เรื่องนี้ไปปฏิบัติในชีวิตประจ าวันได้อย่างไรบ้าง ข้อค าถามข้างต้นวัดพฤติกรรมตามทฤษฎีของบลูม ที่ระดับ............................................................................ เพราะ............................................................................................................................................................... 4.ข้อค ำถำมเพราะเหตุใดการแปรงฟันตามที่ผู้เชี่ยวชาญแนะน าจึงสามารถท าให้สุขภาพปากและฟันดีขึ้น ข้อค าถามข้างต้นวัดพฤติกรรมตามทฤษฎีของบลูม ที่ระดับ............................................................................ เพราะ............................................................................................................................................................... 5.ข้อค ำถำมถ้าเราจะออกแบบวิธีการทดลองตามที่นักวิจัยกล่าวตามบทความ นักเรียนจะออกแบบอย่างไร ข้อค าถามข้างต้นวัดพฤติกรรมตามทฤษฎีของบลูม ที่ระดับ............................................................................ เพราะ............................................................................................................................................................... 6.ข้อค ำถำมพฤติกรรมที่นักเรียนปฏิบัติในการแปรงฟันทุกวันนี้ดีหรือไม่ เพราะเหตุใด และจะปรับปรุงอย่างไร ให้สุขภาพช่องปากดีขึ้น ข้อค าถามข้างต้นวัดพฤติกรรมตามทฤษฎีของบลูม ที่ระดับ............................................................................ เพราะ...............................................................................................................................................................

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 17 ใบควำมรู้ที่ 2.2 รูปแบบของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย การวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยเป็นการสร้างข้อสอบให้ผู้เข้าสอบเขียนตอบโดยมีความ เชื่อว่าถ้าผู้เข้าสอบมีความรู้ในเรื่องนั้นดี ก็จะสามารถเขียนอธิบายได้อย่างชัดเจน โดยรูปแบบของข้อสอบอัตนัย สามารถจ าแนกตามบริบทของการทดสอบได้ดังต่อไปนี้ 1. ข้อสอบอัตนัยที่ใช้ในกำรทดสอบโดยทั่วไป ก าหนดให้ผู้เข้าสอบตอบข้อค าถามใน 2รูปแบบ คือ 1.1 แบบจ ำกัดค ำตอบ (Restriced-answer essay)เป็นข้อสอบที่ผู้ตอบต้องตอบให้ตรง ประเด็นที่ต้องการ ถ้าตอบเป็นอย่างอื่นจะไม่ได้คะแนนแบ่งเป็น 2 แบบ ได้แก่ 1) แบบเติมค ำให้สมบูรณ์ (Completion Item) มีลักษณะเป็นข้อค าถามที่เว้นค าหรือวลีไว้ แล้ว ให้ผู้เข้าสอบเติมค าหรือวลีที่เป็นค าตอบที่ถูกที่สุดเพียงค าตอบเดียว ทั้งนี้ Cocks และ Bormuth (1975) ได้เสนอแนะว่าบางครั้งอาจจ าเป็นต้องให้คะแนนส าหรับค าตอบที่คล้ายกันหรือข้อความที่ใช้แทนกันด้วยความ เหมาะสม 2) แบบตอบสั้น (short-answer essay) ข้อสอบแบบตอบสั้น มีเจตนาให้ผู้เข้าสอบเสนอ ค าตอบออกมา ซึ่งข้อสอบแบบตอบสั้นนี้ ถูกเลือกใช้ในการเขียนข้อสอบแบบอัตนัยบ่อยครั้งมากเพราะสามารถ ถามได้ครอบคลุมและลึกกว่าข้อสอบแบบเติมค าให้สมบูรณ์ แต่มีข้อจ ากัดเรื่องการตรวจให้คะแนนโดยต้องให้ ความส าคัญกับเกณฑ์การให้คะแนนที่ชัดเจนเพื่อลดความคลาดเคลื่อนในการให้คะแนน 1.2 แบบไม่จ ำกัดค ำตอบ (Unrestriced-answer essay หรือ Extended-answer essay) เป็นข้อสอบที่มีวัตถุประสงค์ในการตรวจสอบความเข้าใจทั้งหมดในเรื่องที่เรียนรู้ โดยผู้เข้าสอบจะต้อง เขียนค าตอบได้อย่างรวบรัดและชัดเจน ผู้ออกข้อสอบต้องก าหนดรูปแบบค าตอบ/ขอบเขตของการตอบเป็น เกณฑ์ในการให้คะแนนอย่างชัดเจน จึงสามารถตรวจ ให้คะแนนได้ตรงกัน 2. ข้อสอบอัตนัยที่ใช้ในกำรทดสอบในระดับนำนำชำติ (PISA) จะมีสถานการณ์ที่ใช้เป็นข้อมูล ในการตอบค าถามให้และมีค าถามให้ผู้เข้าสอบพิจารณา และน าเสนอค าตอบใน 3 แบบ ได้แก่ 2.1 แบบสร้ำงค ำตอบแบบปิด มีลักษณะเป็นข้อสอบที่มีข้อค าถามแล้วให้ผู้เข้าสอบเขียน ค าตอบที่เป็นค าตอบถูกต้องที่มีลักษณะเฉพาะและชัดเจน เช่น ค ำถำม บริษัทที่ท าขนมปังกรอบชื่อบริษัทอะไร .......................................................................................................................................................... 2.2 แบบเขียนตอบสั้นๆมีลักษณะเป็นข้อสอบที่มีข้อค าถาม และให้ผู้เข้าสอบเขียนค าตอบสั้น ๆ ในที่ว่างที่เตรียมไว้ในแบบทดสอบ ซึ่งอาจเขียนค าตอบเป็นตัวหนังสือ วาดภาพ และ/หรือเขียนตัวเลข เช่น ค ำถำม ลักษณะอย่างใดของภาพยนตร์ ที่ท าให้คนในเมืองมาซอนโดโกรธแค้น ............................................................................................................................. ............. 2.3 แบบสร้ำงค ำตอบแบบอิสระมีลักษณะเป็นข้อสอบที่มีข้อค าถามแล้วให้ผู้เข้าสอบอธิบาย ค าตอบหรือให้เหตุผลประกอบค าตอบที่แสดงความเข้าใจที่มีต่อค าถาม ผู้เข้าสอบควรเขียนค าตอบในเส้น บรรทัดที่ก าหนดไว้ให้ จ านวนเส้นบรรทัดจะเป็นตัวบอกความยาวอย่างคร่าว ๆ ที่ควรเขียนตอบ

18 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ ค ำถำม ค าพูดของนักข่าวคนนี้ เป็นการแปลความหมายกราฟอย่างสมเหตุสมผลหรือไม่ พร้อมเขียน ค าอธิบายสนับสนุนค าตอบ ............................................................................................................................. ............. ................................................................................................................... ....................... ดังนั้น เมื่อพิจารณาลักษณะของข้อสอบที่ใช้ทดสอบในการทดสอบทั่วไปและการทดสอบ ในระดับนานาชาติมีความคล้ายคลึงซึ่งสามารถสรุปได้ดังตารางต่อไปนี้ ข้อสอบที่ใช้ในกำรทดสอบโดยทั่วไป ข้อสอบที่ใช้ในกำรทดสอบในระดับนำนำชำติ (PISA) 1. แบบจ ากัดค าตอบ 1. แบบสร้างค าตอบแบบปิด 2. แบบเขียนตอบสั้นๆ 2. แบบไม่จ ากัดค าตอบหรือตอบอย่างอิสระ 3. แบบสร้างค าตอบแบบอิสระ นอกจากนี้การข้อสอบอัตนัยที่ในการทดสอบระดับนานาชาติ ยังมีลักษณะพิเศษเกี่ยวกับ การก าหนดเกณฑ์การประเมิน คือ มีการก าหนดเกณฑ์การให้คะแนนที่ชัดเจน โดยเกณฑ์ให้คะแนนแบ่งได้เป็น 2 ประเภทดังนี้ 1. แบบให้คะแนนเป็น 2 ค่า กล่าวคือ ตอบถูกได้ 1 คะแนน ตอบผิดได้ 0 คะแนน ซึ่งจะ ก าหนดขอบเขตในการตอบของผู้เข้าสอบ กรณีได้คะแนนและไม่ได้คะแนน เช่น ค ำถำม บริษัทที่ท าขนมปังกรอบชื่อบริษัทอะไร .......................................................................................................................................................... กำรให้คะแนน คะแนนเต็ม รหัส 1 : ระบุชื่อผู้ผลิตได้อย่างถูกต้อง ไฟน์ฟู้ดส์ หรือบริษัท ไฟน์ฟู้ดส์ จ ากัด ไม่ได้คะแนน รหัส 0: ให้ค าตอบที่ไม่เพียงพอหรือกว้างเกิน ผู้ผลิต ใครก็ได้บางคน บริษัท แสดงความเข้าใจเนื้อเรื่องที่คลาดเคลื่อนหรือให้ค าตอบทีเป็นไปไม่ได้หรือไม่เกี่ยวข้อง ครีมมะนาว ซุปเปอร์มาเก็ต คนท าขนมปัง รหัส 9: ไม่ตอบ 2. ให้คะแนนมากกว่า 2 ค่า ซึ่งจะก าหนดขอบเขตในการตอบของผู้เข้าสอบที่ได้คะแนน ในแต่ละระดับ เช่น

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 19 .ค ำถำม ลักษณะอย่างใดของภาพยนตร์ ที่ท าให้คนในเมืองมาซอนโดโกรธแค้น ............................................................................................................................. ............. กำรให้คะแนน คะแนนเต็ม รหัส 2: อ้างถึง ความเป็นนิยายของภาพยนตร์ หรือ โดยเฉพาะตัวนักแสดงที่ตายแล้วจะปรากฎตัวขึ้นมา ใหม่อีก อาจคัดลอกประโยคที่สามจากเนื้อเรื่องมาโดยตรง (“...เพราะว่าตัวละครที่ตายและถูกฝังแล้ว ในเรื่องหนึ่ง ซึ่งพวกเขาได้เศร้าโศกและเสียน้ าตาไปอย่างมาก กลับมีชีวิตขึ้นมาและกลายเป็นชาวอาหรับ ในเรื่องใหม่...”) หรือในข้อความสุดท้าย (“สิ่งที่มีเป็นเพียงภาพในจินตนาการเท่านั้น”) คนที่พวกเขาคิดว่าตายไปแล้วกลับมามีชีวิตอีก พวกเขาคิดว่าภาพยนตร์เป็นเรื่องจริงแต่กลับไม่ใช่ พวกเขาคิดว่าคนในภาพยนตร์แกล้งตาย และพวกเขาถูกหลอกเหมือนคนโง่ ตัวละครที่ตายและถูกฝังแล้วในภาพยนตร์เรื่องหนึ่ง กลับมีชีวิตขึ้นมาอีกในภาพยนตร์เรื่องต่อมา ได้คะแนนบำงส่วน รหัส 1: อ้างถึง ความหลอกลวงหรือเล่ห์เหลี่ยมหรือความคาดหวังของผู้ดูที่ถูกท าลายลง อาจอ้างค าว่า “สิ่งหลอกลวง” หรือ “เหยื่อของธุรกิจหนังเร่” โดยตรง ไม่ได้คะแนน รหัส 0: ให้ค าตอบที่ไม่เพียงพอหรือไม่ตรงประเด็น พวกเขาโกรธ บรูโน เครสปี พวกเขาไม่ชอบภาพยนตร์ที่น ามาฉาย พวกเขาต้องการเงินคืน พวกเขาคิดว่าพวกเขาตกเป็นเหยื่อ พวกเขาเป็นคนรุนแรง พวกเขาโง่ เพราะพวกเขาจ่ายเงินสองเซ็นตาโวแต่ไม่ได้สิ่งที่ต้องการ (ค าว่า “สิ่งที่ต้องการ” กว้างเกินไป) หรือ แสดงถึง ความไม่เข้าใจ ในเนื้อหาที่อ่าน หรือให้ค าตอบที่ไม่มีเหตุผลหรือที่ไม่เกี่ยวข้อง พวกเขารู้สึกว่าไม่ควรยุ่งกับปัญหาผู้อื่น (ผิด คนเราต้องการยุ่งกับปัญหาจริง ๆ ของคนอื่น) เป็นวิธีที่พวกเขาประท้วงการเสียเงินโดยเปล่าประโยชน์ พวกเขาโกรธที่ต้องมาดูคนตายและถูกฝัง (อ้างประโยคที่ท าให้คิดว่า “พวกเขาไม่ชอบเห็นคน ตายในภาพยนตร์”...เป็นการแปลความที่ไม่ถูก) รหัส 9: ไม่ตอบ ดังนั้น การเขียนข้อสอบแบบอัตนัย อาจสร้างได้ง่ายกว่าข้อสอบแบบเลือกตอบ (Multiple - choice) เพราะมีเพียงข้อค าถามไม่ต้องมีตัวเลือกให้กับผู้เข้าสอบ ผู้เข้าสอบเป็นผู้เขียนตอบเอง แต่ข้อสอบ ลักษณะนี้หากไม่มีเกณฑ์การให้คะแนนที่ชัดเจน จะท าให้เกิดความคลาดเคลื่อนในการให้คะแนนได้อย่างไร ก็ตาม ผู้ออกข้อสอบต้องตรวจสอบคุณภาพของเกณฑ์การให้คะแนน โดยเกณฑ์การให้คะแนนที่มีประสิทธิภาพ จะท าให้ผู้ตรวจข้อสอบให้คะแนนจากการตรวจผลงานของผู้เข้าสอบได้ตรงกัน

20 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ ใบกิจกรรมที่ 2.2 รูปแบบของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย เพื่อให้ผู้เข้าอบรมสามารถระบุรูปแบบของข้อสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยตามแนว การทดสอบระดับนานาชาติ (PISA) ได้ อุปกรณ์ 1. ใบกิจกรรมที่ 2.2 2. ปากกาหรือดินสอสี 3. ตัวอย่างข้อสอบจ านวน 4 ข้อ วิธีกำร 1. ผู้เข้ารับการอบรมแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5 คน 2. สมาชิกแต่ละกลุ่มศึกษาตัวอย่างข้อสอบที่ใช้ในการทดสอบระดับนานาชาติ (PISA)ที่ก าหนดให้ จ านวน 4 ข้อ 3. สมาชิกแต่ละกลุ่มร่วมกันระดมสมอง โดยสรุปรูปแบบและลักษณะของข้อสอบแต่ละรูปแบบที่ ใช้ในการทดสอบระดับนานาชาติ (PISA) 4. น าเสนอผลงานลงในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 2.2 เวลำ ใช้เวลา 20 นาที กำรประเมิน ผลการปฏิบัติกิจกรรมที่ 2.2 ระดับคุณภำพ พอใช้ ดี ดีมำก - ระบุรูปแบบของข้อสอบได้ ถูกต้องน้อยกว่า 4 ข้อ - ระบุรูปแบบของข้อสอบได้ ถูกต้องทั้ง 4 ข้อ และมีการ อธิบายเหตุผลได้อย่างชัดเจนบาง ข้อ - ระบุรูปแบบของข้อสอบได้ ถูกต้องทั้ง 4 ข้อ และมีการ อธิบายเหตุผลได้อย่างชัดเจนทุก ข้อ

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 21 ตัวอย่ำงข้อสอบPISA ข้อ 1 มำซอนโด มำซอนโด ด้วยความละลานตาของสิ่งประดิษฐ์ที่น่าพิศวง ชาวเมืองมาซอนโดไม่รู้ด้วยซ้ าว่าความมหัศจรรย์นั้น เริ่มต้นจากตรงไหน พวกเขายอมอดหลับอดนอนทั้งคืนเพื่อจ้องดูหลอดไฟสีนวล ที่มีกระแสไฟป้อนมาจากเครื่องปั่น ไฟที่ ออร์เรเลียโน ทริสเต บรรทุกมากับรถไฟเที่ยวที่สอง และพยายามทนเพื่อให้คุ้นกับเสียง ตูม ตูม ของเครื่อง ประหลาดนั่น ต่อมาพวกเขาก็เริ่มไม่พอใจกับการชมภาพยนตร์ ที่เคลื่อนไหวเหมือนมีชีวิตที่ ดอน บรูโน เครสปี พ่อค้าผู้ร่ ารวยน ามาฉายในโรงฉายที่มีช่องขายตั๋วท าเป็นหัวสิงโตเพราะว่าตัวละครที่ตายและถูกฝังแล้วในเรื่องหนึ่ง ซึ่งพวกเขาได้เศร้าโศกและเสียน้ าตาไปอย่างมาก กลับมีชีวิตขึ้นมาและกลายเป็นชาวอาหรับในเรื่องใหม่ ผู้ชมต้อง จ่ายเงินสองเซ็นตาโวเป็นค่าตั๋วเข้าชม เพื่อร่วมเสียใจกับความทุกข์ยากของตัวละคร พวกเขาไม่ยอมถูกหลอกให้ดู ของไม่จริงอีกต่อไป จึงแสดงความโกรธด้วยการทุบท าลายเก้าอี้ ดอน บรูโน เครสปี ได้ขอร้องให้นายกเทศมนตรีช่วย ประกาศว่าภาพยนตร์เป็นเพียงภาพลวงตา ไม่ควรน ามาเป็นอารมณ์ และไม่มีค่าควรแก่การที่ผู้ชมจะระเบิดความ โกรธแค้น จากค าชี้แจงที่เตือนสตินี้เองท าให้หลายคนรู้สึกว่าตนตกเป็นเหยื่อของธุรกิจหนังเร่จึงตัดสินใจ ไม่ดู ภาพยนตร์อีก เพราะคิดว่าตัวเองก็มีความทุกข์ยากมากเกินกว่าที่จะไปร้องไห้กับสิ่งที่เป็นเพียงภาพลวงตาเหล่านั้น ค ำถำม: มาซอนโด นักเรียนเห็นด้วยหรือไม่กับการตัดสินใจของชาวเมืองมาซอนโด เกี่ยวกับคุณค่าของภาพยนตร์ จงอธิบายค าตอบโดยเปรียบเทียบความรู้สึกของนักเรียนกับของชาวเมืองมาซอนโดที่มีต่อภาพยนตร์ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ข้อ 2 ป้ำยประกำศในซุปเปอร์มำร์เก็ต กำรแจ้งเตือนกำรแพ้ถั่วลิสง ขนมปังกรอบไส้ครีมมะนำว วันที่แจ้งเตือน: 4 กุมภาพันธ์ ชื่อผู้ผลิต: บริษัท ไฟน์ฟู้ดส์ จ ากัด ข้อมูลผลิตภัณฑ์: ขนมปังกรองไส้ครีมมะนาว 125 กรัม (ควรบริโภคก่อน 18 มิถุนายน และ ควรบริโภคก่อน 1 กรกฎาคม) รำยละเอียด: ขนมปังกรอบบางอย่างในรุ่นการผลิตเหล่านี้ อาจมีชิ้นส่วนของถั่วลิสงผสมอยู่ แต่ไม่แจ้งไว้ในรายการ ส่วนผสมคนที่แพ้ถั่วไม่ควรรับประทานขนมปังกรอบนี้ กำรปฏิบัติของผู้บริโภค: ถ้าท่านซื้อขนมปังกรองนี้ไป ท่านสามารถน ามาคืน ณ ที่ที่ท่านซื้อ เพื่อรับเงินคืนได้เต็ม จ านวนหรือโทรสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ 1800 034 241 ค ำถำม: ป้ายประกาศในซุปเปอร์มาร์เก็ต บริษัทที่ท าขนมปังกรองชื่อบริษัทอะไร ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................

22 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ ข้อ 3รถไฟใต้ดิน ค ำถำม:รถไฟใต้ดิน นักเรียนจะหาข้อมูลเกี่ยวกับระบบรถไฟใต้ดินเพิ่มเติมจากที่แสดงไว้ในหน้ารถไฟใต้ดินได้อย่างไร ………………………………………………………………………………………………………................................................ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 23 ข้อ 4 ปลำยทำงที่บัวโนส ไอเรส ปลำยทำงที่บัวโนส ไอเรส และแล้วเครื่องบินขนส่งไปรษณียภัณฑ์สามล าจากปาตาโกเนีย1 ชิลี และปารากวัย ได้เดินทาง กลับมาจากทางใต้ ตะวันตก และเหนือสู่บัวโนส ไอเรส ซึ่งที่นั่นก าลังรอคอยสินค้าจากเครื่องบินเหล่านั้น เพื่อ เครื่องบินที่จะเดินทางไปยุโรปสามารถออกเดินทางประมาณเที่ยงคืนได้ นักบินสามคนที่อยู่เบื้องหลังแผงควบคุมที่ใหญ่ราวกับเรือบรรทุกสินค้าตกอยู่ในความมืด และ จดจ่ออยู่กับเที่ยวบินของเขาที่ก าลังเคลื่อนตัวเข้าสู่เมืองใหญ่ ซึ่งจะต้องลดความสูงลงอย่างช้า ๆ เพื่อออกจาก ท้องฟ้าที่มีพายุหรือเงียบสงบ ราวกับคนประหลาดก าลังลงมาจากภูเขา รีวิแอร์ ผู้รับผิดชอบการปฏิบัติการทั้งหมด เดินไปมาในที่ลงจอดของบัวโนส ไอเรส เขายังคง เงียบจนกว่าเครื่องบินทั้งสามล าจะมาถึง ตลอดทั้งวันเขารู้สึกเหมือนมีลางร้าย เวลาผ่านไปนาทีแล้วนาทีเล่า จนกระทั่งมีโทรเลขมาถึง รีวิแอร์รู้สึกว่าเขาได้ช่วงชิงบางสิ่งจากโชคชะตาซึ่งค่อย ๆ ลดสิ่งที่เขาไม่รู้ลงทีละน้อย และดึงลูกเรือของเขาให้พ้นจากความมืดมาสู่ฝั่ง ลูกเรือคนหนึ่งติดต่อกับรีวิแอร์ด้วยข้อความทางวิทยุ ไปรษณียภัณฑ์จากชิลีรายงานว่าเขาสามารถมองเห็นแสงสว่างจากบัวโนส ไอเรสแล้ว เยี่ยมมาก ไม่นานนัก รีวิแอร์ก็ได้ยินเสียงเครื่องบิน ความมือได้ยอมปล่อยหนึ่งในนั้นออกมาแล้ว ดั่งทะเลที่ มีคลื่นขึ้น ๆ ลง ๆ และสิ่งลี้ลับต้องยอมคืนสมบัติที่มันโยนเล่นไปมาเป็นเวลานานให้กับชายหาด ในไม่ช้ามันคง จะคืนอีกสองคนที่เหลือกลับมา ในวันนี้การท างานก็จบสิ้นลง เจ้าหน้าที่ภาคพื้นดินที่เหนื่อยล้าคงจะกลับไปนอนและมีเจ้าหน้าที่ ชุดใหม่ที่สดชื่นมาท าหน้าที่แทน มีเพียงแต่รีวิแอร์เท่านั้นที่ไม่ได้พัก จากนั้นก็มาถึงคราวของไปรษณีย์ภัณฑ์จาก ยุโรปที่จะเข้ามาเพิ่มความวิตกให้เขาอีก และมันจะเป็นอย่างนี้ไปตลอด และตลอดไป ค ำถำม: ปลายทางที่บัวโนส ไอเรส “ปลายทางที่บัวโนส ไอเรส” ถูกเขียนขึ้นในปี ค.ศ. 1931 นักเรียนคิดว่าปัจจุบันนี้ ความกังวลของรีวิแอร์ ยังคง เป็นเช่นเดิมใช่หรือไม่ ให้เหตุผลอธิบายค าตอบของนักเรียน ............................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................

24 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ ค ำชี้แจง ให้ผู้เข้ารับการอบรมวิเคราะห์รูปแบบของข้อสอบที่ใช้ในการทดสอบระดับนานาชาติ (PISA) ข้อที่ 1–4 ว่าเป็นรูปแบบใด พร้อมทั้งอธิบายเหตุผลประกอบการเลือกรูปแบบของข้อสอบดังกล่าว รูปแบบของข้อสอบ เหตุผล ข้อ 1 สร้างค าตอบแบบปิด เขียนตอบสั้นๆ สร้างค าตอบแบบอิสระ ข้อ 2 สร้างค าตอบแบบปิด เขียนตอบสั้นๆ สร้างค าตอบแบบอิสระ ข้อ 3 สร้างค าตอบแบบปิด เขียนตอบสั้นๆ สร้างค าตอบแบบอิสระ ข้อ 4 สร้างค าตอบแบบปิด เขียนตอบสั้นๆ สร้างค าตอบแบบอิสระ

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 25 หน่วยที่ 3 กำรวิเครำะห์มำตรฐำนและตัวชี้วัดในกำรสร้ำงเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย ตำมแนวกำรทดสอบระดับนำนำชำติ(PISA) กิจกรรม เนื้อหำ รูปแบบ กำรอบรม เวลำ สื่อประกอบ ฟังการบรรยาย - ความส าคัญของมาตรฐาน การเรียนรู้และตัวชี้วัด - ตัวอย่างการวิเคราะห์ มาตรฐาน 5 กลุ่มสาระหลัก บรรยาย 30นาที - ppt - ใบความรู้ที่ 3.1 ปฏิบัติกิจกรรม - วิเคราะห์ค าส าคัญ - ก าหนดเครื่องมือวัดตาม มาตรฐานการเรียนรู้และ ตัวชี้วัด ปฏิบัติ 60นาที - กิจกรรมที่ 3.1 - ใบงานที่ 3.1

26 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ หน่วยที่ 3 กำรวิเครำะห์มำตรฐำนและตัวชี้วัดในกำรสร้ำงเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย ตำมแนวกำรทดสอบระดับนำนำชำติ(PISA) สำระส ำคัญ มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด เป็นตัวก าหนดคุณภาพของผู้เรียน บ่งบอกสิ่งที่ผู้เรียนพึงรู้และ ปฏิบัติได้ระบุคุณธรรมจริยธรรม และค่านิยมที่พึงประสงค์เมื่อจบการศึกษาขั้นพื้นฐาน ดังนั้น เพื่อเป็นการ ตรวจสอบคุณภาพของผู้เรียนตามเป้าหมายที่ก าหนดไว้ จ าเป็นต้องเลือกวิธีการและเครื่องมือประเมินที่เหมาะสม สอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด ซึ่งวิธีการและเครื่องมือการประเมินต้องสอดคล้องสัมพันธ์กับ การวัดพฤติกรรมของมาตรฐานและตัวชี้วัดแต่ละด้าน และต้องมีความหลากหลาย เช่น การทดสอบ การสังเกต การสัมภาษณ์ การตรวจผลงาน ฯลฯ เพื่อให้การเลือกชนิดของค าถามมาใช้ในการประเมินมีความเหมาะสม จ าเป็นต้องพิจารณาผลการ เรียนรู้ที่ต้องการประเมินว่าคืออะไร ผลการเรียนรู้ที่กล่าวถึงนี้ได้แก่ ค ากริยาที่แสดงการปฏิบัติหรือกระบวนการ คิดของผู้เรียนที่ต้องการให้เกิดขึ้นดังทฤษฎีของบลูม เช่น อธิบาย ระบุ จ าแนก เปรียบเทียบ วิเคราะห์ ตีความ เป็นต้น ซึ่งค ากริยาหรือผลการเรียนรู้เหล่านี้ถูกก าหนดไว้ในมาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัดตามหลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ดังนั้น การวิเคราะห์มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด เพื่อค้นหาค าส าคัญที่เป็นเป้าหมายการเรียนรู้ที่ต้องการ จะช่วยให้ผู้สอนสามารถออกแบบวิธีการประเมินและ เครื่องมือได้อย่างเหมาะสม วัตถุประสงค์ 1. เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมมีความรู้และเข้าใจถึงความส าคัญของมาตรฐานการเรียนรู้และ ตัวชี้วัดตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช2551 2. เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมสามารถวิเคราะห์มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด เพื่อน าไปสร้าง เครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยได้ เวลำ ใช้เวลา 1 ชั่วโมง 30 นาที บทบำทผู้เข้ำอบรม 1. ฟังการบรรยาย 2. ศึกษาเอกสาร 3. ปฏิบัติกิจกรรม กิจกรรม 1. วิทยากรบรรยายให้ความรู้ตามเอกสารประกอบการบรรยาย เรื่อง การวิเคราะห์มาตรฐาน และตัวชี้วัดในการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย (Power point, ใบความรู้ที่3.1) 2. ผู้เข้าอบรมศึกษาใบความรู้ที่ 3.1 และปฏิบัติกิจกรรมที่ 3.1 3. ผู้เข้าอบรมร่วมแสดงความคิดเห็นสรุปองค์ความรู้เกี่ยวกับการวิเคราะห์ค าส าคัญ วิธีการ/ เครื่องมือวัดผล

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 27 สื่อ 1. กิจกรรม (3.1) 2. ใบงาน (3.1) 3. เอกสารประกอบการบรรยาย - ใบความรู้ที่ 3.1 การวิเคราะห์มาตรฐานและตัวชี้วัดในการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนแบบอัตนัย 4. Power Point เรื่อง การวิเคราะห์มาตรฐานและตัวชี้วัดในการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนแบบอัตนัย กำรประเมินผล รำยกำรประเมิน ระดับคุณภำพ พอใช้ ดี ดีมำก ผลการวิเคราะห์ มาตรฐานการเรียนรู้ และตัวชี้วัด ระบุค าส าคัญและเครื่องมือได้ ถูกต้อง น้อยกว่าร้อยละ 60 ระบุค าส าคัญและเครื่องมือ ได้ถูกต้อง ร้อยละ 60-79 ระบุค าส าคัญและเครื่องมือได้ ถูกต้อง ร้อยละ 80 ขึ้นไป

28 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ ใบควำมรู้ที่ 3.1 กำรวิเครำะห์มำตรฐำนและตัวชี้วัดในกำรสร้ำงเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย เพื่อที่จะประเมินการเรียนรู้ของผู้เรียนให้ถูกต้อง สามารถสะท้อนผลสัมฤทธิ์ของผู้เรียนตามผล การเรียนรู้ที่ต้องการ จ าเป็นต้องเลือกใช้ข้อค าถามใหม่ให้เหมาะสมส าหรับทดสอบโดยทั่วไป ข้อค าถามแบบ อัตนัย (เขียนตอบ) จะเหมาะกับการประเมินเพื่อดูความเข้าใจในเนื้อหาของผู้เรียน และประเมินความสามารถ ในการให้เหตุผลโดยใช้ความรู้ที่มีในวิชานั้นๆ ซึ่งมาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัดจะประกอบด้วยค ากริยาที่จะ ให้ทิศทางส าหรับการเลือกใช้วิธีการประเมิน บอกทิศทางการตอบสนองของผู้เรียน เช่น สร้างสรรค์ อธิบาย จะ บ่งบอกว่าผู้เรียนต้อง “สร้างค าตอบ” มากกว่า “การเลือกตอบ” ขณะที่ “การระบุ” บ่งชี้ให้การเลือกตอบ อย่างไรก็ตามมีค ากริยาบางค า เช่น “ตีความ” ที่อาจใช้การประเมินแบบเขียนตอบ หรือเลือกค าตอบก็ได้ เนื่องจากไม่บ่งบอกว่าจะใช้รูปแบบใด กรณีนี้ผู้ออกแบบเครื่องมือที่จะใช้ในการประเมินจ าเป็นต้องตัดสินใจว่า จะเลือกใช้ข้อค าถามรูปแบบใดจึงจะเหมาะสม อาจต้องพิจารณาว่ามีทักษะในการเขียนข้อค าถามชนิด เลือกตอบเพียงใด มีเวลา/ทรัพยากรในการตรวจให้คะแนนเพียงใด กรณี มีทักษะในการเขียนข้อค าถามแบบเลือกตอบน้อย และมีเวลา/ทรัพยากรในการตรวจให้ คะแนนเพียงพอ ควรเลือกข้อค าถามแบบอัตนัย (เขียนตอบ) กรณี มีทักษะในการเขียนข้อค าถามแบบเลือกตอบมาก และมีเวลา/ทรัพยากรในการตรวจให้ คะแนนจ ากัด ควรเลือกข้อค าถามแบบปรนัย (เลือกตอบ) ทั้งนี้ ในการวิเคราะห์ค าส าคัญของแต่ละมาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด ให้พิจารณาระดับ พฤติกรรมการวัดของค านั้นๆ จากบริบทที่เกี่ยวข้องด้วย ควำมรู้เกี่ยวกับลักษณะพฤติกรรมของตัวชี้วัด (K-A-P) ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ได้ก าหนดกรอบการวิเคราะห์เป็นแนวทางเชื่อมโยง และความสอดคล้อง จากการวิเคราะห์ตัวชี้วัดตามมาตรฐานการเรียนรู้ของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้น พื้นฐาน พุทธศักราช 2551 เพื่อระบุสัดส่วนพฤติกรรมการเรียนรู้ที่เป็นเป้าหมายการจัดการเรียนรู้แบบอิง มาตรฐาน (Standard based learning)โดยบูรณาการทฤษฎีการเรียนรู้ตามทฤษฎีของบลูม (Bloom’s Taxonomy,1956) และ Revised Bloom’s Taxonomy,2001 แอนเดออสันและแครธโวล (Anderson &Krathwolh,2001) พฤติกรรมการเรียนรู้ที่ปรากฏในมาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด แบ่งเป็น3 ด้าน ได้แก่ด้านความรู้ (Knowledge: K) ด้านคุณลักษณะ (Attribute: A)และด้านกระบวนการและทักษะ(Process and Skill: P) ดังนี้ 1. ด้ำนควำมรู้(Knowledge: K)เป็นพฤติกรรมทางด้านความรู้และสติปัญญาของมนุษย์โดย ผ่านกระบวนการทางสมอง ซึ่งความรู้ดังกล่าวประกอบด้วย ความรู้ที่เป็นข้อเท็จจริง ความรู้ที่เป็นความคิดรวบ ยอด ความรู้เกี่ยวกับวิธีและกระบวนการการ และความรู้ที่เกี่ยวกับทักษะหรือกระบวนการความคิดของตนเอง (อภิปัญญา) โดยด้านความรู้ส่วนใหญ่จะยึดตามทฤษฎีทางความรู้ของบลูม (Bloom Taxonomy)ซึ่งมีล าดับขั้น 6 ขั้น ซึ่งสามารถอธิบายได้ดังนี้ 1) จ ำ (Remembering) หมายถึง ความสามารถในการระลึกได้ แสดงรายการได้ บอก ได้ ระบุชื่อได้ การบอกชื่อ การบอกต าแหน่ง การให้สัญลักษณ์ ยกตัวอย่าง บอกความสัมพันธ์ การจัดกลุ่ม คัดเลือกได้ อธิบายใต้รูปภาพ เรียงล าดับ จับคู่ บันทึกข้อมูล

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 29 2) เข้ำใจ (Understanding)หมายถึง ความสามารถในการแปลความหมาย ยกตัวอย่าง สรุปอ้างอิง การเรียบเรียงใหม่ การจ าแนกหมวดหมู่ สังเกต ท าเค้าโครงเรื่อง ให้ค าจ ากัดความ แปลความหมาย ประมาณค่า 3) ประยุกต์ใช้ (Applying)หมายถึง ความสามารถในการน าไปใช้ประยุกต์ใช้ แก้ไข ปัญหา ลงมือท า แปลความหมาย ใช้ภาพประกอบ การค านวณ เรียงล าดับ การแก้ปัญหา ประยุกต์ใช้ คาดคะเน 4) วิเครำะห์ (Analyzing)หมายถึง ความสามารถในการเปรียบเทียบ อธิบายลักษณะ การจัดการทดลอง แยกกลุ่ม ค านวณ วิพากษ์วิจารณ์ ล าดับเรื่อง ท าแผนผัง หาความสัมพันธ์ 5) ประเมินค่ำ (Evaluating)หมายถึง ความสามารถในการตรวจสอบ วิจารณ์ ตัดสิน ให้คะแนน ประมาณค่า เปรียบเทียบผล ตีค่า สรุป แนะน า สืบค้น ตัดสินใจ คัดเลือก วัด 6) คิดสร้ำงสรรค์ (Creating)หมายถึง ความสามารถในการออกแบบ (Design) วางแผน ผลิตประดิษฐ์ พยากรณ์ ออกแบบ ท านาย สร้างสูตร วางแผน จินตนาการ ติดตั้ง 2. ด้ำนคุณลักษณะ (Attribute: A)หมายถึง ลักษณะที่ต้องการให้เกิดกับผู้เรียนอันเป็น คุณลักษณะที่สังคมต้องการในด้านคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม จิตส านึก สามารถอยู่ร่วมกับสังคมได้อย่างมี ความสุข ซึ่งคุณลักษณะที่ดีคือให้ผู้เรียนเป็นคนดี คนเก่ง และคนมีความสุข คนดีคือ คนที่ด าเนินชีวิตอย่างมีคุณภาพ มีจิตใจที่ดีงาม มีคุณธรรมจริยธรรม มีคุณลักษณะที่ พึงประสงค์ทั้งด้านจิตใจและพฤติกรรมที่แสดงออก เช่น มีวินัย มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ มีเหตุผล รู้หน้าที่ ซื่อสัตย์ พากเพียร ขยัน ประหยัด มีจิตใจเป็นประชาธิปไตย เคารพความคิดเห็นและสิทธิของผู้อื่น มีความเสียสละ รักษาสิ่งแวดล้อม สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างสันติสุข คนเก่งคือ คนที่มีสมรรถภาพสูงในการด าเนินชีวิต โดยมีความสามารถด้านใดด้านหนึ่งหรือ รอบด้านหรือมีความสามารถพิเศษรอบด้าน เช่น มีภาวะผู้น า รู้จักตนเอง ควบคุมตนเองได้ เป็นคนทันสมัย ทันเหตุการณ์ ทันโลก ทันเทคโนโลยี มีความเป็นไทย สามารถพัฒนาตนเองได้อย่างเต็มศักยภาพ และ ท าประโยชน์ให้เกิดแก่ตนเอง สังคม และประเทศชาติได้ คนมีควำมสุข คือ คนที่มีสุขภาพกายและสุขภาพจิตดี เป็นคนร่าเริงแจ่มใส ร่างกายแข็งแรง จิตใจเข้มแข็ง มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี มีความรักต่อทุกสรรพสิ่ง มีความปลอดภัยจากอบายมุข และสามารถ ด ารงชีวิตได้อย่างพอเพียงตามอัตภาพ 3. ด้ำนกระบวนกำรและทักษะ (Process and Skill: P)ได้จ าแนกดังนี้ 3.1 ทักษะการสื่อสาร ได้แก่ทักษะการฟัง การพูด การอ่านและการเขียน 3.2 ทักษะและกระบวนการท างาน - ทักษะและกระบวนการคณิตศาสตร์ ได้แก่ ความสมารถในการแก้ปัญหา ความสารถ ในการให้เหตุผล ความสามารถในการสื่อสาร สื่อความหมายทางคณิตศาสตร์และน าเสนอ ความสามารถในการ เชื่อมโยงความรู้และการคิดริเริ่มสร้างสรรค์ เป็นต้น - กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ได้แก่ ทักษะการก าหนดและควบคุมตัวแปร ทักษะ การค านวณ ทักษะการจัดท าและสื่อความหมายข้อมูล ทักษะการจ าแนกประเภท ทักษะการตั้งสมมติฐาน ทักษะการตีความหมายข้อมูล ทักษะการทดลอง ทักษะการก าหนดนิยามเชิงปฏิบัติการ ทักษะการพยากรณ์ ทักษะการลงความเห็นข้อมูล ทักษะการวัด ทักษะการสังเกต ทักษะการหาความสัมพันธ์ระหว่างมิติกับมิติ และมิติกับเวลา เป็นต้น

30 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ - กระบวนการวิธีการทางประวัติศาสตร์ ได้แก่การตั้งประเด็นที่จะศึกษาสืบค้นและ รวบรวมข้อมูลการวิเคราะห์และตีความข้อมูลทางประวัติศาสตร์การคัดเลือกและประเมินข้อมูลการเรียบเรียงรายงาน ข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์เป็นต้น - กระบวนการคิดแก้ปัญหา ได้แก่ ท าความเข้าใจปัญหา วางแผนออกแบบแก้ปัญหา ด าเนินการตามแผน สรุปและตรวจสอบการแก้ปัญหา เป็นต้น - ทักษะการใช้เทคโนโลยีได้แก่เข้าใจและใช้ระบบเทคโนโลยี เลือกและใช้โปรแกรม ประยุกต์อย่างเหมาะสม เรียนรู้โปรแกรมใหม่ๆผ่านเทคโนโลยี ใช้เทคโนโลยีอย่างสร้างสรรค์ เป็นต้น - ทักษะการปฏิบัติงาน ได้แก่ วิเคราะห์งาน วางแผนการท างาน ลงมือท างาน ประเมินผลการท างาน การท างานเป็นทีม เป็นต้น ตัวอย่ำงกำรวิเครำะห์มำตรฐำนกำรเรียนรู้และตัวชี้วัด เพื่อกำรสร้ำงเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบอัตนัย (PISA) ในการวิเคราะห์มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัดเพื่อน าไปสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน แบบอัตนัยตามแนวการทดสอบระดับนานาชาติ ด าเนินการ ดังนี้ ขั้นที่ 1 ระบุ ค าส าคัญ (key word) หรือ พฤติกรรมที่นักเรียนแสดงออกจากตัวชี้วัด รหัสตัวชี้วัด ตัวชี้วัด ค ำส ำคัญ ว 1.1ป 6/1 อธิบายการเจริญเติบโตของมนุษย์ จากวัยแรกเกิดจนถึงวัย ผู้ใหญ่ อธิบายการเจริญเติบโตของมนุษย์ ว 1.1 ป 6/2 อธิบายการท างานที่สัมพันธ์กันของระบบย่อยอาหาร ระบบ หายใจและระบบหมุนเวียนเลือดของมนุษย์ อธิบายการท างานที่สัมพันธ์กัน ว 1.1 ป 6/3 วิเคราะห์สารอาหารและอภิปรายความจ าเป็นที่ร่างกายต้อง ได้รับสาร อาหารในสัดส่วนที่เหมาะสมกับเพศและวัย -วิเคราะห์สารอาหาร -อภิปรายความจ าเป็นที่ ค 1.1 ป 6/1 เขียนและอ่านทศนิยมไม่เกินสามต าแหน่ง -เขียนทศนิยม -อ่านทศนิยม ค 1.1 ป 6/2 เปรียบเทียบและเรียงล าดับเศษส่วนและทศนิยมไม่เกินสาม ต าแหน่ง -เปรียบเทียบเศษส่วน/ทศนิยม -เรียงล าดับเศษส่วน/ทศนิยม ค 1.1 ป 6/3 เขียนทศนิยมในรูปเศษส่วนและเขียนเศษส่วนในรูปทศนิยม -เขียนทศนิยมในรูปเศษส่วน -เขียนเศษส่วนในรูปทศนิยม ค 5.1 ป 6/1 อ่านข้อมูลจากกราฟเส้นและแผนภูมิรูปวงกลม อ่านข้อมูลจากราฟและแผนภูมิ ค 5.1 ป 6/2 เขียนแผนภูมิแท่งเปรียบเทียบและกราฟเส้น เขียนแผนภูมิ ต 1.1 ป 6/1 ปฏิบัติตามค าสั่ง ค าขอร้องและค าแนะน าที่ฟังและอ่าน ปฏิบัติตาม ต 1.1 ป 6/2 อ่านออกเสียงข้อความ นิทานและบทกลอนสั้น ๆ ถูกต้องตาม หลักการอ่าน อ่านออกเสียง ต 1.1 ป 6/3 เลือก/ระบุประโยคหรือข้อความสั้น ๆ ตรงตามภาพ สัญลักษณ์หรือเครื่องหมายที่อ่าน เลือก/ระบุประโยคหรือข้อความ

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 31 รหัสตัวชี้วัด ตัวชี้วัด ค ำส ำคัญ ต 1.1 ป 6/4 บอกใจความส าคัญและตอบค าถามจากการฟังและอ่านบท สนทนา นิทานง่าย ๆ และเรื่องเล่า -บอกใจความส าคัญ -ตอบค าถาม ท 1.1 ป 6/1 อ่านออกเสียงบทร้อยแก้วและบทร้อยกรองได้ถูกต้อง อ่านออกเสียง ท 1.1 ป 6/2 อธิบายความหมายของค า ประโยคและข้อความที่เป็นโวหาร อธิบายความหมาย ท 1.1 ป 6/3 อ่านเรื่องสั้น ๆ อย่างหลากหลาย โดยจับเวลาแล้วถาม เกี่ยวกับเรื่องที่อ่าน อ่านเรื่องสั้นแล้วถามเกี่ยวกับ เรื่องที่อ่าน ท 1.1 ป 6/4 แยกข้อเท็จจริงและข้อคิดเห็นจากเรื่องที่อ่าน แยกข้อเท็จจริงและข้อคิดเห็น ท 1.1 ป 6/5 อธิบายการน าความรู้และความคิดจากเรื่องที่อ่านไปตัดสินใจ แก้ปัญหาในการด าเนินชีวิต อธิบายการน าความรู้และความคิด จากเรื่องที่อ่านไปตัดสินใจ แก้ปัญหา ท 1.1 ป 6/6 อ่านงานเขียนเชิงอธิบาย ค าสั่ง ข้อแนะน า และปฏิบัติตาม -อ่านงานเขียน -ปฏิบัติตาม ท 1.1 ป 6/7 อธิบายความหมายของข้อมูลจากการอ่านแผนผัง แผนที่ แผนภูมิและกราฟ อธิบายความหมายของข้อมูล ท 1.1 ป 6/8 อ่านหนังสือตามความสนใจและอธิบายคุณค่าที่ได้รับ -อ่านหนังสือ -อธิบายคุณค่า ท 1.1 ป 6/9 มีมารยาทในการอ่าน มีมารยาทในการอ่าน ส 1.1 ป 6/1 วิเคราะห์ความส าคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะเป็นศาสนา ประจ าชาติ หรือความส าคัญของศาสนาที่ตนนับถือ วิเคราะห์ความส าคัญ ส 1.1 ป 6/2 สรุปพุทธประวัติตั้งแต่ปลงอายุสังขารจนถึง สังเวชนียสถานหรือประวัติศาสดาที่ตนนับถือตามที่ก าหนด สรุปพุทธประวัติ ส 1.1 ป 6/3 เห็นคุณค่าและประพฤติตนตามแบบอย่างการด าเนินชีวิต และข้อคิดจากประวัติสาวก ชาดก เรื่องเล่า และ ศาสนิกชน ตัวอย่างตามที่ก าหนด -เห็นคุณค่า -ประพฤติตนตามแบบอย่าง ส 1.1 ป 6/4 วิเคราะห์ความส าคัญและเคารพพระรัตนตรัย ปฏิบัติตาม ไตรสิกขาและหลักธรรมโอวาท 3 ในพระพุทธศาสนา หรือหลักธรรมของศาสนาที่ตนนับถือตามที่ก าหนด -วิเคราะห์ความส าคัญ -เคารพพระรัตนตรัย -ปฏิบัติตามไตรสิกขา และหลักธรรมโอวาท 3 ส 1.1 ป 6/5 ชื่นชมการท าความดีของบุคคลในประเทศตามหลักศาสนา พร้อมทั้งบอกแนวปฏิบัติในการด าเนินชีวิต -ชื่นชมการท าความดี -บอกแนวปฏิบัติในการด าเนินชีวิต

32 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ ขั้นที่ 2 พิจารณา ค าส าคัญ (key word) หรือ พฤติกรรมที่นักเรียนแสดงออกตามตัวชี้วัดว่าเป็น พฤติกรรมการเรียนรู้ในด้านความรู้ (K) ด้านคุณลักษณะ (A) หรือ ด้านกระบวนการและทักษะ (P) รหัสตัวชี้วัด ค ำส ำคัญ ประเภทพฤติกรรมกำรเรียนรู้ ควำมรู้ (K) คุณลักษณะ (A) ทักษะ (P) ว 1.1ป 6/1 อธิบายการเจริญเติบโตของมนุษย์ - - ว 1.1 ป 6/2 อธิบายการท างาน ที่สัมพันธ์กัน - - ว 1.1 ป 6/3 วิเคราะห์สารอาหารและอภิปรายความจ าเป็นที่ร่างกาย ต้องได้รับสารอาหาร - - ค 1.1 ป 6/1 เขียนและอ่านทศนิยม - - ค 1.1 ป 6/2 เปรียบเทียบและเรียงล าดับเศษส่วนและทศนิยม - - ค 1.1 ป 6/3 เขียนทศนิยมและเศษส่วน - - ค 5.1 ป 6/1 อ่านข้อมูลจากราฟและแผนภูมิ - - ค 5.1 ป 6/2 เขียนแผนภูมิแท่งและกราฟเส้น - - ต 1.1 ป 6/1 ปฏิบัติตามค าสั่ง ค าขอร้อง ค าแนะน า - - ต 1.1 ป 6/2 อ่านออกเสียง - - ต 1.1 ป 6/3 เลือก/ระบุประโยคหรือข้อความสั้นๆ - - ต 1.1 ป 6/4 บอกใจความส าคัญและตอบค าถามจากการฟังและอ่าน - - ท 1.1 ป 6/1 อ่านออกเสียงบทร้อยแก้วและบทร้อยกรอง - - ท 1.1 ป 6/2 อธิบายความหมาย - - ท 1.1 ป 6/3 อ่านเรื่องสั้นแล้วถามเกี่ยวกับเรื่องที่อ่าน - ท 1.1 ป 6/4 แยกข้อเท็จจริงและข้อคิดเห็น - - ท 1.1 ป 6/5 อธิบายการน าความรู้และความคิดจากเรื่องที่อ่านไป ตัดสินใจแก้ปัญหา - - ท 1.1 ป 6/6 อ่านงานเขียนและปฏิบัติตาม - - ท 1.1 ป 6/7 อธิบายความหมายของข้อมูล - - ท 1.1 ป 6/8 อ่านหนังสือและอธิบายคุณค่า - ท 1.1 ป 6/9 มีมารยาทในการอ่าน - - ส 1.1 ป 6/1 วิเคราะห์ความส าคัญ - - ส 1.1 ป 6/2 สรุปพุทธประวัติ - - ส 1.1 ป 6/3 เห็นคุณค่าและประพฤติตนตามแบบอย่าง - ส 1.1 ป 6/4 วิเคราะห์ความส าคัญและเคารพพระรัตนตรัย ปฏิบัติ ตามไตรสิกขาและหลักธรรมโอวาท 3 - ส 1.1 ป 6/5 ชื่นชมการท าความดีของบุคคล และบอกแนวปฏิบัติใน การด าเนินชีวิต - -

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 33 ขั้นที่ 3 เลือกค าส าคัญ (key word) หรือพฤติกรรมที่นักเรียนแสดงออกมาจากตัวชี้วัดในพฤติกรรม การเรียนรู้ ในด้านความรู้ (K) แล้วพิจารณาว่าค าส าคัญดังกล่าวสอดคล้องกับล าดับขั้นใด ตามทฤษฎีความรู้ของบลูม (Bloom’s Taxonomy) รหัสตัวชี้วัด ค ำส ำคัญ พฤติกรรม กำรเรียนรู้ (K) ล ำดับขั้นของพฤติกรรมตำมทฤษฎีควำมรู้ของบลูม จ า เข้าใจ ประยุกต์ใช้ วิเคราะห์ ประเมิน ค่า คิด สร้างสรรค์ ว 1.1ป 6/1 อธิบายการเจริญเติบโตของมนุษย์ ความรู้ (K) ว 1.1 ป 6/2 อธิบายการท างานที่สัมพันธ์กัน ความรู้ (K) ว 1.1 ป 6/3 วิเคราะห์สารอาหาร ความรู้ (K) ว 1.1 ป 6/3 อภิปรายความจ าเป็นที่ร่างกาย ต้องได้รับสารอาหาร ความรู้ (K) ค 1.1 ป 6/1 เขียนทศนิยม ความรู้ (K) ค 1.1 ป 6/1 อ่านทศนิยม ความรู้ (K) ค 1.1 ป 6/2 เปรียบเทียบเศษส่วน ความรู้ (K) ค 1.1 ป 6/2 เรียงล าดับเศษส่วน ความรู้ (K) ค 1.1 ป 6/3 เขียนทศนิยมในรูปเศษส่วน ความรู้ (K) ค 5.1 ป 6/1 อ่านข้อมูลจากราฟ ความรู้ (K) ค 5.1 ป 6/2 เขียนแผนภูมิ ความรู้ (K) ต 1.1 ป 6/3 เลือกประโยคตามภาพ ความรู้ (K) ต 1.1 ป 6/4 บอกใจความส าคัญ ความรู้ (K) ต 1.1 ป 6/4 ตอบค าถาม ความรู้(K) ท 1.1 ป 6/2 อธิบายความหมายของค า ความรู้ (K) ท 1.1 ป 6/3 อ่านเรื่องสั้นแล้วถามเกี่ยวกับเรื่อง ที่อ่าน ความรู้ (K) ท 1.1 ป 6/4 แยกข้อเท็จจริง ความรู้ (K) ท 1.1 ป 6/5 อธิบายการน าความรู้จากเรื่องที่ อ่านไปตัดสินใจแก้ปัญหา ความรู้ (K) ท 1.1 ป 6/7 อธิบายความหมาย ความรู้ (K) ส 1.1 ป 6/1 วิเคราะห์ความส าคัญ ความรู้ (K) ส 1.1 ป 6/2 สรุปพุทธประวัติ ความรู้ (K) ส 1.1 ป 6/4 วิเคราะห์ความส าคัญ ความรู้ (K)

34 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ ขั้นที่ 4 ระบุประเภทของข้อสอบอัตนัยตามแนวทางการทดสอบระดับนานาชาติ (PISA) ในตัวชี้วัด โดยพิจารณาจากล าดับขั้นของพฤติกรรมตามทฤษฎีการเรียนรู้ของบลูม ดังนี้ ล ำดับขั้นของพฤติกรรม ตำมทฤษฎีควำมรู้ของบลูม ประเภทของข้อสอบอัตนัย ตำมแนวทำงกำรทดสอบระดับนำนำชำติ (PISA) การสร้างสรรค์ แบบสร้างค าตอบอิสระ การประเมินค่า แบบสร้างค าตอบแบบอิสระ หรือเขียนตอบสั้นๆ การวิเคราะห์ แบบสร้างค าตอบแบบอิสระ หรือเขียนตอบสั้นๆ การประยุกต์ใช้ แบบสร้างค าตอบแบบปิด หรือแบบเขียนตอบสั้นๆ การเข้าใจ แบบสร้างค าตอบแบบปิด หรือแบบเขียนตอบสั้นๆ ตัวอย่างการก าหนดรูปแบบข้อสอบให้สอดคล้องกับระดับพฤติกรรมตามทฤษฎีความรู้ของบลูม รหัสตัวชี้วัด ค ำส ำคัญ พฤติกรรม ตำมทฤษฎี ควำมรู้ ของบลูม ประเภทของข้อสอบอัตนัยตำมแนว PISA แบบสร้ำง ค ำตอบแบบปิด แบบเขียนตอบ สั้นๆ แบบสร้ำงค ำตอบ แบบอิสระ ว 1.1ป 6/1 อธิบายการ เจริญเติบโตของมนุษย์ เข้าใจ - ว 1.1 ป 6/2 อธิบายการท างานที่ สัมพันธ์กัน วิเคราะห์ - ว 1.1 ป 6/3 วิเคราะห์สารอาหาร วิเคราะห์ - ว 1.1 ป 6/3 อภิปรายความจ าเป็น ที่ร่างกายต้องได้รับ สารอาหาร วิเคราะห์ - ค 1.1 ป 6/1 เขียนทศนิยม เข้าใจ - ค 1.1 ป 6/1 อ่านทศนิยม เข้าใจ - ค 1.1 ป 6/2 เปรียบเทียบเศษส่วน เข้าใจ - ค 1.1 ป 6/2 เรียงล าดับเศษส่วน เข้าใจ - ค 1.1 ป 6/3 เขียนทศนิยมในรูป เศษส่วน เข้าใจ - ค 5.1 ป 6/1 อ่านข้อมูลจากราฟ เข้าใจ - ค 5.1 ป 6/2 เขียนแผนภูมิ เข้าใจ - ต 1.1 ป 6/3 เลือกประโยคตามภาพ เข้าใจ - ต 1.1 ป 6/4 บอกใจความส าคัญ วิเคราะห์ - ต 1.1 ป 6/4 ตอบค าถาม เข้าใจ - ท 1.1 ป 6/2 อธิบายความหมาย ของค า เข้าใจ - ท 1.1 ป 6/3 อ่านเรื่องสั้นแล้วถาม เกี่ยวกับเรื่องที่อ่าน เข้าใจ - ท 1.1 ป 6/4 แยกข้อเท็จจริง เข้าใจ -

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 35 ใบกิจกรรมที่3.1 กำรวิเครำะห์มำตรฐำนกำรเรียนรู้และตัวชี้วัด ค ำชี้แจง 1. แบ่งกลุ่มปฏิบัติกิจกรรมกลุ่มละ 3-5 คน 2. สมาชิกแต่ละกลุ่มช่วยกันเลือกมาตรฐานการเรียนรู้มา 1 มาตรฐานในกลุ่มสาระการเรียนรู้ ที่รับผิดชอบอย่างน้อย 5 ตัวชี้วัด 3. สมาชิกร่วมกันวิเคราะห์ตัวชี้วัดของมาตรฐานที่กลุ่มเลือกมา เพื่อระบุค าส าคัญ ประเภทของ พฤติกรรมการเรียนรู้ แล้วบันทึกลงในใบกิจกรรมที่ 3.1 ตอนที่ 1 4. ปฏิบัติกิจกรรมต่อในตอนที่ 2 โดยพิจารณาเฉพาะพฤติกรรมการเรียนรู้ ด้านความรู้ มาระบุล าดับ ขั้นพฤติกรรมตามทฤษฏีความรู้ของบลูม และประเภทของข้อสอบอัตนัยตามแนวทางการทดสอบระดับ นานาชาติ (PISA) กลุ่มสำระกำรเรียนรู้...................................................................................ระดับชั้น........................................... มำตรฐำนที่........................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ตอนที่ 1วิเครำะห์ตัวชี้วัด เพื่อระบุค ำส ำคัญ และประเภทของพฤติกรรมกำรเรียนรู้ รหัสตัวชี้วัด ตัวชี้วัด ค ำส ำคัญ ประเภทของพฤติกรรม กำรเรียนรู้ K A P

36 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ ตอนที่ 2 คัดเลือกพฤติกรรมกำรเรียนรู้ ด้ำนควำมรู้ เพื่อระบุล ำดับขั้นพฤติกรรมตำมทฤษฏีควำมรู้ ของบลูม และประเภทของข้อสอบอัตนัยตำมแนวทำงกำรทดสอบระดับนำนำชำติ (PISA) รหัสตัวชี้วัด ล ำดับขั้นพฤติกรรม ตำมทฤษฎีควำมรู้ ของบลูม ประเภทของข้อสอบอัตนัย ตำมแนวทำงกำรทดสอบระดับนำนำชำติ (PISA) สร้ำงค ำตอบ แบบปิด เขียนตอบสั้นๆ สร้ำงค ำตอบแบบ อิสระ

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 37 หน่วยที่ 4 กำรสร้ำงเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย กิจกรรม เนื้อหำ รูปแบบ กำรอบรม เวลำ สื่อ/ประกอบ รับฟังการบรรยาย การสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนแบบอัตนัย บรรยาย 1 ชั่วโมง - ppt: การสร้างเครื่องมือ - ใบความรู้ที่ 4.1 การสร้าง เครื่องมือ เรียนรู้จากตัวอย่าง เครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน แบบอัตนัย ศึกษาใบความรู้ 30 นาที - ใบความรู้ที่ 4.2 ตัวอย่าง เครื่องมือ ปฏิบัติกิจกรรม สร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนแบบอัตนัย ปฏิบัติ 3 ชั่วโมง - ใบงานที่ 4.1 วิพากษ์เครื่องมือ ลักษณะเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนแบบอัตนัยที่ดี ปฏิบัติ 1 ชั่วโมง 30 นาที - เครื่องมือที่ผู้เข้ารับการ อบรมสร้าง - ใบงานที่ 4.2

38 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ หน่วยที่ 4 กำรสร้ำงเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย สำระส ำคัญ แบบทดสอบแบบอัตนัยหรือเขียนตอบเป็นแบบทดสอบที่มีลักษณะเป็นโจทย์หรือค าถามที่อาจ ก าหนดเป็นสถานการณ์หรือปัญหาอย่างกว้างๆ หรือเฉพาะเจาะจง ผู้ตอบจะต้องสร้างค าตอบด้วยตนเองโดยใช้ ความสามารถ 2 ส่วน คือ ความสามารถด้านการบูรณาการองค์ความรู้ ความคิด ประสบการณ์ที่มีอยู่ และความสามารถด้านการใช้ภาษาในการเรียบเรียงให้เป็นภาษาเขียนที่ถูกต้อง ชัดเจน ครอบคลุม และตรง ประเด็น แบบทดสอบอัตนัยที่มีคุณภาพจะช่วยวัดความสามารถของผู้เรียนในด้านการจัดระเบียบความคิด และการสังเคราะห์ความรู้ต่างๆได้เป็นอย่างดีจึงเหมาะส าหรับการวัดทักษะการคิดขั้นสูง วัตถุประสงค์ 1. เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมมีความรู้ความเข้าใจในการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน แบบอัตนัย 2. เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมสามารถสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยได้ 3. เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมสามารถวิพากษ์เครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยได้ เวลำ ใช้เวลา 6 ชั่วโมง บทบำทของผู้เข้ำรับกำรอบรม 1. ฟังการบรรยาย 2. ศึกษาใบความรู้ 3. ปฏิบัติกิจกรรม 4. เรียนรู้จากตัวอย่าง 5. วิพากษ์ผลงาน กิจกรรม 1. วิทยากรบรรยายให้ความรู้ตามเอกสารประกอบการบรรยาย เรื่อง การสร้างข้อสอบวัด ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย (Power Point, ใบความรู้ที่ 4.1, ใบความรู้ที่ 4.2) 2. ผู้เข้าอบรมศึกษาใบความรู้ที่ 4.1, 4,2 และปฏิบัติกิจกรรม“การเขียนข้อสอบอัตนัย”(กิจกรรมที่ 4.1) 3. ผู้เข้าอบรมปฏิบัติกิจกรรม“วิพากษ์ข้อสอบอัตนัย”(กิจกรรมที่ 4.2) 4. ผู้เข้าอบรมร่วมแสดงความคิดเห็นและสรุปองค์ความรู้เกี่ยวกับการสร้างข้อสอบวัดผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนแบบอัตนัย

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 39 สื่อ 1. กิจกรรม (4.1, 4.2) 2. ใบงาน (4.1, 4.2) 3. เอกสารประกอบการบรรยาย - ใบความรู้ที่ 4.1 การสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย - ใบความรู้ที่ 4.2 ตัวอย่างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย 4. power point เรื่อง การสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย 5. ผลการปฏิบัติงาน: เครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย วิธีกำรประเมิน รำยกำรประเมิน ระดับคุณภำพ พอใช้ ดี ดีมำก ผลการปฏิบัติกิจกรรม สร้างข้อสอบ สร้างข้อสอบได้ตาม เป้าหมายที่ก าหนด สร้างข้อสอบได้สอดคล้อง กับตัวชี้วัด เนื้อหา/สาระ แกนกลาง สร้างข้อสอบได้สอดคล้อง กับตัวชี้วัด เนื้อหา/สาระ แกนกลาง ระดับ พฤติกรรมที่ก าหนด สถานการณ์ชัดเจน การวิพากษ์ มีส่วนร่วมในการ แสดงออก การวิพากษ์ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ มีการแสดงออก ร่วม วิพากษ์ แลกเปลี่ยน เรียนรู้ มีการแสดงออก ร่วม วิพากษ์ แลกเปลี่ยน เรียนรู้ให้ข้อคิดเห็นและ ข้อเสนอแนะ

40 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ ใบควำมรู้ที่ 4.1 กำรสร้ำงเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนแบบอัตนัย แบบทดสอบแบบอัตนัยหรือเขียนตอบเป็นแบบทดสอบที่มีเฉพาะค าถามผู้สอบจะต้องสร้าง ค าตอบด้วยตนเองโดยการเขียนบรรยายหรือแสดงความคิดเห็นวิพากษ์วิจารณ์เรื่องราวพฤติกรรมต่างๆจาก ความรู้และประสบการณ์ที่ได้รับมาผู้ตอบมีอิสระในการสร้างค าตอบด้วยตนเอง โดยใช้ความสามารถในการ สังเคราะห์ข้อความ ผู้ตอบจึงไม่ใช้แต่ความรู้ความเข้าใจเท่านั้น เขาจะต้องมีความสามารถในการจัดระเบียบ ความรู้ และน าความรู้เหล่านั้นมาใช้อย่างเหมาะสม สื่อสารให้ผู้อื่นเข้าใจได้ ลักษณะของแบบทดสอบอัตนัย อาจจะเป็นโจทย์หรือค าถามที่ก าหนดสถานการณ์หรือปัญหาอย่างกว้างๆหรือเฉพาะเจาะจงซึ่งโดยทั่วไปจะไม่ จ ากัดเสรีภาพของผู้ตอบในการเรียบเรียงความคิดหรือข้อเท็จจริงที่เกี่ยวข้องกับค าตอบการสร้างแบบ แบบทดสอบอัตนัยที่มีคุณภาพจะช่วยวัความสามารถของผู้เรียนในด้านการจัดระเบียบความคิดและการ สังเคราะห์ความรู้ต่างๆได้เป็นอย่างดีจึงเหมาะส าหรับการวัดทักษะการคิดขั้นสูง (Higher–order thinking) รูปแบบของแบบทดสอบอัตนัย รูปแบบของข้อสอบอัตนัยสามารถจ าแนกตามบริบทของการทดสอบใน 2 บริบท คือ รูปแบบของ ข้อสอบอัตนัยที่ใช้ในการทดสอบโดยทั่วไป และรูปแบบของข้อสอบอัตนัยที่ใช้ในการทดสอบในระดับนานาชาติ ซึ่งในละบริบทสามารถจ าแนกรูปแบบได้ดังตารางต่อไปนี้ ข้อสอบที่ใช้ในกำรทดสอบโดยทั่วไป ข้อสอบที่ใช้ในกำรทดสอบในระดับนำนำชำติ (PISA) 1. แบบจ ากัดค าตอบ 2. แบบไม่จ ากัดค าตอบหรือตอบอย่างอิสระ 1. แบบสร้างค าตอบแบบปิด 2. แบบเขียนตอบสั้นๆ 3. แบบสร้างค าตอบแบบอิสระ หลักในกำรสร้ำงข้อสอบอัตนัย 1. เขียนค าชี้แจงเกี่ยวกับวิธีการตอบให้ชัดเจนระบุจ านวนข้อค าถามเวลาที่ใช้สอบและคะแนนเต็ม ของแต่ละข้อเพื่อให้ผู้ตอบสามารถวางแผนการตอบได้ถูกต้อง 2. ข้อค าถามต้องพิจารณาให้เหมาะสมกับพื้นความรู้ของผู้ตอบ 3. ควรถามเฉพาะเรื่องที่ส าคัญและเป็นเรื่องที่ข้อสอบปรนัยวัดได้ไม่ดีเท่าเนื่องจากข้อสอบปรนัย ไม่สามารถถามได้ทุกเนื้อหาที่เรียนหรือทุกระดับพฤติกรรมตามทฤษฎีการเรียนรู้ของบลูมควรถามในระดับ พฤติกรรมที่สูง เช่น ระดับการน าไปใช้การวิเคราะห์การสังเคราะห์ความคิดสร้างสรรค์การแสดงความคิดเห็น การวิพากษ์วิจารณ์เป็นต้น 4. ก าหนดขอบเขตของค าถามเพื่อให้ผู้ตอบทราบถึงจุดมุ่งหมายในการวัดสามารถตอบได้ตรง ประเด็น 5. การก าหนดเวลาในการสอบจะต้องสอดคล้องกับความยาวและลักษณะคาตอบที่ต้องการ ระดับความยากง่ายและจ านวนข้อสอบ 6. ไม่ควรมีข้อสอบไว้ให้เลือกตอบเป็นบางข้อเพราะอาจมีการได้เปรียบเสียเปรียบกันเนื่องจาก แต่ละข้อค าถามจะมีความยากง่ายไม่เท่ากันและวัดเนื้อหาแตกต่างกันรวมทั้งจะไม่ยุติธรรมกับผู้ที่สามารถตอบ ได้ทุกข้อซึ่งมีโอกาสได้คะแนนเท่ากับผู้ที่ตอบได้เพียงบางข้อ

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 41 7. หลีกเลี่ยงค าถามที่วัดความรู้ความจ าหรือถามเรื่องที่ผู้เรียนเคยท าหรือเคยอภิปรายมาก่อนหรือ ถามเรื่องที่มีค าตอบในหนังสือเพราะจะเป็นการวัดความจ าควรถามในเรื่องที่ผู้เรียนต้องน าความรู้ไปใช้ ในสถานการณ์ใหม่ 8. พยายามเขียนค าถามให้มีจ านวนมากข้อโดยจ ากัดให้ตอบสั้นๆเพื่อจะได้วัดได้ครอบคลุม เนื้อหาซึ่งจะท าให้แบบทดสอบมีความเชื่อมั่นสูง 9. ควรเตรียมเฉลยค าตอบและก าหนดเกณฑ์การให้คะแนนตามขั้นตอนและน้ าหนักที่ต้องการเน้น ไว้ด้วย 10.ถ้าแบบทดสอบมีหลายข้อควรเรียงล าดับจากข้อง่ายไปหายาก ลักษณะค ำถำมของแบบทดสอบอัตนัย ข้อสอบอัตนัยอาจเขียนค าถามได้หลากหลายแตกต่างกันดังนี้ 1. ถามให้นิยามหรืออธิบายความหมาย 2. ถามให้จัดล าดับเรื่องราวหรือล าดับเหตุการณ์ 3. ถามให้จัดหรือแยกประเภทสิ่งของหรือเรื่องราวต่างๆ 4. ถามให้อธิบายเหตุการณ์หรือกระบวนการ 5. ถามให้เปรียบเทียบเหตุการณ์ความคล้ายคลึงและความแตกต่าง 6. ถามให้ออกแบบเขียนเค้าโครงหรือวางแผนการด าเนินงานต่างๆ 7. ถามให้อธิบายเหตุผลย่อๆในการสนับสนุนหรือคัดค้าน 8. ถามให้วิเคราะห์เรื่องราวหรือวิเคราะห์ความสัมพันธ์ 9. ถามให้ชี้แจงหลักการหรือจุดประสงค์ 10.ถามให้อภิปรายแสดงความคิดเห็นวิพากษ์วิจารณ์อย่างกว้างขวาง 11.ถามให้น าหลักการไปใช้ในการแก้ปัญหาในสถานการณ์ต่างๆ หลักกำรตรวจให้คะแนน 1. เขียนแนวเฉลยไว้ก่อนและระบุคะแนนว่าประเด็นใดตอนใดควรได้กี่คะแนน 2. ไม่ควรดูชื่อผู้สอบเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอคติในการให้คะแนน 3. การตรวจให้คะแนนควรตรวจทีละข้อของทุกๆคนจนครบหมดทุกข้อแล้วจึงตรวจข้อใหม่เพื่อ จะได้เปรียบเทียบระหว่างค าตอบของแต่ละคนเช่นตรวจข้อที่ 1 ของทุกคนแล้วจึงค่อยตรวจข้อต่อไปเป็นต้น 4. การตรวจให้คะแนนควรยึดในส่วนที่เป็นความรู้ที่ต้องการวัดมาเป็นส่วนส าคัญในการพิจารณา ให้คะแนนไม่ควรให้คะแนนความถูกต้องในการสะกดค าหรือการใช้ไวยากรณ์ 5. เกณฑ์ในการตรวจให้คะแนนควรใช้ทั้งเกณฑ์ด้านเนื้อหาเกณฑ์ด้านการจัดล าดับความคิด การเรียบเรียงเรื่องและเกณฑ์ด้านกระบวนการทางสมองนอกจากนี้ต้องพิจารณาในเรื่อง - ความถูกต้องตรงประเด็นที่ถาม - ความสมบูรณ์ครบถ้วนของประเด็นที่ถาม - ความสมเหตุสมผลของค าตอบ

42 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ ขั้นตอนกำรสร้ำงเครื่องมือแบบอัตนัย 1. วิเคราะห์ตัวชี้วัดเพื่อหาค าส าคัญที่เป็นเป้าหมายในการเรียนรู้ 2. ก าหนดพฤติกรรมที่ต้องการวัดให้ชัดเจน ควรวัดพฤติกรรมตั้งแต่ระดับน าไปใช้ขึ้นไป 3. เลือกรูปแบบของข้อสอบ คือ แบบจ ากัดค าตอบหรือแบบไม่จ ากัดค าตอบ 4. เขียนค าถามให้ชัดเจนว่าต้องการให้ผู้ตอบท าอะไร อย่างไร เช่น อธิบาย เปรียบเทียบ ให้เหตุผล แสดงวิธีท า เป็นต้นโดยใช้สถานการณ์ใหม่ให้ต่างจากที่เคยเรียนหรือที่อยู่ในต ารา 5. ถามเฉพาะสิ่งที่เป็นประเด็นส าคัญของเรื่อง 6. ก าหนดความซับซ้อนและความยากให้เหมาะกับวัยของผู้ตอบ 7. ควรเฉลยค าตอบไปพร้อมๆกับการเขียนข้อสอบ 8. ไม่ควรให้มีการเลือกตอบบางข้อ จะสร้ำงข้อสอบแบบอัตนัยที่ดีได้อย่ำงไร เรามักได้ยินค ากล่าวเกี่ยวกับข้อสอบแบบอัตนัยว่า มีข้อดีตรงที่เป็นวิธีการที่มีประสิทธิภาพในการ ประเมินผลการเรียนรู้ที่มีความซับซ้อน ได้แก่ ทักษะการคิด และการให้เหตุผล นอกจากนี้ ยังสร้างง่ายกว่าข้อ ค าถามชนิดเลือกตอบ เนื่องจากไม่ต้องสร้างตัวเลือกที่มีประสิทธิภาพ ค ากล่าวนี้อาจเป็นความเข้าใจที่ไม่ถูกต้อง นัก เพราะการสร้างขั้อสอบแบบอัตนัยที่ดีมีประสิทธิภาพ ต้องมีหลักการ เงื่อนไขในการสร้างเช่นกัน จึงขอให้ พิจารณาจากกรณีต่อไปนี้ ข้อค าถามแบบอัตนัย ไม่สามารถประเมินทักษะการคิดระดับสูงได้โดยอัตโนมัติ โดยทั่วไปข้อ ค าถามแบบอัตนัยจะวัดเพียงระดับการระลึกได้ (Recall) ที่ไม่ใช่การคิดระดับสูง และมีการตรวจให้คะแนนโดย สรุปว่า คะแนนนั้นสะท้อนความคิดระดับสูง ซึ่งเป็นการสรุปที่ไม่ถูกต้อง ดังตัวอย่างข้อค าถามตามกรณีต่อไปนี้ ตัวอย่ำง ก อะไรเป็นข้อดี และข้อจ ากัดที่ส าคัญของข้อค าถามแบบอัตนัย? ตัวอย่ำง ข ให้แสดงข้อดี และข้อจ ากัดของข้อค าถามแบบอัตนัยในการประเมินความสามารถในการสร้างทางเลือก ในการแก้ปัญหา โดยค าตอบจะต้องอธิบายข้อดีและข้อจ ากัดของข้อค าถามแบบอัตนัยอย่างย่อ พร้อมแสดง เหตุผล อธิบายเหตุผล สนับสนุน หรือโต้แย้งด้วย ตัวอย่าง กประเมินเพียงความรู้เกี่ยวกับข้อเท็จจริง ขณะที่ตัวอย่าง ข ไม่เพียงให้ผู้ตอบแสดง ข้อเท็จจริงเท่านั้น แต่ให้ประเมินตัดสินด้วยการอธิบายเหตุผลในการพิจารณาประกอบ ตัวอย่าง ข จึงเป็นข้อ ค าถามที่ต้องการให้ผู้ตอบได้แสดงความคิดที่ซับซ้อนมากกว่าตัวอย่าง ก ฉะนั้น ขอให้ระลึกไว้เสมอว่า การสร้างข้อค าถามแบบอัตนัยที่ดีมีประสิทธิภาพ จ าเป็นต้องมี หลักการในการสร้างโดย “ต้องชี้ให้ผู้ตอบเห็นว่า จะต้องใช้การคิดชนิดใด เนื้อหาที่จะต้องในการตอบค าถามคือ อะไร” นั่นก็คือ ต้องมีการก าหนดภาระงานที่ชัดเจน เพื่อค าตอบที่ได้มีความเที่ยงตรง ท าให้ได้ข้อมูลหลักฐาน สะท้อนความรู้ความสามารถของผู้ตอบได้อย่างถูกต้อง นอกจากนี้ การเขียนข้อค าถามที่มีกรอบโครงสร้างภาระ งานที่ชัดเจนจะช่วยป้องกันปัญหาการตบตาและความยุ่งยากในการตรวจให้คะแนน ซึ่งเป็นปัญหาที่มักจะเกิด ขึ้นกับข้อสอบแบบอัตนัย

หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 43 ตัวอย่ำงกำรสร้ำงข้อสอบอัตนัย กลุ่มสำระกำรเรียนรู้คณิตศำสตร์ชั้นประถมศึกษำปีที่ 6 สำระที่ 5 กำรวิเครำะห์ข้อมูลและควำมน่ำจะเป็น มำตรฐำน ค 5.1 เข้าใจและใช้วิธีการทางสถิติในการวิเคราะห์ข้อมูล ตัวชี้วัด 1. อ่านข้อมูลจากกราฟเส้นและแผนภูมิรูปวงกลม 2. เขียนแผนภูมิแท่งเปรียบเทียบและกราฟเส้น กำรวิเครำะห์ตัวชี้วัดก ำหนดพฤติกรรมและเลือกรูปแบบของข้อสอบ ตัวชี้วัด ค ำส ำคัญ ระดับพฤติกรรมที่ ต้องกำรวัด รูปแบบของข้อสอบ 1. อ่านข้อมูลจากกราฟเส้น และแผนภูมิรูปวงกลม อ่านข้อมูล เข้าใจ แบบจ ากัดค าตอบ 2. เขียนแผนภูมิแท่ง เปรียบเทียบและกราฟ เส้น เขียนแผนภูมิ เข้าใจ แบบไม่จ ากัดค าตอบ เขียนค ำถำมโดยใช้สถำนกำรณ์ใหม่ให้ต่ำงจำกที่เคยเรียน ตัวชี้วัดที่ 1อ่านข้อมูลจากกราฟเส้นและแผนภูมิรูปวงกลม ข้อ 1) ผลการส ารวจชนิดน้ าผลไม้ที่นักเรียนชอบดื่ม จากนักเรียน 200 คน แสดงเป็นแผนภูมิได้ดังนี้ ค ำถำม: จ านวนนักเรียนที่ชอบดื่มน้ าผลไม้ชนิดใดรวมกัน เท่ากับจ านวนนักเรียนที่ชอบดื่มน้ าส้ม แนวค ำตอบ: น้ าแอปเปิ้ลรวมกับน้ าองุ่น จ ำนวน (คน) 0ชนิด 10 20 30 40 50 60 70 80 น ้ำสม้น ้ำฝรงั่น ้ำแอปเปลิ้น ้ำองุ่น น ้ำสบั ปะรด