พื้นฐานคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีสารสนเทศ

พื้นฐานคอมพวิ เตอรและเทคโนโลยีสารสนเทศ

(Computer and Information Technology Fundamentals)

ผแู ตง : ผูชวยศาสตราจารยพ' ิเศษนเรศร' บุญเลศิ

คณะบรรณาธิการ : ดร.ศศิธร ศรีเฟ76องฟ:ุง

ผทู รงคุณวุฒิตรวจสอบ : รศ.ดร.ธงชัย ธนะสงิ ห

ศิลปะและจัดรปู เลม : ร.ต.บญุ ศรี วิลัยรตั น'

พสิ จู นอกั ษร : นางสุวรรณา ป>กษาศร

ออกแบบปก : นายสุรศักดิ์ พันธม' ะวงค'

ราคา ๒๓๐ บาท

พิมพครั้งที่ ๑ : มกราคม ๒๕๖๑

จาํ นวนพิมพ : ๕๐๐ เลม

ลิขสทิ ธ์ิ : ลขิ สทิ ธ์ิเปKนของมหาวทิ ยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลัย

หามการลอกเลยี นไมวาสวนใด ๆ ของหนังสือเลมนี้

นอกจากจะไดรับอนุญาตเปนK ลายลกั ษณ'อักษรเทานัน้

ขอมูลทางบรรณานุกรมของหอสมดุ แหงชาติ

พ้นื ฐานคอมพวิ เตอร'และเทคโนโลยสี ารสนเทศ.-กรงุ เทพฯ ซ มหาวทิ ยาลยั , 2561. 190 หนา

I. พน้ื ฐานคอมพิวเตอร' I. ช่ือเรอ่ื ง

ISBN :

จดั พมิ พโ' ดย
วิทยาลยั สงฆ'เชยี งราย ตําบลเวยี ง อําเภอเมืองเชยี งราย จังหวัดเชยี งราย ๕๗๐๐๐

พมิ พท' ่ี : บีเอน็ คอมพิวเตอร'
๑๘๔ ถนนราชโยธา ตําบลรอบเวียง อาํ เภอเมืองเชยี งราย จงั หวัดเชียงราย ๕๗๐๐๐
โทรศพั ท' ๐๙-๓๑๙๔-๙๐๕๕ โทรสาร ๐๕๓-๗๑๕๑๑๖

คํานาํ

เอกสารประกอบการสอนรายวิชาพื้นฐานคอมพิวเตอรและเทคโนโลยีสารสนเทศ
(Computer and Information Technology Fundamentals) ๐๐๐ ๒๔๒ เลมนี้จัดทําข้ึนเพ่ือ
มุงหมายใชเปKนตําราในการจัดการเรียนรูในหลักสูตรและการสอนของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลง
กรณราชวิทยาลยั

การเรียนการสอนในป>จจุบันไดนําเทคโนโลยีสารสนเทศมาชวยในการเรียนการสอนเพื่อ
เพม่ิ ประสิทธิภาพใหกบั รายวชิ า ตลอดจนการแกไขการรับรูเปKนรายบุคคล จากสภาพของป>ญหา
ทางสิง่ แวดลอม สังคม และครอบครัวท่มี คี วามแตกตางกนั จึงทําใหผูสอนไดศึกษาหาวิธีการบูรณา
การศึกษาท่ีจะชวยแกป>ญหาแตละพื้นท่ีดวยสื่อบทเรียนคอมพิวเตอร'ชวยสอน กระท้ังเปKน
เครอ่ื งมอื ในการท่ีจะชวยผูสอนไดสวนหน่ึง เอกสารประกอบการสอนรายวชิ าพื้นฐานคอมพิวเตอร
และเทคโนโลยีสารสนเทศ การศึกษาเลมนี้ เปKนสวนหน่ึงของรายวิชาทักษะการวิเคราะห'เนื้อหา
ขอมูลเทคโนโลยี-สารสนเทศ (Content Analysis Skills for Information Technology
Data) จัดทําข้ึนเพื่อเผยแพรเนื้อหาความรูเกี่ยวกับความหมาย ประเภทและตัวอยางของพื้นฐาน
คอมพวิ เตอรและเทคโนโลยีสารสนเทศ ซึ่งเปKนเนื้อหาที่เกิดจากการรวบรวมขอมูล วิเคราะห'และ
สังเคราะห'ขอมูล อันเปKนข้ันตอนการสรางความรูจากแหลงสารสนเทศใหมีประสิทธิผลตรงตาม
จุดประสงค' ภายในนอกจากจะบรรจุเนื้อหาที่สังเคราะห'ไดแลว ยังมีสวนแสดงข้ันตอนใหเห็น
เดนชดั อกี ดวย

ผูจัดทาํ หวังเปนK อยางยิ่งวา เอกสารประกอบการสอนเลมน้จี ะเปนK ประโยชน'แกผูท่ีได
ศึกษาไมมากกน็ อยและหากมขี อผิดพลาดประการใดตองขออภัยมา ณ ที่นีด้ วย

ผชู วยศาสตราจารย'พิเศษนเรศร' บุญเลศิ
๑ ตุลาคม ๒๕๕๙

สารบญั หนา

เรื่อง ๒
คาํ นํา ๒
รายละเอยี ดของรายวิชา(ตาม มคอ.๓) ๑ ๖
บทที่ ๑ ความรเู บือ้ งตนเกยี่ วกับเทคโนโลยีสารสนเทศ ๖
๑๒
๑.๑ ความนาํ ๑๘
๑.๒ ความหมายของคอมพวิ เตอร'และเทคโนโลยสี ารสนเทศ ๑๙
๑.๓ ความสาํ คัญ คุณสมบัติของคอมพิวเตอร' ๒๐
๑.๔ ววิ ฒั นาการของคอมพิวเตอร'
๑.๕ การประยกุ ต'ใชกบั งานดานตาง ๆ ๒๒
สรปุ ทายบท ๒๒
คําถามทายบท ๔๒
เอกสารอางอิงประจําบท ๔๕
บทท่ี ๒ สวนประกอบของเคร่ืองคอมพิวเตอร ๔๖
๒.๑ ความนํา ๕๓
๒.๒ Hardware ๕๙
๒.๓ Software ๖๐
๒.๔ People ware ๖๑
๒.๕ Information
๒.๖ ชนดิ ของคอมพวิ เตอร' ๖๓
สรุปทายบท ๖๓
คําถามทายบท ๖๔
เอกสารอางอิงประจําบท ๖๕
บทท่ี ๓ แพลตฟอรม
๓.๑ ความนาํ
๓.๒ แพลตฟอรม' คอมพิวเตอร'
๓.๓ ระบบปฏิบตั ิการ
๓.๔ BIOS

สารบัญ(ตอ) ๖๘
๗๐
๓.๕ Boot Up ๗๕
๓.๖ รากฐานของระบบปฏบิ ัตกิ าร ๗๖
๓.๗ User Interface ๗๗
สรุปทายบท ๗๘
คําถามทายบท
เอกสารอางอิงประจาํ บท ๘๐
บทท่ี ๔ โครงสรางของระบบคอมพิวเตอร ๘๐
๔.๑ ความนาํ ๘๔
๔.๒ การทาํ งานของ CPU ๘๙
๔.๓ สถาป>ตยกรรมของ CPU ๙๒
๔.๔ BUS ๙๒
๔.๕ Memory ๙๓
๔.๖ Cache Memory ๙๔
๔.๗ System Unit ๙๔
๔.๘ Port/Connector ๙๕
สรปุ ทายบท ๙๖
คําถามทายบท
เอกสารอางอิงประจําบท ๙๘
บทที่ ๕ ระบบตัวเลข (Number System) ๙๘
๕.๑ ความนาํ ๑๑๓
๕.๒ ระบบเลขฐานสบิ ฐานสอง ฐานแปด และฐานสบิ หก ๑๑๕
๕.๓ การจดั เก็บขอมูลและคาตวั เลข ๑๑๗
๕.๔ รหัสทใ่ี ชในระบบคอมพิวเตอร' ๑๑๗
๕.๕ Over Flow ๑๑๘
สรุปทายบท ๑๑๙
คําถามทายบท
เอกสารอางอิงประจาํ บท

สารบญั (ตอ)

บทที่ ๖ ซอฟรแวร ๑๒๑
บทท่ี ๗ ๖.๑ ความนํา ๑๒๒
บทท่ี ๘ ๖.๒ ซอฟต'แวร' ๑๒๓
๖.๓ ภาษาคอมพวิ เตอร' ๑๒๗
๖.๔ พฒั นาโปรแกรม ๑๓๐
๖.๕ ซอฟต'แวรป' ระเภทตาง ๆ ๑๓๔
สรุปทายบท ๑๓๕
คาํ ถามทายบท ๑๓๖
เอกสารอางอิงประจาํ บท
วงจรการพฒั นาระบบ ๑๓๘
๗.๑ ความนาํ ๑๓๙
๗.๒ วงจรการพฒั นาระบบ ๑๔๖
๗.๓ สามารถวิเคราะหร' ะบบ ๑๔๗
๗.๔ นกั วเิ คราะหร' ะบบ ๑๔๗
๗.๕ การเขียนผงั งาน ๑๔๘
๗.๖ ระบบสารสนเทศ ๑๔๙
๗.๗ การพฒั นาระบบสารสนเทศ ๑๕๓
สรปุ ทายบท ๑๕๔
คาํ ถามทายบท ๑๕๕
เอกสารอางอิงประจาํ บท
ขอมูล ๑๖๓
๘.๑ ความนํา ๑๖๓
๘.๒ ความหมาย ชนิดขอมลู ๑๖๔
๘.๓ โครงสรางขอมูล ๑๖๕
๘.๔ ระบบแฟม: ขอมูล ๑๖๖
๘.๕ ระบบฐานขอมูล ๑๖๗
๘.๖ การประยกุ ตใ' ชฐานขอมูล ๑๖๘
สรปุ ทายบท

สารบญั (ตอ) ๑๖๙
๑๗๐
คําถามทายบท
เอกสารอางองิ ประจาํ บท ๑๗๒
บทท่ี ๙ การสอ่ื สาร ๑๗๒
๙.๑ ความนาํ ๑๗๔
๙.๒ ความหมายของการส่อื สารขอมลู ๑๗๕
๙.๔ ตัวกลางในการสงขอมูล ๑๗๕
๙.๕ เครอื ขายคอมพิวเตอร' ๑๘๑
๙.๕ เครือขายไรสาย ๑๘๓
สรปุ ทายบท ๑๘๔
คําถามทายบท
เอกสารอางองิ ประจําบท ๑๘๖
บทท่ี ๑๐ จรยิ ธรรมและสังคมไซเบอร ๑๘๖
๑๐.๑ ความนาํ ๑๘๗
๑๐.๒ จริยธรรม ๑๙๐
๑๐.๓ จรยิ ธรรมและสังคมไซเบอร' ๑๙๒
๑๐.๔ พ.ร.บ.วาดวยกระทาํ ความผดิ เกี่ยวกบั คอมพิวเตอร' ๑๙๔
สรุปทายบท ๑๙๕
คาํ ถามทายบท
เอกสารอางองิ ประจําบท

บทท่ี ๑
ความรูเบ้อื งตนเกยี่ วกบั เทคโนโลยสี ารสนเทศ

นายนเรศร' บุญเลศิ

วัตถปุ ระสงค

เมอื่ ไดศึกษาเนื้อหาในบทน้แี ลว ผูศกึ ษาสามารถ
๑. อธบิ ายความหมายของคอมพิวเตอร'และเทคโนโลยสี ารสนเทศได
๒. อธบิ ายความความสําคัญ คุณสมบัติของคอมพวิ เตอร'ได
๓. อธบิ ายวิวฒั นาการของคอมพิวเตอร'ได
๔. อธิบายการประยกุ ต'ใชกบั งานดานตาง ๆ ได

ขอบขายเนอื้ หา

๑. ความหมายของคอมพิวเตอร'และเทคโนโลยีสารสนเทศ
๒. ความสําคญั คุณสมบตั ิของคอมพิวเตอร'
๓. ววิ ัฒนาการของคอมพวิ เตอร'
๔. การประยุกตใ' ชกบั งานดานตาง ๆ

-๒-

๑.๑ ความนาํ

การพฒั นาการเรยี นรพู ื้นฐานของเทคโนโลยกี ารศกึ ษามคี ุณภาพเพียงใด การจัดการเรียน
การสอนจะตองมีประสิทธิภาพของผูสอนเปKนสําคัญ ซึ่งผูสอนจะเปKนผูจัดการเรียนที่เหมาะสม
และอํานวยความสะดวกเพ่ือใหผูเรียน ไดประสบการณจ' ากการเรียนในสภาพแวดลอมตาง ๆ การ
จัดการเรียนรูของผูสอนเปKนตัวบงช้ีคุณภาพของผูเรียน การเรียนจึงเปKนหัวใจท่ีสําคัญของการจัด
การศกึ ษาตามหลักสูตร การเรียนรูเปKนกระบวนการท้ังดานสมรรถภาพ ทักษะและทัศนคติท่ีของ
มนษุ ยไ' ดรับต้ังแตเปนK ทารกจนเปนK ผูใหญ กระบวนการเรียนรูจึงเปKนสวนสําคัญของความสามารถ
ของคนเรา มีนักการศึกษาหลายทานกลาววาการเรียนรูพ้ืนฐาน คือ การเปล่ียนแปลงพฤติกรรม
ซึ่งเปKนผลมาจากประสบการณ'ที่คนเรามีปฏิสัมพันธ'กับสิ่งแวดลอม ซึ่งในการเรียนรูที่เกิดข้ึนไดมี
การศึกษาคนควาดานความรทู ่ีเกยี่ วของกับการเรยี นรู จนเกิดเปKนทฤษฎีการเรียนรู

การศกึ ษาเรียนรูยุคเทคโนโลยสี ารสนเทศ คอมพิวเตอร'มีบทบาทในการจัดเรียนการสอน
งานบริหารการเรยี นการสอน เปนK การนําคอมพิวเตอร'ชวยในการบรหิ ารจัดการเรียนของครูผูสอน
นอกเหนือจากงานดานการสอนปกติ เชน งานทะเบียน งานดานเอกสาร การจัดตารางสอน จาก
การเปลย่ี นแปลงของโลกดานเศรษฐกิจและสังคม กระแสโลกาภิวัฒน'สังคมความรู (Knowledge
Society) ระบบเศรษฐกิจฐานความรู (Knowledge Based Economy) ท่ีจะตองใหความสําคัญ
ตอการใชความรูและนวตั กรรม (Innovation) เปKนป>จจัยในการพัฒนาและการผลิต คอมพิวเตอร'
และเทคโนโลยีสารสนเทศ สะดวก รวดเร็ว จนสามารถประยุกต'ใชไดอยางกวางขวาง การพัฒนา
บุคลากรในสังคมอันประกอบดวยภาคการศึกษาและการฝ‚กอบรมเปKนการเรียนรูสารสนเทศใน
รูปแบบตางๆ ทีเ่ ปKนขอมลู (Data) และขาวสาร (Information)

๑.๒ ความหมายของคอมพิวเตอรและเทคโนโลยสี ารสนเทศ

คอมพิวเตอร' หมายถึง เคร่ืองอิเล็กทรอนิกส'ท่ีใชในการคํานวณตัวเลขและตัวอักษรท่ีมี
จํานวนมาก โปรแกรมคอมพิวเตอร'ยังมีความสามารถในดานการเปรียบเทียบทางตรรกศาสตร'
การรับสงขอมูล ซ่ึงในการจัดเก็บขอมูลในตัวเคร่ืองและประมวลผลขอมูล คอมพิวเตอร'จึงเปKน
เคร่ืองจักรอิเล็กทรอนิกส'ที่ถูกสรางข้ึนเพ่ือใชทํางานแทนมนุษย' ในดานการคิด การคํานวณและ
สามารถจําขอมลู ทั้งตัวเลขและตัวอักษรไดเพ่ือการเรียกใชงานในคร้ังตอไปและยังสามารถจัดการ
เกยี่ วกับสัญลักษณไ' ดดวยความเร็วสงู โดยปฏิบตั ิตามข้นั ตอนของโปรแกรมคอมพิวเตอร'แลวยังมี
ความสามารถในดานตาง ๆ อีกมาก อาทิเชน การเปรียบเทียบทางตรรกศาสตร' การรับสงขอมูล
การจดั เก็บขอมลู ในตวั เครอ่ื งและสามารถประมวลผลจากขอมูลได

-๓-

ความหมายของคอมพิวเตอร'ไววา คอมพิวเตอร'เปKนเคร่ืองอิเล็กทรอนิกส'แบบอัตโนมัติ
ทําหนาทเ่ี หมอื นสมองกล ใชสําหรบั แกปญ> หาตาง ๆ ทง่ี ายและซับซอนโดยวธิ ีทางคณติ ศาสตร'๑

คอมพวิ เตอร' หมายถึง การนบั หรอื การคํานวณ พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน

พ.ศ. ๒๕๒๕ ใหความหมายของคอมพิวเตอร'ไววา เครื่องอิเล็กทรอนิกส'แบบอัตโนมัติ ทําหนาท่ี
เหมือนสมองกล ใชสําหรับแกป>ญหาตางและซับซอนโดยวิธีทางคณิตศาสตร' คอมพิวเตอร'จึงเปKน
เคร่ืองจักรอิเล็กทรอนิกส'ที่สรางข้ึนเพ่ือใชทํางานแทนมนุษย' ในดานการคิดคํานวณ และสามารถ
จําขอมูล ตวั เลขและตวั อักษรไดเพื่อการเรียกใชงานในครั้งตอไป ยังสามารถจัดการกับสัญลักษณ'
ไดดวยความเร็วสูง โดยปฏิบัติตามข้ันตอนของโปรแกรม คอมพิวเตอร'ยังมีความสามารถในดาน
ตางๆ เชน การเปรียบเทียบทางตรรกศาสตร' การรับสงขอมูล การจัดเก็บขอมูลในตัวเคร่ืองและ
สามารถประมวลผลจากขอมลู ตาง ๆ ได๒

๑.๒.๑ ความหมายของเทคโนโลยสี ารสนเทศ
เทคโนโลยีสารสนเทศ หมายถงึ การจัดเกบ็ การจัดหา การบันทึก การประมวลผลขอมูล
การแปลงของขอมูลทร่ี บั มาประมวลผลเปKนสารสนเทศ ดวยระบบ ซ่ึงเปKนการกระจายในอุปกรณ'
อิเล็กทรอนิกส'ไอที มีความกาวหนาทางเทคโนโลยีท่ีทําใหเกิดวิธีการใหม ๆ ในการจัดเก็บขอมูล
ขาวสาร ความรู การสงผาน การส่ือสารสารสนเทศ การเขาถึงสารสนเทศ การรับสารสนเทศ
รวมถึงการสรางสังคม และอุตสาหกรรมดานสารสเทศ เปKนการจัดการสารสนเทศทําใหมี
ประสิทธิภาพ อุปกรณ'หรือเคร่ืองมือท่ีเกี่ยวของกับการรวบรวมประมวล เก็บรักษา และเผยแพร
ขอมลู และสารสนเทศโดยรวมท้ังฮาร'ดแวร' ซอฟต'แวร' ฐานขอมูล และการสอ่ื สาร โทรคมนาคม
เทคโนโลยีสารสนเทศ (TI : Information Technology) หมายถึง การประยุกต'นําเอา
ความรูทางดานวิทยาศาสตร'มาจัดการสารสนเทศท่ีตองการ โดยอาศัยเครื่องมือทางเทคโนโลยี
ใหม ๆ เชน เทคโนโลยีดานคอมพิวเตอร' เทคโนโลยีทางดานเครือขาย โทรคมนาคม และการ
ส่ือสาร ตลอดจนอาศัยความรูในกระบวนการดําเนินงานสารสนเทศในขั้นตอนตาง ๆ ตั้งแตการ
แสวงหา การวิเคราะห' การจัดเก็บ รวมถงึ การจัดการเผยแพรและแลกเปลี่ยนสารสนเทศดวยเพ่ือ
เพ่ิมประสิทธิภาพ ความถูกตอง ความแมนยํา และความรวดเร็วทนั ตอการนํามาใชประโยชนไ' ด๓

๑ กิดานัน มลิทอง, ไอซีทีเพ่ือการศึกษา, (กรุงเทพฯ : หางหุนสวนจํากัด อรุณการพิมพ', ๒๕๔๘),
หนา ๒๐.

๒ สมใจ บุญศิริ และภทั รสนิ ี ภทั รโกศล, ความรูคอมพิวเตอรเบ้ืองตน, (กรงุ เทพฯ : บริษัท เอ.อาร'.
อินฟอร'เมชัน แอนด' พบั ลิเคชนั จาํ กดั , ๒๕๔๐), หนา ๙.

๓ วศนิ เพม่ิ ทรัพย', ความรูเบ้ืองตนเก่ียวกับคอมพิวเตอรและเทคโนโลยีสารสนเทศ, (กรุงเทพฯ :
บรษิ ทั โปรวชิ ัน่ จาํ กดั , ๒๕๖๑), หนา ๑๗๐.

-๔-

เทคโนโลยี หรือ Technology หมายถึง การนําความรู<ด<านวิทยาศาสตรมาประยุกตใน
การพฒั นาเคร่ืองมอื เคร่อื งใช< อุปกรณ วธิ กี าร และกระบวนการทํางาน

เทคโนโลยี หมายถึง เทคนิควิธีสมัยใหมH เคร่ืองยนตกลไกหรือวัสดุอุปกรณที่มีระบบ
ทํางานซับซ<อนราคาแพงหรืออาจคํานึงถึงในแความร<ูระดับสูง ทฤษฎีหรือหลักการใหมH ๆ ท่ี
นําไปใช<แล<วสHงผลให<การทํางานดีขึ้น จากแนวคิดและการใช<ความหมายที่กลHาวมาแล<ว จึง
พจิ ารณาถงึ รากศัพทของคาํ ๔

สารสนเทศ หรือ Information หมายถึง เปRนการเอาผลลัพธท่ีเกิดจากการนําข<อมูลมา
ผาH นกระบวนการตHาง ๆ อยHางมีระบบและนําไปใช<เพ่ือการแสดงผลโดยสรุป หรือส่ือสารให<เข<าใจ
งHายๆ แผนแมHบทเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสารประเทศไทย พ.ศ.๒๕๔๕-๒๕๔๙ หมายถึง
เทคโนโลยีเก่ียวข<องกับขHาวสารข<อมูล และการส่ือสารนับตั้งแตHการสร<าง การนํามาวิเคราะหหรือ
การประมวลผล

๑.๒.๒ ความหมายของขอมลู และสารสนเทศ
ขอมูลและสารสนเทศ หมายถึง สาระที่เก่ียวของกับการทํางานที่เปKนขอเท็จจริงของ
ตัวอักษร ตัวเลข หรือเปKนขอความตาง ๆ ที่นํามาใชประกอบการตัดสินใจของผูบริหารองค'การ
ตลอดจนขอมูลท่ีผานกระบวนการประมวลผลที่ถูกตองจะทําใหเพิ่มประสิทธิภาพของขอมูลและ
สารสนเทศเช่ือถอื ได
ระบบสารสนเทศ ซึง่ เปนK สรางขึน้ มาเพื่อจดุ มุงหมายหลาย ๆ ประการจุดมงุ หมายพ้ืนฐาน
ประการหนึ่ง คือ การประมวลขอมลู (Data) ใหกลายเปKนสารสนเทศ (Information) และนําไปสู
ความรู (Knowledge) ที่ชวยแกป>ญหาในการดาํ เนนิ งาน๕
๑.๒.๓ ความหมายของขอมูล
ขอมูล คือ ขอเทจ็ จริงเก่ยี วกบั เหตุการณ' หรือขอมูลดิบที่ยังไมผานการประมวลผล ยังไม
มีความหมายในการนําไปใชงาน ขอมูลอาจเปKนตัวเลข ตัวอักษร สัญลักษณ' รูปภาพ เสียง หรือ
ภาพเคลอ่ื นไหว
ขอมลู หมายถงึ ทเ่ี ปนK พ้ืนฐานสารสนเทศ การรวบรวมขอมูล นั้นจะตองกระทําการอยาง
ถกู ตอง ครบถวนและสมบรู ณ' ถาหาไม สารสนเทศที่ไดออกมาก็จะเปนK สารสนเทศที่เช่ือไมได ไม
ถกู ตอง ทาํ ใหเกดิ ความผิดพลาดในการตัดสินใจได๖

๔ กิดานนั มลทิ อง, เทคโนโลยแี ละการสอ่ื สารเพอ่ื การศึกษา, (กรุงเทพฯ : หางหุนสวนจํากัด อรุณ
การพิมพ', ๒๕๔๘), หนา ๔.

๕ บญุ สิริ สวุ รรณเพช็ ร, คอมพวิ เตอรเบอ้ื งตน, (กรงุ เทพฯ : บรษิ ัท เอส อาร พร้ินต้ิง แมสโปรดักส'
จํากัด, ๒๕๔๑), หนา ๑๖๑.

-๕-

๑.๒.๔ ความหมายของสารสนเทศ
สารสนเทศ หมายถงึ ขอมลู ท่ไี ดผานการประมวลผลเรียบรอยหรือจัดระบบแลว เพื่อใหมี
ความหมายและคุณคาสําหรบั ผูใช ขอมูลท่ีผานการประมวลผลไดเปKนสารสนเทศที่มีความถูกตอง
ทนั ตอสถานการณ'ท่สี นใจ มีความนาเช่ือถอื มคี วามหมาย มีคุณคา และเปKนประโยชน'สําหรับผูใช
เชน เมื่อตองการนําสารสนเทศไปใชในการวางแผนองค'การ สารสนเทศท่ีเปKนรายงานท่ีสรุปเพื่อ
การตัดสินใจ การนําขอมูลมาประมวลผลเพ่ือใหไดสารสนเทศท่ีใชในการตัดสินใจบริการจัดการ
องคก' ารอยางมปี ระสทิ ธภิ าพ
สารสนเทศ หมายถึง เปKนกระบวนการตาง ๆ ตั้งแต การเสาะแสวงหา การวเิ คราะห' การ
จัดเก็บ และการเผยแพร เพ่ือเพิ่มประสิทธิภาพความถูกตอง ความแมนยํา และความรวดเร็วทัน
ตอการนําไปใชประโยชน'๗
๑.๒.๕ ลักษณะสารสนเทศทด่ี ี
เนื้อหา (Content)

• ความสมบรู ณค' รอบคลมุ (completeness)
• ความสมั พนั ธ'กับเร่อื ง (relevance)
• ความถกู ตอง (accuracy)
• ความเชอื่ ถือได (reliability)
• การตรวจสอบได (verifiability)
รปู แบบ (Format)
• ชดั เจน (clarity)
• ระดับรายละเอียด (level of detail)
• รูปแบบการนําเสนอ (presentation)
• สื่อการนําเสนอ (media)
• ความยืดหยุน (flexibility)
• ประหยัด (economy)

๖ บุญสิริ สุวรรณเพช็ ร, คอมพวิ เตอรเบื้องตน, (กรุงเทพฯ : บรษิ ัท เอส อาร พริ้นติ้ง แมสโปรดักส'
จํากดั , ๒๕๔๑), หนา ๑๖๒.

๗ กิดานัน มลิทอง, ไอซีทีเพื่อการศึกษา, (กรุงเทพฯ : หางหุนสวนจํากัด อรุณการพิมพ', ๒๕๔๘),
หนา ๑๓.

-๖-

เวลา (Time)
• ความรวดเรว็ และทนั ใช (timely)
• การปรับปรงุ ใหทนั สมยั (up-to-date)
• มีระยะเวลา (time period)

กระบวนการ (Process)
• ความสามารถในการเขาถงึ (accessibility)
• การมีสวนรวม (participation)
• การเช่อื มโยง (connectivity)

๑.๒.๖ ความหมายของระบบสารสนเทศเพื่อการจดั การ (Management
Information System : MIS)

ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการจัดการ (Management Information System : MIS)
หมายถงึ ระบบจดั เก็บขอมลู ท่รี วบรวมอยางเปKนระบบท้ังภายในและภายนอกองค'การเปKนการนํา
ขอมูลมาสนับสนุนการตัดสินใจการพัฒนาการทํางานขององค'การทุกมิติของผูบริหารซ่ึงจะทําให
การทํางานในองค'มีประสทิ ธิภาพเพ่ิมมากขน้ึ

ระบบสารสนเทศเพ่ือการจัดการจัดการ (Management Information System : MIS)
หมายถึง เปKนระบบสารสนเทศที่ดึงขอมูลจากระบบประมวลผลรายงานผลประจําวัน (TPS) เพื่อ
ใชจัดทําสารสนเทศในรับสูงใหกับผูบริหารในหนวยงานตาง ๆ จึงถึงระดับผูบริหารสูงสุดของ
องค'กร เก่ียวของกับการนําไปใชวางแผนและควบคุมงานขององค'กรแทบจะทุกระดับช้ัน ระบบ
สารสนเทศเพื่อการจัดการจะสามารถคํานวณและเปรียบเทียบการประมวลผลรายการประจําวัน
นน้ั เอง๘

ระบบสารสนเทศเพ่ือการจัดการ คือ ระบบท่ีรวบรวม ประมวล เก็บรักษา และเผยแพร
สารสนเทศ เพอ่ื ใชในการวางแผน การพัฒนาตัดสินใจ ประสานงาน และควบคุมการดําเนนิ งาน

๑.๒.๗ องคประกอบระบบสารสนเทศท่ใี ชคอมพิวเตอร
ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการที่ใชคอมพิวเตอร' (Computer-based information
systems CBIS) องคป' ระกอบท่สี ําคัญ ๖ สวน คือ ฮารด' แวร' (hardware) ซอฟต'แวร' (software)
ฐานขอมูล (database) เครือขาย (network) กระบวนการ (procedure) และคน (people)

๘ วศิน เพิ่มทรพั ย', ความรเู บ้ืองตนเก่ยี วกบั คอมพวิ เตอรและเทคโนโลยีสารสนเทศ, (กรุงเทพฯ :
บรษิ ัท โปรวิชน่ั จาํ กดั , ๒๕๖๑), หนา ๑๗๒.

-๗-

- ฮาร'ดแวร' (Hardware) ไดแก อุปกรณ'ที่ชวยในการป:อนขอมูล ประมวลจัดเก็บ และ
ผลิต เอาท'พทุ ออกมาในระบบสารสนเทศ

- ซอฟตแ' วร' (Software) ไดแก โปรแกรมคอมพิวเตอรท' ชี่ วยใหฮารด' แวร'ทาํ งาน
- ฐานขอมลู (Database) คือ การจดั ระบบของแฟม: ขอมลู ซึ่งเก็บขอมลู ที่เก่ียวของกัน
- เครือขาย (Network) คอื การเชือ่ มโยงของคอมพิวเตอร'เขาดวยกันเพื่อชวยใหมีการใช
ทรพั ยากรรวมกัน และชวยการตดิ ตอส่อื สาร
- กระบวนการ (Procedure) ไดแก นโยบาย กลยุทธ' วิธีการ และกฎระเบียบตางๆ ใน
การใชระบบสารสนเทศ
- คน (People) เปKนองค'ประกอบที่สําคัญในระบบสารสนเทศ ไดแก บุคคลที่เก่ียวของ
ในระบบสารสนเทศ เชน ผอู อกแบบ ผพู ัฒนาระบบ ผูดูแลระบบ และผูใชระบบ
๑.๒.๘ ประโยชนของระบบสารสนเทศ
ยุคเศรษฐกิจกระแสใหมไดนําเทคโนโลยีสารสนเทศมาใชงานในกลากหลายลักษณะที่จะ
เกิดประโยชน'สูงสุดขององค'กร ระบบธุรกิจไดนํามาประยุกต'ใชไดอยางมีประสิทธิภาพ โดยท่ี
พัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศไดสงผลกระทบในวงกวางทั้งภาครัฐและภาคเอกชนระบบ
สารสนเทศมีประโยชนต' อการดําเนนิ งานขององคก' ร ดงั น้ี
๑. ชวยใหผูใชสามารถเขาถึงสารสนเทศท่ีตองการไดอยางรวดเร็ว และทันตอเหตุการณ'
เนื่องจากขอมูลถูกจัดเก็บและบริหารอยางเปKนระบบ ทําใหผูบริหารสามารถเขาถึงขอมูลไดอยาง
รวดเร็วและสามารถนาํ ขอมูลมาใชประโยชน'ทนั ตอความตองการ
๒. ชวยในการกําหนดเปา: หมายกลยทุ ธแ' ละการวางแผนปฏิบัติการ โดยผูบริหารสามารถ
นําขอมูลท่ีไดจากระบบสารสนเทศมาชวยในการวางแผนและกําหนดเป:าหมายในการดําเนนิ งาน
๓. ชวยในการตรวจสอบการดําเนินงาน เมอื่ มีแผนงานท่ีถกู นําไปปฏิบัติในชวงระยะเวลา
หนง่ึ ผคู วบคมุ จะตองตรวจสอบผลการดาํ เนินงาน โดยนําขอมูลบางสวนมาประมวลผล เพื่อใชใน
การประกอบการประเมนิ
๔. ชวยในการศกึ ษาและวเิ คราะห'สาเหตุของป>ญหา ผูบริหารสามรถใชระบบสารสนเทศ
ประกอบการศึกษาและการคนหาสาเหตุ หรือขอผิดพลาดทเ่ี กิดขน้ึ ในการดําเนินงาน
๕. ชวยใหผใู ชสามารถวิเคราะหป' ญ> หาหรืออปุ สรรคท่ีเกิดขึ้น เพ่ือหาวิธีควบคุม ปรับปรุง
และแกไขป>ญหา สารสนเทศท่ีไดจากการประมวลผลจะชวยใหผูบริหารวิเคราะห'วาการ
ดําเนินงานเพื่อปรบั เปลี่ยนหรือพัฒนาใหการดําเนินงานเปKนไปตามแผนงานหรือเป:าหมาย
๖. ชวยลดคาใชจาย ของระบบสารสนเทศทีม่ ปี ระสิทธิภาพชวยใหลดเวลา แรงงาน และ
คาใชจายในการทาํ งานลง ลดขัน้ ตอนในการทาํ งาน
ประสทิ ธภิ าพ (Efficiency)

-๘-

๑. ระบบสารสนเทศทําใหการปฏิบัติงานมีความรวดเร็วมากข้ึน โดยใชกระบวนการ
ประมวลผลขอมูลซึ่งจะทําใหสามารถเก็บรวบรวม ประมวลผลและปรับปรุงขอมูลใหทันสมัยได
อยางรวดเร็วระบบสารสนเทศชวยในการจัดเก็บขอมูลที่มีขนาดใหญ หรือมีปริมาณมากและชวย
ทําใหการเขาถึงขอมลู (access) เหลาน้นั มีความรวดเรว็ ดวย

๒. ชวยลดตนทุน การท่ีระบบสารสนเทศชวยทําใหการปฏิบัติงานท่ีดีเกี่ยวของกับขอมูล
ซ่งึ มีปรมิ าณมากมีความสลับซับซอนใหดําเนินการไดโดยเร็วหรือการชวยใหเกิดการติดตอสื่อสาร
ไดอยางรวดเรว็ ทําใหเกิดการประหยัดตนทนุ การดําเนินการอยางมาก

๓. ชวยใหการติดตอสือ่ สารเปKนไปอยางรวดเร็ว การใชเครือขายทางคอมพิวเตอร'ทําใหมี
การติดตอไดทั่วโลกภายในเวลาท่ีรวดเร็ว ไมวาจะเปKนการติดตอระหวางเครื่องคอมพิวเตอร'กับ
เคร่อื งคอมพิวเตอร'ดวยกัน (machine to machine) หรือคนกับคน (human to human) หรือ
คนกบั เครือ่ งคอมพิวเตอร' (human to machine) และการตดิ ตอส่อื สารดงั กลาวจะทําใหขอมูลท่ี
เปนK ทง้ั ขอความ เสียง ภาพนิ่ง และภาพเคล่ือนไหวสามารถสงไดทันที

๔. ระบบสารสนเทศชวยทําใหการประสานงานระหวางฝˆายตาง ๆ เปKนไปไดดวยดี
โดยเฉพาะหากระบบสารสนเทศน้นั ออกแบบ เพื่อเอื้ออาํ นวยใหหนวยงานทั้งภายในและภายนอก
ทีอ่ ยใู นระบบของซัพพลายท้ังหมด จะทําใหผูที่มีสวนเกี่ยวของทั้งหมดสามารถใชขอมูลรวมกันได
และทาํ ใหการประสานงาน หรอื การทําความเขาใจเปนK ไปไดดวยดยี ่ิงขึ้น

ประสิทธิผล (Effectiveness)
๑. ระบบสารสนเทศชวยในการตัดสินใจ ระบบสารสนเทศท่ีออกแบบสําหรับผูบริหาร
เชน ระบบสารสนเทศที่ชวยในการสนับสนุนการตัดสินใจ (Decision support systems) หรือ
ระบบสารสนเทศสําหรับผูบริหาร (Executive support systems) จะเอ้ืออํานวยใหผูบริหารมี
ขอมูลในการประกอบการตัดสินใจไดดีข้ึน อันจะสงผลใหการดําเนินงานสามารถบรรลุ
วตั ถุประสงค'ไวได
๒. ระบบสารสนเทศชวยในการเลือกผลิตสินคาและบริการที่เหมาะสมระบบสารสนเทศ
จะชวยทําใหองค'การทราบถึงขอมูลท่ีเกี่ยวของกับตนทุน ราคาในตลาดรูปแบบของสินคาและ
บริการท่ีมีอยู หรือชวยทําใหหนวยงานสามารถเลือกผลิตสินคาและบริการที่มีความเหมาะสมกับ
ความเช่ียวชาญ หรอื ทรพั ยากรทีม่ อี ยู
๓. ระบบสารสนเทศชวยปรับปรุงคณุ ภาพของสินคาและบริการใหดีขึ้นระบบสารสนเทศ
ทําใหการติดตอระหวางหนวยงานและลูกคา สามารถทําไดโดยถูกตองและรวดเร็วข้ึน จึงชวยให
หนวยงานสามารถปรับปรุงคุณภาพของสินคา บริการใหตรงกับความตองการของลูกคาไดดีขึ้น
และรวดเรว็ ข้ึนดวย
๔. ความไดเปรยี บในการแขงขนั (Competitive Advantage)

-๙-

๕. คณุ ภาพชวี ติ การทาํ งาน (Quality o f Working Life)
สรุป คอมพิวเตอร'อุปกรณอิเล็กทรอนิกสท่ีสามารถคํานวณผลการเปรียบเทียบคHาด<วย
ความเร็วสงู อยาH งตอH เนือ่ ง สามารถรบั ขอ< มูลและคําสัง่ ผHานอุปกรณรบั ขอ< มูล (Input) แล<วนําข<อมูล
หรือคําสั่งนนั้ ไปประมวลผล (Process) เพ่ือท่ีให<ได<ผลลัพธตามต<องการและแสดงผลผHานอุปกรณ
แสดงผล (Output) บนั ทึกข<อมูลตาH ง ๆ โดยอุปกรณบันทึกข<อมูลเพื่อสามารถเก็บไว<ใช<งานในครั้ง
ตอH ไปได<
เทคโนโลยีสารสนเทศการใชคอมพิวเตอร'มาประยุกต'ใชกับชีวิตประจําวันของมนุษย'ที่มี
การแขงขนั และความเปนK อยทู มี่ ีการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมอยางรวดเร็วท้ังทางดาน
การศึกษา ดานบันเทิง ดานการแพทย' ดานการเงิน ดานศิลปะและการออกแบบ ดาน
วิทยาศาสตร'และเคมี ดานการดูแลสิ่งแวดลอม ดานการพัฒนาสังคมมนุษย'ดานการประกอบ
อาชีพ และดานการสื่อสารและคมนาคม เพื่อจัดเก็บ ค<นหา สHงผHาน และจัดการข<อมูลทางธุรกิจ
เครือขHายคอมพิวเตอรฮารดแวร ซอฟตแวร อิเล็กทรอนิกส เคร่ืองมือการสื่อสารและสารสนเทศ
เชนH โทรทัศนโทรศพั ท รวมไปถึงการพาณิชยอิเลก็ ทรอนิกส และบรกิ ารทางคอมพิวเตอร

๑.๓ ความสําคัญและคณุ สมบัตขิ องคอมพวิ เตอร

คอมพวิ เตอร'เปKนส่ิงประดิษฐ'ที่มนุษย'สรางข้ึนมาเพื่อการพัฒนาใหมีความสามารถในการ
ทํางานที่รวดเร็ว ถูกตอง แมนยาํ เก็บขอมลู จํานวนมาก และทํางานไดโดยอัตโนมัติ คอมพิวเตอร'
ถูกนํามาใชสําหรับงานท่ีตองมีการประมวลผลการทํางานท่ีซับซอนเกินกวาความสามารถของ
มนุษย'ท่ีจะทําได และอาจกอใหเกิดขอผิดพลาดไดอยางงายดาย เชน การคํานวณตัวเลขหลาย
หลกั ภายในเวลาอนั รวดเร็ว การทํางานในแบบเดยี วกนั ซ้าํ ๆ กนั หลายครั้ง การจดจําขอมูลตัวเลข
และตัวอักษรจาํ นวนมาก คอมพิวเตอรส' ามารถทํางานแทนมนุษย' โดยที่มนุษย'มีหนาที่เพียงเปKนผู
ส่ังการ หนวยงานราชการและหนวยงานเอกชนจึงมีการนําคอมพิวเตอร'มาใชงานกันอยาง
กวางขวาง

คอมพิวเตอร'ไดเขามามีบทบาทในการทํางานแทนมนุษย'หลายดาน เชน การทํางานที่
เสี่ยงอันตราย การคํานวณทางสถิติ การทําธุรกิจท้ังภายในและภายนอกองค'กร การสรางงาน
ศิลปะ การออกแบบสื่อส่ิงพิมพ' การติดตอส่ือสารผานเครือขายอินเทอร'เน็ต การจัดการงาน
เอกสาร และดานการสาธารณสุข ดานการศึกษา ดานบันเทิง ดานวิทยาศาสตร'และเคมี เปKนตน
คอมพิวเตอร'กลายเปKนอุปกรณ'สําคัญในการทํางานของหนวยงาน การประยุกต'ใชงาน
คอมพวิ เตอร'ในชีวิตประจาํ วัน ดงั น้ี

๑. การสือ่ สาร (Communication) ในยคุ ป>จจุบันเรียกวา เปKนยุคแหงการส่ือสารแบบไร
พรมแดน มกี ารสอื่ สารในรปู แบบตางๆ คอมพิวเตอร'สามารถชวยในการติดตอสื่อสารกับทุกคนได

- ๑๐ -

ทุกมุมโลกไดอยางสะดวก รวดเร็ว และประหยัดคาใชจายมาก ไมวาจะเปKนการสงจดหมาย
อิเล็กทรอนิกส' (e-mail) การพูดคุยและสงขอความทางอินเทอร'เน็ต อีกท้ังยังสามารถสรางเว็บ
เพจสวนบคุ คลใหเพ่อื นๆ หรือครอบครวั เขามาชมและแลกเปล่ียนความคดิ เห็นไดอยางอสิ ระ

๒. การเลือกซื้อสินคา (Shopping) การเยี่ยมชมรานคาบนอินเทอร'เน็ตไซเบอร'มอลล'
(Cyber mall) เพ่อื เลือกชมสนิ คาและสัง่ ซื้อสนิ คาผานระบบการบริการทางอินเทอร'เนต็

๓. การสืบคนขอมูล (Searching) การสืบคนขอมูลผานเครือขายอินเทอร'เน็ตโปรแกรม
คนหา (Search engine๗ เชน www.google.co.th, www.sanook.com เพื่อที่คนหารูปภาพ
มลั ติมเี ดีย บทความ เอกสาร ขาวทองถ่ิน ขาวภายในประเทศหรือตางประเทศ

๔. ดานความบันเทิง (Entertainment) สามารถอานหนังสือ ฟ>งเพลง ชมรายการตาง ๆ
ของสถานีโทรทศั น' และเลนเกมผานคอมพิวเตอร'

๕. ดานการศึกษา (Education) เปKนการนําคอมพิวเตอร'มาใชพิมพ'รายงานหรือนําเสนอ
ผลงาน ทําสอ่ื การเรยี นการสอน การเรยี นผานส่ืออิเลก็ ทรอนกิ ส' (E-learning)

เครือ่ งคอมพวิ เตอรถ' ูกสรางขน้ึ มาเพ่ือใหมีจุดเดน ๔ ประการ เพ่ือทดแทนขอจํากดั ของ
มนษุ ย' เรยี กวา ๔ S (Special) ดงั น้ี

๑. หนวยเก็บ (Storage) หมายถึง ความสามารถในการเก็บขอมูลจํานวนมากและเปKน
เวลานาน นับเปKน จุดเดนทางโครงสรางและเปKนหัวใจของการทํางานแบบอัตโนมัติของเคร่ือง
คอมพิวเตอร' ทั้งเปนK ตัวบงชีป้ ระสทิ ธิภาพของคอมพวิ เตอรแ' ตละเคร่ืองดวย

๒. ความเร็ว (Speed) หมายถึง ความสามารถในการประมวลผลขอมูล (Processing
Speed)โดยใชเวลานอย เปKนจุดเดนทางโครงสรางที่ผูใชทั่วไปมีสวนเกี่ยวของนอยท่ีสุด เปKนตัว
บงชป้ี ระสทิ ธิภาพของเคร่อื งคอมพิวเตอร'ทส่ี าํ คญั สวนหนึ่งเชนกนั

๓. ความเปKนอัตโนมัติ (Self Acting) หมายถึง ความสามารถในการประมวลผลขอมูล
ตามลําดับขั้นตอนไดอยางถูกตองและตอเนื่องอยางอัตโนมัติ โดยมนุษย'มีสวนเก่ียวของเฉพาะใน
ขัน้ ตอนการกาํ หนด

๔. ความนาเช่ือถือ (Sure) หมายถึง ความสามารถในการประมวลผลใหเกิดผลลัพธ'ที่
ถกู ตอง ความนาเชือ่ ถือนบั เปKนส่ิงสําคัญที่สุดในการทํางานของเครื่องคอมพิวเตอร' ความสามารถ
นี้เกี่ยวของกับโปรแกรมคําสั่งและขอมูลท่ีมนุษย'กําหนดใหกับเครื่องคอมพิวเตอร'โดยตรง
กลาวคือหากมนุษย'ป:อนขอมูลที่ไมถูกตองใหกับเคร่ืองคอมพิวเตอร'ก็ยอมไดผลลัพธ'ท่ีไมถูกตอง
ดวยเชนกัน

สรุป ป>จจุบันคอมพิวเตอร'มีความสําคัญและบทบาทตอเศรษฐกิจและสังคมกระแสใหม
อยางมากในการขับเคลื่อนองค'กรหรือธุรกิจ จะพบวาคอมพิวเตอร'ถูกพัฒนาข้ึนอยางตอเน่ือง ทํา
ใหมเี ครอื่ งคอมพิวเตอร'หลากหลายรปู แบบ ซ่ึงถูกออกแบบใหใชงานงาย และมีราคาไมแพงนักจึง

- ๑๑ -

ทําใหไดรับความนิยมใชงานกันอยางแพรหลาย ไมวาจะเปKนคอมพิวเตอร'ขนาดพกพา
คอมพิวเตอร'ต้ังโตŒะ คอมพิวเตอร'แบบกระเป•าห้ิว คอมพิวเตอร'ขนาดใหญ เคร่ืองคอมพิวเตอร'ใน
รูปแบบที่แตกตาง เชน เคร่ืองฝากถอนเงินอัตโนมัติหรือเคร่ืองเอทีเอ็ม (ATM : Automatic
Teller Machine) กถ็ ือวาเปนK เคร่อื งคอมพวิ เตอรร' ูปแบบหน่ึง เปนK ตน

๑.๔ ววิ ฒั นาการของคอมพวิ เตอร

คอมพิวเตอร'ที่เกิดข้ึนในยุคที่เรียกวายุคกอนประวัติศาสตร' ไดแก สิ่งประดิษฐ'และ
เคร่ืองจักรกลที่ชวยในการคํานวณท่ียังไมไดนําความสามารถทางอิเล็คทรอนิกส'มาใช ซ่ึงเราบอก
กลาวสรุปถึงช่ือนักวิทยาศาสตร'ท่ีมีความสําคัญตอการกําเนิดคอมพิวเตอร' พรองทั้งสิ่งประดิษฐ'
ตาง ๆ ของเขาโดยขอใหสังเกตวาช่ือนักวิทยาศาสตร'หลาย ๆ ทานไดถูกนํามาขนานนามเปKน
ภาษาโปรแกรมตาง ๆ หรือใชเรียกชื่อสิ่งประดิษฐ'อันนับเปKนการใหเกียรติแกนักวิทยาศาสตร'
เหลาน้นั ๙

๑.๔.๑ จุดกําเนดิ ของคอมพิวเตอร
ตนกาํ เนดิ ของคอมพิวเตอร'มาจากแนวความคิดของระบบตัวเลข ซ่ึงไดพัฒนาเปKนวิธีการ
คํานวณตาง ๆ รวมทง้ั อปุ กรณ'ที่ชวยในการคํานวณอยางงาย ๆ คอื กระดานคํานวณและลูกคิด
ในศตวรรษที่ ๑๗ เครื่องคําแบบใชเฟŽ6องเคร่ืองแรกไดกําเนิดขึ้นจากนักคณิตศาสตร'ชาว
ฝรั่งเศส คือ Blaise Pascal โดยเคร่ืองของเขาสามารถคํานวณการบวกการลบไดอยางเที่ยงตรง
และในศตวรรษเดียวกันนักคณิตศาสตร'ชาวเยอรมันคือ Gottried Wilhelm von Leibniz ได
สรางเคร่ืองคดิ เลขเคร่ืองแรกที่สามารถคูณและหารไดดวย
ในตนศตวรรษที่ ๑๙ ชาวฝร่ังเศส ช่ือ Joseph Marie Jacquard ไดพัฒนาเคร่ืองทอผา
ที่สามารถโปแกรมได โดยเคร่ืองทอผานี้ใชบัตรขนาดใหญ ซ่ึงไดเจาะรูไวเพ่ือควบคุมรูปแบบของ
ลายท่ีจะป>ก บัตรเจาะรู(punched card) ที่ Jacquard ใชน้ีไดถูกพัฒนาตอๆมาโดยผูอื่น เพื่อใช
เปKนอุปกรณ'ปอ: นขอมูลและโปรแกรมเขาเครอ่ื งคอมพิวเตอรใ' นยคุ แรก ๆ
ในศตวรรษเดียวกัน ชาวอังกฤษชื่อ Charles Babbage ไดทําการสรางเคร่ืองสําหรับแก
สมการโดยใชพลังงานไอนํ้า เรียกวา difference engine และถัดจากนั้นไดเสนอทฤษฎีเกี่ยวกับ
คอมพวิ เตอรส' มัยใหม เมอื่ เขาไดทําการออกแบบ เครื่องจักรสําหรับทําการวิเคราะห' (analytical
engine) โดยใชพลังงานจากไอน้ํา ซ่ึงไดมีการออกแบบใหใชบัตรเจาะรูของ Jacquard ในการ
ป:อนขอมลู ทาํ ใหอปุ กรณ'ช้ินนีม้ ีหนวยรบั ขอมูล หนวยประมวลผล หนวยแสดงผล และหนวยเก็บ

๙ สมใจ บญุ ศริ ิ และภทั รสินี ภทั รโกศล, ความรูคอมพวิ เตอรเบอื้ งตน, (กรุงเทพฯ : บรษิ ทั เอ.อาร'.
อินฟอรเ' มชนั แอนด' พบั ลิเคชนั จาํ กดั , ๒๕๔๐), หนา ๓๑.

- ๑๒ -
ขอมูลสํารอง ครบตามรูปแบบของคอมพิวเตอร'สมัยใหม เทคโนโลยีในขณะน้ันไมเอื้ออํานวยตอ
การสรางเคร่อื งท่ีสามารถทํางานไดจริง อยางไรก็ดี Charles Babbage ก็ไดรับการยกยองวาเปKน
บิดาของคอมพวิ เตอร'คนแรก และผูรวมงานของเขาคือ Augusta Ada Byron ก็ไดรับการยกยอง
วาเปKนนกั เขยี นโปรแกรมคนแรกของโลก

รูปท่ี ๑.๑ เครื่อง Difference Engine ของ Charles Babbage
(ทม่ี า : https://pirun.ku.ac.th)

ประมาณป“ ค.ศ. ๑๘๘๖ Dr.Herman Hollerith ไดพัฒนาเครื่องจัดเรียงบัตรเจาะรูแบบ
electromechanical ซึง่ ทํางานโดยใชพลังงานไฟฟ:าสามารถทําการจัดเรียง (Sort) และคัดเลือก
(Select) ขอมูลได ตอมาในป“ ค.ศ. ๑๘๙๖ Hollerith ไดทําการกอตั้งบริษัทสําหรับเครื่องจักรใน
การจัดเรยี งช่อื Tabulating Machine Company และในป“ ค.ศ.๑๙๑๑ Hollerith ทําการขยาย
กจิ การ โดยเขาหุนกับบริษัทอีก ๒ บริษัทจัดต้ังเปKนบริษัท Computing Tabulating Recording
Company ประสบความสําเร็จ ในป“ ค.ศ. ๑๙๒๔ ไดเปล่ียนชื่อเปKน International Business
Corporation หรือทร่ี ูจักกันตอมาในชือ่ ของบริษทั IBM

รปู ท่ี ๑.๒ เครือ่ งจัดเรยี งบตั รเจาะรูของ Dr. Her Hollerith
(ท่ีมา : https://pirun.ku.ac.th)

- ๑๓ -

ในป“ ค.ศ.๑๙๓๙ Dr. Howard H. Aiken จาก Harvard University ไดรวมมือกับบริษัท
IBM ออกแบบคอมพิวเตอร' โดยใชทฤษฎีของ Babbage และในป“ ค.ศ.๑๙๔๔ Harvard mark I
กไ็ ดถอื กาํ เนิดข้ึนเปนK คอมพิวเตอรเ' คร่อื งแรก ซ่งึ มขี นาดยาว ๕ ฟุต ใชพลังงานไฟฟ:าและใช relay
แทนเฟ6อง แตยังทาํ งานไดชา คือ ใชเวลาประมาณ ๓-๕ วนิ าทีสาํ หรบั การคูณ

การพฒั นาทส่ี าํ คัญ Mark I ไดเกดิ ขึ้นป“ ๑๙๔๖ ดวย Jonh Preper Eckert, Jr. และ Dr.
Jonh W.Msuchly จาก University of Pennsylvnia มีการออกแบบสราง ENIAC (Electronic
Numeric Integator and Calcuator) ทํางานไดเร็วอยูในหนวยของหน่ึงสวนลานวินาที ในขณะ
ที่ Mark I ทํางานอยูในหนวยของหน่ึงสวนพันลานเทา โดยหัวใจของความสําเร็จน้ีอยูท่ีการใช
หลอดสูญญากาศมาแทนท่ี relay และถดจากนั้น Mauchly และ Eckert ทําการสราง UNIVAC
เปนK คอมพวิ เตอรอ' เิ ล็กทรอนิกส'เพื่อการคาเครื่องแรกของโลก

รปู ท่ี ๑.๓ เครอื่ ง ENIAC สูง ๑๐ ฟตุ กวาง ๑๐ ฟตุ และยาว ๑๐ ฟุต
(ท่มี า : https://pirun.ku.ac.th)

การพัฒนาท่ีสําคัญไดเกิดข้ึนเมื่อ Jonh von Neumann ซ่ึงเปKนท่ีปรึกษาของโครงการ
ENIAC ไดเสนอแผนสําหรบั คอมพวิ เตอร'เครื่องแรกท่จี ะทาํ การเก็บโปรแกรมไวในหนวยโปรแกรม
ไวในหนวยความจําที่เหมอื นกับท่ีเก็บขอมูล พัฒนาการทําใหสามารถเปลี่ยนวงจรคอมพิวเตอร'ได
โดยอตั โนมัติแทนทจี่ ะตองทาํ การเปล่ียนสวทิ ตด' วยมือเหมือนชวงกอน Dr. Von neumann ยังได
นําระบบเลขฐานสองมาใชในคอมพิวเตอร'ทําใหเคร่ือง IAS ท่ีสรางโดย Dr. von Neumann เปKน
เครื่องคอมพิวเตอร'เอนกประสงค'เคร่ืองแรกของโลก เป–ดศักราชของคอมพิวเตอร'อยางแทจริง
และยังไดเปนK บดิ าคอมพวิ เตอร'คนที่ ๒

๑.๔.๒ ยุคของคอมพิวเตอร
เทคโนโลยีคอมพวิ เตอร'มกี ารพฒั นาอยางตอเนื่อง สามารถแบงออกไดโดยแบง
สวนประกอบของฮาร'ดแวร' (Hardward ) เปKน ๔ ยคุ ดวยกัน

- ๑๔ -

ยคุ ที่ ๑ (๑๙๕๑-๑๙๕๘)
กอนหนาป“ ๑๙๕๑ เคร่ืองคอมพิวเตอร'จะมีใชเฉพาะนักวิทยาศาสตร' วิศวกร และทหาร
เทานั้น จนกระทั่งผูสราง ENIAC คือ Mauchly และ Eckert ตั้งบริษัทเพื่อทําตลาดเชิงพาณิชย'
ของเคร่ืองรุนถัดมาของพวกเขา คือ เคร่ือง UNIVAC คอมพิวเตอร'ในยุคนี้จะมี หลอดสูญญากาศ
และ ดรัมแมเหล็ก (magnetic drum) ท่ีเปKนสวนประกอบสําคัญ แตหลอดสุญญากาศจะมีไม
นาเชื่อถอื สูง เปKนเหตใุ หตองใชความพยายามอยางมากในการทําใหเครื่องในยุคสามารถทํางานได
สวนดรัมแมเหลก็ ถกู ใชเปนK หนวยความจําหลัก (primary memory) บนเครื่องคอมพิวเตอร' สวน
หนวยบันทึกขอมูลสํารอง (secondary storage) ซ่ึงใชเก็บทั้งขอมูลและคําส่ังโปรแกรมในยุคนี้
จะอยูในบัตรเจารู จนปลายยคุ นี้เทปแมเหลก็ จงึ ไดถูกนาํ มาใชเปKนหนวยบนั ทึกขอมลู สาํ รอง
ภาษาคอมพิวเตอรใ' นยุคนจี้ ะอยูในรูปของภาษาเครื่อง ซึ่งเปKนตัวเลขฐาน ๒ ท้ังส้ิน ทําให
ผทู ี่จะสามารถโปรแกรมใหเครอ่ื งทาํ งานได ตองเปKนผูเชีย่ วชาญ

รูปที่ ๑.๔ เครอื่ ง UNIVAC
(ที่มา : https://sites.google.com)

ยคุ ท่ี ๒ (๑๙๕๙-๑๙๖๔)
การพัฒนาท่ีสําคัญที่สุดท่ีแบงแยกยุคนี้ออกจากยุคแรก คือ การแทนที่หลอดสูญญากาศ
ดวยทรานซิสเตอร' (Transistor) หนวยความจําพื้นฐานพัฒนามาเปKน magnetic core รวมท้ังมี
การใช magnetic disk หนวยบันทึกขอมูลสํารองที่มีความเร็ว สวนประกอบที่คอมพิวเตอร'ไดถูก
รวบรวมเขาไวใน แผนวงจรพิมพ'ลาย (printed circuit boards) มีการสรางโปรแกรมวิเคราะห'
เพือ่ หาสวนผดิ พลาดไดอยางรวดเรว็
ภาษาโปรแกรมระดับสูง เชน FORTRAN และ COBOL ไดถูกใชในการโปรแกรมสําหรับ
ยุคน้ี โปรแกรมเมอร'สามารถใชงานภาษาไดสะดวกกวาคอมพิวเตอร'ในยุคที่ ๑ มีไวยากรณ'ท่ี

- ๑๕ -

คลายคลงึ กับภาษาอังกฤษ คอมพิวเตอร'สามารถทํางานไดแตเฉพาะกับภาษาเคร่ือง ทําใหตองใช
โปรแกรมตัวอืน่ คอื compiler และ interpreter แปลงภาษาระดับสงู ใหเปKนภาษาเครอื่ ง

ในยคุ ที่ ๒ เร่ิมมีการติดตอส่ือสารระหวางคอมพิวเตอร'ดวยกัน ๒ เครื่องท่ีอยูหางกันโดย
ผานสายโทรศัพท' ถึงแมวาจะติดสื่อสารกันไดชามากก็ตาม ป>ญหาในยุคน้ีคืออุปกรณ'รับขอมูล
และอุปกรณ'แสดงผลทํางานไดชามาก ทําใหคอมพิวเตอร'ตองรอการรับขอมูลหรือการแสดงผล
บอย ๆ ซึ่ง Dr.Daniel Slotnick ไดทําการพัฒนาเพ่ิมเติม โดยใชหลักการของการประมวลผล
แบบขนานกัน กลุมคณาจารย'และนักเรียกจาก Massachusetts Instiute of Technoligy
พัฒนาระบบ มัลติโปรแกรมมิ่ง (multiprogramming) ซ่ึงเปKนการจัดสรรใหคอมพิวเตอร'ทํางาน
หลายโปรแกรมพรอม ๆ กันได ทําใหไมตองเสียเวลารอหนวยรับขอมูลและหนวยแสดงผลอีก
ตอไป

รปู ที่ ๑.๕ ทรานซสิ เตอร' (Transistor)
(ทีม่ า : https://sites.google.com)

ยคุ ท่ี ๓ (๑๙๖๕-๑๙๗๑)
ในยุคท่ี ๓ เปนK ยคุ ของอตุ สาหกรรมคอมพิวเตอรท' ม่ี ีการเติบโตมาก ไดมีการนํา แผงวงจร
รวม (IC หรือ integrated circuits) ประกอบดวยทรานซิสเตอร'และวงจรไฟฟ:าที่รวมอยูบนแผน
ซิลิกอนเล็ก ๆ มาแทนการประกอบแผนวงจรพิมพ'ลาย ทําใหเวลาการทํางานขิงคอมพิวเตอร'
ลดลงอยูในหนวยหน่ึงสวนพันลานวินาที มินิคอมพิวเตอร'ไดถือกําเนิดขึ้นในป“ ค.ศ.๑๙๖๕ คือ
เครื่อง PDP-๘ ของ Digital Equipment Corportion (DEC) การใชมินิคอมพิวเตอร'ท่ีสามารถ
ติดตอกับคอมพิวเตอร'กันอยางแพรหลาย การใชงานเทอร'มินัล (terminal) จอคอมพิวเตอร'ผาน
ทางคียบ' อรด' (keyboard) ทาํ ใหการปอ: นขอมลู และพัฒนาโปรแกรมกระทําไดสะดวก

- ๑๖ -

รูปท่ี ๑.๖ แผงวงจรรวม (IC หรอื integrated circuits)
(ทมี่ า : https://sites.google.com)

ภาษาโปรแกรมระดับสูงไดเกิดข้ึนมากมานในยุคที่ ๓ เชน RPG APL BASICA และไดมี
การเป–ดตัว โปรแกรมจัดการระบบ (Operating system) ซึ่งชวยใหสามารถบริการทรัพยากร
ของคอมพิวเตอร'ไดอยางมีประสิทธิภาพ ระบบแบงเวลา (time sharing) ก็ทําใหสามารถติดตอ
เทอร'มินัลจํานวนมากเขาไปยังคอมพิวเตอร' ๑ เคร่ือง โดยท่ีผูใชแตละคนสามารถทํางานในสวน
ของตนไดพรอม ๆ กนั

ยคุ ท่ี ๔ (๑๙๗๑-ปaจจุบัน)
ในยุคที่ ๔ เทคโนโลยีแผงวงจรรวมไดพัฒนาขึ้นเปKน แผงวงจรรวมขนาดใหญ (LSI หรือ
large-scale integartion) และการพัฒนาตางเปKน แผงวงจรขนาดใหญมาก (Very Large-Scale
integartion - VLSI) ทําใหเกิด microprocessor ของโลก คือ Intel ๔๐๐๔ จากบริษัท Intel
ซึง่ เปKนการใชแผนชิฟเพียงแผนเดียวสําหรับเก็บ หนวยควบคุม (control unit) และ คํานวณเลข
ตรรกะ (arithmetic-logic unit) ของคอมพิวเตอร'ทั้งหมดเทคนิคในการยอทรานซีสเตอร'ใหอยู
กนั อยางหนาแนนบนแผนซลิ กิ อน การพฒั นาอยางตอเนือ่ งจากปจ> จบุ ันสามารถเก็บทรานซิสเตอร'
นับลานตวั ไวในชปิ เพยี งหนึ่งแผน ในสวนของหนวยบันทึกขอมูลสํารอง (secondary storage) ก็
ไดเพิม่ ความจขุ นึ้ อยางมากจนสามารถเก็บขอมลู นบั พันลานตัวอกั ษรไดในแผนดิสกข' นาด ๓ น้วิ
การเพิ่มความจุของหนวยบันทึกขอมูลสํารอง ซอฟต'แวร'ชนิดใหมไดพัฒนาข้ึน เพ่ือให
สามารถเก็บรวมรวบและบันทึกแกไขขอมูลที่ถูกจัดเก็บไว คือ ซอฟร'แวร' ฐานขอมูล (Data base
) ยงั มีการถือกําเนิดข้ึนของเครื่องคอมพิวเตอร'สวนบุคคลในป“ ๑๙๗๕ คือเครื่อง Altair ซ่ึงใชชิป
Intel ๘๐๘๐ และถัดจากนั้นก็เปนK ยุคของเคร่ือง และ ตามลําดับ ในสวนของซอฟต'แวร'ก็ไดมีการ
พฒั นาใหเปนK มิตรกบั ผูใช มขี นาดใหญและซับซอนมากขึ้นเร่ือยรวมท้ังมีการนําเทคนิค เชน OOP
(Object-Oriented Programming) และVisual Programming มาเปKนเครื่องมือชวยในการ
พัฒนา

- ๑๗ -

การพัฒนาที่สําคัญในยุคท่ี ๔ คือการพัฒนาเครื่องขายคอมพิวเตอร'ความเร็วสูง ทําให
คอมพิวเตอร'สามารถเช่ือมโยงและแลกเปล่ียนกัน โดยการใชงานภายในองค'กร ระบบเครือขาย
ทองถ่ิน (Local Area Networks) ซ่ึงนิยมแลน (LAN) จะมีบทบาทในการเช่ืองโยงเครื่องนับรอย
เขาดวยกัน สวนระบบเครื่องขายระยะไกล (Wide Area Networks) หรือ แวน (WANs) จะทํา
หนาทีเ่ ช่ือมโยงเครอ่ื งคอมพิวเตอร'ทอี่ ยหู างไกลคนละซีกโลกเขาดวยกัน

สรุป การคาํ นวณเชิงตัวเลขพื้นฐานมาจากการนับ มนุษย'นาจะรูจักการนับโดยธรรมชาติ
และสิ่งท่ีอยูรอบตัว เลขฐานสิบ การนับและ การแทนจํานวนดวยตัวเลขทําใหเกิดการบวก ลบ
คูณ หาร มนุษย'ยังคงรูจักเพียงจาํ นวนนบั (natural numbers) เชน การคาํ นวณทางคณิตศาสตร'
ป>จจุบันการแทนขอมูลในระบบคอมพิวเตอร'ตองใชเลขฐานสอง ซ่ึงประกอบดวยศูนย' (๐) และ
หนึ่ง (๑) ศูนย'และระบบเลขฐานตางๆ ตอมานักวิทยาศาสตร'ชาวเปอร'เซียนไดผสมผสานความรู
ของกรีกโรมัน และฮินดู และอธิบายการใชเลขศูนย'ไวในหนังสือ Arithmetic ซึ่งตอมาระบบเลข
อารบกิ เลขฐานสบิ ประกอบดวย ๑, ๒, ๓, ๔, ๕, ๖, ๗, ๘, ๙ และ ๐ เปKนตน

คอมพิวเตอร'มีตนกําเนิดมาจากเคร่ืองคํานวณท่ีถูกคิดคนและพัฒนาข้ึนโดยนายชาร'ลส
แบบเบจ (Charles Babbage) นักคณิตศาสตร'ชาวอังกฤษ ไดรับการยกยองใหเปKน บิดาแหง
คอมพิวเตอร' ชาร'ลส แบบเบจ บิดาแหงเคร่ืองคอมพิวเตอร'เทคโนโลยีคอมพิวเตอร'มีการพัฒนา
อยางตอเนื่องสามารถแบงออกได โดยแบงสวนประกอบของฮาร'ดแวร' (Hardward ) เปKน ๔ ยุค
ที่เร่ิมตนจากยุคท่ี ๑ ยุคหลอดสุญญากาศ ยุคท่ี ๒ ยุคทรานซิสเตอร' ยุคท่ี ๓ ยุคแผงวงจรรวม
และยคุ ที่ ๔ แผงวงจรรวมขนาดใหญ

๑.๕ การประยกุ ตใชกบั งานดานตาง ๆ

การประยุกต'ใชงานเทคโนโลยีสารสนเทศ ไดมีการนํามาใชในหลายสาขาวิชาชีพ ทั้งใน
ดานการศึกษา ดานธุรกิจอุตสาหกรรม ดานการแพทย' ดานวิทยาศาสตร' และเทคโนโลยี เพ่ือ
อาํ นวยความสะดวกในการประกอบธรุ กิจ การทํางาน การศึกษาหาความรู ทําใหคุณภาพชีวิตของ
คนในสังคมป>จจุบัน หนวยงานราชการตางๆ ก็นําเทคโนโลยีสารสนเทศและ ระบบคอมพิวเตอร'
เขามาอํานวยความสะดวกใหกับประชาชน ในการติดตอประสานงานกับทางราชการ ในธุรกิจ
เอกชนทางดานการโรงแรม และการทองเท่ียว ก็ใหบริการขอมูลขาวสาร และบริการลูกคาผาน
ทางระบบอินเทอร'เนต็ ทําไดอยางสะดวกรวดเรว็ ทนั เหตกุ ารณป' ระยกุ ต'ใชในงานดานการศึกษา

เทคโนโลยีสารสนเทศทน่ี าํ มาใชสําหรับการเรียนการสอน เปKนการใชเทคโนโลยีสมัยใหม
หลายอยาง สอนดวยส่ืออุปกรณ'ที่ทันสมัย หองเรียนสมัยใหม มีอุปกรณ'วิดีโอ โปรเจคเตอร'
(Video Projector) เครื่องคอมพวิ เตอร' มรี ะบบการอานขอมูลอิเล็กทรอนิกส'แบบตาง ๆ รูปแบบ
ของสอ่ื ท่ีนํามาใชในดานการเรียนการสอน มีหลากหลาย ข้ึนอยูกับความเหมาะสมในการนํามาใช

- ๑๘ -

เชน คอมพิวเตอร'ชวยสอน อิเล็กทรอนิกส'บุค วิดีโอเทเลคอนเฟอเรนซ' ระบบวิดีโอออนดีมานด'
การสบื คนขอมลู ในคอมพิวเตอร' และระบบอนิ เทอร'เน็ต

- คอมพิวเตอร'ชวยสอน เปKนการนําเอาเทคโนโลยีมารวมกับการออกแบบโปรแกรมการ
สอน มาใชชวยสอน ซง่ึ เรยี กกันโดยท่ัวไปวาบทเรียน CAI (Computer - Assisted Instruction )
การจัดโปรแกรมการสอน โดยใชคอมพิวเตอร'ชวยสอน ในป>จจุบันมักอยูในรูปของสื่อประสม
(Multimedia) หมายถึง นําเสนอไดท้ังภาพ ขอความ เสียง ภาพเคล่ือนไหวโปรแกรมชวยสอน
เหมาะกบั การศึกษาดวยตนเอง และเปด– โอกาสใหผเู รียนสามารถโตตอบ กับบทเรียนไดตลอด จน
มผี ลป:อนกลับเพ่ือใหผเู รียนรู บทเรียนไดอยางถกู ตอง และเขาใจในเนอ้ื หาวิชาของบทเรียน

- การเรียนการสอนโดยใชเว็บเปKนหลัก เปKนการจัดการเรียน ที่มีสภาพการเรียนตางไป
จากรูปแบบเดิม การเรียนการสอนแบบน้ี อาศัยศักยภาพและความสามารถของเครือขาย
อินเทอร'เน็ต ซ่ึงเปKนการนําเอาสื่อการเรียนการสอน ที่เปKนเทคโนโลยี มาชวยสนับสนุนการเรียน
การสอน ใหเกดิ การเรียนรู การสบื คนขอมูล และเช่ือมโยงเครือขาย ทําใหผูเรียนสามารถเรียนได
ทุกสถานท่ีและทุกเวลา การจัดการเรียนการสอนลักษณะนี้ มีชื่อเรียกหลายช่ือ ไดแก การเรียน
การสอนผานเว็บ (Web-based Instruction) การฝ‚กอบรมผานเว็บ (Web-based Trainning)
การเรียนการสอนผานเวิล'ดไวด'เว็บ (www-based Instruction) การสอนผานส่ือทาง
อิเล็กทรอนิกส' (e-learning) เปKนตน

- อิเลก็ ทรอนกิ ส'บคุŒ คอื การเก็บขอมลู จาํ นวนมากดวยซดี ีรอม ซ่ึงหน่ึงแผนสามารถท่ีเก็บ
ขอมูลตัวอักษรไดมากถึง ๖๐๐ ลานตัวอักษร ดังน้ันซีดีรอมหน่ึงแผนสามารถเก็บขอมูลหนังสือ
หรือเอกสารไดมากกวาหนังสือหนึ่งเลม และที่สําคัญคือการใชกับคอมพิวเตอร' ทําใหสามารถ
เรียกคนหาขอมูลภายในซีดีรอม ไดอยางรวดเร็วโดยใชดัชนี สืบคนหรือสารบัญเรื่อง ซีดีรอมจึง
เปKนสอ่ื ทมี่ บี ทบาทตอการศกึ ษาอยางยิง่ เพราะในอนาคตหนงั สือตาง ๆ จะจัดเก็บอยูในรูปซีดีรอม
และเรยี กอานดวยเครื่องคอมพวิ เตอร'ท่เี รยี กวาอเิ ลก็ ทรอนิกส'บุค ซีดีรอมมีขอดีคือสามารถจัดเก็บ
ขอมูลในรูปของมัลติมีเดีย และเม่ือนําซีดีรอมหลายแผนใสไวในเครื่องอานชุดเดียวกัน ทําให
ซดี รี อมสามารถขยายการเก็บขอมลู จาํ นวนมากย่ิงขึน้ ได

- วิดโี อเทเลคอนเฟอเรนซ'๑๐ หมายถงึ เปนK การประชมุ ทางจอภาพ โดยใชเทคโนโลยกี าร
ส่ือสารทท่ี ันสมัย เปนK การประชมุ รวมกนั ระหวางบคุ คล หรือคณะบุคคลท่ีอยตู างสถานท่ี และ
หางไกลกันโดยใชสื่อทางดานมลั ติมเี ดยี ท่ใี หทั้งภาพเคลอ่ื นไหว ภาพนิ่ง เสียง และขอมูลตวั อักษร
ในการประชมุ เวลาเดยี วกัน และเปนK การส่ือสาร ๒ ทาง จงึ ทําให ดูเหมือนวาไดเขารวมประชมุ

๑๐ ปย– ะ นมิ ิตยงสกลุ และวาสนา ไตรพฤฒธิ ัญญญา, เคลด็ ลบั และเทคนคิ การแกปaญหาเกยี่ วกับ
คอมพิวเตอร, (กรุงเทพฯ : บรษิ ทั ซีเอ็ดยคู ช่นั จาํ กัด (มหาชน), ๒๕๔๐), หนา ๓๙.

- ๑๙ -

รวมกนั ตามปกติ ดานการศกึ ษาวิดโี อเทคเลคอนเฟอเรนซ' ทาํ ใหผเู รยี นและผสู อนสามารถ
ติดตอส่อื สารกันได ผานทางจอภาพ โทรทศั น'และเสียง นักเรียนในหองเรียน ท่ีอยหู างไกล
สามารถเห็นภาพและเสยี ง ของผสู อนสามารถเห็นอากบั กิริยาของ ผสู อน เหน็ การเคล่ือนไหวและ
สีหนาของผสู อนในขณะเรียน คณุ ภาพของภาพและเสยี ง ขึ้นอยูกบั ความเรว็ ของชองทางการ
ส่อื สาร ทีใ่ ชเช่อื มตอระหวางสองฝŽ>งท่ีมีการประชุมกัน ไดแก จอโทรทศั น'หรอื จอคอมพิวเตอร'
ลาํ โพง ไมโครโฟน กลอง อุปกรณเ' ขารหัสและถอดรหสั ผานเครอื ขายการสอ่ื สารความเรว็ สงู แบบ
ไอเอสดีเอน็ (ISDN)

- ระบบวิดีโอออนดีมานด' (Video on Demand) เปKนระบบใหมท่ีกําลังไดรับความนิยม
นาํ มาใช ในหลายประเทศเชน ญ่ีปุˆนและสหรัฐอเมริกา โดยอาศัยเครือขายคอมพิวเตอร'ความเร็ว
สงู ทาํ ใหผูชมตามบานเรือนตาง ๆ สามารถเลอื กรายการวิดีทัศน' ท่ีตนเองตองการชมไดโดยเลือก
ตามรายการ (Menu) และเลือกชมไดตลอดเวลา วิดีโอออนดีมานด' เปKนระบบที่มีศูนย'กลาง การ
เกบ็ ขอมูลวดี ทิ ศั น'ไวจํานวนมาก โดยจัดเก็บในรปู แหลงขอมูลขนาดใหญ (Video Server) เม่ือผูใช
ตองการเลือกชมรายการใด ก็เลือกไดจากฐานขอมูลท่ีตองการ ระบบวิดีโอ ออนดีมานด'จึงเปKน
ระบบที่จะนํามาใช ในเรื่องการเรียนการสอนทางไกลได โดยไมมีขอจํากัดดานเวลา ผูเรียน
สามารถเลอื กเรียน ในสงิ่ ทตี่ นเองตองการเรียนหรอื สนใจได

- การสบื คนขอมูล (Search Engine) ป>จจุบันไดมีการกลาวถึงระบบการสืบคนขอมูลกัน
มาก แมแตในเครือขายอินเทอร'เน็ต ก็มีการประยุกต'ใชไฮเปอร'เท็กซ'ในการสืบคนขอมูล จึงไดมี
โปรโตคอลชนิดพิเศษที่ใชกัน คือ World Wide Web หรือเรียกวา www. โดยทําใหผูใชสามารถ
เรียกใชโปรโตคอล http เพื่อเชื่อมโยงเขาสูระบบไฮเปอร'เท็กซ' ซึ่งเปKนฐานขอมูลในอินเทอร'เน็ต
ไฮเปอรเ' ท็กซม' ลี ักษณะเปKนแบบมัลตมิ ีเดีย เพราะสามารถสรางเปKนฐานขอมูลขนาดใหญ ที่เก็บได
ทัง้ ภาพ เสียง และตัวอักษร การมีระบบการเรียกคนที่มีประสิทธิภาพ โดยใชโครงสรางดัชนีแบบ
ลาํ ดับช้ันภมู ิ โดยทั่วไป ไฮเปอรเ' ทก็ ซจ' ะเปนK ฐานขอมูลท่ีมีดัชนีสืบคนแบบเดินหนา ถอยหลัง และ
บันทกึ รองรอยของการสบื คนไว โปรแกรมที่นํามาใชในการสรางไฮเปอรเ' ท็กซ'มีเปKนจํานวนมากข้ึน
สวนโปรแกรมมีช่ือเสียง ไดแก HTML Compossor FrontPage Macromedia Dreamweaver
เปKนตน ป>จจุบันเราใชวิธีการสืบคนขอมูล เพื่อนําขอมูลท่ีไดไปใชประกอบในการทํา
เอกสารรายงานตาง ๆ ไดอยางสะดวกและรวดเร็ว

- อินเทอร'เน็ต คือ เครือขายคอมพิวเตอร' ซึ่งประกอบดวยเครือขายยอย และเครือขาย
ใหญสลับซับซอน เชื่อมตอกันมากกวา ๓๐๐ ลานเครื่องในป>จจุบัน โดยใชในการติดตอสื่อสาร
ขอความรปู ภาพ เสียงและอื่น ๆ โดยผานระบบเครือขายคอมพิวเตอร' ที่มีผูใชงานกระจายกันอยู
ท่ัวโลก ป>จจุบันไดมีการนําระบบอินเทอร'เน็ต เขามาใชในวงการศึกษากันท่ัวโลก ซึ่งมีประโยชน'
ในดานการเรยี นการสอนเปKนอยางมาก

- ๒๐ -

๑.๕.๑ ประยกุ ตใ' ชในงานทะเบยี นของสถานศึกษา
- งานรับมอบตัว การทาํ หนาที่ตรวจสอบหลกั ฐานท่นี ักศึกษาไดนํามารายงานตัวหลังจาก
นั้นก็จัดเก็บประวัติภูมิหลังนักศึกษา เชน ภูมิลําเนา บิดามารดา ประวัติการศึกษา ทุนการศึกษา
ไวในแฟ:มเอกสารขอมูลประวตั ินักศึกษา
- งานทะเบียนเรยี นรายวิชา การทาํ หนาทจ่ี ดั รายวชิ าทีต่ องเรียนใหกับนักศึกษา ในแตละ
ภาคเรยี นทกุ ช้ันป“ ตามแผนการเรยี นของแตละแผนก แลวจัดเก็บไวในแฟม: ขอมลู ผลการเรียน
- งานประมวลผลการเรยี น ทาํ หนาท่ีนําผลการเรียนจากอาจารย'ผูสอนมาประมวลในแต
ละภาคเรียน จากน้ันก็จัดเก็บไวในแฟ:มเอกสารขอมูลผลการเรียน และแจงผลการเรียนใหผูที่
เกี่ยวของทราบ
- งานตรวจสอบผูจบการศึกษา ทาํ หนาท่ตี รวจสอบรายวิชา และผลการเรียนที่นักศึกษา
เรยี นต้ังแตเริ่มตน จนกระท่ังจบหลักสูตร จากแฟ:มเอกสาร ขอมูลผลการเรียน วาผานเกณฑ'การ
จบหรอื ไม
- งานสงนักศึกษาฝ‚กงาน ทําหนาท่ีหาขอมูลจากสถานที่ฝ‚กงาน ในแตละแหงวาสามารถ
รองรับจาํ นวน นักศึกษาท่ีจะฝ‚กงานในรายวิชาตาง ๆ ไดเปKนจํานวนเทาใด จากนั้นก็จัดนักศึกษา
ออกฝ‚กงานตามรายวิชา ใหสอดคลองกบั จาํ นวนท่สี ถานประกอบการตองการ
๑.๕.๒ ประยุกตใชในหางสรรพสนิ คาและสาขายอย
เนอ่ื งจากหางสรรพสินคา เปKนศูนย'การคาขนาดใหญ มีอยูหลายสาขาที่จัดจําหนายอยูท่ัว
ประเทศ มซี ัพพลายเออรก' วาพันราย และมพี นกั งานอยูหลายพันคน ดังนั้นขอมูลท่ีเก่ียวของ และ
การตัดสนิ ใจตองทําอยางรวดเรว็ เพือ่ ใหทนั ตอเหตุการณ' ดังนั้นการที่ตองใชเทคโนโลยีจึงเปKนส่ิงท่ี
หลกี เล่ียงไมได การใชเครื่องคอมพิวเตอร'และเคร่ืองอานบาร'โคดจึงมีความจําเปKนฝˆายเทคโนโลยี
สารสนเทศจะเปKนฝˆายสนับสนุน ส่ิงสําคัญที่สุดคือ เราตองใหความม่ันใจไดวา ระบบจะตอง
ทํางานไดไมมีป>ญหาขัดของ ป>จจุบันระบบการเชื่อมตอหางสรรพสินคาจะเปKนแบบสอง ลักษณะ
คือในตางจังหวัดจะใชการเชื่อมตอผานดาวเทียม ในกรุงเทพจะใชการเช่ือมตอแบบออนไลน' ซึ่ง
จะมีการรับสงขอมูลกันทุกวัน ในสวนของไอที นอกจากจะตองทําใหระบบ สามารถทํางานได
ตลอดเวลาแลว ยังตองมน่ั ใจดวยวาขอมูลทรี่ บั สงกันนั้นมีความถูกตอง ซึ่งในแตละวันมีขอมูลมาก
ท่ีจะตองผานการประมวลผลใหแกผูบริหารเพื่อใชประกอบการตัดสินใจ ไมวาจะเปKนขอมูล
ยอดขายขอมูลสต็อกและขอมูลตาง ๆ ท่ี ผบู ริหารตองการ
๑.๕.๓ ประยุกตใชในงานสาธารณสุขและการแพทย
เทคโนโลยีสารสนเทศไดรับการนํามาใชในการพัฒนา ดานสาธารณสุขอยางกวางขวาง
และทําใหงานดาน สาธารณสุขเจริญกาวหนาอยางรวดเร็ว โดยกระทรวงสาธารณสุข ไดปรับ
ระบบการบริหารงาน และนาํ เทคโนโลยี สารสนเทศมาใชในงานตางๆ ดังน้ี

- ๒๑ -

- ดานการลงทะเบยี นผปู ˆวย ตั้งแตเรม่ิ ทาํ บัตร จายยา เกบ็ เงนิ
- การสนับสนุนการรักษาพยาบาล โดยการเช่ือมโยงระบบคอมพิวเตอร'ของโรงพยาบาล
ตางๆ เขาดวยกัน สามารถสรางเครอื ขายขอมลู ทางการแพทย' แลกเปล่ียนขอมลู ของผูปˆวย
- สามารถใหคําปรึกษาทางไกล โดยแพทย'ผูเช่ียวชํานาญ เทคโนโลยีสารสนเทศ จะชวย
ใหแพทย'สามารถเห็นหนา หรือทาทางของผูปˆวยได ชวยใหสงขอมูลท่ีเปKนเอกสาร หรือภาพเพ่ือ
ประกอบการพิจารณาของแพทย'ได
- เทคโนโลยีสารสนเทศจะชวยในการ ใหความรูแกประชาชนของแพทย' หรือหนวยงาน
สาธารณสขุ ตางๆ เปนK ไปดวยความสะดวก รวดเร็ว ไดผลข้ึน โดยสามารถใชส่ือตางๆ เชนภาพน่ิง
ภาพเคลอ่ื นไหวมีเสียงและอน่ื ๆ เปKนตน
- เทคโนโลยสี ารสนเทศ ชวยใหผูบรหิ ารสามารถกําหนดนโยบาย และติดตามกํากับการ
ดําเนนิ งานตามนโยบายไดดีย่ิงขึ้น โดยอาศัยขอมูลที่ถูกตองฉับไว และขอมูลที่จําเปKน ท้ังน้ีอาจใช
คอมพิวเตอร'เปKนตัวเก็บขอมูลตางๆ ทําใหการบริหารเปKนไปไดดวยความรวดเร็ว ถูกตองมาก
ย่งิ ข้นึ
- ในดานการใหความรูหรือการเรยี น การสอนทางไกล เทคโนโลยีสารสนเทศ โดยเฉพาะ
ดาวเทียม จะชวยใหการเรียนการสอนทางไกล ทางดานการแพทย'และสาธารณะสุข เปKนไป
ไดมากขน้ึ ประชาชนสามารถเรียนรพู รอมกนั ไดทว่ั ประเทศและ ยังสามารถโตตอบหรือถามคําถาม
ไดดวย
๑.๕.๔ ประยุกตใชในงานดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

กลุมนักวิทยาสตร' วิศวกรท่ีตองการศึกษาพฤติกรรมบางอยางของส่ิงมีชีวิต รวมถึง
ส่ิงแวดลอมตางๆ เชนศึกษาการกระจายถ่ินที่อยูของนก การกระจายของแบคทีเรีย การสราง
อาณาจักรของมด ผ้งึ ชวี ติ ความเปนK อยูของสัตวป' าˆ ตาง ๆ การพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน ตลอดจน
ระบบนิเวศวิทยา ความสนใจในการจําลองความเปKนอยูของ ส่ิงมีชีวิตไดมีมานานแลว เร่ิมตั้งแต
ครั้ง จอหน' พอยเมน ผเู ปKนนักคณิตศาสตร' เสนอแนวคิดการทําใหเคร่ืองจักรทํางานโดยอัตโนมัติ
ภายใตโปรแกรม ซ่ึงเปKนรากฐานของเครอ่ื งคอมพวิ เตอร' จนถึงปจ> จุบนั เกมแหงชีวติ จงึ เกิดขึ้น

๑.๕.๕ ประยุกตใชในงานดานการส่ือสารและโทรคมนาคม
เทคโนโลยขี องการสือ่ สารและโทรคมนาคมในปจ> จบุ ันกาวไกลไปมาก มีบริการมากมายท่ี
ทันสมัยและตอบรับกับการนํามาประยุกต'ใชในการดําเนินธุรกิจ ตัวอยางการใชโทรศัพท'ใน
ปจ> จุบนั น้ีก็มิไดมไี วเพียงสาํ หรับคยุ สนทนาเพยี งอยางเดียวอกี ตอไป แตมนั สามารถชวยงานไดมาก
ขึ้น โดยอางอิงขอมูลและการเป–ดใหบริการของบริษัท มีติดตอส่ือสารผานดาวเทียมท้ังภาพและ
เสียง มีโทรศัพท'มอื ถือรนุ ตาง ๆ ออกมามากมาย พัฒนาทั้งหนวยงานของภาครัฐและเอกชน เชน
เทเลคอม เอเชีย คอร'ปอร'เรช่ัน จํากัด (มหาชน) ซึ่งเปKนผูวางแผนการกอสราง และติดตั้งขยาย

- ๒๒ -

บรกิ ารโทรศัพทพ' ื้นฐาน ๒.๖ ลานเลขหมาย ครอบคลุมพื้นที่ในเขตกรุงเทพและปริมณฑล รวมถึง
การซอมบํารุงรกั ษาเปนK ระยะเวลา ๒๕ ป“ และเปนK หนึง่ ในผใู หบริการในปจ> จบุ นั

๑.๕.๖ ประยุกตใชในงานดานการออกแบบผลติ ภัณฑ
การประยุกต'ใชเทคโนโลยีสารสนเทศดานการออกแบบ ไดมีการนําคอมพิวเตอร'มาชวย
ในการออกแบบ ( CAD : Computer Aided Design) ออกแบบผลิตภัณฑ' สินคา และสามารถ
ใชคอมพิวเตอร'ชวยควบคุมกระบวนการผลิต ( CAM : Computer Aided Menufacturing )
เชนควบคุมอุณหภูมิ ควบคุมคุณภาพของผลิตภัณฑ' ลดแรงงาน โดยใชคอมพิวเตอร'ควบคุม
หุนยนต'ทํางาน
๑.๕.๗ ประยกุ ตใชในสํานกั งานภาครฐั และเอกชน
ป>จจุบันไดมีการนําเทคโนโลยีสารสนเทศเขามาใชในหนวยงานภาครัฐและเอกชนตาง ๆ
มากมาย เชน การทําบัตรประจําตัวประชาชน การเกิด การตาย การเสียภาษีอากร การทํา
ใบอนญุ าตขับรถยนต' การจายคาสาธารณูปโภคตางๆ การประมวลผลคะแนนเลือกต้ัง ฯลฯ เปKน
ตน งานเหลาน้ีไดมีการนําระบบสํานักงานอัตโนมัติเขามาใช เพื่อทําใหไดขอมูลขาวสารที่รวดเร็ว
และยงั ตอบสนองกับการบริหารยคุ ใหมท่ตี องใชขอมูลเปนK หลักในการบรหิ ารจดั การ
สรุป คือ ไดมีการนําคอมพิวเตอร'และเทคโนโลยีสารสนเทศเขามาใชในหนวยงานตาง ๆ
เกือบทกุ วงการ ทง้ั ภาครฐั และเอกชนไมวาจะอยูในรูปของบุคคลหรือองค'กรใด ๆ ก็ตาม ฉะน้ันจึง
จําเปKนอยางยง่ิ ที่จะตองมกี ารศกึ ษาทางดานเทคโนโลยีสารสนเทศ ในหนวยงานดานการศึกษาก็มี
ความตื่นตัวและเป–ดทําการเรียนการสอนในหลักสูตรดังกลาว ทั้งในระดับ อาชีวศึกษา และ
อุดมศึกษา และเปKนสาขาวิชาที่มีนักศึกษา ใหความสนใจ กันมากเน่ืองจากยังมีตลาดแรงงาน
รองรับ

สรปุ ทายบท

ความหมายของคอมพิวเตอร'และเทคโนโลยีสารสนเทศ หมายถึง คอมพิวเตอร'อุปกรณ'
อิเล็คทรอนิคสามารถทําการกําหนดชุดคําสั่ง (Programmable) ในการนําขอมูลเขามาทําการ
ประมวลผลใหเกิดเปKนสารสนเทศที่เกิดประโยชน'และนําสารสนเทศเหลานั้นเก็บและนํามาใช
ตอไปได องค'ประกอบของคอมพิวเตอร'ประกอบดวยสวนสําคัญ ๔ สวน คือ สวนนําขอมูลเขา
(Input) สวนประมวลผล (Process) สวนแสดงผล (Output) และสวนเกบ็ ขอมูล (Storage)

สารสนเทศ เปKนการนําขอมูลท่ีเก็บรวบรวมไว มาผานกระบวนการเพื่อใหไดความหมาย
ของคําวาเทคโนโลยี การคํานวณเชิงตัวเลขมีพ้ืนฐานมาจากการนับ มนุษย'นาจะรูจักการนับโดย
ธรรมชาติ และสิ่งท่ีอยูรอบตัว เลขฐานสิบ การนับและ การแทนจํานวนดวยตัวเลขทําใหเกิดการ

- ๒๓ -

บวก ลบ คูณ หาร มนุษยย' งั คงรจู ักเพียงจํานวนนับ เชน การคํานวณทางคณิตศาสตร' ปจ> จุบันการ
แทนขอมลู ในระบบคอมพิวเตอรต' องใชเลขฐานสอง

เทคโนโลยี หมายถงึ วธิ ีการที่มีการพัฒนาและสามารถนาํ ไปใชไดมีเหตุผลท่ีเปKนท่ียอมรับ
รวมกันแลว หมายถึง วิธีการปฏิบัติที่มีการจัดลําดับ อยางมีรูปแบบ และข้ันตอน เพ่ือที่จะทําให
เกิดประสิทธิภาพในเรือ่ งความเรว็ ความนาเชอ่ื ถอื ความถูกตอง

ความสําคัญ คุณสมบัติของคอมพิวเตอร' การนําคอมพิวเตอร'และเทคโนโลยีสารสนเทศ
เขามาใชในหนวยงานตาง ๆ เกือบทุกวงการ ทั้งภาครัฐและเอกชนไมวาจะอยูในรูปของบุคคล
หรือองค'กรใด ๆ ก็ตาม จึงจําเปKนอยางยิ่งที่จะตองมีการศึกษาทางดานเทคโนโลยีสารสนเทศ ใน
หนวยงานดานการศึกษาก็มีความตื่นตัวและเป–ดทําการเรียนการสอนในหลักสูตรดังกลาว ท้ังใน
ระดับ อาชีวศึกษา และอุดมศึกษา และเปKนสาขาวิชาท่ีมีนักศึกษา ใหความสนใจ กันมาก
เนอ่ื งจากยงั มตี ลาดแรงงานรองรับ

วิวัฒนาการของคอมพิวเตอร'มีตนกําเนิดมาจากเคร่ืองคํานวณท่ีถูกคิดคนและพัฒนาข้ึน
โดยนายชาร'ลส แบบเบจ (Charles Babbage) นกั คณติ ศาสตรช' าวอังกฤษ ซ่ึงตอมาเขาไดรับการ
ยกยองใหเปKน บิดาแหงคอมพิวเตอร' ชาร'ลส แบบเบจ บิดาแหงเครื่องคอมพิวเตอร'เทคโนโลยี
คอมพิวเตอร'มีการพัฒนาอยางตอเน่ือง สามารถแบงออกได โดยแบงสวนประกอบของฮาร'ดแวร'
(Hardward ) เปKน ๔ ยุค ที่เริม่ ตนจากยุคที่ ๑ ยคุ หลอดสญุ ญากาศ ยคุ ที่ ๒ ยุคทรานซิสเตอร' ยุค
ท่ี ๓ ยคุ แผงวงจรรวม และยคุ ท่ี ๔ แผงวงจรรวมขนาดใหญ

การประยุกต'ใชกับงานดานตาง ๆ สถานศึกษาไดมีการนําคอมพิวเตอร'มาใชในการเรียน
การสอน งานวิศวกรรมต้ังแตข้ันตอนการลอกเขียนแบบจนกระท่ังถึงการออกแบบโครงสรางของ
สถาป>ตยกรรมตาง ๆ ตลอดจนชวยคํานวณโครงสราง ชวยในการวางแผน และควบคุมการสราง
งานวิทยาศาสตร' เชน เคร่ืองมือวิเคราะห'สารเคมี เครื่องมือการทดลองตางๆ แมกระท่ังการ
เดินทางของยานอวกาศตาง ๆ การถายพื้นผิวโลกบนดาวอังคาร งานธุรกิจ จัดเก็บขอมูลได
มากมาย มีความรวดเร็ว และถูกตอง ทําใหสามารถไดขอมูลที่ชวยใหสามารถตัดสินใจในการ
ดาํ เนินธรุ กิจ ตลอดจนงานทางดานเอกสารงานพมิ พ'ตาง ๆ งานธนาคาร การนําขอมูลเปKนประจํา
ทุกวัน วงการแพทย'นํามาใชในการเก็บประวัติของคนไข ควบคุมการรับ และจายยา ตลอดจนยัง
อยูในอุปกรณ'เครื่องมือทางการแพทย' เชน เครื่องมือผาตัด บันทึกการเตนของหัวใจ ตรวจคลื่น
สมอง และดานการหาตาํ แหนงของอวัยวะกอนการผาตดั การคมนาคม และการสอื่ สาร

- ๒๔ -

คําถามทายบท

๑. จงอธบิ ายความหมายของคอมพวิ เตอร'และเทคโนโลยสี ารสนเทศมาโดยละเอียด
๒. จงอธิบายความสําคญั คณุ สมบัตขิ องคอมพิวเตอร' มาพอเขาใจ
๓. จงอธบิ ายววิ ฒั นาการของคอมพิวเตอร'แยกเปนK ยุค ๆ
๔. จงวิเคราะห'การประยุกต'ใชกับงานดานตาง ๆ ที่ใชประโยชนใ' นชวี ิตประจําวัน

- ๒๕ -

เอกสารอางอิงประจําบท

กดิ านัน มลทิ อง, ไอซที ีเพื่อการศึกษา, กรงุ เทพฯ : หางหนุ สวนจาํ กัด อรุณการพมิ พ', ๒๕๔๘.
วศนิ เพ่ิมทรพั ย', ความรเู บอ้ื งตนเกี่ยวกับคอมพวิ เตอรและเทคโนโลยสี ารสนเทศ,กรุงเทพฯ :

บริษทั โปรวิช่นั จํากดั , ๒๕๖๑.
บุญสิริ สุวรรณเพ็ชร, คอมพิวเตอรเบื้องตน,กรุงเทพฯ : บริษัท เอส อาร พร้ินติ้ง แมสโปรดักส'

จาํ กดั , ๒๕๔๑.
ป–ยะ นิมิตยงสกุล และวาสนา ไตรพฤฒิธัญญญา, เคล็ดลับและเทคนิคการแกปaญหาเกี่ยวกับ

คอมพิวเตอร, กรุงเทพฯ : บริษทั ซเี อด็ ยูคชั่น จํากดั (มหาชน), ๒๕๔๐.
สมใจ บญุ ศิริ และภัทรสินี ภทั รโกศล, ความรูคอมพิวเตอรเบอ้ื งตน, กรงุ เทพฯ : บริษทั เอ.อาร'.

อินฟอรเ' มชนั แอนด' พับลเิ คชนั จาํ กัด, ๒๕๔๐.

บทที่ ๒
เทคโนโลยีสารสนเทศกบั การพฒั นาคณุ ภาพการเรยี นรู

เทคโนโลยีกับการพัฒนาการศึกษาบทบาทของเทคโนโลยีสารสนเทศเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อ
การศึกษา๑ หมายถึง การประยุกต'ใชเทคโนโลยีสารสนเทศกับงานดานการศึกษา อันไดแก การจัดเก็บขอมูล
และประมวลผลฐานขอมูล การพัฒนาระบบสารสนเทศชวยการเรียนการสอน การวางแผนและการบริหาร
การศึกษา การวางแผนหลักสูตร การแนะแนวและบริการ การทดสอบวัดผล การพัฒนาบุคลากร เทคโนโลยี
สารสนเทศซึ่งเปKนทีน่ ยิ มประยุกต'ใชในปจ> จุบนั

๑. ระบบสารสนเทศชวยในการเรยี นการสอน
๒. การสอนทางไกลผานดาวเทียม
๓. การประชุมทางไกลระบบจอภาพ
๔. ระบบฐานขอมลู การศึกษา
๕. ระบบสารสนเทศเอกสาร
ความสําคัญของเทคโนโลยีกับการพัฒนาการศึกษาในป>จจุบัน ICT (Information
and Communication Technology) มีผลตอระบบการศกึ ษาโดยตรง ICT เก่ียวของโดยตรงกับ
การรวบรวบขอมูล ขาวสาร ความรอบรู จัดระบบ ประมวลผล ที่สงผานและส่ือสารดวย
ความเร็วสูง และปริมาณมาก นําเสนอและแสดงผลดวยระบบส่ือตาง ๆ ทั้งทางดาน
ขอมลู รปู ภาพ เสยี ง และวิดีโออีกท้งั ยังมีสามารถสรางระบบการมีปฏิสัมพันธ'โตตอบ จะ
ทําใหการเรียนรูในยุคใหมประสบผลสําเร็จดวยดีบทบาทของเทคโนโลยีสารสนเทศตอ
การศึกษา
๑. เทคโนโลยีสารสนเทศเขามามีสวนชวยเรื่องการเรียนรู ป>จจุบันการใช
เครื่องมือท่ีชวยสนับสนุนการเรียนรู หลายดานมีระบบคอมพิวเตอร'ชวยสอน (CAI) ท่ีมี
ระบบสนับสนุนการรับรูขาวสาร เชน การคนหาขอมูลขาวสารเพื่อการเรียนรูใน World

Wide Web

๑ กิดานันท' มลิทอง ,เทคโนโลยีการศึกษาและนวัตกรรม ,พิมพ'ครั้งท่ี ๒, (กรุงเทพมหานคร :
หางหุนสวนจํากดั อรณุ การพิมพ', ๒๕๔๘), หนา ๖.

-๒-

๒. เทคโนโลยีสารสนเทศเขามาสนับสนุนการจัดการศึกษา โดยเฉพาะการจัด
การศกึ ษาสมยั ใหมมีจาํ เปKนตองอาศยั ขอมลู ขาวสารเพอื่ ใชในการวางแผน การดําเนินการ
การติดตามและประเมินผลซึ่งอาศัยคอมพิวเตอร'และระบบสื่อสารโทรคมนาคมเขามามี
บทบาทท่ีสาํ คญั

๓. เทคโนโลยีสารสนเทศกับการสื่อสารระหวางบุคคล ในเกือบทุกวงการรวมทั้ง
ทางดานการศกึ ษาจําเปKนตองอาศัยสื่อสัมพันธ'ระหวางตัวบุคคล เชน การสื่อสารระหวาง
ผูสอนกบั ผเู รียน โดยใชองค'ประกอบที่สําคัญชวยสนับสนุนใหเกิดประสทิ ธภิ าพตน

๔. การประยุกต'ใชเทคโนโลยีสารสนเทศกับการพัฒนาศึกษา เพื่อท่ีชวยเสริม
แรงจูงใจใหนักเรียน มีความต้ังใจเรียน และชวยเราความสนใจในการเรียนเพ่ิมข้ึน
นักเรียนสามารถคนควาหาความรูไดดวยตนเอง ก็จะทําใหนักเรียนรูจักคิดเปKน ทําเปKน
แกไขปญ> หาได นกั เรียนไมเบื่อท่จี ะเรียนรู

๒.๑ ความหมายของเทคโนโลยี

เทคโนโลยี สิ่งที่มนุษย'ไดมีการพัฒนาขึ้นสนองความตองการของตนเอง เพ่ือชวยในการ
อํานวยความสะดวกในการทํางานในชีวิตประจําวันหรือในการแกป>ญหาตาง ๆ เขน อุปกรณ'
เครื่องมือ เครื่องจักร วัสดุหรือแมกระท่ังท่ีไมไดเปKนส่ิงของที่จับตองได เชน กระบวนการตาง ๆ
เทคโนโลยีไดนํามาประยุกต'และการนําเอาความรูทางวิทยาศาสตร'มาใชใหเกิดประโยชน' ในทาง
ชีวิตประจําวันของมนุษย'ที่มีการเปลี่ยนแปลงอยูตลอดเวลา มนุษย'ไดนําเอาความรูในดานทาง
วิทยาศาสตร'มาใชในการคิดคนส่ิงประดิษฐ'ใหม ๆ ใหเกิดประโยชน'สูงสุดทางสังคมและทาง
เศรษฐกจิ

เทคโนโลยีสารสนเทศ หมายถึง การนาํ เอาความรูทางดานวิทยาศาสตร'มาพัฒนา
เปKนองค'ความรูใหมเพื่อนํามาประยุกต'ใชใหเกิดประโยชน' ซึ่งเทคโนโลยีท่ีนํามาใชจัดการ
สารสนเทศตาง ๆ เหลานี้ อาจเก่ียวของกับเทคโนโลยีทางดานคอมพิวเตอร' เทคโนโลยี
ทางการสอื่ สารและโทรคมนาคม เปนK ตน๒

๒ วศิน เพม่ิ ทรพั ย' , ความรเู บอ้ื งตนเกี่ยวกบั คอมพวิ เตอรและเทคโนโลยีสารสนเทศ กรุงเทพฯ) ,:
บรษิ ัท โปรวิชนั่ จาํ กดั ,(๒๕๖๑ ,หนา ๑๗๐.

-๓-

เทคโนโลยสี ารสนเทศที่ประยกุ ตใชในการพัฒนาศึกษา
๑) การเรยี นรแู บบออนไลนห' รอื E-learning
๒) บทเรยี นคอมพิวเตอรช' วยสอน (Computer Assisted Instruction - CAI)
๓) วดี ทิ ศั นต' ามอัธยาศยั (Video on Demand - VOD)
๔) หนังสอื อเิ ล็กทรอนิกส' (E-books )
๕) หองสมุดอเิ ลก็ ทรอนิกส' (E-library)

รูปที่ ๒.๑ เว็บไซตการเรยี นการสอนวชิ าคอมพวิ เตอร
(ทมี่ า : http://learningbydoing.myreadyweb.com/article/category-๔๑๒๖๙.html)

รูปท่ี ๒.๒ เวบ็ ไซตวิชาพืน้ ฐานคอมพิวเตอรและเทคโนโลยีสารสนเทศ

-๔-

รูปที่ ๒.๓ เว็บไซตวิชาการพัฒนาสื่อการสอน
รูปท่ี ๒.๔ เวบ็ ไซตวิชาอินเตอรเนต็ สําหรบั ครสู อนภาษาองั กฤษ

-๕-

รูปท่ี ๒.๕ คอมพวิ เตอรชวยสอน(CAI) อาเซยี น
รูปที่ ๒.๖ คอมพวิ เตอรชวยสอน(CAI) โปรแกรม Macromedia Flash ๘

-๖-

รูปที่ ๒.๗ คอมพวิ เตอรชวยสอน(CAI) โปรแกรม Macromedia Authorware ๗.๐

รูปที่ ๒.๘ วีดทิ ศั นตามอัธยาศยั
เพลง มารชวทิ ยาลยั สงฆเชยี งราย มหาวทิ ยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลัย

-๗-

รูปที่ ๒.๙ เพลงคาราโอเกะ
เพลงมารชวทิ ยาลัยสงฆเชียงราย มหาวทิ ยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลย

รูปท่ี ๒.๑๐ หนังสอื อิเล็กทรอนิกส' (E-books )
(ท่ีมา : https://blog.tcea.org/reading-creating-ebooks/)

-๘-

รูปที่ ๒.๑๑ หนังสอื อเิ ล็กทรอนกิ ส' (E-books )
(ทม่ี า : http://saiyaidream.blogspot.com/)

รูปท่ี ๒.๑๒ หองสมดุ อเิ ล็กทรอนกิ ส' (E-library)
(ที่มา : http://aritc.crru.ac.th/aritc/index.php/news/๒)

-๙-

รูปที่ ๒.๑๓ หองสมดุ อิเลก็ ทรอนิกส' (E-library) ออนไลน'
(ที่มา : http://library.senate.go.th/document/mSubject/Ext๓๖/๓๖๘๔๔_๐๐๐๒.PDF)

๕. พิจารณาเลือกใช เทคโนโลยสี ารสนเทศ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการเรียนรู ตาม
บริบทของโรงเรียนท่ีกําหนดใหตอไปน้ี พรอมทั้งใหเหตุผลประกอบการอธิบายเทคโนโลยี
สารสนเทศทีใ่ ช

๑. เนื่องจากมีบุคลากรนอย แตมีความพรอมทางเทคโนโลยี จึงเหมาะที่จัดการเรียนรู
แบบเนนผูเรียนเปKนศูนย'กลางใหผูเรียน เรียนรูตามความสนใจบนเครือขายอินเตอร'เน็ต ครู
กําหนดหัวขอการเรียนรู แลวใหนักเรียนคนควาดวยตัวเองและนําเสนอความรูความเขาใจของ
ตนเอง

๒. เรียนแบบมัลติมีเดียท่ีนําเสนอไดท้ัง เสียง ขอความ ภาพเคลื่อนไหว ดนตรี กราฟ–ก
ภาพถายวัสดุตีพิมพ' ภาพยนตร' และวีดีทัศน' ประกอบกับสามารถท่ีจะจําลองภาพของการเรียน
การสอนท่ผี ูเรยี นสามารถเรียนรไู ดดวยตนเองแบบเชงิ รุก

ความเจรญิ ในดานตาง ๆ ทปี่ รากฏใหเหน็ อยใู นป>จจบุ ัน๓ เปนK ผลมาจากการศึกษาคนควา
ทดลองประดิษฐ'คดิ คนสิง่ ตางๆ โดยอาศัยความรูทางวิทยาศาสตร' เมื่อศึกษาคนพบและทดลองใช
ไดผลแลว ก็นําออกเผยแพรใชในกิจการดานตางๆ สงผลใหเกิดการเปลี่ยนแปลงพัฒนาคุณภาพ

๓ กิดานันท' มลิทอง ,เทคโนโลยีการศึกษาและนวัตกรรม, พิมพ'ครั้งท่ี ๒, (กรุงเทพมหานคร :
หางหุนสวนจาํ กดั อรุณการพมิ พ', ๒๕๔๘), หนา ๖.

- ๑๐ -

และประสิทธิภาพในกิจการตางๆ เหลาน้ัน และวิชาการท่ีวาดวยการนําความรูทางวิทยาศาสตร'
มาใชในกจิ การดานตาง ๆ เรียกวา วทิ ยาศาสตรป' ระยุกต' หรอื นิยมเรียกกันทั่วไปวาเทคโนโลยี

เทคโนโลยี หมายถึง การใชเคร่ืองมือใหเหมาะสมกับสถานการณ'ในการแกป>ญหา ผูท่ีนําเอา
เทคโนโลยมี าใช เรียกวานกั เทคโนโลยี

เทคโนโลยที างการศึกษา (Educational Technology) ตามรูปศัพท' เทคโน วิธีการ) + โลยี(วิทยา) )
ประสิทธิภาพของ ศาสตร'ที่วาดวยวิธีการทางการศึกษา ครอบคลุมระบบการนําวิธีการ มาปรับปรุง หมายถึง
การศกึ ษาใหสงู ขน้ึ เทคโนโลยที างการศึกษาครอบคลุมองค'ประกอบ ๓ ประการ คือ วสั ดุ อุปกรณ' และวธิ ีการ

สภาเทคโนโลยที างการศกึ ษานานาชาตไิ ดใหคาํ จํากัดความของ เทคโนโลยีทางการศึกษา วาเปKนการ
พัฒนาและประยุกต'ระบบเทคนิคและอุปกรณ' ใหสามารถนํามาใชในสถานการณ'ไดอยางเหมาะสม เพื่อสราง
เสรมิ กระบวนการเรยี นรูของคนใหดียง่ิ ข้ึน

เทคโนโลยีการศึกษาวา๔ เปKนการขยายขอบขายของการใชส่ือการสอน ใหกวางขวางข้ึนทั้งในดาน
บุคคล วัสดุเครื่องมือ สถานท่ี และกิจกรรมตางๆในกระบวนการเรียนการสอน Edgar Dale กลาววา
เทคโนโลยีทางการศึกษา ไมใชเคร่ืองมือ แตเปKนแผนการหรือวิธีการทํางานอยางเปKนระบบ ใหบรรลุผลตาม

แผนการ เทคโนโลยที างการศกึ ษาเปKนการขยายแนวคิดเกี่ยวกับโสตทัศนศึกษาใหกวางขวางย่ิงข้ึน
โสตทศั นศึกษาเปKนการศึกษาเก่ียวกับการใชตาดูหูฟ>ง อุปกรณ'ในสมัยกอนมักเนนการใชประสาท
สัมผัส ดานการฟ>ง การดูเปKนหลักจึงใชคําวาโสตทัศนอุปกรณ' เทคโนโลยีทางการศึกษามี
ความหมายทก่ี วางกวาซง่ึ อาจจะพจิ ารณาจาก ความคิดรวบยอดของเทคโนโลยีไดเปKน ๒ ประการ
คอื

๑. ความคดิ รวบยอดทางวิทยาศาสตรก' ายภาพตามความคิดรวบยอด เทคโนโลยีทางการ
ศึกษา หมายถึง การประยุกต'วิทยาศาสตร'กายภาพ ในรูปของสิ่งประดิษฐ' เชน เคร่ืองฉาย
ภาพยนตร' โทรทัศน' ฯลฯ มาใชสําหรับการเรียนรูของนักเรียนเปKนสวนใหญ การใชเครื่องมือ
เหลาน้ี มักคํานึงถึงเฉพาะการควบคุมใหเครื่องทํางาน มักไมคํานึงถึงจิตวิทยาการเรียนรู
โดยเฉพาะเร่ืองความแตกตางระหวางบุคคล และการเลือกสื่อใหตรงกับเนื้อหาวิชาความหมาย
ของเทคโนโลยที างการศกึ ษา ตามความคิดรวบยอดน้ี ทําใหบทบาทของเทคโนโลยีทางการศึกษา
แคบลงไป มเี พยี งวัสดุและอปุ กรณไมรวมวธิ กี ารหรอื ปฏิกิรยิ าสัมพันธอ' ืน่ ๆ ของโสตทัศนศึกษา

๒. ความคิดรวบยอดทางพฤติกรรมศาสตร' เปKนการนําวิธีการทางจิตวิทยา มนุษยวิทยา
กระบวนการกลุม ภาษา การสื่อความหมาย การบริหาร เครื่องยนต'กลไก การรับรูมาใชควบคูกับ
ผลิตกรรมทางวิทยาศาสตร'และวิศวกรรม เพื่อใหผูเรียน เปลี่ยนพฤติกรรมการเรียนรูอยางมี

๔ กิดานันท' มลิทอง ,เทคโนโลยีและการส่ือสารการศึกษา ,พิมพครั้งที่ ๑, (กรุงเทพมหานคร:
หางหนุ สวน จาํ กัด อรณุ การพิมพ,' ๒๕๔๘), หนา ๙.

- ๑๑ -
ประสิทธภิ าพยงิ่ ขน้ึ มใิ ชเพยี งการใชเครือ่ งมอื อุปกรณ'เทานน้ั แตรวมถึงวธิ กี ารทางวิทยาศาสตร'เขา
ไปดวย มใิ ชวสั ดุ หรืออปุ กรณ' แตเพยี งอยางเดียว

รูปท่ี ๒.๑๔ เทคโนโลยกี ารศกึ ษาที่นาํ มาใชในการจดั การเรียนการสอนวทิ ยาลัยสงฆเชยี งราย

รูปที่ ๒.๑๕ เทคโนโลยีการศกึ ษาใชในการออกขอสอบของวิทยาลยั สงฆเชยี งราย

- ๑๒ -

๒.๒ เปmาหมายของเทคโนโลยกี ารศึกษา

เทคโนโลยีการศึกษาเปKนการนํามาใชจัดการเรียนการสอนที่ทําใหเห็นเปKนรูปธรรมใน
จัดการใหเกดิ ประโยชนใ' นการใชในการสอนทจ่ี ะสามารถใหนกั เรยี นไดเขาใจถึงวัตถุประสงค'ในแต
ละเนือ้ หาทีค่ รเู ปKนผสู อนและนําเสนอเพ่ือใหเกิดการเรียนรู

การพัฒนาเทคโนโลยีการศึกษาท่ีใชในกระบวนการเรียนการสอน เพ่ือใหเกิด
ประสิทธภิ าพสงู สดุ และการจดั การพัฒนาการรับรูของผูเรียนท่ีมีความแตกตางกัน สามารถทําให
ผูเรียนทันตอความเปล่ียนแปลงของสังคม เศรษฐกิจ การเมือง อุตสาหกรรม จําเปKนตองกําหนด
เปา: หมาย ดงั น้ี

๑. ขยายขอบเขตของทรพั ยากรการเรียนรูตาง ๆ ใหกวางขวาง โดยคํานึงถึงป>จจัยตาง ๆ
ดังนี้

๑) คน เปKนทรัพยากรเรียนรทู ่ีสําคัญ เชน ครู ทหาร นักการเมอื ง เปนK ตน
๒) วสั ดเุ ครือ่ งมอื ประเภทโสตทศั นปู กรณ' สื่อมวลชนเพื่อการศกึ ษาใหมากขึน้
๓) เทคนคิ การสอน ท่เี นนใหผเู รียนสามารถเรยี นรไู ดดวยตนเอง
๔) สถานท่ีเปKนแหลงประสบการณ'การเรียนรูของผูเรียน เชน ไรนา ภูเขา ทะเล
องค'การรฐั บาล
๒. เนนการเรียนแบบเอกัตบุคคล โดยการจัดหาส่ือเพ่ือสนองความตองการ และ ความ
แตกตางระหวางบุคคล
๓. การนําวิธีวิเคราะห'ระบบการศึกษา โดยใชการปฏิบัติหรือการแกป>ญหาอยางเปKน
ระบบมาใชในการเรียนการสอน
๑. การขยายพิสยั ของทรพั ยากรของการเรยี นรู กลาวคอื แหลงทรพั ยากรการเรียนรู มิได
หมายถึง แตเพียงตํารา ครู และอุปกรณ'การสอน ที่โรงเรียนมีอยู แนวคิดทางเทคโนโลยีทางการ
ศึกษา ตองการใหผูเรียนมีโอกาสเรียนจากแหลงความรูท่ีกวางขวางออกไปอีก แหลงทรัพยากร
การเรียนรูครอบคลุมถึงเร่อื งตาง ๆ เชน

๑.๑ คน คนเปKนแหลงทรพั ยากรการเรยี นรูทสี่ าํ คญั ซ่ึงไดแก ครู และวิทยากรอื่น
ซ่ึงอยนู อกโรงเรยี น เชน เกษตรกร ตาํ รวจ บรุ ษุ ไปรษณีย'

๑.๒ วัสดุและเครอ่ื งมือ ไดแก โสตทศั นวัสดอุ ปุ กรณ'ตาง ๆ เชน ภาพยนตร' วิทยุ
โทรทศั น' เคร่อื งวดิ โี อเทป ของจรงิ ของจําลองสิง่ พมิ พ' รวมไปถึงการใชสอ่ื มวลชนตาง ๆ

๑.๓ เทคนิคเนื้อหาใหแกผูเรียนป>จจุบันแตเดิมการเรียนการสอนสวนมากใชวิธี
ใหครูเปKนคนบอก เป–ดโอกาสใหผูเรียนไดศึกษาคนควาดวยตนเองใหมากท่ีสุด ครูเปKนเพียงผู
วางแผนแนะแนว

- ๑๓ -

๑.๔ สถานที่ อนั ไดแก โรงเรียน หองปฏิบัติการทดลอง โรงฝ‚กงาน ไรนา ฟาร'ม
ท่ีทําการรฐั บาล ภูเขา แมน้าํ ทะเล หรือสถานทใี่ ด ๆ ท่ีชวยเพ่มิ ประสบการณท' ดี่ ีแกผูเรยี นได

๒. การเรียนรูแบบเอกัตบุคคลกระจัดกระจาย ยากในการจัดการศึกษาความแตกตาง
ระหวางบุคคล นักการศึกษาและนักจิตวิทยาไดพยายามคิด หาวิธีนําเอาระบบการเรียนแบบตัว
ตอตวั มาใช แตแทนที่จะใชครูสอนนักเรยี นทีละคน เขากค็ ดิ แบบเรยี นโปรแกรม ซ่ึงทําหนาท่ีสอน
ซง่ึ เหมือนกับครมู าสอน นกั เรยี นจะเรยี นดวยตนเอง แบบเรยี นดวยตนเองในรูปแบบเรียนเปKนเลม
หรือเคร่ืองสอนหรือสื่อประสมหลาย ๆ อยาง จะเรียนชาหรือเร็วก็ทําไดตามความสามารถของ
ผเู รียนแตละคน

๓. การใชวิธีวิเคราะห'ระบบในการศึกษา การใชวิธีระบบ ในการปฏิบัติหรือแกป>ญหา
เปKนวธิ ีการท่ีเปนK วทิ ยาศาสตร' ท่ีเช่ือถือไดวาจะสามารถแกป>ญหา หรือชวยใหงานบรรลุเป:าหมาย
ได เน่ืองจากกระบวนการของวิธีระบบ เปKนการวิเคราะห'องค'ประกอบของงานหรือของระบบ
อยางมีเหตุผล หาทางใหสวนตาง ๆ ของระบบทํางาน ประสานสัมพันธ'กันอยางมีประสิทธิภาพ

๔. พัฒนาเคร่ืองมือท่ีใชทางการศึกษา วัสดุอุปกรณ'การศึกษาหรือการเรียนการสอน
ปจ> จุบันจะตองมีการพฒั นาใหมศี ักยภาพหรอื ขีดความสามารถในการทาํ งานใหสงู

๒.๓ แนวคดิ พ้นื ฐานของนวัตกรรมทางการศกึ ษา

นวัตกรรมทางการศึกษา เปนK วิธีการปฏิบัติใหม ๆ ในทางการศึกษา เพ่ือคนพบวิธีใหมใน
การปรับปรุงของเกาใหมีความเหมาะสม โดยพัฒนาจนมีความนาเชื่อถือทางการศึกษาและ
สามารถนํามาใชไดอยางมีประสิทธิภาพ แนวคิดพื้นฐาน คือ ดานความแตกตางระหวางบุคคล
ดานความพรอม ดานการใหเวลากับการศึกษา และดานประสิทธิภาพทางวิชาการ แนวคิด
พนื้ ฐานน้ี บุคคลเขามายอมรบั ในการเปนK นวัตกรรมทางการศึกษาอยางสมบูรณ'ได การเปKนสิ่งใหม
การเขาสรู ะบบ การพสิ จู นว' ินิจฉยั และการยังไมเปKนสวนหน่ึงของระบบงานใด ๆ และการเกิดของ
นวัตกรรมทางการศึกษาก็ยอมมีการหมดสภาพของนวัตกรรมทางการศึกษา การแพรหลายใน
ชวี ิตประจําวันเปKนท่ียอมรับของการศึกษา นวัตกรรมทางการศึกษาและกลายเปKนเทคโนโลยีทาง
การศึกษา บทบาทของนวัตกรรมทางการศึกษาใชในการจัดระบบการศึกษา และสื่อการเรียนการ
สอน นวัตกรรมทางการเรียนการสอน เปKนกระบวนการใหความรูและจัดประสบการณ'ใหแก
ผูเรียนเพื่อใหผูเรียนมีพฤติกรรมเปลี่ยนไปตามเป:าหมายอยางมีประสิทธิภาพ ความแตกตาง
ระหวางบุคคล ความพรอม เวลา และประสิทธิภาพ สิ่งแวดลอมตาง ๆ จะทําใหเกิดนวัตกรรม
ทางการศึกษาตาง ๆ ไดมากขึ้น เชน การสอนแบบโปรแกรม และการสอนแบบผูเรียนเปKน
ศูนย'กลาง และยังมีนวัตกรรมที่มีความสําคัญตอสังคมป>จจุบัน คือ E-learning หรือระบบเรียน
แบบออนไลน'มีท้ังความสะดวกสบายในการเรียนการสอน นวัตกรรมทางการศึกษาแบงประเภท

- ๑๔ -

ออกเปKน ๒ ประเภท ไดแก นวัตกรรมส่ือสําหรับครู และส่ือสําหรับนักเรียน นวัตกรรมทาง
การศึกษากับป>ญหาหรือจุดพัฒนา สอดคลองกับธรรมชาติ สามารถนําไปใชไดจริงจะตองเปKน
ขน้ั ตอนของการออกแบบ วางแผนพฒั นา และการทดลองใชนวตั กรรมทางการศึกษา

ป>จจัยสําคัญท่ีมีอิทธิพลอยางมาก ตอวิธีการศึกษา ไดแกแนวความคิดพื้นฐานทาง
การศึกษาท่ีเปลย่ี นแปลงไป อนั มผี ลทาํ ใหเกดิ นวัตกรรมการศึกษาทสี่ าํ คญั สรุปได ๔ ประการ คือ

๑. ความแตกตางระหวางบุคคล (Individual Different) การจัดการศึกษาของไทยไดให
ความสําคัญในเร่ืองความแตกตางระหวางบคุ คลเอาไวอยางชัดเจนซึ่งจะเห็นไดจากแผนการศึกษา
ของชาติ ใหมุงจดั การศกึ ษาตามความถนัดความสนใจ และความสามารถ ของแตละคนเปKนเกณฑ'
ตัวอยางที่เห็นไดชัดเจนไดแก การจัดระบบหองเรียนโดยใชอายุเปKนเกณฑ'บาง ใชความสามารถ
เปนK เกณฑ'บาง นวตั กรรมท่ีเกดิ ข้ึนเพ่ือสนองแนวความคดิ พ้นื ฐานน้ี เชน

๑) การเรยี นแบบไมแบงชั้น (Non-Graded School)
๒) แบบเรียนสาํ เร็จรปู (Programmed Text Book)
๓) เคร่อื งสอน (Teaching Machine)
๔) การสอนเปนK คณะ (Team Teaching)
๕) การจดั โรงเรยี นในโรงเรยี น (School within School)
๖) เคร่อื งคอมพิวเตอรช' วยสอน(Computer Assisted Instruction)
๒. ความพรอม (Readiness) เดิมทเี ดยี วเชื่อกันวา เด็กจะเริ่มเรียนไดก็ตองมีความพรอม
ซึ่งเปKนพัฒนาการตามธรรมชาติ แตในป>จจุบันการวิจัยทางดานจิตวิทยาการเรียนรู ช้ีใหเห็นวา
ความพรอมในการเรียนเปKนส่ิงท่ีสรางขึ้นได ถาหากสามารถจัดบทเรียน ใหพอเหมาะกับระดับ
ความสามารถของเด็กแตละคน วิชาท่ีเคยเชื่อกันวายาก และไมเหมาะสมสําหรับเด็กเล็กก็
สามารถนํามาใหศึกษาได นวัตกรรมที่ตอบสนองแนวความคิดพื้นฐานน้ีไดแก ศูนย'การเรียน การ
จัดโรงเรยี นในโรงเรยี น นวัตกรรมทีส่ นองแนวความคดิ พื้นฐานดานน้ี เชน
๑) ศนู ยก' ารเรียน (Learning Center)
๒) การจดั โรงเรยี นในโรงเรยี น (School within School)
๓) การปรับปรงุ การสอนสามชั้น (Instructional Development in ๓ Phases)
๓. การใชเวลาเพื่อการศึกษา แตเดิมมาการจัดเวลาเพ่ือการสอน หรือตารางสอนมักจะ
จัดโดยอาศัยความสะดวกเปKนเกณฑ' เชน ถือหนวยเวลาเปKนช่ัวโมง เทากันทุกวิชา ทุกวัน
นอกจากนั้นก็ยังจัดเวลาเรียนเอาไวแนนอนเปKนภาคเรียน เปKนป“ ในป>จจุบันไดมีความคิดในการ
จดั เปนK หนวยเวลาสอนใหสมั พันธก' บั ลักษณะของแตละวิชาซึ่งจะใชเวลาไมเทากัน บางวิชาอาจใช
ชวงสั้นๆ แตสอนบอยครั้ง การเรียนก็ไมจํากัดอยูแตเฉพาะในโรงเรียนเทาน้ัน นวัตกรรมที่สนอง
แนวความคิดพน้ื ฐานดานนี้ เชน

- ๑๕ -

๑) การจัดตารางสอนแบบยืดหยุน (Flexible Scheduling)
๒) มหาวิทยาลยั เปด– (Open University)
๓) แบบเรียนสําเร็จรปู (Programmed Text Book)
๔) การเรียนทางไปรษณีย'
๔. ประสิทธิภาพในการเรียน การขยายตัวทางวิชาการ และการเปล่ียนแปลงของสังคม
ทําใหมีส่ิงตางๆ ที่คนจะตองเรียนรูเพ่ิมข้ึนมาก แตการจัดระบบการศึกษาในป>จจุบันยังไมมี
ประสิทธิภาพเพียงพอจึงจําเปKนตองแสวงหาวิธีการใหมที่มีประสิทธิภาพสูงข้ึน ทั้งในดานป>จจัย
เก่ยี วกบั ตัวผูเรียน และปจ> จัยภายนอก นวัตกรรมในดานนีท้ ่ีเกดิ ข้นึ เชน
๑) มหาวิทยาลยั เป–ด
๒) การเรียนทางวิทยุ การเรียนทางโทรทศั น'
๓) การเรยี นทางไปรษณยี ' แบบเรียนสาํ เรจ็ รปู
๔) ชุดการเรยี น

๒.๔ ความเปนn มานวัตกรรมทางการศกึ ษาท่ีสาํ คัญของไทยในปaจจบุ นั (๒๕๔๖)

นวัตกรรม การปฏิบัติความคิดหรือส่ิงประดิษฐ'ใหมท่ียังไมเคยมีใชมากอนหรือเปKนการ
พัฒนาของเดิมท่ีมีอยูใหทันสมัย เมื่อนํานวัตกรรมมาใชจะชวยใหการทํางานมีประสิทธิภาพและ
ประสิทธิผล ประหยัดเวลาและแรงงาน นวัตกรรมทําสิ่งใหมข้ึนมาเชิงเศรษฐศาสตร' คือ การนํา
แนวความคิดใหมหรือการใชประโยชน'ในรูปแบบใหมเพื่อทําใหเกิดประโยชน'ทางเศรษฐกิจอาศัย
การเปล่ยี นแปลงรอบเปKนโอกาส (Opportunity) และถายทอดความคิดใหมท่ีทําใหเกิดประโยชน'
ตอตนเองและสังคม แนวความคิดถูกพัฒนาขึ้นมา โดยจะเนนไปที่การสรางสรรค' การวิจัยและ
พัฒนาทางวิทยาศาสตร'และเทคโนโลยีสูการไดมาซึ่งนวัตกรรมทางเทคโนโลยี (Technological
Innovation) เพ่ือประโยชน'ในเชิงพาณิชย'เปKนหลัก นวัตกรรมยังหมายถึงความสามารถในการ
เรยี นรูและนาํ ไปปฏบิ ตั ิใหเกดิ ผล

นวัตกรรม เปKนความคิดหรือการกระทําใหมๆ ซ่ึงนักวิชาการหรือผูเช่ียวชาญในแตละ
วงการจะมีการคดิ และทําส่งิ ใหมอยูเสมอ ดังน้ันนวัตกรรมจึงเปKนส่ิงที่เกิดข้ึนใหมไดเร่ือยๆ สิ่งใดที่
คิดและทาํ มานานแลว กถ็ ือวาหมดความเปนK นวตั กรรมไป โดยจะมีส่ิงใหมมาแทน ในวงการศึกษา
ป>จจุบัน มีส่ิงที่เรียกวานวัตกรรมทางการศึกษา หรือนวัตกรรมการเรียนการสอน อยูเปKนจํานวน
มาก บางอยางเกิดข้ึนใหมและบางอยางมีการใชมาหลายสิบป“แลวแตก็ยังคงถือวาเปKนนวัตกรรม
เนอื่ งจากนวัตกรรมเหลาน้ันยังไมแพรหลายเปKนทีร่ ูจกั ท่วั ไปในวงการศึกษา

- ๑๖ -

๒.๕ ความหมายของ E-learning

รูปท่ี ๒.๑๖ E-Learning
(ทม่ี า : http://learningbydoing.myreadyweb.com/article/category-๔๑๒๖๙.html)

E-Learning หมายถึง กระบวนการและการใชประโยชน'จากการเรียนการสอนผานเว็บ
คอมพิวเตอร'ชวยสอน หองเรียนเสมือนและการเรียนรวมมือดวยเคร่ืองมือดิจิตอลตาง ๆ รวมถึง
การเรียนผานระบบอินเทอร'เน็ต,ระบบอินทราเน็ต ระบบเครือขาย การเรียนดวยระบบเสียง
ระบบภาพ ระบบดาวเทียม ระบบโทรทัศน' และซีดรี อม เปนK ตน

ความหมาย E-Learning เปKนเทคโนโลยกี ารศึกษาแบบใหมท่ยี งั ไมมีช่ือภาษาไทยที่แนชัด
และผูนิยามความหมายไวหลายประการ E-Learning หรือ Electronic Learning หมายถึง การ
เรยี นผานทางส่ืออิเลคทรอนิกส'ซึ่งใชการ นําเสนอเน้ือหาทางคอมพิวเตอร'ในรูปของส่ือมัลติมีเดีย
ไดแก ขอความอิเลคทรอนกิ ส' ภาพนง่ิ ภาพกราฟ–ก วดิ โี อ ภาพเคลอ่ื นไหว ภาพสามมิติ

E-Learning หมายถึง การศกึ ษาทีเ่ รยี นรผู านเครือขายอินเตอร'เน็ตโดยผูเรียนรูจะเรียนรู
ดวยตวั เอง การเรียนรูจะเปKนไปตามปจ> จัยภายใตทฤษฎีแหงการเรยี นรูสองประการ คือ เรียนตาม
ความรูความสามารถของผูเรียนเอง และการตอบสนองใน ความแตกตางระหวางบุคคลบริการ
World Wide Web หรือเว็บไซด' โดยอาจใหมีปฎิสัมพันธ'เรียนรูระหวางกันจะมีการสนทนา
โตตอบสงขาวสาร คือ ผูสอนกับผูเรียน ผูเรียนกับผูเรียนอึกคนหนึ่ง หรือผูเรียนหน่ึงคนกับกลุม
ของผูเรียน แบบรูปปฎิสัมพันธ'นสี้ ามารถกระทําผานเครือ่ งมอื สองลักษณะ คือ

- ๑๗ -

๑. แบบ Real-time เปKนการสนทนาลักษณะของการพิมพ'ขอความแลกเปลี่ยนขาวสาร
กันหรอื สงในลกั ษณะของเสยี งจากบรกิ ารของ Chat room

๒. แบบ Non real-time ไดแกการสงขอความถึงกันผานทางบริการ อิเลคทรอนิคเมลล' Web
Board, News group

ความหมายของ E-Learning ท่ีมีปรากฏอยูในสวนคําถามที่ถูกถามบอย(Frequently
Asked Question : FAQ) ในเว็บ www.elearningshowcase.com ใหนิยามวา E-Learning
มีความหมายเดียวกับ Technology based Learning คือ การศึกษาที่อาศัยเทคโนโลยีมาเปKน
สวนประกอบท่ีสําคัญ ความหมายของ E-Learning ครอบคลุมกวางรวมไปถึงระบบโปรแกรม
และขบวนการท่ี ดําเนินการ ตลอดจนถึงการศึกษาท่ีใชคอมพิวเตอร'เปKนหลักการศึกษาที่อาศัย
WebเปKนเครอื่ งมอื หลกั การศึกษาจากหองเรียนเสมอื นจริง และการศึกษาที่ใช การทํางานรวมกัน
ของอุปกรณอ' ิเลคทรอนิค ระบบดิจิตอล ความหมายเหลาน้ีมาจากลักษณะของการสงเนื้อหาของ
บทเรียนผานทาง อุปกรณ'อิเลคทรอนิค ซึ่งรวมทั้งจากในระบบอินเตอร'เน็ต ระบบเครือขาย
ภายใน (Intranets) การ ถายทอดผานสัญญาณทีวี และการใชซีดีรอม อยางไรก็ตาม E-Learning
จะมีความหมายในขอบเขต ที่แคบกวาการศึกษาแบบทางไกล (Long distance learning) ซ่ึงจะ
รวมการเรียนโดยอาศัยการสง ขอความหรือเอกสารระหวางกันและชั้นเรียนจะเกิดขึ้นในขณะที่มี
การเขียนขอความสงถึงกัน การนิยามความหมายแก E-Learning Technology-based learning
และ Web-based Learning ยังมี ความแตกตางกัน ตามแตองค'กร บุคคลและกลุมบุคคลแตละ
แหงจะใหความหมาย และคาดกนั วา คาํ วา E-Learning ทีม่ ีการใชมาต้ังแตป“ ค.ศ .๑๙๙๘ ในท่ีสุด
กจ็ ะเปลีย่ นไปเปนK E-Learning เหมอื นอยาง กบั ทม่ี เี ปลี่ยนแปลงคําเรยี กของ E-Business

การเรียนแบบ Online Learning หรือ Web-based Learning ซึ่งเปKนสวนหนึ่ง ของ
Technology-based Learning ที่มีการเรียนการสอนผานระบบอินเตอร'เน็ต อินทราเน็ต และ
เอ็ซทราเน็ต (Extranet) พบวาจะมีระดับ การจัดการท่ีแตกตางกันออกไป Online Learning
ปกติจะ ประกอบดวยบทเรียนท่ีมีขอความและรูปภาพ แบบฝ‚กหัดแบบทดสอบ และบันทึกการ
เรยี นเชนคะแนนผลการทดสอบ (Test score) บันทึกความกาวหนาของการเรียน (Bookmarks)
แตถาเปKน Online Learning ท่ีสูงข้ึนอีกระดับหน่ึง โปรแกรมของการเรียนจะประกอบดวย
ภาพเคลื่อนไหว แบบ จําลอง ส่ือท่ีเปKนเสียง ภาพจากวิดีโอ กลุมสนทนาท้ังในระดับเดียวกันหรือ
ในระดับผูรู ผูมีประสบการณ' ที่ปรึกษาแบบออนไลน' (Online Mentoring) จุดเชื่อมโยงไปยัง
เอกสารอางอิงที่มีอยู ในบรกิ ารของเว็บ และการสื่อสารกบั ระบบทีบ่ นั ทกึ ผลการเรยี น

การเรียนรูแบบออนไลน'หรือ E-Learning การศึกษาเรียนรูผานเครือขายคอมพิวเตอร'
อินเทอร'เน็ต (Internet) หรืออินทราเน็ต(Intranet) เปKนการเรียนรูดวยตัวเอง ผูเรียนจะไดเรียน
ตาม ความสามารถและความสนใจของตน โดยเน้ือหาของบทเรียนซ่ึงประกอบดวย ขอความ