รายงานการวิจยั
เรอ่ื ง
การพัฒนาแอพพลเิ คช่ันเพื่อสงเสริมแหลงทองเทย่ี วเชิงสรางสรรค
เมอื งเชยี งแสน จงั หวัดเชยี งราย
Development of the application to promote the creative
sights of Chiang Saen City Chiang Rai Province
โดย
นเรศร บุญเลศิ
มหาวทิ ยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆเ1 ชียงราย
พ.ศ. ๒๕๖๔
ไดรับทนุ อุดหนุนการวจิ ัยจากมหาวทิ ยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลัย
MCU RS ๘๐๐๗๖๔๐๐๖
รายงานการวิจัย
เรอ่ื ง
การพัฒนาแอพพลเิ คช่ันเพื่อสงเสรมิ แหลงทองเท่ยี วเชิงสรางสรรค
เมอื งเชยี งแสน จงั หวัดเชยี งราย
Development of the application to promote the creative
sights of Chiang Saen City Chiang Rai Province
โดย
นเรศร บญุ เลศิ
มหาวทิ ยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลยั วิทยาลัยสงฆเ1 ชียงราย
พ.ศ. ๒๕๖๔
ไดรับทนุ อุดหนุนการวจิ ัยจากมหาวทิ ยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั
MCU RS ๘๐๐๗๖๔๐๐๖
Research Report
Development of the application to promote the creative
sights of Chiang Saen City Chiang Rai Province
by
Assistant professor Nares Bunloet
Mahachulalongkornrajavidyalaya University Chiangrai Buddhist College
B.E. 2021
Research Project by Mahachulalongkornrajavidyalaya University
MCU RS 800764006
(Copyright Mahachulalongkornrajavidyalaya University)
ก
ช่ือรายงานการวิจัย : การพฒั นาแอพพลเิ คชน่ั เพื่อสงQ เสรมิ แหลQงทอQ งเทีย่ วเชงิ สรRางสรรค1
เมอื งเชยี งแสน จังหวัดเชยี งราย
ผูวิจัย: ผูRชQวยศาสตราจารย1พเิ ศษนเรศร1 บุญเลิศ
สวนงาน: มหาวทิ ยาลยั มหาจฬุ าลงกรนราชวทิ ยาลยั วิทยาลัยสงฆ1เชยี งราย
ปงL บประมาณ: ๒๕๖๔
ทนุ อุดหนุนการวิจยั : มหาวทิ ยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลัย
บทคัดยอ
วิจัยเชิงปฏิบัติการคร้ังน้ี เร่ืองการพัฒนาแอพพลิเคชั่นเพื่อสQงเสริมแหลQงทQองเท่ียวเชิง
สรRางสรรค1เมืองเชียงแสน จังหวัดเชียงราย มีวัตถุประสงค1เพ่ือ ๑. จัดทําแผนพัฒนาศิลปวัฒนธรรม
เชยี งแสนมรดกลRานนา ๒. พฒั นานวตั กรรมศลิ ปวฒั นธรรมเชยี งแสนดวR ยแอพพลิเคช่ัน ๓. การสQงเสริม
การทQองเที่ยววฒั นธรรมมรดกลRานนา
องค1ความรRูท่ีเปcนผลการจัดการความรูRในระดับชุมชนดRานการศึกษาเชิงสํารวจ ขRอมูลและ
วธิ ีการใชปR ระโยชนข1 องนวตั กรรมแอพพลเิ คชน่ั สQงเสรมิ การทQองเท่ยี วศิลปวัฒนธรรมสรRางความเขRมแข็ง
ชุมชน การจัดการความรูRเพ่ือใชRนวัตกรรมแอพพลิเคช่ันโดยชุมชนมีสQวนรQวมเปcนการสรRางเสริม ฟijนฟู
ศิลปวัฒนธรรมท่ีมีในทRองถ่ิน ในการพัฒนาแบบผสมผสานแหลQงความรูR ภูมิปlญญาทRองถิ่น และแหลQง
ความรูRใหมQที่สําคัญท่ีนําไปสูQกระบวนการสรRางชุมชนใหRมีรายไดR โดยใชRวิธีการศึกษาผสมผสานทั้งการ
สํารวจ ศึกษาเอกสาร บุคลากรท่ีเกี่ยวขอR ง ขอR มูลทีศ่ กึ ษารวบรวมโดยการสัมภาษณ1 และแบบสอบถาม
ดRวยวิธีวิจัยขRอมูลเชิงปริมาณ และคุณภาพ โดยนําขRอมูลมาวิเคราะห1แยกพิจารณาถึงจุดแข็ง จุดอQอน
โอกาส และอปุ สรรค1 รวมทั้งการวเิ คราะหก1 ารพัฒนาดาR นการตลาดการทQองเที่ยว โดยใชRการศึกษาวิจัย
จํานวน ๑๐๐ คน โดยใชRวธิ กี ารเจาะจงตามการศกึ ษาวิจยั นาํ ขRอมลู มาวิเคราะหใ1 น ๓ ประเด็นท่ีศกึ ษา
การพัฒนาสQงเสริมแหลQงทQองเที่ยวเชิงสรRางสรรค1เมืองเชียงแสนผลการวิจัยพบวQา การศึกษา
การพฒั นารปู แบบสําหรบั สงQ เสรมิ แหลQงทQองเท่ียวศิลปวฒั นธรรมกระแสเศรษฐกจิ ใหมQ การใชRประโยชน1
ของนวัตกรรมเพื่อสราR งความเขRมแขง็ ชมุ ชน สรRางงาน สราR งรายไดRจะตอR งมีการปรับปรุงผลิตภัณฑ1 การ
ทQองเท่ียวโบราณสถาน ประวัติศาสตร1ใหRสมบูรณ1ขึ้น จากสภาพองค1ความรRูดRานการใชRประโยชน1ใน
ดRานสQงผลใหRชุมชนไมQไดRนํามาใชRชีวิตประจําวันมีหลากหลายอยQางเหมาะสมกับสภาพของชุมชน การ
เรยี นรูRโบราณสถานการพัฒนาการทอQ งเท่ยี วเชิงสราR งสรรค1เมอื งเชียงแสนสรRางความเขRมแขง็ ชมุ ชน การ
จดั กจิ กรรมในระดับชมุ ชนเพ่อื ใหRนักทQองเทียวรูจR กั เปนc รูปธรรมท่ีชัดเจนข้ึน
ค
Research Title: Development of the application to promote the
creative sights of Chiang Saen City Chiang Rai
Province.
Researcher: Assistant professor Nares Bunloet
Department: Mahachulalongkornrajavidyalaya University.
Buddhist Chiang Rai college,
Fiscal year: 2021
Research Scholarship Sponsor: Mahachulalongkornrajavidyalaya University.
ABSTRACT
This action research Subject: Application development to promote creative
tourism in Chiang Saen Chiang Rai Objective To: 1. Prepare Chiang Saen Arts and
Culture Development Plan, Lanna Heritage 2. Develop Chiang Saen Cultural
Innovation with Applications 3. Promote tourism, Lanna culture and heritage.
Knowledge as a result of knowledge management at the community level in a
survey study. Information and how to use the application innovation to promote
tourism, arts and culture to strengthen the community. Knowledge management to
use application innovation by participation by the community to enhance Reviving
local arts and culture In the integrated development of knowledge sources Local
wisdom And new sources of knowledge that lead to the process of creating a
community for income Using a combination of study methods including surveying and
studying relevant personnel documents The data were collected by interviews and
questionnaires by research methods, quantitative and qualitative data, which were
analyzed separately, taking into account strengths, weaknesses, opportunities and
ง
hurdles as well as analysis of the development of tourism marketing. By using a
research study of 100 people using a specific method according to the research
study. The data were analyzed on 3 issues studied.
The development and promotion of creative tourism destinations in Chiang
Saen The results of the research were A study of the development of a model for
promoting tourism, art, culture and new economic trends The use of innovation to
strengthen communities, create jobs, generate income, need product improvement.
Tourism Complete history From the knowledge of the utilization in the field, the
community did not adopt the daily life, there were various suitable for the
community conditions. Learning about ancient sites, the development of creative
tourism in Chiang Saen, strengthening the community Organizing activities at the
community level for tourists to know more clearly.
จ
กิตติกรรมประกาศ
การศึกษาวิจัย เร่ืองการพัฒนาแอพพลิเคชั่นเพ่ือสQงเสริมแหลQงทQองเท่ียวเชิงสรRางสรรค1เมือง
เชียงแสน จงั หวดั เชยี งราย เปcนการศึกษาการบริหารจัดการการทQองเท่ียวศิลปวัฒนธรรมทRองถ่ิน และ
พฤติกรรมเพ่ือนําขRอมลู ทไ่ี ดจR ากการวิจยั เปนc แนวทางในการแกRไขปญl หาใหRกับชุมชน หมQูบRานอ่ืน ๆ เพ่ือ
ใชใR นการจัดการทรัพยากรในบาR น และชุมชน โดยไมQกระทบกับวิถีชีวิตปlจจุบันที่จะทําใหRเกิดปlญหากับ
สังคมทีม่ อี ยQใู นพนื้ ท่ีการศกึ ษาวิจัยในครัง้ นีส้ ําเรจ็ ไดR ดRวยความกรุณาและไดRรับการชQวยเหลือจากบุคคล
และฝ•ายงานหลายๆ ฝ•ายท่ีไดRกรุณาเอาใจใสQแนะนํา ตรวจสอบ แกRไขขRอบกพรQองตQางๆ และขRอเสนอแนะ
อันเปcนประโยชน1ตQอการศึกษาวิจัย พรRอมท้ังใหRกําลังใจ เปcนผลใหRการศึกษาวิจัยฉบับนี้มีความสมบูรณ1
ย่งิ ขน้ึ
การศึกษาวิจัยครั้งน้ีไดRรับการสนับสนุนใหRสําเร็จลุลQวงไดRดRวยดี โดยการไดRรับอนุเคราะห1
เทศบาลตาํ บลเวยี ง ตาํ บลเวียง อําเภอเชยี งแสน จังหวัดเชียงราย ตลอดถึงผูRนําชุมชนในพ้ืนท่ีกลุQมเปƒาหมาย
ในการใหRขRอมูลและสถานท่ีจัดเก็บขRอมูล จากนายกเทศมนตรีไดRชQวยเหลือใหRคําปรึกษาแนะนําตรวจสอบ
และแกRไขขRอบกพรQองดRวยการเอาใจใสQเปcนอยQางดีย่ิงขอขอบคุณผูRนําชุมชนท่ีไดRใหRความเมตตาชQวยใหR
คาํ ปรกึ ษาตลอดถงึ แนวความคิดท่ีแกRไขปรับปรุง เทคนิคตQาง ๆ ในการเก็บขRอมูลในเขตพื้นท่ีเพื่อใหRงาน
มีความสมบูรณ1ย่ิงข้ึนจนวิจัยการคRนควRานี้ไดRดําเนินไปดRวยดีและสําเร็จข้ึนไดRเปcนฉบับท่ีสมบูรณ1 ผูR
ศึกษาขอกราบขอบคณุ เปนc อยQางสงู ไวR ณ ทีน่ ีด้ Rวย
ผูRวิจัยขอขอบคุณผRูบริหารและคณาจารย1ของ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
วิทยาลัยสงฆ1เชียงราย ตําบลเวียง อําเภอเมือง จังหวัดเชียงราย และขอบคุณสถาบันวิจัยพุทธศาสตร1
ท่ีสQงเสริม สนบั สนนุ และใหRกําลังใจทกุ ดRาน จนงานเสรจ็ สมบรู ณ1
ผชRู Qวยศาสตราจารย1พิเศษนเรศร1 บุญเลศิ
๐๙ พฤศจิกายน ๒๕๖๓
ง
สารบัญ
หนRา
บทคัดยอQ ภาษาไทย........................................................................................................................... ก
บทคดั ยQอภาษาองั กฤษ………………………………………………………………….…….……………………………… ข
กติ ตกิ รรมประกาศภาษาไทย……………………………………………………………….…………………………….. ค
สารบัญ……………………………………………………………………………………………..…………………………….. ง
สารบญั ตาราง………………………………………………………………………………………………………………...… ฉ
สารบัญรูปภาพ……………………………………………………………………………………………………..………..… ช
บทที่ ๑ บทนาํ …………………………………………………….……..………………………….……………..…… ๑
๑.๑ ความสําคญั และท่ีมาของปญl หาที่ทาํ การวิจัย...……………………….……..…………….….… ๑
๑.๒ วตั ถปุ ระสงคข1 องการของวจิ ัย…………………….…………………………………………..…..…… ๕
๑.๓ ขอบเขตของการวจิ ยั ………………………………………………................................……….… ๕
๑.๔ นยิ ามศพั ท1ที่ใชRในงานวจิ ยั …………………………………………………………….…..…..…..…… ๘
๑.๕ ประโยชน1ที่ไดRจากการวยั ……………………………………………………………….…….....……… ๙
บทที่ ๒ เอกสารและงานวจิ ัยทเี่ กยี่ วของ……………………………………......................…………….. ๑๐
๒.๑ นโยบายการพฒั นาแผนพฒั นาเศรษฐกิจและสงั คมแหQงชาติ
ฉบบั ท่ี ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๖๔)..……………………..……………….…..…......….… ๑๑
๒.๒ ยุทธศาสตรก1 ารพฒั นาไทย…………………......................................................…… ๑๓
๒.๓ ยุทธศาสตรก1 ารพฒั นาจังหวัดเชียงราย…………………....................................…… ๒๓
จ
สารบัญ (ตอ)
๒.๔ แนวคิดดาR นสQงเสริมแหลงQ ทQองเทยี่ วลักษณะพเิ ศษ
ทางประวัติศาสตร1เมืองเชียงแสน.....…………….……………………………..………..... ๒๗
๒.๕ แนวคิดดRานเศรษฐกิจสรRางสรรค1....................………..................................…..... ๓๑
๒.๖ แนวคิดเกย่ี วกับการทอQ งเท่ยี ว................................………………………..….……..... ๔๓
๒.๗ ทฤษฎีการวเิ คราะห1ปlจจัยภายในและภายนอกองค1กร (SWOT)……….…...…..... ๔๖
๒.๘ แนวทางการพฒั นาดิจิทัลเพื่อสQงเสริมแหลงQ ทQองเทย่ี วเชงิ สรRางสรรค1……....…..... ๔๘
๒.๙ งานวจิ ัยทเ่ี กี่ยวขRอง…………………………………………………………………..…..……… ๕๓
บทท่ี ๓ วธิ ีดาํ เนนิ การวิจยั ……………………………………………………………………………….…..…… ๕๙
๓.๑ รูปแบบการวจิ ยั ……………………..….……….………...............................................…… ๕๙
๓.๒ พื้นท่ใี นการศึกษาวิจยั …………………………………………………………….……………..…… ๖๙
๓.๓ ประชากร กลมุQ ตวั อยาQ ง และผูRใหขR Rอมลู ………………..……………………………….……… ๗๐
๓.๔ เคร่อื งมอื ท่ีใชใR นการวจิ ัย………………………………………………………………….....……… ๗๖
๓.๕ การเกบ็ รวบรวมขRอมลู และการปฏบิ ัติการวิจัย…………………………….............……… ๗๖
๓.๖ การวิเคราะหข1 Rอมลู …………………………………………....……………………………………… ๘๒
๓.๗ การวเิ คราะห1ขRอมูลและสถิติท่ีใชใR นการวเิ คราะห1ขRอมูล………………….……....……… ๘๔
๓.๘ การนาํ เสนอผลการศกึ ษาวจิ ยั ………………………………....……………………………….… ๘๕
๓.๙ สรุปกจิ กรรมและขน้ั ตอนการวิจยั ………………………………………………….…....……… ๘๖
๓.๑๐ สัมภาษณ1……………………………………….......................................................……… ๙๒
๓.๑๑ การพฒั นาดิจิทลั ……………………………………………………………………………………… ๙๖
ฉ
สารบญั (ตอ)
๓.๑๒ การวิเคราะห1ผลการทดลอง……………………………………….……….………….……… ๙๘
บทที่ ๔ ผลการวิจยั ………………………………………………………………………………….…….……… ๑๐๓
๔.๑ ศกึ ษาจัดทาํ แผนพฒั นาศิลปวฒั นธรรมเชียงแสนมรดกลาR นนา………………........… ๑๐๓
๔.๒ ศกึ ษาพฒั นานวตั กรรมศิลปวฒั นธรรมเชยี งแสนดRวยแอพพลิเคช่นั ……..........…... ๑๐๗
๔.๓ ศกึ ษาการสงQ เสรมิ การทQองเที่ยววัฒนธรรมมรดกลาR นนา...………………………..…... ๑๒๗
บทที่ ๕ สรุป และขอเสนอแนะ…………………………………………………..…………….…………….. ๑๔๑
๕.๑ สรปุ ผลการวิจัย............................................……………………………………..……….. ๑๔๑
๕.๒ ผลการศกึ ษาวจิ ัย...................................................................................……..….. ๑๔๓
๕.๓ อภปิ รายผลการวิจัย............................................................................................ ๑๔๖
๕.๔ ขRอเสนอแนะจากผลการศึกษา............................................................................ ๑๔๘
๕.๕ ขRอเสนอแนะสําหรับการวจิ ยั คร้งั ตอQ ไป............................................................... ๑๔๙
บรรณานุกรม………………………………………………………….……………..…………….……………….…..... ๑๕๐
ภาคผนวก……………………………………………………………………….……………………..…………………… ๑๕๓
ผนวก ก เคร่อื งมอื วิจัย.................………………..…………………………………….……………… ๑๕๔
ผนวก ข หนงั สอื เชิญ ผทู$ รงคุณวุฒิ ผใ$ู หข$ อ$ มลู ..................................................…..….… ๑๕๙
ผนวก ค รายช่ือในการสมั ภาษณ+เก็บข$อมูล..................………………………..……………..… ๑๘๔
ผนวก ง ภาพถา0 ยการลงพืน้ ที่ทาํ วจิ ยั การสัมภาษณ+…………………………….………....….… ๑๘๙
ผนวก จ การรบั รองการนาํ ไปใช$ประโยชน+…………………………..…………..……………….… ๑๙๒
ผนวก ฉ ผลผลติ ผลลพั ธ+ และผลกระทบจากงานวจิ ยั (Output/Outcome/Impact). ๑๙๔
ประวตั ิคณะวจิ ัย………………………..……………………………………………………………………….……….… ๒๐๑
ช
สารบัญตาราง
ตารางที่ หน$า
๑ การออกกําลังกายผู$สงู อายุและวธิ ีดําเนนิ การวจิ ยั ๘ สัปดาห+................................................... ๗๓
๒ การสัมภาษณ+………................................................................................................................... ๘๔
๓ องคค+ วามรท$ู ี่ได$จากงานวิจัย................................................................................................... ๑๗๖
ซ
สารบญั รปู ภาพ
รปู ภาพที่ หนา$
๑ ขัน้ ตอนการทํางานของระบบแอพพลเิ คชั่น.............................................................................. ๕๖
๒ การออกแบบหน$าจอหลกั ของระบบ........................................................................................ ๙๔
กกกกกก
บทที่ ๑
บทนํา
๑.๑ ความสาํ คญั และท่มี าของป]ญหาทท่ี าํ การวจิ ัย
เชียงแสนทางดRานประวัติศาสตร1เดิมเคยมีผูRอาศัยมาราวพุทธศตวรรษที่ ๑๗-๑๘ การกQอต้ัง
ชุมชนที่อยQูในที่ดอนติดแมQน้ําโขง พญาแสนภูกษัตรย1ราชวงค1มังรายทรงสรRางเมืองเชียงแสน ซึ่งตQอมา
เมืองเชียงแสนเปcนเมืองลูกหลวงของอาณาจักรลRานนากษัตรย1ราชวงค1มังราย ศตวรรษท่ี ๒๐
จนกระท่ังอาณาจักรลRานนาถูกพมQายึดครองพุทธศักราช ๒๑๐๑ เมืองเชียงแสนเปcนเมืองสําคัญทาง
ศาสนาและยุทธศาสตร1เมืองบริวารของอาณาจักรท่ีควบคุมตอนบนของหัวเมืองฝ•ายเหนือ เมืองเชียง
แสนไดRรับการพัฒนาข้ึนอยQางรวดเร็วตลอด ๒๐ กวQาปŒที่ผQานมา ซ่ึงเปcนผลมาจากนโยบายการคRา
ตาQ งประเทศ โดยเชียงแสนไดRรับการประกาศเปcนเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดนจังหวัดเชียงราย ภายใตR
กรอบความรQวมมืออนุภูมิภาคลQุมแมQนํ้าโขง (Greater Mekong Subregion - GMS) เมืองเชียงแสน
เปนc เมืองโบราณทีมีอายุเกQาแกQท่ีสุดของแควRนลRานนา หลักฐานทางประวัติศาสตร1และโบราณคดีแสดง
ใหRปรากฎวQาเมืองเชียงแสนมีการพัฒนาเน่ืองจากเปcนเมืองที่มีความสําคัญทางเศรษฐกิจการปกครอง
ศาสนาและศลิ ปกรรม เมืองเชียงแสนในปจl จบุ ันไดมR กี ารยกฐานะเปcนอําเภอเชียงแสนท่ีเปcนอําเภอหนึ่ง
ของจงั หวัดเชียงราย ในปŒ ๒๕๐๐ อําเภอเชียงแสนไดมR กี ารพัฒนาอนุรักษ1โบราณสถานและวัตถุโบราณ
มานาน กรมศลิ ปากรไดRมกี ารบรู ณะ จัดสภาพภูมิทัศน1รอบโบราณสถานขึ้นเปcนอนุสรณ1สถาน เพ่ือการ
สงวนรักษาคุณคQาท่ีเปcนมรดกของลRานนาและเปcนแหลQงเรียนรูRวัฒนธรรมชองลRานนาท่ีมีความสําคัญ
ของประเทศไทย โบราณสถานของเมืองเชยี งแสนทงั้ ภายในและนอกเมืองสQวนใหญQไดRรับการขุดคRน ขุด
แตQง บูรณปฏิสังขรณ1 และปรับปรุงภูมิทัศน1 โดยเฉพาะกําแพงเมือง ปƒอม คูเมือง รวมถึงวัดวาอาราม
ตาQ งๆ ซึง่ เกดิ ขน้ึ อยาQ งเขRมขนR ในชQวง ๑๐ ปทŒ ่ีผาQ นมา ดRวยนโยบายของทางจังหวัดที่ผลักดันเชียงแสนขึ้น
๒
เปcนแหลงQ มรดกโลก เมอื งเชยี งแสนปlจจบุ นั สวQ นใหญQมีสภาพเปนc เมอื ง เน่ืองจากเปcนท่ีตั้งของตัวอําเภอ
เชยี งแสนและเทศบาลตาํ บลเวียงเชียงแสน พ้นื ทเ่ี ตม็ ไปดRวยอาคารส่งิ ปลูกสรRางท้งั ของสQวนราชการและ
เอกชน รวมถึงบาR นเรือนราษฎร รRานคRา ตลาด ทQาเรือ วัด สถานศึกษา บRานพักและรีสอร1ท หนQวยงาน
ดาR นการคาR ศุลกากร การทQองเที่ยว และพิพิธภัณฑ1 โดยมีโบราณสถานแทรกตัวอยQูเปcนระยะพื้นท่ีดRาน
ทิศใตRภายในเมืองมีสภาพเปcนชุมชนหนาแนQนนRอยกวQาพื้นที่ดRานทิศเหนือ บางสQวนเปcนพ้ืนท่ี
เกษตรกรรม ทั้งทํานา ทําไรQ และสวนผลไมR พื้นที่นอกเมืองสQวนใหญQเปcนพื้นท่ีเกษตรกรรม บางสQวน
เปcนชุมชนเมือง นิคมอุตสาหกรรม และป•าไมR สถานที่สําคัญตQางๆ ของเชียงแสนลRวนมีประวัติศาสตร1
และเร่อื งเลาQ ทีส่ ัมพันธก1 บั ประวัติศาสตร1และตํานานทRองถ่ิน พื้นท่ีภายในและโดยรอบเชียงแสนมีแหลQง
ทQองเท่ยี วทสี่ ําคญั มากมาย ท้ังทางประวัติศาสตร1 ศาสนา วัฒนธรรม แหลQงทQองเที่ยวทางธรรมชาติ ทั้ง
ยงั เปนc แหลงQ คRาขายระหวาQ งประเทศทีส่ ําคญั มีสถานทพี่ กั ผอQ นหยอQ นใจมากมาย แหลQงทQองเท่ียวเหลQาน้ี
เชนQ เมืองโบราณเชยี งแสน เมืองโบราณเชียงแสนนRอย วดั เจดยี 1หลวง วัดพระธาตุจอมกิตติ วัดพระธาตุ
ผาเงา วัดป•าสัก วัดพระเจRาลRานทอง วัดพระยืน พิพิธภัณฑสถานแหQงชาติเชียงแสน นํ้าตกบRานไรQ สบ
รวกหรือสามเหล่ียมทองคํา เวียงเชียงเม่ียงหรือเวียงสบรวก พระธาตุดอยปูเขRา หอฝŽ•น อุทยาน
สามเหล่ียมทองคํา พิพิธภัณฑ1บRานฝŽ•น เวียงหนองลQม ทะเลสาบเชียงแสน และยังเปcนท่ีต้ังถิ่นฐานของ
กลQุมชาติพันธ1ุตQางๆ เชQน ไทยวน ไทลื้อ อQูโลRอาขQาดอยสะโงR มRงขาวบRานธารทอง เยRาบRานหRวยกว•าน
สQวนประเพณีวัฒนธรรมที่สําคัญของชาวเชียงแสน เชQน ปอยหลวง ทานสลาก สืบชะตาเมือง พ.ศ.
๒๕๓๐ เมืองเชียงแสนไดRรับการบรรจุเปcนโครงการบูรณะและอนุรักษ1เมืองประวัติศาสตร1แหQงชาติ ใน
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสงั คมแหQงชาติ ฉบับที่ ๖ มเี ปาƒ หมายทีจ่ ะสํารวจขRอมูลเก่ียวกับเมืองเชียงแสน
และบริเวณในพ้ืนที่เปƒาหมาย เพ่ือการดําเนินงานปรับปรุงบูรณะโบราณสถานและสภาพภูมิประเทศ
ใหเR กิดบรรยากาศ เพื่อใหRเศรษฐกจิ และสังคมชองชุมนในทอR งถนิ่ ไดรR บั ประโยชนส1 งู สดุ ๑
เกษตรกรรม ทั้งทํานา ทําไรQ และสวนผลไมR พ้ืนท่ีนอกเมืองสQวนใหญQเปcนพ้ืนที่เกษตรกรรม
บางสQวนเปcนชุมชนเมือง นิคมอุตสาหกรรม และป•าไมR สถานท่ีสําคัญตQางๆ ของเชียงแสนลRวนมี
ประวัติศาสตร1และเร่ืองเลQาท่ีสัมพันธ1กับประวัติศาสตร1และตํานานทRองถ่ิน พื้นท่ีภายในและโดยรอบ
เชยี งแสนมีแหลQงทQองเท่ียวท่ีสําคัญมากมาย ทั้งทางประวัติศาสตร1 ศาสนา วัฒนธรรม แหลQงทQองเที่ยว
ทางธรรมชาติ ทั้งยังเปcนแหลQงคRาขายระหวQางประเทศท่ีสําคัญ มีสถานที่พักผQอนหยQอนใจมากมาย
๑ สาํ นกั งานโบราณคดีและพิพธิ ภัณฑสถานแหงชาตทิ ่ี ๖ เชียงใหม, ๒๕๔๒, หนRา ๑๐.
๓
แหลQงทQองเท่ียวเหลQาน้ี เชQน เมืองโบราณเชียงแสน เมืองโบราณเชียงแสนนRอย วัดเจดีย1หลวง วัดพระ
ธาตุจอมกิตติ วัดพระธาตุผาเงา วัดป•าสัก วัดพระเจRาลRานทอง วัดพระยืน พิพิธภัณฑสถานแหQงชาติ
เชยี งแสน นา้ํ ตกบRานไรQ สบรวกหรอื สามเหล่ียมทองคํา เวียงเชียงเมี่ยงหรือเวียงสบรวก พระธาตุดอยปู
เขRา หอฝ•Žน อุทยานสามเหลี่ยมทองคํา พิพิธภัณฑ1บRานฝ•Žน เวียงหนองลQม ทะเลสาบเชียงแสน และยัง
เปcนที่ตั้งถ่ินฐานของกลQุมชาติพันธุ1ตQางๆ เชQน ไทยวน ไทลื้อ อQูโลRอาขQาดอยสะโงR มRงขาวบRานธารทอง
เยRาบRานหRวยกว•าน สQวนประเพณีวัฒนธรรมท่ีสําคัญของชาวเชียงแสน เชQน ปอยหลวง ทานสลาก สืบ
ชะตาเมือง พ.ศ. ๒๕๓๐ เมืองเชียงแสนไดRรับการบรรจุเปcนโครงการบูรณะและอนุรักษ1เมือง
ประวัติศาสตร1แหQงชาติ ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหQงชาติ ฉบับที่ ๖ มีเปƒาหมายท่ีจะสํารวจ
ขRอมูลเก่ียวกับเมืองเชียงแสนและบริเวณในพ้ืนที่เปƒาหมาย เพื่อการดําเนินงานปรับปรุงบูรณะ
โบราณสถานและสภาพภูมิประเทศ ใหRเกิดบรรยากาศ เพื่อใหRเศรษฐกิจและสังคมชองชุมนในทRองถิ่น
ไดรR ับประโยชน1สงู สุด๒
จากหลักฐานทางโบราณคดีเมืองเชียงแสนไดRพบหลักฐานทางโบราณคดีประเภทหินกะเทาะ
จัดเปcนเครื่องมือยุคหนิ เกาQ ประเภทเครือ่ งขูดสับ และสับตัด อันเปcนเคร่ืองมือที่ใชRในการลQาสัตว1ซี่งตรง
กบั ยคุ หนิ เกาQ และหนิ กลาง๓ การสงQ เสริมการทอQ งเทยี่ วอาํ เภอเชยี งแสน จงั หวดั เชยี งรายและการท่ีจะใหR
คนในพ้ืนที่ตระหนักถึงโบราณสถานซ่ึงเปcนมรดกลRานนาของจังหวัดชายแดน การจัดกลยุทธทาง
การตลาดที่จําเปcนเปcนในการสรRางเสริมเศรษฐกิจฐานรากเพื่อใหRเกิดรูปธรรมและเกิดประสิทธิภาพ
สูงสุดมีความจําเปcนจะตRองใหRชุมชนมีบทบาทในการบริหารจัดการดRานแผนงานดําเนินงานตQาง ๆ ใหR
สอดคลRองกับสภาพของพ้ืนท่ีและความพรRอมของประชาชน การศึกษาวิจัยในคร้ังน้ีจะตRองกระตRุนใหR
การมีสQวนรQวมชองชุมชนเขRามามีบทบาทรับผิดชอบและเห็นความสําคัญของการทQองเท่ียวทําใหRเกิด
การรQวมมือพัฒนาแหลQงทQองเทย่ี วของจงั หวดั เชยี งราย
เมืองเชียงแสนเปcนเมืองสําคัญทางประวัติศาสตร1ไดRกลQาวถึงเมืองโบราณโยนกนครไชยบุรีศรี
ชาR งแสน และหิรัญนครเชียงแสน ซึ่งอยูQในตํานานสิงหนวัติกุมาร โดยเจRาชายสิงหนวติกุมารไดRตั้งเมือง
๒ สํานกั งานโบราณคดแี ละพิพิธภัณฑสถานแหงชาติท่ี ๖ เชียงใหม, ๒๕๔๒, หนRา ๑๐.
๓ วีรพันธ1ุ มาไลยพันธุ1, เคร่ืองมือยุคหินเกาที่เชียงแสน, โบราณคดี ปŒที่ ๔ ฉบับ ๑ (ก.ค. ๒๕๑๕), หนRา
๓๘.
๔
ใหมQทเ่ี มอื งเชยี งแสนรมิ ฝlง• แมQนาํ้ ขรนท(ี แมQนาํ้ โขง)ซ่ึงเปcนแควRนเมืองสุวรรณโคมคํา๔ ปlจจุบันสQวนใหญQมี
สภาพเปcนเมือง เน่ืองจากเปcนท่ีตั้งของตัวอําเภอเชียงแสนและเทศบาลตําบลเวียงเชียงแสน พ้ืนที่เต็ม
ไปดRวยอาคารสิ่งปลูกสรRางท้ังของสQวนราชการและเอกชน รวมถึงบRานเรือนราษฎร รRานคRา ตลาด
ทQาเรือ วัด สถานศึกษา บRานพักและรีสอร1ท หนQวยงานดRานการคRา ศุลกากร การทQองเท่ียว และ
พิพิธภัณฑ1 โดยมีโบราณสถานแทรกตัวอยูQเปcนระยะพื้นที่ดRานทิศใตRภายในเมืองมีสภาพเปcนชุมชน
หนาแนQนนRอยกวQาพื้นที่ดRานทิศเหนือ บางสQวนเปcนพ้ืนท่ีเกษตรกรรม ท้ังทํานา ทําไรQ และสวนผลไมR
พื้นที่นอกเมืองสQวนใหญQเปcนพื้นท่ีเกษตรกรรม บางสQวนเปcนชุมชนเมือง นิคมอุตสาหกรรม และป•าไมR
สถานที่สําคัญตQางๆ ของเชียงแสนลRวนมีประวัติศาสตร1และเรื่องเลQาท่ีสัมพันธ1กับประวัติศาสตร1และ
ตํานานทRองถ่ิน พ้ืนท่ีภายในและโดยรอบเชียงแสนมีแหลQงทQองเท่ียวที่สําคัญมากมาย ทั้งทาง
ประวัติศาสตร1 ศาสนา วัฒนธรรม แหลQงทQองเท่ียวทางธรรมชาติ ทั้งยังเปcนแหลQงคRาขายระหวQาง
ประเทศทีส่ ําคัญ มีสถานที่พักผQอนหยQอนใจมากมาย แหลงQ ทอQ งเท่ยี วเหลาQ น้ี เชQน เมืองโบราณเชียงแสน
เมืองโบราณเชียงแสนนอR ย วัดเจดยี ห1 ลวง วดั พระธาตจุ อมกิตติ วัดพระธาตุผาเงา วัดป•าสัก วัดพระเจRา
ลRานทอง วัดพระยืน พิพิธภัณฑสถานแหQงชาติเชียงแสน น้ําตกบRานไรQ สบรวกหรือสามเหลี่ยมทองคํา
เวียงเชียงเมี่ยงหรือเวียงสบรวก พระธาตุดอยปูเขRา หอฝ•Žน อุทยานสามเหล่ียมทองคํา พิพิธภัณฑ1บRาน
ฝน•Ž เวยี งหนองลQม ทะเลสาบเชียงแสน และยงั เปcนทต่ี ัง้ ถน่ิ ฐานของกลQุมชาติพันธ1ุตQาง ๆ เชQน ไทยวน ไท
ล้ือ อูQโลRอาขQาดอยสะโงR มRงขาวบRานธารทอง เยRาบRานหRวยกว•าน สQวนประเพณีวัฒนธรรมท่ีสําคัญของ
ชาวเชียงแสน เชQน ปอยหลวง ทานสลาก สืบชะตาเมือง ตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหQงชาติ
ฉบับที่ ๑๒๕ การยกระดับฐานการผลิตและบริการเดิมใหRมีความเขRมแข็งมากข้ึน การขยายฐานใหมQที่
ใหRความสําคัญกับการกระจายโอกาสทางเศรษฐกิจและสังคมควบคQูไปดRวยเปcนเปƒาหมายท่ีสําคัญ ซึ่ง
การตอบสนองตอQ เปƒาหมายดังกลาQ วประเทศไทยตอR งใชRประโยชนจ1 ากศักยภาพและภูมิสังคมเฉพาะของ
พื้นที่ การดาเนินยุทธศาสตร1เชิงรุกเพื่อเสริมจุดเดQนในระดับภาคและจังหวัดในการเปcนฐานการผลิต
และบริการท่สี ําคญั ประกอบกบั การขยายตวั ของประชากรในเขตเมืองเปcนโอกาสในการกระจายความ
๔ กรมศิลปากร, ตํานานสิงหนวติกุมาร ใน ประชุมพงศาวดาร ภาคท่ี ๖๑, พิมพ1ครั้งท่ี ๓ ในงาน
พระราชทานเพลงิ ศพ พลตรี เจาR ราชบุตร (วงตะวนั ณ เชียงใหม)Q , (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, ๒๕๑๖), หนาR ๕๓.
๕ สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหQงชาติ, แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม
แหงชาติ ฉบับที่ ๑๒, (กรุงเทพมหานคร : สาํ นักนายกรัฐมนตรี, ๒๕๖๐-๒๕๖๔), หนาR ๑๐๗.
๕
เจริญและยกระดับรายไดRของประชาชนโดยการพัฒนาเมืองใหRเปcนเมืองนQาอยQูและมีศักยภาพในการ
รองรับการคาR การลงทนุ
ผRูวิจัยสนใจในการที่จะศึกษาแผนการสQงเสริมการพัฒนาแอพพลิเคช่ันเพ่ือสQงเสริมแหลQง
ทอQ งเท่ียวเชิงสราR งสรรคเ1 มืองเชียงแสน จงั หวดั เชียงราย เพื่อใหRประชาชน และชุมชนทRองถ่ินไดRมีความ
ตะหนักถึงคุณคQาทางมรดกของอําเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย การสรRางตลาดการทQองเที่ยวทาง
โบราณสถานจึงเปcนกลยุทธ1หลักในการประชาสัมพันธ1ในองค1รวมโดยชุมชนมีสQวนรQวม เพ่ือใหRเกิด
ประสิทธภิ าพสูงสุดของตลาดในภมู ิภาค จึงจะตอR งใชRประตกู ้นั พรมแดน ความรQวมมือดRานการทQองเที่ยว
ในกรอบอาเซยี นตามแผนยทุ ธศาสตร1การทQองเที่ยว มุQงปรับโครงสรRางตลาดการทQองเที่ยว สQงเสริมการ
พัฒนาทQองเที่ยวเชิงคุณภาพใหRเกิดความเชื่อมโยงเสRนทางในภูมิภาค (ASEAM Tourism
Connectivity Corridors)สนับสนุนการเดินทางทQองเท่ียวของเยาวชนและประชาชน องค1กรตQาง ๆ
การสQงเสริมความรQวมมือทางดRานการทQองเท่ียว และการปรับปรุงมาตรฐานการดํารงชีวิตของชุมชน
เปcนสิ่งที่รัฐบาลจะตRองใหRความสนใจและสนับสนุนในดRานความรRู และการสQงเสริมอยQางจริงจังและใหR
สอดคลRองกับสภาพความเปcนอยQู สภาพแวดลRอมตามภูมิประเทศ วัฒนธรรม และประเพณีเพ่ือมีการ
จัดระบบใหRการบริการท่ีเหมาะสมพรRอมใหRเกิดความรQวมมือในการพัฒนาอําเภอเชียงแสนเปcนแหลQง
ทQองเทย่ี วท่สี าํ คัญของจังหวัดเชียงราย
๑.๒ วัตถปุ ระสงค
๑. เพ่อื จดั ทําแผนพัฒนาศิลปวฒั นธรรมเชียงแสนมรดกลRานนา
๒. เพื่อพัฒนานวตั กรรมศิลปวัฒนธรรมเชียงแสนดRวยแอพพลิเคชน่ั
๓. เพ่ือการสงQ เสรมิ การทอQ งเท่ียววัฒนธรรมมรดกลRานนา
๑.๓ ขอบเขตของการวิจัย
ศึกษาวิเคราะห1ระบบในการพัฒนาแอพพลิเคชั่นเพื่อสQงเสริมแหลQงทQองเท่ียวเชิงสรRางสรรค1
เมอื งเชยี งแสน จังหวัดเชยี งราย องคก1 รปกครองสQวนทอR งถน่ิ ในเขตพ้ืนท่ีองค1การบริหารสQวนตําบลเวียง
อาํ เภอเสียงแสน จังหวดั เชียงราย ซึง่ การจดบันทกึ ขอR มลู นกั ทQองเที่ยว ผูRนําชุมชน และผมRู ีสQวนเก่ียวขRอง
ท้งั ภาครฐั และเอกชนไวRในรูปแบบของโปรแกรมสาํ เร็จรปู ซึ่งสามารถนําไปใชใR นงานของการสQงเสริมการ
ทQองเทย่ี วทส่ี ะดวกและรวดเรว็ เปนc แนวทางการศึกษา
๖
๑. ขอบเขตดาR นประชากร กลมQุ ตวั อยาQ งท่ีใชซR ึง่ เปcนการเลือกแบบเจาะจง ประชาชน จังหวดั
เชยี งราย จํานวน ๙๐ คน ผูRนาํ ทอR งถิ่น จังหวัดเชยี งราย จาํ นวน ๖ คน และผRูที่เกีย่ วของภาครฐั และ
เอกชน จาํ นวน ๔ คน การศกึ ษาวจิ ัย จํานวน ๑๐๐ คน
๒. ขอบเขตดRานเนือ้ หา การศึกษาในคร้งั นี้ ประกอบดRวยเน้อื หา ๓ ประการ คอื
๑) ศกึ ษาปlจจัยภายใน และภายนอก คือ จุดแข็ง จุดอQอน โอกาส และอุปสรรค ท่ีมี
ผลตQอการตัดสินใจในการวางแผนกลยุทธ1การตลาด และการพัฒนาการทQองเท่ียวเชิง
สรRางสรรค1เมอื งเชยี งแสน จงั หวัดเชยี งราย
๒) จัดทําแผนสงQ เสริมแหลQงทQองเท่ยี วดาR นการตลาด คือ ผลิตภัณฑ1ของชุมชน การจัด
พืน้ ท่ีจาํ หนQาย ราคา และการสQงเสรมิ การตลาดใหกR ับชมุ ชน
๓) การพฒั นาแอพพลิเคชั่นเพื่อสQงเสริมแหลQงทQองเที่ยวเชิงสรRางสรรค1เมืองเชียงแสน
จงั หวัดเชียงราย
๓. ขอบเขตดRานประชากร การศกึ ษาไดRแบQงออก ๒ กลมQุ คอื
๑) ศึกษาความพึงพอใจของนักทQองเที่ยวชาวไทยที่เดินทางเขRามาเที่ยวในเมืองเชียง
แสน จงั หวดั เชียงรายในดาR นจดุ แขง็ และจุดอQอน จํานวน ๙๐ คน
๒) ผRนู าํ ทRองถน่ิ และผRทู ี่เก่ียวของภาครฐั และเอกชนในทRองถ่ินที่มีบทบาล หนRาที่ การ
บรหิ ารจดั การ การสQงเสรมิ การทอQ งเที่ยว ผRมู สี QวนไดสR วQ นเสียในพื้นทเ่ี มืองเชียงแสน จังหวัดเชียงราย ใน
การเขRารQวมกิจกรรมสนทนากลุQม (SWOT) ในพื้นท่ีเปƒาหมายเพื่อหา จุดแข็ง จุดอQอน โอกาส และ
อปุ สรรค
กรอบแนวคิดในการวจิ ยั
จากการศึกษาการพัฒนาแอพพลิเคชั่นเพ่ือสQงเสริมแหลQงทQองเที่ยวเชิงสรRางสรรค1เมืองเชียง
แสน จังหวัดเชียงราย เปcนการนําระบบเทคโนโลยีดิจิทัลสําหรับสQงเสริมการทQองเที่ยวเชิงสรRางสรรค1
เมอื งเชียงแสนมาสราR งความเขRมแขง็ ชุมชน การมีสQวนรวมชุมชนเทศบาลตําบลเวียง ตําบลเวียง อําเภอ
เชียงแสน จังหวัดเชียงราย ตามแนวคิดทฤษฎีเก่ียวกับองค1ความรูRเก่ียวขRองกับท่ีศึกษาวิจัย ผูRวิจัยไดR
นํามาสรRางกรอบแนวคิดในการวิจัยเพ่ือศึกษาองค1ความรRูการการทQองเท่ียวเชิงสรRางสรรค1 วิถีชุมชน
โดยการกาํ หนดแบบสมั ภาษณแ1 ละปฏบิ ตั ิการในพ้ืนท่ีเปƒาหมายเพอ่ื นาํ มาวเิ คราะห1และสรุปผลการวจิ ัย
๗
จดุ แข็ง และจดุ ออน -การพฒั นาการสรRาง การพัฒนา
ส่งิ ดงึ ดดู และทรพั ยากรทองเท่ียว เครื่องมอื ชQวยพฒั นา แอพพลเิ คช่ันเพอ่ื
-โบราณสถาน แหลงQ ทQองเทยี่ วเมอื ง สงQ เสรมิ แหลงQ
-การแบงQ พนื้ ทีก่ ารทอQ งเทยี่ ว เชียงแสน ทอQ งเทย่ี วเชิง
-ผลกระทบตQอชุมชน -สมั ภาษณ1 สราR งสรรค1เมอื งเชียง
การบริหารจัดการการทQองเท่ียว -สนทนากลมQุ ยอQ ย แสน จงั หวัดเชียงราย
-ความรูR ความชํานาญของบุคลากร
-งบประมาณดRานการทอQ งเที่ยว
-ศักยภาพของชมุ ชนและเทศบาลตาํ บล
การบริการและสิ่งอํานวยความสะดวก
-สถานทพ่ี ัก
-อาหาร
-ปƒายบอทางการทQองเท่ยี ว
-สาธารณปู ระโภคขัน้ พ้นื ฐาน
การสQงเสรมิ ตลาดทQองเทีย่ วชุมชน
-การประชาสมั พันธ1
-กลยทุ ธส1 งQ เสริมการทQองเที่ยวชมุ ชน
-กําหนดเปาƒ หมายการทQองเท่ียวชุมชน
โอกาส และอุปสรรค
การมสี วQ นรQวมของชมุ ชน
-ความรวQ มมือในการจดั การทQองเท่ยี ว
ทรพั ยากรธรรมชาตอ และสง่ิ แวดลอR ม
-โบราณสถาน
-ผลกระทบนวตั วิถชี มุ ชน
นโยบาย
-การสQงเสริมดRานงบประมาณ
-การสQงเสรมิ ดาR นความรRูใหแR กQบคุ ลากร
๘
๑.๔ นิยามศัพทท่ีใชในการวิจัย
การพัฒนา หมายถึง การกระทําใหRเกิดการเปล่ียนแปลงจากสภาพหน่ึงไปสQูอีกสภาพหนึ่งที่
ดีกวาQ ทําใหเR จริญขน้ึ และความเจรญิ กRาวหนRาโดยท่วั ๆ ไป
แอพพลิเคช่ัน หมายถึง สื่อท่ีมีการนําเอาขRอความ กราฟŽก ภาพเคลื่อนไหว เสียง มา
จดั รูปแบบ โดยอาศยั เทคโนโลยีความเจริญกRาวหนRาทางดาR นคอมพวิ เตอร1
สังคมผRูสูงอายุ หมายถึง โปรแกรมท่ีอํานวยความสะดวกในดRานตQาง ๆ ท่ีออกแบบมาสําหรับ
Mobile (โมบาย) Teblet (แท็บเล็ต) หรืออุปกรณ1เคล่ือนที่ ที่เรารูRจักกัน ซ่ึงในแตQละระบบปฏิบัติการ
จะมีผพูR ัฒนาแอพพลเิ คช่ันข้นึ มามากมายเพื่อใหRตรงกับความตRองการของผRูใชงR าน
การทQองเท่ียว หมายถึง การเดินทางเพื่อพักผQอนหยQอนใจหรือเพื่อความสนุกสนานต่ืนเตRน
หรอื เพ่ือหาความรูR การเดินทางของบุคคลจากสถานท่ีซ่ึงเปcนท่ีอาศัยอยQูประจําไปยังสถานที่อื่นเปcนการ
ชว่ั คราว
การสQงเสริม หมายถึง เปcนการขยายและถQายทอดความรRูตามระบบวิทยาการแผนใหมQ
(Innovation System) ซึ่งกQอประโยชน1ทางการศึกษา (Education Advantages) และมีคุณคQา
ทางการ ปฏิบัติ (Practical Values) แกQบุคคลผRูพึงไดRรับความชQวยเหลือในการเรียนรูRหรือผRูรับการ
สงQ เสรมิ (People Intended, Clientele, Audience) ใหสR ามารถพฒั นาตนเอง
จุดแข็ง หมายถึง ขRอไดRเปรียบของกิจการ ลักษณะพิเศษหรือลักษณะเดQนขององค1กรท่ีเอื้อตQอ
การประสบความสําเร็จ สามารถนํามาใชRประโยชน1 และใชRแขQงขันกับคูQแข็งไดR เชQน ความสามารถ
เฉพาะทางของผRูประกอบในการดําเนินธุรกิจ ความสามารถในการนํานวัตกรรมมาใชRในการดําเนิน
กิจการ การทํางานรQวมกันเปcนอยQางดีของบุคลากรภายในองค1กร การมีความสัมพันธ1ท่ีดีหรือมีพาร1ท
เนอรท1 ่ีชวQ ยสนับสนุนการดําเนินกจิ การขององค1กรธรุ กิจท่ที ําลงทนุ นRอย และคืนทนุ เร็ว
จุดอQอน หมายถึง ขRอดRอย ขRอเสียหรือปlญหาภายในองค1กร ท่ีสQงผลกระทบตQอการดําเนิน
กิจการ ที่สามารถนําไปสูQความลRมเหลวของการทําธุรกิจไดR ยกตัวอยQางเชQน ปlญหาดRานการส่ือสารของ
บคุ ลากรภายในองค1กร การใชRโปรแกรมคอมพวิ เตอร1ท่ีไมQมลี ขิ สิทธิ์ คQาเชQาที่ในการดําเนินกิจการมีราคา
สูง อตั ราดอกเบ้ียกยRู มื สูง
โอกาส หมายถึง เกิดจากปlจจัยภายนอก ท่ีเปcนปlจจัยท่ีสQงผลกระทบในแงQของการเอ้ือ
ประโยชนใ1 หกR ับการดําเนินกจิ การของบรษิ ัท โอกาสตาQ งจากจดุ แขง็ ตรงที่ เปcนปlจจัยท่ีเกิดจากภายนอก
องค1กรแตQสQงผลในทางที่ดีกับองค1กร เปcนความไดRเปรียบที่เอ้ือตQอความสําเร็จของการดําเนินกิจการ
เชQน รัฐบาลออกนโยบายที่สนับสนุนอุตสาหกรรมที่กิจการกําลังดําเนินธุรกิจอยQู เศรษฐกิจที่อยQูในชQวง
๙
ขาขึ้นหรือการมีเทคโนโลยีหรือนวัตกรรมใหมQๆ ที่ชQวยใหRการดําเนินกิจการเปcนไปไดRอยQางเต็ม
ประสิทธิภาพมากขึ้น
อุปสรรค หมายถึง ความเสียเปรียบหรือผลเสียจากปlจจัยภายนอกท่ีสQงผลกระทบตQอกิจการ
อาจนํามาซึง่ ปlญหา และความลมR เหลวของกิจการไดR เชQน เศรษฐกิจที่กําลังตกต่ําราคานํ้ามันที่สูงขึ้นทํา
ใหRตRนทุนในการดําเนินงานเพิ่มขึ้น การเพิ่มคQาแรงของแรงงานหรือนโยบายอัตราดอกเบ้ียท่ีถูกปรับใหR
สงู ขึ้น
๑.๕ ประโยชนท่ีไดจากการวิจัย
๑. ไดRรูปแบบการแอพพลิเคช่ันผQานมือถือ สQงเสริมแหลQงทQองเที่ยวเชิงสรRางสรรค1ขององค1กร
ปกครองสวQ นทRองถิ่น
๒. ไดRการพัฒนาแอพพลิเคช่ันผQานมือถือเพ่ือตระหนักในการพัฒนา สQงเสริมแหลQงทQองเที่ยว
เชิงสรRางสรรค1
๓. ไดRสรRางองค1ความรRูใหมQสําหรับประชาชนในชุมชน ความสามัคคีในชุมชน และชุมชน
เขมR แข็ง
๔. ไดRการมสี QวนรวQ มของชุมชน ภาคเอกชนและรัฐบาล
๕. ไดRคูQมอื แอพพลิเคช่ันผQานมือถือ สQงเสริมแหลQงทQองเที่ยวเชิงสรRางสรรค1ขององค1กรปกครอง
สวQ นทอR งถิ่น
๖. ไดRชุดความรRูแอพพลิเคช่ันผQานมือถือ สQงเสริมแหลQงทQองเที่ยวเชิงสรRางสรรค1ขององค1กร
ปกครองสวQ นทอR งถิ่น
๗. ไดRแกRปlญหาองค1รวมความรวQ มมือกลุQมสมาชิกในการสQงเสรมิ แหลงQ ทอQ งเทย่ี วเชงิ สราR งสรรค1
ขององค1กรปกครองสวQ นทอR งถิ่น จงั หวัดเชยี งราย ดวR ยแอพพลิเคชั่นผQานมือถอื
บทที่ ๒
เอกสารและงานวิจยั ทเ่ี กี่ยวของ
การศึกษาวิจัยในคร้ังนี้พื้นที่วิจัย อําเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย เรื่องการพัฒนา
แอพพลิเคช่นั เพอื่ สQงเสริมแหลงQ ทQองเท่ียวเชิงสราR งสรรค1เมอื งเชียงแสน จังหวัดเชียงราย เปcนการพัฒนา
แอพพลิเคช่ันในการประชาสัมพันธ1แหลQงทQองเท่ียวเชิงสรRางสรรค1เพ่ือท่ีจะใหRนักทQองเท่ียวไดRเลือกใน
การบริการผQานระบบออนไลน1 โดยศึกษาถึงกระบวนการสQงเสริมการทQองเที่ยวสรRางความม่ันคง
ทางดRานเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม สอดคลอR งตQอแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหQงชาติ ฉบับที่ ๑๒
ยุทธศาสตร1ของจงั หวดั เชียงรายในการเช่ือมโยงเศรษฐกิจกระแสใหมQตลอดถึงการคRาขายชายแดน เพ่ือ
เปcนแนวทางในการเสนอรูปแบบการสQงเสริมการทQองเที่ยวแหลQงโบราณสถานท่ีทําใหRชุมชนในพ้ืนที่
เลอื กสรรปรับปรุงองค1ความรRูจนเกิดทักษะ ความชํานาญที่สามารนํามาแกRไขในชุมชน พัฒนาคุณภาพ
ชีวิตที่เหมาะสมกับการเปลี่ยนแปลงทางสังคมประกิต ผูRวิจัยไดRศึกษาเอกสาร ตํารา และงานวิจัยท่ี
เกย่ี วขRอง โดยจะนําเสนอเปนc ๑๐ ประเด็น ดังนี้
๒.๑ นโยบายการพฒั นาแผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสังคมแหQงชาติ ฉบบั ที่ ๑๒
๒.๒ ยุทธศาสตรก1 ารพัฒนาประเทศไทย
๒.๓ ยุทธศาสตร1การพฒั นาประเทศไทย
๒.๔ ยุทธศาสตรก1 ารพฒั นาจังหวัดเชียงราย
๒.๕ แนวคิดดRานสงQ เสริมแหลงQ ทQองเท่ยี วลกั ษณะพเิ ศษทางประวัติศาสตร1เมืองเชยี งแสน
๒.๖ แนวคดิ ดRานเศรษฐกิจสราR งสรรค1
๒.๗ แนวคิดเก่ียวกบั การทQองเที่ยว
๒.๘ ทฤษฎกี ารวเิ คราะห1ปlจจยั ภายในและภายนอกองค1กร (SWOT)
๒.๙ แนวทางการพฒั นาดจิ ิทัลเพื่อสQงเสรมิ แหลQงทQองเทย่ี วเชิงสรRางสรรค1
๑๑
๒.๙.๑ ความหมายดจิ ทิ ัล
๒.๙.๒ องคป1 ระกอบดิจทิ ลั
๒.๙.๓ ประเภทดจิ ิทลั
๒.๙.๔ ประโยชน1ดจิ ิทัล
๒.๑๐ งานวจิ ัยทเ่ี ก่ียวขอR ง
๒.๑ นโยบายการพัฒนาแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับท่ี ๑๒ (พ.ศ.
๒๕๖๐-๒๕๖๔)
วตั ถปุ ระสงค
๑. เพอ่ื วางรากฐานใหRคนไทยเปcนคนท่ีสมบูรณ1มีคุณธรรมจริยธรรมมีระเบียบวินัย คQานิยมที่ดี
มีจิตสาธารณะ และมีความสุข โดยมีสุขภาวะ และสุขภาพที่ดีครอบครัวอบอQุน เปcนคนเกQงท่ีมีทักษะ
ความรูRความสามารถและพฒั นาตนเองไดตR Qอเนอ่ื งตลอดชีวติ
๒. เพื่อใหRคนไทยมีความมั่นคงทางเศรษฐกิจและสังคมไดRรับความเปcนธรรมในการเขRาถึง
ทรัพยากรและบรกิ ารทางสังคมที่มีคุณภาพผRูดRอยโอกาสไดRรับการพัฒนาศักยภาพรวมท้ังชุมชนมีความ
เขมR แขง็ พง่ึ พาตนเองไดR
๓. เพ่ือใหRเศรษฐกิจเขRมแข็ง แขQงขันไดRภาพมีเสถียรและมีความยั่งยืน สรRางความเขRมแข็งของ
ฐานการผลิตและบริการเดิมและขยายฐานใหมQโดยการใชRนวัตกรรมท่ีเขRมขRนมากขึ้น สรRางความ
เขRมแข็ง เศรษฐกิจฐานรากและสรRางความมั่นคงทางพลงั งาน อาหาร และน้าํ
๔. เพื่อรักษาและฟijนฟูทรัพยากรธรรมชาติและคุณภาพสิ่งแวดลRอมใหRสามารถสนับสนุน การ
เติบโตทเ่ี ปนc มติ รกบั สิ่งแวดลRอมและการมีคณุ ภาพชวี ติ ทดี่ ขี องประชาชน
๕. เพ่ือใหRการบริหารราชการแผQนดินมีประสิทธิภาพทันสมัยโปรQงใสและมีการทํางาน เชิง
บรู ณาการของภาคีการพฒั นา
๑๒
๖. เพื่อใหRมีการกระจายความเจริญไปสQูภูมิภาคโดยการพัฒนาภาคและเมืองเพ่ือรองรับ การ
พัฒนายกระดับฐานการผลติ และบรกิ ารเดิมและขยายฐานการผลติ และบรกิ ารใหมQ
๗. เพือ่ ผลกั ดนั ใหRประเทศไทยมคี วามเช่อื มโยง (Connectivity) กบั ประเทศตQางๆ ในระดับอนุ
ภูมิภาคภูมิภาคและนานาชาติไดRอยQางสมบูรณ1มีประสิทธิภาพรวมท้ังใหRประเทศไทยมีบทบาทนํา และ
สรRางสรรค1ในดRานการคRาการบริการและการลงทุนภายใตRกรอบความรQวมมือตQาง ๆ ทั้งในระดับอนุ
ภมู ิภาค และโลก
เปาj หมายรวม
เพ่ือใหRเปcนไปตามวัตถุประสงค1 ไดRกําหนดเปƒาหมายรวมการพัฒนาของแผนพัฒนาเศรษฐกิจ
และสังคมแหงQ ชาติ ฉบับท่ี ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๖๔) ประกอบดวR ย๖
๑. คนไทยมีคณุ ลกั ษณะเปนc คนไทยท่สี มบูรณ1มวี ินยั ทัศนคติและพฤติกรรมตามบรรทัดฐานท่ี
ดีของสังคมมีความเปนc พลเมืองตืน่ รูRมีความสามารถในการปรับตัวไดRอยาQ งรRูเทQาทันสถานการณ1มีความ
รับผดิ ชอบและทําประโยชนต1 QอสQวนรวมมีสุขภาพกายและใจท่ีดีมีความเจริญงอกงามทางจิตวิญญาณ
มีวถิ ีชีวติ ทพี่ อเพียงและมคี วามเปนc ไทย
๒. ความเหล่ือมล้ําทางดRานรายไดRและความยากจนลดลงเศรษฐกิจฐานรากมีความเขRมแข็ง
ประชาชนทกุ คนมีโอกาสในการเขRาถึงทรัพยากร การประกอบอาชีพ และบริการทางสังคมที่มีคุณภาพ
อยาQ งทั่ว และเปนc ธรรมกลQุมท่ีมรี ายไดRตํ่าสุดรRอยละ ๔๐ มีรายไดเR พิ่มขน้ึ อยาQ งนRอยรอR ยละ ๑๕
๓. ระบบเศรษฐกิจมีความเขRมแข็งและแขQงขันไดR โครงสรRางเศรษฐกิจปรับสQูเศรษฐกิจฐาน
บรกิ ารและดิจิทัล มีผRูประกอบการรุQนใหมQและเปcนสังคมผูRประกอบการผRูประกอบการขนาดกลางและ
ขนาดเล็กที่เขRมแข็งสามารถใชRนวัตกรรมและเทคโนโลยีดิจิทัลในการสรRางสรรค1คุณคQาสินคRาและ มี
ระบบการผลิตและใหRบริการจากฐานรายไดRเดิมท่ีมีมูลคQาเพ่ิมสูงขึ้น และมีการลงทุนในการผลิตและ
ฐานความรูRช้ันสูงใหมQๆ ท่ีเปcนมิตรกับส่ิงแวดลRอมและชุมชน รวมท้ังกระจายฐานการผลิตและการใหR
ภูมิภาคเพื่อลดความเหลื่อมลํ้า โดยเศรษฐกิจไทยมีเสถียรภาพและมีอัตราการขยายตัวเฉล่ียรRอยละ ๕
ตQอปŒ และมีปlจจัยสนับสนุน อาทิ ระบบโลจิสติกส1ลังงานและการลงทุนวิจัยและพัฒนาท่ีเอ้ือตQอการ
ขยายตัวของภาคการผลิตและบรกิ าร
๔. ทุนทางธรรมชาติและคุณภาพสิ่งแวดลRอมสามารถสนับสนุนการเติบโตที่เปcนมิตรกับ
ส่ิงแวดลRอม มีความมั่นคงทางอาหาร พลังงาน และน้ําโดยเพ่ิมพ้ืนที่ป•าไมRใหRไดRรRอยละ ๔๐ ของพ้ืนท่ี
๖ สํานักนายกรัฐมนตรี, แผนพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหQงชาติ ฉบับท่ี ๑๒ (พ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๖๔),
(กรงุ เทพฯ : สํานกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกิจและสงั คมแหงQ ชาติ, ๒๕๕๙), หนาR ๖๓.
๑๓
ประเทศเพอื่ รกั ษาความสมดลุ ของระบบนิเวศ ลดการปลQอยก•าซเรือนกระจกในภาคพลังงานและขนสQง
ไมQนRอยกวQารRอยละ ๗ ภายในปŒ ๒๕๖๓ เทียบกับการปลQอยกรณีปกติปริมาณหรือสัดสQวนของขยะมูล
ฝอยท่ีไดRรับการจัดการอยQางถูกหลักสุขาภิบาลเพ่ิมข้ึน และรักษาคุณภาพน้ําและคุณภาพอากาศใน
พืน้ ทีว่ ิกฤตใหRอยใูQ นเกณฑ1มาตรฐาน
๕. มีความมน่ั คงในเอกราชและอธิปไตย สังคมปลอดภัย สามัคคี สรRางภาพลักษณ1ดี และเพิ่ม
ความเช่ือม่ันของนานาชาติตQอประเทศไทยความขัดแยRงทางอุดมการณ1และความคิดในสังคมลดลง
ปlญหาอาชญากรรมลดลง ปริมาณความสูญเสียจากภัยโจรสลัดและการลักลอบขนสQงสินคRาและคRา
มนุษย1มีความพรRอมท่ีปกปƒองประชาชนจากการกQอการรRายและภัยพิบัติทางธรรมชาติ ประเทศไทยมี
สQวนรQวมในกําหนดบรรทัดฐานระหวQางประเทศ เกิดความเช่ือมโยงการขนสQง โลจิสติกส1มูลคQาหQวงโซQ
เปcนหุRนสQวน การพัฒนาที่สําคัญในอนุภูมิภาค ภูมิภาค และโลก และอัตราการเติบโตของมูลคQาการ
ลงทุนและการขนสQงของไทยในอนุภูมิภาค ภมู ภิ าค และอาเซียนสงู ขึ้น
๖. มีระบบบริหารจัดการภาครัฐท่ีมีประสิทธิภาพ ทันสมัย โปรQงใส ตรวจสอบไดR กระจาย
อาํ นาจ และมสี QวนรวQ มจากประชาชน บทบาทภาครฐั ในการใหบR รกิ ารซ่ึงภาคเอกชนดําเนินการแทนไดR
ดีกวQา ลดลง เพ่ิมการใชRระบบดิจิทัลในการใหRบริการปlญหาคอร1รัปชั๋นลดลง และการบริหารจัดการ
ขององค1กร ปกครองสQวนทRองถิ่นมีอิสระมากข้ึน โดยอันดับประสิทธิภาพภาครัฐที่จัดทําโดยสถาบัน
การจัดการนานาชาติและ อันดับความยากงQายในการดําเนินธุรกิจในประเทศดีขึ้น การใชRจQายภาครัฐ
และระบบงบประมาณมีประสิทธิภาพ สูงฐานภาษีกวRางขึ้นและดัชนีการรับรRูการทุจริตดีข้ึน รวมถึงมี
บุคลากรภาครฐั ทมี่ คี วามรRูความสามารถ และปรับตวั ไดRทันกับยุคดิจทิ ัลเพม่ิ ข้นึ
๒.๒ ยทุ ธศาสตรการพัฒนาประเทศไทย
การพัฒนาการทQองเท่ียวจะตRองกระตRุนความสนใจ การเดินทางของนักทQองเท่ียวรวมถึงเปcน
จดุ ดงึ ดูดใหเR กดิ การกระจายการเดินทางไปตามภมู ภิ าคตQาง ๆ ของประเทศไทย การสรRางสรรค1กิจกรรม
ใหมQๆ เพ่ือสามารถตอบสนองกระแสความสนใจในการเดินทางของคนรQุนใหมQ เพ่ือตQอยอดใหRเกิดการ
ดึงดูดนักทQองเท่ียวคนรุQนใหมQ หรือนักทQองเที่ยวท่ีตRองการสินคRาการทQองเที่ยวใหมQ ๆ ซึ่งเปcนอีกหนึ่ง
กลุQม Segment หลักของตลาด การนําเสนอสินคRาทางการทQองเท่ียวท่ีโดดเดQนและแตกตQางจากคูQ
๑๔
แขQงขันในภูมิภาค ASEAN ดRวยการสรRางสรรค1สินคRาและบริการทางการทQองเท่ียว โดยตQอยอดความรRู
เดิม รQวมกันกับหนQวยงานภาคีรวมถึงสรRางสรรค1สินคRาทQองเท่ียวรูปแบบใหมQผQานการทQองเที่ยวเชิง
สรRางสรรค1 (Creative Tourism) ท้ังในแงQของตัวสินคRาและ Content ท่ีจะนําสQงใหRกับนักทQองเที่ยว
กลQุมเปƒาหมาย เพ่ือใหRเกิดประสบการณ1ตรงทางการทQองเที่ยวผQานวิถีทRองถิ่น (Local Experience) ท่ี
จะนาํ ไปสกQู ารนาํ เสนอขายการบริการและสQงเสริมการทQองเที่ยวเพื่อใหRเกิดการกระจายรายไดRสQูทRองถิ่น
รQวมมือจากหนQวยงานเพื่อสรRางเครือขQายภาคีท้ังในหนQวยงานภาครัฐและเอกชน เพ่ือเปcนจุดเชื่อมตQอ
ของการบริหารจัดการในการตRอนรับนักทQองเท่ียวท่ีจะเขRาถึงพ้ืนที่ ซ่ึงสอดคลRองกับการตลาดสมัยใหมQ
และเพียงพอที่จะรองรับการขยายตัวของนักทQองเท่ียวกลQุมความสนใจพิเศษ การกําหนดสQงเสริม
นักทQองเท่ียวความสนใจพิเศษ (Niche Market) การสQงเสริมตลาดในประเทศไทยมQุงเนRนกลยุทธ1สรRาง
ความเขRมแข็งใหRสังคม ชุมชน และการรักษาส่ิงแวดลRอมอยQางมีสQวนรQวมของชุมชน นักทQองเที่ยวเชิง
สรRางสรรค1 การสรRางแรงบันดาลใจ จากการทQองเที่ยว ศิลปวัฒนธรรม ที่บอกเลQาวิถีชีวิตอันเปcน
เอกลักษณ1ของภาคเหนอื ทQามกลางภมู ิประเทศท่ีสวยงาม องคก1 รปกครองสQวนทRองถิ่นจะตRองสนับสนุน
กิจกรรม เทศกาล งานประเพณีที่จะทําใหRนักทQองเท่ียวไดRสัมผัสเสนQห1อันทรงคุณคQาของวิถีไทย
เฉพาะถ่ิน โดยเนRนการสรRางสรรค1และพัฒนา การทQองเที่ยวในพื้นที่รอง กลุQมเปƒาหมายใหRตรงกับ
Destination Branding เพ่ือคัดกรองเฉพาะนักทQองเที่ยวที่ชื่นชอบเอกลักษณ1ของแตQละทRองถิ่นอยQาง
แทRจริง และดําเนินการส่ือสารการตลาด ใหRสอดคลRองกันทั้งการผลิตสื่อเผยแพรQช้ินงานโฆษณา
ตลอดจนการประชาสัมพันธ1 การประชาสัมพันธ1ผQานส่ือมวลชนและ Blogger รวมถึงการเสนอขาย
รQวมกับพันธมิตรและผQาน Online Travel Agent (OTA) เชQน Tralveloka Agoda และ
Booking.com เปcนตRน
การพัฒนาจังหวัดเชียงรายใหRเปcนพ้ืนที่ทQองเท่ียวที่สามารถทําการตลาดไดRอยQางยั่งยืน โดย
กําหนดกลQุมเปƒาหมายเปcนกลQุม Multigeneration Family และกลุQม Silver Age เสนอขายสินคRาการ
บริการทางการทQองเท่ียวที่บอกเลQาเรื่องราวชาวเชียงรายผQานศิลปวัฒนธรรม และธรรมชาติท่ีสวยงาม
ภายใตRแนวคิด Chaing R.A.I. (Relax, Art, Inspiration) โดยจัดและสนับสนุน Event ท่ีสะทRอน
ภาพลกั ษณ1พื้นท่ี เชQน นิทรรศการศลิ ปะ มหกรรมชาติพันธุ1 เทศกาลดอกไมR และรQวมกับพันธมิตรเสนอ
ขาย กิจกรรม เสRนทางทQองเที่ยวใหมQ อาทิ เสRนทางชา กาแฟ เสRนทางศิลปวัฒนธรรม กิจกรรม
Creative D.I.Y. รวมถึงการจัดโปรโมชั่นพิเศษ และการนําผปูR ระกอบการเขาR รวQ มงานสQงเสรมิ การขาย
๑๕
การทQองเท่ียว Creative Tourism เพ่ือผลักดันใหRนักทQองเท่ียวชาวไทย และชาวตQางประเทศ
เดินทางไปยังพ้ืนท่ีทQองเท่ียวรอง แหลQงทQองเที่ยวเพ่ือการเรียนรRู (Creative Tourism) เปcนการ
ทQองเที่ยวแบบ Creative Tourism ในชุมชน โดยจัดกิจกรรมสื่อสารการตลาด ผQานส่ือออนไลน1 และ
ออฟไลน1 จัดทํา Content เผยแพรQเร่ืองราวแหลQงทQองเที่ยวผQานส่ือมวลชนและ Blogger และผลักดัน
ใหเR กิดการเสนอขายผQานผRูประกอบการบรษิ ทั นําเท่ียว และเสนอขายตรงกบั นกั ทQองเทีย่ ว๗
การออกแบบและพัฒนาสินคRาทางการทQองเที่ยวเพ่ือการเรียนรูRในรูปแบบ Creative
Tourism เพ่ือสรRางมูลคQาเพ่ิมใหRสินคRาในพื้นท่ีทQองเท่ียวรองดRวยการสรRางสรรค1เร่ืองราว (Content)
บนรากฐานชุนชน ผQานกระบวนการมีสQวนรQวมของผRูมีสQวนไดRสQวนเสีย ในพ้ืนท่ีและการรับฟlงเสียงของ
ลูกคRา (Voice of Customer: VOC) รวมถึงจัดกิจกรรมพัฒนาแนวคิดชุมชนสูQการทQองเที่ยวเชิง
สรRางสรรค1 เพ่ือนํามาจัดทําแนวทางพัฒนาสินคRาและบริการที่มีมูลคQาเพ่ิม และสามารถกระตุRนการใชR
จQายทางการทอQ งเที่ยวของกลุมQ เปาƒ หมายไดR โดยเนนR สนิ คาR ในพน้ื ที่ทอQ งเที่ยวรอง
นโยบายการพัฒนาประเทศไทย
การมQุงเนRนทิศทางการแกRไขปlญหาความยากจนในระยาวของประเทศ เพื่อตRองการยกระดับ
คุณภาพชีวิตของประชาชนในระดับรากหญRาท่ีเปcนประชากรสQวนใหญQของประเทศ การพัฒนาจะตRอง
ไดRรับความรQวมมือของชุมชน ผRูนําทRองถ่ิน บทบาทขององค1กรปกครองสQวนทRองถ่ินที่กํากับดูแล การ
พัฒนาประเทศจําเปcนจะตRองใหRทุกภาคสQวนท่ีเปcนเครือขQายภาคีเขRามารQวมในการจัดการวางแผน
รวQ มกันเพื่อลดปญl หาชอQ งวQางในการพัฒนา การกRาวสูQสังคมรQวมสมัยที่จะตRองมีการบริหารจัดการใหRทัน
กับการเปลยี่ นแปลงของโลก การมุQงสรRางความสามัคคีในชุมชน ตลอดถึงสรRางความเขRมแข็งของสังคม
ในภาพรQวมจึงมีความจําเปcนจะตRองใหRเกิดการแลกเปล่ียนเรียนรRู การใหRความรRูกับชุมชน มQุงสQูปรัญญา
เศรษฐกิจพอเพยี งโดยการยึดหกั การสมดุล
การพัฒนาประเทศไทยในชQวงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหQงชาติฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ.
๒๕๖๐-๒๕๖๔)๘ อยูใQ นหRวงเวลาของการปฏิรูปประเทศเพ่ือแกRปlญหาพื้นฐานหลายดRานที่สั่งสมมานาน
๗ แผนปฏิบัติการของการทQองเที่ยวแหQงประเทศไทยประจําปŒงบประมาณ ๒๕๖๒, (กรุงเทพฯ : การ
ทQองเทีย่ วแหงประเทศไทย, ๒๕๖๒), หนRา ๘๕.
๘ สํานักนายกรัฐมนตรี, แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๖๔),
(กรุงเทพฯ : สาํ นกั งานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกจิ และสังคมแหQงชาติ), หนRา ๑.
๑๖
ทQามกลาง สถานการณ1โลกที่เปลี่ยนแปลงรวดเร็ว และเช่ือมโยงกันใกลRชิดมากขึ้นการแขQงขันดRาน
เศรษฐกิจจะเขRมขRนมากข้ึน สังคมโลกจะมีความเชื่อมโยงใกลRชิดกันมากขึ้นเปcนสภาพไรRพรมแดนการ
พัฒนาเทคโนโลยีจะมีการเปล่ียนแปลง อยQางรวดเร็วและจะกระทบชีวิตความเปcนอยูQในสังคม และการ
ดาํ เนนิ กิจกรรมทางเศรษฐกิจอยQางมากขณะท่ีประเทศไทยมีขRอจํากัดของปlจจัยพ้ืนฐานเชิงยุทธศาสตร1
เกือบทุกดRาน และจะเปcนอุปสรรคตQอการพัฒนาที่ชัดเจนข้ึนชQวงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม
แหQงชาติ ฉบับท่ี ๑๒ นับเปcนจังหวะเวลาทRาทายอยQางมากที่ประเทศไทยตRองปรับตัวขนานใหญQ โดย
จะตRองเรQงพัฒนาวิทยาศาสตร1เทคโนโลยีการวิจัย และพัฒนาและนวัตกรรมใหRเปcนปlจจัยหลัก ในการ
ขบั เคล่อื นการพฒั นาในทกุ ดRานเพอ่ื เพ่ิมขีดความสามารถในการแขQงขันของประเทศไทยทQามกลาง การ
แขQงขันในโลกท่ีรุนแรงข้ึนมากแตQประเทศไทยมีขRอจํากัดหลายดRานอาทิคุณภาพคนไทยยังแตQแรงงาน
สQวนใหญQมีปlญหาทงั้ ในเร่ืององค1ความรRู ทักษะ และทัศนคติ สังคมขาดคุณภาพและมีความเหลื่อมล้ําที่
เปนc นําเสนออุปสรรคตอQ การยกระดับศกั ยภาพการพัฒนาโครงสรRางประชากรเขRาสูQสังคมสูงวัยสQงผลใหR
ขาดแคลนแรงงาน
ประชากรจะเขาR สสQู ังคมสูงวัยอยาQ งสมบูรณ1 ภายในส้นิ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหQงชาติ
ฉบับท่ี๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๖๔) ดRานทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลRอมก็รQอยหรอเส่ือมโทรมอยQาง
รวดเร็ว ซ่ึงเปcนทั้งตRนทุนในเชิงเศรษฐกิจและผลกระทบรRายแรงตQอคุณภาพชีวิตประชาชน ในขณะที่
การบริหารจัดภาครัฐยังดRอยประสิทธิภาพ ขาดความโปรQงใส และมีปlญหาคอร1รับชันเปcนวงกวRางจึง
สงQ ผลใหกR ารผลกั ดัน ขับเคลื่อนการพัฒนาไมQเกิดผลสัมฤทธิ์เต็มท่ีบางภาคสQวนของสังคมจึงยังถูกทิ้งอยูQ
ขาR งหลัง
หลักการสําคัญของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ.๒๕๖๐-
๒๕๖๔)
การพฒั นาประเทศในระยะแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหQงชาติ ฉบับที่๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐-
๒๕๖๔) จะมQุงบรรลุเปƒาหมายในระยะ ๕ ปŒ ท่ีจะสามารถตQอยอดในระยะตQอไปเพื่อใหRบรรลุเปƒาหมาย
การพัฒนาระยะยาวตามยุทธศาสตร1ชาติ ๒๐ ปŒ โดยมีหลักการสําคัญของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและ
สังคมแหงQ ชาติ ฉบบั ท่ี ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๖๔) ดังน้ี
๑. ยดึ “หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง” ตQอเนื่องมาต้ังแตQแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ ๙ เพื่อใหR
เกิดบูรณาการการพัฒนาในทุกมิติอยQางสมเหตุสมผล มีความพอประมาณ และมีระบบภูมิคุRมกันและ
๑๗
การบริหารจัดการความเส่ียงท่ีดี ซ่ึงเปcนเงื่อนไขจาเปcนสาหรับการพัฒนาท่ีย่ังยืนโดยมุQงเนRนการพัฒนา
คนใหRมีความเปcนคนที่สมบูรณ1 สังคมไทยเปcนสังคมคุณภาพ สรRางโอกาสและมีที่ยืนใหRกับทุกคนใน
สงั คมไดดR าํ เนนิ ชีวติ ทีดมี ีความสุขและอยรูQ QวมกันอยาQ งสมานฉนั ท1 ในขณะท่ีระบบเศรษฐกิจของประเทศ
ก็เจริญเติบโตอยQางตQอเน่ืองมีคุณภาพ และมีเสถียรภาพ การกระจายความม่ังคั่งอยQางท่ัวถึงและเปcน
ธรรม เปcนการเติบโตที่ เปcนมิตรกับส่ิงแวดลRอม รักษาความหลากหลายทางชีวภาพ ชุมชนวีถีชีวิต
คQานยิ ม ประเพณี และวฒั นธรรม
๒. ยึด “คนเปcนศูนย1กลางการพัฒนา” มQุงสรRางคุณภาพชีวิตและสุขภาวะที่ดีสาหรับคนไทย
พฒั นาคนใหมR ีความเปcนคนทส่ี มบรู ณ1มีวินยั ใฝ•รRู มีความรRู มีทักษะ มีความคิดสรRางสรรค1 มีทัศนคติ ที่ดี
รับผิดชอบตQอสังคม มีจริยธรรมและคุณธรรม พัฒนาคนทุกชQวงวัย และเตรียมความพรRอมเขRาสQูสังคม
ผสูR ูงอายุอยQางมคี ุณภาพรวมถึงการสรRางคนใหRใช ปR ระโยชน1และอยQูกับส่ิงแวดลRอมอยQางเกื้อกูล อนุรักษ1
ฟiนj ฟู ใชRประโยชนท1 รัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอR มอยาQ งเหมาะสม
๓. ยึด “วิสัยทัศน1ภายใตRยุทธศาสตร1ชาติ ๒๐ ปŒ” มาเปcนกรอบของวิสัยทัศน1ประเทศไทยใน
แผนพัฒนาฯ ฉบับท่ี ๑๒ วิสัยทัศน1 “ประเทศไทยมีความมั่นคง ม่ังคั่ง ยั่งยืน เปcนประเทศพัฒนาแลRว
ดวR ยการพัฒนาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” หรือเปcนคติพจน1ประจาชาติวQา “มั่นคง ม่ังค่ัง
ยัง่ ยืน” โดยท่ีวิสัยทศั นด1 ังกลQาวสนองตอบตQอผลประโยชน1แหQงชาติ ไดRแกQ การมีเอกราช อธิปไตย และ
บูรณภาพแหQงเขตอานาจรัฐ การดํารงอยQูอยQางมั่นคงย่ังยืนของสถาบันหลักของชาติ การดํารงอยQูอยQาง
ม่ันคง ของชาติและประชาชนจากภ ัยคุกคามทุกรูปแบบ การอยูQรQวมกันในชาติอยQางสันติสุขเปcน
ป™กแผQนมีความมั่นคงทางสังคมทQามกลางพหุสังคมและการมีเกียรติและศักดิ์ศรีของความเปcนมนุษย1
ความเจริญเติบโตของชาติ ความเปcนธรรมและความอยQูดีมีสุขของประชาชน ความย่ังยืนของฐาน
ทรัพยากรธรรมชาติสิ่งแวดลRอมความมั่นคงทางพลังงานอาหารและน้ํา ความสามารถในการรักษา
ผลประโยชน1ของชาตภิ ายใตกR ารเปลี่ยนแปลงของสภาวะแวดลRอมระหวQางประเทศ และการอยูQรQวมกัน
อยQางสันติ ประสานสอดคลRองกันดRานความมั่นคงในประชาคมอาเซียน และประชาคมโลกอยQางมี
เกียรติและศักดิ์ศรีประเทศไทยไมQเปcนภาระของโลกสามารถเก้ือกูลประเทศที่มีศักยภาพทางเศรษฐกิจ
ดRอยกวาQ
๔. ยึด “เปƒาหมายอนาคตประเทศไทยปŒ ๒๕๗๙” ที่เปcนเปƒาหมายในยุทธศาสตร1ชาติ ๒๐ ปŒ
มาเปcนกรอบในการกําหนดเปƒาหมายที่จะบรรลุใน ๕ ปŒแรกและเปƒาหมายในระดับยQอยลงมา โดยท่ี
เปƒาหมายและตัวช้ีวัดในดRานตQาง ๆ มีความสอดคลRองกับกรอบเปƒาหมายท่ีย่ังยืน (SDGs) ทั้งนี้
๑๘
เปƒาหมายประเทศไทยในปŒ ๒๕๗๙ ซ่ึงเปcนที่ยอมรับรQวมกันนั้นพิจารณาจากท้ังประเด็นหลักและ
ลักษณะของการพัฒนาลักษณะฐานการผลิตและบริการสําคัญของประเทศ ลักษณะของคนไทยและ
สังคมไทยทีพ่ งึ ปรารถนา และกลุQมเปƒาหมายในสงั คมไทย โดยกาํ หนดไวR ดงั นี้ “เศรษฐกิจและสังคมไทย
มีการพัฒนาอยQางม่ันคงและยั่งยืนบนฐานการพัฒนาที่ยั่งยืน สังคมไทยเปcนสังคมท่ีเปcนธรรมมีความ
เหลื่อมลํ้านRอย คนไทยเปcนมนุษย1ท่ีสมบูรณ1 เปcนพลเมืองท่ีมีวินัยต่ืนรูR และเรียนรRูไดRดRวยตนเองตลอด
ชีวิตมีความรRู มีทักษะและทัศนคติท่ีเปcนคQานิยมท่ีดี มีสุขภาพรQางกาย และจิตใจที่สมบูรณ1 มีความ
เจริญเติบโตทางจิตวิญญาณ มีจิตสาธารณะ และทําประโยชน1ตQอสQวนรวม มีความเปcนพลเมืองไทย
พลเมืองอาเซียน และพลเมืองโลก ประเทศไทยมีบทบาทท่ีสําคัญในเวทีนานาชาติ ระบบเศรษฐกิจ
ต้ังอยQูบนฐานของการใชRนวัตกรรมนาดิจิทัล สามารถแขQงขันในการผลิตไดRและคRาขายเปcน มีความเปcน
สังคมประกอบการ มีฐานการผลิตและบริการที่มีคุณภาพและรูปแบบที่โดดเดQนเปcนท่ีตRองการใน
ตลาดโลกเปcนฐานการผลิตและบริการท่ีสําคัญ เชQน การใหRบริการคุณภาพท้ังดRานการเงิน ระบบโลจิ
สติกส1 บริการดRานสุขภาพ และทQองเที่ยวคุณภาพ เปcนครัวโลกของอาหารคุณภาพและปลอดภัย เปcน
ฐานอุตสาหกรรมและบริการอัจฉริยะท่ีเปนc อตุ สาหกรรมแหQงอนาคตท่ีใชRนวัตกรรม ทุนมนุษย1ทักษะสูง
และเทคโนโลยีอจั ฉรยิ ะ มาตอQ ยอดฐานการผลิต และบรกิ ารที่มีศักยภาพในปlจจุบันและพัฒนาฐานการ
ผลิตและบรกิ ารใหมQๆ เพ่ือนาํ ประเทศไทยไปสกูQ ารมีระบบเศรษฐกิจ สงั คม และประชาชนท่ีมีความเปcน
อจั ฉริยะ”
๕. ยดึ “หลกั การเจริญเตบิ โตทางเศรษฐกิจท่ลี ดความเหลอื่ มล้ําและขบั เคลื่อนการเจริญเติบโต
จากการเพิ่มผลิตภาพการผลิตบนฐานของการใชRภูมิปlญญาและนวัตกรรม” แผนพัฒนาฯ ฉบับท่ี ๑๒
มQุงเนRนการสรRางความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจท่ีมีความครอบคลุมท่ัวถึงเพ่ือเพ่ิมขยายฐานกลQุม
ประชากรช้ันกลางใหRกวRางขึ้น โดยกําหนดเปƒาหมายในการเพิ่มโอกาสทางเศรษฐกิจ โอกาสทางสังคม
และรายไดRของกลุQมประชากรรายไดRต่ําสุดรRอยละ ๔๐ ใหRสูงขึ้น นอกจากน้ีการเพ่ิมผลิตภาพการผลิต
บนฐานของการใชRภูมิปlญญาและพัฒนานวัตกรรมนับเปcนหัวใจสําคัญในการขับเคลื่อนการพัฒนาใน
ระยะตQอไปสาหรับทุกภาคสQวนในสังคมไทยโดยท่ีเสRนทางการพัฒนาท่ีมุQงสูQการเปcนประเทศที่พัฒนา
แลวR น้นั กําหนดเปƒาหมายทงั้ ในดRานรายไดR ความเปcนธรรม การลดความเหลื่อมล้ําและขยายฐานคนชั้น
กลาง การสรRางสงั คมท่มี คี ุณภาพและมีธรรมาภิบาล และความเปcนมิตรตQอสิ่งแวดลRอม
๖. ยึด “หลักการนําไปสูQการปฏิบัติใหRเกิดผลสัมฤทธิ์อยQางจริงจังใน ๕ ปŒ ที่ตQอยอดไปสQู
ผลสัมฤทธ์ิที่เปcนเปƒาหมายระยะยาว” จากการท่ีแผนพัฒนาฯ เปcนกลไกเช่ือมตQอในลาดับแรกที่จะ
๑๙
กํากับและสQงตQอแนวทางการพัฒนาและเปƒาหมายในยุทธศาสตร1ชาติ ๒๐ ปŒใหRเกิดการปฏิบัติในทุก
ระดับและในแตQละดRานอยQางสอดคลRองกัน แผนพัฒนาฯ ฉบับที่ ๑๒ จึงใหRความสําคัญกับการใชRกลไก
ประชารัฐท่ีเปcนการรวมพลังขับเคลื่อนจากท้ังภาครัฐ เอกชน และประชาชน และการกาหนดประเด็น
บูรณาการของการพฒั นาที่มลี าดบั ความสาํ คญั สงู และไดRกาํ หนดในระดับแผนงาน/โครงการสําคัญท่ีจะ
ตอบสนองตQอเปƒาหมายการพัฒนาไดRอยQางแทRจริง รวมท้ังการกําหนดเปƒาหมายและตัวช้ีวัดที่มีความ
ครอบคลมุ หลากหลายมิติมากกวQาในแผนพัฒนาฯฉบับท่ีผQานๆ มา ในการกําหนดเปƒาหมายไดRคํานึงถึง
ความสอดคลRองกับเปƒาหมายระยะยาวของยุทธศาสตร1ชาติและการเปcนกรอบกากับเปƒาหมายและ
ตัวชี้วัดในระดับยQอยลงมาที่จะตRองถูกสQงตQอ และกํากับใหRสามารถดําเนินการใหRเกิดข้ึนอยQางมี
ผลสมั ฤทธิ์ภายใตRกรอบการจัดสรรงบประมาณ การติดตามและประเมินผลการใชRจQายเงินงบประมาณ
แผนQ ดนิ และการติดตามประเมินผลการปฏิบัติราชการรวมท้ังการพัฒนาระบบราชการท่ีสอดคลRองเปcน
สาระเดียวกันหรือเสริมหนุนซึ่งกันและกัน แผนพัฒนาฯ ฉบับท่ี ๑๒ จึงกําหนดประเด็นบูรณาการเพ่ือ
การพัฒนาเพ่ือเปcนแนวทางสําคัญประกอบการจัดสรรงบประมาณแผQนดิน รวบรวมและกาหนด
แผนงาน/โครงการสําคัญในระดับปฏิบัติ และกําหนดจุดเนRนในการพัฒนาเชิงพ้ืนที่ในระดับสาขาการ
ผลิตและบริการและจงั หวดั ที่เปนc จุดยุทธศาสตร1สําคัญในดRานตาQ ง ๆ
ยทุ ธศาสตรการพัฒนาประเทศ
ยุทธศาสตร1ท่ี ๑ การเสรมิ สราR งและพัฒนาศักยภาพทุนมนุษย1
ยุทธศาสตร1ท่ี ๒ การสราR งความเปcนธรรมและลดความเหลื่อมลํา้ ในสังคม
ยุทธศาสตร1ที่ ๓ การสราR งความเขมR แข็งทางเศรษฐกิจ และแขงQ ขนั ไดRอยQางยัง่ ยืน
ยทุ ธศาสตรท1 ี่ ๔ การเตบิ โตทเี่ ปcนมติ รกับสง่ิ แวดลRอมเพ่อื การพัฒนาอยQางยั่งยนื
ยุทธศาสตร1ท่ี ๕ การเสริมสรRางความมั่นคงแหQงชาติเพ่ือการพัฒนาประเทศสูQความมั่งคั่งและ
ยง่ั ยืน
ยุทธศาสตร1ท่ี ๖ การบริหารจัดการในภาครัฐการปƒองกันการทุจริตประพฤติมิชอบ และธรร
มาภบิ าลในสังคมไทย
ยทุ ธศาสตรท1 ่ี ๗ การพฒั นาโครงสรRางพน้ื ฐานและระบบโลจสิ ติกส1
ยทุ ธศาสตรท1 ี่ ๘ การพัฒนาวทิ ยาศาสตร1 เทคโนโลยี วิจัย และนวัตกรรม
๒๐
ยุทธศาสตรท1 ี่ ๙ การพัฒนาภาคเมือง และพนื้ ทเ่ี ศรษฐกิจ
ยทุ ธศาสตรท1 ี่ ๑๐ ความรQวมมอื ระหวาQ งประเทศเพอ่ื การพฒั นา
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงQ ชาติ ฉบับท่ี๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๖๔) เศรษฐกิจโลกยังอยQู
ในชQวงของการฟjiนตัวจากปlญหาวิกฤตตQาง ๆ การแขQงขันในตลาดโลกจะรุนแรงข้ึนโดยที่ประเทศตQาง ๆ
มุQงเนRนการนํานวัตกรรมมาเพ่ิมขีดความสามารถในการแขQงขัน ในขณะท่ีเศรษฐกิจไทยขยายตัวตํ่ากวQา
ศกั ยภาพมาตQอเน่ืองหลายปŒทั้งจากผลกระทบของเศรษฐกิจโลกซบเซาและขRอจํากัดภายในประเทศเอง
ท่ีเปcนอุปสรรคตQอการเพ่ิมผลิตภาพและขีดความสามารถในการแขQงขันรวมทั้งฐานเศรษฐกิจ
ภายในประเทศขยายตัวชRา ๕ ปŒตQอจากน้ีไปจึงเปcนชQวงเวลาของการฟjiนฟูเศรษฐกิจไทยใหRกลับมา
ขยายตัวไดRสูงข้ึนโดยการเรQงการลงทุนในโครงสรRางพื้นฐานและระบบโลจิสติกส1ตามแผนท่ีวางไวRและ
สรRางบรรยากาศการลงทุนท่ีจูงใจใหRภาคเอกชนขยายการลงทุนโดยเฉพาะอยQางยิ่งในสาขาเปƒาหมาย
สําคัญ และขณะเดียวกัน ๕ ปŒ ตQอจากน้ีเปcนชQวงของการปฎิรูปเศรษฐกิจในหลายดRานเพ่ือวางพื้นฐาน
ใหRสามารถพัฒนาตQอยอดใหRประเทศไทยเปcนประเทศรายไดRสูงไดRภายในปŒ ๒๕๗๐ ตามกรอบ
ยุทธศาสตร1ชาติ ๒๐ ปŒ โดยการใชRนวัตกรรมคุณภาพคน และการปรับปรุงดRานกฎระเบียบ และการ
บริหารจัดการที่ดีเปcนปlจจัยนําในการสรRางความเขRมแข็งของเศรษฐกิจ ยุทธศาสตร1การสรRางความ
เขRมแข็งทางเศรษฐกิจและแขQงขันไดRอยQางยั่งยืนใหRความสําคัญกับการบริหารเศรษฐกิจมหภาคใหRมี
เสถียรภาพ เพ่ิมประสิทธิภาพภาคการเงิน และดูแลวินัยทางการเงินและการคลังควบคูQกับการดําเนิน
ยุทธศาสตร1สราR งความเขมR แข็งใหRกับเศรษฐกิจรายสาขาท้ังภาคเกษตร อุตสาหกรรม และบริการที่เปcน
ฐานรายไดRเดิมและขยายสาขาการผลิตและบริการใหมQๆ สาหรับอนาคตการขับเคลื่อนใหRเศรษฐกิจ
เจริญเติบโตในชQวงแผนพัฒนาฯ ฉบับ ท่ี ๑๒ จะเนRนการพัฒนาและใชRวิทยาศาสตร1เทคโนโลยี และ
นวัตกรรมขั้นกRาวหนRาท่ีเขRมขRนมากขึ้น การพัฒนาเศรษฐกิจดิจิทัล การพัฒนาและยกระดับคุณภาพ
ของกําลังคน และความคิดสรRางสรรค1ในการขยายฐานเศรษฐกิจและฐานรายไดRใหมQควบคQูกับการเพิ่ม
ผลิตภาพของฐานการผลิตและบริการเดิมรวมท้ังการตQอยอดการผลิตและบริการเดิมโดยใชRดิจิทัลและ
เทคโนโลยีอัจฉริยะ นอกจากนั้นจะใหRความสําคัญกับการใชRศักยภาพของทรัพยากรชีวภาพ การ
สQงเสริมการเช่ือมโยงตลอดหQวงโซQมูลคQาอยQางมีประสิทธิภาพ การพัฒนาพ้ืนท่ีเศรษฐกิจใหมQและการ
พัฒนาตามแนวระเบียงเศรษฐกิจ การผสมผสานภาคบริการเขRากับการคRาและการเตรียมความพรRอม
ของภาคบริการใหRสามารถรองรับการแขQงขันท่ีเสรีข้ึน การเสริมสรRางศักยภาพการแขQงขันใหRกับ
วิสาหกิจขนาดกลางและขนาดยQอม รวมท้ังการสรRางสังคมผRูประกอบการที่ผลิตไดRขายเปcน โดย
๒๑
พิจารณาการเปลี่ยนแปลงความตRองการของผูRบริโภคอยQางรวดเร็วและมาตรฐานสากลของสินคRาและ
บริการทีส่ ูงขึ้นรวมถงึ มาตรฐานดRานส่งิ แวดลอR มรวมท้ังพัฒนาระบบ และกลไก ตลอดจนการพัฒนาเชิง
พื้นท่เี พือ่ กระจายโอกาสเศรษฐกิจใหRคนในชุมชน และทRองถ่ินและแบQงปlนผลประโยชน1อยQางเปcนธรรม
เพื่อลดความเหลือ่ มลา้ํ ทางเศรษฐกจิ
แนวทางการพัฒนาที่มีความสําคญั สูงและสามารถผลักดนั สูการปฏิบตั ิ
เพ่ิมประสิทธิภาพการจัดเก็บรายไดRใหRองค1กรปกครองสQวนทRองถิ่น เพ่ือลดภาระการพ่ึงพา
รายไดRจากรัฐบาล เรQงถQายโอนภารกิจการจัดเก็บภาษีและคQาธรรมเนียมบางประเภทท่ีรัฐบาลจัดเก็บ
ใหRแกQทRองถ่ินเพ่ือใหRองค1กรปกครองสQวนทRองถ่ินสามารถกําหนดอัตราภาษีและวิธีจัดเก็บที่เหมาะสม
สอดคลRองกับสภาพปlญหาและความตRองการของแตQละทRองถ่ิน รวมท้ังเรQงรัดการถQายโอนภารกิจใหRแกQ
องค1กรปกครองสQวนทRองถิ่นโดยเฉพาะดRานสาธารณสุขและการศึกษา พรRอมท้ังเสริมสรRางศักยภาพ
ใหแR กQทRองถน่ิ ใหมR ีความพรRอมในการดําเนินภารกิจเพ่ือใหRทRองถิ่นสามารถบริหารจัดการภารกิจไดRอยQาง
มปี ระสิทธภิ าพ
แผนงานพัฒนาและฟmนn ฟูแหลงทองเท่ยี วหลักและแหลงทองเท่ียวรองของประเทศ
การขยายตัวของภาคการทQองเที่ยวในชQวงแผนพัฒนาฯ ฉบับท่ี ๑๑ สะทRอนใหRเห็นจากรายไดR
การทQองเท่ียวท่ีเติบโตอยQางตQอเนื่อง รวมถึงจํานวนนักทQองเท่ียวชาวตQางชาติท่ีเพิ่มข้ึนอยQางมีนัยสําคัญ
หรือโดยเฉลี่ย ๒๕.๙ ลRานคนในระหวQาง พ.ศ. ๒๕๕๑ – ๒๕๕๘ ซ่ึงสQงผลดีตQอระบบเศรษฐกิจของ
ประเทศและเปนc ประโยชน1ตอQ การจRางงานในภาคบริการเกี่ยวเนอ่ื ง อยQางไรก็ตามจํานวนนักทQองเที่ยวที่
เพ่ิมข้ึนสQงผลกระทบโดยตรงตQอแหลQงทQองเท่ียวท้ังในแงQของสิ่งแวดลRอม ระบบนิเวศและการบริหาร
จดั การแหลQงทQองเที่ยวทย่ี ังขาดประสิทธิภาพ สQงผลใหRแหลQงทQองเท่ียวหลักที่ไดRรับความนิยมและแหลQง
ทQองเท่ียวรองที่เริ่มเปcนท่ีรRูจักในวงกวRาง เกิดความเส่ือมโทรมอยQางรวดเร็วจากการเติบโตท่ีขาดความ
ตระหนักถงึ ความสมดุลระหวQางแหลงQ ทQองเทยี่ ว สง่ิ แวดลอR มและประชาชนในพ้นื ที่ ดRวยเหตุนี้การจัดทํา
แผนพัฒนาเพอ่ื ฟjiนฟแู หลQงทอQ งเท่ยี วหลักและรองจงึ เปนc มาตรการสําคัญเพื่อธํารงรักษาแหลQงทQองเท่ียว
ใหRย่ังยืน สรRางภาพลักษณ1ท่ีดีตQอสายตานักทQองเท่ียวผQานความสวยงามและอุดมสมบูรณ1ขอแหลQง
ทอQ งเท่ยี ว รวมทัง้ เสรมิ สราR งขดี ความสามารถใหRเพยี งพอตอQ การรองรบั นักทQองเทยี่ วในระยะยาว
๒๒
- หนQวยงานดําเนินงานหลัก กระทรวงการทQองเที่ยวและกีฬา กระทรวงมหาดไทย กระทรวง
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลRอม กระทรวงวัฒนธรรม การทQองเที่ยวแหQงประเทศไทย องค1กร
ปกครองสวQ นทRองถ่นิ
- กรอบระยะเวลาดําเนินการ ๕ ปŒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๔)
แผนงานสงเสรมิ การทองเทีย่ วรายสาขา
การทQองเที่ยวเชิงสุขภาพ การทQองเท่ียวเชิงวัฒนธรรม การทQองเที่ยวทางน้ําและทางรถไฟ
สาระสําคัญ วัตถุประสงค1ของการทQองเที่ยวในปlจจุบันมีความแตกตQาง หลากหลายตามพฤติกรรมของ
นักทQองเท่ียว รวมท้ังกระแสความนิยมของสังคม ดRวยเหตุนี้ทQองเที่ยวรูปแบบใหมQจึงไดRรับความนิยม
เพิ่มมากขึ้น อาทิ การทQองเทีย่ วเชิงสขุ ภาพท่ีนาํ การนวดแผนไทยและสปาเปcนจุดเดQนของการทQองเท่ียว
การทQองเที่ยวเชิงวัฒนธรรมทั้งในสQวนของกิจกรรมประเพณีตลอดจนวัฒนธรรมทRองถ่ินที่มีอัตลักษณ1
ดRวยความแตกตQางของรูปแบบกิจกรรม และปlจจัยสนับสนุนของการทQองเที่ยวแตQละรายสาขา จึงมี
ความจาํ เปนc ตQอการจดั ทําแผนงานสQงเสรมิ การทอQ งเทยี่ วใหRสอดคลอR งกับตลาดการทQองเท่ียวกลุQมเฉพาะ
โดยเฉพาะกลQุมนักทQองเท่ียวที่มีคุณภาพใหRเกิดความสนใจกิจกรรมทQองเท่ียวรายสาขาในประเทศไทย
เพิม่ มากขึน้
- หนวQ ยงานดําเนินงานหลัก กระทรวงการทQองเท่ียวและกีฬา กระทรวงสาธารณสุขกระทรวง
วัฒนธรรม กระทรวงคมนาคม การทQองเทย่ี วแหQงประเทศไทย องค1กรปกครองทอR งถิ่น ตลอดจนภารกิจ
ของสQวนราชการทเี่ กี่ยวขอR งกับรปู แบบการทQองเทย่ี วรายสาขาอนื่ ๆ ท่ีนาQ สนใจ
- กรอบระยะเวลาดําเนินการ ๕ ปŒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๔)
แผนงานพัฒนาแหลงทองเท่ียวเชงิ สรางสรรคทมี่ นษุ ยสรางขึ้น
สาระสําคัญ การขยายตัวของภาคการทQองเที่ยวที่เพ่ิมข้ึนอยQางรวดเร็วสQงผลกระทบตQอแหลQง
ทอQ งเที่ยวทม่ี ขี ีดความสามารถในการรองรบั ทจ่ี าํ กัด โดยเฉพาะอยาQ งยงิ่ แหลงQ ทอQ งเทยี่ วทางธรรมชาติ
ดวR ยเหตนุ ้ีการสงQ เสริมใหเR กดิ แหลQงทQองเท่ียวใหมQ ๆ เพ่ือรองรับการขยายตัวดRานการทQองเท่ียว
จึงมีความจําเปcนตQอการพัฒนาแหลQงทQองเท่ียวเชิงสรRางสรรค1ที่มนุษย1สรRางข้ึนดังน้ันควรจัดทํา
แผนพัฒนาที่กําหนดแนวทางการพัฒนาท่ีชัดเจนเพ่ือใหRเกิดความสอดคลRองกับสภาพแวดลRอม
๒๓
วัฒนธรรม อัตลักษณ1ของพ้ืนที่ทQองเท่ียว และเกิดประโยชน1ในเชิงเศรษฐกิจตQอชุมชนทRองถ่ินอีกทาง
หนง่ึ ดRวย
- หนQวยงานดําเนินงานหลกั กระทรวงการทQองเท่ียวและกฬี า การทอQ งเท่ยี วแหงQ ประเทศไทย
- กรอบระยะเวลาดําเนนิ การ ๕ ปŒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๔)
๒.๓ ยุทธศาสตรการพฒั นาจงั หวดั เชียงราย
ยุทธศาสตร1การพัฒนาภาคเหนือ จัดตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหQงชาติ ฉบับท่ี ๑๒
(พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๔)
๑. พัฒนาการทอQ งเทย่ี วใหRมีคุณภาพ และความยงั่ ยืน มีธุรกิจบริการตอQ เนอื่ งกับการทQองเทย่ี ว
บรกิ ารสขุ ภาพและการศึกษาทไี่ ดมR าตรฐาน รวมทัง้ ผลิตภณั ฑ1สราR งสรรค1ท่ีสรRางมลู คQาเพ่มิ สูง
๒. พัฒนาประสิทธิภาพการผลิตทางการเกษตร และสรRางมูลคQาเพ่ิมภายใตRแนวคิดเกษตร
ปลอดภัยและเกษตรอินทรีย1 ควบคูQกับการพัฒนาอุตสาหกรรมเกษตรแปรรูปใหRมีความหลากหลาย
สอดคลRองกบั ความตRองการของตลาด
๓. ฟjiนฟู ทรัพยากรธรรมชาติและสมดุลแกQระบบนิเวศ เพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงสภาพ
ภมู ิอากาศ
๔. พัฒนาระบบการดูแลผูRสูงอายุรองรับการเปล่ียนแปลงเขRาสQูสังคมผRูสูงอายุของภาคเหนือที่
เร็วกวQาระดบั ประเทศ ๑๐ ปŒ
แผนพัฒนากลุมจังหวัดภาคเหนือตอนบน ๒ (เชียงราย พะเยา แพร นาน) ประจําปL พ.ศ.
๒๕๖๑ - ๒๕๖๔
วิสยั ทศั น (Vision)
“ประตูการคRาสากล โดดเดQนวัฒนธรรมลRานนา สินคRาเกษตรปลอดภัย ประชาชนรQวมใจ
อนุรกั ษ1ทรัพยากรธรรมชาติ”
พันธกจิ (Mission)
๑. สQงเสรมิ พฒั นาเศรษฐกจิ การคาR การลงทุน การทQองเท่ียว และโลจิสติกสเ1 ช่ือมโยงสQูสากลใหR
มีการขยายตัวเพมิ่ ขึ้น
๒. สQงเสริมพัฒนาการและสรRางความเขมR แขง็ ใหRภาคเกษตร อุตสาหกรรม เพอ่ื เพิ่มมูลคQา
๒๔
๓. พัฒนาและสQงเสริมการทQองเที่ยวเชิงอนุรักษ1วัฒนธรรม อารยธรรมแหQงลRานนาตะวันออก
ดาํ รงไวซR ่ึงศลิ ปวัฒนธรรมและวถิ ชี วี ติ ที่เปนc เอกลักษณแ1 ละเปนc อตั ลกั ษณแ1 ละสขุ ภาพ
๔. อนุรกั ษ1 พัฒนา และสงQ เสรมิ การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดลRอมใหRมี
ความสมบรู ณ1 ดาํ รงฐานทรพั ยากรธรรมชาติและการจดั การสิ่งแวดลRอมท่ีดี
ยุทธศาสตรการพฒั นากลุมจังหวัด (Strategic Issues)
ยุทธศาสตรท1 ี่ ๑ พัฒนาสภาพแวดลอR มในการพัฒนาการคRา การลงทนุ และโลจิสติกส1เชื่อมโยง
กับตาQ งประเทศ
ยุทธศาสตร1ท่ี ๒ การสรRางความเขRมแข็งและเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตภาคเกษตรและ
อุตสาหกรรมการเกษตรเพ่ือเพ่มิ มูลคาQ สนิ คRาเกษตรปลอดภยั ทมี่ ศี ักยภาพ
ยุทธศาสตร1ที่ ๓ พัฒนาและสนับสนุนการยกระดับการทQองเที่ยวเชิงนิเวศ ดRานศาสนา
ศิลปวัฒนธรรมและสขุ ภาพ เพอื่ เปcนการสรRางรายไดสR Qชู ุมชนอยาQ งยัง่ ยนื
ยุทธศาสตร1ท่ี ๔ ดํารงฐานทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ1 การบริหารจัดการสิ่งแวดลRอม
และพลงั งานโดยการมีสวQ นรQวมของชมุ ชนสูกQ ารเปcนกลQุมจังหวัดสีเขียว
เมืองทองเทย่ี วอารยธรรมลานนาเช่อื มโยงสู GMS และ AEC
จังหวัดเชียงรายมีที่ต้ังภูมิประเทศ และภูมิอากาศที่นQาอยQู มีทรัพยากรธรรมชาติและแหลQง
ทอQ งเทย่ี วทางธรรมชาติท่มี ชี ่ือเสยี ง ไดแR กQ
๑. การทQองเท่ียวเพอื่ สขุ ภาพและสปา เชนQ นํ้าพุรRอนในพ้ืนที่อําเภอแมQจัน อําเภอเมือง อําเภอ
เวียงป•าเปาƒ และมธี รุ กิจ สปาของเอกชนทีม่ ีชื่อเสียงหลายแหQงในพื้นท่ี
๒ การทQองเที่ยวทางประวัติศาสตร1 ศิลปวัฒนธรรมและชาติพันธ1ุ เชQน โบราณสถาน อําเภอ
เชยี งแสนวัดพระแกวR หมQบู าR นศลิ ปนŽ บRานดาํ วัดพระธาตดุ อยตงุ วัดรQองขนQุ หมบูQ าR นชนเผQาซง่ึ อาศัยอยQู
แบบดัง้ เดมิ
๓ การทQองเที่ยวเชิงนิเวศน1 เชQน หมQูบRานทQองเที่ยวชุมชน และ หมูQบRานทQองเที่ยว OTOPท่ี
หลากหลาย การลQองแพ อุทยานแหQงชาติภูชี้ฟƒา ดอยแมQสลอง ดอยตุง ลQองเรือในลาน้ํากก/รวมท้ัง
แหลQงทQองเท่ียวทางเลือกใหมQ อาทิ สนามกอล1ฟหลายสนามในพ้ืนที่ ซ่ึงมีความพรRอมและเปcนที่นิยม
ของชาวไทยและตQางชาติ นอกจากนั้นสามารถเช่ือมโยงไปยังกลุQมทQองเท่ียวในอนุภูมิภาคลุQมน้ําโขง
(GMS) เชQน การทQองเท่ียวตามเสRนทาง R๓A,R๓B และการทอQ งเที่ยวลาน้ําโขง เปนc ตRน
การพัฒนาเพื่อการสQงเสริมแหลQงทQองเท่ียวเชิงสรRางสรรค1เมืองเชียงแสน จังหวัดเชียงราย
การศึกษาประวัติศาสตร1 ภูมิศาสตร1 ตลอดจนการเขRาถึงนวัตวิถีชุมชนจะตRองอาศัยยุทธศาสตร1ของ
จงั หวัดเชยี งรายในการขับเคลื่อนเพื่อกําหนดทิศทางไดRอยQางชัดเจน ผูRวิจัยจึงแบบการศึกษาเพื่อใหRเกิด
การเชอ่ื มโยงในการพัฒนาเชิงสรRางสรรค1 ดังนี้
๒๕
เปjาประสงค
๑. เพื่อสรRางการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ โดยเนRนการเพ่ิมขีดความสามารถในการแขQงขัน
ดRานการคRา การลงทุน บริการ โลจิสติกส1 การเกษตร การทQองเท่ียว และวัฒนธรรม เชื่อมโยงกลุQม
จงั หวัด กลQมุ อาเซียน + ๖ และ GMS
๒. เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนใหRดีขึ้น โดยการนRอมนําหลักปรัชญาเศรษฐกิจ
พอเพียงเปcนแนวทางหลกั ในการสรRางภูมคิ มุR กนั ในการสราR งคน สงั คมทมี่ ีคณุ ภาพ
๓. เพื่อสรRางสมดุลของระบบนิเวศและการพัฒนาเมืองใหRนQาอยูQ เพื่อใหRประชาชนอยูQใน
สง่ิ แวดลRอมทด่ี แี ละมคี ุณภาพ
๔. เพื่อเสริมสรRางความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย1สินของประชาชนในพื้นที่ปกติและแนว
ชายแดน
ประเดน็ ยุทธศาสตรที่ ๓ : การดาํ รงฐานวฒั นธรรมลานนา เพอ่ื เพม่ิ มูลคาการทองเที่ยวเชิง
วัฒนธรรม เชงิ นิเวศ และเชิงสขุ ภาพ
จังหวัดเชียงราย ไดRกําหนดกล ยุทธ1ที่สอดคลRอง กับประเด็น ยุทธศาสตร1นี้ไวR ๓ กล ยุทธ1
ประกอบดRวย
๑) พัฒนาใหRจังหวัดเชียงรายเปcนศูนย1กลางการทQองเที่ยวเชิงวัฒนธรรม เกิดการเชื่อมโยง
วฒั นธรรมกับประเทศเพื่อนบาR น GMS
๒) สQงเสริมและกระตุRนการทQองเท่ียวชQวง Low Season พัฒนาแหลQงทQองเท่ียวและเพ่ิม
ศกั ยภาพบคุ ลากรสสQู ากล และ
๓) สQงเสริมการเรียนรRูอนุรักษ1 และเผยแพรQวัฒนธรรม ประเพณี สังคม และคQานิยมลRานนา
เช่อื มโยงสูQการเพม่ิ มูลคาQ การทอQ งเที่ยว
ป]จจัยแหงความสําเรจ็
๑. จังหวัดเชียงรายมีวัฒนธรรมประเพณีลRานนา ซึ่งเปcนวัฒนธรรมที่อQอนชRอย และเปcน
เอกลกั ษณ1
๒ . จังหวัดเชียงราย มีองค1กรและทรัพยากรมนุษย1ท่ี มีความรRู ความสามารถ มีทักษะและ
ประสบการณ1ในการดาํ เนนิ งานดRานวฒั นธรรมทสี่ ามารถเช่ือมโยงสQปู ระชาคมอาเซียน
๓. จังหวัดเชียงรายมีศักยภาพในการเปcนเมืองทQองเที่ยวเชิงประวัติศาสตร1และวัฒนธรรม
ลRานนาท่ีเปcนเอกลักษณ1
๔. ประชาชนมคี วามสัมพนั ธท1 ่ีดีตอQ กนั และมีความเขRาใจในความหลากหลายทางวฒั นธรรม
๕. มีการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมระหวQางประเทศเพ่ือนบRานซึ่งทําใหRประชาชนมีการปรับตัวอยQู
รวQ มกันอยาQ งมคี วามสขุ
๒๖
ป]ญหาอุปสรรคในการดาํ เนินงาน
๑. ในยคุ ปlจจบุ ันเกดิ ความหลากหลายทางวัฒนธรรม ทําใหRเยาวชนรQุนใหมQเรียนรRูวัฒนธรรมท่ี
ไมดQ ี และไมQเหมาะสม
๒. สถานการณ1หมอกควันไฟป•าในพ้ืนที่ภาคเหนือตอนบนเปcน ปlญหาท่ีกระทบตQอภาคการ
ทQองเท่ียว ทําใหRมีจํานวนนักทQองเท่ียวและผRูมาเยือนนRอยลง และยังเปcนอุปสรรคตQอสภาพการจราจร
ทางอากาศ
ประเดน็ การพัฒนาทส่ี าํ คญั ของจังหวดั
๑. พฒั นาเมอื งหนRาดาQ นทางวฒั นธรรมของจังหวดั เชยี งราย
๒. สงQ เสริมการเชอื่ มโยงและสรRางความสมั พันธร1 ะหวQางประเทศใหRอยูรQ QวมกันอยาQ งสนั ตสิ ขุ
๓. จงั หวดั เชียงรายมที ตี่ ้ัง ภูมปิ ระเทศ และภมู อิ ากาศท่ีนQาอยูQ มีแหลQงทรัพยากรธรรมชาติและ
แหลQงทQองเที่ยวทางธรรมชาติที่มีชื่อเสียง จึงทําใหRจังหวัดเชียงรายตRองสQงเสริมการเปcนเมืองทQองเท่ียว
ทั้งการทอQ งเทย่ี วเชิงวัฒนธรรม การทอQ งเที่ยวเชงิ นิเวศ และการทQองเท่ียวเชงิ สขุ ภาพ
๑. พฒั นาระบบบรหิ าร จัดการการทQองเที่ยว
๑) การวางแผน และกาํ หนดตําแหนงQ เชิงยทุ ธศาสตร1
๒) การกําหนดขีดความสามารถในศกั ยภาพการทQองเทย่ี ว
๒. พฒั นาศักยภาพมัคคุเทศก1 และบคุ ลากร
๑) พฒั นามาตรฐานมัคคุเทศกท1 อR งถ่ิน/ผนRู าํ เท่ียวใหRมีความรอบรเRู กี่ยวกบั วัฒนธรรม
ประเพณี และการทQองเท่ยี วเชิงอนุรกั ษ1
๓. พัฒนาปจl จัย พนื้ ฐานดาR น ทQองเทีย่ ว/ทรพั ยากร
๑) การจดั การคุณภาพสงิ่ แวดลRอมเพ่ือการทQองเท่ยี วอยQางยั่งยืน
๔. พฒั นาแหลQงและกจิ กรรมทQองเทีย่ ว
๑) การอนุรักษ1และนําเสนอกิจกรรมการทQองเท่ียวเชิงวัฒนธรรม นิเวศและสุขภาพท่ี
เปนc อตั ลกั ษณ1ของเชียงราย
๕. พัฒนาธรุ กจิ บริการการทQองเที่ยว
๑) สQงเสริมธุรกิจดาR นสขุ ภาพท่ีไดRมาตรฐานเปcนท่ียอมรับ
๒) สQงเสรมิ และพฒั นา
๖. พัฒนาการตลาด และประชาสัมพันธ1
๑) การทาํ การตลาดกลQุมทQองเท่ยี วคุณภาพ
๒๗
๒.๔ แนวคิดดานสงเสริมแหลงทองเทย่ี วลกั ษณะพิเศษทางประวตั ศิ าสตรเมืองเชยี ง
แสน
การสํารวจการทQองเที่ยวที่ผQานมาแหลQงทQองเท่ียวโบราณสถานทางประวัติศาสตร1ทําใหRมี
คุณคQาทางศิลปและวัฒนธรรมที่เปล่ียนแปลงในทางท่ีดีขึ้น ท้ังผูRประกอบการ นักทQองเที่ยวตQางก็ใหR
ความสนใจสนพ้ืนท่ีภูมิทัศน1และสภาพแวดลRอมสูงข้ึน นักทQองเท่ียวสQวนใหญQตRองการพักผQอนหรือ
เพ่ือทัศนศึกษาสิ่งท่ีตนเองสนใจเปcนหลัก การสQงเสริมการทQองเที่ยวในรูปแบบสรRางความดึงดูดความ
สนใจในระบบเครอื ขQายออนไลนเ1 พ่ืออาํ นวยความสะดวกทําใหRนกั ทอQ งเทีย่ วสามารถเลือก และตัดสินใจ
การบรหิ ารจดั การไดดR วR ยตวั เอง การพฒั นาแอพพลิเคช่ันจึงเปcนปlจจัยที่ทําใหRตRองมีการพัฒนาควบคQูไป
กับภูมิทัศน1ทางธรรมชาติ การขายตัวเมือง การพัฒนาที่พัก รRานอาหาร ของที่ระลึก สาธารณูปการ
สาธารณูปโภค และลานจอดรถ เพื่อรองรับนักทQองเที่ยวทั้งชาวไทย ชาวตQางประเทศ การพัฒนา
วิชาการดRานประวัติศาสตร1 ศูนย1ขRอมูลสารสนเทศ การบริการนักทQองเที่ยวทั้งในขRอมูลการทQองเท่ียว
รRานคRา รRานอาหาร รRานของท่ีระลึก ศูนย1เรียนรูRประวัติศาสตร1 บริการอินเตอร1เน็ต ไปรษณีย1
สถานพยาบาล มัคคเุ ทศก1 และสถานทีร่ บั แลกเปล่ียนสกลุ เงิน
โบราณสถานทางประวัติศาสตร1ดRานปlญหามีการบุกรุกสรRางบRานเรือนในพื้นที่โบราณสถาน
หรือบริเวณใกลRเคียงทําใหRการบริหารจัดการการทQองเท่ียวไมQสามารถจัดรูปแบบที่ชัดเจนไดR ความ
รับผิดชอบของหนQวยงานไมQมีความตQอเน่ือง การประสานในระดับพ้ืนท่ีหรือชุมชนยังไมQประสบ
ความสําเร็จในการมีสQวนรQวม องค1กรปกครองสQวนทRองถิ่นจะตRองมีการวางแผนใหRชุมชนเขRามามี
บทบาทในการรQวมวางแผนพัฒนาอําเภอเชียงแสนเพื่อรQวมกันในการแกRไขปlญหาปlจจัยพ้ืนฐานดRาน
สาธารณูปโภค สาธารนปู การทีท่ าํ ใหRการบริหารจดั การทQองเที่ยวจะตอR งคํานงึ ถงึ ความพรRอมของชุมชน
การมีสQวนรQวม สิ่งอํานวยความสะดวกที่จะใหRบริการแกQนักทQองเท่ียวท้ัง อาหาร สถานที่พัก ความ
ปลอดภัย หRองน้ํา สถานท่ีจอดรถ ปƒายบอกสถานท่ีทQองเท่ียว ฐานขRอมูลการทQองเที่ยวในจังหวัด
เชยี งราย ถนนวัฒนธรรมทุกสายจะตRองเพ่ิมความสวQาง รถบริการในการทQองเที่ยวจะตRองมีเพียงพอใน
การรองรับนักทQองเท่ียว ความหลากหลายในการรูปแบบการทQองเที่ยวชุมชนจะตRองแบบเขตของ
กิจกรรม การบริการในการทอQ งเท่ียวจะตRองมีระเบียบแบบแผนที่ชัดเจน สถานที่โบราณสถาน นวัตวิถี
ชุมชน ปƒายช่ือพรRอมคําอธิบายทั้งปƒายอิเล็กทรอนิกส1 และปƒายการทQองเท่ียว แหลQงวัฒนธรรมทั้ง ๖
๒๘
ดาR นจะตRองมมี ัคคุเทศก1ทRองถ่นิ บริการอยาQ งทัว่ ถงึ การรQวมมือของทง้ั ภาครัฐ และเอกชน จะตRองมีความ
รQวมมือกันอยQางจรงิ จงั
อําเภอเชยี งแสน เปนc เมอื งทอQ งเทย่ี วทางประวตั ิศาสตร1และเมืองโลจิสติกส1ทQองเท่ียวทางแมQนํ้า
โขง (Port City) โดยอําเภอเชียงแสน มีขRอไดRเปรียบทางทําเลท่ตี ั้งติดแมนQ ํ้าโขง ซ่ึงสามารถใชRประโยชน1
ในการขนสงQ สินคRาท่ีสรRางมูลคQาทางเศรษฐกิจไดR สินคRานําเขRาท่ีสําคัญ ผักผลไมRสด โดยเฉพาะแอปเปjŽล
และสาลี่ สินคRาสQงออกท่ีสําคัญคือ นํ้ามันปาล1ม ลําไยอบแหRง ยางแผQนรมควัน นอกจากน้ีอําเภอเชียง
แสนยังเปนc เมืองทีม่ คี วามสําคัญทางประวัติศาสตร1และวัฒนธรรม และยังมีสถานท่ีดึงดูดนักทQองเท่ียวท่ี
สําคัญ คือ สามเหลี่ยมทองคํา ตําแหนQงทางยุทธศาสตร1สาหรับการพัฒนาของเชียงแสน คือ การเปcน
เมืองแหQงทQาเรือและ การทQองเที่ยว (Port City) มีแนวทางในการพัฒนา คือ การบูรณะฟjiนฟูเมือง
โบราณ เชียงแสน ปรับปรุงสถานท่ีทQองเท่ียวบริเวณสามเหล่ียมทองคา การพัฒนาทQาเรือทQองเที่ยว
การอํานวยความสะดวกในสวQ นของระบบการผาQ นแดน มีปรับขอR กําหนด ขRอตกลง และมาตรการท่ีเปcน
ธรรมสาํ หรับการทอQ งระหวQางประเทศการตั้งศูนย1จําหนQายสินคRาปลอดภาษี ตลอดจนการพัฒนาระบบ
คมนาคมขนสงQ เพือ่ ความสะดวกในการเดินทาง
แผนยทุ ธศาสตรการพัฒนาเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ อําเภอเชียงแสน จงั หวดั เชียงราย
ทาQ เรือสQจู นี ตะวนั ตก/ทอQ งเทยี่ วสามเหลยี่ มทองคํา
การพัฒนาและการสรRางเครือขQายเชอ่ื มโยงธุรกจิ
๑. ใหสR ิทธิประโยชน1เพอื่ ดงึ ดูดการลงทุน
๒. เสริมสราR งความเขาR ใจผRปู ระกอบการสามารถดาํ เนนิ ธุรกิจระหวQางประเทศ
รปู แบบการพัฒนากจิ กรรมหลกั ภายในเขตเศรษฐกจิ พิเศษ อําเภอเชียงแสน จงั หวัดเชียงราย
๑. แนวทางการพัฒนา เปcนเขตเศรษฐกิจพิเศษท่ีมีความพรRอมในดRานการคมนาคมขนสQงท้ัง
ทางถนน และทางนํ้า
๒. กิจกรรมหลักของพื้นท่ี การพัฒนาพื้นท่ีชายขอบเชียงแสน-หRวยทราย ใหRเปcนเขตการคRา
ปลอดภาษีพรRอมปรับปรุงภูมิทัศน1ใหRเปcนตลาดการคRาชายแดนท่ีมีความทันสมัย และมีระบบการ
จัดการท่ีมีมาตรฐาน พรRอมจัดสรรพ้ืนท่ีเพื่อเปcนศูนย1บริการนักทQองเที่ยว ศูนย1ขนสQงมวลขน เพ่ือการ
๒๙
เชอื่ มโยงระหวQางดQานการคาR ชายแดนกับเมืองเชียงราย พัฒนาทQาเรือเพื่อการทQองเที่ยว และศูนย1โลจิล
ตกิ สก1 ารขนสงQ เพอ่ื อํานวยความสะดวกสนิ คRาผาQ นแดน
๓. การกาํ หนดองคป1 ระกอบของพื้นทเี่ พื่อรับกิจกรรมหลัก
๓.๑ ทQาเรือขนสงQ สนิ คRา
๓.๒ สํานักงานศลุ กากร
๓.๓ คลังสนิ คRาทณั ฑ1บนเพื่ออํานวยความสะดวกใหกR ับสนิ คาR ผาQ นแดน
๓.๔ พ้นื ที่ Free Port
๓.๕ ศนู ยข1 นสงQ ตอQ เนื่องหลายรปู แบบเพื่อเชอื่ มโยงการขนสQงทางถนนและทางน้ํา
๓.๖ ยQานการคRาสQงระหวQางประเทศ
๓.๗ สํานกั งาน และคลงั สนิ คาR
๓๐
การกําหนดแนวคิดพ้ืนฐานในการศึกษาเพื่อพัฒนาการทQองเที่ยวเมืองชายแดน จําเปcนตRอง
เขRาใจลักษณะพเิ ศษของเมอื งชายแดนที่แตกตาQ งไปจากเมอื งอื่น ๆ ในหลายๆ ดRาน ดังนี้ (การทQองเท่ียว
แหงQ ประเทศไทย, ๒๕๔๐)
๑) เมืองชายแดนเปรียบเสมือนประตูทางบกหรือทางน้ําของประเทศ เมืองชายแดนมีจุดผQาน
แดนซง่ึ จะทาํ หนRาท่เี ปนc ประตูการคมนาคมทางบกหรอื ทางนํ้าระหวQางประเทศ แตQจะไมQมีลักษณะพิเศษ
เชนQ น้ีกับการคมนาคมทางอากาศ เพราะการต้ังสนามบินนานาชาติไมQจําเปcนตRองข้ึนกับความเปcนเมือง
ชายแดน
๒) เมอื งชายแดน เปcนเมอื งที่มีการคRาระหวQางชายแดน มีการสQงออกหรือนําเขRาสินคRาไมQวQาจะ
เปcนสินคRาท่ีเสียภาษี หรือเล่ียงภาษี การเปcนเมืองชายแดนมักจะมีความเคลื่อนไหวทางธุรกิจการคRา
มากกวาQ เมืองทว่ั ๆ ไปและเศรษฐกิจของเมอื งชายแดนมักจะขน้ึ อยูQกับการคRาระหวQางประเทศ
๓) เมืองชายแดนเปcนเมืองที่มีการผสมผสานวัฒนธรรมตQาง ๆ เชQน ขนบธรรมเนียมประเพณี
ภาษาพูด เปcนตนR ทาํ ใหRเมืองชายแดนเปนc สังคมทมี่ คี วามหลากหลายทางวัฒนธรรมที่มีความนQาสนใจ
๔) เมืองชายแดนเปcนเมืองที่มีการเคล่ือนยRายแรงงาน การเคล่ือนยRายแรงงานมักข้ึนอยQูกับ
ความแตกตQางระหวาQ งคQาแรงงานของสองประเทศ เชQน แรงงานพมาQ ลาว หรือเขมร เขRามาขายแรงงาน
ในประเทศไทย เพราะอตั ราคQาจRางสงู กวาQ และหางานไดRงQายกวQา
๕) เมืองชายแดนมักมีโอกาสท่ีจะเปcนแหลQงท่ีมีการเลี่ยงกฎหมาย เชQน การเลี่ยงภาษีศุลกากร
การหลบหนีเขาR เมอื งโดยผดิ กฎหมาย การคRายาเสพติดและส่ิงผิดกฎหมาย
สรุป สQงเสริมแหลQงทQองเท่ียวลักษณะพิเศษทางประวัติศาสตร1เมืองเชียงแสน เปcนเมืองที่มี
การคRาระหวาQ งชายแดน มกี ารผสมผสานวฒั นธรรมหลากหลาย ทาํ ใหRเมืองชายแดนเปcนสังคมที่มีความ
หลากหลายทางวัฒนธรรมท่ีมีความนQาสนใจ เปcนเขตเศรษฐกิจพิเศษท่ีมีความพรRอมในดRานการ
คมนาคมขนสQงทั้งทางถนน และทางน้ํา แหลQงทQองเที่ยวโบราณสถานทางประวัติศาสตร1ทําใหRมีคุณคQา
ทางศิลปและวฒั นธรรมท่ีเปลยี่ นแปลงในทางทด่ี ขี ้นึ ท้งั ผปRู ระกอบการ นกั ทQองเท่ยี วตQางก็ใหRความสนใจ
สนพื้นที่ภูมิทัศน1และสภาพแวดลRอมสูงขึ้น การพัฒนาแอพพลิเคชั่นจึงเปcนปlจจัยที่ทําใหRตRองมีการ
พัฒนาควบคQูไปกับภูมิทัศน1ทางธรรมชาติ การขายตัวเมือง การพัฒนาท่ีพัก รRานอาหาร ของท่ีระลึก
สาธารณูปการ สาธารณูปโภค และลานจอดรถ เพื่อรองรับนักทQองเท่ียวท้ังชาวไทย ชาวตQางประเทศ
การพัฒนาวิชาการดRานประวัติศาสตร1 ศูนย1ขRอมูลสารสนเทศ การบริการนักทQองเที่ยวทั้งในขRอมูลการ
๓๑
ทQองเที่ยว รRานคRา รRานอาหาร รRานของที่ระลึก ศูนย1เรียนรRูประวัติศาสตร1 บริการอินเตอร1เน็ต
ไปรษณีย1 สถานพยาบาล มัคคุเทศก1 และสถานท่ีรับแลกเปล่ียนสกุลเงิน โบราณสถานทาง
ประวัติศาสตร1ดRานปlญหามีการบุกรุกสรRางบRานเรือนในพื้นที่โบราณสถานหรือบริเวณใกลRเคียงทําใหR
การบรหิ ารจัดการการทQองเท่ียวไมQสามารถจัดรูปแบบท่ีชัดเจนไดR ความรับผิดชอบของหนQวยงานไมQมี
ความตQอเน่ือง การประสานในระดับพื้นท่ีหรือชุมชนยังไมQประสบความสําเร็จในการมีสQวนรQวม องค1กร
ปกครองสQวนทRองถ่ินจะตRองมีการวางแผนใหRชุมชนเขRามามีบทบาทในการรQวมวางแผนพัฒนาอําเภอ
เชยี งแสนเพื่อรQวมกันในการแกRไขปlญหาปจl จยั พืน้ ฐาน
๒.๕ แนวคดิ ดานเศรษฐกจิ สรางสรรค (Creative Economy)
สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหQงชาติ (๒๕๕๒) คําวQา “เศรษฐกิจ
สราR งสรรค1” เปนc คาํ ทค่ี QอนขRางใหมQ และมลี กั ษณะของความเปcนนามธรรมมากกวQาความเปcนรูปธรรมใน
ความเขRาใจของคนท่ัวไปโดยเฉพาะในระยะเริ่มแรกที่มักจะพูดถึงเศรษฐกิจสรRางสรรค1ที่ใชRทุนทาง
วัฒนธรรมเปcนหลกั ทาํ ใหเR กดิ ความสบั สนระหวQางคําวQา “เศรษฐกิจวัฒนธรรม (Cultural Economy)”
และ “เศรษฐกิจสรRางสรรค1 (Creative Economy)” อยูQไมQนRอย ซึ่งความสับสนและความไมQเขRาใจ
ดังกลQาวทาํ ใหRการแบQงประเภทและขอบเขตของอุตสาหกรรมสรRางสรรค1ในปlจจุบันยังมีความไมQชัดเจน
และเปนc สากล
นยิ ามเศรษฐกจิ สรางสรรค
โดยภาพรวมความหมายของ “เศรษฐกิจสรRางสรรค1” ยังอยูQในขั้นตอนของการพัฒนาแนวคิด
อยQางตQอเน่ือง ดังนั้น ความหมายของเศรษฐกิจสรRางสรรค1จึงมีความหลากหลาย และยังไมQมีคําจํากัด
ความที่สรRางความเขRาใจและการยอมรับอยQางเปcนหน่ึงเดียวกัน อยQางไรก็ตาม มีความหมายอยQางงQาย
ของ “เศรษฐกิจสราR งสรรค1” คอื “การสรRางมูลคQาท่ีเกิดจากความคิดของมนุษย1” โดย John Howkins
ทง้ั น้ี มคี าํ จดั ความทม่ี กั ใชอR าR งองิ อยาQ งกวRางขวาง ดังนี้
ความหมายที่กําหนดโดยประเทศทเี่ ปนt ผนู าํ การพฒั นา
สหราชอาณาจักรเปcนประเทศแรก ๆ ท่ีใหRความสําคัญตQอแนวคิดการพัฒนาเศรษฐกิจ
สรRางสรรค1เพ่ือขับเคล่ือนเศรษฐกิจและเปcนประเทศตRนแบบท่ีมีความสําเร็จในการพัฒนาไดRรับการ
ยอมรับใหRเปcน “ศูนย1กลางความสรRางสรรค1ของโลก” (World Creative Hub) ไดRใหRความหมายของ
๓๒
เศรษฐกิจสรRางสรรค1 ดังนี้“เศรษฐกิจท่ีประกอบดRวยอุตสาหกรรมท่ีมีรากฐานมาจากความคิด
สรRางสรรค1ของบุคคล ทักษะความชํานาญ และความสามารถพิเศษ ซึ่งสามารถนําไปใชRประโยชน1ใน
การสราR งความมงั่ คง่ั และสรRางงานใหเR กิดขึ้นไดR โดยท่ีสามารถส่ังสมและสQงผQานจากรุQนเกQาสูQรQุนใหมQดRวย
การคมRุ ครองทรัพยส1 ินทางปญl ญา”
ความหมาย ทกี่ าํ หนดโดยองคก1 ารระหวาQ งประเทศเพ่ือสรRางมาตรฐานอRางอิง
๑) องค1การความรQวมมือเพื่อการคRาและการพัฒนา (UNCTAD) ไดRใหRความหมายของ
“เศรษฐกิจสรRางสรรค1” ในบริบทของการขับเคลื่อนการพัฒนาเศรษฐกิจไวRวQา “เปcนแนวความคิดใน
การพัฒนาและสรRางความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจโดยใชRสินทรัพย1ที่เกิดจากการใชRความคิด
สรRางสรรค1”
๒) องค1การทรัพย1สินทางปlญญาโลก (WIPO) ไดRอธิบายถึงองค1ประกอบของอุตสาหกรรมใน
เศรษฐกิจสรRางสรรค1ที่เนRนบริบทของทรัพย1สินทางปlญญา (Intellectual Property Rights) วQา
“ประกอบไปดวR ยอตุ สาหกรรมทางวัฒนธรรม ซึ่งรวมถึงผลิตภัณฑ1ทางวัฒนธรรมและศิลปะทั้งหมด ทั้ง
ในรูปสินคRาและบริการที่ตRองอาศัยความพยายามในการสรRางสรรค1งาน ไมQวQาจะเปcนการทําขึ้นมาโดย
ทันทีในขณะนน้ั หรือผาQ นกระบวนการผลิตมากอQ น”
๓) องค1การยูเนสโก (UNESCO) ไดRยึดนิยามท่ีนาเสนอโดยกระทรวงวัฒนธรรม สื่อและการ
กีฬาของสหราชอาณาจักร (UK DCMS) วQา คือ “อุตสาหกรรมที่เกิดจากความคิดสรRางสรรค1ความ
ชํานาญ และความสามารถท่ีมีศักยภาพในการสรRางงานและความม่ังคั่งโดยการผลิตและใชRประโยชน1
จากทรพั ยส1 ินทางปlญญา”
สรปุ จะเหน็ ไดวR Qาความหมายของ “เศรษฐกจิ สราR งสรรค1” เปcนแนวความคิดในการพัฒนาและ
สรRางความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจโดยใชRสินทรัพย1ที่เกิดจากการใชRความคิดสรRางสรรค1มี
องค1ประกอบรQวมของแนวคิดการขับเคลื่อนเศรษฐกิจบนพื้นฐานของการใชRองค1ความรูR (Knowledge)
การศึกษา(Education) การสรRางสรรค1งาน (Creativity) และการใชRทรัพย1สินทางปlญญา
(Intellectual Property) ที่เชื่อมโยงกับรากฐานทางวัฒนธรรม การส่ังสมความรRูของสังคม และ
เทคโนโลยี/นวัตกรรมสมัยใหมQเกิดจากความคิดสรRางสรรค1ความชํานาญ และความสามารถที่มี
ศักยภาพในการสรRางงานและความมัง่ ค่ังโดยการผลิต
๓๓
ขอบเขตของเศรษฐกิจสรางสรรค
องค1ประกอบของเศรษฐกิจสรRางสรรค1ครอบคลุมถึงอุตสาหกรรมกลุQมตQาง ๆ ที่ไดRรับการจัด
กลQมุ และแยกประเภทบนพื้นฐานของแนวคิดหลัก ๒ แนวคิดกวRางๆ คือ กลQุมท่ีแยกประเภทตามชนิด
สินคRา/บริการ และกลุQมท่แี ยกประเภทตามกจิ กรรมการผลิตและหQวงโซQการผลิต โดยมีตัวอยQางรูปแบบ
การแบQงประเภททีเ่ ปcนท่รี จRู กั ในปจl จุบนั ทัง้ หมด ๖ รปู แบบ ดังน้ี
๑) การจัดประเภทเศรษฐกิจสรRางสรรค1ของประเทศสหราชอาณาจักร (UK DCMSModel)
โดยเปcนผูRริเริ่มการแบQงประเภทอุตสาหกรรมเชิงสรRางสรรค1เปcนครั้งแรกในปŒ ๒๕๔๑ ซ่ึงแบQงออกเปcน
๑๓ กลQุม แยกตามสินคRาและบริการ คือ โฆษณา สถาปlตยกรรม งานศิลปะและวัตถุโบราณงานฝŒมือ
แฟช่ัน งานออกแบบ ภาพยนตร1และวีดีโอ ดนตรี ศิลปะการแสดง สื่อสิ่งพิมพ1ซอฟต1แวร1โทรทัศน1และ
วิทยุ และ วดี โี อและคอมพวิ เตอร1เกมส1
๒) การจัดประเภทเศรษฐกิจสราR งสรรคโ1 ดยใชRวฒั นธรรมเปcนหลัก (Symbolic Texts Model)
แบQงออกเปcน ๑๑ กลQุม ไดRแกQ โฆษณา ภาพยนตร1อินเทอร1เน็ต ดนตรี ส่ือสิ่งพิมพ1 โทรทัศน1และวีดีโอ
ศลิ ปะสรRางสรรค1 เครอื่ งใชไR ฟฟาƒ แฟชั่น ซอฟตแ1 วร1 และกีฬา
๓) การจัดประเภทเศรษฐกิจสรRางสรรค1โดยใชRศิลปะเปcนหลัก (Concentric CircleModel)
แบงQ ออกเปนc ๑๔ กลมQุ ไดRแกQ วรรณกรรม ดนตรีศิลปะการแสดง งานศิลปะ ภาพยนตร1พิพิธภัณฑ1และ
หRองสมุด การดูแลศิลปวัตถุ/โบราณสถาน สื่อสิ่งพิมพ1 การบันทึกเสียง วีดีโอและคอมพิวเตอร1เกมส1
โฆษณาสถาปตl ยกรรม งานออกแบบ และแฟช่ัน
๔) การจัดประเภทเศรษฐกิจสรRางสรรค1ขององค1การทรัพย1สินทางปlญญาโลก(WIPO
Copyright Model) ใชRประเด็นดRานลิขสิทธิ์เปcนตัวกําหนด แบQงออกเปcน ๒๐ กลQุม ไดRแกQโฆษณา งาน
สะสม ภาพยนตรแ1 ละวดี ีโอดนตรี ศลิ ปะการแสดง สือ่ ส่ิงพมิ พ1 ซอฟต1แวร1 โทรทัศน1และวิทยุ งานศิลปะ
และกราฟฟŽค สอื่ บันทึก เครอ่ื งใชRไฟฟาƒ เคร่อื งดนตรี กระดาษ เคร่ืองถQายเอกสารและอุปกรณ1ถQายภาพ
สถาปlตยกรรม เคร่อื งนQุงหมQ และรองเทRา งานออกแบบ แฟชั่นสนิ คRาตกแตQงบาR น และของเลQน
๕) การจัดประเภทอุตสาหกรรมสรRางสรรค1โดย UNCTAD ไดRแบQงประเภทอุตสาหกรรม
สราR งสรรคอ1 อกเปcน ๔ กลุมQ หลกั ไดRแกQ มรดกทางวฒั นธรรม (Heritage or Cultural Heritage) ศิลปะ
(Arts) สื่อ (Media) งานสรRางสรรคต1 ามลักษณะงาน (Functional Creation)
๓๔
๖) การจัดประเภทอุตสาหกรรมสรRางสรรค1โดย UNESCO ไดRแบQงประเภทอุตสาหกรรม
สรRางสรรค1ที่เนRนเฉพาะดRานวัฒนธรรมออกเปcน ๕ กลุQมหลัก (Core Cultural Domains)ไดRแกQ มรดก
ทางวฒั นธรรมและทรัพยากรธรรมชาติ (Cultural and Natural Heritage) การแสดง(Performance
and Celebration) ทศั นศิลปž งานฝŒมือ และการออกแบบ (Visual arts, Crafts andDesign) หนังสือ
และส่ิงพิมพ1 (Books and Press) และ โสตทัศน1 และสื่อดิจิทัล (Audio Visual andDigital Media)
นอกจากนัน้ ยังไดเR พ่ิมกลQุมอ่ืนท่ีเกี่ยวขRอง (Related Domains) เพ่ือเปcนทางเลือกในการจัดประเภทใหR
เหมาะสมกบั ลักษณะวัฒนธรรมของแตลQ ะประเภท
การทองเท่ียวกบั เศรษฐกจิ สรางสรรค
อุตสาหกรรมการทQองเที่ยว (Tourism Industry) นับเปcนสQวนหนึ่งของอุตสาหกรรม
สรRางสรรค1 โดยในทศวรรษที่ผQานมาการทQองเที่ยวโลกมีการเจริญเติบโตอยQางตQอเนื่อง โดยในปŒ ๒๕๕๑
มนี ักทอQ งเท่ียวถงึ ๙๒๒ ลาR นคน เพ่ิมจากปŒ ๒๕๕๐ ถึง ๑๘ ลRานคน หรือคิดเปcนรRอยละ ๒ สรRางรายไดR
ถึง ๖๔๒ ลาR นลRานยูโร หรอื คดิ เปนc รRอยละ ๓๐ ของการสQงออกบริการของโลก และคาดวQาในปŒ ๒๕๖๓
จํานวนนกั ทQองเท่ียวจะเพ่ิมข้ึนเปcน ๑.๖ ลRานลRานคน ดังนั้นการเจริญเติบโตของการทQองเที่ยวดังกลQาว
จงึ มผี ลใหสR ินคRาและบริการสรRางสรรคม1 กี ารพัฒนาและเตบิ โตไปในทิศทางเดยี วกนั ไปดRวย๙
เศรษฐกจิ สรางสรรคของประเทศไทย
จากการท่ปี ระเทศไทยมรี ะบบเศรษฐกจิ แบบเปดŽ และมกี ารพึ่งพาธุรกรรมระหวQางประเทศ ท้ัง
ปริมาณการสQงออก การลงทุนจากตQางชาติ และการใชRจQายของนักทQองเที่ยวตQางชาติ ในการเปcนปlจจัย
ขับเคล่ือนอัตราการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ทําใหRมีความเสี่ยงตQอการเปล่ียนแปลงของปlจจัย
ภายนอกประเทศคQอนขRางมาก นอกจากน้ี ที่ผQานมาการ เนRนผลิตสินคRาแบบ Mass Production ที่
พ่ึงพิงเคร่ืองจักรและแรงงานราคาถูกเพื่อลดตRนทุนการผลิตเปcนหลัก เชQนเดียวกับประเทศ อื่น ๆ ท่ีมี
สถานภาพทางเศรษฐกิจใกลRเคียงกัน ทําใหRมีสินคRาและบริการ ท่ีมีคุณภาพเหมือนกันจํานวนมาก จน
อาจเกิดความตRองการของผูRบริโภค รวมท้ังทําใหRการแขQงขันทางการคRาท่ีความไดRเปรียบดRานราคาของ
ไทยมีแนวโนRมลดลงนอกจากนี้ต้ังแตQปŒ ๒๕๕๑ เปcนตRนมาประเทศไทยไดRรับผลกระทบจากวิกฤต
๙ ชูวิทย1 มิตรชอบ, เศรษฐกิจสรางสรรค แนวคิดในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทย ในทศวรรษหนา,
(กรงุ เทพฯ : เศรษฐศาสตรส1 โุ ขทัยธรรมาธิราช. 5 (1), 2553), หนRา 84.
๓๕
เศรษฐกิจจากการหด ตัวของกําลัง ซ้ือของประ เทศสําคัญในตลาดโลกรวมท้ังปlญหาความไมQสงบ
ภายในประเทศ ทําใหกR ารสQงออกและการทQองเที่ยวปรับตวั ลดลง รวมทง้ั มีผลกระทบตQอเน่ืองทําใหRภาค
การผลิต หดตัว มีการเลิกจRางงานและอัตราการวQางงานเพิ่มข้ึน ในขณะท่ีการปรับโครงสรRางการผลิต
และบริการในระยะที่ผQานมายังไมQประสบผลสําเร็จเทQาที่ควร ในภาวะปlจจุบันท่ีเงินทุนและเทคโนโลยี
ไมQไดRเปcนส่ิงสําคัญท่ีสุดในการดาเนินธุรกิจอีกตQอไป แตQการนําแนวคิดของเศรษฐกิจสรRางสรรค1เพื่อ
สราR งความแตกตQาง รวมท้งั เพ่มิ มลู คาQ ของสนิ คาR และบริการเพ่ือหลีกหนกี ารแขQงขันแบบเดิม ๆ เปcนสิ่งท่ี
ประเทศตQาง ๆ ทง้ั ทพ่ี ฒั นาแลRว และอยQรู ะหวาQ งการพฒั นาแสวงหา และในสQวนของประเทศไทยซ่ึงเปcน
ประเทศท่ีมีรากฐานทางวัฒนธรรมที่เกQาแกQยาวนานประกอบกับภูมิปlญญาทRองถ่ินท่ีมีความโดดเดQนที่
เปcนเอกลกั ษณเ1 ฉพาะของไทย ซึง่ หากสามารถนาํ ปlจจยั ดังกลาQ วมาใชเR ปcนเครื่องมือสนับสนุนการพัฒนา
ระบบเศรษฐกิจใหRมีความเขRมแข็ง และพึ่งพาตนเองไดRมากข้ึนก็นับวQาเปcนความทRาทายและเหมาะสม
กับสถานการณ1เปcนอยQางย่ิงแมRแนวคิดเร่ืองเศรษฐกิจสรRางสรรค1จะเปcนเรื่องใหมQสําหรับประเทศไทย
และยังไมQมีการกําหนดนิยามและขอบเขตกิจกรรมท่ีชัดเจน แตQตลอดระยะเวลาที่ผQานมาจะพบวQา
ประเทศไทยมีการพัฒนาเศรษฐกิจสรRางสรรค1บนพ้ืนฐานของการผสมผสานระหวQางวัฒนธรรม
ประเพณีและภูมิปlญญา ท้ังเพ่ือใชRประโยชน1ในวงจํากัดและเพื่อการพาณิชย1มาโดยตลอด โดยเฉพาะ
อยQางยงิ่ ในระยะหลังไดRมกี ารนําเทคโนโลยีและนวัตกรรมใหมQ ๆ เขRามาชQวยในการสรRางมูลคQาเพิ่ม และ
เช่ือมโยงระหวQางภาคการผลิตและบริการตQาง ๆ อยQางเปcนระบบและบูรณาการมากข้ึน อยQางไรก็ตาม
กลไกและนโยบายการพัฒนาเศรษฐกิจสรRางสรรค1เหลQาน้ียังอยูQในระยะเริ่มตRน ความชัดเจนของ
นโยบายการบูรณาการของแผนและหนQวยงานตQาง ๆ ตลอดจนโครงสรRางพื้นฐานที่จําเปcน ยังเปcนส่ิงที่
ตRองการการพัฒนาและผลักดันอยQางเปcนรูปธรรม โดยมีวัตถุประสงค1หลักเพื่อเรQงสรRางความไดRเปรียบ
ในภาวะทห่ี ลายประเทศยังคงอยใQู นระยะเร่ิมตนR เชนQ เดยี วกับไทย
ปจ] จัยท่เี ปนt อุปสรรคตอการพฒั นาเศรษฐกจิ สรางสรรคในประเทศไทย
๑) ปจl จยั พ้นื ฐานดาR นโทรคมนาคมโครงสรRางพื้นฐานที่มีบทบาทสําคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจ
สราR งสรรค1 ไดแR กQโครงสรRางพื้นฐานดRานโทรคมนาคม เราจะพบวQาโครงสรRาง พื้นฐานดRานโทรคมนาคม
ของไทยยังดRอยกวQาประเทศอื่น ๆ อยูQมาก โดยเฉพาะคQูสายโทรศัพท1พ้ืนฐานที่มีเพียง ๑๑ คูQสาย ตQอ
ประชากร ๑๐๐ คน ในขณะท่ีสงิ คโปรม1 ี ๔๑.๙๑ คสQู าย ฮQองกงมี ๕๓.๗๗ คูQสาย และอังกฤษมี ๕๕.๔๓
คูQสาย เปcนตRนในดRานการใชRบริการอินเตอร1เน็ต ในปŒ ๒๕๕๑ มีผRูใชRอินเตอร1เน็ตในประเทศไทยเพียง
๒๑ คนตQอประชากร ๑๐๐ คน และมีเพียง ๐.๙๔ คน จากประชากร ๑๐๐ คน ที่ใชRอินเตอร1เน็ตใน
๓๖
ระบบบอร1ดแบนด1 (Broadband) ซ่ึงมีอัตราต่ํากวQาประเทศที่มีการพัฒนาเศรษฐกิจสรRางสรรค1อ่ืน ๆ
มาก และยังต่ํากวQาคQาเฉลี่ยนของโลกอีกดRวยดังนั้นจะเห็นไดRวQา โครงสรRางพื้นฐานดRานคมนาคมของ
ประเทศไทยยังเปcนอุปสรรคสําคัญตQอการพัฒนาอุตสาหกรรมและเศรษฐกิจสรRางสรรค1ใหRมีโอกาส
กาR วหนาR ทัดเทียมกบั ประเทศอน่ื ๆ อยูQมาก หากเราตอR งการพัฒนาเศรษฐกิจสรRางสรรคอ1 ยาQ งจริงจัง ควร
ใหRความสําคัญกับเรื่องเหลQาน้ีใหRมากขึ้นปlจจัยดRานการพัฒนาทรัพยากรมนุษย1ประเทศไทยยังไมQมี
นโยบายและการดําเนินการเพ่ือสนับสนุนและสQงเสริมอุตสาหกรรมสรRางสรรค1อยQางเปcนองค1รวม และ
ยังไมQไดRมีการกําหนดขอบเขตของอุตสาหกรรมสรRางสรรค1อยQางชัดเจน การพัฒนาทรัพยากรมนุษย1จึง
เปcนไปอยาQ งไมเQ ปcนเอกภาพ กระจัดกระจายตQางคนตQางทํา แมRจะมีการพัฒนาทักษะในดRานตQาง ๆ เชQน
การออกแบบผลิตภัณฑ1 การปกปƒองทรัพย1สินทางปlญญา และการสQงเสริมใหRประชาชนเขRาถึงองค1
ความรRูเพื่อสรRางแรงบันดาลใจ และจุดประกายความคิดสรRางสรรค1ใหRเกิดข้ึนในสังคมไทยผQานงาน
นิทรรศการ สัมมนาเชิงปฏิบัติการตั้งหRองสมุดเพื่อการออกแบบ ตั้งสถานบันฝ™กอบรมความรRูตQาง ๆ
เชQน สํานักงานบริหารและพัฒนาองค1ความรูR เปcนตRน แตQทั้งหมดก็มิไดRประสานกันอยQางเปcนเอกภาพ
หรือมีการกําหนดเปƒาหมายชัดเจนเหมือนในประเทศอังกฤษ วQาจะพัฒนาบุคลากรเขRาสQูอุตสาหกรรม
สรRางสรรค1ในแตQละปŒจํานวนเทQาใด สาขาใดบRางการวิจัย พัฒนา และการจัดเก็บขRอมูลเศรษฐกิจ
สรRางสรรคเ1 ปนc เร่อื งใหมQสาํ หรบั ประเทศไทย แมทR ่ผี าQ นมาประเทศไทยจะใหRความสําคัญกับการวิจัยและ
พัฒนาเศรษฐกิจในทุก ๆ ดRาน แตQการดําเนินงานก็มักจะเปcนไปในลักษณะแยกสQวนตQางหนQวยงานตQาง
ทําไปในแตQละสาขาเศรษฐกิจ ไมQไดRดําเนินการอยQางเปcนองค1รวม โดยเฉพาะอยQางย่ิงในเร่ืองเศรษฐกิจ
สรRางสรรค1ของประเทศ ยังไมQมีการวิจัยเพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจสรRางสรรค1เปcนการเฉพาะเจาะจง ทํา
ใหRขาดทิศทางในการดําเนินกลยุทธ1การพัฒนาอยQางเปcนรูปธรรมในดRานการจัดเก็บขRอมูล ปlจจุบัน
ประเทศไทยยังไมQมีการจัดเก็บขRอมูลเก่ียวกับเศรษฐกิจสรRางสรรค1อยQางเปcนระบบ ขRอมูลท่ีมียังไมQตรง
กบั ความตRองการทจี่ ะนาไปประยุกต1ใชRทั้งนี้เพราะประเทศไทย ยังไมQมีการใหRคํานิยามและกําหนดขอบ
เขตท่ีชัดเจนของเศรษฐกจิ สราR งสรรค1
นโยบายของภาครฐั ในการสนับสนนุ เศรษฐกจิ สรางสรรค
นโยบายการพัฒนาอุตสาหกรรมสรRางสรรค1ของรัฐบาล ไดRเร่ิมมาตั้งแตQปŒ ๒๕๔๕ โดยมีการ
จัดตัง้ องค1กรอสิ ระท่ีทาหนาR ที่พัฒนาองค1ความรRูและดําเนินกิจกรรมที่เกี่ยวขRองกับเศรษฐกิจสรRางสรรค1
หลายองค1กร เชนQ สํานกั งานพัฒนาองค1ความรูR ศูนย1สรRางสรรค1งานออกแบบของประเทศไทย องค1การ
พิพิธภัณฑ1วิทยาศาสตร1แหQงชาติ สํานักงานพัฒนาการทQองเที่ยว และสํานักงานสQงเสริมอุตสาหกรม
๓๗
ซอฟต1แวร1แหQงชาติ เพ่ือเปcนรากฐานสาหรับการพัฒนาอุตสาหกรรมสรRางสรรค1ของแตQละกลQุมในระยะ
ยาว อยาQ งไรกต็ ามนโยบายและการดาํ เนนิ งานขององค1กรเหลQาน้ีในระยะท่ีผQานมายังขาดความตQอเน่ือง
และการบูรณาการการวิเคราะห1จุดแข็ง จุดอQอน โอกาสและอุปสรรค ของการพัฒนาเศรษฐกิจ
สรRางสรรค1ของไทย สามารถแสดง ดงั น้ี
ความไดเปรียบเชิงยุทธศาสตรและโอกาส
- ความหลากหลายทางวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมประเพณี ตลอดจนภูมิปlญญาทRองถิ่นท่ี
ไดRรับการสบื ทอดมาเปนc เวลานานจนเปcนเอกลกั ษณเ1 ฉพาะตัวของไทย
- การขยายตวั ของความตอR งการสนิ คาR และบริการทางวัฒนธรรมของเอเชีย โดยเฉพาะในกลุQม
ผRูมีรายไดRสูง ซ่ึงเศรษฐกิจสรRางสรรค1จะเปcนตัวผลักดันและเปcนโอกาสใหRเกิดการเจริญเติบโตทาง
เศรษฐกิจ โดยการพัฒนาแหลQงรายไดRใหมQของประเทศและเปcนโอกาสในการพัฒนาและพึ่งพาตลาด
ภายในประเทศใหRมากข้ึน รวมทั้งแสวงหาผลิตภัณฑ1สรRางสรรค1ใหมQๆ ท่ีประเทศไทยมีศักยภาพและ
กําลังเปcนท่ีตRองการในตลาดโลก เชQน อุตสาหกรรมแฟช่ัน สินคRาไลฟžสไตล1ผลิตภัณฑ1สุขภาพ หรือการ
ทQองเที่ยวเชิงอนุรักษ1วัฒนธรรม เปcนตRน เพ่ือใหRสามารถแสวงหาประโยชน1จากการพัฒนาเศรษฐกิจ
สราR งสรรค1อยQางแทRจรงิ
- ความกRาวหนRาของระบบเทคโนโลยีสารสนเทศและการเช่ือมโยงเครือขQายสรRางโอกาสที่
สําคัญหลายดRาน เชQน การพัฒนาตQอยอดภูมิปlญญาทRองถิ่นดRวยองค1ความรRูและเทคโนโลยีจาก
ตQางประเทศ
ความไดเปรยี บเชิงยทุ ธศาสตรและโอกาส
- ประเทศไทยไดRดาํ เนนิ การพัฒนาโครงสรRางพ้ืนฐานทางปlญญาไวRระดับหนึ่ง ตัวอยQางเชQนการ
จัดตง้ั ศูนยบ1 มQ เพาะผRูประกอบการใหมQตาQ ง ๆ การจดั ตัง้ อุทยานวิทยาศาสตร1ทั้งในสQวนกลางและภูมิภาค
และแหลQงบริการความรRูนอกระบบการศึกษา เชQน ศูนย1สรRางสรรค1งานออกแบบและสํานักงานบริหาร
และพัฒนาองค1ความรRูที่สามารถสนับสนุนเช่ือมโยงภูมิปlญญาทRองถ่ิน สินทรัพย1ทางวัฒนธรรมและ
ความเปcนไทยเขาR กับเทคโนโลยีสมยั ใหมQไดR
- หนQวยงานรัฐเปcนกลไกสําคัญในการใหRความรRูดRานการตลาดและสนับสนุนการเขRาสูQตลาด
ใหมQสําหรับธุรกิจสรRางสรรค1 ซ่ึงจะสQงผลดีตQอการพัฒนาอุตสาหกรรมสรRางสรรค1โดยรวม นอกจากนี้
๓๘
ภาครัฐและสถาบันการเงินเปŽดโอกาสใหRผูRประกอบการเขRาถึงแหลQงเงินทุนไดRมากข้ึนใน ๓ แนวทาง
ผQานการใชRสินทรัพย1ทางปlญญาที่มีอยูQคRาประกันสินเช่ือเพ่ือการลงทุนกองทุนหมูQบRาน และกองทุนรQวม
ลงทนุ (Venture Capital) ตQาง ๆ
ป]ญหาและอุปสรรคในการพัฒนา
- การขาดแคลนบุคลากรที่มีความคิดสรRางสรรค1ทั้งในเชิงปริมาณและคุณภาพ โดยเฉพาะใน
ระดับผRูประกอบการ ทําใหRอุตสาหกรรมการผลิตของไทยอาศัยทรัพยากร ที่จับตRองไดR (Tangible-
based Resource) เชQน ทรัพยากรธรรมชาติ เคร่ืองมือและเครื่องจักร มากกวQาทรัพยากรที่จับตRอง
ไมQไดR (Intangible-based Resource) เชนQ ความรRู ความคดิ ภูมปิ lญญา เปcนสาํ คญั
- ขาดกลไกบูรณาการและการเช่ือมโยงการทํางานและชQองทางการแลกเปลี่ยนความรRูและ
ความคิดเห็นขององค1กรท่ีสนับสนุนการพัฒนาเศรษฐกิจสรRางสรรค1 เชQน สํานักงานบริหารและพัฒนา
องค1ความรRู ศูนย1สรRางสรรค1งานออกแบบและหนQวยงานคRุมครองสินทรัพย1ทางปlญญา เปcนตRน ทําใหR
การปฏิบัติงานตามความหมายของเศรษฐกิจสรRางสรรค1มีทิศทางที่แตกตQางกัน สQงผลใหRลักษณะการ
ปฏิบัติงานขาดความสอดคลRองและไมQสนับสนุนซึ่งกันและกัน นอกจากน้ีหนQวยงานหลักที่เกี่ยวขRอง
ยังใหRความสําคัญกับการพัฒนาเศรษฐกิจสรRางสรรค1คQอนขRางนRอย เชQนกระทรวงศึกษาธิการยังมQุงเนRน
การพัฒนาทรัพยากรมนุษย1ในระดับมหภาค จึงขาดการพัฒนาหลักสูตรใหRสอดคลRองกับความตRองการ
ของภาคการผลิตรายสาขา เปนc ตนR
ป]ญหาและอุปสรรคในการพัฒนา
- สภาพแวดลRอมโดยรวมยังมีบทบาทตQอการสรRางบรรยากาศท่ีเอื้อตQอการพัฒนาเศรษฐกิจ
สรRางสรรค1ท่ีคQอนขRางนRอย โดยเฉพาะการบริหารจัดการสินทรัพย1ทางปlญญายังไมQเขRมแข็ง โดยเฉพาะ
ระเบียบและกระบวนการขอขึ้นทะเบียนสิทธิบัตรยังมีความลQาชRา การบังคับใชRกฎหมายเพื่อปƒองกัน
การละเมิดสินทรัพย1ทางปlญญายังไมQมีประสิทธิภาพเทQาที่ควร และขาดมาตรการจูงใจท่ีเอื้อตQอการ
ลงทุนพัฒนาระบบการผลิตที่ใชRความคิดสรRางสรรค1 รวมทั้งขาดกลไกในการจัดสรรผลประโยชน1ที่เกิด
จากการวิจยั และพฒั นาตQอยอดภมู ิปญl ญาทอR งถน่ิ ในเชงิ พาณชิ ยอ1 ยQางเปนc ธรรม
- ขาดระบบฐานขRอมูลและการจัดเก็บขRอมูลที่มีความตQอเน่ืองและทันสมัย รวมทั้งการจําแนก
ประเภทอุตสาหกรรมสรRางสรรค1อยาQ งเปcนระบบ
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Home
Explore
การพัฒนาแอพพลิเคชั่นเพื่อส่งเสริมแหล่งท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์เมืองเชียงแสน จังหวัดเชียงราย3
View in Fullscreen
การพัฒนาแอพพลิเคชั่นเพื่อส่งเสริมแหล่งท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์เมืองเชียงแสน จังหวัดเชียงราย3
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search