๔๐
ได^รับผลประโยชนต6 อบแทนอยาV งมีประสิทธิภาพแบVงองคป6 ระกอบที่นามาเปmนเครื่องบVงช้ีศักยภาพของแหลVง
ทอV งเทยี่ ว ดังน้ี
๑. ปqจจัยจูงใจหลักของการทVองเที่ยว พิจารณาจากสถานท่ีต้ังและลักษณะของแหลVงทVองเท่ียวน้ัน
ตVอความต^องการของนักทVองเที่ยวหลายๆ ด^าน เชVน ความต^องการในด^านความสงบในการพักผVอน ความ
สนุกสนาน การหาประสบการณ6 ซ่ึงปqจจัยจูงใจหลักแบVงได^ ๓ ชนิด ได^แกV ปqจจัยจูงใจด^านธรรมชาติ ปqจจัย
จูงในด^านประวัตศิ าสตร6และศาสนา และปqจจัยจูงใจทางด^านกิจกรรมท่มี นษุ ยส6 รา^ งขนึ้
๒. ปqจจัยประกอบ ได^แกV คุณคVาดึงดูดใจจากสภาพแวดล^อม ภูมิอากาศ ภูมิประเทศ และลักษณะ
ภูมทิ ศั นท6 ่เี ปmนเอกลักษณ6 ความปลอดภัยตอV ชวี ิตและทรัพย6สิน สภาพเศรษฐกิจและสังคม ภัยธรรมชาติ และ
การเมือง
๓. ปqจจัยสนับสนุนและสิ่งอานวยความสะดวก ได^แกV ส่ิงอานวยความสะดวกที่ได^มาตรฐานด^านท่ี
พักและอาหาร การส่ือความหมาย ข^อมูลขVาวสาร การให^ขVาวสารประชาสัมพันธ6 ตลอดจนสิ่งอานวยความ
สะดวกตVาง ๆ เชนV ร^านจาหนVายของทร่ี ะลกึ เปนm ตน^
๔. ปqจจัยด^านโครงสร^างพ้ืนฐานและการคมนาคม ต^องพิจารณาถึงโครงขVายการคมนาคมทางบก
ทางน^า และทางอากาศ บริการสาธารณะ เชVน ไฟฟsา น^า การระบายน้ํา การกาจัดขยะ ตลอดจนระบบการ
ส่อื สารโทรคมนาคม
๒.๔.๑ ความสาํ คัญศกั ยภาพดา! นการทองเทย่ี ว
ด^านศักยภาพการทVองเท่ียวซ่ึงเปmนปqจจัยของการวางแผนพัฒนา และการดําเนินทิศทางท่ีเปmนไป
ตามวัตถุประสงค6 ศักยภาพพ้ืนท่ีน้ันเปmนสVวนสําคัญท่ีสามารถนําไปสVูส่ิงท่ีอํานวยความสะดวก การจัดการ
การบริหารงาน ซึ่งจะเปนm การเปลีย่ นแปลงดา^ นการพัฒนาศักยภาพ การปรับปรุงแก^ไข แหลVงท่ีเปmนสถานท่ี
ทVองเทียว การทVองเที่ยวกลายเปmน"เคร่ืองมือ"ท่ีรัฐบาลให^ความสําคัญเนื่องจากมีความสําคัญตVอการสร^าง
รายได^ เพื่อพัฒนาประเทศอยVางมากและยังเปmนรายได^ท่ีเปmนอันดับต^นๆ ของประเทศ และมีการกระจายไป
ในหลายภาคอยVางคVอนข^างชัดเจน เชVนการเดินทาง ท่ีพัก การซ้ือของท่ีระลึก ภัตตาคาร ร^านค^าตVางๆ จึงมี
การประกอบกิจการที่เกี่ยวข^องกับการทVองเที่ยวท้ังโดยทางตรงและทางอ^อม ขยายมากข้ึน เชVนการเพ่ิมข้ึน
ของสถานท่พี กั ท้ังโรงแรมขนาด ๕ ดาว ๔ ดาว ไปถงึ ทพ่ี ักแบบพืน้ บ^านท่ีเรียกวVา โฮมสเตย6 การเพิ่มข้ึนของ
ร^านอาหาร และแหลVงบริการอ่ืนๆ เพื่อดึงดูดความสนใจของนักทVองเที่ยวทั้งในและตVางประเทศ และการ
ขยายตัวไปในแทบทุกภูมิภาคของไทย กVอให^เกิดการตื่นตัวเพราะมองวVาเปmนเรื่องงVายท่ีจะมีรายได^เพิ่มจาก
การทVองเท่ียว ที่เปmนผู^มาซื้อสินค^าถึงที่ไมVวVาจะท่ีใดก็ตามแตVจากการที่ทรัพยากรการทVองเที่ยวมีจํากัดไมVวVา
จะเปmนทรัพยากรการทVองเที่ยวทางด^านธรรมชาติ วัฒนธรรม ประเพณีท^องถิ่น ซึ่งผ^ูดูแลหรือเปmนเสมือน
เจ^าของก็คือประชาชนท่ีอยVูในชุมชนนั้นๆ วVาจะมีการบริหารจัดการการทVองเที่ยวได^อยVางไร เพราะ
ทรัพยากรทุกอยVางต^องมีข^อจํากัดในการใช^ท้ังส้ิน อยVางไรคือการใช^อยVางยั่งยืน และเปmนไปได^หรือไมVท่ีจะ
ดาํ เนนิ การตามแนวทางเศรษฐกจิ พอเพียง และควรทําอยVางไร เมื่อชุมชนกลายเปmนสินค^าหรือเครื่องมือท่ี
๔๑
เปmนทง้ั ผูก^ ระทาํ และผ^ูถกู กระทํา ในขณะเดียวกนั เปmนสิ่งท่ีทา^ ทายและละเอียดอVอนอยVางยิ่ง เสมือนกับการท่ี
ตอ^ งคาํ นึงถึงความรส^ู กึ ความยนิ ดีของผู^เกี่ยวข^อง ทั้งยังเปmนผู^ที่ถูกกลVาวอ^างถึงอยVูตลอดเวลาในการท่ีรัฐบาล
จะดําเนินการพัฒนาใดๆจึง "ต^องให^ความสําคัญตVอชุมชนในระดับต^นๆ และชุมชนต^องได^รับประโยชน6" อยูV
เสมอเม่ือชุมชนมาเก่ียวข^องกับการทVองเที่ยวก็จะมีคําใหมVๆเกิดขึ้น อาทิเชVน การทVองเท่ียวชุมชน การ
ทVองเที่ยวโดยชุมชน การทVองเท่ียวผVานชุมชน การทVองเที่ยวในชุมชน ก็ข้ึนอยูVกับนิยามแหVงการสื่อ
ความหมายตVอคําดังกลVาว แตVท่ีแนVนอนก็คือ "ชุมชน" เปmนสิ่งที่ต^องถูกกระทบอยVางหลีกเล่ียงไมVได^ และ
อยVางไรคือการทVองเท่ียวโดยชุมชนที่เหมาะสมอันจะเปmนแนวทางสําหรับการพัฒนาด^านการทVองเที่ยวใน
ชุมชนไดอ^ ยาV งเปmนรูปธรรมและเหน็ ผล
กระบวนการเรียนรขู^ องการทอV งเท่ยี วโดยชมุ ชนมีองค6ประกอบท่ีสาํ คัญคือ
๑. ศักยภาพของคน ต^องเริ่มท่ีคนในชุมชนท่ีจะต^องร^ูจักรากเหง^าของตนเองให^ดีเสียกVอน เพ่ือ
ความพร^อมในการบอกเลVาข^อมูลและคนในชุมชนต^องมีความพร^อมที่จะเรียนรู^ มีความสามัคคี ทํางาน
รวV มกนั ได^
๒. ศกั ยภาพของพืน้ ท่ี หมายรวมถงึ ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละวฒั นธรรมประเพณีภูมิปqญญาท^องถิ่น
ที่สืบสานตVอกันมา คนในชุมชนต^องรู^จัก ต^องรักและหวงแหนเห็นคุณคVาของทรัพยากรในชุมชนของตน
สามารถท่ีจะนํามาจดั การไดอ^ ยVางคุม^ คาV และย่งั ยนื ท้งั น้ีแลว^ ชุมชนตอ^ งมคี วามพร^อมในการเรียนร^ู ตลอดจนมี
ความรู^ ความเข^าใจ ในเร่อื งแนวคิด พืน้ ฐานทางด^านการทอV งเท่ียวโดยชมุ ชน และการจัดการในพื้นทไ่ี ด^ด^วย
๓. การจัดการ เปmนเรอื่ งท่ไี มVงVายนักท่ีจะทําอะไร เพ่ือให^เกิดประโยชน6สูงสุด เกิดความยั่งยืน สมดุล
ในกลุVมคนหมูVมาก ดังน้ันชุมชนท่ีจะสามารถบริหารจัดการ การทVองเท่ียวโดยชุมชน "Community-based
Tourism : CBT" ได^ต^องเปmนชุมชนท่ีมีผู^นําที่เปmนท่ียอมรับ มีความคิด มีวิสัยทัศน6 ความเข^าใจเรื่องการ
ทVองเท่ียวโดยชุมชน ท้ังยังต^องได^รับความรVวมมือจากหนVวยงานทั้งภาครัฐท่ีเกี่ยวข^อง ต^องมีการพูดคุย
กําหนดแนวทางในการเตรียมความพร^อมชุมชนรู^วVาพ้ืนที่ของตนจะมีรูปแบบการทVองเท่ียวอยVางย่ังยืนได^
อยาV งไร ควรมีกิจกรรมอะไรบ^าง และจะมีการกระจาย จัดสรรรายได^อยVางไร ท้ังหลายท้ังปวงท่ีกลVาวมาน้ัน
สิง่ สําคัญท่สี ุดของชุมชนก็คือการมีสVวนรวV ม อันหมายรวมถงึ รวV มในทกุ ๆสงิ่ ทกุ อยVางเพอ่ื สวV นรวม
๔. มีสVวนรVวม มีได^อยVางไร การส่ือสารพูดคุย เปmนการสื่อความคิดเห็น การถกปqญหา รวมถึงการ
หาทางแกไ^ ขปญq หาตาV งๆจากการระดมความคิดจากประสบการณข6 องนักวิจยั ท^องถนิ่ พบวVาชุมชนจัดให^มีเวที
พดู คยุ รVวมกนั คิดวางแผนดําเนินการ ประสานงานกับหนวV ยงานตVางๆท่เี ก่ยี วข^องในการทํางานรVวมกัน สร^าง
กฎระเบียบของชุมชนทางดา^ นตาV งๆเพ่อื ใหค^ นในชมุ ชนรวมถึงผ^มู าเยือนปฏิบัติตาม
๕. ผลกระทบจากการทําการทอV งเทย่ี วโดยชุมชน : "Community-based Tourism : CBT"
ทุกอยVางท่ีดําเนินการยVอมสVงผลกระทบตVอส่ิงท่ีตั้งอยVู สิ่งแวดล^อมโดยรอบท้ังสิ้น ซึ่งมีผลกระทบด^านบวก
และด^านลบ ได^แกV
๔๒
๑. ผลกระทบดา^ นบวก สVงผลใหช^ ุมชนมีจิตสาํ นึกเกิดการพฒั นาตนเอง พึ่งพาตนเอง คิดเปmนทําเปmน
มคี วามพยายามในการเรยี นรพ^ู ฒั นา เกิดรายได^เพิ่มข้ึนมีการรวมตัวกัน สร^างความเข^มแข็งในชุมชน นําไปสูV
การพัฒนาท่ีย่ังยืน ตามความคาดหวังและความพยายามท่ีจะดําเนินการเพ่ือให^เปmนตามหลักการพัฒนา
อยาV งยงั่ ยนื ๓ ด^าน ได^แกV
๑) ด^านเศรษฐกจิ
๒) ดา^ นสังคมวัฒนธรรม
๓) ส่ิงแวดล^อม และสิ่งสําคัญประการหน่ึงท่ีจะนําไปสVูความย่ังยืนคือการรวบรวมองค6ความรู^ ภูมิ
ปqญญา สืบสานสืบทอด ตลอดจนการนําไปใช^ประโยชน6ได^ เกิดความรัก ความภาคภูมิในความร^ูสึกเปmน
เจา^ ของ มีสวV นรVวมในทรัพยากรของชุมชน และเกิดกระบวนการเรียนรก^ู ารทาํ งานรVวมกนั ในทสี่ ุด
๒. ผลกระทบดา^ นลบ เกดิ ปqญหาดา^ นส่งิ แวดล^อม อาทิ จาํ นวนขยะทเี่ พิม่ มากขึน้ จาก
นักทVองเท่ียว การใช^นํ้า ระบบนิเวศธรรมชาติ การรับวัฒนธรรมท่ีเข^ามาอยVางรวดเร็ว เกิดกระแสการ
เลียนแบบ มีความขัดแย^งทางความคิด เสียความเปmนสVวนตัวในการที่จะต^องรองรับนักทVองเท่ียว และท่ี
สําคัญคืออาจถึงกับสูญเสียเอกลักษณ6ของท^องถ่ิน หากมีการตอบสนองความต^องการของนักทVองเที่ยวมาก
เกินไป ในสVวนการตลาดนั้นแตVละชุมชนจะต^องให^ข^อมูลแนะนําชุมชนตนเองและชุมชนอื่นที่ถูกต^องและ
นVาสนใจแกVนักทVองเที่ยว และที่นVาภูมิใจสําหรับชุมชนคือ การรักษ6และหวงแหนทรัพยากรธรรมชาติ
วัฒนธรรม ประเพณี ภูมิปqญญาบรรพบุรุษที่สืบตVอกันมา แตVชุมชนไมVได^ละท้ิงพ้ืนฐานเดิม หรือปรับเปลี่ยน
วิถีชีวิตไปตามกระแสวัฒนธรรม และไมVได^มVุงหวังรายได^จากการทVองเที่ยวที่จะได^ให^เปmนรายได^หลักของ
ชุมชนโดยละทิง้ อาชพี ด้งั เดมิ ทจ่ี ะเปนm การทีจ่ ะปรับตัวเพื่อรองรบั กระแสการทVองเท่ียวทเี่ ขา^ ไปในชุมชน
๒.๔.๒ แนวคดิ ศักยภาพด!านการทองเท่ยี ว
แนวคิดการทVองเท่ียวโดยชุมชน ท่ีมองชุมชนเปmนศูนย6กลางหรือฐานเพ่ือกําหนดทิศทาง แผนงาน
แผนปฏิบัติการของตนเองโดยดําเนินการพร^อมกันทั้งด^านการเมือง เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และ
ส่ิงแวดล^อมนั้น จึงทําให^กิจกรรมการทVองเที่ยวเปmนสVวนหน่ึงของกระบวนการพัฒนาแบบองค6รวมและ
เกีย่ วกับกลVุมคนตาV งๆ มากมาย เมอ่ื มองในบริบทของการพัฒนาการทVองเที่ยวที่ต^องการให^ชุมชนมีสVวนรVวม
และได^ประโยชนจ6 ากการทอV งเทย่ี วจึงควรต^องมหี ลกั การรVวมกัน ดงั นี้
๑. การทVองเที่ยวโดยชุมชนต^องมาจากความต^องการของชุมชนอยVางแท^จริง ชุมชนได^มีการพินิจ
พเิ คราะห6สภาพปญq หา ผลกระทบการทVองเทีย่ วอยVางรอบด^านแลว^ ชมุ ชนรVวมตัดสินใจลงมติที่จะดําเนินการ
ตามแนวทางทช่ี ุมชนเหน็ สมควร
๒. สมาชิกในชมุ ชนต^องมสี วV นรวV มท้ังการคดิ รวV ม วางแผนรวV ม ทาํ กิจกรรมรVวม ติดตามประเมินผล
รวV มกัน เรียนรร^ู วV มกนั และรับประโยชน6รวV มกนั
๓. ชุมชนต^องการรวมตัวกันเปmนกลุVม เปmนชมรม เปmนองค6กร หรือจะเปmนองค6กรชุมชนเดิมที่มีอยูV
แล^วเชVนกัน องค6การบริหารสVวนตําบล (อบต.) ก็ได^ เพื่อกลไกที่ทําหน^าที่แทนสมาชิกทั้งหมดในระดับหน่ึง
๔๓
และดําเนินการด^านการกําหนดทิศทาง นโยบายการบริหาร การจัดการ การประสานงาน เพื่อให^การ
ทVองเท่ียวโดยชมุ ชนเปmนไปตามเจตนารมณข6 องสมาชิกในชุมชนที่เห็นรวV มกนั
๔. รปู แบบ เน้ือหา กิจกรรม ของการทVองเที่ยวโดยชุมชน ต^องคํานึงการอยVูรVวมกันอยVางมีศักด์ิศรี
มีความเทVาเทียมกัน มีความเปmนธรรม และให^สVงผลกระทบตVอส่ิงแวดล^อม เศรษฐกิจ การเมือง สังคม และ
วฒั นธรรมในเชิงสรา^ งสรรคแ6 ละลดผลกระทบในเชงิ ลบ
๕. มีกฎ กติกาท่ีเห็นรVวมจากชุมชน สําหรับการจัดการทVองเที่ยวที่ชัดเจน และสามารถกํากับดูแล
ใหเ^ ปmนไปตามกติกาทว่ี างไว^
๖. ชุมชนทจี่ ัดการทVองเท่ียว สมาชิกในชุมชน ชาวบ^านท่ัวไปและนักทVองเท่ียว ควรมีกระบวนการ
เรียนรู^ระหวVางกันและกันอยVางตVอเนื่อง เพ่ือกVอให^เกิดการพัฒนากระบวนการทํางานการทVองเที่ยวโดย
ชุมชนใหถ^ ูกต^องเหมาะสม และมคี วามชดั เจน
๗. การทVองเทยี่ วโดยชมุ ชน จะต^องมีมาตรฐานที่มาจากข^อตกลงรVวมภายในชุมชนด^วย เชVน ความ
สะอาด ความปลอดภัย การกระจายรายได^ที่เปmนธรรมของผู^ท่ีเก่ียวข^อง และพิจารณารVวมกันถึงขีด
ความสามารถในการรองรับ
๘. รายไดท^ ีไ่ ดร^ บั จากการทVองเทย่ี ว มสี วV นไปสนบั สนนุ การพัฒนาชมุ ชนและรกั ษาสง่ิ แวดล^อม
๙. การทVองเที่ยวจะไมVใชVอาชีพหลักของชุมชน และชุมชนต^องดํารงอาชีพหลักของตนเองไว^ได^
ทง้ั น้ีหากอาชพี ของชมุ ชนเปลี่ยนเปmนการจัดการทVองเทย่ี ว จะเปนm การทาํ ลายชีวติ และจิตวิญญาณดั้งเดิมของ
ชมุ ชนอยาV งชัดเจน
๑๐. องค6กรชุมชนมีความเข^มแข็งพอที่จะจัดการกับผลกระทบท่ีอาจเกิดข้ึนได^ และพร^อมจะหยุด
เมอ่ื เกินความสามารถในการจัดการ ซึ่งสิ่งเหลVานี้หากมองในแงVความพร^อมของชุมชนและประสิทธิภาพใน
การบริหารจัดการทVองเท่ียวในมิติของชุมชนแล^ว การทVองเท่ียวโดยชุมชนจะเปmนไปได^ด^วยดีน้ันยังต^อง
พิจารณาจากมิตินอกชุมชนที่เข^ามาเก่ียวข^องด^วยได^แกV การตลาด นโยบายรัฐท่ีเข^ามาสนับสนุน และ
พฤติกรรมของนักทอV งเทยี่ ว
๒.๔.๓ ตวั ชี้วัดศกั ยภาพด!านการทองเทยี่ ว
การทVองเท่ียวท่ีเหมาะสมในการประเมินศักยภาพการทVองเที่ยวจะต^องครอบคลุมในประเด็นของ
ประเภท หรือรูปแบบการทVองเที่ยว เพ่ือที่จะนําไปสร^างหลักเกณฑ6ในการประเมินศักยภาพการทVองเที่ยว
นํามาวิเคราะห6ด^านการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล^อม การจัดการชุมชนในพ้ืนท่ีในการ
วิเคราะห6จะตอ^ งคํานึงถงึ ศกั ยภาพการทอV งเทย่ี ว ๔ ด^าน
๑. ด^านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล^อม จากพ้ืนท่ีต้ัง แหลVงทVองเท่ียว ได^แกV สภาพภูมิศาสตร6
ภูมิทศั ทางธรรมชาติ ความสวยงาม และการเข^าถึงแหลVงทอV งเท่ยี ว
๒. ดา^ นการบรกิ าร เปนm สถานทใ่ี หบ^ รกิ ารดา^ นการทVองเท่ยี ว และโครงสร^างพ้ืนฐาน
๓. ด^านการบริหาร การให^ความร^ูแกVนกั ทอV งเท่ียว ประชาชน และการมีสวV นรVวมของชุมชน
๔๔
๔. ด^านการตลาด สินค^าที่ระลกึ กจิ กรรม การประชาสัมพันธแ6 ละเครือขาV ยรวV ม
๒.๔.๔ การประเมินความเป/นไปได!ของการจัดการทองเที่ยวโดยชุมชน
เน่อื งจากการจัดการทอV งเทีย่ วของชมุ ชนเปนm สิง่ ทตี่ ^องเกย่ี วข^องกับคนภายนอก ดังน้ัน ทักษะ ความ
ชดั เจน การจัดการให^เหมาะสม จึงเปmนเรอ่ื งท่ีชุมชนเองยงั มคี งวามกงั วลอยูVพอสมควร แม^วVาจะมีปqจจัยที่เอื้อ
และการสนับสนุนจากภายนอกพอสมควร แตVชุมชนเองต^องสามารถคาดการณ6 และประเมินวVา วิสัยทัศน6
วัตถุประสงค6 ของการจัดการทVองเท่ียวโดยชุมชนนั้น มีความเปmนไปได^มากน^อยเพียงไร โดยการรVวมกัน
อภิปราย ระดมความคิดเห็น จากชุมชนให^กว^างขวางจนสามารถสรุปด^วยมติของชุมชนเอง ซึ่งมี
องค6ประกอบการประเมินอยูV ๗ ประการดว^ ยกัน คอื
๑. ผู^นําชุมชนและแกนนําชุมชน สามารถวิเคราะห6สถานการณ6ภายนอก และสภาพปqญหาชุมชน
ตลอดจนมองแนวทางแก^ไขปqญหาได^แบบชัดเจน และมองกิจกรรมการทVองเที่ยวเปmนกิจกรรมหน่ึง หรือ
กิจกรรมรVวมเชื่อมตVอทิศทางการแก^ไขปqญหาโดยภาพรวมของชุมชนได^ แล^วจึงได^กําหนดเปmนวัตถุประสงค6
เปsาหมายการทํากิจกรรมการทอV งเทยี่ ว
๒. การมีสVวนรVวมของชุมชนท้ังหมด เน่ืองจากเปmนเรื่องที่ต^องเก่ียวข^องกับสิทธิของชุมชน การ
จัดการทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล^อม ขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรมชุมชนที่ชุมชนต^องมีการคิด
ไตรVตรองวนิ ิจฉยั และรVวมตดั สินใจจะเปšดหมบVู ^านรองรบั อยาV งไร ควรเปนm รูปแบบใด ใครบ^างท่ีเกี่ยวข^อง ใคร
มีบทบาทจัดการอยVางไร และภายหลังนักทVองเท่ียวกลับแล^วมีการลดผลกระทบอยVางไร ด^วยวิธีการใด
ตลอดจนการแบVงปนq ผลประโยชน6ภายในชุมชน
๓. ชมุ ชนตอ^ งมีสวV นรวV มในการจัดตง้ั องค6กรภายในชุมชน เพ่ือรับผิดชอบกิจกรรมน้ี หรือผลักดันให^
องคก6 รชมุ ชนอ่ืนทพี่ ิจารณาแล^ววVา มคี วามพร^อมทาํ หน^าที่รับผิดชอบเปmนหนVวยงานหน่ึงขององค6กรนั้นๆ แตV
ทัง้ นก้ี ารดาํ เนนิ การขององค6กรตอ^ งเปmนไปด^วยความโปรVงใส เพราะมีผลประโยชนท6 เี่ ขา^ มาเกยี่ วข^อง
๔. การพิจารณาเอกลักษณ6เฉพาะถ่ิน หรือของดีในชุมชนเพื่อจัดปรับเปmนกิจกรรมทVองเท่ียวให^
สอดคลอ^ งตอV ชมุ ชน สVงผลกระทบตอV สง่ิ แวดล^อมและวัฒนธรรมให^น^อยท่สี ดุ เทาV ท่ีสามารถจะทําได^
๕. ความพรอ^ มของผทู^ ่สี นใจจะเกีย่ วข^องกับกิจกรรมทVองเที่ยว จะมีบทบาทหลากหลายมากขึ้น คือ
จะมีผู^ท่ีเกี่ยวข^องกับที่พัก อาหาร การดูแลความปลอดภัย การนําพานักทVองเท่ียว การสื่อความหมาย และ
การแลกเปลี่ยนเรียนร^ูต^องไมVใชVกระจุกตัวอยVูเฉพาะกลVุมแกนนําภายในชุมชนเทVาน้ัน ควรมีระบบกระจายที่
ทวั่ ถงึ และเปนm ธรรม
๖. การเสรมิ สรา^ งบรรยากาศการเรียนรจู^ ากประสบการณ6จรงิ ท่รี ะรองรับนักทVองเท่ียวเพ่ือสามารถ
จัดปรับกระบวนการให^เหมาะสม สอดคล^องยิ่งขึ้น และรVวมแก^ไขปqญหาท่ีเกี่ยวข^อง ตลอดจนการลด
ผลกระทบของการทVองเทย่ี วในคร้ังตVอไป
๔๕
๗. ประสบการณ6ทักษะในการจัดการทVองเท่ียวโดยชุมชนที่ต^องบูรณาการความต^องการความ
เพลิดเพลิน ความต่ืนตัวและการเรียนร^ู ให^เปmนโปรแกรมและกิจกรรมการทVองเท่ียวที่เหมาะสมของแตVละ
พ้นื ท่ี
๒.๔.๕ การเตรียมความพร!อมของชมุ ชนในการจัดการการทองเที่ยว
การทอV งเทีย่ วเปmนเสมอื นงานพฒั นาชุมชนอยVางหนึ่ง เปmนส่ิงท่ีดูเหมือนงVายแตVทํายาก ท่ีวVายากน้ันก็
เพราะการทVองเท่ียวเปmนการพัฒนาท่ีตอบสนองกระแสบริโภคนิยม การทVองเที่ยวทําให^ชุมชนหลุดออกจาก
ฐานการผลติ เดิมในภาคการเกษตร สธูV ุรกิจด^านบรกิ าร กาํ ลงั ซอื้ ท่ีสูงกวVาของนักทVองเท่ียวจึงสามารถกําหนด
“สินค^า” และ “บริการ” ได^ตามความต^องการ ทําให^สภาพทางสังคมและวัฒนธรรมในแหลVงทVองเที่ยวมัก
ถกู ครอบงาํ จากวัฒนธรรมภายนอกที่เข^ามาพร^อมกับนักทVองเที่ยว เปmนดาบสองคมและมีความเส่ียงอยVางยิ่ง
ในการนําไปใชใ^ นการพฒั นา
กVอนที่จะเปšดหมูVบ^านต^อนรับนักทVองเท่ียว ชุมชนควรจะต^อง “ร^ูตัว” เข^าใจและตระหนักตVอการ
ทVองเที่ยวนี้ตลอดจนการสร^างภูมิคุ^มกัน โดยการเตรียมความพร^อมชุมชน ซ่ึงผ^ูดําเนินการพัฒนาการ
ทVองเที่ยวโดยชมุ ชนควรมีกระบวนการทาํ งาน ไดก^ ลาV วไว^วVาดงั น้ี
ข้ันที่ ๑ ใหข^ ^อมลู ด^านการทอV งเท่ียวให^ชุมชนในการพิจารณาท้ังด^านบวกและลบของการทVองเท่ียว
ซ่ึงในขั้นตอนนอ้ี าจจะมีเฉพาะผนู^ าํ หรอื กลมุV สนใจ
ข้ันที่ ๒ สร^างการมีสVวนรVวม เปmนการดึงเอากลุVมที่สนใจการทVองเท่ียวโดยชุมชน และกลVุมองค6กร
ตVางๆ ในชุมชน เชVน กลVุมเยาวชน กลVุมสตรี กลุVมออมทรัพย6 และผ^ูนําที่เปmนทางการและผ^ูนําทางธรรมชาติ
มาพดู คยุ เรอ่ื งผลดี-ผลเสีย อีกครั้ง เพอ่ื ใหเ^ ขาเหลVานนั้ ได^รวV มกนั ตดั สินใจเร่ืองนี้รVวมกัน
ขั้นท่ี ๓ ศึกษาชุมชนรVวมกับชาวบ^าน โดยการทํางานรVวมกับชาวบ^านเพื่อศึกษาในหัวข^อดังนี้การ
สํารวจทางกายภาพ ทําแผนที่รอบนอก (แสดงแหลVงทรัพยากรธรรมชาติและที่ดินทํากิน) แผนท่ีรอบใน
หมูVบ^าน (แสดงที่ต้ังของบ^านเรือน ทรัพยากรคนสร^างและทรัพยากรธรรมชาติ) ศึกษาประวัติศาสตร6ชุมชน
ภูมปิ qญญา วฒั นธรรม ประเพณีของชมุ ชน ศึกษาความสัมพนั ธข6 องชมุ ชนกับการใชท^ รัพยากรธรรมชาติ และ
ทรัพยากรเพ่ือการทVองเท่ียว ศึกษากลVุมตVางๆ ในชุมชน ซึ่งผลการศึกษานี้จะทําให^เห็นศักยภาพ-ข^อจํากัด
ของชุมชน และปqญหาของชุมชนรวV มกัน
ขัน้ ท่ี ๔ วเิ คราะหข6 อ^ มลู รวV มกนั ทั้งในดา^ นศักยภาพ-ข^อจํากัด โอกาสและความเสยี่ ง ในข้ันตอนน้ีจะ
ทําให^ชุมชนได^มองเห็นได^ด^วยตนเอง และสามารถเชื่อมโยงเร่ืองทVองเท่ียวกับการพัฒนาชุมชนได^ การ
วเิ คราะหข6 อ^ มลู ในครั้งนจี้ ะทําให^เกดิ การจัดลําดบั ความสําคัญของปญq หา และอาจพบวVาเพ่ือแก^ปqญหาให^ตรง
จุด อาจจะไมVจาํ เปmนตอ^ งใชเ^ รอื่ งการทอV งเที่ยวเลยก็เปmนได^
ข้ันที่ ๕ รVวมกันพัฒนาศักยภาพและแก^ไขจุดอVอน อาทิ รวบรวมองค6ความร^ู ซ่ึงแตVละชุมชนจะ
แตกตVางกนั ออกไปมเี อกลกั ษณ6เฉพาะชุมชน เชนV บางชุมชนเดVนด^านการพัฒนาชุมชน บางชุมชนเดVนระบบ
การจดั การนิเวศทใ่ี ช^ภมู ิปqญญาทอ^ งถ่นิ ไดเ^ หมาะสม เปmนต^น ซง่ึ ชุมชนต^องรVวมกันดึงเอกลักษณ6ให^เห็นรVวมกัน
๔๖
กVอนนําสูVการเผยแพรVออกไปปรับปรุงแหลVงทVองเท่ียวให^เหมาะสม สอดคล^อง ปลอดภัย ไมVทําลายระบบ
นเิ วศเดมิ มากนัก เชVน การปรับทางเดินในป‚าเขา เปmนต^นปรับปรุงบ^านพักและความสะอาดภายในชุมชนให^
เปmนมาตรฐานของชุมชนแตลV ะแหงV ที่ตกลงรวV มกนั โดยมีคณะกรรมการของชุมชน ตรวจสอบอยVางสมํ่าเสมอ
ฝ“กอบรมบุคลากรด^านการทVองเที่ยวในชุมชน เชVน นักส่ือความหมาย การสร^างเวทีเรียนร^ูกับนักทVองเท่ียว
เปmนต^น ซ่ึงในขั้นตอนน้ีจะเห็นความสามารถของชุมชน ในการรองรับการทVองเที่ยวทั้งความพร^อมจํานวน
บุคลากร และขีดความสามารถในการรองรับท้ังพ้ืนท่ีทางธรรมชาติ และรูปแบบกิจกรรมท่ีสอดคล^องกับวิถี
ชีวิตของชมุ ชน
ข้ันที่ ๖ วางรูปแบบการบริหารจัดการ ในข้ันตอนน้ีจะเปmนการจัดต้ังองค6กรขึ้นมาทํางาน หรืออาจ
ใช^องค6การที่ชุมชนมีอยูVเดิมแตVเพิ่มเติมบทบาทหน^าท่ี มีการกําหนดวัตถุประสงค6ให^ชัดเจน กําหนดรูปแบบ
ของการทVองเที่ยว โปรแกรมและราคาการจัดสรรผลประโยชน6 สVูชาวบ^านและชุมชน และมาตรการในการ
ปอs งกนั ผลกระทบ โดยอาจจะเปนm การสรา^ งกฎ-กตกิ า เพอ่ื เปmนแนวทางปฏบิ ัตทิ ง้ั ชาวบ^านและนกั ทอV งเท่ียว
ขนั้ ที่ ๗ ประสานงานกับหนVวยงานท่เี กีย่ วข^อง เพ่ือให^รับรแู^ ละชVวยให^ขอ^ มลู แกVผู^ที่สนใจ
ข้ันที่ ๘ ทดลองดําเนินกิจกรรมการทVองเท่ียว ในข้ันตอนน้ีอาจมีการจัดทVองเท่ียวนํารVอง เพ่ือ
ทดสอบความพร^อมของชุมชน โดยการเชิญบุคคลหรือหนวV ยงานภายนอกที่มีประสบการณ6หรือเกี่ยวข^องกับ
การทVองเที่ยว โดยชุมชนเข^ารVวมกิจกรรม ให^แสดงความคิดเห็นและข^อเสนอแนะ เพ่ือเปmนทิศทางตVอไปใน
อนาคต
ขั้นท่ี ๙ ประเมินผล ในขั้นตอนประเมินผล อาจแยกออกมาเปmน ๒ สVวน คือ การประเมินผลและ
สรุปบทเรียนหลังเสร็จกิจกรรมทุกคร้ัง และการประเมินผลเปmนชVวงๆ ทุกๆ ๓-๖ เดือน เปmนต^น ซึ่งการ
ประเมินผลจะชวV ยให^เกดิ การทบทวนตนเอง และแก^ไขข^อบกพรอV ง
ขั้นท่ี ๑๐ พัฒนาองค6กรการฝ“กอบรม เชVน การบริหารจัดการ การสร^างการมีสVวนรVวม การสื่อ
ความหมาย เปmนต^น การศึกษาดูงาน สําหรับแกนนําองค6กรชุมชนเพื่อจัดการทVองเที่ยว เพื่อเสริมโลกทัศน6
พัฒนาทักษะการบริหาร การจัดการในชุมชนอ่ืนๆ ท่ีมีลักษณะคล^ายๆ กัน เพ่ือเปmนตัวอยVางนําไปประยุกต6
หรือเปนm บทเรยี นที่ชมุ ชนต^องพงึ ระวงั ผลกระทบทอ่ี าจเกิดขนึ้ ได^ และวางมาตรการปsองกันไว^แตVเรมิ่ แรก
กระบวนการท้ัง ๑๐ ข้ันตอนแล^ว จะเหมือนการทํางานพัฒนาปกตินั่นเอง แตVสิ่งท่ียากก็คือเรื่อง
ทอV งเที่ยวเปนm เรือ่ งทชี่ าวบา^ นไมVคุน^ เคยมากVอน และไมVมนั่ ใจวVาตนเองจะทําได^ แตVละคําถามในแตVละข้ันตอน
ในกระบวนการเตรียมชุมชน จะต^องเปmนการปลุกระดมสํานึกของท^องถิ่น ให^คนท^องถ่ินอยากรู^จักตนเอง
และเกิดความภาคภมู ิใจในตนเอง การทVองเท่ียวกจ็ ะเกดิ ความชัดเจนมากขึ้นวVา เปmนการเข^ามาเพ่ือให^ชุมชน
ได^นําเสนอตัวอยVางตVอสาธารณะ การแลกเปล่ียนเรียนร^ูเปmนหัวใจสําคัญของการทVองเที่ยว นอกจากปลุก
สํานึกของชุมชนแล^วยังเปmนการสร^างจิตสํานึกของนักทVองเที่ยวตVอการอนุรักษ6ส่ิงแวดล^อม และการเห็น
คุณคVาทางวัฒนธรรมของชุมชนทไี่ ดเ^ ขา^ มาเยย่ี มเยอื น
๔๗
๒.๗ งานวิจยั ที่เกี่ยวขอ! ง
ศิริอร บญุ โร๒๑ แนวทางการพัฒนาเพอื่ สงV เสรมิ การทอV งเท่ยี วเชิงนิเวศในตําบลเกาะยอ อําเภอเมือง
จังหวัดสงขลา ผลการศึกษาวิจัยพบวVา ตําบลเกาะยอมีแหลVงทรัพยากรทVองเท่ียวที่หลากหลาย
ประกอบด^วยแหลVงทอV งเท่ยี วทางธรรมชาติ โดยสVวนใหญVเปmนจุดชมวิวทิวทัศน6ของทะเลสาบสงขลา และชม
ทัศนียภาพของตัวเมืองสงขลา แหลVงทVองเท่ียวทางวัฒนธรรมและวิถีชีวิตท่ีสะท^อนให^เห็นถึงมรดกทาง
วัฒนธรรมและเอกลักษณ6ของชาวใต^ การสืบทอดมาภูมิปqญญาท^องถ่ิน กลุVมตัวอยVางมีความคิดเห็นวVา
ทรัพยากรทางธรรมชาติ และทรัพยากรด^านงานประเพณีและงานเทศกาลเปmนทรัพยากรที่มีความโดดเดVน
ในสVวนความต^องการไปเท่ียวในแหลVงทVองเท่ียว พบวVา กลุVมตัวอยVางมีความสนใจไปเที่ยวสถาบันทักษิณคดี
ศกึ ษามากที่สุด ด^านความคาดหวังตVอการพัฒนาการทVองเท่ียว พบวVา กลVุมตัวอยVางมีความคาดหวังให^มีการ
พฒั นาแหลVงทอV งเทีย่ วเปmนอันดบั แรก คอื ต^องการพัฒนาเกาะยอให^เปmนแหลVงทVองเที่ยวเชิงนิเวศอยVางย่ังยืน
และประชาชนมีความต^องการการมีสVวนรVวมในการพัฒนาการทVองเท่ียวโดยมีความยินดีต^อนรับให^
นกั ทVองเท่ยี วมาเยือนมากท่ีสุด การศึกษาคร้ังนี้จึงได^เสนอแนวทางเพ่ือการพัฒนาเพื่อสVงเสริมการทVองเที่ยว
เชิงนิเวศ ๕ แนวทาง ได^แกV ๑) ด^านแหลงV ทVองเทย่ี ว ๒) ด^านการพัฒนาสินค^าและธุรกิจ ๓)ด^านกิจกรรมการ
ทอV งเที่ยว ๔) ดา^ นวฒั นธรรมและภูมปิ ญq ญา ๕) ดา^ นการคมนาคมและสาธารณปู โภค
วิภา ศรีระทุ๒๒ ศักยภาพแหลVงทVองเท่ียวเชิงนิเวศ ในอําเภอเขาค^อ จังหวัดเพชรบูรณ6 ผลการวิจัย
พบวVา แหลVงทVองเท่ียวเชิงนิเวศในอําเภอเขาค^อ ที่ศึกษาเปmนพ้ืนที่ธรรมชาติและเปmนอนุสรณ6สถาน การใช^
พ้นื ท่ีถูกตอ^ งตามกฏหมาย มกี ารบรหิ ารจัดการเกือบ ทุกแหลVง ยกเว^นจุดชมวิวเพียงแหลVงเดียวที่ยังไมVมีการ
บริหารจัดการ จากผลการประเมิน ศักยภาพแหลVงทVองเท่ียวที่เลือกศึกษา ๑๐ แหลVง ที่นักทVองเที่ยวนิยม
ทVองเท่ียวในอําเภอเขาค^อ สรุปได^วVา มีศักยภาพดีเย่ียม ๑ แหลVง คือแกVงบางระจัน มีศักยภาพดีมาก ๑
แหลVง คือนํ้าตกศรีดิษฐ6และครกพลังนํ้า มีศักยภาพดี ๒ แหลVง คือสวนสัตว6เปšดเขาค^อและพระตําหนักเขา
ค^อ มีศักยภาพปานกลาง ๑ แหลVง คือพิพิธภัณฑ6อาวุธและการสู^รบเขาค^อ มีศักยภาพต่ํา ๔ แหลVง คือ
หอสมุดนานาชาติและเจดีย6พระบรมสารีริกธาตุอนุสรณ6สถานผ^ูเสียสละเขาค^อ พระบรมธาตุเจดีย6กาญนา
ภิเษก และเนินมหัศจรรย6 สVวนจุดชมวิว(ทะเลหมอก) มีศักยภาพเหมาะสม ที่จะพัฒนาเปmนแหลVงทVองเที่ยว
เชิงนเิ วศ
๒๑ ศิริอร บุญโร, แนวทางการพัฒนาเพื่อสงเสริมการทองเท่ียวเชิงนิเวศในตําบลเกาะยอ อําเภอเมือง
จงั หวัดสงขลา,(สงขลา : มหาวทิ ยาลัยหาดใหญV, ๒๕๕๑),บทคัดยอV .
๒๒ วิภา ศรีระทุ, ศักยภาพแหลงทองเท่ียวเชิงนิเวศ ในอําเภอเขาค!อ จังหวัดเพชรบูรณ) (เพชรบูรณ6 : ,
มหาวทิ ยาลยั ราชภัฎเพชรบูรณ,6 ๒๕๕๑), บทคดั ยVอ.
๔๘
ศิริจรรยา ประพฤติกิจ๒๓ เร่ืองการประเมินศักยภาพแหลVงทVองเท่ียวในอําเภอเมือง จังหวัดตราด
เพื่อจัดทําเส^นทางทVองเที่ยวเชิงนิเวศ พบวVา แหลVงทVองเท่ียวโดยรวมมีศักยภาพในระดับปานกลาง เมื่อ
พจิ ารณาเปนm รายดา^ นพบวาV มีความคิดเหน็ ตอV ศักยภาพดา^ นศิลปวฒั นธรรม และ ดา^ นธรรมชาติ อยVูในระดับ
มาก โดยมีผลคะแนนเฉลี่ย ๓.๖๐ และ ๓.๕๕ ตามลาํ ดับ เมือ่ ศึกษาศักยภาพของแหลงV ทVองเที่ยวโดยจําแนก
ตามสถานท่ีทอV งเทีย่ ว พบวVา ลVองแกVงคลองหว^ ยแร^ง มีศักยภาพอยูใV นระดบั มาก จากน้ันนาผลการวิจัยมาจัด
เส^นทางจานวน ๔ เส^นทาง เส!นทางทVองเที่ยวที่ ๑ ได^แกV วัดบุปผาราม สถานีวิจัยและพัฒนาทรัพยากรป‚า
ชายเลนที่ ๔ (ตราด) และลVองแกVงคลองห^วยแร^ง เส^นทางทVองเท่ียวที่ ๒ ได^แกV วัดไผVล^อม ศาลเจ^าพVอหลัก
เมือง โบราณสถานจวนเรซิดังกัมปอต และ วัดโยธานิมิต เส^นทางทVองเที่ยวที่ ๓ ได^แกV หาดลานทราย สวน
ผลไม^บ^านห^วงน^าขาว และศูนย6ศึกษาธรรมชาติป‚าชายเลนบ^านเปร็ดใน เส^นทางทVองเที่ยวที่ ๔ ได^แกV วัดบุ
ปผาราม ศาลเจ^าพVอหลักเมือง ตลาดเกVาริมคลองบางพระ สถานีวิจัยและพัฒนาทรัพยากรป‚าชายเลนที่ ๔
(ตราด) ผลการวิเคราะห6 พบวVา เส^นทางทVองเท่ียวที่ ๔ มีจุดแข็งมากท่ีสุด โดยมีแหลVงทVองเที่ยวท่ีมีความ
สะดวกในการเขา^ ถงึ เปmนแหลงV ทอV งเที่ยวท่นี Vาสนใจและสามารถดงึ ดดู นกั ทVองเทยี่ วได^ รองลงมา คือ เส^นทาง
ทอV งเทีย่ วท่ี ๑, ๒ และ ๓ โดยมจี ุดออV น คือ แหลVงทอV งเทีย่ วมี
ปsายบอกทางแหลVงเที่ยวที่น^อย และขาดการจัดการด^านสิ่งอํานวยความสะดวก โอกาส คือ แหลVง
ทVองเที่ยวในแตVละเส^นทางสามารถเชื่อมโยงไปยังแหลVงทVองเที่ยวแหVงอ่ืน ตลอดจนสามารถพัฒนาเส^นทาง
ทVองเท่ียวให^เปmนเส^นทางทVองเท่ียวเชิงนิเวศ อุปสรรค คือ ขาดการประชาสัมพันธ6แหลVงทVองเท่ียว ข^อจากัด
ดา^ นเวลา ตลอดจนขาดบุคลากรด^านการทVองเท่ยี ว รวมถงึ การขาดงบประมาณในการพัฒนาแหลVงทVองเที่ยว
ข^อเสนอแนะในการวจิ ยั ครั้งน้ี คือ ๑) หนVวยงานท่ีเกี่ยวข^องหารูปแบบและกิจกรรมการทVองเที่ยวเชิงนิเวศที่
เหมาะสม เพอ่ื รองรับความต^องการของนักทVองเที่ยว ๒) ควรเพิ่มชVองทางการประชาสัมพันธ6เพ่ือขยายจาน
วนนกั ทVองเท่ยี ว ๓) นาเส^นทางท้ัง ๔ เสน^ ทางมา
จริญญา ณพิกุล และ วารัชต6 มัธยมบุรุษ๒๔ เร่ืองการศึกษาศักยภาพด^านการทVองเที่ยวเพ่ือการ
พัฒนาการทVองเที่ยวจังหวัดเชียงราย พบวVาจังหวัดเชียงรายมีศักยภาพในด^านกายภาพ ด^านการรักษา
คณุ ภาพสิ่งแวดล^อม ด^านเศรษฐกิจและสังคม ด^านวัฒนธรรม ด^านธรรมชาติ และ ด^านการบริหารและการ
จัดการ จากการวิเคราะห6ด^านศักยภาพของแหลVงทVองเท่ียวน้ัน สามารถกําหนดแนวทางการพัฒนาการ
ทVองเที่ยวของจังหวัดเชียงราย คือพัฒนาถนนหรือเส^นทางการคมนาคมให^เข^าถึงแหลVงทVองเที่ยวได^อยVาง
สะดวกสบายและสามารถเดินทางทVองเทย่ี วไดท^ กุ ฤดูกาล อนุรกั ษ6ความสมบูรณข6 องสภาพธรรมชาติหรือการ
คงรักษาสภาพด้ังเดิม เพ่ือให^เกิดคุณคVาและนําไปใช^ประโยชน6ในการศึกษา ไมVทําลายความสวยงามของ
๒๓ ศิริจรรยา ประพฤติกิจ, การประเมินศักยภาพแหลงทองเที่ยวในอําเภอเมือง จังหวัดตราด,(ตราด :
มหาวิทยาลัยศรนี ครินทรวโิ รฒ, ๒๕๕๓),บทคดั ยอV .
๒๔ จริญญา ณพิกุล และ วารัชต6 มัธยมบุรุษ, การศึกษาศักยภาพด!านการทองเที่ยวเพ่ือการพัฒนาการ
ทองเที่ยวจังหวดั เชียงราย, (พะเยา : มหาวิทยาลยั พะเยา ๒๕๕๓),บทคดั ยอV
๔๙
ธรรมชาติ มีอุปกรณ6รองรับของปริมาณขยะที่เพียงพอ และออกแบบให^กลมกลืนกับสภาพแวดล^อม ควรมี
การจดั การดา^ นคณุ ภาพอากาศ และไมVสรา^ งความรําคาญในแหลงV ทVองเที่ยว สร^างความพึงพอใจในคุณคVาเชิง
การทVองเท่ียว รักษาความงดงามด^านศิลปวัฒนธรรม และประวัติความเปmนมาทางด^านประวัติศาสตร6
ประเพณี วัฒนธรรม สร^างความมีเอกลักษณ6เฉพาะตนของแหลVงทVองเที่ยว ดูแลให^ความปลอดภัยตVอชีวิต
และทรัพย6สินของนักทVองเท่ียว และมีเจ^าหน^าดูแลนักทVองเที่ยวอยVางทั่วถึง จัดเตรียมเอกสารเผยแพรVท่ี
กลาV วถงึ การอนรุ ักษแ6 ละรักษาแหลVงทVองเท่ียว การมีศูนย6บริการนักทVองเท่ียว เพ่ือให^ข^อมูลในการทVองเท่ียว
ทีถ่ กู ต^องแกนV กั ทอV งเทีย่ ว
ปาริฉัตร สิงห6ศักด์ิตระกูล และ พัชรินทร6 เสริมการดี๒๕ การศึกษาศักยภาพและแนวทางการ
พัฒนาการทVองเท่ยี วเชิงอนุรกั ษ6 ของชุมชนบ^านทVุงมะปรัง อําเภอควนโดนและบ^านโตนปาหนัน อําเภอควน
กาหลง จังหวัดสตูล โดย เปmนการวิจัยเชิงปฏิบัติการและเก็บรวบรวมข^อมูลจากเอกสาร การสังเกต การ
สอบถาม และการสนทนากลุVมยVอย กลVุมตัวอยVางท่ีใช^ในการศึกษาคือ ผ^ูนําและตัวแทนชุมชน หนVวย งาน
ภาครัฐ หนVวยงานภาคเอกชน และนักทVองเท่ียวในจังหวัดสตูล และทําการวิเคราะห6 ข^อมูลเชิงคุณภาพและ
เชิงปริมาณ โดยการหาคVาร^อยละ คVาเฉลี่ยและสVวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการศึกษาพบวVา แหลVงทVองเท่ียว
ของชุมชนบ^านทVุงมะปรังและบ^านโตนปาหนันเปmนแหลVง ทVองเท่ียวทางธรรมชาติที่มีศักยภาพด^านการ
ทVองเที่ยวโดยภาพรวมอยVูในระดับปานกลาง สําหรับแนวทางการพัฒนาการทVองเที่ยวเชิงอนุรักษ6ท่ีคํานึงถึง
ศักยภาพด^านการทVองเที่ยว และความต^องการของนักทVองเที่ยว แบVงออกเปmน ๓ ด^าน ๑) ด^านแหลVง
ทVองเท่ียว ควรสร^าง จุดเดVนของพื้นที่โดยนําธรรมชาติมาเสนอเปmนจุดขาย ปรับปรุงความสะอาดและภูมิ
ทัศน6 ให^สวยงามและสร^างจิตสํานึกในการอนุรักษ6ทรัพยากรธรรมชาติให^แกVนักทVองเที่ยวและ ชาวบ^าน ๒)
ด^านความพรอ^ มทางการทVองเทย่ี ว ควรจดั เตรียมสิ่งอํานวยความสะดวก จัดทําสื่อความหมายทางธรรมชาติ
และวัฒนธรรมและจดั เตรยี มมัคคุเทศก6ท^องถ่ินสําหรับ การถVายทอดความรู^และเรื่องราวของแหลVงทVองเท่ียว
และ ๓) ดา^ นการพัฒนาการตลาด จดั ทาํ เส^นทางทอV งเท่ียวทเี่ ช่ือมโยงแหลVงทอV งเที่ยวของท้ังสองชุมชน เน^น
กิจกรรมทVองเที่ยวที่มี การเรียนรู^และสร^างความเร^าใจสอดคล^องกับกลVุมเปsาหมายคือกลVุมวัยรุVนและวัย
ทํางาน และ จัดทําคูVมือ แผVนพับ ใบปลิวและพัฒนาเว็บไซต6สําหรับประชาสัมพันธ6การทVองเที่ยว สําหรับ
ข^อเสนอแนะสําหรับการวิจัยคร้ังน้ี คือองค6กรปกครองสVวนท^องถิ่น ควรมีแนวนโยบายในการ พัฒนาการ
ทVองเท่ียวเชิงอนุรักษ6 การจัดการการทVองเที่ยวเชิงอนุรักษ6ท่ีมีความย่ังยืนโดยให^ ชุมชนมีสVวนรVวมในการ
ระดมความคิดเพ่ือการวางแผนและการดําเนินงาน ควรมีการสร^าง เครือขVายกับชุมชนท่ีมีการจัดการการ
๒๕ ปาริฉัตร สิงห6ศักด์ิตระกูล และ พัชรินทร6 เสริมการดี, การศึกษาศักยภาพและแนวทางการพัฒนาการ
ทองเที่ยวเชิงอนุรักษ) ของชุมชนบ!านทุงมะปรัง อําเภอควนโดนและบ!านโตนปาหนัน อําเภอควนกาหลง จังหวัดสตูล
,(สงขลา : มหาวิทยาลยั หาดใหญ,V ๒๕๕๗),บทคดั ยอV .
๕๐
ทVองเที่ยวเชิงอนุรักษ6 และจัดให^มีกลไกที่สําคัญของ ผู^ประกอบการทVองเท่ียว ในการเชื่อมโยงเส^นทาง
ทอV งเท่ยี วระหวาV งชมุ ชนบ^านทุVงมะปรัง และชมุ ชนบา^ นโตนปาหนัน
ประพทั ธ6ชยั ไชยนอก๒๖ เรอ่ื งแนวทางการพัฒนาการทอV งเท่ียวเชิงวฒั นธรรม : กรณีศึกษาบ^านดVาน
ซ^ายอําเภอดVานซ^าย จังหวัดเลย วัตถุประสงค6เพ่ือ ๑) เพื่อศึกษาสภาพและปqญหาการทVองเท่ียวเชิง
วัฒนธรรมในชุมชนบ^านดVานซ^าย อําเภอดVานซ^าย จังหวัดเลย ๒) เพื่อหาแนวทางพัฒนาการทVองเท่ียวเชิง
วัฒนธรรมที่สอดคล^องเหมาะสมกับบริบทบ^านดVานซ^าย อําเภอดVานซ^าย จังหวัดเลย ประชากร
กลVุมเปsาหมายท่ีใช^ในการศึกษา ประกอบด^วย ๖ กลVุม ได^แกV ๑) กลุVมผ^ูนําอยVางเปmนทางการ ๒) กลVุมผู^นํา
อยVางไมVเปmนทางการ ๓) เจ^าหน^าท่ีภาครัฐท่ีรับผิดชอบการปฏิบัติงาน ในพื้นที่บ^านดVานซ^าย๔) กลVุมผู^
ประกอบกิจการร^านค^า ๕) ตัวแทนของชาวบ^าน บ^านดVานซ^าย ๖) นักทVองเที่ยวชาวไทยท่ีมาทVองเท่ียวตาม
สถานท่ีทVองเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในเขตบ^านดVานซ^าย อําเภอดVานซ^าย จังหวัดเลย รวมกลุVมเปsาหมายที่ใช^ใน
การศึกษาครั้งนี้ จํานวน ๘๐ คน สําหรับเคร่ืองมือที่ใช^ในการเก็บรวบรวมข^อมูลประกอบด^วย ๒ สVวน คือ
แบบสัมภาษณ6ก่ึงโครงสร^างเก่ียวกับสภาพ/ปqญหา และประเด็นการประชุมเชิงปฏิบัติการ และใช^การ
วิเคราะห6เนื้อหา (Content analysis)ผลจากการศึกษาสภาพการทVองเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในบ^านดVานซ^าย
อําเภอดVานซ^าย จงั หวดั เลย ทงั้ ๓ ด^าน พบวาV
๑. ด^านส่ิงดึงดูดใจทางการทVองเท่ียว บ^านดVานซ^าย อําเภอดVานซ^าย มีความเปmนเอกลักษณ6เฉพาะ
ของตนเอง ทั้งที่เปmนแหลVงทVองเที่ยวทางธรรมชาติ และสถานที่สําคัญตVางๆทางประวัติศาสตร6ซึ่งมีประวัติ
ความ เปmนมาท่ีเกVาแกVเชVน พระธาตุศรีสองรัก วัดป‚าเนรมิตวิปqสสนา วัดโพนชัย และพิพิธภัณฑ6ผีตา มี
วัฒนธรรม และประเพณีบางอยVางท่ีได^มีปฏิบัติสืบตVอกัน เชVน ประเพณีฮีตสิบสองคลองสิบส่ี ประเพณีบุญ
หลวง ประเพณสี งกรานต6 รดนาํ ดําหวั และงานประเพณแี หผV ตี าโขน เปmนต^น
๒) ดา^ นส่ิงอาํ นวยความสะดวก สิ่งบริการขั้นพ้ืนฐานทางการทVองเที่ยว ด^านท่ีพัก ร^านอาหารสถาน
เริงรมย6ตVางๆ โรงพยาบาล ไปรษณีย6 สถานีตํารวจ สถานบริการข^อมูลทางการทVองเท่ียว ระบบไฟฟsา
ประปา โทรศัพท6 อินเตอร6เน็ท ระบบคมนาคมขนสVง สวัสดิการด^านการรักษาความปลอดภัยสVวนใหญVมี
เพียงพอแกกV ารรองรบั นักทVองเทีย่ ว
๓) ด^านการเข^าถึง ระบบการคมนาคมขนสVงเพ่ือเข^าถึงยังแหลVงทVองเที่ยวด^านวัฒนธรรมของบ^าน
ดาV นซา^ ย อําเภอดVานซ^าย จังหวดั เลย มเี พยี งพอแกVความต^องการของนักทVองเท่ียว ด^านเส^นทางการเดินทาง
สVวนใหญVปลอดภัย ไมVมีปqญหาผลการศึกษาปqญหาการทVองเท่ียวเชิงวัฒนธรรมในบ^านดVานซ^าย อําเภอดVาน
ซ^าย จังหวัดเลยทงั้ ๓ ด^าน พบวาV
๒๖ ประพทั ธช6 ัย ไชยนอก, แนวทางการพฒั นาการทองเที่ยวเชิงวัฒนธรรม : กรณีศึกษาบ!านดานซ!ายอําเภอ
ดานซา! ย จงั หวัดเลย, (สงขลา : มหาวทิ ยาลัยหาดใหญV, ๒๕๕๓),บทคดั ยอV .
๕๑
๑) ด^านสิ่งดึงดูดใจทางการทVองเท่ียว ปqญหาด^านความสะอาดของแหลVงทVองเท่ียว ความปลอดภัย
ภายในแหลVงทVองเท่ยี ว
๒) ด^านส่ิงอํานวยความสะดวก ปqญหาด^านที่พักราคาที่พักที่ควรมีความเหมาะสม ด^านร^านอาหาร
ควรจะคํานึงถึงคุณภาพ ความสะอาด ถูกสุขลักษณะและราคาท่ีเหมาะสม ไมVแพงจนเกินไป ความสะอาด
บริเวณท่ีพัก มีบริการที่จอดรถให^เพียงพอ และควรจะมีเวรยามดูแลรักษาด^านร^านจําหนVายของท่ีระลึก
สินค^าบางอยVางเม่ือซ้ือแล^วไมVสามารถทําการขนย^ายได^ และบางอยVางมีราคาสูงเกินไป ด^านสาธารณูปโภค
ขนั้ พื้นฐาน ในดา^ นความสะอาดและความปลอดภัย ของการใช^ห^องนา้ํ สาธารณะตามแหลงV ทอV งเท่ยี ว
๓) ด^านการเข^าถึงแหลVงทVองเท่ียว สVวนใหญVเปmนปqญหา เชVน เส^นทางบางเส^นทางชํารุด เปmนหลุม
เปmนบVอ การปรับปรุงถนนใหมV และถนนมีไหลVทางคVอนข^างแคบ เส^นทางมีโค^งเยอะ และนักทVองเท่ียว
บางสVวนทยี่ ังคงสับสนเส^นทางในการเข^าถึงยังแหลVงทVองเท่ียวเพราะ สVวนมากเปmนนักทVองเที่ยวที่เดินทางมา
จากตVางจังหวัดผลการศึกษาแนวทางการพัฒนาการทอV งเทย่ี วเชิงวฒั นธรรมในบ^านดVานซ^าย อําเภอดVานซ^าย
จงั หวัดเลย ทง้ั ๓ ด^าน พบวVา
๑) ด^านสิ่งดงึ ดูดใจทางการทVองเที่ยว
(๑) เจ^าหนา^ ทท่ี ี่เกี่ยวขอ^ งจัดทําหนังสือขอความรวV มมือจากหนวV ยงานในท^องถ่ิน เชVน อบต.
หมVูบ^านในเขตพื้นท่ีการทVองเที่ยวจะต^องมีสVวนรVวมเพื่อให^จัดหาอาสาสมัครหมูVบ^านด^านการทVองเท่ียว เพ่ือ
ชวV ยเหลือ ให^คําแนะนํา และให^ความแกนV กั ทอV งเทย่ี วที่เขา^ มาทVองเทย่ี ว
(๒) หนVวยงานของภาครัฐท่ีมีสVวนเกี่ยวข^องกับการทVองเที่ยวรVวมกับประชาชนในพ้ืนท่ี
ทVองเที่ยว รVวมกันสนับสนุนวัฒนธรรมที่เปmนเอกลักษณ6เฉพาะของชุมชน พร^อมทั้งปรับปรุงให^ดีข้ึนกวVาที่
เปmนอยูVเพื่อเปนm การดงึ ดูดใจนกั ทอV งเทยี่ วทั้งชาวไทยและชาวตVางชาติ
๒) ดา^ นสิ่งอาํ นวยความสะดวก (Amenities)
(๑) ให^องค6การบริหารสVวนตําบลหมVูบ^าน จัดตั้งศูนย6บริการคอยให^คําแนะนําชVวยเหลือ
นักทอV งเท่ยี วในเบอื้ งต^นเพอื่ ให^คําแนะนําในด^านตVางๆ แกนV กั ทVองเท่ียวทงั้ ชาวไทยและชาวตVางชาติ
(๒) ให^องค6การบริหารสVวนตําบลหรือหนVวยงานที่รับผิดชอบด^านการทVองเที่ยวในหมูVบ^าน
จัดสถานที่ไว^คอยบริการต^อนรับนักทVองเท่ียวให^เพียงพอ เชVน ศาลาพักผVอน ที่จอดรถ ห^องนํ้า ห^องสุขาท่ี
เพียงพอ เพ่ือเปmนจุดพักผVอนและอํานวยความสะดวกสําหรับนักทVองเท่ียวในระหวVางการทVองเที่ยวชม
กจิ กรรมงานประเพณี
๓) ด^านการเข^าถงึ แหลVงทVองเทีย่ ว (Accessibility)
(๑) ให^องค6การบริหารสVวนตําบลในท^องถ่ินรVวมกับหนVวยงานท่ีเก่ียวข^องในชVวยกันในการ
ปรับปรงุ เส^นทางการเดนิ ทางใหม^ ี สะดวกและความปลอดภัยมากขึ้น อีกท้ังมีการจัดทําปsายบอกระยะทางที่
มองเหน็ ได^ชดั เจน และเขา^ ใจงาV ย
๕๒
(๒) ให^องค6การบริหารสVวนตําบลในท^องถิ่นและประชาชนในชุมชนเปmนแกนนําสําคัญใน
การจดั อาํ นวยความสะดวกตอV การเดินทางเขา^ ถงึ ยังแหลงV ทอV งเทยี่ วเชิงวฒั นธรรมใหแ^ กนV ักทVองเที่ยว
นภดล นพรัตน6 (๒๕๕๑ : บทคัดยVอ) เร่ือง การมีสVวนรVวมของชุมชนในการพัฒนาการทVองเที่ยว
แบบยัง่ ยนื : กรณศี ึกษาเทศบาลตาํ บลเวียงใต^ อาํ เภอปาย จงั หวดั แมVฮอV งสอน พบวาV
๑. ปqจจัยภายใน ประชาชนมีทัศนคติท่ีดีปานกลางตVอการทVองเที่ยวแบบย่ังยืน ตระหนักถึง
ประโยชน6ทีไ่ ด^รบั ตVอสวV นรวมจากการพฒั นาการทVองเทย่ี วแบบยัง่ ยืนและตระหนักถึงปqญหาความเสื่อมโทรม
ของแหลงV ทVองเที่ยวมากพอสมควรในระดบั ปานกลาง
๒. ปqจจัยภายนอก ประชาชนได^รับข^อมูลขVาวสารด^านการทVองเที่ยว และได^รับการชักชวนจาก
บุคคล หรือหนVวยงานในภาครัฐ ภาคเอกชน หรือผู^นําหมVูบ^านในการพัฒนาการทVองเที่ยวแบบยั่งยืน
คVอนข^างมาก และมีแรงจูงใจทางเศรษฐกิจท่ีเกิดจากการทVองเท่ียวและการได^รับการสนับสนุนจากภาครัฐ
ด^านการทVองเท่ียวในระดับปานกลางสVวนการทดสอบสมมติฐาน พบวVา ปqจจัยภายนอก ได^แกV การได^รับ
ขอ^ มลู ขาV วสารดา^ นการทอV งเทีย่ ว แรงจูงใจทางเศรษฐกิจทเี่ กิดจากการทVองเท่ียว การได^รับการสนับสนุนจาก
ภาครัฐด^านการทVองเท่ียว และการได^รับการชักชวนจากบุคคล หรือหนVวยงานในภาครัฐ ภาคเอกชน มี
อทิ ธพิ ลตอV การมีสVวนรVวมในการพัฒนาการทVองเที่ยวแบบย่ังยืนของประชาชนมากกวาV ปqจจัยภายในซึ่ง ได^แกV
ทศั นคตขิ องประชาชนตVอการทVองเทีย่ ว ประโยชน6ทจ่ี ะไดร^ บั จากการพฒั นาการทอV งเท่ียวแบบยั่งยืนและการ
ตระหนักถึงปqญหาความเส่ือมโทรมของแหลVงทVองเท่ียวปqญหาและอุปสรรคในการพัฒนาการทVองเที่ยวที่
เกิดขน้ึ มาก ได^แกV ๑) ขาดการบริหารจัดการการทVองเที่ยวท่ีดี ๒) แหลVงทVองเท่ียวและกิจกรรมไมVเหมาะสม
กบั สภาพของพืน้ ที่๓) สิง่ แวดลอ^ มและสภาพภูมิทัศน6เสื่อมโทรม ๔) เกิดความขัดแย^งระหวVางผู^ประกอบการ
ทอV งเที่ยวและประชาชนในทอ^ งถน่ิ
ธิตินทร6 จารักษ6๒๗ (๒๕๕๒ : บทคัดยVอ) เร่ืองการพัฒนาการทVองเที่ยวกับการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิต
ของชุมชนในหมูVบ^านปะละทะตําบลแมVละมุ^ง อําเภออ^ุมผาง จังหวัดตาก มีวัตถุประสงค6ในการศึกษาคือ๑)
เพ่ือศึกษาพัฒนาการของการทVองเท่ียวและปqจจัยที่ทําให^เกิดการทVองเที่ยวของ หมูVบ^านปะละทะ ตําบลแมV
ละมุง^ อาํ เภออ^ุมผาง จงั หวดั ตาก ๒) เพ่ือศึกษาการเปลี่ยนแปลงและเปรียบเทียบวิถีชีวิตชุมชน ในระยะเร่ิม
พัฒนาการทVองเที่ยวและในระยะปqจจุบัน และ ๓) เพื่อเสนอแนวทางในการแก^ไขปqญหาและเสนอการ
จัดการวางแผนเพ่ือพัฒนาการทVองเท่ียวอยVางยั่งยืน วิธีการศึกษาคือการลงสํารวจภาคสนามโดยการ
สัมภาษณ6เจ^าหน^าที่หนVวยงานภาครัฐและผ^ูประกอบธุรกิจด^านการทVองเที่ยวตลอดจนบุคลากรด^านตVางๆท่ี
เก่ยี วข^องกบั การพัฒนาการทVองเที่ยวในพ้ืนที่ รวมทั้งการสอบถามจากประชาชนในหมVูบ^านปะละทะในด^าน
ท่ีเกี่ยวกับการเปล่ียนแปลงวิถีชีวิตในด^านสังคม วัฒนธรรมเศรษฐกิจ และส่ิงแวดล^อม ทําการวิเคราะห6
๒๗ ธติ นิ ทร6 จารักษ6, การพัฒนาการทอV งเที่ยวกับการเปลย่ี นแปลงวิถชี ีวิตของชุมชนในหมVบู า^ นปะละทะตาํ บลแมV
ละมุง^ อําเภออมุ^ ผาง จงั หวดั ตาก, (เชียงใหมV : มหาวิทยาลยั เชียงใหมV, ๒๕๕๒),บทคัดยอV .
๕๓
ข^อมูลเชิงประวัติ และการศึกษาเชิงพื้นท่ีพร^อมทั้งวิเคราะห6ผลท่ีได^จากการสัมภาษณ6กับผ^ูท่ีมีสVวนเกี่ยวข^อง
ในพน้ื ท่ี
ผลการศึกษาการพัฒนาการทVองเท่ียวในหมูVบ^านปะละทะสามารถแบVงออกได^เปmนสองชVวงเวลาคือ
พ.ศ.๒๕๓๒ -๒๕๔๐ ซ่ึงเปmนชVวงการทVองเท่ียวในระยะแรก การพัฒนาการทVองเที่ยวเกิดข้ึนจากการค^นพบ
แหลVงทVองเท่ียวท่ีสําคัญคือน้ําตกทีลอซู จากนั้นหนVวยงานภาครัฐก็ทําการประชาสัมพันธ6ให^ และการ
ทอV งเทีย่ วก็พัฒนาไปโดยภาคเอกชนทบ่ี กุ เบิกและวางแผนเกี่ยวกับการทVองเที่ยวในพ้ืนท่ี จนมาถึงจุดเปลี่ยน
ท่ีสําคญั คือชวV ง พ.ศ. ๒๕๔๑-ปqจจบุ ัน ทภ่ี าครฐั มีนโยบายการสVงเสริมปtการทVองเท่ียวไทย และอําเภออุ^มผาง
กถ็ ือวาV เปmนสถานท่ีแหงV แรกท่สี งV เสรมิ ใหไ^ ปทVองเทย่ี วและอุ^มผางยังเปmนแหลVงทVองเท่ียวเชิงนิเวศแหVงแรกของ
ประเทศไทย จึงทําอุ^มผางเริ่มเปmนที่รู^จักและมีนักทVองเที่ยวเข^ามาเปmนจํานวนมาก สVวนในเร่ืองของการ
พัฒนาทVองเท่ียวทําให^เกิดการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตด^านสังคม วัฒนธรรม เศรษฐกิจ และสภาพแวดล^อม
พบวVาการทVองเที่ยวไมVมีผลมากนักตVอการเปลี่ยนแปลงทางด^านสังคม และวัฒนธรรมเพราะชาวบ^านปะละ
ทะมีวถิ ชี ีวิตที่ขึ้นอยกูV ับธรรมชาตแิ ละระบบอาวุโส และมปี ระเพณีท^องถ่ินที่สืบตVอกันมา การเปล่ียนแปลงใน
ดา^ นนจ้ี งึ ถอื วาV มกี ารเปล่ียนแปลงน^อย ในดา^ นเศรษฐกจิ บา^ นปะละทะเปนm หมูVบ^านท่ีมีรายได^จากนักทVองเท่ียว
ท่ีเดินทางมายังพื้นท่ีและจับจVายใช^สอย รวมท้ังชาวบ^านท่ีทํางานด^านตVางๆที่เกี่ยวกับการทVองเท่ียว คือ คน
เลีย้ งช^าง ไกด6 ลกู หาบ คนทาํ อาหาร และรา^ นขายของท่ีระลึก สVวนด^านสภาพแวดล^อมพบวVาการพัฒนาการ
ทVองเที่ยวไมVคVอยสVงผลให^เกิดการบุกรุกทําลายป‚ามากนักเพราะแหลVงทVองเที่ยวอยูVในเขตรักษาพันธ6ุสัตว6ป‚า
อมุ^ ผางท่มี รี ะเบียบกฎเกณฑ6คอV นข^างเครVงครัด
การเปล่ียนแปลงวิถีชีวิตของชุมชนบ^านปะละทะ ยังมีสาเหตุท่ีสําคัญคือ การเข^ามาของพืชเชิง
พาณิชย6 คอื ขา^ วโพด และการพฒั นาระบบสารณูปโภคพ้ืนฐาน โดยเฉพาะเส^นทางคมนาคม และไฟฟsาท่ีทํา
ให^มีระบบขนสVงสินค^าทําใหเ^ ศรษฐกจิ ของหมูบV ^านดี และสVงผลไปยงั การเปลี่ยนแปลงใน
๕๔
บทที่ ๓
วิธดี ําเนินการวจิ ัย
ในการศึกษาวิจัย โดยภาพรวมของการกําหนดระเบียบวิธีการวิจัยหรือกระบวนวิธีการวิจัยที่
นํามาใช^ในการวิจัยเพ่ือเปmนการศึกษาแนวคิดทฤษฎี องค6ประกอบ กระบวนการพัฒนาสังคมหรือ
ประเทศ ผ^ูวิจัยจึงศึกษาแนวคิด หลักการทางกฎหมาย และกําหนดระเบียบวิธีการวิจัยหรือกระบวน
วธิ ีการวจิ ยั เชิงคณุ ภาพ มขี นั้ ตอนการดาํ เนนิ การศกึ ษาวิจัยตามรายละเอียด ดังน้ี
๓.๑ รปู แบบการวิจยั
๓.๒ ผู^ให^ข^อมลู
๓.๓ เครื่องมอื การวิจยั
๓.๔ การเกบ็ รวบรวมขอ^ มลู
๓.๕ การวิเคราะหแ6 ละการนาํ เสนอข^อมลู
๓.๑ รูปแบบการวิจัย
การกําหนดระเบียบวิธีการวิจัยหรือกระบวนวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ๒๘ ของการดําเนินงาน
รูปแบบการจัดการทเี่ ปmนแนวทางการศึกษาในการจดั เกบ็ ข^อมลู อันประกอบด^วย
๑. การสัมภาษณ6เจาะลึก๒๙ เปmนข^อมูลวิจัยเชิงคุณภาพจากการเก็บจากข^อมูลปฐมภูมิ
(Primary data) ท่จี ัดเก็บขอ^ มูลในการรวมกลVุมสมาชิก จากการทํางานรVวมกัน จากการสัมภาษณ6จากผ^ู
ที่รับผดิ ชอบ
ประชาชน อําเภอแมVจัน จํานวน ๕ คน อําเภอแมVสาย จํานวน ๕ คน อําเภอเชียงแสน
จํานวน ๕ คน อําเภอเชียงของ จํานวน ๕ คน ในจังหวัดเชยี งราย
๒๘ วรรณดี สุทธินรากร. การวิจัยเชิงคุณภาพ : การวิจัยในกระบวนทัศน)ทางเลือก. (กรุงเทพมหา
นคร : บรษิ ัทสาํ นกั พมิ พส6 ยามปริทศั น6 จํากดั , ๒๕๕๖), หน^า ๙๖.
๒๙ ไพศาล วรคํา. การวจิ ัยเพ่อื การศกึ ษา. (มหาสารคาม :มหาวิทยาลัยราชภัฎมหาสารคาม พิมพ6ครั้ง
ที่ ๓, ๒๕๕๓), หน^า ๒๑๒.
๕๕
ผู^นําท^องถิ่น อําเภอแมVจัน จํานวน ๑ คน อําเภอแมVสาย จํานวน ๑ คน อําเภอเชียงแสน
จาํ นวน ๑ คน อาํ เภอเชยี งของ จาํ นวน ๑ คน
ผูป^ ระกอบการ ภาครัฐและเอกชน อําเภอแมVจัน จํานวน ๑ คน อําเภอแมVสาย จํานวน ๑ คน
อําเภอเชียงแสน จํานวน ๑ คน อาํ เภอเชยี งของ จํานวน ๑ คน จาํ นวน ๒๘ คน
๒. การสนทนากลุVมยVอย (Focus group)๓๐ เปmนการสนทนากลVุมสมาชิกที่รับผิดชอบในการมี
สVวนรVวมในการพฒั นาศกั ยภาพการทVองเท่ียวของผูป^ ระกอบการและชมุ ชนในจังหวัดเชียงราย ในพ้ืนท่ี
การนําเสนอระเบียบวิธกี ารวิจยั หรอื กระบวนวธิ กี ารวิจยั ผวู^ ิจยั ไดก^ ําหนดกรอบและขอบเขตของ
ระเบียบวธิ ีการวิจยั หรือระบวนวิธีการวจิ ยั ท่ีสาํ คญั มาใช^ในการดาํ เนินการวจิ ยั ดังนี้
๑. วิธีการวิจัย เปmนการกําหนดระเบียบวิธีการวิจัยหรือกระบวนการวิจัยตามการมีสVวนรVวม
อาํ เภอแมVจนั อาํ เภอแมVสาย อาํ เภอเชียงแสน และอําเภอเชยี งของ จงั หวัดเชยี งราย ที่ได^กําหนดระเบียบ
การวิจัยหรือกระบวนวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ ซึ่งการศึกษาและวิเคราะห6ข^อมูลเอกสารและกระบวนการ
สมั ภาษณเ6 จาะลกึ อันมสี าระสําคญั ดงั น้ี
๑.๑ การสัมภาษณ6เจาะลึกโดยการกําหนดระเบยี บวธิ ีการวจิ ัยหรือกระบวนวิธีการวิจัย
เชิงคุณภาพ ด^วยการสัมภาษณ6 ในการกําหนดกระบวนวิธีการวิจัยคร้ังนี้ ได^กําหนดให^มีกระบวนวิธีการ
วิจัยโดยการใช^แบบสัมภาษณม6 ีการออกแบบโครงสร^างของข^อคําถามท่ีสามารถนําไปใช^ในการสัมภาษณ6
หรือการสัมภาษณ6แบบชี้นํา คือ เปmนการสัมภาษณ6แบบปลายเปšด ซ่ึงเปmนกระบวนวิธีการวิจัยท่ีมีความ
ยืดหยุVนและเปšดกว^างหรือมีการนําคําสําคัญมาใช^ประกอบในการชี้นําคําสัมภาษณ6 เชVน มีการรVางข^อ
คําถามที่มีลักษณะปลายเปšดท่ีมีคําสําคัญพร^อมกับลักษณะของข^อคําถามท่ีมีความยืดหยุVนและพร^อมท่ี
จะมีการปรับเปลี่ยนถ^อยคําของข^อคําถามให^มีความสอดคล^องกับผ^ูมีสVวนรVวมในการวิจัยหรือผู^ให^
สัมภาษณ6แตVละคนในแตVละสถานการณ6ท่ีมีเหตุการณ6หรือมีสภาพแวดล^อมท่ีเปลี่ยนแปลงไป เพื่อให^
ผ^ูทรงคุณวุฒิ และบุคคลที่มีความสําคัญหรือมีสVวนเก่ียวข^องกับกระบวนการในการสVงเสริมการ มีสVวน
รVวมของประชาชนในทุกภาคสVวน ไมVวVาจะเปmนบุคคลท่ีอยVูในภาครัฐ ภาคประชาชน รวมทั้ง บุคคลท่ีมี
สVวนเกี่ยวข^องที่มีความสําคัญในกระบวนการสVงเสริมการมีสVวนรVวมของประชาชนตอบข^อคําถามจาก
การสัมภาษณ6เจาะลึกได^มาซ่งึ ข^อมลู ท่ีมคี วามหลากหลาย
การสัมภาษณ6ผ^ูที่เกี่ยวข^องท้ังกลVุมผู^นําชุมชน ทั้งที่เปmน ทางการและไมVเปmนทางการ โดยใช^
วิธีการเจาะจงตามการศึกษาวิจัย จํานวน ๒๘ คน เพื่อศึกษาและวิเคราะห6การพัฒนาศักยภาพการ
รองรับนักทVองเที่ยวสาธารณรัฐประชาชนจีนของผ^ูประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงราย ที่ได^จาก
๓๐ วรรณี แกมเกตุ. วิธีวทิ ยาการวิจยั ทางพฤติกรรมศาสตร). (พิมพ6ครั้งท่ี ๒), (กรุงเทพมหานคร : โรง
พิมพแ6 หงV (๒๕๕๑), หน^า ๒๕๔.
๕๖
การศึกษาวจิ ยั ทําใหไ^ ดข^ อ^ เสนอแนะ เชิงนโยบายและข^อเสนอแนะเชิงยุทธศาสตร6ท่ีสามารถนําไปใช^เปmน
แนวทางในการพัฒนานโยบายและการพัฒนาชุมชน
๑.๒ การสนทนากลุVมยVอย (Focus group)ดําเนินการโดยใช^วิธีการสังเกตในพ้ืนท่ี
ภาคสนามและการสนทนากลVุมกับกลุVมผ^ูนํา และกลุVมชาติพันธ6ุในพื้นที่ โดยการวิเคราะห6สถานการณ6
ทางสังคมทเ่ี กดิ ขน้ึ ในสงั คมปqจจุบันในประเด็นของสถานการณ6ปqญหาของกลุVมเปsาหมายเชิงประเด็นและ
เชิงพืน้ ท่ใี นรปู แบบตVางๆ
วธิ กี ารศกึ ษา
เปmนการศึกษาเชิงสํารวจ โดยใช^วิธีการศึกษาผสมผสานหลายรูปแบบทั้งสํารวจเอกสารและ
การศึกษาภาคสนาม ดงั นี้
ข้ันตอนท่ี ๑ การศึกษาเอกสาร ได^ศึกษาข^อมูลจากแหลVงปฐมภูมิและข^อมูลทุติยภูมิเปmนการ
ค^นคว^าและรวบรวมข^อมูลเก่ียวกับแนวคิดทฤษฎี และผลงานการวิจัยที่เกี่ยวข^อง ศึกษาจากหนังสือ
บทความในวารสาร เอกสารวชิ าการ วิทยานิพนธ6 แผนพฒั นาตําบลทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล^อม
และฐานข^อมลู ทเ่ี ปนm แหลVงสืบคน^ งานวจิ ัย เพื่อใช^ในการทบทวนวรรณกรรมและงานวจิ ัยทเี่ กย่ี วข^อง
ขน้ั ตอนที่ ๒ ศึกษาภาคสนาม ผู^วิจัยได^รวบรวมข^อมูลในพ้ืนที่ โดยวิธีการสนทนากลVุม กับกลุVม
ผ^ูนํา และผ^ูท่ีเก่ียวข^อง ศึกษาแนวคิดการพัฒนาศักยภาพการรองรับนักทVองเที่ยวสาธารณรัฐประชาชน
จีนของผู^ประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงราย ปqญหาและอุปสรรคในการดําเนินงานในเขตพ้ืนที่
ในการจัดการพัฒนาศักยภาพการรองรับนักทVองเท่ียวสาธารณรัฐประชาชนจีนของผู^ประกอบการและ
ชมุ ชนในจังหวดั เชียงรายจากกลมุV ตัวอยVางท่ีกําหนดในการศกึ ษาทั้งหมด
แผนการดาํ เนินงาน
๑. วางแผนงานในการจดั เกบ็ ขอ^ มูล
๒. สรา^ งเครอ่ื งมอื ในการจัดเก็บข^อมูลในพืน้ ท่ี
๓. ทําตารางลงพ้ืนท่ี
๔. จัดกิจกรรมลงพื้นท่ีเพ่ือการจัดเก็บข^อมูล เน^นควบคุมคุณภาพด^านการจัดการการพัฒนา
ศักยภาพการรองรับนักทVองเท่ียวสาธารณรัฐประชาชนจีนของผู^ประกอบการและชุมชนในจังหวัด
เชียงราย
๕. จัดประชุมระดับความคิดผู^ท่ีเก่ียวข^องในการจัดการการการพัฒนาศักยภาพการรองรับ
นกั ทอV งเทย่ี วสาธารณรฐั ประชาชนจีนของผู^ประกอบการและชุมชนในจังหวดั เชยี งราย
๕๗
๓.๒ ผ!ูให!ขอ! มลู
การศึกษาในพ้ืนที่ อําเภอแมVจัน อําเภอแมVสาย อําเภอเชียงแสน และอําเภอเชียงของ จังหวัด
เชียงราย ใช^วิธีการสัมภาษณ6 ผู^วิจัยได^ออกแบบสัมภาษณ6 โดยมีฐานข^อมูลจาก โดยใช^แบบสัมภาษณ6
จํานวน ๑ ชุด ผวู^ ิจยั ได^พัฒนาการสัมภาษณ6จากการทบทวนวรรณกรรม แผนพัฒนาองค6การบริหารสVวน
ท^องถ่ิน และจากงานวิจัย การประมวลผลจากการสัมภาษณ6เชิงลึกกับกลุVมตัวอยVาง ดังรายนาม
ดังตอV ไปนี้
๑. ประชาชน อําเภอแมVจัน จํานวน ๕ คน อําเภอแมVสาย จํานวน ๕ คน อําเภอเชียงแสน
จาํ นวน ๕ คน อาํ เภอเชียงของ จํานวน ๕ คน ในจงั หวดั เชียงราย
๒. ผ^ูนําท^องถ่ิน อําเภอแมVจัน จํานวน ๑ คน อําเภอแมVสาย จํานวน ๑ คน อําเภอเชียงแสน
จาํ นวน ๑ คน อําเภอเชยี งของ จาํ นวน ๑ คน
๓ ผ^ปู ระกอบการภาครัฐและเอกชน อาํ เภอแมVจนั จาํ นวน ๑ คน อาํ เภอแมสV าย จํานวน ๑ คน
อําเภอเชียงแสน จํานวน ๑ คน อําเภอเชยี งของ จาํ นวน ๑ คน
วิธกี ารศึกษา
เปmนการศึกษาเชิงสํารวจ โดยใช^วิธีการศึกษาผสมผสานหลายรูปแบบทั้งสํารวจเอกสารและ
การศึกษาภาคสนาม ดังน้ี
๑. การศกึ ษาเอกสาร เปmนการคน^ คว^าและรวบรวมข^อมูลเกี่ยวกับแนวคดิ ทฤษฎี และผลงานการ
วจิ ัยทเ่ี กย่ี วข^อง ศึกษาจากหนังสอื บทความในวารสาร เอกสารวชิ าการ วิทยานพิ นธ6
๒. ศึกษาภาคสนาม ผู^วิจัยได^รวบรวมข^อมูลในพ้ืนที่ โดยวิธีการสนทนากลVุม ศึกษาแนวคิด
วธิ ดี ําเนินการจัดการการพัฒนาศักยภาพการทVองเที่ยวของผ^ูประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงราย
ปqญหาและอุปสรรคในการดําเนินงานในเขตพ้ืนท่ี โดยอาศัยการมีสVวนรVวมของกลVุมหรือประชาชนใน
พ้นื ท่ี
๓.๓ เคร่ืองมอื การวจิ ัย
เคร่ืองมือท่ีใช^ในการวิจัยครั้งน้ี เปmนแบบสัมภาษณ6และสนทนากลVุมที่ผู^วิจัยสร^างข้ึนโดย
ดําเนนิ การดงั น้ี
เครื่องมือที่นํามาใช^สําหรับกําหนดระเบียบวิธีการวิจัยหรือกระบวนวิธีการวิจัย การวิจัยได^
กําหนดกระบวนวธิ กี ารวจิ ยั โดยการใช^กระบวนวิธกี ารวิจยั เชิงคณุ ภาพ ประกอบด^วยเคร่ืองมือท่ีใช^ในการ
เก็บรวบรวมข^อมูลโดยการศึกษาและค^นคว^าจากเอกสารทางวิชาการ ตํารา ตลอดจนผลงานวิจัย
ประเภทตVาง ๆ เพื่อนํามาใช^ในกระบวนการสร^างพื้นฐานขององค6ความร^ูในทางวิชาการเก่ียวกับ
๕๘
กระบวนการในการสVงเสริมการมีสVวนรVวมของประชาชน อันเปmนแนวทางประการสําคัญในการนําไปสVู
การสร^างเครื่องมือท่ีสามารถนําไปใช^ในกระบวนการเก็บรวบรวมข^อมูลทางวิชาการท่ีมีประสิทธิภาพ
สวV นเครอื่ งมือทใี่ ช^ในการเก็บรวบรวมข^อมูลตามกระบวนวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ ได^แกV แบบสัมภาษณ6ที่
มีลกั ษณะเปmนการสัมภาษณ6เจาะลึกข^อคําถามที่สามารถนําไปใช^ในกระบวนการสัมภาษณ6แบบช้ีนําท่ีไมV
มีการกาํ หนดโครงสร^างของข^อคําถามทม่ี ีความชัดเจนตายตวั โดยเปmนแตVเพยี งการกําหนดแนวข^อคําถาม
แบบเปดš กว^าง หรอื เปนm การใช^แบบสัมภาษณป6 ลายเปšด ซึ่งเปนm กระบวนวิธกี ารวิจยั ท่มี ีผลทําให^ข^อคําถาม
มีความยืดหยVุนและเปšดกว^าง การสัมภาษณ6เจาะลึกเปmนเทคนิคและกระบวนวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพที่มี
ความเหมาะสมอยVางยิ่งในการนํามาท่ีใช^ในการสัมภาษณ6สVวนบุคคล โดยดําเนินการและใช^เคร่ืองมือ
ไดแ^ กV
๑. แบบการศึกษาการพัฒนาศักยภาพการรองรับนักทVองเท่ียวสาธารณรัฐประชาชนจีนของ
ผป^ู ระกอบการและชมุ ชนในจงั หวดั เชยี งราย จาํ นวน ๒ สVวน ไดแ^ กV
สVวนท่ี ๑ ข^อมูลพื้นฐานผู^ให^ข^อมูลท่ัวไป เชVน ข^อมูลสVวนตัวผ^ูให^ข^อมูล ประชาชน สถานภาพ
วัตถุประสงค6รูปแบบการจัดกิจกรรมและการพัฒนาศักยภาพการรองรับนักทVองเท่ียวสาธารณรัฐ
ประชาชนจนี ของผปู^ ระกอบการและชุมชนในจังหวัดเชยี งราย เปนm ต^น
สวV นท่ี ๒ ข^อมูลเก่ียวกับรปู แบบการทVองเที่ยวและปqญหาอปุ สรรคในการบรหิ ารจดั การ
๑. แบบสัมภาษณ6 สําหรับ ผ^ูนําชุมชน ประชาชนและผ^ูท่ีเก่ียวข^อง ในกรณีศึกษา
จังหวดั เชยี งราย
๒. การประชุมชมกลุVมยVอย (Focus Group) เพ่ือที่จะได^ทราบถึงทิศทางในการพัฒนา
ศักยภาพการรองรับนักทVองเท่ียวสาธารณรัฐประชาชนจีนของผู^ประกอบการและชุมชนในจังหวัด
เชียงราย
การสรา! งเคร่ืองมอื ท่ใี ชใ! นการวิจัย
กระบวนการในการสร^างเคร่อื งมอื ทใี่ ช^ในกระบวนวิธีการวจิ ยั ไดก^ าํ หนดให^ใช^วิธี ดังน้ี
กําหนดให^ใช^วิธีการสัมภาษณ6เจาะลึกโดยกระบวนวิธีการสัมภาษณ6แบบชี้นําอันเปmนกระบวน
วิธีการสัมภาษณ6ท่ีมีลักษณะท่ีไมVมีข^อคําถามที่เปmนมาตรฐานเปmนการกระบวนวิธีสัมภาษณ6ท่ีไมVมีการ
กําหนดโครงสร^างของข^อคําถามท่ีนํามาใช^ในการสัมภาษณ6เจาะลึก ผ^ูวิจัยได^กําหนดกระบวนการและ
ขน้ั ตอนในการดําเนินกระบวนการวจิ ยั ดังน้ี
๑. การสัมภาษณ6 เจาะลึกโดยกระบวนวิธีการสัมภาษณ6แบบช้ีนําอันเปmนกระบวนวิธีการ
สัมภาษณ6ท่ีไมVมีรูปแบบข^อคําถามที่ตายตัวหรือกระบวนวิธีการสัมภาษณ6ที่มีลักษณะที่ไมVมีข^อคําถาม
ท่ีเปmนมาตรฐาน เปmนการกระบวนวิธีสัมภาษณ6ท่ีไมVมีการกําหนดโครงสร^างของข^อคําถามที่นํามาใช^ใน
การสัมภาษณ6เจาะลึก
๕๙
๒. สัมมนากลVุม มีการนําคําผ^ูให^สัมภาษณ6แตVละคนตามสถานการณ6ที่มีการขับเคล่ือนหรือ
เปล่ียนแปลงไปไดต^ ลอดเวลาสVวนการกาํ หนดกระบวนการและขั้นตอนในการออกแบบการวิจัยหรือการ
สรา^ งเครือ่ งมอื ทใ่ี ช^ในกระบวนการวจิ ัย
ผ^ูวิจัยไดก^ าํ หนดกระบวนการและขน้ั ตอนในการดําเนนิ กระบวนการวจิ ัย ดงั น้ี
๑. การศึกษาเอกสารแผนพัฒนาองค6การบริหารสVวนตําบล งบประมาณ และข^อบังคับ สVวนท่ี
ดําเนนิ ดา^ นการจดั การทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอ^ ม
๒. การสนทนากลุVม เพ่ือศึกษาอํานาจ ภารกิจขององค6การบริหารสVวนตําบล และปqญหา
อุปสรรคในการดําเนินงานด^านการจัดการการพัฒนาศักยภาพการทVองเท่ียวของผู^ประกอบการและ
ชุมชนในจงั หวดั เชยี งราย เชนV
๑. ภารกจิ และอาํ นาจหน^าทขี่ ององค6การบริหารสVวนตําบล
๒. แผนพัฒนาองค6การบริหารสVวนตําบลด^านการจัดการการพัฒนาศักยภาพการ
ทอV งเที่ยวของผูป^ ระกอบการและชมุ ชนในจังหวัดเชียงราย
๓. ขอ^ บังคับในเร่ืองงบประมาณประจําปt
๔. สภาพปqญหาในพื้นที่องค6การบริหารสVวนตําบลด^านการจัดการการพัฒนาศักยภาพ
การทVองเทีย่ วของผู^ประกอบการและชุมชนในจงั หวดั เชยี งราย
๕. ปqญหาและอุปสรรคองค6การบริหารสVวนตําบลด^านการจัดการการพัฒนาศักยภาพ
การทVองเทีย่ วของผู^ประกอบการและชุมชนในจังหวดั เชียงราย
การนําเสนอระเบียบวิธกี ารวิจยั หรอื กระบวนวธิ กี ารวจิ ยั ผ^วู ิจยั ไดก^ ําหนดกรอบและขอบเขตของ
ระเบยี บวธิ ีการวจิ ัยหรอื ระบวนวิธกี ารวิจัยที่สําคัญมาใชใ^ นการดาํ เนินการวิจยั ดังนี้
๑. วิธีการวิจัย เปmนการกําหนดระเบียบวิธีการวิจัยหรือกระบวนการวิจัยตามการจัดการ
ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล^อม ในจังหวัดเชียงราย ท่ีได^กําหนดระเบียบการวิจัยหรือกระบวน
วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ ซึ่งการศึกษาและวิเคราะห6ข^อมูลเอกสารและกระบวนการสัมภาษณ6เจาะลึก
อันมสี าระสาํ คญั ดงั น้ี
๑.๑ การสัมภาษณเ6 จาะลกึ โดยการกําหนดระเบียบวธิ ีการวิจัยหรือกระบวนวิธีการวิจัย
เชิงคุณภาพ ด^วยการสัมภาษณ6 ในการกําหนดกระบวนวิธีการวิจัยครั้งน้ี ได^กําหนดให^มีกระบวนวิธีการ
วจิ ัยโดยการใชแ^ บบสัมภาษณ6มีการออกแบบโครงสร^างของข^อคําถามท่ีสามารถนําไปใช^ในการสัมภาษณ6
คือ เปmนการสัมภาษณ6แบบปลายเปšด ซึ่งเปmนกระบวนวิธีการวิจัยท่ีมีความยืดหยVุนและเปšดกว^างหรือมี
การนําคาํ สําคัญมาใชป^ ระกอบในการช้ีนําคําสัมภาษณ6 เชVน มีการรVางข^อคําถามท่ีมีลักษณะปลายเปšดท่ี
มีคาํ สาํ คัญพรอ^ มกบั ลกั ษณะของขอ^ คาํ ถามท่ีมีความยืดหยVุนและพร^อมที่จะมีการปรับเปลี่ยนถ^อยคําของ
ข^อคําถามให^มีความสอดคล^องกับผู^มีสVวนรVวมในการวิจัยหรือผ^ูให^สัมภาษณ6แตVละคน ในแตVละ
สถานการณ6ท่ีมีเหตุการณ6หรือมีสภาพแวดล^อมท่ีเปล่ียนแปลงไป เพ่ือให^ผ^ูทรงคุณวุฒิ และบุคคลท่ีมี
๖๐
ความสําคัญหรือมีสVวนเกี่ยวข^องกับกระบวนการในการสVงเสริมของประชาชนในทุกภาคสVวน ไมVวVาจะ
เปนm บคุ คลท่ีอยใVู นภาครฐั ภาคประชาชน
วิธีการสัมภาษณ6เชิงลึกผ^ูร^ูและผู^ท่ีเกี่ยวข^องท้ังกลVุมผ^ูนําชุมชนท้ังที่เปmน ทางการและไมVเปmน
ทางการ ประกอบด^วย กลุVมผ^ูนําและกลVุมชาติพันธ6ุในพ้ืนที่ และผู^ท่ีมีสVวนได^สVวนเสียที่เก่ียวข^อง เพ่ือ
ศึกษาและวิเคราะห6สถานการณ6ของการจัดการพัฒนาศักยภาพการทVองเที่ยวของผู^ประกอบการและ
ชมุ ชนในจงั หวัดเชยี งราย ท่ีไดจ^ ากการศกึ ษาวิจยั ทําให^ได^ข^อเสนอแนะ เชิงนโยบายและข^อเสนอแนะเชิง
ยุทธศาสตร6ท่ีสามารถนําไปใช^เปmนแนวทางในการพัฒนานโยบาย และกลไกการการปกครองในการ
ขบั เคล่ือนการพฒั นาสังคม ทงั้ ในระดับมหาภาคและระดบั จลุ ภาค
๑.๒ การสนทนากลVุมยVอย (Focus group)ดําเนินการโดยใช^วิธีการสังเกตในพื้นที่
ภาคสนามและการสนทนากลุVมกับกลVุมผ^ูนําและกลVุมชาติพันธ6ุทั้งที่เปmนทางการและไมVเปmนทางการ
ประกอบด^วย ผู^นํา และประชาชนในพ้ืนที่ โดยการวิเคราะห6สถานการณ6ทางสังคมที่เกิดขึ้นในสังคม
ปqจจบุ ันในประเดน็ ของ สถานการณ6ปญq หาของกลุVมเปsาหมายเชิงประเดน็ และเชิงพืน้ ที่ในรูปแบบตVางๆ
๓.๔ การเก็บรวบรวมข!อมูล
ผวู^ จิ ยั ได^เกบ็ รวบรวมเกบ็ ขอ^ มลู ดว^ ยตนเองดําเนินการอยVางผสมผสาน เพื่อให^ได^ข^อมูลท่ีมีความ
หลากหลายและนVาเช่อื ถอื โดยได^ดําเนนิ การดังนี้
วธิ ีการเกบ็ รวบรวมข!อมลู
การลงพื้นท่ีในการสํารวจและเก็บข^อมูลองค6การบริหารสVวนตําบลพื้นฐานเบ้ืองต^นเพ่ือหา
ประเด็นปqญหาด^านการทVองเที่ยวในพื้นที่เปsาหมาย ประสานงานผู^นําและผ^ูบริหารด^านเอกสาร
แผนพัฒนาองค6การบริหารสVวนตําบล ข^อบังคับ และงบประมาณประจําปt เพื่อนําข^อมูลที่ได^มาจัดทํา
คําถามในการสนทนากลVุม และคําถามแบบสัมภาษณ6 ผู^วิจัยได^ดําเนินการติดตVอผ^ูประสานงานในชุมชน
และศึกษาวัตถุประสงค6วิจัยให^กับผ^ูนําและกลVุมชาติพันธุ6ได^ทราบพร^อมท้ังขอความรVวมมือผู^ท่ีเกี่ยวข^อง
ในการนดั วนั สนทนากลุVม
เพื่อจัดเก็บข^อมูลเพิ่มเติมตามวัตถุประสงค6ของการวิจัย ตรงประเด็นคําถามสนทนากลVุมที่ได^
จดั ทาํ ขึ้นและตรงตามกรอบแนวคดิ ในการศึกษาประชากรเปsาหมาย และจัดทําแบบสัมภาษณ6ให^ชัดเจน
พร^อมทั้งศึกษาการมีสVวนรVวมของคนในพื้นท่ี เจ^าหน^าที่ที่เกี่ยวข^อง การพร^อมพัฒนาการจัดการ
ทVองเทย่ี ว ความรVวมมือ การประสานงาน สะดวกในการตดิ ตVอกับองคก6 ารบริหารสวV นท^องถิ่น เพื่อจะให^
เปmนไปตามเนอ้ื หาในการศกึ ษาในครัง้ นี้
๖๑
การลงพ้ืนทีใ่ นการเกบ็ ข^อมูลเพมิ่ เติมท่ียังจัดเกบ็ ทีไ่ มVสมบูรณ6ในประเด็นทั่วไป และประเด็นท่ียัง
ไมชV ดั เจน การจดบันทกึ การบันทกึ ภาพในพืน้ ท่ีทไี่ มVเรียบร^อย และสภาพปqญหาด^านการพัฒนาศักยภาพ
การทอV งเทีย่ วของผป^ู ระกอบการและชมุ ชนในจังหวดั เชียงรายทจี่ ะต^องมกี ารพัฒนาทต่ี Vอเน่ือง
๓.๕ วเิ คราะหแ) ละการนาํ เสนอข!อมูล
การวิเคราะห6ข^อมูล การศึกษาในเชิงเอกสาร(Documentary Research) และข^อมูลเชิง
ประจักษ6ในการสัมภาษณ6 การประชุมสนทนากลุVมยVอย การสัมภาษณ6ในเชิงลึกเปmนกระบวนการศึกษา
เชิงคุณภาพ วิเคราะห6ข^อมูลจากเอกสารเชิงเน้ือหา (Content analysis) ผู^วิจัยได^ศึกษาจัดเก็บข^อมูล
เพื่อให^ได^ความชัดเจนในประเด็นที่ทําการศึกษาโดยการวิเคราะห6ที่มีปqจจัยที่เกิดข้ึนทั้งภายในและ
ภายนอกของการบริหารจัดการ การดําเนินงานได^บอกถึงรูปแบบการจัดการ ศักยภาพท^องถิ่น ปqญหา
และอุปสรรคท่ีสVงผลกระทบการจัดการ มีข้ันตอนในการจัดเก็บข^อมูลเพื่อนํามาวิเคราะห6 เพ่ือจัด
ประเด็นและจัดกลุVมข^อมูลเปmนแนวคิด และรูปแบบการจัดการ ผ^ูศึกษาจัดเก็บข^อมูลเพ่ือให^ได^ความ
ชัดเจนในประเด็นทีท่ าํ การศึกษา มขี ้นั ตอนในการจัดเกบ็ ขอ^ มูลเพื่อนาํ มาวิเคราะห6 ดงั น้ี
๑. การวิเคราะห6ข^อมูล การวิเคราะห6ข^อมูลโดยสัดสVวน ศึกษาข^อมูลพ้ืนฐานของงานวิจัยและ
การจัดการ
วิเคราะห6การสนทนากลุVมศึกษาการบริหาร การจัดการ ในการปฏิบัติตามแผนพัฒนาท่ีผVานมา
ตลอดจนการกําหนดแผนระยะยาวท่ีจะเกิดขึ้นในปtงบประมาณตVอไปให^ตVอเนื่องจากได^รับข^อมูล
เสนอแนะจากการสนทนากลุVมของกลุVมเปsาหมาย ศึกษาสภาพพื้นท่ีปqญหาและอุปสรรคในจัดการการ
พัฒนาศักยภาพการทVองเที่ยวของผปู^ ระกอบการและชมุ ชนในจงั หวดั เชียงรายทีย่ ังไมสV ามารถแก^ไขได^
๒. การนําเสนอขอ^ มูล ซ่งึ การศกึ ษาวิจัยในคร้ังน้ีแบงV ข^อมลู ออกเปmน ๓ สวV น ดังน้ี
พ้ืนฐานปqญหา สาเหตุ และกระบวนการจัดการ ตามแผนนโยบายขององค6การบริหารสVวน
ตําบล ประกอบด^วย สภาพพื้นท่ี จํานวนประชากรและครัวเรือน เศรษฐกิจในพื้นที่ และองค6กรสVวน
ราชการอ่นื ๆ
นโยบายและกลไกในการบริหารจัดการพัฒนาศักยภาพการทVองเที่ยวของผ^ูประกอบการ และ
ชมุ ชนในพ้ืนที่จังหวัดเชียงราย ซึ่งมีข^อจํากัดในภาพรวมหลาย ๆ ด^าน ดังนี้ ๑. ศึกษาข^อมูลทางเอกสาร
๒.การศกึ ษา การสนทนากลมุV และการสัมภาษณ6
วเิ คราะหน6 โยบายและการจัดการ ตามแผนนโยบายขององคก6 ารบริหารสวV นตําบล
๖๒
บทที่ ๔
ผลการวจิ ัย
ในการศึกษาเพ่ือแนวทางการวิจัยเรื่องการพัฒนาศักยภาพการรองรับนักทVองเท่ียวสาธารณรัฐ
ประชาชนจีนของผู^ประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงราย ดําเนินการวิจัยโดยวิธีวิเคราะห6เอกสาร
และวิธีวิจัยเชิงสํารวจผลการวิจัยเชิงสํารวจและการศึกษาภาคสนาม กลุVมประชากรตัวอยVางในพื้นท่ี
ผู^วิจัยนาํ เสนอผลการวเิ คราะหข6 ^อมูลตามวตั ถปุ ระสงคข6 องการวิจัย ดังน้ี
๔.๑ เพื่อศึกษาแนวคิดท่ีเกี่ยวข^องเกี่ยวข^องการทVองเที่ยวของผู^ประกอบการ และชุมชนใน
จงั หวดั เชยี งราย
๔.๒ เพ่ือวิเคราะห6ศักยภาพการรองรับนักทVองเที่ยวสาธารณรัฐประชาชนจีนของ
ผูป^ ระกอบการ และชุมชนในจงั หวัดเชยี งราย
๔.๓ เพื่อได^แนวทางในการพัฒนาศักยภาพของการจัดการทVองเที่ยวเพื่อรองรับนักทVองเท่ียว
สาธารณรฐั ประชาชนจนี
๔.๑ ผลการศึกษาแนวคิดท่ีเก่ียวข!องเกี่ยวข!องการทองเท่ียวของผู!ประกอบการและ
ชุมชนในจงั หวดั เชียงราย
ในการศึกษาครงั้ นีผ้ ^วู ิจยั ทาํ การเกบ็ รวบรวมข^อมลู จากผ^ใู หข^ ^อมูลการวเิ คราะห6ข^อมูลพ้ืนฐานการ
จัดการพัฒนาศักยภาพการทVองเที่ยวของผ^ูประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงราย ได^แกV กลุVม
ตัวอยVาง ๑. ประชาชน อําเภอแมVจัน จํานวน ๕ คน อําเภอแมVสาย จํานวน ๕ คน อําเภอเชียงแสน
จํานวน ๕ คน อําเภอเชียงของ จํานวน ๕ คน จังหวัดเชียงราย จํานวน ๒๐ คน ๒. ผ^ูนําท^องถ่ิน
อาํ เภอแมVจัน จํานวน ๑ คน อาํ เภอแมVสาย จาํ นวน ๑ คน อําเภอเชียงแสน จํานวน ๑ คน อําเภอเชียง
ของ จํานวน ๑ คน จาํ นวน ๔ คน ๓. ผ^ปู ระกอบการ ภาครัฐและเอกชน อําเภอแมVจัน จํานวน ๑ คน
อําเภอแมสV าย จาํ นวน ๑ คน อําเภอเชยี งแสน จํานวน ๑ คน อําเภอเชียงของ จาํ นวน ๑ คน จาํ นวน
๔ คน รวมทั้งหมด จํานวน ๒๘ คน ซึ่งจะทําการวิเคราะห6ข^อมูลแยกตามกลุVมผู^ให^ข^อมูลมูลท้ัง ๓ กลVุม
ปรากฏผลการวเิ คราะห6 ดังนี้
๖๓
ตอนที่ ๑ ข!อมลู เก่ยี วกับสถานภาพของผตู! อบแบบสมั ภาษณ)
ตาราง ๑ ขอ^ มูลเก่ียวกับสถานภาพของผูต^ อบแบบสมั ภาษณ6
ท่ี จํานวน รอ^ ยละ
เพศ
ชาย ๒๐ ๖๖.๖๖
หญงิ ๑๐ ๓๓.๓๓
อายุ
๒๐-๓๔ ปt ๒๕ ๘๓.๓
๓๕-๔๔ ปt ๕ ๑๖.๗
๔๕-๕๔ ปt -
๕๕ ปtขน้ึ ไป - -
อาชีพ -
เกษตรกรรม ๑๐
มคั คเุ ทศน6 ๑๐ ๓๓.๓
รับราชการ ๑๐ ๓๓.๓
อ่ืน โปรดระบ.ุ ......................... ๓๓.๓
การศึกษาการพัฒนาศักยภาพการทVองเที่ยวของผู^ประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงราย
การพัฒนาการทVองเที่ยวชุมชนเปmนการศึกษาการกระจายตัวของแหลVงทVองเท่ียวชุมชนในจังหวัด
เชียงราย ยุทธศาสตร6พัฒนาและสVงเสริมการทVองเที่ยวจังหวัดเชียงรายเปmนศูนย6กลางการทVองเที่ยวของ
ล^านนา (Chiang Rai Capital of Lanna) สVงเสริมและพัฒนาแหลVงทVองเท่ียว บุคลากร การคมนาคม
ขนสVงใหม^ คี ณุ ภาพ มาตรฐานเปนm ท่ยี อมรบั ในระดับสากล วัตถุประสงค6เพื่อเพ่ิมประสิทธิภาพการบริหาร
จัดการ ในการสVงเสริมและพัฒนาการทVองเที่ยวซ่ึงเปmนฐานเศรษฐกิจหลักของจังหวัดให^มีการสร^าง
มูลคVาเพ่ิมให^สนิ ค^าการทอV งเทยี่ ว เนน^ มาตรฐาน และสVงเสริมการพัฒนาอยาV งตVอเน่อื งแบบครบวงจร โดย
สนับสนุนให^เกิดความรVวมมือระหวVางภาครัฐ ภาคเอกชน ผ^ูประกอบการ และองค6กรท^องถิ่นเข^ามามี
สVวนรVวมในการพัฒนา เพื่อนําแผนยทุ ธศาสตรไ6 ปปฏบิ ตั ใิ หบ^ รรลผุ ล
กลยุทธ)ที่ ๑ : พัฒนาและสงเสริมการทองเทย่ี วเชงิ นเิ วศ ประวตั ิศาสตร) ศิลปวฒั นธรรม
และเชงิ สขุ ภาพ แนวทางการพัฒนา
๑. ปรับปรงุ แหลVงทVองเทีย่ วเดิม พัฒนาแหลงV ทVงเท่ยี วใหมแV ละเชอ่ื มโยงกิจกรรมทVองเท่ยี ว
ตVอเนอ่ื งในจงั หวดั / กลVุมจังหวดั / ระหวVางกลVุมจงั หวดั
๖๔
๒. พฒั นาแหลงV ทVองเทีย่ วเชงิ ประวตั ิศาสตร6 : เมอื งเวียงเกาV เชยี งแสนสูVมรดกโลก และเวยี ง
กาหลง
๓. พฒั นารปู แบบการทVองเทย่ี วเฉพาะกลVมุ (Niche Market) ในลกั ษณะกลมVุ Long Stay กลVมุ
Ecotourism กลVุมทVองเทย่ี วเพือ่ การเรยี นรู^ กลVุมทVองเที่ยวเพือ่ สุขภาพ (ท่ีมีศักยภาพของชมุ ชน) กลVุม
MICE
๔. ๒ สภาพการทองเท่ียวและการพัฒนาศักยภาพการรองรับนักทองเท่ียวสาธารณรัฐ
ประชาชนจนี
๑. ดา! นสง่ิ ดึงดูดใจ
๑. ทVานมาทVองเที่ยว เพราะเหตุใด ชมธรรมชาติ วัฒนธรรม วิถีชีวิตของชุมชน โบราณสถาน
ศิลปะ ประวตั ิของแตVละสถานท่ี
๒. ทําไมทาV นจงึ เลือกท่จี ะมาเที่ยวทีน่ ี่ การประชาสัมพันธ6 มีความหลากหลายทางวฒั นธรรม
๓. ทVานมีความรู^สกึ ประทับใจสง่ิ ใด วถิ ีชุมชน ภูมิปqญญาทอ^ งถิน่ ขนบธรรมเนยี ม ประเพณี
๒. ด!านสิง่ อาํ นวยความสะดวก
๑. ที่พัก ร^านอาหาร ห^องนํ้า สถานที่จอดรถ สถานบริการข^อมูลทางการทVองเท่ียว ระบบ
คมนาคมขนสVง รักษาความปลอดภัยแกVนักทVองเท่ียวเปmนอยVางไรบ^าง มีการดูแลบริการนักทVองเท่ียวที่
ปลอดภัย การต^อนรับของคนชุมชน การมีมิตรภาพของคนในพื้นที่ท่ีแสดงออกตVอนักทVองเที่ยว ความ
พรอ^ มในการใหบ^ ริการดา^ นภาษา ปาs ยบอกทาง ไฟฟsาอยาV งสมบรู ณ6
๓. ด!านการเขา! ถึงแหลงทองเท่ยี ว
๑. การเดินทางมา โดยวิธใี ด การเดินทางสVวนมากใช^รถต^ูที่มีบริการทั่วไปสําหรับนักทVองเท่ียวท่ี
เข^าสูพV ้นื ทีบ่ ริการจดั การทVองเทย่ี วโดยชุมชนมสี วV นรVวม
๒. การคมนาคมขนสVงโดยสารที่มีไว^บริการแกVนักทVองเท่ียว เพียงพอหรือไมV รถบริการ
นกั ทอV งเทย่ี วมีบรกิ ารเพยี งพอทงั้ แบบเหมาจVาย หรือการบริการรายวัน
๓.๓ ทVานคิดวVา ถนน ปsายบอกทาง ไฟฟsา ท่ีมีผลตVอการเดินทาง อยVางไรบ^าง สะดวกในการเดินทาง
สาํ หรบั นกั ทVองเที่ยวตาV งชาตทิ ี่ไมเV คยมา
สวนท่ี ๓ ปhญหาการทองเท่ยี ว
๑. ด^านการเขา^ ถงึ แหลงV ทอV งเท่ียวทางใด การให^บริการสภาพดิน ฟาs อากาศ ในแตVละวันเพ่ือจะ
สะดวกในการวางแผนการทVองเท่ยี วของนักทVองเที่ยว
๒. ด^านอ่นื ๆ ควรมีการปรบั ปรงุ ปาs ยบอกทางภาษาจีนเพิ่มเพ่อื ความสะดวกในการเดินทางของ
นักทVองเท่ยี วท่มี คี วามประสงคจ6 ะเดินทางด^วยตนเอง
๖๕
ผู^วิจัยได^เก็บข^อมูลการทVองเท่ียวชุมชนและศึกษาการศึกษาการพัฒนาศักยภาพการทVองเท่ียว
ของผูป^ ระกอบการและชุมชนในจงั หวัดเชียงราย ซ่งึ เปนm การนําเสนอเสน^ ทางการทVองเท่ียวเชิงวัฒนธรรม
จังหวัดเชียงรายท่ีมีแผนท่ีการกระจายแหลVงทVองเท่ียวชุมชน การบริหารจัดการการทVองเที่ยวชุมชน
ลักษณะภูมิประเทศบริเวณของชุมชนการทVองเท่ียว ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล^อม หนVวยงานที่
เขา^ มาสนับสนุน จาํ นวนของนกั ทอV งเทย่ี วจนี ซง่ึ มีรายละเอยี ด ดงั น้ี
แหลVงทVองเท่ียวการพัฒนาศักยภาพการทVองเท่ียวของผ^ูประกอบการและชุมชนในจังหวัด
เชียงราย ในเขตพืน้ ทีจ่ ังหวดั เชียงราย มีแหลVงทอV งเทย่ี วชุมชนวฒั นธรรมที่มีความหลากหลายชาติพันธุ6ท่ี
สาํ คัญและสถานทต่ี ิดตVอชุมชนตVาง ๆ ดงั นี้
ตาราง ๒ แสดงแหลVงทVองเท่ียวการพัฒนาศักยภาพการทVองเที่ยวของผ^ูประกอบการและชุมชนใน
จังหวัดเชียงราย
ชอ่ื สถานที่ทองเท่ียว สถานที่ตดิ ตอ
อําเภอแมจนั
บ^านแมVสลองใน หมบู !านสนั ตคิ ิรี
๔๑๘ ม.๑ แมVสลองนอก เชียงราย ๕๗๑๑๐ โทรศัพท6
อําเภอแมสาย ๐๙๓ ๑๙๑ ๑๙๑๘
บา^ นปา‚ แดง แสนสบาย แทรเวล
เลขท่ี ๘๒ ลานไมพ^ ลาซVา หอ^ ง B๖ ซอยประชาอุทิศ๓๒
ถนนประชาอุทิศ
แขวงบางมด เขตทุVงครุ กรุงเทพมหานคร ๑๐๑๔๐
Hotline: ๐๘๑ ๗๓๒ ๓๕๖๔,
๐๘๙ ๙๓๐ ๖๐๐๓
บรษิ ัททวั ร6 วีทราเวล ๐๘๑ ๔๘๗๔๓๐๗, ๐๘๑
๖๐๔๖๐๖๖, Line id : @wetravelnet
ทัวรด6 อย โทร ๐๘๖-๘๘๗๓๙๙๘, ๐๘๙-๐๑๙๗๘๙๙
www.tourdoi.com
ตดิ ตVอ [email protected]
Touch Chiang Mai
โทรศัพท6 ๐๘๖ ๙๑๗ ๙๗๒๗
อาํ เภอเชยี งแสน ๖๖
บา^ นสบคาํ
Touch Chiang Mai
อาํ เภอเชียงของ โทรศัพท6 ๐๘๖ ๙๑๗ ๙๗๒๗
บา^ นศรดี อนชยั อั่งเปาซเี อสทวั ร6 ๑๒๑/๓ หมVูที่ ๓ ต.เวียง อ.เชยี งแสน
จ.เชยี งราย ๕๗๑๕๐
โทรศัพท6 ๐๕๓ ๖๕๐ ๑๔๓
บริษทั เค ที ทวั ร6 จํากัด ๒๑๒ หมูV๑, ตําบลเวยี ง
อําเภอเชียงแสน จังหวดั เชยี งราย ๕๗๑๕๐
โทรศพั ท6 ๐๕๓ ๖๕๐ ๒๕๕
เชยี งแสน ทวั ร6 แอนด6 เทรเวล ๖๔ หมVู ๓, ถ.ริมโขง, ต.
เวียง อ.เชียงแสน จ.เชยี งราย ๕๗๑๕๐
โทรศพั ท6 ๐๕๓ ๗๗๗ ๐๕๑
Chiangmaiwonderland Travel
หมูVบ^านสวนตะวัน เลขที่ ๑๔๔/๓๔ หมูVท่ี ๗ ตําบลป‚า
แดด อําเภอเมือง จังหวัดเชียงใหมV ๕๐๑๐๐ แฟmกซ6 :
๐๕๓ - ๔๔๗๕๖๔ ,
สายดVวน : ๐๘๕-๖๖๙๘๒๕๔ ,
๐๘๘-๒๕๘๗๓๕๘
อีเมลล6 : [email protected]
บริษัทเชียงราย สไมล6 ทัวร6จังหวัดเชียงรายโทร. ๐๘๙-
๑๙๒๘๐๒๐, ๐๘๙-๙๙๗๗๕๕๐
E-mail : [email protected]
Website : www.ChiangraiSmile.com
ทัวร6เชียงราย คุณฝน (๐๘๖) ๘๒๗-๙๓๐๙ , (๐๘๑)
๑๑๒-๐๑๑๖ FAX (๐๕๓)๗๑๗-๓๕๓
E-mail : [email protected] Line ID
: ๕๕fon
๖๗
ตาราง ๓ แสดงแหลงV ทVองเที่ยวชมุ ชน จังหวดั เชียงราย
ชอื่ ชุมชน สถานท่ีติดตอและบคุ คล
แมสลอง
หมบู !านสันติคีรี นายสมสวสั ด์ิ ทองประวิทย6
จุดชมวิวสวยงามและยังเปนm ท่ีชมดอกนางพญาเสอื ผ^อู ํานวยการโรงเรยี นบา^ นสันติครี ี
โครVงบาน http://www.bansantischool.ac.th
โทร.๐๕๓-๗๖๕๒๕๐
พระบรมธาตุเจดยี ศ) รนี ครนิ ทราสถิตมหาสันติคีรี นายปšยะเดช เชงิ พทิ ักษ6กลุ
นายก อบต.แมสV ลองใน องค6การบริหารสวV นตําบลแมV
สลองใน เลขที่ ๒๐๗ หมทูV ี่ ๑ ต.แมสV ลองใน อ.แมVฟาs
หลวง จ.เชยี งราย ๕๗๑๑๐ โทร.๐๕๓-๗๓๐๓๒๒,
๐๕๓-๗๓ ๐๓๖๐
วัดพระธาตศุ รีมหาโพธม์ิ งคลบญุ ชุมเมอื งแมสลอง องค6การบรหิ ารสVวนตําบลแมVสลอง
โทร / แฟก/ ซ) :: โทรศพั ท6 ๐๕๓-๗๖๕๑๑๔-๙
สุสานนายพลตว! น ซี เหวนิ นายปยš ะเดช เชงิ พิทักษ6กุล
นายก อบต.แมสV ลองใน องค6การบรหิ ารสVวนตาํ บลแมV
สลองใน เลขท่ี ๒๐๗ หมVทู ี่ ๑ ต.แมVสลองใน อ.แมฟV าs
หลวง จ.เชียงราย ๕๗๑๑๐ โทร.๐๕๓-๗๓๐๓๒๒,
๐๕๓-๗๓ ๐๓๖๐
ทVงุ ดอกบวั ตองดอยหัวแมVคาํ โทร. ๐๒-๕๖๑-๐๗๗๗ ตVอ ๑๗๒๓ ,
E-mail : [email protected]
ตดิ ตVอโทร. ๐๒-๕๖๒-๐๗๖๐-๒
E-mail : [email protected]
ศนู ยส) งเสรมิ การเกษตรดอยหวั แมคาํ นายปองพล อินทร6ตา โทร. ๐ ๕๓๙๑ ๘๑๐๑ และ
๐ ๑๙๙๓ ๐๓๒๕
นํา้ ตกหัวแมVคาํ ศนู ย)สงเสริมการเกษตรดอยหวั แมคํา
โทร. ๐ ๕๓๙๑ ๘๑๐๑ และ ๐ ๑๙๙๓ ๐๓๒๕
บา! นป~าแดง
วัดป~าแดงหลวง พระอธิการทวี วิสุทธาจาโร (พระครูวิสุทธาจารนวิ ิฐ)
เจา^ อาวาสวดั ปา‚ แดงหลวง ต.เกาะช^างอ.แมสV าย จ.
เชียงราย (สายใน สุดแดนสยาม)
วดั รอ^ งพระเจ^า ๖๘
บา! นสบคาํ
วดั พระธาตผุ าเงา Amphoe Mae Sai, Chiang Rai, Thailand ๕๗๑๓๐
วัดสองพ่ีน!อง โทร. ๐๘๘ ๒๗๑ ๖๙๕๓
บ!านศรดี อนชัย พระสมชาย แสนนัน/ญานวโร
วัดศรดี อนชยั โทร.๐๘๓ ๕๗๒ ๑๙๘๑
โฮมสเตย)บ!านไทล้ือ
พระพทุ ธญานมุนี
พิพธิ ภณั ฑ6ลื้อลายคาํ ล้ือลายคํา โทร. ๐-๕๓๗๗-๗๑๕๑-๒
ศนู ยท6 อผา^ บา^ นศรีดอนชัย องค6กรบริหารสVวนตาํ บลเวยี งโทร. ๐๕๓-๖๕๐๘๐๓
ม.๗ บา^ นเชยี งแสนน^อย ต.เวยี ง อ.เชียงแสน
วัดพระธาตดุ อยยาV มVอน โทร. ๐๘๑ ๑๖๒๒ ๙๗๔, ๐๘๙ ๔๓๒๐ ๐๓๖
พระครูสวุ ัฒน6สกิ ขการ เจ^าอาวาส
โทรศัพท6 ๐๘-๙๙๕๔-๘๙๙๓
พีเ่ กษม ๑๑๘/๔ หมูV ๑๔ บา^ นศรมี งคล
ต.ศรดี อนชัย อ.เชียงของ จ.เชียงราย
โทร. ๐๘๑-๓๖๖๙๔๔๗, ๐๘๖-๑๑๕๘๕๕๑,
๐๘๑๗๖๕๔๕๒๐
ติดตVอพพิ ธิ ภณั ฑล6 ื้อลายคาํ
คณุ สรุ ิยา วงค6ชัย
โทร ๐๘๙-๘๓๘๕๗๒๔
นายสมเกียรติ บดุ ดี
นายกเทศมนตรี เทศบาลตําบลศรีดอนชัย
สาํ นกั งานเทศบาลตาํ บลศรีดอนชยั
ทีอ่ ยVู เลขที่ ๒๓๙ หมูV ๑๒ ตาํ บลศรีดอนชยั อาํ เภอ
เชียงของ จงั หวดั เชียงราย ๕๗๑๔๐
โทรศพั ท6 ๐๕๓-๑๙๒๓๔๕ โทรสาร ๐๕๓-๑๙๒๓๔๖
E-mail Sridonchai๒๐๐๙@hotmail.com
พระอาจารยพ6 สั กร ฐานวิโร
บ^านปากอิง หมูV ๒ ต.ศรดี อนชัย อ.เชียงของ จ.
เชยี งราย
สํานักงานเทศบาลตําบลศรีดอนชยั
๖๙
พระธาตุ ๕ เจดยี 6 โทรศพั ท6 ๐๕๓-๑๙๒๓๔๕
พระครูบาสมสิน ลงมวลสาร
สํานกั งานเทศบาลตําบลศรีดอนชัย
โทรศัพท6 ๐๕๓-๑๙๒๓๔๕
เชียงรายเปmนจังหวัดที่ตั้งอยูVในภาคเหนือ ตอนบนของประเทศไทยมีภูมิศาสตร6อยVูทางเหนือสุด
ของประเทศ ที่ต้ังของเมืองมีความสําคัญทางประวัติศาสตร6ตั้งแตVยุคกVอตั้งอาณาจักรล^านนา เชVน เมือง
เงินยาง เมืองเชียงแสน เมืองเชียงราย เมืองเชียงรายเปmนพื้นท่ีด้ังเดิมของชาวไทยวน ปqจจุบันจังหวัด
เชียงรายแบVงการปกครองออกเปนm ๑๘ อาํ เภอ มแี มVนาํ้ กา แมVนํ้าองิ แมนV ้ําโขง และแมVน้ํารวก เปmนแมVนํ้า
สายสําคัญ ทําเลท่ีต้ังของจังหวัดเชียงรายอยูVบริเวณรอยตVอระหวVาง ๓ ประเทศ คือ ประเทศไทย
ประเทศเมียนมVาร6 และสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว หรือรู^จักกันในนามของดินแดน
สามเหล่ียมทองคํา ซึ่งอดตี เปmนแหลVงผลิตฝš£นท่ีสําคัญของโลก ปqจจุบัน จังหวัดเชียงรายได^รับความสนใจ
ในฐานะประตูสVูพมVา ลาว และจนี ตอนใต^ ผาV นทางหลวงเอเชยี สาย ๒ และทางหลวงเอเชยี สาย ๓
ภูมิประเทศ จังหวัดเชียงราย มีพ้ืนท่ี ๑๑,๖๗๘.๓๖๙ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ
๗,๒๙๐,๐๐๐ ไรV มีภูมิประเทศเปmนเทือกเขาสูงในทวีปตอนเหนือ(North Continental Highland) มี
พ้ืนทร่ี าบสงู เปmนหยVอม ๆ ในเขตอาํ เภอแมVสรวย อาํ เภอเวียงปา‚ เปาs อําเภอเชียงของ บริเวณเทือกเขาจะ
มีความสูงประมาณ ๑,๕๐๐-๒,๐๐๐ เมตรจากระดับน้ําทะเล โดยมีดอยลังกาหลวง เปmนยอดเขาที่สูง
ที่สุดในจังหวัด มีความสูง ๒,๐๓๑ เมตร บริเวณสVวนท่ีราบตามลVุมแมVน้ําสําคัญในตอนกลางของพื้นที่
ได^แกV อําเภอพาน อําเภอเมืองเชียงราย อําเภอแมVจัน อําเภอแมVสาย อําเภอเชียงแสน และอําเภอ
เชยี งราย มคี วามสงู ประมาณ ๔๑๐-๕๘๐ เมตร จากระดับนํ้าทะเล ลักษณะพื้นท่ีสVวนใหญVเปmนภูเขาสูง
มีป‚าไม^ปกคลุม บริเวณเทือกเขามีชั้นความสูง ๑,๕๐๐-๒,๐๐๐ เมตร จากระดับนํ้าทะเล มีท่ีราบเปmน
หยVอม ๆ ในระหวVางหุบเขา และตามลุVมนํ้าสําคัญ จังหวัดเชียงรายมีภูเขาล^อมรอบโดยเฉพาะทางทิศ
ตะวันตกเปmนแนวเทือกเขาผีปqนน้ําติดตVอกันไปเปmนพืดตลอดเขตจังหวัด ดอยนางนอน ภูเขาหินปูนใน
เขตอาํ เภอแมVสาย จังหวัดเชยี งราย
ภูมิอากาศ จังหวัดเชียงรายมีอุณหภูมิเฉล่ียตลอดปtประมาณ ๒๔ องศาเซลเซียส ฤดูร^อน เร่ิม
จากกลางเดือน(กุมภาพันธ6-กลางเดือนพฤษภาคม) มีอุณหภูมิเฉล่ียประมาณ ๓๒ องศาเซลเซียส ฤดู
ฝน เริ่มจากกลางเดือน(พฤษภาคม-กลางเดือนตุลาคม) มีอุณหภูมิเฉล่ียประมาณ ๒๗ องศาเซลเซียส
ปริมาณน้ําฝนเฉล่ียปtละ ๑,๗๖๘ มิลลิเมตร มากท่ีสุดในปt ๒๕๔๔ จํานวน ๒,๒๘๗.๖๐ มิลลิเมตรน^อย
ที่สุดในปt ๒๕๔๖ จํานวน ๑,๔๐๔.๑๐ มิลลิเมตร จํานวนวันที่มีฝนตกเฉลี่ย ๑๔๓ วันตVอปt ฤดู
หนาว (พฤศจิกายน – กุมภาพันธ6) จังหวัดเชียงรายมีอุณหภูมิเฉลี่ยประมาณ ๑๕.๐ องศาเซลเซียส
อุณหภูมิตํ่าสุด ๐.๙ - ๑.๐ องศาเซลเซียส ๒๕๔๒ สภาพอากาศของจังหวัดเชียงราย ถือวVาหนาวจัดใน
๗๐
พื้นที่ราบ อุณหภูมิจะอยVูที่ ๗-๙ องศาเซลเซียส สVวนบนยอดดอย อุณหภูมิตํ่าสุดจะอยูVที่ ๐-๕ องศา
เซลเซียส อุณหภูมิ -๑.๕ องศาท่ีภูช้ีฟsา ปลายปt ๒๕๕๖ จึงทําให^อากาศที่เชียงรายในชVวงฤดูหนาว เปmน
พื้นที่ๆ นักทอV งเท่ยี วอยากมาเปmนอยVางยงิ่
ปqญหาหมอกควันไฟ ในพื้นที่ พุVงสูงคลุมท่ัวเมืองเชียงราย พบชาวบ^านถางป‚า เผาวัชพืชไรVนา
จํานวนมาก เนื่องจากต^องเตรียมฤดูกาลเพาะปลูกใหมV เร่ิมรุนแรง หมอกควันท่ีสูงข้ึนเกิดจากการสะสม
ที่มีมาเรื่อยๆ จากพ้ืนท่ีข^างเคียง เชียงใหมV แพรV นVาน และชายแดนไทย-พมVา อ.แมVฟsาหลวง อ.แมVสาย
ซ่งึ ราษฎรตาV งถางปา‚ เผาไรนV ากันมาก และสภาพอากาศขณะน้อี ยูใV นภาวะน่ิง ไมVมีลม ทําให^หมอกควันไมV
ถูกพัดหายไป ซึ่งทางจังหวัดได^ส่ังการไปให^อําเภอตVาง ๆ จัดต้ัง อปพร.กู^ภัย ชุดสกัดกั้นไฟป‚า และออก
ตรวจเข^มงวด ห^ามไมVให^ชาวบ^านจุดไฟเผาป‚าอยVางเด็ดขาด โดยเฉพาะควบคุมการเผาในท่ีโลVง การเผา
ริมทาง งดการเผาในพ้ืนที่ป‚า และไฟป‚า รวมถึงขอความรVวมมือจากประชาชนงดเผาขยะเศษวัสดุ
การเกษตรและกิ่งไม^ใบหญ^า เปmนต^น เพื่อลดระดับความรุนแรงของสถานการณ6หมอกควันที่เกิดขึ้น ท้ัง
ระยะน้ี ควรหลีกเล่ยี งกิจกรรมในพื้นที่ท่มี หี มอกควันปกคลุม หรอื สวมหน^ากากใชผ^ ^าปšดจมกู
ปqญหาอุปสรรคในการกําหนดตําแหนVงการสร^างรายได^ของชุมชนตามแนว ทางการใช^แผน
ชุมชนเปmนเครื่องมือสําหรับรองรับพระราชกฤษฎีกาวVาด^วยหลักเกณฑ6และวิธีการจัดทําแผนพัฒนา
งบประมาณของจงั หวัดเชยี งราย
ปญq หาโครงสร^างทางเศรษฐกจิ แบบทุนนยิ ม และทําให^เกิดคําถามตามมาอีกเชVน ในลักษณะทาง
ภมู ิศาสตร6ทางเศรษฐกจิ ทจ่ี ังหวดั เชยี งรายเปนm จงั หวดั ชายแดนท่ีมีเขตแดน โครงสร^างทางเศรษฐกิจแบบ
ชายแดนสVงผลอยVางไรตVอปรากฏการณ6หมอกควัน ลักษณะโครงสร^างทางเศรษฐกิจแบบชายแดนมัก
เกี่ยวพนั กับปรากฏการณ6การเคลอื่ นยา^ ยแรงงานระหวาV งประเทศ
ด!านการอนรุ กั ษท) รัพยากรธรรมชาติและพัฒนาสิง่ แวดล!อม
๑. ขาดการเรียนรูแ^ ละใชช^ ีวิตรวV มกบั ธรรมชาติอยาV งอนรุ ักษ6ไมมV ีสVวนรVวมของชมุ ชน
๒. แหลVงนํา้ ยังใหบ^ รกิ ารในขีดจาํ กัด
๓. การจดั การด^านขยะมูลฝอย สงิ่ ปฏิกลู และการบาํ บดั นํ้าเสียยังขาดประสิทธภิ าพ
๔. นโยบายและวางแผนการบริหารจัดการนํา้ ยงั ไมVเปนm ระบบ
๕. จิตอาสาคนในชมุ ชนในการปอs งกนั และบรรเทาสาธารณภัยมนี ^อย
๖. พัฒนาองค6ความรู^และเสริมสร^างให^องค6กรปกครองสVวนท^องถิ่นเปmนองค6กรแหVงการเรียนรู^
ดา^ นทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดล^อมยงั ไมตV Vอเนอ่ื ง
๗. การบุกรุกป‚าไม^ไมVให^ความรVวมมือในการดําเนินการอนุรักษ6 การคุ^มครองดูแลและ
บาํ รงุ รักษาป‚าไม^ น้ํา ตลอดจนทรพั ยากรธรรมชาติอื่น ๆ ให^เกดิ ผลสําเรจ็ อยVางย่ังยืน
๗๑
ด!านการเมือง และการบรหิ าร
๑. ขาดการประสานเครือขVายในการพัฒนาท^องถิ่นให^เข^มแข็ง เพ่ือให^เกิดความรVวมมือ และ
การบูรณาการรวV มกัน
๒. บทบาทและศกั ยภาพของบคุ ลากรในการแก^ไขปqญหาเชิงบูรณาการยังมนี ^อย
๓. ผ^ูนําชุมชนมีระดบั การศึกษานอ^ ยขาดวสิ ัยทัศนใ6 นการพัฒนาสงั คมอยาV งยั่งยนื
๔. การใชก^ ฎ ระเบยี บ ในการบรหิ ารจดั การไมมV ปี ระสิทธิภาพ
๕. ไมVมีการจัดระเบียบชนเผVาที่ชัดเจนในการมีสVวนรVวมในการอนุรักษ6ทรัพยากรธรรมชาติและ
สิง่ แวดลอ^ ม
๖. สVวนงานทเ่ี กีย่ วข^องมบี ทบาทนอ^ ยในอนุรักษท6 รพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล^อม
ขอ! มลู จากการสมั ภาษณ)
การสัมภาษณก6 ลมVุ ตวั อยาV งในพ้นื ทจ่ี งั หวัดเชยี งราย จํานวน ๒๘ คน ซ่ึงการสัมภาษณ6ประชากร
ในการวิจัยในครั้งนี้แบVงออก คือ
๑. ประชาชน อําเภอแมVจัน จํานวน ๕ คน อําเภอแมVสาย จํานวน ๕ คน อําเภอเชียงแสน
จาํ นวน ๕ คน อาํ เภอเชยี งของ จาํ นวน ๕ คน ในจังหวัดเชียงราย
๒. ผู^นําท^องถ่ิน อําเภอแมVจัน จํานวน ๑ คน อําเภอแมVสาย จํานวน ๑ คน อําเภอเชียงแสน
จาํ นวน ๑ คน อาํ เภอเชียงของ จํานวน ๑ คน
๓ ผูป^ ระกอบการภาครัฐและเอกชน อําเภอแมจV นั จาํ นวน ๑ คน อําเภอแมVสาย จํานวน ๑ คน
อําเภอเชยี งแสน จํานวน ๑ คน อาํ เภอเชียงของ จํานวน ๑ คน
การพัฒนาศักยภาพการทVองเท่ียวของผู^ประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงรายแบบมีสVวน
รVวมทั้งในด^านความรVวมมือของประชาชนในพ้ืนท่ี ต^นทุนทางวัฒนธรรม ทรัพยากรธรรมชาติและ
สิ่งแวดล^อมท่ีอุดมสมบูรณ6 รูปแบบการจัดการทVองเท่ียวที่ต^องสร^างคนพร^อมกับเศรษฐกิจ การสVงเสริม
การทVองเที่ยวเชิงอนุรักษ6วัฒนธรรมเปmนเคร่ืองมือในการสร^างคนในสังคม โดยเฉพาะคนในพ้ืนที่การ
ทVองเท่ียวที่ได^ผลประโยชน6ตลอดจนผลกระทบในทุกด^าน เปmนการเตรียมความพร^อมชุมชนก^าวสูVระดับ
สากล ประชาชนในพ้ืนที่รู^ต^นทุน รู^ศักยภาพของตนเอง สังคม และชุมชน การพัฒนาศักยภาพการ
ทVองเที่ยวของผู^ประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงรายแบบมีสVวนรVวมบนพื้นฐานการสร^างรายได^
ให^กับชุมชน ขยายเศรษฐกิจเครือขVายในชุมชนใกล^เคียงที่รวมอยVูในภาคีเพ่ือค^นหาความรู^รVวมกันบน
พ้นื ฐานการปฏิบัติการจัดการทVองเทย่ี วทเี่ ก่ียวกบั ตน^ ทุนทางวฒั นธรรม โบราณสถานทรัพยากรธรรมชาติ
และส่ิงแวดล^อม ทุนการจัดการการทVองเท่ียว ทุนทางวัฒนธรรม และทุนทางสังคมกลุVมชาติพันธ6ุ ซ่ึง
วัฒนธรรมกลุVมชาติพันธ6ุจะต^องเรียนร^ูเร่ืองราวความเปmนมาที่มีความหลากหลายในชาติพันธุ6 การค^นหา
รปู แบบการจดั การทVองเทีย่ วและการอยรVู วV มกบั ชมุ ชนอ่ืน ๆ ท่มี ีปฏสิ มั พนั ธร6 วV มกนั
๗๒
การเชื่อมโยงเครือขVายและการเปล่ียนแปลงทางนโยบายขององค6กรปกครองสVวนท^องถิ่น การ
สร^างเครือขVายชมุ ชน จังหวัด การพัฒนาอยVางยั่งยืนจะต^องตะหนักถึงขีดความร^ูความสามารถของคนใน
ชุมชนในทุกด^าน การรองรับนักทVองเที่ยวท่ีพอดีกับสภาพของชุมชนท่ีเปmนอยูVที่จะต^องคํานึงถึงพ้ืนที่ใน
การจัดการทVองเทีย่ วทางธรรมชาติ ผลกระทบที่เกิดข้ึนจากวัฒนธรรมทางตะวันตกที่มีผลโดยตรงตVอการ
เปลี่ยนแปลงคนในชุมชน ป‚าไม^ถูกทําลายจากการเหยียบยํ่าของนักทVองเที่ยว จิตสํานึกในการอนุรักษ6
ด^านการบรกิ ารทVองเท่ียวทั้งภูมิทัศน6 ความสะอาด ขยะ พ้ืนป‚า การบุกรุกตลอดจนการเข^ามาขายธุรกิจ
การทVองเทยี่ วทเ่ี น^นผลประโยชนม6 ากกวVาการนาํ เสนอการทVองเท่ียว
การทVองเท่ียวเชิงอนุรักษ6การจัดการแหลVงทVองเท่ียวเชิงอนุรักษ6ลุVมนํ้ากกแบบมีสVวนรVวมถือวVา
เปšดโอกาสให^คนในชุมชนเข^ามาบริหารจัดการชุมชนของตนเองอยVางเต็มที่ภายใต^การรVวมมือจากหลาย
ภาคสVวนทใ่ี หก^ ารสนับสนนุ สVงเสรมิ การนาํ การทVองเที่ยวเข^าสVูแผนนโยบายในการพัฒนารับตําบลทั้ง ๓
ปt และ ๕ ปt การจัดต้ังผ^ูรับผิดชอบโดยตรงและการแตVงตั้งคณะกรรมการชุมชนในการเข^ามาบริหาร
จัดการอยาV งมีระบบ การสรา^ งคนในชมุ ชนในการใหค^ วามร^ู การประชาสมั พนั ธ6ให^กบั สวV นงานหรือองค6กร
ที่เกย่ี วขอ^ งกับการทอV งเทีย่ ว เพือ่ ท่ีจะหาแนวทางในการทาํ งานรVวมกนั
การให^ข^อมูลของผ^ูให^สัมภาษณ6มีความคิดเห็นที่สอดคล^องกันหลายด^านและความเห็นที่
แตกตVางกันหลายประเด็น เนื่องจากอดีตวิถีชุมชนกลVุมชาติพันธ6ุไมVได^รับการสVงเสริม โบราณสถานถูก
ทําลาย ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอ^ มไดส^ ูญเสยี ไปกบั ความเจริญในการพัฒนาประเทศไทยให^ก^าว
สVูภาพอุตสาหกรรมตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหVงชาติ การพัฒนาทําลายธรรมชาติอยVางมี
ระบบทาํ ใหว^ ัฒนธรรมกลุVมชาติพนั ธุ6 และวถิ ีชุมชนถูกครอบงําด^วยวัตถนุ ิยม เพ่ือมุVงหวังพัฒนาชุมชนได^มี
รายได^เลี้ยงตนเอง มีอาชีพไมVต^องเข^าสูVการขายแรงงานในเมือง การคาดหวังในการจัดการแหลVง
ทVองเท่ียวเชิงการพัฒนาศักยภาพการทVองเที่ยวของผ^ูประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงรายแบบมี
สVวนรVวม มีงานท่ีเกิดข้ึนจากบริการจัดการคร้ังนี้ตามมาจาก ร^านอาหาร บ^านพัก มัคคุเทศก6 ร^านขาย
ของที่ระลึก โฮมสเตย6 สินค^าชนเผVา จากรายได^ที่เกิดข้ึนทําให^วิถีชีวิตดั่งเดินของกลุVมชาติพันธ6ุได^
เปลี่ยนไปตามสถานการณ6ปqจจุบัน อาชีพท่ีคนในชุมชนที่มีรายได^สVวนใหญVจากภาคเกษตรกรรมที่ต^อง
พง่ึ พาธรรมชาตเิ ปนm หลักในการผลิตที่ไมVแนVนอนได^ลดลงไปตามลําดับการเข^ามาสนับสนุนในเร่ืองตVาง ๆ
ขององค6กรภาครัฐจึงมีบทบาทมากขึ้นในชุมชน เรVงสร^างการเปลี่ยนแปลงด^วยการนําเข^ามาทดแทนวิถี
ชมุ ชนอยาV งรวดเรว็
การบริหารจัดการแหลVงทVองเท่ียวการพัฒนาศักยภาพการทVองเท่ียวของผู^ประกอบการและ
ชุมชนในจังหวัดเชียงรายแบบมีสVวนรVวมที่จะต^องพึงพาผ^ูร^ู หรือผู^เช่ียวชาญในหมVูบ^าน(ปราชญ6)ในการ
นําเอาภมู ิปqญญาในท^องถนิ่ ท่มี ีอยูVและสร^างความสนใจใหก^ ับนกั ทVองเท่ียว สถานที่อุดมสมบูรณ6 การสร^าง
ความกระตือรือร^นให^กับคนในชุมชนท่ีจะนํามาประกอบอาชีพเสริมรายได^ให^กับครอบครัว โครงการท่ี
สามารถนํามาพัฒนา แก^ไข ฟ‘•นฟู องค6ความรู^ชุมชน การจัดการแหลVงทVองเที่ยวอยVางยืน ประกอบกับ
๗๓
การวางแผนการบริหารความเสี่ยงท่ีจะเกิดข้ึนกับการทVองเที่ยวที่เพ่ิมขึ้นจาก การจัดการขยะ
ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดลอ^ มทเี่ สยี หายกับการทVองเท่ียว ความสูญเสียเหลVาน้ีจะต^องมีการรองรับ
ปqญหาด^วยการรณรงค6 ประชาสัมพันธ6 และการจัดสรรงบประมาณประจําปtเพื่อการปรับปรุงแก^ไขหรือ
ชะลอความเสียให^น^อยท่ีสุดจึงจะทําให^การทVองเท่ียวการพัฒนาศักยภาพการทVองเท่ียวของ
ผปู^ ระกอบการและชมุ ชนในจังหวัดเชยี งรายอยาV งยงั่ ยนื
อุปสรรคและปqญหาการบริหารจัดการแหลVงทVองเที่ยวการพัฒนาศักยภาพการรองรับ
นกั ทอV งเท่ียวสาธารณรัฐประชาชนจีนของผู^ประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงราย พบวVา ปqญหาใน
การบริหารจัดการรVวมกันท่ียังขาดความร^ูและความเข^าใจในองค6รวม การจัดสรรงบประมาณของ
องค6การบริหารสVวนตําบล การพัฒนาด^านการทVองเท่ียวเศรษฐกิจ พาณิชย6 การเกษตร และ
อุตสาหกรรม เม่ือเปรียบเทียบกับการพัฒนาด^านโครงสร^างพ้ืนฐานซ่ึงทําให^การพัฒนาช^ามากเมื่อเทียบ
กับงบประมาณที่ไมVเพียงพอตVอการจัดการบริหาร และเปmนงบประมาณที่ยังขาดความตVอเนื่องในการ
จัดสรรงบประมาณ ๓ ปt ข^อเสนอแนะในการพัฒนาด^านการทVองเที่ยวท่ีเปmนการเสริมสร^างรายได^ให^กับ
ชมุ ชนท่ีหาV งไกลสามารถเล้ยี งตนเองได^ ดงั นี้
องคก) รภาครัฐบาล
๑. การสงV เสริมเครอื ขVายการทอV งเทยี่ วพ้ืนฐานรวมกับชุมชนท^องถ่ินใกล^เคียงที่อยูVในภาคีเพื่อให^
ความรูพ^ น้ื ฐานในการจัดการทVองเทีย่ วการพฒั นาศักยภาพการรองรับนักทVองเท่ียวสาธารณรัฐประชาชน
จนี ของผูป^ ระกอบการและชมุ ชนในจงั หวัดเชียงรายโดยชมุ ชนมสี วV นรVวม
๒. สร^างขีดความสามารถในการแขVงขนั ในอุตสาหกรรมทVองเที่ยว
๓. สรา^ งจติ สาํ นักในการอนรุ ักษ6ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดล^อมในชมุ ชน
๔. การจัดการความร^ูกับประชาชนในการอนุรักษ6 ฟ•‘นฟู ปรับปรุงสภาพภูมิประเทศที่มี
ความสาํ คญั ตอV ระบบนิเวศวิทยา
๕. สงV เสริมสินคา^ และเสน^ ทางการทอV งเทีย่ วใหมVในท^องถน่ิ
๖. สนบั สนุนการดูแลรักษาคุณภาพแหลงV ทVองเทยี วในท^องถิน่
๗. บรหิ ารจัดการความเส่ยี งในด^านความสะอาด ขยะและผลกระทบดา^ นวฒั นธรรมทอ^ งถนิ่
องค)กรภาคประชาชน
๑. การประชาสัมพันธแ6 หลงV ทอV งเท่ียวในด^านความแปลกใหมใV นชุมชนท^องถน่ิ
๒. การมจี ติ สํานกึ การมสี VวนรวV มในการบริการจดั การทอ^ งถนิ่ ของตนเอง
๓. รVวมกนั อนรุ กั ษ6วฒั นธรรมท่ีมคี วามหลากหลาย
๔. การมีสVวนรVวมในการฟ‘•นฟู แก^ไข ดูแล ดําเนินการจัดการการทVองเที่ยวรVวมกับชุมชน
ใกลเ^ คียง
๕. ประสานงานรบั การสนบั สนนุ กับองคก6 รภาครฐั และเอกชนในการจัดการทVองเทย่ี ว
๗๔
ขอ! มูลเกดิ จากการสนทนากลุม (Focus Groups)
ผลจากการศึกษาสภาพปqญหาโดยภาพรวมของการพัฒนาศักยภาพการรองรับนักทVองเท่ียว
สาธารณรฐั ประชาชนจีนของผป^ู ระกอบการและชมุ ชนในจงั หวดั เชียงราย ในการจัดการทVองเท่ียวท่ีได^ให^
ชุมชนเข^ามาบทบาทในการจัดการบริหารการทVองเท่ียวในชุมชน เพ่ือท่ีจะเสริมสร^างรายได^ให^กับ
ประชาชนในพื้นที่และชุมชนใกล^เคียง ปqญหาภาพรวมของการจัดการทVองเที่ยวถือวVาเปmนแหลVงที่สําคัญ
ของการพัฒนาศักยภาพการรองรับนักทVองเท่ียวสาธารณรัฐประชาชนจีนของผ^ูประกอบการและชุมชน
ในจงั หวดั เชียงราย ซ่ึงมีพ้ืนที่อุดมสมบูรณ6ด^วยทรัพยากรป‚าไม^ สภาพพ้ืนท่ีโดยรVวมยังมีความสมบูรณ6ไมV
ถกู ทาํ ลายมากนัก ประกอบกับภมู ิอากาศทีเ่ ยน็ สบาย การจัดการทVองเที่ยวท่ียังไมVสมบูรณ6มากนักในการ
จัดสรรงบประมาณขององค6การบริหารสVวนตําบลท่ียังมีสัดสVวนท่ีน^อยมากเม่ือเทียบกับจํานวนของ
ประชากรท่ีอาศัยอยูVในพื้นท่ีทั้งหมด การบุกรุกทําลายป‚าไม^ การจัดสรรน้ําในการเกษตรกรรมจึงเปmนไป
อยVางไมVมีระบบ การประสานงานภาครัฐและเอกชนยังไมVตอบรับกับสภาพปqญหาท่ีเกิดขึ้นอยVางแท^จริง
การท้ิงถิ่นฐานเข^าสVูในเมืองจึงมีระดับความรุนแรงตามลําดับ การพัฒนาในชุมชนติดลบจนทําให^การ
ตVอเนื่องการพัฒนาอาชีพ การพัฒนาด^านวัฒนธรรมตกตํ่าอยVางตVอเน่ือง การรวมตัวของชาวบ^านยังขาด
ความชอบธรรมทางสังคมอันเน่ืองจากความหลากหลายชาติพันธุ6 ภูมิปqญญาท^องถิ่น วัฒนธรรมชุมชน
และวิถีชวี ติ
บทบาทการสVวนรVวมของประชาชนยังมีประสิทธิภาพน^อย อันเน่ืองจากการมีผลประโยชน6ใน
การทVองเท่ียวมีน^อย รายได^ไมVสมดุลรายจVายในครอบครัวกระบวนการสร^างคนในชุมชนยังไมVเกิดขึ้น
อยVางเปmนรูปธรรม การเข^าใจต^นทุนทางนิเวศวิทยา ทุนทางวัฒนธรรม ทุนทางการจัดการ
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล^อม และต^นทุนทางสังคม การนําเสนอการทVองเท่ียวเชิงรุกรVวมกับการ
ประชาสัมพันธ6ทุกสื่อ การรVวมกับคนอื่น ๆ และเครือขVายท่ีรวมอยูVในภาคียังไมVทําให^สVูการพัฒนาการ
ทVองเที่ยวอยVางย่ังยืน การแก^ไขปqญหาในภาพรวมชาวบ^านยังขาดความรู^ความเข^าใจในการเข^ารVวม
จัดการปญq หาในภาพรวม ซึ่งชาวบ^านมองปqญหาในสVวนตัวเปmนหลักเพื่อความอยVูรอดของตนเอง ปqญหา
อีกประการหน่ึงท่ีผู^ประกอบการท่ีมีอิทธิพลได^ให^การสนับสนุนที่สร^างผลกระทบกับสังคมในภาพรักษ6ที่
ติดลบตลอดจนการใหข^ ^อมลู ขVาวสารกับประชาชนท่ีไมVถูกต^อง องค6การบริหารสVวนท^องถ่ินกับบทบาทใน
การใช^นโยบายและกลไกลของรัฐเข^ามาจัดการบริหารในองค6รวมทุกด^านที่ทําให^ชุมชนสามารถเล้ียง
ตนเองได^จากการพฒั นาด^านโครงสร^างพื้นฐาน การพัฒนาด^านการเกษตร ด^านการคมนาคม ด^านอาชีพ
สVงเสริมรายได^ ด^านคุณภาพชีวิตท่ีทําให^ประชาชนทุกตารางนิ้วมีความสุข กินดี อยูVดี สุขภาวะแข็งแรง
ในการบริหารจัดการขององค6การสVวนท^องถิ่นยังมีขีดจํากัดในการบริหารด^านงบประมาณที่ได^รับการ
จัดสรรจากรัฐบาลยังมีน^อย ประกอบกับการจัดเก็บรายได^ในพื้นท่ียังไมVสามารถทํางานให^เกิด
ประสิทธภิ าพสงู สดุ จากปqจจัยหลายด^าน จึงทําใหห^ ลายชมุ ชนในหมบูV า^ นเกิดการเปล่ียนแปลงตามกระแส
โลกาภวิ ัฒน6ทีก่ า^ วหน^าและทนั สมัยสVงผลใหว^ ิถชี มุ ชน วฒั นธรรม ที่เปmนมรดกตกทอดมายาวนานต^องกลืน
๗๕
ไปกับวิถีของชาติตะวันตกที่เข^ามีอิทธิพลเหนือกําลังอนุรักษ6 ปqญหาและอุปสรรคทั้งหลายเหลVาน้ีทําให^
สVงผลกระทบโดยตรงในการบริโภคของชุมชน องค6การบริหารสVวนท^องถิ่นได^ให^ชุมชนเข^ารVวมในการ
พฒั นาการทVองเทีย่ ว ดงั น้ี
๑. การพัฒนาจึงเปšดโอกาสให^คนในชุมชนได^มาเข^ามามีบทบาทในการมีสVวนรVวมในการพัฒนา
ชุมชนด^านการฟ‘•นฟู ปsองกัน แก^ไข และการปรับปรุง ด^านการเกษตรในเรื่องแหลVงนํ้า ด^านคมนาคมใน
เรื่องการการสรา^ งเส^นทางเช่อื มตอV หมูบV า^ น การรณรงคป6 ลกู ปา‚ ในวันสําคัญทกุ ปt
๒. การให^ประชาชนมสี VวนรวV มในการวางแผนพฒั นารVวมกนั กบั องคก6 ารบริหารสวV นตาํ บลในการ
พฒั นาชุมชน พัฒนาโครงการให^สอดคล^องกับสภาพของปqญหาในชุมชน แลกเปล่ียนเรียนร^ูคนในชุมชน
ชมุ ชนใกล^เคียง และองค6การบริหารสVวนตาํ บลเพ่ือการทราบถงึ ข^อเทจ็ จริงและนาํ เขา^ สVแู ผนการพฒั นา
๓. ให^คนในชุมชมได^สูVกระบวนการเข^ารVวมในรูปแบบคณะกรรมการรVวม กรรมการ ในการ
ทํางานรVวมกันกับองค6การบริหารสVวนตําบล และสามารถตรวจสอบผลการดําเนินงานทุกข้ันตอน การ
จัดโครงการหรือกจิ กรรมให^มสี วV นเขา^ รVวมในการตัดสินใจทกุ ขัน้ ตอน
๔. การพฒั นาดา^ นการทอV งเทีย่ ว เศรษฐกจิ พาณชิ ย6 การเกษตร แนวทางในการพัฒนา สVงเสริม
สนับสนุน การทVองเท่ียวเชิงอนุรักษ6สิ่งแวดล^อมวิถีชีวิต วัฒนธรรมและประเพณีท^องถิ่น ยกระดับ
มาตรฐานด^านบริการและธุรกิจที่เก่ียวข^องกับการทVองเท่ียวสร^างความประทับใจแกVนักทVองเที่ยวและผู^
มาเยือน พัฒนาแหลVงทVองเที่ยวและสร^างเครือขVายการทVองเท่ียวในชุมชน และการตลาดและการ
ประชาสมั พันธด6 า^ นการทอV งเที่ยว
ข!อมูลเกิดจากการสนทนากลุม (Focus Groups)
ผลจากการศึกษาสภาพปqญหาโดยภาพรวมของการพัฒนาศักยภาพการรองรับนักทVองเท่ียว
สาธารณรัฐประชาชนจีนของผู^ประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงราย ในการบริหารจัดการ
เพอ่ื ที่จะใหก^ ับประชาชนในพ้ืนทแ่ี ละชมุ ชนใกลเ^ คยี ง แกป^ qญหาภาพรวม จาํ นวนของประชากรท่ีอาศัยอยูV
ในพ้ืนที่ทั้งหมด การบุกรุกทําลายป‚าไม^ การจัดสรรน้ําในการเกษตรกรรมจึงเปmนไปอยVางไมVมีระบบ การ
ประสานงานภาครัฐและเอกชนยังไมVตอบรับกับสภาพปqญหาท่ีเกิดขึ้นอยVางแท^จริง การท้ิงถ่ินฐานเข^าสูV
ในเมือง การจัดการศึกษาในชุมชนยังไมVมีความสอดคล^องกับความต^องการของประชาชนในพ้ืนที่อยVาง
แท^จรงิ
๑. การเข^ามามีสVวนรVวมของประชาชนยังมีประสิทธิภาพน^อย อันเนื่องจากการมีผลประโยชน6
จากส่ิงอน่ื มากกวVาการทVองเทยี่ ว การเข^าใจตน^ ทนุ ทางนเิ วศวิทยา ทนุ ทางการจดั การทรัพยากรธรรมชาติ
และสงิ่ แวดลอ^ ม และตน^ ทุนทางสังคม การแก^ไขปqญหาในภาพรวมชาวบ^านยังขาดความรู^ความเข^าใจใน
การเข^ารVวมจัดการปqญหาในภาพรวม ซ่ึงชาวบ^านมองปqญหาในสVวนตัวเปmนหลักเพื่อความอยูVรอดของ
ตนเอง ปqญหาอีกประการหน่ึงท่ีผ^ูประกอบการที่มีอิทธิพลได^ให^การสนับสนุนท่ีสร^างผลกระทบกับสังคม
ในภาพรักษท6 ี่ตดิ ลบตลอดจนการใหข^ ^อมลู ขาV วสารกับประชาชนทีไ่ มVถูกต^อง
๗๖
๒. องค6การบริหารสVวนท^องถิ่นกับบทบาทในการพัฒนาศักยภาพการรองรับนักทVองเท่ียว
สาธารณรัฐประชาชนจีนของผู^ประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงรายที่ทําให^ชุมชนร^ูสึกเปmนเจ^าของ
จากการพัฒนาดา^ นโครงสร^างพ้ืนฐาน การพัฒนาด^านการเกษตร ด^านการคมนาคม ด^านอาชีพสVงเสริม
รายได^ ดา^ นคณุ ภาพชีวิตที่ทําให^ประชาชนไมVสนใจท่ีจะรักษาทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล^อมท่ีมีอยูV
ให^ชะลอการสูญเสีย ในการบริหารจัดการขององค6การสVวนท^องถิ่นยังมีขีดจํากัดในการบริหารด^าน
งบประมาณที่ได^รับการจัดสรรจากรัฐบาลยังมีน^อย ประกอบกับการจัดเก็บรายได^ในพื้นท่ียังไมVสามารถ
ทํางานให^เกิดประสิทธิภาพสูงสุดจากปqจจัยหลายด^าน จึงทําให^หลายชุมชนในหมูVบ^านเกิดการ
เปล่ียนแปลงตามกระแสโลกาภิวัฒน6ท่ีก^าวหน^าและทันสมัยสVงผลให^วิถีชุมชนเปล่ียนแปลงไปอยVาง
รวดเร็ว องคก6 ารบรหิ ารสวV นทอ^ งถิ่นได^ให^ชุมชนเข^ารVวมในการพฒั นา ดังนี้
๑. การพัฒนาจึงเปšดโอกาสให^คนในชุมชนได^มาเข^ามามีบทบาทในการมีสVวนรVวมในการพัฒนา
ชุมชนด^านการฟ•‘นฟู ปsองกนั แก^ไข และการปรบั ปรุง ด^านทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอ^ ม
๒. การให^ประชาชนมีสVวนรVวมในการวางแผนพัฒนารVวมกันกับองค6การบริหารสVวน ในการ
พัฒนาชุมชน พัฒนาโครงการให^สอดคล^องกับสภาพของปqญหาในชุมชน แลกเปล่ียนเรียนรู^คนในชุมชน
ชุมชนใกล^เคียง และองค6การบริหารสVวนตําบลเพ่ือการทราบถึงข^อเท็จจริงและนําเข^าสVูแผนการพัฒนา
ตาํ บลเพือ่ ใหเ^ กดิ ประโยชนต6 อV คนในชุมชม
๓. ให^คนในชุมชมได^สVูกระบวนการเข^ารVวมในรูปแบบคณะกรรมการรVวม กรรมการ ในการ
ทํางานรVวมกันกับองค6การบริหารสVวนตําบล และสามารถตรวจสอบผลการดําเนินงานทุกขั้นตอน การ
จดั โครงการหรือกิจกรรมให^มีสVวนเข^ารVวมในการตัดสนิ ใจทกุ ขั้นตอนในการบริหารโครงการ
๔.๓ ผลวิเคราะห)ศักยภาพการรองรับนักทองเที่ยวสาธารณรัฐประชาชนจีนของ
ผู!ประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงราย
ปqจจัยการพฒั นาศกั ยภาพการรองรับนกั ทVองเทย่ี วสาธารณรฐั ประชาชนจีนของผ^ูประกอบการ
และชุมชนในจังหวดั เชยี งรายท่ีมีผลตอV การพฒั นาการทVองเที่ยวในพืน้ ท่ี
ภาครัฐ มีสVวนสําคัญเปmนอยVางมากในการพัฒนาการทVองเที่ยวในจังหวัดเชียงราย โดยการ
พัฒนานั้นเริ่มต^นมาจากการกVอสร^างทางคมนาคม ซ่ึงเปmนการเริ่มเปšดให^เปmนที่รู^จักแกVคนภายนอก
จากน้ันก็ได^เร่ิมพัฒนาสาธารณูปโภคตVางๆ ทั้งไฟฟsา ประปา การรักษาความปลอดภัย การคมนาคม
ขนสงV การพลังงาน การไฟฟาs ประปา การสื่อสารทางคมนาคมและการจัดการ ระบบกําจัดขยะ ฝ‚ุนควัน
ทาํ ใหเ^ ริม่ มีความสะดวกสบายขึ้น และเริ่มมีคณะสํารวจเดินทางเข^ามาค^นหาแหลVงทVองเท่ียวใหมVๆ ทําให^
ย่ิงเปmนที่รู^จักมากข้ึน โดยภาครัฐมีความสําคัญในการเผยแพรVอ^ุมผางให^เปmนท่ีร^ูจักแกVสาธารณะทั่วไป
โดยเฉพาะองค6กรการทอV งเที่ยวแหงV ประเทศไทย ซ่ึงเปนm คณะแรกๆที่เข^ามาทําการสํารวจ โดยมีนโยบาย
๗๗
ท่ีจะทาํ ให^เปนm แหลงV ทอV งเทยี่ วเชิงอนุรักษ6ต^นแบบของประเทศไทย มีการโฆษณาประชาสัมพันธ6ลงในส่ือ
ตVางๆท้ังในและตVางประเทศ จัดอบรมความร^ูเกี่ยวกับการทVองเท่ียวเชิงนิเวศให^แกVผ^ูประกอบการ
ทVองเทย่ี วและชาวบ^านเพอื่ ใหเ^ ข^าใจในหลกั การทอV งเที่ยวเชิงอนุรักษ6 และสามารถให^ความรู^ในเร่ืองตVางๆ
ทัง้ ทางธรรมชาติ วัฒนธรรม ประเพณีแกVนักทVองเท่ียวได^ จึงมีการจัดทําโครงการนํารVองการองเท่ียวเชิง
นเิ วศขน้ึ โดยคาดหวังให^อม^ุ ผางเปmนตัวอยVางสําหรับการทอV งเทย่ี วเชงิ นเิ วศเพ่ือเปนm ประโยชน6ในการนําไป
ปรบั ใชเ^ ปนm แนวทางแก^ไขปqญหาเสริมและพัฒนาพื้นที่ทVองเท่ียวท่ีมีปqญหาในลักษณะเดียวกัน เพื่อรักษา
ทรัพยากรทางการทVองเท่ียวให^ย่ังยืนเปmนมรดกที่เปt£ยมด^วยคุณคVาให^แกVชนรVุนหลังและมวลมนุษยชาติ
สืบไป โดยโครงการดังกลVาวได^รับรางวัลชนะเลิศในการประกวดสถานท่ีทVองเที่ยวเชิงนิเวศในระดับ
อาเซยี น จังหวดั เชียงรายได^สVงเสริมนโยบายด^านการสVงเสรมิ การทอV งเท่ียวโดยการสนับสนุนและสVงเสริม
การทVองเที่ยวแบบบูรณาการ คือเพ่ิมและพัฒนาแหลVงทVองเท่ียวให^มีศักยภาพมากขึ้นโดยการปรับปรุง
ซVอมแซมเส^นทางคมนาคมเข^าสVูแหลVงทVองเท่ียว เพิ่มสิ่งอํานวยความสะดวก เพ่ิมความปลอดภัยในชีวิต
และทรัพย6สินของนักทVองเที่ยว และเน^นการทVองเที่ยวแบบให^ประชาชนมีสVวนรVวม โดยการสนับสนุน
การทVองเท่ียวในรูปแบบตVางๆ นําเสนอการทVองเที่ยวเชิงนิเวศ การทVองเท่ียวเชิงเกษตร และให^
ประชาชนมีสVวนรVวมในการจัดการทVองเท่ียวมากข้ึนองค6การบริหารสVวนจังหวัดตาก ยังได^รVวมมือกับ
หนVวยงานราชการและผู^ประกอบกิจการทVองเท่ียว นําเสนอ แผนแมVบทรวมในการพัฒนาพ้ืนท่ีและการ
ทVองเท่ยี ว โครงการ ศึกษารูปแบบการทVองเท่ียวเชิงนิเวศ และการพัฒนาแผนแมVบทโดยมีเนื้อหาสําคัญ
ดังนี้
๑) วิสัยทัศน6ในการพัฒนาศักยภาพการรองรับนักทVองเที่ยวสาธารณรัฐประชาชนจีนของ
ผูป^ ระกอบการและชุมชนในจงั หวดั เชยี งราย
๑.๑) เปmนเมืองที่ดํารงรักษาและอนุรักษ6ทรัพยากรธรรมชาติ สัตว6ป‚า พันธ6ุพืชระบบ
นิเวศ แหลVงประวตั ิศาสตรแ6 ละวฒั นธรรม ให^คงสภาพสวยงามมคี ณุ คาV ทางการศกึ ษาหลากหลาย
๑.๒) เชยี งรายอยูVบนฐานคดิ ท่ีเนน^ ใหเ^ ห็นถึงความสาํ คัญของการผสมผสานจุดมVุงหมาย
ของการฟ‘•นฟู และ อนุรักษ6สภาพแวดล^อม รวมทั้งอัตลักษณ6และความหลากหลายทางวัฒนธรรมของ
กลVุมชาติพันธต6ุ าV งๆ ของชุมชนอันมวี ิถีชีวิตและจารีตประเพณีแตกตVางกนั
๑.๓) การสร^างสํานึกท^องถิ่น มีความภาคภูมิใจในอัตลักษณ6ทางชาติพันธ6ุและ
วัฒนธรรม ประเพณีของตนรวมทั้งสามารถให^คําอธิบายกับคนนอกหรือนักทVองเที่ยวรับร^ู และเข^าใจใน
วิถชี วี ติ และวัฒนธรรมทอ^ งถิ่นวVามีความสวยงามและมีคุณคVาอยVางไร ตลอดจนการสื่อให^เห็นพัฒนาการ
ของวัฒนธรรม จารีตประเพณี ท้ังนี้เพื่อให^คนในท^องถ่ินและนักทVองเท่ียวมีสVวนรVวมในกระบวน การ
เรียนร^ซู ่ึงกนั และกัน การเคารพตVอความเชื่อ ศักดิ์ศรี และสิทธิในการเปmนกลุVมชาติพันธุ6ตVางๆ วัฒนธรรม
ประเพณี และพธิ กี รรมของชุมชน
๗๘
๑.๔) เปmนเมืองรีสอร6ทที่เดVนด^านการทVองเท่ียวเชิงนิเวศ มีโครงสร^างพ้ืนฐานที่มี
คุณภาพ มาตรฐาน มคี วามสะดวก ปลอดภยั ในราคายุติธรรม และมที างเลอื กสาํ หรับผใู^ ช^บรกิ าร
๑.๕) อมุ^ ผางจะเปmนเมอื งทีม่ ีระบบการบริหารจัดการสมัยใหมV มีความยืดหยุVน โปรVงใส
ติดตามตรวจสอบได^ มรี ะบบการทํางานท่เี ขา^ ใจรVวมกนั ไดก^ บั ทุกภาคสVวน
๑.๖) ประชากรและชมุ ชนเขม^ แข็ง มีความพอเพียง รวV มแรงรVวมใจกันพัฒนาเพื่อความ
อยVูดี มีสุขทVามกลางสภาพแวดล^อมท่ีดี อาชีพมั่นคง มีความปลอดภัยในชีวิต ทรัพย6สินและมีสังคม
ประเพณแี ละวฒั นธรรม จิตวญิ ญาณท่ีคงความเปmนเอกลกั ษณข6 องอุ^มผางไว^อยVางย่ังยืนโดยมีภารกิจหลัก
ที่จะกVอให^เกิดการพัฒนาตามวิสัยทัศน6การทVองเท่ียวอุ^มผาง คือภารกิจการบริหารและจัดการพัฒนา
พน้ื ทีแ่ ละทรพั ยากรธรรมชาติ และภารกิจพฒั นาคนและสงั คมให^มคี Vานิยมตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
โดยจะมยี ุทธศาสตรท6 ีจ่ ะสามารถตอบสนองภารกิจ ดังน้ี
๑. การพัฒนาพ้ืนท่ีควบคูVกับการรักษาสมดุลของทรัพยากรธรรมชาติ โดยสร^างความร^ูความ
เขา^ ใจและปลุกจิตสํานึกของผู^ประกอบการและชุมชน ในด^านการอนุรักษ6ส่ิงแวดล^อมเน^นการจัดให^มีผัง
โครงสร^างการพัฒนาพื้นที่ การกําหนดยVานการใช^ประโยชน6ท่ีดิน และการกําหนดโครงขVาย โครงสร^าง
พ้ืนฐานเช่ือมโยงชุมชนตVางๆ เนน^ การสVงเสริมและสนบั สนนุ การพฒั นาสิ่งแวดล^อมชุมชน และการจัดการ
บริหารทรัพยากรธรรมชาติทีส่ ําคัญ เพ่ือรักษาและเพ่ิมคุณคVาสินทรัพย6หรือทุนทางการทVองเที่ยวของอ^ุม
ผางให^มีความสมดุลและยั่งยืน ซึ่งสVงผลตVอการสร^างรายได^ท่ีตVอเนื่อง คุณภาพชีวิตและส่ิงแวดล^อมที่ดี
ของชุมชน ตลอดจนตอบสนองการทVองเที่ยวทางเลือก (Alternative Tourism) หรือการทVองเท่ียวเชิง
นเิ วศ (Ecotourism) ได^สมเหตสุ มผล
๒. การบริหารจัดการรีสอร6ท โดย เน^นการปรับปรุงกฎระเบียบและกําหนดนโยบายการ
สนับสนุนการทVองเที่ยวเชิงนิเวศให^ชัดเจน การพัฒนามาตรฐานในการประกอบธุรกิจโดยระดมทุกภาค
สVวนในท^องถ่ินมีสVวนรVวมในกระบวนการพัฒนา ในฐานะผู^ตัดสินใจและผ^ูดําเนินการโดยเปšดโอกาสให^
ภาคีกลVุมตVางๆในพ้ืนที่ อันได^แกV ฝ‚ายการเมือง ภาครัฐธุรกิจเอกชน องค6กรประชาชน นักวิชาการ และ
ส่ือมวลชนรVวมกันกําหนดนโยบาย วางแผนตัดสินใจ ปฏิบัติ และติดตามการประเมินผลอยVางตVอเน่ือง
โดยภาครัฐจะมีบทบาทเปmนผ^ูสนับสนุนและอํานวยความสะดวก ในการพัฒนา เพ่ือสVงเสริมการบริการ
จัดการอ^ุมผางในลักษณะเมืองรีสอร6ทตามความสามารถในการรองรับของ ชุมชน พ้ืนที่และทรัพยากร
โดยมีหลกั การกฎเกณฑ6อยาV งเปmนทางการท่ที ุกภาคสVวนยอมรับและสามารถปฏิบตั ไิ ด^รวV มกนั
๓. การพัฒนาโครงสร^างพื้นฐานให^มีคุณภาพและบริการท่ีได^มาตรฐาน โดยเน^นการพัฒนา
ระบบโครงสร^างพ้ืนฐานเปmนเครื่องมือในการกําหนดทิศทางการขยายตัวของชุมชน และ กิจกรรมทาง
เศรษฐกิจ ให^ความสําคัญกับการขยายบริการพ้ืนฐานชุมชน การยกระดับมาตรฐานการบริการ ภาครัฐ
และเอกชนเน^นการใชร^ ะบบการจดั การเพ่ือเพิม่ ประสิทธิภาพ รวมท้งั จดั การมาตรฐานบริการโครงสรา^ ง
๗๙
พื้นฐาน ให^พอเพียงและกระจายให^ท่ัวถึงทุกพ้ืนที่ ทั้งระบบการคมนาคมขนสVง ระบบประปา ระบบ
กําจัดขยะ บําบัดน้ําเสียและระบบโทรคมนาคมสื่อสาร เพื่อให^อ^ุมผางมีระบบโครงสร^างพื้นฐานท่ี
มาตรฐาน มีบริการจากภาครัฐและภาคเอกชน ทม่ี ปี ระสทิ ธิภาพสาํ หรบั ผใ^ู ชบ^ รกิ าร
๔. การพัฒนาคนและสังคม โดยเน^นการเพิ่มประสิทธิภาพและพัฒนาคุณภาพของคนในพื้นท่ี
ทง้ั การยกระดับการศกึ ษาใหส^ งู ข้นึ และการเพมิ่ ศกั ยภาพแรงงานสาขาการทVองเที่ยว ให^ความสําคัญกับ
การสร^างเสริมจิตสํานึกถึงรากฐานวัฒนธรรมท^องถ่ินที่มีอิทธิพลตVอชุมชน การสVงเสริมการสร^างสุขภาพ
อนามัยท่ีดีให^กับประชาชนและการเสริมสร^างระบบ ความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย6สินสําหรับคนใน
พ้ืนที่และนักทVองเท่ียวเพื่อสร^างชุมชนเข^มแข็ง มีความปลอดภัย สุขภาวะที่ดีมีจิตสํานึกรักท^องถ่ินและ
การพ่ึงพาตนเอง ประเด็นท่ีห^า คือ การสร^างเครือขVายความรVวมมือในการพัฒนาการทVองเที่ยว โดยมุVง
พัฒนาให^คนในชุมชนท่ีเปmนหัวใจสําคัญของการจัดการทVองเที่ยว และไมVเพียงแตVตอบสนองความ
ตอ^ งการ ของนกั ทVองเทยี่ วเทาV น้นั แตVเปmนการเน^นถึงการสร^างศักยภาพของคนในท^องถ่ิน ผู^ประกอบการ
ผู^ใหบ^ ริการภาครฐั ใหร^ วมกลุVมกันเปนm เครอื ขาV ยเขา^ มามีสVวนรVวมในการจัดการทVองเท่ียวอยVางแท^จริง เพ่ือ
นําไปสูVการดูแลรักษา และฟ•‘นฟูทรัพยากรธรรมชาติโดยให^มีความสมดุลกับภูมิปqญญาของท^องถ่ิน
และอตั ลกั ษณท6 างวัฒนธรรมรวมทง้ั การเกอื้ กลู ตVอเศรษฐกิจของชุมชนในอนาคต เปmนสร^างเครือขVายการ
จัดการพัฒนาการทVองเที่ยวของอ^ุมผาง ที่มีบทบาทสําคัญในการผลัดดันแนวคิด นโยบายตลอดจนแผน
และการดําเนินงานในการพัฒนาการทVองเท่ียว โดยเน^นกระบวนการเรียนร^ูในการจัดทรัพยากรของ
ชุมชนท^องถนิ่ และแหลVงทVองเท่ียวให^มีความยั่งยืนท้ังการชVวยกันประชาสัมพันธ6และเสนอแนวคิดในการ
เคล่ือนไหวให^นักทVองเท่ียว ได^รVวมในการจัดการ ทVองเท่ียวเชิงนิเวศ และการกระจายผลประโยชน6ที่
เกื้อหนุนกันระหวVางการอนุรักษ6ทุนทางการทVองเท่ียว กับความต^องการพัฒนาของชุมชนท^องถิ่นให^
เข^มแข็งยิ่งขึ้น เพื่อสร^างเสริมและพัฒนาศักยภาพของคนในชุมชนท^องถิ่น ผ^ูประกอบกิจการธุรกิจการ
ทVองเที่ยวผู^ให^บริการภาครัฐให^รวมกลุVมกันเปmนเครือขVายท่ีเข^ามามีสVวนรVวมรับผิดชอบในทิศทาง
นโยบายการวางแผน การผลักดัน การจัดการ การทVองเท่ียวอุ^มผางและการติดตามประเมินผลลัพธ6
อยาV งจรงิ จงั เพือ่ ขบั เคลอื่ นไปสVูการบรรลวุ สิ ัยทศั น6
๒) กลยุทธ6การพัฒนาการทVองเที่ยวพัฒนาเครือขVายการทVองเที่ยวโดยความรVวมมือทั้งภาครัฐ
เอกชนและชุมชนให^เปmนผู^ผลักดันในการปลุกจิตสํานึกหวงแหนทรัพยากร ปรับปรุงกฎระเบียบ พัฒนา
มาตรฐานทางการทVองเที่ยวและระบบสาธารณูปโภคพื้นฐานในด^านตVางๆ ที่เอ้ือประโยชน6ตVอการเปmน
แหลVงทรัพยากรการทVองเท่ียว และยังเปmนการทVองเที่ยวอีกรูปแบบหน่ึงที่เปmนทางเลือก(Alternative
Tourism) ทเี่ อ้อื ประโยชน6ใหช^ ุมชน และนกั ทVองเทย่ี วอยาV งย่ังยนื
๓) กระบวนงานการพัฒนาการทVองเที่ยว คือ กลุVมของแผนงานโครงการตVาง ๆ ท่ีจะต^อง
ดําเนินการเพ่ือให^บรรลุเปsาหมาย โดยมีขอบเขตที่ชัดเจน ครบถ^วนและไมVซ้ําซ^อนกัน เปmนเครื่องมือใน
การรวบรวมแผนงาน
๘๐
๓.๑) กระบวนงานด^านการพัฒนาพื้นท่ี/ชุมชน คือ กระบวนการสVงเสริมและอนุรักษ6
ทรัพยากรธรรมชาติ ขนบธรรมเนียมประเพณี และวิถีชุมชนโดยการใช^ทุนทรัพยากรธรรมชาติ
ส่ิงแวดล^อม และการบังคับใช^กฎหมายอยVางมีประสิทธิภาพ มีความเชื่อมโยงกับทุนทางสังคม คือ ภูมิ
ปqญญาท^องถ่ินและวิถีการดํารงชีวิตของชุมชน การสร^างมูลคVา เพ่ิมของผลผลิตและบริการทางการ
ทVองเทยี่ ว โดยเปmนการเน^นการเสริมสร^างความร^ู ความเข^าใจ จิตสํานึก และความตระหนักในคุณคVาของ
ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล^อมให^แกVผู^ประกอบการ ชุมชน และ นักทVองเที่ยว สร^างการมีสVวนรVวม
ในการอนุรักษท6 รัพยากรธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดล^อมและกําหนด มาตรการในการรกั ษารVวมกันการกระตุ^น
และสVงเสริมให^ชุมชนมีความภาคภูมิใจและสามารถสืบทอดวัฒนธรรม ประเพณี วิถีชีวิต ภูมิปqญญา
ท^องถิ่นทเ่ี ปนm เอกลักษณ6 รวมท้ังบูรณะฟ•‘นฟูแหลVงโบราณสถานแหลVงประวัติศาสตร6ท่ีสําคัญ และการจัด
วางผังเมืองและแผนการใช^พื้นท่ีตามสมรรถนะในการรองรับ การกําหนดกฎการพัฒนาแหลVงทVองเที่ยว
สินค^าและกิจกรรมทางการทVองเที่ยวการพัฒนาและสร^างมาตรฐานบริการทางการทVองเที่ยวการ
ดําเนินการตลาดและประชาสัมพันธ6เชิงรุกการสVงเสริมและอนุรักษ6ทรัพยากรธรรมชาติขนบธรรมเนียม
ประเพณีและวิถีการพัฒนาปqจจัยสนับสนุนการพัฒนาเครือขVายความรVวมมือแผนพัฒนาการทVองเที่ยว
ข^อบังคับตVาง ๆ เก่ียวกับการจัดวางผังเมือง รูปแบบอาคารและสิ่งปลูกสร^างที่สะท^อนจิตวิญญาณ การ
จัดแบVงพน้ื ทีส่ าํ หรับพัฒนาและอนุรักษ6เพื่อคงสภาพแวดล^อมของชุมชนที่มีเอกลักษณ6 และปsองกันไมVให^
การพัฒนาทําลายคณุ คVาทางวฒั นธรรม ส่ิงแวดล^อมและวถิ ีชมุ ชน
๓.๒) กระบวนงานด^านการพัฒนาปqจจัยสนับสนุน คือการพัฒนาปรับปรุงโครงสร^าง
พน้ื ฐานเดิม การสร^างสรรค6ริเริ่มโครงสร^างพ้ืนฐานใหมV อันได^แกV ถนน การคมนาคมขนสVง การพลังงาน
การไฟฟsาประปา การส่ือสารโทรคมนาคมและการจัดการ ระบบกําจัดขยะ บําบัดน้ําเสีย ฝุ‚นและควัน
เปmนต^น ให^สอดคล^องกับความเหมาะสมของพ้ืนท่ี และความต^องการของชุมชนตลอดจนสนับสนุนการ
ทVองเท่ียว รวมถึงการจัดการท่ีดีในการ รักษาทุนทางกายภาพอยVางมีประสิทธิภาพ อีกท้ังการยกระดับ
และขยายมาตรฐานการบริการพน้ื ฐานด^านการศึกษา การฝ“กอบรม การวิจัยและพัฒนา ความปลอดภัย
ในชวี ิตทรัพย6สิน การสาธารณสขุ การดูแลสขุ ภาพ รวมทัง้ ดา^ นสินเชือ่ และกองทนุ เพอ่ื การทVองเท่ียว
๓.๓) การพฒั นาเครือขาV ยความรVวมมอื คอื การเชื่อมโยงทุกภาคสVวนให^เปmนเครือขVายที่
เปmนทางการอันประกอบด^วยชุมชน ผ^ูประกอบการธุรกิจ ทVองเที่ยวและธุรกิจที่เกี่ยวเนื่องกับการ
ทVองเที่ยว หนVวยงานสนับสนุนภาครัฐ สถาบันการเงิน สถาบันการศึกษาและสถาบันทางศาสนาท้ังใน
และตาV งประเทศ ให^เข^ามามีสVวนรVวมในการพัฒนา การทVองเท่ียวและรVวมดําเนินการในทิศทางเดียวกัน
บนพื้นฐานของความเข^าใจและไว^วางใจ การเสริมสร^างศักยภาพเครือขVายโดยการแลกเปลี่ยน เรียนรู^
รVวมกัน ในการวิเคราะห6สถานการณ6 ปqจจัยที่มีผลกระทบตVอการทVองเที่ยว จัดทําแผนพัฒนา ข^อเสนอ
โครงการและการติดตามประเมินผล เพื่อการพัฒนาพ้ืนท่ี/ชุมชนและการทVองเที่ยวตามประเด็น
ยุทธศาสตร6ท่ีกําหนด การสร^างความเข^มแข็งของเครือขVายโดยมุVงสานสัมพันธ6กับภาครัฐ ภาคเอกชน
๘๑
และองคก6 ารบริหาร สVวนท^องถ่ินและผลักดันให^ได^รับการสนับสนุนจากหนVวยงานที่เกี่ยวข^อง ทั้งในสVวน
ภูมิภาคและสVวน กลาง การประสานงานเพ่ือลดข้ันตอนในการให^บริการและการปรับปรุงกฎระเบียบ
ข^อบังคับท่ีไมV เอ้ือตVอการพัฒนาที่ย่ังยืนของชุมชนและการทVองเท่ียว รวมท้ังขอรับการสนับสนุน
งบประมาณให^กับเครือขVายในการดําเนินงานอยVางตVอเน่ือง และกระต^ุนการมีสVวนรVวมของชุมชน การ
สร^างคVานิยมในการมีสVวนรVวม การแสดงความคิดเห็น ความรับผิดชอบตVอสVวนรวม การสร^างกิจกรรม
สVงเสรมิ การมีสVวนรVวม การเผยแพรVประโยชน6ที่เปmน รูปธรรมตVอชุมชนและการขับเคลื่อนการมีสVวนรVวม
อยVางเปmนระบบและสรา^ งสรรค6
๓.๔) การพัฒนาแหลงV ทอV งเทยี่ วสนิ คา^ และกจิ กรรมทางการทอV งเท่ียว คือ การปรับปรุง
และพัฒนาแหลVงทVองเที่ยว ทั้งตามธรรมชาติและที่สร^างข้ึนให^สอดคล^องระบบนิเวศ ของพ้ืนท่ีเพ่ือเปmน
แหลVงการศึกษาเรียนรทู^ างธรรมชาติ ความหลากหลายทางชวี ภาพ และสามารถตอบสนองการทVองเท่ียว
ทางเลือก (Alternative Tourism) นอกจากน้ียังรวมถึงแหลVงทVองเท่ียว เชิงประวัติศาสตร6วัฒนธรรม
ประเพณี โดยคงจิตวิญญาณ และอัตลกั ษณ6ท^องถนิ่ อยVางมน่ั คง การพัฒนากิจกรรมเดิมและกิจกรรมใหมV
ที่เชื่อมโยงสูVวิถีชีวิตชุมชนและการทVองเที่ยว เพ่ือสร^างความตVอเนื่องของกิจกรรมท่ีเปmนการสืบทอด
ขนบธรรมเนยี มประเพณี และสงV เสรมิ การทVองเท่ียวไดต^ ลอดทง้ั ปt การพฒั นาคลังความร^ู ข^อมูล เรื่องราว
แผนท่ีทางการทVองเที่ยวและระบบชVองทางการให^บริการข^อมูลท่ีสร^างความสนใจ การดึงดูด
นักทVองเที่ยวกลVุมเปsาหมายให^สามารถวางแผนการทVองเท่ียวได^ ตลอดท้ังปtและค^ุมคVากับการเดินทาง
และการวางแผนพัฒนาและเช่ือมโยงการเรียนร^ูของคนในชุมชนและระหวVางชุมชนกับนักทVองเท่ียวท่ีมVุง
เน^นการอนุรักษท6 นุ ทางธรรมชาติและทุนสังคมวัฒนธรรม
๓.๕) การพัฒนาและสร^างมาตรฐานบริการทVองเท่ียว คือการยกระดับมาตรฐานการ
ใหบ^ รกิ ารทางการทVองเทีย่ ว เชนV รีสอร6ท ทีพ่ ัก ร^านอาหาร รา^ นขายของ ที่ระลึก กิจการนําเท่ียว เดินป‚า
ลอV งแพ เปmนต^น โดยการรวV มมือกันระหวาV งภาครัฐและเอกชนใน การกําหนดมาตรฐานท่ีเปmนรูปธรรม มี
ความชัดเจน ให^เหมาะสมสําหรับบริการการทVองเที่ยวแตVละประเภท และมีการรับรองและตรวจสอบ
มาตรฐานอยาV งเปนm ระบบสมํา่ เสมอ และกระตนุ^ ใหผ^ ู^มสี Vวนได^สVวนเสยี ของการทVองเท่ยี วตระหนักถึงความ
จําเปmนและสําคัญของการมีมาตรฐานสินค^าและบริการ การชVวยเผยแพรVประชาสัมพันธ6กิจการท่ีมี
มาตรฐานท้งั ในและ ตVางประเทศโดยเฉพาะไปยังกลมุV ลูกคา^ เปาs หมายของการทVองเที่ยว
๓.๖) การดําเนนิ การตลาดและประชาสัมพันธ6เชิงรุก คือการสร^างภาพลักษณ6ด^านการ
ทVองเที่ยว สํารวจและคัดสรรเอกลักษณ6และจุดเดVนเพ่ือกําหนด จัดกิจกรรมที่เปmนเอกลักษณ6เพื่อสร^าง
การรับรู^และความตระหนักในความสําคัญของกิจกรรม ให^กับบุคลากร ด^านการทVองเท่ียวและชุมชน
ส่ือสารกิจกรรม ให^แพรVหลายและครอบคลุม กําหนดกลุVมเปsาหมาย ดําเนินการด^านการตลาด สํารวจ
และวิเคราะห6พฤติกรรมของผู^เย่ียมเยือน เพ่ือระบุกลุVมลูกค^าเปsาหมายที่เหมาะสมจัดทําแผนการตลาด
สําหรับแตVละกลVุมลูกค^าเปsาหมาย และดําเนินการให^เปmนไปตามแผน ติดตามและประเมินผลการ
๘๒
ดําเนินงาน และปรับปรุงแผนการตลาด ให^เหมาะสม และทําการประชาสัมพันธ6การทVองเท่ียวอยVาง
ตVอเนื่อง รวบรวมขVาวสารด^านการทVองเท่ียว และจัดเก็บใน ระบบข^อมูลสารสนเทศ พัฒนาเว็บไซต6เพ่ือ
สร^างความแขง็ แกรVงในภาพลักษณ6 พร^อมข^อมูลการ ทVองเทย่ี วและการให^บริการ เชVน การจองที่พัก การ
เดินทาง เปmนต^น เผยแพรVประชาสัมพันธ6การทVองเท่ียวผVานชVองทางตVางๆสVงเสริมความรVวมมือทางการ
ทอV งเทย่ี วภายใต^ความรวV มมอื ทง้ั ในและตVางประเทศ
ภาคเอกชน จุดเร่ิมต^นของการทVองเที่ยวในอ^ุมผางก็คือ การพัฒนาการทVองเท่ียวการสVงเสริม
ของภาครัฐ การประชาสัมพันธ6 และการพัฒนาในเร่ืองสาธารณูปโภค ที่ให^การทVองเที่ยวเปmนสถานท่ีนํา
รVองการทVองเท่ยี วเชิงนิเวศแหVงแรกของประเทศไทย มาแลว^ สง่ิ หน่งึ ทมี่ ีบทบาทและเปmนสิ่งสําคัญที่ทําให^
เปmนที่นิยมอยVางก^าวกระโดดก็คือ การเข^ามาซึ่งสามารถพานักทVองเท่ียวไปยังสถานที่ทVองเที่ยวตVางๆได^
งาV ยขึ้น และสะดวก การกําหนดนโยบาย วางแผน หาเสน^ ทางทVองเที่ยวใหมVเพื่อสนองความต^องการของ
นักทVองเที่ยว และยังวางแผนเพ่ือการอนุรักษ6ทรัพยากรเพ่ือความยั่งยืนการทVองเที่ยวและอนุรักษ6
สิ่งแวดล^อม ที่สําคัญการทVองเที่ยวแหVงประเทศไทยยังทําการรับรองชมรมสVงเสริมการทVองเท่ียว ความ
ต^องการนักทVองเที่ยวท่ีมีคุณภาพ การกระจายรายได^สูVชุมชนท^องถ่ิน การให^ความร^ูแกVนักทVองเที่ยวใน
ด^านธรรมชาติและวัฒนธรรม สVงเสริมให^ชุมชมมีความหวงแหนในทรัพยากรท^องถิ่นรVวมกัน และมีสVวน
สําคัญท่ีทําให^อุ^มผางพัฒนาเปmนเมืองแหVงการทVองเที่ยวเมื่อมีนักทVองเท่ียวเข^ามาจํานวนมากก็มีปqญหา
ตามมาหลายอยVาง เชนV การตัดราคาระหวาV งผ^ูประกอบการด^วยกนั ซึ่งจะทาํ ใหค^ ุณภาพของนักทVองเท่ียว
และคุณภาพด^านการบริการลดลง การขัดแย^งเรื่องการแยVงนักทVองเที่ยว การแยVงทรัพยากรการ
ทVองเท่ียว ความขัดแย^งกับชุมชน ซึ่งถ^าไมVมีการกําหนดนโยบายการทVองเที่ยวที่ดี การทVองเท่ียวท่ีเน^น
คณุ ภาพ
๔.๔ ผลได!แนวทางในการพัฒนาศักยภาพของการจัดการทองเที่ยวเพื่อรองรับ
นักทองเท่ียวสาธารณรัฐประชาชนจีน
การวิเคราะห)นโยบาย ยทุ ธศาสตร)ของจังหวดั เชยี งราย
จังหวัดเชียงรายเปmนพื้นที่ติดชายแดนมีภูมิอากาศหนาวท่ีมีศักยภาพสูงในการเปšดตลาด
เปsาหมายของการทVองเที่ยวเพ่ือการรองรับนักทVองเที่ยวสาธารณรัฐประชาชนจีน ซ่ึงจังหวัดเชียงรายมี
สถานที่ทVองเท่ียวในลักษณะตVาง ๆ มากมาย การทVองเที่ยวจึงเปmนจุดขายในการดึงดูดนักทVองเที่ยว
ตVางประเทศเข^ามาสัมผัสกับสภาพของวัฒนธรรม วิถีชุมชน ภูมิปqญญาท^องถิ่น สําหรับผ^ูมีรายได^ปาน
กลางถึงสูงท่ีเข^ามาในพ้ืนที่การทVองเท่ียวทั้งในระยะสั้น และมาพักผVอนในระยะยาว โดยมีสVวนรVวมของ
ชุมชนในการบริหารจดั การในด^าน ท่ีพัก รา^ นอาหาร หอ^ งนํ้า สถานท่ีจอดรถ สถานบริการข^อมูลทางการ
ทVองเท่ียว ระบบคมนาคมขนสVง รักษาความปลอดภัยแกVนักทVองเท่ียว ทําบุญไหว^พระ และการเข^ารVวม
๘๓
กิจกรรมท^องถ่ินตามเทศกาลตVาง ๆ กิจกรรมการทVองเที่ยวจังหวัดเชียงรายมีการพัฒนากิจกรรมให^
สอดคล^องกับความต^องการของนักทVองเที่ยวสาธารณรัฐประชาชนจีน กิจกรรมการทVองเท่ียวตVาง ๆ
สVงผลให^เกิดกิจกรรมท่ีสVงเสริมด^านเศรษฐกิจในด^านการกVอสร^าง ร^านอาหาร สปา ส้ินค^า OTOP ซึ่ง
กิจกรรมทัง้ หลายได^เพิ่มงานสร^างรายได^ให^กับชุมชนพ้ืนท่ีและเปmนการกระจายรายได^ให^กับท^องถิ่น การ
สร^างอาชีพใหมVให^กับคนในชุมชนให^เกิดกิจกรรมการทVองเท่ียว เชVน อาหาร การบริการนักทVองเท่ียว
การขนสVง ท่ีพักช่ัวคราว การแสดงวิถีชุมชน ผลการศึกษา พบวVา การบริหารจัดการทVองเท่ียวเพ่ือการ
รองรับนกั ทVองเทย่ี วสาธารณรัฐประชาชนจนี ของชมุ ชนท่ีมีสVวนรVวมในการวางแผนบริหารจัดการรVวมกับ
องค6กรปกครองสVวนท^องถ่ินอยVางมีระบบนVาจะเปmนแนวทางให^จังหวัดเลือกใช^กลยุทธ6ด^านการสVงเสริม
สนบั สนนุ การทอV งเท่ียวของจังหวัดเชียงรายให^ได^มาตรฐานเพ่ือรองรับในระดับสากล เพื่อให^สอดคล^อง
กบั แผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแหงV ชาติ ฉบบั ท่ี ๑๒ และการพัฒนาการทอV งเทีย่ วของไทยแลนด6 ๔.๐
จะทําให^การพัฒนาชุมชนและสร^างความสมดุลยภาพของเศรษฐกิจและสังคม ชุมชนสามารถพึ่งพา
ตนเองได^
การวิเคราะห)ผลกระทบ และความค!ุมคาของการจัดการทองเที่ยวเพ่ือรองรับนักทองเที่ยว
สาธารณรฐั ประชาชนจีน
การวิเคราะห6ด^านการทVองเทยี่ วเพือ่ รองรับนักทVองเทย่ี วสาธารณรฐั ประชาชนจีน ประกอบดว^ ย
๑. การวิเคราะห6ศักยภาพทางการตลาด จุดแข็ง จุดอVอน โอกาส และอุปสรรค (SWOT
Analysis) ของการทอV งเท่ียวจังหวดั เชยี งราย
SWOT Analysis ของการทVองเที่ยวเพ่ือรองรับนักทVองเท่ียวสาธารณรัฐประชาชนจีนเปmนการ
วิเคราะห6หาข^อมูลที่จะปรับปรุงการทVองเท่ียวของจังหวัดเชียงรายให^สอดคล^องกับความต^องการของ
นักทVองเที่ยวที่เข^ามาสัมผัสพ้ืนท่ีซึ่งเปลี่ยนแปลงวิถีชุมชนเข^ามามีบทบาท เสริมสร^างรายได^ให^กับ
ครอบครัว ชุมชนที่มีโอกาสทางการตลาดด^านการบริหารจัดการทVองเที่ยวชุมชนรวมท้ังการนําจุดแข็ง
ของชมุ ชนท่มี มี าเปmนกลยุทธ6ในการบรหิ ารจัดการกาทVองเทย่ี ว ดังนี้
จดุ แข็ง (Strengths)
๑. มพี ืน้ ที่ต้ังตดิ กบั ภเู ขา แมนV ํ้า เหมาะสําหรบั การผักผVอนกับธรรมชาติและเปmนแหลVงทVองเที่ยว
ทางธรรมชาติ วัฒนธรรม
๒. มีแหลงV ทอV งเท่ียวท่สี ามารถเลอื กท่จี ะทVองเท่ียวไดห^ ลายอยาV ง
๓. ระยะทางในการทVองเที่ยว และเวลาในการทVองเท่ยี ว
๔. การคมนาคม สะดวกและปลอดภัย
๕. การจราจรในการเดนิ ทางทอV งเที่ยวคลVองตัว
๖. ความปลอดภัยชีวิตและทรพั ยส6 นิ ของนักทVองเท่ยี ว
๗. การบริการใหก^ บั นักทVองเทย่ี ว
๘๔
๘. การประชาสมั พันธ6และการสนับสนุน สVงเสรมิ การทVองเทีย่ วจังหวัดเชียงราย
๙. แสดงถงึ เอกลกั ษณ6ด^านวฒั นธรรมลา^ นนา
๑๐. ประทบั ใจในบรรยากาศ สภาพภมู ปิ ระเทศ และวถิ ีชมุ ชน
๑๑. จังหวดั มศี ักยภาพความพร^อมในการต^อนรบั นักทVองเท่ยี วอยVางมรี ะบบ ขัน้ ตอน
๑๒. ประชาชนในพ้นื ที่มีสVวนรวV มในการวางแผนบรหิ ารจัดการชุมชน
จุดออน (Weaknesses)
๑. การช้ีแจงให^นักทVองเท่ียวบางกลVุมยังขาดจิตสํานึกในการอนุรักษ6ส่ิงแวดล^อม ทําให^เกิดการ
ทาํ ลายแหลVงธรรมชาติ
๒. การขาดความร^ู ความเขา^ ใจของชมุ ชนในการทอV งเท่ยี ว
๓. การกระจายรายได^ อาชีพ ให^กบั ชุมชนในไมกV ารวางแผนการรองรับทด่ี ี
๔. การขาดมคั คุเทศก6แนะนาํ นกั ทอV งเทยี่ ว
๕. การจดั ระเบียบ บรู ณาการสถานทที่ อV งเทยี่ วอยVางตอV เนื่อง
โอกาส (Opportunities)
๑. นกั ทVองเทยี่ วสามารถเลือกแหลงV ทVองเทยี่ วได^
๒. การฟ•‘นฟู การสงV เสริม สนับสนนุ ด^วยองคก6 รท้งั ภาครัฐและเอกชน
๓. ระยะทางในการทอV งเที่ยว และเวลาในการทVองเที่ยวสะดวก คล^องตวั
๔. การบริการทางดา^ นสาธารณสขุ พร^อมบริการ
๕. การสร^างงานในพืน้ ทีเ่ พ่อื ปsองกนั ประชาชนย^ายถิน่ ฐาน
๖. การรณรงคใ6 หป^ ระชาชนอนุรกั ษท6 รพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอ^ ม
๗. การพฒั นาสนิ ค^าและอาหารสมูV าตรฐาน
๘. สร^างเสรมิ ตลาดการทVองเทีย่ วเพ่มิ นักทอV งเท่ยี วมากข้ึน
๙. สามารถสร^างอาชีพ รายได^ ให^กบั ชมุ ชน
อุปสรรค (Threats)
๑. สภาวะเศรษฐกจิ ตกตา่ํ ทําใหน^ ักทอV งเทย่ี วนอ^ ยลง
๒. การเปลย่ี นแปลงสภาพของชุมชนในทอ^ งถ่นิ
๓. รายได^ตอV ครอบครัวนอ^ ยการย^ายถ่นิ ฐานเพ่ิมจํานวนมากข้นึ
๔. การสงV เสรมิ การทVองเท่ียวยงั อยูVในขดี จาํ กดั
๕. ปqญหาความปลอดภยั ในชวี ิตและทรัพย6สนิ ของนักทVองเท่ยี ว
๖. มาตรฐานราคาสนิ ค^าชมุ ชน
๗. ปญq หาเสถียรภาพทางการเมือง
๘. ปqญหาความสงบเรียบร^อยของประเทศ
๘๕
๙. ปญq หาตลาดการทอV งเทยี่ วกบั ประเทศในภมู ภิ าคอาเซียน
๑๐. ปญq หาการทอV งเท่ยี วตาลฤดกู าลทม่ี ีการเปลยี่ นแปลงไมVแนนV อน
๑๑. ปqญหาความแปรปรวนของนาํ้ มัน และเศรษฐกจิ โดยรวม
เปนm การกําหนดนโยบายโดยยดึ หลักปญq หาความเดือดร^อน และผลประโยชน6ของประชาชนเปmน
หลัก โดยการบริหารงานใช^หลักการบริหารการจัดการบ^านเมืองท่ีดีหรือหลักธรรมาภิบาล (Good
Governance) เน^นการประสานงานทุกภาคฝ‚าย และการมีสVวนรVวมของประชาชน ประกอบด^วย
นโยบายด^านตVาง ๆ การพัฒนาเชิงอนุรักษ6ของเทศบาลตําบลจากการสนทนากลVุม การศึกษาแผนการ
พัฒนา ๓ ปt และยทุ ธศาสตรก6 ารจดั การบริการดา^ นโครงสร^างพ้ืนฐานเพอื่ เน^นเศรษฐกจิ ท่ขี องชุมชนเพียง
อยVางเดียวทําให^ขาดการสร^างรากฐานการเข^มแข็งของคนในชุมชนจะไมVสามารถพัฒนาที่ย่ังยืนได^
ประกอบการมสี VวนรVวมของชุมชนทําให^การขับเคลื่อนในการปฏิบัติตามแผนที่ได^มีการจัดรVวมกันเปmนไป
ตามวตั ถุประสงคท6 ่ีได^วางไว^
วิเคราะห6ข^อมูลภาคสนามจากการสนทนากลVุมกับองค6การบริหารสVวนท^องถิ่นเทศบาลตําบล
การสัมภาษณ6ผู^บริหารองค6การบริหารสVวนท^องถิ่น กลVุมผู^นําชุมชน และกลุVมชาติพันธ6ุ ซ่ึงมีฐานข^อมูล
จากสวV นงานท^องถ่ินปqญหาสVวนใหญVซึ่งเปmนพ้ืนท่ีสูงประชากรสVวนใหญVจะประกอบด^วยหลายชาติพันธ6ุท่ี
มีประเพณี วัฒนธรรมทแี่ ตกตาV งกนั ทาํ ให^การพฒั นาจะต^องนาํ เข^าสสูV Vวนกลางของภาครัฐบาล การดําเนิน
วิถีชีวิตของกลVุมชาติพันธ6ุสVวนใหญVได^มีการอพยพมาตั้งถิ่นฐานในตําบลมากจากหลากหลายแหVง การ
ขยายครอบครัว การประกอบสัมมาอาชีพภาคเกษตรกรรมท่ีมีความต^องการพ้ืนที่ในการเพ่ิมผลผลิตให^
พอเพยี งกับการบรโิ ภคในครัวเรือน และการขาย การเกษตรจึงเปmนอาชีพหลักในครอบครัวที่จะมีรายได^
เล้ียงดูสมาชิกในครัวเรือน การขยายพ้ืนท่ีเพ่ือจะขยายการผลิตให^มีจํานวนมากข้ึนในแตVละปtเปmนการ
ทําลายทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล^อมอยVางหลีกเลี่ยงไมVได^ สภาพพื้นที่ซ่ึงเปmนพ้ืนท่ีต^นน้ําท่ีสําคัญ
ของจังหวัดเชียงราย การใช^ทรัพยากรธรรมชาติอยVางไมVระมัดระวังของคนในพื้นที่ ประกอบกับการ
สงV เสริมการทVองเท่ียวยังไมVคาํ นึงถงึ ผลกระทบทต่ี ามมาขององค6การบริหารสVวนท^องถิ่น การมีสVวนรVวมใน
การบริหารจัดการภาคประชาชนยังมีนอ^ ย การวางแผนจัดการทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล^อมยังไมV
เปmนรูปธรรมมากนักในสVวนของภาครัฐและเอกชน การกําหนดทิศทางการขยายด^านเศรษฐกิจยังไมV
เช่ือมโยงและเหมาะสมกับคนในพ้ืนท่ี การบุกลุกพื้นท่ีป‚าเพ่ือขยายพ้ืนท่ีทําการเกษตร และการต้ังถิ่น
ฐานของกลVุมชาติพันธุ6จึงเปmนปqญหาเรVงดVวนที่จะต^องทําการแก^ในระดับจังหวัด การมีสVวนรVวมของ
ประชาชนไมVมี พ้ืนท่ีอยูVอาศัยของกลุVมชาติพันธ6ุสVวนใหญVไมVมีเอกสารสิทธ์ิในการครอบครองที่ดิน ใน
ด^านการเมอื งการปกครองค^อนข^างเปmนไปได^ช^า พระสมชาย แสนนัน/ญานวโร มีความเห็นสอดคล^องใน
ด^านการเมืองการปกครอง สVวนด^านวัฒนธรรม ศาสนา ท่ีมีการนําถือศาสนาคริสต6ทําให^การเข^ารVวม
กิจกรรมตVาง ๆ จะต^องมีการแยกเปmนหลายกลุVมยากตVอการจัดสรรงบประมาณด^านการพัฒนาสังคม
เพราะแตลV ะกลVมุ ชาติพันธ6ุมีผู^นําของกลุVมท่ีคอยควบคุมท่ีมีบทบาทตVอกลVุมมาก การท่ีจะนํานโยบายการ
๘๖
บริหารมาจัดการคนในพ้ืนที่น้ันยังไมVสามารถใช^ได^อยVางเต็มท่ี ผ^ูปกครองสVวนท^องถ่ินบ^านป‚าแดงหลวง
รวมแสดงความคิดเห็นโครงการในด^านพัฒนาสังคมวVาไมVสอดคล^องกับความต^องการของคนพ้ืนท่ีทําให^
การมีสVวนรVวมน^อย ประกอบกับการไมVตVอเน่ืองในการสVงเสริม สนับสนุน ความต^องการของคนพ้ืนท่ี
สVวนมากต^องการอาชีพ การสร^างรายได^ให^กับครอบครัว งบประมาณยากท่ีจะนํามาพัฒนาให^ตรงตาม
ความต^องการของคนในกลุVมชาติพันธ6ุซ่ึงคนกลVุมน้ีไมVมีหลักฐานทางทะเบียนการชVวยเหลือเปmนไปในทาง
ค^อนขา^ งลาํ บากจึงจําเปนm จะต^องอาศัยคนในกลุVมท่เี ปนm ผูน^ าํ มาบริหารจัดการพื้นท่ีของต^นเองให^ปลอดภัย
จากภัยธรรมชาติ การประกอบอาชีพ การเกษตรอยาV งพอเพยี ง การศึกษาที่เน^นในเร่ืองภาษาของชนเผVา
ของตนเอง การศึกษาที่เข^าไปบริการให^กับชุมชนยังถือวVาไมVประสบความสําเร็จเทVาที่ควรอันเนื่องจาก
มาตรฐานการเรียนการสอนของโรงเรียนท่ีอยูVในถิ่นทุรกันดารยังถือวVาเทียบเทVาในเมืองยังน^อย นางสาว
นิธิกร จันทร6เงินได^แสดงความคิดเห็นความจริงใจในการแก^ไขปqญหาขององค6การบริหารสVวนท^องถิ่น
แบบคอV ยเปนm คVอยไป การลงพื้นที่ทราบปqญหาของประชาชนยังถือวVามีน^อย การบุกรุกทําลายป‚ามีอยVาง
ตอV เนื่องที่จะตอ^ งมีแผนและมาตรการในการดูแลพน้ื ป‚าใหอ^ ดุ มสมบรู ณ6 ภัยตVาง ๆ ที่เกิดข้ึนโดยธรรมชาติ
และจากมนุษย6ยังมีอยVูอยVางตVอเนื่องจากหลายสาเหตุ ได^แกV การขยายพ้ืนท่ีทํากิน การขยายพ้ืนที่อยVู
อาศัย การจัดการธุรกิจรีสอร6ท และการจัดพ้ืนท่ีการทVองเที่ยวท่ีไมVคํานึงถึงผลกระทบท่ีตามมากับ
นักทVองเท่ียวในเรื่องขยะมูลฝอย นํ้าเสียที่เกิดจากกิจกรรม การจัดการบริหารท่ียังไมVดีพอ องค6การ
บริหารสVวนท^องถ่ินได^จัดสรรงบประมาณที่ผVานมาอยากให^ประชาชนมีสVวนรVวมในการจัดทําโครงการ
สVงเสริมด^านวัฒนธรรม อาชีพ และรายได^ ท่ีเกิดขึ้นในชุมชนที่จะต^องรVวมกันบริหารจัดการ
ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล^อมท่ีมีอยูVให^เกิดประสิทธิภาพสูงสุด พระสมชาย แสนนัน/ญานวโร
กลVาวเพ่ิมเติมในการเข^ามาชVวยเหลือประชาชนในพ้ืนท่ีในการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและ
ส่ิงแวดล^อมนั้นจะต^องให^ประชาชนท่ีอาศัยในพื้นท่ีมีรายได^จากผลิตภัณฑ6ท่ีสร^างจากภูมิปqญญาท^องถิ่น
อยVางแท^จริง อีกประการหนึ่งพ้ืนท่ีในการอยVูอาศัยและทํากินของคนในชุมชนสVวนมากไมVสามารถออก
เอกสารสิทธ์ิได^จึงทําให^ประชาชนย^ายถ่ินฐานไปทํางานยังตVางจังหวัด และไมVสนใจในการพัฒนาชุมชน
ของตนเอง การปลูกสร^างอาคาร สิ่งกVอสร^างในพ้ืนท่ีไมVสามารถสร^างถาวรได^ จึงเปmนการสร^างชั่วคราว
เพอ่ื ให^พอใช^สอยไดจ^ งึ ทําให^ไมVมคี วามแข็งแรง ไมสV วยงาม ไมVมีระเบียบยากตVอการบริหารจัดการพื้นที่ให^
เปmนระเบียบเรียบร^อยได^ การจัดโซนตVาง ๆ เปmนไปได^ยาก สังเกตการมีสVวนรVวมหรือบทบาททางสังคม
ของคนในพ้ืนทม่ี ีน^อยเน่ืองจากทุกครัวเรือนมคี วามยากจนไมสV ามารถดูแลตนเองได^ การเข^ารVวมกิจกรรม
ใด ๆ ท่ีเปmนสVวนรวมจึงมีน^อย ประกอบกับจะต^องผจญภัยกับธรรมชาติที่จะต^องเกิดหมุนเวียนทุกปt
ซ้าํ ซาก การท่ีจะนาํ ส่งิ ท่ีเปนm ธรรมชาติเหลVานี้มาใช^ประโยชน6ในด^านการทVองเที่ยว ด^านวิชาการ ยังถือวVา
ยังไมVตอบรับหรือสอดคล^องกับคนพื้นท่ีมากนัก รายได^สVวนใหญVมาจากภาคเกษตรกรรมจึงมีการพัฒนา
ดา^ นสังคมเปนm ไปอยVางเชื่องชา^
๘๗
ปญq หาทีเ่ กิดขน้ึ ในพฒั นาการทอV งเทยี่ วจังหวัดเชียงราย ดังน้ี
๑. ปqญหาองคก6 รบริหารสวV นทอ^ งถิน่ ในการบริหารจดั การทอV งเทีย่ ว
๑.๑ ดา^ นบุคคลากรแยกปqญหา ดังน้ี
๑.๑.๑ ปqญหาการบริหารจัดการของบุคลากรท่ีได^รับการเลือกต้ังมาโดย
ประชาชนยังถือวVาได^รับการศึกษามาไมVมากนัก กระบวนการตัดสินใจในการบริหารงานในชุมชนของ
ตนเอง คณะกรรมการและสมาชกิ สภายังขาดความกระตือรือร^นในการทํางานด^านสิ่งแวดล^อมกับสภาพ
ของผู^นํา ขาดความร^ู ความสามารถ วิสัยทัศน6ในการพัฒนาชุมชนของตนเอง การพัฒนาชุมชนจึงเปmน
การพฒั นาดา^ นด^านโครงการท่เี น^นการสร^าง ซVอม หรือการปรับปรุงโครงสร^างพ้ืนฐานท่ีมีอยVู การพัฒนา
ชุมชนของบคุ ลากรยังขาดความเข^าใจระเบียบ กฎเกณฑใ6 นการทาํ งานตลอดจนการมีสVวนรVวมของชุมชน
หนวV ยงานที่เกีย่ วข^องและการแลกเปล่ยี นเรียนร^ูสมาชิกในองค6กรมนี ^อย
๑.๑.๒ บุคลากรไมเV พียงพอตVอการทํางานตามภาระหน^าท่ีท่ีรับผิดชอบในการ
พัฒนาชุมชนในด^านการบริหารจัดการการทVองเท่ียวอยVางมีประสิทธิภาพและมีความย่ังยืนในอนาคต
การดูแลรับผิดชอบไมVสามารถทํางานได^อยVางมีประสิทธิภาพ พ้ืนที่บางสVวนเปmนภูเขา และท่ีราบการ
จัดการการทอV งเที่ยวยังไมVสามารถบรรลุวัตถุประสงค6 ปqญหาการจัดการท^องถิ่นยังไมVสามารถควบคุมได^
อยVางมีประสิทธิภาพ กลไกในการใช^กฎ ระเบียบ ยังไมVสามารถใช^ได^อยVางเต็มที่และสอดคล^องกับการ
เสียในภาพรวมทง้ั หมด
๑.๒ ด^านงบประมาณ
ผลการดําเนินงานตามแผนยุทธศาสตร6 งบประมาณดําเนินงานตามแผน ๓ ปtการ
สนับสนุนสVงเสริมการการทVองเที่ยวน^อยลงตามลําดับ เน^นการพัฒนาโครงสร^างพ้ืนฐานเปmนหลักในการ
พัฒนาชุมชน การพัฒนาจิตสํานึกในการมีสVวนรVวมมีน^อยกวVาการพัฒนาด^านเศรษฐกิจเพ่ือรองรับความ
เจริญท่ีไมVสอดคล^องกับการดํารงชีวิตของวิถีชุมชนในพ้ืนท่ี วิถีวัฒนธรรมท่ีกําลังเข^าสูVยุคในการถูกกลืน
ชาตพิ นั ธ6ุ
๒. ปqญหาภายนอกองคบ6 รหิ ารสวV นท^องถน่ิ ในการบริหารจดั การทVองเทย่ี ว
๒.๑ หนVวยงานที่เก่ียวข^อง ซ่ึงคอยดูแลรับผิดชอบโดยตรงในแตVละสVวนงานมีการ
วางแผนของตนเองในการพัฒนาพื้นท่ีเขตรับผิดชอบตามนโยบายของกระทรวงกําหนดเปmนหลัก การ
ปฏิบัติงานในพื้นที่ชุมชนเปsาหมายยังขาดการรVวมมือของภาครัฐอยVางเปmนรูปธรรม สVวนภาคเอกชนยัง
แสวงหาผลประโยชน6ขององคก6 รเปนm หลัก และการมีสวV นรวV มในขับเคลือ่ นของภาคประชาชนยงั มีน^อย
๒.๒ ประชาชน หรือชุมชน ประชากรในพ้ืนท่ีประกอบด^วยชนหลายเช้ือชาติ หลาย
ศาสนา เชVน ชุมชนพ้ืนราบ ชาวไทยภูเขา มีหลายชาติพันธ6ุ ชนเผVาตVางก็มีวิถีชีวิตความเปmนอยVูท่ี
แตกตVางกันดา^ นศาสนา ด^านวัฒนธรรม และประเพณี การสVงเสริมของภาครฐั ขน้ึ อยูVกับแตVละกระทรวงที่
รับผิดชอบเข^าสVงเสริมอาชีพเปmนรายกลุVมแมVบ^าน เยาวชน กลVุมสตรี ซ่ึงเปmนการสVงเสริมท่ียังขาดการ
๘๘
สรา^ งจิตสาํ นึก การมสี วV นรVวม รณรงค6ปลูกป‚า สร^างแนวกันไฟ และการปรับปรุง ซVอมแซมโครงสร^างขั้น
พื้นฐาน การสร^างจิตอาสารกั ษาทรพั ยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล^อมให^มีกิจกรรม สร^างเครือขVาย ตลอด
การมีสวV นรVวมในการพัฒนาสVูระดับภูมิภาค ปqญหาการทํางานกลุVมภายใต^ความหลากหลายชนเผVาทําให^
ชาติพันธุ6ไมVให^ความสําคัญในการพัฒนางานภายในชุมชนของตนเอง ไมVสนใจกิจกรรมท่ีองค6กรสVวน
ท^องถนิ่ มอบหมาย ไมVแสดงความรับผิดชอบในหน^าท่ีคนในชุมชน และที่สําคัญคนในชุมชนไมVมีสVวนรVวม
โครงการของหนวV ยงานท่เี ก่ียวข^องเขา^ มาสงV เสรมิ ที่ไมสV อดคลอ^ งกบั วิถีชมุ ชนของตนเอง
๘๙
บทที่ ๕
สรปุ และขอ! เสนอแนะ
การศึกษาในครั้งนี้มีวัตถุเพื่อการพัฒนาศักยภาพการรองรับนักทVองเท่ียวสาธารณรัฐประชาชน
จนี ของผ^ูประกอบการและชุมชนในจังหวดั เชียงราย ตลอดจนการศึกษาหารูปแบบท่ีจะนําไปพัฒนา การ
รวV มกลมVุ เพอ่ื ดําเนินกิจกรรมศึกษาการพัฒนาศักยภาพการรองรับนักทVองเท่ียวสาธารณรัฐประชาชนจีน
ของผ^ูประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงรายได^ โดยรวมถึงการศึกษาปqญหาและอุปสรรค6ในการ
ปรับปรุงแก^ไขการพัฒนาศักยภาพการรองรับนักทVองเท่ียวสาธารณรัฐประชาชนจีนของผ^ูประกอบการ
และชมุ ชนในจงั หวัดเชยี งราย
ประชากรแกลมVุ ตวั อยVางท่ใี ช^ในการวจิ ยั ครั้งน้ี ไดแ^ กV โดยเลอื กกลมุV ตวั อยาV งจาก ๑ .ป ร ะ ช า ช น
อําเภอแมVจัน จํานวน ๕ คน อําเภอแมVสาย จํานวน ๕ คน อําเภอเชียงแสน จํานวน ๕ คน อําเภอ
เชียงของ จํานวน ๕ คน ในจงั หวัดเชยี งราย ๒. ผู^นาํ ท^องถ่ิน อาํ เภอแมจV ัน จํานวน ๑ คน อําเภอแมVสาย
จํานวน ๑ คน อําเภอเชียงแสน จํานวน ๑ คน อําเภอเชียงของ จํานวน ๑ คน ๓.ผู^ประกอบการ
ภาครฐั และเอกชน อําเภอแมVจัน จาํ นวน ๑ คน อําเภอแมVสาย จํานวน ๑ คน อําเภอเชียงแสน จํานวน
๑ คน อําเภอเชียงของ จํานวน ๑ คน รวมท้ังหมด จํานวน ๒๘ คน กลุVมตัวอยVางท่ีใช^ในการวิจัย ใช^
วธิ กี ารสมVุ ตัวอยVางแบบเจาะจง
การศึกษาวิจัยการพัฒนาศักยภาพการรองรับนักทVองเที่ยวสาธารณรัฐประชาชนจีนของ
ผู^ประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงรายเปmนการศึกษาแบบผสมผสานจากเอกสารแผนพัฒนา ๓ ปt
และการศึกษาในภาคสนามทําการศึกษาเฉพาะสมาชิกองค6การบริหารสVวนตําบล ประชาชนและกลุVม
ผน^ู าํ ชมุ ชนโดยเนน^ การศกึ ษาเชิงสํารวจเครื่องมือในการศึกษา คือ การสนทนากลVุม (Focus Group) ซึ่ง
ในอดีตถึงปqจจุบันได^มีการหารูปแบบในการสนับสนุนให^เกิดเปmนรูปธรรมครอบคลVุมทุกพื้นท่ี จากการ
จัดสรร ดา^ นงบประมาณและการบรหิ ารจัดการขององค6การสวV นทอ^ งถ่นิ
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Home
Explore
รายงานการวิจัยร่างฉบับสมบูรณ์การพัฒนาศักยภาพการรองรับนักท่องเที่ยวสาธารณรัฐประชาชนจีนของผู้ประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงราย2
View in Fullscreen
รายงานการวิจัยร่างฉบับสมบูรณ์การพัฒนาศักยภาพการรองรับนักท่องเที่ยวสาธารณรัฐประชาชนจีนของผู้ประกอบการและชุมชนในจังหวัดเชียงราย
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search