หนังสือเสริมบทเรียน ลิลิตตะเลงพ่าย ม.๕

นางสาววทันยา ท้าวคาม รหัสนักศึกษา ๖๔๐๓๑๐๑๐๑๓๒ จัดทำ โดย นางสาวกนกพร หอมดอก รหัสนักศึกษา ๖๔๐๓๑๐๑๐๑๐๑ นางสาวพัชรา ดงดอน รหัสนักศึกษา ๖๔๐๓๑๐๑๐๑๒๖ นางสาววทันยา ท้าวคาม รหัสนักศึกษา ๖๔๐๓๑๐๑๐๑๓๒ จัดทำ โดย นางสาวกนกพร หอมดอก รหัสนักศึกษา ๖๔๐๓๑๐๑๐๑๐๑ นางสาวพัชรา ดงดอน รหัสนักศึกษา ๖๔๐๓๑๐๑๐๑๒๖ หนังสือเสริมบทเรียน คณะครุศรุาสตร์ สาขาวิชวิาภาษาไทย มหาวิทวิยาลัยลัราชภัฏภัอุตอุรดิตดิถ์ รายวิชวิ าพื้นพื้ฐานภาษาไทย ชุดวรรณคดีวิดีจัวิ กจั ษ์ ชั้นชั้ มัธมั ยมศึกศึ ษาปีที่ ลิลิตต ที่๕ ะเลงพ่าย ลิลิตตะเลงพ่าย ลิลิตตะเลงพ่าย

หนัง นั สือ สื เสริมบทเรีย รี น รายวิชวิาพื้นพื้ฐานภาษาไทย ชุดวรรณคดีวิจัวิกจัษ์ ชั้นชั้มัธมัยมศึก ศึ ษาปีที่ ๕ เรื่อรื่ง...ลิลิตตะเลงพ่าย จัดจั ทำ โดย นางสาวกนกพร หอมดอก รหัสหันักนัศึก ศึ ษา ๖๔๐๓๑๐๑๐๑๐๑ นางสาวพัชพัรา ดงดอน รหัสหันักนัศึก ศึ ษา ๖๔๐๓๑๐๑๐๑๒๖ นางสาววทันทัยา ท้าวคาม รหัสหันักนัศึก ศึ ษา ๖๔๐๓๑๐๑๐๑๓๒ เสนอ อาจารย์พิย์ พิชญา สกุลวิทวิย์ ภาคเรียรีนที่ ๑ ปีการศึก ศึ ษา ๒๕๖๖ คณะครุศาสตร์ สาขาวิชวิาภาษาไทย มหาวิทวิยาลัยลัราชภัฏภัอุตรดิตถ์

การเรียรีนการสอนในระดับดั ชั้นชั้มัธมัยมศึกศึษาปีที่ ๕ จำ เป็นอย่างยิ่งยิ่ที่คที่รูผู้สอนและผู้เรียรีน ต้องแสวงหาหนังนัสือสืเสริมการเรียรีนการสอน เพื่อประกอบเนื้อหาตามหลักลัสูตร เกิดการเรียรีนรู้ และมีคมีวามเข้าใจเกี่ยกี่วกับกัวรรณคดี เรื่อรื่ง ลิลิตตะเลงพ่าย ดังดันั้นนั้ผู้จัดจัทำ จึงจึได้นำ เนื้อหา ลิลิตตะเลงพ่ายมาสร้างสรรค์โดยพัฒพั นาเป็นบทเรียรีนไปพร้อมกับกัการจัดจัการเรียรีนการสอน เพื่อให้สอดคล้องกับกัตัวตัชี้วัดวัและสาระการเรียรีนรู้แกนกลางของกลุ่มสาระการเรียรีนรู้ภาษาไทย ผู้เรียรีนมีคุมีคุณลักลัษณะอันอัพึงพึประสงค์ตามหลักลัสูตรแกนกลางการศึกศึษาขั้นขั้พื้นฐานพุทธศักศัราช ๒๕๕๑ ขอขอบพระคุณอาจารย์พิชญา สกุลวิทวิย์ อาจารย์ผู้สอนรายวิชวิาการวิเวิคราะห์และสร้าง แบบเรียรีนภาษาไทย รหัสหัวิชวิา ๑๐๒๔๒๐๑ ที่ใที่ห้คำ ปรึกรึษาและคำ แนะนำ ตลอดถึงถึคณะครู ผู้ช่วยประเมินมิการจัดจัทำ หนังนัสือสืเสริมบทเรียรีน เรื่อรื่ง ลิลิตตะเลงพ่าย ผู้จัดจัทำ หวังวัไว้เป็นอย่างยิ่งยิ่ว่าหนังนัสือสืเสริมบทเรียรีน เรื่อรื่ง ลิลิตตะเลงพ่าย เล่มนี้ จะเป็น ประโยชน์ต่อการจัดจักิจกรรมการเรียรีนรู้ของกลุ่มสาระการเรียรีนรู้ภาษาไทย หากมีข้มี ข้อผิดพลาด ประการใดขออภัยภัมา ณ ที่นี้ที่ นี้ ผู้จัดจัทำ ก คำคำคำคำคำคำนำนำนำนำนำนำ ภาพที่ ๑ ยุทธหัตหัถี ที่มที่า : https://www.pinterest.com/pin/621778292331342289/

หน้า คำ นำ ก สารบัญบั ข มาตรฐานการเรียรีนรู้ ตัวตั ชี้วัดวัและสาระสำ คัญคั ความรู้ทั่วไปเกี่ยกี่วกับกัวรรณคดี เรื่อรื่ง ลิลิตตะเลงพ่าย เนื้อเรื่อรื่งวรรณคดี เรื่อรื่ง ลิลิตตะเลงพ่าย คำ อธิบธิายศัพศัท์และข้อความ คำ นำ สารบัญบั มาตรฐานการเรียรีนรู้ ตัวตั ชี้วัดวัและสาระสำ คัญคั ความรู้ทั่วไปเกี่ยกี่วกับกัวรรณคดี เรื่อรื่ง ลิลิตตะเลงพ่าย เนื้อเรื่อรื่งวรรณคดี เรื่อรื่ง ลิลิตตะเลงพ่าย คำ อธิบธิายศัพศัท์และข้อความ เฉลยกิจกรรมเสริมริทักทัษะ บรรณานุกรม กิจกรรมเสริมริทักทัษะ เฉลยกิจกรรมเสริมริทักทัษะ บรรณานุกรม สาระสำ คัญคั หน้า คำ นำ สารบัญบั มาตรฐานการเรียรีนรู้ ตัวตัชี้วัดวัและสาระสำ คัญคั ผู้แต่งลิลิตตะเลงพ่าย ภูมิหลังลัวรรณคดีลิลิตตะเลงพ่าย รูปแบบคำ ประพันพัธ์ขธ์องลิลิตตะเลงพ่าย เนื้อเรื่อรื่งลิลิตตะเลงพ่าย คุณค่าที่ไที่ด้รับรั วิเวิคราะห์ตัวตัละคร เหตุการณ์ทางกรุงหงสาวดี พระมหาอุปราชาทรงรำ พันพัถึงถึนางอันอัเป็นที่รัที่กรั ลางร้ายของพระอุปราชา พระมหาอุปราชาทรงรำ พึงถึงถึพระราชบิดบิา พระสุบินบิและพระนิมิตของสมเด็จพระนเรศวร ช้างทรงสมเด็จพระนเรศวรและพระเอกาทศรถฝ่าเข้าไปในกองทัพทัข้าศึกศึ ยุทธหัตหัถี และชัยชั ชนะของไทย คำ อธิบธิายศัพศัท์และข้อความ แบบฝึกทักทัษะ กิจกรรมเสริมทักทัษะ เกมลับลั สมอง บรรณานุกรม ข สารบับัญบับั ก ข ๑ ๒ ๓ ๕ ๘ ๑๒ ๑๖ ๑๘ ๑๙ ๒๐ ๒๑ ๒๒ ๒๔ ๒๖ ๒๙ ๓๓ ๕๗ ๖๑ ๖๒

มาตรฐาน ท ๕.๑ เข้าใจและแสดงความคิดคิเห็นห็วิจวิารณ์วรรณคดีและวรรณกรรมไทยอย่างเห็นห็คุณค่า และนำ มาประยุกต์ใช้ในชีวิตวิจริง ท ๕.๑ ม.๕/๑ วิเวิคราะห์และวิจวิารณ์วรรณคดีและวรรณกรรมตามหลักลัการวิจวิารณ์เบื้อบื้งต้น ท ๕.๑ ม.๕/๒ วิเวิคราะห์ลักลัษณะเด่นของวรรณคดีเชื่อมโยงกับกัการเรียรีนรู้ทางประวัติวัติศาสตร์ และวิถีวิ ชีถี ชีวิตวิของสังสัคมในอดีต ท ๕.๑ ม.๕/๓ วิเวิคราะห์และประเมินคุณค่า ด้านวรรณศิลป์ของวรรณคดีและวรรณกรรมในฐานะ ที่เป็นมรดกทางวัฒวันธรรมของชาติ ท ๕.๑ ม.๕/๔ สังสัเคราะห์ข้อคิดคิจากวรรณคดี และวรรณกรรมเพื่อนำ ไปประยุกต์ใช้ในชีวิตวิจริง ลิลิตตะเลงพ่าย เป็นวรรณคดีเฉลิมพระเกียกีรติสมเด็จพระนเรศวรมหาราช พระมหากษัตษัริย์ที่ทที่รง กอบกู้บ้านเมือมืง ทำ ยุทธหัตหัถีเถีพื่อปกป้องเอกราชชาติไทยจากพระมหาอุปราชาของกรุงหงสาวดีได้สำ เร็จร็ มีเมีนื้อเรื่อรื่งแสดงถึงถึความกล้าหาญ ความเสียสีสละ รวมไปถึงถึความรับรัผิดชอบต่อหน้าที่ขที่องทหารเพื่อ ประโยชน์สุขของส่วนรวม มีคุมีคุณค่าทางวรรณศิลป์ให้ความรู้ด้านต่าง ๆ อาทิ ประวัติวัติศาสตร์ ประเพณี ตำ ราพิชัยชั สงครามธรรมะ ผู้อ่านจะต้องมีคมีวามรู้พื้นฐานเกี่ยกี่วกับกัคำ ศัพศัท์ยากหรือรืคำ โบราณเสียสีก่อน จึงจึจะสามารถตีคตีวามได้อย่างชัดชัเจนและทำ ให้เกิดความซาบซึ้งในรสวรรณคดีมากยิ่งยิ่ขึ้นขึ้ ๑ มาตรฐานการเรีย รี นรู้ มาตรฐานการเรีย รี นรู้ ตัว ตัชี้วัด วั และสาระสำ คัญ คั รู้ ตัว ตัชี้วัด วั และสาระสำ คัญ คั มาตรฐานการเรียรีนรู้ มาตรฐานการเรียรีนรู้ ตัตัวตั ชี้วัดวัวตั ชี้วัดวั สาระสำสำสำสำสำสำคัคัญคัคั ภาพที่ ๒ ขบวนศึกศึที่มที่า : https://www.pinterest.com/pin/719801952954363709/

ผู้แต่งลิลิตตะเลงพ่าย คือคืสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมาปุชิตชิโนรส (๑๑ ธันธัวาคม พ.ศ ๒๓๓๓ - ๙ ธันธัวาคม พ.ศ. ๒๓๙๖) พระนามเดิม พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์พระเจ้าวาสุกรี เป็นสมเด็จพระสังสัฆราชไทยพระองค์ที่ ๗ แห่งอาณาจักจัรรัตรันโกสินทร์ (สมัยมัสมบูรณาญาสิทธิรธิาชย์) และเป็นพระราชวงศ์พระองค์แรก ที่ทที่รงได้รับรั สถาปนาให้ดำ รงตำ แหน่งสมเด็จพระสังสัฆราช (สมเด็จพระสังสัฆราชองค์ที่ ๗) นอกจากนี้ยังยัเป็นสมเด็จพระสังสัฆราชพระองค์แรกที่ปที่ระสูติในสมัยมัรัตรันโกสินทร์ทรงสถิต ณ วัดวัพระเชตุพนวิมวิลมังมัคลารามราชวรมหาวิหวิาร ในสมัยมัพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวหั ดำ รงสมณะศักศัดิ์เมื่อมื่ปี พ.ศ.๒๓๙๔ ถึงถึปี พ.ศ.๒๓๙๖ (๒ ปี) สิ้นสิ้พระชนม์เมื่อมื่พระชันชัษาได้ ๖๒ ปี ๓๖๔ วันวั ๒ ผู้แต่งลิลิตตะเลงพ่ ผู้ าย ผู้ แต่งลิลิตตะเลงพ่าย ประวัติวัผู้ติผู้แต่ ประวัติวัผู้ติผู้ง ผู้ แต่ง ภาพที่ ๓ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมาปุชิตชิโนรส ที่มที่า : http://www.sookjai.com/index.php?topic=217429.0

คือคืสมเด็จพระสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส - ยุคสมัยมัรัตรันโกสินทร์ตอนต้น - สมัยมัรัชรักาลที่ ๓ (พระบาทสมเด็จพระนั่งนั่เกล้าเจ้าอยู่หัวหั) ลิลิตตะเลงพ่าย เป็นวรรณคดีเฉลิมพระเกียกีรติ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช โดยดำ เนินเรื่อรื่ง ตามพระราชพงศาวดารกรุงศรีอรียุธยา เริ่มตั้งตั้แต่สมเด็จพระมหาธรรมราชาเสด็จสวรรคต จนถึงถึตอนที่สที่มเด็จพระนเรศวรทรงกระทำ ยุทธหัตหัถีกัถีบกัพระมหาอุปราชาของพม่า และพระมหาอุปราชาสิ้นสิ้พระชนม์ใน พ.ศ. ๒๕๓๕ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ทรงพระนิพนธ์เธ์รื่อรื่งนี้ เพื่อเฉลิมพระเกียกีรติ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช โดยแต่งแนวเดียวกับกัยวนพ่ายโคลงดั้นดั้หรือรื โคลงยวนพ่าย ซึ่งมีมมีาก่อนตั้งตั้แต่สมัยมัสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ แต่งในช่วงที่มีที่กมีารบูรณปฏิสัฏิงสัขรณ์วัดวัพระเชตุพนวิมวิลมังมัคลาราม (ครั้งรั้ใหญ่สมัยมั ร.๓) เพราะ ในช่วงนั้นนั้นอกจากสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวหั (ร.๓) จะสั่งสั่ให้มีกมีารบูรณะวัดวัแล้ว ยังยัโปรดเกล้าฯ ให้กวี ผู้รู้ นักนั ปราชญ์ แต่งหนังนัสือสืตำ รา ซึ่งเป็นศาสตร์ความรู้แขนงต่าง ๆ มาประดับดัและจารึกรึ ไว้ที่วัที่ดวัแห่งนี้ เช่น ตำ ราเกี่ยกี่วกับกั ประวัติวัติศาสตร์ , ตำ ราเกี่ยกี่วกับกัความรู้การแพทย์ , ตำ ราเกี่ยกี่วกับกัยาต่าง ๆ ตำ ราภาษา เป็นต้น - เป็นวรรณคดีเฉลิมพระเกียกีรติ (เฉลิมพระเกียกีรติสมเด็จพระนเรศวรมหาราช) - ๔๓๙ บท แต่งด้วยลิลิตสุภาพ ประกอบด้วย ร่ายสุภาพ โคลงสองสุภาพ โคลงสามสุภาพ และโคลงสี่สุสี่สุภาพ แต่งสลับลักันกั ไปตามความเหมาะสมของเนื้อหา โดยเริ่มต้นด้วยร่ายสุภาพ ซึ่งเป็นบทยอพระเกียกีรติและสดุดีความเจริญรุ่งเรือรืงของบ้านเมือมืง โดยแต่งให้คำ สุดท้ายของ บทประพันพัธ์บธ์ทต้นส่งสัมสัผัสผัมายังยัคำ ที่ ๑ หรือรืคำ ที่ ๒ หรือรืคำ ที่ ๓ ของบทต่อไป เชื่อมกันกัอย่างนี้ ตลอดทั้งทั้เรื่อรื่ง เรียรีกว่า เข้าลิลิต ทั้งทั้หมดจำ นวน ๔๓๙ บท โดยได้แบบอย่างการแต่งมาจาก ลิลิตยวนพ่ายที่แที่ต่งขึ้นขึ้ ในสมัยมัอยุธยาตอนต้น ลิลิตเปรียรีบได้กับกังานเขียขีนมหากาพย์ จัดจัเป็นวรรณคดีประเภทเฉลิมพระเกียกีรติพระมหากษัตษัริย์ ๓ ภูมิหลัง ลั วรรณคดีลิลิตตะเลงพ่ ภูมิหลัง ลั วรรณคดีลิลิตตะเลงพ่าย พ่ าย ผู้แต่ ผู้ ง ? ผู้ แต่ง ? แต่ต่งในสมัยมั ? ต่ งในสมัยมั ? ความเป็ป็ป็ป็นมา แต่งขึ้นขึ้ ช่ แต่ วงไหน เพราะอะไร ? ต่ งขึ้นขึ้ ช่วงไหน เพราะอะไร ? ลิลิตตะเลงพ่ายมีทั้มี ทั้งทั้หมดกี่ ลิลิตตะเลงพ่ บกี่ท ? พ่ ายมีทั้มี ทั้งทั้หมดกี่บกี่ท ? รูปแบบคำ ประพันพัธ์ขธ์องลิลิตตะเลงพ่าย มีอมีะไรบ้ รูปแบบคำ ประพันพัธ์ขธ์องลิลิตตะเลงพ่ าง ? พ่ าย มีอมีะไรบ้าง ? ลิลิตตะเลงพ่ ลิลิตตะเลงพ่ายเป็นวรรณคดีประเภทใด ? พ่ ายเป็นวรรณคดีประเภทใด ?

๔ - สมเด็จพระนเรศวรมหาราช - พระมหาอุปราชา - เจ้าพระยาไชยานุภาพ/เจ้าพระยาปราบหงสาวดี เดิมชื่อ พลายภูเขาทอง (ช้างทรงพระนเรศวร) - พลายพันพัธกอ (ช้างทรงพระมหาอุปราชา) - มาจากพระราชพงศาวดารกรุงศรีอรียุธยา - ผู้แต่งตัดตัมาเฉพาะช่วงตอนที่สที่มเด็จพระนเรศวรมหาราช ได้ทำ ยุทธหัตหัถีกัถีบกัพระอุปราชา แห่งหงสาวดี (มังมักยอชวา พระโอรสของพระเจ้านันนัทบุเรง พระนัดนัดาของพระเจ้าบุเรงนอง) และนอกจากนี้ผู้แต่งยังยัได้ใส่จิตจินาการของตนเองเข้าไปด้วย เช่น ในตอนที่พที่ระมหาอุปราชา ได้พรรณนาถึงถึนางอันอัเป็นที่รัที่กรัหรือรืตอนที่พที่ระมหาอุปราชาได้กล่าวถึงถึพระเจ้านันนัทบุเรง แต่อย่างไรก็ดี เนื้อหาส่วนใหญ่มีกมีารอิงอิจากประวัติวัติศาสตร์อย่างดี แต่เพียพีงนำ มาประพันพัธ์ ในรูปแบบใหม่ คือคื “ลิลิต” - ลิลิต คือคืคำ ประพันพัธ์ชธ์นิดหนึ่งที่แที่ต่งด้วยโคลงและร่ายสลับลักันกั - ลิลิต คือคืลักลัษณะคำ ประพันพัธ์ชธ์นิดหนึ่งที่แที่ต่งด้วยโคลงกับกัร่าย - ตะเลง คือคืพม่า (ไม่ใช่มอญ / หลายคนมักมัจำ พม่าและมอญเป็นชนเหล่าเดียวกันกั แต่แท้จริงคือคื ไม่ใช่ เหตุที่ทำที่ ทำ ให้ คนจำ สลับลักันกั นั่นนั่ก็เพราะพม่าและมอญอยู่ร่วมกันกัเพราะครั้งรั้หนึ่งพม่าเคยไปทำ ศึกศึกับกัมอญและ ได้รับรั ชัยชั ชนะ จึงจึได้อพยพเข้ามาอยู่ที่เมือมืงมอญ ซึ่งก็คือคืหงสาวดี) -พ่าย คือคืแพ้ “ดังดันั้นนั้ลิลิตตะเลงพ่าย จึงจึหมายถึงถึลิลิตพม่าแพ้” ๑. ยอพระเกียกีรติพระมหากษัตษัริย์ไทย คือคื สมเด็จพระนเรศวรมหาราช แต่ก็มิได้ดูหมิ่นมิ่พระเกียกีรติ สมเด็จพระมหาอุปราชา ดังดัเช่นตอนที่พที่ระมหาอุปราชาสิ้นสิ้พระชนม์ ได้กล่าวถึงถึพระมหาอุปราชา อย่างสมพระเกียกีรติว่า... “วายชีวาตม์สุดสิ้นสิ้สู้ฟ้าเสวยสวรรค์” ๒. ฉลองตึกตึวัดวัพระเชตุพนวิมวิลมังมัคลารามในรัชรักาลที่ ๓ (พระบาทสมเด็จพระนั่งนั่เกล้าเจ้าอยู่หัวหั) ๓. สร้างสมพระบารมีขมีองผู้แต่ง (เพราะผู้แต่งขอไว้ว่าถ้าแต่งเสร็จร็ขอให้สำ เร็จร็ สู่พระนิพพาน) ๔. ปลุกใจให้คนไทยรักรัชาติและเทิดทูนแผ่นดินไทยจนพร้อมจะเสียสีสละเพื่อบ้านเมือมืง ผู้นำ ต้องมีคมีวามเข้มแข็งข็เพื่อปกป้องบ้านเมือมืงให้เกิดความสงบสุข ผู้แต่งแต่งเนื้อเรื่อรื่งตามพงศาวดารทั้งทั้หมดหรือรื ไม่ ผู้ ? ผู้ แต่งแต่งเนื้อเรื่อรื่งตามพงศาวดารทั้งทั้หมดหรือรื ไม่ ? โครงเรื่อรื่งลิลิตตะเลงพ่ โครงเรื่อรื่งลิลิตตะเลงพ่ายมาจากไหน ? พ่ ายมาจากไหน ? ช้ช้างทรง ช้ างทรง ตัตัวตัละครสําสํคัญคัวตัละครสําสํคัญคั ลิลิลิลิลิลิลิลิตคืคือคืคือะไร ? ลิลิตตะเลงพ่ ลิลิตตะเลงพ่ายคือคือะไร ? พ่ ายคือคือะไร ? จุดประสงค์ในการแต่ จุดประสงค์ในการแต่ง ต่ ง

๕ รูปแบบคำ ประพันพั ธ์ข ธ์ องลิลิตตะเลงพ่ รูปแบบคำ ประพันพั ธ์ข ธ์ องลิลิตตะเลงพ่าย พ่ าย ร่ายสุภาพ ๔๙ บท ๑๗% โคลงสองสุภาพ ๔๕ บท ๑๐% โคลงสามสุภาพ ๑๐ บท ๓% โคลงสี่สุ สี่ สุ ภาพ ๓๓๕ บท ๗๐%

รูปแบบคำ ประพันพัธ์ขธ์องลิลิตตะเลงพ่าย มีอมีะไรบ้าง ? ๖ ร่ายสุภาพบทหนึ่งจะมีวมีรรคก็ได้ วรรคหนึ่งมี ๕มีคำ คำ สุดท้ายของวรรคหน้า ต้องสัมสัผัสผักับกัคำ ที่ ๑ , ๒ หรือรื๓ ของวรรคต่อ ๆ ไป เป็นเช่นนี้ตลอดและจบลงด้วย โคลงสองสุภาพ ดังดัแผนผังผั ตัวตัอย่าง ศรีสรีวัสวัดิเดชะ ชนะราชอรินทร์ ยินยิพระยศเกริกเกรียรีง เพียพีงพกแผ่นฟากฟ้า หล้าล่มเลื่องชัยชัเชวง เกรงพระเกียกีรติระย่อ ฝ่อใจห้าวมิหาญ เถกิงพระเกียกีรติฟุ้งฟ้า ลือตรลบแหล่งหล้า โลกล้วนสดุดี โคลงสองสุภาพมีสมีามวรรค วรรคหนึ่งและวรรคสองมีวมีรรคละ ๕ คำ วรรคที่สที่ามมี ๔มีคำ และคำ สร้อย ๒ คำ บังบัคับคัเอกโทโนวรรค ดังดัแผนผังผั ตัวตัอย่าง โคลงสองเป็นอย่างนี้ แสดงแก่กุลบุตรชี้ เช่นให้เห็นห็เลบง แบบนา รูปแบบคำ ประพัน พั ธ์ข ธ์ องลิลิตตะเลงพ่ รูปแบบคำ ประพัน พั ธ์ข ธ์ องลิลิตตะเลงพ่าย พ่ าย ๑) ร่ร่ายสุภาพ ๔๙ บท ๑๗% ร่ ายสุภาพ ๔๙ บท ๑๗% ๒) โคลงสองสุสุสุภสุาพ ๔๕ บท ๑๐% ภาพที่ ๔ แผนผังผัร่ายสุภาพ ที่มที่า : https://nockacademy.com/thai-language/ thai-language-ม-5/ร่ายสุภาพ-เรียรีนรู้บทร้อยกรองที่แที่ต่งง่ายที่สุที่ สุด/ ภาพที่ ๕ แผนผังผั โคลงสองสุภาพ ที่มที่า : https://nockacademy.com/thai-language/ thai-language-ม-5/ร่ายสุภาพ-เรียรีนรู้บทร้อยกรองที่แที่ต่งง่ายที่สุที่ สุด/

๗ โคลงสามสุภาพ มีจํมีาจํ นวนวรรคเพิ่มจากโคลงสองสุภาพอีกอีหนึ่งวรรค โดยคําคํ สุดท้าย ของวรรคแรก ส่งสัมสัผัสผั ไปยังยัคำ ที่สที่ามของวรรคสอง คำ สุดท้ายวรรคที่สที่องสัมสัผัสผักับกัคำ สุดท้าย ของวรรคที่สที่ามบังบัคับคัเอก โท ดังดัแผนผังผั ตัวตัอย่าง โคลงสามแปลกโคลงสอง ตามทำ นองที่แที่ท้ วรรคหนึ่งพึงเติมแล้ เล่ห์นี้จงยล เยี่ยยี่งเทอญ ตัวตัอย่าง อ้าจอมจักจัรพรรดิผู้ เพ็ญยศ แม้พระเสียสีเอารส แก่เสี้ยสี้น จักจัเจ็บจ็อุระระทด ทุกข์ใหญ่ หลวงนา ถนัดนัดั่งดั่พาหาเทียทีน หั่นหั่กลิ้งไกลองค์ โคลงสี่สุสี่สุภาพมีสี่มีบสี่าท บาทละสองวรรค วรรคหน้า ๕ คำ วรรคหลังลั๒ คำ เฉพาะวรรคหลังลับาทที่สี่ที่มีสี่ มี๔ คำ คำ สร้อยมิได้ท้ายบาทที่ ๑ และ ๒ มีบัมีงบัคับคัเอก ๗ แห่ง โท 4 แห่ง ดังดัแผนผังผั ๓) โคลงสามสุสุสุภสุาพ ๑๐ บท ๓% ๔) โคลงสี่สุสี่๔) โคลงสี่สุสี่สุภสุาพ ๓๓๕ บท ๗๐% ภาพที่ ๖ แผนผังผั โคลงสามสุภาพ ที่มที่า : https://pantip.com/topic/41346754 ภาพที่ ๗ แผนผังผั โคลงสี่สุสี่ สุภาพ ที่มที่า : https://www.trueplookpanya.com/learning/detail/34245

๘ เนื้อเรื่อ รื่ ง ลิลิตตะเลงพ่าย เนื้อเรื่อ รื่ ง ลิลิตตะเลงพ่าย ภาพที่ ๘ ยุทธหัตหัถี ที่มที่า : https://th.wikipedia.org/wiki/ตำ นานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช_ภาค_๕_ยุทธหัตหัถี

๙ เมื่อมื่ครั้งรั้สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิรธิาช พระราชบิดบิาของสมเด็จพระนเรศวรสวรรคต สมเด็จพระนเรศวรก็ได้ขึ้นขึ้ของราชย์ต่อจากพระบิดบิาทันทัที แทีละได้แต่งตั้งตั้ให้พระเอกาทศรถ ผู้เป็นอนุชาเป็นพระมหาอุปราช ทางฝั่งฝั่ของหงสาวดีในขณะนั้นนั้ ปกครองโดยพระเจ้านันนัทบุเรง ซึ่งมีพมีระราชโอรส พระนามว่า มังมักยอชวา ซึ่งคือคืพระมหาอุปราชา ในขณะนั้นนั้พระเจ้านันนัทบุเรงเห็นห็ว่า กรุงศรีอรียุธยา มีกมีารผลัดลัเปลี่ยลี่นแผ่นดิน จึงจึเห็นห็ว่าควรที่จที่ะยกทัพทั ไปตีกตีรุงศรีอรียุธยาในตอนนี้ เพราะคิดคิว่า พระนเรศวรกับกัพระเอกาทศรถต้องต่อสู้กันกัเพื่อแย่งชิงบัลบัลังลัก์ ดังดันั้นนั้ พระเจ้านันนัทบุเรงจึงจึได้สั่งสั่ให้ พระมหาอุปราชา ผู้เป็นโอรสเป็นผู้นำ ศึกศึ ไปรบกับกักรุงศรีอรียุธยาในครั้งรั้นี้ เมื่อมื่พระมหาอุปราชารู้ข่าวว่าพระองค์ต้องไปรบกับกัพระนเรศวรก็ทรงกังกัวลพระทัยทั ประกอบกับกั โหรได้ทำ นายว่าพระองค์กำ ลังลัจะมีเมีคราะห์ ดังดันั้นนั้พระองค์จึงจึได้กราบทูลให้พระบิดบิา ทรงทราบ แต่พระเจ้านันนัทบุเรงกลับลั โกรธเกรี้ยรี้ว แล้วตรัสรัประชดประชันชัว่าหากพระมหาอุปราชา กลัวลัเคราะห์ร้าย ก็อย่าไปทำ ศึกศึแต่ให้เอาผ้าถุงสตรีมรีาสวมใส่ให้สร่างเคราะห์ เมื่อมื่พระมหาอุปราชา ได้ฟังเช่นนั้นนั้ก็ทรงอับอัอายและกลัวลัพระอาญา จึงจึรับรัคำ สั่งสั่ที่จที่ะไปรบกับกักรุงศรีอรียุธยาทันทัที และได้ประกาศสั่งสั่ให้เกณฑ์พลทุกเมือมืง รวมถึงถึเมือมืงเชียงใหม่ก็ให้เกณฑ์พลมาช่วยเช่นกันกั จากนั้นนั้พระมหาอุปราชาก็ได้ไปร่ำ ลานางสนมอันอัเป็นที่รัที่กรัและเมื่อมื่ถึงถึรุ่งเช้าพระมหาอุปราชา ก็ได้สวมใส่ชุดเกราะครบครันรัและไปทูลลาพระราชบิดบิา เมื่อมื่พระเจ้านันนัทบุเรงเห็นห็ดังดันั้นนั้ก็ได้ให้ พร ๘ ประการแก่พระมหาอุปราชา คือคือย่าคึกคึคะนองพองตน อย่าขี้ขขี้ลาด อย่าเกียกีจคร้าน ให้รู้การ จัดจักระบวนทัพทั ให้รู้จักจัการตั้งตั้ค่าย รู้จักจัทำ นุบำ รุงขวัญวัทหาร รู้จักจั ให้รางวัลวัผู้ที่มีที่คมีวามสามารถ และอย่าเชื่อคนง่าย จากนั้นนั้พระมหาอุปราชาจึงจึกราบลาพระราชบิดบิาและออกเดินทาง เมื่อมื่ออกเดินทางไป พระมหาอุปราชาก็ทรงรำ พันพัถึงถึนางอันอัเป็นที่รัที่กรัมองเห็นห็ดอกไม้ ต้นไม้ ก็ไม่วายให้นึกถึงถึ... พระมหาอุปราชาประทับทับนหลังลัช้างผ่านป่าเขา จนกระทั่งทั่เกิดเหตุลางร้าย คือคืมีหมีมอกมืดมื ทั่วทั่ท้องฟ้าเกิดลมเวรัมรัภามาหอบพัดพัฉัตฉัรของพระองค์หักหัลงดิน พระมหาอุปราชาเห็นห็เหตุดังดันั้นนั้ ก็เกิดความตกใจเหมือมืนภูเขาหินหิตกใส่ หวั่นวั่ ใจสั่นสั่หน้าซีด รีบรีร้องเรียรีกโหรมาทำ นายทันทัที เมื่อมื่โหรทั้งทั้หลายเห็นห็ก็ล้วนรู้แจ้งว่านี่คือคืเหตุร้าย แต่จะกราบทูลตามตรงก็เกรงกลัวลัโทษ จึงจึทำ นาย เป็นเรื่อรื่งดีกลบเหตุร้ายนี้ว่า เหตุนี้หากจะเกิดเช้าจะเป็นเรื่อรื่งร้าย แต่หากเกิดยามเย็นย็จะเป็นเรื่อรื่งดี พระองค์อย่าขุ่นทุกข์ใจ เพราะพระองค์ชนะศึกศึ ในครั้งรั้นี้ ฟังคำ ทำ นายเสร็จร็พระมหาอุปราชาทรงเชื่อครึ่งรึ่ไม่เชื่อครึ่งรึ่ แต่ก็ทำ ใจให้เป็นกลางเพื่อให้คลาย กังกัวล และคำ นึงถึงถึพระราชบิดบิาว่า หากพระองค์เสียสีพระโอรสคงเจ็บจ็ทุกข์ใจใหญ่หลวงเหมือมืนเสียสีแขน ทั้งทั้สองข้าง ส่วนพระนเรศวรแห่งกรุงศรีอรียุธยาใครจะกล้าหาญราญรอนรบด้วย เสียสีดายแผ่นดินมอญ คงสิ้นสิ้แล้ว เพราะไม่มีใมีครมาต้านทานศึกศึ ได้ น่าสงสารพระราชบิดบิาคง เปลี่ยลี่วเปล่า พระองค์ก็ชรามากแล้ว เกรงว่าหากพระองค์จะแพ้ศึกศึครั้งรั้นี้ เพราะศึกศึนี้น่าหนักนั ใจนักนั หาก พระองค์ตายไปในสนามรบใครจะเก็บศพคงถูกทิ้งไว้ไร้คนเผาแน่ ส่วนพระราชบิดบิาคงอยู่เพียพีงลำ พังพั ไม่มีใมีครเป็นคู่คิดคิยามทำ ศึกศึพระองค์คงขุ่นใจ พระคุณพระราชบิดบิามีมมีากนักนัแต่เกรงว่าลูกนี้จะไม่ได้ กลับลั ไปทดแทนคุณ เนื้อเรื่อ รื่ งลิลิตตะเลงพ่ เนื้อเรื่อ รื่ งลิลิตตะเลงพ่าย พ่ าย

๑๐ ทางฝั่งฝั่กรุงศรีอรียุธยา เทวดาก็ดลบันบัดาลให้พระนเรศวรสุบินบิเห็นห็กระแสน้ำ หลั่งลั่ล้นท่วมหนักนัทางทิศ ตะวันวัตกเป็นแนวยาวสุดสายพระนคร พระองค์ทรงพระราชดำ เนินลุยกระแสน้ำ และได้พบกับกัจระเข้ตัวตั ใหญ่ และได้ใช้ดาบต่อสู้และฆ่าจระเข้ตาย กระแสน้ำ ที่เคยร้ายแรงก็แห้งเหือหืด พระองค์ทรง ดีพระทัยทัว่าเผด็จศึกศึสงครามเสี้ยสี้นนี้ได้สำ เร็จร็แน่ จากนั้นนั้จึงจึเรียรีกโหรทำ นาย โหรเมื่อมื่ได้รับรัฟัง พระสุบินบินิมิตก็ได้แจ่มแจ้งจึงจึทำ นายว่าพระสุบินบิเป็นเทพสังสัหรณ์ คือคืเทวดาดลใจให้ฝันฝัเพื่อบอกเหตุ ให้ทรงทราบ น้ำ ที่ไที่หลท่วมป่าสูงทางทิศตะวันวัตก หมายถึงถึพม่าผู้เป็นข้าศึกศึส่วนจระเข้ คือคื พระมหาอุปราชาผู้เป็นพระเชษฐา สงครามในครั้งรั้นี้จะเป็นสงครามที่ยิ่ที่งยิ่ใหญ่ เพราะพระองค์จะต้องทำ ยุทธหัตหัถีกัถีบกัพระมหาอุปราชา และการที่พที่ระองค์ฆ่าจระเข้ได้ก็แปลว่า พระองค์จะสามารถเอาชนะ พระมหาอุปราชาได้ และพระมหาอุปราชาจะสิ้นสิ้พระชนม์ด้วยพระแสงของ้าวของพระองค์ และในการที่พที่ระองค์ฝ่าน้ำ เชี่ยวเข้าไปได้นั้นนั้ก็แปลว่าพระองค์จะสามารถไล่ลุยสู้ข้าศึกศึจนแตกพ่ายไป ข้าศึกศึ ไม่สามารถต้านทานพระเดชานุภาพได้เลย และพระองค์จะชนะศึกศึสงครามดังดัพระสุบินบินิมิต สมเด็จพระนเรศวรได้รับรัฟังคำ ทำ นายก็รู้สึกสึดีใจเป็นอย่างยิ่งยิ่ จากนั้นนั้ก็ทรงแต่งพระวรกายวิจิวิตจิร งดงามสง่าน่าเลื่อมใส และสมเด็จพระเอกาทศรถก็ทรงแต่งพระวรกายวิจิวิตจิรงดงามเช่นกันกั กษัตษัริย์ทั้งทั้ สองได้เสด็จไปยังยัเกยทรงช้าง ซึ่งห้อมล้อมไปด้วยทหารที่กที่ล้าหาญเป็นขบวน ในขณะที่กที่ษัตษัริย์ทั้งทั้สอง ทรงคอยพิชัยชัฤกษ์ ก็ได้ทอดพระเนตรเห็นห็พระบรมสารีริรีริกธาตุส่องแสงสุกใสขนาดเท่าผลส้มเกลี้ยลี้ง ล่องลอยออกมาในท้องฟ้าทางทิศใต้และได้หมุนรอบกองทัพทัเป็นทักทัษิณวรรค ๓ รอบ แล้วลอยขึ้นขึ้ ไป ทางทิศเหนือ กษัตษัริย์ทั้งทั้สองพระองค์จึงจึสรรเสริญนมัสมัการอธิษธิฐานให้ชนะศึกศึ ในขณะที่กที่ษัตษัริย์ทั้งทั้สองเคลื่อนพลตามเกล็ดนาคและได้ปะทะกับกัข้าศึกศึช้างพระที่นั่ที่ นั่งนั่ทั้งทั้สอง คือคื เจ้าพระยาไชยานุภาพและเจ้าพระยาปราบไตรจักจัร ได้ยินยิเสียสีงฆ้องปืนก็ร้องขึ้นขึ้ ด้วยความ คึกคึคะนองตกมันมัวิ่งวิ่เข้าไปสู้สงคราม โดยมีเมีพียพีงควาญช้างผู้รักรัษาท้ายช้าง และกลางช้างทรงเท่านั้นนั้ ที่เสด็จไปด้วยได้ทันทัจนถึงถึกองหน้าของข้าศึกศึ กษัตษัริย์ทั้งทั้สองทอดพระเนตรเห็นห็ ฝ่ายข้าศึกศึ มีกำมี กำ ลังลัมากมาย ช้างทั้งทั้สองของกษัตษัริย์วิ่งวิ่ชนช้างศึกศึอย่างเชี่ยวชาญ เกิดการตะลุมบอนจนฝุ่นตลบมืดมื มองไม่เห็นห็ สมเด็จพระนเรศวรผู้เป็นดั่งดั่สมมติเทพ ทรงมีพมีระเกียกีรติฟุ้งเฟื่องไปทั่วทั่แผ่นดิน ได้มีอมีงค์การเชิญเทพทุกทิศที่ตั้ที่ตั้งตั้ ๖ ชั้นชั้และเชิญพระพรหมในพรหมโลกทั้งทั้๑๖ ชั้นชั้ มาฟังคำ แถลง ของพระองค์ว่า การที่เทวดาบันบัดาลให้ข้าพเจ้ามาเกิดในเชื้อสายกษัตษัริย์ ด้วยหวังวัให้ค้ำ จุน พระรัตรันตรัยรัทำ นุบำ รุงพระพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรือรืง เหตุไฉนเทวดาทั้งทั้หลายจึงจึไม่ช่วย ดลบันบัดาลให้ท้องฟ้าสว่างไสว จะได้มองเห็นห็ข้าศึกศึศัตศัรูได้ชัดชัเจน เมื่อมื่สิ้นสิ้สุดก็ได้เกิดลมพายุใหญ่ พัดพัเอาหมอกควันวัหายไปจนหมดสิ้นสิ้ท้องฟ้าโล่งสนามรบแจ่มแจ้งมองเห็นห็ ชัดชั สมเด็จพระนเรศวร ทอดพระเนตรเห็นห็ทัพทัข้าศึกศึ ปรากฏว่ามีกมีารจัดจั ช้างทรงไว้ ๑๖ เชือก แต่กลับลั ไม่พบพระมหาอุปราชา จึงจึได้เร่งขับขั ช้างตามหาก็ได้เห็นห็ฉัตฉัร ๕ ชั้นชั้ที่แที่ห่งหนึ่ง จึงจึทราบว่าเป็นพระมหาอุปราชาทรงประทับทั อยู่บนหลังลัช้างใต้ต้นข่อย สมเด็จพระนเรศวรทอดพระเนตรเห็นห็พระมหาอุปราชาถูกห้อมล้อมด้วยทหารมากมาย และตั้งตั้เครื่อรื่งสูงครบครันรัมองดูแปลกประหลาดกว่าใคร ด้วยความมีไมีหวพริบดีมองว่าหากสู้ธรรมดา คงไม่สามารถต้านทานกองทัพทัของหงสาวดีได้ จึงจึได้เชิญชวนให้พระมหาอุปราชามากระทำ ยุทธหัตหัถี โดยขับขั ช้างพระที่นั่ที่ นั่งนั่เข้าไปหาพระมหาอุปราชาด้วยพระพักพัตร์ผ่องใสไม่เกรงกลัวลัข้าศึกศึ จากนั้นนั้ สมเด็จพระนเรศวรได้ตรัสรัถ้อยคำ ไพเราะน่าฟัง ไม่มีสุมีสุรเสียสีงขุ่นเคือคืงใด ๆ ว่ากษัตษัริย์ผู้ยิ่งยิ่ใหญ่ แห่งเมือมืงมอญ มีพมีระเกียกีรติยศเลื่องลือไกลทั้งทั้๑๐ ทิศ ผู้ใดได้ยินยิก็หวั่นวั่เกรง พระบรมเดชานุภาพ ไม่กล้าต่อสู้แล้วรีบรีหนี พระเจ้าพี่ไพี่ม่สมควรเลยที่จที่ะประทับทัอยู่ใต้ร่มไม้ ขอเชิญพระองค์ทรงมากระทำ ยุทธหัตหัถีร่ถี ร่ วมกันกั ให้ปรากฏเกียกีรติยศไว้เถิด ต่อจากเราทั้งทั้สองคงไม่มีอีมีกอีแล้ว

๑๑ พระมหาอุปราชาตกลงทำ ยุทธหัตหัถีกัถีบกั สมเด็จพระนเรศวร ช้างทรงทั้งทั้สองของพระนเรศวรและ พระมหาอุปราชาเป็นเหมือมืนดั่งดั่ช้างเอราวัณวัของพระอินอิทร์ และช้างกีรีกีเรีมขล์ของวสวัตวัดีมาร ช้างทั้งทั้สอง ต่างส่ายเศียศีรส่ายงาเข้าแทงกันกัและกันกัอย่างขวักวัไขว่ กษัตษัริย์ทั้งทั้สองพระองค์สู้รบกันกัอย่างแข็งข็ขันขั เต็มต็กำ ลังลัสามารถและว่องไว ทั้งทั้สองต่อสู้กันกัราวกับกัพระอินอิทร์และพระยาอสูรเวปจิตจิติทำ สงครามกันกั หรือรืเป็นดั่งดั่พระรามทำ สงครามกับกัทศกัณกัฐ์ไม่มีกมีษัตษัริย์พระองค์ใดเสมอเหมือมืน สมเด็จพระนเรศวร ต้านทานสมเด็จพระมหาอุปราชาไว้ได้ ทั้งทั้สองพระองค์ไม่ได้ทรงยำ เกรงกลัวลักันกัเลย สมเด็จพระนเรศวรใช้พระหัตหัถ์ยกพระแสงของ้าวกวักวัไกว กวัดวัเหวี่ยวี่งไปมาเพื่อต่อสู้ข้าศึกศึช้างของ สมเด็จพระนเรศวรโถมเข้าปะทะโดยไม่ทันทัตั้งตั้หลักลั ให้มั่นมั่ ช้างทรงของพระมหาอุปราชาจึงจึดันดังาและคาง ของช้างสมเด็จพระนเรศวรเงยหน้าขึ้นขึ้ สมเด็จพระมหาอุปราชาทรงเห็นห็เป็นโอกาสเหมาะจึงจึใช้พระแสง ของ้าวล่วงฟันอย่างแรงและรวดเร็วร็ สมเด็จพระนเรศวรก็หลบได้อย่างรวดเร็วร็เช่นกันกั แต่ก็ต้องถูก พระมาลาของพระองค์ขาดไป ในขณะที่พที่ระนเรศวรกำ ลังลัเสียสีเปรียรีบ ช้างทรงของพระองค์ก็ได้ถอยหลังลั ไปจนถึงถึตอต้นข่อย และได้ใช้ยึดยึเป็นฐาน ทำ ให้พระนเรศวรได้เปรียรีบขึ้นขึ้มาบ้างและได้โอกาสใช้ พระแสงของ้าวฟันพระมหาอุปราชาสิ้นสิ้ใจขาดคอช้างทันทัที หทีลังลัจากนั้นนั้พระนเรศวรก็ได้ให้คนมารับรัศพ ของพระมหาอุปราชากลับลั ไปทำ พิธีที่ธีหที่งสาวดี เมื่อมื่กลับลัมาถึงถึอยุธยาตามกฎมณเฑียรบาลพระนเรศวรต้องสั่งสั่ประหารทหารทั้งทั้หมด ที่ไที่ม่สามารถตามมาคุ้มกันกัพระองค์ ปล่อยให้พระองค์เข้าไปในทับทัของศัตศัรูเพียพีงลำ พังพั แต่สมเด็จพระวันวัรัตรั ได้ขอให้ลดโทษ เนื่องจากเหล่าทหารต่างมีคมีวามสามารถและเป็นเหตุการณ์ ที่ไที่ม่สามารถหยุดยั้งยั้ได้ สมเด็จพระนเรศวรจึงจึประทานอภัยภั โทษให้และได้ทรงเป็นกษัตษัริย์ปกครอง บ้านเมือมืงอย่างสันสัติสุข ภาพที่ ๙ ช้างศึกศึก้านกล้วย ที่มที่า : https://www.pinterest.com/pin/512214157627565545/

๑๒ คุณค่าที่ไที่ ด้ คุณค่ รับ รั ค่ าที่ไที่ ด้รับ รั ภาพที่ ๑๐ เจ้าพระยาปราบหงสาวดี ที่มที่า : https://www.pinterest.com/pin/291678513380379395/

๑๓ ความกตัญตัญูต่ญู ต่ อบรรพบุรุษของชาติไทย ความเคารพเทิดทูนต่อพระมหากษัตษัริย์ การยกย่องวีรวีกรรมอันอัยอดเยี่ยยี่มของพระมหากษัตษัริย์ไทย ความเป็นอันอัหนึ่งอันอัเดียวกันกั ความซาบซึ้งในพระอุตสาหภาพของพระมหากษัตษัริย์ ความเป็นพุทธศาสนา - ประวัติวัติศาสตร์ เนื่องจากวรรณคดีเรื่อรื่งลิลิตตะเลงพ่าย มีเมีค้าโครงเรื่อรื่งมาจาก พระราชพงศาวดารกรุงศรีอรียุธยาซึ่งหมายถึงถึประวัติวัติศาสตร์กรุงศรีอรียุธยา - การจัดจัทัพทัและการตั้งตั้ค่าย เนื่องจากวรรณคดีเรื่อรื่งลิลิตตะเลงพ่ายมีเมีนื้อหาที่เกี่ยกี่วข้อง กับกัการจัดจัทัพทัทำ ศึกศึจึงจึมีกมีารสอดแทรกกลวิธีวิกธีารจัดจัทัพทัและการตั้งตั้ค่ายตามหลักลัพิชัยชั สงคราม สอดแทรกในเนื้อหาเรื่อรื่งด้วย - อักอัษรศาสตร์การใช้คำ เนื่องจากวรรณคดีเรื่อรื่งลิลิตตะเลงพ่ายมีกมีารนำ เค้าโครงเรื่อรื่งมาจาก พระราชพงศาวดารกรุงศรีอรียุธยาจึงจึมีคำมีคำบางคำ ที่เหมือมืนในพระราชพงศาวดารกรุงศรีอรียุธยาด้วย ที่อุที่อุทิศชีวิตวิเพื่อชาติรักรัสาแผ่นดินไว้สืบสืมาจนถึงถึปัจจุบันบั ที่อุที่อุทิศพระวรกายและพระหทัยทัเพื่อชาติและประชาชน ซึ่งในที่นี้ที่ นี้คือคืสมเด็จพระนเรศวรมหาราชและสมเด็จพระเอกาทศรถ ความเสียสีสละของบรรพบุรุษที่ร่ที่ ร่ วมใจสามัคมัคีรัคีกรัษาแผ่นดินไทยให้เป็นไทยไว้ ที่ทที่รงประกอบพระราชกรณียกิจในการปกครองบ้านเมือมืงให้สงบสุข การมีพมีระเจ้าแผ่นดินเป็นอัคอัรสนูปถัมถัภก มีพมีระสงฆ์เป็นที่พึ่ที่ พึ่งพึ่ทางใจของทุกคน - ขนบธรรมเนียมและประเพณี เช่น พิธีโธีขนทวารตัดตั ไม้ข่มนามเพื่อเป็นการสร้างขวัญวักำ ลังลัใจแก่ทหาร - ความเชื่อเรื่อรื่งฝันฝัเช่น สมเด็จพระนเรศวรทรงพระสุบินบิว่าได้ต่อสู้กับกัจระเข้ยักยัษ์ และพระองค์สามารถ ฆ่าจระเข้ได้ จึงจึได้โปรดให้โหราจารย์ทำ นายพระสุบินบิ ซึ่งโหราทำ นายว่าพระองค์นั้นนั้จะชนะศึกศึหงสาวดี ในครั้งรั้นี้ - ความเชื่อเรื่อรื่งสวรรค์และเทวดา เช่น สมเด็จพระนเรศวรมีอมีงค์การเชิญเทพทุกทิศที่ตั้ที่ตั้งตั้หกชั้นชั้ และเชิญพระพรหมในพรหมโลกทั้งทั้๑๖ ชั้นชั้ ในขณะที่อที่ยู่ท่ามกลางวงล้อมของข้าศึกศึ - ความเชื่อเรื่อรื่งโชคลางและการมีเมีคราะห์ เช่น พระมหาอุปราชาถูกเวรัมรัภาพัดพัฉัตฉัรหักหั พระองค์ก็เร่งให้โหรมาทำ นายทันทัทีหทีรือรืสมเด็จพระนเรศวรและสมเด็จเอกาทศรถ ได้ทอดพระเนตรเห็นห็พระบรมสารีริรีริกธาตุขนาดเท่าผลส้มเกลี้ยลี้งก่อนออกศึกศึ คุณค่าลิลิตตะเลงพ่ คุณค่ าย ค่ าลิลิตตะเลงพ่าย คุณค่าด้านความรู้ คุณค่าด้านความรู้ คุณค่าด้ คุณค่ านสังสัคมและคติชตินค่ าด้านสังสัคมและคติชติน คุณค่าด้ คุ านความคิดคิคุณค่าด้านความคิดคิ

๑๔ (๓๑๐) สองโจมสองจู่จ้วง บำ รู สองขัตขัติยสองขอชู เชิดด้ำ กระลึงลึกระลอกดู ไวว่อง นักนันา ควาญขับขัคชแข่งค้ำ เข่นเขี้ยขี้วในสนาม จากโคลงบทข้างต้นที่ยที่กตัวตัอย่างมา จะเห็นห็ ได้ว่ามีกมีารเล่นเสียสีงสัมสัผัสผัพยัญยัชนะ ภายในวรรคเดียวกันกัและสัมสัผัสผัพยัญยัชนะระหว่างวรรคทำ ให้เกิดความไพเราะ ซึ่งได้แก่คำ ว่า โจม-จู่-จ้วง เป็นการเล่นเสียสีงสัมสัผัสผัพยัญยัชนะ จ ชู-เชิด เป็นการเล่นเสียสีงสัมสัผัสผัพยัญยัชนะ ช ไว-ว่อง เป็นการเล่นเสียสีงสัมสัผัสผัพยัญยัชนะ ว ควาญ-คช-ค้ำ เป็นการเล่นเสียสีงสัมสัผัสผัพยัญยัชนะ ค ขับขั-แข่ง-เข่น-เขี้ยขี้ว เป็นการเล่นเสียสีงสัมสัผัสผัพยัญยัชนะ ข (๓๑๖) บัดบัมงคลพ่าห์ไท้ ทวารัตรัน์ แว้งเหวี่ยวี่งเบี่ยบี่งเศียศีร สะบัดบัตกใต้ อุกคลุกพลุกเงยงัดงัคอคล เศิกแฮ เบนบ่ายหงายแหงนให้ ท่วงท้อทีถทีอย จากโคลงดังดักล่าวที่ยที่กตัวตัอย่างจะเห็นห็ ได้ว่ามีกมีารเล่นเสียสีงสัมสัผัสผั สระภายในวรรค โดยใช้ เสียสีงสระและมาตราตัวตัสะกดตัวตัเดียวกันกั ซึ่งได้แก่คำ ว่า เหวี่ยวี่ง-เบี่ยบี่ง เป็นการเล่นเสียสีงสัมสัผัสผั สระ คือคืสระเอียอีและ มาตราตัวตัสะกดแม่กง อุก-คลุก-พลุก เป็นการเล่นเสียสีงสัมสัผัสผั สระ คือคืสระอุ และ มาตราตัวตัสะกดแม่กก บ่าย-หงาย เป็นการเล่นเสียสีงสัมสัผัสผั สระ คือคื สระอา และ มาตราตัวตัสะกดแม่เกย (๘๖) สลัดลั ไดใดสลัดลัน้อง แหงนนอน ไพรฤา เพราะเพื่อมาราญรอน เศิกไสร้ สละสละสมร เสมอชื่อ ไม้นา นึกระกำ นามไม้ แม่นแม้นทรวงเรียรีม จากโคลงที่ยที่กตัวตัอย่างมาดังดักล่าวจะเห็นห็ ได้ว่ามีกมีารเล่นเสียสีงวรรณยุกต์ โดยการนำ คำ เดียวกันกัมาวางเรียรีงชิดกันกัแล้วใช้วรรณยุกต์ ที่มีที่รูมีรูปและเสียสีงต่างกันกัออกไป ซึ่งได้แก่คำ ว่า แม่น-แม้น เป็นการใช้คำ คำ เดียวกันกัคือคืคำ ว่า แมน แล้วเล่นเสียสีงวรรณยุกต์โท (รูปเอก) คือคืคำ ว่า แม่น และเล่นเสียสีงวรรณยุกต์ตรี (รูปโท) คือคืคำ ว่า แม้น คุณค่าด้านวรรณศิลศิ ป์ ๑. วิเวิคราะห์คุณค่าด้านการปรุงแต่งเสียสีง คุณค่าด้านวรรณศิลศิ ป์ ๑. วิเวิคราะห์คุณค่าด้านการปรุงแต่งเสียสีง ๑.๑ การเล่ ๑.๑ การเล่นเสียสีงสัมสัผัสผัพยัญยัชนะ ล่นเสียสีงสัมสัผัสผัพยัญยัชนะ ๑.๒ การเล่ ๑.๒ การเล่นเสียสีงสัมสัผัสผั สระ ล่นเสียสีงสัมสัผัสผั สระ ๑.๓ การเล่ ๑.๓ การเล่นเสียสีงวรรณยุกต์ล่นเสียสีงวรรณยุกต์

๑๕ คือคืการเลือกใช้ถ้อยคำ ให้เหมาะสมแก่เนื้อหา บริบท ตัวตัละคร เช่น (๓๑๕) เบื้อบื้งนั้นนั้นฤนาทผู้ สยามินทร์ เบี่ยบี่งพระมาลาผิน ห่อนพ้อง ศัสศัตราวุธอรินทร์ ฤาถูก องค์เอย เพราะพระหัตหัถ์หากป้อง ปัดด้วยขอทรง จากโคลงบทนี้ พบการสันสัคำ ที่แที่สดงให้เห็นห็ถึงถึความสูงศักศัดิ์ของพระมหากษัตษัริย์ คือคื สมเด็จพระนเรศวรมหาราช โดยการเลือกใช้คำ ราชาศัพศัท์ให้เกิดความหลากหลาย ได้แก่คำ ว่า นฤนาถ หมายถึงถึกษัตษัริย์ สยามินทร์ หมายถึงถึผู้เป็นใหญ่ในสยาม พระมาลา หมายถึงถึหมวก(คำ ราชาศัพศัท์) ศัตศัราวุธ หมายถึงถึของมีคมีม เครื่อรื่งฟันแทง อาวุธต่างๆ อรินทร์ หมายถึงถึผู้เป็นใหญ่ฝ่ายข้าศึกศึหรือรื ฝ่ายศัตศัรู พระหัตหัถ์ หมายถึงถึมือมื (คำ ราชาศัพศัท์) ๒. คุณค่าด้านการปรุงแต่ ๒. คุณค่ งคำ ค่ าด้านการปรุงแต่งคำ ๒.๑ การสรรคำคำคำคำคำคำ ภาพที่ ๑๑ นางวรรณคดี ที่มที่า : https://www.pinterest.com/pin/627900373073391183/

๑๖ วิวิเ วิวิ คราะห์ห์ ห์ห์ ตัตัว ตัตั ละคร ภาพที่ ๑๒ พระนเรศวรมหาราช ที่มที่า : https://www.pinterest.com/pin/7107311902945835/

๑๗ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช (พระองค์ดำ ) สมเด็จพระเอกาทศรถ (พระองค์ขาว) - มีคมีวามเป็นนักนัรบ - เป็นน้องที่ดีที่ ดี เจ้าพระยาปราบหงสาวดี เจ้าพระยาปราบไตรจักจัร พระมหาอุปราชา พระเจ้าหงสาวดี (นันนัทบุเรง) ช้างพลายพัทพัธกอ วีรวีบุรุษต้นแบบกษัตษัริย์ไทย - รักรัแผ่นดินเกิด - คำ นึงถึงถึความมั่นมั่คงของแผ่นดิน - มีสมีติปัญญาอันอัเฉลียลีวฉลาดและความเด็ดขาดในการตัดตัสินพระทัยทัรอบรู้และมีไมีหวพริบ - มีคมีวามเป็นนักนัรบและนักนั ปกครอง มีคมีวามกล้า เด็ดเดี่ยวไม่หวั่นวั่เกรงต่อข้าศึกศึ พระอนุชาคู่พระทัยทัสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เดิมมีชื่มีชื่อว่า “พลายภูเขาทอง” เป็นช้างคู่พระบารมีขมีองสมเด็จพระนเรศวรมหาราช หลังลัจากขึ้นขึ้ระวางแล้วได้บรรดาศักศัดิ์เป็น “เจ้าพระยาไชยานุภาพ” ต่อมาได้รับรัพระราชทาน นามว่า "เจ้าพระยาปราบหงสาวดี" ในครั้งรั้ที่ชที่นะศึกศึยุทธหัตหัถี ถูกบันบัทึกไว้ในพงศาวดาร เชื่อกันกัว่าเป็นช้างที่มีที่คมีวามจงรักรัภักภัดีและมีคมีวามกล้าหาญเสียสีสละช่วยกอบกู้ชาติ มีลัมีกลัษณะทางคชลักลัษณ์ที่ดีที่ ดีส่วนหนึ่ง ได้แก่ หลังลัที่โที่ค้งลาดคล้ายก้านกล้วย เมื่อมื่ก่อนได้ใช้ชื่อว่า “พลายบุญเรือรืง” เป็นช้างทรงของสมเด็จพระเอกาทศรถ ใช้เป็นช้างทรงชนกับกัพลายพัชพัเนียง ช้างของมางจางชโร เจ้าเมือมืงจาปะโร ในสงคราม กอบกู้กรุงศรีอรียุธยา เมื่อมื่พ.ศ.๒๑๓๕ พร้อมกับกัเจ้าพระยาไชยานุภาพ (พลายภูเขาทอง) ในสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เปี่ยมหน้าที่ ขาดความหนักนัแน่น - เป็นลูกกตัญตัญู - มีพมีระทัยทัอ่อนไหว - มีขัมีตขัติยมานะ คือคืการถือถืตัวตัว่าเป็นกษัตษัริย์ กษัตษัริย์ที่กที่ระหายอำ นาจ - ความไม่รู้จักจัพอในอำ นาจ ช้างพลายพัทพัธกอ เป็นช้างทรงของพระมหาอุปราชามีนมีาม “งะเยโซง” ในภาษาพม่า แต่ที่ถูที่ถูกบันบัทึกไว้ในพงศาวดารฉบับบัหอแก้ว ระบุนามพระคชาธารว่า “เยโป” ซึ่งน่าจะ หมายความว่าเปี่ยมด้วยอานุภาพหาญกล้า วิเ วิ คราะห์ตัว ตั ละครลิลิตตะเลงพ่ วิเ วิ คราะห์ตัว ตั ละครลิลิตตะเลงพ่าย พ่ าย ฝ่ฝ่ายไทย ฝ่ ายไทย ช้างศึกศึ ฝ่ ช้ ายไทยช้ างศึกศึ ฝ่ายไทย ฝ่ายพม่ ฝ่ า ฝ่ ายพม่า ช้างศึกศึ ฝ่ายพม่ ช้ า ช้ างศึกศึ ฝ่ายพม่า

๑๘ ๑(๖) ร่าย ฝ่ายพระนครรามัญมัขัณขัฑ์เขตด้าวอัสอัดง หงสาวดีบุเรศ รั่วรั่รู้เหตุ บ มิหึงหึแห่งเอิกอิอึงอึกิดาการ ฝ่ายพระสุธารออกทิศ ว่าอดิศวรกษัตษัรา มหาธรรมราชนรินทร์ เจ้าปถพินทร์ผ่านทวีปวีดับดั ชนมชีพพิราลัยลั เอารสไทนฤเบศ นเรศวรเสวยศวรรยา แจ้งกิจจาตระหนักนัจึงจึพระปิ่นปักธาษตรี บุรีรัรีตรันหงสา ธ ก็บัญบั ชาพิภาษ ด้วยมวลมาตยากร ว่านครรามินทร์ ผลัดลัแผ่นดินเปลี่ยลี่นราช เยียยีววิววิาศชิงฉัตฉัร เพื่อกษัตษัริย์สองสู้ บ ร้างรู้เหตุผล ควรยาตรพลไปเยือยืน เตือตืนประยุทธ์เธ์อาเปรียรีบ แม้นไป่เรียรีบเป็นที โจมจู่ยีย่ำยีย่ำ ภพ เสนีนบนึกชอบ ระบอบเบื้อบื้งบรรหาร ธ ก็เอื้ออื้นสารเสาวพจน์ แด่เอารสยศเยศ องค์อิศอิเรศอุปราช ให้ยกยาตราทับทักับกันครเชียงใหม่ เป็นพยุหใหญ่ห้าแสน ไปเหยียยีบแดนปราจินจิ บุตรท่านยินยิถ้อถ้อย ข้อยผู้ข้าบาทบงสุ์ โหรควรทำ นายทายพระเคราะห์ถึงถึฆาต ฟังสารราชเอารส ธ ก็ผะชดบัญบั ชา เจ้าอยุธยามีบุมีบุตร ล้วนยงยุทธ์เธ์ ชี่ยวชาญ หาญหักหัศึกศึ บ มิย่อ ต่อสู้ศึกศึบ มิหยอน ไป่พักพัวอนว่า ใช้ ให้ ธ หวง ธ ห้าม แม้นเจ้าคร้ามเคราะห์กาจ จงอย่ายายุทธนา เอาพัสพัตราสตรี สวมอินอิทรีย์รี ย์สร่างเคราะห์ ธ ตรัสรัเยาะเยี่ยยี่งขลาด องค์อุปราชยินยิสาร แสนอัปอัระมาณมาตย์มวล นวลพระพักพัตร์ผ่องเผือด เลือดสลดหมดคล้ำ ช้ำ กมลหมองมัวมักลัวลัพระอาชญายอบนอบประณตบทมูล ทูลลาไท้ลีลลีาศ ธ ก็ประกาศเกณฑ์พล บอกยุบล บ่ มิหึงหึถึงถึเชียงใหม่ตระบัดบั เร่งแจงจัดจัจตุรงค์ ลงมาสู่หงสา แล้ว ธ ให้หาเมือมืงออก บอกทุกแดนทุกด้าว บอกทุกท้าวทุกเทศ ทั่วทั่ทุกเขตทุกขอบ รอบสีมสีามณฑล ทราบนุสนธ์ทุธ์ ทุกแห่ง ต่างตกแต่งและสาร แสนยาหาญมหิมหิา คลาบรรลุเวียวีงราช แลสระพราศสระพรั่งรั่ คั่งคั่คับคันับนัเหลือตรา ต่างภาษา ต่างเพศ พิเศษสรรพแต่งตน ข้าศึกศึยลแสยงฤทธิ์ บพิตร ธ เทียทีบทัพทัหลวง โดยกระทรวงพยุหบาตร จักจัยาตราตรู่เช้า เสด็จคืนคืเข้านิเวศไท้ เกรียรีมอุระราชไหม้ หม่นเศร้าศรีสรีลายอยู่นา (พระมหาอุปราชาเสด็จไปลานางสนมซึ่งไห้คร่ำ และขอตามเสด็จด้วยแต่พระมหาอุปราชาตรัสรั ห้ามว่าหนทางลำ บากและหากนางตามเสร็จร็ ไปก็จะทำ ให้พระองค์ต้องทรงห่วงหน้าพะวงหลังลั รุ่งขึ้นขึ้พระมหาอุปราชาเสร็จร็ ไปทูลลาพระเจ้าหงสาวดี พระเจ้าหงสาวดีพระราชทานพระราโชวาท) ๒(๗)โคลง ๒ พระผาดผายสู่ห้อง หนุ่มเหน้าพระสนม ๓(๘) ปวงประนมนบเกล้า อยู่ถ้าทูลสนอง ๔(๙) กรตระกองกอดแก้ว คลาดเคล้าคลาสมร ๕(๑๐) จำ ใจจรจากสร้อย ห่อนช้าคือคืสม แม่แล ฯลฯ (เหตุตุตุกตุารณ์ณ์ณ์ณ์ทางกรุรุรุงรุหงสาวดีดีดีดี) ลิลิตตะเลงพ่ ลิลิตตะเลงพ่าย พ่ าย หาอนุชนวลน้อง วามเสงี่ยงี่มเฟี้ยมเฝ้า เรียรีมจักจัร้างรสแคล้ว อยู่แม่อย่าละห้อย ๖(๒๕)โคลง ๓ ภูบาลอื้นอื้อำ นวย จงอยุธย์อย่าพ้น ๗(๒๖)โคลง ๔ จงเจริญชเยศด้วย ชาวอยุธย์อย่าพะ จงแพ้พินาศพระ ชนะแด่สองท่านให้ อวยพระพรเลิศลันลั แห่งเงื้องื้มมือมืเทอญ พ่อนา เคชะ พ่อได้ วิริวิริยภาพ พ่อนา ธิรธิาชเจ้าจอมสยาม

๑๙ ๘(๒๗) สงครามความเศิกซึ่ง จงพ่ออย่ายินยิยล อย่าลองคะนองตน การศึกศึลึกลึเลห์พื้น ๙(๒๘) จงแจ้งแห้งเหตุเบื้อบื้ง เป็นประโยชน์ยุทธการ เอาใจทหารหาญ อย่าระคนปนใกล้ ๑๐(๒๙) หนึ่งรู้พยุหเศิกไซร้ เจนจิตจิวิทวิยาการ รู้เชิงพิชัยชั ชาญ อาจจักจัรอนรณแผ้ว ๑๕(๘๘) สายหยุดหยุดกลิ่นฟุ้ง สาย บ่ หยุดเสน่ห์หาย กี่คืกี่นคืกี่วักี่นวัวาย ถวิลวิทุกขวบค่ำ เช้า ฯลฯ (พระมหาอุอุ อุ ป อุ ปราชาทรงรำรำ รำรำ รำรำพัพัน พัพั ถึถึง ถึถึ นางอัอัน อัอั เป็ป็ป็ป็ นที่ที่รัรั ที่ที่ที่ที่ก รัรั) แสนกล แต่ตื้นตื้ ตามชอบ ทำ นา ล่อเลี้ยลี้วหลอกหลอน โบราณ กล่าวไว้ เริงรื่นรื่อยู่นา เกลือกกลั้วลั้ขลาดเขลา สบสถาน กาจแกล้ว ชุมค่าย ควรนา แผกแพ้พังพัหนี ๑๔(๘๖) สลัดลั ไดไดสลัดลัน้อง เพราะเพื่อมาราญรอน สละสละสมร นึกระกำ นามไม้ ๑๕(๘๘) สายหยุดหยุดกลิ่นฟุ้ง สาย บ่ หยุดเสน่ห์หาย กี่คืกี่นคืกี่วักี่นวัวาย ถวิลวิทุกขวบค่ำ เช้า ฯลฯ ๑๓(๗๔)โคลง ๔ มาเดียวเปลี่ยลี่วอกอ้า สถิตอยู่เอ้องค์ดู พิศโพ้นพฤกษ์พบู พลางคะนึงนุชน้อย ฯลฯ อายสู ละห้อย บานเบิกบิ ใจนา แน่งเนื้อนวลสงวน ไพรฤา เศิกไสร้ เสมอชื่อ ไม้นา แม่นแม้นทรวงเรียรีม ยามสาย ห่างเศร้า วางเทวษ ราแม่ หยุดได้ฉันฉั ใด ยามสาย ห่างเศร้า วางเทวษ ราแม่ หยุดได้ฉันฉั ใด

๒๐ ๑๖(๑๔๐) พระฝืนทุกข์เทวษกล้ำ ขับขัคชบทจรจวน บรรลุพนมทวน เหตุอนาถหนักนัเอ้ ๑๗(๑๔๑) เกิดเป็นหมอกมืดมืห้อง ลมชื่อเวรัมรัภา หวนหอบหักหัฉัตฉัร แลธุลีกลีลัดลักลุ้ม ๑๘(๑๔๒) พระพลันลัเห็นห็เหตุไซร้ ถนัดนัดั่งดั่ภูผาหลวง กระหม่ากระเหม่นทรวง หนักนัหฤทัยทัท่านร้อง ๑๙(๑๔๓) ทั้งทั้หลายล้วนจบแจ้ง เห็นห็ตระหนักนัแน่ใน จักจัทูล บ่ ทูลไท เสนอแต่ดีกลบร้าว ๒๐(๑๔๔) เหตุนี้ผิวเช้าชั่วชั่ เกิดเมื่อมื่ยามเย็นย็ดี อย่าขุ่นอย่าลำ เค็ญค็ พระจักจัลุลาภได้ ฯลฯ (ลางร้ร้ายของพระอุปราชา) ร้ ายของพระอุปราชา) แกล่ครวญ จักจัเพล้ เถื่อถื่นที่ นั้นนั้นา อาจให้ชนเห็นห็ เวหา หนเฮย พัดพัคลุ้ม คชขาด ลงแฮ เกลื่อนเพี้ยพี้งจักจัรผันผั เสียสีวดวง แดเอย ตกต้อง ลั่นลั่ ซีด พักพัตร์นา เรียรีกให้โหรทาย เจนไสย ศาสตร์แฮ เหตุห้าว เกรงโทษ ท่านนา เกลื่อนร้ายกลายดี ฉุกเข็ญข็ ดอกไท้ ใจเจ็บจ็พระเอย เผด็จเสี้ยสี้นศึกศึสยาม ภาพที่ ๑๓ ยุทธหัตหัถี ที่มที่า : https://www.facebook.com/Sahamongkolfilm/photos/a.183010064213/10151768053784214/?type=3

๒๑(๑๕๐) สระทินสระทกแท้ไทถวิลวิ ฤาใคร่คลายใจจินจิต์ คำ นึงนฤบดินทร์ พระเร่งลานละห้อย ๒๒(๑๕๑) อ้าจอมจักจัรพรรดิผู้ แม้พระเสียสีเอารส จักจัเจ็บจ็อุระระทด ถนัดนัดั่งดั่พาหาเหี้ยหี้น ๒๓(๑๕๒) ณรงค์นเรศวร์ด้าว ใครจักจัอาจออกรอน เสียสีดายแผ่นดินมอญ เหตุ บ่ มีมืมีอมืผู้ ๒๔(๑๕๓) เอ็นอ็ดูภูธเรศเจ้า เปลี่ยลี่วอุระราชรันรั- พระชนม์ราครันรั เกรงบพิตรจักจัแท้ ๒๕(๑๕๔) สงครามครานี้หนักนั ใจเจ็บจ็ เรียรีมเร่งแหนงหนาวเหน็บ ลูกตาย ฤ ใครเก็บ ผีจักจัเท้งที่โที่พล้ ๒๖(๑๕๕) พระเนานัคนัเรศอ้า ฤา บ่ มีใมีครคง จักจัริเริ่มรงค์ พระจักจัขุ่นจักจัข้อน ๒๑ (พระมหาอุอุ อุ ป อุ ปราชาทรงรำรำ รำรำ รำรำพึพึง พึพึ ถึถึง ถึถึ พระราชบิบิด บิบิ า) อยู่แฮ จืดจื สร้อย บิตุบิตุเรศ พระแฮ เทวษไห้โหยหา เพ็ญยศ แก่เสี้ยสี้น ทุกข์ใหญ่ หลวงนา หั่นหั่กลิ้งไกลองค์ ดัสดักร รบสู้ พลันลัมอด ม้วยแฮ อื่นอื่ต้านทานเข็ญข็ จอมถวัลวัย์ ทนแท้ ครองภพ พระเอย เพลี่ยลี่งพล้ำ ศึกศึสยาม ใจนา อกโอ้ ผีฝาก พระเอย ที่เพล้ใครเผา เอองค์ คู่ร้อน ฤาลุ แล้วแฮ จักจัแค้นคับคัทรวง ภาพที่ ๑๔ พระเจ้านันนัทบุเรงและพระมหาอุปราชา ที่มที่า : https://www.pinterest.com/pin/11047961578095130/ , https://www.pinterest.com/pin/28640147622312234/

๒๒ ๒๘(๒๐๑) เทวัญวัแสดงเหตุให้ เห็นห็กระแสสาคร ไหลลบวนาดอน พระแต่เพ่งฤาพ้น ๒๙(๒๐๒) พระกรายกรย่างเยื้อยื้ง ลุยหมาวารี พอพานพะกุมภีล์ โถมปะทะเจ้าช้าง ๓๐(๒๐๓) พระทรงแสงดาบแก้ว โจมประจัญจั ฟันฟอน ต่างฤทธิ์ต่างรบรอน สระท้านทุกถิ่นท่าถ้ำ ๓๑(๒๐๔) นฤบดีโถมถีบถีสู้ ฟอนฟาดสุงสุมาร สายสินธุ์ซึ่ธุ์ ซึ่งนองพนานต์ พระเร่งปรีดรีาด้วย ๓๒(๒๐๕) ทันทั ใดดิลกเจ้า สร่างผทมถวิลวิ ฝันฝั พระหาพระโหรพลันลั เร็วร็เร่งทายโดยกระทู้ ๓๓(๒๐๖) พระโหรเห็นห็แจ้งจบ ถวายพยากรณ์ทูล สุบินบิบดินทร์สูร หากเทพสังสัหรณ์ ๓๔(๒๐๗) นุสนธิ์ซึ่งน่านน้ำ หนปัจฉิมทิศา คือคืทัพทัอริราสมดั่งดั่ลักลัษณ์ฝันฝั ไท้ ๓๕(๒๐๘) เหตุแสดงแงราชพ้อง ได้แก่อุปราชา สงครามซึ่งเสด็จครา แท้จักจัถึงถึยุทธ์สู้ธ์ สู้ (พระสุสุ สุ บิ สุ บิน บิบิ และพระนินิ นินิ มิมิต มิมิ ของสมเด็ด็ ด็ด็ จพระนเรศวร) สังสัหรณ์ เห็นห็แฮ หลั่งลั่ล้น แดนตก ทิศนา ที่น้ำที่ น้ำ นองสาย จรลี เรี่ยรี่วกว้าง หนึ่งใหญ่ ไสร้นา จักจัเคี้ยคี้วขบองค์ กับกักร เฟื่องน้ำ ราญชีพ กันกัแฮ ท่งช้างชลธี ศึกศึธาร มอดม้วย หายเหือหืด แห้งแฮ เผด็จเสี้ยสี้นเศิกกษัยษั จอมถวัลวัย์ ห่อนรู้ พลางบอก ฝันฝันา ที่ถ้ที่ ถ้ อยตูแถลง ในมูล ฝันฝัแฮ แด่ไท้ ฝันฝั ใฝ่ นั้นนั้ฤา ธิรธิาชรู้เป็นกล นองพนา สณฑ์เฮย ท่วมไซร้ มัญมัหมู่ นี้นา ธเรศนั้นนั้อย่าแหนง ภัยภั ชลา เชษฐ์ผู้ นี้ใหญ่ หลวงแฮ ศึกศึช้างสองชน

๒๓ ๓๖(๒๐๙) ซึ่งผจญอริราชด้วย เพื่อพระเดโชชนะ คือคืองค์อมิตรพระ เพราะหัตหัถ์หากห้ำ ๓๗(๓๑๐) เบื้อบื้งบรมขัตขัติย์ท่องท้อง พระจักจัไล่ลุยลาญ ริปู บ่ รอราญ พระจักจัชาญชเยศได้ ๓๘(๒๑๑) โคลง ๒ ครั้นรั้บดินทร์ดาลได้ ธิรธิาชแผ้วพูนเกษม ๓๙(๒๑๒) เปรมปรีดิ์รี ดิ์ปราโมทย์แท้ กล่าวต้องตามฝันฝั ๔๐(๒๑๓) พระพลันลัทรงเครื่อรื่งต้น แหล่งหล้าควรชม ชื่นนา ๔๑(๒๑๔) สมเด็จอนุชน้องแก้ว เพริศพร้อมเพราตา ยิ่งยิ่แฮ เดชะ ศึกศึน้ำ จักจัมอด เมือมืแฮ หั่นหั่ด้วยขอคม แถวธาร เศิกไสร้ ฤทธิ์ราช เลยพ่อ ดั่งดั่ท้าวใฝ่ฝันฝั สดับดัพยากรณ์ไท้ เพราะพระโหรหากแก้ งามประเสริฐเลิศล้น ทรงสุภาภรณ์แพร้ว ภาพที่ ๑๕ พระสุบินบิของพระนเรศวร ที่มที่า : https://www.pinterest.com/pin/861454234988608931/

๒๔ ๔๓(๒๘๙) ร่าย เคลื่อนพลเต็มต็เกล็ดนาค ตากเต็มต็ท่งแถวเถื่อถื่น เกลือนกล่นแสนยาทัพทั ถับถัปะทะไพรินทร์ ส่วนหัสหัดินอุภัยภัเจ้าพระยาไชยานุภาพ เจ้าพระยาปราบไตรจักจัร ตรับรัตระหนักนัสำ เนียง เสียสีงฆ้องกลองปืนศึกศึอึกอึเอิกอิก้องกาหล เร่งคำ รนเรียรีกมันมั ชันชัหูชูหางเเล่น แปร้นแปร๋แลคะไขว่ บทย่างใหญ่ดุ่มด่วน ป่วนกิริยาร่าเริง บันบัเทิงมันมัครั่นรั่คึกคึเข้าสู่ศึกศึ โรมราญ ควาญคัดคัท้าย บ มิ วู่วางวิ่งวิ่ฉับฉัฉิว ปลิวประเล่ห์ลมพาน ส่ำ และสารแสนยา ขวาซ้ายแซงหน้าหลังลั ทั้งทั้ทวยพลตลขุน ถ้วนทุกมุลมวลมาตม์ ยาตร บ ทันทั โทท้าว ด้าวศึกศึสู่สองสาร ราญศึกศึสู้สองไท้ ไร้พิริยะแห่ห้อม พร้อมแต่กลางควาญคช กำ หนดสี่โสี่ดยเสด็จ เห็จห็เข้าใกล้กองหน้า ข้าศึกศึดูดาษเดียร ธ ระเมียมีรหมู่ดัสดักร มอญพม่าดาดื่น เดินดุจคลื่นคลาฟอง นองน่านในอรรณเวศ ตรัสรัทอดพระเนตรเนืองบร ไล่โรมรอนทวยสยาม หลามเหลือหลั่งลั่คั่งคั่คับคั ซับซ้อนแทรกสับสัสน ยล บ เป็นทัพทัเป็นกอง ธ ก็ไสสองสารทรง ตรงเข้าถีบถีเข้าแทง ด้วยแรงมันมัแรงกาย หงายงาเสยสารเศิก เพิกพังพัพ่ายบ่ายตน ปนปะไปไขว่คว้าง ช้างศึกศึ ได้กลิ่นมันมัหันหัหัวหัหกตกกระหม่า บ่ากันกัเลี่ยลี่งกันกั หลบ ประทบประทะอลวน สองคชชนชาญเชี่ยว เรี่ยรี่วรณรงค์เริงเเรง แทงถีบถีฉัดฉัตะลุมบอน พม่ามอญตายกลาด ข้าศึกศึสาดปืนโซรม โรมกุทัณทัฑ์ธนู ดูดั่งดั่พรรษาซ้อง ไป่ตกต้องตนสาร ธุมาการเกิดกระลบ อบอลเวงฟากฟ้าดู บ่ รู้จักจัหน้าหนึ่งสิ้นสิ้แสคไถง แลนา (ช้างทรงสมเด็จพระนเรศวรและพระเอกาทศรถ ฝ่าเข้าไปในกองทัพ ทั ข้าศึก ศึ ) (ช้างทรงสมเด็จพระนเรศวรและพระเอกาทศรถ ฝ่าเข้าไปในกองทัพ ทั ข้าศึก ศึ ) ๔๔(๒๙๐) โคลง ๔ จึ่งจึ่ไทเทเวศอ้าง มิ่งมิ่มหิศหิวรมกุฎ เถลิงภพแผ่นอยุธยาแสดงพระเดชฟุ้งฟ้า ๔๕(๒๙๑) ภูวไนยผายโอษฐ์อื้นอื้ แก่เทพทุกถิ่นสถาน โมฬสพรหมพิมาน เชิญช่วยชุมโสตชั้นชั้ ๔๖(๒๙๒) ซึ่งแสร้งรังรัสฤษฏ์ให้ ในประยูรเศวตฉัตฉัร หวังวัผดุงบวรรัตรันทำ นุกพระศาสน์เกื้อ ๔๗(๒๙๓) กลใดไป่ช่วยแผ้ว ใสสรว่างธุมา มลักลัเล็งเหล่าพาธา เห็นห็ตระหนักนัเนตรด้วย ๔๘(๒๙๔) พอวายวรวากย์อ้าง ดาลมหาวาตะ ทรหึงหึทรหวลพระหอบธุมางค์จางจ้า สมมุติ เกศหล้า ยายิ่งยิ่ยศแฮ เฟื่องด้าวดินไหว โชยงการ ฉชั้นชั้ กมลาสน์ แลนา สดับดัถ้อยตูแถลง มาอุบัติบัติ สืบสืเชื้อ ตรัเรัยศ ยืนยืนา ก่อสร้างแสวงผล นภา ดลฤา มืดมืม้วย ทวยเศิก สมรแฮ ดั่งดั่นี้แหนงฉงาย โอษฐ์พระ ตื่นตื่ ฟ้า พานพัดพั หาวแฮ จรัสรัด้าวแดนสมร

๒๕ ๔๙(๒๙๕) ภูธรเมิลอมิตรไท้ ครบสิบหกฉัตฉัรทรง บ่ จวน บ่ จวบองค์ พลางเร่งขับขัคชเต้า ๕๐(๒๙๖) โดยแขวงขวาทิศท้าว บัดบัธ เห็นห็ขุนกรี เถลิงฉัตฉัรจัตุจัตุรพิรีย์รี ย์ หนแห่งฉายาไม้ ๕๑(๒๙๗) ปิ่นสยามยลแท้ท่าน ถวิลวิว่าขุนศึกศึสำ - ทวยทัพทัเทียทีบพันพัลึกลึ ครบเครื่อรื่งอุปโภคโพ้น ๕๒(๒๙๘) สองสุริยพงศ์ผ่านหล้า แขกเจ้าจอมตะเลง ๕๓(๒๙๙) ไป่เกรงประภาพเท่าเผ้า สู่เสี้ยสี้นไป่หนี ๕๔(๓๐๐) ไพรีเรีร่งสาดซ้อง ตื่นตื่เต้าแตกฉาน ผ้านนา ธำ รงสารแฮ เทริดเกล้า อุปราช แลฤา แต่ตั้งตั้ตาแสวง ทฤษฎี แลนา หนึ่งไสร้ เรียรีงคั่งคั่ขูเฮย ข่อยชี้เฌอนาม คะเนนึก อยู่นา นักนั โน้น แลหลาก หลายแฮ เพ่งเพี้ยพี้นพิศวง ขับขัคเชนทร์บ่ายหน้า พักพัตร์ท่านผ่องฤาเศร้า โซรมปืนไฟไป่ต้อง ภาพที่ ๑๖ ยุทธหัตหัถี ที่มที่า : https://board.postjung.com/1373667

๒๖ ๕๕(๓๐๑) โคลง ๔ นฤบาลบพิตรเผ้า ผายสิหนาทกถา ไพเราะราชสุภาเสนอ บ่ มีข้มี ข้ อข้อง ๕๖(๓๐๒) อ้าไทรภูธเรศหล้า เผยพระยศยินยิแยง สิบทิศทั่วทั่ลือละเวง ไป่เริ่มรอฤทธิ์แผ้ว ๕๗(๓๐๓) พระพี่พพี่ระผู้ผ่าน ไป่ชอบเชษฐ์ยืนยืหยุด เชิญราชร่วมคชยุทธ์ สิบกว่าสองเราไสร้ ๕๘(๓๐๔) หัสหัดีรณเรศอ้าง นับนัอนาคตกาล ขัตขัติยายุทธ์บธ์รรหาร คงแต่เผื่อพี่น้พี่ น้อง ๕๙(๓๐๕) ไว้เป็นมหรสพซ้อง สำ หรับรัราชสำ ราญ บำ เทิงหฤทัยทับาน เสนอเนตรมนุษย์ตั้งตั้ ๖๐(๓๐๖) ปวงไท้เทเวศทั้งทั้ เชิญประชุมในสถาน ชมชื่นคชรำ บาญ ใครเชี่ยวใครชาญชี้ ๖๑(๓๐๗) หวังวัเริ่มคุณเกียกีรติก้อง ยืนยืพระยศอยู่คง สงครามกษัตษัริย์ทรง สองราชรอนฤทธิ์ร้า ๖๒(๓๐๘) ดำ เนินพจน์พากย์พร้อง องค์อัคอัรอุปราชา กอบเกิดขัตขัติยมาขับขัคชเข้ายุทธ์แธ์ย้ง ๖๓(๓๐๙) หัสหัดินเปิ่นธเรศไท้ คือคืสมิทธิมธิาตงค์ หนึ่งคือคืคิริคิริเมขล์มงเศียศีรส่ายหงายงาคว้าง (ยุยุ ยุ ท ยุ ทธหัหัต หัหั ถีถี ถีถี และชัชัย ชัชั ชนะของไทย) ภูวนา ยกแฮ ท่านพร้อง ษิตสื่อสื่สารนา ขุ่นแค้นคำ ไข แหล่งตะเลง โลกฤา ย่านแกล้ว หวั่นวั่เดช ท่านนา เผือดกล้าแกลนหนี ภพอุต-ดมเอย ร่มไม้ เผยอเกียกีรติ ไว้แฮ สุดสิ้นสิ้ฤามี อวสาน นี้นา ห่อนพ้อง คชคู่ กันกัแฮ ตราบฟ้าดินกษัยษั สุขศานติ์ เริ่มรั้งรั้ ประดิยุทธ์ นั้นนั้นา แต่หล้าเลอสรวง พรหมาน ที่นี้ที่ นี้ ตูต่อ กันกัแฮ ชเยศอ้างอวยเฉลิม กลางรงค์ คู่หล้า ภพแผ่น สองฤา เรื่อรื่งรู้สรเสริญ พรรณนา ท่านแจ้ง นะนึกหาญเฮย ด่วนด้วยโดยถวิลวิ โททรง หนึ่งอ้าง คลอาสน์ มารเอย ไขว่แคว้งแทงโถม

๒๗ ๖๔(๓๑๐) สองโจมสองจู่จ้วง สองขัตขัติยสองขอชู กระลึงลึกระลอกดู ควาญขับขัคลแข่งค้ำ ๖๕(๓๑๑) งามสองสุริยราชล้ำ พ่างพัชพัรินทรไพจิตจิร ฤารามเริ่มรณฤทธิ์ ทุกเทศทุกทิศอ้าง ๖๖(๓๑๒) ขุนเสียสีมสามรรถต้าน ขุนต่อขุนไป่เยง ยอหัตหัถ์เทิดลบองเลบง งามเร่งงามโทท้าว ๖๗(๓๑๓) คชยานขัตขัติเยศเบื้อบื้ง โถมปะทะไป่ทันทั สารทรงราชรามัญมั เสยส่ายท้ายทันทัต์ทั้งทั้ ๖๘(๓๑๔) ดำ เนินหนุนถนัดนั ได้ หน่อนเรนทรทิศ เสด็จแสดงวราฤทธิ์ ฟอนฟาดแสงของ้าว ๖๙(๓๑๕) เบื้อบื้งนั้นนั้นฤนาถผู้ เบี่ยบี่งพระมาลาผิน ศัสศัตราวุธอรินทร์ เพราะพระหัตหัถ์หากป้อง ๗๐(๓๑๖) บัดบัมงพ่าห์ไท้ แว้งเหวี่ยวี่งเบี่ยบี่งเศียศีรสะบัดบั อุกคลุกพลุกเงยงัดงั เบนบ่ายหงายแหงนให้ ๗๑(๓๑๗) พลอยพล้ำ เพลียลีกถ้าท่าน บัดบัราชฟาดแสงพลพระเดชพระแสดงดล ถนัดนัพระอังอัสาจ้อน ๗๒(๓๑๘) อุรารานร้าวแยก เอนพระองค์ลงทบ เหนือคอคชซอนซบ วายชิวาตม์สุดสิ้นสิ้ ฯลฯ บำ รู เชิดด้ำ ไวว่อง นักนันา เข่นเขี้ยขี้วในสยาม เลอพิศนาพ่อ ศึกศึสร้าง รบพาพณ์ แลฤา อื่นอื่ไท้ไป่เทียทีม ขุนตะเลง หย่อนห้าว อังอักุศ ไกวแฮ ท่านสู้ศึกศึสาร ออกถวัลวัย์ เหยียยีบยั้งยั้ ลงล่าง แลนา คู่ค้ำ คางเขิน เชิงชิด ตกด้าว รำ ร่อน ขอแฮ อยู่เพี้ยพี้งจักจัรผันผั สยามินทร์ ห่อนพ้อง ฤาถูกองค์เอย ปัดด้วยขอทรง ทวารัติรัติ ตกใต้ คอคช เศิกแฮ ท่วงท้อทีถทีอย ในรณ พ่ายฟ้อน เผด็จคู่ เข็ญข็แฮ ขาดด้าวโดยขวา ยลสยบ ท่าวดิ้น สังสัเวช สู่ฟ้าเสวยสวรรค์

(สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงชนะศึกศึยุทธหัตหัถี แถีต่ทรงสูญเสียสีข้ารองบาทผู้รักรัษาท้าย ช้างทรง (คือคืนายมหานุภาพ) ฝ่ายสมเด็จพระเอกกาทศรถทรงรบชนะมางจาชโรแต่ทรงสูญเสียสี กลางช้างทรง (คือคืหมื่นมื่ภักภัดีศวร) เมื่อมื่ทหารพม่าสิ้นสิ้แม่ทัพทัก็หมดกำ ลังลัใจที่จที่ะทำ ศึกศึพากันกัถอยหนี ทหารไทยไล่ตามตีทตีหาร พม่าตั้งตั้แต่ตำ บลตระพังพัตรุจนพ่ายหนีออกไปจากเมือมืงกาญจนบุรี สมเด็จพระนเรศวรมหาราชโปรดเกล้าฯ ให้สร้างสถูปสวมพระศพพระมหาอุปราชา ตรงสนามรบที่ตที่ระพังพัตรุ และโปรดให้เจ้าเมือมืงมล่วนควาญช้างทรงของพระมหาอุปราชานำ ข่าว การสิ้นสิ้พระชนม์ของพระมหาอุปราชาไปกราบทูลพระเจ้าหงสาวดี แล้วสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงนำ ทัพทั ไทยกลับลั สู่อยุธยา ทรงปูนนำ เหน็จความชอบแก่ผู้ที่ตที่ามเสด็จพระองค์ไปในที่รที่บ (คือคืเจ้ารามราฆพผู้เป็นกลางช้างทรงของสมเด็จพระนเรศวรมหาราชและขุนศรีครี ชคงผู้เป็นท้ายช้าง ทรงของสมเด็จพระเอกาทศรถ) และแม่ทัพทันายกองที่รที่บจนถึงถึแก่ความตาย ขณะเดียวกันกัก็ ทรงลงโทษแม่ทัพทันายกองที่ตที่ามเสด็จพระองค์และพระอนุชาไปไม่ทันทั โดยให้รับรั โทษประหารชีวิตวิ ตามกฎพระอัยอัการศึกศึแต่เวลานั้นนั้ ใกล้วันวัพระขึ้นขึ้ ๑๕ ค่ำ จึงจึโปรดให้ขังขันักนั โทษไว้ก่อน ครั้นรั้ถึงถึวันวัที่ ๑๙ ค่ำ สมเด็จพระวันวัรัตรัหรือรืพนรัตรั ได้นำ พระราชาคณะ ๒๕ รูป เฝ้าและทูลว่าบรรดาแม่ทัพทันายกอง ที่ตที่ามเสด็จไปไม่ทันทันั้นนั้มีคมีวามผิดจริง แต่ก็มีคมีวามรับรัผิดชอบที่ไที่ด้รับรัราชการมานานตั้งตั้แต่สมัยมั สมเด็จพระอัยอักา (คือคืสมเด็จพระมหาจักจัรพรรดิ) แล้ว และการทั้งทั้นี้แสดงให้เห็นห็อย่างเด่นชัดชัว่า ทรงชนะศึกศึด้วยพระเดชานุภาพของพระองค์เองโดยแท้เปรียรีบเสมือมืนพระพุทธเจ้าที่ทที่รงชนะกองทัพทั พญามารตามกำ ลังลัพระองค์เองเป็นที่แที่ ซ่ซร้องสรรเสริญของเหล่าเทพยดา แล้วสมเด็จพระวันวัรัตรั ก็สดุดีสมเด็จพระนเรศวรมหาราช) (สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงปลื้มปิติ จึงจึพระราชทานอภัยภั โทษแก่แม่ทัพทันายกอง และให้ ยกทัพทั ไปตีเตีมือมืงตะนาวศรี ทะวาย และมะริด เป็นการแก้ตัวตั) ๒๘ ๗๓(๓๕๗) พระตรีโรีลกนาถแผ้ว เฉกพระราชสมภาร เสด็จไร้พิริยะราญ เสนอพระยศยินยิก้อง ๗๔(๓๕๘) ผิวหลายพยุหยุทธ์ร้ธ์ ร้ า ชนะอมิตรมวลมอญ พระเดช บ่ ตาลขจร ไปทั่วทั่ธเรศออกอ้าง เผด็จมาร พี่น้พี่ น้อง อรินาศลงนา เกียกีรติท้าวทุกภาย โรมรอน มั่วมั่มล้าง เจริญฤทธิ์ พระนา เอิกอิ ฟ้าดินไหว ภาพที่ ๑๗ ควันวัหลงสงคราม ที่มที่า : https://www.pinterest.com/pin/421860690088504055/

๒๙ กมลาสน์ กระทรวงพยุหบาตร กิดาการ กุมภีล์ เกย แกลน ขอ ข้อน ขัตขัติยายุทธ์บธ์รรหาร คชคู่ กันกัแฮ ขัตขัติเยศเบื้อบื้งออก ขู แขวงขวา คชยาน คชยุทธ์ คิริคิริเมขล์ คู่ค้ำ คางเขิน เครื่อรื่งต้น เคลื่อนพลตามเกล็ดนาค จตุรงค์ , จัตุจัตุรพีรีพีย์รี ย์ จักจัรผันผั จืดจื สร้อย จืดจืเสี้ยสี้น เจ้าช้าง ฉชั้นชั้ ฉัดฉั ชเยศ คำ อธิบ ธิ ายศัพ ศั ท์และข้ คำ อธิบ ธิ ายศัพ ศั ท์และข้อความข้ อความ = ผู้มีดมีอกบัวบัเป็นที่นั่ที่ นั่งนั่คือคืพระพรหม = ตามแบบแผนของกระบวนทัพทั = ข่าวอันอัเป็นที่เลื่องลือ = จระเข้ = ที่สำที่ สำหรับรักษัตษัริย์เสด็จขึ้นขึ้ลงในการทรงช้างและพระราชยาน = กลัวลัคร้าม = คือคืของ้าว หมายถึงถึอาวุธด้ามยาวที่มีที่ง้มี ง้ าวอยู่ตรงปลาย ใต้คอของด้ามมีขมีอ สำ หรับรั สับสัเพื่อบังบัคับคัช้าง หากเป็นราชาศัพศัท์ใช้ว่า “พระแสงของ้าว” = ๑) คือคืดี ในความว่า “พระจักจัขุ่นจักจัข้อน จักจัแค้นคับคัทรวง” ๒) คือคืคำ ว่า “ค่อน” หมายความว่า มากกว่าครึ่งรึ่หนึ่ง ในความว่า “ถนัดนัพระอังอัสาข้อน” = การรบเยี่ยยี่งกษัตษัริย์ด้วยการทำ ยุทธหัตหัถีรถีะหว่างสมเด็จพระนเรศวรมหาราช กับกัพระมหาอุปราชาครั้งรั้นี้จะเป็นที่กที่ล่าวขวัญวักันกั สืบสื ไป = พระเจ้าแผ่นดินของประเทศที่อที่ยู่ทางทิศตะวันวัออก(ของพม่า) หมายถึงถึ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช = มาก เลื่อนมาจากคำ ว่า โข ซึ่งมาจากคำ ว่า อักอัโขภิณีเบื้อบื้งขวา = เบื้อบื้งขวา = พาหนะที่เป็นช้าง = รบบนหลังลัช้าง หมายถึงถึยุทธหัตหัถี = ชื่อช้างทรงของวสวัตวัดีมารที่มที่าผจญพระพุทธเจ้า ณ โพธิบัธิลบัลังลัก์ = ช้างทรงของพระมหาอุปราชาซึ่งอยู่ข้างล่างเอางาเสียสีงทั้งทั้คู่ของช้าง ทรงสมเด็จพระนเรศวรและต้นจนคางของช้างทรงสมเด็จพระนเรศวร หงายเงยขึ้นขึ้ ไป = เครื่อรื่งนุ่งห่มสำ หรับรักษัตษัริย์ (อย่างโบราณ) = แบบแผนการเคลื่อนทัพทัตามตำ ราพิชัยชั สงคราม ซึ่งบอกไว้ว่าวันวั ใด นาคจะหันหัหัวหัไปทางทิศใด ถ้ายกทัพทัวันวันั้นนั้ก็ต้องเดินไปในทิศทางเดียวกันกั กับกั หัวหัของนาคที่หัที่นหั ไป จึงจึจะเกิดสิริมงคล = ทหารสี่เสี่หล่า คือคืเหล่าช้าง ม้า รถ และพลเดินเท้า = จักจัรที่หที่มุนวนไปรอบ ๆ อย่างรวดเร็วร็ โดยปริยาย หมายความว่า เร็วร็มาก = คลายความเศร้า = ปราบศัตศัรูให้มีกำมี กำ ลังลัน้อยลง = คำ ยกย่องพระเจ้าแผ่นดินผู้มีช้มี ช้ างเผือกเป็นคู่บารมีใมีนที่นี้ที่ นี้หมายถึงถึ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช = อ่านว่า ฉ้อ-ชั้นชั้หมายถึงถึ (สวรรค์) หกชั้นชั้คือคืจาตุมหาราชิกา ดาวดึงส์ ยามะ ดุสิต นิมมานรดีปรนิมมิตวสวัตวัดี = เตะ = มาจากค่าว่า ชย + อีศอีเป็นคำ ที่ใที่ช้ 4 เข้าลิลิต มีคมีวามหมายว่า ชนะ

๓๐ ชิงฉัตฉัร ชุมค่าย ชุมโสต ตรัสรัทอดพระเนตร ตะเลง ตากเต็มต็ท่งแถวเถื่อถื่น ถวัลวัย์ เถลิงฉัตฉัร ทรหึงหึทรหวล ทฤษฎี ทวารัติรัติ ทักทัษิณาวรรต เทพสังสัหร เที้ยที้ร ไท้เทเวศทั้งทั้พรหมาน ธุมา , ธุมาการ , ธุมางค์ นครรามินทร์ นฤขัตขัรพิชัยชั บรรหาร บ่ากันกั บำ รู ประดิยุทธ์ ประยูรเศวตฉัตฉัร ประเล่ห์ แปดประการกล เสียสีม โสฬสพรหม พสุธารออกทิศ พัชพัรินท พาธา พ่าห์ = ชิงราชบัลบัลังลัก์ = ตั้งตั้ค่ายชุมนุม = รวมหูกันกัพร้อมกันกัเงี่ยงี่หูฟัง = เห็นห็กริยาราชาศัพศัท์โบราณมักมั ใช้คำ ตรัสรัน้ำ หน้าคำ กริยา เช่น ตรัสรัเอาพระทัยทั ใส่ = มอญ ในที่นี้ที่ นี้หมายถึงถึทัพทัพม่าที่เกณฑ์ไพร่พลมอญจําจํ นวนมากมาในทัพทันั้นนั้ กองทัพทัตั้งตั้อยู่เต็มต็ทุ่งนาป่าดง = กองทัพทัตั้งตั้อยู่เต็มต็ทุ่งนาป่าดง = ครอง = ในที่นี้ที่ นี้มีคมีวามหมายว่า มีฉัมีตฉัรกั้นกั้อยู่ = ปั่นป่วน = เห็นห็ = เป็นคำ ที่ย่ที่ ย่ อมาจากคำ ว่า ทวารวดี หมายถึงถึ กรุงศรีอรียุธยา ซึ่งมีชื่มีชื่อเต็มต็ว่า กรุงเทพทวารวดีศรีอรียุธยา = การเวียวีนขวาอย่างเข็มข็ นาฬิกา = ความฝันฝั ชนิดที่เทวดาดลใจให้เกิด คนโบราณเชื่อว่าความฝันฝัมี ๔มี ประเภท คือคืบุพนิมิต (ฝันฝับอกลาง) จิตจินิวรณ์ (ฝันฝัเพราะใจกังกัวล) เทพสังสัหร (ฝันฝัด้วยเทวดาบันบัดาล) ธาตุโขภ (ฝันฝัเพราะธาตุในกายวิปวิริต) = เทียทีร แปลว่า ย่อม ในความว่า “แปดประการกลเที้ยที้ร ถ่องแท้ทางแถลง” = หมายถึงถึเทพยดาในสวรรค์ 5 ชั้นชั้และพรหมในชั้นชั้รูปภูมิพรหมอีกอี๑๖ ชั้นชั้ = ควันวั ในที่นี้ที่ นี้คือคื ฝุ่นตลบ = เมือมืงของพระรามคือคือยุธยา ในที่นี้ที่ นี้หมายถึงถึกรุงศรีอรียุธยา เพราะเปรียรีบ กษัตษัริย์ไทยเหมือมืนกับกัพระรามซึ่งเป็นอวตารปางหนึ่งของพระนารายณ์ = ฤกษ์ดีมีชัมียชั = พูด = ไหลมาเบียบีดเสียสีดกันกั = ประ โดยปกติใช้กับกั ช้างมีคมีวามหมายว่า ประงากันกั = คือคื ประดิยุทธ์ แปลว่า สู้รบโต้ตอบกลับลั ไป หมายความว่า ต่อสู้ = ตระกูลกษัตษัริย์ = ประหนึ่ง = กลยุทธ์ ๘ ประการ เพื่อชัยชั ชนะ ได้แก่ ๑. อย่าประมาท ๒. อย่าคะนอง ๓. รู้ประวัติวัติการรบ ๔. บำ รุงขวัญวัทหาร ๕. อย่าใกล้คนขลาดคนโง่ ๖. รู้พิชัยชั สงคราม ๗. บำ เหน็จรางวัลวัทหารที่รที่บชนะ ๘. มีคมีวามอุตสาหะ = คือคืสยาม ในที่นี้ที่ นี้คือคืกรุงศรีอรียุธยา “ขุนเสียสีม” มีคมีวามหมายว่า ผู้เป็นใหญ่แห่งกรุงศรีอรียุธยา หมายถึงถึ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช = พรหมสิบหกชั้นชั้ = แผ่นดินด้านตะวันวัออก (ของพม่า) หมายถึงถึกรุงศรีอรียุธยา = พระอินอิทร์ผู้มีวัมีชวัระหรือรืสายฟ้าเป็นอาวุธ = เบียบีดเบียบีน = คือคืคำ ว่า พาหะ มีคมีวามหมายว่า ผู้แบก ผู้ถือถืผู้ทรงไว้

๓๑ เพลียลีกถ้า ไพจิตจิร ฟันฟอน มั่วมั่ ยอหัตหัถ์ รณเรศ ระเมียมีร รัตรันตรัเรัยศ ราชรามัญมั ราชสำ ราญ ราพณ์ รำ บาญ เร่งคำ รนเรียรีกมันมั เริ่มรั้งรั้ เรี่ยรี่ว โรมกุทัณทัฑ์ธนู ลบอง ละเวง เลบง เลอ ศัสศัตราวุธ ศึกศึธาร สมิทธิมธิาตงค์ สยามินทร์ สร่างผทม สาดปืนโซรม สุงสุมาร สุริยราช เสนอเนตรมนุษย์ ตั้งตั้แต่หล้าเลอ สรวง หน่อนเรนทรทิศ ตกด้าว หนึ่งสิ้นสิ้แสงไถง หนุ่มเหน้า หั่นหั่ด้วยขอคม = คือคืพลาดท่า ถ้า เป็นคำ โทโทษของ ท่า = คือคื ไพจิตจิราสูรหรือรืพญาอสูรเวปจิตจิติ ซึ่งมักมัจะยกทัพทัมารบกับกัพระอินอิทร์เพื่อ ชิงสวรรค์ชั้นชั้ดาวดึงส์คืนคืเนื่องจากถูกพระอินอิทร์แย่งชิงไป = ฟันจนแหลก ย่อยยับยั = ชุมนุม = ยกมือมื = รบ = เห็นห็ = แก้ว ๓ ประการ มาจากคำ ว่า รัตรันตรัยรั ซึ่งใช้ ศ. เข้าลิลิต = พระราชาแห่งมอญ ในที่นี้ที่ นี้หมายถึงถึพระมหาอุปราชา = ความเบิกบิบานใจของพระเจ้าแผ่นดิน = คือคืราวณะ หมายถึงถึทศกัณกัฐ์ = รบ = (ช้าง) ร้องก้องด้วยความคะนองเพราะกำ ลังลัตกมันมั = คือคืคำ ว่า เริ่มรังรัเป็นคำ ซ้อน คำ ว่า เริ่ม และ รังรั แปลว่า ทำ ให้มีขึ้มีนขึ้ = แรง เชี่ยว = ระดมยิงยิด้วยเกาทัณทัฑ์และธนู = แบบ ฉบับบั = ฟุ้งไป = เล่น การเล่น = เลิศ = อาวุธ = ศึกศึ ในน้ำ คือคืสู้รบกับกัจระเข้ = ช้างมีฤมีทธิ์พร้อม หมายถึงถึ ช้างทรงของพระอินอิทร์ = ผู้เป็นใหญ่แห่งสยาม หมายถึงถึ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช = ตื่นตื่นอน = ระดมยิงยิ = จระเข้ = พระเจ้าแผ่นดินที่มีที่อำมีอำนาจมากดุจแสงแรงกล้าของดวงอาทิตย์ หรือรือาจหมายถึงถึ พระเจ้าแผ่นดินผู้เป็นสุริยวงศ์ คือคืสืบสืเชื้อสายจากวงศ์พระอาทิตย์ตามความเชื่อ ว่ากษัตษัริย์ไทยเหมือมืนกับกัพระรามแห่งสุริยวงศ์ในเรื่อรื่งรามเกียกีรติ์ = มีคมีวามหมายว่า กระทำ ยุทธหัตหัถีต่ถี ต่ อหน้าสายตาของมนุษย์และเทพเจ้า = พระมหาอุปราชาผู้เป็นทายาทของกษัตษัริย์แห่งประเทศที่อที่ยู่ทางทิศตะวันวัตก ซึ่งหมายถึงถึพม่า = ราวกับกั สิ้นสิ้แสงอาทิตย์ = กำ ลังลัสาว ในความว่า “หนุ่มเหน้าพระสนม” ถ้าใช้กับกัผู้ชาย หมายถึงถึกำ ลังลัหนุ่ม = ฟันด้วยพระแสงของ้าวอันอัคมกริบ

= ช้างทั้งทั้คู่ คือคืเจ้าพระยาไชยานุภาพซึ่งเป็นช้างทรงของสมเด็จ พระนเรศวรมหาราช และเจ้าพระยาปราบไตรจักจัร ซึ่งเป็นช้างทรงของสมเด็จพระเอกาทศรถ = เหตุร้าย = สงสัยสันักนั = (น้ำ ) ไหลบ่ามาจากทิศตะวันวัตก (ของกรุงศรีอรียุธยาคือคืพม่า) จนท่วมพื้นแผ่นดิน = ห้วงน้ำ ใหญ่ มหาสมุทร มาจากคำ ว่า อรรณพ แล้วใช้ ศ. เข้าลิลิต = เป็นคำ ซ้อน สูแปลว่า อาย = หมายถึงถึพระมหาอุปราชาผู้มีอมีาวุโสกว่า เมื่อมื่ครั้งรั้สมเด็จพระนเรศวร มหาราชประทับทัอยู่กรุงหงสาวดีเคยทรงเรียรีกพระมหาอุปราชาว่า พระเชษฐา = ไม่เป็นระเบียบีบ เป็นคำ โทโทษของ พ่าน = ตัดตั = กล้าน้อยลง = งาม = ฝนตก = พระพุทธเจ้า = พระอัฐิอัฐิของพระพุทธเจ้า เรียรีกกันกัว่า พระบรมสารีริรีริกธาตุ = พลาด ถลำ = งาช้าง = พระดำ รัสรัของพระราชา มาจากคำ ว่า ราชโองการ (ราชย + โองการ) = ด้วยกำ ลังลักาย (ของช้าง) ที่กำที่ กำ ลังลัตกมันมั = แผ่นดินด้านตะวันวัออก (ของพม่า) หมายถึงถึกรุงศรีอรียุธยา = ฟังเสียสีงถนัดนั ๓๒ หัสหัดินอุภัยภั เหตุห้าว แหนงฉงาย ไหลลบวนาดอน แดนตกทิศนา อรรณเวศ อายสู อุปราชาเชษฐ์ผู้ ผ้าน เผด็จ เลือดกล้า พบู พรรษาซ้อง พระตรีโรีลกนาถ พระศรีสรีารีริรีริกบรมธาตุ พล้ำ พลุก โชยงการ ด้วยแรงมันมัแรงกาย แดนปราจินจิ ตรับรัตระหนักนัสําเนียง ภาพที่ ๑๘ สงครามเลือลืดนอง ที่มที่า : https://www.pinterest.com/pin/3940718415574189/

แบบฝึกฝึทัก ทั ษ แบ ะ บฝึกฝึทัก ทั ษะ ๓๓

คำ ชี้แจง : ให้นักนัเรียรีนอ่านวรรณคดี เรื่อรื่ง ลิลิตตะเลงพ่าย แล้วค้นหาความหมายของคำ ศัพศัท์ ที่กำที่ กำ หนดให้ดังดัต่อไปนี้ แบบฝึกทักทัษะชุดที่ แบบฝึกทักทัษะชุดที่ที่ที่๑ ค้ค้นหาความหมายอธิบธิายศัพศัท์ค้นหาความหมายอธิบธิายศัพศัท์ ๑. ผ้าน หมายถึงถึ...................................................................................................................................... ๒. คชยาน หมายถึงถึ................................................................................................................................ ๓. รณเรศ หมายถึงถึ................................................................................................................................ ๔. ขัตขัติเยศเบื้อบื้งออก หมายถึงถึ............................................................................................................. ๕.พลุก หมายถึงถึ..................................................................................................................................... ๖. สมิทธิมธิาตงค์ หมายถึงถึ....................................................................................................................... ๗. พรรษาซ้อง หมายถึงถึ....................................................................................................................... ๘. เพลียลีกถ้า หมายถึงถึ............................................................................................................................ ๙. เผด็จ หมายถึงถึ................................................................................................................................... ๑๐. ค้ำ คางเขิน หมายถึงถึ......................................................................................................................... ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่ ชื่ .....................ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่..................... ๓๔

คำ ชี้แจง : ให้นักนัเรียรีนอ่านวรรณคดี เรื่อรื่ง ลิลิตตะเลงพ่าย แล้วค้นหาความหมายของคำ ศัพศัท์ ที่กำที่ กำ หนดให้ดังดัต่อไปนี้ เฉลยแบบฝึกทักทัษะชุดที่ เฉลยแบบฝึกทักทัษะชุดที่ที่ที่๑ ค้ค้นหาความหมายอธิบธิายศัพศัท์ค้นหาความหมายอธิบธิายศัพศัท์ ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่ ชื่ .....................ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่..................... ๑. ผ้าน หมายถึงถึ ไม่เป็นระเบียบีบ เป็นคำ โทโทษของ พ่าน ๒. คชยาน หมายถึงถึพาหนะที่เป็นช้าง ๓. รณเรศ หมายถึงถึรบ ๔. ขัตขัติเยศเบื้อบื้งออก หมายถึงถึพระเจ้าแผ่นดินของประเทศที่อที่ยู่ทางทิศตะวันวัออก (ของพม่า) หมายถึงถึ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ๕.พลุก หมายถึงถึงาช้าง ๖. สมิทธิมธิาตงค์ หมายถึงถึ ช้างมีฤมีทธิ์พร้อม หมายถึงถึ ช้างทรงของพระอินอิทร์ ๗. พรรษาซ้อง หมายถึงถึ ฝนตก ๘. เพลียลีกถ้า หมายถึงถึพลาดท่า ถ้า เป็นคำ โทโทษของ ท่า ๙. เผด็จ หมายถึงถึตัดตั ๑๐. ค้ำ คางเขิน หมายถึงถึ ช้างทรงของพระมหาอุปราชา ซึ่งอยู่ข้างล่างเอางาเสียสีงทั้งทั้คู่ของ ช้างทรงสมเด็จพระนเรศวรและต้นจนคางของช้างทรงสมเด็จพระนเรศวรหงายเงยขึ้นขึ้ ไป ๓๕

๑. พบู ๒. พรรษาซ้อง ๓. เลือดกล้า ๔. พระตรีโรีลกนาถ ๕. พลุก ๖. พล้ำ ๗. เผด็จ ๘. เหตุห้าว ๙. แหนงฉงาย ๑๐. แดนตกทิศนา ๑๑. อาย ๑๒. สุงสุมาร ๑๓. เรี่ยรี่ว ๑๔. ลบอง ๑๕. ละเวง ๑๖. เลบง ๑๗. เลอ ๑๘. ศัตศัราวุธ ๑๙. สร่างผทม ๒๐. สาดปืนโซรม ๒๑. มั่วมั่ ๒๒. รณเรศ ๒๓. ระเมียมีร ๒๔. รำ บาญ ๒๕. ประเล่ห์ ๒๖. พาธา ๒๗. บรรหาร ๒๘. บ่ากันกั ๒๙. นฤขัตขัรพิชัยชั ๓๐. ถวัลวัย์. . คำ ชี้แจง : ให้นักนัเรียรีนโยงเส้นจับจัคู่คำ และความหมายต่อไปนี้ให้ถูกต้อง แบบฝึกทักทัษะชุดที่ แบบฝึกทักทัษะชุดที่ที่ที่๒ คู่กันกัแล้ว ไม่แคล้ คู่ วกันกั คู่ กันกัแล้ว ไม่แคล้วกันกั ก. ฟุ้งไป ข. แบบ ฉบับบั ค. แรง เชี่ยว ง. จระเข้ จ. อาย ฉ. จนท่วมพื้นแผ่นดิน ช. สงสัยสันักนั ซ. เหตุร้าย ฌ. ตัดตั ญ. พลาด ถลำ ฎ. งาช้าง ฏ. พระพุทธเจ้า ฐ. กล้าน้อยลง ฑ. ฝนตก ฒ. งาม ณ. ครอง ด. ฤกษ์ดีมีชัมียชั ต. ไหลมาเบียบีดเบียบีนกันกั ถ. พูด ท. เบียบีดเบียบีน ธ. ประหนึ่ง น. รบ บ. เห็นห็ ป. รบ ผ. ชุมนุม ฝ. ระดมยิงยิ พ. ตื่นตื่นอน ฟ. อาวุธ ภ. เลิศ ม. เล่น การเล่น ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่ ชื่ .....................ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่..................... ๓๖

๑. พบู ๒. พรรษาซ้อง ๓. เลือดกล้า ๔. พระตรีโรีลกนาถ ๕. พลุก ๖. พล้ำ ๗. เผด็จ ๘. เหตุห้าว ๙. แหนงฉงาย ๑๐. แดนตกทิศนา ๑๑. อาย ๑๒. สุงสุมาร ๑๓. เรี่ยรี่ว ๑๔. ลบอง ๑๕. ละเวง ๑๖. เลบง ๑๗. เลอ ๑๘. ศัตศัราวุธ ๑๙. สร่างผทม ๒๐. สาดปืนโซรม ๒๑. มั่วมั่ ๒๒. รณเรศ ๒๓. ระเมียมีร ๒๔. รำ บาญ ๒๕. ประเล่ห์ ๒๖. พาธา ๒๗. บรรหาร ๒๘. บ่ากันกั ๒๙. นฤขัตขัรพิชัยชั ๓๐. ถวัลวัย์. . คำ ชี้แจง : ให้นักนัเรียรีนโยงเส้นจับจัคู่คำ และความหมายต่อไปนี้ให้ถูกต้อง เฉลยแบบฝึกทักทัษะชุดที่ เฉลยแบบฝึกทักทัษะชุดที่ที่ที่๒ คู่กันกัแล้ว ไม่แคล้ คู่ วกันกั คู่ กันกัแล้ว ไม่แคล้วกันกั ก. ฟุ้งไป ข. แบบ ฉบับบั ค. แรง เชี่ยว ง. จระเข้ จ. อาย ฉ. จนท่วมพื้นแผ่นดิน ช. สงสัยสันักนั ซ. เหตุร้าย ฌ. ตัดตั ญ. พลาด ถลำ ฎ. งาช้าง ฏ. พระพุทธเจ้า ฐ. กล้าน้อยลง ฑ. ฝนตก ฒ. งาม ณ. ครอง ด. ฤกษ์ดีมีชัมียชั ต. ไหลมาเบียบีดเบียบีนกันกั ถ. พูด ท. เบียบีดเบียบีน ธ. ประหนึ่ง น. รบ บ. เห็นห็ ป. รบ ผ. ชุมนุม ฝ. ระดมยิงยิ พ. ตื่นตื่นอน ฟ. อาวุธ ภ. เลิศ ม. เล่น การเล่น ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่ ชื่ .....................ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่..................... ๓๗

คำ ชี้แจง : ให้นักนัเรียรีนเขียขีนคำ ต่อไปนี้ให้ถูกต้อง แบบฝึกทักทัษะชุดที่ แบบฝึกทักทัษะชุดที่ที่ที่๓ ศัศัพศัศัท์ท์ท์ท์ไฉไลในวรรณคดีดีดีดีไทย ๑. พะ-ยุ-หะ-ยุด ๒. อะ-หริ-ราด ๓. พระ-ตรี-โลก-กะ-นาด ๔. สัดสั-ตรา-วุด ๕. พระ-ราด-ชะ-สม-พาน ๖. พด-จะ-นะ-พาก ๗. อักอั-คะ-ระ-อุบ-ปะ-หราด ๘. นะ-เรน-ทอน ๙. พัดพั-ชะ-ริน-ทะ-ระ-ไพ-จิด ๑๐. หัดหั-สะ-ดี-รน-นะ-เรด ๑๑. อะ-นา-คด-ตะ-กาน ๑๒. รัดรั-ตะ-นะ-ตรัยรั-เยด ๑๓. กะ-มะ-ลาด ,กม-มะ-ลาด ๑๔. ทะ-ระ-เมียน ๑๕. อันอั-นะ-เวด ๑๖. สะ-เหวด-ตะ-ฉัดฉั ๑๗. ชะ-วะ-ลิด ๑๘. นะ-รึ-ขัดขั-พิ-ชัย ๑๙. ทักทั-สิ-นา-วัดวั ๒๐. นัก-คะ-เรด ๒๑. นะ-รึ-บอ-ดิน ๒๒. ปะ-ถะ-พิน ๒๓. พะ-ยุ-หะ-บาด ๒๔. วิ-ริ-ยะ-พาบ ๒๕. เสา-วะ-พด ๒๖. มาด-ยา-กอน ๒๗. ยาด-ยุด-ทะ-นา ๒๘. พัดพั-สะ-ตรา-สะ-ตรี ๒๙. วิด-ทะ-ยา-ทอน ๓๐. ประ-กาน-กน-ละ-เที้ยน เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... ๓๘

คำ ชี้แจง : ให้นักนัเรียรีนเขียขีนคำ ต่อไปนี้ให้ถูกต้อง เฉลยแบบฝึกทักทัษะชุดที่ เฉลยแบบฝึกทักทัษะชุดที่ที่ที่๓ ๑. พะ-ยุ-หะ-ยุด ๒. อะ-หริ-ราด ๓. พระ-ตรี-โลก-กะ-นาด ๔. สัดสั-ตรา-วุด ๕. พระ-ราด-ชะ-สม-พาน ๖. พด-จะ-นะ-พาก ๗. อักอั-คะ-ระ-อุบ-ปะ-หราด ๘. นะ-เรน-ทอน ๙. พัดพั-ชะ-ริน-ทะ-ระ-ไพ-จิด ๑๐. หัดหั-สะ-ดี-รน-นะ-เรด ๑๑. อะ-นา-คด-ตะ-กาน ๑๒. รัดรั-ตะ-นะ-ตรัยรั-เยด ๑๓. กะ-มะ-ลาด ,กม-มะ-ลาด ๑๔. ทะ-ระ-เมียน ๑๕. อันอั-นะ-เวด ๑๖. สะ-เหวด-ตะ-ฉัดฉั ๑๗. ชะ-วะ-ลิด ๑๘. นะ-รึ-ขัดขั-พิ-ชัย ๑๙. ทักทั-สิ-นา-วัดวั ๒๐. นัก-คะ-เรด ๒๑. นะ-รึ-บอ-ดิน ๒๒. ปะ-ถะ-พิน ๒๓. พะ-ยุ-หะ-บาด ๒๔. วิ-ริ-ยะ-พาบ ๒๕. เสา-วะ-พด ๒๖. มาด-ยา-กอน ๒๗. ยาด-ยุด-ทะ-นา ๒๘. พัดพั-สะ-ตรา-สะ-ตรี ๒๙. วิด-ทะ-ยา-ทอน ๓๐. ประ-กาน-กน-ละ-เที้ยน เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... เขียนได้ว่า .......................................... พยุหยุทธ อริราช พระตรีโรีลกนาถ ศัสศัตราวุธ พระราชสมภาร พจนภาค อักอัขรอุปราช นเรนทร พัชพัรินทรไพจิตจิร หัสหัดีรณเรศ อนาคตกาล รัตรันตรัเรัยศ กรมราช ทระเมียมีร อรรณเวศ เศวตฉัตฉัร ชวลิต นฤขัตขัรพิชัยชั ทักทัษินาวรรต นคเรศ นฤบดินทร์ ปถพิน พยุหบาตร วิริวิริยภาพ เสาวพจน์ มาตยากร หยาดยุทธนา พัสพัตราสตรี วิทวิยาธร ประการกลเที้ยที้ร ศัศัพศัศัท์ท์ท์ท์ไฉไลในวรรณคดีดีดีดีไทย ๓๙

คำ ชี้แจง : ให้นักนัเรียรีนเติมคำ ตอบลงในช่องว่างให้ถูกต้อง แบบฝึกทักทัษะชุดที่ แบบฝึกทักทัษะชุดที่ที่ที่๔ ความเป็นมาและประวัติวัผู้ติผู้แต่ ความเป็นมาและประวัติวัผู้ติผู้ง ผู้ แต่ง ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่ ชื่ .....................ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่..................... ๑. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรสเป็นพระโอรสองค์ที่ ๒๘ ของ ................................................................................................................................................................ ๒. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรสมีพมีระนามเดิมว่า .................................. ๓. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมาอนุชิตชิโนรสผนวชและจำ พรรษาอยู่ที่ ................................................................................................................................................................ ๔. ตัวตัอย่างผลงานพระนิพนธ์ใธ์นสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ได้แก่ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ๕. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรสทรงได้รับรัการสถาปนาพระอิสอิริยยศ สูงสุดในรัชรั สมัยมั................................................................................................................................. ๖. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรสเป็นสมเด็จพระสังสัฆราชองค์ที่ ............ แห่งกรุงรัตรันโกสินทร์นับนัเป็นเชื้อพระวงศ์พระองค์แรกแห่งกรุงรัตรันโกสินทร์ที่มีที่ มี สมณศักศัดิ์สูงสุดในทางพระพุทธศาสนา ๗. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชชิโนรสไม่เคยทรงนิพนธ์บธ์ทประพันพัธ์ปธ์ระเภท ................................................................................................................................................................ ๘. วรรณคดี เรื่อรื่ง ลิลิตตะเลงพ่าย แต่งขึ้นขึ้ ในรัชรั สมัยมั....................................................................... ๙. พระราชพงศาวดารฉบับบัที่มีที่อิมีทอิธิพธิลต่อการแต่งวรรณคดี เรื่อรื่ง ลิลิตตะเลงพ่าย คือคื ................................................................................................................................................................ ๑๐. กล่าวกันกัว่าสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรสทรงนิพนธ์วธ์รรณคดี เรื่อรื่งลิลิตตะเลงพ่ายให้คู่กับกัวรรณคดีเฉลิมพระเกียกีรติที่มีที่ ชื่มีชื่อเสียสีงที่สุที่สุดในสมัยมัอยุธยา เรื่อรื่ง ...................................................................................................................................................... ๔๐

คำ ชี้แจง : ให้นักนัเรียรีนเติมคำ ตอบลงในช่องว่างให้ถูกต้อง เฉลยแบบฝึกทักทัษะชุดที่ เฉลยแบบฝึกทักทัษะชุดที่ที่ที่๔ ความเป็นมาและประวัติวัผู้ติผู้แต่ ความเป็นมาและประวัติวัผู้ติผู้ง ผู้ แต่ง ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่ ชื่ .....................ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่..................... ๑. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรสเป็นพระโอรสองค์ที่ ๒๘ ของ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ๒. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรสมีพมีระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าวาสุกรี ๓. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมาอนุชิตชิโนรสผนวชและจำ พรรษาอยู่ที่ วัดวัพระเชตุพนวิมวิลมังมัคลาราม ๔. ตัวตัอย่างผลงานพระนิพนธ์ใธ์นสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ได้แก่ กฤษณาสอนน้องคำ ฉันฉัพระปฐมสมโพธิกธิถา ร่ายยาวมหาเวสสันสัดรชาดก ๑๑ กัณกัฑ์ สรรพสิทธิ์คำ ฉันฉัท์ สมุทรโฆษคำ ฉันฉัท์ เพลงยาวเจ้าพระ โครงดั้นดั้ ปฏิสัฏิงสัขรณ์วัดวัพระเชตุพน ฯลฯ ๕. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรสทรงได้รับรัการสถาปนาพระอิสอิริยยศ สูงสุดในรัชรั สมัยมัพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวหัรัชรักาลที่ ๖ ๖. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรสเป็นสมเด็จพระสังสัฆราชองค์ที่ ๗ แห่งกรุงรัตรันโกสินทร์นับนัเป็นเชื้อพระวงศ์พระองค์แรกแห่งกรุงรัตรันโกสินทร์ที่มีที่ มี สมณศักศัดิ์สูงสุดในทางพระพุทธศาสนา ๗. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชชิโนรสไม่เคยทรงนิพนธ์บธ์ทประพันพัธ์ปธ์ระเภท กลอนสุภาพ ๘. วรรณคดี เรื่อรื่ง ลิลิตตะเลงพ่าย แต่งขึ้นขึ้ ในรัชรั สมัยมัพระบาทสมเด็จพระนั่งนั่เกล้าเจ้าอยู่หัวหั ๙. พระราชพงศาวดารฉบับบัที่มีที่อิมีทอิธิพธิลต่อการแต่งวรรณคดี เรื่อรื่ง ลิลิตตะเลงพ่าย คือคื พระราชพงศาวดาร ฉบับบัพันพัจันจัทนุมาศ ๑๐. กล่าวกันกัว่าสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรสทรงนิพนธ์วธ์รรณคดี เรื่อรื่งลิลิตตะเลงพ่ายให้คู่กับกัวรรณคดีเฉลิมพระเกียกีรติที่มีที่ ชื่มีชื่อเสียสีงที่สุที่สุดในสมัยมัอยุธยา เรื่อรื่ง ยวนพ่ายโคลงดั้นดั้ ๔๑

คำ ชี้แจง : จงเติมคำ ตอบลงในช่องว่างต่อไปนี้ แบบฝึกทักทัษะชุดที่ แบบฝึกทักทัษะชุดที่ที่ที่๕ สรุปจุดมุ่งหมาย ที่มที่าของเรื่ สรุปจุดมุ่ อรื่ง มุ่ งหมาย ที่มที่าของเรื่อรื่ง ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่ ชื่ .....................ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่..................... ๑. ตะเลงหมายถึงถึชนชาติ ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ๒. เนื้อเรื่อรื่งลิลิตตะเลงพ่าย ได้มาจาก ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ๓. ลิลิตตะเลงพ่ายแต่งขึ้นขึ้ ในโอกาส ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ๔. จุดประสงค์สำ คัญคั ในการแต่งลิลิตตะเลงพ่ายคือคื ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ๕. ไทยเรียรีกกษัตษัริย์พม่าว่า พระเจ้าหงสาวดี เพราะ ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ๖. ลิลิตตะเลงพ่ายเป็นเนื้อเรื่อรื่งเกี่ยกี่วกับกั ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ๗. ความหมายของ ตะเลงพ่าย คือคื ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ๔๒

คำ ชี้แจง : จงเติมคำ ตอบลงในช่องว่างต่อไปนี้ เฉลยแบบฝึกทักทัษะชุดที่ เฉลยแบบฝึกทักทัษะชุดที่ที่ที่๕ ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่ ชื่ .....................ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่..................... ๑. ตะเลงหมายถึงถึชนชาติ ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ๒. เนื้อเรื่อรื่งลิลิตตะเลงพ่าย ได้มาจาก ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ๓. ลิลิตตะเลงพ่ายแต่งขึ้นขึ้ ในโอกาส ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ๔. จุดประสงค์สำ คัญคั ในการแต่งลิลิตตะเลงพ่ายคือคื ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ๕. ไทยเรียรีกกษัตษัริย์พม่าว่า พระเจ้าหงสาวดี เพราะ ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ๖. ลิลิตตะเลงพ่ายเป็นเนื้อเรื่อรื่งเกี่ยกี่วกับกั ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ๗. ความหมายของ ตะเลงพ่าย คือคื ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... มอญ จดหมายเหตุและพระราชพงศาวดาร ฉลองตึกตึวัดวัพระเชตุพนวิมวิลมังมัคลาราม ชื่นชมในวีรวีกรรมของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เพราะพม่าได้ครองเมือมืงหงสาวดีซึ่งเคยเป็นเมือมืงหลวงของมอญ กล่าวถึงถึประวัติวัติศาสตร์ไทย ตอนที่พที่ระนเรศวรขึ้นขึ้ครองราชย์ และทรงกระทา ยุทธหัตหัถีกัถีบกัพระมหาอุปราชา แม่ทัพทัพม่า และทรงได้ชัยชั ชนะ มอญและพม่าพ่ายแพ้ สรุปจุดมุ่งหมาย ที่มที่าของเรื่ สรุปจุดมุ่ อรื่ง มุ่ งหมาย ที่มที่าของเรื่อรื่ง ๔๓

คำ ชี้แจง : ให้นักนัเรียรีนตอบคำ ถามต่อไปนี้ แบบฝึกทักทัษะชุดที่ แบบฝึกทักทัษะชุดที่ที่ที่๖ ทบการอ่าน ทวนความรู้ ทบการอ่าน ทวนความรู้ ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่ ชื่ .....................ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่..................... ๑. ลิลิตตะเลงพ่ายแต่งขึ้นขึ้เนื่องในโอกาสใด ................................................................................................................................................................ ๒. จุดประสงค์สำ คัญคั ในการแต่งเรื่อรื่งลิลิตตะเลงพ่ายคือคือะไร ................................................................................................................................................................ ๓. คำ ว่า “ตะเลงพ่าย” หมายความว่าอย่างไร ................................................................................................................................................................ ๔. เพราะเหตุใดพระเจ้าหงสาวดีจะยกทัพทัมาตีอตียุธยา ................................................................................................................................................................ ๕. เหตุการณ์ที่บ่ที่ บ่ งบอกว่าสมเด็จพระนเรศวรจะชนะการทำ ยุทธหัตหัถีคถีรั้งรั้นี้คือคือะไรบ้าง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ๖. เหตุการณ์ที่บ่ที่ บ่ งบอกถึงถึความพ่ายแพ้ของพระมหาอุปราชาคือคือะไร ................................................................................................................................................................ ๗. ยุทธหัตหัถี หมายถึงถึอะไร ................................................................................................................................................................ ๘. เพราะเหตุใดเจ้าพระยาไชยยานุภาพจึงจึวิ่งวิ่ฝ่าลงล้อมเข้าไปกลางกองทัพทัข้าศึกศึ ................................................................................................................................................................ ๙. เคลื่อนพลตามเกล็ดนาค หมายถึงถึอะไร ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ๑๐. พิธีกธีรรมทางไสยศาสตร์ที่กที่องทัพทัอยุธยาใช้ในการทำ ยุทธหัตหัถีคถีรั้งรั้นี้มีอมีะไรบ้าง และมีจุมีจุดประสงค์อะไร ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ๔๔

คำ ชี้แจง : ให้นักนัเรียรีนตอบคำ ถามต่อไปนี้ เฉลยแบบฝึกทักทัษะชุดที่ เฉลยแบบฝึกทักทัษะชุดที่ที่ที่๖ ทบการอ่าน ทวนความรู้ ทบการอ่าน ทวนความรู้ ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่ ชื่ .....................ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่..................... ๑. ลิลิตตะเลงพ่ายแต่งขึ้นขึ้เนื่องในโอกาสใด ................................................................................................................................................................ ๒. จุดประสงค์สำ คัญคั ในการแต่งเรื่อรื่งลิลิตตะเลงพ่ายคือคือะไร ................................................................................................................................................................ ๓. คำ ว่า “ตะเลงพ่าย” หมายความว่าอย่างไร ................................................................................................................................................................ ๔. เพราะเหตุใดพระเจ้าหงสาวดีจะยกทัพทัมาตีอตียุธยา ................................................................................................................................................................ ๕. เหตุการณ์ที่บ่ที่ บ่ งบอกว่าสมเด็จพระนเรศวรจะชนะการทำ ยุทธหัตหัถีคถีรั้งรั้นี้คือคือะไรบ้าง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ๖. เหตุการณ์ที่บ่ที่ บ่ งบอกถึงถึความพ่ายแพ้ของพระมหาอุปราชาคือคือะไร ................................................................................................................................................................ ๗. ยุทธหัตหัถี หมายถึงถึอะไร ................................................................................................................................................................ ๘. เพราะเหตุใดเจ้าพระยาไชยยานุภาพจึงจึวิ่งวิ่ฝ่าลงล้อมเข้าไปกลางกองทัพทัข้าศึกศึ ................................................................................................................................................................ ๙. เคลื่อนพลตามเกล็ดนาค หมายถึงถึอะไร ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ๑๐. พิธีกธีรรมทางไสยศาสตร์ที่กที่องทัพทัอยุธยาใช้ในการทำ ยุทธหัตหัถีคถีรั้งรั้นี้มีอมีะไรบ้าง และมีจุมีจุดประสงค์อะไร ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ เพื่อเฉลิมพระเกียกีรติสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ฉลองตึกตึวัดวัพระเชตุพนวิมวิลมังมัคลาราม มอญและพม่าพ่ายแพ้ รู้ว่าสมเด็จพระธรรมราชาเสด็จสวรรคต อาจมีกมีารแย่งชิงบัลบัลังลัก์ อาจได้เปรียรีบในการรบ การต่อสู้กันกับนหลังลัช้าง เป็นวิธีวิกธีารรบอย่างกษัตษัริย์ในสมัยมัโบราณ กำ ลังลัตกมันมัพอได้เสียสีงกลองศึกศึก็คึกคึคะนองแล้ววิ่งวิ่เข้าไปในกองทัพทัพม่า การเคลื่อนทัพทัตามตำ ราพิชัยชั สงครามซึ่งบอกว่าวันวั ใดนาคจะหันหัหัวหัทางไหน โดยต้องยกทัพทั ไปทางเดียวกับกั หัวหันาคเพื่อสิริมงคล มีหมีมอกมืดมืทั่วทั่ท้องฟ้า เกิดลมเวรัมรัภามาหอบพัดพัฉัตฉัรของพระองค์หักหัลงดิน สุบินบิว่าลุยน้ำ เชี่ยวฆ่าจระเข้ได้และทอดพระเนตรเห็นห็พระบรมสารีริรีริกธาตุส่องแสงสุกใส ขนาดเท่าผลส้มเกลี้ยลี้ง ล่องลอยออกมาในท้องฟ้าทางทิศใต้และได้หมุนรอบกองทัพทั เป็นทักทัษิณวรรค ๓ รอบ แล้วลอยขึ้นขึ้ ไปทางทิศเหนือ ๑. โขลนทวาร เพื่อสร้างขวัญวักำ ลังลัใจ ขับขัเสนียด ปัดภัยภั ๒. ตัดตั ไม้ข่มนาม เพื่อสร้างขวัญวักำ ลังลัใจ เอาฤกษ์เอาชัยชั ๓. ละว้าเซ่นไก่ เพื่อบวงสรวงเทวดาและเจ้าป่า เสี่ยสี่งทายชัยชั ชนะจากกระดูกไก่ ๔๕

............ พระมหาอุปราชาคุมทัพทัอยู่ใต้ต้นมะเดื่อ ............ พระบรมสารีริรีริกธาตุลอยเหนือกองทัพทัของสยาม ............ พระเจ้านันนัทบุเรงทรงรับรั สั่งสั่ให้พระมหาอุปราชายกทัพทัตีอยุธยา ............ พระนเรศวรยกคนพักพัแรมและทรงสุบินถึงการต่อสู้กับกัจระเข้ในแม่น้ำ ............ พระนเรศวรและพระมหาอุปราชากระทำ ยุทธหัตหัถีผลคือคืพระนเรศวรชนะ ............ พระนเรศวรทรงวางแผนรบกับกัเขมร แต่ได้รับรัข่าวว่าพม่าบุกมา ............ พระเจ้านันนัทบุเรงได้รับรัข่าวการสวรรคตของพระมหาธรรมราชาธิรธิาช ............ พระเจ้าพระนเรศวรทรงกล่าวเชิญพระมหาอุปราชาร่วมกระทำ ยุทธหัตหัถี ............ ระหว่างการเดินทัพทัของพระมหาอุปราชาพบกับกัลมเวรัมรัภา ............ เจ้าพระยาไชยานุภาพตกมันมับุกเข้าไปในกองทัพทัของพม่า คำ ชี้แจง : ให้นักนัเรียรีนใส่ตัวตัเลข ๑-๑๐ หน้าข้อความเพื่อเรียรีงลำ ดับดัเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นขึ้ ใน ลิลิตตะเลงพ่าย แบบฝึกทักทัษะชุดที่ แบบฝึกทักทัษะชุดที่ที่ที่๗ ลำ ดับดัลิลิตตะเลงพ่ ลำ ดับดัลิลิตตะเลงพ่ายพ่ าย ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่ ชื่ .....................ชื่อ.......................................................................................................ชั้นชั้..............................เลขที่..................... ๔๖ ภาพที่ ๑๘ ยุทธหัตหัถี ที่มที่า : https://hotcore.info/act/kareff-090472.html