Saxophone book - Durongrit

47

1.2 ค่าของตวั โนต้ ( ครผู ูส้ อนอธิบายดงั ภาพประกอบที่ 3 )

1.1 ตัวหยุด ( ครูผู้สอนอธิบายดังภาพประกอบที่ 4โดยเชื่อมโยงกับเนื้อหาใน
ภาพประกอบท่ี 3 )

1.3 กุญแจประจำหลัก ( ครูผู้สอนอธิบายดังนี้ กุญแจประจำหลัก คือ สัญกรณ์ทาง
ดนตรีชนิดหนึ่งที่ใช้แสดงถึงระดับเสียงของตัวโน้ตที่บันทึก กำกับไว้ที่ตำแหนง่
เรม่ิ ต้นของบรรทัดห้าเส้น ซึ่งจะเป็นตวั บ่งบอกชื่อและระดับเสียงของตัวโน้ตท่อี ยู่
บนเส้นนั้น กุญแจประจำหลักในการบันทึกดนตรีสมัยใหม่มีใช้อยู่เพียง 3 ชนิด
คือ กุญแจซอล กุญแจโด และกุญแจฟา ซง่ึ กญุ แจแตล่ ะชนิดจะอ้างถึงเสียงซอล
โด และฟา ตามลำดับ ตามตำแหน่งทก่ี ุญแจนั้นไดไ้ ปคาบเก่ยี วไว้บนบรรทดั เส้น
และช่องอนื่ ๆ ก็จะสัมพันธ์กับโน้ตบนเส้นน้นั )

48

➢ กญุ แจซอล หรือกญุ แจ G (G clef)

➢ กุญแจฟา หรือกุญแจ F (F clef)

➢ กญุ แจโด หรอื กุญแจ C (C clef)

1.4 การเรียกชื่อตัวโน้ตในบรรทัด 5 เส้น ( ครูผู้สอนอธิบายดังภาพประกอบที่ 5
พร้อมให้นักเรียนรอ้ งโน้ตตามจนเกิดความคลอ่ ง )
C = ก็คือโน้ต โด (Do)
D = คือโน้ต เร (Re)
E = คือโนต้ มี (Mi)
F = คือโนต้ ฟา (Fa)
G = คอื โน้ต ซอล (Sol)
A = คอื โนต้ ลา (La)
B = คอื โนต้ ที (Ti)

1.5 ครผู ู้สอนสาธิตให้นกั เรยี นฟงั เปน็ ตวั อยา่ งจนนักเรียนเกิดความเข้าใจและปฎิบัติ
ตามได้

49

กจิ กรรมท่ี 4 สรปุ เนอื้ หา

ลำดบั ท่ี รายละเอยี ดกิจกรรม
1. นกั เรียนและครูผสู้ อนรว่ มกนั สรปุ ความรูท้ ่ไี ด้จากการเรยี นในคาบนี้ ( เรื่อง บทท่ี 2 ทฤษฎดี นตรี

สากลเบื้องตน้ )

กจิ กรรมที่ 5 แบบทดสอบหลงั เรยี นบทท่ี 2

คำส่งั จงทำเครอ่ื งหมายวงกลมรอบคำตอบท่ีถกู ต้อง
1. โน้ตตวั กลม มีอกี ชื่อหนงึ่ เรียกวา่ อะไร
ก. Whole note ข.half note
ค. Quarter note ง.Eight note

2. โนต้ ตวั ขาว มีอกี ช่อื หน่ึงเรยี กว่าอะไร
ก. Whole note ข.half note
ค. Quarter note ง.Eight note

3. โนต้ ตวั ดำ มีอีกชื่อหนึง่ เรยี กว่าอะไร
ก. Whole note ข.half note
ค. Quarter note ง.Eight note

4-6 จงบอกกญุ แจประจำหลักต่อไปนี้พร้อมโนต้ ใหถ้ ูกต้อง

4.
ก. กุญแจโด เสียง ฟา
ข. กญุ แจซอล เสยี ง โซล
ค. กุญแจฟา เสยี ง มี
ง. กญุ แจฟา เสยี ง ที

50

5.
ก. กุญแจซอล เสยี ง ที
ข. กุญแจโด เสียง มี
ค. กุญแจฟา เสียง ลา
ง. กญุ แจฟา เสยี ง ฟา

6.
ก. กญุ แจซอล เสียง ฟา
ข. กญุ แจซอล เสียง โซล
ค. กุญแจโด เสยี ง โด
ง. กุญแจฟา เสยี ง ที

7. เส้นที่ 1 ของกุญแจซอลคอื เสยี งใด
ก. ฟา ข. ซอล
ค. ลา ง. มี

8. เสน้ ที่ 3 ของกุญแจฟาคือเสยี งใด
ก. โด ข. มี
ค. เร ง. ฟา

9-10จงบอกชอื่ ตัวโน้ตตอ่ ไปนใี้ หถ้ ูกตอ้ ง
9. A คอื ตัวโนต้ ใดต่อไปน้ี
ก. ฟา ข. มี
ค. ซอล ง. ลา

10. B คอื ตวั โนต้ ใดต่อไปนี้
ก. โด ข. ที
ค. ฟา ง. มี

51

เฉลยแบบทดสอบ

กิจกรรมที่ 1 แบบทดสอบก่อนเรียน และกิจกรรมที่ 5 แบบทดสอบหลงั เรียน

กอ่ นเรยี น ข้อ 1) ก
ข้อ 2) ข
ขอ้ 3) ค
ขอ้ 4) ข
ขอ้ 5) ง
ขอ้ 6) ค
ขอ้ 7) ง
ข้อ 8) ค
ข้อ 9) ง
ข้อ 10) ข

หลังเรียน ขอ้ 1) ก
ขอ้ 2) ข
ขอ้ 3) ค
ขอ้ 4) ข
ขอ้ 5) ง
ข้อ 6) ค
ข้อ 7) ง
ข้อ 8) ค
ขอ้ 9) ง
ขอ้ 10) ข

52

ตารางวเิ คราะหแ์ บบทดสอบกอ่ นเรยี นและหลงั เรยี น

วตั ถปุ ระสงคก์ ารเรยี นรู้ ระดบั ขน้ั การเรยี นรดู้ า้ นพทุ ธพิ สิ ยั รวม
รจู้ ำ วตั ถุ

เขา้ ใจ นำไปใช้ วเิ คราะห์ สงั เคราะห์ ประเมนิ ค่า ประสงค์

1. นักเรียนมคี วามรู้ 1), 2), 3), 1), 2), 3), 1), 2), 3), ก่อนเรียน

ความเข้าใจ และบอก 4), 5), 6) 4), 5), 6) 4), 5), 6) 6 ข้อ

สัญลกั ษณท์ ี่ใชบ้ นั ทกึ 1), 2), 3), 1), 2), 3), 1), 2), 3), หลงั เรียน
แทนเสียงดนตรีสากล 4), 5), 6) 4), 5), 6) 4), 5), 6) 6 ขอ้
เบ้ืองตน้ ได้ (K)

2. นักเรยี นอา่ นออกเสยี ง 4), 5), 6), 4), 5), 6), 4), 5), 6), กอ่ นเรียน

โน้ตสากลเบือ้ งตน้ ได้ (P) 7), 8), 9), 7), 8), 9), 7), 8), 9), 7 ข้อ
10) 10) 10)

4), 5), 6), 4), 5), 6), 4), 5), 6), หลังเรยี น

7), 8), 9), 7), 8), 9), 7), 8), 9), 7 ข้อ

10) 10) 10)

3. นกั เรยี นมคี วาม กอ่ นเรียน

กระตอื รือร้นและให้ 0 ข้อ
ความรว่ มมือในการทำ หลังเรียน
กจิ กรรม (A) 0 ข้อ

กอ่ นเรยี น กอ่ นเรยี น กอ่ นเรยี น กอ่ นเรยี น กอ่ นเรยี น กอ่ นเรยี น

รวม 10 ขอ้ 10 ขอ้ 10 ขอ้ 0 ขอ้ 0 ขอ้ 0 ขอ้

ลำดบั ขนั้ การเรยี นรู้ หลงั เรยี น หลงั เรยี น หลงั เรยี น หลงั เรยี น หลงั เรยี น หลงั เรยี น

10 ขอ้ 10 ขอ้ 10 ขอ้ 0 ขอ้ 0 ขอ้ 0 ขอ้

53

แผนการเรยี น 54

เรอื่ ง “บทที่ 3 พนื้ ฐานการฝกึ เป่าแซกโซโฟน”

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ ศลิ ปะ ระดบั ชนั้ มธั ยมศกึ ษาชนั้ ปที ี่ 1 เวลา 60 นาที

*****************************************************************************
หวั เรอื่ ง

1. การน่ังและการยืนเปา่ แซกโซโฟนทถ่ี ูกตอ้ ง

2. การวางปาก

3. การฝึกเปา่ เมาทเ์ ปล่า

4. การฝกึ เป่าเขา้ เครอ่ื ง

แนวคิด
1. การนั่งและการยืนเป่าแซกโซโฟนที่ถูกต้อง ท่านั่ง จะต้องนั่งตัวตรง (ไม่เกร็ง) ขาขวาถอยไปด้านหลัง
เลก็ นอ้ ย และ หันไปทางขาซ้าย ท่ายนื ใหย้ ืนตรง ขาซา้ ยย่ืนออกไปด้านหนา้ เล็กนอ้ ย
2. การวางปาก มีวิธีฝึกปฏิบัติอยู่ 3 ขั้นตอน 1) นั่งตัวตรงและยืดอก สานคล้องคอไม่ควรตึงเกินไปถ้าสาย
คล้องคอตงึ ไปจะทำให้ใบหน้าและลำตัวแหงนข้นึ ถา้ หย่อนเกนิ ไปจะทำให้หลังค่อม 2) อมหัวแซกโซโฟน
ไว้ในปากตรงกึ่งกลาง ให้ลึกประมาณไม่เกิน 2 นิ้ว ใช้ริมฝีปากล่างและบนบีบกดหัวแซกเอาไว้ให้แน่น
3) เมอ่ื ประกบปากโดยเมม้ แนน่ ดีแลว้ เมม้ รมิ ฝีปาก สูดลมหายใจเข้าให้เต็มปอด แลว้ เปา่ ออกมา ไม่ต้อง
เปา่ แรง เปา่ ธรรมดา ถา้ เป่าออกมาจนลมหมดแลว้ ไม่มีเสียง ใหส้ ูดลมหายใจเขา้ ไปใหม่
3. การฝกึ เปา่ เมาท์เปล่า ฝึกปฏิบัติโดยการเปา่ เมาทเ์ ปล่า โดยการเป่าเป็นลมยาว หมดลมแล้วสูดลมหายใจ
แล้วเร่ิมเป่าใหม่ จนกวา่ ปากจะชนิ กับเมาท์
4. การฝึกเป่าเข้าเครื่อง ฝึกปฏิบัติโดยการเป่าเขา้ เครื่อง โดยการเป่าเสียง G เพราะเป็นโนต้ ที่ไม่สูงหรือต่ำ
จนเกินไปและเป็นโน้ตที่รูปปากเราอยู่ในลักษณะเป็นธรรมชาติมากที่สุด จะเน้นเรื่องการใช้ลม การ
ควบคมุ ลมใหม้ ีความตอ่ เนื่องผลติ เสียงให้มคี ณุ ภาพท่ีดไี มเ่ คน้ หรอื เกรง็

วตั ถปุ ระสงคก์ ารเรยี นรู้
1. นักเรียนมคี วามรู้ ความเข้าใจ และอธิบายพน้ื ฐานการฝึกเปา่ แซกโซโฟนเบื้องต้นได้ (K)
2. นกั เรียนสามารถปฏบิ ตั ิพื้นฐานการฝึกเป่าแซกโซโฟนเบ้ืองต้นได้ (P)

3. นกั เรยี นมคี วามกระตอื รอื รน้ และใหค้ วามรว่ มมือในการทำกจิ กรรม (A)

ตารางแผนการจดั การการเรยี นรู้ 55

ลำดับท่ี ขนั้ ตอนกจิ กรรม วธิ กี าร รปู แบบการสอน สอื่ การสอน ระยะเวลา
1. นำเขา้ สู่การเรยี น บรรยาย/พดู คยุ TDL/SDL ใบความรทู้ ี่ 1 5 นาที
2. ประกอบกิจกรรมการเรียน Davies’ ใบความรูท้ ่ี 1 40 นาที
2.1 ให้นกั เรยี นศึกษาใบงาน บรรยาย / แซกโซโฟน /
ท่ี 1 (ส่วนประกอบแซก สาธิต psychomotor Essential
โซโฟน) โดยครผู ู้สอนอธบิ าย ฝกึ ปฏบิ ัติ skills elements 2000
เนือ้ หาเพ่อื สร้างเข้าใจใหก้ ับ
นกั เรียนทีละขอ้ บรรยาย TDL/SDL ใบความรทู้ ี่ 1 5 นาที
3. สรปุ เนอ้ื หา ทดสอบ SDL - 10 นาที
4. ทดสอบหลงั เรียน

สอ่ื ทใี่ ช้
1. ใบความร้ทู ่ี 1
2. แซกโซโฟน
3. Essential elements 2000

การประเมนิ ผล
1. ประเมนิ ผลสมั ฤทธิ์จากแบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรยี น
2. ประเมนิ ผลสัมฤทธ์ิจากการสงั เกตพฤตกิ รรม

ประมวลสาระ เนอื้ หาบทเรยี น 56
เรอื่ ง บทท่ี 3 พนื้ ฐานการฝึกเปา่ แซกโซโฟน

การฝึกเป่าแซกโซโฟน โดยปกติแล้วลำตัวของแซกโซโฟนจะแบ่งออกเป็น 2 ส่วนใหญ่ๆ คือ ส่วนบนและ
สว่ นลา่ ง สำหรบั ลำตวั สว่ ยบนผูฝ้ ึกตอ้ งใช้นิ้วมอื ซา้ ยกด และลำตัวสว่ นล่างจะตอ้ งใชน้ ิว้ มอื สว่ นขวากด

ทา่ นง่ั และท่ายนื ในการเป่าแซกโซโฟน
ท่าน่ัง จะตอ้ งน่ังตวั ตรง (ไม่เกรง็ ) ขาขวาถอยไปดา้ นหลังเล็กนอ้ ย และ หนั ไปทางขาซา้ ย เพ่ือรกั ษาระดับของ
แซกโซโฟนไมใ่ หเ้ อยี ง ซง่ึ ระดับนจี้ ะเป็นระดับสายตามองเห็นโนต้ ไดช้ ัดเจน
ท่ายนื ให้ยืนตรง ขาซ้ายย่นื ออกไปดา้ นหน้าเล็กนอ้ ย เพอื่ ใหเ้ ป็นทพี่ กั น้ำหนักระหว่างขาหน้ากบั ขาหลงั ซึ่งจะ
ทำให้แซกโซโฟนอยู่กลางลำตัว โดยให้น้ำหนักของแซกโซโฟน อยู่ที่ขอเกี่ยวนิ้วหัวแม่มอื ขวาตอนล่างของแซกโซโฟน
แขนซา้ ยไม่ชดิ ลำตัวใหก้ างแขนออกเล็กน้อย

การวางปากเป่า ในการฝึกเป่าครงั้ แรก ถา้ เปา่ โดยไม่เข้าใจวิธกี ารฝึกจะทำให้รู้สกึ เบื่อหนา่ ย ดงั นน้ั จึงมีวิธีฝึก
ปฏิบตั ิ ดงั นี้

1. นงั่ ตัวตรงและยืดอก สานคล้องคอไมค่ วรตงึ เกนิ ไปถ้าสายคลอ้ งคอตึงไปจะทำให้ใบหนา้ และลำตวั แหงนข้ึน
ถ้าหย่อนเกินไปจะทำให้หลังค่อม ดังนั้น ควรจัดสายคล้องคอให้พอดี มิฉะนั้นหากฝึกต่อไปนานๆ จะทำให้เกิดความ
เคยชิน ซึ่งควรจดจึงสิง่ เลก็ น้อยเหล่านไ้ี ว้

2. อมหัวแซกโซโฟนไว้ในปากตรงกึ่งกลาง ให้ลึกประมาณไม่เกิน 2 นิ้ว ใช้ริมฝีปากล่างและบนบีบกดหวั 57

แซกเอาไว้ให้แน่น อยา่ ใชฟ้ ันกดั หวั แซกเป็นอนั ขาดและรมิ ฝปี ากจะต้องหมุ้ ฟนั เอาไว้ท้งั ด้านลา่ งและบน

3. เมื่อประกบปากโดยเม้มแน่นดีแล้ว สานคล้องคอจัดได้ถูกต้อง ท่านั่งไม่ขัดเขิน จับแซกตามท่านั่ง ให้
นิ้วหัวแม่มือขวาไปอยู่ตรงขอเกี่ยวนิ้วหัวแม่มือตอนล่างของแซก ส่วนนิ้วอื่นๆ ไม่ต้องกด ให้วางแตะไว้เฉยๆ ส่วน
นิ้วหวั แม่มอื ซา้ ยใหว้ างตรงทว่ี างของนวิ้ หัวแม่มือตอนบนของแซก ใช้น้ิวกลางกด เมม้ รมิ ฝีปาก สดู ลมหายใจเข้าให้เต็ม
ปอด แล้วเป่าออกมา ไม่ต้องเป่าแรง เป่าธรรมดา ถ้าเป่าออกมาจนลมหมดแล้วไม่มีเสียง ให้สูดลมหายใจเข้าไปใหม่
ขอ้ สำคญั อย่าใช้ลมจากลำคอ เพราะจะทำให้คอโปง่ ให้ใช้ลมจากลมท่ีเราหายใจเขา้ และออก โดยให้ออกมาทางท่ีเรา
เป่าแซกและถ้ามีลมออกมาด้านข้างของริมฝีปากทั้ง 2 ข้าง ต้องเม้มปากให้สนิทจนไม่มีลมออกมาฝึกหัดเป่าเช่นน้ี
หลายๆ ครัง้ จนกว่าจะมเี สียง เมื่อมีเสียงแลว้ กใ็ หเ้ ปา่ เสยี งนั้นยาวๆ

**********************************************************************

กจิ กรรมที่ 1 นำเขา้ สบู่ ทเรยี น 58

ลำดับท่ี รายละเอยี ดกิจกรรม
1. นกั เรียนและครูผ้สู อนรวมกันสนทนาซักถามเกย่ี วกับการเรยี นร้พู นื้ ฐานการฝึกเปา่ แซกโซโฟนเบ้ืองต้น
โดยให้นกั เรียนรวมกันตอบคำถามเพอ่ื ประเมนิ ความรูก้ อ่ นเรียน และมคี ำถามดังต่อไปนี้

2. พ้ืนฐานการฝึกเป่าแซกโซโฟนมคี วามจำเปน็ อย่างไร ( แนวคำตอบของนักเรียน คอื เรยี นทฤษฎีการ
ปฏบิ ัติเบื้องต้นเพื่อเปน็ แนวทางสู่การปฏิบัตเิ คร่อื งดนตรี )

กจิ กรรมท่ี 2 ประกอบกจิ กรรมการเรยี น

ลำดับท่ี รายละเอยี ดกิจกรรม

1. ใหน้ ักเรียนศกึ ษาใบงานท่ี 1 (ส่วนประกอบแซกโซโฟน) โดยครผู ู้สอนอธิบายเนือ้ หาเพ่อื สร้างเขา้ ใจ
ให้กับนักเรียนทีละข้อดังนี้

สว่ นประกอบแซกโซโฟน
ส่วนท่ี 1 Mouthpiece ซ่งึ เปน็ ส่วนของเม้าทจ์ ะแบง่ ออกเป็น 3 สว่ น
4. ที่รดั ล้นิ จะทำหนา้ ทรี่ ดั ลน้ิ เข้ากับตัว Mouthpiece เพือ่ ให้เกิดการสนั่ สะเทือนกับตัวเม้าท์และเกิด

เสยี งขน้ึ
5. ลิ้น ลิ้นทำด้วยวัสดุไม้ไผ่ส่วนปลายตัดเป็นรูปโค้งมนส่วนทางโคนจะแข็ง เพื่อรัดลิ้นให้เข้ากับตัว

Mouthpiece
6. Mouthpiece มีท้ังท่ที ำจากพลาสติกและโลหะซ่งึ จะมีผลในเรอื่ งของเสียง โดยปากโลหะจะใหเ้ สียง

ที่ดังกังวานแต่ไมอ่ ่อนหวาน ส่วนที่ท าจากพลาสติกมีความนุ่มนวลกว่าแต่เสียงจะไม่กระด้างและ
สว่ นจะทำใหเ้ สยี งที่กระดา้ งและไมก่ ระดา้ งกข็ ึ้นอยูก่ ับการฝกึ ซ้อม

สว่ นท่ี 2 Neck หรือคอแซกโซโฟน
ส่วนคอ ส่วนนี้จะสามารถถอดได้เช่นเดียวกับเม้าท์ ใช้ประกอบเข้ากับตัวเครื่องเพื่อจะ

เป็นส่วนโคง้ ของแซกโซโฟนและเป็นทีป่ ระกอบเสียบเมา้ ท์และจะมีกระเดื่องซึ่งเป็นตัวปิดเปิดรใู นการ
เปลยี่ นเสยี ง

59

ส่วนท่ี 3 Body ตวั เคร่ือง
คือ ส่วนประกอบหลักของเครื่องดนตรี จะมีส่วนประกอบมากมายในตัวเครื่องซึ่งผู้ฝึกหัดต้อง

ให้ความสำคัญกับรายละเอียดของตัวเครื่องให้มาก เน่อื งจากจะตอ้ งสัมผัสกับตัวเครอ่ื งตลอดเวลาขณะ
เปา่ และจะเปน็ ทีไ่ ว้สำหรบั จบั และกำเนิดเสียงตัวโนต้ ตา่ ง ๆ

ส่วนประกอบแซกโซโฟนทัง้ 3 ส่วนน้ีสามารถแยกออกจากกันได้ สำหรับสว่ นหวั แซกโซโฟนจะมี
ลน้ิ ประกอบอยู่ ซงึ่ ลิ้นสามารถเปลย่ี นไดแ้ ละมีหมายเลขต่างกนั เช่น 1.5, 2, 2.5 เหมาะสำหรับผู้ฝึกใหม่
เพราะลิ้นจะมีลักษณะอ่อน ส่วนลิ้นหมายเลข 3, 3.5 และ 4 เหมาะสำหรับผู้ที่มีความชำนาญหรือนัก
ดนตรอี าชีพ

ส่วนท่ีเป็นลำตัวของแซกโซโฟนจะมีส่วนประกอบต่างๆ ทมี่ ีลกั ษณะคล้ายกระเดอ่ื ง ซง่ึ จะแยก
ออกเปน็ จุดตา่ งๆ ผู้ฝกึ จะตอ้ งใช้นิว้ มอื ซ้ายและน้ิวมือขวากดลงไปพร้อมกนั แล้วเป่าลมเขา้ ไปยงั ปาก
เปา่ เสียงทีเ่ กดิ ขนึ้ จะมรี ะดับต่างกนั ไป (อาคม ทีฆวาทิน, 2552 หน้า 5)

ใหน้ ักเรยี นศกึ ษาใบงานท่ี 1 (วิธกี ารประกอบเครอื่ ง)
วธิ กี ารประกอบเครอ่ื ง
7. ประกอบคอปากเป่าเขา้ กับตัวเครอ่ื งแล้วขันนอ็ ต ยดึ คอปากเป่าให้แนน่ อาจจะทา
Slide Grease บาง ๆ ที่คอปากเป่าด้วยกไ็ ด้

ภาพท่ี 11 วธิ ีประกอบเครื่อง
ทมี่ า : สุกรีย์ อดุ คนดี, 2558

60

8. ประกอบลิ้นเข้ากบั ปากเป่าโดยใหป้ ากเป่าเหลอ่ื มออกมาเลก็ น้อย

ภาพที่ 12 การประกอบลน้ิ เขา้ กับปากเป่า
ทีม่ า : สกุ รยี ์ อุดคนดี, 2558

9. ประกอบปากเป่าเข้ากบั คอปากเป่า โดยทาขผี้ ้ึง Cork grease ท่ปี ลายคอปากเปา่
เล็กน้อย แลว้ คอ่ ย ๆ หมุนปากเป่าสวมเข้าไป

ภาพท่ี 13 การประกอบปากเป่าเขา้ กับคอปากเป่า
ท่มี า : สุกรยี ์ อุดคนดี, 2558

ให้นักเรียนศึกษาใบความรู้ท่ี 3 ประกอบการสาธติ จากครผู ู้สอน
การฝึกเป่าแซกโซโฟน โดยปกติแล้วลำตัวของแซกโซโฟนจะแบ่งออกเป็น 2 ส่วนใหญ่ๆ คือ

สว่ นบนและสว่ นล่าง สำหรับลำตวั ส่วยบนผู้ฝึกตอ้ งใช้น้ิวมือซ้ายกด และลำตัวสว่ นล่างจะต้องใช้น้ิวมือ
ส่วนขวากด

61

ท่านงั่ และท่ายืนในการเป่าแซกโซโฟน
ท่านัง่ จะต้องน่งั ตัวตรง (ไมเ่ กรง็ ) ขาขวาถอยไปด้านหลงั เล็กน้อย และ หันไปทางขาซ้าย เพื่อ
รกั ษาระดับของแซกโซโฟนไมใ่ ห้เอียง ซ่ึงระดับน้ีจะเปน็ ระดบั สายตามองเห็นโนต้ ได้ชัดเจน
ท่ายืน ให้ยืนตรง ขาซ้ายยื่นออกไปด้านหน้าเล็กน้อย เพื่อให้เป็นที่พกั น้ำหนักระหว่างขาหน้า
กับขาหลัง ซึ่งจะทำให้แซกโซโฟนอยู่กลางลำตัว โดยให้น้ำหนักของแซกโซโฟน อยู่ที่ขอเกี่ยว
น้ิวหวั แมม่ ือขวาตอนลา่ งของแซกโซโฟน แขนซา้ ยไมช่ ิดลำตัวใหก้ างแขนออกเล็กนอ้ ย

การวางปากเป่า ในการฝึกเป่าครั้งแรก ถ้าเป่าโดยไม่เข้าใจวิธีการฝึกจะทำให้รู้สึกเบื่อหน่าย
ดังนั้น จึงมวี ธิ ฝี ึกปฏบิ ตั ิ ดังนี้

1. นงั่ ตวั ตรงและยดื อก สานคล้องคอไมค่ วรตึงเกินไปถ้าสายคล้องคอตงึ ไปจะทำให้ใบหน้าและ
ลำตัวแหงนขึ้น ถ้าหย่อนเกินไปจะทำให้หลังค่อม ดังนั้น ควรจัดสายคล้องคอให้พอดี มิฉะนั้นหากฝึก
ตอ่ ไปนานๆ จะทำใหเ้ กดิ ความเคยชิน ซ่ึงควรจดจงึ สงิ่ เลก็ น้อยเหล่านีไ้ ว้

2. อมหัวแซกโซโฟนไว้ในปากตรงกง่ึ กลาง ให้ลึกประมาณไมเ่ กิน 2 น้วิ ใชร้ ิมฝปี ากล่างและบน
บีบกดหัวแซกเอาไว้ให้แน่น อย่าใช้ฟันกัดหัวแซกเป็นอันขาดและริมฝีปากจะต้องหุ้มฟันเอาไว้ทั้ง
ด้านล่างและบน

62

3. เมอ่ื ประกบปากโดยเม้มแนน่ ดแี ลว้ สานคล้องคอจัดได้ถกู ต้อง ท่าน่งั ไมข่ ัดเขิน จับแซกตาม
ท่าน่ัง ใหน้ ิ้วหัวแม่มือขวาไปอยูต่ รงขอเกีย่ วนว้ิ หวั แมม่ อื ตอนล่างของแซก ส่วนนวิ้ อ่ืนๆ ไมต่ ้องกด ให้วาง
แตะไว้เฉยๆ สว่ นนิว้ หวั แมม่ ือซา้ ยใหว้ างตรงท่ีวางของนว้ิ หวั แมม่ ือตอนบนของแซก ใชน้ วิ้ กลางกด เม้ม
รมิ ฝีปาก สดู ลมหายใจเขา้ ให้เต็มปอด แล้วเปา่ ออกมา ไม่ต้องเป่าแรง เป่าธรรมดา ถา้ เป่าออกมาจนลม
หมดแล้วไม่มเี สยี ง ใหส้ ดู ลมหายใจเข้าไปใหม่ ขอ้ สำคญั อยา่ ใชล้ มจากลำคอ เพราะจะทำใหค้ อโป่ง ให้ใช้
ลมจากลมที่เราหายใจเข้าและออก โดยให้ออกมาทางที่เราเป่าแซกและถ้ามีลมออกมาด้านขา้ งของริม
ฝีปากทั้ง 2 ข้าง ต้องเม้มปากใหส้ นิทจนไม่มลี มออกมาฝกึ หัดเปา่ เชน่ นห้ี ลายๆ คร้งั จนกวา่ จะมเี สยี ง เม่อื
มีเสยี งแล้วกใ็ ห้เปา่ เสียงนนั้ ยาวๆ

กจิ กรรมที่ 3 สรปุ เนอื้ หา
ลำดบั ท่ี รายละเอยี ดกิจกรรม

1. นักเรียนและครผู ู้สอนร่วมกนั สรปุ ความร้ทู ไ่ี ด้จากการเรยี นในคาบนี้ (เรอ่ื ง บทท่ี 4 ทฤษฎีดนตรสี ากล
เบื้องต้น)

กจิ กรรมที่ 4 แบบทดสอบหลงั เรยี นบทท่ี 3 63

ตารางให้คะแนนทกั ษะปฏบิ ตั ิ แบบรบู รคิ (Rubrics score)

ประเดน็ การ ระดบั คะแนน

ประเมนิ 5 4 3 2 1

การนง่ั และการ ท่าทางการน่ัง ท่าทางการน่ัง ท่าทางการนั่ง ท่าทางการน่งั ท่าทางการนงั่

ยนื เป่าแซก และการยืนใน และการยนื ใน และการยืนใน และการยนื ใน และการยืนใน

โซโฟน การปฏิบัตแิ ซก การปฏบิ ตั แิ ซก การปฏิบัติแซก การปฏิบัติแซก การปฏบิ ัติแซก

โซโฟนถกู ตอ้ ง โซโฟนถกู ต้อง โซโฟนไมถ่ กู ตอ้ ง โซโฟนไม่ถกู ตอ้ ง โซโฟนไม่ถกู ต้อง

และมีท่าท่ี หรือมที ่าท่ี 2 ทา่ 3 ทา่

สวยงาม สวยงาม

การวางปาก การวางปากมี การวางปากมี การวางปากมี การวางปากมี การวางปากมี

ลักษณะท่ี ลักษณะท่ี ลกั ษณะทีไ่ ม่ ลักษณะทไี่ ม่ ลักษณะที่ไม่

ถูกตอ้ งและ ถูกตอ้ ง ถูกตอ้ ง 1 ถกู ต้อง 2 ถกู ตอ้ งตาม

สมบรู ณ์ครบ ข้นั ตอน ข้ันตอน ขั้นตอน

ทว้ น

การฝึกเป่าเมาท์ การฝึกเปา่ เมาท์ การฝกึ เป่าเมาท์ การฝกึ เปา่ เมาท์ การฝึกเป่าเมาท์ การฝกึ เป่าเมาท์

เปลา่ เปล่าถูกตอ้ งตาม เปลา่ ถูกตอ้ งตาม เปล่าไม่ถกู ตอ้ ง เปล่าไม่ถกู ต้อง เปลา่ ไม่ถกู ต้อง

ข้นั ตอนและมี ขน้ั ตอน หรอื มี 1 ขน้ั ตอน 2 ขนั้ ตอน ตามข้ันตอนและ

เสยี งทถ่ี ูกตอ้ ง เสยี งทถี่ ูกตอ้ ง ไมม่ ีเสยี ง

การฝึกเป่าเข้า การฝึกเป่าเข้า การฝึกเปา่ เข้า การฝกึ เปา่ เข้า การฝกึ เป่าเขา้ การฝกึ เปา่ เข้า

เคร่อื ง เครือ่ งถกู ต้อง เครื่องถูกต้อง เครือ่ งไม่ถกู ต้อง เคร่ืองไมถ่ ูกต้อง เครือ่ งไมถ่ ูกตอ้ ง

ตามขน้ั ตอนและ ตามขั้นตอน 1 ขน้ั ตอน 2 ขน้ั ตอน ตามข้นั ตอน

มีเสียงทถ่ี กู ตอ้ ง หรอื มเี สียงที่ ทั้งหมดและไมม่ ี

ถกู ต้อง เสยี ง

เกณฑก์ ารตัดสนิ คณุ ภาพ

ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ

18 – 20 ดมี าก

14 – 16 ดี

10-13 พอใช้

7 – 9 ควรปรบั ปรุง

4 – 6 ตก

เกณฑก์ ารผา่ น ตงั้ แตร่ ะดบั คณุ ภาพพอใชข้ น้ึ ไป

สรปุ ผา่ น ไมผ่ ่าน

64

แผนการเรยี น 65

เรอื่ ง “บทท่ี 4 แบบฝึกเป่าตวั โน้ตเบือ้ งตน้ ”

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ ศิลปะ ระดบั ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 1 เวลา 60 นาที

*****************************************************************************
หวั เรอ่ื ง

1. เปา่ ทีละเสียง ( G A B C D E F# )

2. ฝกึ เป่าตวั โน้ต Scale G major

แนวคิด
1. เป่าทีละเสยี ง ( G A B C D E F# ) ฝึกเป่าโน้ตแต่ละเสยี งโดยการอธบิ ายระบบน้วิ จากใบความร้ทู ี่ 3 โดยจะใช้

วิธีการเปา่ แบบเดยี วกบั การฝึกเป่าเขา้ เครื่อง
2. แบบฝึกเป่าตวั โนต้ Scale G major โดยใช้แบบฝึกหดั Essential elements 2000

วตั ถปุ ระสงคก์ ารเรยี นรู้
1. นกั เรยี นมคี วามรู้ ความเขา้ ใจ ในแบบฝกึ เป่าตัวโน้ตเบื้องตน้ (K)

2. นักเรยี นสามารถปฏบิ ัตแิ บบฝกึ เป่าตัวโนต้ เบ้อื งตน้ ได้ (P)
3. นกั เรยี นมคี วามกระตือรอื รน้ และให้ความรว่ มมอื ในการทำกิจกรรม (A)

ตารางแผนการจดั การการเรยี นรู้ 66

ลำดบั ท่ี ขนั้ ตอนกจิ กรรม วธิ กี าร รปู แบบการสอน สอ่ื การสอน ระยะเวลา
1. นำเข้าสูก่ ารเรียน บรรยาย/พดู คุย TDL/SDL - 5 นาที
2. ประกอบกิจกรรมการเรยี น Davies’
2.1 ใหน้ ักเรยี นศึกษาใบ บรรยาย ใบความรู้ที่ 3 / 20 นาที
ความรู้ที่ 3 โดยครผู ู้สอน สาธิต psychomotor แซกโซโฟน /
อธิบายเนอ้ื หาเพอื่ สรา้ ง ฝึกปฏบิ ัติ skills Essential
เขา้ ใจใหก้ ับนกั เรยี น และให้ elements 2000
นักเรียนเปา่ ทลี ะเสยี ง ( G A บรรยาย
B C D E F# ) จากนัน้ ฝกึ สาธิต Davies’ ใบความรู้ที่ 3 / 20 นาที
เปา่ ตวั โนต้ Scale G major ฝึกปฏบิ ตั ิ psychomotor แซกโซโฟน /
2.2 ให้นักเรียนเริ่มฝึกเป่า Essential
เพ่ืออบอ่นุ ร่างกายและเพอ่ื บรรยาย skills elements 2000
ขยายปอดให้พรอ้ มสำหรับ ทดสอบ
การฝึกเป่าแซกโซโฟน โดย TDL/SDL - 5 นาที
ให้นักเรียนเรม่ิ ฝึกโดยใช้ SDL - 10 นาที
แบบฝึกหัด Essential
elements 2000
3. สรุปเนอ้ื หา
4. ทดสอบหลังเรียน

สอื่ ที่ใช้
1. ใบความรทู้ ี่ 3
2. แซกโซโฟน
3. Essential elements 2000

การประเมนิ ผล
1. ประเมนิ ผลสัมฤทธ์ิจากแบบทดสอบก่อนเรยี นและหลังเรยี น
2. ประเมนิ ผลสัมฤทธ์ิจากการสังเกตพฤตกิ รรม

ประมวลสาระ เนอื้ หาบทเรยี น 67
เรอื่ ง บทที่ 4 แบบฝึกเปา่ ตัวโน้ตเบอ้ื งต้น

1. ฝกึ เปา่ ตวั โน้ต Scale G major
2. เปา่ ทีละเสียง ( G A B C D E F# )

68

69

70

71

72

กจิ กรรมท่ี 1 นำเขา้ สบู่ ทเรยี น 73

ลำดับท่ี รายละเอยี ดกจิ กรรม

1. นักเรียนและครูผู้สอนร่วมกนั สนทนาทบทวน ซักถามเก่ยี วกบั การเรียนรูพ้ ้ืนฐานการฝึกเปา่ แซกโซโฟน
เบ้ืองต้นโดยใหน้ ักเรียนรวมกนั ตอบคำถามเพ่อื ประเมนิ ความรู้กอ่ นเรียน
กจิ กรรมที่ 2 ประกอบกจิ กรรมการเรยี น

ลำดับที่ รายละเอยี ดกจิ กรรม

1. ให้นักเรียนศกึ ษาใบความรู้ที่ 3 โดยครผู สู้ อนอธบิ ายเนอ้ื หาเพ่ือสรา้ งเขา้ ใจใหก้ ับนักเรยี นทลี ะขอ้ ดังน้ี
และใหน้ ักเรยี นเป่าทีละเสยี ง ( G A B C D E F# ) จากน้นั ฝกึ เป่าตัวโน้ต Scale G major
การวางนว้ิ และระบบนว้ิ 1.

74

2. ให้นักเรยี นเรม่ิ ฝกึ เปา่ เพอ่ื อบอุน่ ร่างกายและเพ่อื ขยายปอดใหพ้ รอ้ มสำหรบั การฝกึ เป่าแซกโซโฟน โดย
ให้นักเรียนเร่มิ ฝกึ โดยใชแ้ บบฝึกหดั Essential elements 2000

75

76

77

78

79

กจิ กรรมท่ี 3 สรปุ เนอื้ หา
ลำดับที่ รายละเอยี ดกิจกรรม

1. นกั เรียนและครผู ู้สอนรว่ มกนั สรปุ ความรูท้ ไ่ี ด้จากการเรยี นในคาบน้ี (เร่ือง บทที่ 4 ทฤษฎีดนตรีสากล
เบ้ืองต้น)

กจิ กรรมท่ี 4 แบบทดสอบหลงั เรยี นบทที่ 4 80

ตารางใหค้ ะแนนทกั ษะปฏบิ ตั ิ แบบรูบรคิ (Rubrics score)

ประเดน็ การ ระดบั คะแนน
ประเมนิ
5432 1
เปา่ ทีละเสียง ( เปา่ ออกมาได้ไม่
เป่าออกมาได้ทุก เปา่ ออกมาไดท้ ุก เป่าออกมาได้ไม่ เป่าออกมาไดไ้ ม่ ครบทุกเสยี งและ
GABCDE เพยี้ น
เสยี ง และไม่ เสียง เพ้ียน 1-2 ครบทกุ เสยี ง ครบทุกเสียง
F# ) เป่าออกมาได้ไม่
เพ้ยี น จดุ เพ้ยี น 1-2 จุด ครบทกุ เสียงและ
ฝกึ เปา่ ตัวโนต้ เพย้ี น
Scale G major เปา่ ออกมาได้ทกุ เปา่ ออกมาไดท้ กุ เป่าออกมาไดไ้ ม่ เป่าออกมาไดไ้ ม่

เสียง และไม่ เสียง เพีย้ น 1-2 ครบทกุ เสียง ครบทุกเสยี ง

เพยี้ น จุด เพย้ี น 1-2 จุด

เกณฑก์ ารตดั สนิ คณุ ภาพ

ชว่ งคะแนน ระดบั คณุ ภาพ

10 ดมี าก

8 - 9 ดี

6 - 7 พอใช้

4 - 5 ควรปรับปรงุ

2 - 3 ตก

เกณฑก์ ารผา่ น ตง้ั แตร่ ะดบั คณุ ภาพพอใชข้ น้ึ ไป

สรปุ ผ่าน ไม่ผ่าน

81

แผนการเรยี น 82

เรอื่ ง “บทที่ 5 แบบฝกึ บนั ไดเสยี งและบทเพลงฝึกหดั ”

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ ศิลปะ ระดบั ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 1 เวลา 60 นาที

*****************************************************************************
หวั เรอ่ื ง

1. ฝึกเป่าแบบฝึกหัด Essential elements 2000
2. ฝกึ เป่าบทเพลงระดบั งา่ ย

แนวคิด
1. แบบฝึกหัด Essential elements 2000 เป็นแบบฝึกหัดพื้นฐานที่เหมาะสำหรับผู้ที่เริ่มฝึกปฏิบัติ
เครื่องดนตรี
2. บทเพลงระดบั ง่าย จะเป็นบทเพลงท่คี รูผู้สอนนำมาใช้ในการวัดและประเมนิ ผล

วตั ถปุ ระสงคก์ ารเรยี นรู้
1. นกั เรยี นมคี วามรู้ ความเข้าใจ ในแบบฝกึ บนั ไดเสียงและบทเพลงฝึกหัด(K)
2. นักเรียนสามารถปฏบิ ัติแบบฝึกบันไดเสยี งและบทเพลงฝึกหดั ได้ (P)

3. นกั เรียนมคี วามกระตือรือรน้ และใหค้ วามรว่ มมือในการทำกิจกรรม (A)

ตารางแผนการจดั การการเรยี นรู้ 83

ลำดับท่ี ขน้ั ตอนกจิ กรรม วธิ กี าร รปู แบบการสอน สอ่ื การสอน ระยะเวลา
1. นำเข้าสูก่ ารเรยี น บรรยาย/พูดคยุ TDL/SDL - 5 นาที
2. ประกอบกจิ กรรมการเรียน Davies’
2.1 ให้นักเรยี นเร่ิมฝกึ โดย บรรยาย แซกโซโฟน / 20 นาที
ใชแ้ บบฝึกหดั Essential สาธิต psychomotor Essential
elements 2000 เพ่อื สรา้ ง ฝกึ ปฏิบตั ิ skills elements 2000
เสริมทักษะการวางน้ิว การ
ใชร้ ะบบนว้ิ และการฝึก บรรยาย Davies’ เพลง The Dolls 20 นาที
Scale G major เพ่อื สาธิต psychomotor
บรรเลงบทเพลงที่ใชใ้ นการ ฝกึ ปฏิบตั ิ - 5 นาที
ประเมินผล บรรยาย skills - 10 นาที
2.2 ให้นักเรียนปฏบิ ตั ิเพลง ทดสอบ TDL/SDL
บรรเลงทใี่ ช้ในการวดั และ
ประเมนิ ผล SDL
3. สรุปเน้อื หา
4. ทดสอบหลงั เรียน

สอ่ื ท่ใี ช้
1. แซกโซโฟน
2. Essential elements 2000
3. เพลง The Dolls

การประเมนิ ผล
1. ประเมนิ ผลสัมฤทธ์ิจากแบบทดสอบก่อนเรยี นและหลงั เรยี น
2. ประเมนิ ผลสมั ฤทธิ์จากการสงั เกตพฤติกรรม

ประมวลสาระ เนอ้ื หาบทเรยี น 84
เรอ่ื ง บทท่ี 5 แบบฝกึ บนั ไดเสียงและบทเพลงฝกึ หัด

1. ฝกึ เปา่ แบบฝกึ หัด Essential elements 2000
2. ฝึกเป่าบทเพลงง่ายๆ

85

86

87

88

89

กจิ กรรมท่ี 1 นำเขา้ สบู่ ทเรยี น 90

ลำดบั ท่ี รายละเอยี ดกิจกรรม
1. นักเรยี นและครูผ้สู อนรว่ มกนั สนทนาทบทวน ซักถามเกย่ี วกบั การเรียนรพู้ ้นื ฐานการฝึกเปา่ แซกโซโฟน
เบ้อื งตน้ โดยใหน้ ักเรยี นรวมกนั ตอบคำถามเพอ่ื ประเมินความรู้กอ่ นเรยี น

กจิ กรรมที่ 2 ประกอบกจิ กรรมการเรยี น

ลำดบั ท่ี รายละเอยี ดกิจกรรม

1. ใหน้ ักเรยี นเรม่ิ ฝึกโดยใชแ้ บบฝกึ หดั Essential elements 2000 เพ่อื สร้างเสริมทักษะการวางนว้ิ การใช้
ระบบน้ิว และการฝึก Scale G major เพื่อบรรเลงบทเพลงทใ่ี ชใ้ นการประเมนิ ผล

91

92

93

94

95

96

2. ใหน้ ักเรียนปฏบิ ตั เิ พลงบรรเลงทีใ่ ชใ้ นการวดั และประเมนิ ผล

กจิ กรรมท่ี 3 สรปุ เนอื้ หา

ลำดับท่ี รายละเอยี ดกิจกรรม
1. นักเรียนและครูผ้สู อนร่วมกนั สรปุ ความรูท้ ีไ่ ด้จากการเรียนในคาบน้ี (เร่ือง บทที่ 5 แบบฝึกบนั ไดเสียง
และบทเพลงฝกึ หัด)

2. ครูผสู้ อนชี้แจงและเสนอแนะในการปฏบิ ตั ิเพลงบรรเลง