โครงการวิจัยส่งเสริมคุณภาพ 15-4-65

โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย 131
โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน4) หน่วยงานภาครัฐท่ีเก่ียวข้อง มีการดาเนินงานตามบทบาทภารกิจและนโยบายท่ีสอดคล้องกับ
สถานการณ์ปัจจุบันซึ่งประเทศไทยกาลังอยู่ภายใต้บริบทของสังคมสูงวัย รวมทั้งมีความพร้อมในการให้ความ
ช่วยเหลือสนับสนุน ส่งเสริมและพัฒนา ตามสภาพปัญหาและความต้องการของผู้สูงอายุ โดยมีงบประมาณ
สนบั สนุนการดาเนนิ งานตามขอ้ มลู การประสานงานจากพนื้ ที่
5) หน่วยงานภาคเอกชน มีการให้ความช่วยเหลือเพิ่มเติมเพ่ือสนับสนุนการดาเนินงานของหน่วยงาน
ภาครฐั และชุมชนท้องถิ่น ในลกั ษณะของ Social Enterprise โดยมีความพรอ้ มในด้านของงบประมาณสาหรับ
การชว่ ยเหลอื สนบั สนุนเปน็ ครง้ั คราวตามสภาพปญั หาทไ่ี ดร้ บั การประสานงานจากชุมชนท้องถ่ิน
ข้อมลู ขา้ งต้นแสดงถึงบทบาทการมีส่วนรว่ มของภาคสว่ นต่างๆ ในการช่วยเหลอื แก้ไขปัญหา สง่ เสริม
และพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ทั้งในลักษณะของการขับเคล่ือนโดยภาคส่วนนั้นๆ หรือการขับเคลื่อน
รว่ มกนั ของแตล่ ะภาคส่วนเพื่อสนบั สนุนให้ผู้สูงอายุในชุมชนท้องถ่ินมีคุณภาพชีวิตที่ดี ซ่ึงการที่มกี ลไกในแต่ละ
ระดับจากทุกภาคส่วนร่วมกันขับเคลื่อนการดาเนินงานตามบทบาทหน้าท่ีแ ละความพร้อมในการให้ความ
ช่วยเหลือสนับสนุนดังกล่าวนับได้ว่า เป็นปัจจัยหนุนเสริมการดาเนินงานด้านการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของ
ผู้สูงอายุ แต่อย่างไรก็ตามส่ิงท่ียังนับว่าเป็นข้อจากัดหรือปัญหาอุปสรรคในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของ
ผู้สูงอายุคือ ปัจจัยด้านสุขภาพของผู้สูงอายุเอง โดยเฉพาะในกลุ่มของผู้สูงอายุท่ีป่วยติดเตียง/ไม่สามารถ
ชว่ ยเหลือตนเองได้ จาเป็นต้องได้รบั การดแู ลอย่างถูกสขุ ลักษณะจากผู้ท่มี ีทกั ษะความรูป้ ระสบการณ์และความ
เขา้ ใจท่ถี กู ตอ้ งในการช่วยเหลือดแู ล แต่ในปัจจุบันพบว่า บคุ ลากรท่มี ีทกั ษะความรู้ในด้านดงั กล่าวและสามารถ
ที่จะใหก้ ารดูแลช่วยเหลือผู้สงู อายุท่ปี ระสบปญั หาในชุมชนท้องถ่ินมจี านวนไม่เพียงพอ หรอื ขาดแคลนบคุ ลากร
ท่ีมีทักษะความรู้ความสามารถเพียงพอต่อการให้ความช่วยเหลือผู้สูงอายุ นอกจากนี้ข้ันตอนกระบวนการใน
การรักษาพยาบาล/ช่วยเหลอื ดูแลด้านสขุ ภาพของผสู้ ูงอายุยังขาดการบูรณาการอย่างชัดเจนและเป็นระบบ ซึ่ง
สง่ ผลต่อการปฏบิ ัตงิ านของบุคลากรในระดบั พื้นท่ี
5.3.5 ขอ้ เสนอแนะแนวทำงกำรส่งเสรมิ คณุ ภำพชวี ติ ของผสู้ งู อำยุท่สี ะท้อนจำกชุมชนท้องถน่ิ
ขอ้ เสนอแนะแนวทางในการส่งเสรมิ คณุ ภาพชวี ิตของผสู้ งู อายมุ ีท้งั มุมมองความคิดเห็นในมิติของการ
พ่งึ ตนเองของชมุ ชนท้องถ่นิ และมิติการดาเนนิ งานของหน่วยงานภาครฐั ดังน้ี
1) องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รวมถึงภาคส่วนที่เกี่ยวข้องในชุมชนท้องถ่ินควรมีการส่งเสริมอาชีพ
ให้กับประชาชนเพื่อให้มีรายได้เพียงพอสามารถพึ่งพาตนเองได้ และแบ่งปันรายได้เพื่อสมทบเป็นกองทุน
สาหรับสงเคราะหช์ ่วยเหลือผสู้ งู อายุ และผ้ทู ี่ประสบปญั หาทางสังคมในชุมชนท้องถน่ิ
2) หน่วยงานภาครัฐควรมีการสนับสนุนในด้านงบประมาณอย่างเพียงพอ สาหรับการจัดสรรเป็นเงิน
อดุ หนุนเยียวยาครอบครัวทต่ี ้องดแู ลผู้สงู อายุที่ประสบปญั หาปว่ ยตดิ เตยี ง/พิการ/ไม่สามารถช่วยเหลอื ตนเองได้
โดยเป็นการชดเชยการสูญเสียรายได้และช่วยบรรเทาปัญหาการมีรายได้ไม่เพียงพอต่อค่าใช้จ่ายในครอบครัว
การมีงบประมาณสาหรับการจัดสวัสดิการด้านสุขภาพท่ีมีคุณภาพสาหรับผู้สูงอายุทั้งในด้านของยารักษาโรค
และระบบการให้บริการที่มีประสิทธิภาพ รวมท้ังมีการจัดสรรงบประมาณในการจัดตั้งศูนย์ดูแลผู้สูงอายุระดับ
อาเภอๆ ละ 1 แห่ง และศูนย์ดูแลผู้สูงอายุช่วงเวลากลางวัน (Day Care) ในระดับชุมชนท้องถ่ิน พร้อม
เจ้าหนา้ ท่ีผู้มที ักษะความร้ปู ระสบการณท์ าหนา้ ที่ให้การช่วยเหลือดูแล นอกจากนี้ควรมีการเตรียมความพร้อม
ด้านงบประมาณสาหรับการจัดสถานท่ีรองรับผู้สูงอายุที่ต้องอยู่ตามลาพัง/ขาดผู้ดูแล/ไม่สามารถช่วยเหลือ
150 ตนเองได้ ภายใตก้ ารดูแลของเจ้าหนา้ ทผ่ี ูม้ ีทักษะความรู้ความเช่ียวชาญและประสบการณโ์ ดยตรง

132 โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย
5.3.6 แนวทำงกำรส่งเสรมิ คณุ ภำพชีวิตของผ้สู งู อำยุตำมมุมมองควำมคิดเหน็ ของผูเ้ ช่ียวชำญ โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน

1) การส่งเสริมให้ผสู้ ูงอายุมีความสามารถในการช่วยเหลือตนเอง/พ่งึ พาตนเองภายใต้สังคมในยคุ ปัจจุบัน 151
ความตระหนักถึงคุณค่าของตนเอง รวมทั้งการสง่ เสริมและพัฒนาศักยภาพ ตามลกั ษณะของผูส้ ูงอายุ ดงั น้ี

- กลุ่มท่ีไม่มีความพร้อมด้านปัจจัยพื้นฐานอาจต้องพ่ึงพาความช่วยเหลือจากหน่วยงานภาครัฐ
ตามสภาพปัญหาและความต้องการ การอานวยความสะดวกด้านข้อมูลข่าวสาร บรกิ าร สวัสดิการ รวมถึงสิทธิ
ประโยชนท์ ่พี ึงได้รับ เพื่อให้มีคณุ ภาพชีวิตในระดบั พน้ื ฐานท่ดี ขี ้นึ

- กลุ่มที่มีความพร้อมด้านปัจจัยพื้นฐานควรส่งเสริมความตระหนักถึงคุณค่าแล ะการให้
ความสาคัญกับการดูแลตนเองให้มีสุขภาพกายใจที่ดี มีเป้าหมาย และอยู่ร่วมกับสมาชิกในครอบครัวอย่างมี
ความสุขโดยไมร่ ้สู ึกว่าตนเองเป็นภาระ

- กลุ่มผู้สูงอายุที่มีความพร้อมบางส่วนทีม่ ีลักษณะติดสังคมควรส่งเสริมการมีส่วนร่วมในกิจกรรม
ทางสังคมเพื่อเป็นการส่งเสริมและพัฒนาทักษะความรู้ ทักษะการใช้ชีวิต รวมท้ังป้องกันไม่ให้กลายเป็น
ผสู้ งู อายุตดิ บา้ นหรือตดิ เตียง

- กลุ่มผู้สูงอายุที่มีศักยภาพ/ทักษะความรู้/ประสบการณ์/ความเช่ียวชาญ/เป็นปราชญ์ชาวบ้าน
สามารถส่งเสริมให้มีการถ่ายทอดทักษะความรู้/ภูมิปัญญาทั้งในลักษณะของการถ่ายทอดโดยตัวของผู้สูงอายุ
เองผ่านบทบาทของการเป็นแกนนา/วิทยากร หรือการถ่ายทอดโดยวิธีการถอดบทเรียนจากผู้สูงอายุ (Tacit
Knowledge) แล้วมีการเผยแพร่องคค์ วามรู้น้ันๆ เพอ่ื สง่ ต่อ/สบื ทอดความรู้ รวมทั้งสามารถพฒั นาตอ่ ยอดองค์
ความรู้สู่การพฒั นาอาชพี ในลกั ษณะของการรวมกลุ่ม/วิสาหกจิ ชมุ ชนทีส่ ามารถสร้างรายได้เพ่ิมให้กบั ผูส้ งู อายุ

2) การสง่ เสรมิ บทบาท/การมสี ว่ นร่วมของสมาชิกในครอบครวั ในการสง่ เสริมคณุ ภาพชีวิตของผู้สูงอายุ
- การส่งเสริมให้เยาวชนซึ่งเป็นสมาชิกในครอบครัวให้การช่วยเหลือดูแลผู้สูงอายุเกี่ยวกับการ

ดาเนินชีวิตประจาวัน และสภาพแวดล้อมในการอยู่อาศัยของผู้สูงอายุ รวมท้ังเป็นส่ือกลางในการถ่ายทอด
ความรขู้ ้อมูลข่าวสาร บริการ และสวัสดิการต่างๆ ที่จาเปน็ สาหรับผู้สูงอายุ นอกจากน้ีเยาวชนโดยเฉพาะที่อยู่
ในสถานศกึ ษาควรมสี ว่ นรว่ มในการช่วยเหลือดูแลผู้สงู อายุท่ีอาศยั อยู่ตามลาพงั และต้องการความช่วยเหลือ

- วัยแรงงานมีหน้าท่ีสาคัญในการประกอบอาชีพเพื่อสร้างรายได้ภายในครอบครัว ดังนั้นบทบาท
ของวัยแรงงานคือการดูแลเกี่ยวกับค่าใช้จ่ายในชีวิตประจาวันเพื่อให้ผู้สูงอายุมีชีวิตความเป็นอยู่ในด้าน
ปัจจัยพ้ืนฐานอย่างเพียงพอ รวมถึงการเตรียมความพร้อมก่อนเข้าสู่วัยสูงอายุในทุกมิติ ทั้งมิติด้านสุขภาพ
เพ่ือให้มีร่างกายแข็งแรง สามารถพ่ึงพาตนเองได้ มิติด้านเศรษฐกิจ เกี่ยวกับการบริหารจัดการ และการ
วางแผนทางการเงินสาหรับการดาเนินชีวิตในวัยสูงอายุอย่างมีคุณภาพ สามารถพ่ึงพาตนเองได้ โดยไม่รู้สึกว่า
ตนเองเปน็ ภาระของครอบครวั ในอนาคต

- ในกรณขี องครอบครวั ท่ีสมาชิกต้องดูแลผู้สงู อายปุ ่วยติดเตียง/พกิ าร/ไมส่ ามารถช่วยเหลอื ตนเอง
ได้ ภาครัฐควรให้การช่วยเหลือในลักษณะของเงินอุดหนุน/เงินชดเชยค่าสูญเสียเวลา โอกาส และรายได้ท่ีจะ
ไดร้ บั จากการทางาน เพ่ือให้ครอบครัวมีรายไดท้ เี่ พียงพอต่อค่าใช้จ่ายมากข้ึนโดยที่สมาชกิ มีโอกาสดูแลผู้สูงอายุ
ซ่ึงเป็นการส่งเสริมสายสัมพันธ์และป้องกันปัญหาผู้สูงอายุถูกทอดทิ้ง หรือเป็นเงินช่วยเหลือในกรณีของ
ครอบครัวท่ีต้องมีการจ้างผู้ดูแลผู้สูงอายุเพื่อเป็นการช่วยเหลือค่าใช้จ่ายภายในครอบครัว รวมทั้งมีการ
ลดหยอ่ นคา่ สาธารณปู โภคเพื่อบรรเทาค่าใชจ้ ่ายให้กบั ครอบครัวทตี่ ้องดแู ลผสู้ ูงอายุ

โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย 133
โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน3) การส่งเสริมบทบาท/การมสี ว่ นรว่ มของชุมชนท้องถน่ิ ในการสง่ เสริมคุณภาพชีวติ ของผูส้ งู อายุ

- การคัดเลือกบุคคลสาคัญ (Key Person) ซึ่งเป็นที่ยอมรับและสามารถสร้างการมสี ่วนรว่ มระหว่าง
คนในชุมชน เพอ่ื นามาพัฒนาศักยภาพและสง่ เสริมให้เปน็ แกนนาในการสง่ เสรมิ คุณภาพชวี ติ ของผสู้ ูงอายุ

- การพัฒนากลุ่ม/องค์กร/เครือข่ายในชุมชนโดยการสนับสนุนขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินให้มี
ความเข้มแข็ง และเป็นกาลังสาคัญในการดาเนินงานด้านการช่วยเหลือ แก้ไขปัญหา และส่งเสริมการดาเนินงาน
เพื่อพัฒนาคณุ ภาพชวี ิตผสู้ ูงอายุ

- การจัดตั้งหน่วยงานกลางในชุมชนท้องถิ่นเพ่ือทาหน้าท่ีให้คาแนะนาปรึกษาเก่ียวกับสภาพ
ปัญหา หรือให้ข้อมูลข่าวสารท่ีสาคัญและจาเป็นสาหรับผู้สูงอายุในเบื้องต้น รวมท้ังทาหน้าที่เป็นกลไกในการ
ประสานงานกับหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องเพ่ือให้การช่วยเหลือแก้ไขปัญหาเป็นไปอย่างสอดคล้องกับสภาพปัญหา
และความต้องการของผูส้ งู อายุ

- การกาหนดนโยบายโดยผู้นาชุมชนท้องถิ่นท่ีให้ความสาคัญกับการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของ
ผ้สู ูงอายุ โดยมีการกาหนดนโยบายและแนวทางการปฏิบัติอย่างชัดเจน สอดคล้องกับสถานการณ์ของผู้สูงอายุ
และบริบทของชุมชนท้องถิ่น สนับสนุนให้มีการขับเคลื่อนในทางปฏิบัติโดยอาศัยการมีส่วนร่วมของกลไกทุก
ระดับ พร้อมกากับติดตามและประเมินผลการดาเนินงานเพ่ือให้การส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุเป็นไป
อย่างมีประสิทธิภาพ

- องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินควรมีการจัดส่ิงอานวยความสะดวก/บริการขนั้ พ้ืนฐานที่จาเปน็ และ
เหมาะสมกับผู้สูงอายุ รวมท้ังส่งเสริมกิจกรรมที่มุ่งเน้นการเสริมสร้างความสัมพันธ์ท่ีดีระหว่างผู้สูงอายุกับ
สมาชกิ ช่วงวยั อ่นื ในครอบครัวและชุมชน

4) ลักษณะการมีส่วนร่วมของคนทุกช่วงวัยในครอบครัวและชุมชนในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของ
ผู้สูงอายุ

การมสี ่วนร่วมโดยคนทุกชว่ งวยั ในครอบครวั และชุมชนควรเร่ิมต้นต้ังแต่ข้นั ตอนของการระดมความ
คิดเห็นเก่ียวกับสภาพปัญหาและความต้องการของผู้สูงอายุในปัจจุบันจากตัวแ ทนของสมาชิกทุกช่วงวัย ใน
ครอบครัวและชมุ ชน ร่วมวิเคราะห์แนวทางการแก้ไขปัญหา สง่ เสรมิ และพัฒนา จัดทาข้อสรุปซ่ึงเป็นขอ้ ตกลง
รว่ มกนั ในรูปแบบของประชามติหรืออาจกาหนดเป็นธรรมนูญในการอย่รู ่วมกัน มกี ารขับเคลือ่ นการดาเนนิ งาน
โดยอาศัยการมีส่วนร่วมจากกลไกทกุ ภาคสว่ นซึง่ มีการกาหนดบทบาทหน้าที่ไวอ้ ยา่ งชดั เจน เพ่ือการดาเนินงาน
อย่างสอดคลอ้ งเป็นไปในทิศทางเดยี วกนั และบรรลุผลตามเปา้ หมาย

5.3.7 กำรกำหนดนโยบำยของภำครัฐในกำรส่งเสรมิ คุณภำพชีวิตของผู้สูงอำยุในระยะ 3 ปี 5 ปี 10 ปี
ตำมมมุ มองควำมคิดเห็นของผเู้ ช่ียวชำญ

การกาหนดนโยบายของหน่วยงานภาครัฐจะต้องอยบู่ นพืน้ ฐานของการมขี ้อมลู ท่ีถูกต้อง ชัดเจน และ
เป็นปจั จุบนั เกยี่ วกบั สถานการณ์ของผู้สูงอายทุ ี่เก็บรวบรวมข้อมูลจากระดับพืน้ ท่ีเพื่อมาประมวลผลในภาพรวม
และมีการกาหนดเป็นนโยบายตามลาดับความสาคญั ของสถานการณ์ โดยมีรายละเอยี ด ดงั น้ี

1) นโยบายในชว่ งระยะ 3 ปี สถานการณ์ปัญหาสาคญั ในกลมุ่ ผู้สูงอายุสว่ นใหญเ่ ปน็ ปัญหาดา้ นสขุ ภาพ
ดังนน้ั การกาหนดนโยบายในระยะ 3 ปี จึงควรให้ความสาคัญกับการส่งเสริมสขุ ภาพตามลักษณะของผู้สูงอายุท่ี
สามารถจาแนกได้เป็น กลุ่มผู้สูงอายุติดเตียง ติดบ้าน ติดสังคม โดยในกลุ่มติดสังคมควรมีมาตรการในเชิงเฝ้า
152 ระวังและป้องกันปัญหาสุขภาพด้วยการส่งเสริมการเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร สิทธิ สวัสดิการ และบริการต่างๆ ซ่ึง

134 โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย
รวมถึงบริการตรวจสุขภาพประจาปีโดยไม่มีค่าใช้จ่าย เพ่ือเป็นการคัดกรองสุขภาพในเบ้ืองต้น ตลอดจนควรมี โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน
มาตรการ/แนวทางในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในระดับพ้ืนที่โดยส่งเสริมการมีส่วนร่วมของคนทุก
ช่วงวัยในครอบครวั และชมุ ชนในการขับเคลื่อนการดาเนินงานรว่ มกนั เพื่อเสริมสร้างความสมั พันธ์ระหว่างคนทุก
ช่วงวัยและส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพกาย ใจ รวมท้ังมีคุณภาพชีวิตโดยรวมท่ีดี ส่วนผู้สูงอายุติดบ้านควรมี
มาตรการในการส่งเสริมการมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางสังคม เพ่ือป้องกันปัญหาการเกิดภาวะซึมเศร้าหรือ
กลายเป็นผู้สูงอายุติดเตียง ส่วนผู้สูงอายุท่ีประสบปัญหาป่วยติดเตียงควรมีมาตรการในการดูแลอย่างถูก
สขุ ลกั ษณะ พร้อมปรับสภาพแวดล้อมในการอย่อู าศัยให้มีความเหมาะสม นอกจากน้สี ่ิงท่ีหน่วยงานภาครัฐควรมี
การคานึงถึงโดยไม่มองข้ามหรือละเลยคือ การกาหนดให้มีระบบการคุ้มครองทางสังคมให้กับแรงงานนอกระบบ
ท่ีเปน็ ผู้สูงอายซุ ง่ึ ไมไ่ ดร้ ับการคุม้ ครองสทิ ธิ/สวัสดิการใดๆ และผู้สงู อายกุ ลุม่ นี้มีอยูเ่ ปน็ จานวนมากในสังคมไทย

2) นโยบายระยะยาวทม่ี ีขอบเขตของระยะเวลา 5 ปี และ 10 ปี ควรใหค้ วามสาคัญกับกลุ่มประชากร
วัยผู้ใหญ่ที่กาลังจะเข้าสู่วัยสูงอายุ ซ่ึงมีแนวโน้มเพ่ิมสูงข้ึนอย่างต่อเนื่องตามสัดส่วนโครงสร้างประชากร โดยมี
การเตรียมความพร้อมก่อนเข้าสู่วัยสูงอายุ เพื่อให้การเข้าสู่วัยสูงอายุเป็นไปอย่างมีคุณภาพ การเตรียมความ
พร้อมจะต้องดาเนินการอย่างควบคู่กันไปในทุกมิติ ท้ังมิติด้านสุขภาพ โดยการดูแลตนเองให้มีสุขภาวะที่ดี มี
ความสามารถในการช่วยเหลือ/พ่ึงพาตนเอง ลดภาวะพึ่งพาและปัญหาการป่วยติดเตียง มิติด้านเศรษฐกิจ
เกี่ยวกับการบริหารจัดการทางด้านการเงิน การเก็บออม และการวางแผนทางด้านการเงินสาหรับอนาคตที่
คา่ ใช้จา่ ยเพ่ือการครองชีพจะเพิ่มสูงข้ึน รวมทงั้ การเพ่ิมเบี้ยยังชีพให้มคี วามเหมาะสมสอดคล้องกับสถานการณ์
ด้านเศรษฐกิจสังคมท่ีเปล่ียนแปลงไป มิติด้านการทางานและการมีรายได้ หน่วยงานภาครัฐสามารถประสาน
ความร่วมมือเพื่อทา CSR กับภาคเอกชน เพ่ือสนับสนุนให้มีการสร้างอาชีพสร้างรายได้ให้กับผู้สูงอายุที่ยังมี
ศักยภาพ มีความพรอ้ ม และความต้องการในการทางาน โดยกาหนดอาชีพทมี่ ีความเฉพาะเจาะจงสาหรับกลุ่ม
ผู้สูงอายุเพ่ือไมใ่ ห้เกิดการแขง่ ขนั ดา้ นการทางานกับคนชว่ งวัยอื่น นอกจากนกี้ ารทา CSR กับภาคเอกชนยังเอื้อ
ประโยชน์ต่อการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในด้านอ่ืนๆ เช่น การนาเทคโนโลยีท่ีมีความก้าวหน้าของ
ภาคเอกชนมาใช้ในการช่วยเหลือ/แก้ไขปัญหา/พัฒนาสิ่งอานวยความสะดวกท่ีเอ้ือต่อการดาเนินชีวิตของ
ผสู้ ูงอายุ และภาคเอกชนสามารถใช้ระบบ CSR ในการช่วยเหลือดูแลพนักงานที่เกษียณอายุจากหน่วยงานให้มี
คุณภาพชีวิตที่ดีหลังเกษียณ ซ่ึงแสดงให้เห็นถึงระบบการช่วยเหลือดูแลแบบเกื้อกูลของหน่วยงาน รวมทั้งการ
ใชร้ ะบบ CSR ท่เี ป็นการสร้างความร่วมมือจากทกุ ภาคสว่ นในการทากจิ กรรมอันเปน็ ประโยชนต์ อ่ สงั คม

การกาหนดมาตรการในการพัฒนาศักยภาพขององค์กรชุมชน/ภาคีเครือข่ายให้มีความเข้มแข็ง
ควบคกู่ ับการดาเนินนโยบายในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผูส้ ูงอายุจะเป็นการเสริมพลังให้กับกลไกเครอื ข่าย
การทางานภาคประชาชนในระดับพ้ืนท่ี ซง่ึ กลไกขององค์กรชุมชน/ภาคีเครือข่ายท่ีมีความเข้มแข็งสามารถทจ่ี ะ
ขับเคล่ือนการดาเนนิ งานและประสานความรว่ มมือกับหนว่ ยงานภายนอกเพ่อื สร้างเครือข่ายความรว่ มมอื อยา่ ง
เป็นวงกวา้ งโดยมกี ารเออ้ื ประโยชน์ซ่ึงกนั และกนั ในลกั ษณะของ Social Enterprise หรอื win-win situation

153

โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย 135
โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน5.4 สรุปควำมเชื่อมโยงของสถำนกำรณ์เก่ียวกับคุณภำพชีวิตของผู้สูงอำยุในปัจจุบัน กำรดำเนินงำนโดย
หน่วยงำนและภำคส่วนต่ำงๆ ที่เกี่ยวข้อง รวมท้ังข้อเสนอแนะเพ่ือกำรส่งเสริมคุณภำพชีวิตของผู้สูงอำยุ
ซึ่งนำไปสู่กำรกำหนดรูปแบบ/แนวทำงในกำรส่งเสริมคุณภำพชีวิตของผู้สูงอำยุโดยกำรมีส่วนร่วมของ
คนทกุ ชว่ งวัยในครอบครัวและชมุ ชน

คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในปัจจุบันท้ังจากการประเมินโดยตัวผู้สูงอายุเองและสมาชิกช่วงวัยอ่ืนใน
ครอบครัวมีความสอดคล้องเป็นไปในทิศทางเดียวกันคือ การมีคุณภาพชีวิตอยู่ในระดับกลางๆ ไม่ว่าจะเป็น
องค์ประกอบทางด้านร่างกาย องค์ประกอบด้านจิตใจ องค์ประกอบด้านสัมพันธภาพทางสังคม องค์ประกอบ
ดา้ นสง่ิ แวดล้อม และคุณภาพชีวติ โดยรวม ประเด็นท่นี า่ สนใจนอกเหนอื จากนัน้ คอื คะแนนการประเมินคุณภาพ
ชีวิตในระดับที่ดีองค์ประกอบด้านจิตใจมีอัตราร้อยละที่สูงกว่าองค์ประกอบด้านอ่ืนๆ ในขณะท่ีคะแนนการ
ประเมินคุณภาพชีวิตท่ีไม่ดีองค์ประกอบด้านสิ่งแวดล้อมมีอัตราร้อยละที่สูงกว่าองค์ประกอบด้านอื่นๆ น่ัน
แสดงให้เห็นว่า ในบรรดาองค์ประกอบท้ังหมด ผู้สูงอายุและสมาชิกในครอบครัวมีความรู้สึก/ความคิดเห็นว่า
ผู้สูงอายุค่อนข้างพึงพอใจและรู้สึกดีกับการใช้ชีวิตในปัจจุบันอยู่ในระดับหนึ่ง และสิ่งท่ีควรต้องมีการปรับปรุง
คอื สภาพแวดลอ้ มเพ่อื ให้เหมาะสมกบั การอยู่อาศัยของผู้สงู อายุ

เม่ือเปรียบเทียบกับข้อมูลด้านสถานการณ์ความเป็นอยู่และสภาพปัญหาของผู้สูงอายุในปัจจุบันพบว่า มี
ความสอดคลอ้ งกันในประเด็นที่ว่า ผู้สูงอายุส่วนใหญ่ยังคงอาศัยอยู่ร่วมกับสมาชิกช่วงวยั อ่ืนในครอบครัว หรือ
ในบริเวณใกล้เคยี ง และได้รับการดูแลเอาใจใส่อย่างดีทง้ั จากบุตรหลาน ญาติ รวมถึงเพื่อนบ้าน ซง่ึ นั่นสามารถ
ส่งผลให้ผู้สูงอายุรู้สึกมีความสุข และมีสุขภาพจิตใจท่ีดี ส่วนในด้านของสภาพแวดล้อมในการอยู่อาศัยพบ
ประเด็นปัญหาด้านท่ีอยู่อาศัยไม่เหมาะสมและได้รับการช่วยเหลือในด้านของงบประมา ณเพื่อปรับปรุง
ซอ่ มแซมบ้านจากสานกั งานพัฒนาสงั คมและความม่ันคงของมนษุ ย์จังหวัด รวมทงั้ การช่วยเหลอื ปรับปรุงสภาพ
ที่อยู่อาศัยโดยการมีส่วนร่วมของอาสาสมัครสาธารณสุขประจาหมู่บ้าน (อสม.) ให้กับผู้สูงอายุท่ีมีปัญหาด้าน
สุขภาพทาให้ไม่สามารถจัดการเองได้ แต่ผู้สูงอายุท่ีประสบปัญหาดังกล่าวมีจานวนไม่มากนัก ปัญหาหลักๆ
ของผสู้ ูงอายุจะเป็นในเรื่องของสุขภาพ โดยเฉพาะในกลุ่มของผสู้ ูงอายบุ างส่วนท่ีประสบปัญหาปว่ ยตดิ เตยี ง/ไม่
สามารถช่วยเหลือตนเองได้ ผู้ทาหน้าท่ีดแู ลที่เป็น CG หรือบริบาลจากหนว่ ยงานดา้ นสาธารณสุขมีจานวนน้อย
ไมเ่ พียงพอตอ่ การช่วยเหลือดแู ลผสู้ ูงอายทุ ีป่ ระสบปัญหาดงั กล่าวได้อย่างเตม็ ท่ี

การช่วยเหลือดูแล แก้ไขปัญหา ส่งเสริมและพัฒนาให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตท่ีดีจึงไม่ควรเป็นเพียง
บทบาทของใครคนใดคนหนง่ึ กลุม่ ใดกลุ่มหนงึ่ หรือหนว่ ยงานในหน่วยงานหนง่ึ แต่ควรเป็นการดาเนินงานแบบ
มสี ่วนรว่ มโดยแตล่ ะภาคส่วนมีบทบาทหน้าท่ที ่ีชัดเจน ทัง้ ครอบครัวท่มี ีความผกู พนั ใกล้ชดิ กับผู้สูงอายุมากท่สี ุด
ชุมชนท้องถ่ินโดยภาคประชาชนตลอดจนกลุ่ม/ชมรม/องค์กรในชุมชนท่ีสามารถเป็นกลไกสาคัญในการ
ประสานความร่วมมือและมีส่วนร่วมในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินท่ีมี
อานาจหน้าท่ีในการกาหนดนโยบายและสนับสนุนงบประมาณเพื่อสนับสนุนการดาเนินงานด้านการส่งเสริม
คณุ ภาพชวี ติ ของผ้สู ูงอายุ หน่วยงานที่มีบทบาทภารกจิ เกยี่ วข้องกับการดาเนนิ งานดา้ นผู้สูงอายใุ นพ้ืนที่ รวมถึง
หน่วยงานภายนอกที่สามารถเข้ามามีส่วนร่วมในการดาเนินงานผ่านการประสานความร่วมมือจากพ้ืนที่ โดย
ท้ังนี้เป็นการดาเนินงานภายใต้การสนับสนุนของหน่วยงานภาครัฐระดับสูงที่มีอานาจหน้าท่ีในการกาหนด
นโยบายพร้อมจัดสรรงบประมาณรองรับการดาเนินงาน รูปแบบ/แนวทางในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของ
154 ผสู้ ูงอายโุ ดยการมสี ่วนร่วมของคนทกุ ชว่ งวัยในครอบครวั และชุมชนจึงมลี ักษณะดังนี้

136

ตารางที่ 5.1 รูปแบบ/แนวทางในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุโดยบทบาทของครอบครัว ชุมชน
และภาคสว่ นทีเ่ กีย่ วข้อง

กลไกทเ่ี ก่ยี วข้อง บทบำทหนำ้ ท่ี โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย
เยาวชนในครอบครวั - ดแู ลดา้ นกิจวตั รประจาวนั ของผู้สงู อายุ และจัดสภาพแวดล้อมในการอย่อู าศัย โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน
- ถ่ายทอดขอ้ มลู ขา่ วสารเกยี่ วกับสทิ ธิ บรกิ าร และสวัสดกิ ารสาหรบั ผู้สงู อายุ
วัยแรงงาน/วัยผู้ใหญ่ - ประกอบอาชีพเพ่อื สร้างรายไดเ้ ปน็ คา่ ใชจ้ า่ ยในการดูแลผู้สงู อายุ
ในครอบครวั - เตรยี มความพร้อมกอ่ นเข้าสู่วัยสูงอายุ ทง้ั ในดา้ นสุขภาพ และการจดั การดา้ นการเงิน
อาสาสมัครในชุมชน - สามารถเขา้ ถึงกลมุ่ เปา้ หมายผสู้ งู อายุ และให้ความชว่ ยเหลอื เบ้ืองตน้ ตามสภาพปัญหา
- เป็นกลไกสาคัญในการเช่ือมประสานระหว่างกลุ่มเป้าหมายกับหน่วยงานที่มี
ภารกจิ โดยตรงและสามารถใหค้ วามช่วยเหลือได้
บุคคลสาคัญในชุมชน - เป็นผู้ที่ได้รับการยอมรับ และสามารถทาหน้าท่ีเป็นแกนนาในการสร้างความ
(Key Person) รว่ มมือระหว่างคนในชุมชน เพ่ือดาเนนิ การส่งเสรมิ คุณภาพชีวิตของผูส้ ูงอายุ
กลุ่ม/ชมรมผู้สูงอายุ/ - ดาเนนิ กจิ กรรมเพ่ือส่งเสริมทักษะความรู้ และพัฒนาทักษะชีวิตให้กับสมาชิกผูส้ ูงอายุ
องคก์ รชมุ ชน - สง่ เสรมิ หลกั สูตรการเตรยี มความพร้อมกอ่ นเข้าส่วู ยั สูงอายุ
- ส่งเสริมให้สมาชิกผู้สงู อายุชว่ ยเหลือผูส้ งู อายทุ ี่ประสบปัญหาแบบ “เพอ่ื นชว่ ยเพ่ือน”
- จดั สรรเงนิ กองทุนให้ความช่วยเหลอื ผ้สู งู อายุท่ีประสบปัญหาในชุมชน
- สร้างเครือข่ายความร่วมมือกับหน่วยงานภายนอกในลักษณะของการเอ้ือ
ผลประโยชนซ์ ่ึงกันและกนั เพอ่ื ส่งเสริมใหผ้ สู้ งู อายุในชมุ ชนได้รับผลประโยชน์
องค์กรปกครองส่วน - จัดทาฐานข้อมูลผู้สงู อายุ เพ่ือประโยชน์ในการกาหนดนโยบายและแผนงานในการ
ทอ้ งถนิ่ ใหค้ วามชว่ ยเหลอื /แกไ้ ขปัญหา/พัฒนาอยา่ งเหมาะสม
- กาหนดนโยบายในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุให้มีความชัดเจน
สนับสนุนให้มีการดาเนินงานในลักษณะของการมีส่วนร่วม มีการกากับติดตามและ
ประเมินผลการดาเนินงานอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง
- ส่งเสริมกิจกรรมท่ีมีความหลากหลาย ท้ังในเชิงป้องกัน แก้ไข และพัฒนา
โดยเฉพาะกิจกรรมท่ีส่งเสริมการมสี ่วนร่วมของคนทุกช่วงวยั เพื่อเป็นการเสริมสร้าง
ความสมั พันธท์ ด่ี ี
- จัดบริการด้านสิ่งอานวยความสะดวก/บริการข้ันพื้นฐานท่ีจาเป็นสาหรับผู้สูงอายุ
รวมท้ังมีช่องทางในการประชาสัมพันธ์ขอ้ มลู ข่าวสารท่ีผู้สูงอายุสามารถเขา้ ถึงได้
- สนับสนุนให้มีการพฒั นาศกั ยภาพกลุ่ม/ภาคีเครือข่ายในชุมชนเพือ่ ให้ทาหน้าท่ีเป็น
กลไกสาคัญขับเคล่ือนการดาเนนิ งานด้านการส่งเสรมิ คุณภาพชีวติ ของผสู้ งู อายุ
- จัดตั้งหน่วยงานกลางทาหน้าที่ให้บริการข้อมูลข่าวสารและคาแนะนาปรึกษาแก่
ผสู้ ูงอายุ รวมทัง้ เปน็ กลไกในการประสานงานกับหน่วยงานท่เี กย่ี วข้อง
หน่วยงานภาครัฐใน - สนับสนนุ ดา้ นบคุ ลากรเพอ่ื ให้ความช่วยเหลอื ผสู้ ูงอายทุ ่ปี ระสบปญั หาด้านสุขภาพ
ระดบั พนื้ ท่ี - สนับสนุนด้านองค์ความรู้ท่ีจาเป็นและเหมาะสมสาหรับผู้สูงอายุเพื่อเสริมทักษะ
การใชช้ วี ิตและการปรบั ตัวภายใต้สถานการณป์ จั จบุ ัน
- สนบั สนุนดา้ นงบประมาณในการให้ความช่วยเหลอื ผู้สูงอายตุ ามสภาพปัญหา
155

137

ตารางท่ี 5.1 รูปแบบ/แนวทางในการส่งเสรมิ คุณภาพชวี ิตของผสู้ ูงอายุ (ตอ่ )

ผู้เก่ยี วข้อง บทบำทหน้ำที่
หน่วยงานภาคเอกชน - ใหก้ ารช่วยเหลือสนบั สนุนเพือ่ แก้ไขปัญหาทเ่ี กี่ยวข้องกบั การดาเนนิ ชีวติ ประจาวัน
โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย ตามทีไ่ ด้รับการประสานความร่วมมอื จากพืน้ ท่ีเพ่ือขอรับความชว่ ยเหลอื
โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน หน่วยงานภาครัฐใน - นโยบายระยะสนั้ ควรมุ่งเนน้ การสง่ เสรมิ สขุ ภาพของผู้สงู อายโุ ดยสง่ เสริมการเข้าถึง
ระดับนโยบาย ขอ้ มูลข่าวสาร สวัสดิการ และบริการตา่ งๆ รวมถงึ การตรวจสุขภาพประจาปีโดยไม่
มีค่าใช้จ่ายเพื่อเป็นการคัดกรองเบื้องต้น ป้องกันการเจ็บป่วยด้วยโรคที่ส่งผล
กระทบรนุ แรง สง่ เสริมการมีส่วนรว่ มในกจิ กรรมทางสังคมเพ่ือเปน็ การพัฒนาทกั ษะ
ความรู้และทักษะการใช้ชีวิต ตลอดจนปรับสภาพแวดล้อมให้ถูกสุขลักษณะ
เหมาะสมกับความเป็นอย่ขู องผ้สู งู อายุ
- นโยบายระยะยาวควรให้ความสาคัญกับการเตรียมความพร้อมของวัยผู้ใหญ่ท่ี
กาลังจะเขา้ สู่วยั สูงอายุท้งั ในมิติด้านสุขภาพเพื่อการช่วยเหลือ/พึ่งพาตนเอง มิติดา้ น
เศรษฐกิจเกี่ยวกับการวางแผนการใช้จ่ายและการออมภายใต้สภาวะทางเศรษฐกิจ
และสังคมที่มีค่าครองชีพสูงข้ึนในอนาคต มิติด้านการศึกษาในการส่งเสริมการ
เรียนรู้ตลอดชีวิตและการปรับตวั อย่างรู้เทา่ ทันการเปลี่ยนแปลง มิติด้านรายได้และ
การมีงานทา โดยการพัฒนาทักษะความรู้ที่มีความจาเป็น เหมาะสม และผู้สูงอายุ
สามารถเรียนรู้ได้ รวมทั้งส่งเสริมการประกอบอาชีพในลักษณะท่ีมีความยืดหยุ่น
เหมาะสมกับภาวะสุขภาพและความเป็นอยู่ของผู้สูงอายุ เพ่ือให้การทางานดาเนิน
ไปอยา่ งตอ่ เน่อื งโดยผูส้ ูงอายสุ ามารถหารายไดด้ ว้ ยตนเอง
- การประสานความร่วมมือในลักษณะของ CSR กับหน่วยงานภาคเอกชน เพื่อ
กระตุ้นให้ภาคเอกชนให้ความสาคัญกับการส่งเสรมิ คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ทั้งใน
สว่ นของการช่วยเหลือดูแลพนักงานทเ่ี กษียณอายุจากหน่วยงานภาคเอกชนเอง การ
ส่งเสริมกิจกรรมอันเป็นประโยชน์ต่อผู้สูงอายุ การนาเทคโนโลยีท่ีก้าวล้าของ
หน่วยงานภาคเอกชนมาใช้ในการช่วยเหลือ/แก้ไขปัญหา/พัฒนาเพ่ืออานวยความ
สะดวกต่อการดาเนินชีวิตของผ้สู ูงอายุ รวมท้ังการกาหนดมาตรการในการจา้ งงานที่
เฉพาะเจาะจงไว้สาหรับผู้สูงอายุ เพ่ือให้ผู้สูงอายุมีโอกาสในการทางานและมีรายได้
เป็นของตนเองนอกเหนอื จากเบี้ยยงั ชพี ท่ีได้รบั จากหน่วยงานภาครัฐ
- การกาหนดมาตรการรองรับผู้สูงอายุถูกทอดท้ิง/ต้องอาศัยอยู่ตามลาพัง และไม่
สามารถชว่ ยเหลอื ตนเองได้ ทัง้ ในด้านของสถานที่ บคุ ลากร และงบประมาณ

156

138

หน่วยงำนภำครฐั หน่วยงำนภำคเอกชน โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย
- สนับสนนุ องคค์ วามรู้ บุคลากร และงบประมาณ - สนบั สนนุ ดา้ นงบประมาณและเทคโนโลยเี พื่อการ โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน
- ส่งเสรมิ การเขา้ ถึงข้อมลู ขา่ วสาร สวสั ดิการ และ ดาเนนิ ชีวิตของผ้สู ูงอายุ
บริการตรวจสขุ ภาพประจาปี - กาหนดมาตรการในจา้ งงานที่เฉพาะเจาะจง
- เตรียมความพร้อมใหว้ ยั ผูใ้ หญก่ อ่ นเข้าสู่วัยสูงอายุ สาหรับผูส้ งู อายุ
- พฒั นาทกั ษะและส่งเสรมิ อาชีพท่เี หมาะกบั ผสู้ งู อายุ
- กาหนดมาตรการรองรบั ผู้สงู อายุที่ขาดผดู้ แู ล/ช่วยเหลือ ชมุ ชนท้องถน่ิ
ตนเองไมไ่ ด้ ในดา้ นสถานที่ บุคลากร และงบประมาณ - อำสำสมัคร ใหค้ วามช่วยเหลอื
สมำชกิ ในครอบครวั เบือ้ งต้น และประสานกับ
- เยำวชน ดแู ลการใช้ หน่วยงานที่เก่ยี วข้อง
ชวี ิตประจาวัน และ - key person เปน็ แกนนา
ถ่ายทอดขอ้ มูลข่าวสาร สร้างความร่วมมอื ในการ
- วัยแรงงำน หารายได้ ดาเนินงานด้านผู้สูงอายุ
เป็นคา่ ใช้จ่ายใหผ้ สู้ ูงอายุ - กล่มุ /องค์กรชมุ ชน จัด
และเตรยี มความพร้อมสู่ กิจกรรมเพ่ือพัฒนาทักษะความรู้
วยั สงู อายุ จัดต้ังกองทุนใหก้ ารชว่ ยเหลอื
สรา้ งเครือขา่ ยกับภายนอก
- อปท. จัดทาฐานข้อมลู
ผู้สูงอายุ กาหนดนโยบายใหม้ ี
ความชัดเจน จดั บรกิ าร
สาธารณะและกจิ กรรมที่
เหมาะสม พฒั นาศกั ยภาพภาคี
เครอื ขา่ ย และสรา้ งกลไกในการ
ประสานงานกบั ภายนอก

ผสู้ งู อำยปุ ่วยตดิ เตยี ง ผู้สงู อำยตุ ดิ บำ้ น ผู้สงู อำยุติดสังคม ผู้สงู อำยุที่มีทกั ษะ/ปรำชญช์ ำวบำ้ น
การดูแลอยา่ งถูก การสง่ เสรมิ การมสี ว่ นร่วม การพัฒนาทกั ษะความรู้ การส่งเสรมิ ให้เป็นแกนนา/วิทยากร
สขุ ลักษณะโดยผเู้ ชย่ี วชาญ ในกิจกรรมทางสงั คม ทกั ษะชีวิตเพื่อการปรบั ตัว การถอดบทเรยี นเพ่ือเผยแพร่องค์ความรู้

แผนภำพท่ี 5.1 รูปแบบ/แนวทำงกำรสง่ เสรมิ คุณภำพชีวิตโดยกำรมสี ่วนร่วมของชมุ ชนท้องถน่ิ ภำยใตก้ ำรสนับสนนุ ของ
ภำคีเครือขำ่ ย/ภำคส่วนท่เี ก่ยี วขอ้ ง

157

โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย 139
โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน5.5 ข้อเสนอแนะ

5.5.1 ข้อเสนอแนะในระดบั ปฏิบตั ิ
1) หน่วยงานภาครัฐในระดับพื้นท่ีควรมีการเพิ่มจานวนบุคลากรที่ทาหน้าที่ในการช่วยเหลือ

ผู้สูงอายทุ ี่ประสบปญั หาด้านสขุ ภาพเพือ่ ให้การชว่ ยเหลอื ดแู ลเป็นไปอยา่ งทัว่ ถึง โดยบุคลากรดงั กล่าวได้รับการ
พฒั นาทักษะความรู้อย่างเพียงพอและเหมาะสมต่อการชว่ ยเหลอื ผูส้ ูงอายุได้อย่างถูกตอ้ งและถกู สขุ ลักษณะ

2) ผู้ปฏิบัติงานด้านผู้สูงอายุต้องมีท้ังทักษะความรู้ในการช่วยเหลือ/แก้ไขปัญหา/ส่งเสริมและ
พัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ขณะเดียวกันต้องมีความเข้าใจเก่ียวกับสถานการณ์ของผู้สูงอายุตามบริบท
ของพ้นื ท่ี ตลอดจนสภาพปัญหาของผสู้ ูงอายุรายกรณี

3) ควรมีการจัดทาฐานข้อมูลผู้สูงอายุที่มีข้อมูลของผู้สูงอายุทุกคนที่อาศัยอยู่ในชุมชนท้องถ่ิน มี
การจัดจาแนกกลุ่มผู้สูงอายุตามคุณลักษณะและสภาพปัญหาเพือ่ ประโยชน์ในการกาหนดแนวทางการให้ความ
ช่วยเหลือ/แก้ไขปัญหา/พัฒนาอย่างเหมาะสม จัดลาดับความสาคัญของการดาเนินงาน และมีการขับเคล่ือน
โดยอาศยั การมีสว่ นร่วมจากคนทกุ ชว่ งวัยและทุกภาคสว่ นในชุมชนทอ้ งถิ่น

5.5.2 ข้อเสนอแนะเชงิ นโยบำย
1) หน่วยงานภาครัฐในระดับนโยบายควรมีการกาหนดมาตรการเก่ียวกับการจัดสวัสดิการ/ระบบ

การคุ้มครองทางสังคมให้กับแรงงานนอกระบบท่ีเป็นผู้สูงอายุซึ่งไม่ได้รับสิทธิหรือสวัสดิการใดๆ อีกท้ังยังมี
รายไดท้ ีไ่ มแ่ นน่ อน และผูส้ ูงอายกุ ลุม่ นี้เปน็ กล่มุ ทมี่ ีสดั ส่วนทีส่ ูงเทียบกับผูส้ งู อายุท่ียงั คงทางานทง้ั หมด

2) หน่วยงานภาครัฐควรพัฒนาระบบการให้บริการผู้สูงอายุให้เป็นไปโดยสะดวก รวดเร็ว และมี
ประสิทธิภาพ มีช่องทางในการประชาสัมพันธ์ที่ผู้สูงอายุสามารถเข้าถึงข้อมูลข่าวสารและบริการได้ รวมท้ังมี
การบูรณาการการทางานของหน่วยงานอย่างเป็นระบบและมีแนวทางถ่ายทอดสู่การปฏิบัติอย่างชัดเจน เอื้อ
ประโยชนต์ อ่ ผปู้ ฏิบัติงานในระดับพื้นท่ี

3) หน่วยงานภาครฐั ควรมกี ารประสานความร่วมมือกบั หนว่ ยงานภาคเอกชนในลักษณะของการทา CSR
หรือ MOU เพื่อเป็นการขยายความร่วมมือในการดาเนินงานด้านผู้สูงอายุอย่างเป็นวงกว้าง อีกท้ังภาคเอกชนท่ีส่วน
ใหญม่ ีโครงการ/กิจกรรมสร้างสรรคเ์ พือ่ ประโยชนต์ ่อสังคมยังสามารถให้การสนบั สนนุ ทั้งในดา้ นของงบประมาณ และ
เทคโนโลยที ่เี ป็นประโยชน์ในการประยกุ ตใ์ ช้เพื่อการสง่ เสรมิ /พฒั นาให้ผสู้ งู อายมุ คี ุณภาพชีวติ ทดี่ มี ากยงิ่ ข้นึ

5.5.3 ข้อเสนอแนะเพื่อกำรพฒั นำ
1) การส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุโดยการมีส่วนร่วมของคนทุกช่วงวัยในครอบครัวและชุมชน

ควรมุ่งเน้นการส่งเสริมความตระหนักถึงคุณค่าและความสาคัญของผู้สูงอายุ ท้ังในส่วนของผู้สูงอายุเองและ
สมาชิกช่วงวัยอ่ืนในครอบครัวและชุมชน ตลอดจนดาเนินกิจกรรมท่ีส่งเสริมการมีส่วนร่วมระหว่างสมาชิกทุกช่วง
วัยในครอบครัวและชุมชนเพือ่ เป็นการกระชับความสมั พนั ธ์ สร้างทศั นคตทิ ี่ดตี อ่ กนั ป้องกันไม่ให้เกิดความสัมพันธ์
ที่ห่างเหินในครอบครัว อันอาจจะนาไปสู่การเกิดปัญหาทางสังคมของคนวัยต่างๆ ที่อาศัยในครอบครัวที่มี
ความสมั พันธ์แบบ “ไร้ราก” คอยยดึ เหน่ยี วจิตใจใหม้ ีความมนั่ คงเข้มแข็ง ไม่อ่อนไหวตามกระแสสังคม

2) ควรมีการนารูปแบบ/แนวทางการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุโดยการมีส่วนร่วมของคน
ทุกช่วงวัยในครอบครัวและชุมชนไปทดลองปฏิบัติจริงในพ้ืนท่ี และมีการติดตามประเมินผลอย่างใกล้ชิดถึง
ผลลัพธ์จากการนารูปแบบ/แนวทางดังกล่าวไปประยุกต์ใช้ในพ้ืนท่ี โดยอาจมีการปรับเปลี่ยนให้มีความ
158 เหมาะสมกับบริบทของพนื้ ที่น้ันๆ รวมทง้ั มีการขยายผลไปยงั พ้นื ทอี่ น่ื ๆ ตอ่ ไป

บรรณ�นกุ รม โครงการวจิ ัยการส่งเสรมิ คณุ ภาพชีวิตของผสู้ งู อายุ
โโดคยรองากศาัยรกวาิจรัยมกสี าว่รนสรง่ ่วเสมรขมิอคงณุคนภทากุ พชช่ววีงติวขยั อในงคผรู้สอูงบอคารยวั แุ ละชุมชน
159141 โดยอาศัยการมสี ว่ นรว่ มของคนทุกชว่ งวยั ในครอบครัวและชุมชน

โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย 141
โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน
บรรณำนกุ รม

กรมกิจการผู้สูงอายุ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย์. (2563). แผนปฏิบัติกำรด้ำน
ผสู้ ูงอำยุ ระยะที่ 2 (พ.ศ. 2545 – 2565) ฉบบั ปรับปรุงครัง้ ท่ี 2 พ.ศ. 2563 สืบค้นวนั ที่ 19 เมษายน
2564 จากเว็บไซต์ https://www.dop.go.th/th/laws/1/33/816

กรมกิจการผู้สูงอายุ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2564). แผนยุทธศำสตร์ 20 ปี
กรมกิจกำรผู้สูงอำยุ ปี พ.ศ.2561 – 2580 สืบค้นวันที่ 19 เมษายน 2564 จากเว็บไซต์
http://www.dop.go.th/th/know/5/138

กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2559). เคร่ืองช้ีวัดคุณภำพชีวิตขององค์กำรอนำมัยโลกชุดย่อ ฉบับ
ภำษำไทย สบื ค้นวันที่ 25 มิถนุ ายน 2564 จากเว็บไซต์ https://www.dmh.go.th/test/whoqol/

กานดา เต๊ะขันหมาก กาสัก เต๊ะขันหมาก และปัญญา อนันตธนชัย. (2559).รูปแบบกำรบริหำรงำนของ
องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินเพ่ือพัฒนำคุณภำพชีวิตของผู้สูงอำยุในจังหวัดลพบุรี สืบค้นวันท่ี 23
มีนาคม 2564 จากเว็บไซต์ https://so03.tci-thaijo.org/index.php/jssr/article/view/245556/
166108

กัญญา ชื่นอารมย์ และ วลัยนารี พรมลา. (2560). กำรพัฒนำคุณภำพชีวิตผู้สูงอำยุจังหวัดปทุมธำนี สืบค้น
วันที่ 25 มีนาคม 2564 จากเว็บไซต์ http://202.29.105.27/ptumanage/ResearchDetail.php?
Research_code=134

ณัฐกฤตา งามมีฤทธิ์ วัชรินทร์ ระฤาชาติ และณภัทร โพธ์ิวัน. (2561). รูปแบบกำรพัฒนำคุณภำพชีวิต
ผู้สูงอำยุในเขตภำคกลำงโดยใช้กิจกรรมนันทนำกำร สืบค้นวันที่ 25 มีนาคม 2564 จากเว็บไซต์
http://www.cmruir.cmru.ac.th/bitstream/123456789/1353/9/Bibliography.pdf

บญุ เลิศ จติ ตัง้ วัฒนา. (2548). กำรพัฒนำกำรท่องเทย่ี วแบบยงั่ ยืน. กรงุ เทพฯ : เพรส แอนด์ ดไี ซน์.
ประพันธพ์ งศ์ ชิณพงษ์. (2551). อุตสำหกรรมกำรท่องเที่ยว. ปทุมธานี : มหาวิทยาลัยราชภฎั วไลยอลงกรณ์ใน

พระบรมราชูปถมั ภ.์
ปรียาภรณ์ พวงทัย. (2559). คุณภำพชีวิตกำรทำงำนของบุคลำกรทำงกำรศึกษำในสหวิทยำเขตชำวดอย สังกัด

สำนักงำนเขตพ้ืนทีก่ ำรศึกษำประถมศึกษำสพุ รรณบุรี เขต 3 สืบค้นวนั ท่ี 23 มีนาคม 2564 จากเว็บไซต์
http://ithesis-ir.su.ac.th/dspace/bitstream/123456789/999/1/57252347%20%20%E0%
B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A0%E0%B8%A3%
E0%B8%93%E0%B9%8C%20%E0%B8%9E%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%
B8%B1%E0%B8%A2.pdf
เยาวเรศ แตงจวง. (2557). แนวทำงกำรพัฒนำคุณภำพชีวิตผู้สูงอำยุอำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์. สืบค้น
วันท่ี 23 มีนาคม 2564 จากเว็บไซต์ http://www.cmruir.cmru.ac.th/bitstream/123456789/
1353/9/Bibliography.pdf
วริยา จันทร์ขา หทัยชนก บัวเจริญ และชินวุฒิ อาสน์วิเชียร (2558). รูปแบบกำรดูแลผู้สูงอำยุโดยชุมชน
ท้องถิ่นจดั กำรตนเอง กรณศี ึกษำ : องคก์ ำรบรหิ ำรส่วนตำบลทำ่ งำม อำเภออนิ ทร์บรุ ี จงั หวดั สิงหบ์ ุรี
สืบค้นวันที่ 23 มีนาคม 2564 จากเว็บไซต์ https://so01.tci-thaijo.org/index.php/abcjournal/
issue/view/8747

160

142 โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย
วิไลลักษณ์ รัตนเพียรธัมมะและคณะ. (2550). กำรจัดกำรกำรท่องเที่ยวโดยชุมชน กรณีศึกษำ ชุมชนท่ำคำ โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน

อำเภออัมพวำ จังหวัดสมุทรสงครำม. กรุงเทพฯ : โครงการวิจัยได้รับเงินทุนสนับสนุนการวิจัยจาก
มหาวิทยาลยั เกรกิ , มหาวทิ ยาลัยเกรกิ .
วันชัย วัฒนศัพท์. (2549). ระบบทวิภำคีกับกำรแก้ไขปัญหำแรงงำนในรัฐวิสำหกิจ ศูนย์สันติวิชัยและ
ธรรมำภิบำล สถำบันพระปกเกล้ำ. กรุงเทพฯ : กองรัชวิสาหกิจสัมพันธ์ กรมสวัสดิการและคุ้มครอง
แรงงาน กระทรวงแรงงาน.
ศิริมาศ โกศัลย์พิพัฒน์. (2561). รูปแบบกำรพัฒนำคุณภำพชีวิตผู้สูงอำยุในชนบทภำคเหนือโดยกำร
มีส่วน ร่วม ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สืบค้นวันที่ 14 มีนาคม 2564 จากเว็บไซต์
http://www.cmruir.cmru.ac.th/ handle/123456789/1353
ศูนย์ข้อมลู ขา่ วสารด้านเวชภณั ฑ์ กระทรวงสาธารณสุข. มติกำรประชุมคณะรัฐมนตรเี มื่อวันท่ี 8 พฤศจิกำยน
2559 : มำตรกำรรองรับสังคมสูงอำยุ. สืบค้นวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2564 จากเว็บไซต์
http://dmsic.moph.go.th/dmsic/admin/files/userfiles/files/a081159.pdf
สภาปฏิรูปแห่งชาติ. (2558). วำระที่ 30 กำรปฏิรูประบบเพ่ือรองรับสังคมสูงวัย. กรุงเทพฯ : สานักการพิมพ์
สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร.
สุทธิพงศ์ บุญผดุง (2554). กำรพัฒนำคุณภำพชีวิตผู้สูงอำยุในท้องถ่ินโดยใช้โรงเรียนเป็นฐำน ตำมหลัก
เศรษฐกิจพอเพียง (ระยะที่ 1) สืบค้นวันที่ 26 มีนาคม 2564 จากเว็บไซต์ http://ssruir.ssru.ac.th/
handle/ssruir/488
สันติชยั เออ้ื จงประสทิ ธิ์. (2551). สำระสำคญั ของกำรมสี ว่ นร่วมของบคุ ลำกร. กรุงเทพฯ : สามเจริญพาณิชย.์
สานักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ สานักนายกรัฐมนตรี. แผนพัฒนำเศรษฐกิจ
และสังคมแห่งชำติ ฉบับที่ 12 (พ.ศ.2560 – 2654) สืบค้นวันที่ 24 มีนาคม 2564 จากเว็บไซต์
https://www.nesdc.go.th/ewt_dl_link.php?nid=6422
สานกั งานคณะกรรมการสุขภาพแหง่ ชาต.ิ (2562). สมชั ชำนโยบำยรองรับผ้สู งู วัยชู 4 มิติ เชอ่ื มทุกภำคส่วน
เคล่ือนทัง้ สงั คม สืบค้นวันที่ 24 มีนาคม 2564 จากเว็บไซต์ https://www.nationalhealth.or.th/
en/node/1243
เสรี พงศพ์ ิศ (2554). มองย้อนไปในปี’ 54. สมทุ รสงคราม : สถาบันการเรียนร้เู พื่อปวงชน.
โสภา ชานะมลู . (2539) . ศักยภำพของชุมชนในกำรพึ่งตนเอง : ศกึ ษำกรณี ผใู้ หญว่ ิบูลย์ เข็มเฉลิม สืบคน้
วันท่ี 24 มีนาคม 2564 จากเว็บไซต์ http://dspace.lib.buu.ac.th/xmlui/handle/1234567890/787
อนุชา ม่วงใหญ่. (ม.ป.ป). แนวคิด และวิธีกำร เพื่อกำรดำรงชีวิตอย่ำงมีคุณค่ำของผู้สูงอำยุ สืบค้นวันที่
22 มีนาคม 2564 จากเวบ็ ไซต์ http://www.rtna.ac.th/departments/research/data/006.pdf
อภินันท์ สนนอ้ ย ปยิ าภรณ์ ศิรภิ านุมาศ และ สุรชัย ปิยานุกูล. (2559). รูปแบบกำรพัฒนำคุณภำพชวี ิตผู้สงู อำยุ
ในจังหวัดบุรีรัมย์ สืบค้นวันท่ี 28 มีนาคม 2564 จากเว็บไซต์ https://so02.tci-thaijo.org/
index.php/bruj/article/view/97132

161

162 โครงการวจิ ัยการสง่ เสรมิ คุณภาพชวี ติ ของผู้สงู อายุ
โดยอาศยั การมสี ว่ นร่วมของคนทกุ ช่วงวยั ในครอบครวั และชมุ ชน

ผนวก

163145
โครงการวจิ ัยการส่งเสรมิ คุณภาพชวี ิตของผสู้ ูงอายุ
โโดคยรองากศาัยรกวาิจรัยมกสี าว่ รนสร่งว่ เสมรขมิอคงณุคนภทากุ พชชว่ ีวงติวยัขอในงคผร้สูองูบอคารยัวแุ ละชุมชน
โดยอาศัยการมสี ว่ นร่วมของคนทุกชว่ งวยั ในครอบครัวและชุมชน

144 อาเภอ ลาดบั

โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย แบบสอบถำม
โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน
โครงกำรวจิ ัยเรอ่ื ง“กำรส่งเสรมิ คุณภำพชีวิตของผู้สงู อำยุโดยกำรมีสว่ นร่วมของคนทกุ ช่วงวยั
ในครอบครัวและชุมชน”

โดย สำนกั งำนสง่ เสรมิ และสนับสนนุ วิชำกำร 11

คำชแ้ี จง กระทรวงกำรพัฒนำสังคมและควำมม่ันคงของมนษุ ย์

แบบสอบถามฉบับน้ี จัดทาข้นึ เพอ่ื ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลตามโครงการวิจัยเร่ือง“การสง่ เสริมคุณภาพชีวิต
ของผู้สูงอายุโดยการมีส่วนร่วมของคนทุกช่วงวัยในครอบครัวและชุมชน” ดาเนินการศึกษาโดยสานักงานส่งเสริมและ
สนับสนุนวิชาการ 11 กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมสร้างความ
ตระหนักในคุณค่า ความสาคัญ และการมีส่วนร่วมของคนทุกช่วงวัยในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ เพ่ือ
ส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตท่ีดีทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจ สามารถพึ่งพาตนเองได้มากขึ้น และเพ่ือส่งเสริม
ความสมั พนั ธภ์ ายในครอบครัว/ชุมชนระหว่างคนทุกช่วงวัย และมีการพัฒนาระบบกลไกในการคุ้มครองดูแลผู้สงู อายุ
ท่านเป็นบุคคลหนึ่งที่คณะผู้วิจัยได้ทาการสุ่มตัวอย่างให้เป็นตัวแทนของประชากรทุกช่วงวัยในครอบครัวและ
ชุมชน คณะผู้วิจัยขอความร่วมมือจากท่านในการตอบแบบสอบถามนี้ ขอความกรุณาจากท่านให้ข้อมูลตามความจริง
เพ่ือจะเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาวิจัย โดยจะเก็บข้อมูลของท่านไว้เป็นความลับและจะไม่มีการเปิดเผยข้อมูล
รายละเอยี ดส่วนบคุ คลแตอ่ ย่างใด
คณะผวู้ จิ ยั ขอขอบคณุ ล่วงหนา้ ในความร่วมมือของทา่ นมา ณ โอกาสน้ี

คณะผู้วจิ ยั สานกั งานส่งเสริมและสนบั สนนุ วชิ าการ 11

เครอื่ งมอื วดั คุณภำพชวี ิตตำมแนวทำงขององค์กำรอนำมยั โลก ฉบบั ภำษำไทย (ฉบบั ย่อ)
(WHOQOL – BREF – THAI) (สำหรับผสู้ ูงอำยุ)
สว่ นท่ี 1 ขอ้ มูลท่วั ไป
จังหวดั ....................................
อาเภอ..................................... ตาบล................................................
เพศ ชาย หญงิ
อายุ ...........................ปี
การศึกษา 1.ไม่ได้เรยี น 2.ประถมศกึ ษา 3.มธั ยมตน้
4.มัธยมปลาย/ปวช. 5.อนปุ รญิ ญา/ปวส. 6.ปริญญาตรีหรือสงู กว่า

อาชีพ 1.เกษตรกรรม 2.รับจา้ งท่ัวไป 3.ธุรกิจสว่ นตัว/ค้าขาย
4.ไมไ่ ด้ประกอบอาชีพ 5.อน่ื ๆ โปรดระบ.ุ ...........................................
รายได้ ............................. บาท/ปี

แหลง่ รายไดห้ ลกั 1.เบีย้ ยังชพี จากรัฐ 2.บตุ ร 3.บานาญ/เงนิ สะสมของตนเอง
164 4.อ่นื ๆ โปรดระบุ...............................................

เงินออม 1.มี 2.ไมม่ ี
จานวนสมาชิกในครอบครวั ..............................คน

145145

ส่วสน่วทนี่ 2ที่ แค2บำแคชบบำีแ้ ปชบจรี้แงปะจเรมงะขกคนิเ้อาามคขคกตครนิ ณุ้อาอาปาคตครบถภรุณอปาาทะำบถมภรี่เเพหาทมตะำชมมิเ่ีน่เพอหีวมตาไเชติมะิปนห่อวีสาไนเตติะปหมุี้จกสแนตะามลุ้ีจกเรแปะะาณลเ็นเรปป์ะตณคน็เ็นาปา์ตจมคถน็ ราคาาจงิมถมวมรคาาเงิากมวมมกี่ยาเาคทกวมกิดสี่ ่ียกคทดุเวับิหด่ีสกกโุด็เนับดหา/ยกโร็นคดคปา/วยารรคาคตปะวมาอรเาตรมบะมู้สอินเมรมึบกคีู้สิน5มุณึแกคี ต5ลภุณัวแ้วาตเลภพทลัว้วาอืชาเพทลกเีวคือชาิตครกเีวขคอื่ือิตอครงขงือื่อหอผงมงู้สหผาูงมยู้สอาูงายอยาุ โยดใุ นยโดใชเนปย่อ็ชนเงป่อ็นง โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย
โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน
มากมทากสี่ ทดุ ่ีสุดคเปำค็นถเปำำค็นถมาำคถสมาาำไมปเมมถสหลมาาาาสำ็กรเ่ไมปเกมนกมลาหลมับนาาาทสหกย็กร่เ้อผกนกลาลี่สรับนยู้สทหกับยาุด้อผูงลงส่ีรกยู้สอับาุดาูงำงรกอยปาำุรรหสหไหยหรปหะมูส้มุมมมมเรมม่พหสหหไหรึกหบะาาาาามูส้ินมอแมมมมเยยยยมูรยม่พึกตบใยาาถถาาณถถาถจินอแนยยยร่ยูรงึยึงึึงงึง์หตใยะถถณถถเถรจทอททรนด่รึงึงึึงู้สงทึงท์หงอื่าะ่า่าับเรึกา่ทขอา่ททนรนดรน้สูทกนทพนองือ่าสู้่า่ไาับไมึกลา่ขมา่มงอนมมนรนึกกนีคพาผนอีคใู่้สมคีไ่มแไมลงจวมู้สมงอมมวกึคีวียคีคาผามีคูงใ่มาคีๆ่มแาว่วงมจวอ้สูามวมีควาียคาามรากูงาๆรมาวร่มวมยอู้สามู้สมู้สารารรรตุากึกรกึมู้สรึกมู้สสู้ยู้สาูส้เสู้เรึกเรรกึึกชตุมชึกชกึู้สกึู้สเู้สดเ่นาเ่นเชน่เึกชเหกึึกชมชีมชนน่นนเ่นตดเ่นเ่นาช่น้ันช้นันหั้นนุกีมกนนน่น่นปเนั้ตบา้ันาสั้น้นัน้นันรุกาเก่อนมลปเ้นัณบนาั้นยสาอยราเกอ่น์/มนลณนๆคลยรราอยกวูสู้ส้์า/ๆนรๆคาลงรรกึกึสู้ มควสูู้้สาๆเไรรกึชาคมงกึรึกสูู้้สพม่นค้ังดิพ่เไรกึึกชคมอรนเอู้สรพหพน่ั้งิดใพ่้นัู้สใึกจอ็นนอเจอรมึกหพหใทใม้นัู้สใาเจจ็นรอจช่ีตามึกกหอืรทใมก่นราเทจะรรช่ีตางกน่ีือรสดสู้หกก่นรท้ันะุรัดึกบรับงน่ีสดู้สหเกดอืกคลหั้นุัดกึบรบัีรลว็กรเดือู้สกคาาลหนือีรึกมลงว็กรร้อสู้แาเานือสู้ๆปยกึมงยร้ึกอ็นแเม่ ห้สูๆรปวยจยาู้สึกา่ร็นรม่กหรึกืวอิจงาู้สา่รรกึกือิง
เไลมยเ่ ไลมย่ กปลำกำนปงลำำนง ทมส่ีำทกมุดส่ีำกดุ
ข้อข้อ กำกรปำรรปะเรมะนิเมคินุณคภุณำภพำชพวี ชิตีวิต เลก็ เลน็ก้อนย้อย มำกมำก
1111417389526320111113827456911320วมกทท(ททโชททผชทททททททริตาุ่่มวาีค่่า่าาา่่าาา่่า่า่่าา่า่ คง้ันททกททโททผท(ททชทชมวททรยกนนนนนนนนนนนนชวทเรปติเ่าุ่วมาคีไเกรา่่าา่า่าาา่่่า่่าาา่า่่ารนรมรพพจพพมมพจคหั้งปนรรยกนนนนนนนนนนนน่อืมู้สชวูสู้้สงัาีคคีีกมบ็เอออออปะเลไไเวกรารงึหนกเรมมพจพพมพพรกึกึจาววดหาใใใใใปปปจรอืงอื่ลมู้สู้ส้สูังาพจจจจจคีีีกคพพลวม็บาากอออออ้ใะลาาไวว็นตงึหกเกึกึนังมกกกตมกาววงัดอานใใใใใงึอปบนปตจดอืงลนต)พจจจจจเพพลวาากบบััับบัพ่แอจรใใ้ใาอ้าวัวพ่อน็ตตจน้องัมมตกกกกเมังสู้จอหนตาึงคอบนสกคคตอดยอยนาต)ยีมเบบัััับบงพ่แอทจรแใาึใก่ลใวอ้รุขาววัวใพ่อเตมงคจนงอ้ไเมาสู้จกหตาพจลคไสคกคาือารอะาายมภอปยาพยีรมกรมตงทแใาึกนมใใ่ลนะวมมวรุขาววกียใเมงาค่าานง้ัรงไนหนากอ่ดพจนลไาอืานัมระ้อสาาสชมภองาปกงพเพบัรกรมต้นชทอ้ทมใใพนะีมมวเใกียรีสยมักาว่นา่านาัง้รเนหนขอกอ่ดดนยีวนัมอ้สี่จด่าสชชอมงยีาเยกมางพเพับหอ้อง้ทชอ้ทาพพิตีเนเใรีสะยัมกายา่วน่นงเานาพเขันมอกยรลดงยหีว่จีด่าเยีชมใทยีเยไรมาพธห้อร(ทอนงาเายีพธบัดิตเมเนระลายถงเ่นงใิเาพาาชพกันัมกยรลชท์งงหนิา่นสู้่สใขเียใทไรอืใธส่นร(ทใียนษาเดนยีธบัดนเน่มน่มีรลชกึอถางเกิใดพทาง่ิชักกชง์ทงนิา่นา้สู้อ่สใขใมีกกีอืวเใงตสาทป่นไี่ใใียษดมนนนห่นพน่ีมชึกยทอากิตารดับดดาทง่ิา่ีส่วงคีา้อปใงมีรยกกสีเเวรงตางป่าท้รปค่ไีใดามนพหพาวยถททิตาจัรานดบังิ่ดาับ่ารมสี่วนๆหีคปางยีตรยบสทเรจงป่าา้รเมะคจดาาพรามวัวศถทงัจาน่าิง่งบับุาาจรใมรานาๆหอาใียสตบาทรงจนลใาเมะถจกันกาปาดรมบศวันนา้งขุ่างบุาามแวจใทราาๆนคอนวใสารงขนสลไในัถกันกตาาปหดาดนคอ้บดน้ีเน้าขุา้งิ่มมแวกทพๆนอ)่ลคนวดเยวใ้ขงทสไนัตามาหนหนะาะดนคอ้ียดหาีเ้มเ้าิง่มต่ีกกพอล่)พือ่ไว้อดมเงยวครใ้งทาู่รมา้อนนหนะะันใยสียือยหายีมสเกร่ีตกดพง่ือไวอ้อ้มๆตงิน้รคเงอคไงานู่รก้อนพดันใยสือใยยียบสากรบหว้อดดางอ้ด้ๆยีต้นิมเงคอไเงานวคกยรพพดใยบว้งามลบหวงั้อมรดาเด้ใียยีมยเาาสพวควัยรดพา้วงงมตลตางัแมยีรกเใใยียนาสพมัวัวดลดงานงตตาาเแใยีกะใข้ออดนมัวรลดงนคอ้ยงถาเใะนข้อหอเเดรใขคพอ้ยในงรถน่านหียเเือกใขพในงรไหาน่าใยีมือกรรดง่ไหาือใมรรด่ ือ

165

146146

ขอ้ ข้อ กำรกปำรระปเรมะนิ เมคินณุ คภณุ ำพภชำพีวติ ชวี ติ ไม่ เไลมยเล่ ก็ นเอ้ ลยก็ น้อกยปลำำนงกปลำำนมงำก มำทมกส่ีำกุด มำก
กำ11121221212ร87594046312ใ22222111111ห25104489763้คะทท(ททททททสททหแภ่่าาา่าา่า่า่่่า่าา่นททสททท(ทททททมนนนนนนนนนนหานภา่่า่า่าาา่่าา่่่่าาารพพมรสคไมพพมนนยนนนนนนนนดาสู้สู้อาีเดิโีแออาถรพพงมพพมคไสร้รอึกมกึใววยใใดินูส้งึ้สูเู้จอาเีดิกวโีแจจออวาดา่รถกงร้อเึทกมกึา่ใารววา่ทกกใใ่ือพลินึงู้เจาชกวจจส่ีจถวชาดา่รบัับา่กง้อรียเทา่วีาระ่าทกกไไีวื่อพรลนคสกามงชดปิตสี่จถสชติาบบััา่งอ้รพมยีมภาดวี้พะมาไไไวีวรทนคสกมรงีคหดนอปมิตาตีสขิตีคาัก่าเพมมภาดพุณตา้พมา่นอาไดวา่วทผนรคีรหนอมาีตค่อบวสขาีคนิมกัภ่อ่าเมถพณุตมาสา่มนอกดุข่าว้าาผทนนาไคีรคม่อาบวส)นาาปไภนิมภพ่อามถควหรมรสมน่ักขุมเ้าใาาทงนาไชาลีคทรใชนมา)นาคไปไภพาชพมาวีือคาวปห้บจี่รร่นัดกงมเใาขงจ้ิตยหชนาลทรใปชารไน้วนคไพาอ่าชเมหีวมอืเากิทป้บล่ีจยค(ดกงย้อปงข้จิตยหชานานออ่ีปารตไรทตว้นย็นรอ่ายวีเหมเมดกิทยียนลยคา(เส่าย้อปใิตงมชพภานาาู่อดมออ่ีนนเตารทตยค็นารอไยีวยัาียธมมดคยียนชมหาเกส่าวใิตงมศามงพภาวาู่อดมีวานนเานาไนรใคาัยกอาไาดกิตัยายีธมมคณดชม้อขหกกมปวนงศานด้มแงาวเีวายอนนสานไจรปจั้อใยักตีเาา้อดกติมเงณดพขุ้าอ้อขจน็ยกมปพนล่ยทน้ดแเไเยุบยียอนเสปอจะปดเัจีย้อต่าีเพ้อเพงเงันขุพย้วาอพ็น้ตจงน็นยพล่ยใยีทเยีนัไใ่)ูมยาุบยีดีมยเปอะดเงดยี่าพงมเมาอพงงานัใยวพ็นต้งในคใกใดียากยดียนัใ่)ูมดาดีมยวกนงนดู่ใงมใมาอางนาใน้อนใ้อคใกมดากยดร้ดอยแยวกจนนูใ่ะเยใตเานานพ้อดนพอ้เม่ลเรพป้อัยบแียยียจะะเยต็งยีนใเงวาพดพดใใเง่ลเนัเดดพพปับียใียะดีย็งยีนใงวดใใงงเนั ดดพใใดดียงใด เลย ทส่ี ดุ

โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย
โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน

กำรใหค้ กะาแรนใหน้คะแนนแบบวัดคุณภาพชีวิต WHOQOL – 24 ข้อคาถามท่ีมีความหมายทางบวก 21 ขอ้ และข้อคาถามที่มีความหมาย
ทางลบ 3 ขอ้ คกอืาขร้อให2้ค,ะ8แ,นแนลแะบ1บ0วัดคุณภาพชีวิต WHOQOL – 24 ข้อคาถามที่มีความหมายทางบวก 21 ขอ้ และข้อคาถามท่ีมีความหมาย
ทางลบ ก3ลข่มุ ้อทคี่ อื1ขข้ออ้ ค2ว, า8ม,ทแาลงะลบ103 ข้อ (ขอ้ 2, 8, และ 10)
กลกุ่มลท่มุี 2ท่ีข1อ้ คขวอ้ าคมวทาามงทบาวงกลบ213ขข้อ้อ (ขอ้ 2, 8, และ 10)
กลมุ่ ท่ี 1 ขอ้กคลวมุ่ าทมี่ ท2าขงล้อบคแวาตม่ลทะขางอ้ บใหว้คกะ2แ1นนขด้อังต่อไปนี้
กลมุ่ ที่ 2 ขอ้ ความทางบวกแต่ละข้อใหค้ ะแนนดงั ต่อไปนี้
ตอกบล่มุ ที่ ไ1ม่เขล้อยคใหวา้ มทางลบแต5่ละข้อให้คคะะแแนนนนดงั ต่อไปน้ี ตอบกลมุ่ ท่ีไ2มเ่ ขลอ้ยใคหว้ามทางบวกแ1ต่ละขอ้ ใหคค้ ะะแแนนนนดงั ตอ่ ไปน้ี
ตอตบอบ เล็กไนมอ้่เลยยใใหห้ ้ 4 5 คะแคนะนแนน ตอบตอบ เล็กนไอ้ มยเ่ ลใหย้ ให้ 2 1 คะแนคนะแนน
ตอตบอบ ปานเลกก็ ลนา้องใยหให้ ้ 3 4 คะแคนะนแนน ตอบตอบ ปานกเล็กางนใอ้หย้ ให้ 3 2 คะแนคนะแนน
ตอตบอบ มากปใาหน้ กลางให้ 2 3 คะแคนะนแนน ตอบตอบ มากใปหา้ นกลางให้ 4 3 คะแนคนะแนน
ตอตบอบ มากมทากสี่ ใุดหให้ ้ 1 2 คะแคนะนแนน ตอบตอบ มากทมี่สาุดกใใหห้ ้ 5 4 คะแนคนะแนน
กำรแตปอลบผลโดยมราวกมที่สุดให้ 1 คะแนน ตอบ มากที่สุดให้ 5 คะแนน

กำรแปลคผะลแโนดนยร2ว3ม– 56 คะแนน แสดงถงึ การมีคุณภาพชวี ิตที่ไมด่ ี
คคะะคคแแนนะะแแนนนน58นน7925––3781––81558ค68คะแะคคแนะะนนแแนนนนน แแสสดดแแงงถถสสงงึึดดกกงงาาถถรรึงึงมมกกีคีคาาุุณณรรมมภภคีีคาาุณุณพพชชภภวีีวาาติิตพพทกชชลด่ี ีววี าี ิติตงกทๆลี่ไมา่ดงๆี
กำรแปลผลรำคยะอแงนคน์ปร8ะ9ก–อบ115 คะแนน แสดงถงึ การมีคณุ ภาพชวี ิตที่ดี
กำรแปลออออผงงงงลคคคคอออรป์์ปป์ป์งงงำคคครรรรยะะะะ์ป์ป์ปอกกกกรรรงออออะะะคบบบบกกก์ปอออดดดดรา้้า้าบา้บบนนนนะดดดกจสสสา้้าา้ อิต่ิงุขัมนนนแบภใพจสสจวาิันตุขมั ไดพดภใธพลจกภ้แาัน้อไากพาดมธยพ่กภ้แไไดทาดกา้แยา้แพ่ งกไกทสด่่ างั้แงคกสม่ งัไคดมแ้ กได่ แ้ ก่ ข้อ 2,3,4,9,10,11,23
ข้อ 511ขขข,246้ออ้้อ,,11,725153,,,28,,3611,,1,,1674739,,,,2198,,1208,,1127,209,11,,12812,23
ข้อ
ข้อ

จำแนกระดอบั งคคะ์ปแรนะนกอคบุณดภ้าำนพสชิ่งีวแิตวดตลำม้อมได้แก่ กำรมคี ุณภำพชีวติ ขท้อไี่ ม1่ด4ี,15,16,2ค0ณุ,21ภำพชีวิตกลำงๆ คณุ ภำพชีวิตทีด่ ี
1ค243....ุณ1342ดดดดภ....า้้า้าา้ จำดดดดนนนนพำ้า้าา้้าจสสสอแนนนนชติงัม่ิขุ งนแจสสสใภีวพอคจวิตกิมัุง่ขติา์ปงันดแใภรพพคโธรจลวดะาก์ปันภะด้อดยพากธารลมรับยกอพภะ้อวคากบทามมยะอพดาแงบท้ำสนนดาังนงต้ำคสคน่ำมังงุณตคๆำ่ ภมงดำๆังพนดชี้ ังีวนิตี้ ตำม
คุณภำพชวี ติ โดยรวม กำรม7คี –ณุ 1ภ6ำพชีวติ ท่ไี มด่ ี ค1ณุ 7ภ–ำ2พ6ชีวติ กลำงๆ 27คณุ- 3ภ5ำพชีวติ ทด่ี ี
26634––––7661149544–––6–1119644 15 ––––1111281257502528–––– 81229633----12331222100067335
166 23 – 56 10 26 - 35
15 22 - 30
57 15 - 20
22 - 30
57 – 88 89 - 115

147 อาเภอ ลาดบั

แบบสอบถำม โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย
โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน
โครงกำรวิจยั เรอ่ื ง“กำรส่งเสรมิ คุณภำพชวี ิตของผู้สงู อำยุโดยกำรมสี ว่ นรว่ มของคนทุกชว่ งวยั
ในครอบครัวและชุมชน”

โดย สำนักงำนส่งเสรมิ และสนับสนุนวิชำกำร 11

คำชีแ้ จง กระทรวงกำรพฒั นำสังคมและควำมมนั่ คงของมนษุ ย์
แบบสอบถามฉบับนี้ จัดทาขน้ึ เพ่ือใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลตามโครงการวิจัยเร่ือง“การส่งเสริมคุณภาพชีวิต
ของผู้สูงอายุโดยการมีส่วนร่วมของคนทุกช่วงวัยในครอบครัวและชุมชน” ดาเนินการศึกษาโดยสานักงานส่งเสริมและ
สนับสนุนวิชาการ 11 กระทรวงการพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย์ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมสร้างความ
ตระหนักในคุณค่า ความสาคัญ และการมีส่วนร่วมของคนทุกช่วงวัยในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ เพ่ือ
ส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตท่ีดีท้ังทางด้านร่างกายและจิตใจ สามารถพ่ึงพาตนเองได้มากข้ึน และเพื่อส่งเสริม
ความสัมพันธภ์ ายในครอบครัว/ชมุ ชนระหว่างคนทุกชว่ งวยั และมีการพฒั นาระบบกลไกในการคุ้มครองดูแลผู้สงู อายุ
ท่านเป็นบุคคลหนึ่งท่ีคณะผู้วิจัยได้ทาการสุ่มตัวอย่างให้เป็นตัวแทนของประชากรทุกช่วงวัยในครอบครัวและ
ชุมชน คณะผู้วิจัยขอความร่วมมือจากท่านในการตอบแบบสอบถามน้ี ขอความกรุณาจากท่านให้ข้อมูลตามความจริง
เพ่ือจะเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาวิจัย โดยจะเก็บข้อมูลของท่านไว้เป็นความลับและจะไม่มีการเปิดเผยข้อมูล
รายละเอียดสว่ นบุคคลแต่อย่างใด
คณะผ้วู จิ ยั ขอขอบคณุ ล่วงหน้าในความร่วมมือของท่านมา ณ โอกาสนี้

คณะผวู้ จิ ยั สานักงานสง่ เสริมและสนับสนุนวิชาการ 11

เครอ่ื งมือวัดคณุ ภำพชีวติ ตำมแนวทำงขององคก์ ำรอนำมัยโลก ฉบบั ภำษำไทย (ฉบบั ยอ่ )
(WHOQOL – BREF – THAI) (สำหรับสมำชกิ ในครอบครวั )

ส่วนท่ี 1 ข้อมูลทว่ั ไป
จังหวดั ....................................
อาเภอ..................................... ตาบล................................................
เพศ ชาย หญงิ
อายุ ...........................ปี
การศกึ ษา 1.ไม่ได้เรียน 2.ประถมศึกษา 3.มัธยมต้น
4.มัธยมปลาย/ปวช. 5.อนปุ รญิ ญา/ปวส. 6.ปรญิ ญาตรีหรือสงู กวา่

อาชพี 1.ราชการ/รัฐวสิ าหกิจ 2.พนกั งานเอกชน 3.ธุรกิจส่วนตัว
4.เกษตรกร 5.รบั จ้างท่วั ไป 6.นกั เรียน/นกั ศึกษา
7.วา่ งงาน 8.อื่นๆโปรดระบุ.................................
รายได้ ............................. บาท/ปี
แหลง่ รายไดห้ ลัก 1.การทางาน 2.บดิ า/มารดา 3.อนื่ ๆ โปรดระบุ.....................
167

เงินออม 1.มี 2.ไมม่ ี
จานวนสมาชกิ ในครอบครัว ..............................คน

148148

โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย ส่วนสท่ว่ีน2ทแคี่ 2บำชบแคีแ้ ปบำจชรบงะ้ีแปเจมรขกคงะิน้อาาเคมตครขกคณุอินปา้อาาบถคภรตคราทณุะำอปามเ่ีเพบถภหรมตาทชะำมิน่อมีว่ีเเพาไหเมติตะปหชมิน่อสนตีวาไเมุิตี้จกะปหแสะานตลเมรุี้จกปะณแะเา็นลป์เตรคปะ็นณาาเ็นจมปถ์ตรคค็นาางิ ามวจมมถารเาคากงิมกมวม่ียคทาเาวิกดส่ีมกก่ียดุเคทับหวิด่ีสโก็นกดดุเาับ/หยรคโก็คนปดวาา/รยารตคะคมปอวเารมรบาตู้สะินมมอึเกคีรมบ5ูุ้สณินแมึกตคลีภ5วั ุ้ณวาแเทพลตลภือวัาช้วาเกเีวทพลคิตือคาชรขกเือ่ืีวอคอิตงครงขหือ่ือผอมู้สงงาหูงผยอมู้สาาูงยยอุ าโดยในยุ โชเดใป่อนย็นงชเป่อ็นง
โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน
กบั คกวับาคมวเปาคมำ็นเถจปคำรำ็นมิงถจมสำราำมิงกหเมสไมปเปทมรลมาำาาสี่็นาับกก็เ่หกเนกุดลคไมคปเปทนมรทลกมยาานาสี่น็า้อบัก็ลี่ส่เถกนกุดใลยคคนาดุานทกยางมน้อคลีส่ถสใยาุดรานางมอหคสบรรหสหหไหราหคับอมู้สหมมมมมมรบกพ่ึกบราาาาวัาหสหไหหราหคอแับยยยยมูรยผูส้รมมมมมมรยใถถณถถกพ่ถ้สูปึกจบาาาาัวา่รงึึงึึงงางึอแูงร์หยยยยรูยผะรรอะยใททถถทณถถรถดูส้ปูส้ทจทเำ่รอืึงึง่าึึงง่า่ึงาับมูงึกร์หา่ยะา่นนรนรอะกทินนทพทนรดุูส้้สูทไไทมเำลอื่าคม่าม่อาบัมมมึกึกา่ยีา่คนานรนณุีคใ่มคี่กมินนแพนุงจวู้สไไวมีควลียคคภมมอมมามึกาๆีาควา่วุณีคมาใ่มีค่มามแมางจวาพวรกคีวียครภมรามมู้าสๆชาวสู้่วูส้มรารรามมึกีวากึาูส้พกึร้สูสู้กรมิตรเมเึกู้เสชกึึกชู้สชสู้ชรขรรเึกีวดเ่นกึ่นสู้กึช่นอ้สูู้สชิตเีมเกึนเน่นงกึึกนช่นชชขาผเั้นัน้นดเ่นน้ั่นนชน่อกชู้สีปมเั้นนบนน่ั้นงน่สนูงาาผเั้อ่นน้ันนอน้ัมลนกนู้สยปเน้ัาาอบยั้นสกงูยนาเ่อๆนอมลลรรตุนยา้สูาอ้สูายๆารกยนงึกึกมๆ้สูลรรุตคเไเรึกสู้สู้าชๆมหารรู้สพงึกกึ่นม้ัง่สู้พตึคกเอไนเรกึุกอชรมหรพใู้ส้ันพู้สาใน่ั้งจ่พตอจึกรมึกอนหุกอใรมณพาเใจน้ัรู้สาใชาจกอ/์จรอืรมึกก่นหคทใะมณราเจนรว่ีดสชสู้หาก์/รอืา้ันกุดั่กึบนรคทะมรเดอืนกวี่ดสู้สลหหคีราลั้นดุักึบ็กิดรรู้สมาเดอืนอืกเลกึหงคหีรร้ลอ็แกดิร็นสูู้้สๆายยนอืเึกกึทงห่มร้อหรแวีต่็นู้สๆาู้ยส่ารยรกึกทึกือม่งหรว่ตี าู้สา่รรกึกือง
เไลมยเ่ ลก็ นเลอ้ ็กยนอ้ ยกปลำำนกงปลำำนงมำกมำกทมส่ีำกุดทมี่สำกุด
ขอ้ ข11114275681391320้อคทคผกทหทททเททไททททททพม่างันวราา่า่่่่่า่าาาา่่า่า่า่าา่ ียส่วนนนานือนนนนนนนนนนใงททคททหกคททททเทททไผททลามนคพไไคคคคคคคคคใคคคมา่งัวนมมรปด่า่่่าาาาาา่าา่่่า่่่่า่าาหดิชิดียดิดิดิดิดิิดดิดิดดิิิด่สวบนนนานือนนนนนนนนนนา่ใไวมุงวววว(วลววววววววามนคดอ่ไไรคคคคคคคคคคคใคท่าัง่าา่ชมม่าา่าา่่า่่่าา่าา่่าปดหถิดช้ใยิดิดดดิิดดิดิิิดิดิดดิิด)บั้งผนนา่ผไวผทุมแวผผผผภผผผผภวเวว(วววววววววมู้สดอ่รรทม่าแสู้้สูงั่าค่าาชู้สูส้้สูู้สู้สู้สู้สูส้า่า่่่าา่่่่่าาา่าาาาาาถูง่ือ้ใย)าตงูั้งผใงูวว่นไอูงููงงงูงููงงููงนกผผทงแนผผผผผภผผภผอเกอหม่ลอออออู้สอออะะารมงนแูสู้้สคาาู้สู้สู้สูู้้สส้สูสู้สู้นสยาาาะนาสกาาางูาาาาา่ือาาตูงย้อใงูยวว่ไอูงููงงูงงููงูงงูิ่งุสก้ยยยยยยยยอนวขุางนอกอหลุ่รออออออออยะะาทุมานังนุุุุจรุุุรรุมมมพพยภานสยาู้สมะนสกเาาาาาาาาหาีกู้สสูเ้ตี่าเยีกีีค้คอพออยาจง่ิสุึา้กยยยยยยยยอนวพุขารเากึึกอุ้ราวยพวรทุมใใาปียบ็ันพุุุุจรรุุุุรมมพมพยลอืภียจจถพพู้สงรามาเหีกขสูสู้้เตี่งาน็ปเกีีคีคอกังพออกทงานมตกมจึากกพงึอใรเาอกึึกอ้เใาใวพวตาว่รใใาดปยบ็ีบั่อพาจพรอพำลือใจดียงจจถพพงรราายรง้อจู้สขงารคน็นปคออีมยกงัผกงทานดมตกมไกงึอใงแใปึอกเวนใใหงวใาดตาว่หู้สาดาับ่อพพจารนอไำใจดลจพไงากรไรายรงเป้้อมงูลจู้สรารคนดมตคอีมยนผมใาะดมะนไออืองาแับใรึปกนวน้่ดนหงวใาดหสู้มินเสานชหไาท้อกับโลจมพไาทกไราชีเป้มงูเลรีสัมรชย่วดมรยตนนีจ่เมใอะกมะนินออวีี่ดือคชาบัรมยืุอวีอนพเ้่ดนะ้มอินเงสาชิตพหาท้อกีคมบัโปน่สติมเยาทชทันมีรเยสีัมรชยหว่รยนีายจ่ีเาุณธอปกู่รใินรีวีด่(าาคธชเมยือุีวมอพรเกลนเะงิใ้ะองพาัรกติพสกีท์คชมภปน่สิตนาู้สใเยาทนือันมรรจะยหษดิง่นยีรน่ีายาณุธม่ีปกึู่รำใกะร(ทจาา้าอธถตเมทรกลงนเางิใ้อะพีพกเัรกาดสกตท์ชชายภีไ่นา่้สูใามใหพนือี่สรยจะรบัดวษดด่งินยีรบัวัชงว่่นเ่มีึกำีคกะงาทจยสา้อเถตพันย้รทคงา้อทวีพพีกามเๆวาดตเชาา่งิยไ่ีเบั่ใามห)พียนี่ปสหยิตรี่ดาบัดาวียดตบบััวชงว่เเีคจงใงายสรรลมเ็นพศันียเ้รงคา่นาทวีใพามาๆวพถเอา่ิงือใสเับองรด)ยีลนปหิตแกี่ดาาดทยีตบบตีย้าเขุุปจงมใรรลมตๆน็คศีเงา่นานางขใาพถสอาหือล่ใสองคนรดอใลเแา้กมดทอกรบดตีย้าะุขดุะปวใมงตๆคงรานนานงวขไาหมไสาหล่คกคนรอใดเันอ้มา้คมอกาู่รดะดนทะวใ้มงสยไๆสกรงรานนวดไาหม้อาไานิ้เองคกนรดนั้อมพกคด้ใายู่บบหนท้อห้มนสยไๆสกรว้ยีเดคว้อายาพน้ิเ้ผอ้ยองมนงพกัง้ดใรยเบยใสู้ตบยีหี้อหพนวัดว้ียเวนงูงควยพ้ผแ้ยอียมงอใติังเรเยล้สูใดตงยีอีาพกวัดใวนงูะงงยแดยีอใติเุ ลดงอากใะงยดุเไลมย่
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13

168

149

ข้อ กำรประเมินคุณภำพชวี ติ ไม่ เลก็ น้อย ปำน มำก มำก
เลย กลำง ที่สดุ
14 ท่านคิดวา่ ผสู้ ูงอายุมีความมั่นคงปลอดภัยมากนอ้ ยเพียงใดในแตล่ ะวนั
15 ทา่ นคิดว่า สภาพบา้ นเรือนที่อยู่อาศยั ปัจจุบันมีความเหมาะสมกบั ผ้สู งู อายุ โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย
มากน้อยเพยี งใด โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน
16 ทา่ นคิดว่า ผู้สงู อายุมีเงินเพียงพอตอ่ การใช้จ่ายตามความจาเป็น มากนอ้ ยเพยี งใด
17 ท่านคิดวา่ ผู้สงู อายุสามารถไปใชบ้ รกิ ารสาธารณสุขได้ตามความจาเป็น มาก
นอ้ ยเพยี งใด
18 ท่านคดิ วา่ ผู้สูงอายุไดร้ ู้เรื่องราวข่าวสารทีจ่ าเป็นในชวี ิตแต่ละวันมากน้อย
เพียงใด
19 ทา่ นคิดวา่ ผสู้ งู อายุมโี อกาสได้พักผ่อนคลายเครียดมากน้อยเพยี งใด
20 ท่านคิดว่า สภาพแวดล้อมดีต่อสขุ ภาพของผสู้ ูงอายุมากน้อยเพยี งใด
21 ท่านคดิ วา่ ผสู้ งู อายุมีความพงึ พอใจตอ่ การเดินทางไปไหนมาไหน (หมายถึง
การคมนาคม) มากน้อยเพยี งใด
22 ทา่ นคดิ ว่า ผูส้ ูงอายุร้สู ึกว่าชวี ิตมคี วามหมายมากน้อยเพยี งใด
23 ท่านคิดว่า ผสู้ งู อายสุ ามารถไปไหนมาไหนด้วยตนเองไดด้ เี พียงใด
24 ทา่ นคิดวา่ ผ้สู งู อายุมคี ุณภาพชวี ติ (ชีวติ ความเปน็ อยู่) อยู่ในระดับใด
กำรใหค้ ะแนน
การให้คะแนนแบบวดั คุณภาพชีวิต WHOQOL – 26 ข้อคาถามท่ีมีความหมายทางบวก 21 ขอ้ และข้อคาถามที่มีความหมาย

ทางลบ 3 ขอ้ คือข้อ 2, 8, และ 10
กลมุ่ ท่ี 1 ขอ้ ความทางลบ 3 ข้อ (ข้อ 2, 8, และ 10)
กลุ่มท่ี 2 ขอ้ ความทางบวก 21 ข้อ
กล่มุ ท่ี 1 ข้อความทางลบแต่ละข้อให้คะแนนดังต่อไปน้ี กลุม่ ที่ 2 ข้อความทางบวกแตล่ ะข้อใหค้ ะแนนดังต่อไปน้ี

ตอบ ไม่เลยให้ 5 คะแนน ตอบ ไมเ่ ลยให้ 1 คะแนน
ตอบ เลก็ น้อยให้ 4 คะแนน ตอบ เล็กนอ้ ยให้ 2 คะแนน
ตอบ ปานกลางให้ 3 คะแนน ตอบ ปานกลางให้ 3 คะแนน
ตอบ มากให้ 2 คะแนน ตอบ มากให้ 4 คะแนน
ตอบ มากทสี่ ุดให้ 1 คะแนน ตอบ มากทส่ี ุดให้ 5 คะแนน
กำรแปลผลโดยรวม แสดงถงึ การมีคณุ ภาพชีวิตทีไ่ มด่ ี
คะแนน 23 – 56 คะแนน
คะแนน 57 – 88 คะแนน แสดงถึงการมคี ณุ ภาพชวี ิตกลางๆ
คะแนน 89 – 115 คะแนน แสดงถงึ การมีคณุ ภาพชีวติ ที่ดี
กำรแปลผลรำยองคป์ ระกอบ ข้อ 2,3,4,9,10,11,23
องค์ประกอบดา้ นสุขภาพกาย ไดแ้ ก่ ข้อ 5,6,7,8,19,22
องค์ประกอบด้านจิตใจ ได้แก่ ข้อ 12,13,17,18
องคป์ ระกอบด้านสัมพนั ธภาพทางสังคม ไดแ้ ก่
องคป์ ระกอบด้านส่ิงแวดลอ้ ม ได้แก่ ข้อ 14,15,16,20,21
จำแนกระดับคะแนนคุณภำพชีวิตตำมองค์ประกอบด้ำนต่ำงๆ ดงั น้ี กำรมคี ณุ ภำพชีวิตที่ไมด่ ี คุณภำพชวี ิตกลำงๆ คณุ ภำพชวี ติ ที่ดี
1. ด้านสุขภาพกาย 7 – 16 17 – 26 27 - 35
2. ดา้ นจิตใจ 6 – 14 15 – 22 23 - 30
3. ดา้ นสัมพันธภาพทางสงั คม 4–9 10 – 15 16 - 20
4. ดา้ นส่งิ แวดลอ้ ม 6 – 14 15 – 22 23 - 30

169

150150

คคุณุณภภำพำพชชวี ติวี โติ ดโยดรยวรมวม 23 –2536– 56 57 – 8587 – 88 89 - 11859 - 115
แบแบบสบัมสภัมำภษำณษส์ ณำหส์ รำับหกรำับรกวำิจรัยวเิจชัยงิ คเชุณิงภคำุณพภำพ
11))กกำำรรสสนนททนนำกำลกุ่มลุ่ม(F(oFcoucsuGsrGouropuDpisDciusscsuiossni)onกับ) ตกวัับแตทัวนแผทูส้ นงู ผอำู้สยงู ุแอลำะยคุแรลอะบคครรอัวบครัว
โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย11.1.1ทท่าน่านคิดควิด่าวส่าถสาถนากนากราณร์ดณ้า์ดน้าผนู้สผูงอู้สาูงยอุใานยเุใรน่ือเงรจื่อางนจวานนวภนาวภะสาุขวะภสาพุขภภาาพวะภเศาวรษะเฐศกริจษแฐลกะิจสแังคลมะทส่ีัเงกคิดมที่เกิด
โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน
จรมขตผจมรขตผาาึ้นสู้ิดีราาน้ึสู้ิดยรีกาูงเกยกาตไยงูเอกเบัตดบไยอเยีไาับดบผดเ้ยีไีย้างยสผด้เู้สย้ี้จ,งยยุอสรูส้จ้งู,ายโงัอุาิมรรอกงูชาโงัศา-----มิใครอากเชีพศหยั----บสสสจลใยคจาเพีผอหัย้กถบสาี้ยถสจถัุแกลิตยจสู้ผยนอับา้กถยาาลาี้ยถษ/ัุแกติ ูงนู่รูส้โยวนนนัคงบัาะยาลษ/ณอร่วชกนงูนู่รครโวกนกัคงะคามณอรพีะ่วาอผชกนราายครปกกรคามขบ้สูอผรพีะารอผุแรณารบัยปอกูงบณู้สรคณขลบู้สอผะรแุบองณร์ทบัูงครอะสงูบณู้ส์ดค์ปคลาอุตะัวารบอจงา์ทูง้าคยรรัาะญสร,ง์ดวัคทาาอตุนัวุยาอรดหจเาไ้กายหร,าปร,งมัวกุ,บ้าทาลนบุยอดโหาเไ็นนมม่ากคาร,ปุตมกุ,บด้าลรสีรีองนบครโรน็นมม่า้ทาาาคาุยขรัว,ชตุหรนยนสีรีองนคาร่าภสรผรลทาาไทุงยขงคัว,ชา่วา้สูหดนยาไาา)่าาภสรพนรผงูร้จนลนไทแงงอา่อวาบขสู้ใดาา)ไาแตห)าพบานอกูงา้ร้จนนลแ่ชยญองงบบขคใา)แ่ะวตุอผหาอกรตุ้า่ ยกยลู้่ชสย(ัญวงงบรคเาู่โู่งะวอุผหขลดตุ่รรอยกยู้สอยี้ล(อดรมาคเาู่โูงงางหเยลบีรดรหรอดนผุสย้ีาลคอดมี่ยาู้ล,สย่วงารเยบวีรมาูงนหไดนัวตุนสาอคดรี ใเีย่ล,ายา่ว,ดหา้รวมามย(นไยไ่ีัยวญเตนมดรีไลุปใใเวดา่า,ดห่ไนา้ ็น(ด้จมย(พแไ:ี่ยญพเเา้ทมไลขปผังวส้ืดนก่ไ่า/า็งู้ส็าน(เด้จถทงแพแ:บูหงาเากู้ทรี่ขอผังสย้ีนลก(งทา/็งาู้สคยาปัก/เถงอแยบูงัทหงรกขากูดรุอชออย้ีานลตองททีาพางบยปิั,กง/ศอิ้งายผังทคคมกข)นัยดุู้สอชรรีาโตอไกทงูรีาพัอวงมิ,งอับคศ้งิายบผ่ไคมาป)คนดัยาู้สคยรีโู่รส้,ไกกูงรรแุอมะมมจอับัควลบจ่ไรีรนา,ปคะดาคสาย/มกู่ตรส้,ย,รแุราะีกัวมมไัวาคลรจ,ดารีรย,ทระรพา้จสาไอมากทตาิยกด,งบาีกกัวาาไ้าไครคก,ดงารมนทรา,รราพจ้่เ,อนัราวพตทาิกมงบขทเิกดียาาีรพายาคบกงงรานื่องาาพ,ร้ายาา,ยหนันรวตไอนมดาขท/เิด,:,ีพร้ยาบาื่องา้ยาายหนไนดา/:,้
ครอบครัวมีท-่อี สยถอู่ าาศนัยกไามรม่ ณ่ันค์ปงัญแขห็งาแดร้าง,นมคกีราอรบกคระรทัวาขคอวงาผมู้สรูนุงอแารงยใุในนคพร้ือนบทค่ี ร(ควั )รอบครัวยากจน/รายได้ไม่เพียงพอ,
ครอบ1ค.ร2วั ทม่าีทนอี่ คยิดูอ่ วา่าศผัยู้สไงู มอ่มายั่นุมคบีงแทขบง็าแทรองย,า่ มงไกี ราใรนกครระอทบาคครวั าแมลระนุ ใแนรชงมุ ในชนคทรอ้ บงถค่ินรวั โ)ปรดรว่ มแสดงความคิดเหน็

1.2- ทคา่รนอบคดิควรัวา่ ผอสู้บงูออุ่นายมุมีกีบารทดบูแาลทผอู้สยูงา่องาไยรุเใปน็นคอรอย่บางคดรี ัวท้ังแใลนะเรใน่ืองชสมุ ุขชภนาทพ้อรง่าถงิ่นกาโยปรจดิตรใจว่ ม(แผสู้ ดูงองคายวุเาปม็นคดิ เหน็
บคุ คลท่ีสมาช-ิกคใรนอคบรอคบรัควอรัวบใอหุ่น้ควมาีมกสาราคดัญูแลมผีกู้สาูงรอทาายกุเิจปก็นรอรมยร่า่วงมดกี ทัน้ังรใะนหเวรา่ืองงสสมุขาภชาิกพในรค่ารงอกบาคยรจัวิตมใีกจา(รผเคู้สาูงรอพายุเป็น
เชบอืุ่คฟคงัลแทลี่สะมปาฏชบิ ิกัตใิตนาคมรคอาบแนคะรนัวใาหส้คงั่ สวอานมสผาูส้ คงู ัญอามยมุีกคีารวาทมาเกปิจน็ กอรยรทู่ ม่ีดรแี ่วลมะกมันคี รวะามหสวุข่า)งสมาชิกในครอบครัว มีการเคารพ
เชื่อฟังและ- ปคฏรอิบบัตคติ ราัวมไคมา่เขแ้นมแะขน็งาสสัง่ มสาอชนิกอผยสู้ ู่รูง่วอมากยันุมอีคยว่ามงหเป่าน็งเอหยิน่ทู ไี่ดมีแ่มลีกะามรคี ดวูแาลมเสอุขาใ)จใส่ผู้สูงอายุซึ่งมีสภาพ
ร่างกายท่ีอ่อน-แคอรลองบแลคะรอัวาไจมม่เีขโร้มคแปขระ็งจสาตมัวาช(ผิกู้สอูงยอู่รา่ยวุมไมก่มันบี อทยบ่าางทหค่าวงาเมหสินาคไัญม,่มไีกม่ไาดร้รดบั ูแกลาเรอยาอใมจรใับสน่ผับู้สถูงอือ/าเยชอ่ืุซฟ่ึงมงั ,ีสภาพ
สรุข่าภงกาพายร่าทง่ีอกอ่ านยแแลอะลจงแติ ลใจะอออ่ านจแมอีโร,คมปคี รวะาจมาเปตน็ัวอ(ผยู้สู่ทูงีไ่ มอม่ายีคุไณุ มภ่มาบี พทแบลาะทไรคซ้ วึ่งาคมวสาามคสัญุข,) ไม่ได้รบั การยอมรับนับถอื /เชอื่ ฟัง,
สุขภา1พ.ร3่าทงกา่ นายคแิดลว่าะผจสู้ติ งู ใอจาอยอ่ ุมนีคแวอา,มตมอ้คี งวกาามรเใปนน็ เรอ่ือยงูท่ใดี่ไมเ่มพคีราณุ ะภเหาตพใุ แดละไร้ซ่ึงความสขุ )

1.3-ทก่าานรคชดิ่วยวา่เหผลูส้ อื งู ดอูแาลยใมุ นีคเวรอ่ืามงสตุขอ้ ภงากพาร(ใจนาเกรค่อื นงใในดคเรพอรบาคะรเหวั ตชใุ ุมดชนทอ้ งถิ่น สถานพยาบาล)
คคววาามมชช1่ว1.่วย4.ยเ4หชเ--ห------ลชุม-------กกกกกกกือลกชุมาาาาาาาดกกกกกกาือกนชรรรรรรรรูแาาาาาาดาทนชชจสจเชใรรรรรรลรกูแอ้ทหดััด่่วว่วง่ชชจจชชผใบ็ลงเยยย้คอ้สกหัดดั่วว่ว่ว่สูส้ถผรเเเวงวจิยยยย้ครสกูงหหหน่ิวสู้ถสัากอิมเเเเววิจบแลลลงูมหหหหน่ิดราสสัากลออืืรืออรรกิแลลยลลุขมดวะรเเใามู้เลาแุออืือือืรรนภมหกรริกยสรื่อ่ือะกเเใดมู้เี่เขยานาแุสรรง่นรหกงง่สพแูอ้วสร่วเอ่ือื่กา่อืทสเ่ีมยนสลกสมยง่หรงง่สงง่ิี่อแารวว่เังใบาลู่ือสทขอรมสยชมิลนกายหผบัสองา่งิอ่ีาู่อนริกะแังบเขอนสู้รงถผยชริมาชใาทลรับสอางูวนา้สู่ือศู่อนกิแว่ะ่ีเาอนยนงถผกงูคงยัยาใทพลยารคอวสนากูส้ีย่รศเไะยัฒ่เีาหวยานอวขุาดกงูคัยพยรุยาคขรลอนบ/้ภกยี่ราไมฒัแุณค้ออืวาาคอวยาดาสลา่งยศาขรพนครบ์ด้/ดมะใะมุแกััวณค้อร้ชาาคูแดคีกสยล(วั่านงศจ้รล์ดจวรามภเะใะ่ากัผวัรกรอา้ชาดคีากยแดู้สอืยกสบน้จพวรกาาูนงภาคคา่ผรกอผเไ้อหานนยรขดู้สสบสู้เาพรัวพนิปใาูงยงูาคับนผเออื่งอญัหุแนรผาคู้สเาาลรวัหปนนิสู้รยยงูับะาอูงน็งออุุแสดอผายขบาล่งนา้าู้ส่ายอ้คเะนยงองูสมุ รไสุ/สอยรรูลชวั ่งขุาเิ่ามใอ่พเยภงนชกสงไื่อ/ุากมุาทรรชสพารเิชมาอ่่งพรตใงนกเหงตสใ่ือรทาทน้กิดะรสรอ้ากับิตมห่งตงงาคาเผนสใรถรมุูส้ณนักะรร่ินใงู ถกับภิมหหอึงาารสคค้นาครพ้ขูถุยณวักวรอ้ชาุาถับภามมีวนมึงารติชลูพคสพู้ขขว่ขยวา้ออชยา่ คาาวมงเวี บหมัญผสิตลู ลาสู้สาขขลอืกรงูาอ่าอ)าควงารัญผสยใ้สูาหุ กรงู้ อาารยใหุ ้

- -กากราจรัดเกสบ็ภราวพบแรววดมลข้ออ้มม/สลู ่ิงผอ้สู างูนอวายยครุ วาายมคสระวัดเวรกือทนเี่ อเอื้พตื่อ่อเปกาน็ รขดอ้ ามเนูลนิในชกีวิตาขรตอิดงผตู้สางูมอใาหย้คุ วามชว่ ยเหลอื
- -กากรามรจีสิตง่ อเสารสิมาสในขุ ชภุมาชพนใแหล้คะวชาว่ มยชเ่วหยลเหอื ลดอื แู คลรอแบกค้ไรขวั ปทญั ีม่ หีผู้สาดงู อา้ านยสทุ ุขี่ไภมาส่ พามใหาร้กถับชผ่วูส้ ยงูเหอาลยือุตนเองได้
170 - การจัดสภาพแวดล้อม/สิ่งอานวยความสะดวกทเ่ี อื้อตอ่ การดาเนินชีวิตของผู้สูงอายุ
- การมจี ิตอาสาในชุมชนให้ความช่วยเหลอื ครอบครวั ที่มผี ู้สูงอายทุ ่ีไมส่ ามารถช่วยเหลือตนเองได้

151 โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย
โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน
- การสง่ เสรมิ ใหผ้ ู้สูงอายรุ วมทั้งคนในช่วงวยั ตา่ งๆ เขา้ รว่ มกิจกรรมของชุมชนท้องถ่นิ
171
แบบสัมภำษณ์สำหรบั กำรวจิ ัยเชงิ คุณภำพ

1) กำรสนทนำกลุ่ม (Focus Group Discussion) ตัวแทน อปท. ผู้นำชุมชน อสม./อพม. และหน่วยงำนท่ี
เกีย่ วข้อง

1.1 ทา่ นคิดวา่ สถานการณด์ ้านผสู้ ูงอายุเกีย่ วกบั จานวน ลกั ษณะความเป็นอยู่ และสภาพปญั หาที่เกิดขึ้น
ในชุมชนทอ้ งถนิ่ เป็นอยา่ งไร

- จานวนผู้สูงอายุ
- ลักษณะของครอบครัวส่วนใหญ่ (ครอบครัวเด่ียว : ผู้สูงอายุอาศัยกับคู่สมรส, ครอบครัวขยาย :
ผูส้ งู อายุอาศยั อยู่รว่ มกับบุตรหลาน, ผู้สูงอายุอยู่โดดเด่ียวตามลาพงั /ถูกทอดทงิ้ )
- สถานการณ์ปญั หาของผู้สูงอายุในพน้ื ท่ี (ปัญหาสุขภาพ, ปัญหาครอบครัวยากจน/รายไดไ้ มเ่ พียงพอ,
ครอบครวั มที ีอ่ ย่อู าศัยไม่มัน่ คงแขง็ แรง, มีการกระทาความรนุ แรงในครอบครวั )
1.2 ท่านคิดว่าผู้สูงอายุในชุมชนท้องถิ่นท่ีรับผิดชอบมีปัญหาเร่ืองความสัมพันธ์ภายในครอบครัวหรือไม่
หรือมบี ทบาทความสาคัญในครอบครัวอย่างไร
- ครอบครัวอบอุ่น มีการดูแลผู้สูงอายุเป็นอย่างดี ทั้งในเรื่องสุขภาพร่างกาย จิตใจ (ผู้สูงอายุเป็น
บุคคลท่ีสมาชิกในครอบครัวให้ความสาคัญ มีการทากิจกรรมร่วมกันระหว่างสมาชิกในครอบครัว มีการเคารพ
เชอ่ื ฟงั และปฏิบัติตามคาแนะนาสั่งสอน ผู้สูงอายุมีความเป็นอยทู่ ีด่ แี ละมคี วามสุข)
- ครอบครัวไม่เข้มแข็ง สมาชิกอยู่ร่วมกันอย่างห่างเหิน ไม่มีการดูแลเอาใจใส่ผู้สูงอายุซ่ึงมีสภาพ
ร่างกายทอี่ ่อนแอลงและอาจมีโรคประจาตัว (ผู้สูงอายุไม่มบี ทบาทความสาคัญ, ไมไ่ ดร้ ับการยอมรบั นบั ถอื /เช่ือ
ฟัง, สขุ ภาพรา่ งกายและจิตใจอ่อนแอ, มคี วามเป็นอยทู่ ี่ไมม่ ีคุณภาพและไรซ้ งึ่ ความสุข)
1.3 ท่านและหน่วยงานของท่านมีการดาเนินกิจกรรมอย่างไรเพ่ือส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ มี
ความเหมือน/แตกต่างจากชุมชนท้องถ่ินอ่ืนๆ อย่างไร และแผนงานที่กาหนดมีเป้าหมายเพ่ือให้ได้ผลลัพธ์ใด
เกี่ยวขอ้ งกับคุณภาพชวี ติ ของผูส้ งู อายุอยา่ งไร
- การจดั สวสั ดิการสาหรบั ผูส้ งู อายุและครอบครัว
- การให้ความรู้เก่ียวกับสถานการณ์ด้านผู้สูงอายุและส่งเสริมการตระหนักถึงความสาคัญ การให้
ความชว่ ยเหลอื ดูแลผ้สู งู อายุแก่สมาชกิ ในครอบครัว
- การจดั กจิ กรรมส่งเสรมิ และพฒั นาศกั ยภาพผสู้ งู อายุ
- การเก็บรวบรวมข้อมลู ผูส้ งู อายรุ ายครวั เรอื น เพือ่ เปน็ ข้อมลู ในการติดตามใหค้ วามช่วยเหลอื
- การส่งเสริมสขุ ภาพ และช่วยเหลอื ดูแล แกไ้ ขปัญหาดา้ นสขุ ภาพให้กบั ผสู้ ูงอายุ
- การจัดสภาพแวดลอ้ ม/สง่ิ อานวยความสะดวกที่เอื้อต่อการดาเนินชีวติ ของผสู้ ูงอายุ
- การมจี ิตอาสาในชุมชนให้ความชว่ ยเหลือครอบครวั ทม่ี ีผสู้ ูงอายุท่ไี มส่ ามารถช่วยเหลือตนเองได้
- การสง่ เสรมิ ให้ผสู้ งู อายุรวมทง้ั คนในชว่ งวยั ต่างๆ เข้าร่วมกิจกรรมของชมุ ชนท้องถ่นิ
1.4 ปัจจัยที่ช่วยหนุนเสริมและปัจจัยที่เป็นปัญหาอุปสรรคของการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุมี
ปัจจัยใดบ้าง โปรดชว่ ยแสดงความคิดเหน็ และยกตัวอยา่ ง
1.5 หน่วยงานท่ีเข้ามามีบทบาทและมีส่วนร่วมในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุร่วมกับครอบครัว
และชุมชนท้องถ่ินมีหน่วยงานใดบ้าง มีแนวทางการดาเนินงานอย่างไร และมีปัญหาอุปสรรคในการดาเนินงาน
หรือไม่ อยา่ งไร

โครงการวิ ัจยการ ่สงเสริมคุณภาพ ีชวิตของ ู้ผ ูสงอา ุย 152
โดยอา ัศยการ ีม ่สวนร่วมของคนทุก ่ชวงวัยในครอบครัวและ ุชมชน1.6 ท่านมขี ้อเสนอแนะแนวทางการเพมิ่ ประสิทธภิ าพในการส่งเสริมคุณภาพชีวติ ของผูส้ ูงอายุ เพอื่ พัฒนา
ศักยภาพและความสามารถในการพ่ึงพาตนเอง ภายใตก้ ารมีสว่ นร่วมของครอบครวั และชุมชนทอ้ งถน่ิ อยา่ งไร

แบบสมั ภำษณส์ ำหรับกำรวจิ ัยเชิงคุณภำพ

1) กำรสัมภำษณ์เชิงลึก (Indept Interview) ผเู้ ชย่ี วชำญเก่ียวกบั กำรดำเนนิ งำนด้ำนผ้สู งู อำยุ
1.1 ท่านคิดว่าควรมีแนวทางอย่างไรในการส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตท่ีดี ดารงชีวิตอย่างมี

ความสุขและร้สู ึกมคี ณุ ค่า
1.2 ท่านคิดว่าการใช้ประโยชน์จากทักษะ/ความเชี่ยวชาญ และประสบการณ์ท่ีสั่งสมจากการทางานของ

ผู้สูงอายุควรเป็นไปในทิศทางใด เพราะเหตุใด และควรมีแผนงาน ทิศทาง รวมถึงเป้าหมายเพ่ือนาไปสู่ผลสาเร็จ
อยา่ งไร

1.3 ท่านมีข้อเสนอแนะเก่ียวกับแนวทางในการพัฒนาศักยภาพและความสามารถในการพ่ึงพาตนเอง
ของผู้สงู อายุอย่างไร

1.4 ท่านคิดว่ากลไกสาคัญในชุมชนท้องถ่ินในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุคืออะไร และมีการ
ทางานอยา่ งไรใหเ้ กิดผลสาเรจ็

1.5 ท่านคิดว่าควรมีการพัฒนาระบบ/กลไกในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตท่ีดีให้กับผู้สูงอายุด้วยวิธีการใด
และทาอยา่ งไรให้เกิดผลสาเร็จ

1.6 ท่านคดิ วา่ แนวทาง/รูปแบบที่เหมาะสมในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุโดยการมีส่วนร่วม
ของคนทกุ ชว่ งวยั ทั้งในเชิงรับ และในเชิงรกุ ควรเป็นอย่างไร

1.7 ท่านคิดว่านโยบายของภาครัฐท่ีเก่ียวข้องกับการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ในระยะ 3 ปี 5
ปี และ 10 ปีข้างหน้า ควรมุ่งเน้นในด้านใดเป็นหลัก และเป็นบทบาทภารกิจสาคัญของหน่วยงานใด ควรท่ีจะ
ดาเนนิ การอย่างไร

1.8 นอกจากหน่วยงานภาครัฐ ยังมีหน่วยงานใดอีกบ้างที่ควรเข้ามามีส่วนร่วมในการส่งเสริมคุณภาพชีวิต
ของผู้สูงอายุ เพราะเหตผุ ลใด

172