TUGASAN 1 LAPORAN AKHIR KAJIAN HASAN IMRAN BIN MAHADI BNK3_clone

PENGGUNAAN KIT DIGITAL BAHAYA DADAH (Kit-DBD)
MENINGKATKAN PENGETAHUAN TENTANG MAKLUMAT

BAHAYA DADAH DALAM KALANGAN MURID TAHUN 6

HASAN IMRAN BIN MAHADI
PISMP Bimbingan Dan Kaunseling (Ambilan Jun 2018)

INSTITUT PENDIDIKAN GURU
KAMPUS DARUL AMAN
2021

ABSTRAK

Kajian ini merupakan usaha untuk meningkatkan pengetahuan murid dalam bimbingan
kelompok berkaitan maklumat dadah dan kesedaran penyalahgunaan dadah menggunakan
intervensi Kit Digital Bahaya Dadah (Kit-DBD). Peserta kajian terdiri daripada empat orang
murid tahun 6 di sebuah sekolah rendah di Jitra Kedah. Keempat-empat peserta kajian ini
berjantina perempuan, berbangsa Melayu dan dilabel sebagai Murid A, Murid B dan Murid C
dan Murid D telah dikesan mempunyai pengetahuan maklumat yang kurang berkaitan
penyalahgunaan dadah. Pelaksanaan intervensi ini dijalankan secara atas talian
menggunakan medium GoogleMeet. Antara input maklumat yang terkandung dalam Kit-DBD
ini seperti maksud dadah, jenis-jenis dadah dan keburukan penyalahgunaan dadah.
Pengumpulan data temu bual, ujian penilaian pengesanan dan juga pemerhatian telah ditadbir
dalam mengukur tahap pengetahuan murid berkaitan dadah disamping melihat keberkesanan
kit yang diaplikasikan. Hasil dapatan kajian mendapati data dan maklumat yang diperoleh
berjaya mencapai objektif kajian yang ditetapkan dimana murid-murid mula mengetahui
maklumat berkaitan dadah serta kesan penyalahgunaan dadah tersebut.
Kata Kunci: Pengetahuan dadah, Kit-DBD, bimbingan kelompok, kaedah pengumpulan dan
analisis data,

ii

ABSTRACT

This study is an effort to increase students' knowledge in group guidance related to drug
information and drug abuse awareness using the Digital Bahaya Dadah Kit (Kit-DBD)
intervention. The participants consisted of four year 6 students from a primary school in Jitra
Kedah. All four participants of this study were female, Malay and labeled as Student A, Student
B and Student C and Student D that have been found to have less knowledge of the
information regarding drug abuse. The implementation of this intervention was conducted
online using the GoogleMeet platform. Among the information inputs contained in this DBD Kit
such as the meaning of drugs, types of drugs and the disadvantages of drug abuse. Interview
data collection, detection assessment tests and also observations were administered in
measuring the level of knowledge of students related to drugs as well as looking at the
effectiveness of the kits applied. The results of the study found that the data and information
obtained successfully achieved the objectives of the study where the students began to know
information related to drugs and the effects of drug abuse.
Keywords: Drug knowledge, DBD-Kit, group guidance, data collection and analysis methods.

iii

KANDUNGAN
ABSTRAK................................................................................................................. ii
ABSTRACT ............................................................................................................. iii
PENGESAHAN PENYELIA ..................................................................................... vi
PENGAKUAN PENGKAJI....................................................................................... vii
DEDIKASI.............................................................................................................. viii
PENGHARGAAN..................................................................................................... ix
SENARAI JADUAL ...................................................................................................x
SENARAI RAJAH .................................................................................................... xi
SENARAI LAMPIRAN............................................................................................. xii
SENARAI SINGKATAN ......................................................................................... xiii
1.0 PENGENALAN ............................................................................................. 1

1.1 Konteks.......................................................................................................... 1
1.2 Refleksi.......................................................................................................... 1
2.0 FOKUS KAJIAN ............................................................................................ 4
2.1 Pemilihan Fokus Kajian ............................................................................. 4

2.1.1 Kepentingan............................................................................................ 4
2.1.2 Kebolehtadbiran ...................................................................................... 4
2.1.3 Kerelevenan kepada Sekolah.................................................................. 5
2.2 Pengumpulan Data Awal................................................................................ 6
2.2.1 Temu bual ............................................................................................... 6
2.2.2 Ujian Penilaian Pengesanan ................................................................... 7
2.2.3 Pemerhatian...........................................................................................12
2.3 Tindakan .......................................................................................................14
2.3.1 Langkah 1 (Mereflek) .............................................................................15
2.3.2 Langkah 2 (Merancang) .........................................................................16
2.3.3 Langkah 3 (Bertindak) ............................................................................17
2.3.4 Langkah 4 (Memerhati) ..........................................................................17
3.0 OBJEKTIF DAN SOALAN KAJIAN...............................................................17
3.1 Objektif Kajian...............................................................................................17
3.2 Soalan Kajian................................................................................................18
4.0 PESERTA KAJIAN............................................................................................18
5.0 PELAKSANAAN KAJIAN .............................................................................19
5.1 Langkah-langkah Tindakan...........................................................................19
5.2 Kaedah Mengumpul Data .............................................................................23

iv

5.2.1 Temu bual ..............................................................................................23
5.2.2 Ujian Penilaian Pengesanan ..................................................................23
5.2.1 Pemerhatian ......................................................................................24
5.3 Cara Analisis Data ........................................................................................24
5.3.1 Temu bual ..............................................................................................24
5.3.2 Ujian Penilaian Pengesanan ..................................................................25
5.3.3 Pemerhatian...........................................................................................26
5.4 Menyemak Data............................................................................................27
6.0 DAPATAN KAJIAN ...........................................................................................28
6.1 Persoalan Kajian 1............................................................................................29
6.1.1 Temu bual ..............................................................................................29
6.1.2 Ujian Penilaian Pengesanan ..................................................................31
6.1.3 Pemerhatian...........................................................................................36
6.2 Persoalan Kajian 2........................................................................................39
6.2.1 Temu bual ..............................................................................................39
6.2.2 Ujian Penilaian Pengesanan ..................................................................42
6.2.3 Pemerhatian...........................................................................................47
7.0 REFLEKSI ........................................................................................................14
8.0 CADANGAN TINDAKAN SUSULAN .................................................................17
RUJUKAN...............................................................................................................19
LAMPIRAN .............................................................................................................21

v

PENGESAHAN PENYELIA

Saya akui bahawa saya telah membaca laporan penyelidikan ini
dan pada pandangan saya karya ini telah memadai dari segi
skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan Ijazah Sarjana
Muda Perguruan dengan Kepujian

Bimbingan dan Kaunseling

Tandatangan : …………………………………………………………

Nama Penyelia : …………………………………………………………

Tarikh : ………………………………………………………………

vi

PENGAKUAN PENGKAJI

Saya akui laporan kajian ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali
nukilan dan ringkasan yang tiap-tiap satunya telah saya jelaskan

sumbernya.

Tandatangan :
Nama : HASAN IMRAN BIN MAHADI
Penyelidik
Tarikh :

vii

DEDIKASI

Insan-insan yang amat dikasihi:

Ayahanda Mahadi Bin Bakar
Bonda Haminah Binti Mahmood

Dan Adik-Beradik:
Zakira Imana Binti Mahadi
Faris Ikhwan Bin Mahadi
Madihah Izyana Bint Mahadi
Salma Irsalina Binti Mahadi
Ahmad Irsyad Bin Mahadi
Ahmad Iqbal Bin Mahadi

viii

PENGHARGAAN

Pertama-tamanya, saya ingin memanjatkan kesyukuran ke hadrat illahi atas
limpah rahmat dan kurniaNya dapat saya melengkapkan penulisan penyelidikan ini.
Tidak dinafikan tanpa kekuatan spiritual dan kebergantungan terhadap Rabb Yang
Maha Esa, mungkin penulis akan berputus asa di pertengahan jalan. Penulisan kajian
ini bukan sekadar lembaran kertas 10,000 patah perkataan akan tetapi jika ditatap
dengan pandangan sang penulis maka akan tersingkaplah disebaliknya 1001 kisah
suka dan duka, jatuh dan bangun yang banyak memberi hikmah dan tauladan kepada
penulis ini.

Di kesempatan ini, saya ingin mengucapkan jutaan terima kasih kepada Puan
Zuraida Bt. Ahmad, selaku penyelia saya di atas kesabaran, sokongan, nasihat dan
bimbingan yang diberikan banyak membantu kepada kejayaan dalam penghasilan
laporan kajian tindakan ini.

Ribuan terima kasih juga kepada ahli keluarga dan terutamanya kedua-dua
ibu bapa yang saya kasihi, Mahadi bin Bakar (Al-Fatihah untuk arwah) dan Haminah
Binti Mahmood yang sentiasa memberi kasih sayang, dorongan, doa, peringatan dan
panduan hidup yang amat saya perlukan. Kata pujangga, sebatang ranting jika
dikumpulkan akan terasa sukar untuk dipatahkan. Maka mereka ini adalah buat
sekumpulan “ranting” yang bersama-sama membantu saya berjuang di dalam
pendidikan ini.

Dalam pada itu, bersama-samanya juga sekumpulan tangan manusia yang
sentiasa menghulur budi yang sentiasa memberikan kekuatan buat diri yang lemah
ini. Kepada teman-teman seperjuangan iatu ahli keluarga rumah sewa TBR, rakan
kelas Bimbingan dan Kaunseling 3, dan individu yang bernama Rashidi Rahim, Siti
Sarah, Shuhaiba, Aisyah, Hafizah, Aida, Auni, Aiman dan Nazifa. Andai hanya
segunung emas yang dapat membalas jasa kalian semua, maka akan penulis
pertaruhkan persahabatan sehingga ke syurga yang jauh lebih bermakna.

Akhir kalam buat kalian yang masih berjuang, lihatlah perjuangan ini umpama
kalian sedang duduk menatap langit senja ditemani bayu yang bertiup lembut. Tapi
sayang, langit senja tetap akan berakhir, begitu juga dengan saat-saat indah bersama
mereka yang kita temui. Nikmatilah ia bersama setiap hembusan nafas yang telah
kalian hirupkan. Semoga kajian ini menjadi satu saham akhirat buat penulis
disebabkan kebaikan yang diperolehinya. Terima kasih!

ix

SENARAI JADUAL

Jadual 1 Statistik Penagih Negeri Kedah Tahun 2016 - 2020........................ 5

Jadual 2 Hasil Temu Bual Dengan Guru PPDa ............................................. 6

Jadual 3 Skala Skor Ujian Pra Murid Mengenai Pengetahuan Maklumat dan
Keburukan Penyalahgunaan Dadah. ............................................................. 8

Jadual 4 Hasil Dapatan Ujian Pra .................................................................. 9

Jadual 5 Skor Pemerhatian Awal Terhadap Pencapaian Murid Berkaitan
Dadah .......................................................................................................... 13

Jadual 6 Senarai Semak Pemerhatian Awal Kriteria Murid.......................... 13

Jadual 7 Peserta Kajian ............................................................................... 18

Jadual 8 Langkah Aktiviti Kit Digital Bahaya Dadah (Kit-DBD) .................... 20

Jadual 9 Transkrip Soalan Temu bual Selepas Intervensi Bersama
Guru PPDa................................................................................................... 25

Jadual 10 Skala Skor Tahap Pengetahuan.................................................. 26

Jadual 11 Skor Pemerhatian Terhadap Pencapaian Murid
Berkaitan Dadah ......................................................................................... 27

Jadual 12 Senarai Semak Pemerhatian Murid............................................. 27

Jadual 13 Hasil Analisis Temu bual Pertama Bersama Guru PPDa ............ 29

Jadual 14 Hasil Analisis Temu bual Kedua bersama Guru PPDa................ 30

Jadual 15 Hasil Analisis Keseluruhan Soalan Ujian Pra dan Ujian Pos (Soalan
1 sehingga Soalan 6) ................................................................................... 31

Jadual 16 Hasil Analisis Senarai Semak Kriteria Sebelum Dan
Selepas Intervensi ....................................................................................... 36

Jadual 17 Hasil Analisis Temu bual Pertama Guru PPDa Berkaitan Tahap
Pengetahuan Kesedaran Murid ................................................................... 39

Jadual 18 Hasil Analisis Temu bual Kedua Guru PPDa Berkaitan Tahap
Pengetahuan Kesedaran Murid ................................................................... 40

Jadual 19 Hasil Analisis Ujian Pra dan Ujian Pos Berkaitan Tahap
Pengetahuan Kesedaran Penyalahgunaan Dadah (Soalan 7-12). .............. 42

Jadual 20 Hasil Analisis Senarai Semak Sebelum dan Selepas Intervensi . 47

x

SENARAI RAJAH
Rajah 1. Statistik penyalah guna dadah bagi kategori Pendidikan peringkat
sekolah rendah dan peringkat sekolah menegah. (AADK, 2021) .................. 3
Rajah 2. Skala skor ujian murid mengenai pengetahuan dan kesedaran
keburukan penyalahgunaan dadah.............................................................. 12
Rajah 3. Senarai semak pemerhatian kriteria awal murid. ........................... 14
Rajah 4. Model Kurt Lewin 1946 .................................................................. 15
Rajah 5. Kaedah Tringulasi yang digunakan untuk menyemak data kajian . 28
Rajah 6. Skala skor Ujian Pra (Soalan 1-6) ................................................. 34
Rajah 7. Skala skor Ujian Pos (Soalan 1-6)................................................. 34
Rajah 8. Hasil analisis keseluruhan skala skor Ujian Pra dan Ujian Pos ..... 35
Rajah 9. Skor kriteria sebelum intervensi..................................................... 37
Rajah 10. Skor kriteria pemerhatian selepas intervensi ............................... 37
Rajah 11. Hasil analisis skor kriteria sebelum dan selepas intervensi (Item
Kriteria 1-3) .................................................................................................. 38
Rajah 12. Skala skor Ujian Pra (Soalan 7-12) ............................................. 45
Rajah 13. Skala skor Ujian Pos (Soalan 7-12)............................................. 45
Rajah 14. Hasil analisis Ujian Pra dan Ujian Pos (Soalan 7-12) .................. 46
Rajah 15. Skor kriteria pemerhatian sebelum intervensi (Item 4-6) ............. 12
Rajah 16. Skor kriteria pemerhatian selepas intervensi (Item 4-6)............... 12
Rajah 17. Hasil analisis skor kriteria sebelum dan selepas intervensi (Item 4-
6).................................................................................................................. 13

xi

SENARAI LAMPIRAN
LAMPIRAN A SURAT KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA RUJ.

KP. KP(BS)8548/23/C/(5): PELAKSANAAN PROGRAM
CUMA LIMA MINIT ANTI DADAH DI SEKOLAH RENDAH
DAN MENENGAH
LAMPIRAN B SURAT PEKELILING IKHTISAS KEMENTERIAN
MURIDAN MALAYSIA NO.7/1975: SALAH GUNA DADAH
– GARIS PANDUAN UNTUK GURU PANDUAN DAN
GURU BESAR
LAMPIRAN C UJIAN PRA DAN UJIAN POS
LAMPIRAN D KOD ZAPPAR JENIS DADAH
LAMPIRAN E SOALAN TUGASAN VIDEO
LAMPIRAN F SENARAI SEMAK TUGASAN VIDEO
:

xii

Kit-DBD SENARAI SINGKATAN
AADK Kit Digital Bahaya Dadah
PPDa Agensi Antidadah Kebangsaan
KPM Program Pendidikan Pencegahan Dadah
GBK Kementerian Pelajaran Malaysia
Guru Bimbingan dan Kaunseling

xiii

PENGGUNAAN KIT DIGITAL BAHAYA DADAH (Kit-DBD)
MENINGKATKAN PENGETAHUAN TENTANG MAKLUMAT BAHAYA

DADAH DALAM KALANGAN MURID TAHUN 6

1.0 PENGENALAN

1.1 Konteks
Penyalahgunaan dadah bukan hanya melibatkan golongan dewasa dan
belia tetapi gejala ini turut merebak di kalangan golongan kanak-kanak.
Golongan ini merupakan bakal pewaris yang akan menerajui dan mewarisi
negara pada masa depan. Menurut Mahmood Nazar (2006) seandainya
golongan ini telah dipengaruhi dengan ketagihan dadah, maka harapan
untuk melihat negara ini berkembang maju dan makmur pada masa depan
akan menjadi sia-sia. Oleh demikian, pengetahuan mengenai dadah perlu
diberi kepada semua lapisan masyarakat terutamanya golongan kanak-
kanak seperti murid sekolah.

Pelbagai usaha telah dilakukan oleh pihak bertanggungjawab demi
membanteras gejala tidak sihat ini. Pada tahun 2003, pihak kerajaan pada
ketika itu telah mengisytiharkan tahun tersebut sebagai Tahun Memerangi
Dadah Habis-Habisan, seterusnya merealisasikan Sekolah Bebas Dadah
pada 2012 dan Malaysia Negara Bebas Dadah pada tahun 2015 (Chan,
Y.F., Gurnam Kaur, Nazeera Ahmad, Ahmad Bazeri, & Rozila Aziz, 2009).
Dalam pada itu, KPM telah mewajibkan semua sekolah di Malaysia
menjalankan Program Pendidikan Pencegahan Dadah (PPDa) untuk
meningkatkan pengetahuan murid tentang bahaya penggunaan dadah
pada peringkat awal persekolahan.

1.2 Refleksi
Berdasarkan temu bual yang dilakukan ketika menjalani praktikal di
sebuah sekolah luar bandar yang berada di Kedah, pengkaji melihat
pengetahuan tentang maklumat dadah dan pengetahuan kesedaran
penyalahgunaan dadah ini kurang diberi pendedahan oleh murid di

1

sekolah tersebut. Apabila pengkaji menemubual dan berbincang dengan
guru penasihat Program Pendidikan Pencegahan Dadah (PPDa) di
sekolah tersebut, guru tersebut mengatakan bahawa terdapat beberapa
kawasan sosial masyarakat setempat tersebut merupakan ‘black area’.
Maka, segala penyeludupan dadah sering berlaku untuk dijual kepada
penagih-penagih dadah di negeri lain. Jelas sekali, ia menimbulkan
kerisauan kepada pengkaji dan juga guru sekolah akan pengaruh negatif
tersebut kepada murid.

Selain itu, pengkaji juga melihat masalah mengenai dadah adalah penting
dan mustahak bagi murid-murid di sekolah kerana isu ini merupakan
fenomena sejagat yang saban tahun semakin meningkat sehingga boleh
mengancam keharmonian dan kesejahteraan kehidupan individu,
keluarga, masyarakat dan negara. Hal ini kerana menurut laporan
daripada Agensti Antidadah Kebangsaan (2021), jumlah penyalah guna
dan penagih dadah serta bahan di Malaysia pada tahun 2020
mencatatkan seramai 128,325 orang dan yang lebih membimbangkan
dimana statistik menunjukkan sejumlah 8.1 peratus penagih terdiri dari
masyarakat yang berada pada tahap pendidikan peringkat sekolah rendah
iatu 10,456 orang dan manakala pada peringkat sekolah menengah
sebanyak 59.4 peratus iatu sejumlah 76,234 orang (Rajah 1). Jelas sekali,
isu ini perlu diambil serius bermula dari peringkat sekolah rendah lagi
supaya tidak meningkat dan berlarutan sehingga peringkat sekolah
menengah. Maka, semua pihak terutamanya pihak sekolah haruslah
memainkan peranan dalam menggalas tanggungjawab agar penularan
dan kesan buruk penyalahgunaan dadah ini dapat dibendung dengan
sebaiknya di peringkat persekolahan.

2

Rajah 1. Statistik penyalah guna dadah bagi kategori Pendidikan peringkat
sekolah rendah dan peringkat sekolah menegah. (AADK, 2021)

Selain itu, sejak kebelakangan ini pengkaji sedar bahawa masalah mengenai
dadah ini tidak boleh dibiar berlarutan tanpa sebarang tindakan
memandangkan murid-murid ini sebagai cerminan kualiti bagi menjadi individu
berguna atau pemimpin pada masa hadapan. Maka, pengkaji menggunakan
Kit Digital Bahaya Dadah (Kit-DBD) sebagai alat untuk membantu murid dalam
memberi pengetahuan tentang maklumat dadah. Secara umumnya, kit
merupakan satu kaedah inovasi untuk dijadikan bahan bantu bagi
memudahkan sesuatu kerja. Menurut Mat Som dan Syed Ali (2011), inovasi
adalah kaedah mencari jalan untuk menghasilkan produk baru, produk dan
perkhidmatan yang lebih baik. Maka, dalam konteks pendidikan, kita dapat
mengaplikasikan konsep inovasi ini dengan membuat kit pembelajaran bagi
membantu dan menarik minat murid dalam sesuatu pembelajaran.

Oleh demikian, Kit-DBD yang dihasilkan ini berbentuk digital yang boleh
digunakan dan diakses dimana sahaja menggunakan aplikasi Zappar. Melalui
aplikasi pengunaan Kit-DBD ini, pengkaji dapat memberi maklumat yang
secukupnya mengenai dadah dari aspek jenis dadah dan keburukan
penyalahgunaan dadah tersebut. Hal ini kerana pendekatan aktiviti yang
dijalankan ini adalah melalui pendekatan pencegahan dan pastinya akan lebih
menarik minat murid untuk mendalaminya serta dapat mengelakkan murid
daripada bosan. Dalam masa yang sama input berkaitan penyalahgunaan
bahan terlarang yang diperkenalkan dapat difahami oleh murid seterusnya
dapat meningkatkan kesedaran peserta kajian akan keburukan
penyalahgunaan dadah ini.

3

2.0 FOKUS KAJIAN

2.1 Pemilihan Fokus Kajian

2.1.1 Kepentingan
Generasi muda merupakan generasi pelapis yang akan memimpin negara
pada masa hadapan. Oleh itu, fokus kajian ini dipilih berdasarkan
kepentingan membentuk generasi muda yang akan datang dari segi
pemikiran supaya mempunyai pengetahuan dan kesedaran daripada
terpengaruh kegiatan penagihan dadah melalui intervensi Kit-DBD. Menurut
Za'im Zainuddin, dan Badaruddin (2018), pencegahan awalan dalam
pendidikan merupakan strategi jangka panjang yang bertujuan untuk
melindungi seseorang dari terlibat dengan penggunaan dadah sebelum ia
bermula. Oleh demikian, peranan pihak sekolah amat penting terutamanya
Guru Bimbingan dan Kaunseling (GBK) sekolah dalam melaksanakan
tanggungjawab dalam memberi pendedahan, pengetahuan mengenai
penyalahgunaan dadah selaras seperti yang dinyatakan KPM didalam buku
Panduan Pelaksaanan Perkhidmatan Bimbingan dan Kaunseling di Sekolah
Rendah dan Menengah (2015) yang memfokuskan Peningkatan Disiplin Diri
Murid dibawah bidang Pendidikan Pencegahan Dadah, Rokok, Inhalan, HIV
dan AIDS.

2.1.2 Kebolehtadbiran
Selain itu, kriteria fokus kajian juga boleh dilihat dari aspek kebolehtadbiran.
Merujuk Othman Lebar (2011), kebolehtadbiran bermaksud kelincinan
pentadbiran sesuatu ujian dan juga pelaksanaan kegiatan-kegiatan
susulannya. Ia juga meliputi faktor kos seperti masa, tenaga dan wang. Oleh
hal demikian, pengkaji mendapati kajian ini dapat dijalankan pada bila-bila
masa sahaja seperti waktu rehat, atau waktu relief class ketika beberapa guru
tidak dapat menjalankan sesi pengajaran pada ketika itu ataupun selepas
selesai sesi pembelajaran. Kit yang digunakan yang berkonsepkan digital ini
jelas sekali mudah untuk dilaksanakan pada bila bila masa sahaja. Selain itu,
penyelidikan ini mampu dilaksanakan dengan baik kerana pemilihan tajuk

4

kajian sesuai dengan tahap murid di sekolah yang dipilih iatu murid Tahun
enam. Oleh itu pengkaji yakin bahawa murid mampu untuk menunjukkan
perubahan dari segi pengetahuan maklumat dadah dan pengetahuan
kesedaran penyalahgunaan dadah selepas pelaksanaan kajian ini
dilaksanakan.

2.1.3 Kerelevenan kepada Sekolah
Selanjutnya, fokus kajian ini melihat dari sudut kerelevenan kepada sekolah.
Hal ini kerana pengkaji menjalankan kajian di sekolah yang di kawasan luar
bandar dan terdapat beberapa kawasan ‘black area’ sekitar kawasan Kedah
tersebut. Merujuk stastik penagih mengikut negeri tahun 2016 sehingga 2020
(Agensi Antidadah Kebangsaan, 2021), Kedah menunjukkan purata kes yang
tinggi saban tahun manakala pada tahun 2020, negeri itu mencatatkan kes
yang kedua tertinggi selepas Johor berbanding negeri lain iatu sebanyak 2,372
bagi per kes dan 2,363 bagi per individu (Jadual 1). Statistik ini jelas
menunjukkan kajian ini lebih sesuai untuk dijalankan pada sekolah di negeri
Kedah bagi mendapat dapatan yang lebih tepat dan jelas.

Jadual 1

Statistik Penagih Negeri Kedah Tahun 2016 - 2020

KATEGORI PER KES 2016 2017 2018 2019 2020
NEGERI KEDAH/ / PER
3,862 2,655 2,693 3,582 2,372
TAHUN INDIVIDU 3,835 2,642 2,683 3,556 2,363
Per Kes

Per
Individu

Disamping itu, merujuk Surat Pekeliling Ikhtisas Pendidikan Pencegahan
Dadah seperti Surat Kementerian Pendidikan Malaysia Ruj. KP.
KP(BS)8548/23/C/(5): Pelaksanaan Program Cuma Lima Minit Anti Dadah Di
Sekolah Rendah Dan Menengah (Lampiran A) dan juga Surat Pekeliling
Ikhtisas Kementerian Muridan Malaysia No.7/1975: Salah Guna Dadah –
Garis Panduan Untuk Guru Panduan dan Guru Besar (Lampiran B) ini jelas

5

menunjukkan bahawa pihak KPM amat meneliti dengan mendalam segala isu
mengenai dadah di peringkat sekolah.

2.2 Pengumpulan Data Awal

2.2.1 Temu bual
Merujuk Kamus Dewan Edisi Keempat (2010), temu bual ini melibat antara
dua orang atau lebih (penemu bual dan yang ditemu bual) yang bertujuan
untuk memperolehi maklumat dari seseorang. Dalam hal ini, pengkaji telah
berjumpa dengan guru penasihat PPDa sekolah dan beliau kemudiannya
menyerahkan senarai nama murid yang perlu diberi perhatian berkaitan
dadah. Kemudian, temu bual dilaksanakan kepada guru tersebut bagi
mendapatkan maklumat yang lebih lanjut berkaitan pengetahuan dadah
murid-murid tersebut Maka, jenis temu bual yang pengkaji laksanakan ialah
temu bual separa berstruktur di mana senarai rangka soalan disediakan
sebelum temu bual dilaksanakan untuk dijadikan sebagai satu panduan
kepada pengkaji namun begitu pengkaji diberi kebebasan untuk menyoal lebih
mendalam tentang jawapan yang diberi oleh guru tersebut. Temu bual ini juga
dirakam untuk membantu pengkaji merujuk kembali segala isi kandungan
yang telah dibincangkan dengan sasaran temu bual. Berdasarkan maklum
balas daripada guru tersebut, pengkaji mendapati bahawa pengetahuan
murid-murid tersebut berkaitan maklumat dan dan kesedaran
pennyalahgunaan dadah ini masih berada di tahap yang rendah. Hasil temu
bual dengan guru PPDa tersebut ditunjukkan di Jadual 2.

Jadual 2

Hasil Temu Bual Dengan Guru PPDa

BIL. SOALAN JAWAPAN (GURU)

(PENGKAJI)

1. Pada pandangan Bagi keempat-empat murid ini, tahap

cikgu, apakah pengetahuan mereka mengenai dadah ini amat

tahap sedikit secara umum. Melalui satu pertandingan

6

pengetahuan kuiz yang dijalankan, skor markah bagi murid-

murid-murid ini murid ini sangat rendah, Maka satu rancangan

mengenai atau langkah perlu diambil bagi meningkatkan

maklumat dadah? tahap pengetahuan mereka.

2. Jelaskan Kesedaran mereka agak kurang memuaskan

bagaimana tahap berkaitan penyalahgunaan dadah. Perkara ini

kesedaran murid sangat membimbangkan saya kerana tidak

tersebut mengenai mustahil bagi murid murid ini untuk terpengaruh

penyalahgunaan dengan gejala negatif. Hal ini kerana murid-

dadah ini? murid boleh sahaja ini sebab mereka boleh juga

buat diam dah berahsia ataupun terpengaruh

oleh keluarga itu sendiri yang terjebak dengan

gejalan penyalahgunaan dadah. Maka perkara

ini perlu dilihat dan dicegah dengan awal agar

tidak terjebak dengan lebih teruk akan

penyalahgunaan dadah ini. Disamping pengaruh

rakan sebaya boleh menyebabkan murid-murid

boleh terpengaruh dengan gejala ini.

2.2.2 Ujian Penilaian Pengesanan
Ujian Penilaian Pengesanan ini mengandungi beberapa soalan yang
disediakan untuk mengenal pasti tahap pengetahuan dan kesedaran murid
berkaitan penyalahgunaan dadah dan jenis-jenisnya. Menurut Lim (2007),
penilaian pengesanan adalah satu proses yang mengumpul maklumat
berkaitan murid supaya dapat mengenalpasti masalah atau ketidakupayaan
sebenar yang menyebabkan murid tidak dapat mencapai objektif
pembelajaran. Oleh demikian, pengkaji telah menjalankan satu ujian penilaian
pengesanan kepada murid-murid iatu Ujian Pra menggunakan medium
Googleform sebelum pelaksanaan intervensi Kit-DBD bagi mendapatkan data
awal tahap pencapaian murid mengenai pengetahuan mengenai maklumat
dadah dan kesedaran keburukan penyalahgunaan dadah tersebut. Kemudian,
pengkaji menilai hasil jawapan murid berdasarkan skala pemarkahan yang

7

dibuat pada Jadual 3. Ujian Pra ini mengandungi 12 soalan, dan setiap soalan
itu mempunyai 2 pilihan jawapan iatu “YA” dan “TIDAK” (Jadual 4).

Jadual 3

Skala Skor Ujian Pra Murid Mengenai Pengetahuan Maklumat dan Keburukan
Penyalahgunaan Dadah.

TAHAP RENDAH SEDERHANA TINGGI
PENGETAHUAN 0–3 4–8 9 - 12

SKALA SKOR
UJIAN

8

Jadual 4

Hasil Dapatan Ujian Pra

Murid A

Soalan Jawapan

YA TIDAK

1. Saya mempunyai pengetahuan /

maklumat berkaitan maksud

dadah.

2. Saya mempunyai pengetahuan /

maklumat berkaitan jenis dadah

Kanabis.

3. Saya mempunyai pengetahuan /

maklumat berkaitan jenis dadah

Heroin.

4. Saya mempunyai pengetahuan /

maklumat berkaitan jenis dadah

Pil Ecstacy

Murid B Murid C Murid D

Jawapan Jawapan Jawapan
YA TIDAK YA TIDAK YA TIDAK

/ / /

// /

// /

// /

9

5. Saya mempunyai pengetahuan /
maklumat berkaitan jenis dadah /
Syabu. /
/
6. Saya dapat menyatakan nama-
nama panggilan bagi setiap jenis /
dadah /
/
7. Saya sedar akan keburukan
penyalahgunaan dadah.

8. Saya mampu untuk katakan
“tidak” ketika kawan saya

mengajak untuk melakukan
perbuatan menghisap dadah.

9. Saya dapat mengetahui kesan
buruk penyalahgunaan dadah.

10. Saya mampu melindungi diri dari
ancaman dadah

11. Sekiranya adik beradik saya

terlibat dengan gejala

penyalahgunaan dadah, saya

akan melaporkan kepada ibu

bapa

// /
// /
// /
/ //

// /
/ /
/

10

12. Saya tidak ada perasaan ingin /
mencuba bagaimana rasa dadah
tersebut.

//
11

Skala Pemarkahan Ujian Pra

12

10

8

6

4

2 12 3
D
0 BC
0 Murid

A

Rajah 2. Skala skor ujian murid mengenai pengetahuan dan kesedaran
keburukan penyalahgunaan dadah.

Hasil dapatan awal menunjukkan bahawa keempat-empat murid tersebut
mempunyai tahap pengetahuan mengenai maklumat dan kesedaran akan
bahaya dadah yang berada pada kategori rendah apabila menjawab soalan
Ujian Pra tersebut (Rajah 2).

2.2.3 Pemerhatian
Selain itu, pengumpulan data awal menggunakan kaedah pemerhatian juga
merupakan alternatif yang ada dalam mengumpul maklumat selain temu bual
dan ujian penilaian pengesanan. Akhiar Pardi, dan Shamsin (2011)
menyatakan bahawa kaedah pemerhatian merupakan satu kaedah
penyelidikan yang digunakan untuk mengukur pemboleh ubah penyelidikan.
Oleh demikian, pengkaji telah membuat pemerhatian kepada murid-murid ini
melalui bimbingan kelompok yang dijalankan dengan menetapkan enam
kriteria melalui skor pemerhatian (Jadual 5) berdasarkan senarai semak yang
dibina, kemudian murid menyatakan pengetahuan atau pemahaman mereka
mengenai maklumat dadah dan keburukan penyalahgunaanya secara lisan
dan perlakuan. Hasil dapatan awal pemerhatian murid boleh dilihat pada
Jadual 6.

12

Jadual 5

Skor Pemerhatian Awal Terhadap Pencapaian Murid Berkaitan Dadah

PENCAPAIAN LEMAH BAIK SANGAT BAIK
SKALA 0–1 2-4 5-6

KRITERIA

Jadual 6

Senarai Semak Pemerhatian Awal Kriteria Murid.

PETUNJUK:
➢ K1 = Menjelaskan maksud dadah.
➢ K2 = Menjelaskan sekurang-kurangnya 3 jenis-jenis dadah
➢ K3 = Menyatakan nama panggilan bagi setiap jenis dadah.
➢ K4 = Menjelaskan sekurang-kurangnya 2 keburukan bagi setiap

jenis dadah
➢ K5 = Menyatakan sekurang-kurangnya 2 contoh dialog menolak

ajakan daripada rakan atau ahli keluarga untuk mengambil dadah
➢ K6 = Mengepresikan perlakuan dan perasaan yang baik akan

kesedaran keburukan penyalahgunaan dadah

NO. MURID K1 K2 K3 K4 K5 K6 JUMLAH

KRITERIA

DIPENUHI:

1. Murid A XXXX XX 0
2. Murid B XXXX XX 0
3. Murid C XX/ X XX 1
4. Murid D / XX/ XX 2

13

SENARAI SEMAK PEMERHATIAN
KRITERIA MURID

Jumlah Kriteria yang Dipenuhi 6 1 2
0 D
5
BC
4 Murid

3

2

1
0

0
A

Rajah 3. Senarai semak pemerhatian kriteria awal murid.

Hasil analisis data awal murid-murid berpandukan Rajah 3 menunjukkan
jumlah kriteria tertinggi adalah 2 iatu Murid D. Murid C mendapat skor 1 dan
manakala Murid A dan Murid B mendapat skor jumlah kriteria 0. Secara
ringkasnya, data awal ini jelas menunjukkan mereka masih berada pada tahap
kategori lemah kerana tidak dapat menghuraikan dan menyatakan mengenai
pengetahuan dan maklumat keburukan penyalahgunaan dadah.

2.3 Tindakan
Terdapat beberapa model penyelidikan tindakan yang sesuai dalam
membantu guru untuk menjalankan kajian di bilik darjah. Oleh itu, pengkaji
telah memilih Model Kurt Lewin sebagai asas penyelidikan tindakan ini.
Secara umumnya, konsep kajian tindakan dipelopori oleh Kurt Lewin, seorang
ahli psikologi sosial Amerika Syarikat. Menurut Lewin (1946), kajian tindakan
memperlihatkan suatu kitaran langkah-langkah (a spiral of steps) yang
berulang-ulang. Beliau mengemukakan satu kitaran itu mengandungi lagkah-
langkah perancangan, tindakan dan peninjauan atau pencarian fakta
mengenai kesan atau keputusan sesuatu tindakan itu. Kitaran tersebut dapat
dilihat berdasarkan Rajah 4.

14

Rajah 4. Model Kurt Lewin 1946

Seterusnya, pelaksanaan aktiviti ini dijalankan melalui bimbingan kelompok.
Malek Said (2007) menyatakan bahawa bimbingan ialah suatu proses bantuan
yang disediakan kepada individu yang memerlukan panduan kearah
pemahaman, pengetahuan dan kemahiran dengan menentukan matlamat
jangka pendek atau jangka panjang dalam merancang cara-cara bertindak
dan mengubah tingkah laku ke arah yang lebih baik. Tambahan pula,
matlamat bimbingan kelompok ini adalah untuk membantu pertumbuhan murid
dalam bidang akademik serta mewujudkan interaksi individu yang lebih sihat.
Maka, pengkaji memilih perkhidmatan bimbingan kelompok ini berbanding
perkhidmatan kaunseling kelompok kerana dalam menjalankan aktiviti
berpandukan perkhidmatan kaunseling kelompok, pengkaji harus
melaksanakan aktiviti tersebut mengikut fasa-fasa kaunseling yang telah
ditetapkan. Perkara ini menyukarkan pengkaji dalam menjalankan
penyelidikan oleh kerana fasa kaunseling ini adalah amat sistematik dan
berskruktur.

2.3.1 Langkah 1 (Mereflek)
Kajian tindakan dimulakan dengan membuat refleksi terhadap permasalahan
atau isu yang ingin dikaji. Dalam perkara ini, pengkaji telah menganalisis dan
membuat dapatan kajian lalu mengenai penyalahgunaan dadah bagi
peringkat remaja terutamanya murid sekolah. Ini diikuti dengan pencarian

15

fakta berkaitan dengan situasi yang diperlukan seperti temu bual dengan guru
penasihat PPDa sekolah sebagai maklumat sokongan kepada masalah kajian
ini. Dalam pada itu, guru tersebut juga telah mencadangkan senarai nama
empat orang murid tahun enam yang perlu diberi perhatian berdasarkan
rekod yang guru ini peroleh dalam satu kuiz berkaitan dadah. Oleh demikian,
pengkaji melihat pengetahuan maklumat mengenai dadah amat perlu diberi
pendedahan kepada murid-murid tersebut sebelum mereka menginjak naik
ke persekolahan menengah. Hal ini kerana menurut kajian yang dilaksanakan
oleh Wahyuni Ismail, Mostafa Kamal, Nasrudi, dan Fauziah Ibrahim (2012)
menyatakan bahawa terdapat sesetengah murid menyatakan bahawa
perbuatan tersebut itu ada perkara yang biasa dan baik untuk dilakukan
kerana mereka melihat komuniti setempat seperti ahli keluarga, jiran dan
sebagainya yang melakukan tingkah laku negatif itu. Jelas sekali, perkara ini
amat membimbangkan jika tiada perancangan dan tindakan yang dilakukan
dengan sebaiknya dalam melahirkan murid yang berpengetahuan berkaitan
maklumat dadah dan mempunyai kesedaran tentang bahaya
penyalahgunaan dadah ini.

2.3.2 Langkah 2 (Merancang)
Setelah permasalahan yang sebenar dapat diketahui maka langkah
seterusnya diambil. Pengkaji telah merancang satu pelan tindakan yang sesuai
untuk mengatasi isu atau permasalahan yang dihadapi. Menurut Kartini Abdul
Mutalib, Shabudin Yahya, Rosli Sahat, dan Badrul Hisham (2012), langkah ini
perlu ditekankan dalam meneliti dan mengenalpasti sesuatu idea atau amalan.
Maka, pengkaji telah menghasilkan satu kit yang dinamakan Kit Digital Bahaya
Dadah (Kit-DBD) sebagai alat bantu untuk memperkenalkan empat kategori
dadah iatu Amphetamine- Type Stimulants, Opiat, Ganja dan lain lain. Merujuk
statistik laporan daripada AADK (2021), sejumlah 65.2 peratus penagih
mengambil kategori dadah bagi Amphetamine- Type Stimulants, 30.8 peratus
untuk kategori dadah opiat, 2.7 peratus kategori dadah ganja dan manakala
0.8 peratus bagi kategori dadah lain lain.

16

2.3.3 Langkah 3 (Bertindak)
Langkah seterusnya, pengkaji melaksanakan semua pelan tindakan atau
perancangan yang dibuat. Merujuk Manual Kajian Tindakan Edisi Ketiga
(2008), pelaksanaan segala tindakan amat perlu bagi mengatasi masalah
yang dihadapi oleh murid. Oleh demikian, pengkaji telah menjalankan Kit-
DBD ini secara bimbingan kelompok (berkumpulan) menggunakan medium
GoogleMeet supaya murid dapat mengikuti kit tersebut bersama-sama
dengan rakan kelompoknya agar ia lebih menyeronokkan. Pengkaji turut
mengambil inisiatif untuk mengambil satu contoh dadah bagi setiap kategori
dadah seperti Heroin, Pil Ecstacy, Ganja dan Syabu dalam memberi
maklumat dan keburukan penyalahgunaan dadah tersebut. Dalam kelas
tersebut, pengkaji telah menjalankan Kit-DBD tersebut menggunakan aplikasi
Zappar dimana input maklumat berkaitan dadah diletakkan dalam aplikasi
tersebut.

2.3.4 Langkah 4 (Memerhati)
Pemerhatian merupakan satu kaedah penyelidikan yang digunakan untuk
menguaskur pemboleh ubah penyelidikan (Rosinah Edinin, 2011). Pengkaji
membuat pemerhatian terhadap murid (peserta kajian) dengan menilai hasil
tugasan video yang dilaksana oleh mereka. Hal ini adalah bagi memastikan
keberkesanan Kit-DBD dalam meningkatkan pengetahuan maklumat dadah
dan pengetahuan kesedaran akan keburukan penyalahgunaannya. Perkara
ini dilakukan agar selaras dengan objektif dan persoalan kajian yang
ditetapkan. Selain itu, pengkaji juga mengumpul dan menganalisis untuk
mengenalpasti kekuatan dan peluang penambahbaikan yang boleh pengkaji
dalam aktiviti kit ini.

3.0 OBJEKTIF DAN SOALAN KAJIAN

3.1 Objektif Kajian
3.1.1. Meningkatkan pengetahuan mengenai maklumat dadah
melalui Kit Digital Bahaya Dadah (Kit-BDB).
3.1.2 Meningkatkan pengetahuan mengenai kesedaran
penyalahgunaan dadah melalui Kit Digital Bahaya Dadah (Kit-BDB).

17

3.2 Soalan Kajian
3.2.1 Adakah Kit Digital Bahaya Dadah (Kit-BDB) dapat meningkatkan
pengetahuan murid mengenai maklumat dadah?
3.2.2 Adakah Kit Digital Bahaya Dadah (Kit-BDB) dapat meningkatkan
pengetahuan kesedaran murid mengenai penyalahgunaan dadah?

4.0 PESERTA KAJIAN
Jadual 7

Peserta Kajian

Peserta

Kajian A B C D

(Murid)

Jantina Perempuan Perempua Perempuan Perempuan
Umur 12 tahun n 12 tahun 12 tahun

12 tahun

Tahun 6 6 6 6
Melayu Melayu
Kaum/ Melayu Melayu
Bendahari Pengawas sekolah
Bangsa kelas
Guru Pemandu
Jawatan di pengurusan murid
Guru Pemandu pejabat
sekolah Murid Biasa Pebimbing
kesihatan
Rakan

Sebaya

Pekerjaan Nurse Pembantu

ibu pembedah

an gigi

Pekerjaan Pesara Tiada

bapa tentera

18

Ciri-ciri ▪ Agak ▪ Seorang ▪ Agak aktif ▪ Sangat aktif
spesifik malu
yang ▪ Akan ▪ Sering

bercakap pemalu bercakap memimpin
dengan ▪ Pendiam bila dalam kumpulan
orang ▪ Kurang disuruh ▪ Mengetuai
yang ▪ Sentiasa perbincangan
kurang bercakap melontark ▪ Tidak pemalu
rapat di an idea ▪ Berani
▪ Sering hadapan yang ▪ Suka mengambil
orang

bergantu ramai bernas tindakan yang
melulu tanpa
ng ▪ Berkawa ▪ Suka

kepada n dengan merendah perbincangan

orang lain orang diri dengan orang

untuk yang lain
membuat tertentu ▪ Tegas
keputusa ▪ Mudah
▪ Jarang mengala

senyum h

5.0 PELAKSANAAN KAJIAN

5.1 Langkah-langkah Tindakan
Pelaksanaan Kit-DBD ini melibatkan empat langkah dalam bimbingan
kelompok. Langkah-langkah aktiviti kit tersebut dinyatakan pada Jadual 8.

19

Jadual 8

Langkah Aktiviti Kit Digital Bahaya Dadah (Kit-DBD)

Langkah/ Aktiviti
Masa
1. Pengkaji menyediakan kod atau
Langkah 1 pautan GoogleMeet sebelum
Set Induksi memulakan bimbingan kelompok.
(10 minit)
2. Pengkaji memberi kod atau pautan
GoogleMeet tersebut kepada murid

3. Pengkaji meminta murid untuk
memuat turun aplikasi Zappar di
telefon masing-masing

4. Pengkaji memberikan ujian Pra
(Lampiran C) kepada murid untuk
dijawab.

5. Pengkaji memulakan sesi dengan doa
dan menayangkan video pendek
bertajuk “KEMPEN ANTI DADAH”

Aktiviti murid Catatan

1. Murid memasuki GoogleMeet Nilai: Fokus dan

melalui kod/ link yang diberi oleh Tekun

Pengkaji. BBM: Video KEMPEN

2. Murid memuat turun aplikasi Zappar ANTI DADAH.

di telefon masing-masing

3. Murid menjawab Ujian Pra (Lampiran

C) yang diberikan oleh Pengkaji.
4. Menonton video pendek “KEMPEN

ANTI DADAH”.

20

Langkah 2 1. Pengkaji menayangkan tayangan slaid
(60 minit) berkenaan maklumat dadah.

2. Pengkaji memberi arahan cara
penggunaan Kit Digital Bahaya
Dadah (Kit-BDB) kepada murid.

3. Pengkaji menunjukkan paparan kod
Zappar Ganja (Lampiran D) kepada
murid

4. Pengkaji meminta murid untuk
membaca maklumat-maklumat yang
terkandung dadah Ganja tersebut.

5. Pengkaji membimbing murid
sepanjang aktiviti dijalankan.

6. Pengkaji turut bersoal jawab dengan
murid berkaitan dadah Ganja.

7. Langkah 2, 3, 4, dan 5 diulang dengan
menukarkan paparan kod Zappar bagi
dadah Syabu, Pil Ecstacy dan juga
Heroin (Lampiran D).

1. Murid melihat dan mendengar Nilai: Fokus, Tekun,

paparan slaid yang ditayang oleh Kerjasama,

pengkaji berkenaan maklumat Kesungguhan,

dadah. Kemahiran Berfikir,

2. Murid mendengar arahan cara Tolong-menolong,

penggunaan Kit Digital Bahaya Bertolak Ansur,

Dadah (Kit-BDB) yang disampaikan Menghormati

Pengkaji BBM: Kit Digital

3. Murid mengimbas kod Zappar Ganja Bahaya Dadah (Kit-

(Lampiran D) yang dipamerkan oleh BDB)

Pengkaji.

4. Murid membaca maklumat berkaitan

dadah Ganja.

5. Murid bersoaljawab dengan Pengkaji

berkaitan dadah Ganja.

6. Murid kemudian melakukan langkah

2,3, dan 4 berulang dengan

mengimbas paparan kod Zappar

21

Langkah 3 1. Pengkaji memberi dan menjelaskan
(10 Minit) berkaitan tugasan video (Lampiran E).

Langkah 4 2. Pengkaji memberi tempoh selama 5
Penutup hari kepada murid untuk menyiapkan
(10 minit) tugasan video yang diberi.

1. Pengkaji memberikan Ujian Pos
(Lampiran C) kepada murid.

2. Pengkaji meminta murid merumus
kembali apa yang telah dimuridi pada
hari ini

3. Mengaitkan aktiviti ini dengan
kehidupan seharian.

4. Membuat penutup dengan memuji
murid dan ucapan terima kasih.

bagi dadah Syabu, Pil Ecstacy dan

juga Heroin (Lampiran D).

7. Permainan Jutaria ID diberhentikan

setelah cukup 40 minit

1. Murid mendengar penerangan Nilai: Fokus,

berkaitan tugasan video (Lampiran E). Kemahiran Berfikir,

BBM: Tugasan Video

1. Murid menjawab Ujian Pos Nilai: Fokus, Tekun,

(Lampiran C) yang diberikan. Menghormati

2. Merumuskan keseluruhan aktiviti

yang dijalankan.

3. Menyatakan pemahaman yang telah

mereka dapat berdasarkan sebelum dan

selepas aktiviti ini dijalankan

22

5.2 Kaedah Mengumpul Data
Merujuk Panduan Penyelidikan Tindakan yang dikeluarkan oleh Pusat
Pembangunan Akademik Institut Pendidikan Guru Malaysia (2018),
pengumpulan data yang sahih dan tepat amat penting dalam membuat kajian
tindakan. Perkara ini membantu pengkaji untuk memahami apa yang berlaku
terhadap peserta kajian (murid) berdasaskan kepada data yang telah
diperolehi. Oleh itu, pengkaji telah menggunakan data kuantitatif dan data
kualitatif iatu temu bual, ujian penilaian pengesanan, dan juga pemerhatian
bagi mengumpul data dalam kajian ini.

5.2.1 Temu bual
Kaedah temu bual merupakan salah satu kaedah yang diguna pakai oleh
pengkaji dalam mengumpul maklumat bagi penyelidikan ini. Maka, pengkaji
telah menemu bual separa bersukruktur bersama guru penasihat PPDa
berkenaan pengetahuan murid mengenai maklumat dadah dan pengetahuan
kesedaran penyalahgunaan dadah tersebut sebelum dan selepas murid-murid
menjalankan aktiviti Kit-DBD ini bagi menilai perbezaan sebelum dan selepas
aktiviti itu dilaksanakan. Oleh itu, pengkaji menjalankan dua sesi temu bual
tersebut melalui medium GoogleMeet dan seterusnya menulis semula
transkrip temu bual tersebut.

5.2.2 Ujian Penilaian Pengesanan
Instrumen kaedah kajian yang digunakan bagi Ujian Penilaian Pengesanan
ialah Ujian Pra serta Ujian Pos. Merujuk Jadual 8, Ujian Pra diberikan kepada
murid pada Langkah 1 (Induksi), manakala Ujian Pos diberikan pada Langkah
4 (Penutup). Maka, murid-murid menjawab semua soalan yang dinyatakan
melalui kod atau pautan Googleform yang diberi. Meskipun begitu, Ujian Pra
adalah sama seperti Ujian Pos yang dijalankan (Lampiran C). Tambahan pula,
item-item soalan yang dibina mengandungi dua bahagian soalan, bahagian
pertama adalah berkaitan tahap pengetahuan murid berkaitan maklumat
dadah (item soalan 1 sehingga 6), bahagian kedua pula berkaitan
pengetahuan kesedaran penyalahgunaan dadah (item soalan 7 sehingga 12).

23

Maka, perkara ini jelas memudahkan pengkaji untuk mengukur kedua-dua
objektif kajian yang ditetapkan.

5.2.1 Pemerhatian
Pengumpulan data sebelum bagi pemerhatian yang telah digunakan dengan
cara pengkaji memerhati perlakuan lisan dan kefahaman yang dinyatakan oleh
murid-murid ini dalam bimbingan kelompok menggunakan borang senarai
semak yang telah dibina. Namun begitu, ekoran pandemik COVID-19,
pengkaji telah telah melakukan pemerhatian melalui tugasan video bagi
pengumpulan data selepas pelaksanaan tindakan Kit-DBD ini. Dalam hal ini,
senarai semak yang digunakan (Lampiran F) masih sama bagi pengumpulan
data sebelum dan selepas dalam mengukur pemahaman pengetahuan murid
berkaitan dadah supaya kedua-dua objektif kajian yang ditetapkan ini tercapai.
Selanjutnya, item kriteria yang diukur dalam senarai semak ini juga
mengandungi dua bahagian dimana bahagian pertama (kriteria 1 sehingga
kriteria 3) digunakan bagi mengukur perlakuan murid dalam aspek
pengetahuan maklumat dadah, manakala bahagian kedua (kriteria 4 sehingga
kriteria 5) adalah mengukur perlakuan murid dari segi pengetahuan akan
kesedaran penyalahgunaan dadah. Maka, hasil pemerhatian tersebut akan
dianalisis untuk melihat keberkesanan Kit-DBD yang dijalankan.

5.3 Cara Analisis Data
Analisis data merupakan satu kaedah untuk mengawal dan
mempersembahkan data serta prosedur statistik. Akhiar Pardi, dan Shamsina
(2011) menjelaskan bahawa data yang dikumpul perlu dianalisis dan dibuat
interpretasi bagi membolehkan pengkaji melapor dapatan kajian berdasarkan
bukti-bukti yang telah diperoleh. Oleh demikian, data yang diperoleh semasa
pengumpulan data telah dianalisis berdasarkan tiga kaedah pengumpulan
data iatu temu bual, ujian penilaian pengesanan dan juga pemerhatian.

5.3.1 Temu bual
Bagi analisis data temu bual semi skruktur ini, pengkaji telah merekodkan
segala data penting temu bual dengan guru kelab PPDa melalui rakaman

24

video GoogleMeet dan transkrip. Menurut Rosinah Edinin (2011), rakaman
berbentuk video atau audio yang ditulis semula pada transkrip amat penting
untuk mendapat gambaran yang menyeluruh tentang jawapan yang dikatakan
oleh kedua-dua pihak. Oleh itu, soalan-soalan penting telah dikenal pasti dan
digariskan dalam catatan transkrip Jadual 2. Manakala, data selepas turut
dianalisis melalui temu bual kedua yang dijalankan kepada guru PPDa ini bagi
melihat keberkesanan Kit-DBD, dan kemudiannya ditulis pengkaji dalam
bentuk transkrip (Jadual 9). Dalam pada itu, guru PPDa tersebut turut
mengikut bimbingan kelompok yang dibuat pengkaji di dalam GoogleMeet
untuk melihat dan menilai sendiri kebekersanan dan pengetahuan murid-murid
tersebut berkaitan maklumat dan keburukan penyalahgunaan dadah.

Jadual 9

Transkrip Soalan Temu bual Selepas Intervensi Bersama Guru PPDa

BIL. SOALAN (PENGKAJI)
1. Pada pandangan cikgu, bagaimanakah tahap pengetahuan

murid mengenai maklumat dadah setelah melaksanakan Kit
Digital Bahaya Dadah (Kit-DBD)?
2. Jelaskan bagaimana tahap kesedaran murid mengenai
bahaya penyalahgunaan dadah ini setelah melaksanakan Kit
Digital Bahaya Dadah (Kit-DBD) ini?

5.3.2 Ujian Penilaian Pengesanan
Bagi Ujian Pra dan Ujian Pos, pengkaji telah menetapkan skala skor ujian bagi
mengukur tentang pengetahuan maklumat dadah dan kesedaran
penyalahgunaan dadah tersebut. Skala skor ini terbahagi kepada tiga tahap
iatu skor dalam lingkungan 0 hingga 2, bermaksud pengetahuan murid adalah
tahap rendah. Murid yang mendapat skor dalam lingkungan 3 hingga 4 pula
berada pada tahap sederhana dan seterusnya murid yang mendapat skor 5
hingga 6 adalah berada pada tahap pengetahuan tinggi (Jadual 7). Oleh itu,
berdasarkan skala yang ditetapkan ini, pengkaji telah mengetahui tahap
pengetahuan dan kesedaran keburukan penyalahgunaan dadah murid-murid

25

melalui ujian penilaian pengesanan supaya objektif kajian yang ditetapkan
dapat diukur. Tambahan lagi, data sebelum dan selepas pelaksanaan Kit-DBD
bagi setiap murid diterjemahkan dalam rajah dan carta untuk memudahkan
pengkaji membuat banding beza tahap pengetahuan murid tersebut.

Jadual 10

Skala Skor Tahap Pengetahuan

TAHAP RENDAH SEDERHANA TINGGI
PENGETAHUAN 0–2 3–4 5-6

SKALA SKOR
UJIAN

5.3.3 Pemerhatian
Pengkaji juga membuat banding beza melalui pemerhatian daripada sebelum
pelaksanaan kit permainan JID dan selepas pelaksanaan kit-DBD dari segi
pengetahuan dan kefahaman mereka berkaitan maklumat dadah dan
keburukan penyalahgunaannya. Skor kriteria dan pencapaian murid terbahagi
kepada empat peringkat, skor 0 merujuk kepada pencapaian sangat lemah,
skor 1 adalah pencapaian lemah, manakala skor 2 dan skor 3 pencapaian baik
dan sangat baik (Jadual 11). Kaedah pemerhatian data sebelum dianalisis
secara bersemuka dalam bimbingan kelompok manakala kaedah pemerhatian
data selepas dianalisis secara tugasan video yang dihantar oleh murid-murid.
Oleh demikian, skor kriteria pencapaian dalam Jadual 11 ini diukur
berdasarkan senarai semak pemerhatian yang dibuat bagi pengumpulan data
sebelum dan selepas (Jadual 12).

Oleh demikian, murid yang berkemahiran dan faham akan menunjukkan
contoh perlakukan yang berkesan melalui tugasan video yang dirakam.
Tugasan video yang dipersembahkan dalam pelbagai bentuk seperti
pembentangan, lakonan, bercerita bagi menjelaskan maksud dadah, jenis-
jenisnya, serta keburukan penyalahgunaan dadah disamping perlakuan atau
ekspresi yang baik amat memudahkan pengkaji mengukur kedua-dua objektif
kajian yang telah ditetapkan.

26

Jadual 11

Skor PemerhatianTerhadap Pencapaian Murid Berkaitan Dadah

PENCAPAIAN SANGAT LEMAH BAIK SANGAT
LEMAH 0–1 2 BAIK
SKOR
KRITERIA 0 3

Jadual 12

Senarai Semak Pemerhatian Murid

PETUNJUK:
➢ K1 = Menjelaskan maksud dadah.
➢ K2 = Menjelaskan sekurang-kurangnya 3 jenis-jenis dadah
➢ K3 = Menyatakan nama panggilan bagi setiap jenis dadah.
➢ K4 = Menjelaskan sekurang-kurangnya 2 keburukan bagi setiap

jenis dadah
➢ K5 = Menyatakan sekurang-kurangnya 2 contoh dialog menolak

ajakan daripada rakan atau ahli keluarga untuk mengambil dadah
➢ K6 = Mengepresikan perlakuan dan perasaan yang baik akan

kesedaran keburukan penyalahgunaan dadah

NO. MURID K1 K2 K3 K4 K5 K6 JUMLAH

KRITERIA

DIPENUHI:

1. Murid A

2. Murid B

3. Murid C

4. Murid D

5.4 Menyemak Data
Maklumat-maklumat yang terkumpul melalui pelbagai kaedah pengumpulan
data disemak melalui proses triangulasi. Menurut Rosinah Edinin (2011),

27

triangulasi adalah pendekatan menjalankan satu penyelidikan dengan
menggunakan gabungan lebih daripada satu alat kajian. Ia adalah cara untuk
meningkatkan dan memastikan kesahan dan kepercayaan dapatan data
penyelidikan melalui penggunaan beberapa kaedah dan pendekatan.

Temu bual

Kaedah
Triangulasi

Pemerhatian Ujian
Penilaian
Pengesanan

Rajah 5. Kaedah Tringulasi yang digunakan untuk menyemak data kajian

Antara jenis triangulasi yang digunakan dalam kajian ini ialah triangulasi
kaedah bagi membandingkan pelbagai keputusan murid. Dalam kajian ini,
pengkaji telah menggunakan tiga kaedah pengumpulan data iatu pemerhatian,
temu bual dan juga ujian penilaian pengesanan (Rajah 5) dalam menyemak
kredibiliti data yang diperoleh. Perkara ini perlu dilaksanakan kepada setiap
penyelidik kerana menurut Kamarul Azmi (2012), triangulasi kaedah
merupakan kaedah yang amat relevan dalam kajian untuk meningkatkan
kesahan, kebolehpercayaan data. Justeru itu, keempat-empat murid ini dapat
dinilai dengan tepat melalui penggunaan semua kaedah tersebut. Proses
triangulasi yang dibuat jelas membantu pengkaji menunjukkan bukti yang lebih
kukuh terhadap dapatan kajian dan seterusnya menjawab dua persoalan
kajian yang ditetapkan dalam penyelidikan ini.

6.0 DAPATAN KAJIAN
Setelah melaksanakan intervensi Kit-DBD dalam penyelidikan tindakan ini,
pengkaji telah memperoleh dapatan data kajian melalui kaedah temu bual
separa berstruktur, pemerhatian, dan ujian penilaian pengesanan yang
ditadbir. Pengkaji turut menganalisis dan membuat interpretasi terhadap data

28

yang dikumpulkan itu untuk mengesan perkembangan dan perubahan
pengetahuan murid berkaitan maklumat dadah dan pengetahuan
penyalahgunaannya bagi keempat-empat murid ini.

6.1 Persoalan Kajian 1
Adakah Kit Digital Bahaya Dadah (Kit-BDB) dapat meningkatkan pengetahuan
murid mengenai maklumat dadah?

6.1.1 Temu bual

Jadual 13

Hasil Analisis Temu bual Pertama Bersama Guru PPDa

BIL. SOALAN JAWAPAN (GURU)

(PENGKAJI)

1. Pada pandangan Bagi keempat-empat murid ini, tahap

cikgu, apakah pengetahuan mereka mengenai dadah ini amat

tahap sedikit secara umum. Melalui satu pertandingan

pengetahuan kuiz yang dijalankan, skor markah bagi murid-

murid-murid ini murid ini sangat rendah, Maka satu rancangan

mengenai atau langkah perlu diambil bagi meningkatkan

maklumat dadah? tahap pengetahuan mereka.

Hasil analisis data transkrip temu bual pertama (sebelum) pada Jadual 13,
pengkaji telah mengenal pasti bahawa tahap pengetahuan dadah keempat-
empat murid ini adalah sedikit. Hal ini kerana berdasarkan pernyataan yang
diberikan guru tersebut, skor kuiz dadah yang dijawab oleh murid-murid ini di
dalam satu program yang dibuat adalah sangat rendah dan perlu diambil
tindakan. Tambahan lagi, melalui temu bual separa berskruktur yang dibuat,
pengkaji telah dapat meneroka dengan lebih mendalam berdasarkan
penyataan awal yang diberi oleh guru tersebut, dimana pengkaji mendapati
bahawa kurangnya program PPDa yang dilaksana di sekolah terutamanya
ketika pandemik ini menyebabkan murid kurang diberi pendedahan mengenai

29

pengetahuan maklumat dan penyalahgunaan dadah. Perkara ini selaras
dengan kajian yang dibuat oleh Farihan Ainol (2010) yang menyatakan antara
punca utama golongan remaja dan kanak-kanak mudah terpengaruh dengan
gejala penyalahgunaan dadah adalah disebabkan kurang pengetahuan
berkaitan maklumat dadah.

Jadual 14

Hasil Analisis Temu bual Kedua bersama Guru PPDa

BIL. SOALAN (PENGKAJI) JAWAPAN (GURU)

1. Pada pandangan cikgu, Setelah pelaksanaan kit ini dibuat kepada

bagaimanakah tahap murid-murid tersebut, mereka telah

pengetahuan murid memahami dengan sangat baik dan tahap

mengenai maklumat pengetahuan mereka juga telah

dadah setelah meningkat berdasarkan dari segi respon

melaksanakan Kit dan juga soal jawab yang diberi disamping

Digital Bahaya Dadah penglibatan yang sangat aktif di dalam

(Kit-DBD)? perkongsian tersebut.

Selepas intervensi Kit-DBD dilaksanakan, pengkaji telah menemu bual guru
PPDa untuk kali kedua (selepas intervensi). Berdasarkan analisis transkrip
yang dibuat pada Jadual 14, guru tersebut menjelaskan bahawa tahap
pengetahuan murid mengenai maklumat dadah telah meningkat. Perkara ini
dapat dilihat berdasarkan respon, soal jawab dan juga penglibatan yang
sangat aktif murid-murid ketika bimbingan kelompok dilaksanakan.

Maka, berdasarkan hasil analisis data temu bual Jadual 13 dan Jadual 14,
pengkaji bersependapat dengan guru PPDa sekolah bahawa dapatan kajian
menunjukkan tahap pengetahuan murid mengenai maklumat dadah telah
meningkat daripada sebelumnya. Oleh demikian perkara ini menjawab
persoalan kajian pertama iatu peningkatan pengetahuan murid mengenai
maklumat dadah menjalankan tindakan pelaksanaan Kit-DBD tersebut.

30

6.1.2 Ujian Penilaian Pengesanan

Jadual 15

Hasil Analisis Keseluruhan Soalan Ujian Pra dan Ujian Pos (Soala

Ujian Pra

Murid A Murid B Murid C M

Soalan Jawapan Jawapan Jawapan Ja

1. Saya YA TIDAK YA TIDAK YA TIDAK YA
mempunyai
pengetahuan // / /
maklumat
berkaitan ///
maksud dadah.

2. Saya
mempunyai
pengetahuan
maklumat