ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง

สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สำนักงาพนรคะณระากชรบรมัญกญารัตกิ ฤษฎีกา สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

ให้ใช้ประมวลกฎหมายวธิ ีพิจารณาความแพง่
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎพกี ุทาธศกั ราช ๒๔๗สำ๗นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า

สำนักงานคใณนะพกรระรมปกรามรากภฤษิไธฎยกี สามเดจ็ พระเจา้ สอำยน่หู ักวั งอานาคนณนั ะทกมรหรมดิ กลารกฤษฎกี า
คณะผสู้ ำเร็จราชการแทนพระองค์

สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา (ตามปสำรนะกักงาาศนปครณะะธการนรมสกภาารผกู้แฤษทฎนีกราาษฎร สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

ลงวนั ท่ี ๗ มนี าคม พทุ ธศักราช ๒๔๗๗)
สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี อานุวัตนจ์ าตรุ นสตำ์ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สำนกั งเาอจนา้าคทพณิตระะยกย์ทราิพรยมอมกาารภรากาชฤษฎกี า สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

สำนักงานคณตะรการไรวม้กณารกวฤันษทฎี่ ๑กี า๕ มถิ นุ ายน พสุทำธนศกั กังารนาคชณ๒ะ๔กร๗ร๘มการกฤษฎกี า
เปน็ ปที ี่ ๒ ในรัชกาลปจั จบุ นั

สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

โดยที่สภาผู้แทนราษฎรลงมติว่า สมควรที่จะยกเลิกบรรดากฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพ่งต่าง สๆำนทกั ่ใี งชาอ้ นยคู่ณณะกบรัดรมนกี้ แารลกะฤใษหฎใ้ กีชา้ประมวลกฎหมสาำยนวักธิงาพี นจิ คาณระณการครมวกาามรแกพฤษง่ แฎทกี าน

สำนกั งานคณะกรรมการกฤจษ่งึฎมีกีพา ระบรมราชโอสงำนกักางราในหค้ตณระากพรรระมรกาาชรกบฤัญษญฎีกัตาิขึ้นไวโ้ ดยคำแสนำนะกันงำาแนลคะณยะินกรยรอมมกขารอกงฤษฎีกา

สภาผู้แทนราษสฎำรนกัดงัง่ าตน่อคไณปะนกี้ รรมการกฤษฎีกา สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

สำนกั งานคณะกรรมการกฤมษฎาตกี ารา ๑ พระราชสำบนัญกั ญงาัตนคินณี้ใหะ้กเรรียรมกกวา่ารก“ฤพษรฎะกี ราาชบัญญัติให้ใสชำ้ปนักรงะามนวคลณกะฎกหรรมมากยารวกิธฤี ษฎกี า

พิจารณาความแพง่ พุทธศักราช ๒๔๗๗”
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

สำนกั งานคณะกรรมการกฤมษาฎตีกราา ๒๑ ใหใ้ ช้พสรำะนรกั างชาบนญัคณญะตั กนิรรต้ี ม้งั กแาตรกว่ ฤันษปฎรกีะากาศในราชกิจสจำานนักเุงบานกคษณาเะปก็นรรตมน้ กไาปรกฤษฎกี า

สำนมักางตานรคาณ๓ะกรใรหม้ใกชา้รปกรฤะษมฎวกี ลา กฎหมายวิธีพสำิจนากั รงณานาคคณวะากมรรแมพก่งารตกาฤมษทฎ่ีไีกดา้ตราไว้ต่อท้าย
พระราชบญั ญตั นิ ี้ตง้ั แต่วันท่ี ๑ ตลุ าคม พุทธศกั ราช ๒๔๗๘ เปน็ ต้นไป

สำนักงานคณะกรรมการกฤบษฎทีกบาญั ญตั ใิ นประมสวำลนกกั ฎงาหนมคาณยะนก้ีใรหรม้ใชก้ใานรกศฤาษลฎทกี ัว่ าไปตลอดราชอสาำนณักางจานักครณยะกกเรวร้นมแกตาร่ใกนฤษฎีกา

ศาลพิเศษท่ีมีข้อบังคับสำหรับศาลน้ัน และถ้ามีกฎหมายให้ใช้ธรรมเนียมประเพณีหรือกฎหมายทาง
ศาสนาในศาลสใดำนักใหงา้ศนาคลณนะ้ันกรยรกมธกรารรกมฤเษนฎียีกมาประเพณีหรือสกำนฎักหงามนาคยณนะั้นกรๆรมมกาารใกชฤ้แษทฎนีกาบทบัญญัติแห่ง

สำนกั งาปนรคะณมะวกลรกรมฎกหามรกายฤบษนฎที้ เกี บวา้นัญแญตั่คติคู่ในวปามรจะะมสไวำดนล้ตกั กกงฎาลนหงคกมณนั าะใยหกนรใ้ ้ีรชใม้ปหกร้ใาชะร้มกบฤวังษลคฎกับีกฎแาหกม่คาดยีคนว้ี ามท้ังสปำนวักงซงาึ่งนคค้าณงชะกำรรระมอกยารู่ใกนฤษฎกี า

ศาลเม่อื วนั ใชป้ สรำะนมักวงาลนกคฎณหะมการยรมนก้ี าหรรกอื ฤทษไี่ฎดกี ย้ าื่นต่อศาลภายสหำลนงั กั วงันานนคน้ั ณไะมก่วร่ารมมกลู าครดกฤีจษะฎไดีกเ้ากดิ ข้ึนกอ่ นหรือ
หลงั วันใช้นนั้

สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

๑ ราชกจิ จานเุ บกษา เล่ม ๕๒/-/หน้า ๗๒๓/๒๐ มิถุนายน ๒๔๗๘

- ๒ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

มาตรา ๔ ต้ังแต่วันใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งนี้สืบไป ให้ยกเลิก

สำนกั บงรำนรคดณากะฎกรหรมมากยำรกกฤฎษแฎลีกะำข้อบังคับอ่ืนสๆำนใกั นงสำน่วคนณทะี่มกีบรัญรมญกำัตริไกวฤ้แษลฎ้วีกในำ ประมวลกฎหสำมนากั ยงนำนี้ หครณือะซกึ่รงรแมยก้งำรกฤษฎีกำ

กับบทแหง่ ประมวลกฎหมายน้ี

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๕๒ ให้รัฐมนตรวี ่าการกระทรวงยุตธิ รรมมีอำนาจออกกฎกระทรวง ตามประมวล
สำนกั กงฎำนหคมณาะยกวริธรีพมจิ กาำรรณกฤาษคฎวีกาำมแพ่งในเรอ่ื งตสอ่ำนไปกั งนำี้นคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ค่าธรรมเนียม นอส(กำ๑นจ)กัาจกงำัดทนวี่รคาะณงบระุไกะวรเ้ใบรนมียตกบาำรรทากางฤงษ๕ธฎุรีทกกำ้าายรปในรเะรมื่อวงลเจก้าสฎำพหนนมกั ักางำยงนานคน้ี ณตบละังกอครดับรจมคนกดกำีรารกรวฤชมษดทฎใ้ัีชกงกำ้คา่ารใชก้จำ่าหยนใหด้

สำนกั บงคุำนคคลณเหะลกรา่ รนมน้ั กำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) จัดวางระเบียบทางธุรการในเรื่องการยึดและอายัด และการจำหน่ายทรัพย์สิน

เป็นตัวเงินโดยวิธสีขำานยกั ทงำอนดคตณละากดรหรมรกือำโรดกยฤวษิธฎีอีก่ืนำ และในเรื่องสวำิธนีกกั างรำบนังคคณับะคกรดรีทมากงำอร่ืนกฤๆษฎทีก่ีเำจ้าพนักงาน

บงั คับคดีจะพึงปฏบิ ตั ิ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกกฤฎษกฎรีกะำทรวงน้ัน เมอื่ สไดำน้ปกัรงะำกนาคศณในะกรรารชมกกจิ ำจรกานฤษเุ บฎกีกษำ าแล้ว ใหใ้ ช้บสังำคนบั กั ไงดำน้ คณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงำาน๖คณ๓ ะใกหรร้ปมรกะำธรากนฤษศฎาลีกฎำ ีกาโดยความสเำหน็นกั งชำอนบคขณอะกงครรณมะกำกรรกรฤมษกฎาีกรำบริหารศาล

ยุติธรรมมอี ำนาจออกขอ้ บงั คบั ตามประมวลกฎหมายวิธพี ิจารณาความแพง่ ในเรื่องต่อไปนี้
สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤษ) ฎกีกาำรแต่งต้ัง การสรำะนบกั ุตงำัวนแคลณะะกกรารรมสกาำบรกาฤนษขฎอีกงำล่าม ผู้แปล แสลำนะผกั งู้เำชน่ียควณชะากญรรกมากรำรกฤษฎีกำ

กำหนดจำนวนค่าสปำว่นยกั กงำานรคแณละะกกรารรมชกดำรใกชฤค้ ษา่ ฎใชีกจ้ ำา่ ยให้บุคคลเหสำลนา่ กั นงัน้ ำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑/๑)๔ การกำหนดจำนวนค่าป่วยการ ค่าพาหนะเดินทาง และค่าเช่าท่ีพัก ของพยาน

สำนกั ทงีศ่ำนาคลณเระยี กกรมรมากำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๒) จัดวางระเบียบทางธุรการในเร่ืองเจ้าพนักงานศาล รวมทั้งการกำหนด

ค่าธรรมเนียมนอสกำจนากั กงทำน่ีรคะณบุะไวก้ใรนรมตกาำรรากงฤษ๕ฎทีก้าำยประมวลกฎสำหนมกั างยำนนคี้ ตณละอกรดรจมนกกำรากรฤชษดฎใชีก้ำค่าใช้จ่ายให้

บุคคลเหลา่ นน้ั

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๓ฤ)ษจฎัดีกวำางระเบียบทาสงำธนุรกั กงาำรนใคนณเระื่อกงรกรามรกเกำร็บกรฤกั ษษฎาีกแำละการทำลายสสำานรบกั งบำคนวคาณมะสการรรมบกบำรกฤษฎีกำ

คำพพิ ากษา สมดุ คำพพิ ากษา และสารบบอ่นื ๆ ของศาล ตลอดจนสำนวนความท้ังหลาย
ส(๔ำน)กั จงัดำนวคาณงระะกเรบรียมบกำทรากงฤธษุรฎกีกาำรในเรื่องการยสื่นำนเอกั กงำสนาครณตะ่อกพรรนมักกงำารนกเฤจษ้าฎหีกนำ้าที่ของศาล

เพ่ือย่ืนต่อศาลหรือเพ่ือส่งให้แก่คู่ความหรือบุคคลผู้ใดผู้หนึ่ง และในเร่ืองการขอร้องด้วยวาจาเพ่ือให้
สำนกั ศงาำลนพคณจิ าะรกณรรามแกลำะรกชฤข้ี ษาฎดีกตำัดสินคดีมโนสาสเำรน่ กั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ส(๕ำน)กั จงัดำนวคาณงระะกเรบรีมยกบำทรากงฤธษุรฎกีกาำรในเร่ืองที่คู่คสวำานมกั ฝงำ่านยคหณนะึ่งกจระรมสก่งตำร้นกฉฤบษับฎีกเอำกสารไปยัง
อีกฝา่ ยหนึง่

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกขฤ้อษบฎังีกคำับนั้น เม่อื ได้ปสรำะนกกั างศำนในครณาะชกกรจิรจมากนำรุเกบฤกษษฎาีกแำล้ว ให้ใชบ้ งั คบัสำไดน้กั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๒ มาตรา ๕ แก้ไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
สำนกั (ฉงำบนับคทณี่ ๒ะ)กพรร.ศม.ก๒ำ๕รก๔ฤ๓ษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๓ มาตรา ๖ เพ่ิมโดยพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒)
พ.ศ. ๒๕๔๓ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๔ มาตรา ๖ (๑/๑) เพิม่ โดยพระราชบัญญัติให้ใชป้ ระมวลกฎหมายวธิ ีพจิ ารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓)
สำนกั พง.ำศน.ค๒ณ๕ะ๕ก๘รรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๓ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

สำนกั งำนคณผู้ระกบั รสรนมอกงำพรกรฤะษบฎรีกมำราชโองการ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

นายพันเอก พระยาพหลพลพยหุ เสนา

นายสำกนรกัฐั งมำนนตครณี ะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๔ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

สารบาญ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ประมวลสำกนฎกั หงำมนาคยณวธิะพีกริจรามรกณำรากคฤวษามฎีกแำพ่ง

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกภรารคมก๑ำรบกทฤทษั่วฎไีกปำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ มาตรา

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ลักษณะ ๑ ศบาทลวเิ สคำรนากัะงหำ์ศนัพคณท์ะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๑
ลกั ษณะ ๒

สำนกั งำนคณะกรรมหกมำรวกดฤ๑ษฎเีกขำตอำนาจศาล สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนค๒ณ-๑ะก๐รรมกำรกฤษฎีกำ
หมวด ๒ การคัดคา้ นผู้พพิ ากษา ๑๑-๑๔

หมวสดำน๓กั งอำำนนคาณจะแกลระรมหกนำา้ รทก่ีขฤษองฎศีกาำล สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีก๑ำ ๕-๓๔

หมวด ๔ การน่งั พิจารณา ๓๕-๔๕

สำนกั งำนคณะกรรมหกมำรวกดฤ๕ษฎรีกาำยงานและสำนสวำนนกัคงวำานมคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำน๔ค๖ณ-๕ะก๔รรมกำรกฤษฎีกำ

ลักษณะ ๓ คคู่ วาม ๕๕-๖๖
ลักษณะ ๔ การยสื่นำแนลกั ะงสำนง่ คคำณคะู่คกวรรามมกแำลระกเฤอษกฎสีกาำร สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤ๖ษ๗ฎ-ีก๘ำ๓ อฏั ฐ

ลักษณะ ๕ พยานหลักฐาน สำนกั ง๘ำน๔ค-๑ณ๐ะก๕รรมกำรกฤษฎีกำ
สำนกั งำนคณะกรรมหกมำรวกดฤ๑ษฎหีกลำักทั่วไป สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

หมวสดำน๒กั งวำา่นดคว้ ณยะกการรรมมากศำารกลฤขษอฎงพีกำยานและการซสักำนถกาั มงำพนยคาณนะกรรมกำรกฤษ๑ฎ๐ีก๖ำ -๑๒๑
หมวด ๓ การนำพยานเอกสารมาสืบ ๑๒๒-๑๒๗ ทวิ

สำนกั งำนคณะกรรมหกมำรวกดฤ๔ษฎกีกาำรตรวจและกาสรำนแกตั งง่ ำตนงั้ คผณูเ้ ชะี่ยกวรชรมากญำโรดกยฤศษาฎลีกำ สำนกั๑ง๒ำน๘ค-๑ณ๓ะก๐รรมกำรกฤษฎีกำ

ลกั ษณะ ๖ คำพิพากษาและคำสัง่

หมวสดำน๑กั งหำนลกัคณทว่ัะกไปรรวม่ากดำ้วรยกกฤาษรฎชีกข้ี ำาดตดั สินคดี สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษ๑ฎ๓ีก๑ำ -๑๓๙

หมวด ๒ ขอ้ ความและผลแห่งคำพิพากษาและคำส่งั ๑๔๐-๑๔๘

สำนกั งำนคณะกรรมหกมำรวกดฤ๓ษฎคีกา่ ำฤชาธรรมเนยี สมำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ส่วนท่ี ๑ การกำหนดและการชำระคา่ ฤชาธรรมเนียม
สำนกั งำนคณและกะรกรามรกยำกรเกวฤ้นษคฎา่ ีกธำรรมเนียมศาลสำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษ๑ฎ๔ีก๙ำ -๑๖๐

ส่วนที่ ๒ ความรบั ผดิ ชน้ั ท่ีสุดในค่าฤชาธรรมเนียม ๑๖๑-๑๖๙/๓
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ภาค ๒ วสธิำีพนกัจิ งาำรนณคาณใะนกศรารลมชก้นัำรตก้นฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ลักษณะ ๑ วิธพี ิจารณาสามัญในศาลช้ันตน้
๑๗๐-๑๘๘

สำนกั ลงกัำนษคณณะะก๒รรวมิธกีพำจิรากรฤณษฎาีกวิสำ ามัญในศาลชส้นัำนตกั้นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

หมวด ๑ วิธพี ิจารณาคดีมโนสาเร่ ๑๘๙-๑๙๖

หมวสดำน๒กั งกำานรคพณิจะากรรณรมากโดำรยกขฤาษดฎนีกดั ำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สว่ นท่ี ๑ การขาดนัดยน่ื คำให้การ ๑๙๗-๑๙๙ ฉ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกสฤว่ ษนฎทีก่ี ๒ำ การขาดนัดสพำจินากั รงณำนาคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั ๒ง๐ำน๐ค-๒ณ๐ะก๙รรมกำรกฤษฎีกำ

หมวด ๓ อนญุ าโตตุลาการ ๒๑๐-๒๒๒

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๕ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

หมวด ๔ การดำเนินคดแี บบกลุ่ม๕

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกสฤว่ ษนฎทีกี่ ๑ำ บททั่วไป สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ส๒ำน๒กั ๒ง/ำ๑น-ค๒ณ๒ะ๒กร/ร๗มกำรกฤษฎีกำ

ส่วนท่ี ๒ การขออนุญาตใหด้ ำเนินคดีแบบกลุ่ม ๒๒๒/๘-๒๒๒/๑๓

สสำว่นนกั ทงำ่ี น๓คกณาะรกพรรจิ มากรณำรากคฤดษีแฎบีกำบกลุ่ม สำนกั งำนคณะกรรมก๒ำ๒รก๒ฤ/ษ๑ฎ๔ีก-ำ๒๒๒/๓๔

สว่ นท่ี ๔ คำพิพากษาและการบังคับคดี ๒๒๒/๓๕-๒๒๒/๔๔
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกสฤ่วษนฎทีก่ี ๕ำ อทุ ธรณแ์ ละสฎำนีกกั างำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๒๒ส๒ำน/๔กั ง๕ำ-น๒ค๒ณ๒ะ/ก๔รร๘มกำรกฤษฎีกำ

สสำ่วนนกั ทงำี่ น๖คคณ่าะธกรรรรมมเกนำยีรกมฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ๒๒๒/๔๙

สำนกั งำนคณะกภรารคมก๓ำรอกทุ ฤธษรฎณีก์แำละฎีกา สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ลักษณะ ๑ อุทธรณ์
๒๒๓-๒๔๖

ลกั ษณะ ๒ ฎีกา สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎ๒ีก๔ำ๗-๒๕๒

สำนกั งำนคณะกภรารคมก๔ำรวกธิ ฤกี ษาฎรีกชำว่ั คราวกอ่ นพิพสำานกกัษงาำแนลคะณกะากรรบรมังคกบัำรตกาฤมษคฎำีกพำพิ ากษาหรือคสำำสนั่งกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ลกั ษณะ ๑ วธิ ีการชวั่ คราวกอ่ นพิพากษา สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎ๒ีก๕ำ ๓-๒๖๕
หมวสดำน๑กั งหำนลักคณท่ัวะกไปรรมกำรกฤษฎีกำ

หมวด ๒ คำขอในเหตุฉกุ เฉนิ ๒๖๖-๒๗๐
สำนกั ลงกัำนษคณณะะก๒รรกมากรำบรังกคฤับษคฎดีกำตี ามคำพิพากษสำานหกั รงอื ำนคคำสณั่งะ๖กรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

หมวสดำน๑กั งหำนลกัคณทวั่ะกไปรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๒๗๑
ส่วนท่ี ๑ ศาลทมี่ ีอำนาจในการบังคบั คดี

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกสฤ่วษนฎทีกี่ ๒ำ คำบังคับ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำ๒น๗ค๒ณ-ะ๒ก๗รร๓มกำรกฤษฎีกำ

สว่ นท่ี ๓ การขอบังคบั คดี ๒๗๔-๒๗๕

สสำว่นนกั ทงำ่ี น๔คกณาะรกพรรจิ มากรณำรากคฤำษขฎอีกบำงั คับคดี สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๒๗๖

สว่ นที่ ๕ การขอให้ศาลไต่สวนเกี่ยวกบั กิจการและทรัพยส์ ิน

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ของลกู หนส้ีตำนามกั คงำำนพคิพณาะกกษรรามกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะ๒ก๗รร๗มกำรกฤษฎีกำ

ส่วนที่ ๖ อำนาจท่วั ไปของเจ้าพนักงานบังคับคดี ๒๗๘-๒๘๖
สสำ่วนนกั ทงำ่ี น๗คผณู้มะีสกร่วรนมไกดำ้เรสกยี ฤใษนฎกีการำบังคบั คดี สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี๒กำ๘๗-๒๘๘

สว่ นท่ี ๘ การงดการบังคบั คดี ๒๘๙-๒๙๑
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกสฤ่วษนฎทีก่ี ๙ำ การถอนกาสรำบนังกั คงบัำนคคดณี ะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำ๒น๙ค๒ณ-ะ๒ก๙รร๔มกำรกฤษฎีกำ

สสำว่นนกั ทงำี่ น๑ค๐ณกะการรรเพมกิกำถรอกนฤหษรฎือีกแำกไ้ ขการบังคสับำคนดกั ีทงำ่ีผนดิ ครณะเะบกยีรรบมกำรกฤษฎีกำ ๒๙๕
หมวด ๒ การบังคบั คดีในกรณีท่เี ปน็ หน้ีเงิน

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกสฤ่วษนฎทีก่ี ๑ำ อำนาจของสเจำน้าพกั งนำักนงคาณนะบกงั รครับมกคำดรีกฤษฎีกำ สำนกั งำ๒น๙ค๖ณ-ะ๓ก๐รร๐มกำรกฤษฎีกำ

ส่วนท่ี ๒ ทรพั ย์สินท่ีไม่อยใู่ นความรับผิดแห่งการบังคับคดี ๓๐๑-๓๐๒

สสำว่นนกั ทงำ่ี น๓คกณาะรกยรดึรมทกรำพั รยก์สฤินษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี๓กำ๐๓-๓๑๕

สว่ นท่ี ๔ การอายัดสทิ ธเิ รียกรอ้ ง ๓๑๖-๓๒๐

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๕ ภาค ๒ ลักษณะ ๒ หมวด ๔ การดำเนินคดีแบบกลุ่ม เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติม
ประมวลกฎหมายวธิสีพำนิจากั รงณำนาคควณาะมกแรพรง่ม(กฉำบรับกทฤี่ษ๒ฎ๖ีก)ำพ.ศ. ๒๕๕๘ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
๖ ลักษณะ ๒ การบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำส่ัง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไข
สำนกั เงพำมิ่ นเคติมณปะรกะรมรวมลกกำฎรหกฤมษายฎวีกิธำพี จิ ารณาความแสพำนง่ กั(ฉงบำนับคทณ่ี ๓ะ๐ก)รพรม.ศก.ำ๒รก๕ฤ๖ษ๐ฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๖ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า

ส่วนที่ ๕ การขอให้ศาลบงั คับบุคคลภายนอกชำระหนี้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ตามสิทธิเรสียำนกกัรงอ้ ำงนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะ๓ก๒รร๑มกำรกฤษฎีกำ

สว่ นท่ี ๖ สิทธขิ องบคุ คลภายนอกและผู้มสี ว่ นไดเ้ สีย

สำนกั งำนคณเะกกย่ี รวรกมับกทำรรกัพฤยษ์สฎนิีกทำ ี่ถูกบงั คับคดสี ำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี๓กำ๒๒-๓๒๕

ส่วนที่ ๗ การขอเฉลี่ยและการเขา้ ดำเนนิ การบังคบั คดีต่อไป ๓๒๖-๓๓๐
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกสฤ่วษนฎทีก่ี ๘ำ การขายหรสือำจนำกัหงนำน่ายคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำ๓น๓ค๑ณ-ะ๓ก๓รร๕มกำรกฤษฎีกำ

สสำว่นนกั ทงำี่ น๙คกณแาะรทกตรนั้งรกผมาู้จกรัดำขรกากายฤรหษอรฎสอืีกังจำหำาหรนมิ า่ทยรัพย์หสรำือนกกั างรำปนรคะณกะอกบรรกมิจกกำารรกฤษฎีกำ ๓๓๖

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกสฤ่วษนฎทีก่ี ๑ำ ๐ การทำบัญสำชนีสกั ่วงนำเนฉคลณยี่ ะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำ๓น๓ค๗ณ-ะ๓ก๔รร๔มกำรกฤษฎีกำ
สว่ นที่ ๑๑ เงินค้างจ่าย ๓๔๕

หมวสดำน๓กั งกำานรคบณงั ะคกับรครมดกีในำรกกรฤณษทีฎีกใี่ หำ้ส่งคนื หรือส่งสมำอนบกั งทำรนัพคยณ์เะฉกพราระมสก่ิงำรกฤษฎ๓ีก๔ำ ๖-๓๔๙

หมวด ๔ การบงั คับคดีในกรณที ่ใี ห้ขบั ไล่ ๓๕๐

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกสฤว่ ษนฎทีกี่ ๑ำ การบงั คับคสดำใีนนกั กงรำนณคีทณลี่ ะูกกหรรนมี้ตกาำมรคกฤำพษฎพิ ีกาำกษา สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ต้องออกไปจากอสงั หาริมทรัพย์ ทอ่ี ยู่อาศยั
สำนกั งำนคณหะรกือรรทมรกัพำยรก์ทฤค่ี ษรฎอีกบำครอง สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎี๓กำ๕๑-๓๕๔

สว่ นที่ ๒ การบังคับคดีในกรณีท่ลี กู หนตี้ ามคำพพิ ากษา
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ตอ้ งรอ้ื ถอสนำสนิง่ กั ปงลำนูกคสณรา้ะงกรไรมมย้ กืนำรตก้นฤษไมฎล้ีก้มำลุกหรือธญั ชาสตำนิ กั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณหะรกอืรรขมนกยำา้รยกทฤษรัพฎีกยำส์ ิน ออกไปจาสกำอนสกั ังงหำนาครมิณทะกรรพั รยม์ กำรกฤษฎีกำ
ท่อี ยู่อาศยั หรอื ทรัพย์ทีค่ รอบครอง ๓๕๕

สำนกั งำนคณะกรรมหกมำรวกดฤ๕ษฎกีกาำรบังคับคดีในสกำรนณกั ีทงำี่ในหคก้ ณระะกทรำรกมากรำหรกรอืฤษงดฎเีกวำน้ กระทำการ สำนกั งำนคณ๓ะก๕ร๖รมกำรกฤษฎีกำ

สว่ นท่ี ๑ การบงั คับคดใี นกรณีทใี่ ห้กระทำการ ๓๕๗-๓๕๘

สสำว่นนกั ทงำ่ี น๒คกณาะรกบรงัรมคกับำครดกใีฤนษกฎรีกณำ ที ใี่ ห้งดเว้นกสรำะนทกั ำงกำานรคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ๓๕๙

หมวด ๖ การบงั คับคดีในกรณีได้มาซึง่ ทรัพยส์ นิ ท่มี ีทะเบยี น ๓๖๐

สำนกั งำนคณะกรรมหกมำรวกดฤ๗ษฎกีกาำรบงั คบั คดีในสกำรนณกั ีทงำขี่ นอคใณหะ้ศการลรสมัง่ กจำับรกกฤุมษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

และกักขังลกู หนี้ตามคำพิพากษา ๓๖๑-๓๖๕
หมวสดำน๘กั งกำานรคบณงั ะคกบั รใรนมกกรำรณกมีฤีกษาฎรีกปำระกนั ในศาลสำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎ๓ีก๖ำ๖-๓๖๗

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๗ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

ประมวลกฎหมายวธิ พี ิจารณาความแพ่ง

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำภาค ๑ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ บทท่ัวไป สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกลำกั ษณะ ๑ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนบกั งทำวนเิ คคณราะะกหรร์ศมัพกทำร์ กฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑ ในประมวลกฎหมายนี้ ถา้ ข้อความมิได้แสดงให้เห็นเป็นอย่างอื่น

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤ)ษ“ฎศีกาำล” หมายความสวำา่ นศกั างลำนยตุคณิธระรกมรหรรมอื กผำูพ้รกิพฤาษกฎษีกาทำ ม่ี ีอำนาจพจิ ารสณำนากัพงิพำานกคษณาะคกดรีแรพม่งกำรกฤษฎีกำ

(๒) “คดี” หมายความว่า กระบวนพิจารณานับต้ังแต่เสนอคำฟ้องต่อศาลเพื่อขอให้
รบั รอง ค้มุ ครองบสังำคนบักั ตงำานมคหณระือกเรพรื่อมกกาำรรใกชฤ้ซษึง่ ฎสีกทิ ำธิหรือหน้าที่ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๓) “คำฟ้อง” หมายความว่า กระบวนพิจารณาใด ๆ ที่โจทก์ได้เสนอข้อหาต่อศาล
สำนกั ไงมำ่วน่าคจณะะไกดร้เรสมนกอำดรก้วฤยษวาฎจีกาำหรือทำเป็นหสนำนังสกั ืองำนไมค่วณ่าะจกะรไรดม้เกสำนรกอฤตษ่อฎศีกาำลชั้นต้น หรือชสั้นำนอกั ุทงธำนรคณณ์หะรกือรฎรมีกกาำรกฤษฎีกำ

ไม่ว่าจะได้เสนอใสนำขนณกั งะำทนคี่เรณิ่มะคกดรรีโมดกยำครำกฟฤ้ษอฎงหีกำรือคำร้องขอหสรำนือกัเสงำนนอคใณนะภการยรมหกลำังรโกดฤยษคฎำีกฟำ้องเพิ่มเติม
หรือแก้ไข หรือฟ้องแย้งหรือโดยสอดเข้ามาในคดีไม่ว่าด้วยสมัครใจ หรือถูกบังคับ หรือโดยมีคำขอให้

สำนกั พงิจำนาครณณะากใหรรมม่ กำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๔) “คำให้การ” หมายความว่า กระบวนพิจารณาใด ๆ ซึ่งคู่ความฝ่ายหน่ึงยกข้อต่อสู้

เป็นข้อแกค้ ำฟอ้ งสตำานมกั ทง่ีบำนัญคญณัตะกิไวร้ใรนมปกำรระกมฤวษลฎกีกฎำหมายน้ี นอกสจำานกกั คงำำนแคถณลงะกการรรมณก์ ำรกฤษฎีกำ

(๕) “คำคู่ความ” หมายความว่า บรรดาคำฟ้อง คำให้การหรือคำร้องท้ังหลายที่ยื่น

สำนกั ตง่อำนศคาณลเะพก่อืรรตมัง้ กปำรระกเฤดษน็ ฎรีกะำหวา่ งค่คู วาม สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๖) “คำแถลงการณ์” หมายความว่า คำแถลงด้วยวาจาหรือเป็นหนังสือ ซ่ึงคู่ความ
ฝ่ายหนึ่งกระทำหสรำือนกยั ง่ืนำตน่อคศณาะลกรดรม้วกยำมรุ่งกหฤมษาฎยีกทำ ่ีจะเสนอควาสมำนเหกั ็นงำตน่อคศณาะลกใรนรขม้อกำครวกาฤมษใฎนีกปำระเด็นที่ได้

ยกขึ้นอ้างในคำคู่ความหรือในปัญหาข้อใดท่ีศาลจะพึงมีคำส่ังหรือคำพิพากษา ซึ่งในข้อเหล่าน้ีคู่ความ
สำนกั ฝง่าำนยคนณั้นะเพกรียรงมแกตำ่แรกสฤดษงฎหีกรำือกล่าวทบทสวำนนหกั รงือำนยคืนณยะันกหรรรมือกอำธริบกาฤยษขฎ้อีกคำ วามแห่งคำพสยำนานกั งหำลนักคฐณาะนกรแรมลกะำรกฤษฎีกำ

ปัญหาข้อกฎหมาสยำแนลกั ะงขำนอ้ คเทณจ็ ะจกรริงรทมงั้กปำรวกงฤคษำฎแีกถำลงการณอ์ าจสรำวนมกั องยำนู่ในคคณำะคกู่ครรวมามกำรกฤษฎีกำ
(๗) “กระบวนพิจารณา” หมายความว่า การกระทำใด ๆ ตามที่บัญญัติไว้ใน

สำนกั ปงรำนะคมณวละกกรฎรหมกมำารยกนฤ้ีอษันฎีกเกำี่ยวด้วยคดีซ่ึงสไำดน้กกั รงำะนทคำณไปะกโดรรยมคกู่คำวรกาฤมษในฎคีกำดีน้ันหรือโดยศสำานลกั หงำรนือคตณาะมกครรำมสกั่งำรกฤษฎีกำ

ของศาลไม่ว่าการน้ันจะเป็นโดยคู่ความฝ่ายใดทำต่อศาลหรือต่อคู่ความอีกฝ่ายหน่ึง หรือศาลทำต่อ

คู่ความฝ่ายใดฝ่ายสหำนนกั ึ่งงหำนรือคณทุกะกฝร่ารยมกแำลระกรฤวษมฎถีกึงำการส่งคำคู่คสวำานมกั แงลำนะเคอณกะสการรรอมื่นกำๆรกตฤษามฎทีกำ่ีบัญญัติไว้ใน

ประมวลกฎหมายน้ี

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๘ฤษ) ฎ“ีกกำารพิจารณา”สำหนมกั างยำนคควณามะกวร่ารมกกรำะรบกวฤษนฎพีกิจำารณาทั้งหมดสใำนนศกั งาำลนใคดณศะากลรหรมนก่ึงำรกฤษฎีกำ

ก่อนศาลนัน้ ชีข้ าดตดั สนิ หรือจำหน่ายคดโี ดยคำพิพากษาหรือคำสั่ง
ส(ำ๙น)กั “งกำนาครณนั่ะงกพริจรามรกณำราก”ฤษหฎมีกาำยความว่า กาสรำทนกัี่ศงาำลนอคอณกะนกร่ังรเกมี่ยกำวรกกับฤกษาฎรีกพำิจารณาคดี

สำนกั เงชำ่นนคชณี้สะอกงรสรถมากนำรสกืบฤษพฎยีกานำ ทำการไตส่ วสนำนฟกั งงั ำคนำคขณอะตก่ารงรมๆกแำรลกะฤฟษงั ฎคีกำำแถลงการณด์ ว้ สยำนวากั จงำานคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๘ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

(๑๐) “วนั สบื พยาน” หมายความว่า วันทศี่ าลเรมิ่ ต้นทำการสบื พยาน

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤษ๑ฎ) ีก“ำคู่ความ” หมสาำยนคกั วงำานมควณ่าะบกรุครคมลกผำรู้ยก่ืนฤคษำฎฟีกำ้อง หรือถูกฟ้อสำงนตกั่องศำนาลคณแะลกะรรเพมก่ือำรกฤษฎีกำ

ประโยชน์แห่งการดำเนินกระบวนพิจารณาให้รวมถึงบุคคลผู้มีสิทธิกระทำการแทนบุคคลนั้น ๆ ตาม

กฎหมาย หรอื ในฐสาำนนกัะงทำนนาคยณคะวการมรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๑๒) “บุคคลผู้ไร้ความสามารถ” หมายความว่า บุคคลใด ๆ ซึ่งไม่มีความสามารถ
สำนกั ตงาำมนคกณฎหะกมรารยมหกรำรือกคฤวษาฎมีกสำามารถถูกจำกสัดำนโดกั ยงำบนทคบณญั ะกญรัตรมแิ กหำ่งรปกรฤะษมฎวีกลำกฎหมายแพ่งสแำลนะกั พงำานณคณิชยะ์กวา่รรดมว้ กยำรกฤษฎีกำ

ความสามารถ ส(ำ๑น๓กั )งำ“นผคู้แณทะนกโรดรมยกชำอรบกฤธษรรฎมีก”ำ หมายความสวำ่านกั บงุคำนคคลณซะึ่งกตรารมมกกฎำรหกมฤษายฎมีกำีสิทธิที่จะทำ

สำนกั กงาำนรแคทณนะกบรุครมคกลำผรู้ไกรฤ้คษวฎาีกมำสามารถหรือสเปำน็นกั บงำุคนคคลณทะี่จกะรรตม้อกงำใรหก้คฤำษอฎนีกุญำ าต หรือให้คสวำานมกั ยงำินนยคอณมะแกกรร่ผมู้ไกรำ้ รกฤษฎีกำ
ความสามารถในอันทจ่ี ะกระทำการอย่างใดอยา่ งหนึ่ง

ส(๑ำน๔กั )ง๗ำนเจค้าณพะนกักรรงมานกำบรังกคฤับษคฎดีกีำหมายความวส่าำนเจกั ้างพำนนคักณงะากนรใรนมสกังำกรัดกฤกษรฎมีกบำังคับคดีหรือ

พนักงานอ่ืนผู้มีอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่ใช้อยู่ ในอันที่จะปฏิบัติตามวิธีการท่ีบัญญัติไว้ใน

สำนกั ภงาำนคค๔ณะแกหร่งรปมกรำะรมกวฤลษกฎฎีกหำ มายนี้ เพื่อคสุ้มำคนรกั องำงนสคิทณธิขะกอรงรคมู่คกวำารมกฤในษรฎะีกหำว่างการพิจารสณำนากั งหำรนือคเณพะ่ือกบรังรคมับกำรกฤษฎีกำ

ตามคำพิพากษาหรอื คำส่ังและให้หมายความรวมถงึ บุคคลทีไ่ ด้รับมอบหมายจากเจ้าพนักงานบังคบั คดี
ให้ปฏบิ ัตกิ ารแทนสำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำลนกัคษณณะกะรร๒มกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ ศาล สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

หมวด ๑

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษเฎขีกตำอำนาจศาล สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๒ หา้ มมิให้เสนอคำฟ้องต่อศาลใด เว้นแต่
ส(ำ๑น)กั เงมำื่อนไคดณ้พะิจการรรมณกาำถรกึงฤสษภฎาีกพำแห่งคำฟ้องแสลำะนชกั ้ันงำขนอคงณศะากลรแรมลก้วำปรกรฤาษกฎฏีกวำ่า ศาลนั้นมี

อำนาจที่จะพิจารณาพิพากษาคดีนั้นได้ตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายว่าด้วยพระธรรมนูญศาลยุติธรรม
สำนกั แงลำนะคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ส(๒ำน)กั เงมำ่ือนไคดณ้พะิจการรรณมกาำถรึงกคฤำษฟฎ้อีกงำแล้ว ปรากฏสวำ่านคกัดงีนำนั้นคอณยู่ะในกรเขรมตกศำารลกนฤั้นษตฎีากมำ บทบัญญัติ
แหง่ ประมวลกฎหมายน้ี ว่าด้วยศาลท่จี ะรบั คำฟ้อง และตามบทบัญญตั ิแหง่ กฎหมายที่กำหนดเขตศาลด้วย

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๓๘ เพ่ือประโยชนใ์ นการเสนอคำฟ้อง

ส(ำ๑น)กั ใงนำนกครณณะีทกี่มรรูลมคกดำีเรกกิดฤษขึฎ้นีกในำ เรือไทยหรือสอำานกกั างำศนยคาณนะไกทรยรมทกี่อำยรู่นกฤอษกฎรีกาำชอาณาจักร

ให้ศาลแพ่งเป็นศาลท่ีมีเขตอำนาจ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๗ มาตรา ๑ (๑๔) แก้ไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพ่ง (ฉบับที่ ๒ส๒ำน) กัพง.ศำน. ๒คณ๕๔ะก๘รรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๘ มาตรา ๓ แก้ไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
สำนกั แงพำน่ง ค(ฉณบะบั กทรี่ ร๑ม๒ก)ำพรก.ศฤ.ษ๒ฎ๕ีก๓ำ๔ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๙ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า

(๒) ในกรณีทีจ่ ำเลยไมม่ ีภูมลิ ำเนาอยูใ่ นราชอาณาจกั ร
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษ(ฎกีก)ำถ้าจำเลยเคยสมำนีภกัูมงิลำนำเคนณาะอกยรู่รณมกทำรี่ใกดฤใษนฎรีกาำชอาณาจักรภสาำยนใกั นงกำนำคหณนะดกสรอรมงปกำี รกฤษฎีกำ

ก่อนวนั ทม่ี กี ารเสนอคำฟอ้ ง ให้ถือวา่ ทน่ี น้ั เป็นภมู ิลำเนาของจำเลย
สำนกั (ขงำ)นถค้าณจะำกเรลรมยกปำรระกฤกษอฎบีกหำรือเคยประกสำอนบกั กงำิจนกคาณระทก้ังรรหมมกดำรหกรฤือษแฎีตกำ่บางส่วนใน

ราชอาณาจักรไม่ว่าโดยตนเองหรือตัวแทน หรือโดยมีบุคคลหนึ่งบุคคลใดเป็นผู้ติดต่อในการประกอบ
สำนกั กงิจำนกคาณรนะกั้นรใรนมรกาำชรอกาฤณษฎาีกจำักร ให้ถือว่าสสถำานนกั ทงำ่ีทนี่ใคชณ้หะรกือรเรคมยกใำชร้ปกฤรษะฎกีกอำบกิจการหรือตสิำดนตกั ่องดำนังกคณล่าะวกรหรมรือกำรกฤษฎีกำ

กสถอ่ านนนท้นั ่อี เันปเ็นปภน็ ูมถิล่ินสำทำเนน่ีอกัยางขู่ขำออนงงคจตณำวั ะเแลกทยรรนมหกรำือรขกฤอษงผฎู้ตีกิำดต่อในวนั ทมี่ ีกสำานรกัเสงนำนอคคณำะฟก้อรงรหมรกือำรภกาฤยษใฎนีกกำำหนดสองปี

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๔๙ เวน้ แต่จะมีบทบญั ญตั ิเปน็ อยา่ งอนื่

ส(ำ๑น)กั คงำำนฟค้อณงะใกหร้เรสมนกำอรตก่อฤศษาฎลีกทำ ี่จำเลยมีภูมิลสำำนเนกั างอำนยคู่ในณเะขกตรรศมากลำรหกรฤือษตฎ่อีกศำาลท่ีมูลคดี

เกดิ ขน้ึ ในเขตศาลไม่วา่ จำเลยจะมีภูมลิ ำเนาอยูใ่ นราชอาณาจักรหรือไม่

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๒ฤษ) ฎคีกำำร้องขอ ให้เสสนำนอกัตง่อำนศคาณลทะก่ีมรูลรมคกดำีเรกกิดฤษขึ้ฎนีกใำนเขตศาล หรสือำนตกั่องศำนาคลณทะ่ีผกู้รร้อรมงมกำี รกฤษฎีกำ

ภูมลิ ำเนาอย่ใู นเขตศาล สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๔ ทวิ๑๐ คำฟ้องเกี่ยวด้วยอสังหาริมทรัพย์ หรือสิทธิหรือประโยชน์อันเก่ียว
สำนกั ดง้วำนยคอณสังะหกรารรมมิ กทำรรัพกฤยษ์ ใฎหีก้เำสนอต่อศาลทส่ีอำสนังกั หงำานรมิคณทระกัพรยร์นม้ันกำตรั้งกอฤยษ่ใู ฎนีกเขำ ตศาล ไม่ว่าจสำำเนลกั ยงจำนะคมณีภูมะกิลรำรเมนกาำรกฤษฎีกำ

อย่ใู นราชอาณาจสกั ำรนหกั รงอื ำไนมค่ ณหะรกือรตร่อมศกาำลรกทฤีจ่ ษำฎเลีกยำมีภมู ิลำเนาอสยำูใ่ นนกั เขงำตนศคาณละกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๔ ตรี๑๑ คำสฟำ้อนงกั องำ่ืนนนคอณกะจกรารกมทกี่บำรัญกญฤษัตฎิไีกวำ้ในมาตรา ๔ สทำวนิ กั ซง่ึงำจนำคเณละยกมริไรดม้มกำี รกฤษฎีกำ
ภูมิลำเนาอยใู่ นราชอาณาจักรและมูลคดีมิได้เกิดข้ึนในราชอาณาจักร ถ้าโจทกเ์ ป็นผู้มีสญั ชาติไทยหรือ
มีภูมลิ ำเนาอยูใ่ นรสาำชนอกั างำณนาคจณักะรกรใหรม้เสกนำรอกตฤอ่ ษศฎาีกลำแพ่งหรือต่อศสาำลนทกั โ่ีงจำนทคกณ์มะีภกมู ริลรำมเกนำารอกยฤษู่ในฎเีกขำตศาล
คำฟ้องตามวรรคหนึ่ง ถ้าจำเลยมีทรัพย์สินท่ีอาจถูกบังคับคดีได้อยู่ในราชอาณาจักร

สำนกั ไงมำว่นา่ คจณะะเปกรน็ รกมากรำชรว่ักคฤษราฎวีกหำรือถาวร โจทสกำจ์นะกั เงสำนนอคคณำะฟกรอ้ รงมตกอ่ ำศรากลฤทษฎ่ที ีกรำพั ย์สนิ นน้ั อย่ใู นสำเขนตกั งศำานลคกณ็ไดะก้ รรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงำาน๔คณจะัตกวรราม๑๒กำรคกำฤรษ้อฎงีกขำอแต่งต้ังผู้จัดสกำานรกั มงำรนดคกณใะหก้รเสรมนกอำตรก่อฤศษาฎลีกทำ่ีเจ้ามรดกมี

ภูมิลำเนาอยใู่ นเขตศาลในขณะถงึ แกค่ วามตาย
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกในฤษกรฎณีกำีท่ีเจ้ามรดกไมส่มำนีภกัูมงิลำำนเคนณาะอกยรู่ใรนมรกาำชรกอฤาษณฎาีกจำักร ให้เสนอตส่อำศนากั ลงทำนี่ทครณัพะยก์มรรรดมกกำรกฤษฎีกำ

อยู่ในเขตศาล สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

แพ่ง (ฉบับท่ี ๑๒) พส๙.ศำมน. า๒กั ตง๕รำ๓าน๔ค๔ณแะกก้ไรขรเมพก่ิมำเตรกิมฤโดษยฎพีกรำะราชบัญญัติแกส้ไำขนเพกั ง่ิมำเนติมคปณระะกมรวรลมกกฎำหรกมฤาษยวฎิธีกีพำิจารณาความ
๑๐ มาตรา ๔ ทวิ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
สำนกั (ฉงำบนบั คทณ่ี ๑ะ๒กร) รพม.ศก.ำ๒รก๕ฤ๓ษ๔ฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๑๑ มาตรา ๔ ตรี เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. ๒ส๕ำน๓ก๔ั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๑๒ มาตรา ๔ จัตวา เพ่ิมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
สำนกั แงพำนง่ ค(ฉณบะับกทร่ี ร๑ม๒ก)ำพรก.ศฤ.ษ๒ฎ๕ีก๓ำ๔ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๑๐ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

มาตรา ๔ เบญจ๑๓ คำร้องขอเพิกถอนมติของท่ีประชุมหรือที่ประชุมใหญ่ของนิติบุคคล

สำนกั คงำำนร้อคงณขะอกเรลริกมนกำิตริบกุคฤคษลฎีกคำำร้องขอตั้งหสรำือนถกั องนำนผคู้ชณำระะกบรรัญมชกำีขรอกงฤนษิตฎิบีกุคำ คล หรือคำรส้อำงนขกั องอำนื่นคใดณเะกกี่ยรวรกมับกำรกฤษฎีกำ

นติ บิ คุ คล ใหเ้ สนอต่อศาลท่ีนิตบิ คุ คลนั้นมีสำนกั งานแห่งใหญอ่ ยใู่ นเขตศาล

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๔ ฉ๑๔ คำร้องขอเก่ยี วกบั ทรัพย์สนิ ท่ีอยูใ่ นราชอาณาจักรกด็ ี คำรอ้ งขอท่ีหาก
สำนกั ศงาำลนมคณีคำะสก่งัรตรมากมำครำกรฤ้อษงฎขีกอำนั้นจะเป็นผลสใหำน้ตกั ้องงำจนดัคกณาะรกหรรรมือกเลำิกรกจฤดั ษกฎาีกรำทรัพย์สินท่ีอยสู่ในำนรกัางชำอนาคณณาะจกักรรรมกก็ดำี รกฤษฎีกำ

ทซึ่งรมัพูลยคส์ ดนิ ีมดิไังดก้เลกา่ ิดวสขอำ้ึนยนใู่ใกั นนงเรำขนาตชคศอณาาะลณกรารจมักกรำแรกลฤะษผฎู้รีก้อำงไม่มีภูมิลำเนสาำนอกัยงู่ใำนนรคาณชะอการณรมากจำักรรกฤใหษฎ้เสีกนำอต่อศาลที่

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๕๑๕ คำฟ้องหรือคำร้องขอซ่ึงอาจเสนอต่อศาลได้สองศาลหรือกว่านั้นไม่ว่า

จะเป็นเพราะภูมิลสำำนเนกั างำขนอคงณบะุคกครลรมกก็ดำี รเพกฤรษาะฎทีก่ีตำ ้ังของทรัพย์สสินำนกกั ็ดงีำเนพครณาะะกสรถรามนกทำรี่ทก่ีเฤกษิดฎมีกูลำคดีก็ดี หรือ

เพราะมีข้อหาหลายข้อก็ดี ถ้ามูลความแห่งคดีเก่ียวข้องกัน โจทก์หรือผู้ร้องจะเสนอคำฟ้องหรอื คำร้อง

สำนกั ขงอำนตค่อณศาะลกรใดรมศกาำลรหกนฤษึ่งเฎชีกน่ ำวา่ นั้นก็ได้ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงาำน๖ค๑ณ๖ะกกร่อรนมยกน่ืำรคกำฤใษหฎ้กีกาำร จำเลยชอบสทำ่ีจนะกั ยงื่นำนคคำณรอ้ ะงกตรร่อมศกาำลรทกี่โฤจษทฎกีก์ไำดย้ ่นื คำฟ้อง

ไว้ขอให้โอนคดีไปยังศาลอ่ืนที่มีเขตอำนาจได้ คำร้องนั้นจำเลยต้องแสดงเหตุที่ยกข้ึนอ้างอิงว่าการ
สำนกั พงิำจนาครณณะากครดรมีตก่อำไรปกใฤนษศฎาีกลำน้ันจะไม่สะดสวำกนกั หงำรนือคจณำเะลกยรรอมากจำไรมก่ไฤดษ้รฎับีกคำวามยุติธรรมสเมำน่ือกัศงาำลนเคหณ็นะสกมรรคมวกรำรกฤษฎีกำ

ศาลจะมีคำส่งั อนสุญำานตกั ตงำานมคคณำระอ้กรงรนม้ันกกำ็ไรดก้ฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ห้ามมิให้ศาลออกคำส่ังอนุญาตตามวรรคหนึ่ง เว้นแต่ศาลท่ีจะรับโอนคดีไปนั้นได้

สำนกั ยงินำนยคอณมะเสกียรรกม่อกนำรถก้าฤศษาฎลีกทำ่ีจะรับโอนคดสีไำมน่ยกั ินงำยนอคมณะกก็ใหรร้ศมากลำทรกี่จฤะษโอฎนีกำคดีนั้นส่งเรื่องสใหำน้อกั ธงิบำนดคีผณู้พะิพการกรมษกาำรกฤษฎีกำ

ศาลอทุ ธรณช์ ีข้ าด คำส่งั ของอธิบดผี ู้พพิ ากษาศาลอุทธรณ์ให้เป็นที่สุด

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๖/๑๑๗ คดีท่ียื่นฟ้องไว้ต่อศาลชั้นต้นซ่ึงไม่ใช่ศาลแพ่ง ก่อนวันช้ีสองสถาน

สำนกั หงรำนือคกณ่อะนกวรันรมสกืบำพรกยฤาษนฎไีกมำ่น้อยกว่าเจ็ดวสันำนใกันงกำรนณคณีทะ่ีไกมร่มรีกมากรำรชกี้สฤอษงฎสีกถำาน หากศาลสทำ่ีคนดกั ีนงำ้ันนอคยณู่ระะกหรรวม่ากงำรกฤษฎีกำ

พิจารณาเห็นว่าผลของคดีดังกล่าวอาจกระทบต่อการอนุรักษ์หรือการบำรุงรักษาทรัพยากรธรรมชาติ
หรือส่ิงแวดล้อมกสาำรนคกั ุ้มงคำนรคอณงผะบู้กรรริโมภกคำเรปก็นฤสษ่วฎนีกรำวม หรือประสโยำนชกันง์สำานธคาณระณกะรอรมยก่าำงรอกื่นฤทษสี่ ฎำีกคำัญ และการ

โอนคดีไปยังศาลแพ่งจะทำให้การพจิ ารณาพพิ ากษาคดีเป็นไปอย่างมปี ระสิทธภิ าพยิ่งขึ้น ก็ให้ศาลแจ้ง
สำนกั คงู่คำนวคาณมทะกรรารบมแกลำระกทฤำษคฎวีกาำมเห็นเสนอปสรำะนธกั างนำนศคาณละอกุทรธรมรกณำ์เรพก่ือฤษมฎีคีกำำส่ังให้โอนคดีนส้ันำนไกัปงยำังนศคาณละแกพรร่งมไกดำ้ รกฤษฎีกำ

คำสัง่ ของประธานสศำนาลกั องำทุ นธครณณะ์ใกหร้เรปม็นกทำรส่ี กดุ ฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั แงพำนง่ ค(ฉณบะบั กทรี่ ร๑ม๒ก)ำพรก๑.ศ๓ฤ.ษม๒าฎ๕ตีก๓รำา๔๔ เบญจ เพิ่มสำโดนยกั พงำรนะคราณชะบกัญรรญมัตกิแำกร้ไกขฤเพษิ่มฎเีกตำิมประมวลกฎหสมำานยกั วงิธำีพนิจคาณรณะการครวมากมำรกฤษฎีกำ
(ฉบบั ท่ี ๑๒) พ.ศ. ๒ส๑๕ำ๔น๓มก๔ั างตำรนาค๔ณะฉกรเพรมิ่มโกดำยรกพฤระษรฎาีกชำบัญญัติแก้ไขเพส่ิมำเนตกัิมงปำรนะคมณวะลกกรฎรหมมกาำยรวกิธฤีพษิจฎาีกรำณาความแพ่ง
๑๕ มาตรา ๕ แกไ้ ขเพ่ิมเตมิ โดยพระราชบัญญัตแิ ก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธพี ิจารณาความ
สำนกั แงพำนง่ ค(ฉณบะบั กทรี่ ร๑ม๒ก)ำพรก.ศฤ.ษ๒ฎ๕ีก๓ำ๔ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๑๖ มาตรา ๖ แกไ้ ขเพิ่มเตมิ โดยพระราชบญั ญตั ิแกไ้ ขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธพี ิจารณาความ
แพ่ง (ฉบับที่ ๑๒) พส.ศำน.๒กั ๕ง๓ำน๔คณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๑๗ มาตรา ๖/๑ เพ่ิมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
สำนกั (ฉงำบนบั คทณ่ี ๒ะ๘กร) รพม.ศก.ำ๒รก๕ฤ๕ษ๘ฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๑๑ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

การโอนคดีตามวรรคหน่ึง ไม่กระทบกระเทือนถึงกระบวนพิจารณาที่ได้ดำเนินการ

สำนกั ไงปำกน่คอณนะทกี่จระรมมกีคำำรสกั่งฤใษหฎ้โีกอำนคดี และใหส้ถำือนวกั ่างบำนรครณดาะกกรรระมบกวำรนกพฤิจษาฎรีกณำ าท่ีได้ดำเนินสกำานรกั ไงปำนแคลณ้วะนกั้นรเรปม็นกำรกฤษฎีกำ

กระบวนพิจารณาของศาลแพ่งด้วย เว้นแต่ศาลแพ่งจะมีคำสั่งเป็นอย่างอ่ืนเพื่อประโยชน์แห่งความ

ยุติธรรม สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๗๑๘ บทบัญสญำนัตกัิในงำมนาคตณระากร๔รมมกาำตรรกาฤษ๔ฎีกทำวิ มาตรา ๔ ตสำรนี มกั งาำตนรคาณ๔ะกจรัรตมวกาำรกฤษฎีกำ
บมทาตบรญั าญ๔ตั ิดเงับตญอ่ จไสปำมนนาี้ กั ตงำรนาค๔ณะฉกรมรมากตำรรากฤ๕ษฎมีกาำตรา ๖ และสมำานตกั รงำาน๖คณ/๑ะกรตร้อมงกอำรยกู่ภฤาษยฎใีกตำ้บังคับแห่ง

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤ)ษคฎีกำฟำ ้องหรือคำร้อสงำขนอกั งทำี่เนสคนณอะภการยรมหกลำังรเกกฤ่ียษวฎเนีก่ืำองกับคดีที่ค้างสพำนิจกัางรำณนคาอณยะู่ใกนรศรมากลำรกฤษฎีกำ
ใดให้เสนอต่อศาลนัน้
ส(๒ำน)ก๑ั ๙งำคนำคฟณ้อะงกหรรรมือกคำำรรก้อฤงษขฎอีกทำี่เสนอเก่ียวเนสื่อำนงกกั ับงำกนาครณบะังกครับรมคกดำีตรากมฤคษำฎพีกำิพากษาหรือ
คำสั่งของศาลซ่ึงคำฟ้องหรือคำร้องขอน้ันจำต้องมีคำวินิจฉัยของศาลก่อนที่การบังคับคดีจะได้ดำเนิ น

สำนกั ไงปำไนดคโ้ ณดยะกครรรบมถกว้ำนรกแฤลษะฎถีกูกำต้องน้นั ให้เสสนำอนตกั ่องำศนาคลณทะี่กกำรหรนมดกำไรวก้ในฤษมฎาตีกรำา ๒๗๑ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) คำร้องตามมาตรา ๑๐๑ ถ้าได้เสนอคำฟอ้ งหรอื คำรอ้ งขอตอ่ ศาลใดแล้ว ใหเ้ สนอ

ต่อศาลน้ันในกรณสำีทน่ียกั ังงไำมน่ไคดณ้เสะกนรอรคมำกฟำร้อกงฤหษรฎือีกคำำร้องขอต่อศสาำลนใกัดงำถน้าคพณยะากนรหรมลกักำฐรากนฤซษึ่งฎจีกะำเรียกมาสืบ
หรือบุคคลหรือทรพั ย์หรอื สถานท่ีท่ีจะต้องตรวจอยู่ในเขตศาลใด ใหเ้ สนอต่อศาลน้นั
สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๔ฤ)ษคฎีำกรำ้องที่เสนอใหส้ศำานลกั ถงอำนนคคณืนะหกรรือรเมปกลำี่รยกนฤแษปฎลีกงำคำส่ังหรือการสอำนนกัุญงาำตนคทณ่ีศาะกลรไรดม้ใหกำ้ รกฤษฎีกำ
ไว้ก็ดีคำร้องท่ีเสนสอำนใหกั ง้ศำานลคถณอะดกถรรอมนกบำรุคกคฤลษใฎดีกจำากฐานะที่ศาสลำไนดกั ้แงตำน่งคตณั้งไะวก้กร็ดรมี คกำำรรก้อฤงษทฎ่ีเสีกำนอให้ศาลมี
คำสั่งใดท่ีเก่ียวกับการถอนคนื หรือเปลี่ยนแปลงคำส่งั หรอื การอนุญาตหรือท่ีเกยี่ วกบั การแตง่ ตั้งเช่นว่า
สำนกั นง้ันำนกค็ดณีคะำกรร้อรงมขกอำรหกรฤือษคฎำีกรำ้องอื่นใดท่ีเสนสำอนเกกั ง่ียำวนเคนณ่ือะงกกรับรคมดกำีทรี่ศกาฤลษไฎดีก้มำีคำพิพากษาหสรำนือกัคงำำสน่ังคไณปะแกลร้วรกม็ดกีำรกฤษฎีกำ
ใหเ้ สนอต่อศาลในคดีทไี่ ดม้ ีคำสั่ง การอนุญาต การแต่งต้ัง หรือคำพิพากษานัน้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๘ ถา้ คดสี องเร่ืองซ่งึ มปี ระเด็นอย่างเดียวกัน หรอื เก่ียวเนื่องใกล้ชดิ กันอยู่ใน

สำนกั รงะำนหควณ่างะพกริจรามรกณำรากขฤอษงฎศีกาำลชั้นต้นที่มีเสขำตนกัองำำนนาคจณสะอกรงรศมากลำตรก่าฤงษกฎันีกำและศาลท้ังสสอำงนนกั ั้นงำไนดค้ยณกะคกำรรรม้อกงำรกฤษฎีกำ

ทั้งหลายที่ได้ยื่นต่อศาลขอให้คดีทั้งสองได้พิจารณาพิพากษารวมในศาลเดียวกันนั้นเสียตราบใดที่
ศาลใดศาลหนึ่งยสังำนมกัิไงดำ้พนิพคณากะกษรารคมกดำีนรั้นกฤๆษฎคีกู่คำวามฝ่ายใดฝส่าำยนหกั นงำ่ึงนจคะณยะ่ืนกครำรมขกอำโรดกยฤทษำฎเีกปำ็นคำร้องต่อ

อธิบดผี ู้พพิ ากษาศาลอุทธรณ์ เพื่อขอใหม้ คี ำสัง่ ใหศ้ าลใดศาลหนึง่ จำหน่ายคดซี ่งึ อยู่ในระหว่างพิจารณา
สำนกั นง้นัำนอคอณกะเสกียรรจมากกำสรากรฤบษบฎคีกวำาม หรอื ให้โอสนำนคกัดงไี ำปนยคงั ณอะกี กศรารลมหกนำรง่ึ กกฤไ็ ษดฎ้แีกลำ้วแต่กรณี สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สคำำนสกั งั่ งใำดนคๆณขะอกงรอรมธกบิ ำดรผีกพู้ฤษพิ ฎาีกกำษาศาลอุทธรณสำ์เนชกั่นงวำา่นนค้ีใณหะเ้ กปร็นรทมีส่กดุำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีากำ๙ ในกรณีดังสกำนลกั่างวำในนคมณาะตกรรารกม่อกนำรนก้ันฤษถฎ้าีกศำาลใดศาลหน่ึงสไำดน้พกั ิพงำานกคษณาะคกดรีแรมลก้วำรกฤษฎีกำ

และไดม้ ีการยืน่ อุทธรณ์คัดค้านคำพิพากษาน้ัน คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหน่ึงอาจย่ืนคำขอโดยทำเป็นคำร้อง

ต่อศาลอุทธรณ์ ขสำอนใกัหง้มำนีคคำณสั่งะกใหรร้งมดกกำารรกพฤษิจฎาีรกณำ าคดีช้ันอุทธสำรนณกั ์นงำั้นนไควณ้กะ่อกนรรจมนกกำวรก่าฤอษีกฎศีกาำลหนึ่งจะได้

พิพากษาคดีอีกเร่ืองหนึ่งเสร็จแล้วก็ได้ และถ้าได้มีการอุทธรณ์คดีเรื่องหลังน้ีก็ให้ศาลอุทธรณ์รวม

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๑๘ มาตรา ๗ แกไ้ ขเพิ่มเตมิ โดยพระราชบญั ญัตแิ กไ้ ขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณาความ
แพ่ง (ฉบบั ที่ ๒๘) พส.ศำน. ๒กั ง๕ำ๕น๘คณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๑๙ มาตรา ๗ (๒) แก้ไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะ่งก(รฉรบมบั กทำี่ ร๓ก๐ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๖๐ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๑๒ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

วินิจฉัยคดีท้ังสองนั้นโดยคำพิพากษาเดียวกัน ถ้าคดีเรื่องหลังน้ันไม่มีอุทธรณ์ให้บังคับตามบทบัญญัติ

สำนกั แงหำนง่ มคณาตะรการร๑ม๔กำ๖รกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงาำน๑ค๐ณะถก้ารไรมม่อกาำจรกดฤำษเนฎินีกกำระบวนพจิ ารสณำานใกั นงศำนาลคชณั้นะตกร้นรทม่ีมกเีำขรตกศฤษาลฎเีกหำนือคดีน้ันได้
โดยเหตุสุดวิสัย คู่ความฝ่ายที่เสียหายหรืออาจเสียหายเพราะการน้ันจะย่ืนคำขอฝ่ายเดียวโดยทำเป็น
สำนกั คงำำรน้อคงณตะ่อกศรารลมชกั้นำรตก้นฤษซฎึ่งีกตำนมีภูมิลำเนาหสรำือนอกั ยงำู่ในนคเขณตะศการลรมในกขำรณกะฤนษั้นฎกีก็ไำด้ และให้ศาลสนำั้นนมกั ีองำำนนคาณจทะกำรครำมสกั่งำรกฤษฎีกำ
อย่างใดอย่างหนึง่ สตำานมกั ทงำี่เนหคน็ ณสมะกครวรรมกเพำร่ือกปฤรษะฎโีกยำชนแ์ หง่ ความยสุตำนิธกัรงรำมนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนหคมณวะดกร๒รมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
การคดั ค้านผู้พิพากษา

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๑๑ เมื่อคดีถสึำงนศกัางลำนผคู้พณิพะากกรษรมากคำนรหกฤนษ่ึงฎคีกนำใดในศาลนั้นอสำานจกัถงูกำคนัดคคณ้าะนกรไดรม้ในกำรกฤษฎีกำ

เหตุใดเหตุหน่ึงดังต่อไปน้ี
ส(๑ำน)กั ถง้าำนผู้พคณิพะากกรษรามนก้นัำรมกผี ฤลษปฎรีกะำโยชน์ไดเ้ สียเกสำ่ยี นวกัขง้อำงนอคยณู่ใะนกครดรนีมกั้นำรกฤษฎีกำ

(๒) ถ้าเป็นญาติเกี่ยวข้องกับคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง คือว่าเป็นบุพการี หรือ
สำนกั ผงู้สำนืบคสณันะดการนรมไมกำ่วร่ากชฤั้นษใฎดีกำๆ หรือเป็นพ่ีสนำ้อนงกั หงรำนือคลณูกะพกี่ลรูกรมนก้อำงรนกัฤบษไดฎ้ีเกพำียงภายในสาสมำชนั้นกั งหำนรคือณเปะ็นกรญรมาตกำิ รกฤษฎีกำ

เกย่ี วพันทางแต่งงสาำนนนกั งบั ำไนดค้เพณียะกงสรรอมงกชำั้นรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) ถ้าเป็นผู้ที่ได้ถูกอ้างเป็นพยานโดยที่ได้รู้ได้เห็นเหตุการณ์ หรือโดยเป็น

สำนกั ผงู้เำชน่ียควณชะากญรรมมีคกวำารมกรฤเู้ ษปฎน็ ีกพำเิ ศษเกี่ยวข้องสกำับนคกั งดำีนน้ันคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๔) ถ้าได้เป็นหรือเป็นผู้แทนโดยชอบธรรมหรือผู้แทนหรือได้เป็นทนายความของ

คู่ความฝา่ ยใดฝ่ายสหำนนกั ง่ึ งมำานแคลณ้วะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๕) ถ้าได้เป็นผู้พิพากษานั่งพิจารณาคดีเดียวกันน้ันในศาลอ่ืนมาแล้ว หรือเป็น

สำนกั องนำนญุ คาณโตะกตรลุ รามกกาำรรมกาฤแษลฎ้วีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๖) ถ้ามีคดีอีกเร่ืองหน่ึงอยู่ในระหว่างพิจารณาซ่ึงผู้พิพากษาน้ันเอง หรือภริยา หรือ
ญาตทิ างสืบสายโลสหำนิตกัตงรำงนขค้นึ ณไปะกหรรรือมตกรำงรลกงฤมษาฎขีกอำงผูพ้ ิพากษานสั้นำฝน่ากั ยงหำนนค่ึงณพะิพการทรกมักบำครคู่ กวฤาษมฎฝีก่าำยใดฝ่ายหนึ่ง

หรอื ภริยา หรือญาตทิ างสบื สายโลหิตตรงขนึ้ ไปหรือตรงลงมาของค่คู วามฝ่ายนน้ั อีกฝ่ายหนง่ึ
สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๗ฤษ) ฎถีก้าำผู้พิพากษานั้นสำเนปกั ็นงเำจน้าคหณนะกี้หรรรือมลกูกำรหกนฤษี้ หฎรีกือำ เป็นนายจ้างสขำนอกังคงำู่คนวคาณมะฝก่ารยรมใดกำรกฤษฎีกำ

ฝ่ายหนึ่ง สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๑๒ เม่ือศาลสใำดนมกั ีผงำู้พนิพคาณกะษกรารแมตก่เำพรียกงฤคษนฎเีกดำียว ผู้พิพากษสาำนน้ันกั องำานจคถณูกะคกัดรครม้านกำรกฤษฎีกำ
ดว้ ยเหตุใดเหตุหน่ึงตามท่กี ำหนดไว้ในมาตรากอ่ นนั้นได้ หรือด้วยเหตปุ ระการอน่ื อนั มสี ภาพร้ายแรงซึ่ง
อาจทำใหก้ ารพิจาสรำณนกั างหำรนือคพณิพะการกรษมากคำดรกเี สฤยีษคฎวีกาำมยตุ ธิ รรมไปสำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎราีกำ๑๓ ถา้ มีเหตสุทำีจ่นะกั คงำดั นคค้าณนะไกดร้อรยม่ากงำใรดกอฤยษ่าฎงีกหำน่ึงดังท่ีกล่าวไสวำ้ในนกั สงอำนงมคาณตะรการกรมอ่ กนำรกฤษฎีกำ

เกิดขน้ึ แก่ผู้พพิ ากษาคนใดท่ีนงั่ ในศาล
ส(๑ำน)กั ผงู้พำนิพคาณกะษการนรม้ันกเอำรงกจฤะษยฎื่นีกคำำบอกกล่าวตส่อำศนากั ลงำแนสคดณงะเหกรตรุทม่ีตกนำรอกาฤจษถฎูกีกคำัดค้าน แล้ว

สำนกั ขงอำนถคอณนตะกัวรอรอมกกจำรากกฤกษาฎรนีกงั่ำพิจารณาคดีนสำ้ันนกกั ็ไงดำ้นคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๑๓ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า

(๒) คู่ความทเ่ี กีย่ วข้องอาจยกข้อคดั ค้านข้ึนอา้ งโดยทำเปน็ คำร้องยื่นต่อศาลแต่ถ้าตน

สำนกั ไงดำ้ทนคราณบะเกหรตรมุทกี่พำรึงกคฤัดษคฎ้าีกนำได้ก่อนวันสืบสพำนยกั างนำนกค็ใณหะ้ยก่ืนรรคมำกรำ้อรงกคฤัดษคฎ้าีกนำ เสียก่อนวันสสืบำนพกั ยงาำนนคนณ้ันะหกรรือรมถก้าำรกฤษฎีกำ

ทราบเหตุที่พงึ คัดค้านได้ในระหว่างพิจารณา ก็ให้ยื่นคำร้องคัดค้านไมช่ ้ากว่าวันนัดสืบพยานคร้ังต่อไป

แต่ต้องกอ่ นเริ่มสืบสำพนยกั างนำนเชค่นณวะา่ กนรั้นรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

เมอ่ื ได้ยน่ื คำร้องดงั กล่าวแล้ว ให้ศาลงดกระบวนพิจารณาท้ังปวงไว้ก่อนจนกว่าจะได้
สำนกั มงคีำนำชคข้ีณาะดกใรนรเมรก่ือำงรทก่ีคฤัดษคฎ้าีกนำนั้นแล้ว แต่คสวำานมกั ขง้อำนนค้ีมณิใหะ้กใชร้แรมกก่กำรระกบฤวษนฎพีกิจำารณาซึ่งจะต้อสงำนดกำั เงนำนินคโดณยะมกชิรรักมชก้าำรกฤษฎีกำ

ทอน้ังห่ึงลการยะใบนวคนดีพที่ิจจสะาำนตรณกั้องงาำดนทำค้ังเหณนิลนะกาโรดยรยทมมี่ไกดิชำ้รดักกำชฤเ้านษแิฎนมีกไปำ้ถึงกว่อ่านจไะดไ้ยดื่น้ดำคสเำนำรนิน้อกั ไงงปคำภนัดคาคยณ้าหะนกลกรัง็ดรทมี ี่ไแกดลำ้ยระื่นกกฤครษำะฎรบี้กอวำงนคัดพคิจ้าานรณก็ดาี

สำนกั เงหำลน่าคนณ้ียะ่อกมรรสมมกบำูรรกณฤ์ไษมฎ่เสีกียำ ไป เพราะเหสตำุทนี่ศกั งาำลนมคีคณำะสกั่งรยรอมมกฟำรังกคฤำษคฎัดีกคำ้าน เว้นแต่ศาสลำจนะกั ไงดำน้กคำณหนะกดรไรวม้ใกนำรกฤษฎีกำ
คำสัง่ เป็นอย่างอน่ื

สถำ้านศกั างำลนใคดณมะีผกู้พริพรมากกำษรกาฤคษนฎเดีกีำยว และผู้พิพสาำกนษกั างำคนนคนณั้นะถกรูกรคมัดกคำร้ากนฤษหฎรีกือำถ้าศาลใดมี

ผู้พพิ ากษาหลายคน และผู้พิพากษาทั้งหมดถูกคัดคา้ น ใหศ้ าลซ่งึ มอี ำนาจสูงกวา่ ศาลน้ันตามลำดับเป็น

สำนกั ผงู้ชำนี้ขคาดณคะำกครรัดมคก้าำนรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ถ้าศาลใดมีผู้พิพากษาหลายคน และผู้พิพากษาที่มิได้ถูกคัดค้านรวมทั้งข้าหลวง
ยุติธรรม ถ้าได้นั่งสพำนิจกั างรำณนคาณดะ้วกยรมรีจมกำนำรวกนฤคษรฎบีกำท่ีจะเป็นองคส์คำณนกัะงแำลนะคมณีเะสกียรงรขม้กางำรมกาฤกษตฎาีกมำที่กฎหมาย

ต้องการ ให้ศาลเช่นว่านั้นเป็นผู้ชี้ขาดคำคัดค้าน แต่ในกรณีท่ีอยู่ในอำนาจของผู้พิพากษาคนเดียวจะ
สำนกั ชงี้ขำนาคดณคะำกครัดรคม้กานำรกหฤ้าษมฎมีกิใำห้ผู้พิพากษาสคำนนนกั ั้นงำมนีคคำณสะ่ังกใรหรม้ยกกำครำกคฤัษดฎคีก้าำน โดยผู้พิพากสษำนากั องีกำนคคนณหะนกึ่งรหรมรกือำรกฤษฎีกำ

ข้าหลวงยตุ ธิ รรมมสไิำดน้เกั หงน็ำนพค้อณงะดก้วรยรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าศาลใดมีผู้พิพากษาหลายคน และผู้พิพากษาที่มิได้ถูกคัดค้าน แม้จะนับรวม

สำนกั ขง้าำนหคลณวงะกยรุตริธมรกรำมรกเขฤ้าษดฎ้วีกยำ ยังมีจำนวนสไำมน่คกั รงำบนทค่ีจณะะเกปร็นรมอกงำคร์คกณฤษะฎแีกลำะมีเสียงข้างมสาำนกกัตงาำมนทคี่ณกฎะกหรมรมากยำรกฤษฎีกำ
ต้องการ หรือถ้าผู้พิพากษาคนเดียวไม่สามารถมีคำสั่งให้ยกคำคัดค้านเสียด้วยความเห็นพ้องของ

ผู้พิพากษาอีกคนสหำนนกั ึ่งงำหนรคือณขะ้ากหรลรมวกงยำรุตกิธฤรษรฎมีกตำามที่บัญญัติไสวำ้ในนกั วงรำรนคคกณ่อะนกรใรหม้กศำารลกซฤึ่งษมฎีอีกำำนาจสูงกว่า

ศาลนัน้ ตามลำดับเปน็ ผชู้ ีข้ าดคำคัดค้าน

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑๔ เม่ือได้มีการร้องคัดค้านข้ึน และผู้พิพากษาท่ีถูกคัดค้านไม่ยอมถอนตัว
ออกจากการนั่งพสิจำานรกั ณงำานคคดณี ใะหก้ศรรามลกฟำังรคกำฤแษถฎลีกงำของคำคู่ควาสมำฝน่ากั ยงทำน่ีเกค่ียณวะขก้อรรงมแกลำะรขกอฤงษผฎู้พีกิพำ ากษาที่ถูก

คดั ค้าน กบั ทำการสบื พยานหลักฐานท่ีบุคคลเหล่านนั้ ได้นำมาและพยานหลกั ฐานอื่นตามท่ีเหน็ สมควร
สำนกั แงลำน้วอคณอกะกครำรสมั่งกยำอรมกรฤับษหฎีรกือำยกเสียซึ่งคำคสำดั นคกั ้างนำนนคัน้ ณคะำกสรร่ังมเชกน่ ำรวก่าฤนษ้ีใหฎี้เกปำ็นท่ีสดุ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สเำมนื่อกั ศงำานลคทณี่ผะู้พกิพรรามกกษำรากแฤหษ่งฎศีกาำลนั้นเองถูกคสัำดนคกั ้างนำนจคะณตะก้อรงรวมินกิจำรฉกัยฤชษี้ขฎาีกดำคำคัดค้าน
ห้ามมิให้ผู้พิพากษาท่ีถูกคัดค้านนั้นนั่งหรือออกเสียงกับผู้พิพากษาอื่น ๆ ในการพิจารณาและชี้ขาดคำ

สำนกั คงดัำนคค้าณนนะกัน้ รรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ถ้าผู้พิพากษาคนใดได้ขอถอนตัวออกจากการนั่งพิจารณาคดีก็ดี หรือศาลได้ยอมรับ

คำคัดค้านผู้พิพาสกำษนากั คงำนนใคดณกะ็ดกี รใหรม้ผกู้พำิรพกาฤกษษฎาีกคำนอ่ืนทำการแสทำนนกั ตงาำนมคบณทะบกัญรรญมกัตำิใรนกพฤษระฎธีกรำรมนูญศาล

ยุตธิ รรม

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

หมวด ๓
สำนกั งำนคณะกรรมกำอรกำฤนษาจฎแีกลำ ะหน้าท่ีของศสาำนลกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๑๔ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎราีกำ๑๕ ห้ามมใิ หสศ้ ำนาลกั ใงชำน้อคำณนาะจกนรรอมกกเำขรตกศฤาษลฎีกเวำ้นแต่ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๑) ถ้าบุคคลผู้ท่ีจะถูกซักถามหรือถูกตรวจ หรือบุคคลผู้เป็นเจ้าของทรัพย์หรือ

สถานที่ซง่ึ จะถูกตสรำวนจกั มงิไำดน้ยคกณเะรก่อื รงรเมขกตำศรากลฤขษ้ึนฎคีกดัำคา้ น ศาลจะสทำำนกกั างรำซนักคถณาะมกหรรรมือกตำรรวกจฤดษังฎวีก่าำนัน้ นอกเขต

ศาลกไ็ ด้
สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๒ฤษ) ฎศีกาำลจะออกหมาสยำนเรกั ียงำกนคคู่คณวะากมรหรมรกือำบรกุคฤคษลฎนีกอำ กเขตศาลก็ไสดำ้นสกั ่วงนำนกคาณระทก่ีจระรมนกำำรกฤษฎีกำ

บกฎทหบมัญาญยลัตักิมษาตณระาสอำ๓านญ๑กั าง,มำ๓นา๓คใชณ,้บ๑ะงัก๐คร๘ับรมไ,ดก๑ำน้ ๐รนั้ ก๙ฤตษแ้อฎลงีกะใำห๑ศ้ ๑าล๑ซ่ึงแมหอี ่งำปนสราำะจนมใกั วนงลเำขนกตคฎศณหาะมลกานรยรัน้ นมสก้ีแลำลักระกหมฤลาษงั ตฎหรีกมาำา๑ยเ๔ส๗ียกแ่อหน่ง

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๓ฤษ)๒ฎ๐ีกหำมายบังคับคสดำีนแกัลงะำหนคมณาะยกขรอรมงศกำารลกทฤ่ีษอฎอีกกำให้จับและกักสขำนังกับงุคำนคคลณผะู้ใกดรตรมากมำรกฤษฎีกำ
บทบัญญัตแิ หง่ ประมวลกฎหมายนี้ อาจบงั คับได้ไม่ว่าในทีใ่ ด ๆ

สใำนนกกั รงณำนีทคีม่ ณีกะากรรบรมังคกับำรคกดฤีนษอฎกีกเำขตศาลท่ีมีอำสนำานจกั ใงนำนกคาณรบะักงครรับมคกดำีรใกหฤ้บษงัฎคีกับำตามมาตรา

๒๗๑ วรรคสาม วรรคสี่ และวรรคหา้ ๒๑

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกคฤดษีทฎี่ศีกาำลแพ่งได้รับไวส้พำนิจกัางรำณนาคพณิพะการกรษมากตำารกมฤพษรฎะีกธำรรมนูญศาลยสุตำิธนรกั รงมำหนครือณทะก่ีไดรร้โอมนกำรกฤษฎีกำ

ไปยังศาลแพ่งตามมาตรา ๖/๑ ให้ศาลแพ่งมีอำนาจดำเนินกระบวนพิจารณาใด ๆ นอกเขตศาลได้
ตามทเ่ี ห็นสมควรส๒๒ำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎราีกำ๑๖ ถ้าจะต้อสงำทนำกั กงำานรซคณกั ถะกามรรมหกรำือรตกรฤวษจฎีกหำรอื ดำเนนิ กระสบำวนนกั พงำจิ นาครณณะากใรดรมๆกำรกฤษฎีกำ

ส(๑ำน)กั โงดำยนศคาณละชก้ันรรตมน้ กศำารลกใฤดษฎนีกอำกเขตศาลน้ันสหำนรือกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) โดยศาลแพ่งหรือศาลอาญา นอกเขตจังหวัดพระนครและธนบุรีหรือโดยศาล

สำนกั องทุำนธครณณะห์ กรรอื รฎมกีกำารกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ให้ศาลที่กล่าวแล้วมีอำนาจท่ีจะแต่งตั้งศาลอื่นที่เป็นศาลชั้นต้นให้ทำการซักถามหรือ

ตรวจภายในบังคบัสำบนทกั บงำัญนญคณัติมะการตรรมาก๑ำร๐ก๒ฤษหฎรีกอื ำดำเนนิ กระบสวำนนพกั ิจงำานรณคณาะแกทรนรไมดก้ ำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๑๗ คดีท่ีไดส้ยำื่นนฟกั ้องำงนไวค้ตณ่อะศกรารลมนกั้นำรใกหฤ้ศษาฎลีกดำำเนินการไปตสาำนมกัลงำำดนับคเณละขกหรมรมากยำรกฤษฎีกำ

สำนวนในสารบบความ เว้นแตศ่ าลจะกำหนดเปน็ อยา่ งอนื่ เมอ่ื มีเหตุผลพิเศษ
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑๘ ให้ศาลมีอำนาจที่จะตรวจคำคู่ความท่ีพนักงานเจ้าหน้าที่ของศาลได้รับ
สำนกั ไงวำเ้ นพคอื่ ณยะ่ืนกตรอ่ รศมกาลำรกหฤรษือฎสีกง่ ใำหแ้ ก่คูค่ วาม สหำรนือกั บงคุำนคคลณใดะกๆรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สถำ้านศกั างลำนเหค็นณวะา่กครรำมคกู่คำวรากมฤทษ่ีไฎดีก้ยำ่ืนไว้ดังกล่าวแสลำน้วกันง้ันำนอค่าณนะไกมร่อรอมกกหำรรกือฤอษ่าฎนีกไำม่เข้าใจหรือ
เขียนฟุ่มเฟือยเกินไป หรือไม่มีรายการ ไม่มีลายมือชื่อ ไม่แนบเอกสารต่าง ๆ ตามที่กฎหมายต้องการ

สำนกั หงรำนือคมณิไดะ้ชกรำรรมะกหำรรือกวฤาษงฎคีก่าำธรรมเนียมศาสลำนโดกั ยงำถนูกคตณ้อะงกครรรบมกถำ้วรนกฤศษาฎลีกจำะมีคำส่ังให้คืนสคำนำกัคงู่คำวนาคมณนะ้ันกรไปรมใหกำ้ รกฤษฎีกำ
ทำมาใหม่ หรือแก้ไขเพ่ิมเติม หรือชำระหรือวางค่าธรรมเนียมศาลให้ถูกต้องครบถ้วน ภายใน

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๒๐ มาตรา ๑๕ (๓) แกไ้ ขเพมิ่ เตมิ โดยพระราชบัญญัตแิ ก้ไขเพมิ่ เติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมบั กทำี่ ร๑ก๘ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๔๒ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๒๑ มาตรา ๑๕ วรรคสอง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธี
พจิ ารณาความแพ่งส(ฉำนบบักั งทำ่ี น๓ค๐ณ) พะก.ศร.ร๒ม๕ก๖ำร๐กฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๒๒ มาตรา ๑๕ วรรคสาม เพ่ิมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะ่งก(รฉรบมับกทำี่ ร๒ก๘ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๕๘ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๑๕ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

ระยะเวลาและกำหนดเง่อื นไขใด ๆ ตลอดจนเรื่องค่าฤชาธรรมเนียมตามที่ศาลเห็นสมควรก็ได้ ถ้ามิได้
สำนกั ปงฏำนบิ คัตณิตะากมรขร้อมกกำำรหกนฤดษขฎอีกงำศาลในระยะเสวำลนากั หงรำนือคเงณื่อะนกไรขรทมี่กกำำหรกนฤดษไฎวีกก้ ำ็ให้มีคำสง่ั ไม่รับสำคนำกัคง่คู ำวนาคมณนะนั้ก๒ร๓รมกำรกฤษฎีกำ

ถ้าศาลเห็นว่าคำคู่ความที่ได้นำมาย่ืนดังกล่าวข้างต้น มิได้เป็นไปตามเงื่อนไขแห่ง
กฎหมายท่ีบังคับสไำวน้ กันงอำนกคจณากะกทรี่กรมล่กาำวรมกาฤใษนฎวีกรำรคก่อน และสโำดนยกั เงฉำพนคาะณอะกยร่ารงมยก่ิงำรเมกฤ่ือษเหฎ็ีนกำว่าสิทธิของ
คู่ความหรือบุคคลซึ่งย่ืนคำคู่ความน้ันได้ถูกจำกัดห้ามโดยบทบัญญัติแหง่ กฎหมายเรื่องเขตอำนาจศาล
สำนกั กง็ใำหน้ศคาณละมกีครรำมสก่ังำไมรก่รฤบั ษหฎรีกอื ำคืนคำคคู่ วามสนำั้นนไกั ปงเำพน่ือคยณ่นื ะตก่อรรศมากลำทรก่ีมฤีเขษตฎอีกำำนาจ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
คำคู่ความนั้นเองสหถำร้านือไกั มใงน่มำทนีขคอ่ี ้อณื่นขะัดกขรร้อมงกดำังรกกฤลษ่าฎวีแกำล้ว ก็ให้ศาลจสำดนแกั จง้งำนแคสณดะงกกรารรมรกับำรคกำฤคษู่คฎวีกาำมนั้นไว้บน
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกคฤำษสฎั่งขีกอำงศาลที่ไม่รับสหำนรือกั ใงหำน้คคืนณคะำกครู่ครมวากมำรตกาฤมษมฎาีกตำราน้ี ให้อุทธรสณำน์แกัลงะำฎนีกคณาไะดก้ตรารมมทกำ่ี รกฤษฎีกำ
บัญญัติไวใ้ นมาตรา ๒๒๗, ๒๒๘ และ ๒๔๗

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑๙ ศาลมีอำนาจสั่งได้ตามทีเ่ หน็ สมควรให้คคู่ วามทกุ ฝ่าย หรือฝา่ ยใดฝ่ายหน่ึง

สำนกั มงาำศนาคลณดะ้วกยรตรมนกเอำรงกถฤงึ ษแฎมีก้วำา่ คู่ความนั้น ๆสำจนะกั ไงดำ้มนีทคนณาะยกครวรมามกวำร่ากตฤ่าษงแฎกีก้ตำ ่างอยู่แล้วก็ดสี ำอนนกั ่ึงงำถน้าคศณาะลกเหรร็นมวก่าำรกฤษฎีกำ

การท่ีคคู่ วามมาศาลด้วยตนเองอาจยังให้เกิดความตกลงหรอื การประนีประนอมยอมความดังท่ีบญั ญัติ
ไวใ้ นมาตราต่อไปสนำ้ี นกกั ใ็ หงำ้ศนาคลณสะัง่ กใรหรค้ มู่คกวำารมกฤมษาฎศีกาลำดว้ ยตนเอง สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎราีกำ๒๐๒๔ ไมว่ ่ากสาำรนพกั จิงำานรคณณาะคกดรจีรมะไกดำด้รกำฤเนษินฎไีกปำแล้วเพียงใด สใหำน้ศกั างลำมนีอคำณนะากจรทรมีจ่ กะำรกฤษฎีกำ
ไกลเ่ กลย่ี ใหค้ คู่ วาสมำไนดกั ต้ งกำนลคงกณันะกหรรรมือกปำรระกนฤีปษรฎะีกนำอมยอมความสกำนนั กัในงำขน้อคทณี่พะิพกรารทมนกั้นำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๒๐ ทวิ๒๕ เสพำื่นอกัปงรำะนโคยณชะนกร์ใรนมกกาำรรกไกฤลษ่ฎเกีกลำ่ีย เม่ือศาลเหส็ำนนสกั มงำคนวครณหะรกือรรเมมื่กอำรกฤษฎีกำ

คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหน่ึงร้องขอ ศาลจะส่ังให้ดำเนินการเป็นการลับเฉพาะต่อหน้าตัวความทุกฝ่ายหรือ

ฝ่ายใดฝ่ายหน่ึงโดสยำจนะกั ใงหำน้มคที ณนะากยรครวมากมำอรกยฤู่ดษว้ ฎยีกหำรอื ไม่กไ็ ด้ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

เม่อื ศาลเห็นสมควรหรอื เมือ่ คู่ความฝ่ายใดฝา่ ยหนึ่งร้องขอ ศาลอาจแต่งต้งั บุคคลหรือ

สำนกั คงณำนะคบณคุ ะคกลรเรปมน็ กผำรู้ปกรฤะษนฎีปีกรำะนอม เพอื่ ชว่ สยำเนหกัลงอื ำศนาคลณในะกกรารรมไกกลำร่เกกฤลษีย่ ฎใหีก้คำ่คู วามได้ประนสีปำนรกัะงนำอนมคกณันะกรรมกำรกฤษฎีกำ

หลักเกณฑ์และวิธีการในการไกล่เกล่ียของศาล การแต่งตั้งผู้ประนีประนอม รวมท้ัง
อำนาจหน้าท่ีของสผำนู้ปกัรงะำนนีปครณะะนกรอรมมกใหำร้เกปฤ็นษไฎปีกตำามท่ีกำหนดไสวำ้ในนกั ขง้อำนกคำณหะนกดรขรมอกงปำรรกะฤธษาฎนีกศำาลฎีกาโดย

ความเห็นชอบของทป่ี ระชมุ ใหญข่ องศาลฎกี า๒๖
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกขฤ้อษกฎำีกหำนดของประธสานำนศกั างลำฎนคีกณาตะกามรรวมรกรำครสกาฤมษฎเมีกื่ำอได้ประกาศในสำรนากัชงกำิจนจคาณนะุเกบรกรมษกาำรกฤษฎีกำ

แลว้ ใหใ้ ชบ้ ังคับไดส๒้ ำ๗นกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั พงิจำนารคณณาะคกวรารมมแกพำง่ ร(ก๒ฉ๓ฤบษมับาฎทตีก่ี ร๙ำา) ๑พ๘.ศ.ว๒รร๕ค๒ส๗อสงำนแกกั ้ไงขำนเพคิ่มณเตะิมกโรดรยมพกรำระกราฤชษบฎัญีกำญัติแก้ไขเพิ่มเตสิมำปนรกัะงมำวนลคกณฎะหกมรารยมวกิธำี รกฤษฎีกำ
ความแพง่ (ฉบับท่ี ๑ส๒๗ำ๔น)มกัพาง.ตศำรน. า๒ค๕ณ๒๔๐ะก๒แรกรม้ไขกเำพร่ิมกเฤตษิมฎโดีกยำพระราชบัญญสัตำิแนกกั ้ไงขำเนพค่ิมณเตะิมกปรรรมะกมำวรลกกฤฎษหฎมีกาำยวิธีพิจารณา
๒๕ มาตรา ๒๐ ทวิ เพม่ิ โดยพระราชบัญญตั ิแก้ไขเพม่ิ เติมประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความแพง่
สำนกั (ฉงำบนับคทณ่ี ๑ะ๗กร) รพม.ศก.ำ๒รก๕ฤ๔ษ๒ฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๒๖ มาตรา ๒๐ ทวิ วรรคสาม แก้ไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญัติแกไ้ ขเพิ่มเติมประมวลกฎหมาย
วธิ ีพจิ ารณาความแพส่งำน(ฉกั บงับำนทค่ี ๒ณ๔ะ)กพร.รศม.ก๒ำ๕รก๕ฤ๑ษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๒๗ มาตรา ๒๐ ทวิ วรรคส่ี เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะ่งก(รฉรบมับกทำ่ี ร๒ก๔ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๕๑ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๑๖ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๒๐ ตรี๒๘ กส่อำนนยกั ื่นงำฟน้อคงณคะดกี รบรุคมกคำลรทกี่จฤษะเฎปีก็นำคู่ความอาจยสื่นำนคกัำงรำ้อนงคตณ่อะศการลรทมกี่มำี รกฤษฎีกำ

เขตอำนาจหากมีการฟ้องคดีนั้น เพื่อขอให้ศาลแต่งต้ังผู้ประนีประนอมทำหน้าที่ไกล่เกลี่ยให้คู่กรณี
ที่เกี่ยวข้องได้ตกสำลนงกั หงรำนือคปณระะกนรรีปมรกะำรนกอฤมษยฎีกอำมความกันในสขำน้อกั ทงำี่พนิพคณาทะกรโรดมยกคำรำกรฤ้อษงฎนีกั้นำให้ระบุชื่อ

และภูมิลำเนาของคู่กรณีที่เก่ียวข้อง รวมทั้งรายละเอียดของข้อพิพาท เมื่อศาลเห็นสมควร ให้ศาล
สำนกั รงับำนคคำรณ้อะงกนรน้ัรมไวกแ้ำรลก้วฤดษำฎเนีกินำการสอบถามสคำวนากั มงสำนมคัคณรใะจกขรอรมงคก่กูำรรกณฤีอษกีฎฝีก่าำยหนึ่งในการเสขำ้านรกั ว่ งมำกนาครณไกะกลร่เกรมลก่ียำรกฤษฎีกำ

หด้วายกตคนู่กเรอณงโีอดีกยฝค่่กูาสยรำณหนนีจกั ะึ่งงำมยนินีทคนยณาอะยมกคเรขวรา้ามมรกม่วำมารกดกฤ้วาษยรหฎไกีกรืลอำ ไ่เมก่กล็ไี่ยด้ใแหล้ศะาแสลตำม่งนตีอกั ้ังำงผำนนู้ปาครจณะเรนะียกปี กรรรคะมนู่กกอรำณมรกดีทฤำี่เษเกนฎี่ยินีกวกำขา้อรไงกมลา่เกศลาล่ีย

สำนกั ตง่อำนไปคณโดะยกรใหรม้นกำำครกวฤาษมฎในีกำมาตรา ๒๐ ทสวำนิมกัางใำชน้บคังณคะับกโรดรมยกอำนรุกโลฤมษฎถีก้าำคู่กรณีที่เกี่ยวสขำน้อกังงสำานมคาณระถกตรกรมลกงำรกฤษฎีกำ
หรือประนีประนอมยอมความกันได้ให้ผู้ประนีประนอมเสนอข้อตกลงหรือสัญญาประนีประ นอม

ยอมความต่อศาลสำหนากั กงศำนาคลณพะิจการรรณมกาำแรลก้วฤเษหฎ็นีกวำ่าข้อตกลงหรสือำสนัญกั งญำนาคปณระะกนรีปรรมะกนำรอกมฤยษอฎมีกคำวามเป็นไป

ตามเจตนาของคู่กรณี หลักแห่งความสุจริต เป็นธรรม และไม่ฝ่าฝืนต่อกฎหมาย ก็ให้คู่กรณีลงลายมือช่ือ

สำนกั ใงนำขน้อคตณกะลกงรหรมรกือำสรญักฤญษาฎปีกรำะนปี ระนอมยสอำมนคกั วงำานมคนณ้ันะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ใน วัน ทำข้อต กล งหรือสัญ ญ าป ระนีป ระน อม ยอ มค วาม ต าม วรรค หนึ่งคู่สัญ ญ า
อาจร้องขอให้ศาลสมำนีคกัำงพำิพนคากณษะกาตรรามมกยำอรมกฤพษรฎ้อีกมำแสดงเหตุผลสคำวนากั มงจำนำคเปณ็นะตกอ่รรศมากลำรหกาฤกษศฎาีกลำเห็นว่ากรณี

มีความจำเป็นที่สมควรจะมีคำพิพากษาไปในเวลานั้น ก็ให้ศาลมีคำพิพากษาไปตามข้อตกลง
สำนกั หงรำนอื คสณญั ะญการปรมรกะำนรีปกรฤะษนฎอีกมำ ยอมความดงัสกำลนา่กั วงำไดนโ้คดณยะใกหร้นรำมคกวำรากมฤใษนฎมีกาำตรา ๑๓๘ มาสใชำน้บกังั งคำบั นโคดณยะอกนรุโรลมมกำรกฤษฎีกำ

สกำานรกั ขงอำนแคลณะกะการรรดมำกเนำรินกกฤาษรฎตีกาำมมาตราน้ี ไมส่ตำ้อนงกั เสงำยี นคค่าณขะนึ้ กศรารลมกำรกฤษฎีกำ
คำสั่งของศาลที่ออกตามความในมาตราน้ใี หเ้ ป็นท่สี ดุ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกเมฤื่อษศฎาีกลำมีคำส่ังแต่งตส้ังำผนู้ปกั รงำะนนคีปณระะกนรอรมมกแำลร้กวแฤษตฎ่กีกาำรไกล่เกล่ียสิ้นสสำุดนลกั งงโำดนยคไณมะ่เกปร็นรผมลกำรกฤษฎีกำ

หากปรากฏว่าอายุความครบกำหนดไปแล้วหลังจากยื่นคำร้องหรือจะครบกำหนดภายใ นหกสิบวัน

นับแต่วันท่ีการไกสำลน่เกกั งลำี่ยนสคิ้นณสะกุดรลรงมกใำหร้อกาฤยษุคฎีวกาำมขยายออกสไปำนอกั ีกงหำนกคสณิบะวกันรรนมับกแำรตก่วฤันษทฎี่กีกำารไกล่เกลี่ย

สน้ิ สดุ ลง

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๒๑ เมอ่ื คู่ความฝา่ ยใดเสนอคำขอหรอื คำแถลงต่อศาล
ส(ำ๑น)กั ถง้ำานปครณะมะกวรลรกมฎกำหรมกฤายษนฎีกี้มำิได้บัญญัติว่า สคำำนขกั องำหนรคือณคะำกแรถรมลกงำจระกตฤ้อษงฎทีกำำเป็นคำร้อง

สำนกั ศหงารำนลือคตเปณ้อ็นงะหจกรดนรขงั มส้อกือคำรวกกา็ใฤมหษน้ศฎั้นาีกลลำมงไอี วำ้ในนารจาทย่ีจงะาสนยำอนหมกั รรงือบัำนจคะคำกณขำอะหกหรนรรือดมคใกหำำแ้ครกถู่คฤลวษงาทฎมีกค่ีฝำู่ค่ายวานมั้นไยดื่น้ทคำใำนขสศอำาโนลดกั ดยง้วทำยนำวคเปาณจ็นะาคกไรำดรร้ มแ้อกตงำ่ รกฤษฎีกำ

หรอื ยนื่ คำแถลงเปส็นำนหกั นงงัำนสคือณกไ็ะดก้รแรลม้วกแำรตก่ศฤาษลฎจีกะำเหน็ สมควร สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ถา้ ประมวลกฎหมายน้ีมไิ ดบ้ ัญญตั ิไว้ว่า คำขออนั ใดจะทำไดแ้ ต่ฝา่ ยเดียวห้ามมใิ ห้

สำนกั ศงาำลนทคณำคะำกสรรั่งมในกเำรรื่อกงฤนษ้ันฎีกๆำ โดยมใิ ห้คู่ควสาำมนอกั กีงำฝน่าคยณหะนกึ่งรหรมรือกำครู่คกวฤาษมฎอีก่ืนำ ๆ มีโอกาสคสดั ำคน้ากั นงกำน่อคนณะแกตรท่รม้ังกนำ้ี รกฤษฎีกำ

ต้องอยู่ในบงั คับแหง่ บทบญั ญตั ิของประมวลกฎหมายน้วี ่าด้วยการขาดนัด

ส(ำ๓น)กั ถง้ำานปครณะมะกวรลรกมฎกำหรมกฤายษนฎีกี้บำัญญัติไว้ว่า คสำำขนอกั องำันนใคดณอะากจรทรำมไกดำ้แรกตฤ่ฝษ่าฎยีกเดำียวแล้ว ให้

ศาลมีอำนาจที่จะฟังคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือคู่ความอื่น ๆ ก่อนออกคำสั่งในเรื่องนั้น ๆ ได้ เว้นแต่
สำนกั ใงนำกนครณณะีทก่ีครำรมขกอำนร้ันกฤเปษ็นฎเีกรำื่องขอหมายเรสียำนกกัใหงำ้ในหค้กณาะรกหรรรมือกเำพร่ือกยฤึดษหฎีกรำืออายัดทรัพย์สสำินนกกั ่องนำนคคำณพะิพการกรมษกาำรกฤษฎีกำ

หรอื เพื่อใหอ้ อกหมายบังคับ หรอื เพือ่ จับหรอื กักขังจำเลยหรือลกู หนีต้ ามคำพพิ ากษา
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๒๘ มาตรา ๒๐ ตรี เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเตมิ ประมวลกฎหมายวธิ ีพิจารณาความแพ่ง
สำนกั (ฉงำบนบั คทณี่ ๓ะ๒กร) รพม.ศก.ำ๒รก๕ฤ๖ษ๓ฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๑๗ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

(๔) ถ้าประมวลกฎหมายน้ีมิได้บัญญัติไว้ว่าศาลตอ้ งออกคำสั่งอนุญาตตามคำขอท่ีได้
สำนกั เงสำนนอคตณ่อะศการลรมนก้ันำโรดกยฤไษมฎต่ ีก้อำงทำการไตส่ วสนำนแกัลง้วำนกค็ใหณ้ศะกาลรรมมีอกำำนรกาจฤทษฎำกีกาำรไต่สวนได้ตาสมำนทกัเ่ี หงำ็นนสคมณคะวกรรกรม่อกนำรกฤษฎีกำ

มคี ำส่งั ตามคำขอน้ัน
สใำนนกกั รงณำนีเครื่อณงะใกดรทรม่ีศกาลำรอกาฤจษอฎอีกกำคำส่งั ได้เองหสรำือนตกั ่องำเมนื่อคคณู่คะกวรารมมมกีคำำรขกอฤษใฎหีก้ใำช้บทบัญญัติ

อนมุ าตรา (๒), (๓) และ (๔) แหง่ มาตราน้บี ังคับ
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกในฤกษรฎณีกำีเรื่องใดที่คู่ควสาำมนไกัมง่มำีอนำคนณาะจกขรรอมใหกำ้ศรากลฤมษีคฎำีกสำ่ัง แต่หากศาลสอำนากัจงมำีคนำคสณ่ังะใกนรกรรมณกำี รกฤษฎีกำ

เครู่ค่ือวงานม้ันหไรดือ้เงอดงทใำหสก้ศำานารกลัไตงมำส่ ีอนวำคนนณกาะอ่จกนภรอรามอยกกใำนครบำกสังฤ่งัคษไับฎดีกบ้ ำทบัญญัติแห่งสมำานตกั รงำาน๑คณ๐ะ๓กรแรลมะกำ๑รก๘ฤ๑ษฎ(๒ีกำ) ที่จะงดฟัง

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๒๒ กำหนดระยะเวลาทั้งปวงไม่ว่าท่ีกฎหมายกำหนดไว้หรือท่ีศาลเป็นผู้กำหนด

ก็ดี เพื่อให้ดำเนินสหำนรกัืองมำิในหค้ดณำะเกนรินรมกกรำะรบกวฤนษพฎีิกจำารณาใด ๆ กส่อำนนสกั ้ินงำรนะคยณะะเกวรลรามนกั้นำรใกหฤ้ศษาฎลีกคำ ำนวณตาม

บทบัญญัติแหง่ ประมวลกฎหมายแพง่ และพาณิชย์วา่ ด้วยระยะเวลา

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๒๓ เม่ือศาลเห็นสมควรหรือมีคู่ความฝา่ ยท่ีเกี่ยวข้องได้ย่ืนคำขอโดยทำเป็น
คำร้อง ให้ศาลมีอสำำนนากั จงำทน่ีจคะณอะอกกรครมำกสำั่งรขกยฤาษยฎหีกรำือย่นระยะเวลสำานตกั างมำทนี่คกณำหะกนรดรไมวก้ใำนรปกรฤะษมฎวีกลำกฎหมายน้ี
หรือตามท่ีศาลได้กำหนดไว้ หรือระยะเวลาที่เก่ียวดว้ ยวิธีพิจารณาความแพ่งอันกำหนดไว้ในกฎหมาย
สำนกั องน่ืำนเคพณ่ือะใกหร้ดรำมเกนำินรกหฤรษอื ฎมีกใิ หำ ด้ ำเนินกระบสวำนนวกั ิธงำพี นิจคาณรณะการใรดมกๆำรกก่อฤนษสฎนิ้ีกำระยะเวลาน้ันแสำตนก่ กั างรำขนยคาณยะหกรรือรมยก่นำรกฤษฎีกำ

เวลาเช่นว่านีใ้ ห้พสึงำทนำกั ไงดำ้ตน่อคเณมะ่ือกมรพีรมฤกตำิกรากรฤณษฎ์พีกิเศำ ษ และศาลไสดำม้ นีคกั ำงสำนั่งหคณรือะคกรู่ครวมากมำมรคีกฤำษขอฎขีกำึ้นมากอ่ นสิ้น
ระยะเวลาน้นั เวน้ แตใ่ นกรณีทีม่ ีเหตสุ ุดวิสยั

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๒๔ เมื่อคู่ความฝ่ายใดยกปัญหาข้อกฎหมายข้ึนอ้าง ซ่ึงถ้าหากได้วินิจฉัยให้

เป็นคุณแก่ฝ่ายน้ันสำแนลกั ้วงำจนะคไณมะ่ตก้อรงรมมีกกาำรรกพฤิจษาฎรีกณำาคดีต่อไปอีกสำหนรกั ืองไำมน่ตค้ณองะพกริจรามรกณำรากปฤรษะฎเดีก็นำ สำคัญแห่ง

คดีบางข้อ หรอื ถึงแม้จะดำเนินการพิจารณาประเด็นข้อสำคัญแห่งคดีไป ก็ไม่ทำให้ได้ความชดั ขึ้นอีกแล้ว

สำนกั เงมำื่อนศคาณละเกหร็นรสมกมำครวกรฤหษรฎอื ีกเำม่ือคู่ความฝ่าสยำในดกัฝง่าำยนหคนณ่ึงะมกีครรำมขกอำรใกหฤ้ศษาฎลีกมำีอำนาจท่ีจะมสีคำำนสกั ั่งงใำหน้มคีผณละวก่ารกรม่อกนำรกฤษฎีกำ

ดำเนินการพิจารณาต่อไป ศาลจะได้พิจารณาปัญหาข้อกฎหมายเช่นว่านี้แล้ววินิจฉัยชี้ขาดเบ้ืองต้นใน
ปญั หานั้น สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ถ้าศาลเห็นว่าคำวินิจฉัยชี้ขาดเช่นว่านี้จะทำให้คดีเสร็จไปได้ท้ังเรื่องหรือเฉพาะแต่
สำนกั ปงรำนะคเดณน็ ะแกหรร่งมคกดำีบรากงฤขษ้อฎีกศำาลจะวินิจฉัยสชำ้ีขนากั ดงปำนัญคหณาะทก่ีกรลรม่ากวำแรลก้วฤแษลฎะีกพำิพากษาคดีเร่ืสอำงนนกั ั้นงหำนรคือณเฉะพการะรมแกตำ่ รกฤษฎีกำ

ประเดน็ ทีเ่ ก่ียวขอ้ สงำไนปกั โงดำยนคคำณพะพิกรารกมษกาำหรกรฤอื ษคฎำสีก่ังำฉบบั เดียวกนั สกำไ็นดกั ้ งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
คำส่ังใด ๆ ของศาลที่ได้ออกตามมาตรานี้ ให้อุทธรณ์และฎีกาได้ตามท่ีบัญญัติไว้ใน

สำนกั มงาำนตคราณะ๒ก๒ร๗รม,ก๒ำ๒รก๘ฤษแฎลีกะำ๒๔๗ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงำาน๒คณ๕ะกถร้ารคมกู่คำวรากมฤฝษ่าฎยีกใำดยื่นคำขอโดสยำทนกัำงเปำน็นคคณำะรก้อรงรใมหก้ศำรากลฤสษ่ังฎกีกำำหนดวิธีการ

อย่างใด ๆ ท่ีบัญญัติไว้ในภาค ๔ เพื่อคุ้มครองสิทธิของคู่ความในระหว่างการพิจารณา หรือเพ่ือบังคับ

สำนกั ตงาำมนคคณำพะกพิ รารกมษกาำหรกรฤือษคฎำีกสำั่ง ให้ศาลมคี ำสสำัง่ นอกันงญุ ำนาคตณหะรกอื รยรกมคกำำขรกอฤนษนั้ ฎเสีกียำ โดยไมช่ ักชา้ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ถ้าในเวลาที่ยื่นคำขอน้ันศาลจะช้ีขาดคดีได้อยู่แล้ว ศาลจะวินิจฉัยคำขอน้ันในคำ
พิพากษา หรอื ในสคำำนสกั่ังงชำ้ีขนาคดณคะดกกี ร็ไรดม้กำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๑๘ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

มาตรา ๒๖ ถ้าศาลได้ตั้งข้อถาม หรือออกคำสั่งหรือชี้ขาดเก่ียวด้วยการดำเนินคดี

สำนกั เงรำ่อื นงคใดณเะรกื่อรงรหมนก่ึงำรแกลฤะษคฎู่คีกวำามฝ่ายใดฝา่ สยำหนนกั ่ึงงใำนนคคดณเี ะรกอื่ รงรนมน้ั กคำรัดกคฤ้าษนฎขีก้อำถามหรือคำสสง่ั ำหนรกั อื งคำนำชคี้ขณาะดกนรร้ันมวก่าำรกฤษฎีกำ

ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ก่อนท่ีศาลจะดำเนินคดีต่อไป ให้ศาลจดข้อถามหรือคำส่ังหรือคำช้ีขาดท่ีถูก

คัดคา้ นและสภาพสแำนหกั่งกงำานรคคณัดะคก้ารนรลมงกไำวร้ใกนฤรษาฎยีกงำาน แตส่ ่วนเหสตำผุ นลกั ทงำ่ีผนูค้ คัดณคะ้ากนรยรกมกขำึ้นรอกา้ฤงษอฎิงีกนำั้น ใหศ้ าลใช้

ดุลพินิจจดลงไว้ในรายงาน หรือกำหนดให้คู่ความฝ่ายท่ีคัดค้านยื่นคำแถลงเป็นหนังสือเพ่ือรวมไว้ใน
สำนกั สงำำนนควนณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงาำน๒ค๗ณะกใรนรกมรกณำรีทกี่มฤษิไดฎ้ปีกฏำ ิบัติตามบทบสัญำนญกั งัตำิแนหค่งณปะรกะรมรมวกลำกรฎกฤหษมฎาีกยำนี้ในข้อท่ีมุ่ง

สำนกั หงมำนาคยณจะะกยรังรใหมก้กำารรกเฤปษน็ ฎไีปกำด้วยความยตุ ิธสรำนรมกั งหำนรคือณทะ่ีเกกย่ีรรวมดก้วำยรคกวฤาษมฎสีกงำบเรียบรอ้ ยขอสำงนปกัรงะำชนาคชณนะใกนรเรรม่ือกงำรกฤษฎีกำ
การเขียน และการย่ืนหรือการส่งคำคู่ความหรือเอกสารอื่น ๆ หรือในการพิจารณาคดี การพิจารณา

พยานหลักฐาน หสรำืนอกักงาำรนบคังณคะับกครรดมี เกมำ่ือรกศฤาษลฎเหีก็ำนสมควรหรือสเมำนื่อกัคงู่คำนวาคมณฝะ่ากยรรทมี่เกสำียรหกาฤยษเฎนีก่ือำงจากการท่ี

มิได้ปฏิบัติเช่นว่านั้นย่ืนคำขอโดยทำเป็นคำร้อง ให้ศาลมีอำนาจท่ีจะสั่งให้เพิกถอนการพิจารณาท่ีผิด

สำนกั รงะำเนบคียณบะนกั้นรรเมสกียำทร้ังกหฤมษดฎหีกำรือบางส่วน หสรำือนสกั ั่งงแำนกค้ไขณหะกรอืรรมมีคกำำสรก่ังใฤนษเฎรีก่ือำงนั้นอย่างใดอสยำ่านงกัหงนำนึ่งคตณาะมกทรี่รศมากลำรกฤษฎีกำ

เหน็ สมควร สขำ้อนคกั ้างนำนเรค่ือณงะผกิดรรระมเกบำียรกบฤนษ้ันฎีกคำู่ความฝ่ายที่เสสียำหนากั ยงำอนาคจณยกะกขรึ้นรกมลก่าำวรกไดฤ้ไษมฎ่วีก่าำในเวลาใด ๆ

ก่อนมีคำพพิ ากษา แต่ตอ้ งไมช่ ้ากวา่ แปดวันนับแตว่ ันทคี่ ู่ความฝ่ายนนั้ ได้ทราบขอ้ ความหรอื พฤติการณ์
สำนกั องันำนเปค็ณนมะกูลรแรหม่งกขำร้อกอฤ้าษงฎนีกั้นำ แต่ทั้งนี้คู่ควสาำมนฝกั ่างยำนนคั้นณตะ้อกงรมริมไดก้ดำรำกเนฤษินฎกีกาำรอันใดขึ้นใหมส่หำนลกั ังงจำานกคทณี่ไะดก้ทรรรมากบำรกฤษฎีกำ

เรอื่ งผดิ ระเบยี บแสลำ้วนกัหงรำอืนตคอ้ณงะมกไิ รดรใ้มหก้สำตัรกยฤาษบฎนั ีกแำกก่ ารผดิ ระเบสยี ำบนนกั งน้ั ำนๆคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถ้าศาลส่ังให้เพิกถอนกระบวนพิจารณาท่ีผิดระเบียบใด ๆ อันมิใช่เร่ืองท่ีคู่ความ

สำนกั ลงะำนเลคยณไะมก่ดรำรเมนกนิ ำกรกรฤะษบฎวีนกำพจิ ารณาเรอ่ื งสนำ้ันนภกั งาำยนใคนณระะกยระรเมวกลำารซกงึ่ ฤกษฎฎหีกมำายหรือศาลกสำำหนนกั ดงำไวน้คเพณียะกงรเทรม่ากนำี้ รกฤษฎีกำ

ไม่เป็นการตัดสิทธิคู่ความฝ่ายนั้น ในอันที่จะดำเนินกระบวนพิจารณาน้ัน ๆ ใหม่ให้ถูกต้องตามที่

กฎหมายบังคับ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎราีกำ๒๘ ถ้ามคี ดหีสำลนากัยงเำรนื่อคงณค้าะงกพรรจิ มากรำณรกาอฤษยู่ใฎนีกศำาลเดียวกันหสรืำอนในกั งศำานลคชณ้ันะตก้นรรสมอกงำรกฤษฎีกำ

ศาลต่างกัน และคู่ความทั้งหมด หรือแต่บางฝ่ายเป็นคู่ความรายเดียวกัน กับท้ังการพิจารณาคดี
เหล่าน้ัน ถ้าได้รวสมำกนันกั แงำลน้วคจณะะเกปร็นรมกกาำรรสกะฤดษวฎกีกำหากศาลน้ันหสรำอื นศกั างลำนหคนณึ่งะศการลรใมดกเหำรลก่าฤนษั้นฎเีกหำ็นสมควรให้

พิจารณาคดีรวมกนั หรือหากคู่ความท้ังหมดหรือแตบ่ างฝ่ายมคี ำขอใหพ้ ิจารณาคดรี วมกันโดยแถลงไว้
สำนกั ใงนำคนำคใณหะ้กการรรหมรกือำรทกำฤเษปฎ็นีกคำำร้องไม่ว่าในสเวำลนากั ใงดำนๆคณกะ่อกนรมรมีคกำำพริพกฤาษกฎษีกาำเม่ือศาลได้ฟังสคำนู่คกัวงาำมนทคุกณฝะ่ากยรแรมหก่งำรกฤษฎีกำ

คดนี ั้น ๆ แล้ว ถ้าสศำานลกั เงปำ็นนคทณ่ีพะอกใรจรวม่ากคำรดกเี ฤหษลฎ่าีกนำ้นั เก่ียวเนื่องกสันำนกกั ็ใงหำ้ศนาคลณมะีอกำรนรมากจำอรอกกฤคษำฎสีกั่งำให้พิจารณา
คดีเหลา่ นัน้ รวมกัน

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกถฤ้าษจฎะโีกอำนคดีมาจากอสีกำศนกาั ลงำหนนค่ึงณหะรกือรโรอมนกคำรดกีไฤปษยฎังีกอำีกศาลหน่ึงท่ีมสีเขำนตกัองำำนนาคจณเหะกนรือรคมดกำี รกฤษฎีกำ

นั้น ศาลจะมีคำสั่งก่อนที่ได้รับความยินยอมของอีกศาลหนึ่งนั้นไม่ได้ แต่ถ้าศาลที่จะรับโอนคดี

ไม่ยินยอม ก็ใหส้ศำานลกั ทงำี่จนะคโณอะนกรครดมีนกัำ้นรสกฤ่งษเรฎื่อีกงำให้อธิบดีผู้พสิพำนากั กงษำนาคศณาะลกอรรุทมธกรำณรก์ชฤีษ้ขฎาีกดำ คำสั่งของ

อธิบดีผู้พิพากษาศาลอุทธรณ์ให้เป็นที่สุด

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๒๙ ถา้ คดที ่ฟี ้องกนั น้ันมขี ้อหาหลายข้อดว้ ยกนั และศาลเห็นว่าข้อหาขอ้ หนึ่ง
ข้อใดเหล่านั้นมิไสดำ้เนกกัี่ยงวำขน้อคงณกะันกกรรับมขก้อำอรกื่นฤษๆฎเีกมำื่อศาลเห็นสมสคำวนรกั งหำรนือคเณมะื่อกครู่รคมวกาำมรผกู้มฤษีสฎ่วนีกำได้เสียได้ยื่น
สำนกั คงำำนขคอณโดะยกรทรำมเกปำ็นรกคฤำษร้อฎีกงใำห้ศาลมีคำสั่งสใำหน้แกั งยำกนคคดณีเะสกียรโรดมยกเำรร็วกฤถษ้าฎโีกจำทก์ประสงค์จสะำในหกั ้พงิำจนาครณณะากขร้อรมหกาำรกฤษฎีกำ

- ๑๙ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

เช่นว่านั้นต่อไป ก็ให้ศาลดำเนินการพิจารณาคดีไปเสมือนหน่ึงว่าเป็นคดีอีกเรื่องหนึ่งต่างหาก โดยมี

สำนกั เงงำอื่ นนคไณขทะกี่ศรารลมจกะำกรกำฤหษนฎดีกไำว้ตามท่เี หน็ สมสคำนวรกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ถ้าคดีที่ฟ้องกันน้ันมีข้อหาหลายข้อ และศาลเห็นว่าหากแยกพิจารณาข้อหาทั้งหมด

หรอื ข้อใดขอ้ หนึ่งสอำอนกกั จงำานกคกณันะแกลร้วรมจกะำทรกำฤใหษ้กฎาีกรำพิจารณาข้อหสำานเหกั ลงำา่ นนคั้นณสะะกดรวรมกกไำมร่วก่าฤเษวฎลีกาำใด ๆ ก่อนมี

คำพิพากษา เม่ือศาลเห็นสมควร หรือเม่ือคู่ความผู้มีส่วนได้เสียย่ืนคำขอโดยทำเป็นคำร้อง และเม่ือ
สำนกั ศงาำนลคไดณ้ฟะังกครรู่คมวกาำมรทกฤุกษฝฎ่าียกำแล้ว ให้ศาลมสีอำำนนกั างจำนสค่ังณแยะกกรขร้อมหกาำรเหกฤลษ่าฎนีกั้นำทั้งหมดหรือแสตำ่นข้กอั งใำดนขค้อณหะนก่ึงรอรมอกกำรกฤษฎีกำ

พิจารณาตา่ งหากสเปำนน็ กั เรงำื่อนงคๆณะไกปรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีากำ๓๐ ให้ศาลมสีอำนำกนั งาำจนอคอณกะขก้อรรกมำกหำนรกดฤใดษฎๆีกำแก่คู่ความฝ่ายสใำดนฝกั ่างยำนหคนณึ่งะหกรรือรมแกกำ่ รกฤษฎีกำ
บุคคลภายนอกท่ีอยู่ต่อหน้าศาลตามที่เห็นจำเป็น เพ่ือรักษาความเรียบร้อยในบริเวณศาล และเพื่อให้
กระบวนพิจารณาสดำำนเกันงินำไนปคตณาะมกเรทร่ียมงกธำรรรกมฤแษลฎะีกรำวดเร็ว อำนาจสเำชน่นกั วงำ่านนค้ี ใณหะ้รกวรมรถมึงกกำารรกสฤ่ัษงหฎ้าีกมำคู่ความมิให้
ดำเนินกระบวนพจิ ารณาในทางก่อความรำคาญ หรอื ในทางประวงิ ใหช้ ักช้าหรือในทางฟุ่มเฟือยเกินสมควร

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๓๑๒๙ ผู้ใดกระทำการอย่างใด ๆ ดังกล่าวต่อไปน้ี ให้ถือว่ากระทำผิดฐาน
ละเมดิ อำนาจศาลสำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๑) ขัดขนื ไม่ปฏิบัตติ ามข้อกำหนดของศาลตามมาตราก่อนอันวา่ ด้วยการรักษาความ
สำนกั เงรำยี นบครณอ้ ะยกรหรรมอื กปำรรกะฤพษฤฎตีกิตำนไม่เรยี บรอ้ ยสใำนนบกั รงเิำวนณคณศาะลกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ส(ำ๒น)กั๓๐งำเนมค่ือณไดะก้มรีครมำรก้อำรงกแฤลษะฎไีกดำ้รับอนุญาตจสาำกนศกั างลำนใคหณ้ยะกกเรวร้นมคก่าำธรกรฤรษมฎเนีกีำยมศาลตาม
มาตรา ๑๕๖/๑ แลว้ ปรากฏว่าได้แสดงข้อเท็จจริงหรือเสนอพยานหลักฐานอันเปน็ เทจ็ ต่อศาลในการ

สำนกั ไงตำส่นวคนณคะำกรรอ้รมงขกอำรยกกฤเษวน้ฎีคกำ่าธรรมเนียมศสาำลนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๓) เมื่อรู้ว่าจะมีการส่งคำคู่ความหรือส่งเอกสารอ่ืน ๆ ถึงตน แล้วจงใจไปเสียให้พ้น

หรอื หาทางหลีกเลส่ียำนงกัทงจี่ ำะนไคมณร่ ับะกครำรคมคู่กวำรากมฤหษรฎอื ีกเอำกสารนนั้ โดยสสำถนากั นงอำนืน่ คณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๔) ตรวจเอกสารท้ังหมด หรือฉบับใดฉบับหน่ึง ซ่ึงอยู่ในสำนวนความ หรือคัดเอา

สำนกั สงำำเนนคาณเอะกกรสรามรกเหำรลก่าฤนษน้ั ฎไีกปำ โดยฝ่าฝืนต่อสบำนทกับงัญำนญคัตณิ ะมการตรรมากำ๕ร๔กฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๕)๓๑ ขัดขนื ไมม่ าศาล เมือ่ ศาลได้มีคำสั่งตามมาตรา ๑๙ หรือเมื่อมหี มายเรียกลูกหน้ี
ตามคำพิพากษาหสรำอืนบกั งุคำคนลคอณน่ื ะตการมรมมกาำตรรกาฤษ๒ฎ๗ีก๗ำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๓๒ ผู้ใดเป็นสำผนู้ปกั รงะำนพคันณธะ์ กบรรรรมณกำารธกิกฤาษรฎหีกำรือผู้พิมพ์โฆษสณำนากัซง่ึงำหนนคณังสะือกรพริมมพกำ์ รกฤษฎีกำ
หรือสิ่งพิมพ์อันอสอำนกกัโฆงำษนณคณาะตก่อรปรมรกะำชรากชฤนษฎไีกมำ่ว่าบุคคลเหลส่าำนนกั้ันงจำนะคไดณ้ระู้ถกึงรซรมึ่งกขำ้อรคกวฤาษมฎหีกำรือการออก
โฆษณาแห่งหนังสือพมิ พ์ หรือสิ่งพิมพเ์ ช่นว่านั้นหรือไม่ ให้ถือว่าไดก้ ระทำผิดฐานละเมิดอำนาจศาลใน

สำนกั กงรำณนคอี ณยะ่ากงรใดรมอกยำ่ารงกหฤนษ่งึ ฎใีกนำสองอยา่ งดงั จสะำกนลกั ่างวำนตค่อณไปะนก้ีรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๑) ไม่ว่าเวลาใด ๆ ถ้าหนังสือพิมพ์หรอื ส่ิงพิมพ์เช่นว่ามานั้นได้กลา่ วหรอื แสดงไม่ว่า

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๒๙ มาตรา ๓๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมบั กทำ่ี ร๕ก)ฤพษ.ศฎ.ีก๒ำ๔๙๙ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๓๐ มาตรา ๓๑ (๒) แก้ไขเพมิ่ เตมิ โดยพระราชบญั ญตั แิ ก้ไขเพมิ่ เติมประมวลกฎหมายวิธพี ิจารณา
ความแพ่ง (ฉบบั ท่ี ๒ส๔ำน) กัพง.ศำน. ๒ค๕ณ๕ะก๑รรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๓๑ มาตรา ๓๑ (๕) แก้ไขเพ่ิมเตมิ โดยพระราชบญั ญัติแก้ไขเพ่มิ เติมประมวลกฎหมายวธิ ีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมบั กทำี่ ร๓ก๐ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๖๐ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๒๐ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

โดยวิธีใด ๆ ซึ่งข้อความหรือความเห็นอันเป็นการเปิดเผยข้อเท็จจริงหรือพฤติการณ์อ่ืน ๆ แห่งคดี

สำนกั หงรำนอื คกณระะบกรวรนมพกิจำรากรฤณษาฎใดีกำๆ แหง่ คดี ซึ่งสเำพนอ่ื กั คงวำนามคณเหะมการะรมสกมำหรรกอื ฤเษพฎ่ือีกคำุ้มครองสาธารสณำนปกั รงะำโนยคชณนะ์ กศรารลมไกดำ้ รกฤษฎีกำ

มีคำส่ังห้ามการออกโฆษณาส่ิงเหล่านั้น ไม่ว่าโดยวิธีเพียงแต่ส่ังให้พิจารณาโดยไม่เปิดเผยหรือโดยวิธี

หา้ มการออกโฆษสณำานโกั ดงยำนชคดั ณแจะกง้ รรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๒) ถ้าหนังสือพิมพ์หรือส่ิงพิมพ์ ได้กล่าวหรือแสดงไม่ว่าโดยวิธีใด ๆ ในระหว่างการ
สำนกั พงิำจนาครณณะากแรหรม่งคกำดรีไกปฤจษนฎมีกีคำำพิพากษาเปส็นำนทกั ี่สงุดำนซค่ึงณขะ้อกครรวมากมำหรรกือฤษคฎวีากมำ เห็นโดยประสสำงนคกั ์จงะำนใหคณ้มีอะกิทรธริพมลกำรกฤษฎีกำ

เจหะนทือำคใหว้กามารรพู้สิจกึ าขรสอณำงนปากั ครงะดำชนเี สาคยีชณคนะวกหารมรรยอืมตุเกหิธำนรรกรือฤมศษไาปฎลีกหเำชรน่ือเหนือคู่ควาสมำนหกั รงือำเนหคนณือะพกยรรามนกแำหรก่งคฤษดฎีซีก่งึ พำ อเห็นไดว้ ่า

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษกฎ.ีกเำปน็ การแสดงสผำิดนจกั างกำขน้อคเณทะจ็ กจรรรงิมแกหำร่งกคฤดษี หฎีกรือำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ข. เป็นรายงานหรือย่อเร่ืองหรือวิภาค ซึ่งกระบวนพิจารณาแห่งคดีอย่างไม่เป็น

กลางและไม่ถกู ตอ้สงำนหกั รงือำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ค. เป็นการวิภาคโดยไม่เป็นธรรม ซ่ึงการดำเนินคดีของคู่ความ หรือคำ

สำนกั พงยำนาคนณหะลกักรฐรามนกำหรกรฤือษนฎิสีกัยำความประพฤสตำนิขกัองงำคนู่คควณาะมกหรรรมือกพำยรากนฤษรฎวีกมำทั้งการแถลงขส้อำนคกั วงาำมนอคันณเะปก็นรรกมากรำรกฤษฎีกำ

เสื่อมเสียต่อชื่อเสยี งของคู่ความหรือพยาน แมถ้ งึ วา่ ขอ้ ความเหลา่ นัน้ จะเป็นความจรงิ หรอื
สำนกั งง.ำเนปค็นณกะากรรชรกัมจกงูำใรหกฤ้เกษิดฎมีกีคำำพยานเทจ็ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

เพ่ือประโยชน์แห่งมาตราน้ี ให้นำวิเคราะห์ศัพท์ท้ังปวงในมาตรา ๔ แห่ง
สำนกั พงรำนะคราณชะบกญัรรญมกัตำิกรากรฤพษิมฎพีก์ำพทุ ธศกั ราช ๒สำ๔น๗กั ๖งำนมคาณใชะบ้กรงั รคมบั กำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๓๓ ถา้ คู่ความฝ่ายใดหรือบุคคลใดกระทำความผดิ ฐานละเมิดอำนาจศาลใด

สำนกั ใงหำศ้นาคลณนะัน้กรมรอี มำกนำารจกสฤษ่งั ลฎงีกโำทษโดยวิธีใดวสธิ ำหี นนกั ึ่งงำหนรคือณทะั้งกสรรอมงกวำธิ รดี กังฤจษะฎกีกลำ่าวตอ่ ไปนี้ คือสำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(ก) ไลอ่ อกจากบรเิ วณศาล หรือ

ส(ขำน)กั ใงหำ้ลนงคโณทะษกจรำรคมุกกำหรกรฤอื ษปฎรีกบั ำหรอื ท้ังจำทัง้ สปำรนับกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

การไล่ออกจากบริเวณศาลน้ันให้กระทำได้ชั่วระยะเวลาท่ีศาลนั่งพิจารณาหรือ

สำนกั ภงาำนยคในณระะกยระรมเวกลำารใกดฤษๆฎกีก็ไำด้ตามท่ศี าลเหสำน็ นสกั มงคำนวครณเมะกือ่ รจรำมเปกำ็นรจกะฤเษรฎยี ีกกำใหต้ ำรวจช่วยสจำัดนกกั างรำกนไ็คดณ้ ะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ในกรณีกำหนดโทษจำคุกและปรับนั้นให้จำคุกได้ไม่เกินหกเดือนหรือปรับไม่เกิน
ห้าร้อยบาท สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๓๔ ถ้าจะตส้อำงนดกั ำงเำนนินคณกระกะรบรวมนกพำริจกาฤรษณฎีกาทำ ้ังเร่ืองหรือแสตำ่บนากั งงสำน่วคนณโะดกยรรทมากงำรกฤษฎีกำ

อาศัยหรือโดยร้อสงำขนอกั งตำ่อนเคจณ้าะหกนร้ารมทกี่ในำรเกมฤือษงฎตีก่าำงประเทศ เมสื่อำไนมกั ่มงำีขน้อคตณกะลกงรรรมะกหำวร่ากงฤปษรฎะีกเำทศอย่างใด
อย่างหน่ึง หรือไมม่ ีกฎหมายบัญญัติไว้สำหรับเรื่องน้ันแล้ว ให้ศาลปฏิบัติตามหลักท่ัวไปแห่งกฎหมาย

สำนกั รงะำหนควา่ณงะปกรระรเมทกศำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงำาน๓ค๔ณะ/๑กร๓ร๒มกเพำร่ือกใฤหษ้กฎาีกรำพิจารณาพิพสาำกนษกั างคำนดคีเปณ็นะกไปรรโมดกยำสระกดฤวษกฎีกรำวดเร็ว และ

เท่ียงธรรมหรือเพ่ือความเหมาะสมสำหรับคดบี างประเภท ให้ประธานศาลฎกี าโดยความเห็นชอบของ

สำนกั ทง่ีำปนรคะณชะุมกใรหรมญก่ศำรากลฤฎษีกฎาีกมำีอำนาจออกสขำ้อนกกั ำงหำนนคดณเะกก่ียรวรกมักบำกรากรฤฟษฎ้อีกงำคดี การสืบพสยำานนกั แงำลนะคกณาะรกรรับรมฟกังำรกฤษฎีกำ

พยานหลกั ฐานการวินจิ ฉยั คดี ตลอดจนการดำเนนิ กระบวนพิจารณาใด ๆ ได้ตามความจำเป็น
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๓๒ มาตรา ๓๔/๑ เพมิ่ โดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวธิ ีพจิ ารณาความแพ่ง
สำนกั (ฉงำบนับคทณี่ ๒ะ๘กร) รพม.ศก.ำ๒รก๕ฤ๕ษ๘ฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๒๑ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

ขอ้ กำหนดตามวรรคหนงึ่ เมื่อประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้วใหใ้ ช้บังคบั ได้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

หมวด ๔
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษกฎาีกรำนงั่ พจิ ารณา สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ยื่นไว้ต่อศาลใดจะสมตำาน้อตกังรงกาำรนะ๓คท๕ณำะใกนถรศ้ารปามลรกนะำมร้ันกวใฤนลษกวฎันฎีกทหำ่ีศมาาลยเนป้ีมิดิไทดำ้บกัญาสรญำนแัตกัลิไงะวำต้เนปาค็นมณเอวะยกล่ารางรทอมำื่นกงำากรนกาทฤรษน่ีศฎา่ังพลีกำไิจดา้กรำณหานคดดไที ว่ี้

สำนกั แงตำน่ในคกณระณกรีมรีเมหกตำุฉรกุกฤเฉษินฎีหกำรือเป็นการจำสเำปน็นกั ศงำานลคจณะมะกีครำรสม่ังกกำำรหกฤนษดฎกีกาำรนั่งพิจารณาสณำนกัสงถำานนคทณ่ีอะ่ืนกรหรมรกือำรกฤษฎีกำ
ในวันหยุดงาน หรอื ในเวลาใด ๆ ก็ได้

สใำหน้ผกั ู้พงำิพนาคกณษะากแรรลมะกเำจร้ากพฤนษัฎกีกงำานศาลซ่ึงปฏสิบำัตนิงกั างนำนใคนณวันะกหรยรมุดกงำารนกฤหษรฎือีกใำนเวลาใด ๆ

นอกเวลาทำการปกติได้รับค่าตอบแทนเป็นพิเศษ ตามระเบียบที่กระทรวงยุติธรรมกำหนด โดยได้รับ

สำนกั คงวำนามคเณหะน็ กชรอรมบกจำารกกกฤรษะฎทีกรำวงการคลงั ๓๓สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงำาน๓คณ๖ะกกรารรมนกั่ำงรพกิจฤาษรฎณีกาำคดีจะต้องกรสะำนทกัำงใำนนศคาณละตก่อรหรมนก้าำครกู่คฤวษาฎมีกทำ่ีมาศาลและ
โดยเปดิ เผย เว้นแต่
สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤ)ษฎในีกคำดีเรื่องใดที่มสีคำวนากั มงจำนำเคปณ็นะเกพรื่อรมรักกำษรากคฤวษาฎมีกเำรียบร้อยในศาสลำนเกัมง่ือำนศคาลณไะดก้ขรับรมไกลำ่ รกฤษฎีกำ

คู่ความฝ่ายใดออสกำไนปกั เงสำียนจคาณกะบกรริเรวมณกำศรากลฤโษดฎยีกทำ่ีประพฤติไม่สสมำนคกัวงรำนศคาณลจะกะรดรำมเกนำินรกกฤาษรนฎีั่กงพำ ิจารณาคดี
ตอ่ ไปลบั หลงั คคู่ วามฝ่ายนน้ั ก็ได้
สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๒ฤ)ษฎในีกคำดีเร่ืองใด เพสื่อำคนวกั างมำนเหคมณาะะกสรรมมกหำรรือกเฤพษื่อฎคีกุ้มำครองสาธารณสำปนรกั ะงำโนยคชณน์ะถก้ารรศมากลำรกฤษฎีกำ
เหน็ สมควรจะหา้ มมิให้มีการเปิดเผยซง่ึ ข้อเทจ็ จรงิ หรอื พฤติการณต์ ่าง ๆ ทัง้ หมด หรือแต่บางส่วนแห่ง

คดีซ่ึงปรากฏจากสคำำนคกั ู่คงำวนาคมณหะรกือรครมำแกำถรลกงฤกษาฎรีกณำ์ของคู่ความหสรำนือกัจงาำกนคคำณพะยการนรมหกลำักรกฐฤาษนฎทีกี่ไำด้สืบมาแล้ว

ศาลจะมีคำสง่ั ดังตอ่ ไปน้กี ไ็ ด้
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษ(ฎกีก)ำห้ามประชาสชำนนกัมงิใำหน้เคขณ้าะฟกังรรกมากรำพรกิจฤาษรฎณีกำาทั้งหมดหรือสำแนตกั ่บงำานงคสณ่วะนกรแรมลก้วำรกฤษฎีกำ

ดำเนนิ การพิจารณาไปโดยไม่เปดิ เผย หรอื
สำนกั(ขงำ)นหคา้ ณมะมกใิ รหรอ้มอกกำรโกฆฤษษณฎาีกขำอ้ เท็จจริงหรอื สพำนฤกั ตงิกำนารคณณ์ตะก่ารงรๆมกเำชร่นกวฤ่าษนฎ้ันีกำ

ในบรรดาคดีทั้งปวงท่ีฟ้องขอหย่าหรือฟ้องชายชู้หรือฟ้องให้รับรองบุตร ให้ศาลห้าม
สำนกั มงิใำหน้มคณีกาะรกเรปริดมเกผำยรกซฤงึ่ ษขฎ้อีกเทำ็จจริงหรอื พฤสตำิกนากั รงำณน์ใคดณๆะกทรรี่ศมากลำเรหก็นฤเษปฎ็นีกกำารไม่สมควร สหำรนอื กั พงำอนจคะณเหะก็นรไรดม้วก่าำรกฤษฎีกำ

จะทำให้เกิดการเสสำยี นหกั างยำอนันคณไมะ่เกปรน็ รธมรกรำมรกแฤกษค่ ฎู่คีกวำามหรือบคุ คลสทำ่เีนกกั ย่ี งวำขน้อคงณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ไม่ว่าศาลจะได้มีคำสั่งตามอนุมาตรา (๒) น้ีหรือไม่ คำสั่งหรือคำพิพากษาช้ีขาดคดี

สำนกั ขงอำนงศคณาละนกรั้นรมตก้อำงรอก่าฤนษใฎนีกศำาลโดยเปิดเผสยำนแกั ลงำะนมคิใณหะ้ถกือรวร่ามกกาำรรกอฤอษกฎโฆีกำษณาทั้งหมดหสรำือนแกั งตำ่บนาคงณสะ่วกนรแรมหก่งำรกฤษฎีกำ
คำพิพากษานนั้ หรอื ย่อเรอ่ื งแห่งคำพิพากษาโดยเป็นกลางและถูกต้องนั้น เป็นผิดกฎหมาย

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๓๗ ให้ศาลดำเนินการนั่งพิจารณาคดีติดต่อกันไปเท่าที่สามารถจะทำได้โดย

สำนกั ไงมำต่นอ้คงณเละกือ่ รนรจมนกกำรวกา่ ฤจษะฎเสีกรำ็จการพิจารณสาำแนลกั ะงพำนิพคาณกะษการครดมีกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๓๓ มาตรา ๓๕ วรรคสอง เพ่ิมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมบั กทำ่ี ร๑ก๖ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๓๙ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๒๒ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

มาตรา ๓๘ ถ้าในวันท่ีกำหนดนัดน่ังพิจารณาศาลไม่มีเวลาพอท่ีจะดำเนินการน่ัง

สำนกั พงิำจนาครณณะากรเรนมื่อกำงรจกาฤกษกฎิจีกำธุระของศาลสศำนากั ลงจำนะคมณีคะำกสรั่งรมใหก้ำเลรกื่อฤนษกฎาีกรำนั่งพิจารณาสไำปนใกั นงำวนันคอณ่ืนะกตรารมมทกำ่ี รกฤษฎีกำ

เหน็ สมควรก็ได้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๓๙ ถ้าการท่ีจะช้ีขาดตัดสินคดีเร่ืองใดท่ีค้างพิจารณาอยู่ในศาลใดจำต้อง
สำนกั องาำศนยัคทณั้งะหกรมรดมหกรำรือกแฤตษ่บฎาีกงำส่วนซ่ึงคำชีข้ าสดำนตกััดงสำินนบคณางะขก้อรทรม่ีศกาำลรนกฤั้นษเอฎงีกหำรอื ศาลอื่นจะสตำ้อนงกั กงรำะนทคณำเะสกียรกร่อมนกำรกฤษฎีกำ

กหรระือทจำำตผ้อิดงอราอญใหา้เเสกจำ้าิดนพขกั นงึ้นำักซนงึ่งคาอณนาะฝจกา่มรยีรกธมาุรกรกำฟาร้อรกวฤงินรษ้อิจฎงฉีกอัยำันชอี้ขาาจดกในรขะ้อทเำสชใำ่นหนน้กกั ั้นงาำรเนสชคียี้ขณกา่ะอดกนตรัดรหมสรกินอื ำคถรกด้าฤปีทษรี่พฎาิจกีกาฏำรวณ่าไาดอ้มยีกู่นาั้นร

สำนกั เงปำลนี่ยคนณแะกปรลรงมไกปำรหกฤรืษอฎในีกกำ รณีอ่ืนใดซ่ึงสศำานลกั เงหำ็นนควณ่าถะ้กาไรดรม้เลกื่อำรนกกฤาษรฎพีกิจำารณาไปจักทสำำนใหกั ้คงำวนาคมณยะุตกิธรรรมรมกำรกฤษฎีกำ
ดำเนินไปด้วยดี เมื่อศาลเห็นสมควรหรือเม่ือคู่ความที่เกี่ยวข้องร้องขอ ศาลจะมีคำสั่งเลื่อนการน่ัง

พิจารณาต่อไปจสนำกนวกั ่างจำนะคไดณ้มะกีกรารรมพกิพำรากกฤษษาฎหีกำรือชี้ขาดในข้อสำนน้ันกั งๆำนแคณล้วะกหรรรือมภกำารยกใฤนษรฎะีกยำะเวลาใด ๆ

ตามทศ่ี าลเหน็ สมควรกไ็ ด้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกถฤ้าษศฎาีกลำมีคำสั่งให้เลส่ือำนนกักงาำรนนค่ัณงพะกิจรารรมณกำารดกัฤงกษฎลีก่าำวแล้วโดยไม่มสำีกนำกั หงำนนดคณเมะกื่อรศรมากลำรกฤษฎีกำ

เห็นสมควรหรือคู่ความที่เกีย่ วข้องร้องขอ ศาลจะมีคำส่ังใหเ้ ริ่มการน่ังพิจารณาต่อไปในวันใด ๆ ตามท่ี
เหน็ สมควรกไ็ ด้ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๔๐๓๔ เมื่อศสาำลนไกั ดง้กำนำคหณนะดกวรันรมนกั่งำพริกจฤาษรณฎีกาำและแจ้งให้คู่คสำวนากัมงทำนรคาบณแะกลร้วรมถก้าำรกฤษฎีกำ

คคู่ วามฝ่ายใดฝ่ายสหำนนกั ึ่งงจำะนขคอณเละกอ่ื รนรกมากรำนรกั่งฤพษิจฎาีกรณำ า คูค่ วามฝ่าสยำนน้ันกั งตำ้อนงคเสณนะกอรครำมขกอำเรขกา้ ฤมษาฎกีกอ่ ำนหรือในวัน
นัดและแสดงเหตุผลแห่งการขอเลื่อนนั้น ในกรณีเช่นว่าน้ี ห้ามมิให้ศาลมีคำส่ังอนุญาตตามคำขอ เว้น

สำนกั แงตำนก่ คารณขะอกเรลร่ือมนกำกรากรฤนษงั่ ฎพีกิจำารณานั้นมีเหสตำุจนำกั เงปำน็นคอณันไะมก่อรรามจกกำ้ารวกลฤ่วษงฎเสีกียำได้ และหากศสาำนลกไั มงำอ่ นนคญุ ณาะตกจระรมทกำำรกฤษฎีกำ

ให้เสียความยตุ ธิ รรม

สเมำน่ือกัศงาำลนจคะณสะั่งกใหรร้เลมอ่ืกนำรกกาฤรษนฎั่งพีกำิจารณา ศาลอาสจำสน่ังกั ใงหำนค้ คู่คณวาะมกฝร่ารยมนกำั้นรเกสฤยี ษคฎ่าีกปำ่วยการพยาน

ซง่ึ มาศาลตามหมายเรียกและเสยี ค่าใช้จ่ายในการท่ีคู่ความฝ่ายอื่นมาศาล เช่น ค่าพาหนะเดินทางและ

สำนกั คง่าำนเชค่าณทะี่พกักรรขมอกงำตรัวกคฤวษาฎมีกำทนายความ หสรำือนพกั งยำานนคณเปะ็นกรตร้นมกตำารมกจฤษำนฎวีกนำ ที่ศาลเห็นสมสคำนวรกั งถำน้าคคู่คณวะากมรฝรม่ากยำรกฤษฎีกำ

ท่ีขอเลื่อนคดไี ม่ชำระคา่ ป่วยการหรือค่าใช้จา่ ยตามที่ศาลกำหนด ให้ศาลยกคำขอเลือ่ นคดีนั้นเสยี
สคำา่นปกั ่วงยำนกคาณรหะกรรือรคม่ากใำชรจ้ กา่ ฤยษทฎ่ีจีกา่ ำยตามวรรคสอสงำนใหกั ต้งำกนเปคณน็ พะกบั รรมกำรกฤษฎีกำ

คำขอเลื่อนคดีตามวรรคหน่ึง ถ้าไม่ได้เสนอต่อหน้าศาลด้วยวาจา ก็ให้ทำเป็นคำรอ้ ง
สำนกั แงลำนะคจณะทะกำฝรร่ามยกเดำรียกวฤโษดฎยีไกดำ้รับอนุญาตจาสกำนศกัางลำกน็ไคดณ้ ะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๔๑๓๕ ถ้ามีการขอเล่ือนการนั่งพิจารณาโดยอ้างว่าตัวความผู้แทน

สำนกั ทงนำนาคยณคะวการมรมพกยำรากนฤษหฎรีกือำบุคคลอื่นท่ีถูกสำเนรียกั งกำในหค้มณาะศการลรไมมก่สำรากมฤาษรฎถีกมำาศาลได้เพราสะำปน่วกั ยงำเนจค็บณเะมกื่อรศรมากลำรกฤษฎีกำ

เห็นสมควรหรือเมื่อคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหน่ึงมีคำขอฝ่ายเดียว ศาลจะมีคำสั่งต้ังเจ้าพนักงานไปทำการ

ตรวจก็ได้ และถ้าสสำนามกั งาำรนถคหณาะแกพรรทมยก์ไำดร้กก็ใฤหษ้ตฎ้ังีกแำพทย์ไปตรวจสดำน้วกัยงำถน้าคผณู้ทะี่ศการลรตมั้กงใำหรก้ไปฤษตฎรีกวำจได้รายงาน

โดยสาบานตนหรือกล่าวคำปฏิญาณแล้ว และศาลเชือ่ ว่าอาการของผู้ท่ีอ้างวา่ ป่วยน้ันไม่ร้ายแรงถงึ กับ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๓๔ มาตรา ๔๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพ่ง (ฉบบั ท่ี ๒ส๔ำน) กัพง.ศำน. ๒ค๕ณ๕ะก๑รรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๓๕ มาตรา ๔๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมบั กทำี่ ร๑ก๐ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๒๗ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๒๓ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

จะมาศาลไมไ่ ด้ ใหศ้ าลดำเนนิ กระบวนพิจารณาตามบทบญั ญตั ิแหง่ ประมวลกฎหมายนว้ี ่าดว้ ยการขาด

สำนกั นงัดำนหครณอื กะการรรไมมกม่ ำารศกาฤลษขฎอีกงำบคุ คลท่ีอ้างวสา่ ำปนว่ กั ยงนำน้ันคแณละว้กแรรตม่กกรำณรกี ฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ศาลอาจสั่งให้คู่ความฝ่ายท่ีขอให้ไปตรวจตามวรรคหน่ึง หรือคู่ความใดไปกบั ผู้ท่ีศาล

ตั้งใหไ้ ปตรวจ คคู่ สวำานมกั นงน้ัำนจคะณมอะกบรใรหม้ผกู้ใำดรไกปฤแษทฎนีกตำ นก็ได้ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ค่าพาหนะและค่าป่วยการของเจ้าพนักงานและแพทย์ ให้ถือว่าเป็นค่าฤชาธรรม
สำนกั เงนำยีนมคณแะลกะรใรหมน้ กำำมรกาฤตษราฎีก๑ำ๖๖ มาใช้บังคสำบั นกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั งรำานค๔ณ๒ะกถรร้ามคกู่คำรวกาฤมษฝฎ่าีกยำใดฝ่ายหนึ่งใสนำคนดกั งีทำ่ีนคค้าณงพะกิจรารรมณกำารอกยฤู่ใษนฎศีกาำลได้มรณะ

สำนกั เงสำียนกค่อณนะกศรารลมพกิพำรากกฤษษาฎคีกดำ ี ให้ศาลเลื่อสนำกนากั รงนำน่ังคพณิจะากรรณรมากไำปรจกนฤษกฎวี่กาำทายาทของผู้มสำรนณกั ะงำหนรคือณผะู้จกัดรรกมากรำรกฤษฎีกำ
ทรัพย์มรดกของผู้มรณะ หรือบุคคลอื่นใดที่ปกครองทรัพย์มรดกไว้ จะได้เข้ามาเป็นคู่ความแทนที่

ผู้มรณะ โดยมีคำสขำอนเกั ขง้าำมนคาเณอะงกหรรรมือกโำดรยกทฤี่ษศฎาลีกหำ มายเรียกใหส้เขำน้ากมั งาำนเนค่ือณงะจการกรมคกู่คำวรากมฤฝษ่าฎยีกใำดฝ่ายหนึ่งมี

คำขอฝา่ ยเดียว คำขอเช่นว่านจี้ ะตอ้ งยืน่ ภายในกำหนดหน่งึ ปีนบั แตว่ นั ทีค่ ่คู วามฝ่ายนั้นมรณะ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกถฤ้าษไมฎ่มีกีคำ ำขอของบุคสคำลนดกั ังงกำนลค่าณวมะการแรลม้วกำหรกรือฤษไมฎ่มีกีคำ ำขอของคู่ควสาำนมกัฝง่าำยนใคดณฝะ่ากยรหรมนก่ึงำรกฤษฎีกำ

ภายในเวลาทก่ี ำหนดไว้ ให้ศาลมคี ำส่ังจำหนา่ ยคดเี รอื่ งนน้ั เสียจากสารบบความ
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๔๓ ถ้าทายาทของผู้มรณะ หรือผู้จัดการทรัพย์มรดกของผู้มรณะ หรือ
สำนกั บงุคำนคคลณอะื่นกใรดรทมี่ปกกำรคกรฤอษงฎทีกรำัพย์มรดก ประสสำงนคกั ์จงะำนขอคเณขะ้ากมรารเมปก็นำครกู่คฤวษามฎแีกทำ น ก็ให้ยื่นคำสขำอนโดกั งยำทนำคเณป็นะกครำรรมอ้ กงำรกฤษฎีกำ

ต่อศาลเพือ่ การนนั้สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีเช่นน้ี เม่ือศาลเหน็ สมควร หรอื เมอ่ื ค่คู วามฝ่ายใดฝ่ายหน่ึงมีคำขอศาลอาจส่ัง

สำนกั ใงหำ้นผู้คทณ่ีจะะกเขรร้ามมกาำเรปก็นฤษคฎู่คีกวำามแทนนั้นแสสำดนงกั พงำยนาคนณหะลกักรรฐมากนำสรกนฤับษสฎนีกุำนคำขอเช่นว่าสนำนั้นกั ไงดำ้เนมคื่อณไะดก้แรสรมดกงำรกฤษฎีกำ

พยานหลักฐานดังกล่าวนั้นแลว้ ใหศ้ าลมีคำส่งั อนุญาตหรือไม่อนญุ าตในการทจี่ ะเขา้ มาเปน็ คู่ความแทน

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๔๔ คำสั่งให้หมายเรียกบุคคลใดเข้ามาแทนผู้มรณะนั้น จะต้องกำหนด

สำนกั รงะำยนะคเณวะลการพรมอกสำมรคกวฤรษเฎพีกื่อำให้บุคคลนั้นสมำีโนอกักงาำสนคคัดณคะ้ากนรรใมนกศำารลกวฤ่าษตฎนีกำมิได้เป็นทายาสทำขนอกั งงำผนู้มครณณะะกรหรมรือกำรกฤษฎีกำ

มไิ ดเ้ ป็นผู้จัดการทรัพย์มรดกหรือผ้ปู กครองทรัพย์มรดกน้ัน
สทำานยกั างทำนผคณู้จัดะกกรารรมทกรำัพรกยฤ์มษรฎดีกกำหรือบุคคลผสู้ถำูกนเกัรีงยำกนไคมณ่จะำกตร้อรงมปกฏำริบกัตฤิตษาฎมีกหำมายเช่นว่า

นั้นก่อนระยะเวลาทีก่ ฎหมายกำหนดไวเ้ พ่ือการยอมรับฐานะน้นั ไดล้ ่วงพ้นไปแล้ว
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกถฤ้าษบฎุคีกคำลที่ถูกศาลหมสาำยนเกั รงียำนกคนณ้ันะยกรินรยมอกมำรรกับฤเษขฎ้ามีกำาเป็นคู่ความแสทำนนกัผงู้มำนรณคณะะใกหร้รศมากลำรกฤษฎีกำ

จดรายงานพิสดารสไำวนแ้ กั ลงำะนดคำณเนะนิกครรดมีตก่อำไรปกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ถา้ บคุ คลนั้นไม่ยินยอมหรือไมม่ าศาล ให้ศาลทำการไต่สวนตามท่ีเห็นสมควร ถ้าศาล

สำนกั เงหำ็นนคว่าณหะกมรารยมเกรำียรกกนฤ้ัษนฎมีกีเหำ ตุผลฟังได้ กส็ใำหน้อกั งอำกนคคำณสะั่งกตรั้งรบมกุคำครลกฤผษู้ถฎูกีกเรำียกเป็นคู่ควาสมำแนทกั งนำผนู้คมณรณะกะรแรมลก้วำรกฤษฎีกำ

ดำเนินคดีต่อไป ถ้าศาลเห็นว่าข้อคัดค้านของบุคคลผู้ถูกเรียกมีเหตุผลฟังได้ ก็ให้ศาลส่ังเพิกถอน

หมายเรียกนั้นเสยี สำแนลกั ะงำถน้าคคณู่ควะการมรฝม่ากยำใรดกฝฤ่าษยฎหีกนำ่ึงไม่สามารถเสรำียนกกั ทงำานยคาณทะอกันรแรทมก้จำรริงกหฤรษือฎผีกู้จำดั การทรัพย์

มรดกหรือบุคคลท่ีปกครองทรัพย์มรดกของผู้มรณะเข้ามาเป็นคู่ความแทนผู้มรณะได้ภายใน

สำนกั กงำำหนคนณดเะวกลรารหมกนำงึ่ รปกีฤกษใ็ ฎหีก้ศำาลมีคำส่ังตามสทำนี่เหกั ็นงำสนมคคณวะรกเพรรือ่ มปกรำะรกโยฤชษนฎ์แีกหำ ่งความยตุ ธิ รสรมำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงาำน๔ค๕ณะกถร้ารปมรกาำกรกฏฤตษ่อฎศีกาำลว่าคู่ความฝส่าำยนหกั นงำึ่งนตคกณเปะ็นกรผรู้ไมรก้คำวรากมฤสษาฎมีกาำรถก็ดี หรือ
สำนกั ผงแู้ำนทคนณโดะกยรชรอมบกธำรรกรมฤษขฎอีกงคำู่ความฝ่ายท่ีเสปำ็นนผกั ้ไูงรำค้นวคาณมะสการมรมารกถำรไกดฤ้มษรฎณีกะำหรือหมดอำนสาำจนเกัปง็นำผนู้แคทณนะกกร็ดรีมใหกำ้ รกฤษฎีกำ

- ๒๔ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า

ศาลเล่ือนการนั่งพิจารณาไปภายในระยะเวลาอันสมควรเพ่ือผู้แทนโดยชอบธรรมหรือผู้แทนโดยชอบ

สำนกั ธงรำรนมคคณนะกใหรรมม่จกะำไรดก้แฤจษ้งฎใีกหำ้ทราบถึงการไสดำน้รับกั งแำตน่งคตณ้ังะขกอรงรตมนกำโดรกยฤยษื่นฎคีกำำขอเป็นคำร้องสตำน่อกัศงาำลนเคพณ่ือะกการรรนมกั้นำรกฤษฎีกำ
ถา้ มไิ ด้ย่นื คำขอดังกล่าวมาแล้วให้นำมาตรา ๕๖ มาใชบ้ งั คบั
สถำ้านผกั ู้แงำทนนคหณระือกทรรนมากยำครกวฤาษมฎขีกอำงคู่ความได้มรสณำนะกั งหำนรือคณหมะกดรอรำมนกำารจกเฤปษ็นฎผีกู้แำทน ให้ศาล

เลื่อนการนั่งพิจารณาไปจนกว่าตัวความจะได้ย่ืนคำร้องต่อศาลแจ้งให้ ทราบถึงการที่ได้แต่งต้ังผู้แทน
สำนกั หงำรนือคทณนะากยรรคมวกาำมรกขฤ้ึนษใฎหีกมำ่ หรือคู่ความสฝำน่ากั ยงนำน้ันคมณีคะวการรมมปกรำระกสฤงษคฎ์จีกะำมาว่าคดีด้วยสตำนนกั เงอำงนคแณตะ่ถก้ารศรมากลำรกฤษฎีกำ

พเหอ็นสสมมคควรวรเพหื่อรใือหสเ้ตำมนวั ่ือคกั คงวู่ำคานมวคามณมีโอะอกกีกราฝรสม่าแยกจำห้งรในกหฤ่ึงท้ ษมรฎีคาีกำบำขถอึงฝก่าายรแเดตีย่งตวั้งสใหำหนร้ศอืกั างคำลวนมาคมีอณปำะนรกะารสจรงมสคกั่งข์ำกรอำกงหฤตนษนฎดนีกรน้ั ำะกย็ไดะเ้ใวนลการไณว้ี

สำนกั เงชำ่นนวค่าณนะี้กถร้รามตกัวำครวกาฤมษฎมีกิไดำ้แจ้งให้ทราบสำภนากั ยงำในนครณะยะกะรเรวมลกาำทรกี่กฤำษหฎนีกดำไว้ ศาลจะมีสคำำนสกั ั่งงใำหน้เครณ่ิมะกการรรมนก่ังำรกฤษฎีกำ
พจิ ารณาตอ่ ไปในวันใด ๆ ตามที่เหน็ สมควรก็ได้
สบำทนกับงัญำนญคัตณแิ ะหก่งรวรรมรกคำรกกอ่ ฤนษนฎั้นีกำใหน้ ำมาใช้บังสคำับนแกั งกำ่กนรคณณีทะกผี่ รู้แรทมนกโำดรกยฤชษอฎบีกธำรรมของผู้ไร้
ความสามารถหมดอำนาจลง เพราะเหตทุ ่ีบคุ คลน้ันไดม้ คี วามสามารถขึ้นแลว้ ดว้ ยโดยอนุโลม

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

หมวด ๕
สำนกั งำนคณะกรรมกำรรกาฤยษงาฎนีกแำละสำนวนควสาำมนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงาำน๔ค๖ณะกบรรรรมดกาำกรกระฤบษฎวนีกำพิจารณาเกีย่ วสดำว้นยกั กงำานรคพณิจะากรรณรามแกลำระกกฤาษรฎชีกขี้ ำาดตัดสินคดี
แพง่ ทัง้ หลายซ่งึ ศาลเปน็ ผู้ทำน้นั ให้ทำเปน็ ภาษาไทย

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกบฤรษรฎดีกาำคำคู่ความแลสะำเนอกักงสำานรคหณระือกแรผรม่นกกำรระกดฤษาษฎีกไมำ่ว่าอย่างใด ๆสำทนี่คกั ู่งคำวนาคมณหะรกือรศรมากลำรกฤษฎีกำ

หรือเจ้าพนักงานศาลได้ทำขึ้นซึ่งประกอบเป็นสำนวนของคดีนั้น ให้เขียนเป็นหนังสือไทยและเขียน

ด้วยหมึกหรือดีดพสำิมนพกั ์หงำรนือคตณีพะิมกพรร์ ถม้ากมำรีผกิดฤตษกฎทีก่ีใำดห้ามมิให้ขูดสลำบนอกั งอำกนคแณตะ่ใหกร้ขรีดมฆก่ำารเสกีฤยษแฎลีก้วำเขียนลงใหม่

และผเู้ ขียนต้องลงชื่อไวท้ ่ีรมิ กระดาษ ถ้ามขี ้อความตกเตมิ ให้ผตู้ กเตมิ ลงลายมอื ชือ่ หรือลงช่อื ย่อไว้เป็น

สำนกั สงำำคนัญคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ถ้าต้นฉบับเอกสารหรือแผ่นกระดาษไม่ว่าอย่างใด ๆ ที่ส่งต่อศาลได้ทำขึ้นเป็น
ภาษาต่างประเทศสำนใหกั ้ศงำานลคสณั่งคะกู่ครวรามมกฝำร่ากยฤทษี่สฎ่งีกใหำ ้ทำคำแปลทส้ังำฉนบกั ับงำหนรคือณเะฉกพราระมแกตำร่สก่วฤนษสฎำีกคำัญ โดยมีคำ

รับรองมาย่ืนเพือ่ แนบไว้กับต้นฉบับ
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกถฤ้าษคฎู่คีกวำามฝ่ายใดหรือสำบนุคกั คงลำนใดคณท่ีะมการศรามลกไำมรก่เขฤ้าษใฎจีกภำาษาไทยหรือสเปำน็นกั ใงบำ้หนครณือหะกูหรนรมวกกำรกฤษฎีกำ

และอ่านเขยี นหนสังำสนือกั ไงมำไ่นดค้ ณใหะ้ใกหรค้รมคู่ กวำารมกฝฤ่าษยฎทีกี่เำกยี่ วข้องจัดหาสลำนา่ มกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๔๗ ถ้าคู่ควาสมำนหกั รงือำนบคุคณคะลกใรดรยม่ืนกใำบรกมฤอษบฎอีกำำนาจต่อศาล ใสหำ้ศนกัาลงำมนีอคำณนะากจรทรม่ีจกะำรกฤษฎีกำ
สง่ั ใหค้ คู่ วามหรอื บุคคลนั้น ใหถ้ อ้ ยคำสาบานตัวว่าเปน็ ใบมอบอำนาจอนั แท้จรงิ
สถำ้านศกั างลำนมคเี หณตะุอกันรรคมวกรำสรงกสฤัยษวฎ่าีกำใบมอบอำนาจสทำนี่ยกั ่นื งนำน้ันคจณะไะมก่ใรชรม่ใบกมำรอกบฤอษำฎนีกาำจอันแทจ้ ริง
ก็ดี หรือเมื่อคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งย่ืนคำร้องแสดงเหตุอันควรสงสัยว่าใบมอบอำนาจน้ันจะมิใช่ใบมอบ

สำนกั องำำนนคาณจอะกันรแรทมก้จำรริงกกฤ็ดษี ฎใีหกำ้ศาลมีอำนาจสทำ่ีจนะกั สงำั่งนใคหณ้คะู่คกวรารมมหกำรรือกบฤุษคฎคีกลำท่ีเกี่ยวข้องนั้สนำยนื่นกั ใงบำนมคอณบะอกำรนรมากจำรกฤษฎีกำ
ตามทบ่ี ัญญตั ิไวต้ อ่ ไปนี้
สถำา้นใกับงมำนอคบณอะำกนรารจมนกั้นำรไกดฤ้ทษำฎในีกำราชอาณาจักรสสำนยกัางมำตน้อคงณใะหก้นรารยมอกำำรเภกฤอษเปฎ็นีกำพยาน ถ้าได้

สำนกั ทงำำนในคเณมะือกงรตร่ามงกปำรรกะฤเทษศฎีกทำ่ีมีกงสุลสยามสตำน้อกังงใหำน้กคงณสะุลกนรั้นรมเปก็นำรพกยฤาษนฎีกถำ้าได้ทำในเมือสงำตน่ากั งงปำนระคเณทะศกทรรี่ไมมก่มำี รกฤษฎีกำ

- ๒๕ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

กงสุลสยาม ตอ้ งให้บุคคลเหล่านี้เปน็ พยานคือเจ้าพนักงานโนตารีปบั ลิกหรอื แมยสิ เตรด็ หรือบุคคลอื่น

สำนกั ซง่ึงำนกคฎณหะมการยรมแกหำ่งรทก้อฤษงถฎ่ินีกำต้ังให้เป็นผู้มีอสำำนนกั างจำนเปค็นณพะกยรารนมใกนำรเอกกฤษสฎาีรกเำช่นว่าน้ี และสตำ้อนงกั มงำีในบคสณำคะกัญรรขมอกงำรกฤษฎีกำ

รฐั บาลตา่ งประเทศทเ่ี กย่ี วข้องแสดงว่าบคุ คลทเี่ ป็นพยานนั้นเป็นผู้มีอำนาจกระทำการได้

สบำทนกับงัญำนญคัตณิแะหก่งรมรมาตกำรรากนฤ้ีใษหฎ้ใชีก้บำ ังคับแกใ่ บสำสคำนญั กั แงลำนะคเอณกะสการรรอมื่นกำรๆกทฤษำนฎีกอำงเช่นว่ามาน้ี

ซ่งึ คคู่ วามจะต้องย่ืนต่อศาล สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

หรือกระบวนพิจาสรมำณานตกัารองาำน่ื น๔คๆ๘ณขะอกในงรศรคมาดกลีทำไกุรวก้ทเรฤกุ อื่ ษคงฎรีกใง้ั หำเ้ ป็นหน้าทีข่ อสงำศนากั ลงำตน้อคงณจะดกแรจรง้มรกาำยรงกาฤนษกฎาีกรำน่ังพจิ ารณา

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกรฤายษงฎาีกนำนั้นตอ้ งมีรายสกำานรกั ตง่อำนไปคนณ้ี ะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) เลขคดี

ส(๒ำน)กั ชงือ่ำนคคู่คณวาะมกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๓) สถานที่ วนั และเวลาทศ่ี าลน่งั พจิ ารณาหรือดำเนนิ กระบวนพจิ ารณา

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๔ฤ)ษขฎ้อีกคำ วามโดยยอ่ เกสำยี่ นวกัดง้วำยนเครณ่ืองะทกรี่กรรมะกทำำรแกลฤษะรฎาีกยำการข้อสำคญั สอำืน่ นกั ๆงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๕) ลายมอื ชือ่ ผู้พิพากษา
สเำมนื่อกั มงีกำนฎคหณมะากยรรบมัญกญำรัตกฤิไวษ้หฎรีกือำ เมื่อศาลเห็นสเำปน็นกั งกำานรคจณำะเกปร็นรกม็ใกหำร้ศกาฤลษจฎดีกบำันทึก (โดย

จดรวมไว้ในรายงานพิสดารหรืออีกส่วนหนึ่งต่างหาก) ซึ่งคำแถลงหรือคำคัดค้านในข้อสำคัญ
สำนกั ขง้อำนตคกณละงกครรำมชกี้ขำารดกฤคษำฎสีกั่งำ หรือการอื่นสำๆนกั หงรำนือคกณระะกบรวรนมพกำิจรากรฤณษฎาีกทำี่ทำด้วยวาจาตสำานมกั บงทำนบคัญณญะกัตริแรมหก่งำรกฤษฎีกำ

ประมวลกฎหมายสำนน้ี กั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๔๙ ในส่วนสทำ่ีเนกกั ่ียงวำนดค้วณยคะกำรแรถมลกงำหรกรฤือษคฎำีกคำัดค้านของคู่คสวำานมกั งหำนรือคณคำะใกหรร้กมากรำรกฤษฎีกำ
ของพยานหรือผู้เชี่ยวชาญหรือข้อตกลงในการสละสิทธิของคู่ความน้ัน ให้ถือว่ารายงานของศาลเป็น
พยานหลักฐานเบส้ือำนงตกั ้งนำไนดค้ตณ่อะเกมรื่อรศมากลำรไกดฤ้อษ่าฎนีกใหำ ้คู่ความหรือสบำุคนคกั ลงำทนี่เคกณี่ยวะกขร้อรงมฟกังำแรกลฤะษไดฎ้จีกดำ ลงไว้ซึ่งข้อ
แกไ้ ขเพม่ิ เติมตามท่ขี อร้องหรือท่ีชี้แจงใหม่ ท้ังคคู่ วามหรือบคุ คลนน้ั ๆ ได้ลงลายมือชื่อไวเ้ ปน็ สำคัญ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๕๐ ถ้าคู่ความฝ่ายใด หรือบุคคลใดจะต้องลงลายมือชื่อในรายงานใดเพื่อ
แสดงรับรู้รายงานสำนนั้นกั งหำนรคือณจะะกตร้อรงมลกงำลรกายฤษมฎือีกชำื่อในเอกสารใสดำเนพกั ่ืองรำับนครณองะกการรรมอก่าำนรหกฤรืษอฎกีการำส่งเอกสาร

เช่นว่าน้ัน
สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤ)ษกฎีากรำลงลายมือ พสิมำพน์นกั งิ้วำมนือคณแะกกงรไรดมหกำรรือกเฤคษรฎื่อีกงำหมายอย่างอื่นสทำนี่ไดกั ้ทงำำนตค่อณหะนก้ารรศมากลำรกฤษฎีกำ

นนั้ ไม่จำต้องมีลาสยำมนือกั ชงำือ่ นขคอณงะพกยรารนมสกำอรงกคฤนษรฎับีกรำอง สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ถ้าคู่ความ หรือบุคคลที่จะต้องลงลายมือช่ือในรายงานดังกล่าวแล้ว ลงลายมือ

สำนกั ชง่ือำนไมค่ไณดะ้ กหรรรือมไกมำ่ยรกอฤมษลฎงีลกำายมือชื่อ ให้ศสาำลนทกั ำงำรนาคยณงาะนกจรรดมแกจำ้งรเกหฤตษุทฎ่ีไีกมำ่มีลายมือชื่อเชส่นำนนกั ั้นงไำวน้แคทณนะกกรารรมลกงำรกฤษฎีกำ

ลายมือชื่อ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๕๑ ใหเ้ ปน็ หน้าท่ขี องศาลทีจ่ ะปฏิบัตดิ ังนี้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤ)ษฎลีกงทำ ะเบียนคดีในสสำนารกั บงำบนคควณาะมกขรรอมงกศำารลกตฤาษมฎลีกำำดับที่รับไว้ กลสำ่านวกัคงือำนตคาณมะวกันรแรมลกะำรกฤษฎีกำ

เวลาทย่ี ่ืนหรือเสนอคำฟ้องเพ่อื เร่ิมคดีต่อศาล ตามที่บญั ญัติไวใ้ นประมวลกฎหมายนี้
ส(ำ๒น)กั งลำงนทคณะเะบกรียรนมคกำำรพกฤิพษาฎกีกษำ า หรือคำสสั่งำชนี้ขกั างำดนคคดณีทะกั้งรหรมมกดำขรกอฤงษศฎาีกลำในสารบบ

สำนกั คงำำนพคิพณาะกกษรรามกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๒๖ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า

(๓) รวบรวมรายงานและเอกสารที่ส่งต่อศาลหรือศาลทำขึ้น กับคำสั่งและ

สำนกั คงำำนพคิพณาะกกษรรามขกอำรงกศฤาษลฎีกไวำ้ในสำนวนควสาำนมกัเรงื่อำนงคนณั้นะแกรลร้วมเกกำ็บรรกักฤษษฎาไีกวำ้ในท่ีปลอดภัยสำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๔) คัดสำเนาคำพิพากษา คำสั่งช้ีขาดคดี แล้วเก็บรักษาไว้เรียงตามลำดับและในที่

ปลอดภัย สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๕) เก็บรักษาสารบบและสมุดของศาล เช่นสารบบความและสารบบคำพิพากษาไว้
สำนกั ใงนำทน่ีปคณลอะกดรภรัยมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

และการเก็บรักษสากสำานำรกัเจนงัดำานทคคำำณสพาะิพรกาบรกรบษมคกาวหำารรกมือฤหคษรำฎือสีกส่ังำาชรี้ขบาบดคคำดพีตพิามาสกวำรษนรากั คงกหำานนรค่ึงรณว(๑ะบก)รรว(ร๒มม)เกอ(ำก๓รสก)าฤ(ร๔ษใฎ)นีกแสำลำะนว(๕น)ควอาามจ

สำนกั กงรำนะทคณำใะนกรรูปรมแกบำบรกขฤ้อษมฎูลีกอำิเล็กทรอนิกสส์กำ็ไนดกั้ แงำลนะคใณห้ถะกือรวร่ามสกิ่งำพรกิมฤพษ์อฎอีกกำของข้อมูลอิเลส็กำนทกัรงอำนนิกคสณด์ ะังกกรรลม่ากวำรกฤษฎีกำ
ท่ีรับรองโดยวิธีการที่ศาลกำหนดเป็นสำเนาสารบบความหรือสารบบคำพิพากษา หรือเป็นสำเนา

เอกสารในสำนวนสำคนวกั างมำนแคลณ้วะแกตรร่กมรกณำรี แกฤลษะฎใหีก้ใำช้แทนต้นฉบสับำนไดกั ้ งำทนั้งคนณี้ ะตการมรมหกลำักรเกกฤณษฎฑีก์แำละวิธีการท่ี

กำหนดไว้ในข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาโดยความเห็นชอบของที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกา และเม่ือ

สำนกั ขง้อำนกคำหณนะกดรนรัน้มปกำรระกกฤาษศฎใีกนำราชกจิ จานเุ บสกำษนากั แงำลน้วคใหณใ้ ะชก้บรรงั มคกบั ำไรดก้๓ฤ๖ษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงำาน๕คณ๒ะกเรมรื่อมคกำำพรกิพฤาษกฎษีกาำหรือคำสั่งอันสเำปน็นกั งเดำน็ดคขณาะดกถรึงรทมี่สกุดำรแกลฤ้วษเฎรีกื่อำงใดได้มีการ

ปฏิบัติตาม หรือบังคับไปแล้ว หรือระยะเวลาที่กำหนดไว้เพ่ือการบังคับน้ันได้ล่วงพ้นไปแล้ว ให้ศาลท่ี
สำนกั เงกำ็บนคสณำนะกวรนรมนกั้นำรไกวฤ้ จษัดฎีกสำ่งสำนวนน้ันสไปำนยกั ังงกำนรคะณทะรกวรงรมยกุตำิธรรกฤรษมฎเีกพำ่ือเก็บรักษาไสวำน้หกั รงือำนจคัดณกะากรรตรมากมำรกฤษฎีกำ

กฎกระทรวงว่าดว้สยำนกกัางรำนนน้ั คณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๕๓ ถ้ารายสงำานนกั งคำำนพคิณพะากกรษรามกคำำรกสฤั่งษหฎรีกือำเอกสารอ่ืนใดสทำน่ีรกัวงมำไนวค้ใณนะสกำรนรวมนกำรกฤษฎีกำ

ความซึ่งยังอยู่ในระหว่างพิจารณา หรอื รอการบังคบั ของศาลสูญหายไป หรือบุบสลายท้ังหมดหรือแต่

บางส่วน เป็นการสขำนัดกัขง้อำงนตค่อณกะากรรชรี้ขมากดำรตกัดฤสษินฎหีกำรือบังคับคดีเมส่ือำนศกั างลำเนหค็นณสะมกครรวมรกหำรรกือฤเษมฎ่ือีกคำู่ความฝ่ายท่ี

เก่ียวข้องยื่นคำขอโดยทำเป็นคำร้อง ให้ศาลสั่งคู่ความหรือบุคคลผู้ถือเอกสารนั้น นำสำเนาที่รับรอง

สำนกั ถงูกำนตค้อณงมะการสร่งมตก่อำศรกาลฤษถฎ้าีกหำากสำเนาเช่นสวำ่านนกั ้ันงำทนั้งคหณมะดกรหรรมือกบำรากงฤสษ่วฎนีกหำาไม่ได้ ให้ศาลสมำนีคกัำงสำ่ังนใคหณ้พะิจการรรณมกาำรกฤษฎีกำ

คดีนัน้ ใหม่ หรอื มีคำสงั่ อย่างอื่นตามทเ่ี หน็ สมควร เพ่อื ประโยชนแ์ หง่ ความยุตธิ รรม
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๕๔ คู่ความก็ดี หรือพยานในส่วนที่เก่ียวกับคำให้การของตนในคดีนั้นก็ดี
สำนกั หงรำนือคบณุคะคกลรภรามยกนำรอกกฤผษู้มฎีสีก่วำนไดเ้ สียโดยชสอำนบกัหงรำือนมคเีณหะตกุผรลรมอกันำสรมกฤคษวฎรกีกำ็ดี อาจร้องขออสนำนญุ กั างตำนตค่อณศะากลรไรมม่วก่าำรกฤษฎีกำ

เวลาใดในระหวา่ งสำหนรกั อื งภำนาคยณหะลกังรกรามรกพำิจรกาฤรษณฎาีกเพำ ่ือตรวจเอกสสาำรนทกั ้ังงหำนมคดณหะรกอื รแรตม่บกาำรงกฉฤบษับฎใีกนำสำนวนเรอ่ื ง
น้นั หรอื ขอคัดสำเนา หรือขอให้จา่ ศาลคัดสำเนาและรับรอง แต่ทัง้ น้ี

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤษ) ฎหีก้าำมมิให้อนุญาสตำเนชกั ่นงวำน่าคนณ้ันะแกกร่รบมุคกคำรลกอฤ่ืนษนฎีกอำกจากคู่ความสหำรนือกั งพำยนคานณใะนกรครดมีทก่ีำรกฤษฎีกำ

พิจารณาโดยไม่เปิดเผย หรือในคดีท่ีศาลได้มีคำสั่งห้ามการตรวจหรือคัดสำเนาเอกสารในสำนวน

ทัง้ หมดหรอื บางฉสบำับนกัเพงำือ่ นรคักณษะากครวรามมกสำงรบกฤเรษียฎบีกรำ้อยหรือผลปรสะำโนยกั ชงนำน์ทคัว่ ณไปะกขรอรงมปกรำะรชกฤาชษนฎีกถำงึ แมผ้ ขู้ อจะ

เป็นคู่ความหรือพยานก็ห้ามมิให้อนุญาตดุจกัน แต่ท้ังนี้ไม่ตัดสิทธิของคู่ความในการที่จะตรวจหรอื คัด

สำนกั สงำำเนนคาณคะำกพรพิ รมากกำษรากหฤรษือฎคีกำำส่ังในคดีนั้น หสำรนอื กัในงำกนาครณทะจี่ กะรขรอมสกำำรเนกฤาอษันฎีรกับำ รองถกู ต้อง สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๒) ห้ามมิให้อนญุ าตให้คคู่ วามคัดถ้อยคำพยานฝ่ายตนจนกว่าจะได้สืบพยานฝ่ายตน
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๓๖ มาตรา ๕๑ วรรคสอง เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมบั กทำ่ี ร๒ก๘ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๕๘ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๒๗ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

เสร็จสนิ้ แลว้ เว้นแตจ่ ะมพี ฤตกิ ารณพ์ ิเศษทจ่ี ะให้อนุญาต

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกเมฤ่ือษไฎดีก้ใำห้อนุญาตแลส้วำนกกัารงำตนรควณจะหกรรรือมกกาำรรกคฤัดษสฎำีกเนำ านั้น ให้ผู้ขอสหำนรือกั งบำุคนคคลณซะกึ่งไรดรม้รักบำรกฤษฎีกำ

การแต่งต้ังจากผู้ขอโดยชอบเป็นผู้คัดตามเวลาและเงื่อนไขซึ่งจ่าศาลจะได้กำหนดให้เพื่อความสะดวก

ของศาลหรอื เพ่ือคสวำนามกั งปำลนอคดณภะยักรขรอมงกเอำรกกสฤาษรฎนีกนั้ ำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ห้ามมิใหค้ ัดสำเนาคำพพิ ากษาหรือคำสั่ง ก่อนที่ได้อ่านคำพิพากษาหรือคำส่ังน้ันและ
สำนกั กง่อำนนคทณ่ีไดะก้ลรงรทมะกเบำรียกนฤใษนฎสีกาำรบบคำพิพากสษำนากั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

กระทำด้วยวาจาตสใำานนมกกั บรงณทำนบีทคัญ่ีศณาญะลกัตไรดิมรท้ามตำกครำราำกอ๑ฤธษ๔ิบฎ๑าีกยำคเพำิ่มอเธติบมิ ากยลเัดพไ่ิมสวเำ้กตนับิมกั รเงชาำยน่นงควาณ่านนะแกั้นหรครง่ ู่คมควกำาำสมร่ังกจหฤะรษขือฎอคีกตำำพรวิพจาหกรษือาขซอ่ึง

สำนกั คงัดำนสคำณเนะากรหรรมือกขำอรกสฤำษเนฎาีกเำสมือนเป็นสว่ นสำหนนกั ึง่ งแำนหคง่ คณำะสกัง่รหรมรกอื ำครำกพฤิพษาฎกีกษำ าก็ได้ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
สำเนาท่ีรับรองน้ัน ให้จ่าศาลเป็นผู้รับรองโดยเรียกค่าธรรมเนียมตามที่กำหนดไว้ใน

อัตราท้ายประมวสลำกนฎกั งหำมนคายณนะกี้ ใรนรมกกรำณรีกทฤ่ีผษู้ขฎอีกตำรวจเอกสารหสรำนือกัขงอำคนัคดณสำะเกนรารมดก้วำยรตกฤนษเอฎงีกำไม่ต้องเรียก
คา่ ธรรมเนยี ม

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ลักษณะ ๓
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำคูค่ วาม สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั งรำานค๕ณ๕ะกรเมรมื่อกมำีขรก้อฤโษตฎ้แีกยำ้งเกิดขึ้น เกี่ยสวำนกกัับงสำนิทคธณิหะรกือรรหมนก้าำรทกี่ขฤอษงฎบีกุคำ คลใดตาม
กฎหมายแพง่ หรอื บุคคลใดจะต้องใชส้ ิทธิทางศาล บคุ คลนนั้ ชอบที่จะเสนอคดีของตนตอ่ ศาลส่วนแพ่ง
สำนกั ทง่ีมำนีเขคตณอะำกนรรามจกไดำร้ ตกฤามษบฎีกทำบญั ญัตแิ หง่ กฎสำหนมกั างยำนแคพณ่งแะกลระรปมรกะำมรกวฤลษกฎฎีกหำมายน้ี สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงำาน๕คณ๖ะกผรู้ไรรม้คกวำารมกฤสษาฎมีกาำรถหรือผู้ทำกสาำรนแกั ทงนำนจคะณเสะนกรอรขม้อกหำรากตฤ่อษศฎาีกลำหรือดำเนิน

กระบวนพิจารณาใด ๆ ได้ ต่อเม่ือได้ปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

สำนกั วง่าำนดค้วณยคะกวรารมมสกาำรมกาฤรษถฎแีกลำะตามบทบัญสญำนัตกั ิแงหำน่งคปณระะกมรวรลมกกฎำรหกมฤษายฎีนกำ้ี การให้อนุญาสตำนหกั รงือำนยคินณยะอกมรตรมามกำรกฤษฎีกำ

บทบญั ญัตเิ ช่นวา่ นั้น ให้ทำเปน็ หนังสอื ย่ืนต่อศาลเพ่อื รวมไว้ในสำนวนความ
สไำมน่วกั ่างเำวนลคาณใดะกๆรรกม่อกนำมรกีคฤำษพฎิพีกาำกษาเมื่อศาลเสหำ็นนสกั มงำคนวครณหะรกือรเรมม่ือกคำู่ครกวฤาษมฎฝีก่ายำหน่ึงฝ่ายใด

ยื่นคำขอโดยทำเป็นคำร้อง ให้ศาลมีอำนาจทำการสอบสวนในเรื่องความสามารถของผู้ขอหรือของ
สำนกั คงู่คำนวคาณมะอกีกรฝรม่ากยำหรกนฤ่ึงษแฎลีกำะถ้าเป็นที่พอสใำจนวกั ่างำมนีกคาณระบกกรรพมรก่อำรงกในฤษเรฎ่ือีกงำความสามารสถำนศกั างำลนอคาณจะมกีครรำมสก่ังำรกฤษฎีกำ

กำหนดให้แกไ้ ขขส้อำบนกกั พงำรน่อคงนณั้นะกเสรรยี มใหกำบ้ รรกิบฤูรษณฎีก์ภำายในกำหนดเสวำลนากั องนัำนสคมณคะวกรรทรี่ศมากลำจรกะฤสษั่งฎีกำ
ถา้ ศาลเห็นว่า เพอ่ื ความยตุ ิธรรมไม่ควรใหก้ ระบวนพิจารณาดำเนินเนิ่นชา้ ไป ศาลจะ

สำนกั สง่ังำในหค้คณู่คะวการมรมฝก่าำยรทกฤ่ีบษกฎพีกรำ่องในเร่ืองควสาำมนสกั างมำนาครณถนะกั้นรดรำมเกนำิรนกคฤดษีไฎปีกกำ่อนชั่วคราวกส็ไดำน้ แกั ตงำ่หน้าคมณมะิใกหร้ศรมากลำรกฤษฎีกำ

พิพากษาในประเดน็ แห่งคดีจนกวา่ ข้อบกพร่องนน้ั ได้แก้ไขโดยบริบรู ณ์แล้ว

สถำ้านผกั ไู้ งรำ้คนวคาณมะสการมรามรกถำรไมกฤ่มษผี ฎู้แีกทำนโดยชอบธรรสมำนหกั รงอื ำผนู้แคทณนะกโดรรยมชกอำบรกธรฤรษมฎทีกำำหน้าทีไ่ ม่ได้

ศาลมีอำนาจออกคำส่ังให้อนุญาตหรือให้ความยินยอมตามทต่ี ้องการ หรือต้ังผู้แทนเฉพาะคดีน้ันใหแ้ ก่

สำนกั ผงู้ไำรน้คควณาะมกสรารมมากรำถรกถฤ้าษไฎมีก่มำบี ุคคลอ่ืนใดใสหำ้ศนากั ลงมำนีอคำณนาะจกรตร้ังมพกนำักรกงฤานษฎอีกัยำการหรือเจ้าพสนำักนงกั างนำฝนา่คยณปะกกรครรมอกงำรกฤษฎีกำ

อน่ื ใหเ้ ปน็ ผแู้ ทนได้ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎราีกำ๕๗ บคุ คลภสาำยนนกั องกำนซค่ึงมณิใะชกค่ ร่คูรมวกามำรอกาฤจษเขฎา้ีกมำาเป็นคู่ความไสดำน้ดกั้วยงำกนาครณร้อะกงสรรอมดกำรกฤษฎีกำ

- ๒๘ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

(๑) ด้วยความสมัครใจเองเพราะเห็นว่าเป็นการจำเป็นเพื่อยังให้ได้รับความรับรอง

สำนกั คงุ้มำนคครณอะงกหรรรมือกบำังรคกับฤษตฎาีกมำสิทธิของตนทส่ีมำนีอกัยงู่ ำโนดคยณย่ืนะกครำรรม้อกงำขรกอฤตษ่อฎศีกาำลท่ีคดีนั้นอยู่ใสนำนระกั หงำวน่าคงณพะิจการรรณมกาำรกฤษฎีกำ

หรือเม่ือตนมีสิทธิเรียกร้องเก่ียวเนื่องด้วยการบังคับตามคำพิพากษาหรือคำส่ัง โดยย่ืนคำร้องขอต่อ

ศาลที่ออกหมายบสังำคนบักั งคำดนนี ค้นัณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๒) ด้วยความสมัครใจเองเพราะตนมีส่วนได้เสียตามกฎหมายในผลแห่งคดีนั้นโดย
สำนกั ยง่ืนำนคคำณร้อะกงขรรอมตก่อำรศกาฤลษไมฎี่กว่าำเวลาใด ๆ กส่อำนนมกั ีคงำำนพคิพณาะกกษรรามขกำอรอกนฤุญษฎาีกตำเข้าเป็นโจทกส์รำ่วนมกั หงำรนือคจณำเะลกยรรรม่วกมำรกฤษฎีกำ

หศารลือจเขะ้าไแดท้อนนุทญ่ีคาู่คตสวใำหานม้เกั ขฝง้าำ่านแยคทใณดนฝะทก่า่ีกรยันรหมไนกด่ึงำ้กรเ็ตสกาียฤมษทฎีเคดีกู่คียำววาโดมยฝไ่าดย้รนับั้นคจสวำำาตนม้อกั ยงงินำผนยูกคอพณมันะขตกอรนงรโคมดู่คกยำวครากำมฤพฝษิพ่าฎยาีกกนำษั้นาแขตอ่วง่าศแามล้

สำนกั ทงุกำนปครณะะกการรรเมสกมำอื รนกฤหษนฎง่ึ ีกว่าำมิไดม้ ีการเขา้ สแำทนกันงทำก่ีนนัคณเละยกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๓) ด้วยถูกหมายเรียกให้เข้ามาในคดี (ก) ตามคำขอของคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งทำ

เป็นคำร้องแสดงเสหำตนุวกั ่างตำนนคอณาจะกฟร้อรงมหกรำืรอกถฤูกษคฎู่คีกวำามเชน่ ว่าน้ันฟสำ้อนงกัตงนำไนดค้ ณเพะื่กอรกรามรกใำชรส้ กิทฤธษิไฎลีก่เบำ ี้ย หรือเพื่อ

ใช้ค่าทดแทน ถ้าหากศาลพิจารณาให้คู่ความเช่นว่าน้ันแพ้คดี หรือ (ข) โดยคำสั่งของศาลเมื่อศาลนั้น

สำนกั เงหำ็นนสคมณคะกวรรรหมกรำือรเกมฤ่ือษคฎู่คีกวำามฝ่ายใดฝ่ายสหำนนกั ึ่งงมำีคนำคขณอะกใรนรกมรกณำรีทก่ีกฤฎษหฎีกมำายบังคับให้บุคสำคนลกั ภงำานยคนณอะกกเขรร้ามมกาำรกฤษฎีกำ

ในคดี หรือศาลเห็นจำเป็นที่จะเรียกบุคคลภายนอกเข้ามาในคดีเพ่ือประโยชน์แห่งความยุติธรรม แต่
ถ้าคู่ความฝ่ายใดฝสำ่านยกัหงนำนึ่งคจณะะเกรียรรกมบกุคำรคกลฤภษาฎยีกนำอกเข้ามาในคสดำนีดกั ังงกำลน่าควณแะกลร้วรใมหก้เำรรียกกฤดษ้วฎยีกวำิธียื่นคำร้อง

เพ่ือให้หมายเรียกพร้อมกับคำฟ้องหรือคำให้การ หรือในเวลาใด ๆ ต่อมาก่อนมีคำพิพากษาโดยได้รับ
สำนกั องนำนุญคาณตะจการกรศมากลำรเกมฤอ่ื ษศฎาีกลำเปน็ ท่พี อใจว่าสคำนำรกั อ้งำงนนค้นั ณไมะกอ่ รารจมยกนื่ ำกรก่อฤนษนฎน้ั ีกไำด้ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สกำานรกั สง่งำนหคมณายะกเรรียรมกกบำุครคกฤลษภฎาีกยำนอกตามอนุมสาำตนรกั างำนน้ีตค้อณงะมกีสรำรเมนกาำครกำขฤษอฎหีกรำือคำส่ังของ
ศาล แล้วแต่กรณี และคำฟอ้ งตัง้ ตน้ คดนี ้นั แนบไปดว้ ย

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกบฤทษบฎัญีกำญัติในประมวสลำกนฎกั งหำมนาคยณนะี้กไมรร่ตมัดกสำิทรกธฤิขษอฎงีกเจำ้าหนี้ ในอันทส่ีจำะนใกั ชง้สำนิทคธณิเระียกกรรรม้อกงำรกฤษฎีกำ

ของลกู หนี้และทจี่ ะเรียกลกู หนีใ้ หเ้ ข้ามาในคดีดังทบ่ี ัญญัตไิ วใ้ นประมวลกฎหมายแพง่ และพาณิชย์

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๕๘ ผู้ร้องสอดที่ได้เข้าเป็นคู่ความตามอนุมาตรา (๑) และ (๓) แห่งมาตรา

สำนกั กง่อำนนคนณ้ี มะกีสริทรมธิเกสำรมกือฤนษหฎนีก่ึำงว่าตนได้ฟ้องสหำนรกัืองถำูกนคฟณ้อะงกเปรร็นมคกดำรีเรกื่อฤษงใฎหีกมำ่ ซึ่งโดยเฉพาสะำผนู้รกั ้องำงนสคอณดะอการจรมนกำำรกฤษฎีกำ

พยานหลักฐานใหม่มาแสดง คัดค้านเอกสารที่ได้ย่ืนไว้ ถามค้านพยานที่ได้สืบมาแล้วและคัดค้าน
พยานหลักฐานทส่ีไำดน้สกั ืบงไำปนคแณล้วะกกร่อรนมทกำี่ตรนกไฤดษ้รฎ้อีกงำสอด อาจอุทสธำรนณกั ง์ฎำีกนาคคณำะพกิรพรามกกษำรากหฤรษือฎคีกำำสั่งของศาล

ตามทีก่ ฎหมายบัญญตั ิไว้ และอาจได้รับหรือถกู บงั คบั ใหใ้ ชค้ ่าฤชาธรรมเนียม
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกหฤ้าษมฎมีกิใหำ ้ผู้รอ้ งสอดท่ีไสดำ้เนปกั ็นงคำนู่คควาณมะตการมรมอกนำุมรากตฤรษาฎี(ก๒ำ) แห่งมาตรากส่อำนนกั ใงชำน้สคิทณธิอะกยร่ารงมอกื่นำรกฤษฎีกำ

นอกจากสิทธิที่มีอสยำนู่แกกั ง่คำู่คนวคาณมะฝก่ารยรซม่ึงกตำนรกเขฤ้าษเฎปีก็นำโจทก์ร่วมหรือสำจนำกัเลงยำนรค่วมณใะนกชร้ันรมพกิจำารรกณฤษาฎเมีก่ือำตนร้องสอด
และห้ามมิให้ใช้สิทธิเช่นว่าน้ันในทางที่ขัดกับสิทธิของโจทก์หรือจำเลยเดิม และให้ผู้ร้องสอดเสียค่า

สำนกั ฤงชำนาธครณระมกเรนรียมมกำอรันกเฤกษิดฎแีกตำ่การที่ร้องสอดสแำนตกั่ถง้าำศนาคลณไดะก้อรนรุญมากตำรใหกฤ้เขษ้าฎแีกทำนที่โจทก์หรือจสำำนเลกั ยงเำดนิมคณผู้ระก้อรงรสมอกดำรกฤษฎีกำ

จึงมฐี านะเสมอด้วยคคู่ วามทตี่ นเขา้ แทน

สเำมนอ่ื กั ไงดำม้ นีคคำณพะพิกรารกมษกาำหรกรืฤอษคฎำสีก่งัำแลว้ ถ้ามขี ้อสเกำนยี่ วกั ขงำ้อนงคกณับะคกดรีรเมปกน็ ำปรกัญฤหษาฎจีกะำต้องวินิจฉัย

ในระหว่างผู้ร้องสอดกับคู่ความฝ่ายที่ตนเข้ามาร่วม หรือที่ตนถูกหมายเรียกให้เข้ามาร่วม ผู้ร้องสอด

สำนกั ยงอ่ำนมคตณอ้ งะผกรูกรพมันกตำรากมฤคษำฎพีกิพำากษาหรือคำสสำงั่ นนกั น้ั งำเนวคน้ ณแะตกใ่ รนรกมรกณำรตี กอ่ ฤไษปฎนีกี้ ำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๑) เนื่องจากความประมาทเลินเล่อของคู่ความนั้น ทำให้ผู้ร้องสอดเข้ามาเป็น
คูค่ วามในคดีช้าเกสนิ ำนสกมั งคำวนรคทณี่จะะกแรสรมดกงขำรอ้ กเฤถษียฎงอีกันำ เป็นสาระสำสคำญั นไกั ดง้ำหนรคือณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๒ฤ)ษเฎมีกื่อำคู่ความน้ันจงสใำจนหกั รงือำนปครณะมะกาทรรเมลกินำเรลกอ่ ฤอษยฎ่าีกงำร้ายแรงมิได้ยกสำขน้ึนกั ใงชำ้ซนึ่งคขณ้อะเกถรียรงมใกนำรกฤษฎีกำ

- ๒๙ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

ปญั หาขอ้ กฎหมายหรือข้อเท็จจริงอันเป็นสาระสำคญั ซง่ึ ผู้ร้องสอดมิได้รู้ว่ามีอยู่เช่นน้ัน

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๕๙ บุคคลตั้งแต่สองคนข้ึนไป อาจเป็นคู่ความในคดีเดียวกันได้ โดยเป็น
โจทกร์ ว่ มหรอื จำเสลำยนรกั ่วงมำนถคา้ณหะากกรปรมรกากำรฏกวฤ่าษบฎุคีกคำลเหลา่ น้นั มีผสลำปนรกั ะงำโยนชคนณร์ะ่วกมรรกมันกใำนรมกลูฤษคฎวาีกมำแหง่ คดี แต่
ห้ามมิให้ถือว่าบุคคลเหล่าน้ันแทนซ่ึงกันและกัน เว้นแต่มูลแห่งความคดีเป็นการชำระหนี้ซ่ึงแบ่งแยก
สำนกั จงาำกนกคันณมะกิไดรร้ หมรกอืำรไกดฤ้มษกี ฎฎีกหำมายบัญญตั ไิ วส้ดำนงั นกั งัน้ ำโนดคยณชะดั กแรจร้มงกใำนรกกรฤณษฎเี ชีก่นำนี้ ให้ถอื ว่าบุคสคำนลกัเหงำลนา่ คนณั้นะแกทรรนมซกึ่งำรกฤษฎีกำ
กนั และกนั เพยี งเทส(า่๑ำนท)กัจ่ี บงะำรกนรลคด่าณาวกะตรกอ่ ะรไรบปมวนกนี้ำพรกิจฤาษรฎณีกาำซึ่งได้ทำโดย สหำรนือกั ทงำำนตค่อณคะู่คกวรารมมรก่วำมรกคฤนษหฎนีก่ึงำนั้นให้ถือว่า
สำนกั ไงดำ้ทนำคโณดะยกรหรรมือกทำรำกตฤ่อษคฎู่ีคกำวามร่วมคนอื่นสำนๆกั ดงำ้วนยคเณวะ้นกแรตร่มกกระำรบกวฤนษพฎิจีกาำรณาท่ีคู่ความสรำ่วนมกั คงำนนหคนณ่ึงะกกรระรมทกำำรกฤษฎีกำ
ไปเปน็ ทเ่ี สื่อมเสียแก่คคู่ วามรว่ มคนอืน่ ๆ

ส(๒ำน)กั กงาำนรคเลณ่ือะนกครรดมีหกรำือรกกฤาษรงฎดีกพำ ิจารณาคดีซสึ่งำเกน่ียกั งวำกนับคคณู่คะวการรมมรก่วำมรคกนฤษหฎนีกึ่งำนั้น ให้ใช้ถึง
คูค่ วามรว่ มคนอื่น ๆ ด้วย

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๖๐๓๗ คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง หรือผู้แทนโดยชอบธรรมในกรณีท่ีคู่ความเป็น
ผู้ไร้ความสามารสถำนหกั รงือำนผคู้แณทะนกรในรมกกรำณรกีทฤ่ีคษู่ฎคีกวำามเป็นนิติบุคสคำนลกั งจำะนวค่าณคะวการมรมดก้วำยรกตฤนษเฎอีกงำและดำเนิน

กระบวนพิจารณาท้ังปวงตามที่เห็นสมควร เพ่ือประโยชน์ของตน หรือจะต้ังแต่งทนายความคนเดียว
สำนกั หงรำนือคหณลาะกยรครนมใกหำว้ร่ากคฤวษาฎมีกแำละดำเนินกระสำบนวกั นงพำนจิ คาณรณะการแรทมนกตำรนกกฤ็ไษดฎ้ ีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สถำ้านคกั ู่คงำวนาคมณหะรกือรรผมู้แกทำนรกโดฤษยฎชีกอำบธรรมหรือผู้แสำทนนกั งดำังนทค่ีไณดะ้กกลร่ารวมมกาำรแกลฤ้วษทฎีกำหำ นังสือมอบ
อำนาจใหบ้ คุ คลใดเป็นผู้แทนตนในคดี ผ้รู ับมอบอำนาจเชน่ วา่ นน้ั จะว่าความอยา่ งทนายความไม่ได้ แต่

สำนกั ยงอ่ำนมคตณง้ั ทะกนรารยมคกวำารมกเฤพษื่อฎดีกำำเนินกระบวนสพำิจนากั รงณำนาคไดณ้ ะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงำาน๖คณ๑ะกกรารมรตกั้ำงรทกนฤาษยฎคีกวำามนั้น ต้องทสำำนเปกั ็นงำหนนคังณสะือกลรรงมลกาำยรมกฤือษชฎื่อีกตำัวความและ

ทนายความ แล้วย่ืนตอ่ ศาลเพือ่ รวมไวใ้ นสำนวน ใบแตง่ ทนายนี้ใหใ้ ช้ได้เฉพาะคดีเร่ืองหนงึ่ ๆ ตามที่ได้

สำนกั ยงื่นำนไคว้ณเทะ่ากนรรั้นมกเมำร่ือกทฤษนฎาีกยำความผู้ใดได้สรำับนมกั องำบนอคำณนะากจรรทมั่วกไำปรกทฤี่จษะฎแีกทำนบุคคลอื่นไสมำ่วน่ากั ใงนำนคคดณีใดะกๆรรมใหกำ้ รกฤษฎีกำ

ทนายความผู้นั้นแสดงใบมอบอำนาจท่ัวไป แล้วคัดสำเนาย่ืนต่อศาลแทนใบแต่งทนาย เพ่ือดำเนินคดี
เปน็ เร่ือง ๆ ไป ตสามำนคกั วงาำมนใคนณมะากตรรรามนก้ี ำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎราีกำ๖๒ ทนายควสาำนมกัซง่ึงำคน่คู ควณาะมกไรดรต้ ม้ังกแำตรง่กนฤั้นษฎมีกีอำำนาจว่าความสแำลนะกั ดงำำนเนคินณกะรกะรบรมวกนำรกฤษฎีกำ

พิจารณาใด ๆ แทสนำนคกั ู่คงวำนามคไณดะ้ตการมรมทก่ีเหำร็นกสฤมษคฎีวกรำเพื่อรักษาผลสปำนระกั งโำยนชคนณ์ขะอกงรครู่คมวกาำรมกนฤ้ันษฎแีกตำ่ถ้ากระบวน
พจิ ารณาใดเป็นไปในทางจำหน่ายสิทธิของคู่ความ เช่น การยอมรับตามท่ีคู่ความอีกฝ่ายหน่ึงเรียกร้อง

สำนกั กงาำรนถคอณนะฟกร้อรงมกกำารรกปฤรษะฎนีกีปำระนอมยอมคสวำนามกั งกำนาครสณละะกสรริทมธกิ ำหรรกือฤใษชฎ้สีกิทำธใิ นการอุทธรสณำน์หกั รงือำนฎคีกณาะหกรรรือมใกนำรกฤษฎีกำ

การขอให้พจิ ารณาคดใี หม่ ทนายความไม่มอี ำนาจทจ่ี ะดำเนินกระบวนพจิ ารณาเช่นว่านี้ได้ โดยมิได้รับ

อำนาจจากตัวควสามำนโดกั งยำชนัดคแณจะ้งกรอรำมนกาำจรกโดฤยษชฎัดีกแำจ้งเช่นว่านี้จสะำรนะกับงุใำหน้ไควณ้ในะกใบรรแมตก่งำทรนกฤาษยฎสีกำหำ รับคดีเรื่อง

น้ัน หรือทำเป็นใบมอบอำนาจต่างหากในภายหลังใบเดียวหรือหลายใบก็ได้ และในกรณีหลังน้ีให้ใช้

สำนกั บงทำนบคัญณญะกัตรมิ รามตกรำารก๖ฤ๑ษฎบีกังำคบั สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

กรณีจะเป็นอย่างไรก็ตาม ตัวความหรือผู้แทนจะปฏิเสธหรือแก้ไขข้อเท็จจริงท่ี
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๓๗ มาตรา ๖๐ แก้ไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะ่งก(รฉรบมับกทำี่ ร๕ก)ฤพษ.ศฎ.ีก๒ำ๔๙๙ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๓๐ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

ทนายความของตนได้กล่าวด้วยวาจาตอ่ หน้าตนในศาลในขณะน้ันก็ได้ แม้ถึงวา่ ตัวความหรือผู้แทนน้ัน

สำนกั จงะำนมคไิ ดณ้สะงกวรนรมสกทิ ำธรเิ กชฤน่ ษนฎน้ั ีกไำวใ้ นใบแต่งทนสาำยนกกั ด็งำี นคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงาำน๖ค๓ณะกบรทรมบกัญำญรกัตฤิแษหฎ่งีกมำาตราก่อนน้ีไสมำ่ตนัดกั สงำิทนธคิตณัวะคกวรารมมใกนำอรกันฤทษ่ีจฎะีกตำ้ังแตง่ ผู้แทน
หรือทนายความโดยทำเป็นหนังสือย่ืนต่อศาลเพื่อให้รับเงินหรือทรัพย์สินซ่ึงได้ชำระไว้ในศาลหรอื วาง
สำนกั ไงวำ้ยนังคศณาะลกเรปร็นมเกงำินรคก่าฤธษรฎรีกมำเนียมหรืออยส่าำงนอกั ่ืนงำแนลคะณศะากลรรไดม้กสำั่งรใกหฤ้จษ่าฎยีกคำืน หรือส่งมอบสใำหนกั้แงกำ่ตนัวคคณวะากมรรฝม่ากยำรกฤษฎีกำ
ดนงั้ันกลแา่ตว่ถข้าา้ ศงาตล้นนศั้นสามำลนีคมกัวีองาำำมนนสคางณจสทะัยกี่จใรนะรสคมง่ั วกใาำหรม้ตกสัวฤาคษมวฎาาีกรมำถหหรรือือทตนัวาบยุคคควสาลำมผนหู้แกั รงทำอื นนทคัง้หณสระอือกงทรครนนมาใกยหำค้มรวกาาฤศมษาซลฎ่ึงโีกดไำดย้รตับนตเอ้ังงแไตด่ง้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๖๔ เว้นแต่ศาลจะได้สั่งเป็นอย่างอื่น เมื่อคดีมีเหตุผลพิเศษอันเกี่ยวกับ

คู่ความฝา่ ยใดฝ่ายสหำนนกั ่ึงงำหนรคือณทะนการยรมคกวำารมกฝฤ่าษยฎใีกดำฝ่ายหน่ึงโดยเสฉำพนากั ะงำคนู่คควณาะมกหรรรมือกทำนรกาฤยษคฎวาีกมำอาจตั้งแต่ง

ให้บุคคลใดทำการแทนได้ โดยย่ืนใบมอบฉันทะต่อศาลทุกครั้ง เพื่อกระทำกิจการอย่างใดอย่างหน่ึง

สำนกั ดงังำตน่คอณไปะนกร้ี ครมือกกำำรหกฤนษดฎวีกันำน่ังพิจารณาหสรำืนอกัวังนำสนืบคพณยะการนรมหกรำือรกวฤันษฟฎังีกคำำส่ัง คำบังคับสำหนรกั ืองำคนำคชณ้ีขะากดรใรดมกๆำรกฤษฎีกำ

ของศาล มาฟังคำสั่ง คำบังคับ หรือคำช้ีขาดใด ๆ ของศาลหรือสลักหลังรับรู้ซึ่งข้อความนั้น ๆ รับ
สำเนาแห่งคำให้กสาำรนกัคงำำรน้อคงณหะรกือรเรอมกกสำารกรอฤษ่ืนฎๆีกำตามท่ีบัญญัตสิไำวน้ใกนั งมำานตครณาะ๗กร๑รมแกลำะรก๗ฤษ๒ฎแีกลำะแสดงการ

รบั รูส้ งิ่ เหล่านัน้ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงาำน๖ค๕ณ๓ะ๘กรทรมนกาำยรคกฤวษามฎทีกำี่ตัวความได้ต้ังสแำตน่งกั ใงหำน้เปค็นณทะกนรารยมใกนำครกดฤีจษะฎมีกีคำำขอต่อศาล
ใหส้ ่งั ถอนตนจากการตัง้ แต่งนั้นกไ็ ด้ แตต่ อ้ งแสดงให้เป็นทพี่ อใจแก่ศาลว่าทนายความผูน้ นั้ ไดแ้ จ้งให้ตัว

สำนกั คงวำนามคทณระากบรรแมลกว้ ำรเวกน้ฤษแฎตีก่จำะหาตัวความไสมำ่พนบกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

เม่ือศาลมีคำส่ังอนุญาตตามคำขอแล้ว ให้ศาลส่งคำสั่งนั้นให้ตัวความทราบโดยเร็ว

โดยวธิ ีส่งหมายธรสรำมนดกั างหำนรคือณโดะยกวรรธิ มีอก่นื ำแรทกฤนษแฎลีกว้ ำแตจ่ ะเหน็ สมคสวำนรกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๖๖ ผู้ใดอ้าสงำวน่ากัเปงำ็นนผคู้แณทะนกรโรดมยกชำอรกบฤธษรฎรีกมำของตัวความสหำรนือกั เงปำน็นคผณู้แะทกนรรขมอกงำรกฤษฎีกำ

นิติบุคคล เมื่อศาลเหน็ สมควรหรือเม่ือคู่ความฝ่ายท่ีเกี่ยวขอ้ งย่ืนคำขอ โดยทำเป็นคำร้องในขณะที่ยื่น
คำฟ้องหรือคำใหส้กำานรกั งศำานลคจณะะทกำรกรมากรสำรอกบฤสษวฎนีกำถึงอำนาจของสผำู้นนกั้ันงกำน็ไดค้ ณแะลกะรถร้ามเกปำ็นรกทฤ่ีพษอฎใีกจำว่าผู้น้ันไม่มี

อำนาจ หรืออำนาจของผู้นั้นบกพร่อง ศาลมีอำนาจยกฟ้องคดีน้ันเสีย หรือมีคำพิพากษาหรือคำสั่ง
สำนกั องยำน่างคอณื่นะไกดร้ตรมามกทำรีเ่ กหฤ็นษสฎมีกคำวร เพ่ือประโสยำชนนกั ์แงหำนง่ คคณวาะมกรยรตุ มิธกรำรรมกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ลกั ษณะ ๔

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ การยืน่สำแนลกั ะงสำนง่ คคำณคะู่คกวรารมมกแำลระกเฤอษกฎสีกาำร สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๖๗ เมือ่ ประมวลกฎหมายนี้หรอื กฎหมายอ่ืนบญั ญตั ิว่า เอกสารใดจะตอ้ งส่ง

สำนกั ใงหำ้แนกคณ่คู่คะกวรารมมฝก่าำยรกใดฤษฝฎ่าียกำหน่ึง หรือบุคสคำลนทกั ี่เงกำนี่ยควณข้อะกงร(รเมชก่นำครกำฤคษู่คฎวีกาำมที่ทำโดยคำฟสำ้อนงกั งคำำนใคหณ้กะากรรหรมรกือำรกฤษฎีกำ

คำร้องหรือคำขอโดยทำเป็นคำร้อง หมายเรียกหรือหมายอ่ืน ๆ สำเนาคำแถลงการณ์ หรือสำเนา
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๓๘ มาตรา ๖๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะ่งก(รฉรบมับกทำ่ี ร๑ก๐ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๒๗ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๓๑ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

พยานเอกสาร ฯลฯ) เอกสารนน้ั ตอ้ งทำขึ้นใหป้ รากฏขอ้ ความแน่ชัดถึงตวั บคุ คลและมีรายการต่อไปนี้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤ)ษชฎ่ือีกำศาลทจ่ี ะรับคำสฟำน้อกั งงำหนรคือณถะ้ากครดรอีมยกใู่ำนรกรฤะษหฎวีกา่ งำพิจารณา ชือ่ สขำอนงกั ศงาำลนนค้นัณแะกลระรเมลกขำรกฤษฎีกำ

หมายคดี

ส(๒ำน)กั ชง่ือำนคคูค่ ณวาะมกรในรมคกดำี รกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๓) ชอื่ คคู่ วามหรอื บคุ คล ซง่ึ จะเป็นผู้รับคำคคู่ วามหรือเอกสารนั้น
สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๔ฤ)ษใฎจีกคำวาม และเหตสุผำลนถกั ้างำจนำคเปณ็นะแกหรรง่ มคกำำครคู่กวฤาษมฎหีกรำอื เอกสาร สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

หรอื บุคคลซงึ่ เป็นสผ(๕ำู้ยน)นื่ กั วหงันำรนอื เคดเปณือ็นะนกผรปสู้ ร่งี มขกอำงรคกำฤคษู่คฎวีกาำม หรอื เอกสาสรำแนลกั ะงำลนาคยณมะือกชรอ่ื รขมอกำงรเจก้าฤพษนฎีกักำงาน คู่ความ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกในฤษกฎารีกยำื่นหรือส่งคำคสำู่คนวกั างมำนหครณือะเกอรกรมสกาำรรอกื่นฤใษดฎอีกันำจะต้องทำตาสมำแนกบั งบำนพคิมณพะ์ทกี่จรรัดมไกวำ้ รกฤษฎีกำ
เจ้าพนักงาน คู่ความ หรือบุคคลผู้เกี่ยวข้องจะต้องใช้กระดาษแบบพิมพ์น้ัน ส่วนราคากระดาษแบบ

พิมพน์ ้ันให้เรยี กตสาำมนทกั ่รี งฐัำนมคนณตะรกวี ร่ารกมากรำกรรกะฤทษรฎวีกงำยุตธิ รรมจะไดสก้ ำำนหกั นงำดนไคว้ณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

เพื่อประโยชน์แห่งประมวลกฎหมายน้ี ให้เรียกนิติบุคคลตามชื่อหรือตามชื่อท่ีจด

สำนกั ทงะำนเบคียณนะกแรลระมภกูมำริลกำฤเนษฎาหีกำรือสำนักทำกาสรำนงากั นงำขนอคงณนะิตกิบรุครมคกลำนรก้ันฤใษหฎ้ถีกือำเอาสำนักงานสหำนรกัืองสำำนนคักณงะากนรรแมหก่งำรกฤษฎีกำ

ใหญซ่ ึง่ อยภู่ ายในเขตศาลทจ่ี ะย่ืนฟอ้ งคดหี รือท่คี ดนี ัน้ อยใู่ นระหวา่ งพิจารณา๓๙
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๖๘๔๐ การยื่นและส่งคำคู่ความและเอกสารในลักษณะนีไ้ ม่ว่าการนั้นจะเป็น
สำนกั โงดำยนคคคู่ณวะากมรฝรม่ายกำใรดกทฤำษตฎ่อีกศำาลหรือต่อคู่คสวำานมกั องีกำนฝคา่ ณยหะกนรงึ่ รมหกรำือรศกาฤลษทฎำีกตำ่อคู่ความฝ่ายสใดำนฝกั ่างยำหนนคณึ่ง ะหกรรอื รทมกุกำรกฤษฎีกำ

ฝ่าย รวมท้ังการแสจำ้งนคกั ำงสำนั่งขคอณงะศการลรมหกรำือรขก้อฤษคฎวาีกมำอย่างอื่นไปยสังำคนู่คกั วงาำนมคหณรือะกบรุครคมลกอำรื่นกใฤดษอฎาีกจำดำเนินการ
โดยทางไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์หรือส่ือเทคโนโลยีสารสนเทศอื่นใดก็ได้ ท้ังน้ี ตามหลักเกณฑ์และ
สำนกั วงิธำีกนาครณทะ่ีกกรำรหมนกดำรไกว้ฤในษขฎ้อีกกำ ำหนดของปสรำะนธกั างนำนศคาลณฎะกีกรารโมดกยำครกวฤาษมฎเหีก็นำ ชอบของที่ปสรำะนชกั ุมงใำหนญคณ่ศะากลรฎรมีกกาำรกฤษฎีกำ
และเมอ่ื ขอ้ กำหนดนน้ั ประกาศในราชกจิ จานุเบกษาแลว้ ใหใ้ ช้บงั คับได้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๖๙ การยื่นคำคู่ความ หรือเอกสารอื่นใดต่อศาลนั้น ให้กระทำได้โดยส่งต่อ

สำนกั พงนำนกั คงณานะกเจรา้รหมกนำ้ารทกีข่ฤอษงฎศีกาำล หรือยนื่ ตอ่ สศำานลกั ใงนำรนะคหณวะา่ กงรนร่ังมพกจิำรากรฤณษาฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงาำน๗ค๐ณ๔ะ๑กรบรมรรกดำรากคฤำษฟฎ้อีกงำหมายเรยี กแสลำะนหกั มงำานยคอณ่ืนะๆกรครมำสกัง่ำรคกำฤบษัฎงคีกับำ ของศาลใน
กรณตี ้องสง่ คำบงั คบั ให้เจา้ พนกั งานศาลเป็นผ้สู ่งใหแ้ ก่คูค่ วามหรือบคุ คลภายนอกทีเ่ กี่ยวข้อง แต่วา่
สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤ)ษฎหีกมำายเรียกพยานสำในหกั ้คงู่คำนวคาณมฝะก่ารยรทมี่อก้าำรงกพฤยษาฎนีกนำั้นเป็นผู้ส่งโดยสตำนรกังงเำวน้นคแณตะ่ศการลรมจกะำรกฤษฎีกำ
สั่งเป็นอย่างอืน่ หรสอืำนพกั ยงาำนนปคณฏิเะสกธรไรมม่ยกอำรมกรฤบั ษหฎมีกาำย ในกรณีเชน่ สวำน่านกั ง้ใี หำน้เจค้าณพะนกรักรงมากนำศรากลฤเษปฎน็ ีกผำสู้ ง่

(๒) คำส่ังของศาล รวมท้ังคำส่ังกำหนดวันน่ังพิจารณาหรือสืบพยาน แล้วแต่กรณี
สำนกั หงรำนือคคณำสะก่ังใรหรม้เลก่ือำรนกคฤดษี ฎถีก้าำคู่ความหรือบสุคำคนลกั ทงำ่ีเนกค่ียณวขะก้อรงรนมั้นกอำรยกู่ใฤนษศฎาีกลำในเวลาท่ีมีคำสสำ่ังนแกั ลงะำนไดค้ลณงะลการยรมมกือำรกฤษฎีกำ

ชือ่ รับรไู้ ว้ ให้ถอื ว่าได้สง่ โดยชอบดว้ ยกฎหมายแลว้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๓๙ มาตรา ๖๗ วรรคสาม เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมบั กทำี่ ร๒ก๘ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๕๘ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๔๐ มาตรา ๖๘ แก้ไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพง่ (ฉบบั ท่ี ๒ส๘ำน) กัพง.ศำน. ๒ค๕ณ๕ะก๘รรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๔๑ มาตรา ๗๐ แก้ไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะ่งก(รฉรบมับกทำ่ี ร๓ก๐ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๖๐ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๓๒ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า

คำฟ้องน้ัน ให้โจทก์เสียค่าธรรมเนียมในการส่ง ส่วนการนำส่งน้ันโจทก์จะนำส่ง

สำนกั หงรำนือคไมณ่กะ็ไกดร้รเมวก้นำแรตก่ศฤษาลฎจีกะำสั่งให้โจทก์มสีหำนน้ากั ทงำ่ีจนัดคกณาะรกนรำรสม่งกำสร่วกนฤหษฎมีกาำยเรียก หมายอส่ืนำนๆกั งคำนำคสณั่งขะอกรงรศมากลำรกฤษฎีกำ

ที่ได้ออกตามคำขอของคู่ความฝ่ายใด ถ้าศาลมิได้ส่ังให้จัดการนำส่งด้วย ก็ให้คู่ความฝ่ายนั้นเพียงแต่

เสียค่าธรรมเนียมสใำนนกกั างรำสน่งคณในะกกรรรณมีอกน่ืำรกๆฤษใหฎ้เีกปำ็นหน้าท่ีของศสาำลนทกั งี่จำะนจคัดณกะากรรสร่งมใกหำ้แรกกฤ่คษู่คฎวีกามำ หรือบุคคล

ทีเ่ กย่ี วข้อง สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำหรบั ใหค้ ูค่ วามสอมำกี านฝตกั า่ รงยาำหน๗คน๑ณึง่ ะหกครรำอืรใมคหก่คู ้กำวารากรมนฤอษั้น่นื ฎใีกๆหำ้ฝร่าบั ยไปทโ่ีใดหย้กทาารสงนำเำจนต้ากั ้พนงำฉนนบกั คงับณายนะ่ืนกศรไาวรลม้ตก่อำศรากลฤพษรฎ้อีกมำ ด้วยสำเนา
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกคฤำรษ้อฎงีกเำพ่ือแก้ไขเพิ่มเตสิมำนคกัำงใหำน้กคาณรนะ้ักนรใรหม้เกจำ้ารพกนฤษักฎงาีกนำศาลเป็นผู้ส่งใสหำ้คนู่คกั วงาำมนอคีกณฝะ่ากยรหรมนก่ึงำรกฤษฎีกำ

หรือคคู่ วามอื่น ๆ โดยฝ่ายทย่ี ่นื คำร้องเป็นผ้มู ีหน้าทีจ่ ดั การนำสง่

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๗๒ คำร้องและคำแถลงการณ์ซ่ึงได้ย่ืนต่อศาลภายในเวลาที่กฎหมายหรือ

สำนกั ศงาำนลคกณำหะกนรดรมไวก้ำหรกรฤือษโฎดีกยำข้อตกลงของสคำู่คนวกั างำมนตคาณมะทกี่ศรรามลกจำดรกลฤงษไวฎ้ใีกนำรายงานนั้น สใำหน้ผกั ู้ยงำื่นนคคำณระ้อกงรหรมรืกอำรกฤษฎีกำ

คำแถลงการณ์นำต้นฉบับยื่นไว้ต่อศาลพร้อมด้วยสำเนาเพื่อให้คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือคู่ความอ่ืน ๆ
หรือบคุ คลทเี่ กีย่ วสขำ้อนงกั มงาำรนบัคไณปะโกดรยรทมากงำเรจก้าฤพษนฎักีกงำานศาล สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

บรรดาคำร้องอื่น ๆ ให้ยื่นต่อศาลพร้อมด้วยสำเนา เพื่อส่งให้แก่คู่ความอีกฝ่ายหน่ึง
สำนกั หงรำนือคคณู่ควะการมรอมื่นกำๆรกหฤรษือฎบีกุคำคลที่เก่ียวข้อสงำนแกั ลงะำถน้คาศณาะลกกรรำมหกนำดรกใหฤ้ษเจฎ้าีกพำนักงานศาลเปส็นำนผกั ู้สง่งำสนำคเณนะากเชร่นรมวก่าำรกฤษฎีกำ

น้นั ก็ให้เจ้าพนกั งสาำนนศกั างลำนเปคน็ณผะกู้สรง่ รโมดกยำใรหก้คฤู่คษวฎาีกมำฝ่ายที่ย่ืนคำรอ้สำงนเปกั ็นงำผนูอ้ คอณกะคกา่ รใรชม้จก่าำยรกฤษฎีกำ
บรรดาเอกสารอ่ืน ๆ เชน่ สำเนาคำแถลงการณ์หรอื สำเนาพยานเอกสารน้ัน ให้ส่งแก่

สำนกั คงคู่ำนวคามณอะกีกรฝรา่ มยกหำนรก่งึ หฤษรอืฎคีกำ่คู วามอ่ืน ๆ หสรำอื นบกั ุคงำคนลคทณี่เกะ่ีกยรวรขมอ้ กงำรโกดฤยษวฎิธใีีกดำวิธหี นง่ึ ในสองสวำธินดี กั งังตำนอ่ คไปณนะกี้ รรมกำรกฤษฎีกำ

(๑) โดยคู่ความฝ่ายท่ีต้องส่งนั้น ส่งสำเนาให้แก่คู่ความอีกฝ่ายหน่ึงหรือคู่ความอ่ืน ๆ

หรือบุคคลท่ีเก่ียวสขำน้อกังเงอำนงคแณละ้วกสร่งรใมบกรำับรกตฤ่อษศฎาีกลำพร้อมกับต้นสฉำบนับกั นงำั้นนคๆณใะบกรรรับมนกั้นำรจกะฤทษำฎโีกดำยวิธีลงไว้ใน

ต้นฉบบั ว่าไดร้ บั สำเนาแลว้ และลงลายมือชื่อผ้รู บั กบั วนั เดือน ปี ทีไ่ ด้รับกไ็ ด้ หรือ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๒ฤ)ษฎโดีกยำคู่ความฝ่ายทส่ีตำน้อกั งงสำ่งนนคั้นณนะกำสรรำมเนกำารยกื่นฤไษวฎ้ตีก่อำศาลพร้อมกับสตำ้นนกัฉงบำันบคแณละ้วกขรรอมใหกำ้ รกฤษฎีกำ

เจ้าพนักงานศาลเป็นผู้นำส่งให้แก่คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือคู่ความอื่น ๆ หรอื บุคคลที่เก่ียวขอ้ ง ในกรณี
เช่นน้ี ผู้ขอต้องไปสกำับนเกั จงา้ำพนคนณักงะากนรรศมากลำแรลกะฤเษสฎียีกคำา่ ธรรมเนียมใสนำกนากั รงสำน่งนค้ันณดะกว้ รยรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๗๓ ถ้าคำคู่คสำวนากัมงหำรนือคเณอะกกสรารรมอกื่นำรใกดฤจษะฎตีก้อำงให้เจ้าพนักงสาำนนศกั างลำนเปคณ็นผะกู้สร่งรเมมกื่อำรกฤษฎีกำ

คู่ความผู้มีหน้าที่ตส้อำนงกัสง่งำไนดค้รณ้องะขกอรรมใหก้พำรนกักฤงษาฎนีกเำจ้าหน้าที่ดำเนสินำนกกั างรำสน่งคโณดยะกเรร็วรเมทก่าำทรกี่จฤะษทฎำีกไำด้ เพื่อการน้ี
พนักงานผู้ส่งหมายจะให้ผู้ขอหรือบุคคลท่ีผู้ขอเห็นสมควรไปด้วยเพ่ือชี้ตัวคู่ความหรือบุคคลผู้รับหรือ

สำนกั เงพำอื่นคคน้ณหะกาภรรูมมลิ กำำเรนกาฤหษรฎอื ีกสำำนกั ทำการงาสนำนขกัองงำผน้รู คบั ณกะ็ไกดร้ รมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ในกรณีท่ีต้องส่งคำคู่ความหรือเอกสารอื่นใดไปตามคำส่ังของศาล ซ่ึงบุคคลอื่นหรือ

คู่ความไม่มีหน้าสทำ่ีตน้อกั งงำรนับคผณิดะชกรอรบมใกนำรกกาฤรษสฎ่งีกนำ้ัน ให้เป็นหนส้าำนทกั ่ีขงอำนงคพณนะักกงรารมนกเจำร้ากหฤนษ้ฎาทีกำี่ของศาลจะ

ดำเนนิ การสง่

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๗๓ ทวิ๔๒ คำคู่ความหรือเอกสารที่เจ้าพนักงานศาลเป็นผู้ส่งไม่ว่าการส่งน้ัน
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๔๒ มาตรา ๗๓ ทวิ แก้ไขเพมิ่ เติมโดยพระราชบัญญตั ิแกไ้ ขเพิม่ เติมประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมับกทำ่ี ร๒ก๘ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๕๘ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๓๓ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า

จะเป็นหน้าที่ของศาลจัดการส่งเองหรือคู่ความมีหน้าที่จัดการนำส่งก็ตาม ศาลอาจสั่งให้ส่งโดยทาง

สำนกั ไงปำรนษคณณะียก์ลรงรทมกะำเบรกียฤนษตฎอีกบำรับ หรือโดยสทำานงกั ไงปำนรษคณณะียก์ดร่วรมนกพำิเรศกษฤษในฎปีกำระเทศก็ได้ โดสยำในหกั ้คงำู่คนวคาณมะฝก่ารยรทมก่ีมำี รกฤษฎีกำ

หน้าท่ีนำส่งเป็นผู้เสียค่าใช้จ่ายกรณีเช่นน้ี ให้ถือว่าคำคู่ความหรือเอกสารท่ีส่งโดยเจ้าพนักงาน

ไปรษณีย์ มีผลเสสมำนือกันงเำจน้าคพณนะักกรงรามนกศำารลกฤเปษ็นฎีกผำู้ส่งและให้นำสบำทนบกั งัญำนญคัตณิมะากตรรรมาก๗ำร๔กฤมษาฎตีกรำา ๗๖ และ

มาตรา ๗๗ มาใช้บงั คับโดยอนุโลม
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ดังน้ี สมำานตกั รงำาน๗คณ๔ะกกรารรมสก่งำรคกำฤคษู่คฎวีกาำมหรือเอกสารสอำน่ืนกั ใงดำโนดคยณเจะก้ารพรนมักกำงรากนฤศษาฎลีกนำ้ันให้ปฏิบัติ
สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤ)ษใฎหีก้สำ่งในเวลากลาสงำวนนั กั รงะำหนวคา่ณงะพกรระรอมากทำรติ กยฤข์ ษน้ึ ฎแีกลำะพระอาทิตยสต์ ำกนกั แงลำนะคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๒) ให้ส่งแก่คู่ความหรือบุคคลซ่ึงระบุไว้ในคำคู่ความหรือเอกสาร ณ ภูมิลำเนาหรือ
สำนักทำการงานขสอำนงคกั งคู่ ำวนาคมณหะรกือรบรมคุ กคำลรนกน้ัฤษแฎตีก่ใำหอ้ ยู่ในบังคับสแำหนง่ กั บงำทนบคญั ณญะกตั ริหรกมมกำารตกรฤาษตฎ่อีกไปำ น้ี

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎราีกำ๗๕ การส่งคสำำคนู่คกั วงำานมคหณรืะอกเอรรกมสกาำรรอกืน่ฤษใดฎใีกหำ้แกท่ นายควาสมำทนี่คกั ู่คงำวนาคมณต้งัะกแรตร่งมใหกำ้ รกฤษฎีกำ
ว่าคดี หรือให้แก่บุคคลที่ทนายความเช่นว่านั้นได้ตั้งแต่ง เพื่อกระทำกิจการอย่างใด ๆ ท่ีระบุไว้ใน
มาตรา ๖๔ นั้น ใสหำถ้ นือกั วงา่ำเนปคน็ ณกะากรรสรง่มโกดำยรชกอฤษบฎดีก้วำยกฎหมาย สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๗๖ เมื่อเจ้าสพำนนกั ักงงำนานคณศาะกลรไรมม่พกบำรคกู่คฤวษาฎมีกหำ รือบุคคลท่ีจสะำสน่งกั คงำำนคคู่คณวะากมรหรมรืกอำรกฤษฎีกำ
เอกสาร ณ ภมู ลิ ำสเำนนากัหงรำอืนสคำณนะกักทรรำมกกาำรรงกาฤนษขฎอีกงำบุคคลน้ัน ๆ ถส้าำนไดกั ส้งำง่ นคคำณคคู่ะกวรารมมหกรำือรเกอฤกษสฎาีกรำใหแ้ ก่บคุ คล
ใด ๆ ท่ีมีอายุเกินยี่สิบปี ซึ่งอยู่หรือทำงานในบ้านเรือนหรือท่ีสำนักทำการงานท่ีปรากฏว่าเป็นของ

สำนกั คงู่คำนวคาณมหะกรรือรบมุคกคำรลกนฤั้นษฎหีกรำือได้ส่งคำคู่คสวำานมกั หงรำนือคเอณกะสการรรมนกั้นำตรากมฤษข้อฎีกคำวามในคำส่ังขสอำงนศกั างลำนใหค้ณถือะกว่ารรเปม็กนำรกฤษฎีกำ
การเพียงพอทจ่ี ะฟงั วา่ ได้มีการสง่ คำค่คู วามหรอื เอกสารถกู ต้องตามกฎหมายแลว้
สใำนนกกั รงณำนีเคชณ่นะวก่ารมรามนก้ีำกรกาฤรษสฎ่งคีกำำคู่ความหรือเสอำกนกัสงาำรนแคกณ่คะู่คกวรรามมกฝำ่ารยกใฤดษฎหีก้าำมมิให้ส่งแก่
คู่ความฝ่ายปรปกั ษ์เปน็ ผู้รบั ไวแ้ ทน

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๗๗ การส่งคำคู่ความหรือเอกสารอื่นใดโดยเจ้าพนักงานศาลไปยังที่อ่ืน
นอกจากภูมิลำเนสำานหกั งรำือนสคำณนะักกรทรำมกกาำรรกงฤาษนฎขีกอำงคู่ความหรือสขำนอกั งงบำนุคคคณละซก่ึงรรระมบกำุไรวก้ใฤนษคฎำีกคำู่ความ หรือ
เอกสารนัน้ ใหถ้ ือว่าเป็นการถูกตอ้ งตามกฎหมาย เมอื่
สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤ)ษคฎคู่ีกำวามหรอื บุคคลสนำนัน้ กั ยงอำนมครณับคะกำรคร่คู มวกาำมรหกฤรษือฎเอีกกำสารน้นั ไว้ หรสอื ำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ส(๒ำน)กั กงาำนรสคง่ณคะำกครูค่รมวากมำรหกรฤือษเฎอีกกำสารนั้นไดก้ ระสทำำนใกั นงศำนาลคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๗๘ ถ้าคู่ควสาำมนหกั รงือำนบคุคณคะลกทรรี่รมะกบำุไรวก้ใฤนษคฎำีกคำู่ความหรือเอกสสำนากัรงปำฏนคิเสณธะไกมร่ยรอมมกำรกฤษฎีกำ
รับคำคู่ความหรือเอกสารนั้นจากเจ้าพนักงานศาลโดยปราศจากเหตุอันชอบด้วยกฎหมาย เจ้าพนักงาน
นั้นชอบที่จะขอใหสำ้พนนกั ักงำงนาคนณเจะ้ากหรรนม้ากทำี่ฝรก่าฤยษปฎกีกคำรองที่มีอำนาสจำหนรกั ืองำเจน้าคพณนะกักรงรามนกตำำรรกวฤจษไฎปีกดำ้วยเพ่ือเป็น
พยาน และถ้าคู่ความหรือบุคคลน้ันยังคงปฏิเสธไม่ยอมรับอยู่อีก ก็ให้วางคำคู่ความหรือเอกสารไว้ ณ

สำนกั ทง่นีำน้ันคณเมะอื่ กไรดรท้มำกดำรังกนฤี้แษลฎว้ ีกใหำ ้ถอื ว่าการส่งสคำำนคกั คู่ งวำานมคหณระือกเรอรกมสกำารรกนฤน้ั ษเฎปีก็นำการถกู ต้องตาสมำกนฎกั งหำมนาคยณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๓๔ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า

มาตรา ๗๙๔๓ ถ้าการส่งคำคู่ความหรือเอกสารนั้นไม่สามารถจะทำได้ดังท่ีบัญญัติไว้

สำนกั ใงนำมนาคตณระากกร่อรมนกศำรากลฤอษาฎจีกสำั่งให้ส่งโดยวิธสีอำื่นนแกั ทงำนนไคดณ้ กะกลร่ารวมคกือำปรกิดฤคษำฎคีกู่คำวามหรือเอกสสาำรนไกั วง้ใำนนทค่ีณและกเหรร็นมไกดำ้ รกฤษฎีกำ

ง่าย ณ ภูมิลำเนาหรือสำนักทำการงานของคู่ความหรือบุคคลผู้มีชื่อระบุไว้ในคำคู่ความหรือเอกสาร

หรือมอบหมายคำสคำนคู่ กัวงาำมนหครณอื ะเอกรกรสมากรำไรวก้แฤกษ่เจฎ้าีกพำ นักงานฝ่ายปสกำนคกัรงอำงนใคนณทะ้อกงรถรน่ิ มหกรำรือกเจฤา้ษพฎนีกำักงานตำรวจ

แล้วปิดประกาศแสดงการท่ีได้มอบหมายดังกล่าวแล้วนั้นไว้ดังกล่าวมาข้างต้น หรือลงโฆษณาหรือทำ
สำนกั วงิธำอีนื่นคใณดะตการมรมทก่ศี ำารลกเฤหษ็นฎสีกมำควร สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สิบห้าวันหรือระยสกำะานเรวกั สลง่ำงานคนคำาณคนู่ะคกกววรา่ารมนมห้ันกำรตรือากเมฤอทษกี่ศฎสีากาลำรเโหด็นยสวมิธคีอว่ืนรแกสทำำนหนนกันงั้นดำนไใคดหณ้ล้ม่ะวีผกงลรพใร้นชม้ไไกดปำร้ตแก่ลอฤ้วเษมนฎื่อับีกกตำำ้ังหแนต่ดเวเลวาลทาี่

สำนกั คงำำนคคู่คณวะากมรหรมรกือำเรอกกฤสษาฎรีกหำรือประกาศแสสำนดกังกงำานรคมณอะบกหรรมมากยำนรก้ันฤไษดฎ้ปีกิดำไว้ หรือการโฆสำษนณกั งาำหนรคือณวะิธกีอรื่นรมใดกำรกฤษฎีกำ
ตามที่ศาลสั่งน้ันได้ทำหรือไดต้ ง้ั ต้นแลว้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๘๐ การส่งคำคู่ความหรือเอกสารโดยเจ้าพนักงานศาลหรอื ทางเจ้าพนักงาน

สำนกั ศงาำนลคนณั้นะกใหรร้เมจก้าำพรนกัฤกษงาฎนีกำศาลส่งใบรับลสำงนลกัางยำมนือคชณ่ือะกครู่ครวมากมำรหกฤรษือฎผีกู้รำับคำคู่ความหสรำือนเกั องกำนสคาณร ะหกรรือรมสก่งำรกฤษฎีกำ

รายงานการส่งคำคู่ความหรือเอกสารลงลายมอื ชือ่ เจ้าพนักงานศาลต่อศาล แล้วแต่กรณี เพ่ือรวมไว้ใน
สำนวนความ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ใบรับหรือรายงานน้ันต้องลงข้อความให้ปรากฏแน่ชัดถึงตัวบุคคลและรายการ
สำนกั ตงอ่ำนไปคนณ้ีะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ส(๑ำน)กั ชง่อืำนเจคา้ ณพะนกกัรรงมานกำผรสู้ ก่งฤหษมฎาีกยำ และช่อื ผู้รบั หสำมนากั ยงำถนา้ คหณาะกกมรี รมกำรกฤษฎีกำ
(๒) วิธสี ่ง วัน เดอื น ปี และเวลาท่ีสง่

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกรฤายษงฎาีกนำนนั้ ตอ้ งลงวันสเดำนือกันงปำนี แคลณะะลกงรลรามยกมำรอื กชฤ่ือษขฎอีกงำเจา้ พนกั งานผส้ทู ำำนรกั างยำนงาคนณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ใบรับน้นั จะทำโดยวธิ ีจดลงไวท้ ตี่ น้ ฉบับซ่งึ ยื่นต่อศาลก็ได้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๘๑ การสง่ หมายเรยี กพยานโดยคูค่ วามทีเ่ ก่ียวข้องน้นั ให้ปฏิบัตดิ งั น้ี

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤ)ษใฎหีกส้ ำง่ ในเวลากลาสงำวนันกั รงะำหนวคา่ณงะพกรระรอมากทำรติ กยฤ์ขษึ้นฎแีกลำะพระอาทิตยส์ตำกนกั แงลำนะคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๒) ให้ส่งแก่บุคคลซึ่งระบุไว้ในหมายเรียก ณ ภูมิลำเนาหรือสำนักทำการงานของ
บุคคลเช่นว่านัน้ แสตำนว่ กัา่ งใหำนอ้ คยณู่ภะากยรใรนมบกังำครกบั ฤบษทฎบีกญัำ ญตั ิแหง่ มาตสรำาน๗กั ง๖ำนแคลณะะก๗ร๗รมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีากำ๘๒ ถ้าจะต้อสงำนสกั่งคงำำนคคู่คณวะากมรหรมรือกำเอรกกฤสษาฎรีกอำ่ืนใดไปยังคู่ควสาำมนหกั รงือำนบคุคณคะลกหรรลมากยำรกฤษฎีกำ
คน ให้ส่งสำเนาคสำำนคกัู่คงวำานมคหณระืกอรเอรมกกสำารรกทฤษี่จฎะีกตำ้องส่งไปให้ทุกสำนๆกั คงำนนคในณกะกรรณรมีทก่ีตำ้อรกงฤสษ่งคฎีกำคำ ู่ความหรือ
เอกสารโดยเจ้าพนักงานศาลหรือทางเจ้าพนักงานศาลน้ันให้คู่ความฝ่ายซ่ึงมีหน้าท่ีจัดการนำส่ง มอบ

สำนกั สงำำเนนคาณคำะคกรูค่ รวมากมำหรรกือฤเษอฎกีกสำารตอ่ พนักงานสเำจนา้ กั หงนำน้าทคณ่ีใหะ้พกรอรกมับกจำำรนกฤวษนฎคีกู่คำวามหรอื บุคคลสทำนี่จะกั ตงำ้อนงคสณ่งใะหกน้รรัน้ มกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงำาน๘คณ๓ะกถร้ารคมู่คกำวรากมฤฝษ่าฎยีกใำดจะต้องยื่นตส่อำศนากั ลงำหนรคือณจะะกตร้อรมงกสำ่งรใกหฤ้แษกฎ่คีกู่คำวามฝ่ายใด

ฝ่ายหนง่ึ หรือบคุ คลภายนอกซ่ึงคำคู่ความหรือเอกสารอน่ื ใด ภายในเวลาหรอื ก่อนเวลาท่กี ฎหมายหรือ

สำนกั ศงาำลนไคดณก้ ะำกหรนรมดกไวำร้ แกฤลษะฎกีากรำส่งเช่นวา่ นจ้ี ะสตำน้อกั งงกำรนะคทณำะโกดรยรทมากงำเรจกา้ ฤพษนฎกั ีกงำานศาล ใหถ้ อื สวำ่านคกั ู่คงวำนามคฝณ่าะยกนรร้ันมไกดำ้ รกฤษฎีกำ

ปฏิบัติตามความมุ่งหมายของกฎหมายหรือของศาลแล้ว เม่ือคู่ความฝ่ายนั้นได้ส่งคำคู่ความหรือ
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๔๓ มาตรา ๗๙ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมบั กทำ่ี ร๘ก)ฤพษ.ศฎ.ีก๒ำ๕๒๒ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๓๕ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

เอกสารเชน่ วา่ นน้ั แก่พนักงานเจ้าหน้าที่ของศาลเพื่อให้ย่ืนหรือให้ส่งในเวลาหรือก่อนเวลาที่กำหนดนั้น

สำนกั แงลำน้วคแณมะ้ถกึรงรวม่ากกำารรกรฤับษคฎำีกคำู่ความหรือเอสกำนสกัางรำหนรคือณกะากรรขรมอกใหำร้สก่งฤคษำฎคีกู่คำวามหรือเอกสสำานรกั งหำรนือคกณาะรกสรร่งมคกำำรกฤษฎีกำ

คู่ความหรือเอกสารให้แก่คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือบุคคลภายนอกน้ันจะได้ เป็นไปภายหลังเวลาท่ี

กำหนดนน้ั ก็ดี สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ถ้าประมวลกฎหมายนี้บัญญัติไว้ว่าการส่งคำคู่ความหรือเอกสารอ่ืนใด จะต้องให้
สำนกั คงู่คำนวคาณมอะกีกรฝร่ามยกหำรนก่ึงฤหษรฎือีกบำ ุคคลภายนอสกำนทกัรงาำบนลค่วณงะหกนรร้ามตกาำมรกระฤษยฎะีเกวำลาท่ีกำหนดไสวำ้กน่อกั นงำวนันคเณร่ิมะกตร้นรมนกั่งำรกฤษฎีกำ

พกฎิจาหรมณายาหหรรือือสขืบอพสงำศยนาากั ลนงตำในาหมค้ถทณือี่บะวกัญ่ารครญู่คมัตวกิไาำวรม้ใกฝนฤ่าวษยรฎทรีกี่ตคำ้อกง่อรนับนผ้ันิดไใดน้ตก่อสาำเรนมสกัื่อ่งงคนำู่คั้นนวคไาดณม้ปะฝกฏ่าริบรยัตมนิตก้ันำาไรมดกค้ยฤวษ่ืนาฎคมีกำมำคุ่งู่คหวมาามยหขรอือง

สำนกั เงอำกนสคาณระทกี่จระรมตก้อำงรสก่งฤใษหฎ้แีกกำ่พนักงานเจ้าหสำนน้ากั ทง่ีขำนอคงศณาะลกไรมรม่ตก่ำำกรวก่าฤสษาฎมีกวำันก่อนวันเริ่มตสำ้นนแกั หงำ่งนรคะณยะะกเวรลรมาทกำี่ รกฤษฎีกำ
กำหนดลว่ งหนา้ ไวน้ นั้

สใำนนกกั รงณำนีทค่ีคณู่คะวการรมมอกาำจรสกฤ่งคษฎำคีกู่คำ วามหรือเอกสสำนารกั โงดำนยควณิธีสะก่งรสรำมเกนำารตกรฤงษไฎปีกยำังคู่ความอีก

ฝา่ ยหนึ่งหรือบุคคลภายนอกไดน้ ั้น บทบัญญัติแห่งมาตราน้ีมไิ ด้ห้ามคู่ความท่ีมหี น้าท่ีตอ้ งส่งคำคู่ความ

สำนกั หงรำนือคเอณกะสกรารรมดกังำกรลก่าฤวษแฎลีก้วำในอันที่จะใชส้วำนิธกัีเชงำ่นนวค่าณนะี้ กแรตร่คมู่คกวำรากมฤฝษ่าฎยีกนำั้นจะต้องส่งใสบำรนับกั ขงำอนงคคณู่คะวการมรอมีกกำรกฤษฎีกำ

ฝ่ายหน่ึงหรอื บุคคลภายนอกต่อศาลในเวลาหรอื กอ่ นเวลาทก่ี ฎหมายหรือศาลได้กำหนดไว้
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๘๓ ทวิ๔๔ ในกรณีที่จำเลยไม่มีภูมิลำเนาอยู่ในราชอาณาจักรให้ส่ง
สำนกั หงำมนาคยณเระกียรกรแมลกำะรคกฤำฟษฎ้อีกงำต้ังต้นคดีแกส่จำำนเกัลงยำนณคณภะกูมริลรมำกเนำรากหฤรษือฎสีกำำนักทำการงสาำนนขกั องำงนจคำณเละกยรนรอมกกำรกฤษฎีกำ

ราชอาณาจักร เวส้นำนแกัตง่ใำนนกครณณะกีทร่ีจรำมเกลำยรปกฤรษะฎกีกอำบกิจการในรสาชำนอกั างณำนาคจณักะรกดร้วรยมตกนำรเกอฤงษหฎรีกือำโดยตัวแทน
หรือในกรณีท่ีมีการตกลงเป็นหนังสือว่าคำคู่ความและเอกสารที่จะต้องส่งให้แก่จำเลยน้ัน ให้ส่งแก่

สำนกั ตงัวำนแคทณนะซก่ึงรมรีถมิ่นกทำร่ีอกยฤู่ใษนฎรีกาำชอาณาจักรทส่ีจำำนเกัลงยำไนดค้แณตะ่งกตรั้งรไมวก้เพำรื่อกกฤาษรฎนีกี้ใำห้ส่งหมายเรียสกำนแกัลงะำคนำคฟณ้อะงกตรั้งรตม้กนำรกฤษฎีกำ

คดีแก่จำเลยหรือตัวแทนในการประกอบกิจการหรือตัวแทนในการรับคำคู่ความและเอกสาร ณ

สถานที่ที่จำเลยหสรำือนตกั ัวงแำนทคนณใชะกป้ รรระมกกอำบรกกฤิจษกฎาีกรำหรือสถานที่อสันำเนปกั ็นงถำนิ่นคทณ่อี ะยกู่ขรอรงมตกวัำรแกทฤนษใฎนีกกำารประกอบ

กิจการหรอื ของตวั แทนในการรบั คำคู่ความและเอกสาร ซ่ึงต้งั อยใู่ นราชอาณาจักร แล้วแต่กรณี

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกในฤษกฎรณีกำีท่ีมีการเรียกบสำุคนคกั ลงภำนาคยณนะอกกรซร่ึงมไกมำ่มรกีภฤูมษิลฎำีกเำนาอยู่ในราชอสาำณนกัาจงำักนรคเณข้าะมกรารเปม็กนำรกฤษฎีกำ

คคู่ วามตามมาตรา ๕๗ (๓) ให้นำความในวรรคหนง่ึ มาใชบ้ งั คบั โดยอนโุ ลม
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๘๓ ตรี๔๕ การส่งคำคู่ความ คำร้อง คำแถลง หรือเอกสารอื่นใดนอกจากที่
สำนกั บงัำญนญคณัตะิไกวร้ใรนมมกำารตกรฤาษฎ๘ีก๓ำ ทวิ ถ้าผู้รับสำไนมกั่มงีภำนูมคิลณำะเกนรารอมยกำู่ใรนกรฤาษชฎอีกาำณาจักรแต่ปสรำนะกักงอำนบคกณิจะกการรรมในกำรกฤษฎีกำ

ราชอาณาจักรดส้วำยนตกั นงำเนอคงณหะรกือรโรดมกยำตรัวกแฤษทฎนีกำหรือมีตัวแทสนำในนกั กงำานรครณับะคกำรครมู่คกวำารมกฤแษลฎะีกเอำ กสารหรือ
ทนายความในการดำเนินคดีอยู่ในราชอาณาจักร ให้ส่งแก่ผู้รับหรือตัวแทนเช่นว่าน้ันหรือทนายความ

สำนกั ณงำนสคถณาะนกทรร่ีทมี่ผกู้รำรับกหฤรษือฎตีกำัวแทนใช้ประสกำนอกั บงกำนิจคกณาะรกรหรรมือกสำรถกาฤนษทฎ่ีีกอำันเป็นถิ่นที่อยสู่ำขนอกั งงตำนัวคแณทะนกรหรมรืกอำรกฤษฎีกำ

ภูมิลำเนา หรือสำนักทำการงานของทนายความซงึ่ ต้ังอยู่ในราชอาณาจกั ร แลว้ แต่กรณี แต่ถา้ ผ้รู ับมิได้

ประกอบกิจการสใำนนกรั งาำชนอคาณณะการจรักมกรำดร้วกยฤษตฎนีกเำองหรือไม่มีตสัวำนแกั ทงนำนดคังณกะลก่ารรวมหกรำือรกทฤนษาฎยีกคำ วามอยู่ใน

ราชอาณาจักร ใหส้ ง่ โดยวิธปี ดิ ประกาศไว้ทศี่ าล

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๔๔ มาตรา ๘๓ ทวิ เพิ่มโดยพระราชบญั ญตั ิแก้ไขเพ่ิมเตมิ ประมวลกฎหมายวิธพี จิ ารณาความแพง่
(ฉบบั ท่ี ๑๒) พ.ศ. ๒ส๕ำน๓ก๔ั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๔๕ มาตรา ๘๓ ตรี แก้ไขเพ่มิ เติมโดยพระราชบัญญัตแิ ก้ไขเพม่ิ เตมิ ประมวลกฎหมายวิธพี ิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมับกทำี่ ร๒ก๔ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๕๑ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๓๖ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีากำ๘๓ จัตวา๔๖ สใำนนกกั รงำณนีทค่ีจณะะตก้อรรงมสก่งำหรมกาฤยษเฎรีกียำกและคำฟ้องตสำ้ังนตกั้นงคำนดคีตณามะมกรารตมรกาำรกฤษฎีกำ

๘๓ ทวิ แก่จำเลย ณ ภูมิลำเนาหรือสำนักทำการงานของจำเลยนอกราชอาณาจักรให้โจทก์ย่ืนคำร้อง

ต่อศาลภายในกำสหำนนดกั เงจำน็ดควันณนะกับรแรตม่วกันำรยกื่นฤคษำฎฟีก้อำ ง เพ่ือให้ศาลสจำนัดกัสง่งำหนมคาณยะเกรรยี รกมแกลำะรกคฤำษฟฎ้อีกงำตั้งต้นคดีแก่

จำเลย ในกรณีเช่นว่านี้ ถ้าไม่มีขอ้ ตกลงระหวา่ งประเทศที่ประเทศไทยเป็นภาคีกำหนดไวเ้ ป็นอย่างอื่น
สำนกั ใงหำ้นโจคทณกะ์กทรำรคมำกแำรปกลฤหษมฎีากยำ เรียก คำฟ้อสงำตน้ังกั ตงำ้นนคคดณีแะลกะรรเมอกกำสรากรฤอษ่ืนฎีกใดำท่ีจะส่งไปยังสปำนระกั งเทำนศคทณี่จะำกเรลรยมมกำี รกฤษฎีกำ

ภคำูมริลับำรเนอางหครำือแสปำลสนวำัก่านทถกั ำูกงกำตนา้อครงงณยาะื่นนกตอร่อรยมู่ศเกาปำล็นรพกภฤราษ้อษฎมาีกกรำาับชคกำารร้อขงอดงังปกรสละำ่าเนวทกั ศงแนำลน้ันะคหวณาระงือกเเงรปินร็นมคภก่าำาใรษชก้จาฤอ่าษยังฎกไีกวฤำ้ตษ่อพศรา้อลมตทาม้ัง

สำนกั จงำำนนควนณแะลกระรภมากยำใรนกรฤะษยฎะีกเำวลาท่ศี าลกำหสนำนดกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่ศาลเห็นสมควร ศาลจะมีคำสั่งให้โจทกจ์ ัดทำเอกสารอ่ืนเพ่ิมเตมิ ยื่นต่อศาล

ภายในระยะเวลาสทำ่ศี นากั ลงกำนำคหณนะดกกร็ไรดม้ กำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ในกรณีที่โจทก์เพิกเฉยไม่ดำเนินการตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสอง ให้ถือว่าโจทก์

สำนกั ทงิ้งำนฟค้อณงตะการมรมมากตำรรากฤ๑ษ๗ฎ๔ีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ในกรณีที่มีการเรียกบุคคลภายนอกซ่ึงไม่มีภูมิลำเนาอยู่ในราชอาณาจักรเข้ามาเป็น
คู่ความตามมาตรสาำ๕นก๗ั งำ(๓นค) ณใหะ้นกรำรคมวกาำมรใกนฤวษรฎรีกคำหนึง่ วรรคสอสงำนแกัลงะำวนรครณคะสการมรมมกาำใรชก้บฤงั ษคฎับีกโำดยอนุโลม

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๘๓ เบญจ๔๗สำนกกัารงำสน่งคหณมะากยรเรรมียกกำรแกลฤะษคฎำีกฟำ้องตั้งต้นคดีตสาำนมกัมงาำตนรคาณะ๘ก๓รรทมกวำิ รกฤษฎีกำ
แก่จำเลยหรือบสุำคนคกั ลงำภนาคยณนะกอรกรมณกำรภกฤูมษิลฎำีกเำนาหรือสำนสักำทนกัำงกำานรคงณาะนกรขรอมงกบำรุคกคฤษลฎดีกังำกล่าวนอก
ราชอาณาจักร ให้มีผลใช้ได้ต่อเมื่อพน้ กำหนดเวลาหกสิบวันนับแต่วันท่ีได้มีการส่ง และในกรณีส่งโดย

สำนกั วงธิ ำอีนื่นคณแทะกนรกรามรกสำง่รใกหฤ้แษกฎ่จีกำำเลยหรือบุคคสลำภนากั ยงำนนอคกณใะหก้มรรีผมลกใำชร้ไกดฤ้ตษ่อฎเีกมำอื่ พน้ กำหนดเวสลำนาเกั จง็ดำนสคบิ ณหะา้ กวรนั รนมับกำรกฤษฎีกำ
แตว่ นั ที่ได้มกี ารส่งโดยวิธอี ื่น

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๘๓ ฉ๔๘ การส่งหมายเรียกและคำฟ้องต้ังต้นคดีตามมาตรา ๘๓ ทวิ แก่

สำนกั จงำำนเลคยณหะรกือรรตมัวกแำทรกนฤซษึ่งฎปีกรำะกอบกิจการสในำนรกั างชำอนาคณณาะกจรักรรมหกรำืรอกตฤัวษแฎทีกนำในการรับคำสคำู่คนวกั างมำนแคลณะเะอกกรรสมากรำรกฤษฎีกำ

ให้มีผลใช้ได้ต่อเมือ่ พ้นกำหนดเวลาสามสบิ วันนบั แตว่ นั ทไ่ี ดม้ ีการสง่ โดยชอบด้วยกฎหมาย
สกำานรกั สงำ่งนคคำณคะู่คกวรารมมกหำรรกือฤเอษฎกีกสำารอ่ืนตามมาสตำนรกัางำ๘น๓คณตะรกี รแรกม่กผำู้รรับกฤหษรฎือีกตำัวแทนหรือ

ทนายความ ใหม้ ีผลใช้ได้ต่อเมื่อพน้ กำหนดเวลาสิบหา้ วันนบั แตว่ นั ทีไ่ ด้มกี ารสง่ โดยชอบด้วยกฎหมาย
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกกฤาษรปฎีกิดำประกาศตามสมำานตกั รงาำน๘ค๓ณะตกรรีรใมหก้มำีผรกลฤใษช้ฎไดีก้ตำ่อเม่ือพ้นกำหสนำนดกัเวงำลนาคสณามะกสริบรมวันกำรกฤษฎีกำ

นบั แต่วนั ปิดประกสาำนศกั แงำลนะคมณใิ หะกน้ รำรบมทกบำรญั กญฤษัตฎิมีกาำตรา ๗๙ มาใชสำ้บนังกั คงบั ำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๔๖ มาตรา ๘๓ จัตวา เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
สำนกั แงพำน่ง ค(ฉณบะบั กทร่ี ร๑ม๒ก)ำพรก.ศฤ.ษ๒ฎ๕ีก๓ำ๔ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๔๗ มาตรา ๘๓ เบญจ เพิ่มโดยพระราชบัญญตั ิแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณาความ
แพง่ (ฉบบั ที่ ๑๒) พส.ศำน. ๒กั ง๕ำ๓น๔คณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๔๘ มาตรา ๘๓ ฉ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแกไ้ ขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
สำนกั (ฉงำบนบั คทณี่ ๑ะ๒กร) รพม.ศก.ำ๒รก๕ฤ๓ษ๔ฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๓๗ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า

มาตรา ๘๓ สัตต๔๙ เม่ือโจทก์ได้ปฏิบัติตามมาตรา ๘๓ จัตวา แล้ว ถ้าไม่มีข้อตกลง
สำนกั รงะำหนคว่าณงะปกรระรมเทกศำรทก่ีปฤรษะฎเีกทำศไทยเป็นภาสคำีกนำกั หงนำนดคไณว้เะปก็นรรอมยก่าำงรอก่ืนฤษใฎหีก้ศำาลดำเนินการสสำ่งนใกั หง้แำนกค่จณำเะลกยรหรมรกือำรกฤษฎีกำ

บุคคลภายนอกโดยทางไปรษณีย์ด่วนพิเศษระหว่างประเทศหรือผู้ประกอบกิจการรับส่ งพัสดุภัณฑ์
ระหว่างประเทศสหำนรืกัองโำดนยคผณ่าะนกสรรำมนกักำรงกาฤนษศฎาีกลำยุติธรรมและสกำนรกัะงทำนรควณงกะากรรรตม่ากงำปรรกะฤษเทฎศีกำ ท้ังน้ี ตาม
หลักเกณฑ์และวิธีการท่ีกำหนดไว้ในข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาโดยความเห็นชอบของท่ีประชุม
สำนกั ใงหำญนค่ศณาละกฎรีกรามกแำลระกเฤมษ่ือฎขีกอ้ ำกำหนดนัน้ ปรสะำกนากั ศงำในนครณาชะกกิจรรจมากนำุเรบกกฤษษาฎแีกลำว้ ให้ใช้บงั คับไสดำ้นกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั งรำานค๘ณ๓ะกอรัรฎมฐก๕ำ๐รกใฤนษกฎีรกณำ ีที่จะต้องสส่งำหนมกั างำยนเครณียะกกแรลรมะกคำำรฟกฤ้อษงฎตีกั้งำต้นคดีตาม

สำนกั มงาำนตครณาะ๘กร๓รมทกำวริ กแฤกษ่จฎำีกเำลยหรือบุคคสลำภนกัางยำนนคอณกะกณรรภมกูมำิลรกำฤเนษฎาหีกำรือสำนักทำกสาำนรกังงาำนนขคอณงะกบรุครคมกลำรกฤษฎีกำ
ดังกล่าวนอกราชอาณาจักรถ้าโจทก์ยื่นคำขอฝ่ายเดียวโดยทำเป็นคำร้องและสามารถแสดงให้เป็นท่ี

พอใจแก่ศาลได้วส่าำกนากั รงำสน่งคตณาะมกมรารตมกรำารก๘ฤ๓ษฎสีกัตำต ไม่อาจกรสะำทนำกั ไงดำ้นเพครณาะะกเรหรตมกุทำี่ภรกูมฤิลษำฎเนีกำาและสำนัก

ทำการงานของบุคคลดังกล่าวไม่ปรากฏหรือเพราะเหตุอ่ืนใด หรือเม่ือศาลได้ดำเนินการตามมาตรา

สำนกั ๘งำ๓นคสณัตะตกรแรลม้วกำแรกตฤ่ไษมฎ่อีกาำจทราบผลกาสรำนสกั่งงไำดน้ถค้าณศะากลรเรหม็นกำสรมกฤคษวฎรีกกำ็ให้ศาลอนุญสาำตนใกั หงำ้สน่งคโณดะยกวริธรีปมกิดำรกฤษฎีกำ

ประกาศไว้ที่ศาลแทน ในกรณีเช่นว่านี้ ศาลจะสั่งให้ส่งโดยวิธีประกาศโฆษณาในหนังสือพิมพ์หรือ
โดยวิธีอ่ืนใดด้วยสกำ็ไนดกั ้๕ง๑ำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

การส่งโดยวิธีการตามวรรคหน่ึง ให้มีผลใช้ได้ต่อเมื่อพ้นกำหนดเวลาหกสิบวันนับแต่
สำนกั วงนั ำนทค่ปี ณิดะปกรระรกมากศำรไวกท้ฤษศ่ี ฎาลีกำและมิให้นำบสทำบนัญกั งญำนัตคิมณาตะกรรารม๗ก๙ำรมกาฤใษชฎ้บีกงั ำคบั สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ลักษณะ ๕

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั พงำยนาคนณหะลกกั รฐรมานกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

หมวด ๑

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนหคลณกั ทะก่วั รไรปมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๘๔๕๒ การวินิจฉัยปัญหาข้อเท็จจริงในคดีใดจะต้องกระทำโดยอาศัย
สำนกั พงยำนาคนณหะลกกั รฐรามนกใำนรกสฤำษนฎวนีกำคดนี ัน้ เว้นแตส่ ำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ส(๑ำน)กั ขง้อำนเทค็จณจะรกงิ รซรง่ึมรกู้กำนัรกอฤยษู่ทฎัว่ ีกไำป สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๒) ขอ้ เทจ็ จริงซึง่ ไม่อาจโตแ้ ยง้ ได้ หรือ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

พจิ ารณาความแพ่งส(๔ฉำ๙นบมบักั างทตำี่ นร๒าค๘ณ)๘พะ๓ก.ศรส.รัต๒มต๕ก๕ำแร๘กก้ไฤขษเพฎ่ิมีกำเติมโดยพระราสชำบนัญกั งญำนัตคิแณก้ไะขกเรพริ่มมเกตำิมรปกฤระษมฎวีกลำกฎหมายวิธี
๕๐ มาตรา ๘๓ อัฎฐ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
สำนกั แงพำน่ง ค(ฉณบะับกทรี่ ร๑ม๒ก)ำพรก.ศฤ.ษ๒ฎ๕ีก๓ำ๔ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๕๑ มาตรา ๘๓ อัฏฐ วรรคหนง่ึ แก้ไขเพม่ิ เตมิ โดยพระราชบญั ญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมาย
วิธีพจิ ารณาความแพสง่ำน(ฉกั บงับำนทคี่ ๒ณ๘ะ)กพร.รศม.ก๒ำ๕รก๕ฤ๘ษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๕๒ มาตรา ๘๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะ่งก(รฉรบมบั กทำี่ ร๒ก๓ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๕๐ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๓๘ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า

(๓) ข้อเท็จจรงิ ท่ีค่คู วามรับหรือถอื วา่ รบั กันแล้วในศาล

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๘๔/๑๕๓ คู่ความฝ่ายใดกล่าวอ้างข้อเท็จจริงเพ่ือสนับสนุนคำคู่ความของตน

ให้คู่ความฝ่ายนั้นสำมนีภกั างำรนะคกณาะรกพริสรมูจกนำ์ขรก้อฤเทษฎ็จีกจำริงนั้น แต่ถ้าสมำีขน้อกั สงำันนนคิษณฐะการนรไมวก้ใำนรกกฤฎษหฎมีกาำยหรือมีข้อ

สันนิษฐานที่ควรจะเป็นซึ่งปรากฏจากสภาพปกติธรรมดาของเหตุการณ์เป็นคุณแก่คู่ความฝ่ายใด
สำนกั คงู่คำนวคาณมฝะก่ารยรนม้ันกำตร้อกงฤพษิฎสีกูจำน์เพียงว่าตนสไดำน้ปกั ฏงำิบนัตคิตณาะมกเรงรื่อมนกำไรขกแฤหษ่งฎกีกาำรที่ตนจะได้รสับำปนกรั ะงำโนยคชณนะ์จการกรมขก้อำรกฤษฎีกำ

สันนิษฐานนนั้ ครบสำถนว้ กันงแำลน้วคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ ๘๕ คู่ควาสมำนฝกั่างยำนทคี่มณีหะนกร้ารทมี่ตกำ้อรงกนฤษำฎสีกืบำข้อเท็จจริงยส่อำนมกั มงำีสนิทคธณิทะก่ีจระรมนกำำรกฤษฎีกำ
พยานหลักฐานใด ๆ มาสืบได้ภายใตบ้ ังคับแห่งประมวลกฎหมายน้ี หรือกฎหมายอ่ืนอันว่าดว้ ยการรับ

ฟงั พยานหลกั ฐานสแำลนะกั กงำานรคยณ่ืนะพกยรารนมหกำลรกั กฐฤาษนฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๘๖ เม่ือศาลสำเหนกั็นงวำ่านพคยณาะนกรหรลมักกฐำรากนฤใษดฎเปีกำ็นพยานหลักฐสาำนนทกั งี่รำับนฟคณังไะมก่ไรดร้กม็ดกำี รกฤษฎีกำ

หรอื เป็นพยานหลักฐานที่รบั ฟังได้ แต่ได้ยื่นฝา่ ฝืนต่อบทบัญญัตแิ ห่งประมวลกฎหมายน้ี ให้ศาลปฏิเสธ
ไมร่ ับพยานหลกั ฐสาำนนนกั ั้นงำไนวค้ ณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

เมื่อศาลเห็นว่าพยานหลักฐานใดฟุ่มเฟือยเกินสมควร หรือประวิงให้ชักช้า หรือไม่
สำนกั เงกำย่ี นวคแณกะ่ปกรระรเมดกน็ ำรใกหฤศ้ ษาฎลีกมำีอำนาจงดการสสำนืบกั พงยำนานคณหละกักรฐรามนกเำชร่นกวฤ่าษนฎ้นั ีกำหรอื พยานหลสกั ำฐนากั นงอำนนื่ คตณ่อะไกปรรมกำรกฤษฎีกำ

สเำมนื่อกั ศงำานลคเณหะ็นกวรร่ามเพกำื่อรกปฤรษะฎโีกยำชน์แห่งควาสมำยนุตกั ิงธำรนรคมณเะปก็นรรกมากรำจรกำฤเษปฎ็นีกทำี่จะต้องนำ
พยานหลักฐานอ่ืนอันเก่ียวกับประเด็นในคดีมาสืบเพ่ิมเติม ให้ศาลทำการสืบพยานหลักฐานต่อไป ซ่ึง

สำนกั องาำจนรควณมะทก้ังรกรมารกทำรีจ่ กะฤเษรยีฎกีกพำ ยานท่สี ืบแลส้วำมนากั สงบื ำนใหคมณ่ดะ้วกยรรมโดกยำรไมกฤ่ตษ้อฎงมีกฝีำา่ ยใดร้องขอ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงาำน๘ค๗ณะกหรา้ รมมมกิใำหรกศ้ ฤาษลรฎับีกฟำ ังพยานหลกั สฐำานนกั ใงดำเนวค้นณแตะก่ รรมกำรกฤษฎีกำ

(๑) พยานหลักฐานนน้ั เก่ียวถึงข้อเท็จจริงที่คคู่ วามฝ่ายหน่ึงฝ่ายใดในคดีจะตอ้ งนำสืบ

สำนกั แงลำนะคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๒) คู่ความฝ่ายที่อ้างพยานหลักฐานได้แสดงความจำนงท่ีจะอ้างอิงพยานหลักฐาน
นั้นดังที่บัญญัติไวส้ใำนนมกั างตำนรคาณ๘ะ๘กรแรมลกะำร๙ก๐ฤษแฎตีก่ถำ้าศาลเห็นว่าสเำพน่ือกั ปงำรนะคโยณชะนกร์แรหม่งกคำวรกาฤมษยฎุตีกิธำรรม จำเป็น

จะต้องสืบพยานหลักฐานอันสำคัญซึ่งเก่ียวกับประเด็นข้อสำคัญในคดี โดยฝ่าฝืนต่อบทบัญญัติของ
สำนกั องนำนมุ คาณตระากนรร้ี มใหก้ศำรากลฤมษีอฎำีกนำาจรับฟงั พยานสำหนลกั ักงฐำนานคณเชะ่นกวรา่รมนก้ันำไรดก้ ฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๘๘๕๔ เม่ือคู่ความฝ่ายใดมีความจำนงท่ีจะอ้างอิงเอกสารฉบับใดหรือคำเบิก

สำนกั คงวำนามคณขอะกงพรรยมากนำรคกนฤใษดฎหีกำรือมีความจำนสำงนทกั ่ีจงะำนใหค้ศณาะลกตรรรมวกจำบรกุคฤคษลฎวีกัตำ ถุ สถานท่ี หสรำือนอกั ้างงำอนิคงคณวะากมรรเหม็นกำรกฤษฎีกำ

ของผู้เชี่ยวชาญท่ีศาลต้ังหรือความเห็นของผู้มีความรู้เช่ียวชาญ เพื่อเป็นพยานหลักฐานสนับสนุน

ข้ออ้างหรือข้อเถียสำงนขกัองงำตนนคณใหะก้ครู่ครวมากมำรฝก่าฤยษนฎั้นีกยำ่ืนบัญชีระบุพสยำานนกั ตงำ่อนศคาณละกก่อรนรมวกันำสรืบกฤพษยฎาีกนำไม่น้อยกว่า

เจ็ดวัน โดยแสดงเอกสารหรือสภาพของเอกสารท่ีจะอ้าง และรายชื่อ ท่ีอยู่ของบุคคล ผู้มีความรู้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๕๓ มาตรา ๘๔/๑ เพมิ่ โดยพระราชบญั ญัตแิ กไ้ ขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
(ฉบับที่ ๒๓) พ.ศ. ๒ส๕ำน๕ก๐ั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๕๔ มาตรา ๘๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมบั กทำี่ ร๑ก๔ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๓๘ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๓๙ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

เชี่ยวชาญ วตั ถุ หรอื สถานท่ีซึ่งคู่ความฝ่ายนั้นระบอุ า้ งเป็นพยานหลกั ฐาน หรอื ขอให้ศาลไปตรวจ หรือ

สำนกั ขงอำนใหค้ตณั้งะผกู้เรชรี่ยมวกชำรากญฤแษลฎ้วีกแำต่กรณี พร้อมสทำนั้งกัสงำำเนนคาณบะัญกชรรีรมะกบำุพรกยฤาษนฎดีกังำกล่าวในจำนวสนำทน่ีเกั พงีำยนงคพณอะเกพร่ือรมใหกำ้ รกฤษฎีกำ

คคู่ วามฝ่ายอ่นื มารบั ไปจากเจ้าพนกั งานศาล๕๕

สถำ้านคกั ู่คงำวนาคมณฝะ่ากยรใรดมมกีคำวรกาฤมษจฎำีกนำงจะย่ืนบัญชีรสะำบนกัุพงยำานนคเณพะ่ิมกเรตริมมกใำหร้กยฤื่นษคฎำีกแำถลงขอระบุ

พยานเพิ่มเติมต่อศาลพร้อมกับบัญชีระบุพยานเพิ่มเติมและสำเนาบัญชีระบุพยานเพ่ิมเติมดังกล่าวได้
สำนกั ภงาำนยคในณสะิบกหรร้ามวกนั ำนรกับฤแษตฎ่วีกนั ำสืบพยาน สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

กรณี ได้สิ้นสุดลงสแเำมลน่ือ้วกั รงถะำ้ายนคะคู่คเณววะลากมารทฝร่ีกม่ายกำหใำดรนกซดฤึ่งใษไหดฎ้้ยยีก่ืื่นนำบบัญัญชชีรีระะบบุพุพยยสาาำนนนไกัตวงา้แำมนลวค้วรณมระคีเกหหรตรนุอม่ึงันกหำสรรมือกคฤววษรรรฎคแีกสสำดองงไแดล้ว้ว่าตแตน่

สำนกั ไงมำ่สนาคมณาะรกถรรทมรกาำบรไกดฤ้วษ่าฎตีก้อำงนำพยานหสลำักนฐกั างนำนบคาณงอะกยร่ารงมมกาำสรืกบฤเพษฎ่ือีกปำระโยชน์ของตสนำนหกั งรำือนไคมณ่ทะรการบรมวก่าำรกฤษฎีกำ
พยานหลักฐานบางอย่างได้มีอยู่ หรือมีเหตุอันสมควรอื่นใด หรือถ้าคู่ความฝ่ายใดซึ่งมิได้ยื่นบัญชีระบุ

พยานแสดงให้เปสำ็นนทกั งี่พำนอคใจณแะกกร่ศรมาลกำไรดก้วฤ่าษฎมีกีเำหตุอันสมควสรำทนี่ไกั มง่ำสนาคมณาะรกถรยรม่ืนกบำรัญกฤชษี รฎะีกบำุพยานตาม

กำหนดเวลาดังกล่าวได้ คู่ความฝ่ายนั้นอาจยื่นคำร้องขออนุญาตอ้างพยานหลักฐานเช่นว่าน้ันต่อศาล

สำนกั พงรำน้อคมณกะับกบรัญรมชกีรำะรบกฤุพษยฎาีกนำและสำเนาบัญสำชนีรกั ะงบำนุพคยณาะนกดรังรกมลก่าำรวกไมฤ่วษ่าฎเีกวำลาใด ๆ ก่อนพสำิพนากั กงษำนาคคณดีะแกลรระมถก้าำรกฤษฎีกำ

ศาลเห็นว่า เพื่อให้การวินิจฉัยชี้ขาดข้อสำคัญแห่งประเด็นเป็นไปโดยเท่ียงธรรม จำเป็นจะต้องสืบ
พยานหลกั ฐานเชส่นำวนา่ กั นงั้นำนกคใ็ณหะศ้ การลรอมนกำญุ รกาตฤษตฎามีกคำำร้อง สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๘๙๕๖ คู่ควาสมำฝน่ากั ยงใำดนปคณระะสกรงรคม์จกะำนรกำสฤษืบฎพีกยำานหลักฐานขสอำงนตกั นงำเพนค่ือณพะิสกูจรนรม์ตก่อำรกฤษฎีกำ

พยานของค่คู วามสฝำา่ นยกั องืน่ำนในคกณระณกรีตร่อมไกปำนรกี้ ฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) หักล้างหรือเปล่ียนแปลงแก้ไขถ้อยคำพยานในข้อความท้ังหลายซ่ึงพยานเช่นว่า

สำนกั นง้ันำนเปค็นณผะกู้รรเู้ หรม็นกหำรรอืกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๒) พิสูจน์ข้อความอย่างหน่ึงอย่างใดอันเก่ียวด้วยการกระทำ ถ้อยคำ เอกสาร หรือ

พยานหลกั ฐานอนื่ สใำดนซกั ึ่งงพำนยคาณนะเชก่นรรวมา่ กนำ้ันรไกดฤ้กษรฎะีกทำำข้ึน สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ให้คู่ความฝ่ายนัน้ ถามค้านพยานดังกล่าวเสียในเวลาที่พยานเบิกความ เพ่ือให้พยานมีโอกาสอธิบายถึง

สำนกั ขง้อำนคควณามะเกหรลรมา่ นกำัน้ รกแฤมษ้วฎ่าีกพำยานนั้นจะมไิ สดำ้เบนกัิกงคำวนาคมณถะึงกขร้อรคมวกาำมรกดฤงั ษกฎลีก่าำวกต็ าม สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ในกรณีที่คู่ความฝ่ายน้ันมิได้ถามค้านพยานของคู่ความฝ่ายอื่นไว้ดังกล่าวมาข้างต้น
แล้ว ต่อมานำพยสาำนนหกั ลงักำนฐคาณนมะการสรืบมถกึงำขรกอ้ ฤคษวฎาีกมำนั้น คู่ความฝา่สยำนอกั่ืนงทำน่ีสืคบณพะยการนรนม้ันกำไรวก้ชฤอษบฎทีก่ีจำะคดั ค้านได้

ในขณะที่คู่ความฝ่ายนั้นนำพยานหลักฐานมาสืบ และในกรณีเช่นว่านี้ ให้ศาลปฏิเสธไม่ยอมรับฟัง
สำนกั พงยำนาคนณหะลกักรฐรามนกเำชรน่กฤวา่ษมฎาีกนำัน้ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สใำนนกกั รงณำนีทค่ีคณคู่ ะวการมรฝมา่กยำรทก่ปี ฤรษะฎสีกงำคจ์ ะนำสบื พยสาำนนหกั ลงำักนฐคาณนะเพกร่ือรพมิสกูจำรนก์ตฤอ่ ษพฎยีกาำนตามวรรค
หน่ึงแสดงให้เป็นท่ีพอใจของศาลว่า เมื่อเวลาพยานเบิกความนั้นตนไม่รู้หรือไม่มีเหตุอันควรรู้ถึง

สำนกั ขง้อำนคควณาะมกดรรังมกกลำ่ารกวฤมษาฎแีกลำ้ว หรือถ้าศาสำลนเกัหง็นำนวค่าณเพะื่กอรปรมรกะำโรยกชฤนษ์ฎแีกหำ่งความยุติธรสรำนมกัจงำำเนปค็นณตะก้อรงรสมืบกำรกฤษฎีกำ

พยานหลักฐานเช่นว่านี้ศาลจะยอมรับฟังพยานหลักฐานเช่นว่าน้ีก็ได้ แต่ในกรณีเช่นนี้ คู่ความอีกฝ่ายหน่ึง

จะขอใหเ้ รียกพยาสนำนหกัลงักำฐนาคนณทะ่เีกกรีย่ รวมขก้อำรงกมฤาษสฎบื ีกอำีกกไ็ ด้ หรอื เมสอ่ื ำศนากั ลงเำหน็นคสณมะคกวรรรมจกะำเรรียกฤกษมฎาสีกำืบเองกไ็ ด้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๕๕ มาตรา ๘๘ วรรคหนึ่ง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี
พจิ ารณาความแพง่ ส(ฉำนบับกั งทำี่ น๒ค๓ณ) พะก.ศร.ร๒ม๕ก๕ำร๐กฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๕๖ มาตรา ๘๙ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมบั กทำี่ ร๒ก๓ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๕๐ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๔๐ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

มาตรา ๙๐๕๗ ให้คู่ความฝ่ายท่ีอ้างอิงเอกสารเป็นพยานหลักฐานเพ่ือสนับสนุน

สำนกั ขง้อำนอค้าณงหะกรรือรขม้อกเำถรียกงฤขษอฎงีกตำนตามมาตราสำ๘น๘กั งำวนรครณคหะกนรึ่งรมยกื่นำรตก่อฤศษาฎลีกแำละส่งให้คู่ควสาำมนฝกั ่างยำนอคื่นณซะึ่งกสรำรเมนกาำรกฤษฎีกำ

เอกสารนัน้ กอ่ นวันสืบพยานไมน่ ้อยกว่าเจ็ดวัน

สใำนนกกั รงำณนีคทณ่ีคะู่คกวรารมมกฝำ่ารยกฤใดษฎย่ืีกนำคำแถลงหรือสำคนำกั รง้อำนงคขณอะอกนรุญรมากตำรอก้าฤงษอฎิงีกเำอกส ารเป็น

พยานหลักฐานตามมาตรา ๘๘ วรรคสองหรือวรรคสาม ให้ย่ืนต่อศาลและส่งให้คู่ความฝ่ายอื่นซ่ึง
สำนกั สงำำนเนคาณเอะกกรสรามรกนำร้ันกพฤรษ้อฎมีกำกับการย่ืนคำสแำถนลกั งงำหนรคือณคะำกรร้อรงมดกังำกรกลฤ่าษวฎเีกวำ้นแต่ศาลจะอสนำุญนกั างตำนใหค้ยณ่ืนะกสรำรเมนกาำรกฤษฎีกำ

เอกสารภายหลังเสมคำอ่ืู่คนมวกั เีางหำมตนฝอุค่านัณยสะทกม่ีอรค้ารวมงรอกิงำรพกยฤาษนฎหีกลำักฐานไม่ต้องสยำ่ืนนกัสงำำเนนคาณเอะกกรสรามรกตำ่อรกศฤาษลฎแีกลำะไม่ต้องส่ง

สำนกั สงำำเนนคาณเอะกกรสรามรกใหำรค้ กคู่ ฤวษาฎมีกฝำา่ ยอื่นในกรณสีดำังนตกั ่องไำปนนคณ้ี ะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๑) เมื่อคู่ความฝ่ายใดอ้างอิงเอกสารเป็นชุดซ่ึงคู่ความฝ่ายอื่นทราบดีอยู่แล้วหรือ

สามารถตรวจตรสาำในหกั ้ทงรำนาคบณไดะ้โกดรรยมงก่าำยรถกึงฤคษวฎาีกมำมีอยู่และควาสมำนแกัทง้จำนริคงแณหะ่กงเรอรมกกสำารรกนฤ้ันษฎเีกชำ่น จดหมาย

โต้ตอบระหว่างคู่ความในคดี หรือสมุดบัญชีการค้า และสมุดบัญชีของธนาคารหรือเอกสารในสำนวน

สำนกั คงดำนเี รคอื่ ณงะอกนื่ รรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๒) เม่ือคู่ความฝ่ายใดอ้างอิงเอกสารฉบับเดียวหรือหลายฉบับที่อยู่ในความ
ครอบครองของคส่คู ำวนากัมงฝำ่านยคอณ่นื ะหกรรรอื มขกอำงรบกุคฤคษลฎภีกำายนอก สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๓) ถ้าการคัดสำเนาเอกสารจะทำให้กระบวนพิจารณาล่าช้าเป็นที่เสื่อมเสียแก่
สำนกั คงู่คำนวคามณซะงึ่กอรร้ามงอกำิงรเอกกฤษสฎารีกนำั้น หรือมีเหตสุผำลนแกั สงำดนงควณา่ ไะมก่อรารมจคกำัดรสกำฤเษนฎาีกเอำกสารให้เสร็จสภำานยกั ใงนำนกคำณหนะกดรเรวมลกาำรกฤษฎีกำ

ท่ีใหย้ นื่ สำเนาเอกสสำานรกั นงนั้ำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
กรณีตาม (๑) หรือ (๓) ให้คู่ความฝ่ายที่อ้างอิงเอกสารยน่ื คำขอฝ่ายเดียวโดยทำเป็น

สำนกั คงำำนร้อคงณตะ่อกศรรามลกขำรอกอฤนษุญฎาีกตำงดการย่นื สำสเนำนากัเองำกนสคาณรนะกั้นรแรลมะกขำรอกยฤ่ืนษตฎ้นีกฉำ บับเอกสารแสทำนนกั เงพำ่ือนใคหณ้ศะากลรหรมรกือำรกฤษฎีกำ

คู่ความฝา่ ยอนื่ ตรวจดตู ามเง่ือนไขทศ่ี าลเหน็ สมควรกำหนด

สกำรนณกั งีตำานมคณ(๒ะก)รใรหม้คกู่คำรวกาฤมษฝฎ่าีกยำที่อ้างอิงเอกสสำานรกัขงอำนใหค้ศณาะลกมรรีคมำกสำั่งรเกรฤียษกฎเีกอำกสารน้ันมา

จากผู้ครอบครองตามมาตรา ๑๒๓ โดยต้องย่ืนคำร้องต่อศาลภายในกำหนดเวลาตามวรรคหนึ่งหรือ

สำนกั วงรำรนคคสณอะงกรแรลม้วกแำรตก่กฤรษณฎี ีกแำละให้คู่ความฝสำ่านยกันง้ันำนมคีหณนะ้ากทรี่ตริดมกตำารมกเฤพษ่ือฎใีกหำ้ได้เอกสารดังกสลำน่ากัวงมำานภคาณยะใกนรเรวมลกาำรกฤษฎีกำ

ทีศ่ าลกำหนด สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๙๑ คู่ความทง้ั สองฝ่ายต่างมีสิทธทิ ี่จะอา้ งอิงพยานหลักฐานรว่ มกันได้
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงาำน๙ค๒ณะถกร้ารคมู่คกวำารมกหฤษรือฎบีกำุคคลใดจะต้องสเบำนิกกั คงวำานมคหณระือกนรรำมพกยำารนกหฤษลฎักีกฐำานชนิดใด ๆ
มาแสดง และคำเบิกความหรอื พยานหลักฐานน้นั อาจเปิดเผย

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤ)ษฎหีกนำังสือราชการหสำรนือกั ขง้อำนคควณามะกอรันรเมกก่ียำรวกกฤับษงฎาีกนำของแผ่นดินซส่ึงำโนดกั ยงสำนภคาณพะจกะรรตม้อกงำรกฤษฎีกำ

รักษาเป็นความลับไว้ช่ัวคราวหรือตลอดไป และคู่ความหรือบุคคลนั้นเป็นผู้รักษาไว้ หรือได้ทราบมา

โดยตำแหนง่ ราชกสาำรนกั หงรำนือคในณหะนกร้ารทมีร่ กาำชรกกาฤรษฎหีกรำือกึ่งราชการอสื่นำในดกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๒) เอกสารหรือข้อความท่ีเป็นความลับใด ๆ ซึ่งตนได้รับมอบหมายหรือบอกเล่า

สำนกั จงาำกนลคกูณคะวการมรมในกำฐรากนฤะษทฎ่ตี ีกนำเป็นทนายควสาำมนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๓) การประดิษฐ์ แบบ หรือการงานอ่ืน ๆ ซึ่งได้รบั ความคุ้มครองตามกฎหมายไม่ให้
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๕๗ มาตรา ๙๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมบั กทำี่ ร๑ก๔ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๓๘ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๔๑ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

เปิดเผย
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกคฤู่คษวฎาีมกำหรือบุคคลเช่นสำวน่ากันงั้นำนชคอณบทะกี่จระรปมฏกำิเสรกธฤไมษ่ยฎอีกำมเบิกความหรสือำนนำกั พงำยนาคนณหะลกักรฐรมานกำรกฤษฎีกำ

นั้น ๆ มาแสดงได้ เว้นแตจ่ ะไดร้ ับอนญุ าตจากพนกั งานเจา้ หนา้ ท่หี รอื ผู้ท่เี กี่ยวข้องให้เปิดเผยได้
สเำมนื่อกั คงู่คำนวคาณมะหกรรือรมบกุคำครกลฤใดษฎปีกฏำิเสธไม่ยอมเบสิกำนคกั วงาำมนหคณรือะกนรำรพมกยำารนกหฤษลฎักีกฐำานมาแสดง

ดังกลา่ วมาแล้ว ใหศ้ าลมีอำนาจที่จะหมายเรียกพนักงานเจ้าหน้าท่ีหรอื บุคคลทเี่ กี่ยวขอ้ งใหม้ าศาลและ
สำนกั ใงหำ้ชน้ีแคจณงะขก้อรครมวกามำรตกาฤมษทฎ่ีศีกาำลต้องการเพื่อสวำินนกัิจงฉำัยนวค่าณกะากรรปรมฏกิเสำรธกนฤ้ันษชฎอีกบำด้วยเหตุผลหสรำือนไกัมง่ ำถน้าคศณาละกเหรร็นมวก่าำรกฤษฎีกำ

แกหาร่งปมฏาติเสราธนนี้ข้ันึ้นไมใชส่ม้ำีเแนหลกัตะงุผำบลนังคฟคณังบั ไะใดกห้ ร้เศรบามิกลกคมำวรีอากำมฤนหษาฎรจือีกอนำอำกพคยำาสนั่งหมลิใักหฐส้คาำู่คนนวกันางัน้มำนมหคารแณือสบะดกุครงครไดลม้เกชำ่นรกวฤ่าษนฎ้ันีกยำกประโยชน์

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๙๓๕๘ การอ้างเอกสารเป็นพยานหลักฐานให้ยอมรับฟังได้เฉพาะต้นฉบับ

เอกสารเทา่ น้นั เวส้นำแนตกั ง่ ำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๑) เม่ือคู่ความท่ีเก่ียวข้องทุกฝ่ายตกลงกันว่าสำเนาเอกสารน้ันถูกต้องแล้วให้ศาล

สำนกั ยงอำนมครณับฟะกังรสรำมเนกำารเกชฤ่นษวฎ่านีกำัน้ เป็นพยานหสลำักนฐกั างนำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๒) ถ้าต้นฉบับเอกสารนำมาไม่ได้ เพราะถูกทำลายโดยเหตุสุดวิสัย หรือสูญหาย
หรอื ไม่สามารถนำสมำนากัไดงำ้โนดคยณประกะรกรามรกอำื่นรกอฤันษมฎิใีกชำ่เกดิ จากพฤตสกิ ำานรกัณงท์ำนี่ผคอู้ ณ้างะกตร้อรงมรกับำผริดกฤชษอฎบีกหำ รือเมื่อศาล

เห็นว่าเป็นกรณีจำเป็นและเพ่ือประโยชน์แห่งความยุติธรรมที่จะต้องสืบสำเนาเอกสารหรือพยาน
สำนกั บงคุำนคคลณแะทกนรตรมน้ กฉำบรับกฤเอษกฎสีกาำรที่นำมาไม่ไดสน้ ำนน้ั กั ศงำานลคจณะะอกนรุญรมากตำใรหก้นฤำษสฎำีกเนำ าหรอื พยานบสุคำนคกัลงมำานสคบืณกะ็ไกดร้รมกำรกฤษฎีกำ

ส(๓ำน)กั ตง้นำนฉคบณับะเกอรกรสมากรำทรกี่อฤยษู่ในฎคีกำวามอารกั ขาหสรำือนใกั นงคำนวาคมณคะวกบรรคมุมกขำอรกงทฤษางฎรีกาำชการนั้นจะ
นำมาแสดงได้ต่อเมื่อได้รับอนุญาตจากทางราชการที่เก่ียวข้องเสียก่อน อน่ึง สำเนาเอกสารซึ่งผู้มี

สำนกั องำำนนคาจณหะกนร้ารทม่ีไกดำ้รรับกรฤอษงฎวีก่าำถูกต้องแล้ว ใสหำถ้นือกั วงำ่านเปค็นณอะันกรเพรมยี กงำพรอกใฤนษกฎาีกรำท่ีจะนำมาแสสดำงนเกั วงน้ ำนแคตณศ่ าะกลรจระมไกดำ้ รกฤษฎีกำ

กำหนดเป็นอยา่ งอ่นื

ส(๔ำน)กั เงมำื่อนคคู่คณวะากมรรฝม่ากยำทรี่ถกฤูกษคฎู่คีกวำามอีกฝ่ายหนสึ่งำอน้ากั งงอำิงนเคอณกสะการรรมมากเปำร็นกพฤษยฎานีกำหลักฐานยัน

ตนมิได้คัดค้านการนำเอกสารนั้นมาสืบตามมาตรา ๑๒๕ ให้ศาลรับฟังสำเนาเอกสารเช่นว่าน้ันเป็น

สำนกั พงยำนาคนณหะลกักรฐรามนกไำดร้กแฤตษท่ ฎง้ัีกนำี้ไม่ตัดอำนาจสศำานลกั ตงาำมนมคาณตะรการร๑ม๒กำ๕รกวฤรษรฎคีกสำาม สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงำาน๙คณ๔ะกเรมร่ือมใกดำมรกีกฤฎษหฎมีกาำยบังคับให้ต้อสงำนมกัีพงยำนานคเณอะกกสรารมรมกำารแกสฤดษงฎีกหำ้ามมิให้ศาล

ยอมรบั ฟังพยานบคุ คลในกรณีอย่างใดอย่างหน่งึ ดังต่อไปน้ี แม้ถงึ วา่ คคู่ วามอีกฝ่ายหนงึ่ จะได้ยนิ ยอมกด็ ี
สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(กฤ)ษขฎอีกสำืบพยานบุคคสลำแนทกั นงำพนยคาณนะเอกรกรสมากรำรเกมฤอื่ ษไมฎ่สีกาำมารถนำเอกสสาำรนมกั างแำนสคดณงะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ส(ขำน)กั ขงอำนสคืบณพะยการนรบมกุคำครลกปฤษระฎกีกอำ บข้ออ้างอย่าสงำในดกั องำยน่าคงหณนะกึ่งรเรมมื่อกไำดรก้นฤำษเอฎกีกสำารมาแสดง
แล้ววา่ ยงั มีขอ้ ความเพ่ิมเตมิ ตัดทอน หรอื เปลีย่ นแปลงแกไ้ ขข้อความในเอกสารนนั้ อยู่อีก

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกแฤตษ่วฎ่าบีกำทบัญญัติแหง่ สมำานตกั รงาำนน้ีคมณิใหะก้ใชรร้บมังกคำับรกในฤษกฎรณีกำีท่ีบัญญัติไว้ในสอำนนุมกั งาำตนรคาณ(ะ๒ก)รแรมหก่งำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๙๓ และมิให้ถือว่าเป็นการตัดสิทธิคู่ความในอันท่ีจะกล่าวอ้างและนำพยานบุคคลมาสืบ

ประกอบขอ้ อ้างวส่าำนพกัยงาำนนเคอณกะสการรรทม่ีแกสำรดกงฤนษ้ันฎเีกปำ็นเอกสารปลอสมำนหกั รงอื ำไนมค่ถณูกะตก้อรรงมทกงั้ ำหรมกดฤษหฎรีกือำแต่บางส่วน

หรือสญั ญาหรอื หนีอ้ ย่างอน่ื ทร่ี ะบุไว้ในเอกสารน้ันไม่สมบูรณ์ หรอื ค่คู วามอีกฝ่ายหน่งึ ตีความหมายผิด

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๙๕ หา้ มมใิ ห้ยอมรับฟงั พยานบุคคลใดเวน้ แตบ่ คุ คลนนั้
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๕๘ มาตรา ๙๓ แก้ไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมับกทำี่ ร๒ก๓ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๕๐ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๔๒ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

(๑) สามารถเข้าใจและตอบคำถามได้ และ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๒ฤ)ษฎเปีก็นำผู้ที่ได้เห็น ไดสำ้ยนินกั งหำรนือคทณระากบรรขม้อกคำวรกาฤมษเกฎี่ยีกวำในเร่ืองท่ีจะใสหำ้กนากั รงำเปน็คนณพะยการนรนมกั้นำรกฤษฎีกำ

มาด้วยตนเองโดยตรง แต่ความในข้อนี้ให้ใช้ได้ต่อเมื่อไม่มีบทบัญญัติแห่งกฎหมายโดยชัดแจ้งหรือ

คำสั่งของศาลว่าใสหำเ้ นปกั น็ งอำนยค่างณอะื่นกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ถา้ ศาลไม่ยอมรบั ไวซ้ ึ่งคำเบิกความของบุคคลใด เพราะเหน็ ว่าบุคคลนั้นจะเปน็ พยาน
สำนกั หงรำนือคใหณ้กะากรรรดมังกกำลร่ากวฤขษ้าฎงีกตำ้นไม่ได้ และคสู่คำวนากั มงำฝน่าคยณทะ่ีเกกร่ียรวมขก้อำงรรก้อฤษงคฎัดีกคำ ้านก่อนท่ีศาลสำจนะกัดงำำเนนคินณคะดกีตรร่อมไกปำรกฤษฎีกำ

ใเหหตศ้ ุผาลลจทด่ีครู่คาวยางมาฝนส่ารำยะนคบกั ัดุนงำคาน้ามคนพณยยะกากขนรึ้นรเมอหก้าตำงผุรนกล้ันฤทษไ่ีใมฎหีกย่้ศำอามลรใชับ้ดแุลลพะขิน้อิจคสจำัดดนคลกั ้างงนไำวนข้ใคอนณงรคะา่คูกยวรงราามมนกฝหำา่ รรยกือทฤกี่เษำกฎหี่ยีกนวำขดอ้ใหงไ้ควู่ค้ สวว่านม

สำนกั ฝงา่ำยนนคณ้ันยะกื่นรครำมแกถำลรกงฤตษ่อฎศีกาำลเพ่อื รวมไว้ในสสำนำนกั งวำนนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงำาน๙คณ๕ะ/ก๑ร๕ร๙มกขำ้อรกคฤวษาฎมีกซำึ่งเป็นการบอกสำเลน่กาั ทงำ่ีพนยคาณนะกบรุครคมลกำใดรกนฤำษมฎาีกเบำ ิกความต่อ

ศาลก็ดี หรือที่บันทึกไว้ในเอกสารหรือวัตถุอื่นใดซึ่งได้อ้างเป็นพยานหลักฐานต่อศาลก็ดี หากนำเสนอ

สำนกั เงพำื่อนพคิสณจู ะนกร์ครวมากมำจรรกงิฤแษหฎ่งีกขำอ้ ความนัน้ ใหสำถ้ นอื กั เปงำน็ นพคยณาะนกบรรอมกกเำลร่ากฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ห้ามมิใหศ้ าลรบั ฟงั พยานบอกเล่า เว้นแต่
ส(๑ำน)กั ตงำานมคสณภะากพรรลมักกษำรณกฤะษแฎหีกลำ่งท่ีมา และขส้อำเนทกั ็จงจำนริงคแณวะดกลรร้อมมกขำอรกงฤพษยฎาีกนำบอกเล่านั้น

นา่ เชอื่ วา่ จะพสิ ูจนค์ วามจรงิ ได้ หรือ
สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๒ฤ)ษฎมีกีเหำ ตุจำเป็นเน่ือสงำจนากั กงำไนมค่สณามะการรรถมนกำำบรกุคฤคษลฎซีกึ่งำเป็นผู้ที่ได้เห็นสำนไดกั ้ยงำินนคหณระือกทรรรมาบกำรกฤษฎีกำ

ข้อความเกยี่ วในเสรำ่อื นงกัทงี่จำะนใคหณ้กะากรรเรปม็นกพำรยกาฤนษนฎั้นีกดำ้วยตนเองโดยสตำนรกังมงำานเปคณ็นพะกยรารนมไกดำ้รแกลฤะษมฎีเีกหำตุผลสมควร
เพอ่ื ประโยชนแ์ ห่งความยตุ ิธรรมทจ่ี ะรบั ฟังพยานบอกเล่านั้น

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกในฤกษรฎณีกำีที่ศาลเห็นว่าไมส่คำนวกัรรงำับนไคว้ซณึ่งะพกยรรามนกบำอรกกเฤลษ่าฎใดีกำให้นำความในมสาำนตรกั างำ๙น๕คณวะรกรรครสมอกงำรกฤษฎีกำ

มาใชบ้ ังคบั โดยอนโุ ลม

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๙๖ พยานที่เป็นคนหูหนวก หรือเป็นใบ้หรือทั้งหูหนวกและเป็นใบ้นั้นอาจ

สำนกั ถงูกำนถคามณหะรกือรรใหมก้คำำรตกอฤบษโฎดีกยำวิธเี ขียนหนังสสือำนหกั รงือำนโดคยณวะิธกีอรืน่ รใมดกทำร่ีสกมฤคษวฎรีกไดำ้ และคำเบิกคสวำานมกั ขงอำนงบคุคณคะลกนรร้ันมกๆำรกฤษฎีกำ

ใหถ้ ือว่าเป็นคำพยานบุคคลตามประมวลกฎหมายน้ี
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๙๗ คูค่ วามฝา่ ยหนงึ่ จะอ้างคู่ความอีกฝา่ ยหน่ึงเป็นพยานของตนหรือจะอ้าง
สำนกั ตงนำนเอคงณเปะกน็ รพรมยากนำรกกไ็ ฤดษ้ ฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๙๘ คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหน่ึงจะอ้างบุคคลใดเป็นพยานของตนก็ได้เม่ือบุคคล

สำนกั นงั้นำนเปคณ็นผะกู้มรีครวมากมำรรกู้เชฤ่ียษวฎชีกาำญในศิลป วิทสยำนาศกั งาำสนตครณ์ กะการรรฝมีมกือำรกกาฤรษคฎ้าีกหำ รือการงานทสี่ทำนำหกั งรำือนใคนณกะฎกหรมรมากยำรกฤษฎีกำ

ต่างประเทศ และซึ่งความเห็นของพยานอาจเป็นประโยชน์ในการวินิจฉัยช้ีขาดข้อความในประเด็น

ท้งั นี้ ไม่วา่ พยานจสะำเนปกั ็นงผำนู้มคอี ณาชะกพี รใรนมกกาำรรนกฤ้ันษหฎรีกือำไม่ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ ๙๙ ถ้าศาลสำเนหกั็นงวำน่าคจณำะเกปร็นรมทก่ีจำระกตฤ้อษงฎตีกรำวจบุคคล วัตสถำนุ สกั งถำานนคณที่ะหกรรือรมตก้ังำรกฤษฎีกำ

ผู้เชี่ยวชาญตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๒๙ และ ๑๓๐ เม่ือศาลเห็นสมควร ไม่ว่าการพิจารณาคดีจะ
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๕๙ มาตรา ๙๕/๑ เพ่มิ โดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
สำนกั (ฉงำบนับคทณ่ี ๒ะ๓กร) รพม.ศก.ำ๒รก๕ฤ๕ษ๐ฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๔๓ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

อยู่ในชั้นใด หรือเมื่อมีคำขอของคู่ความฝ่ายใดภายใต้บังคับแห่งบทบัญญัติมาตรา ๘๗ และ ๘๘

สำนกั ใงหำ้นศคาลณมะกีอรำรนมากจำอรอกฤกษคฎำสีก่งัำกำหนดการตสรำวนจกั หงำรนือคกณาระแกตรร่งมตกัง้ ำผรูเ้ กชฤ่ียษวฎชีกาญำ เช่นวา่ น้ันไดส้ ำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

บทบัญญัติแห่งมาตราน้ีไม่ตัดสิทธิของคู่ความในอันที่จะเรียกบุคคลผู้มีความรู้

เช่ียวชาญมาเป็นพสำยนากั นงฝำา่นยคตณนะไกดร้ รมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎราีกำ๑๐๐๖๐ คู่ควสาำมนฝกั า่ งยำนใดคฝณ่าะยกหรนรมงึ่ กซำึ่งรปกรฤะษสฎงีกคำ์จะอา้ งอิงข้อเทสำจ็ นจกั รงงิ ำในดคแณละะกขรอรใมหก้ ำรกฤษฎีกำ
คู่ความฝ่ายอื่นตอบวา่ จะรับรองข้อเท็จจริงนน้ั ว่าถูกต้องหรือไม่ อาจส่งคำบอกกล่าวเปน็ หนังสือแจง้
รายการข้อเท็จจรสงิ ำนนั้นกั ไงปำนใหค้คณู่คะวการมรมฝกา่ ำยรอก่ืนฤกษอ่ฎนีกำวันสืบพยานไมสำ่นน้อกั ยงกำนวา่คเณจะด็ กวรันร๖ม๑กำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกถฤ้าษคฎู่คีกวำามฝ่ายอื่นได้รสับำนคกัำงบำอนกคกณละ่ากวรโรดมยกชำรอกบฤแษลฎ้วีกำเมื่อคู่ความฝ่าสยำทนกั่ีสง่งำคนำคบณอะกกกรรลม่ากวำรกฤษฎีกำ
ร้องขอต่อศาลในวันสืบพยาน ให้ศาลสอบถามคู่ความฝ่ายอ่ืนว่าจะยอมรับข้อเท็จจริงตามท่ีได้รับคำ
บอกกล่าวนั้นว่าถสูกำนตกั้องงำหนรคือณไะมก่ รแรลม้วกใำหร้กศฤาษลฎจีกดำคำตอบไว้ในรสาำยนงกั างนำนกครณะบะกวรนรพมกิจำารรกณฤษาฎถีก้าำคู่ความฝ่าย
น้ันไม่ตอบคำถามเกี่ยวกับข้อเท็จจริงใด หรือปฏิเสธข้อเท็จจริงใดโดยไม่มีเหตุแห่งการปฏิเสธโดยชัด

สำนกั แงจำน้งคใณห้ถะกอื รวรา่ มยกอำมรกรฤับษขฎ้อีกเทำ็จจริงนั้นแล้วสำเนว้นกั งแำตน่ศคาณละจกะรเรหม็นกวำร่ากคฤคู่ ษวฎาีกมำฝ่ายน้ันไม่อยู่ใสนำวนิสกั ัยงำทน่ีจคะณตะอกบรหรมรกือำรกฤษฎีกำ
แสดงเหตุแห่งการปฏิเสธโดยชัดแจ้งในขณะน้ัน ศาลจะมีคำสั่งให้คู่ความฝ่ายน้ันทำคำแถลงเก่ียวกับ
ข้อเทจ็ จริงนน้ั มายส่ืนำนตกั อ่ งศำนาลคภณาะยกใรนรมระกยำระกเวฤลษาฎทีกี่ศำาลเห็นสมควสรำกน็ไกั ดง้ ำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
บทบัญญัติแห่งมาตรานี้ให้ใช้บังคับแก่เรื่องเอกสารท้ังหมดหรือฉบับใดฉบับหน่ึงที่

สำนกั คงู่คำนวคาณมแะกสรดรงมคกวำรากมฤจษำฎนีกงำจะอ้างอิงด้วยสำโนดกัยงอำนนุคโลณมะกแรตรม่ตก้อำงรสก่งฤสษำฎเีกนำาเอกสารนั้นไสปำนพกั รง้อำนมคกณับะคกำรบรมอกกำรกฤษฎีกำ
กล่าวและต้องมีตส้นำฉนบกั ับงำเนอคกณสะากรรนร้ันมใกหำ้ครกู่คฤวษาฎมีกฝำ่ายอื่นตรวจดไูสดำ้นเมกั ่ืองตำน้อคงณกาะรกรเรวม้นกแำตรก่ตฤ้นษฉฎบีกับำเอกสารน้ัน
อยู่ในความครอบครองของคู่ความฝ่ายอ่ืนหรือของบุคคลภายนอก

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑๐๑ ถ้าบุคคลใดเกรงว่า พยานหลักฐานซึ่งตนอาจต้องอ้างอิงในภายหน้า

จะสูญหายหรือยสาำกนแกั กงำ่กนาครณนะำกมรารมหกรำือรกถฤ้าษคฎู่คีกวำามฝ่ายใดในคสำดนีเกักงรำงนวค่าณพะยการนรมหกลำักรกฐฤาษนฎซีก่ึงำตนจำนงจะ

อ้างอิงจะสูญหายเสียก่อนที่จะนำมาสืบ หรือเป็นการยากที่จะนำมาสืบในภายหลังบุคคลน้ันหรือ

สำนกั คงู่คำนวคามณฝะ่ากยรรนมัน้ กอำารจกยฤษ่ืนฎคีกำำขอต่อศาลโดยสทำนำเกั ปง็นำนคคำณร้อะกงขรรอมหกรำือรคกฤำรษ้อฎงีกใำห้ศาลมคี ำสั่งใสหำส้นบื กั พงำยนาคนณหะลกกัรรฐมากนำรกฤษฎีกำ

น้ันไว้ทนั ที สเำมน่ือกั ศงาำนลคไดณ้ระับกรครำมขกอำเรชก่นฤษว่าฎนีกั้ำน ให้ศาลหมาสยำนเรกั ียงำกนผคู้ขณอะแกลระรมคกู่คำวรากมฤอษีกฎีฝกำ่ายหนึ่งหรือ

บุคคลภายนอกที่เก่ียวข้องมายังศาล และเมื่อได้ฟังบุคคลเหล่านั้นแล้ว ให้ศาลส่ังคำขอตามที่
สำนกั เงหำ็นนสคณมคะกวรรรมถก้าำศรากลฤสษ่ังฎอีกนำุญาตตามคำสขำอนแกั ลงำ้วนใคหณ้สะืบกรพรยมากนำรไกปฤตษาฎมีกทำ่ีบัญญัติไว้ในปสำรนะกัมงวำลนกคฎณหะกมรารยมกนำี้ รกฤษฎีกำ

สว่ นรายงานและเสอำกนสกั างรำนอคืน่ ณๆะกทรี่เรกม่ียกวำขรก้อฤงษกบัฎีกกำารนนั้ ให้ศาลเสกำ็บนรกั กั งษำนาคไวณ้ ะกรรมกำรกฤษฎีกำ
ในกรณีที่คู่ความอีกฝ่ายหน่ึงหรือบุคคลภายนอกท่ีเก่ียวข้องไม่มีภูมิลำเนาอยู่ใน

สำนกั รงาำชนอคาณณะการจรักมรกแำลรกะฤยษังมฎิไีกดำ้เข้ามาในคดีนส้ัำนนกเั มงื่อำนศคาณลไะดก้รรรับมคกำำขรอกฤตษามฎีกวรำรคหนึ่ง ให้ศาสลำนสกัั่งงคำำนขคอณนะ้ันกอรรยม่ากงำรกฤษฎีกำ

คำขออนั อาจทำได้แตฝ่ ่ายเดียว ถา้ ศาลส่ังอนุญาตตามคำขอแลว้ ใหส้ ืบพยานไปฝา่ ยเดยี ว๖๒

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๖๐ มาตรา ๑๐๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมับกทำ่ี ร๑ก๓ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๓๕ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๖๑ มาตรา ๑๐๐ วรรคหนึ่ง แก้ไขเพิม่ เติมโดยพระราชบญั ญัติแก้ไขเพ่มิ เติมประมวลกฎหมายวิธี
พจิ ารณาความแพง่ ส(ฉำนบับกั งทำี่ น๑ค๔ณ) พะก.ศร.ร๒ม๕ก๓ำร๘กฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๖๒ มาตรา ๑๐๑ วรรคสาม เพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธี
สำนกั พงจิำนารคณณาะคกวรารมมแกพำ่งร(กฉฤบษบั ฎทีกี่ ๑ำ ๒) พ.ศ. ๒๕๓ส๔ำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๔๔ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎราีกำ๑๐๑/๑๖๓ ในสำกนรกั ณงำีทน่มี คีเณหะตกุฉรุกรเมฉกินำซรก่ึงจฤำษเฎปีก็นำต้องสืบพยานสหำลนักกั งฐำานนคใณดเะปกน็รรกมากรำรกฤษฎีกำ

เร่งด่วนและไม่สามารถแจ้งให้คู่ความฝ่ายอ่ืนทราบก่อนได้ เมื่อมีการย่ืนคำขอตามมาตรา ๑๐๑ พร้อม

กับคำฟ้องหรือคำสใำหน้กกั างรำนหครอืณภะการยรหมลกังำจรกาฤกษนฎ้ันีกคำ ู่ความฝา่ ยท่ีขสอำนจกัะงยำน่ื นคคำณขะอกฝรร่ามยกเดำรียกวฤโดษยฎทีกำำเป็นคำร้อง

รวมไปด้วย เพ่ือให้ศาลมีคำสั่งโดยไม่ชักช้าก็ได้ และถ้าจำเป็นจะขอให้ศาลมีคำส่ังให้ยึดหรือให้ส่งต่อ
สำนกั ศงาำลนซคงึ่ณเะอกกรสรามรกหำรรกือฤวษตั ฎถีกทุ ำจ่ี ะใชเ้ ป็นพยาสนำหนกัลงกั ำฐนาคนณทะี่ขกอรสรมบื กไำวรก้ ก่อฤนษดฎว้ีกยำก็ได้ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สืบพยานหลักฐาสคนำำในดรกั ้อโงดงำนตยคาเรมณ่งวะดรก่วรรคนรมหแกนลำ่ึงะรตกไม้อฤ่สงษบาฎมรีกรำายราถยแถจึง้งขใ้อหเ้คทู่ค็จสวำจนารกมัิงงทฝำี่แ่านสยคดอณงื่นะวกท่ารรมราีเมหบกตกำุฉร่อกุกนฤเไฉษดินฎ้ ีกซรำ่ึงวจมำทเปั้งค็นวตา้อมง

สำนกั เงสำียนหคาณยะทก่ีจรระมเกกิดำรขก้ึนฤจษาฎกีกกำารท่ีมิได้มีกาสรำสนืบกั พงำยนาคนณหะลกักรฐรมานกำดรังกกฤลษ่าฎวีกสำ ่วนในกรณีท่ีจสำะนขกั องใำหน้ศคาณละมกีครรำมสก่ังำรกฤษฎีกำ
ให้ยึดหรือให้ส่งต่อศาลซึ่งเอกสารหรือวัตถุท่ีจะใช้เป็นพยานหลักฐาน คำร้องนั้นต้องบรรยายถึง

ข้อเท็จจริงท่ีแสดสงำถนึงกั คงวำานมคจณำะเกปร็นรมทก่ีจำะรตก้อฤษงยฎึดีกหำ รือให้ส่งเอกสสำานรกั หงรำนือควณัตะถกุนรั้นรมว่กามำรีอกยฤู่อษยฎ่าีกงำไร ในการนี้

หา้ มมใิ ห้ศาลอนุญาตตามคำรอ้ งนั้น เวน้ แตจ่ ะเป็นท่ีพอใจของศาลจากการไตส่ วนว่ามเี หตุฉุกเฉินและมี

สำนกั คงวำนามคจณำะเกปร็นรมตกาำมรคกำฤรษ้อฎงีกนำ้ันจริง แต่ทั้งนสำี้ไนมกั่ตงัดำสนิทคณธิคะู่คกรวรามมกฝำ่ารยกอฤษ่ืนฎทีกี่จำะขอให้ศาลออสกำนหกั มงาำยนเครณียะกกพรยรมานกำรกฤษฎีกำ

ดังกล่าวมาศาล เพ่ือถามค้านและดำเนินการตามมาตรา ๑๑๗ ในภายหลัง หากไม่อาจดำเนินการ
ดงั กล่าวได้ ศาลตสอ้ ำงนใกชั งค้ ำวนาคมณระะกมรดั รรมะกวำังรใกนฤกษาฎรีกชำ่งั น้ำหนกั พยาสนำหนลกั กังำฐนาคนณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๑๐๑/๒๖๔ ใสนำกนรกั ณงำีทนค่ีศณาละกมรีครำมสก่ังำอรกนฤุญษาฎตีกตำามคำขอให้ยสึดำหนรกั ืองำในหค้สณ่งเะอกกรรสมากรำรกฤษฎีกำ

หรือวัตถุที่จะใช้เปสำ็นนพกั ยงำานนคหณละักกฐรารนมกศำารกลฤอษาฎจีกกำำหนดเงื่อนไขสอำยน่ากั งงใำดนตคาณมะทก่ีเรหรม็นกสำมรคกฤวษรฎแีกลำะจะสั่งด้วย
ว่าให้ผู้ขอนำเงินหรือหาประกันตามจำนวนท่ีเห็นสมควรมาวางศาลเพ่ือการชำระค่าสินไหมทดแทน

สำนกั สงำำหนครับณคะกวรารมมเกสำียรหกาฤยษทฎี่อีกาำจเกิดข้ึนแก่บสุคำนคกัลงใำดนคเนณ่ือะงกจรารกมกศำารลกไฤดษ้มฎีคีกำำสั่งโดยมีความสเำหน็นกั หงำลนงคไปณวะ่ากมรรีเหมตกำุ รกฤษฎีกำ

จำเป็นโดยความผิดหรอื เลนิ เลอ่ ของผขู้ อก็ได้

สใำหน้นกั ำงคำนวคาณมใะนกมรรามตกรำารก๒ฤ๖ษ๑ฎีกมำาตรา ๒๖๒ สมำานตกั รงาำน๒ค๖ณ๓ะกมรรามตกรำารก๒ฤ๖ษ๗ฎีกมำาตรา ๒๖๘

และมาตรา ๒๖๙ มาใช้บังคับแก่กรณีตามวรรคหนึ่งโดยอนุโลม และในกรณีท่ีทรัพย์ซ่ึงศาลส่ังยึดน้ัน

สำนกั เงปำ็นนขคอณงะบกุรครคมลกทำรี่สกาฤมษฎใหีก้บำ ุคคลที่สามมสีสำิทนธกั ิเงสำนมคือณนะเปกร็นรจมำกเำลรยกใฤนษคฎดีกีำและเมื่อหมดสคำวนากั มงจำนำเคปณ็นะทก่ีจรระมใกชำ้ รกฤษฎีกำ

เอกสารหรือวัตถุนั้นเป็นพยานหลักฐานต่อไปแล้ว เม่ือศาลเหน็ สมควรหรือเมื่อผู้มีสิทธิจะไดร้ ับคืนร้องขอ
ให้ศาลมีคำสัง่ คืนเสอำกนสกั างำรนหครณอื วะกตั รถรุนมนั้กแำรกก่ผฤู้ขษอฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๑๐๒ ให้ศาสลำทนี่พกั ิจงำานรคณณาะคกดรีเรปม็นกำผรู้สกืบฤษพฎยีกาำนหลักฐาน โดสยำนจะกั งสำืบนใคนณศะากลรหรมรกือำรกฤษฎีกำ

นอกศาล ณ ท่ีใสดำนๆกั งกำ็ไนดค้ ณแะลก้วรแรมตก่ศำารกลฤจษะฎสีกั่งำตามที่เห็นสสมำคนวกั รงำตนาคมณคะวการรมมจกำำเรปก็ฤนษแฎหีก่งำสภาพของ
พยานหลักฐานน้ัน

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกแฤตษ่ถฎ้าศีกำาลที่พิจารณาคสดำนีเหกั ็นงำเนปค็นณกาะกรจรรำมเปก็นำรใกหฤ้มษีอฎำีกนำาจมอบให้ผู้พสิพำานกกั ษงาำคนนคณใดะคกนรหรมนก่ึงำรกฤษฎีกำ

ในศาลน้ัน หรือตั้งให้ศาลอื่นสืบพยานหลักฐานแทนได้ ให้ผู้พิพากษาที่รับมอบหรือศาลที่ได้รับแต่งต้ัง

น้ันมีอำนาจและหสนำ้านทกั ่ีงเชำน่นคเดณียะวกกรับรมศกาำลรทก่ีพฤษิจฎารีกณำ าคดีรวมท้ังอสำำนนากั จงทำนี่จคะณมะอกบรใรหม้ผกู้พำริพกาฤกษษฎาีกคำนใดคนหน่ึง

ในศาลนัน้ หรือตงั้ ศาลอนื่ ให้ทำการสืบพยานหลักฐานแทนตอ่ ไปดว้ ย

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๖๓ มาตรา ๑๐๑/๑ เพ่ิมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
แพ่ง (ฉบบั ที่ ๒๓) พส.ศำน. ๒กั ง๕ำ๕น๐คณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๖๔ มาตรา ๑๐๑/๒ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
สำนกั แงพำน่ง ค(ฉณบะับกทร่ี ร๒ม๓ก)ำพรก.ศฤ.ษ๒ฎ๕ีก๕ำ๐ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๔๕ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

ถ้าศาลท่ีพิจารณาคดีได้แต่งต้ังให้ศาลอ่ืนสืบพยานแทน คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหน่ึงจะ
สำนกั แงถำนลคงณต่ะอกศรารลมทกำี่พรกิจฤาษรฎณีกาำคดีว่า ตนมีคสวำนามกั งจำำนนคงณจะะกไรปรมฟกังำกรากรฤพษฎิจีกาำรณาก็ได้ ในกสรำนณกั ีเงชำน่นคนณี้ใหะก้ศรารลมทกำี่ รกฤษฎีกำ

ได้รับ แต่งตั้งแจ้งวัน กำห น ด สื บ พย าน ห ลักฐ าน ให้ผู้ขอ ทราบ ล่ว งห น้าอย่างน้อย ไม่ต่ำกว่ าเจ็ด วัน
คู่ความที่ไปฟังกาสรำพนกัิจงาำรนณคณานะกั้นรชรอมบกำทรี่จกะฤษใชฎ้สีกิทำ ธิได้เสมือนหสนำนึ่งกัวง่าำกนรคะณบะวกนรรพมิจกาำรรกณฤาษนฎั้นีกไำด้ดำเนินใน
ศาลที่พิจารณาคดี
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกใหฤษ้สฎ่งสีกำำเนาคำฟ้องแสลำะนคกั ำงำในหค้กณาระกพรรร้อมมกดำร้วกยฤเษอฎกีกสำารและหลักฐสาำนนอกั ่ืนงำนๆคอณันะจกำรรเปม็กนำรกฤษฎีกำ
เมพิได่ือ้แสถืบลพงยคาวนาหมลจักำสนฐำนางทนกั ง่ีจไำปะนยไคปังณฟศะาังกลกรทารรี่ไมพดก้รจิำับรากรแฤณตษ่งาฎตกีกั้งำใ็ดหัง้แกจล้ง่าไวปแใลห้วศ้ สาถลำ้านทคกั ่ีไู่คงดวำ้รนาบั มคแฝณต่าะง่ยกตรทั้งร่ีอทม้ากรงาำอรบิงกขพฤอ้ ษยปฎารนีกะำหเดลน็ักทฐา่จี นะนส้ัืบน
สำนกั เงมำ่ือนไคดณ้สะืบกพรรยมากนำหรกลฤักษฐฎาีกนำเสร็จแล้ว ใหส้เปำน็นกั หงำนน้าคทณี่ขะอกงรศรมาลกทำรี่รกับฤแษตฎ่งีกตำั้งจะต้องส่งราสยำนงากั นงำทนี่จคำณเะปก็นรแรมลกะำรกฤษฎีกำ
เอกสารอน่ื ๆ ท้ังหมดอันเก่ยี วขอ้ งในการสบื พยานหลักฐานไปยังศาลท่ีพจิ ารณาคดี

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑๐๓ ภายใต้บังคับบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายน้ีว่าด้วยการขาดนัด

สำนกั กงาำนรรค้อณงะสกอรดรมแกลำระกกฤาษรฎขีกับำไล่ออกนอกศสาำลนกัหง้าำมนมคณิใหะ้ศการลรมทก่ีพำิจรกาฤรษณฎาีกคำดี หรือผู้พิพาสกำษนากั ทง่ีำรนับคมณอะบกหรรมมากยำรกฤษฎีกำ

หรือศาลท่ีได้รับแต่งตั้งดังกล่าวข้างต้นทำการสืบพยานหลักฐานใด โดยมิได้ให้โอกาสเต็มที่แก่คู่ความ
ทุกฝ่ายในอันท่ีจะสมำนาฟกั งังำกนาครณพะิจการรรณมกาำแรกลฤะษใชฎ้สีกิทำ ธิเก่ียวด้วยกสรำะนบกั วงำนนพคิจณาะรกณรรามเชก่นำรวก่าฤนษั้นฎีกตำามที่บัญญัติ

ไวใ้ นประมวลกฎหมายน้ี ไม่ว่าพยานหลกั ฐานนั้นคู่ความฝ่ายใดจะเป็นผูอ้ ้างอิงหรือศาลเปน็ ผ้สู งั่ ใหส้ ืบ
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั งรำานค๑ณ๐ะ๓ก/ร๑รม๖ก๕ำรใกนฤกษรฎณีกำีที่คู่ความตกลสำงนกกัันงำแนลคะณศะการลรเมหก็นำเรปก็ฤนษกฎาีกรำจำเป็นและ
สมควร ศาลอาจแต่งต้ังเจ้าพนักงานศาลหรือเจ้าพนักงานอื่นซึ่งคู่ความเห็นชอบให้ทำการสืบ

สำนกั พงยำนาคนณหะลกักรฐรามนกสำร่วกนฤใษดฎสีกว่ นำ หนง่ึ ท่ีจะตอ้ สงกำนรกัะงทำำนนคอณกะศการลรมแกทำนรไกดฤ้ษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ให้เจ้าพนักงานผู้ปฏิบัติหน้าที่ตามวรรคหนึ่งเป็นเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมาย

อาญาและให้นำคสวำานมกั ใงนำมนาคตณระากร๑ร๐ม๓กำมรกาฤใชษบ้ฎงัีกคำับโดยอนโุ ลมสำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๑๐๓/๒๖๖ สคำู่คนกัวงาำมนฝค่าณยะทกร่ีเกรมี่ยกวำขร้กอฤงษอฎาีกจำร้องขอต่อศาสลำในหกั ้ดงำำนเคนณินะกการรรสมืกบำรกฤษฎีกำ

พยานหลักฐานไปตามวิธีการทีค่ ู่ความตกลงกัน ถ้าศาลเห็นสมควรเพอ่ื ให้การสบื พยานหลกั ฐานเป็นไป
โดยสะดวกรวดเรสว็ ำนแกัลงะำเนทคี่ยณงธะรกรรรมมศกาำรลกจฤะษอฎนีกุญำาตตามคำร้อสงำขนอกั นงั้นำนกคไ็ ดณ้ะเกวร้นรแมตกก่ำรากรฤสษบื ฎพีกยำานหลกั ฐาน

นั้นจะเปน็ การไมช่ อบด้วยกฎหมายหรือขดั ตอ่ ความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอนั ดขี องประชาชน
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงำาน๑คณ๐ะ๓ก/ร๓รม๖๗กำรเพกฤื่อษใหฎีก้กำารสืบพยานหสลำนักกัฐงาำนนเคปณ็นะไกปรโรดมยกสำระกดฤวษกฎีกรำวดเร็ว และ
เที่ยงธรรมประธานศาลฎีกาโดยความเห็นชอบของท่ีประชุมใหญ่ของศาลฎีกามีอำนาจออกข้อกำหนด
สำนกั ใงดำนๆคณเพะิ่มกรเตรมิมกเกำร่ียกวฤกษับฎแีกนำ วทางการนำสสำนืบกั พงยำนาคนณหะลกักรฐรมานกำไรดก้ ฤแษตฎ่ตีก้อำงไม่ขัดหรือแสยำ้งนกกั ับงบำนทคบณัญะกญรัตรมิในกำรกฤษฎีกำ
กฎหมาย

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๖๕ มาตรา ๑๐๓/๑ เพ่ิมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
สำนกั แงพำน่ง ค(ฉณบะบั กทร่ี ร๒ม๓ก)ำพรก.ศฤ.ษ๒ฎ๕ีก๕ำ๐ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๖๖ มาตรา ๑๐๓/๒ เพ่ิมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
แพ่ง (ฉบับที่ ๒๓) พส.ศำน. ๒กั ง๕ำ๕น๐คณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๖๗ มาตรา ๑๐๓/๓ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
สำนกั แงพำน่ง ค(ฉณบะับกทรี่ ร๒ม๓ก)ำพรก.ศฤ.ษ๒ฎ๕ีก๕ำ๐ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๔๖ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า

ข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาตามวรรคหน่ึง เม่ือประกาศในราชกิจจานุเบกษา

สำนกั แงลำนว้ คใณหะ้ใชกร้บรังมคกบั ำไรดก้ฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงาำน๑ค๐ณ๔ะกรใหรม้ศกาำลรมกีอฤำษนฎาีกจำเต็มที่ในอันทส่ีจำะนวกัินงิจำฉนัยควณ่าะพกยรรามนกหำลรักกฐฤาษนฎทีก่ีคำ ู่ความนำมา

สืบนน้ั จะเกยี่ วกบั ประเด็นและเป็นอันเพียงพอ ใหเ้ ชอื่ ฟังเปน็ ยุติได้หรอื ไม่ แล้วพพิ ากษาคดีไปตามนน้ั
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกในฤษกฎารีกวำินิจฉัยว่าพยาสนำนบกั องกำนเลค่าณตะากมรรมมากตำรรากฤ๙ษ๕ฎ/ีก๑ำ หรือบันทึกถส้อำนยกัคงำำทน่ีผคู้ใณหะ้ถก้อรยรมคกำำรกฤษฎีกำ

นมิไ้ำดห้มนาักศใาหล้ตเชา่ือมไมดสา้หำตนรรกัือางไำ๑มน่๒เคพณ๐ียะ/งก๑ใรดรวมนรกั้นรำครศสกาาฤลมษแจฎลีะกำตะว้อรงรกครสะ่ี ทหำรดือส้วบำยนันคกั ทงวึกำานถมค้อรณยะะคมกำัดรตรรามะมกวมำังราโกตดฤรยษาคฎำ๑ีกนำ๒ึง๐ถ/ึง๒สภจาะพมี

สำนกั ลงักำนษคณณะะแกลระรมแกหำลรง่กทฤี่มษาฎขีกอำงพยานบอกเสลำ่านหกั รงือำนบคนั ณทะึกกถร้อรยมคกำำรนกนั้ ฤดษว้ ฎยีก๖ำ๘ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั งรำานค๑ณ๐ะ๕กรรคมู่คกำวรากมฤฝษ่าฎยีกำใดไม่ปฏิบัติตสาำมนกับงทำนบคัญณญะกัตริแรมหก่งำปรรกฤะษมฎวีกลำกฎหมายนี้

ว่าด้วยพยานหลักฐาน กระทำให้คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งต้องเสียค่าฤชาธรรมเนียม หรือค่าธรรมเนียม

สำนกั เงกำินนกคณว่าะทกรี่ครวมรกเำสรียกฤคษ่าฎฤีกชำาธรรมเนียมสทำี่เนพกั ิ่มงำขนึ้นคนณ้ันะกใรหร้ถมือกวำร่ากเปฤษ็นฎคีก่าำฤชาธรรมเนียสมำนอกัันงไำมน่จคำณเะปก็นรตรมากมำรกฤษฎีกำ

ความหมายแหง่ มาตรา ๑๖๖ และใหค้ คู่ วามฝ่ายทกี่ อ่ ใหเ้ กดิ ขึ้นน้นั เปน็ ผู้ออกใชใ้ ห้
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

หมวด ๒
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำวา่ ดว้ ยการมสาศำนากัลงขำอนงคพณยะากนรแรมลกะำกรากรฤซษักฎถีกาำมพยาน สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๑๐๖๖๙ ในกสรำนณกั ีทงำ่ีคนู่คควณาะมกฝร่ารยมกใดำรไกมฤ่สษาฎมีกาำรถนำพยานขสอำงนตกั นงำมนาคศณาะลกไรดร้เมอกงำรกฤษฎีกำ

คู่ความฝ่ายนั้นอาจขอต่อศาลก่อนวันสืบพยานให้ออกหมายเรียกพยานนั้นมาศาลได้ โดยศาลอาจให้

คูค่ วามฝา่ ยน้ันแถสลำงนถกั ึงงคำนวาคมณเะกกย่ี รวรพมกันำขรอกงฤพษยฎาีกนำกับขอ้ เทจ็ จรสิงำในนกั คงดำนอี คนั ณจำะเกปร็นรมทก่ีจำะรตกฤ้อษงอฎอีกกำ หมายเรยี ก

พยานดังกล่าวด้วยและต้องส่งหมายเรียกพร้อมสำเนาคำแถลงของผู้ขอให้พยานรู้ล่วงหน้าอย่างน้อย

สำนกั สงาำมนวคนัณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

หมายเรยี กพยานตอ้ งมขี อ้ ความดงั น้ี
ส(๑ำน)กั ชงื่อำนแคลณะตะกำรบรลมทก่ีอำรยกู่ขฤอษงฎพีกยำาน ช่อื คคู่ วามสำศนากั ลงำแนลคะณทะนกรารยมคกวำารมกฝฤ่าษยฎผีกู้ขำอ

(๒) สถานท่แี ละวนั เวลาซ่ึงพยานจะตอ้ งไป
สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๓ฤ)ษกฎำีกหำนดโทษทจี่ ะตสำ้อนงกัรงบั ำในนคกณระณกีทรร่ีไมมก่ไปำรตกาฤมษหฎมีกาำยเรยี กหรือเบสกิ ำคนวกั างมำนเทค็จณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สถำ้านศกั างำลนเหคณ็นะวก่ารพรยมากนำรจกะฤไษมฎ่สีกาำมารถเบิกควสาำมนไกัดง้โำดนยคมณิไะดก้ตรรรมะกเตำรรกียฤมษฎศีกาำลจะจดแจ้ง
ข้อเทจ็ จรงิ ซึง่ พยานอาจถกู ซักถามลงไว้ในหมายเรียกดว้ ยก็ได้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑๐๖/๑๗๐ ห้ามมใิ ห้ออกหมายเรียกพยานดงั ตอ่ ไปนี้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๖๘ มาตรา ๑๐๔ วรรคสอง เพ่ิมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมับกทำ่ี ร๒ก๓ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๕๐ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๖๙ มาตรา ๑๐๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพง่ (ฉบบั ท่ี ๒ส๓ำน) กัพง.ศำน. ๒ค๕ณ๕ะก๐รรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๗๐ มาตรา ๑๐๖/๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
สำนกั แงพำน่ง ค(ฉณบะบั กทร่ี ร๒ม๓ก)ำพรก.ศฤ.ษ๒ฎ๕ีก๕ำ๐ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๔๗ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

(๑) พระมหากษัตริย์ พระราชินี พระรัชทายาท หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์

สำนกั ไงมำ่วน่าคใณนะกกรรณรมใี ดกำๆรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๒) พระภกิ ษุและสามเณรในพทุ ธศาสนา ไมว่ า่ ในกรณใี ด ๆ

ส(๓ำน)กั ผงู้ทำนไ่ี ดค้รณบั ะเกอรกรมสกิทำธรห์ิ กรฤือษคฎวีกาำมคุม้ กันตามกสฎำนหกัมงาำยนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ในกรณีตาม (๒) และ (๓) ให้ศาลหรือผู้พิพากษาท่ีรับมอบ หรือศาลท่ีได้รับแต่งตั้ง
สำนกั องอำนกคคณำบะกอรกรกมลกำ่ารวกวฤ่าษจฎะีกสำืบพยานนั้น ณสำนสกัถงาำนนทค่ีแณละะกรวรันมเกวำลรากใฤดษแฎทีกนำการออกหมาสยำเนรกัียงกำนโคดณยะในกรกรรมณกำี รกฤษฎีกำ

ตตาามมบ(๒ท)บใญั หญ้สง่ตั ไวิ ปา่ สยดำงัว้ นพยกั ยกงาาำนนรนคสณัน้ ่วะนหกตรราือรมมตกา(ำ๓มรห)กลฤใหษักส้กฎง่ีฎกคำหำมบาอยกรกะลหา่ ววา่ ไงปสปำยรนังะกัสเงำทำนนศกัคงณาะนกศรารลมยกำตุ ริธกรฤรษมฎเพีกำอื่ ดำเนนิ การ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๑๐๗ ถ้าศาลเห็นว่าในการสืบสวนหาความจริงจำเป็นต้องไปสืบพยาน ณ

สถานท่ีซ่ึงข้อเท็จสจำรนิงกั องันำนปครณะสะกงรคร์จมะกใำหร้กพฤยษาฎนีกเบำ ิกความน้ันไดส้ำเกนิดกั งขำึ้นนคใหณ้ศะการลรหมรกือำรผกู้พฤิพษาฎกีกษำ าท่ีรับมอบ

หรือศาลที่ได้รับแต่งตั้งเพ่ือการน้ันส่งหมายเรียกไปยังพยานระบุสถานท่ีและวันเวลาท่ีจะไปสืบพยาน

สำนกั แงลำนว้ สคบืณพะกยรารนมไกปำตรกาฤมษนฎั้นีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงำาน๑คณ๐ะ๘ก๗ร๑รมพกำยรากนฤทษฎ่ีไดีก้รำับหมายเรียกสโำดนยกั งชำอนบคณดังะทกร่ีบรัญมกญำรัตกิไฤวษ้ในฎีกมำาตรา ๑๐๖

และมาตรา ๑๐๗ นั้น จำต้องไป ณ สถานที่และตามวันเวลาที่กำหนดไว้ เว้นแต่มีเหตุเจ็บป่วยหรือมี
สำนกั ขง้อำนแคกณ้ตะัวกอรันรจมำกเำปรก็นฤอษยฎ่าีกงำอ่ืนโดยได้แจ้งสเำหนตกั ุนงำั้นนใคหณ้ศะากลรทรมรากบำรแกลฤ้วษฎแีกลำะศาลเห็นว่าขส้อำนอก้ัางงำหนรคือณขะ้อกแรกรม้ตกัวำรกฤษฎีกำ

น้นั ฟังได้ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๑๐๙ เม่ือพสยำานนกั คงำนนใคดณไดะ้เกบริกรมคกวำารมกแฤลษ้วฎีกไำม่ว่าพยานน้ันสจำะนไกัดง้รำับนหคณมาะกยรเรรมียกกำรกฤษฎีกำ
หรือคู่ความนำมาเองก็ดี พยานนั้นย่อมหมดหน้าท่ี ๆ จะอยู่ที่ศาลอีกต่อไป เว้นแต่ศาลจะได้ส่ังให้
พยานน้ันรอคอยอสยำนตู่ กัางมำรนะคยณะะเวกลรรามทกีศ่ ำารลกจฤะษกฎำีกหำนดไว้ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎราีกำ๑๑๐ ถ้าพยสานำนคกั นงใำดนทค่ีคณู่คะกวรารมมไดกำ้บรอกกฤกษลฎ่าีกวำความจำนงจะสอำน้ากังองำงิ นคคำณเบะิกกครรวมากมำรกฤษฎีกำ

ของพยานโดยชอบแล้ว ไม่ไปศาลในวันกำหนดนับสืบพยานน้ัน ศาลชอบท่ีจะดำเนินการพิจารณา
ต่อไป และชี้ขาดสตำัดนสกั ินงำคนดคีโณดะยกไรมร่ตม้อกำงรสกืบฤพษฎยีกานำ เช่นว่านั้นไดส้ำแนตกั ่ตงำ้อนงคอณยะู่ภการยรมใตก้บำรังกคฤับษบฎีทกำบัญญัติแห่ง

มาตราต่อไปนี้ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงำาน๑คณ๑ะ๑ก๗ร๒รมเกมำื่อรกศฤาษลฎเีหกำ็นว่าคำเบิกคสวำานมกั ขงอำนงคพณยะากนรทรมี่ไมก่มำรากศฤาษลฎเีกปำ็นข้อสำคัญ
ในการวินิจฉัยชี้ขาดคดี

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤ)ษฎแีตกำ่ศาลเห็นว่าข้อสอำน้างกั วง่าำนพคยณานะกไรมร่สมากมำารรกถฤษมฎาศีกาำลนั้นเป็นเพรสาำะนเกหั งตำุเนจค็บณปะ่วกยรขรมอกงำรกฤษฎีกำ

พยาน หรือพยานมขี ้อแก้ตัวอันจำเปน็ อย่างอน่ื ท่ีฟังได้ ศาลจะเลื่อนการนง่ั พิจารณาคดไี ปเพื่อให้พยาน

มาศาลหรือเพอื่ สืบสำพนยกั างนำนนคน้ั ณณะกรสรถมากนำทรกแี่ ฤลษะฎเวีกลำาอนั ควรแก่พสฤำตนิกกั างำรนณคก์ ณ็ไะดก้ รหรรมอื กำรกฤษฎีกำ

(๒) ศาลเห็นว่าพยานได้รับหมายเรียกโดยชอบแล้ว จงใจไม่ไปยังศาลหรือไม่ไป ณ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๗๑ มาตรา ๑๐๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพง่ (ฉบับท่ี ๒ส๓ำน) กัพง.ศำน. ๒ค๕ณ๕ะก๐รรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๗๒ มาตรา ๑๑๑ แก้ไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะง่ ก(รฉรบมบั กทำี่ ร๒ก๓ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๕๐ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๔๘ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา

สถานท่ีและตามวันเวลาที่กำหนดไว้ หรือไดร้ ับคำสั่งศาลให้รอคอยอยู่แล้วจงใจหลบเสีย ศาลจะเลื่อน

สำนกั กงาำรนนคั่งณพะจิการรรมณกาำครดกฤไี ปษแฎลีกะำออกหมายจับสแำนลกัะงเำอนาคตณัวพะกยรารนมกกักำรขกงั ฤไวษ้จฎนีกกำ ว่าพยานจะไดสำ้เบนกักิ งคำวนาคมณตะากมรวรนัมทกำี่ รกฤษฎีกำ

ศาลเหน็ สมควรกไ็ ด้ ทง้ั นี้ ไม่เป็นการลบล้างโทษตามท่ีบัญญัตไิ ว้ในประมวลกฎหมายอาญา

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑๑๒๗๓ ก่อนเบกิ ความพยานทุกคนตอ้ งสาบานตนตามลทั ธิศาสนาหรือจารีต
สำนกั ปงรำนะคเพณณะกีแรหรง่มชกาำตรกิขฤอษงตฎนีกำหรอื กล่าวคำสปำฏนญิกั งาำณนควา่ณจะะกใรหรก้มากรำรตกาฤมษคฎวีกาำมสตั ย์จรงิ เสยี กสำ่อนนกั งเวำนน้ คแณตะ่ กรรมกำรกฤษฎีกำ

ส((๒๑ำน))กั บพงุคำรนคะคมลณทหะี่มากกอี รษารยตัมุตรกำ่ิยำกร์ พวก่าฤรสษะิบรฎาหีกช้าำนิปีี พหรระอื รบัชุคทคาลสยทำาศี่นทากั ลงหำเรหนอื ็นคผณวู้สา่ ะำหกเยรรร่อจ็ มนรกาคำชวรกากามฤรรษแู้สฎทึกีกนผำดิพแรละอะชงคอ์บ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๓ฤ)ษพฎีกระำภิกษุและสามสำเณนกัรงใำนนพคุทณธะศการสรมนกาำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
(๔) บุคคลซึ่งค่คู วามทั้งสองฝ่ายตกลงกนั ว่าไม่ต้องใหส้ าบานหรือกล่าวคำปฏิญาณ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑๑๓ พยานทุกคนตอ้ งเบิกความด้วยวาจาและห้ามไมใ่ ห้พยานอ่านขอ้ ความ

สำนกั ทงีเ่ำขนียคนณมะากรเรวมน้ กแำตรจ่กฤะษไดฎร้ ีกบั ำอนุญาตจากศสาำลนกั หงำรนอื คเปณ็นะพกรยรามนกผำเู้รชกี่ยฤวษชฎาีกญำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงำาน๑คณ๑ะ๔กรรหม้ากมำไรมก่ใฤหษ้พฎีกยำานเบิกความตสำ่อนหกั นงำ้านพคยณาะนกอรรื่นมทก่ีจำระกเบฤษิกฎคีกวำามภายหลัง
และศาลมอี ำนาจที่จะสั่งพยานอ่นื ทอี่ ยู่ในหอ้ งพจิ ารณาให้ออกไปเสียได้
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกแฤตษ่ถฎ้าีกพำยานคนใดเบสิกำคนวกั างมำนโดคยณไะดก้ฟรรังมคกำำพรยกฤาษนฎคีกนำก่อนเบิกความสำตน่อกั หงำนน้าคตณนะมการแรมลก้วำรกฤษฎีกำ
และคู่ความอีกฝ่าสยำนหกันงึ่งำอน้าคงณวะ่ากศรารลมไกมำ่ครกวฤรษฟฎังีกคำำเบิกความเชส่นำวน่ากั นงำี้ นเพครณาะะกเรปร็นมกกำารรกผฤิดษรฎะีกเำบียบถ้าศาล
เห็นว่าคำเบิกความเช่นว่านี้เป็นที่เช่ือฟังได้ หรือมิได้เปลี่ยนแปลงไปโดยได้ฟังคำเบิกความของพยาน
สำนกั คงนำนกค่อณนะกหรรรือมไกมำ่สรากมฤษารฎถีกทำำให้คำวินิจฉสัยำชน้ีขกั างดำนขคอณงศะการลรเมปกลำ่ียรนกฤแษปฎลีกงำไปได้ ศาลจะไสมำ่ฟนังกั วง่าำนคคำเณบะิกกครวรมามกำรกฤษฎีกำ
เช่นว่าน้ีเป็นผดิ ระเบียบก็ได้

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑๑๕๗๔ พระมหากษัตริย์ พระราชินี พระรัชทายาท ผู้สำเร็จราชการแทน

สำนกั พงำรนะคอณงคะก์หรรรือมพกำรระกภฤิษกฎษีกุแำละสามเณรใสนำพนุทกั งธำศนาคสณนะการแรมมก้มำารเกปฤ็นษพฎีกยำานจะไม่ยอมสเบำนิกกั คงวำนามคณหระกือรตรอมบกำรกฤษฎีกำ

คำถามใด ๆ ก็ได้สำหรับบุคคลที่ได้รับเอกสิทธ์ิหรือความคุ้มกันตามกฎหมายจะไม่ยอมเบิกความหรือ
ตอบคำถามใด ๆ สภำานยกั ใงตำ้เนงค่อื ณนะไขกรทรก่ี มำกหำนรกดฤไษวต้ฎาีกมำกฎหมายน้นั สๆำนกกั ็ไงดำน้ คณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๑๑๖ ในเบ้ือสงำตน้นกั งใำหน้พคยณาะนกตรรอมบกคำำรกถฤาษมฎเรีกื่อำง นาม อายุ ตสำำนแกัหงนำ่นงคหณระือกอรารชมีพกำรกฤษฎีกำ

ภมู ิลำเนาและควาสมำนเกกั ีย่ งวำนพคนั ณกะบั กคร่คูรมวกามำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
แลว้ ศาลอาจปฏิบัติอยา่ งใดอยา่ งหนึง่ ต่อไปน้ี

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤ)ษศฎาีกลำเปน็ ผถู้ ามพยสาำนนเกั องงำนกคลณ่าะวกครอื รมแกจำง้ รใกหฤพ้ ษยฎาีกนำทราบประเด็นสำแนลกั ะงขำ้อนเคทณ็จะจกรริงรมซกึ่งำรกฤษฎีกำ

ต้องการสืบแล้วให้พยานเบิกความในข้อนั้น ๆ โดยวิธีเล่าเรื่องตามลำพังหรือโดยวิธีตอบคำถามของ

ศาล หรอื สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๒) ให้คู่ความซกั ถาม และถามค้านพยานไปทีเดยี ว ดังที่บัญญตั ไิ วใ้ นมาตราต่อไปน้ี

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๗๓ มาตรา ๑๑๒ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพง่ (ฉบบั ที่ ๒ส๓ำน) กัพง.ศำน. ๒ค๕ณ๕ะก๐รรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๗๔ มาตรา ๑๑๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะ่งก(รฉรบมบั กทำี่ ร๒ก๓ฤ)ษพฎ.ศีก.ำ๒๕๕๐ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๔๙ - สำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๑๑๗๗๕ คู่ควสาำนมกัฝง่าำยนทค่ีอณ้าะงกพรรยมากนำชรกอฤบษทฎ่ีจีกะำต้ังข้อซักถามสพำนยกัางนำไนดค้ใณนะทกันรใรดมทกำี่ รกฤษฎีกำ

พยานได้สาบานตนและแสดงตนตามมาตรา ๑๑๒ และ ๑๑๖ แล้ว หรือถ้าศาลเป็นผู้ซักถามพยาน

ก่อน กใ็ ห้คู่ความซสกัำนถกัางมำไนดค้ตณอ่ ะเมกรอื่ รศมากลำไรดก้ซฤกัษถฎาีกมำเสร็จแล้ว สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

เม่ือคู่ความฝ่ายที่ต้องอ้างพยานได้ซักถามพยานเสร็จแล้ว คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งชอบที่จะ
สำนกั ถงาำมนคคณา้ นะพกรยรามนกนำรน้ั กไฤดษ้ ฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สเเำมมนื่อื่อกั ไไงดดำ้ถ้ถนาคามมณคตะา้ กิงนพรพรยมยากานำนรเเสกสฤรรษ็จ็จฎแแีกลลำ้้วว คห่คู้าวมามมิใฝห่า้คยู่สคทำวีอ่นา้ากั มงงพฝำน่ายคยาณนใดชะซกอัรกบรถทมา่ีจกมะำพรถกายฤมาษตนฎงิอีกไีกดำ้ เว้นแต่จะ

สำนกั ไงดำ้รนับคอณนะกุญรารตมจกำารกกศฤาษลฎีกถำ้าคู่ความฝ่ายใสดำนไดกั ้รงัำบนอคนณุญะการตรใมหก้ถำารมกฤพษยฎาีกนำได้ดังกล่าวนี้ สคำู่คนวกั างำมนอคีกณฝะ่ากยรหรมนก่ึงำรกฤษฎีกำ
ยอ่ มถามคา้ นพยานได้อกี ในขอ้ ทเี่ กีย่ วกับคำถามนนั้

สคำู่คนวกั างำมนทค่ีรณะะบกุพรรยมากนำครกนฤใดษไฎวีก้ ำจะไม่ติดใจสืบสพำนยกั างนำนคคนณนะ้ันกกรร็ไดม้กใำนรเกมฤ่ือษพฎียกำานคนน้ันยัง

มิได้เบิกความตามข้อถามของศาล หรือของคู่ความฝ่ายท่ีอ้าง แต่ถ้าพยานได้เร่ิมเบิกความแล้วพยาน

สำนกั องาำจนถคูกณถะากมรรคมา้ กนำหรรกือฤถษาฎมีกตำงิ ได้ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ถ้าพยานเบิกความเป็นปรปักษ์แก่คู่ความฝ่ายท่ีอ้างตนมา คู่ความฝ่ายนั้นอาจขอ
อนญุ าตตอ่ ศาลเพสื่อำซนักกั ถงำานมคพณยะากนรนรม้ันกเสำรมกือฤนษหฎนีก่ึงำพยานน้นั เป็นสพำนยกัางนำซน่ึงคคณู่คะวการมรอมีกกำฝรา่ กยฤหษนฎง่ึีกอำ้างมา

การซักถามพยานก็ดี การซักค้านพยานก็ดี การถามติงพยานก็ดี ถ้าคู่ความคนใดได้
สำนกั ตง้งัำทนคนณายะคกรวรามมกไวำร้หกลฤาษยฎคีกนำ ให้ทนายควาสมำนคกันงเำดนยี ควณเปะ็นกรผรูถ้ มากมำรเกวฤ้นษแฎตีกศ่ ำาลจะเห็นสมคสวำนรเกั ปงน็ำนอคยณา่ งะอกน่ืรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๑๑๘ ในการท่ีค่คู วามฝา่ ยทอ่ี ้างพยานจะซักถามพยานก็ดี หรอื ถามตงิ พยาน

สำนกั กง็ดำนี หค้าณมะมกิใรหรมค้ กู่คำวรากมฤฝษา่ ฎยีกนำ้ันใช้คำถามนสำำเนวกั น้ งแำนตค่คณคู่ วะากมรรอมีกกฝำ่ารยกหฤษนฎ่ึงยีกินำ ยอมหรือได้รสับำอนนกั ญุงำานตคจณาะกกศรารมลกำรกฤษฎีกำ

ในการท่ีคู่ความฝ่ายที่อ้างพยานจะถามติงพยาน ห้ามมิให้คู่ความฝ่ายน้ันใช้คำถาม

อ่นื ใดนอกจากคำสถำานมกั ทงีเ่ำกนีย่ ควณกะับกครรำมพกยำารนกเฤบษิกฎคีกวำามตอบคำถาสมำคนา้ กั นงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ไมว่ า่ ในกรณใี ด ๆ ห้ามไมใ่ ห้คคู่ วามฝา่ ยใดฝา่ ยหนึ่งถามพยานด้วย

สำนกั งำนคณะกรรมกำรก(๑ฤ)ษคฎำีกถำามอันไมเ่ ก่ียวสกำนับกั ปงรำะนเคดณ็นะแกหรง่รคมกดำี รกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

(๒) คำถามที่อาจทำให้พยาน หรือคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือบุคคลภายนอกต้องรับ
โทษทางอาญา หรสือำนคกัำงถำานมคทณี่เะปก็นรหรมมกิ่นำปรกระฤมษาฎทีกพำ ยาน เว้นแตส่คำำนถกั างมำเนชคน่ ณวะ่ากนร้ันรมเปก็นำรขก้อฤสษาฎรีกะำสำคัญในอัน

ท่จี ะช้ีขาดข้อพพิ าท
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกถฤ้าษคฎู่คีกวำามฝ่ายใดฝ่าสยำหนกนั งึ่งำถนาคมณพะกยรารนมฝก่ำารฝกืนฤตษ่อฎีกบำทบัญญัติแห่งสมำนากัตงรำานนคี้ณเะมก่ือรศรมากลำรกฤษฎีกำ

เห็นสมควร หรือสเมำนื่อกั คงู่คำนวคามณอะกีกรฝร่ามยกหำรนกึ่งฤรษ้อฎงีกคำัดค้าน ศาลมสีอำำนนกั างจำนทค่ีจณะะชก้ีขรารดมกว่ำารคกวฤรษใฎหีก้ใชำ ้คำถามนั้น
หรือไม่ ในกรณีเชน่ น้ี ถา้ คู่ความฝา่ ยท่ีเก่ียวข้องคัดค้านคำชข้ี าดของศาล กอ่ นที่ศาลจะดำเนินคดีต่อไป

สำนกั ใงหำ้ศนคาลณจะกดรไรวม้ในกำรรากยฤงษาฎนีกซำ่ึงคำถามและสขำ้อนกัคงัดำคน้าคนณะสก่วรนรมเหกำตรุทกฤี่คษู่คฎวีกาำมคัดค้านยกขส้ึนำนอกั้างงำนนั้นคใณหะ้ศการลรมใชก้ำรกฤษฎีกำ

ดุลพินจิ จดลงไว้ในรายงาน หรือกำหนดใหค้ คู่ วามฝา่ ยนนั้ ยนื่ คำแถลงเป็นหนงั สอื เพอื่ รวมไวใ้ นสำนวน

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

มาตรา ๑๑๙ ไม่ว่าเวลาใด ๆ ในระหว่างที่พยานเบิกความ หรือภายหลังที่พยานได้

สำนกั เงบำิกนคควณาะมกแรรลม้วกำแรตก่กฤ่อษนฎีกมำีคำพิพากษา สใหำน้ศกั างลำนมคีอณำนะการจรทมี่จกะำรถกาฤมษพฎยีกาำนด้วยคำถามสใำดนกัๆงำตนาคมณทะี่เกหร็นรมวก่าำรกฤษฎีกำ

จำเป็น เพ่ือให้คำเบิกความของพยานบริบูรณ์ หรือชัดเจนย่ิงข้ึน หรือเพ่ือสอบสวนถึงพฤติการณ์ท่ีทำ
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๗๕ มาตรา ๑๑๗ แก้ไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สำนกั คงวำานมคแณพะ่งก(รฉรบมบั กทำ่ี ร๕ก)ฤพษ.ศฎ.ีก๒ำ๔๙๙ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

- ๕๐ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า

ให้พยานเบกิ ความเชน่ นั้น

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกถฤ้าษพฎยีกาำนสองคนหรือสำกนวกั ่างนำน้ันคเบณิกะกครวรามมกขำรัดกกฤันษฎใีกนำข้อสำคัญแหส่งำปนรกั ะงำเดน็คนณเะมก่ือรศรมากลำรกฤษฎีกำ

เห็นสมควรหรือเมื่อคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหน่ึงมีคำขอ ให้ศาลมีอำนาจเรียกพยานเหล่านั้นมาสอบถาม

ปากคำพร้อมกนั ไสดำ้ นกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกมฤาษตฎรีกาำ๑๒๐ ถ้าคู่คสวำานมกั ฝง่าำยนใคดณอะ้ากงรวร่ามคกำำเรบกิกฤคษวฎาีกมำของพยานคนสใำดนทกั ง่ีคำู่คนวคาณมะอกีกรฝรม่ากยำรกฤษฎีกำ
หน้นันนึ่งอำ้าพงยาหนรหือลทักี่ศฐสาาำลนนเกัรมียงาำกสนมบื คาสณไนมะบัก่ครสวรนรมเุนกชขำื่อร้อฟกอฤังา้ ษงโฎขดีกอยำงเตหนตไุผดลแ้ ซล่ึง้วศแาตลสจ่ ำเะหนเ็กันหงวน็ำ่านคมควีมณรูละกศรารลมอกำารจกยฤอษมฎใีกหำ้คู่ความฝ่าย

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ
มาตรา ๑๒๐/๑๗๖ เม่ือคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหน่ึงมีคำร้องและคู่ความอีกฝ่ายไม่คัดค้าน

และศาลเห็นสมคสำวนรกั ศงาำลนคอณาจะกอรนรุญมกาำตรใกหฤ้ษคฎู่คีกวำามฝ่ายที่มีคำสรำ้อนงกั เงสำนนคอณบะันกทรรึกมถก้อำรยกคฤำษทฎั้งีกหำมดหรือแต่

บางส่วนของผู้ท่ีตนประสงค์จะอ้างเป็นพยานยืนยันข้อเท็จจริงหรือความเห็นของผู้ให้ถ้อยคำต่อศาล

สำนกั แงทำนนคกณาระกซรักรถมากมำผรกู้ใหฤถ้ษ้อฎยีกคำำเปน็ พยานตส่อำหนกันง้าำศนาคลณไดะก้ รรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

คู่ความท่ีประสงค์จะเสนอบันทึกถ้อยคำแทนการซักถามพยานดังกล่าวตามวรรค
หน่ึง จะต้องยน่ื คสำรำน้อกังงแำสนดคงณคะวการมรจมำกนำรงกพฤรษ้อฎมีกเหำ ตุผลต่อศาลกสำ่อนนกั วงันำนชคี้สณอะงกสรถรามนกำหรรกอืฤกษ่อฎนีกำวนั สืบพยาน

ในกรณีท่ีไม่มีการช้ีสองสถาน และใหศ้ าลพิจารณากำหนดระยะเวลาท่ีคคู่ วามจะต้องยื่นบนั ทึกถอ้ ยคำ
สำนกั ดงังำกนลค่าณวะตก่อรรศมากลำแรลกะฤสษ่งฎสีกำำเนาบันทึกถ้อสยำคนำกั นงำั้นนใคหณ้คะู่คกวรารมมอกำีกรฝก่าฤยษหฎนีก่ึงำทราบล่วงหนส้าำไนมกั ่นง้อำนยคกณว่าะกเจร็ดรมวกันำรกฤษฎีกำ

ก่อนวันสืบพยานสคำนนกั นง้ันำนคเมณ่ือะมกีรกรามรกยำื่นรกบฤันษทฎึกีกำถ้อยคำต่อศาสลำแนลกั ้งวำคนู่คควณาะมกทรร่ียม่ืนกไำมรก่อฤาษจฎขีกอำถอนบันทึก
ถ้อยคำน้ัน บันทึกถ้อยคำนั้นเมื่อพยานเบิกความรับรองแล้วให้ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของคำเบิกความ

สำนกั ตงอำนบคคณำซะกกั รถรามมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

ให้ผู้ให้ถ้อยคำมาศาลเพื่อเบิกความตอบคำซักถามเพ่ิมเติม ตอบคำถามค้าน และ

คำถามติงของคู่คสวำานมกั หงำานกคผณู้ใหะก้ถร้อรยมคกำำรไมกฤ่มษาฎศีกาำล ให้ศาลปฏิเสสำธนทกั ่ีจงำะนรคับณฟะังกบรันรมทกึกำถรก้อฤยษคฎำีกขำองผู้น้ันเป็น

พยานหลกั ฐานในคดแี ตถ่ ้าศาลเห็นว่าเปน็ กรณจี ำเปน็ หรือมีเหตุสุดวิสัยที่ผู้ให้ถ้อยคำไม่สามารถมาศาล

สำนกั ไงดำ้นแคลณะะเพกรื่อรปมรกะำโรยกชฤษนฎ์แีกหำ่งความยุติธรรสมำนจกั ะงรำนับคฟณังบะกันรทรมึกกถำ้อรยกคฤษำทฎีก่ีผำู้ให้ถ้อยคำมิไดส้มำานศกั างลำนนค้ันณปะรกะรกรมอกบำรกฤษฎีกำ

พยานหลักฐานอ่ืนกไ็ ด้
สใำนนกกั รงำณนีทคณี่คู่ะคกวรารมมตกำกรลกงฤกษันฎีกใหำ้ผู้ให้ถ้อยคำสไำมน่ตกั ้องำงนมคาณศะากลรรหมรกือำรคกู่คฤวษาฎมีกอำีกฝ่ายหนึ่ง

ยนิ ยอมหรือไม่ตดิ ใจถามค้าน ให้ศาลรับฟังบนั ทกึ ถ้อยคำดังกลา่ วเป็นพยานหลกั ฐานในคดีได้
สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

สมำานตกั รงาำน๑ค๒ณ๐ะก/ร๒ร๗ม๗กำเรมก่ือฤคษู่คฎวีกาำมมีคำร้องร่วมสกำนันกัแงลำะนศคาณละเกหร็นรมสกมำครวกรฤษศฎาีกลำอาจอนุญาต
ให้เสนอบันทึกถ้อยคำยืนยันข้อเท็จจริงหรือความเห็นของผู้ให้ถ้อยคำซ่ึงมีถ่ินท่ีอยู่ในต่างประเทศต่อ
สำนกั ศงาำนลคแณทะนกกรารรมนกำำรพกยฤาษนฎบีกำุคคลมาเบิกคสวำานมกั ตง่อำนหคนณ้าะศการลรมไดก้ำแรกตฤ่ทษั้งฎนีกี้ไำม่ตัดสิทธิผู้ใหส้ถำ้อนยกั คงำำนทคี่จณะะมการศรมากลำรกฤษฎีกำ
เพื่อใหก้ ารเพม่ิ เตมิ

สสำำนหกั รงับำนลคาณยมะกอื รชรอ่ืมขกอำรงกผฤใู้ หษฎถ้ ี้อกำยคำใหน้ ำมาตสรำานกั๔ง๗ำนวครณระคกสรารมมกมำารใกชฤ้บษังฎคีกับำโดยอนุโลม

สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๗๖ มาตรา ๑๒๐/๑ เพ่ิมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
แพ่ง (ฉบบั ที่ ๒๓) พส.ศำน. ๒กั ง๕ำ๕น๐คณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ

๗๗ มาตรา ๑๒๐/๒ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
สำนกั แงพำนง่ ค(ฉณบะับกทรี่ ร๒ม๓ก)ำพรก.ศฤ.ษ๒ฎ๕ีก๕ำ๐ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ สำนกั งำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ