รายงานผลการจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ

รายงานผลการจดั กจิ กรรม
เสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ

วนั ท่ี ๑๔-๑๖ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๒ งานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครงั้ ท่ี ๒๑

ศนู ยฝ์ ึกและพฒั นาอาชีพเกษตรกรรมวดั ญาณสงั วรารามวรมหาวหิ าร
อนั เน่ืองมาจากพระราชดาริ

สานกั งานสง่ เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั
สานกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ

เอกสารวชิ าการท่ี ๑/๒๕๖๒

คำนำ

การจัดเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ เป็นกิจกรรมหนึ่งในโครงการมหกรรมเกษตรธรรมชาติ
คร้ังท่ี 21 ซ่ึงจัดระหว่างวันท่ี 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 10.00-12.00 และ 13.00-15.00 น.
ณ ลานข่อย ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อนั เน่ืองมาจากพระราชดำริ
มกี ิจกรรมบรรยายพิเศษ แลกเปล่ยี นเรยี นรู้ ประสบการณ์ เกี่ยวกบั เกษตรธรรมชาติ และการดแู ลสุขภาพของ
เกษตรกรท่ที ำเกษตรธรรมชาติให้แกเ่ กษตรกรและประชาชนท่สี นใจ

เอกสารรายงานผลการจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติเล่มนี้ จัดทำขึ้นโดยมี
วตั ถปุ ระสงค์เพ่อื สรุปผลการดำเนินงาน ปัญหาอุปสรรค และข้อเสนอแนะในการดำเนินงาน สำหรับเป็นข้อมูล
สารสนเทศในการบริหารจัดการกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติในคร้ังต่อไป หวงั ว่าเอกสารเล่มน้ีจะ
เป็นประโยชน์ต่อการปฏิบตั งิ านของผู้ทเ่ี กย่ี วข้อง

คณะกรรมการฝา่ ยการจดั กิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ
งานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครัง้ ที่ 21
9 เมษายน 2562

สารบญั หนา้

คำนำ 1
สารบัญ 1
สารบัญตาราง 2
บทนำ 5
วตั ถปุ ระสงค์ 5
กระบวนการดำเนินงาน 5
งบประมาณทใี่ ช้ในการจัดเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ 11
ผลการดำเนินงาน 13
15
ตอนที่ 1 ผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ
ตอนท่ี 2 จำนวนผเู้ ข้ารบั ฟังการเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ 16
ตอนที่ 3 ข้อมลู เบ้ืองตน้ ของผูต้ อบแบบสอบถาม 28
ตอนท่ี 4 ผลการสอบถามการรบั ร้ขู ่าวสารและเหตผุ ลการตัดสนิ ใจในการเข้ารับฟัง 28
29
เสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติของผตู้ อบแบบสอบถาม 30
ตอนท่ี 5 ผลการสอบถามความคิดเหน็ ทมี่ ีตอ่ การจัดเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ 31
สรุปผล ปัญหาอุปสรรค และขอ้ เสนอแนะในการจดั ครัง้ ตอ่ ไป 32
สรุปผลการดำเนินงาน 34
ปญั หา อปุ สรรคในการจัดกจิ กรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาตคิ รง้ั นี้ 36
ขอ้ เสนอแนะสำหรับการจัดเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติครงั้ ตอ่ ไป 66
ภาคผนวก 75
คำสัง่
คำบรรยายพิเศษ หัวข้อ “เกษตรธรรมชาติตามรอยเบอ้ื งพระยุคลบาท สวู่ ิถพี อเพยี ง”
เอกสารประกอบการนำเสนอผลงานวจิ ยั เกษตรธรรมชาติของสถานศกึ ษา กศน.
ขอ้ มลู ผลงานวจิ ัยเกษตรธรรมชาติของสถานศกึ ษา สำหรับจดั ทำโฟมบอร์ด
คณะผ้จู ัดทำ

บทนำ

ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเน่ืองมาจาก
พระราชดำริ (ศฝก.) ได้จัดงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติมาเป็นเวลายาวนาน ปีนี้ พ.ศ. 2562 เป็นอีกปีหนง่ึ ท่ี
ศฝก. จัดงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ซึ่งเป็นคร้งั ที่ 21 จัดระหว่างวนั ท่ี 13-17 กุมภาพันธ์ 2562 ณ ศฝก.
ภายในงานมีการจัดกิจกรรมท่ีหลากหลาย ได้แก่ การประกวดผลผลิตเกษตรธรรมชาติ การประกวดการทำ
แปลงปลูกผักเกษตรธรรมชาติ การประกวดวาดภาพ การจัดกิจกรรม 1 ช่ัวโมง 1 อาชีพ และการจัดกิจกรรม
เสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ เพื่อเผยแพร่ความรูเ้ กษตรธรรมชาติให้แก่เกษตรกรและผสู้ นใจทั่วไป

การเสวนาวิชาการเป็นกจิ กรรมหนงึ่ ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติครัง้ น้ี โดยมีวตั ถปุ ระสงค์
เพ่ือเผยแพร่ความรู้ด้านเกษตรธรรมชาติ การดูแลสุขภาพ และผลดีที่เกิดจากการทำเกษตรธรรมชาติให้แก่
เกษตรกรและผู้สนใจ ตามธีมงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครงั้ ท่ี 21 คือ “เกษตร’สุข ด้วยศาสตร์พระราชา”
โดยคณะกรรมการฝ่ายการจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาตทิ ่ีได้รับมอบหมายตามคำส่งั ศนู ย์ฝึกและ
พฒั นาอาชพี เกษตรกรรมวดั ญาณสังวรารามวรมหาวหิ าร อนั เนือ่ งมาจากพระราชดำริ ที่ 113/2561 ลงวันที่
13 ธันวาคม 2561 ได้กำหนดธีมงานเสวนาวิชาการคร้ังน้ี คือ “เกษตรธรรมชาติตามรอยเบื้องพระยุคลบาท
สู่วิถีพอเพียง” และกำหนดเนอ้ื หาที่เปน็ ไปตามธมี งาน สอดคลอ้ งกบั สภาพบรบิ ท สังคม และความตอ้ งการของ
ผู้เข้าร่วมกิจกรรมในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ รวมท้ังคำนึงถึงสถานะการเป็นสถานศึกษาในสังกัด
สำนักงาน กศน. สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ และอำนาจหน้าท่ีของ ศฝก. ท่ีกำหนดในราชกิจจา-
นุเบกษา เล่มที่ 125 ตอนพิเศษ 60 ง ลงวนั ท่ี 25 มีนาคม 2551 คือ

1) จัดการศึกษา ฝึกอบรม และสาธิตด้านเกษตรธรรมชาติตามแนวพระราชดำรขิ องในหลวง
รัชกาลท่ี 9 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยาม-
มนิ ทราธริ าช บรมนาถบพิตร เกษตรธรรมชาตแิ นวทางอน่ื ที่เหมาะสมกบั นิเวศเขตร้อน ความรดู้ ้านสง่ิ แวดล้อม
และทรัพยากร เทคโนโลยกี ารเกษตร สมุนไพรและอนื่ ๆ ที่เกยี่ วข้องกับเกษตรธรรมชาติ

2) เป็นศูนย์การเรียนรู้และเผยแพร่ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โดยเฉพาะด้าน
เกษตรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม

3) วิจัย ทดลอง เผยแพร่เพ่ือพัฒนาองค์ความรู้ด้านเกษตรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อมและ
องคค์ วามรอู้ ่ืนๆ ท่เี ก่ียวข้องกับเกษตรธรรมชาติ

4) ส่งเสริม สนับสนุน ประสานกับชุมชน หน่วยงาน เครือข่าย ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน
เพ่ือแก้ปัญหาด้านเศรษฐกิจ สังคม ส่ิงแวดล้อม และเสริมสร้างความเข้มแข็งแก่ชุมชน โดยเน้นองค์ความรู้
ท่ีเกยี่ วกบั เกษตรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม

เพ่ือให้คณะกรรมการฝ่ายการจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ ทราบผลของการ
ดำเนินงาน และมีข้อมูลสารสนเทศเพียงพอสำหรับใช้ในการวางแผนการจัดเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ
ในงานมหกรรมเกษตรกรรมชาติ ครง้ั ท่ี 22 ในปี พ.ศ. 2563 จึงไดจ้ ัดทำสรปุ รายงานผลการดำเนินงานเสวนา
วชิ าการเกษตรธรรมชาติ ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครั้งที่ 21

วัตถุประสงค์

เพ่ือจัดทำข้อมูลสารสนเทศเกี่ยวกับการดำเนินงานให้คณะกรรมการฝ่ายการจัดกิจกรรม
เสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้ังท่ี 21 ทราบผลการดำเนินงานและ
ใหส้ ถานศกึ ษามสี ารสนเทศสำหรับใช้วางแผนการดำเนนิ การในครงั้ ต่อไป

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันท่ี 14-16 กมุ ภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้ังท่ี 21

2

กระบวนการดำเนนิ งาน

1. คณะผู้จัดงานเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ ดำเนนิ การประชุมคณะกรรมการฝ่ายการจัด
กิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติท่ีได้รับมอบหมายตามคำส่ังศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรม

วัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเน่ืองมาจากพระราชดำริ ที่ 113/2561 ลงวันท่ี 13 ธันวาคม 2561
เพื่อเตรียมงานจัดเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ โดยมีนางทิพวรรณ สิทธิรังสรรค์ เป็นประธานการประชุม
และนางสาวจรรยา สงิ ห์ทอง เป็นเลขานกุ ารในการประชุม จำนวน 2 ครงั้ คอื

คร้ังที่ 1 วันท่ี 12 ธันวาคม 2561 เวลา 16.45-18.00 น. ณ อาคารร้านค้าสวสั ดิการ
ศฝก.

ครั้งท่ี 2 วันท่ี 26 ธันวาคม 2561 เวลา 9.00-13.00 น. ณ ลานขอ่ ย ศฝก.

สรุปผลการประชมุ

คณะกรรมการฝ่ายการจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ ได้กำหนดการจัด

เสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครง้ั ที่ 21 ดงั นี้

1. ธีมงานเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ ท่สี อดคลอ้ งกบั ธมี งานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ

ครั้งที่ 21 และอำนาจหน้าที่ของศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร

อันเนื่องมาจากพระราชดำริ คือ “งานวิจยั เกษตรธรรมชาติตามรอยเบือ้ งพระยุคลบาท สวู่ ถิ พี อเพียง”

2. จัดเสวนาวิชาการฯ จำนวน 3 วัน ระหว่างวันท่ี 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 วันละ

2 ช่วงเวลา ช่วงเวลาละ 2 ชั่วโมง คือ ช่วงเช้า จัดเวลา 10.00-12.00 และ ช่วงบ่าย จัดเวลา 13.00-15.00 น.

เปา้ หมาย 300 คน

3. กำหนด (ร่าง) กำหนดการในงานเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ ดังนี้

วันที่/เวลา 10.00-12.00 น. 12.00 - 1300-15.00 น.
13.00 น.

วันพฤหัสบดีท่ี “งานวิจยั เกษตรธรรมชาตติ ามรอย นำเสนอผลงานวจิ ยั เกษตรธรรมชาติ

14 กมุ ภาพนั ธ์ เบือ้ งพระยุคลบาท สู่วถิ พี อเพยี ง” โดย ของสถานศกึ ษา

2562 รัฐมนตรีชว่ ยวา่ การกระทรวงเกษตร 1..............................................

และสหกรณ์ (ดร.ววิ ัฒน์ ศัลยกำธร) 2..............................................

3..............................................

พธิ ีกร : นางทพิ วรรณ สทิ ธริ ังสรรค์ 4..............................................

พกั พธิ กี ร : นางสาวฐิติรัตน์ อุบล

วนั ศุกรท์ ี่ “นำเสนอผลงานวจิ ยั ดา้ นการวจิ ัยและ นำเสนอผลงานวิจัยเกษตรธรรมชาติ

15 กุมภาพันธ์ พฒั นาเมลด็ พนั ธุ์เกษตรธรรมชาต”ิ ของสถานศกึ ษา

2562 โดย นางทพิ วรรณ สทิ ธริ งั สรรค์ 1……………………………….……..

2…………………………….………..

พธิ กี ร : นางสาวฐิติรตั น์ อบุ ล 3…………………………….………..

4……………………………….……..

พิธีกร : นางสาวฐิตริ ัตน์ อุบล

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วนั ท่ี 14-16 กมุ ภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครง้ั ที่ 21

3

วันที่/เวลา 10.00-12.00 น. 12.00 - 1300-15.00 น.
13.00 น.
วันเสารท์ ี่ “การดูแลสขุ ภาพองค์รวม” โดย
16 กุมภาพันธ์ 1. นายสุชาติ ชาญนิรตุ ติ พัก แลกเปล่ียนประสบการณข์ อง
2562 2. ดร.พงษ์จันทร์ จนั ทยศ
3. บุคลากรของโรงพยาบาลสมเด็จ เกษตรกรเกษตรธรรมชาติ
พระสงั ฆราชญาณสงั วรเพอื่ ผสู้ ูงอายุ
1. นายบญุ ลอ้ ม ดีประดบั
พิธกี ร : นางสาวทพิ วรรณ
สิทธิรงั สรรค์ 2. นายสนั ต์ สำอางเอม

3. นางดวงพรรณ ทองทรพั ย์

4. นางกฤษณา ศกุ รสตู

5. รท.ศภุ ชัย เกิดเจริญพร

6. รอ.สรรเพชญ์ บตุ รกั ษ์

พธิ ีกร : นางสาวไพจิตร คงแก้ว

4. ร่วมกนั ออกแบบเวทสี ำหรบั จัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ โดยจัดเป็นลกั ษณะ
กระท่อมปลายนา และมีแครไ่ มไ้ ผ่ เปน็ ทนี่ ่งั เป็นหลัก

5. มอบหมายหน้าท่ีการดำเนินงานเตรียมการให้แก่คณะกรรมการฝ่ายจัดกิจกรรมเสวนา

วิชาการเกษตรธรรมชาติแต่ละคน เช่น ประสานผู้เสวนา ประสานศูนย์ฝึกฯ ต่างๆ เพือ่ เชิญเปน็ ผู้เสวนาวิชาการ
และขอเอกสารผลงานวิจัย จัดทำหนังสือเชิญ รบั รายงานตัว สรุปรายงานการจดั เสวนาวิชาการ ออกแบบและ
จดั เวทีเสวนา/สถานทเ่ี สวนาวชิ าการ เปน็ ต้น

6. คณะกรรมการฯ แต่ละคน ได้ดำเนนิ งานตามหนา้ ท่ีท่ีได้รับมอบหมาย และพบว่า วิทยากร
บางท่านติดภารกิจอ่ืนในช่วงวันตาม (ร่าง) กำหนดการดังกลา่ ว จึงมีการปรับกำหนดการเสวนาวิชาการเกษตร

ธรรมชาติ ซึ่งปรับหลายคร้ัง จนได้กำหนดการทใี่ ช้ในการดำเนินงาน ดังนี้

วันที่/เวลา 10.00-12.00 น. 12.00 - 1300-15.00 น.
13.00 น.
วันพฤหัสบดที ่ี “เมล็ดพนั ธุ์เกษตรธรรมชาติ
14 กมุ ภาพันธ์ สู่วิถีพอเพยี ง” โดย นางทพิ วรรณ พัก “ผลงานวจิ ยั เกษตรธรรมชาติ”
2562 สิทธิรังสรรค์ และ ดร.จานุลักษณ์
ขนบดี 1. การปลกู ผักสลัดดว้ ยวธิ ีเกษตร

ธรรมชาตติ ลอดปี โดย ศฝช.สระแกว้

2. การทดลองปลกู หอมแดงโดยวธิ ีเกษตร

ธรรมชาติ โดย ศฝช.อุตรดติ ถ์

พธิ ีกร : นางสาวฐิติรัตน์ อุบล 3. การปลูกมันเทศโดยวิธีเกษตรธรรมชาติ

โดย ศฝช. สระแกว้

4. การปลูกฝรั่งกมิ จโู ดยวิธเี กษตร

ธรรมชาติโดย ศฝช.สุรนิ ทร์

พธิ กี ร : นางสาวฐติ ริ ัตน์ อบุ ล

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วนั ท่ี 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครง้ั ที่ 21

4

วันท่ี/เวลา 10.00-12.00 น. 12.00 - 1300-15.00 น.
13.00 น.
วนั ศุกร์ที่
15 กมุ ภาพนั ธ์ “การดแู ลสุขภาพแบบองคร์ วม” “ผลงานวจิ ัยเกษตรธรรมชาติ”
2562
โดย 1. การทดลองปลูกแตงโมโดยไม่ใช้ปุ๋ย

นายสชุ าติ ชาญนิรุตติ ตามแนวทางเกษตรธรรมชาติ โดย ศฝช.

นายทรงคุณ พทิ ยาปรีชานนท์ และ มุกดาหาร

นายสนอง สุภาผล 2. การศึกษาการเจริญเติบโตของ

กะหลำ่ ปลีด้วยวิธีเกษตรธรรมชาติ โดยใช้

พธิ ีกร : นางทิพวรรณ ป๋ยุ หมกั ทแี่ ตกต่างกนั โดย ศฝช.เชยี งราย

สทิ ธริ งั สรรค์ 3. การปลูกกุยชา่ ยขาวโดยวธิ ีเกษตร

ธรรมชาติ โดย ศฝช. มุกดาหาร

พัก 4. การทดลองปลกู เมล่อนโดยวธิ ีเกษตร

ธรรมชาติ โดย ศฝส. กาญจนบรุ ี

วันเสาร์ที่ “เกษตรธรรมชาติตามรอยเบ้ือง พิธกี ร : นางสาวฐติ ิรัตน์ อุบล
พระยุคลบาท ส่วู ิถพี อเพยี ง” โดย “เกษตร ‘สขุ ’ ดว้ ยศาสตร์พระราชา” โดย
16 กุมภาพันธ์ รฐั มนตรชี ว่ ยวา่ การกระทรวง 1. นางทพิ วรรณ สทิ ธริ งั สรรค์
2562 เกษตรและสหกรณ์ (ดร.วิวฒั น์ 2. นายบญุ ลอ้ ม ดีประดบั
ศลั ยกำธร) 3. นาวาตรีมนต์ชยั ศรไชย
4. นางสายใจ เต็งสวุ รรณ์
พธิ กี ร : นางทิพวรรณ 5. เรือโทศุภชยั เกิดเจรญิ พร
สทิ ธริ ังสรรค์
พธิ กี ร : นางสาวปาลิดา หงษ์กระจ่าง

7. คณะกรรมการดำเนินงานของงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้ังที่ 21 ของ ศฝก. ขอให้
คณะกรรมการจัดกิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติเพิ่มเปา้ หมาย เนือ่ งจากพิจารณาจากผลการจัดเสวนา

วิชาการของปที ่ีผ่านมา ประกอบกับระหวา่ งการจดั เตรยี มการ มผี แู้ จ้งความประสงค์ขอเข้ารบั ฟังเสวนาวชิ าการ
จำนวนมาก จึงเพ่มิ เป้าหมายเป็น 500 คน ดังรายละเอยี ดตอ่ ไปนี้

วนั ที่/เวลา 10.00-12.00 น. 12.00 - 1300-15.00 น.
13.00 น.
วนั พฤหสั บดีท่ี “เมล็ดพันธุเ์ กษตรธรรมชาติ
14 กุมภาพันธ์ สู่วถิ พี อเพียง” ผลงานวจิ ัยเกษตรธรรมชาติของ
2562 เป้าหมายผ้ฟู ัง จำนวน 100 คน
วนั ศกุ รท์ ี่ “การดูแลสุขภาพแบบองค์รวม” สถานศกึ ษา กศน.
15 กมุ ภาพันธ์
2562 เปา้ หมายผูฟ้ งั จำนวน 50 คน เปา้ หมายผูฟ้ ัง จำนวน 25 คน
วนั เสารท์ ่ี “เกษตรธรรมชาติตามรอยเบือ้ ง
16 กมุ ภาพนั ธ์ พระยุคลบาท สู่วิถีพอเพียง” ผลงานวจิ ยั เกษตรธรรมชาติของ
2562 เปา้ หมายผ้ฟู งั จำนวน 250 คน พกั สถานศึกษา กศน.

เป้าหมายผฟู้ ัง จำนวน 25 คน

“เกษตร ‘สขุ ’ ดว้ ยศาสตร์พระราชา” โดย

เปา้ หมายผฟู้ งั จำนวน 50 คน

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันที่ 14-16 กมุ ภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครัง้ ที่ 21

5

งบประมาณทใ่ี ช้ในการจัดเสวนาวิชาการ

การจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการครั้งนี้ จำนวน 3 วัน ประกอบด้วยกิจกรรมการแลกเปล่ียน

เรียนรู้ นิทรรศการผลงานวิจัยเกษตรธรรมชาติ และเอกสารผลงานวิจัยของบุคลากรกลุ่มศูนย์ฝึกฯ ใช้งบ

ปริมาณในการดำเนินงานโดยประมาณ 26,291.- บาท (สองหมื่นหกพันสองร้อยเก้าสิบเอ็ดบาทถ้วน)

รายละเอยี ดดงั นี้

1. ค่าอาหารว่างและเครื่องดม่ื 12,500.- บาท

2. ค่าตอบแทนวิทยากร 4,800.- บาท

3. ค่าพาหนะของวทิ ยากร 1,416.- บาท

4. ค่าวัสดุ 7,575.- บาท

นอกจากน้ี ฝา่ ยจดั กจิ กรรมเสวนาวิชาการ ไดร้ บั การสนับสนนุ วสั ดเุ พ่ิมเติมจากเครอื ขา่ ย ดังน้ี

1. คุณโกวิท วงษ์กมลชุณ์ บริษัทมายซัคเซสอะโกร สนับสนุนสมุดและดินสอ จำนวน 200 ชุด

เพ่ือให้ผ้เู ข้ารับฟงั เสวนาวชิ าการใช้บันทกึ ความรทู้ ไี่ ด้รบั

2. ดร.จาณุลักษณ์ ขนบดี สถาบันวิจัยเทคโนโลยีเกษตร จังหวัดลำปาง สนับสนุนเมล็ดพันธุ์ผัก

จำนวน 4 ชนิด ประกอบด้วย ฟักทอง ผกั สลัด ผักโขมแดง โหระพา จำนวน 100 ชุด เพื่อมอบให้ผู้เข้ารับฟังเสวนา

วิชาการ

ผลการดำเนนิ งาน

การนำเสนอผลการดำเนินงานของการเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติคร้ังน้ี จะขอนำเสนอ

เป็น 5 ตอน ดงั น้ี
ตอนที่ 1 ผลการจดั กจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ
ตอนที่ 2 จำนวนผ้เู ข้ารบั ฟังการเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ

ตอนท่ี 3 ข้อมลู เบอ้ื งตน้ ของผเู้ ข้ารบั ฟงั การเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ
ตอนท่ี 4 ผลการสอบถามการรับรู้ข่าวสารและเหตุผลการตัดสินใจในการเข้ารับฟังเสวนา-

วชิ าการเกษตรธรรมชาตขิ องผูต้ อบแบบสอบถาม
ตอนท่ี 5 ผลการสอบถามความคิดเหน็ ท่มี ีต่อการจดั เสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ

ตอนท่ี 1 ผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ
การจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติคร้ังน้ี คณะกรรมการฯ ได้จัดกิจกรรม

เพื่อเผยแพร่ความรู้ด้านเกษตรธรรมชาติ การดูแลสุขภาพ และผลดีที่เกิดจากการทำเกษตรธรรมชาติ จำนวน
3 ลักษณะ ดงั นี้

1. กิจกรรมบรรยายพิเศษ การแลกเปลี่ยนความรู้ ความคิดเห็น และประสบการณ์ ซึ่งเป็น

กิจกรรมหลัก โดยจัดกิจกรรม 3 วัน ระหว่างวันท่ี 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 วันละ 2 ช่วงเวลา คือ เวลา

10.00-12.00 น. และ เวลา 13.00-15.00 น. ณ ลานข่อย ศฝก. โดยมีผู้ร่วมเสวนาและบรรยายพิเศษ

ทัง้ สิ้น 19 ท่าน รายละเอยี ด ดงั กำหนดการทก่ี ลา่ วข้างต้น และภาพกิจกรรมดงั ตอ่ ไปนี้

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันที่ 14-16 กุมภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครงั้ ท่ี 21

6
วันท่ี 14 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 10.00-12.00 น.
หัวข้อ “เมล็ดพันธุเ์ กษตรธรรมชาติ สู่วถิ ีพอเพียง”
ผ้รู ว่ มเสวนา : นางทพิ วรรณ สทิ ธริ งั สรรค์ และ ดร.จาณลุ ักษณ์ ขนบดี
พิธกี ร : นายสรรทัศน์ บุญมา

วันที่ 14 กุมภาพนั ธ์ 2562 เวลา 13.00-15.00 น.
หวั ขอ้ “ผลงานวจิ ัยเกษตรธรรมชาติของสถานศกึ ษา กศน.”
ผู้รว่ มเสวนา : นางสาวสุภาพร สาครเย็น นายเกริก ธีระโคตร นายกรินทร์ เฉลมิ วสิ ตุ มก์ ุล

และ นางสาวกรรณิกา สืบดี
พธิ กี ร : นายสรรทัศน์ บญุ มา

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วนั ท่ี 14-16 กมุ ภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครั้งที่ 21

7
วันที่ 15 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 10.00-12.00 น.
หวั ข้อ “การดูแลสุขภาพแบบองคร์ วม”
ผู้ร่วมเสวนา : นายสชุ าติ ชาญนิรุตติ นายทรงคุณ พิทยาปรีชานนท์ และ

นายสนอง สภุ าพร
พธิ กี ร : นางทิพวรรณ สิทธิรังสรรค์

วนั ที่ 15 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 13.00-15.00 น.
หัวขอ้ “ผลงานวจิ ัยเกษตรธรรมชาตขิ องสถานศึกษา กศน.”
ผรู้ ่วมเสวนา : นางสาววาสนา มะโนคำ นางอนงคว์ รรณ ขันทะลี นายเกริก ธรี ะโคตร

และนางใกลร้ ุ่ง ทองดี
พธิ ีกร : นางสาวฐิติรตั น์ อุบล และ นางสาวทพิ ยว์ ิมล หมื่นเตยี ง

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วันท่ี 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครง้ั ท่ี 21

8
วันท่ี 16 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 10.00-12.00 น.
หวั ขอ้ “เกษตรธรรมชาตติ ามรอยเบื้องพระยคุ ลบาท สวู่ ิถีพอเพยี ง”
ผบู้ รรยายพเิ ศษ : ดร. ววิ ัฒน์ ศัลยกำธร
พธิ ีกร : นางทพิ วรรณ สทิ ธริ งั สรรค์

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วนั ที่ 14-16 กมุ ภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้งั ที่ 21

9
วนั ท่ี 16 กุมภาพนั ธ์ 2562 เวลา 13.00-15.00 น.
หัวขอ้ “เกษตร ‘สุข’ ด้วยศาสตรพ์ ระราชา”
ผู้ร่วมเสวนา : นางทพิ วรรณ สิทธริ งั สรรค์ นายบุญลอ้ ม ดปี ระดบั นางสายใจ เตง็ สุวรรณ์

นาวาตรมี นต์ชยั ศรไชย และ เรอื โทศภุ ชัย เกิดเจริญพร
พิธกี ร : นางสาวปาลิดา หงษ์กระจา่ ง

2. กิจกรรมนิทรรศการผลงานวิจัยเกษตรธรรมชาติของบุคลากรกลุ่มศูนย์ฝึกฯ โดยการ
รวบรวมและจดั ทำโฟมบอรด์ ขนาด 90*100 ซม. หน้าลานข่อย ท่ีจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ
จำนวน 8 ช้ินงาน คอื

2.1 การปลกู ผักสลัดด้วยวธิ ีเกษตรธรรมชาติตลอดปี โดย ศฝช.สระแกว้
2.2 การทดลองปลูกแตงโมโดยไม่ใช้ปุ๋ยตามแนวทางเกษตรธรรมชาติ โดย ศฝช. มกุ ดาหาร
2.3 การปลกู มันเทศโดยวิธีเกษตรธรรมชาติ โดย ศฝช. สระแก้ว
2.4 การปลูกฝรงั่ กมิ จูโดยวิธเี กษตรธรรมชาติโดย ศฝช.สรุ นิ ทร์

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันท่ี 14-16 กุมภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครั้งที่ 21

10
2.5 การทดลองปลกู หอมแดงโดยวิธเี กษตรธรรมชาติ โดย ศฝช.อตุ รดติ ถ์
2.6 การศึกษาการเจริญเติบโตของกะหล่ำปลีด้วยวิธีเกษตรธรรมชาติ โดยใช้ปุ๋ยหมักท่ี
แตกตา่ งกนั โดย ศฝช.เชยี งราย
2.7 การปลกู กุยชา่ ยขาวโดยวธิ เี กษตรธรรมชาติ โดย ศฝช. มุกดาหาร
2.8 การทดลองปลกู เมล่อนโดยวิธเี กษตรธรรมชาติ โดย ศฝส. กาญจนบุรี

3. จัดทำเอกสารผลงานวิจัยเกษตรธรรมชาติ เพื่อประกอบการนำเสนอในกิจกรรมเสวนา
วิชาการเกษตรธรรมชาติ “งานวิจัยเกษตรธรรมชาติตามรอยเบ้ืองพระยุคลบาท สู่วิถีพอเพียง” ดังแนบใน
ภาคผนวก

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันท่ี 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้ังท่ี 21

11

ตอนที่ 2 จำนวนผู้เข้ารับฟงั การเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ
การจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติครั้งน้ี ต้องการเผยแพร่ความรู้เร่ือง

เกษตรธรรมชาติ และการดูแลสุขภาพให้แก่เกษตรกรและประชาชนท่ีสนใจ มีจำนวนผู้สนใจเข้ารับฟังเสวนา

วิชาการครง้ั นี้ ดังตาราง 1

ตาราง 1 แสดงจำนวนและร้อยละของผูเ้ ข้ารบั ฟังเสวนาวิชาการ

วนั เดือน พ.ศ. ชว่ งเวลา หัวเรอื่ ง จำนวน (คน) รอ้ ยละ
344 33.69
14 กุมภาพันธ์ 10.00-12.00 น. เมลด็ พันธุ์เกษตรธรรมชาติ
2562 สู่วิถพี อเพียง 29 2.84

15 กุมภาพนั ธ์ 13.00-15.00 น. ผลงานวิจยั เกษตรธรรมชาตขิ อง 134 13.13
สถานศกึ ษา กศน. 42 4.11

10.00-12.00 น. การดแู ลสุขภาพแบบองคร์ วม 415 40.65

2562 13.00-15.00 น. ผลงานวจิ ัยเกษตรธรรมชาตขิ อง 57 5.58
16 กุมภาพันธ์ สถานศกึ ษา กศน. 1,021 100

10.00-12.00 น. เกษตรธรรมชาติตามรอยเบื้อง

2562 พระยุคลบาท สวู่ ิถพี อเพยี ง

13.00-15.00 น. เกษตร ‘สขุ ’ ดว้ ยศาสตร์พระราชา

รวม

จากตาราง 1 พบว่า มีผู้เข้ารับฟังการเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติครั้งนี้ทั้งสามวนั จำนวน
1,021 คน เมื่อพิจารณาเป็นรายวันและช่วงเวลา พบว่า ผู้เข้ารับฟังเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติคร้ังน้ี
มากที่สุด คือ วันท่ี 16 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 10.00-12.00 น. หัวข้อ “เกษตรธรรมชาติตามรอย
เบื้องพระยุคลบาท สู่วิถีพอเพียง” จำนวน 415 คน คิดเป็นร้อยละ 40.65 รองลงมา ได้แก่ วันท่ี 14 กุมภาพันธ์
2562 เวลา 10.00-12.00 น. หัวข้อ “เมลด็ พันธเุ์ กษตรธรรมชาติ สวู่ ิถีพอเพียง” จำนวน 344 คน คิดเป็น
ร้อยละ 33.69 และน้อยท่ีสุด คือ วันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2562 หัวข้อ “ผลงานวิจัยเกษตรธรรมชาติของ
สถานศึกษา กศน.” จำนวน 29 คน คิดเป็นร้อยละ 2.84 สามารถนำเสนอผลผู้เข้าร่วมเสวนาวิชาการในรูป
แผนภมู วิ งกลมได้ ดงั น้ี

แผนภูมิ แสดงร้อยละของผู้เขา้ รับฟงั เสวนา

วิชาการ 1 คอื วนั ที่ 14 ก.พ. 2562 เวลา 10.00-12.00 น.
2 คือ วันท่ี 14 ก.พ. 2562 เวลา 13.00-15.00 น.
เกษตรธรรมชาติ 1 3 คอื วันที่ 15 ก.พ. 2562 เวลา 10.00-12.00 น.
33.69% 4 คือ วนั ท่ี 15 ก.พ. 2562 เวลา 13.00-15.00 น.
6 5 คอื วนั ท่ี 16 ก.พ. 2562 เวลา 10.00-12.00 น.
5.58% 6 คอื วนั ท่ี 16 ก.พ. 2562 เวลา 13.00-15.00 น.

5
40.65%

4 2
4.11% 3 2.84%
13.13%

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วนั ที่ 14-16 กมุ ภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้งั ที่ 21

12

เม่ือเปรียบเทียบจำนวนผู้เข้ารับฟังเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติกับเป้าหมายที่กำหนด
รายละเอียดดงั ตาราง 2

ตาราง 2 แสดงจำนวนของเป้าหมายและผลผู้เข้ารบั ฟังการเสวนาวชิ าการ

จำนวนผู้เข้ารับฟังเสวนาวชิ าการ (คน)

วันท่จี ดั ชว่ งเวลา 10.00-12.00 น. ช่วงเวลา 13.00-15.00 น. รวม

เป้าหมาย ผล รอ้ ยละ เปา้ หมาย ผล รอ้ ยละ เปา้ หมาย ผล รอ้ ยละ

14

กุมภาพันธ์ 100 344 344 25 29 116 125 373 298.40

2562

15

กุมภาพนั ธ์ 50 134 268 25 42 168 75 176 234.67

2562

16

กุมภาพันธ์ 250 415 166 50 57 114 300 472 157.33

2562

รวม 400 893 223.25 100 128 128 500 1,021 204.20

จากตาราง 2 พบว่า จำนวนผู้เข้ารับฟังเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติมากกว่าเป้าหมาย
ท่ีกำหนด ท้ังภาพรวม และเป็นรายวัน รายช่วงเวลา ซึ่งโดยภาพรวมมีผู้เข้ารับฟังเสวนาวิชาการทั้งสิ้น จำนวน
1,021 คน จากเป้าหมายทีก่ ำหนดไว้เพยี ง 500 คน คดิ เป็นร้อยละ 204.2

เม่ือพิจารณาเป็นรายวัน พบว่า วนั ท่ี 14 กุมภาพันธ์ 2562 มีจำนวนผู้เข้ารับฟังการเสวนา
วิชาการเกษตรธรรมชาติมากกว่าเป้าหมายท่ีกำหนดไว้มากท่ีสุด คือ มีผู้เข้ารับฟังการเสวนาวิชาการ จำนวน
373 คน จากเปา้ หมายท่ีกำหนดไวเ้ พียง 125 คน คิดเป็นรอ้ ยละ 298.40

เม่ือพิจารณาเป็นรายวันและช่วงเวลา พบว่า วันท่ี 14 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 10.00-12.00 น.
เป็นช่วงท่ีมีจำนวนผู้เข้ารับฟังการเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติมากกว่าเป้าหมายท่ีกำหนดมากที่สุด คือ
มีผู้เขา้ รับฟังการเสวนาวิชาการ จำนวน 344 คน จากเป้าหมายท่ีกำหนดเพยี ง 100 คน คดิ เปน็ ร้อยละ 344

เม่ือพจิ ารณาเป็นรายช่วงเวลา พบวา่ ชว่ งเวลา 10.00-12.00 น. เปน็ ช่วงท่ีมจี ำนวน
ผูเ้ ขา้ รับฟังการเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติมากกวา่ เป้าหมายทกี่ ำหนดมากที่สุด คือ มผี ู้เขา้ รับฟังการเสวนา
วิชาการ จำนวน 893 คน จากเป้าหมายทก่ี ำหนดเพยี ง 400 คน คดิ เป็นรอ้ ยละ 223.25

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วันท่ี 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครั้งท่ี 21

13

สามารถนำเสนอเปา้ หมายและจำนวนผ้เู ขา้ รบั ฟังการเสวนาฯ ในรูปแผนภมู ิแท่งได้ ดังนี้

1200 15-ก.พ.-62 16-ก.พ.-62 รวม จำนวนผู้เขำ้ รับฟังเสวนำวิชำกำร (คน) 10.00-12.00
1000 น. เป้ำหมำย
800 จำนวนผู้เข้ำรบั ฟังเสวนำวชิ ำกำร (คน) 10.00-12.00
600 น. ผล
400 จำนวนผูเ้ ข้ำรบั ฟงั เสวนำวิชำกำร (คน) 13.00-15.00
200 น. เปำ้ หมำย
จำนวนผูเ้ ขำ้ รบั ฟงั เสวนำวิชำกำร (คน) 13.00-15.00
0 น. ผล
14-ก.พ.-62 จำนวนผ้เู ข้ำรบั ฟังเสวนำวิชำกำร (คน) รวม เป้ำหมำย

จำนวนผู้เข้ำรับฟังเสวนำวิชำกำร (คน) รวม ผล

ตอนที่ 3 ข้อมลู เบอื้ งต้นของผตู้ อบแบบสอบถาม

ผู้เข้ารับฟังการเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติครั้งน้ี จำนวน 1,021 คน ได้รบั แบบสอบถาม
ความคิดเห็นต่อการจัดเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ “เกษตรธรรมชาติตามรอยเบ้ืองพระยุคลบาท สู่วิถีพอเพียง”
กลบั คนื มาทง้ั จากกระดาษ และ QR code จำนวน 371 ฉบับ และเม่อื ตรวจสอบความสมบูรณ์ในการตอบของ
แบบสอบถามแลว้ เหลือแบบสอบถามท่ีนำมาวิเคราะห์ข้อมลู จำนวน 359 ฉบับ มีรายละเอยี ดข้อมูลเบ้ืองต้น
ของผู้ตอบแบบสอบถาม ได้แก่ เพศ อายุ อาชีพ หน่วยงานท่ีประกอบอาชีพ ระดับการศึกษา และที่พักอาศัย
ปัจจบุ นั ดังตาราง 3-4

ตาราง 3 แสดงจำนวนและรอ้ ยละของผตู้ อบแบบสอบถามจำแนกตามเพศ อาชพี หนว่ ยงานทปี่ ระกอบอาชพี

ระดบั การศึกษา และทพ่ี กั อาศัยปัจจบุ ัน

ขอ้ มูลเบื้องต้น จำนวน (คน) ร้อยละ

1. เพศ

1.1 ชาย 120 33.43

1.2 หญงิ 239 66.57

รวม 359 100

2. อายุ

2.1 น้อยกวา่ 15 ปี 00

2.2 15-29 ปี 174 48.47
2.3 30-39 ปี 56 15.60
2.4 40-49 ปี 55 15.32
2.5 50-59 ปี 44 12.25
2.6 มากกว่า 59 ปี 30 8.36
359 100
รวม

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันท่ี 14-16 กมุ ภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครงั้ ที่ 21

14

ตาราง 3 (ตอ่ ) จำนวน (คน) รอ้ ยละ
ขอ้ มูลเบอื้ งตน้
80 22.28
3. อาชพี 100 27.85
3.1 เกษตรกรรม 43 11.98
3.2 รบั จ้าง 51 14.21
3.3 ค้าขาย 85 23.68
3.4 รับราชการ 359 100
3.5 อน่ื ๆ
รวม 100 27.86
40 11.14
4. ประเภทองคก์ รท่ปี ระกอบอาชีพ 174 48.47
4.1 รัฐ 45 12.53
4.2 เอกชน 359 100
4.3 อสิ ระ
4.4 อนื่ ๆ 10 2.79
รวม 40 11.14
115 32.03
5. ระดับการศกึ ษา 86 23.95
5.1 ต่ำกวา่ ประถมศกึ ษา 10 2.79
5.2 ประถมศกึ ษา/ป.6/ป.7 79 22.01
5.3 มธั ยมศึกษาตอนตน้ /ม.3/ม.ศ.3 19 5.29
5.4 มัธยมศึกษาตอนปลาย/ม.6/ม.ศ.5/ปวช. 359 100
5.5 ปวส.
5.6 ปรญิ ญาตรี 215 59.89
5.7 สงู กว่าปริญญาตรี 144 40.11
รวม 359 100

6. ทพ่ี ักอาศยั ปจั จบุ ัน
6.1 จังหวัดชลบรุ ี
6.2 จงั หวดั อ่นื
รวม

จากตาราง 3 พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่เป็นหญิง จำนวน 239 คน คิดเป็นร้อยละ
66.57 อายุส่วนใหญ่อยู่ระหว่าง 15-29 ปี จำนวน 174 คน คิดเปน็ ร้อยละ 48.47 โดยอายมุ ากที่สุด คือ
80 ปี และอายุนอ้ ยที่สุด คอื 16 ปี อาชีพส่วนใหญ่รบั จ้าง จำนวน 100 คน คิดเปน็ ร้อยละ 27.85 สว่ นใหญ่
ประกอบอาชีพอิสระ จำนวน 174 คน คิดเป็นร้อยละ 48.47 ระดับการศึกษาส่วนใหญ่จบระดับมัธยมศึกษา
ตอนต้น/ม.3/ม.ศ.3 จำนวน 115 คน คิดเป็นร้อยละ 32.03 และส่วนใหญ่ท่ีพักอาศัยปัจจุบันอยู่ในจังหวัด

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันที่ 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครงั้ ท่ี 21

15

ชลบุรี จำนวน 215 คน คิดเป็นร้อยละ 59.89 โดยที่พักอาศัยปัจจุบันอยู่จังหวัดอ่ืน จำนวน 144 คน
คดิ เปน็ ร้อยละ 40.11 ดงั รายละเอียดขอ้ มูลผู้ตอบแบบสอบถามท่มี ที พ่ี กั อาศยั ปัจจุบันในจังหวดั อืน่ ในตาราง 4

ตาราง 4 แสดงจำนวนและรอ้ ยละของผู้ตอบแบบสอบถามทีม่ ีท่ีพักอาศัยปัจจุบันในจังหวัดอ่ืนจำแนกตามจังหวัด

ท่ี ชอ่ื จงั หวดั จำนวน (คน) รอ้ ยละ

1 กรุงเทพมหานคร 6 4.17

2 จนั ทบรุ ี 2 1.39

3 ฉะเชิงเทรา 32 22.22

4 เชยี งราย 2 1.39

5 นครนายก 2 1.39

6 นนทบุรี 1 0.69

7 บุรรี ัมย์ 46 31.95

8 ปทมุ ธานี 4 2.78

9 พระนครศรอี ยุธยา 13 9.03

10 ระยอง 1 0.69

11 ราชบรุ ี 4 2.78

12 ลำปาง 7 4.86

13 สมทุ รปราการ 15 10.42

14 สุรนิ ทร์ 1 0.69

15 สุโขทัย 6 4.17

16 สระบุรี 1 0.69

17 สระแก้ว 1 0.69

รวม 144 100

จากตาราง 4 พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามท่ีมีท่ีพักอาศัยปัจจุบันอยู่ในจังหวัดอ่ืน กระจายใน

17 จังหวดั ซ่งึ เปน็ จงั หวัดที่อยใู่ นภาคตะวันออก ภาคกลาง ภาคเหนือ และภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ โดยอยู่ใน

จังหวัดบุรีรัมย์มากท่ีสุด จำนวน 46 คน คิดเป็นร้อยละ 31.95 รองลงมา คือ จังหวัดฉะเชิงเทรา จำนวน

32 คน คิดเปน็ ร้อยละ 22.22

ตอนท่ี 4 ผลการสอบถามการรับรขู้ า่ วสารและเหตผุ ลการตดั สนิ ใจในการเข้ารับฟังเสวนาวชิ าการ
เกษตรธรรมชาตขิ องผ้ตู อบแบบสอบถาม

การจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติคร้ังนี้ ได้มีการประชาสัมพันธ์หลายช่องทาง
ซึ่งผู้ตอบแบบสอบถามได้รบั ข่าวสารและเหตุผลการตัดสินใจเข้าร่วมรับฟงั เสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาตคิ ร้งั น้ี
ดังตาราง 5

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วนั ที่ 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครง้ั ท่ี 21

16

ตาราง 5 แสดงจำนวนและรอ้ ยละของผู้ตอบแบบสอบถามจำแนกตามช่องทางการรบั ทราบขา่ วสารและ
เหตผุ ลการตัดสนิ ใจในการเขา้ รบั ฟงั การเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาตคิ รงั้ น้ี

รายการ จำนวน รอ้ ยละ
(ความคดิ เห็น)
1. ชอ่ งทางการรับทราบข่าวสารการจัดเสวนาวิชาการ 11.92
1.1 หนังสอื เชิญจาก ศฝก. 49 7.54
1.2 ป้ายประชาสัมพนั ธ์ 31 1.70
1.3 เสยี งประกาศจากรถยนต์ 7 57.67
1.4 กศน.อำเภอ/เขต 237 9.00
1.5 การประชาสมั พนั ธใ์ นงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ 37 2.68
1.6 เพ่อื นรว่ มงาน 11 6.57
1.7 บคุ ลากรของ ศฝก. 27 2.92
1.8 อน่ื ๆ 12 100
รวม 411
11.25
2. เหตผุ ลในการตัดสนิ ใจเขา้ รับฟงั การเสวนาวิชาการ 52 19.05
เกษตรธรรมชาติ 88 3.25
15 24.02
2.1 ไดร้ ับมอบหมายจากหน่วยงาน 111 37.01
2.2 สนใจหัวข้อการเสวนา/บรรยายพิเศษ 171 3.90
2.3 ความร้แู ละตำแหน่งของผเู้ สวนา/บรรยายพิเศษ 18 1.52
2.4 เป็นโอกาสได้พบปะผรู้ ู้ด้านการเกษตร 7 100
2.5 สถานศึกษาจัดมาให้ 462
2.6 เพือ่ นชวน
2.7 อน่ื ๆ

รวม

จากตาราง 5 พบว่า ช่องทางที่ผู้ตอบแบบสอบถามได้รับทราบข่าวสารการจัดเสวนาวิชาการ
เกษตรธรรมชาติคร้ังน้ีมากที่สุด คือ ช่องทาง กศน.อำเภอ/เขต จำนวน 237 ความคิดเห็น คิดเป็นร้อยละ

57.67 โดยช่องทางอื่นมีผู้ตอบแบบสอบถามรับรู้จำนวนเท่าๆกัน ส่วนเหตุผลท่ีตัดสินใจเข้ารับฟังเสวนา
วชิ าการมากที่สุด คือ สถานศึกษาจัดมาให้ จำนวน 171 ความคิดเห็น คิดเป็นร้อยละ 37.01 รองลงมา คือ
เปน็ โอกาสไดพ้ บปะผรู้ ู้ด้านการเกษตร จำนวน 111 ความคิดเห็น คดิ เป็นร้อยละ 24.02 และสนใจหัวข้อการ

เสวนา/บรรยายพเิ ศษ จำนวน 88 ความคิดเหน็ คดิ เป็นร้อยละ 19.05

ตอนที่ 5 ผลการสอบถามความคิดเหน็ ทีม่ ีตอ่ การจดั เสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ
การจดั กิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ ได้มกี ารสอบถามความคดิ เห็นจากผู้เข้ารับฟัง

เสวนาวิชาการทุกวัน ด้วยแบบสอบถามความคิดเห็นท่ีมีต่อการจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ

ท่ีเป็นกระดาษ และ QR code ได้รับแบบสอบถามกลับคืนมา จำนวน 371 ฉบับ และไดต้ รวจสอบความสมบรู ณ์

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กจิ กรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วนั ท่ี 14-16 กมุ ภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครง้ั ที่ 21

17

ในการตอบแบบสอบถามเพอ่ื นำมาวิเคราะห์ขอ้ มลู ครัง้ นี้ จำนวน 359 ฉบับ ดงั ตาราง 6 โดยกำหนดเกณฑ์การ
แปลความหมายของค่าเฉล่ีย ดังนี้

4.51 - 5.00 หมายถงึ มากท่ีสุด
3.51 - 4.50 หมายถงึ มาก
2.51 - 3.50 หมายถึง ปานกลาง
1.51 - 2.50 หมายถึง นอ้ ย
1.00 - 1.50 หมายถงึ น้อยท่ีสุด

ตาราง 6 แสดงค่าเฉล่ียและค่าเบ่ียงเบนมาตรฐานของความคิดเหน็ ท่มี ีตอ่ การจัดเสวนาวิชาการฯ โดยภาพรวม

ท่ี รายการ ค่าเฉลยี่ คา่ เบีย่ งเบนมาตรฐาน ระดับความคิดเหน็
4.23 0.79 มาก
1 วันท่ี 14 กุมภาพนั ธ์ 2562 4.06 0.65 มาก
เวลา 10.00-12.00 น. 4.06 0.67 มาก
4.33 0.62 มาก
2 วันที่ 14 กมุ ภาพันธ์ 2562 4.30 0.78 มาก
เวลา 13.00-15.00 น. 4.24 0.58 มาก
4.20 0.75 มาก
3 วนั ที่ 15 กุมภาพันธ์ 2562
เวลา 10.00-12.00 น.

4 วนั ท่ี 15 กุมภาพนั ธ์ 2562
เวลา 13.00-15.00 น.

5 วนั ที่ 16 กุมภาพนั ธ์ 2562
เวลา 10.00-12.00 น.

6 วันที่ 16 กมุ ภาพนั ธ์ 2562
เวลา 13.00-15.00 น.

รวม

ตาราง 6 พบวา่ ผู้ตอบแบบสอบถามมคี วามคิดเห็นตอ่ การจัดเสวนาวิชาการฯ โดยภาพรวม
อยู่ระดบั มาก ค่าเฉลย่ี เทา่ กบั 4.20 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน เท่ากับ 0.75 และทุกวนั ทกุ ช่วงเวลาอยรู่ ะดบั

มากเชน่ กนั โดยมคี ่าเฉลี่ยอยูร่ ะหว่าง 4.06 – 4.33 และค่าเบ่ยี งเบนมาตรฐานอยู่ระหวา่ ง 0.58 - 0.79
เม่ือพิจารณาความคิดเห็นตอ่ การจัดเสวนาวิชาการฯ เป็นรายขอ้ ผลดังตาราง 7-13

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วนั ท่ี 14-16 กมุ ภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครัง้ ที่ 21

18

ตาราง 7 แสดงค่าเฉล่ียและค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานของความคดิ เหน็ ทมี่ ตี อ่ การจัดเสวนาวชิ าการฯ โดยภาพรวม
ท้งั สามวนั เปน็ รายข้อ

รายการ ค่าเฉลย่ี คา่ เบย่ี งเบน ระดับ
มาตรฐาน ความคิดเหน็
1. ผเู้ สวนา/วิทยากรมคี วามตรงต่อเวลา 4.30
2. ผเู้ สวนา/วิทยากรมเี ทคนคิ ถา่ ยทอดความรู้ 4.28 0.68 มาก
3. ผเู้ สวนา/วทิ ยากรใชส้ อื่ อุปกรณใ์ นการสอื่ สาร 4.06 0.68 มาก
0.80 มาก
ท่ีทำให้เข้าใจงา่ ย 4.35
4. ผู้เสวนา/วิทยากรมคี วามรู้ และประสบการณ์ 4.14 0.67 มาก
5. ผู้เสวนา/วิทยากรเปิดโอกาสให้ผู้รบั ฟังมีสว่ นร่วม 4.39 0.80 มาก
6. เน้ือหามีประโยชน์ 4.18 0.65 มาก
7. เนอ้ื หามีความตรงตามความตอ้ งการ 4.31 0.74 มาก
8. เนอื้ หาสามารถนำไปประยกุ ตใ์ ชไ้ ด้ 4.17 0.69 มาก
9. เน้อื หามคี วามทนั สมยั 4.21 0.73 มาก
10. เน้อื หามคี วามนา่ สนใจ 4.08 0.70 มาก
11. ส่ือเอกสารพอเพยี งกับผู้เข้าฟงั 4.09 0.84 มาก
12. ส่อื มีเนอ้ื หาท่ีครบถว้ น 4.21 0.81 มาก
13. นิทรรศการผลงานวิจยั มีความนา่ สนใจ 4.12 0.74 มาก
14. สถานทีจ่ ัดเสวนาวิชาการมีความเหมาะสม 4.09 0.84 มาก
15. การบรกิ ารและใหข้ ้อมลู ของเจ้าหนา้ ที่จดั เสวนา 4.19 0.79 มาก
16. ภาพรวมการจดั เสวนาวชิ าการ 4.20 0.75 มาก
0.75 มาก
รวม

ตาราง 7 พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามมีความคิดเห็นต่อการจัดเสวนาวิชาการฯ โดยภาพรวม
ท้ังสามวันเป็นรายข้อ มีค่าเฉล่ียใกล้เคียงกัน คือ มีค่าเฉล่ียอยู่ระหว่าง 4.06-4.39 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน
อยูร่ ะหว่าง 0.65-0.84 โดยข้อท่ีมีคา่ เฉลย่ี สูงที่สุด คือ เนือ้ หามีประโยชน์ ค่าเฉล่ยี เท่ากับ 4.39 ค่าเบีย่ งเบน

มาตรฐาน เท่ากับ 0.65 รองลงมา คือ ผู้เสวนา/วิทยากรมีความรู้และประสบการณ์ ค่าเฉลี่ย เท่ากับ 4.35
ค่าเบ่ียงเบนมาตรฐาน เท่ากับ 0.67 และ เนื้อหาสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ ค่าเฉลี่ย เท่ากับ 4.31

ค่าเบ่ยี งเบนมาตรฐาน เทา่ กบั 0.69

ตาราง 8 แสดงคา่ เฉลี่ยและค่าเบีย่ งเบนมาตรฐานของความคิดเหน็ ทม่ี ตี ่อการจัดเสวนาวชิ าการฯ ในวันท่ี
14 กมุ ภาพันธ์ 2562 เวลา 10.00-12.00 น. เปน็ รายข้อ

รายการ คา่ เฉล่ีย คา่ เบี่ยงเบน ระดับ
มาตรฐาน ความคิดเหน็
1. ผเู้ สวนา/วิทยากรมคี วามตรงตอ่ เวลา 4.38
2. ผ้เู สวนา/วทิ ยากรมีเทคนคิ ถา่ ยทอดความรู้ 4.32 0.71 มาก
0.70 มาก

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันท่ี 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครงั้ ที่ 21

19

ตาราง 8 (ต่อ) ค่าเฉลีย่ ค่าเบย่ี งเบน ระดับ
มาตรฐาน ความคิดเหน็
รายการ 4.09
0.85 มาก
3. ผู้เสวนา/วทิ ยากรใชส้ ื่อ อุปกรณใ์ นการส่ือสาร 4.38
ท่ีทำให้เขา้ ใจง่าย 4.17 0.70 มาก
4.41 0.82 มาก
4. ผเู้ สวนา/วิทยากรมคี วามรู้ และประสบการณ์ 4.26 0.68 มาก
5. ผเู้ สวนา/วทิ ยากรเปิดโอกาสให้ผรู้ ับฟังมสี ว่ นรว่ ม 4.38 0.76 มาก
6. เนื้อหามปี ระโยชน์ 4.26 0.66 มาก
7. เน้ือหามคี วามตรงตามความต้องการ 4.26 0.74 มาก
8. เนื้อหาสามารถนำไปประยกุ ต์ใช้ได้ 4.09 0.73 มาก
9. เนื้อหามีความทนั สมัย 4.29 0.91 มาก
10. เน้อื หามคี วามนา่ สนใจ 4.26 0.89 มาก
11. สอ่ื เอกสารพอเพยี งกบั ผเู้ ข้าฟงั 4.05 0.71 มาก
12. ส่อื มเี นอื้ หาท่ีครบถว้ น 4.13 0.96 มาก
13. นทิ รรศการผลงานวิจัยมคี วามน่าสนใจ 4.19 0.86 มาก
14. สถานท่จี ัดเสวนาวชิ าการมคี วามเหมาะสม 4.23 0.84 มาก
15. การบรกิ ารและใหข้ อ้ มลู ของเจา้ หน้าท่ีจดั เสวนา 0.79 มาก
16. ภาพรวมการจดั เสวนาวชิ าการ

รวม

ตาราง 8 พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามมีความคิดเห็นต่อการจัดเสวนาวิชาการฯ ในวันที่
14 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 10.00-12.00 น. หัวข้อ “เมล็ดพันธ์ุเกษตรธรรมชาติ สู่วิถีพอเพียง” เป็น
รายขอ้ มีค่าเฉลี่ยใกล้เคยี งกัน คือ มคี ่าเฉลย่ี อยู่ระหว่าง 4.05-4.41 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานอยู่ระหว่าง 0.66-

0.96 โดยข้อท่ีมีค่าเฉลย่ี สูงท่ีสุด คือ เนื้อหามีประโยชน์ คา่ เฉลี่ย เท่ากับ 4.41 คา่ เบี่ยงเบนมาตรฐาน เท่ากับ
0.68 รองลงมา ซ่ึงมีค่าเฉลย่ี เท่ากนั 3 ข้อ คือ เน้ือหาสามารถนำไปประยุกตใ์ ชไ้ ด้ ผู้เสวนา/วิทยากรมีความรู้
และประสบการณ์ และ ผู้เสวนา/วิทยากรมีความตรงต่อเวลา ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.38 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน
เท่ากับ 0.68 0.70 และ 0.71 ตามลำดับ

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วันที่ 14-16 กมุ ภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้งั ที่ 21

20

ตาราง 9 แสดงค่าเฉล่ยี และคา่ เบย่ี งเบนมาตรฐานของความคิดเห็นท่ีมีต่อการจัดเสวนาวิชาการฯ ในวนั ที่
14 กมุ ภาพันธ์ 2562 เวลา 13.00-15.00 น.เป็นรายข้อ

รายการ คา่ เฉลี่ย ค่าเบย่ี งเบน ระดบั
มาตรฐาน ความคดิ เหน็
1. ผู้เสวนา/วทิ ยากรมคี วามตรงตอ่ เวลา 4.17
2. ผเู้ สวนา/วิทยากรมีเทคนคิ ถา่ ยทอดความรู้ 4.17 0.51 มาก
3. ผู้เสวนา/วทิ ยากรใชส้ ่ือ อุปกรณใ์ นการส่ือสาร 4.06 0.51 มาก
0.42 มาก
ที่ทำให้เข้าใจงา่ ย 4.39
4. ผู้เสวนา/วทิ ยากรมีความรู้ และประสบการณ์ 3.89 0.50 มาก
5. ผู้เสวนา/วิทยากรเปิดโอกาสให้ผรู้ บั ฟงั มสี ่วนร่วม 4.22 0.76 มาก
6. เนอ้ื หามปี ระโยชน์ 4.00 0.55 มาก
7. เน้ือหามีความตรงตามความต้องการ 4.11 0.84 มาก
8. เนือ้ หาสามารถนำไปประยุกต์ใชไ้ ด้ 3.83 0.68 มาก
9. เนอ้ื หามคี วามทันสมัย 4.00 0.79 มาก
10. เนอ้ื หามคี วามนา่ สนใจ 4.06 0.69 มาก
11. สื่อเอกสารพอเพยี งกับผู้เข้าฟงั 3.83 0.80 มาก
12. สอ่ื มเี นอ้ื หาท่ีครบถว้ น 4.06 0.62 มาก
13. นิทรรศการผลงานวิจยั มีความนา่ สนใจ 4.11 0.73 มาก
14. สถานที่จัดเสวนาวิชาการมีความเหมาะสม 4.11 0.68 มาก
15. การบรกิ ารและใหข้ ้อมูลของเจ้าหน้าท่ีจัดเสวนา 4.00 0.58 มาก
16. ภาพรวมการจดั เสวนาวชิ าการ 4.06 0.69 มาก
0.65 มาก
รวม

ตาราง 9 พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามมีความคิดเห็นต่อการจัดเสวนาวิชาการฯ ในวันท่ี
14 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 13.00-15.00 น.หัวข้อ “ผลงานวิจัยเกษตรธรรมชาติของสถานศึกษา” เป็น
รายข้อ มีค่าเฉล่ียใกลเ้ คียงกัน คอื มีค่าเฉล่ียอยู่ระหว่าง 3.83-4.39 ค่าเบ่ียงเบนมาตรฐานอยู่ระหวา่ ง 0.42-0.84

โดยข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงท่ีสุด คือ ผู้เสวนา/วิทยากรมีความรู้ และประสบการณ์ ค่าเฉลี่ย เท่ากับ 4.39
ค่าเบ่ียงเบนมาตรฐาน เท่ากับ 0.50 รองลงมา คือ เน้ือหามีประโยชน์ ค่าเฉลี่ยเท่ากัน เท่ากับ 4.22

คา่ เบี่ยงเบนมาตรฐาน เทา่ กับ 0.55 และมคี ่าเฉล่ยี เทา่ กัน 2 ข้อ คือ ผู้เสวนา/วิทยากรมีความตรงต่อเวลา และ
ผู้เสวนา/วิทยากรมีเทคนิคถ่ายทอดความรู้ มีค่าเฉลยี่ เท่ากนั คือ ค่าเฉลี่ย เท่ากับ 4.17 ค่าเบ่ียงเบนมาตรฐาน
เทา่ กบั 0.51

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันท่ี 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้งั ท่ี 21

21

ตาราง 10 แสดงค่าเฉล่ยี และค่าเบยี่ งเบนมาตรฐานของความคิดเห็นท่ีมีต่อการจัดเสวนาวชิ าการฯ ในวันที่
15 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 10.00-12.00 น. เปน็ รายข้อ

รายการ คา่ เฉล่ีย คา่ เบี่ยงเบน ระดบั
มาตรฐาน ความคดิ เหน็
1. ผ้เู สวนา/วทิ ยากรมคี วามตรงตอ่ เวลา 4.17
2. ผ้เู สวนา/วิทยากรมีเทคนิคถ่ายทอดความรู้ 4.11 0.62 มาก
3. ผู้เสวนา/วทิ ยากรใช้ส่ือ อุปกรณ์ในการส่อื สาร 3.83 0.58 มาก
0.79 มาก
ท่ีทำให้เขา้ ใจง่าย 4.28
4. ผู้เสวนา/วทิ ยากรมคี วามรู้ และประสบการณ์ 4.17 0.58 มาก
5. ผเู้ สวนา/วทิ ยากรเปิดโอกาสให้ผ้รู บั ฟงั มีส่วนรว่ ม 4.28 0.71 มาก
6. เนอื้ หามปี ระโยชน์ 4.00 0.57 มาก
7. เนอื้ หามคี วามตรงตามความต้องการ 4.33 0.59 มาก
8. เนอ้ื หาสามารถนำไปประยกุ ต์ใช้ได้ 4.00 0.69 มาก
9. เนอื้ หามีความทนั สมัย 4.11 0.59 มาก
10. เนอื้ หามีความนา่ สนใจ 4.11 0.58 มาก
11. สือ่ เอกสารพอเพยี งกับผเู้ ข้าฟงั 4.11 0.58 มาก
12. สอ่ื มเี น้อื หาที่ครบถว้ น 4.28 0.76 มาก
13. นทิ รรศการผลงานวจิ ัยมีความน่าสนใจ 4.11 0.57 มาก
14. สถานที่จัดเสวนาวิชาการมีความเหมาะสม 4.06 0.68 มาก
15. การบริการและใหข้ อ้ มลู ของเจ้าหน้าท่ีจดั เสวนา 4.17 0.54 มาก
16. ภาพรวมการจัดเสวนาวชิ าการ 4.06 0.71 มาก
0.67 มาก
รวม

ตาราง 10 พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามมีความคิดเห็นต่อการจัดเสวนาวิชาการฯ ในวันท่ี
15 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 10.00-12.00 น. หัวข้อ “การดูแลสุขภาพองค์รวม” เป็นรายข้อ มีค่าเฉลี่ย
ใกล้เคียงกัน คือ มีค่าเฉลย่ี อยูร่ ะหวา่ ง 3.83-4.33 คา่ เบ่ียงเบนมาตรฐานอยู่ระหวา่ ง 0.54-0.79 โดยข้อที่มี

คา่ เฉล่ียสูงท่ีสุด คือ เน้ือหาสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ คา่ เฉล่ีย เท่ากับ 4.33 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน เท่ากับ
0.69 รองลงมา มคี ่าเฉลี่ยเท่ากนั จำนวน 3 ขอ้ คือ เนอ้ื หามีประโยชน์ นิทรรศการผลงานวจิ ยั มีความน่าสนใจ

และผู้เสวนา/วิทยากรมคี วามรู้ และประสบการณ์ ค่าเฉลย่ี เท่ากบั 4.28 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน เท่ากับ 0.57,
0.57 และ 0.58 ตามลำดับ

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กจิ กรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วนั ท่ี 14-16 กุมภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครัง้ ที่ 21

22

ตาราง 11 แสดงค่าเฉลีย่ และค่าเบย่ี งเบนมาตรฐานของความคิดเห็นทม่ี ีตอ่ การจดั เสวนาวิชาการฯ ในวนั ท่ี
16 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 10.00-12.00 น. เปน็ รายข้อ

รายการ ค่าเฉลีย่ ค่าเบ่ยี งเบน ระดบั
มาตรฐาน ความคดิ เหน็
1. ผูเ้ สวนา/วิทยากรมีความตรงตอ่ เวลา 4.43
2. ผูเ้ สวนา/วิทยากรมีเทคนคิ ถ่ายทอดความรู้ 4.43 0.53 มาก
3. ผเู้ สวนา/วทิ ยากรใชส้ อื่ อปุ กรณ์ในการสือ่ สาร 4.14 0.53 มาก
0.69 มาก
ท่ีทำให้เขา้ ใจงา่ ย 4.29
4. ผู้เสวนา/วทิ ยากรมคี วามรู้ และประสบการณ์ 4.14 0.76 มาก
5. ผเู้ สวนา/วิทยากรเปิดโอกาสให้ผู้รับฟังมสี ว่ นรว่ ม 4.57 0.69 มาก
6. เนอ้ื หามีประโยชน์ 4.57 0.53 มากท่ีสุด
7. เน้อื หามคี วามตรงตามความตอ้ งการ 4.29 0.53 มากท่สี ดุ
8. เนอ้ื หาสามารถนำไปประยกุ ต์ใชไ้ ด้ 4.29 0.49 มาก
9. เน้ือหามีความทันสมัย 4.43 0.76 มาก
10. เนื้อหามีความนา่ สนใจ 4.29 0.53 มาก
11. สือ่ เอกสารพอเพียงกับผ้เู ข้าฟงั 3.86 0.76 มาก
12. ส่ือมีเน้อื หาที่ครบถว้ น 4.29 0.69 มาก
13. นทิ รรศการผลงานวิจยั มคี วามน่าสนใจ 4.57 0.76 มาก
14. สถานที่จัดเสวนาวชิ าการมคี วามเหมาะสม 4.43 0.53 มากท่ีสดุ
15. การบรกิ ารและใหข้ อ้ มลู ของเจ้าหน้าที่จัดเสวนา 4.23 0.53 มาก
16. ภาพรวมการจัดเสวนาวชิ าการ 4.33 0.76 มาก
0.62 มาก
รวม

ตาราง 11 พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามมีความคิดเห็นต่อการจัดเสวนาวิชาการฯ ในวันท่ี
16 กมุ ภาพันธ์ 2562 เวลา 10.00-12.00 น. หัวข้อ“ผลงานวจิ ัยเกษตรธรรมชาติ” เป็นรายข้อ มีค่าเฉลี่ย
ใกล้เคียงกัน คือ มีค่าเฉลย่ี อยู่ระหว่าง 3.86-4.57 ค่าเบ่ียงเบนมาตรฐานอยู่ระหวา่ ง 0.49-0.76 โดยข้อท่ีมี

คา่ เฉลี่ยสูงที่สุด มี 3 ข้อ คือ เนื้อหา มีประโยชน์ เน้ือหามีความตรงตามความต้องการ และ สถานท่ีจัดเสวนา
วิชาการมีความเหมาะสม ค่าเฉลี่ย เท่ากับ 4.57 ค่าเบ่ียงเบนมาตรฐาน เท่ากับ 0.53 รองลงมา มีค่าเฉล่ีย

เท่ากันจำนวน 4 ข้อ คือ ผู้เสวนา/วิทยากรมีความตรงต่อเวลา ผู้เสวนา/วิทยากรมีเทคนิคถ่ายทอดความรู้
เนื้อหามีความน่าสนใจ และ การบริการและให้ข้อมูลของเจ้าหน้าที่จัดเสวนา ค่าเฉล่ียเท่ากับ 4.43
คา่ เบ่ยี งเบนมาตรฐาน เทา่ กบั 0.53

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วนั ที่ 14-16 กุมภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครงั้ ท่ี 21

23

ตาราง 12 แสดงคา่ เฉล่ียและค่าเบย่ี งเบนมาตรฐานของความคิดเหน็ ทม่ี ีตอ่ การจัดเสวนาวชิ าการฯ ในวันที่
16 กมุ ภาพันธ์ 2562 เวลา 10.00-12.00 น. เป็นรายขอ้

รายการ ค่าเฉลยี่ คา่ เบ่ียงเบน ระดับ
มาตรฐาน ความคิดเหน็
1. ผูเ้ สวนา/วทิ ยากรมคี วามตรงตอ่ เวลา 4.41
2. ผู้เสวนา/วทิ ยากรมีเทคนิคถา่ ยทอดความรู้ 4.42 0.70 มาก
3. ผูเ้ สวนา/วิทยากรใช้สอื่ อุปกรณ์ในการสอื่ สาร 4.14 0.71 มาก
0.87 มาก
ที่ทำให้เขา้ ใจงา่ ย 4.42
4. ผ้เู สวนา/วทิ ยากรมคี วามรู้ และประสบการณ์ 4.27 0.72 มาก
5. ผ้เู สวนา/วิทยากรเปิดโอกาสใหผ้ ูร้ บั ฟงั มสี ว่ นร่วม 4.52 0.75 มาก
6. เนื้อหามีประโยชน์ 4.28 0.66 มากท่สี ุด
7. เนอ้ื หามคี วามตรงตามความต้องการ 4.39 0.75 มาก
8. เนื้อหาสามารถนำไปประยกุ ต์ใช้ได้ 4.26 0.75 มาก
9. เนอ้ื หามีความทันสมยั 4.32 0.76 มาก
10. เนอื้ หามคี วามนา่ สนใจ 4.17 0.76 มาก
11. สอื่ เอกสารพอเพยี งกบั ผู้เข้าฟงั 4.27 0.86 มาก
12. สอ่ื มีเนื้อหาที่ครบถว้ น 4.31 0.85 มาก
13. นิทรรศการผลงานวจิ ยั มคี วามน่าสนใจ 4.23 0.82 มาก
14. สถานทจี่ ัดเสวนาวิชาการมีความเหมาะสม 4.14 0.87 มาก
15. การบริการและให้ขอ้ มลู ของเจ้าหนา้ ท่ีจัดเสวนา 4.32 0.85 มาก
16. ภาพรวมการจัดเสวนาวิชาการ 4.30 0.69 มาก
0.78 มาก
รวม

ตาราง 12 พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามมีความคิดเห็นต่อการจัดเสวนาวิชาการฯ ในวันท่ี
16 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 13.00-15.00 น. หัวข้อ “เกษตรธรรมชาติตามรอยเบื้องพระยุคลบาท
ส่วู ิถพี อเพียง” เป็นรายข้อ มีค่าเฉลี่ยใกล้เคียงกนั คือ มีค่าเฉลี่ยอยู่ระหวา่ ง 4.14-4.52 คา่ เบ่ยี งเบนมาตรฐาน

อยูร่ ะหว่าง 0.66-0.87 โดยข้อที่มีค่าเฉลย่ี สูงท่ีสุด คือ เนือ้ หามีประโยชน์ ค่าเฉล่ยี เทา่ กับ 4.52 คา่ เบยี่ งเบน
มาตรฐาน เทา่ กับ 0.66 รองลงมา มคี ่าเฉลี่ยเท่ากัน 2 ขอ้ คอื ผู้เสวนา/วิทยากรมเี ทคนิคถ่ายทอดความรู้ และ

ผู้เสวนา/วทิ ยากรมีความรู้ และประสบการณ์ คา่ เฉล่ีย เท่ากับ 4.42 ค่าเบ่ียงเบนมาตรฐาน เทา่ กบั 0.71 และ
0.72 ตามลำดับ

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วนั ที่ 14-16 กมุ ภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครง้ั ท่ี 21

24

ตาราง 13 แสดงคา่ เฉลีย่ และค่าเบย่ี งเบนมาตรฐานของความคิดเหน็ ทม่ี ีตอ่ การจัดเสวนาวชิ าการฯ ในวันท่ี
16 กุมภาพนั ธ์ 2562 เวลา 13.00-15.00 น. เปน็ รายขอ้

รายการ คา่ เฉลี่ย ค่าเบยี่ งเบน ระดับ
มาตรฐาน ความคิดเห็น
1. ผู้เสวนา/วทิ ยากรมีความตรงต่อเวลา 4.17
2. ผ้เู สวนา/วิทยากรมเี ทคนคิ ถา่ ยทอดความรู้ 4.17 0.75 มาก
3. ผเู้ สวนา/วทิ ยากรใช้ส่อื อุปกรณ์ในการสื่อสาร 4.17 0.75 มาก
0.85 มาก
ที่ทำให้เขา้ ใจงา่ ย 4.17
4. ผ้เู สวนา/วิทยากรมีความรู้ และประสบการณ์ 4.33 0.41 มาก
5. ผเู้ สวนา/วิทยากรเปิดโอกาสให้ผ้รู ับฟังมสี ่วนรว่ ม 4.17 0.52 มาก
6. เนอ้ื หามปี ระโยชน์ 4.33 0.41 มากท่ีสุด
7. เนอ้ื หามคี วามตรงตามความต้องการ 4.33 0.52 มาก
8. เนอื้ หาสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ 4.33 0.52 มาก
9. เนือ้ หามีความทนั สมยั 4.17 0.52 มาก
10. เนอื้ หามคี วามน่าสนใจ 4.33 0.75 มาก
11. ส่อื เอกสารพอเพยี งกบั ผ้เู ข้าฟัง 4.00 0.52 มาก
12. สื่อมีเน้อื หาท่ีครบถว้ น 4.17 0.89 มาก
13. นิทรรศการผลงานวจิ ัยมีความน่าสนใจ 4.33 0.75 มาก
14. สถานทีจ่ ัดเสวนาวิชาการมีความเหมาะสม 4.33 0.52 มาก
15. การบรกิ ารและให้ขอ้ มูลของเจา้ หนา้ ท่ีจดั เสวนา 4.33 0.52 มาก
16. ภาพรวมการจัดเสวนาวิชาการ 4.24 0.52 มาก
0.58 มาก
รวม

ตาราง 13 พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามมีความคิดเห็นต่อการจัดเสวนาวิชาการฯ ในวันที่
16 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 13.00-15.00 น. หัวข้อ “เกษตร ‘สุข’ ด้วยศาสตร์พระราชา” เป็นรายข้อ
มีค่าเฉล่ียใกล้เคียงกัน คือ มีค่าเฉล่ียอยู่ระหว่าง 4.00-4.33 ค่าเบ่ียงเบนมาตรฐานอยู่ระหว่าง 0.41-0.89

โดยขอ้ ที่มีค่าเฉลย่ี สงู ท่ีสุด มีค่าเฉล่ียเทา่ กัน 8 ข้อ คือ ผู้เสวนา/วิทยากรเปิดโอกาสให้ผรู้ ับฟังมสี ่วนร่วม เน้ือหา
มีความตรงตามความต้องการ เนือ้ หาสามารถนำไปประยกุ ต์ใชไ้ ด้ เน้ือหามคี วามทนั สมัย ส่ือเอกสารพอเพียงกับ

ผู้เข้าฟัง สถานท่ีจัดเสวนาวิชาการมีความเหมาะสม การบริการและให้ข้อมูลของเจ้าหน้าท่ีจัดเสวนาและ
ภาพรวมการจดั เสวนาวิชาการ คา่ เฉลยี่ เท่ากบั 4.33 คา่ เบ่ียงเบนมาตรฐาน เทา่ กับ 0.52

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กจิ กรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วนั ที่ 14-16 กมุ ภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครั้งท่ี 21

25

นอกจากน้ี ผู้ตอบแบบสอบถามได้ให้ข้อคิดเห็นเพิ่มเติมในแบบสอบถามปลายเปิดเกี่ยวกับ
สงิ่ ทีค่ วรปรับปรงุ เน้ือหาท่ีต้องการรับฟังในปีตอ่ ไป และขอ้ เสนอแนะอื่นๆ สามารถสรุปได้ ดงั นี้

1. สิ่งทีค่ วรปรบั ปรงุ
ผู้ตอบแบบสอบถามได้ให้ข้อคิดเห็นเกี่ยวกับส่ิงที่ต้องปรับปรุง ซ่ึงจะนำเสนอตามความถี่

จากมากไปหาน้อย พรอ้ มข้อเสนอแนะของผ้ตู อบแบบสอบถาม ผลดงั ตาราง 14

ตาราง 14 แสดงขอ้ คดิ เห็นสิ่งทตี่ ้องปรับปรุงและข้อเสนอแนะของผตู้ อบแบบสอบถาม

ท่ี ข้อคิดเหน็ สงิ่ ท่คี วรปรบั ปรงุ จำนวน ข้อเสนอแนะ
(คน)

1 สถานที่ 37

- สถานท่ีนั่งฟังรอ้ น

- มุมด้านข้างเวทีเสวนาวิชาการฯ - ควรจัดใหม้ ี เต็นท์ ตดั ลมหรือ ร่มกาง

มองไมเ่ หน็ ผเู้ สวนาวิชาการ - ควรปรับหน้าเวทีให้ตรงกบั ท่ีนั่งผู้เข้ารับ

- ผู้เข้ารับฟังส่วนใหญ่น่ังข้างเวที ฟงั ส่วนใหญ่

ผ้เู สวนาวชิ าการฯ ไมค่ ่อยสนใจ - ควรจัดเตรียมอาหารและเคร่ืองดื่มให้

- ผู้เสวน าน่ังไกลผู้เข้ารับฟังมาก เพยี งพอกับผูเ้ ขา้ รับฟัง

เกนิ ไป - ควรจดั เสวนาวิชาการในห้องประชุม

- สถานที่มีคนเดินพลุกพล่าน ทำให้ - ควรจัดเวทีดา้ นล่าง จะทำใหผ้ ู้เข้ารับฟัง

เสยี สมาธใิ นการฟงั รสู้ ึกเป็นกนั เอง

2 เสยี ง 19

- เสยี งของผู้เสวนาเบามาก - ควรจดั ใหม้ ีเคร่อื งขยายเสยี ง ลำโพง

- เสียงบางครง้ั ได้ยิน บางคร้งั ไมไ่ ด้ยิน - ควรให้เสียงเสวนาวิชาการฯ ดังทั่ว

- บางครง้ั ฟังเสียงไม่ชดั เจน บริเวณงานมหกรรมฯ เนื่องจากบางคน

- มี เ สี ย ง ร บ ก ว น จ า ก ก า ร ไมม่ ีเวลา นงั่ ฟงั กย็ ังได้ยนิ

ประชาสัมพันธ์งาน - ควรจดั เสวนาวชิ าการในห้องประชุม

3 ทีน่ ง่ั 14

- ท่นี ่งั ไม่เพียงพอตอ่ ผูเ้ ขา้ รับฟังเสวนา - ควรจัดเตรียมท่ีนั่งให้เพียงพอกับผู้เข้า

วชิ าการฯ รับฟัง

4 สอ่ื ประกอบการเสวนาวชิ าการ 8

- บางช่วงเวลาไม่มีสื่อประกอบการ - ควรมีคู่มือ แผ่นพับ และผลิตภัณฑ์หรือ

เสวนาวิชาการ ทำให้ไม่เขา้ ใจเนื้อหา ผลผลิต โยเฉาะการนำเสนอผลงานวิจัย

เทา่ ท่คี วร

5 การมสี ว่ นรว่ มของผเู้ ข้ารับฟัง 4

- ผู้เสวนาบางท่าน ไมเ่ ปิดโอกาสใหฟ้ ัง - ผู้เสวนาควรเปิดโอกาสให้ผู้เข้ารับฟัง

ซกั ถามข้อสงสยั ซกั ถามขอ้ สงสยั

- ควรมีการสาธติ ร่วมปฏิบตั ิ

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันที่ 14-16 กมุ ภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครง้ั ท่ี 21

26

ตาราง 14 (ต่อ) จำนวน ขอ้ เสนอแนะ
(คน) -
ท่ี ข้อคิดเหน็ ส่งิ ทค่ี วรปรับปรงุ 4

6 การใหบ้ ริการอ่นื
- ห้องน้ำมีนอ้ ย
- ถงั ขยะมนี อ้ ยมาก

จากตาราง 14 พบว่า ข้อคิดเห็นของผู้ตอบแบบสอบถามต้องการให้ปรับปรุงมากท่ีสุด คือ
สถานที่จดั เสวนาวชิ าการฯ จำนวน 37 คน โดยมขี ้อเสนอแนะ ดงั นี้ ควรจดั ใหม้ ี เต็นท์ ตดั ลมหรอื รม่ กาง ควรปรับ
หน้าเวทีให้ตรงกับท่ีนั่งผู้เข้ารับฟังส่วนใหญ่ ควรจัดเสวนาวิชาการในห้องประชุม ควรจัดเตรียมอาหารและ

เคร่ืองดื่มให้เพียงพอกับผู้เข้ารับฟัง และควรจัดเวทีด้านลา่ ง จะทำให้ผู้เข้ารบั ฟังรู้สึกเป็นกนั เอง รองลงมา คือ
เรื่องเสียง จำนวน 19 คน โดยข้อเสนอแนะ ดังน้ี ควรจัดให้มีเคร่ืองขยายเสียง ลำโพง ควรให้เสียงเสวนา
วชิ าการฯ ดังท่ัวบริเวณงานมหกรรมฯ เนื่องจากบางคนไมม่ เี วลา น่งั ฟงั ก็ยังได้ยิน ควรจดั เสวนาวชิ าการในหอ้ งประชุม
และรองลงมา คอื ท่นี งั่ จำนวน 14 คน โดยมีขอ้ เสนอแนะให้ ศฝก.ควรจัดเตรยี มทน่ี ัง่ ใหเ้ พียงพอกบั ผ้เู ข้ารับฟงั

2. เนอื้ หา และผเู้ สวนาที่ตอ้ งการฟังในการจัดเสวนาวิชาการฯ คร้ังต่อไป

ผ้ตู อบแบบสอบถามได้ให้ข้อคิดเห็นเก่ียวกับเน้ือหาและผู้เสวนาที่ต้องการฟังในคร้ังต่อไป ซึ่งจะ
นำเสนอตามความถี่จากมากไปหาน้อย ผลดังตาราง 15-16

2.1 เนอื้ หาท่ตี อ้ งการฟงั ในครง้ั ตอ่ ไป

ตาราง 15 แสดงข้อมูลเนื้อหาท่ตี อ้ งการรบั ฟงั ในคร้งั ตอ่ ไป

ท่ี เน้ือหาทีต่ อ้ งการฟัง จำนวน (คน) รายละเอยี ดเนอ้ื หาท่ตี ้องการฟัง
1 เกษตรธรรมชาติ
13 - นวตั กรรมเกษตรธรรมชาติ
2 การขยายพันธุ์พืช - การพัฒนาเมลด็ พนั ธเุ์ กษตรธรรมชาติ
3 การปลูกและดูแลตน้ ไม้ - เกษตรผสมผสานแบบเกษตรธรรมชาติ
- การนำเกษตรธรรมชาตไิ ปใชป้ ระโยชน์
4 การเล้ยี งสัตว์
8 - การขยายพนั ธ์พุ ชื
- การเพาะตน้ ไม้

6 - เทคนคิ การปลกู พชื
- การปลูกพชื ท่ีลดสารเคมี
- วธิ ีดูแลตน้ ไม้
- สมุนไพรกำจัดวัชพืช
- ปยุ๋ อนิ ทรยี ์

5 - วิธกี ารเลี้ยงสัตว์

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วันที่ 14-16 กมุ ภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครั้งที่ 21

27

ตาราง 15 (ต่อ)

ท่ี เนอื้ หาทต่ี ้องการฟงั จำนวน (คน) รายละเอยี ดเนอื้ หาทีต่ อ้ งการฟัง
5 ทศิ ทางการเกษตรในอนาคต
5 - การเกษตรในอนาคต เกษตรในยุค 4.0
6 การเสริมรายได้ - การเกษตรเพ่อื อตุ สาหกรรม
- เทคโนโลยีการเกษตร
7 ธรรมะกบั เกษตรธรรมชาติ
8 การทำเกษตรในวิถชี ุมชนเมือง 3 - การส่งเสริมรายได้ของเกษตรกรไทย
9 ดนิ - การแปรรปู ผลผลติ ทางการเกษตร
10 การกำหนดมาตรการควบคุม
1-
ราคาสนิ ค้า
1-

1-

1-

จากตาราง 15 พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามต้องการรับฟังเนื้อหามากท่ีสุดในคร้ังต่อไป คือ
เกษตรธรรมชาติ จำนวน 13 คน โดยต้องการรับฟังเน้ือหาเก่ียวกับ นวัตกรรมเกษตรธรรมชาติ การพัฒนา
เมล็ดพันธุ์เกษตรธรรมชาติ เกษตรผสมผสานแบบเกษตรธรรมชาติ และการนำเกษตรธรรมชาตไิ ปใชป้ ระโยชน์
รองลงมา คือ การขยายพันธ์ุพืช จำนวน 8 คน โดยต้องการรับฟังเน้ือหาเกี่ยวกับการขยายพันธ์ุพืชและ
การเพาะตน้ ไม้

2.2 ผูเ้ สวนาทต่ี ้องการฟงั ในคร้ังตอ่ ไป

ตาราง 16 แสดงขอ้ มูลผู้เสวนาทต่ี อ้ งการฟงั ในครง้ั ตอ่ ไป

ท่ี ผู้เสวนาทตี่ ้องการฟัง จำนวน (คน) เรือ่ งทีต่ ้องการับฟัง

1 นางทิพวรรณ สทิ ธริ งั สรรค์ 4 - เกษตรธรรมชาติ

- เมลด็ พันธุ์

2 ดร.ววิ ฒั น์ ศลั ยกำธร 2 - ดิน

- เมล็ดพันธุ์

3 พระมหาสมปอง ตาลปุตโฺ ต (นครไธสง) 1 - ธรรมะกบั เกษตรธรรมชาติ

4 เลขาธิการ กศน. 1 - ไมร่ ะบุเรือ่ ง

5 โจน จันได 1 - ไมร่ ะบุเรื่อง

6 กรมส่งเสรมิ การเกษตร 1 - ไมร่ ะบุเรื่อง

จากตาราง 16 พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามมีความต้องการรับฟังจากผู้เสวนามากท่ีสุด คือ

นางทิพวรรณ สิทธิรังสรรค์ จำนวน 4 คน เกี่ยวกับเร่ือง เกษตรธรรมชาติและเมล็ดพันธุ์ รองลงมา คือ
ดร.ววิ ัฒน์ ศัลยกำธร จำนวน 2 คน เกย่ี วกับเรอ่ื ง ดนิ และเมล็ดพนั ธุ์

2.2 ขอ้ เสนอแนะอ่ืนๆ
2.2.1 ศฝก. ควรจดั ทำแผนที่การจดั งาน และประชาสัมพนั ธ์กอ่ นเขา้ งาน

2.2.2 ศฝก. ควรจดั งานเสวนาวิชาการปีละ 2 คร้งั

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วันที่ 14-16 กมุ ภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครัง้ ท่ี 21

28

สรปุ ผล ปญั หาอปุ สรรค และขอ้ เสนอแนะ

สรปุ ผลการดำเนนิ งาน
1. กิจกรรมท่ีจัด 3 ลักษณะ คือ 1) การบรรยายพิเศษ แลกเปล่ยี นเรียนรู้ ความคิดเห็นและ
ประสบการณ์ 2) กิจกรรมนิทรรศการผลงานวิจัยเกษตรธรรมชาติ และ 3) การจัดทำเอกสารประกอบการ
นำเสนอผลงานวิจยั เกษตรธรรมชาติ
2. จำนวนผู้เข้ารับฟังการเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติท้ังหมด 1,021 คน ซึ่งมากกว่า
เป้าหมายที่กำหนด คือ 500 คน โดยมีผู้เข้ารับฟังในวันท่ี 14 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 10.00-12.00 น.
มากที่สุด คือ 344 คน
3. งบประมาณที่ใช้ในการจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติท้ังสามวัน เป็นเงิน
26,291.- บาท (สองหม่ืนหกพนั สองรอ้ ยเก้าสบิ เอด็ บาทถว้ น)
4. ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่ ทราบข่าวสารการจัดเสวนาวิชาการมากที่สุด จาก กศน.
อำเภอ/เขต และเหตุผลในการตัดสินใจเขา้ รบั ฟงั การเสวนาวชิ าการฯ สว่ นใหญ่ คอื สถานศกึ ษาจดั ให้มา
5. ผู้ตอบแบบสอบถาม มีความคิดเห็นต่อการจัดเสวนาวิชาการฯ อยู่ในระดับมาก โดยมี
เนอ้ื หาทมี่ ปี ระโยชน์ตอ่ ผู้เขา้ รบั ฟัง มากทสี่ ุด
6. ผู้ตอบแบบสอบถาม ให้ข้อคิดเห็นสิ่งท่ีควรปรับปรุง และข้อเสนอแนะในการจัดเสวนา
วิชาการเกษตรธรรมชาติ ดงั นี้

6.1 สถานที่ ซ่ึงมีผู้ให้ข้อคิดเห็นว่าต้องปรับปรุงมากท่ีสุด จำนวน 37 คน โดยให้
ขอ้ คิดเห็นว่าสถานที่จัดเสวนาวิชาการฯ ร้อนมาก โดยเฉพาะสถานท่ีน่ังฟัง มุมด้านข้างเวทีมองไม่เห็นผู้เสวนา
วิชาการ ผู้เข้ารับฟังส่วนใหญ่นั่งข้างเวที ทำให้ผู้เสวนาไม่ค่อยสนใจผู้เข้ารับฟังด้านข้าง ผู้เสวนานั่งไกลมาก
เกินไป และคนเดินพลุกพล่านมาก ทำให้เสียสมาธิในการฟัง โดยให้ข้อเสนอแนะแก่คณะกรรมการฝ่ายจัด
เสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ ดงั นี้

• ควรจัดใหม้ รี ม่ กาง เตน็ ท์ หรอื พัดลม
• ควรปรบั หน้าเวทีให้ตรงกบั ท่นี ่ังผู้เขา้ รบั ฟงั สว่ นใหญ่
• ควรจดั เตรยี มอาหารและเครื่องดืม่ ให้เพียงพอกบั ผู้เข้ารับฟัง
• ควรจัดเสวนาวิชาการในหอ้ งประชุม
• ควรจดั เวทดี า้ นลา่ ง จะทำให้ผูเ้ ขา้ รบั ฟังรู้สกึ เป็นกนั เอง
6.2 เสียง ซึ่งมีผู้ให้ข้อคิดเห็นว่าต้องปรับปรุง จำนวน 19 คน โดยให้ข้อคิดเห็นว่า เสียง
ของผู้เสวนาเบามาก บางครั้งได้ยิน บางครั้งไม่ได้ยิน บางครั้งฟังไม่ชัดเจน และมีเสียงรบกวนจากการ
ประชาสมั พันธง์ าน โดยใหข้ อ้ เสนอแนะแก่คณะกรรมการฝ่ายจัดเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ ดงั น้ี
• ควรจัดใหม้ เี ครอ่ื งขยายเสยี ง ลำโพง
• ควรให้เสียงเสวนาวิชาการดังทวั่ งาน เนอ่ื งจากบางคนไมม่ เี วลาน่งั ฟงั ก็ยงั ได้ยนิ
• ควรจดั เสวนาวชิ าการในหอ้ งประชุม
6.3 ท่ีน่งั ซง่ึ มีผู้ให้ข้อคดิ เห็นวา่ ตอ้ งปรบั ปรุง จำนวน 14 คน โดยใหข้ ้อคดิ เห็นวา่ ที่นั่งฟัง
เสวนา ไม่เพียงพอต่อผู้เขา้ รบั ฟัง โดยให้ข้อเสนอแนะแก่คณะกรรมการฝ่ายจดั เสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ
ดังนี้
• ควรจดั เตรียมท่นี ั่งให้เพียงพอกบั ผฟู้ ัง

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กจิ กรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วันที่ 14-16 กมุ ภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครัง้ ที่ 21

29

6.4 ส่ือประกอบการเสวนา ซึ่งมีผู้ให้ข้อคิดเห็นว่าต้องปรับปรุง จำนวน 8 คน โดยให้
ข้อคิดเห็นว่าบางช่วงเวลาไม่มีสื่อประกอบการเสวนา ทำให้ไม่เข้าใจเนื้อหาเท่าที่ควร โดยให้ข้อเสนอแนะ
แกค่ ณะกรรมการฝ่ายจัดเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ ดงั นี้

• ควรจัดทำคมู่ ือ แผ่นพบั เอกสาร และผลติ ภณั ฑห์ รือผลผลิต โดยเฉพาะการนำเสนอ
ผลงานวจิ ยั

6.5 การมีส่วนร่วมของผู้เข้ารับฟัง ซ่ึงมีผู้ให้ข้อคิดเห็นว่าต้องปรับปรุง จำนวน 4 คน
โดยให้ข้อคิดเห็นว่า ผู้เสวนาบางท่าน ไม่เปิดโอกาสให้ผู้เข้ารับฟังซักถามข้อสงสัย โดยให้ข้อเสนอแนะ
แก่คณะกรรมการฝ่ายจดั เสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ ดงั น้ี

• วทิ ยากรควรเปิดโอกาสให้ผู้ฟังซกั ถามขอ้ สงสัย ควรมกี ารสาธติ ร่วมปฏบิ ัติ
6.6 การให้บริการอ่ืนซ่ึงมีผู้ให้ข้อคิดเห็นว่าต้องปรบั ปรุง จำนวน 4 คน โดยให้ขอ้ คิดเห็น
ว่าหอ้ งนำ้ และถงั ขยะน้อยมาก
7. เน้ือหาท่ีตอ้ งการฟังในการจัดเสวนาวิชาการฯ คร้ังต่อไป คอื เกษตรธรรมชาติการขยายพนั ธุ์
พืช การปลูกและดูแลต้นไม้ การเล้ียงสัตว์ ทิศทางการเกษตรในอนาคต การเสริมรายได้ ธรรมะกับเกษตร
ธรรมชาติ การทำเกษตรในวิถีชุมนเมือง ดนิ และการกำหนดมาตรการควบคุมราคาสนิ ค้า
8. ผู้เสวนาท่ีต้องการฟังในครั้งต่อไป คือ นางทิพวรรณ สิทธิรังสรรค์ ดร.วิวัฒน์ ศัลยกำธร
พระมหาสมปอง ตาลปุตฺโต (นครไธสง) เลขาธิการ กศน. โจน จันได กรมส่งเสรมิ การเกษตร
9. ข้อเสนอแนะอื่นๆ คือ ต้องการให้ ศฝก. จัดทำแผนทจี่ ัดงานมหกรรมฯ เพื่อประชาสัมพันธ์
กอ่ นเข้างานและตอ้ งการให้จดั งานมหกรรมฯ ปีละ 2 คร้งั

ปญั หา อุปสรรคในการจัดกิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติครั้งน้ี
ปัญหาในการดำเนินงานของคณะกรรมการฝ่ายจัดเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติในคร้ังนี้
มีดังน้ี
1. คณะกรรมการฝา่ ยจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติบางคนไมส่ ามารถปฏิบัตงิ าน
ในการเป็นกรรมการฝ่ายกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติได้เต็มท่ีตามที่ได้รับมอบหมาย เนื่องจากเป็น
คณะกรรมการหลายฝ่ายมาก เช่น บางคนเป็นคณะกรรมการ จำนวน 12 คณะ ได้แก่ คณะกรรมการ
ดำเนินงานฝ่ายประชาสัมพันธ์ คณะกรรมการฝ่ายนิทรรศการ คณะกรรมการดำเนินงานฝ่ายกิจกรรมการ
ประกวดแข่งขันการทำแปลงปลูกผักเกษตรธรรมชาติ คณะกรรมการดำเนินงานฝ่ายพิธีการและปฏิคม
คณะกรรมการฝ่ายสถานที่จัดวางผัง หน่วยงานและร้านค้า คณะกรรมการฝ่ายสถานที่ คณะกรรมการ
ดำเนินงานฝ่ายแสง สี เสยี ง และโสตทัศนูปกรณ์ คณะกรรมการฝ่ายยานพาหนะ คณะกรรมการดำเนินงานฝ่าย
การจัดกิจกรรม 1 ช่ัวโมง 1 อาชีพ คณะกรรมการดำเนินงานฝ่ายประเมินผลการจัดงาน และคณะกรรมการ
ดำเนินงานฝ่ายการจัดกจิ กรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ เปน็ ตน้
2. การประสานงานในการกระจายเสียงกิจกรรมเสวนาวิชาการ ชว่ งวนั ที่ 14-16 กุมภาพันธ์
2562 กับคณะกรรมการดำเนินงานฝ่ายแสง สี เสยี ง ไม่ชัดเจน ส่งผลให้ผเู้ ข้ารับฟังการเสวนาวชิ าการเกษตร
ธรรมชาติได้ยินเสียงเบา ทั้งที่ฝ่ายจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ ได้ใช้เคร่ืองเสียงกลางแจ้งของ
ศฝก.ทม่ี ีแลว้ แต่คุณภาพเสยี งยังดงั ไม่พอ
3. รูปแบบการจัดเตรียมสถานท่ีนง่ั ฟังเสวนาวิชาการฯ เพื่อให้มีความรม่ เย็น ไมร่ ้อนนน้ั มีการ
เปลยี่ นแปลงบอ่ ย ใชเ้ วลาในการหาข้อยตุ ินาน ทำให้การจดั สถานทีเ่ สรจ็ ล่าชา้

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วันที่ 14-16 กุมภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครง้ั ที่ 21

30
4. งบประมาณในการจัดเวทีเสวนาวิชาการน้อย ไม่เพียงพอ จึงใช้ผ้าท่ีมีอยู่จัดเป็นท่ีบัง
แสงแดด ซงึ่ ไม่สามารถกนั ความรอ้ นได้ ทำใหบ้ รรยากาศไม่เออื้ ตอ่ การเรยี นรู้
5. การขออนุมัติหลักการซ้ือวัสดุที่ใช้ในการจัดเวทีเสวนาวิชาการฯ ในระยะแรกของฝ่ายจัด
กิจกรรมเสวนาวิชาการฯ ขาดรายละเอียด ทำให้งานพัสดุดำเนินการล่าช้า ส่งผลให้การเร่ิมจัดทำเวทีเสวนา
วิชาการฯ ของฝ่ายจดั กจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติลา่ ชา้ ตามไปดว้ ย
6. ขอ้ มลู ผลงานวจิ ัยของบุคลากรกล่มุ ศูนย์ฯ ล่าชา้ เน่อื งจากเปน็ การเริ่มตน้ ประสานงานใหม่
ขอ้ เสนอแนะสำหรบั การจัดเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาตคิ รง้ั ต่อไป
1. ควรจัดประชุมผู้เก่ียวข้อง เพื่อรับทราบข้อมูล และนำไปใช้วางแผนการดำเนินงาน
ในคร้ังต่อไป โดยเฉพาะเรื่องสถานที่ ทน่ี ัง่ และระบบเสยี ง
2. ควรมีการวิเคราะห์งานของแต่ละฝ่าย รวมท้ังพิจารณาผู้ปฏิบัติงานจริงในแต่ละคร้ัง
เป็นกรรมการในแตล่ ะคณะ เพ่ือให้บุคลากรสามารถปฏบิ ตั งิ านได้เตม็ กำลังความสามารถ
3. ควรมีการวางแผนการปฏบิ ัตงิ านไวใ้ นแผนปฏบิ ัตกิ ารประจำปี เพื่อนำผลการปฏิบัติงานมา
ใชใ้ นการจดั กิจกรรมเสวนาวิชาการ ซง่ึ ไดก้ ำหนดวตั ถุประสงค์ เพื่อเผยแพร่องคค์ วามรู้เกี่ยวกับเกษตรธรรมชาติ
ท่เี กดิ จากการปฏบิ ตั ิงานของ ศฝก. และกล่มุ ศนู ยฝ์ กึ ฯ ในปีท่ผี ่านมาเป็นหลกั
4. ควรเปล่ยี นสถานท่ีจดั เสวนาวิชาการจากลานขอ่ ย ไปจดั ในหอ้ งประชุมบัวสวรรค์ หรือห้อง
ประชุมอน่ื เน่ืองจากมีความพร้อมด้านวัสดอุ ุปกรณ์ในการเสวนา เสียงอ่นื ไม่รบกวนผูเ้ ขา้ รับฟังเสวนาในขณะที่
ควรจัดใหม้ เี ครื่องขยายเสียงใหเ้ สียงดังทัว่ บรเิ วณงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ
5. ควรมีการจำกัดผู้เข้ารับฟังที่เหมาะสมกับขนาดห้องประชุมในแต่ละวัน แต่ละช่วงเวลา
โดยใหม้ ีการลงทะเบยี นล่วงหน้า

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วนั ท่ี 14-16 กมุ ภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครัง้ ที่ 21

31

ภาคผนวก

• คำส่ังศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร
อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ที่ 113/2561 เรื่อง แต่งต้ังคณะกรรมการ
ดำเนินงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้ังที่ 21 “เกษตร ‘สุข’ ด้วยศาสตร์
พระราชา” ประจำปี 2562 ลงวนั ที่ 13 ธนั วาคม 2561

• คำบรรยายพิเศษ หัวข้อ “เกษตรธรรมชาติตามรอยเบ้ืองพระยุคลบาท
สวู่ ิถีพอเพยี ง” ของ ดร.วิวฒั น์ ศัลยกำธร รมช.กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

• เอกสารประกอบการนำเสนอผลงานวจิ ยั เกษตรธรรมชาตขิ องสถานศึกษา กศน.
• ข้อมูลผลงานวิจัยเกษตรธรรมชาติของสถานศึกษา สำหรับจัดทำโฟมบอร์ด

ในการจัดนิทรรศการผลงานวจิ ยั

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันท่ี 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้ังท่ี 21

32

คำส่ังศนู ย์ฝึกและพัฒนาอาชพี เกษตรกรรมวัดญาณสงั วราราม
วรมหาวิหาร อันเน่ืองมาจากพระราชดำริ ที่ 113/2561 เรื่อง แต่งตั้ง
คณะกรรมการดำเนินงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครั้งท่ี 21 “เกษตร’สุข
ดว้ ยศาสตรพ์ ระราชา” ประจำปี 2562 ลงวันท่ี 13 ธนั วาคม 2561

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วนั ที่ 14-16 กมุ ภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้งั ท่ี 21

33

คำบรรยายพิเศษ หัวข้อ “เกษตรธรรมชาติตามรอย
เบ้อื งพระยุคลบาท สู่วถิ ีพอเพียง”ของ ดร.วิวัฒน์ ศัลยกำธร รมช.
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วันที่ 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้งั ท่ี 21

34

คำบรรยายพิเศษ “เกษตรธรรมชาติตามรอยเบอื้ งพระยุคลบาท สวู่ ิถพี อเพยี ง”

โดย ดร.วิวัฒน์ ศัลยกำธร
รฐั มนตรีชว่ ยวา่ การกระทรวงเกษตรและสหกรณ์

การศึกษาบ้านเราเป็นเรื่องท่ีไม่เชื่อมั่นตนเองมานานแล้ว ต้องอ้างอิงต่างประเทศ ในหลวง
รชั กาลที่ 9 ทรงพยายามสร้างระบบการศึกษาของชาติเราเอง การศึกษาที่ใช้วัดเป็นศูนย์กลาง เป็นการสร้าง
คุณธรรมนำความรู้ ไม่ใช่ความรู้คู่คุณธรรม พระองค์ท่านรับสั่งกับ กปร. ให้ช่วยกัน โดยมีสมเด็จพระญาณฯ
ซึ่งเป็นรองเจ้าอาวาสไม่ไดเ้ ป็นเจ้าอาวาส เชิญชวนให้ประชาชนสร้างวดั ญาณฯ เพ่ือเมื่อเกษียณแล้วจะมาบวช
ซ่ึงปัจจุบันมีกุฏิของพระเจ้าอยู่หัว รัชการที่ 9 ท่ีวัดญาณฯ ที่นี่จึงเกิดข้ึน ด้วยเจตจำนงของพระเจ้าอยู่
รชั กาลท่ี 9 มีการนำ “บวร” เขา้ มาใช้ ให้ลูกหลานเกษตรกรมาเรียนรู้ธรรมะและเรียนรู้เกษตร ซึ่งที่น่ีเรียนรู้
เกษตรจาก MOA ซ่ึงย่อมาจาก Mokichi Okada Association โดยปรับปรุงดินให้สมบูรณ์ ไม่ใส่ปุ๋ย ที่น่ีไม่ใช้
ยาฆ่าหญ้า 30 ปีที่แล้ว กระทรวงเกษตรควรมาเรียนรู้ท่ีน่ี ดินดีจะทำให้น้ำดีตามไปด้วย ที่นี่คัดพันธุ์เอง
ตามตำราคดั พนั ธุ์ 7 ปี ที่น่ีคดั พนั ธ์ุ 20 กวา่ ปี พัฒนาพันธุ์พืชเองจากพันธผุ์ สมจนเป็นพันธแุ์ ท้ ยาฆ่าหญ้า ยาฆ่าหญ้า
ไส้เดือนตาย เรื่องต่อไปนี้ควรกำหนดเป็นนโยบายของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ป้ีนี้ 1. ดินต้องสมบูรณ์
2. น้ำต้องมี 3. คัดพันธุ์เอง และ 4. ระบบเกษตรกรรมต้องเป็นแบบย่ังยืน เกษตรธรรมชาติ จึงเป็นเกษตร
ท่ียัง่ ยนื ทส่ี ุด เพราะเลยี นแบบธรรมชาติ รองลงมาคือ เกษตรอินทรีย์ ซึ่งแตกต่างกันไปตามแต่ละประเทศเรยี ก
“ออร์แกนิค” ระบบที่ยั่งยืนลำดับ 3 คือ เกษตรแบบผสมผสาน การปลูกพืชอย่างเดียวจะใช้น้ำมากขึ้น
ปุ๋ยมากขึ้น สุดท้ายจะสู้ใครไม่ได้เลยในเอเชีย เขาทำต้นทุนต่ำกว่าเรา เช่น ผลิตข้าวแข่งกับเวียดนาม สู้ไม่ได้
เพราะต้นทนุ เขาต่ำกว่าเราครึ่งนงึ ถา้ จะแขง่ ต้องลดต้นทุน หรอื เพ่ิมคณุ ภาพ เกษตรไทยในอนาคต กระทรวงเกษตร
และสหกรณข์ องประเทศไทย ควรกำหนดนโยบาย 157 ล้านไร่ต้องหยุดใช้ปุ๋ยเคมี หยุดใช้ยาฆ่าหญ้า ยาฆ่าแมลง
ภายใน.....ปี ไทยต้องเป็นผู้นำโลก เลิกคิดตามต่างประเทศ แม้ระยะแรกต้องเรียนจากประเทศญี่ปุ่น จริงๆ
ประเทศไทยทำเรื่องเกษตรธรรมชาติมาก่อนประเทศอื่น แต่คนไทยทำลายความอุดมสมบูรณ์ของดิน ทำลาย
ความสามารถของดิน ทำลายเมล็ดพันธุ์ คนไทยในอดีตปลูกข้าวแบบไม่ต้องลงทุน มีค่าใช้จ่ายบ้าง เช่น
ค่านำ้ มนั กาดเคร่อื งยนต์กังหันลมเพือ่ วิดน้ำเข้านา ช่วงไมม่ ลี ม หรอื มีลมน้อย ซึง่ เปน็ การศึกษาท่ี พระเจา้ อยหู่ ัว
รชั กาลท่ี 9 ทรงรับส่งั มานานแล้ว ดังน้นั การทำนาของเราจึงมีตน้ ทุนเกือบ 0 บาท ในอดีตเลี้ยงเปด็ 50-100 ตัว
ปล่อยหากินในทุ่งนา ให้นอนในเล้า ให้กินผักต่างๆ ผักตบชวา รำผสมปลายข้าวเล็กน้อย ไข่ที่เลี้ยงด้วย
ธรรมชาติจะมีคณุ ภาพมากกวา่ เล้ยี งขัง

โลกกำลังจะขาดแคลนอาหารรุนแรงท่ีสุด World Economic Forum มีข้อสรุปตรงกันว่า
Crimate Change จนไม่สามารถหยุดย้ังได้ ชาติใดที่ผลิตอาหารได้ จะเป็นชาติมหาอำนาจ มีเวลาอีก 11 ปี
เท่าน้ัน ท่ีจะหยุดย้ังความแปรปรวนของสภาพอากาศ ซึ่งมีผลกระทบมากท่ีสุด คือ ความแห้งแล้ง ภัยพิบัติ
ธรรมชาติ พายุหิมะ พายุร้อน พายุฝน แล้วมีคนตาย ภูเขา ดินถล่ม เรื่องเหล่านี้ท้ังโลกต้องทำจริง ซ่ึงเร่ือง
เหล่านี้ พระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ทรงเตือนมานานแล้ว จึงให้ก่อต้ังวัดญ าณฯ ศูนย์ฝึ กวัดญาณฯ
เพอ่ื เตรยี มการหากเกดิ ปญั หาดังกลา่ ว

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วันที่ 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครงั้ ที่ 21

35

เราต้องการให้บา้ น วัด โรงเรียน “บวร” ต้องร่วมกันจัดการศกึ ษา จึงเขียนไว้ในรัฐธรรมนูญแล้ว
ประการแรก คือ การศึกษาต้องมุ่งให้คนเป็นคนดี มีวินัยและภูมิใจในชาติ ประการที่สอง ต้องพ่ึงตนเองได้
แม้ยามปกติและยามวิกฤต ต้องพัฒนาก้าวหน้าจนเป็นท่ีพ่ึงของคนอ่ืนได้ ที่เรียกว่าเช่ียวชาญ และ
มีพระราชบัญญัติ กศน. ซ่ึงจะเปลี่ยนเป็น กศช. “การศึกษาตลอดชีวิต” ให้ดูแลตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดาจนถึง
เชงิ ตะกอน โดยมีบา้ น วัด โรงเรียน เป็นฐานการศึกษา เชน่ การจัดหลกั สูตร Survival Camp เป็นต้น เชือ่ มั่น
ในคน กศน. คนของศูนย์วัดญาณฯ ท่ีสามารถเป็นต้นแบบของการศึกษาได้ การศึกษาท้ังมีชีวิตและคุณธรรม
ซ่ึงที่นี่ทำสำเร็จแล้ว สร้างคนดี มีวินัย สอนให้พึ่งตนเองได้ ปลูกข้าว ปลูกผักกินเอง ทำปุ๋ยใช้เอง ผลิตพันธ์ุพืชเอง
เกบ็ น้ำเอง บำรงุ ดนิ เป็น นี่กระทรวงศึกษาธกิ ารทำสำเรจ็ แลว้ ซึ่งมสี ว่ นรว่ มหลายกระทรวง หลายหน่วยงาน ทน่ี ่ี
คดั พันธ์ุเอง หลายปมี าแลว้ ได้พันธ์ุ “แตงเทศ” เป็นการผสมพนั ธุแ์ ตงไทยกับแคนตาลูป เราต้องการการทำงาน
แบบน้ี ความรว่ มมอื กันหลายหน่วยงาน

ดนิ ทดี่ ี ต้องมีนำ้ แทรกอยู่ในดิน 25% และอากาศแทรกในดนิ 25% ใครจะขุดรู รากหญ้าจะ
เป็นตวั ขุดรู หญ้าจะมีอายุ 45 วัน จะออกดอก เริม่ ตาย จุลินทรียจ์ ะย่อยรากหญ้า เกิดโพรงอากาศ หญา้ เร่มิ นุ่ม
ไส้เดือนเรมิ่ กินหญ้า “ดินดีเพราะหญ้าปก ป่ารกเพราะเสือยัง ดินเย็นเพราะหญ้าบัง ป่ายังเพราะดินดี” เรอื่ ง
ของกสกิ รรมเปน็ เรอ่ื งของความสุข

ระบบการเกษตรบ้านเราต้องเปล่ียนแปลง ปฏิรูปคร้ังใหญ่ แนวทางปฏิรูปให้มาดูท่ีศูนย์ฝึก-
วัดญาณฯ ซึ่งได้ทำแล้ว ไม่ต้องพึ่งพาปุ๋ยเคมี ยาฆ่าหญ้า ยาฆ่าแมลง ทุกโรงเรียน ทุกวัด 44,000 วัด
ต้องช่วยกัน ทุกวัดเทศนาเรื่องแม่พระธรณี เร่ืองดิน ประเทศไทยต้องประกาศไปทั่วโลกว่า ประเทศไทย
เปน็ ประเทศฟน้ื ฟดู นิ อุดมสมบูรณก์ ลับคนื มามีชีวิต ไสเ้ ดอื นมชี วี ติ แมลงมีชีวิต มหี ญ้าปกคลุมดนิ ไมฆ่ ่าหญา้

ปที ่ีแล้วไทยจัดงานวันดินโลก เชิญชวนท้ังประเทศช่วยกนั จัดเพ่ือฟ้ืนฟูดนิ Be the Solution
to Soil Pollution ต้องหยุด Soil Pollution ต้องหยุด Pollution ทุกชนิดลงดิน พลาสติก ปุ๋ย สารเคมี
ต้องหยุด ผา่ นมาแล้วจัดงานไปแล้วปีที่แล้ว ปีท่ีแล้ว Global Soil Partnership Plenary Assembly ได้อนุมตั ิ
รางวัลดินโลก ขอใช้ชื่อของในหลวงรัชกาลที่ 9 มาเป็นรางวัล King Bhumibol World Soil Day Award
ซ่ึงประเทศแรกท่ีได้รับรางวัลดิน คือ ประเทศบังคลาเทศ ปีน้ีสมัชชาดินโลกให้ทุกประเทศหยดุ ชะล้างหน้าดิน
ปนี ึงดินสูญเสียความสมบูรณ์ของดินดว้ ยน้ำฝนตกชะลา้ งแล้วไม่มีระบบเก็บ สังเกตฝนตกชะลา้ งหนา้ ดิน น้ำขุ่น
นั่นคือ ปุ๋ย ต้องหยุด เก็บปุ๋ยไว้ในนาให้ได้ จึงใช้ช่ือว่า “Stop soil erosion, save our future” ให้ทุกคน
ท้ังประเทศช่วยกันรักษาดิน หยุดฆ่า หยุดทำลายดิน ปีนี้ประเทศท่ีควรได้รับรางวัลนี้ คือ ประเทศไทย
ปนี ้ีมีเวลาอีก 9 เดือน ช่วยกันเร่งดำเนินการ กศน.ชว่ ยกันจดั ประชุมสมชั ชาดนิ ใหค้ นไทยรกั ดนิ รกั แม่พระธรณี
ไมท่ ิ้งพลาสตกิ ไมใ่ สย่ าฆา่ หญา้ ไม่ฆา่ หญ้า อยา่ ถากหญา้ ตัดหญ้าเอา รกั ษาหญ้าเอาไว้

วันนี้ถือเป็นวันสำคัญของโลก เพราะทั่วโลกรู้แล้วว่าวิกฤตกำลังเกิดขึ้น มนุษย์จะมีเวลา
ปรับตัวอยู่ในโลกโดยไม่ทำลายลา้ งไม่เกนิ 11 ปี หลังจากน้จี ะแล้นแคน้ แก้อย่างไรกไ็ มท่ ัน ให้ติดตามข้อมูลได้
ซง่ึ พระเจา้ อยู่หวั รัชกาลท่ี 9 ทรงเตือนคนไทยมายาวนาน ตง้ั แตป่ ี 2547 ประเทศไทยต้องเป็นผ้นู ำของโลกให้ได้

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วันท่ี 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครัง้ ท่ี 21

36

เอกสารประกอบการนำเสนอผลงานวจิ ัย
เกษตรธรรมชาตขิ องสถานศกึ ษา กศน.

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วนั ที่ 14-16 กมุ ภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครั้งท่ี 21

37

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วนั ที่ 14-16 กมุ ภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครั้งท่ี 21

38

คำนำ

เอกสารฉบับน้ี ได้รวบรวมผลงานวิจัยเกี่ยวกับเกษตรธรรมชาติของบุคลากรในกลุ่มศูนย์ฝึก
และพัฒนาอาชีพฯ (ศฝช.) สังกัด สำนักงาน กศน. ที่ได้ศึกษาทดลองด้วยความตั้งใจพากเพียรเพ่ือให้ได้
องค์ความรู้ สำหรับเผยแพร่ให้แก่เกษตรกรและประชาชน ได้นำความรู้ไปประยุกต์ใช้ อันนำไปสู่สุขภาพ
ที่แข็งแรงของผู้ปฏบิ ตั งิ านเกษตรธรรมชาติ รวมท้ังบคุ คลรอบข้าง และได้เขา้ รว่ มกจิ กรรมนำเสนอผลงานวิจยั ใน
กิจกรรมเสวนาวิชาการ “งานวิจัยเกษตรธรรมชาติตามรอยเบื้องยุคลบาท สู่วิถีพอเพียง” ระหว่างวันท่ี
14-15 กุมภาพันธ์ 2562 จำนวน 8 เรื่อง ซ่ึงเป็นกิจกรรมหนึ่งในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครั้งท่ี 21
“เกษตร’สขุ ด้วยศาสตร์พระราชา” ที่จดั ข้นึ ระหวา่ งวันท่ี 13-17 กุมภาพันธ์ 2562

ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเน่ืองมาจาก
พระราชดำริ ขอขอบคุณศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพราษฎรไทยบริเวณชายแดนสระแก้ว เชียงราย อุตรดิตถ์
มุกดาหาร สุรินทร์ และศูนย์ฝึกวิชาชีพจังหวัดกาญจนบุรี “สามสงฆ์ทรงพระคุณ” ท่ีเข้าร่วมกิจกรรมนำเสนอ
ผลงานวิชาการ ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้ังท่ี 21 ในครั้งนี้ และหวังว่าเอกสารฉบับนี้ จะเป็น
ประโยชน์แกบ่ ุคลากร กศน. ทีส่ นใจงานวจิ ยั เกษตร เกษตรกร นกั เรียน นักศกึ ษา และประชาชนที่สนใจ

ฝา่ ยจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการ
ศนู ย์ฝกึ และพฒั นาอาชีพเกษตรกรรม
วัดญาณสงั วรารามวรมหาวิหาร อนั เนื่องมาจากพระราชดำริ

8 กุมภาพันธ์ 2562

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วนั ท่ี 14-16 กมุ ภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครั้งท่ี 21

39 หน้า

สารบญั 1
7
คำนำ 9
สารบญั 12
บทนำ 14
การปลกู ผักสลดั ดว้ ยวธิ เี กษตรธรรมชาติตลอดปี 15
การปลูกมนั เทศโดยวธิ ีเกษตรธรรมชาติ 18
การทดลองปลกู แตงโมโดยไมใ่ ช้ปุ๋ยตมแนวทางเกษตรธรรมชาติ
การปลกู กยุ ช่ายขาวโดยวธิ เี กษตรธรรมชาติ 21
การปลกู ฝรัง่ กิมจโู ดยวธิ ีเกษตรธรรมชาติ
การทดลองปลูกหอมแดงโดยวิธเี กษตรธรรมชาติ
การศึกษาการเจริญเติบโตของกะหล่ำปลีด้วยวิธเี กษตรธรรมชาติโดยใช้
ปุย๋ หมักที่แตกต่างกัน
การทดลองปลกู เมล่อนโดยวิธีเกษตรธรรมชาติ

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วันที่ 14-16 กุมภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครง้ั ที่ 21

40

บทนำ

ในปี พ.ศ. 2562 เป็นการจัดงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครั้งที่ 21 ที่ได้กำหนดเสวนา
วชิ าการในหวั เรื่อง “งานวิจัยเกษตรธรรมชาติตามรอยเบอื้ งพระยคุ ลบาท สูว่ ถิ ีพอเพยี ง”ของศูนย์ฝึกและพัฒนา
อาชีพเกษตรวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเน่ืองมาจากพระราชดำริ เป็นอีกครั้งท่ีจัดให้มีการนำเสนอ
ผลงานวจิ ัยเก่ียวกับเกษตรธรรมชาติ โดยใช้หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง และหลักเกษตรของ MOA ของ
บุคลากรกลุ่มศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพฯ หลังจากห่างหายการนำเสนอผลงานวิจัยในงานมหกรรม เกษตร
ธรรมชาติมานาน

บคุ ลากรของกลุ่มศนู ย์ฝกึ และพัฒนาอาชพี ฯ หลายคนได้ทำการศึกษา ทดลองเกยี่ วกับเกษตร
ธรรมชาติ ซึ่งมีความรู้เก่ียวกับเกษตรธรรมชาติ สามารถเผยแพร่ความรู้ดังกล่าวให้แก่เพื่อนบุคลากร กศน.
เกษตรกร นักเรียน นักศึกษา และประชาชนทั่วไป ซึ่งในครั้งนี้มีการนำเสนอผลงานวิจัยเกษตรธรรมชาติ
จำนวน 8 เร่ือง จาก 6 สถานศึกษา โดยผลงานวิจัยส่วนใหญ่ เป็นการทดลองปลูกพชื ผัก ผลไม้ ด้วยวิธเี กษตร
ธรรมชาติ เป็นการทำเกษตรท่ีไม่ใชป้ ุ๋ยเคมี ไม่ใช้สารเคมีทางการเกษตรทกุ ชนิด เพื่อศกึ ษาการเจริญเตบิ โตของ
พืชผกั ผลไม้ รวมถึงการศึกษาศกั ยภาพของดนิ ดังนี้

ท่ี ชือ่ งานวจิ ยั สถานศึกษา ผู้วจิ ัย

1 การปลูกผักสลดั ด้วยวิธีเกษตร ศนู ยฝ์ กึ และพฒั นาอาชีพราษฎรไทย นางสาวสภุ าพร สาครเยน็

ธรรมชาติตลอดปี บริเวณชายแดนสระแกว้

2 การปลกู มนั เทศโดยวธิ ีเกษตร ศนู ย์ฝกึ และพฒั นาอาชพี ราษฎรไทย นายกรินทร์ เฉลมิ วิสตุ มก์ ลุ

ธรรมชาติ บรเิ วณชายแดนสระแก้ว

3 การทดลองปลูกแตงโม ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพราษฎรไทย นายเกริก ธีระโคตร

โดยไมใ่ ชป้ ยุ๋ ตามแนวทาง บรเิ วณชายแดนมกุ ดาหาร

เกษตรธรรมชาติ

4 การปลกู กยุ ชา่ ยขาวโดยวธิ ี ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพราษฎรไทย นางสุทิน ลนุ าวนั

เกษตรธรรมชาติ บริเวณชายแดนมกุ ดาหาร

5 การปลูกฝร่งั กิมจโู ดยวธิ ีเกษตร ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพราษฎรไทย นางสาวกรรณกิ า สบื ดี

ธรรมชาติ บรเิ วณชายแดนอุสรุ ินทร์

6 การทดลองปลูกหอมแดงโดย ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพราษฎรไทย นางสาววาสนา มะโนคำ

วธิ ีเกษตรธรรมชาติ บรเิ วณชายแดนอตุ รดิตถ์

7 การศกึ ษาการเจริญเติบโตของ ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพราษฎรไทย นางอนงค์วรรณ ขันทะลี

กะหล่ำปลีดว้ ยวิธีเกษตร บริเวณชายแดนเชียงราย

ธรรมชาตโิ ดยใช้ปุ๋ยหมักท่ี

แตกต่างกนั

8 การทดลองปลูกเมลอ่ นโดย ศนู ยฝ์ ึกวิชาชีพจังหวัดกาญจนบุรี นางใกล้รงุ่ ทองดี

วิธเี กษตรธรรมชาติ “สามสงฆท์ รงพระคณุ ”

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันท่ี 14-16 กมุ ภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้งั ท่ี 21

41

การปลกู ผักสลดั ดว้ ยวิธีเกษตรธรรมชาติตลอดปี

โดย นางสาวสุภาพร สาครเยน็
ศูนย์ฝกึ และพฒั นาอาชพี ราษฎรไทยบริเวณชายแดนสระแก้ว

1. ความเป็นมา

ปัจจุบนั ปลูกผักสลดั โดยไดไ้ ปศึกษาเรียนรู้การปลูกผักสลัดจากเกษตรกรวังน้ำเขียว สามารถ
ปลูกได้ง่าย มีคุณค่าทางอาหารสูง ทำให้ผู้รับประทานมีสุขภาพที่ดี และยังกอ่ ให้เกิดรายไดอ้ ีกดว้ ย จึงได้เรียนรู้
และส่งเสริมให้เกษตรกรในพื้นท่ีปลูกตามหลักเศรษฐกจิ พอเพียง เร่ิมปลูกผักเมื่อปี พ.ศ. 2558 ในตอนแรกใช้
ปุ๋ยหมกั มูลสัตวเ์ ปน็ จำนวนมาก แตใ่ นปีตอ่ มาได้ใชป้ อเทอื งรว่ มด้วย ทำให้ลดปริมาณปยุ๋ หมกั มูลสัตวล์ ง

ในปีเดียวกันนี้เอง ได้ฟังจากครูที่ไปอบรมเกษตรธรรมชาติ ณ ประเทศญ่ีปุ่นมาว่า ไม่ต้องใส่
ปุ๋ยหมกั มูลสัตว์ ก็สามารถปลูกพืชผักได้ อีกท้ังยังไดเ้ หน็ ต้นคะนา้ ฮ่องกงเจรญิ เติบโตได้ดมี ากโดยไม่ใส่ปุ๋ยหมัก
ใดๆ เลย จงึ ตง้ั ใจวา่ จะปลูกผกั สลัดโดยไม่ใสป่ ยุ๋ หมกั ใดๆ เลยเช่นเดียวกัน

ในปี พ.ศ. 2560 ได้ปลูกดาวเรืองถวายในหลวงรัชกาลที่ 9 โดยไม่ใส่ปุ๋ยหมักและพบว่า
ต้นและดอกดาวเรืองมีการเจริญเติบโตได้ดีให้ดอกใหญ่มาก หลังจากน้ันจึงมีแนวคิดและแรงบันดาลใจให้ปลูก
ผกั สลดั โดยวิธเี กษตรธรรมชาติ ผกั สลัดที่ปลูกเจริญเติบโตไดด้ ีโดยไม่ไดใ้ ส่ปุ๋ยใดๆ เลยทำใหร้ ู้สกึ ดใี จทล่ี ดขั้นตอน
ทีย่ ุ่งยากไมว่ า่ จะเป็นการทำปุย๋ หมกั หรอื การใสป่ ยุ๋ หมกั ในการเตรยี มแปลงเพาะปลกู

ปัจจุบันนรี้ ู้สึกถึงความยอดเยี่ยมของเกษตรธรรมชาติทส่ี ามารถปลูกผักสลัดและเก็บผลผลิตได้
โดยไม่ต้องใส่ปุ๋ยใดๆ เลยเป็นการเพาะปลูกที่น่าอัศจรรย์ และรู้สึกว่าวิธีการเพาะปลูกโดยวิธีการนี้เป็นเรื่อง
ท่ีสำคัญ จึงอยากจะจัดทำแปลงสาธิตที่จะผลการขยายผลเกษตรธรรมชาติสู่ประชาชนตามหลักปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันที่ 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครัง้ ที่ 21

42

2. สภาพพ้ืนทข่ี องแปลงเพาะปลูก

ลักษณะของดินเป็นดนิ เหนียว หนา้ ดินตื้น ศักยภาพของดินต่ำ ช้ันใต้ดินเปน็ ลกู รัง การระบายนำ้ ดี

เมือเรม่ิ ต้นปลกู ผักสลัด ปี พ.ศ.2558 มีการปรับปรุงดินด้วยการปลูกปอเทือง ปุ๋ยหมักมูลวัว
ปี พ.ศ.2559 มีการปรับปรุงดนิ ด้วยการปลูกถั่วพร้าปุ๋ยหมักมูลสัตว์ลง ปี พ.ศ.2560 มีการปรับปรุงดินด้วย
ปลูกดาวเรือง ไถพรวนดินกลบ หมักดินไว้กอ่ นปลูก ปี พ.ศ.2561 ไม่ใช้ปุ๋ยหมัก ไถพรวนดินกลบ หมักดินไว้
ก่อนปลกู

3.วธิ ีการเพาะปลกู

ก) ดินสำหรับเพาะกล้า ประกอบด้วยปุ๋ยหมักใบไม้กับดิน อัตราส่วน 1:2 ผสมให้เข้ากัน
รดน้ำใหม้ ีความชืน้ 60% (กำดนิ แลว้ ดนิ เปน็ ก้อน ไม่แตก)

ข) ใส่ดนิ ในกระบะเพาะกล้า (ขนาด 35.7x50.6 cm)
ค) หลงั จากใส่ดินในกระบะเพาะแลว้ ใหป้ าดดินใหเ้ รียบ และกดเบาๆ ด้วยแผ่นไม้
ง) การโรยเมลด็ ให้ขดี เส้น 10 – 12 เสน้ ลึก 0.5 ซม. และโรยเมล็ดบนเส้นทขี่ ดึ 1 กรัม
(1 ช้อนชา) ต่อ 1 ถาด
จ) หลังจากโรยเมล็ดแลว้ โรยขยุ่ มะพร้าวบางๆ คลุมดิน
ฉ) รดน้ำโดยใช้บัวรดนำ้ แบบฝอย โดยรดให้ดินชมุ่ สงั เกตจากนำ้ ที่ไหลออกจากกระบะด้านลา่ ง
ช) วนั ท่ี 6 หลงั จากทใ่ี บงอกแล้ว (ใบเล้ียง 2 ใบ) ให้ย้ายปลูกไปยังถาดหลมุ และหลังจากนั้น
อีก 7-14 วนั ยา้ ยปลูกลงดิน

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วนั ท่ี 14-16 กมุ ภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครง้ั ท่ี 21

43

4. เตรยี มย้ายกลา้

ก) ไถดนิ บางๆ ดว้ ยรถไถเดินตาม แล้วขน้ึ แปลง กว้าง 1 เมตร สูง 20 เซนติเมตร
ข) แปลงผกั สลัดของ ศฝช.สระแกว้ มพี ้นื ทข่ี นาด 280 ตร.ม. โดยจะข้ึนแปลง
ขนาด 1 X 7 เมตร จำนวน 8 แปลง
ค) หลงั จากข้ึนแปลงแลว้ จะคลมุ ดนิ ดว้ ยใบไผใ่ นฤดหู นาว และใบไม้อืน่ ๆ ตามฤดูกาล
ง) หลงั จากน้ัน รดน้ำด้วยสายยางประมาณ 15 นาที และย้ายปลูกในตอนเย็นวันนัน้

5. การคัดเลือกสายพนั ธ์ุ

ฤดูกาล ชอ่ื พันธ์ุ จำนวนวนั ปลูก ลักษณะพิเศษ
พันธุ์ท่ีปลกู ได้ตลอดปี เรดโครอล 30 วัน
ผกั สลดั 6 ชนิด เป็นทรงพุ่ม ปลายใบหยัก ใบสีแดงอมม่วง
30 วนั รสชาติหวานกรอบ
แทงโก้ ใบสีเขียวเข้ม บิดเป็นเกลียว ขอบใบหยิก
30 วัน เปน็ ลอน กา้ นใบมีความกรอบ เนอ้ื ใบน่มุ
กรนี โอค๊ 30 วัน
กรนี โอค๊ ลีฟ ใบหยกั สเี ขยี วอ่อน รสชาติหวานกรอบ
30 วนั
เรดโอค๊ ใบหยักเรยี วแหลมสีเขียวอ่อน รสชาติหวาน
กรอบ

ใบสีแดงหรือม่วงเข้ม ซ้อนกันเป็นช้ันปลาย
ใบหยิกแยกเป็นแฉก รสชาตหิ วานกรอบ

คอส 25 - 30 วัน ใบห่อตั้งข้ึน สีเขียวเข้ม เนื้อหนา มีเส้นนูน

กลางใบปลายใบโค้งเข้า กรอบ ฉ่ำน้ำ มี

รสชาติหวาน

ฤดูรอ้ น เรดคอส 25 - 30 วัน ใบห่อต้ังขึ้น ใบสีแดงอมม่วงเข้ม เนื้อหนา

เดอื น ก.พ. –เม.ย. มีเส้นนูนกลางใบปลายใบโค้งเข้า กรอบ

ผกั สลัด 3 ชนดิ ฉำ่ นำ้ มรี สชาติหวาน

คอส 25 - 30 วนั ใบห่อต้งั ขน้ึ สเี ขยี วเขม้ เนอ้ื หนา มีเสน้ นูน

กลางใบปลายใบโค้งเขา้ กรอบ ฉ่ำนำ้

------------------------------------------------------------------------------------------

รายงานผลการจดั กิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันที่ 14-16 กมุ ภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครัง้ ท่ี 21

44

ฤดูกาล ชอ่ื พนั ธ์ุ จำนวนวนั ปลูก ลักษณะพเิ ศษ
มินคิ อส 25 - 30 วัน มีรสชาติหวาน
35-40 วัน
ฤดูหนาว บตั เตอรเ์ ฮด 35-40 วนั ใบห่อต้ังขึ้น ใบสีเขียว เน้ือหนา มีเส้นนูน
เดอื น ต.ค. – ก.พ. ฟนิ เลย์ 45-50 วนั กลางใบ เรียงซอ้ นกนั กรอบ ฉ่ำนำ้ มีรสชาติ
ผกั สลดั 3 ชนดิ หวาน

ผกั กาดแกว้ เป็นทรงพุ่ม ใบสีเขียวอ่อนนุ่มเป็นมัน เรียง
ซ้อนกันคลายดอกกุหลาบ กรอบ ฉ่ำน้ำ
มีรสชาติหวาน

เป็นทรงพุ่ม ปลายใบหยิกเป็นฝอย มีสีเขียว
ห่อหัว กาบใบเรียงเข้าหากันเป็นช้ันๆ ใบ
แข็ง กรอบ ฉ่ำนำ้ มรี สชาตหิ วาน
ใบห่อเป็นหัวไม่ค่อยแน่น เนื้อใบหนากรอบ
แผ่นคล่ืน กรอบ มรี สชาตหิ วาน

6. การเตรยี มแปลงปลูกในฤดฝู น

ช่วงฤดูฝน ฝนจะตกชุก ทำให้ไม่สามารถยกแปลงได้ ดังน้ัน ก่อนฤดูฝน จะไถพรวนหน้าดิน
บางๆ แลว้ ยกแปลงเป็นรปู สามเหลย่ี ม กอ่ นยา้ ยปลูกจะปรับแปลงที่ขน้ึ เปน็ รูปสามเหล่ียมให้ดา้ นบนแปลงเรยี บ
แล้วจึงย้ายปลูก การยกแปลงเป็นรูปสามเหล่ียม เวลาปรับแปลงให้เรียบ หญ้าท่ีข้นึ บนแปลงสามเหล่ียมจะถูก

กำจดั ไปดว้ ย หลังจากนน้ั หญา้ จะขน้ึ น้อยลง อกี ทั้ง การยกแปลงเป็นรปู สามเหลยี่ ม จะชว่ ยรักษาให้ดนิ ในแปลง
อ่อนนุ่มและมีความช่มุ ชื้น ทำใหก้ ารย้ายปลูกในดนิ ที่อ่อนนมุ่ ไดด้ ีกวา่ ตอนทำแปลงแบบเรียบ

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกจิ กรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันท่ี 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้ังท่ี 21

45

7. การดแู ล

ก) ผักสลัดจะมี 2 ลักษณะ แบบทรงสงู และแบบทรงพุ่มกลม
ข) พันธ์ุทรงพุ่มกลม ถ้าหญ้าสูงกว่าผักสลัด สลัดจะไม่เป็นพุ่ม ดังนั้น หลังจากย้ายปลูกได้
10 วัน จะตอ้ งกำจดั หญา้ 2 ครงั้ จะทำให้หญ้าไมส่ งู กวา่ ต้นสลัด
ค) ชนดิ แบบทรงสงู ถึงแมว้ า่ จะมีหญ้า แต่กไ็ ม่ส่งผลตอ่ รูปทรง ควรถอนหญ้าเปน็ ระยะๆ

การดูแลในช่วงฤดูร้อน
ฤดูร้อน ผักสลัดจะเห่ียวเฉา ปลายใบจะไหม้ก่อน ดังน้ัน ก่อนท่ีจะย้ายปลูก ให้หว่านเมล็ด

ปอเทือง เพ่ือสร้างร่มเงาให้กบั ผกั สลดั (มีสายพนั ธ์ุท่ีเหมาะสมและไม่เหมาะสมกบั วิธกี ารนี้)

8. การเกบ็ ผลผลติ

การเก็บผลผลิคผักสลัดจะต้องมกี ารนับอายุแบบไม่ห่อหวั มีอายุการเก็บเกย่ี ว 30 วนั ผักสลัด
ประเภทห่อหัว 35-45 วัน นอกจากนับอายุแล้วก็ตอ้ งชิมรสชาติกอ่ นเก็บผลผลิต ช่วงเวลาที่เหมาะสมการเก็บ
ผลผลิตก่อน 9.00 น ถ้าอากาศร้อนผักสลัดจะผลิตยางมากขึ้นจะมีรสชาติขม การแก้อาการขมของผักสลัด
ต้องลดนำ้ กอ่ นการเกบ็ ผลผลิตให้มากขนึ้ และเก็บผลผลิตมาแช่น้ำเย็น

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจดั กิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วันที่ 14-16 กุมภาพันธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ คร้ังที่ 21

46

9. การเกบ็ เมลด็ พนั ธุ์

เกบ็ เมล็ดพนั ธ์ุสองสายพันธ์ุ คือ เรดโอค๊ และ กรีนคอส (เดือนตุลาคม 60-กมุ ภาพันธ์ 2561
ดอกจะบานในชว่ งเดอื นมกราคม 2561)

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกิจกรรมเสวนาวิชาการเกษตรธรรมชาติ วนั ที่ 14-16 กุมภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครั้งที่ 21

47

การปลกู มันเทศโดยวธิ เี กษตรธรรมชาติ

โดย นายกรินทร์ เฉลมิ วิสุตมก์ ุล
ศนู ย์ฝกึ และพฒั นาอาชีพราษฎรไทยบริเวณชายแดนสระแก้ว

1. ความเปน็ มา

จากผลการดำเนินงานทดลองการปลูกมันเทศโดยวิธีเกษตรธรรมชาติของศูนยฝ์ ึกและพัฒนา
อาชีพราษฎรไทยบรเิ วณชายแดนสระแก้ว ได้ทดลองปลูกมันเทศด้วยการปรับปรุงดินโดยวิธีเกษตรธรรมชาติ
โดยการเก็บข้อมูลการเจริญเติบโตและผลผลิต ซึ่งเป็นท่ีสนใจของเกษตรกรที่มาศึกษาดูงานและจัดอบรมให้
เป็นบางส่วน มีการติดตามผลการดำเนินงานของเกษตรกรแลกเปล่ียนเรียนรู้และศึกษาเพ่ิมเติมจาก
ภมู ิปัญญาท้องถิน่ ได้ข้อมลู เทคนิคตา่ งๆ นำมาพัฒนาในแปลงทดลองของศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพราษฎรไทย
บริเวณชายแดนสระแก้ว และจากผลการติดตามผลการดำเนินการของเกษตรกร ทำให้ทรา บว่าการ
ปลูกมันเทศเป็นอาชีพที่ทำรายได้ 5,000 – 6,000 บาท ต่อไร่ ต่อรุ่น ซ่ึงเกษตรกรใช้สายพันธ์ุดั่งเดิม
การปรบั เปล่ยี นสายพันธใ์ุ หม่ เกษตรกรยังไมม่ คี วามรู้ โดยเฉพาะในแนวทางการปลูกมันเทศตามแนวทางเกษตร
ธรรมชาติ

ศูนย์ฝกึ และพัฒนาอาชีพราษฎรไทยบริเวณชายแดนสระแกว้ จงึ ได้จัดให้มกี ารวิจยั การปลูกมนั เทศ
เพอื่ เปรียบเทียบการเจริญเตบิ โตของมนั เทศ 4 สายพันธุ์ โดยการปลกู แบบวิธเี กษตรธรรมชาติ สำหรับนำขอ้ มูล
ท่ไี ดไ้ ปขยายผลให้เกษตรกรและสรา้ งความมนั่ ใจในอาชพี การปลกู มันเทศต่อไป

2. วัตถุประสงค์

1. เพ่ือศึกษาการเจริญเติบโตของมันเทศ 4 สายพนั ธ์ุ
2. เพอ่ื เปรยี บเทียบการเจรญิ เติบโตของมนั เทศต่อการเพาะปลกู แบบเกษตรธรรมชาติ 4 สายพนั ธ์ุ
3. เพื่อเปรียบเทยี บผลผลิตของมันเทศตอ่ การเพาะปลกู แบบเกษตรธรรมชาติ 4 สายพนั ธ์ุ

3. วิธีการทดลอง

ครั้งท่ี 1 เร่ิมทำการทดลองวันท่ี 3 กรกฎาคม 2559 และส้ินสุดในวนั ท่ี 6 ตุลาคม 2559
รวมระยะเวลาการทดลอง 90 วนั

วธิ ีเตรยี มท่อนพันธุม์ นั เทศ
เตรียมยอดพันธุ์มันเทศโดยตัดให้มีความยาวราว 30 เซนติเมตร และลิดใบทิ้งแล้วมัด
ทอ่ นพันธุ์ วางไว้ในท่รี ่มรดน้ำเชา้ -เยน็ ประมาณ 2-3 วัน จงึ นำมาปลกู
การปลูก
ระยะปลูกระหว่างต้น ประมาณ 30 เซนติเมตร ปลูกท่อนพันธุ์มันเทศบนสันร่องโดยใช้
ไม้แหลมทิ่มนำก่อนทำมุม 45 องศา จากนั้นเสียบท่อนพันธ์ุลงดิน 2-3 ข้อ ของท่อนมันเทศกลบดินให้แน่น
เล็กนอ้ ยเพ่อื ไมใ่ หท้ ่อนพันธ์ุโยก
การใหน้ ้ำมันเทศ
ในสัปดาห์แรกหลังจากท่ีปลูกท่อนมันเทศแล้ว ให้น้ำทุกวัน เช้า-เย็น 7 วัน หลังจากน้ัน
ใหน้ ำ้ วนั เว้นวัน

------------------------------------------------------------------------------------------
รายงานผลการจัดกิจกรรมเสวนาวชิ าการเกษตรธรรมชาติ วนั ท่ี 14-16 กุมภาพนั ธ์ 2562 ในงานมหกรรมเกษตรธรรมชาติ ครัง้ ท่ี 21