ศาสนาหน่วยที่ 3 หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา

โครงสรา้ งหน่วยการเรยี นรู้

กลุม่ สาระสังคมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 6

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี 3 เวลาเรียน 8 ช่ัวโมง
น้าหนักคะแนน 8 คะแนน
เร่อื ง หลกั ธรรมทางพระพุทธศาสนา
เวลา
สาระท่ี 1 ศาสนา ศีลธรรม จรยิ ธรรม 1
1
มาตรฐานการเรียนรู้ ส 1.1 ป. 6/4 , ป.6/5 ,ป.6/7 1
1
แผนการจัดการเรยี นรทู้ ่ี เรื่อง 1
1
7 พระรตั นตรัย 1
1
8 ไตรสิกขา 8

9 โอวาท 3 : การไม่ทาความช่ัว

10 โอวาท 3 : การทาความดี (1)

11 โอวาท 3 : การทาความดี (2)

12 โอวาท 3 : การทาจิตใจให้บริสทุ ธ์ิ

13 พุทธศาสนสภุ าษติ

14 การปฏบิ ตั ติ นตามหลกั ธรรมทางพระพทุ ธศาสนา

รวม

บนั ทึกการออกแบบการเรียนรู้ ชั้น
กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษาฯ เวลา 8 ช่ัวโมง
ประถมศึกษาปีที่ 6
หนว่ ยท่ี 3 เรอื่ ง หลักธรรมทางพระพทุ ธศาสนา
ผสู้ อน ..........................................................................

มาตรฐานการเรียนรู้
ส 1.1 รู้และเข้าใจประวัติ ความสาคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา

หรือศาสนาท่ีตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัติตามหลักธรรมเพื่ออยู่
รว่ มกนั อย่างสนั ติสุข

ตวั ช้ีวดั
ส 1.1 ป.6/4 วิเคราะห์ความสาคญั และเคารพพระรัตนตรัย ปฏบิ ตั ติ ามไตรสกิ ขา

และหลกั ธรรมโอวาท 3 ในพระพุทธศาสนา หรือหลักธรรมของศาสนาทต่ี นนับถือตามที่กาหนด
ส 1.1 ป.6/5 ชื่นชมการทาความดีของบคุ คลในประเทศตามหลกั ศาสนา พร้อมทัง้

บอกแนวปฏิบัติในการดาเนินชวี ติ
ส 1.1 ป.6/7 ปฏิบตั ิตนตามหลกั ธรรมของศาสนาท่ตี นนบั ถือ เพื่อแกป้ ญั หา

อบายมุขและส่งิ เสพตดิ

สาระสา้ คัญ

หลกั ธรรมทางพระพทุ ธศาสนา เปน็ หลักปฏิบตั ใิ นการดาเนนิ ชวี ิตประจาวนั ใหป้ ระสบกบั ความสขุ

สาระการเรียนรู้

1. พระรตั นตรัย
2. ไตรสิกขา
3. โอวาท 3
4. การปฏบิ ตั ิตนตามหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา
5. พทุ ธศาสนสุภาษติ

คณุ ลักษณะอันพึงประสงค์

มีวินัย
ตัวช้วี ดั ที่ 3.1 ปฏบิ ตั ติ ามข้อตกลง กฎเกณฑ์ ระเบยี บ ข้อบังคับของครอบครัว โรงเรยี น
และสังคม

สมรรถนะส้าคัญของผ้เู รียน

ความสามารถในการสื่อสาร

ชน้ิ งานหรอื ภาระงาน

1. ชน้ิ งานที่ 6 เรื่อง พระรัตนตรัย
2. ชน้ิ งานที่ 7 เรื่อง ไตรสกิ ขา
3. ชิน้ งานท่ี 8 เรื่อง โอวาท 3
4. ชิ้นงานที่ 9 เรอ่ื ง การปฏิบัติตนตามหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา
5. ช้นิ งานที่ 10 เรอ่ื ง การทาความดีของบคุ คลในประเทศตามหลกั ธรรมทางศาสนา

การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้

1. ให้นักเรียนกล่าวคาบูชาพระรตั นตรัย แลว้ ร่วมกนั สนทนาและแบ่งกลุ่มศึกษาเรื่อง
พระรตั นตรยั แลว้ ใหแ้ ตล่ ะกลุ่มส่งอาสาสมัครกลุม่ ละ 1 คนรายงานหลักธรรม ศรทั ธา 4 พุทธกจิ 5
อริยสจั 4 และหลกั กรรม แล้วบนั ทกึ เปน็ แผนภาพลงในสมุด แลว้ รว่ มกนั ตอบคาถามแสดงความ
คดิ เห็น

2. ใหน้ กั เรยี นทาช้ินงานที่ 6 เรอื่ ง พระรัตนตรยั
3. ครูนาภาพการนงั่ ปฏบิ ัติธรรมของพทุ ธศาสนิกชน ในวันสาคัญต่าง ๆ มาสนทนา
4. ให้นักเรียนศกึ ษาและอภิปรายความหมายของศีล สมาธิ ปัญญา ตามหลกั ของไตรสิกขา
5. ให้นักเรยี นระดมความคิดเสนอแนวทางการปฏบิ ตั ติ นในชวี ติ ประจาวันตามหลักธรรม
ไตรสิกขาที่สอดคล้องตามแนวทางเศรษฐกจิ พอเพียง แล้วสรุปเปน็ แผนภาพ
6. ให้นักเรยี นทาช้นิ งานท่ี 7 เร่ือง ไตรสิกขา
7. ให้นกั เรยี นสมาทานศลี 5 พรอ้ มกันเปน็ ภาษาบาลี แลว้ เขียนสรุปการงดเวน้ จากการ
ประพฤติชวั่ 5 ประการ เป็นแผนภาพ
8. ครแู ละนกั เรยี นร่วมกันศึกษาหลักธรรมโอวาท 3 เรอ่ื งอบายมขุ 6 และอกุศลมูล 3 แล้ว
สรุปเป็นแผนภาพ
9. ครูเลา่ นทิ านชาดกเร่ืองพระมหาชนกให้นักเรยี นฟัง แล้วครูใชค้ าถามให้นักเรยี นรว่ มกัน
สนทนา
10. ให้นักเรยี นศึกษาหลักธรรมโอวาท 3 การทาความดีเรื่อง เบญจธรรม กศุ ลมลู 3
พละ 4 แล้วให้นกั เรียนสรุปเป็นแผนภาพลงในสมดุ จากน้ันร่วมกันสนทนาแสดงความคิดเห็น
11. นาภาพการแสดงความเคารพพระรัตนตรยั ชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย์ มาอภิปราย
นาไปสกู่ ารอธิบายความหมายของหลกั ธรรมคารวะ 6
12. สรุปการปฏบิ ตั ิตนในการแสดงความกตัญญูต่อพระมหากษัตริย์
13. อภปิ รายความหมายหลักธรรมมงคล 38
14. สรุปความรู้หลกั ธรรม คารวะ 6 ความกตัญญตู ่อพระมหากษัตริย์ และมงคล 38 เป็น
แผนภาพบนกระดาน

15. ศกึ ษาความหมาย สรุปวิเคราะห์ หลักธรรม โอวาท 3 การทาจติ ใจใหบ้ ริสทุ ธ์ิ และสรุป
ความร้เู ปน็ แผนภาพ และใหน้ ักเรยี นทาชน้ิ งานที่ 8 เรื่อง โอวาท 3

16. ศึกษาความหมายพุทธศาสนสภุ าษิต และสรปุ ความรู้
17. แบ่งกลุ่มนกั เรียนรวบรวมหลกั ธรรมทางพระพุทธศาสนาเพอื่ แก้ปญั หาอบายมุข
และสารเสพติด สรุปการปฏิบตั ิตามหลักธรรมเปน็ แผนภาพ
18. ให้นกั เรียนศกึ ษาตวั อย่างการทาความดีของบุคคลในประเทศ โดยยกตัวอย่าง
ร.ต.ต. วิชัย (ดาบวิชัย) สุริยุทธ
19. ใหน้ ักเรยี นทาชิ้นงานที่ 9 เร่ือง การปฏบิ ตั ิตนตามหลกั ธรรมทางพระพุทธศาสนา
และชิ้นงานท่ี 10 เรื่อง การทาความดขี องบุคคลในประเทศตามหลกั ธรรมทางศาสนา
20. ให้นักเรยี นทากิจกรรมท้ายบทเรยี นหรอื ตามทค่ี รูกาหนด
21. ใหน้ กั เรียนและครูร่วมกันสรุปความรู้ ดังน้ี

การปฏบิ ตั ิตนตามหลกั ธรรมทางพระพุทธศาสนาสง่ ผลให้ผ้ปู ฏิบตั พิ บกับความสขุ ที่
แทจ้ รงิ

สือ่ การเรยี นรู้

1. ภาพการปฏิบตั ธิ รรมของพทุ ธศาสนิกชน
2. กรณตี วั อย่างจากหนงั สือพิมพ์
3. นิทาน เทพารักษ์กบั คนตัดต้นไม้
4. ภาพนทิ านชาดกเรอ่ื งพระมหาชนก
5. การแสดงบทบาทสมมตุ ิ
6. บตั รคาพุทธศาสนสภุ าษิต
7. ชนิ้ งานที่ 6 เร่ือง พระรัตนตรัย
8. ชิ้นงานท่ี 7 เรอื่ ง ไตรสิกขา
9. ชิ้นงานที่ 8 เรื่อง โอวาท 3
10. ชนิ้ งานท่ี 9 เร่ือง การปฏิบัตติ นตามหลักธรรมทางพระพทุ ธศาสนา
11. ชน้ิ งานที่ 10 เรื่อง การทาความดีของบุคคลในประเทศตามหลักธรรมทางศาสนา

การประเมนิ ผล

1. การประเมนิ ผลตวั ช้วี ัด
1.1 ช้ินงานท่ี 6 เรอ่ื ง พระรัตนตรยั

เกณฑก์ ารประเมิน 4 ระดับคะแนน 1
32

เขยี นอธบิ ายหรือสรุป เขยี นอธิบายหรอื สรปุ เขยี นอธบิ ายหรอื สรุป เขยี นอธิบายหรอื สรปุ เขียนอธบิ ายหรอื สรุป

ความสาคัญของพระ ความสาคญั ของพระ ความสาคญั ของพระ ความสาคญั ของพระ ความสาคญั ของพระ

รตั นตรัยและการแสดง รตั นตรยั และการ รตั นตรยั และการ รตั นตรยั และการ รัตนตรัยและการแสดง

ความเคารพ แสดงความเคารพ แสดงความเคารพ แสดงความเคารพ ความเคารพ

พระรตั นตรยั พระรตั นตรยั ได้ พระรัตนตรัยได้ พระรตั นตรัยได้ พระรตั นตรยั ไดแ้ ตย่ ัง

สมั พันธ์กนั มีการ มกี ารจาแนกข้อมลู สอดคลอ้ ง ไมส่ อดคลอ้ งกับข้อมูล

เชอื่ มโยงใหเ้ หน็ เป็น แสดงให้เห็นถึง กับข้อมลู มกี ารเขียน และไม่มีการอธบิ าย

ภาพรวม แสดงให้ ความสมั พันธ์ ยกตวั อยา่ งอธิบาย เพ่ิมเติม

เหน็ ถึงการปฏิบตั ิ กบั ตนเองอย่าง ใหเ้ ขา้ ใจง่าย

ของตนเองและผูอ้ ่ืน เป็นเหตเุ ปน็ ผล

1.2 ช้นิ งานท่ี 7 เรอ่ื ง ไตรสิกขา

เกณฑ์การประเมนิ 4 ระดบั คะแนน 1
32

เขียนอธบิ ายหรอื เขียนอธบิ ายหรอื สรปุ เขียนอธบิ ายหรือ เขยี นอธบิ ายหรอื สรปุ เขยี นอธบิ ายหรือ

สรุปแนวทาง แนวทาง สรปุ แนวทาง แนวทาง สรปุ แนวทาง

การปฏบิ ตั ติ น การปฏิบัตติ น การปฏิบตั ติ น การปฏบิ ัตติ น การปฏบิ ตั ิตน

ตามหลักไตรสิกขา ตามหลักไตรสิกขา ตามหลักไตรสิกขา ตามหลักไตรสิกขา ตามหลกั ไตรสิกขา

ได้สัมพันธเ์ ช่อื มโยง ไดม้ กี ารจาแนกขอ้ มลู ได้สอดคลอ้ งกับข้อมูล ได้แตย่ ังไม่สอดคล้อง

กนั ให้เห็นเป็น แสดงใหเ้ หน็ ถึง มกี ารเขียน กับข้อมูลและไม่มีการ

ภาพรวม แสดงให้ ความสมั พันธ์ ยกตัวอยา่ งอธบิ ายให้ อธบิ ายเพม่ิ เติม

เห็นถงึ ความสัมพนั ธ์ กบั ตนเองอย่างเปน็ เขา้ ใจงา่ ย

กับตนเองและผู้อ่ืน เหตุเปน็ ผล

1.3 ชิ้นงานที่ 8 เรื่อง โอวาท 3

เกณฑก์ ารประเมนิ 4 ระดับคะแนน 1
32

เขยี นอธบิ ายหรือ เขียนอธิบายหรอื สรุป เขียนอธบิ ายหรอื สรุป เขยี นอธบิ ายหรอื เขียนอธบิ ายหรือ
สรุปแนวทางการ
สรปุ แนวทางการ แนวทางการปฏิบตั ิ แนวทางการปฏิบัติ สรปุ แนวทางการ ปฏิบตั ติ าม
หลกั ธรรมโอวาท 3
ปฏิบตั ิตาม ตาม ตามหลกั ธรรมโอวาท ปฏิบตั ิตาม ได้แตย่ ังไมส่ อดคล้อง
กบั ข้อมูลและไม่มี
หลักธรรมโอวาท 3 หลกั ธรรมโอวาท 3ได้ 3 หลกั ธรรมโอวาท 3 การอธิบายเพมิ่ เติม

สัมพนั ธ์กนั มกี าร ได้มกี ารจาแนกข้อมูล ไดส้ อดคล้องกับ

เชื่อมโยงให้เห็นเป็น แสดงใหเ้ หน็ ถงึ ขอ้ มูลมีการเขยี น

ภาพรวมแสดงให้เหน็ ความสมั พันธก์ ับ ยกตัวอย่างเพ่มิ เติม

ถึงความสมั พันธ์ ตนเองอย่างเปน็ เหตุ ให้เข้าใจง่าย

กบั ตนเองและผู้อน่ื เปน็ ผล

1.4 ชนิ้ งานที่ 9 เรอื่ ง การปฏบิ ตั ิตนตามหลกั ธรรมทางพระพุทธศาสนา

เกณฑ์การประเมนิ 4 ระดบั คะแนน 1
32

เขียนอธิบายหรอื สรปุ เขียนอธิบายหรือสรปุ เขียนอธบิ ายหรือสรปุ เขียนอธิบายหรือสรุป เขยี นอธิบายหรอื สรปุ

โทษของอบายมขุ และ โทษของอบายมขุ และ โทษของอบายมุขและ โทษของอบายมุขและ โทษของอบายมุขและ

สารเสพตดิ และเสนอ สารเสพติด และเสนอ สารเสพตดิ และเสนอ สารเสพติด และเสนอ สารเสพติด และเสนอ

แนวทางแก้ไข แนวทางแก้ไข แนวทางแก้ไข แนวทางแก้ไข แนวทางแก้ไข

ไดส้ มั พันธ์กนั เช่อื มโยง ได้มีการจาแนกข้อมูล ไดส้ อดคลอ้ ง ไดแ้ ตย่ งั ไม่สอดคล้อง

ให้เหน็ เป็นภาพรวม แสดงใหเ้ ห็นถงึ กับข้อมลู มกี ารเขียน กับข้อมูลและไม่มีการ

แสดงใหเ้ ห็นถงึ ความสัมพนั ธ์ ยกตัวอย่างอธบิ าย อธิบายเพิม่ เติม

ความสมั พนั ธ์ กับตนเองอยา่ ง ใหเ้ ขา้ ใจง่าย

กบั ตนเองและผู้อน่ื เปน็ เหตเุ ปน็ ผล

1.5 ช้นิ งานที่ 10 เรอื่ ง การทาความดีของบุคคลในประเทศตามหลกั ธรรมทางศาสนา

เกณฑ์การประเมนิ 4 ระดับคะแนน 1
32

แบง่ กลุม่ เขยี นบันทึก แบง่ กลมุ่ เขียนบนั ทึก แบ่งกลุ่มเขียนบนั ทึก แบ่งกลุ่มเขยี นบนั ทึก แบง่ กลุม่ เขียนบันทึก

หรือสรปุ ถึงตวั อย่าง หรอื สรปุ ถึงตวั อยา่ ง หรือสรปุ ถึงตวั อยา่ ง หรอื สรปุ ถึงตัวอยา่ ง หรอื สรุปถงึ ตวั อย่าง

ของบุคคลผู้ทาความดี ของบุคคลผทู้ าความดี ของบุคคลผู้ทาความดี ของบุคคลผทู้ าความ ของบุคคลผ้ทู าความ

ในชมุ ชน ในชุมชน ในชุมชน ดใี นชมุ ชน ดใี นชุมชน

ได้สัมพนั ธ์กบั ข้อมูลใน ได้ มีการจาแนก ได้สอดคล้อง ไดแ้ ต่ยังไม่สอดคล้อง

ชมุ ชน มีการเชอ่ื มโยง ขอ้ มลู การทาความดี กับข้อมูลทปี่ รากฏใน กบั ข้อมูลในชมุ ชน

ใหเ้ ห็นเป็นภาพรวม ของชมุ ชนตนเอง ชมุ ชน ของตนเอง

แสดงให้เหน็ ถึง อย่างเปน็ เหตเุ ป็นผล

ความสมั พนั ธ์กับ

ตนเองและผ้อู ืน่

2. การประเมินผลคุณลกั ษณะอันพึงประสงค์

มีวนิ ัย

ตวั ชี้วัดที่ 3.1 ปฏบิ ัติตามข้อตกลง กฎเกณฑ์ ระเบยี บ ข้อบงั คับของครอบครัว โรงเรยี นและสงั คม

พฤติกรรมบ่งช้ี ไมผ่ ่าน (0) ผา่ น (1) ดี (2) ดีเยี่ยม (3)

3.1.1 ปฏิบัตติ ามข้อตกลง ไมป่ ฏบิ ัตติ นตาม ปฏิบตั ิตามข้อตกลง ปฏิบัตติ ามข้อตกลง ปฏิบตั ติ ามข้อตกลง
กฎเกณฑ์ ระเบยี บ กฎเกณฑ์ ระเบยี บ กฎเกณฑ์ ระเบียบ
กฎเกณฑ์ ข้อตกลง กฎเกณฑ์ ขอ้ บังคบั ของ ขอ้ บงั คบั ของ ข้อบังคบั ของ
ครอบครัวและ ครอบครัวและ ครอบครวั และ
ระเบียบ ระเบียบ ข้อบงั คับ โรงเรียน ตรงต่อเวลา โรงเรียน ตรงต่อเวลา โรงเรยี น ตรงตอ่ เวลา
ในการปฏิบัติ ในการปฏบิ ัติ ในการปฏบิ ัติ
ขอ้ บังคับของ ของครอบครัว กิจกรรมตา่ ง ๆ กจิ กรรมต่าง ๆ กจิ กรรมตา่ ง ๆ
ในชีวิตประจาวัน ในชวี ิตประจาวัน ในชีวติ ประจาวนั
ครอบครวั และโรงเรยี น แต่ต้องมกี ารเตือน แตต่ อ้ งมกี ารเตือน และรับผิดชอบ
เปน็ สว่ นใหญ่ เป็นบางครงั้ ในการทางานได้
โรงเรยี น ดว้ ยตนเอง

และสงั คม

ไมล่ ะเมิดสิทธิ

ของผอู้ ื่น

3.1.2 ตรงตอ่ เวลา

ในการปฏบิ ตั ิ

กจิ กรรมต่าง ๆ

ในชวี ิตประจาวนั

และรบั ผิดชอบ

ในการทางาน

แบบทดสอบ

ชื่อ ______________________ นามสกลุ ________________ เลขท_่ี _______ ช้ัน ______ได__้_________คะแนน
คะแนนเต็ม 10 คะแนน
ใหร้ ะบายคา้ ตอบทถี่ กู ต้องลงในวงกลมตัวเลือกใหเ้ ต็มวง (หา้ มระบายนอกวง)

1. หลกั ธรรมหมวดใดทีฝ่ กึ ฝนใหบ้ ุคคลได้รับความสาเร็จในการเรียน

1 อกศุ ลมูล 2 เบญจศลี
3 คารวะ 6 4 พละ 4

2. ผูท้ ่มี นี ้าใจคอยชว่ ยเหลอื ผู้อื่น ยอ่ มได้รบั ไมตรตี อบ ตรงกบั หลกั ศรัทธาข้อใด
1 กมั มสทั ธา
2 วปิ ากสทั ธา
3 กมั มัสสกตาสัทธา
4 ตถาคตโพธสิ ทั ธา

3. ขอ้ ใดกลา่ วถูกต้องเกยี่ วกับพระรตั นตรยั
1 เปน็ หลกั ธรรมหน่งึ ของพระพุทธศาสนา
2 เปน็ ช่ือเรยี กอคั รสาวกของพระพทุ ธเจ้า
3 เป็นที่เคารพบูชาสงู สุดของพุทธศาสนิกชน
4 เปน็ คัมภีร์ท่ีรวบรวมหลักธรรมของพระพุทธศาสนา

4. พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมแกป่ ระชาชนในเวลาใด

1 เวลาคา่ 2 เวลาเชา้

3 เวลาเยน็ 4 เวลาก่อนสวา่ ง

5. การปฏิบัตติ นตามหลักธรรมใด จะทาใหพ้ บความสุข ความเจรญิ ในชวี ิต

1 มงคล 38 2 คารวะ 6

3 กศุ ลมูล 3 4 เบญจธรรม

6. การทาความดใี นขอ้ ใดเหมาะสมทส่ี ดุ
1 ทาดเี พอื่ ให้คนรวู้ า่ เราเปน็ คนดี
2 ทาดเี พื่อใหส้ ังคมเกิดการพัฒนา
3 ทาดเี พอ่ื ให้ได้รบั ผลตอบแทน
4 ทาดเี พือ่ ให้ได้รบั การยกย่องช่นื ชมจากผู้อ่ืน

7. หลกั ธรรมใดควรนามาใชแ้ ก้ปัญหาการติดอบายมุขและสารเสพตดิ

1 เบญจธรรม 2 อบายมขุ 6

3 อรยิ สัจ 4 4 กศุ ลมูล

8. ขอ้ ใดเป็นผลท่เี กดิ จากการปฏบิ ัตติ ามหลกั ธรรมคาสอน
1 ทาใหค้ นอ่นื นับถือ
2 ทาใหม้ พี ลงั พิเศษ
3 ทาใหร้ ่างกายแขง็ แรง
4 ทาให้ดาเนนิ ชีวิตอยา่ งมคี วามสุข

9. การพอใจในส่ิงทต่ี นเองมีอยู่ตรงกบั กุศลมลู ข้อใด

1 อโลภะ 2 อโทสะ

3 อโมหะ 4 อสุภะ

10. การปฏบิ ัติในข้อใดสอดคลอ้ งกับพทุ ธศาสนสุภาษติ ยถาวาที ตถาการี
1 พูดนอ้ ย
2 พดู จาสุภาพ
3 พดู จริง ทาจรงิ
4 พดู แตส่ ิ่งทีถ่ ูกตอ้ ง

เฉลยแบบทดสอบ

1. 4 2. 2 3. 3 4. 3

6. กล2ุ่ม5ส.าระ1การเรยี นร้สู งั คมศแึกผษ7นาก.ฯารจ3ดั การเรยี นรู้ท่ี 7 เร่ือง พระร8ัต.นตร4ยั ชัน้ ประถม9ศ.ึกษา1ปี
ท่ี 6 10. 3
เวลา 8 ช่ัวโมง
หน่วยที่ 3 เร่ือง หลักธรรมทางพระพทุ ธศาสนา เวลา 1 ช่วั โมง

สอนวันท่ี............เดือน..........................................พ.ศ. ............

มาตรฐานการเรียนรู้

ส 1.1 รูแ้ ละเข้าใจประวัติ ความสาคญั ศาสดา หลกั ธรรมของพระพุทธศาสนา หรือ
ศาสนาที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาท่ีถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัติตามหลักธรรมเพ่ืออยู่ร่วมกัน
อยา่ งสนั ตสิ ุข

ตวั ชี้วัด
ส 1.1 ป.6/4 วิเคราะห์ความสาคัญและเคารพพระรัตนตรัย ปฏิบัติตามไตรสิกขา

และหลกั ธรรมโอวาท 3 ในพระพทุ ธศาสนา หรือหลกั ธรรมของศาสนาที่ตนนับถือตามท่ีกาหนด

จุดประสงค์การเรยี นรสู้ ตู่ ัวช้ีวดั

1. สรุปความหมายและความสาคัญของพระรตั นตรัยได้ (K)
2. ปฏิบตั ติ นตามหลกั ธรรมทางพระพทุ ธศาสนา (P)
3. เห็นคุณคา่ และชืน่ ชมการทาความดีของตนเองและผู้อนื่ (A)

สาระสา้ คัญ

พระรตั นตรัยเป็นสิง่ ยึดเหน่ียวจติ ใจของพทุ ธศาสนิกชน เพราะได้ยึดถอื เป็นแนวทางการ
ปฏิบตั ิในการดาเนนิ ชวี ติ ใหห้ า่ งไกลจากความชวั่ และพบกับความสุขอย่างแท้จรงิ

สาระการเรียนรู้

พระรัตนตรยั

คณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค์

มีวินัย
ตวั ช้วี ดั ที่ 3.1 ปฏิบัติตามขอ้ ตกลง กฎเกณฑ์ ระเบยี บ ข้อบังคบั ของครอบครัว โรงเรียน

และสงั คม

สมรรถนะส้าคัญของผูเ้ รียน

ความสามารถในการสื่อสาร

ชิ้นงานหรือภาระงาน

ชน้ิ งานท่ี 6 เรื่อง พระรัตนตรยั

การจัดกิจกรรมการเรียนรู้

1. ใหห้ ัวหน้านักเรียนนากล่าวคาบูชาพระรตั นตรัย
อะระหัง สมั มาสมั พทุ โธ ภะคะวา,
พุทธัง ภะคะวนั ตงั อะภวิ าเทมิ.
สหวากขาโต ภะคะวะตา ธมั โม,
ธมั มงั นะมสั สามิ.
สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ,

สังฆัง นะมามิ.

2. นกั เรยี นนง่ั สงบนง่ิ ทาจติ ให้เกดิ สมาธิประมาณ 2-3 นาที แลว้ ร่วมกันอภปิ รายปัญหา
ต่อไปนี้

ขณะนักเรียนกล่าวคาบูชาพระรัตนตรัย นักเรียนระลึกถงึ การเคารพบชู าส่งิ ใด
(พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ)์

พระรัตนตรยั มีความสาคัญอย่างไรต่อการดาเนินชีวิตของพุทธศาสนกิ ชน
(เป็นเคร่ืองยึดเหนยี่ วจติ ใจใหร้ ะลกึ ถึงพระพุทธ หมายถึงพระพุทธเจา้ พระศาสดา ของ
พระพุทธศาสนา พระธรรม หมายถึง พระธรรมคา้ สั่งสอนของพระพุทธเจา้ และพระสงฆ์
หมายถึง
ผู้อปุ สมบทในพระพทุ ธศาสนา ผปู้ ระพฤติปฏบิ ตั เิ ป็นแบบอย่างท่ดี งี ามตามหลักธรรมคา้ สอนและ
เผยแพร่หลักธรรมค้าสอนไปสู่พทุ ธศาสนิกชน)

3. แบง่ นกั เรียนเป็นกลุ่ม กลมุ่ ละ 2-3 คน ศกึ ษาเรื่องพระรัตนตรัย
4. ขอนักเรยี นอาสาสมัครเป็นตวั แทนกลมุ่ ละ 1 คน รายงานกล่มุ ละ 1 เรื่อง ได้แก่ ศรัทธา 4
พุทธกจิ 5 อรยิ สัจ 4 และหลักกรรม และใหส้ รปุ เป็นแผนภาพลงในสมุดบนั ทกึ ของนักเรียนทุกคน
ดงั ต่อไปน้ี

5. สรุปความรโู้ ดยการอภปิ รายคาถามต่อไปนี้
การมคี วามศรัทธาในพระพุทธศาสนา ทาให้พทุ ธศาสนิกชนมีความเชื่อเร่ืองกรรม

อยา่ งไร (กรรมคือการกระท้า ใครทา้ ดียอ่ มได้รบั สง่ิ ดงี าม ใครท้าชัว่ ย่อมได้รับความชั่วตอบแทน)

หลักธรรมอรยิ สจั 4 นาไปใชใ้ นชีวติ จริงได้หรือไม่ เพราะเหตใุ ด (ใชไ้ ด้จรงิ เพราะ

ในการด้าเนินชีวิตประจ้าวัน มนุษย์ทุกคนต้องประสบปัญหาท่ีเกิดจากสาเหตุต่าง ๆ จะแก้ปัญหา

เหล่าน้ันได้โดยใช้หลกั ธรรมอริยสัจ 4 พิจารณาปัญหาดังน้ี คือ เกิดปัญหาอะไร สาเหตุท่ีท้าให้เกิด

ปัญหา วิธีการยตุ ิปัญหามวี ิธใี ดบา้ งและเลือกวิธีการนั้นขจัดปัญหาใหห้ มดไป)

พุทธกิจ คืองานของใคร ปฏบิ ัตเิ มือ่ ใด (พุทธกจิ คอื ภารกจิ ทพ่ี ระพุทธเจ้าทรง

ปฏบิ ตั ิ

หลังการตรัสรูธ้ รรมดว้ ยพระองคเ์ อง แล้วทรงสัง่ สอนใหผ้ ู้อื่นประพฤตแิ ละปฏิบตั ิตามมี 5 ประการ

ตามลา้ ดบั เวลา ดังน้ี

เวลาเช้ามดื ทรงพจิ ารณาหาผู้ที่เหมาะสมจะเสด็จออกไปโปรดสัตวโ์ ลก

เวลาเช้า เสดจ็ ออกบิณฑบาตโปรดสตั วโ์ ลก

เวลาบ่าย แสดงพระธรรมเทศนาแก่ประชาชน
เวลาเย็น ประทานโอวาทแก่พระสงฆ์
เวลาเทยี่ งคนื ทรงตอบปัญหาแก่เทวดาและกษัตริย์)

ผจู้ ะอปุ สมบทเป็นพระสงฆ์ ต้องมีคุณสมบตั อิ ย่างไร (เป็นชายอายุ 20 ปีขึ้นไป
ได้รบั อนญุ าตจากบดิ ามารดา และมีจติ ศรทั ธาในพระพุทธศาสนา)

6. ให้นกั เรียนและครรู ่วมกันสรปุ ความรู้ ดงั น้ี
พระรัตนตรัยเปน็ สง่ิ ยึดเหน่ียวจติ ใจให้ประพฤติปฏบิ ตั ิถูกต้องตามหลกั ธรรมคาสอน

โดยคานงึ ถึงเหตุและผลของการกระทา
7. ใหน้ กั เรียนร่วมกนั แสดงความคดิ เหน็ โดยครูใชค้ าถามท้าทาย ดังน้ี
นักเรยี นจะใช้หลกั ธรรม อรยิ สจั 4 และหลักกรรม อธบิ ายการเกดิ อทุ กภัย ดินถลม่

ตามขา่ วในหนังสือพิมพ์ไดอ้ ย่างไร
8. ให้นกั เรยี นทาชน้ิ งานที่ 6 เรือ่ ง พระรัตนตรยั

สอื่ การเรยี นรู้

ชิน้ งานที่ 6 เรื่อง พระรัตนตรยั

การวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรู้

1. วิธีการวัดและประเมินผล
1.1 สังเกตพฤติกรรมของนกั เรียนในการเข้ารว่ มกิจกรรม
1.2 สังเกตพฤติกรรมของนกั เรียนในการเขา้ รว่ มกิจกรรมกลมุ่
1.3 ตรวจชิ้นงานที่ 6

2. เคร่ืองมอื
2.1 แบบสงั เกตพฤติกรรมการเข้ารว่ มกจิ กรรม
2.2 แบบสังเกตพฤติกรรมการเข้ารว่ มกจิ กรรมกลุ่ม

3. เกณฑก์ ารประเมนิ
3.1 การประเมินพฤติกรรมการเขา้ ร่วมกิจกรรม
ผ่านต้ังแต่ 2 รายการ ถือว่า ผ่าน
ผา่ น 1 รายการ ถือว่า ไม่ผ่าน

3.2 การประเมนิ พฤติกรรมการเขา้ รว่ มกิจกรรมกลุ่ม

คะแนน 9-10 ระดับ ดีมาก

คะแนน 7-8 ระดับ ดี

คะแนน 5-6 ระดับ พอใช้

คะแนน 0-4 ระดบั ควรปรับปรงุ

การประเมินชนิ้ งานที่ 6 ให้ผู้สอนพิจารณาจากเกณฑ์การประเมินผลตามสภาพจรงิ (Rubrics)

เรื่อง พระรตั นตรยั

เกณฑก์ ารประเมิน 4 ระดบั คะแนน 1
32

เขียนอธบิ ายหรือสรุป เขียนอธิบายหรอื สรปุ เขียนอธบิ ายหรือสรปุ เขยี นอธบิ ายหรอื สรุป เขยี นอธบิ ายหรอื สรุป

ความสาคญั ของพระ ความสาคญั ของพระ ความสาคญั ของพระ ความสาคัญของพระ ความสาคัญของพระ

รตั นตรยั และการแสดง รัตนตรยั และการ รตั นตรัยและการ รัตนตรัยและการ รตั นตรยั และการแสดง

ความเคารพ แสดงความเคารพ แสดงความเคารพ แสดงความเคารพ ความเคารพ

พระรัตนตรัย พระรตั นตรยั ได้ พระรัตนตรัยได้ พระรตั นตรยั ได้ พระรัตนตรยั ไดแ้ ต่ยัง

สัมพนั ธ์กนั มีการ มีการจาแนกข้อมลู สอดคลอ้ ง ไมส่ อดคล้องกบั ข้อมลู

เชอื่ มโยงให้เห็นเป็น แสดงให้เหน็ ถงึ กับข้อมลู มกี ารเขยี น และไม่มกี ารอธิบาย

ภาพรวม แสดงให้ ความสมั พนั ธ์ ยกตวั อยา่ งอธบิ าย เพม่ิ เติม

เหน็ ถงึ การปฏบิ ัติ กบั ตนเองอย่าง ให้เข้าใจงา่ ย

ของตนเองและผู้อืน่ เปน็ เหตุเป็นผล

ข้อเสนอแนะของผู้บริหาร

สถานศึกษา

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

(ผู้บรหิ ารสถานศึกษา) ลงช่อื _________________________

(_________________________)
________/________/_______

บันทึกหลังการสอน

 ผลการจดั การเรยี นการสอน
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

 ปญั หา/อปุ สรรค
_________________________________________________________________________
_____

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

 แนวทางแกไ้ ข
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

ลงชื่อ_____________________________ (ผู้
บันทึก)

(____________________________)

_________/__________/____

แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 8 เรือ่ ง ไตรสกิ ขา

กลุ่มสาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษาฯ ชน้ั ประถมศกึ ษาปี
ท่ี 6
หนว่ ยท่ี 3 เร่อื ง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา เวลา 8 ช่ัวโมง
สอนวันท.ี่ ...........เดือน..........................................พ.ศ. ............ เวลา 1 ชว่ั โมง

มาตรฐานการเรียนรู้
ส 1.1 รแู้ ละเข้าใจประวตั ิ ความสาคญั ศาสดา หลกั ธรรมของพระพุทธศาสนา หรือ

ศาสนาที่ตนนับถือและศาสนาอ่ืน มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดม่ัน และปฏิบัติตามหลักธรรมเพ่ืออยู่ร่วมกัน
อย่างสันตสิ ขุ

ตวั ช้วี ัด
ส 1.1 ป.6/4 วิเคราะห์ความสาคัญและเคารพพระรัตนตรัย ปฏิบัติตามไตรสิกขา

และหลกั ธรรมโอวาท 3 ในพระพุทธศาสนา หรอื หลักธรรมของศาสนาท่ีตนนบั ถือตามทกี่ าหนด

จุดประสงคก์ ารเรียนรสู้ ่ตู วั ชว้ี ดั

1. อธบิ ายความหมายไตรสกิ ขาได้ (K)
2. ปฏบิ ตั ติ นตามหลกั ธรรมของพระพุทธศาสนาได้เหมาะสม (P)
3. เห็นคณุ คา่ และชืน่ ชมการทาความดีของตนเองและผอู้ ื่น (A)

สาระสา้ คัญ

ไตรสกิ ขา คือหลักธรรมการฝึกอบรมกาย วาจา ใจ เพื่อให้เกิดศีล สมาธิ ปัญญา อันเป็น
หลกั ในการพฒั นาตนเองและสังคม เพื่อให้เกิดความสงบสุข

สาระการเรยี นรู้

ไตรสกิ ขา

คุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์

มีวินยั
ตัวชีว้ ดั ที่ 3.1 ปฏบิ ัตติ ามข้อตกลง กฎเกณฑ์ ระเบียบ ข้อบังคบั ของครอบครวั โรงเรยี น

และสังคม

สมรรถนะสา้ คญั ของผู้เรยี น

ความสามารถในการส่ือสาร

ชนิ้ งานหรอื ภาระงาน

ชน้ิ งานที่ 7 เรื่อง ไตรสิกขา

การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้

1. ครนู าภาพการนั่งปฏบิ ัติธรรมของพุทธศาสนิกชนในวันสาคัญต่าง ๆ มาสนทนา ดังต่อไปนี้
นกั เรยี นสงั เกตเห็นสงิ่ ใดในภาพ (มีคนมารวมกลุ่มเพ่ือปฏบิ ัติธรรมโดยการนงั่ สมาธ)ิ
กจิ กรรมในภาพเกิดขน้ึ ทใ่ี ด (ในวดั บริเวณท่ีมีความสงบเงียบ)
บคุ คลในภาพปฏิบตั ติ นอยา่ งไร(แตง่ กายสุภาพเรยี บร้อย แต่งชดุ ขาว ไมพ่ ดู คยุ กัน)
นักเรยี นเคยปฏบิ ตั กิ ิจกรรมดังภาพหรอื ไม่ (เคยปฏิบตั ิกิจกรรมการทา้ สมาธติ ้งั แต่

ช้นั ป.1-ป.5)
นักเรยี นปฏิบัตติ นอยา่ งไรจงึ จะเกดิ สมาธิ (ต้องรักษาศีล โดยสา้ รวมกาย วาจา ใจ

ไมพ่ ูดคุยกันกับเพื่อน ทา้ จติ ใหส้ งบ)
การมสี มาธิ เป็นผลดตี ่อนักเรียนอยา่ งไร (ช่วยใหเ้ รียนรไู้ ด้รวดเรว็ จา้ ได้

เกดิ สติปญั ญา)
2. นกั เรียนรว่ มกนั อภิปรายความหมาย ศีล สมาธิ ปญั ญา นาไปสู่ความหมายไตรสิกขา

โดยใชค้ าถามต่อไปน้ี
ศีล คืออะไร (คือการปฏิบัติตนให้อยู่ในระเบียบวินยั ส้ารวมกาย วาจา ใจ

หมายถึง
การละเวน้ การท้าความชั่ว)

สมาธิ คืออะไร (คือการพัฒนาใจให้มีความตั้งม่ัน มสี ตสิ ัมปชัญญะ หมายถึง การท้า
ความด)ี

ปัญญา คอื อะไร (คือการพัฒนาความรู้ให้เกิดการรู้แจ้งตามหลกั ความจรงิ มเี หตุมผี ล)
ไตรสกิ ขา คืออะไร (คือหลักธรรม 3 ประการ ที่ใชใ้ นการฝึกอบรมกาย วาจา ใจ
เพ่ือใหเ้ กิดสตปิ ัญญา ไดแ้ ก่ การมีศลี สมาธิ และปญั ญา เกิดไดจ้ ากการละเว้นความช่ัว กระทา้
ความดี และทา้ จติ ใจให้บริสุทธิ์)
3. แบง่ กลมุ่ นกั เรยี น กลุ่มละ 2-4 คน ศึกษากรณีตวั อย่างการปฏิบตั ติ นตามแนวไตรสิกขา
ในการดาเนินชวี ิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง ร่วมกันอภปิ รายและตอบคาถาม

นางฑฆิ ัมพร กองสอน

อายุ 45 ปี อาชีพเกษตรกร ทอ่ี ยปู่ จั จุบนั 82 หมู่ 8 บ้านหนองห้า ตา้ บลบัวใหญ่ อ้าเภอนาน้อย
จังหวดั นา่ น 55150 จบการศกึ ษาประกาศนยี บตั รวิชาชพี สาขาพาณิชยการบัญชี (ปวช.)
วทิ ยาลัยเทคนคิ น่าน

นางฑิฆัมพรมีตาแหน่งผู้นากลุ่มในหมู่บ้านหนองห้า หลากหลายตาแหน่งได้พัฒนาพ้ืนท่ีของ
หมู่บ้านตัวเองมาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะการรวมกลุ่มคนจนท่ีมีปัญหาที่อยู่อาศัยกับที่ดินทากิน
ท้ังหมด 126 ครอบครัว นาเสนอไปยังภาครัฐ เพ่ือจัดทาโครงการการแก้ไขปัญหาที่อยู่อาศัย/
ท่ีดินทากิน ต.บัวใหญ่ จนสาเร็จ 632 ราย เธอยังได้วางแผนแก้ไขปัญหาหน้ีสิน ด้วยการให้สมาชิกได้
ไปเรียนรู้ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อนาไปพัฒนาอาชีพของตนเอง ลดหน้ีสินของครอบครัว และ
ส่งเสริมอาชีพ ท้ังการเล้ียงหมู เลี้ยงไก่บ้าน เลี้ยงปลา เล้ียงกบ เล้ียงวัว เล้ียงควาย เย็บเสื้อผ้า อีกท้ัง
เธอยังได้ชวนชาวบา้ น ร่วมกนั จัดสวัสดิการร่วมกนั แบบมสี ว่ นรว่ ม โดย 1 คน/10 บาท/1 เดือน โดยใช้
ชอื่ ว่าเครือข่ายคนจนตาบลบัวใหญ่เพื่อเอาทุนมากองรวมกนั และแบ่งเป็นสวัสดิการดแู ลซ่ึงกันและกัน
ต้ังแต่เกิดจนตาย เธอยังเป็นแกนนาในการจัดทาโครงการสร้างเสริมคุณธรรมจริยธรรมนาสู่การ
พัฒนาตาบล ตั้งเป้าคุณภาพ 6 ข้อ สะอาด ขยัน ซื่อสัตย์ ประหยัด เสียสละ กตัญญู เพ่ือให้เด็กและ
เยาวชนยึดหลักจริยธรรมดังกล่าว จนทาให้ตาบลบัวใหญ่พัฒนากลายเป็นศูนย์การเรียนรู้ ใน
กระบวนการจัดทาแผนแมบ่ ทชมุ ชนพ่ึงตนเอง

(ประวตั ิและผลงาน 76 คนดี นาทางปี 2551 จากหนังสือพิมพ์คมชัดลึก 25 พ.ย.-10

ธ.ค.25เ5ห1ตุใ)ดท่านผู้นี้ได้รับการยกย่องจากคนในชุมชน (ด้ารงตนเป็นผู้มีศีล สมาธิ
ปัญญา
น้าความรู้ความสามารถของตนเองมาพัฒนาชุมชนช่วยให้คนในชุมชนมีชีวิตความเป็นอยู่ดีขึ้น
เสริมสร้างคุณธรรมจรยิ ธรรมให้แก่เด็กและเยาวชน)

มีการนาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการดาเนินชีวิตอย่างไร (แก้ปัญหาการเป็น
หนสี้ ิน
ของเกษตรกร โดยการประกอบอาชีพเสริมเพ่ือเพิ่มรายได้ และลดหนี้สิน จัดตั้งกองทุนเพื่อ
ช่วยเหลือซ่ึงกันและกัน ตรงตามแนวคิดของเศรษฐกิจพอเพียงซ่ึงตั้งอยู่บนพื้นฐานของทางสาย
กลางและความไม่ประมาท โดยค้านึงถึงความพอประมาณ ความมีเหตุผล การใช้ความรู้
ความสามารถ ความรอบคอบ ความระมดั ระวงั และมีคุณธรรมประกอบการท้าสิ่งตา่ ง ๆ )
4. นักเรียนในกลุ่มระดมความคิดเสนอแนวทางการปฏิบัติตนในชีวิตประจาวันของนักเรียน
ตามหลักธรรมไตรสิกขา ให้สอดคล้องตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงและส่งตัวแทนกลุ่มนาเสนอแนวคิด
ของกลุม่ ดงั ตวั อย่างตอ่ ไปนี้

5. ให้นกั เรยี นและครรู ่วมกนั สรุปความรู้ ดังนี้
ไตรสิกขา คือ หลักธรรมในการปฏิบัติตนให้เกิดศีล สมาธิ ปัญญา เป็นส่ิงควบคุม

ความประพฤตทิ งั้ กาย วาจา และใจให้ทาความดี ละเว้นความชัว่ และทาจติ ใจใหบ้ รสิ ุทธ์ิ
6. ให้นกั เรียนรว่ มกนั แสดงความคดิ เห็น โดยครใู ช้คาถามท้าทาย ดังนี้
ถ้านกั เรียนขาดหลักธรรมไตรสกิ ขา จะเกดิ ผลอย่างไรตอ่ ตนเองและครอบครวั
7. ให้นกั เรยี นทาชน้ิ งานที่ 7 เรอ่ื ง ไตรสิกขา

สือ่ การเรียนรู้

1. ภาพการปฏบิ ัติธรรมของพทุ ธศาสนิกชน
2. กรณีตวั อยา่ งจากหนังสอื พมิ พ์
3. ชนิ้ งานที่ 7 เร่อื ง ไตรสกิ ขา

การวัดและประเมนิ ผลการเรียนรู้

1. วิธีการวดั และประเมนิ ผล
1.1 สงั เกตพฤติกรรมของนักเรยี นในการเข้ารว่ มกิจกรรม
1.2 สังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในการเข้าร่วมกจิ กรรมกล่มุ
1.3 ตรวจชิน้ งานที่ 7

2. เคร่ืองมอื
2.1 แบบสังเกตพฤติกรรมการเข้าร่วมกจิ กรรม
2.2 แบบสงั เกตพฤติกรรมการเข้าร่วมกิจกรรมกล่มุ

3. เกณฑก์ ารประเมิน

3.1 การประเมนิ พฤติกรรมการเข้าร่วมกจิ กรรม

ผ่านต้ังแต่ 2 รายการ ถือวา่ ผ่าน

ผา่ น 1 รายการ ถือวา่ ไม่ผ่าน

3.2 การประเมินพฤติกรรมการเข้ารว่ มกจิ กรรมกลุ่ม

คะแนน 9-10 ระดับ ดมี าก

คะแนน 7-8 ระดับ ดี

คะแนน 5-6 ระดับ พอใช้

คะแนน 0-4 ระดบั ควรปรบั ปรุง

การประเมนิ ชน้ิ งานที่ 7 ให้ผู้สอนพิจารณาจากเกณฑ์การประเมินผลตามสภาพจริง (Rubrics)

เร่ือง ไตรสกิ ขา

เกณฑก์ ารประเมนิ 4 ระดับคะแนน 1
32

เขียนอธบิ ายหรือ เขยี นอธบิ ายหรือสรุป เขียนอธิบายหรอื เขยี นอธบิ ายหรอื สรุป เขียนอธบิ ายหรือ

สรุปแนวทาง แนวทาง สรุปแนวทาง แนวทาง สรุปแนวทาง

การปฏิบตั ติ น การปฏบิ ัตติ น การปฏบิ ัติตน การปฏิบัตติ น การปฏบิ ัตติ น

ตามหลกั ไตรสิกขา ตามหลักไตรสิกขา ตามหลกั ไตรสิกขา ตามหลักไตรสิกขา ตามหลักไตรสิกขา

ได้สัมพนั ธเ์ ชอื่ มโยง ได้ มีการจาแนก ได้สอดคล้องกบั ข้อมลู ไดแ้ ต่ยังไมส่ อดคล้อง

กันใหเ้ หน็ เป็น ข้อมลู แสดงให้เหน็ มกี ารเขยี น กบั ข้อมลู และไม่มีการ

ภาพรวม แสดงให้ ถงึ ความสมั พันธ์ ยกตัวอย่างอธิบายให้ อธบิ ายเพิ่มเติม

เห็นถึงความสมั พันธ์ กบั ตนเองอยา่ งเป็น เข้าใจง่าย

กับตนเองและผู้อน่ื เหตเุ ปน็ ผล

ข้อเสนอแนะของผบู้ ริหาร

สถานศึกษา

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

(ผูบ้ ริหารสถานศกึ ษา) ลงชื่อ_________________________

(_________________________)
________/________/_______

บนั ทึกหลังการสอน

 ผลการจัดการเรียนการสอน
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

 ปญั หา/อุปสรรค
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

 แนวทางแกไ้ ข
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

ลงชอ่ื _____________________________ (ผู้
บันทึก)

(____________________________)

_________/__________/____

แผนการจัดการเรยี นรูท้ ี่ 9 เรื่อง โอวาท 3 : การไม่ท้าความชัว่

กลุม่ สาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษาฯ ช้นั ประถมศึกษาปี

ที่ 6

หนว่ ยท่ี 3 เร่อื ง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา เวลา 8 ชั่วโมง

สอนวันท.่ี ...........เดอื น..........................................พ.ศ. ............ เวลา 1 ชัว่ โมง

มาตรฐานการเรียนรู้
ส 1.1 รู้และเข้าใจประวตั ิ ความสาคญั ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรือ

ศาสนาท่ีตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดม่ัน และปฏิบัติตามหลักธรรมเพื่ออยู่ร่วมกัน
อยา่ งสนั ตสิ ขุ

ตวั ชีว้ ดั
ส 1.1 ป.6/4 วิเคราะห์ความสาคัญและเคารพพระรัตนตรัย ปฏิบัติตามไตรสิกขา

และหลักธรรมโอวาท 3 ในพระพทุ ธศาสนา หรอื หลกั ธรรมของศาสนาที่ตนนบั ถือตามท่ีกาหนด

จดุ ประสงค์การเรียนรสู้ ู่ตัวชี้วัด

1. อธิบายความหมายเบญจศีล อบายมุข 6 และอกศุ ลมูลได้ (K)
2. ปฏิบัติตนตามหลักธรรมเพื่อแก้ปัญหาอบายมุขและสิง่ เสพติดได้ (P)
3. เหน็ คุณค่าและช่นื ชมการปฏิบตั ิตนเป็นคนดขี องตนเองและผูอ้ ื่น (A)

สาระสา้ คญั

โอวาท 3 เป็นหลักธรรมทางพระพทุ ธศาสนาทพี่ ระพุทธเจ้าประทานไว้เป็นหัวใจของ
พระพทุ ธศาสนา 3 ประการ ไดแ้ ก่ การไม่ทาความชว่ั ทาความดี และทาจิตใจให้บริสุทธิ์

สาระการเรยี นรู้

โอวาท 3 : เบญจศีล อบายมุข 6 และอกุศลมลู

คุณลกั ษณะอันพึงประสงค์

มีวินัย
ตวั ช้ีวดั ท่ี 3.1 ปฏิบัติตามข้อตกลง กฎเกณฑ์ ระเบียบ ขอ้ บังคบั ของครอบครวั โรงเรียน

และสงั คม

สมรรถนะสา้ คญั ของผู้เรียน

ความสามารถในการส่ือสาร

ชน้ิ งานหรือภาระงาน

แผนภาพหลักธรรมโอวาท 3 : เบญจศีล อบายมุข 6 และอกศุ ลมูล

การจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้

1. ครูทบทวนความรู้เรือ่ งไตรสิกขา ศลี สมาธิ ปัญญา ดังน้ี
ไตรสกิ ขา คือหลักธรรมที่ใช้ฝึกอบรมกาย วาจา ใจ เพอ่ื ให้เป็นผู้มีศลี มีสมาธิ และมปี ัญญา

การมีศีล หมายถึง การละเว้นการทาชั่วทางกาย วาจา และใจ
การมสี มาธิ หมายถึง จิตต้ังมั่นอยู่ในการทาความดี
การมปี ญั ญา หมายถงึ รู้วิธีการทาจิตใจให้บริสุทธ์ิ รวู้ า่ อะไรควรทาและไม่ควรทา
2. ให้นักเรยี นสมาทานศลี 5 พรอ้ มกันเป็นภาษาบาลี และสง่ ตัวแทน 2-3 คน ออกมาเขียน
แผนภาพแสดงการปฏบิ ัติท่ีงดเวน้ จากความชั่ว 5 ประการ บนกระดานหนา้ ชน้ั เรยี น ดังนี้

เว้นจากการฆ่าสตั ว์

เวน้ จากการเสพของมึน ศีล 5 (เบญจ เว้นจากการลัก
เมา ศีล) ทรัพย์
หรอื สารเสพติดทกุ ชนิด
เว้นจากการประพฤติผิดในกาม
เว้นจากการกลา่ ว
เท็จ

3. ครเู ล่านทิ าน เรื่องเทพารักษก์ ับคนตัดตน้ ไมใ้ ห้นักเรยี นฟงั เพื่อวเิ คราะหเ์ รือ่ งและตอบคาถาม

เทพารักษก์ ับคนตัดตน้ ไม้

ชายชาวป่าผู้หน่ึง ขณะตัดไม้อยู่ริมบึงน้า ทาขวานหลุดจากมือตกลงไปในน้าด้วยความ
ยากจนและว่ายน้าไม่เป็นจึงน่ังร้องไห้ เทพารักษ์มีความสงสารจึงปรากฏกายขึ้นและลงไปงมขวาน
ข้ึนมาให้ คร้ังแรกเทพารักษ์นาขวานทองมาคืน ชายชาวป่าไม่ยอมรับโดยบอกว่าขวานของเขาเป็น
ขวานเหล็ก ครั้งท่ีสองเทพารักษ์งมขวานเงินขึ้นมา ชายชาวป่าก็ยังยืนยันว่าต้องการขวานเหล็ก
ของตน เทพารักษ์จึงให้ทั้งขวานทอง ขวานเงินและขวานเหล็กแก่ชายชาวป่าผู้นั้น คร้ันเพื่อนของ
ชายชาวป่าทราบเร่ือง ก็แกล้งทาทีไปตัดไม้และทาขวานตกน้าที่เดิม เม่ือเทพารักษ์ปรากฏกายมา
ช่วย ก็งมขวานทองให้อีก ชายผู้เป็นเพื่อนรีบรับเอาขวานทองไปทันที เทพารักษ์จึงหายตัวไปพร้อม
กบั ขวานทง้ั หมด ชายผูเ้ ป็นเพอื่ นจึงตอ้ งกลบั บ้านดว้ ยความผดิ หวัง

ตวั ละครในเรื่องมีใครบ้าง (ชายชาวป่า เทพารกั ษ์ เพ่ือนของชายชาวปา่ )
บทบาทของชายชาวป่าเปน็ แบบอย่างที่ดีเรื่องใด และตรงกบั เบญจศลี ข้อใด
(ชายชาวปา่ ประกอบอาชีพตดั ไมข้ าย ฐานะยากจน มคี วามซื่อสัตย์ พอใจในส่งิ ทตี่ นมี ไมต่ อ้ งการ
ทรัพย์สนิ ที่ไม่ใช่ของตนเอง และพูดความจรงิ ตรงกบั ศลี ขอ้ 2 เวน้ จากการลักทรพั ย์ หรอื
เบยี ดเบยี นทรพั ย์สินของผู้อ่ืนมาเปน็ ของตน และศีลข้อ 4 เวน้ จากการกลา่ วเทจ็ บอกความจริง
วา่ ขวานทอง
และขวานเงนิ ไมใ่ ช่ของตน)
การกระทาของเพื่อนชายชาวป่าสง่ ผลต่อตนเองอยา่ งไร (ไมม่ ผี เู้ ช่ือถือคา้ พดู ของ
เขาอกี ต่อไป เพราะเป็นเพ่ือนไม่ดี พดู เทจ็ โลภมาก)
4. ครแู ละนักเรยี นร่วมกนั วเิ คราะหห์ ลักในการเลือกเพื่อนท่คี บกนั เป็นเพ่ือนสนทิ ควรมี
ลกั ษณะอย่างไร โดยให้นกั เรียนศกึ ษาเร่ืองอบายมุข 6 และอกศุ ลมลู แลว้ สรุปเปน็ แผนภาพ ดงั นี้

ดื่มสุรา เสพสารเสพ อบายมขุ เท่ยี วกลางคืน
ติด 6 เล่นการพนนั

เทย่ี วดกู ารละเล่น คอื หนทางแห่งความเสื่อม
เปน็ เหตุแหง่ การเสียทรพั ย์

เสียชีวติ

คบคนชัว่ เปน็ มิตร เกียจคร้านการ
ทางาน

อกศุ ลมูล

มลู เหตทุ ีจ่ ะนาไปสู่การทาความชว่ั โมหะ คอื ความล่มุ หลง

โลภะ คอื ความโลภ อยากได้ใครม่ ี เห็นผิดเปน็ ถูก

โทสะ คอื ความโกรธ อาฆาตแค้น

5. ครนู าภาพหรือขา่ วจากหนังสอื พิมพ์สนทนากันเก่ยี วกบั ปัญหาวัยรนุ่ ในสังคมไทย เช่น
ปัญหาสารเสพติด ให้นกั เรียนชว่ ยกนั วเิ คราะหส์ าเหตทุ ่ีทาใหว้ ัยรุ่นตดิ สารเสพตดิ และเสนอแนะ
แนวทางปอ้ งกนั และแก้ไข (สาเหตุมาจากคบเพื่อนไมด่ ี ท้าตามเพื่อน หนีเรียน หนีออกจากบ้าน
เทยี่ วกลางคืนตามสถานบนั เทงิ มกี ารดื่มสรุ า พาไปสกู่ ารเสพสารเสพติดอ่นื ๆ แนวทางป้องกัน
ต้องมีสติไตรต่ รอง ไม่ทา้ ความชัว่ เคารพเชอ่ื ฟงั พอ่ แม่ รเู้ หตุท่ีน้าไปส่คู วามเส่ือมและการทา้ ความ
ช่ัว)

6. ให้นกั เรียนและครรู ่วมกนั สรปุ ความรู้ ดงั นี้
การไม่ทาความชัว่ เปน็ การปฏิบัตติ นของผู้มศี ลี ธรรม งดเวน้ จากความชั่ว อบายมุข

และอกศุ ลมูลท้ังปวง
7. ให้นกั เรยี นรว่ มกันแสดงความคิดเห็น โดยครูใช้คาถามท้าทาย ดังนี้
ถ้านกั เรยี นพบว่าเพื่อนในห้องนาเบียรม์ าด่ืม นกั เรยี นควรทาอยา่ งไร

ส่ือการเรียนรู้

1. นทิ านเร่ืองเทพารกั ษ์กบั คนตัดตน้ ไม้
2. หนงั สือพิมพ์

การวัดและประเมินผลการเรยี นรู้

1. วิธกี ารวัดและประเมินผล
 สังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในการเข้ารว่ มกจิ กรรม

2. เครอ่ื งมอื
 แบบสังเกตพฤติกรรมการเขา้ ร่วมกิจกรรม

3. เกณฑก์ ารประเมิน
 การประเมินพฤติกรรมการเข้ารว่ มกจิ กรรม
ผา่ นตั้งแต่ 2 รายการ ถือวา่ ผ่าน
ผา่ น 1 รายการ ถือว่า ไมผ่ า่ น

ข้อเสนอแนะของผู้บริหาร

สถานศึกษา

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

(ผ้บู ริหารสถานศึกษา) ลงชื่อ_________________________

(_________________________)
________/________/_______

บันทึกหลงั การสอน

 ผลการจดั การเรยี นการสอน
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________

_____

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

 ปญั หา/อุปสรรค
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

 แนวทางแก้ไข
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

ลงช่อื _____________________________ (ผู้
บนั ทกึ )

(____________________________)

_________/__________/____

แผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 10 เรอื่ ง โอวาท 3 : การทา้ ความดี (1)

กลมุ่ สาระการเรียนรู้สงั คมศึกษาฯ ชนั้ ประถมศกึ ษาปี

ท่ี 6

หน่วยที่ 3 เรือ่ ง หลกั ธรรมทางพระพุทธศาสนา เวลา 8 ชั่วโมง

สอนวันที่............เดือน..........................................พ.ศ. ............ เวลา 1 ชัว่ โมง

มาตรฐานการเรียนรู้
ส 1.1 รู้และเข้าใจประวตั ิ ความสาคญั ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรือ

ศาสนาที่ตนนับถือและศาสนาอ่ืน มีศรัทธาท่ีถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัติตามหลักธรรมเพ่ืออยู่ร่วมกัน
อยา่ งสันตสิ ุข

ตัวชวี้ ัด
ส 1.1 ป.6/4 วิเคราะห์ความสาคัญและเคารพพระรัตนตรัย ปฏิบัติตามไตรสิกขา

และหลักธรรมโอวาท 3 ในพระพุทธศาสนา หรือหลักธรรมของศาสนาท่ตี นนบั ถอื ตามท่ีกาหนด

จุดประสงคก์ ารเรียนรสู้ ู่ตวั ชว้ี ัด

1. อธิบายความหมาย เบญจธรรม กศุ ลมลู 3 และพละ 4 ได้ (K)
2. ปฏิบตั ติ นตามหลักธรรมเพือ่ แกป้ ัญหาอบายมุขและสิง่ เสพตดิ ได้ (P)
3. เห็นคุณค่าและช่ืนชมการปฏบิ ตั ิตนเป็นคนดีของตนเองและผ้อู นื่ (A)

สาระสา้ คัญ

โอวาท 3 เปน็ หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาท่ีพระพุทธเจา้ ประทานไวเ้ ปน็ หัวใจของ
พระพทุ ธศาสนา 3 ประการ ไดแ้ ก่ การไมท่ าความช่วั ทาความดี และทาจิตใจใหบ้ ริสทุ ธิ์

สาระการเรียนรู้

โอวาท 3 : เบญจธรรม กุศลมลู 3 พละ 4

คุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์

มวี นิ ัย
ตวั ชวี้ ดั ที่ 3.1 ปฏบิ ตั ิตามขอ้ ตกลง กฎเกณฑ์ ระเบยี บ ขอ้ บังคบั ของครอบครวั โรงเรียน

และสังคม

สมรรถนะส้าคัญของผ้เู รียน

ความสามารถในการสื่อสาร

ชน้ิ งานหรือภาระงาน

แผนภาพโอวาท 3 : เบญจธรรม กศุ ลมลู 3 พละ 4

การจัดกจิ กรรมการเรียนรู้

1. ครูเลา่ นทิ านชาดกเรือ่ งพระมหาชนกให้นักเรยี นฟัง เพ่ือวิเคราะห์หลักธรรมการทาความดี
ที่มีในนทิ านชาดกเรื่องนี้

พระมหาชนก
พระมหาชนกเปน็ พระโอรสของกษตั รยิ ผ์ ้คู รองกรงุ มิถลิ า พระบดิ าของพระมหาชนกถกู พระ
อนุชาพระโปลชนก ปลงพระชนม์ ในขณะที่พระมหาชนกยังอยใู่ นพระครรภข์ องพระมารดา พระ
อนิ ทร์แปลงกายเปน็ คนขบั เกวียนนาพระมารดาหลบหนีไปอยู่เมืองอ่นื เม่อื พระมหาชนกอายุ 16 ปี
เดนิ ทางไปคา้ ขายโดยใชเ้ รอื สาเภาเดนิ ทางไปกับพ่อค้า 700 คน ระหวา่ งทางเกิดลมพายุ เรอื อับปาง
กลางมหาสมุทร พอ่ คา้ อนื่ ตายหมด เหลอื เพียงพระมหาชนกพระองค์เดียวทรงพากเพยี รว่ายน้าใน
มหาสมุทรถงึ 7 วนั นางเมฆขลา เทพธิดาผู้ดแู ลมหาสมุทร เหน็ ใจในความพากเพยี รพยายามของพระ
มหาชนก จงึ ชว่ ยพาขึน้ จากมหาสมทุ รสู่เมืองมิถลิ า ซงึ่ พอดีมีการเส่ยี งทายหาผูม้ ีบญุ เปน็ กษตั ริยแ์ ทน
พระเจ้าโปลชนก ราชรถเสี่ยงทายมาหยุดตรงท่ปี ระทับของพระมหาชนก พระองค์จึงได้เป็นกษตั รยิ ์
ครองกรงุ มถิ ิลาต่อมา

พระมหาชนกเป็นแบบอยา่ งการมีคณุ ธรรมความดใี ดบา้ ง
(เปน็ ผ้มู คี วามเพียรพยายาม วา่ ยน้าอยูใ่ นมหาสมทุ รถึง 7 วนั โดยไมย่ อมแพ้ เปน็ ผู้มี
สติสมั ปชัญญะ รตู้ ัวอยเู่ สมอ มีการออมแรงเพ่ือให้สามารถว่ายน้าได้ทนนานเป็นผู้ประกอบ
สมั มาอาชีวะ ประกอบอาชีพคา้ ขายด้วยความสจุ รติ เป็นผมู้ คี วามเมตตากรณุ า อภัยให้กบั ผู้ท่ี
คิดร้ายต่อพระองค์และพระบิดามารดา)
2. ใหน้ ักเรยี นคน้ คว้าหลกั ธรรมเก่ียวกับการทาความดี เร่ืองเบญจธรรม กศุ ลมลู 3 และพละ
4 และสรปุ ความรเู้ ป็นแผนภาพ ดงั นี้

เมตตา เบญจธรรม สติสมั ปชัญญะ
ความรกั ใคร่ มีสติรู้ตวั เสมอ
ตอ้ งการ
ให้ผู้อื่นมีความสุข ขอ้ ควรปฏิบตั ิ 5

สัมมาอาชวี ะ ประการ สัจจะ
การประกอบอาชีพ
สจุ รติ กามสังวร ความซื่อสตั ย์

การสารวมควบคมุ ตนเอง ซือ่ ตรง

ในทางกามารมณ์

อโลภะ กศุ ลมูล 3 อโมหะ
ความไมโ่ ลภ ความไม่หลง
ตน้ ตอแหง่ การทาความ
ดี

อโทสะ
ความไมโ่ กรธ

พละ 4

ปญั ญาพละ ธรรมท่เี ป็นกาลังในการดาเนิน สังคหพละ
มีปัญญา ชีวติ มีการสงเคราะห์

อนวัชชพละ ชว่ ยเหลือ
มีการงานสุจริต
วิรยิ พละ
มีความขยัน

3. ให้นักเรียนร่วมกันวิเคราะหก์ ารทาความดีของพระมหาชนกสอดคลอ้ งกับเบญจธรรม
กุศลมลู 3 และพละ 4 อย่างไร

(เบญจธรรม พระมหาชนกประกอบอาชีพพ่อค้าเปน็ อาชพี สุจรติ พระองค์ต้องการใหพ้ ระ
มารดามคี วามสขุ มคี วามเป็นอยู่สบาย พระองค์จึงต้องแสวงหาทรัพย์สนิ ด้วยความซื่อตรง จงึ ท้า
ใหม้ เี พือ่ นพ่อค้ามากมายทรี่ ่วมเดนิ ทางไปกับพระองค์

กุศลมลู 3 พระมหาชนกไม่อาฆาตพยาบาทผูล้ อบปลงพระชนม์พระบดิ าทรงใช้หลักเวร
ย่อมระงับดว้ ยการไม่จองเวร ปฏิบตั ติ นเปน็ ผู้ปราศจากความโลภ โกรธ หลง

พละ 4 พระมหาชนก ใช้สติปัญญา ความมานะพยายามในการช่วยเหลือตนเอง ว่ายอยู่ใน
มหาสมุทรจนได้รับความช่วยเหลือจากนางเมขลา เพราะเห็นใจในความมานะพยายามของ
พระองค์)

4. แบง่ กลุม่ นักเรียนกลมุ่ ละ 6-8 คน แสดงบทบาทสมมตุ ิการนาหลักธรรมไปใช้ในการ
ดาเนินชวี ิตประจาเพ่ือหลีกเลี่ยงปัญหาอบายมุขและสารเสพตดิ

5. ให้นักเรยี นและครูรว่ มกันสรปุ ความรู้ ดังน้ี
การทาความดเี ป็นการปฏิบัติตนตามหลักธรรมทส่ี ่งเสรมิ ให้ประพฤติปฏบิ ตั ิ

ในสิ่งดีงามตามหลกั เบญจธรรม กศุ ลมูล 3 และพละ 4
6. ให้นกั เรียนร่วมกนั แสดงความคิดเหน็ โดยครใู ช้คาถามท้าทาย ดังนี้
ถา้ นกั เรียนต้องการซื้อคอมพิวเตอร์ แตย่ งั เก็บเงินได้เพียงครึ่งเดยี ว นกั เรยี นจะ

ตัดสินใจอยา่ งไร เม่ือมีผ้วู า่ จ้างใหน้ าของผดิ กฎหมายไปส่งผู้ซื้อ เพราะเหตุใดจึงตัดสินใจเชน่ นั้น

ส่อื การเรียนรู้

นทิ านชาดกเรอื่ งพระมหาชนก

การวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรู้

1. วธิ กี ารวดั และประเมนิ ผล
1.1 สงั เกตพฤติกรรมของนกั เรยี นในการเข้าร่วมกจิ กรรม
1.2 สังเกตพฤติกรรมของนกั เรยี นในการเข้ารว่ มกิจกรรมกลุม่

2. เครื่องมอื
2.1 แบบสังเกตพฤตกิ รรมการเข้าร่วมกจิ กรรม
2.2 แบบสงั เกตพฤตกิ รรมการเข้าร่วมกจิ กรรมกลุ่ม

3. เกณฑก์ ารประเมนิ
3.1 การประเมนิ พฤติกรรมการเข้าร่วมกิจกรรม
ผ่านตงั้ แต่ 2 รายการ ถอื ว่า ผ่าน
ผา่ น 1 รายการ ถือว่า ไม่ผ่าน

3.2 การประเมินพฤติกรรมการเข้ารว่ มกจิ กรรมกลุ่ม

คะแนน 9-10 ระดบั ดมี าก

คะแนน 7-8 ระดบั ดี

คะแนน 5-6 ระดบั พอใช้

คะแนน 0-4 ระดับ ควรปรับปรุง

ข้อเสนอแนะของผู้บริหาร

สถานศึกษา

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

(ผ้บู รหิ ารสถานศึกษา) ลงชอ่ื _________________________

(_________________________)
________/________/_______

บันทึกหลงั การสอน

 ผลการจัดการเรียนการสอน
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

 ปญั หา/อปุ สรรค
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

_________________________________________________________________________
_____

 แนวทางแกไ้ ข
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

ลงช่ือ_____________________________ (ผู้
บันทกึ )

(____________________________)

_________/__________/____

แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 11 เรอื่ ง โอวาท 3 : การท้าความดี (2)

กล่มุ สาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษาฯ ชน้ั ประถมศกึ ษาปี

ท่ี 6

หน่วยท่ี 3 เรื่อง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา เวลา 8 ชั่วโมง

สอนวันท.ี่ ...........เดือน..........................................พ.ศ. ............ เวลา 1 ชัว่ โมง

มาตรฐานการเรียนรู้
ส 1.1 รู้และเข้าใจประวตั ิ ความสาคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรือ

ศาสนาท่ีตนนับถือและศาสนาอ่ืน มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัติตามหลักธรรมเพื่ออยู่ร่วมกัน
อย่างสนั ตสิ ุข

ตัวช้ีวดั
ส 1.1 ป.6/4 วิเคราะห์ความสาคัญและเคารพพระรัตนตรัย ปฏิบัติตามไตรสิกขา

และหลกั ธรรมโอวาท 3 ในพระพุทธศาสนา หรอื หลกั ธรรมของศาสนาทีต่ นนับถือตามที่กาหนด

จุดประสงค์การเรียนรสู้ ู่ตัวชว้ี ัด

1. อธิบายความหมาย คารวะ6 กตัญญกู ตเวทตี ่อพระมหากษตั ริย์ และมงคล 38 ได้ (K)
2. ปฏิบัตติ นตามหลักธรรมเพือ่ แกป้ ัญหาอบายมุขและสง่ิ เสพตดิ ได้ (P)
3. เหน็ คณุ ค่าและชืน่ ชมการปฏบิ ตั ิตนเปน็ คนดีของตนเองและผู้อนื่ (A)

สาระสา้ คัญ

โอวาท 3 เปน็ หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่พระพุทธเจ้าประทานไวเ้ ป็นหวั ใจของ
พระพทุ ธศาสนา 3 ประการ ไดแ้ ก่ การไม่ทาความช่ัว ทาความดี และทาจติ ใจใหบ้ รสิ ุทธิ์

สาระการเรียนรู้

โอวาท 3 : คารวะ 6 กตญั ญูกตเวทตี ่อพระมหากษัตริย์ และมงคล 38

คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์

มวี ินัย
ตวั ชวี้ ดั ที่ 3.1 ปฏบิ ัติตามขอ้ ตกลง กฎเกณฑ์ ระเบยี บ ขอ้ บังคบั ของครอบครัว โรงเรียน

และสงั คม

สมรรถนะส้าคัญของผูเ้ รียน

ความสามารถในการส่ือสาร

ชน้ิ งานหรือภาระงาน

แผนภาพ โอวาท 3 : คารวะ 6 กตัญญูกตเวทตี ่อพระมหากษตั ริย์ และมงคล 38

การจัดกิจกรรมการเรยี นรู้

1. นาภาพการแสดงความเคารพพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ชาติ ศาสนา พระมหากษัตรยิ ์
มาอภปิ รายนาไปสู่การอธิบายความหมายของหลักธรรม คารวะ 6 ไดแ้ ก่ เคารพพระพุทธ เคารพพระ
ธรรม เคารพพระสงฆ์ เคารพในการศึกษา เคารพในความไม่ประมาท และเคารพในการปฏิสันถาร

2. ใหน้ ักเรยี นตอบคาถามเป็นการทบทวนความหมาย
กตญั ญูกตเวที คืออะไร (ความรู้สกึ ส้านึกในบญุ คุณและต้องการตอบแทนบญุ คุณ)
นกั เรียนต้องมคี วามกตัญญูกตเวทตี ่อใครบ้าง (ชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย์

พ่อแม่ ครอู าจารย์ ผู้ท่เี คารพนบั ถือ)
นกั เรยี นจะแสดงความกตัญญูกตเวทตี ่อพระมหากษตั รยิ ์อย่างไร (ตั้งใจทา้ ความดี

ระลกึ ถงึ คุณงามความดขี องพระมหากษัตรยิ ์ ประดบั บ้านเรอื นดว้ ยธงชาติ ในวนั สา้ คญั ของ
พระมหากษตั ริย์)

3. ทบทวนหลกั ธรรม มงคล 38 ทน่ี ักเรยี นเรียนมาแล้วในชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี 4,5 และ
อภิปรายมงคล 38 ของชั้นประถมศึกษาปีท่ี 6 ดังน้ี

เคารพ บุคคลตอ้ งมีความเคารพผู้ท่ีมีคุณงามความดีตระหนักถึงความดขี องบุคคลอนื่
ถ่อมตน บุคคลตอ้ งไม่อวดดอ้ื ถอื ดี พร้อมที่จะรบั คุณงามความดีของบคุ คลอน่ื มาใส่ตัวได้
ทา้ ความดีให้พร้อมไวก้ อ่ น บุคคลต้องพร้อมท่ีจะทาความดีโดยไม่มกี ารผลัดวนั หรอื เปลยี่ น
วัน พรอ้ มท่จี ะทาความดีเม่ือโอกาสน้นั มาถงึ
ใฝ่รใู้ ฝ่เรยี น ผจู้ ะมคี วามรู้ต้องเป็นผู้มนี ิสยั สนใจเลา่ เรยี น เลอื กเรียนในส่งิ ท่ีควรรู้ ชอบฟัง
ชอบอ่าน ชอบค้นคว้า เปน็ ส่ิงนาความเจริญก้าวหน้ามาส่ตู น
การงานไม่อากลู การทางานด้วยความรบั ผดิ ชอบ ทางานใหส้ าเร็จตามเวลาทก่ี าหนด
อดทน อดทนตอ่ ความไมส่ บายกาย ไม่สบายใจ อดทนต่อความยากลาบาก อดทนต่อความ
เจบ็ ปวด และอดทนต่อความเจบ็ ใจ
ความมีวินัย รู้จกั การควบคุมตนเองใหน้ าความรคู้ วามสามารถไปใช้ในทางที่ถูกฝกึ ตนเองให้
เคารพกฎระเบยี บของหมคู่ ณะ อย่าเอาแต่ใจตัวเอง
การงานไมม่ โี ทษ หมายถึง งานสจุ รติ และงานท่ีเปน็ ประโยชน์ต่อสว่ นรวมที่คนในสงั คมควร
ร่วมมอื ทาหน้าทเ่ี พื่อให้สังคมเกิดความสงบสขุ มคี วามสามัคคี
ไม่ประมาทในธรรม ดาเนนิ ชีวติ ด้วยความไม่ประมาท มีสติสมั ปชญั ญะ หมน่ั บาเพญ็
ประโยชน์ ทาความดี ละเวน้ ความชว่ั

4. นักเรยี นแบ่งกล่มุ กลุ่มละ 2-3 คน ศึกษาเนื้อหา หลักธรรม คารวะ 6 ความกตัญญู
กตเวทีตอ่ พระมหากษตั รยิ ์ และมงคล 38 แลว้ เขยี นสรุปความรเู้ ป็นแผนภาพ ดังน้ี

เคารพในการ

เคารพพระพุทธ คารวะ 6 ปฏิสนั ถาร

ด้วยการกราบ แสดงความมีนาใจ

ไหว้ เคารพพระธรรมการเคารพของชาวพทุ ธ 6 ไมตเรคี ารพในความไม่
ดว้ ยการปฏิบัติตาปมระการ ประมาท

หลกั ธรรมคาสอน เคารพในการศึกษา โดยดาเนินชีวิตอยา่ งมี

เคารพพระสงฆ์ โดยการใช้ศีล สมาธิ ปัญสญตาิ

ด้วยการกราบ

ไหว้

กตัญญกู ตเวทตี ่อพระมหากษตั รยิ ์

ปฏิบตั ิตาม การเป็นพลเมืองดี เคารพกฎหมาย
หลกั ธรรม
ทางศาสนา เทดิ ทูนชาติ ศาสนา
พระมหากษตั รยิ ์
มงคล 38

ความมีวินัย การงานไมม่ ี ไม่ประมาทในธรรม

มีศีล โทปษระกอบอาชีพสจุ รติ มีสติสมั ปชัญญะ

เคารพกฎระเบียบ ทางานเพื่อตนเอง ไมป่ ระมาทในการดาเนิน

ข้อบังคบั ทางานเพื่อสว่ นรวม ชีวติ

เคารพจารีตประเพณี ไมป่ ระมาทในการปฏิบตั ิ

5. นักเรียนแสดงบทบาทสมมุติการใช้หลักธรรมคารวะ 6 ควธารมรกมตัญญูกตเวทีต่อ
พระมหากษัตริย์ และมงคล 38 ในการแก้ปัญหาสารเสพติดในครอบครัวหรือในชุมชน และร่วมกัน

อภิปรายผลของการนาหลักธรรมไปใช้ (การมีคารวะ 6 ท้าให้เป็นผู้อ่อนน้อม มีน้าใจไมตรีกับคน

ทั่วไป ครอบครัวและชุมชนเกิดความสงบสุข การมีความกตัญญูกตเวทีต่อพระมหากษัตริย์ ท้าให้

คนในครอบครัวและชมุ ชนมีศูนยร์ วมจติ ใจยดึ ม่นั ในขนบธรรมเนียมประเพณี เคารพผมู้ ีพระคุณ

การมีมงคล 38 ท้าใหเ้ ป็นคนดี มวี ินัยในการเรียน การด้าเนินชวี ติ ประกอบอาชีพสจุ ริตและตง้ั มัน่

อยู่ในความดี)

6. ให้นกั เรยี นและครรู ่วมกนั สรปุ ความรู้ ดงั น้ี

การทาความดตี ามหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา ปฏบิ ตั ติ นเปน็ ผูม้ คี ารวะธรรม

มีความกตัญญกู ตเวที มีสติสัมปชัญญะ ละเวน้ การทาความชว่ั ทาใหอ้ ยรู่ ่วมกันอย่างสงบสุข ปราศจาก

อบายมุข และสง่ิ เสพติด

7. ให้นักเรยี นรว่ มกันแสดงความคดิ เห็น โดยครใู ช้คาถามทา้ ทาย ดังนี้

ถ้านกั เรยี นเปน็ ผู้นาชุมชน นักเรียนจะจัดกจิ กรรมใดเพื่อให้คนในชมุ ชนเกดิ ความสามคั คี

สอ่ื การเรยี นรู้

1. ภาพการแสดงความเคารพพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ บุคคลตา่ ง ๆ
2. การแสดงบทบาทสมมตุ ิ

การวัดและประเมินผลการเรยี นรู้

1. วธิ ีการวดั และประเมินผล

1.1 สังเกตพฤติกรรมของนกั เรียนในการเขา้ รว่ มกจิ กรรม

1.2 สังเกตพฤติกรรมของนักเรยี นในการเข้ารว่ มกิจกรรมกลุ่ม

2. เครื่องมือ

2.1 แบบสังเกตพฤติกรรมการเข้าร่วมกิจกรรม

2.2 แบบสงั เกตพฤตกิ รรมการเข้ารว่ มกิจกรรมกลุม่

3. เกณฑ์การประเมนิ

3.1 การประเมนิ พฤติกรรมการเขา้ ร่วมกิจกรรม

ผ่านต้งั แต่ 2 รายการ ถือว่า ผา่ น

ผ่าน 1 รายการ ถือว่า ไม่ผา่ น

3.2 การประเมินพฤติกรรมการเขา้ รว่ มกจิ กรรมกล่มุ

คะแนน 9-10 ระดบั ดมี าก

คะแนน 7-8 ระดบั ดี

คะแนน 5-6 ระดบั พอใช้

คะแนน 0-4 ระดับ ควรปรบั ปรุง

ขอ้ เสนอแนะของผบู้ ริหาร

สถานศึกษา

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

(ผบู้ ริหารสถานศึกษา) ลงชือ่ _________________________

(_________________________)
________/________/_______

บนั ทึกหลงั การสอน

 ผลการจัดการเรียนการสอน
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

 ปญั หา/อปุ สรรค
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

 แนวทางแกไ้ ข
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____
_________________________________________________________________________
_____

ลงช่ือ_____________________________ (ผู้
บันทกึ )

(____________________________)

_________/__________/____

แผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 12 เรอื่ ง โอวาท 3 : การท้าจิตใจให้บริสุทธ์ิ

กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษาฯ ช้นั ประถมศึกษาปี

ท่ี 6

หน่วยท่ี 3 เร่ือง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา เวลา 8 ช่ัวโมง

สอนวันท่ี............เดอื น..........................................พ.ศ. ............ เวลา 1 ชั่วโมง

มาตรฐานการเรียนรู้
ส 1.1 ร้แู ละเข้าใจประวตั ิ ความสาคัญ ศาสดา หลกั ธรรมของพระพุทธศาสนา หรือ

ศาสนาที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาท่ีถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัติตามหลักธรรมเพ่ืออยู่ร่วมกัน
อย่างสนั ติสขุ

ตวั ชว้ี ัด
ส 1.1 ป.6/4 วิเคราะห์ความสาคัญและเคารพพระรัตนตรัย ปฏิบัติตามไตรสิกขา

และหลักธรรมโอวาท 3 ในพระพทุ ธศาสนา หรือหลักธรรมของศาสนาทต่ี นนบั ถือตามทกี่ าหนด

จดุ ประสงค์การเรียนรสู้ ่ตู วั ชว้ี ัด

1. อธิบายวธิ กี ารทาจติ ใจให้บริสทุ ธไิ์ ด้ (K)
2. ปฏบิ ัตติ นตามหลกั ธรรมทางพระพุทธศาสนา (P)
3. เห็นคุณค่าและชนื่ ชมการทาความดีของตนเองและผอู้ ืน่ (A)

สาระสา้ คัญ

โอวาท 3 เป็นหลกั ธรรมทางพระพุทธศาสนาท่ีพระพทุ ธเจ้าประทานไว้เปน็ หวั ใจของ
พระพทุ ธศาสนา 3 ประการ ได้แก่ การไม่ทาความช่ัว ทาความดี และทาจิตใจให้บรสิ ุทธ์ิ

สาระการเรียนรู้

โอวาท 3 : การทาจิตใจให้บริสทุ ธิ์

คณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์

มีวินยั
ตัวชีว้ ัดที่ 3.1 ปฏบิ ตั ติ ามขอ้ ตกลง กฎเกณฑ์ ระเบยี บ ข้อบังคับของครอบครัว โรงเรยี น

และสงั คม

สมรรถนะส้าคัญของผู้เรียน

ความสามารถในการส่ือสาร

ช้นิ งานหรอื ภาระงาน

ชิ้นงานท่ี 8 เรอ่ื ง โอวาท 3

การจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้

1. นาภาพการทาสมาธิของพุทธศาสนกิ ชนมาอภปิ รายนาไปสู่การทาจติ ใจให้บริสุทธิ์ หรอื
จติ ใจสงบ ด้วยการสารวมกาย วาจา ใจให้อยู่นิ่งไม่คดิ ฟุง้ ซ่าน ตงั้ คาถามให้นกั เรียนช่วยกันตอบ

การทาจิตใจให้สงบ ทาให้เกดิ ผลใดตามมา (เกิดสติ ปญั ญา)