modul teknologi hijau (sains guru)

TENAGA SOLAR PILIHAN HATIKU

3.0 TAJUK
Tenaga Solar Pilihan Hatiku

3.1 KONSEP TEKNOLOGI HIJAU

Konsep TH yang diaplikasikan dalam aktiviti ini adalah seperti jadual di bawah :

Aktiviti Sektor Aplikasi Teknologi Hijau
8 i. Bekalan Tenaga
• Tenaga Boleh Baharu
9 (Energy Supply) (Renewables)
• Pemanasan Solar
ii. Pengurusan Sisa dan Air Sisa (Solar Heating)
(Waste and Wastewater
Management) • Pengurangan, Guna Semula dan
Kitar Semula Sisa
(Waste Reduction, Reuse and
Recycling)
• Pengurangan Sisa
(Waste Minimization)

i. Bekalan Tenaga • Tenaga Boleh Baharu
(Energy Supply) (Renewables)
• Solar Fotovolta
(Solar Photovoltaic)

ii. Pengangkutan • Pengangkutan Jalan
(Transport) (Road Transport)
• Bahan Api Alternatif
(Alternative Fuels)

iii. Pengurusan Sisa dan Air Sisa • Pengurangan, Guna Semula dan
(Waste and Wastewater Kitar Semula Sisa
Management (Waste Reduction, Reuse and
Recycling)
• Pengurangan Sisa
(Waste Minimization)

SAINS 97

3.2 KONSEP TEKNOLOGI HIJAU DALAM SAINS

Sektor Bekalan Tenaga dalam tajuk ini menggunakan tenaga solar sebagai sumber tenaga untuk
memasak dan menggerakkan kenderaan. Kategori Tenaga Boleh Baharu yang diaplikasikan dapat
mengelakkan berlakunya pencemaran udara kerana tiada gas tercemar dihasilkan apabila tenaga
solar digunakan sebagai sumber tenaga. Dalam Aktiviti 8 melalui proses Pemanasan Haba, tenaga
solar dapat ditukarkan kepada tenaga haba manakala dalam Aktiviti 9, Solar Fotovolta digunakan
untuk menukar tenaga solar kepada tenaga elektrik yang akan digunakan untuk menggerakkan
kenderaan.

Sektor Pengangkutan melalui kategori Pengangkutan Jalan dalam Aktiviti 9 menggunakan Bahan
Api Alternatif yang dapat mengelakkan pencemaran udara. Bahan Api Alternatif yang digunakan
untuk menggerakkan kenderaan ialah tenaga elektrik. Penggunaan tenaga elektrik menggantikan
minyak petrol atau diesel dapat mengelakkan pembebasan gas tercemar melalui pembakaran bahan
api fosil.

Aktiviti 8 : Ketuhar Solar

• Sektor Bekalan Tenaga adalah tenaga yang boleh dijana dalam tempoh kewujudan hayat
manusia.

• Tenaga solar merupakan sumber sedia ada yang digunakan dalam aktiviti ini. Kategori yang
digunakan ialah Tenaga Boleh Baharu melalui proses Pemanasan Solar.

• Teknologi Pemanasan Solar digunakan untuk mengumpul tenaga haba daripada cahaya
matahari dan menggunakan haba ini untuk menghasilkan ruang pemanasan (space
heating).

• Dalam membina ketuhar solar, konsep sains yang digunakan ialah tenaga boleh berubah
bentuk iaitu daripada tenaga solar kepada tenaga haba. Tenaga haba yang terhasil akan
digunakan untuk memanaskan makanan tanpa membebaskan gas yang akan
mencemarkan udara dan secara tidak langsung dapat memulihara alam sekitar.

• Cahaya dapat dipantulkan dan penggunaan bahan-bahan yang sesuai seperti kerajang
aluminium dan kertas warna hitam yang berfungsi sebagai penyerap haba yang baik
digunakan untuk mereka cipta ketuhar solar yang dilengkapi dengan ciri-ciri kecekapan
tenaga supaya sumber tenaga solar dapat digunakan secara optimum.

• Penggunaan kotak piza sebagai ketuhar membolehkan bahan terpakai digunakan semula.
Kategori Pengurangan, Guna Semula dan Kitar Semula dapat diaplikasikan dalam aktiviti
ini dan menggalakkan murid mengintegrasikan konsep TH dalam Sektor Pengurusan Air
dan Air Sisa.


Aktiviti 9 : Kereta Solar

• Kereta solar merupakan sistem Pengangkutan yang efisien kerana sistem ini menggunakan
tenaga solar untuk menggerakkan kenderaan. Sel fotovolta dan bahan-bahan terpakai
digunakan untuk membina kereta solar dalam aktiviti ini.

• Tenaga solar ditukarkan kepada tenaga elektrik oleh sel fotovolta (photovoltaic cell) untuk
mengerakkan kenderaan.

• Dengan cara ini, pencemaran alam sekitar oleh gas-gas yang dihasilkan oleh enjin kereta
yang menggunakan minyak petrol dapat diatasi. Penggunaan solar tidak membebaskan gas
karbon dioksida yang menyumbang kepada pemanasan bumi.

• Penggunaan bahan-bahan terbuang seperti botol mineral, kotak dan CD dalam membina
kereta solar menggalakkan kitar semula bahan buangan.

• Sektor Pengurusan Sisa dan Air Sisa dengan mengaplikasikan kategori Pengurangan,
Guna Semula dan Kitar Semula Sisa dapat meminimumkan penghasilan sisa bahan
terpakai.

98 SAINS

3.3 KERJAYA DALAM TEKNOLOGI HIJAU

• Juruteknik Sistem Tenaga Solar
• Jurutera Elektrik (Tenaga Boleh Baharu)
• Ketua Operasi untuk Solar Fotovolta
• Pemasang Solar Fotovolta
• Guru Pendidikan Vokasional
• Juruteknik Automotif
• Pengendali Alat Mesin Kawalan Komputer

3.4 SOALAN UTAMA

Aktiviti 8
i. Apakah peranan tenaga solar dalam kehidupan manusia selain daripada membekalkan
sumber cahaya?
ii. Bagaimanakah kita dapat melakukan aktiviti memasak tanpa melibatkan pembebasan gas
karbon dioksida yang akan mencemarkan alam sekitar?
iii. Apakah kesan yang timbul sekiranya gas karbon dioksida dibebaskan ke persekitaran?
iv. Bagaimanakah konsep sains yang telah dipelajari dapat diaplikasikan dalam menghasilkan
ketuhar solar?
v. Berapakah masa yang diambil untuk sosej itu masak di dalam ketuhar solar yang dibina?
vi. Apakah cara untuk menjadikan ketuhar solar ini lebih efisien?
vii. Apakah kelebihan ketuhar solar jika dibandingkan dengan ketuhar elektrik?

Aktiviti 9
i. Bagaimanakah tenaga solar boleh digunakan untuk menggerakkan kenderaan?
ii. Apakah kelebihan menggunakan kenderaan solar jika dibandingkan dengan kenderaan
yang menggunakan minyak petrol?
iii. Apakah yang perlu anda lakukan supaya kereta solar anda bergerak lebih laju? Berikan
alasan anda.
iv. Apakah kelebihan kereta solar jika dibandingkan dengan kereta biasa yang menggunakan
petrol atau diesel?
v. Bagaimanakah kereta solar dapat mewujudkan kelestarian alam sekitar dalam TH?

SAINS 99

3.5 TUJUAN PEMBELAJARAN

Menggunakan tenaga solar untuk melaksanakan aktiviti harian. Penggunaan tenaga solar
menggantikan penggunaan bahan api fosil dapat mengelakkan pembebasan gas tercemar yang
menyebabkan pencemaran udara.

3.6 LATAR BELAKANG

Aktiviti Sektor Penerangan
8 i. Bekalan Tenaga
• Tujuan utama aktiviti ini dijalankan adalah
9 • Tenaga Boleh Baharu memberi pendedahan dan kesedaran
• Pemanasan Solar kepada murid berkenaan sumber tenaga
alternatif (solar, angin dan air) yang boleh
ii. Pengurusan Sisa dan Air Sisa digunakan dan mengelakkan pencemaran
• Pengurangan, Guna Semula alam sekitar. Sumber tenaga alternatif atau
dan Kitar Semula Sisa dikenali sebagai Tenaga Boleh Baharu
• Pengurangan Sisa dalam aktiviti ini ialah tenaga solar (suria).
Tenaga solar daripada sumber cahaya
i. Bekalan Tenaga matahari boleh digunakan untuk
• Tenaga Boleh Baharu menghasilkan haba dalam Aktiviti 8 dan
• Solar Fotovolta arus elektrik dalam Aktiviti 9. Tidak seperti
bahan bakar fosil, sumber Tenaga Boleh
ii. Pengangkutan Baharu tidak menghasilkan gas-gas
• Pengangkutan Jalan rumah hijau dan secara tidak langsung
• Bahan Api Alternatif dapat mengelakkan fenomena pemanasan
global.

• Pemanasan global yang semakin hangat
diperkatakan di seluruh dunia dilihat
mempunyai hubungan langsung dengan
peningkatan gas rumah hijau terutamanya
karbon dioksida dan metana. Kajian yang
dijalankan oleh Scripps Institution of
Oceanography, Amerika Syarikat yang
bermula pada 1958 sehingga kini
menunjukkan pola peningkatan karbon
dioksida yang begitu ketara dan keadaan ini
menimbulkan kebimbangan dalam kalangan
pakar kaji cuaca.

100 SAINS

Aktiviti Sektor Penerangan

9 iii. Pengurusan Sisa dan Air Sisa • Situasi ini membuatkan kita sedar bahawa
(Sambungan) • Pengurangan, Guna Semula pemanasan iklim global yang berlaku hari
dan Kitar Semula Sisa ini bukan lagi sekadar proses semula jadi
• Pengurangan Sisa malahan turut didorong dan dipengaruhi
oleh aktiviti manusia. Sebagai warga dunia
yang prihatin, kita harus bimbang dengan
fenomena pemanasan global yang
semakin kritikal dan sewajarnya satu
tindakan secara bersama dan drastik
dilakukan untuk mengurangkan pelepasan
gas rumah hijau. Pengurusan sisa yang
terancang dapat menghasilkan bahan yang
berfaedah dan menguntungkan. Sisa dan
bahan buangan boleh diolah semula untuk
memberi manfaat dalam kehidupan
seharian. Sektor Pengurusan Sisa dan Air
Sisa dengan kategori Pengurangan, Guna
Semula dan Kitar Semula Sisa boleh
digunakan untuk meminimumkan sisa.

3.7 STRATEGI PENGAJARAN

Strategi pengajaran yang digunakan bagi semua aktiviti ini ialah Pembelajaran Berasaskan Projek
(PBP).

Pembelajaran Berasaskan Produk/Projek (PBP)

PBP merupakan satu strategi yang berpusatkan murid iaitu murid akan bekerjasama dalam
kumpulan untuk menghasilkan produk. Bagi memulakan strategi ini, guru perlu memulakan
pengajaran dengan langkah berikut:

i. Permulaan
• Guru menunjukkan klip video yang berkaitan.
• Guru mengemukakan soalan kepada murid seperti berikut:
o Bagaimanakah masalah ini boleh diatasi?
o Berikan justifikasi.

ii. Pembentukan Kumpulan
• Murid bekerja secara berkumpulan (3-5 murid / kumpulan).

iii. Pelan Projek
• Murid menyenaraikan pembahagian tugas.
• Murid perlu menghasilkan satu kertas kerja sebelum melaksanakan projek.

iv. Tugasan Projek
• Murid melaksanakan aktiviti mengikut pelan projek.

v. Pembentangan Hasil Kerja (Produk)
• Setiap kumpulan membentangkan produk yang dihasilkan.

SAINS 101

3.8 GLOSARI

Bahan Api Alternatif – Merujuk kepada mana-mana teknologi menjanakan enjin yang tidak
melibatkan petroleum (contoh: kereta elektrik, kenderaan elektrik hibrid, kuasa solar).
Solar Fotovolta – Berfungsi sebagai pengumpul tenaga cahaya daripada matahari yang akan
ditukarkan kepada tenaga elektrik.
Kereta solar – Kenderaan darat yang menggunakan tenaga solar untuk bergerak.
Ketuhar solar – Tenaga haba yang digunakan untuk memasak dihasilkan daripada tenaga solar
(suria).
Pemanasan dan Penyejukan Solar – Sistem Tenaga Boleh Baharu yang mengumpul tenaga
daripada matahari dalam bentuk haba.
Pemindahan haba – Aliran haba dari satu jasad ke satu jasad lain menerusi kaedah pancaran,
olakan, atau konduksi.
Pengangkutan Jalan – Sistem pengangkutan di darat seperti kereta, bas, lori dan lain-lain.
Pengurangan, Guna Semula dan Kitar Semula Sisa – Mengitar semula bahan terpakai bagi tujuan
meminimumkan pengurusan sisa pepejal dengan menggunakan semula untuk tujuan yang berbeza.
Pengurangan Sisa – Mengurangkan jumlah sisa yang dihasilkan dalam masyarakat dan membantu
untuk menghapuskan penjanaan sisa berbahaya dan berterusan.
Sektor Bekalan Tenaga – Aplikasi TH dalam penjanaan tenaga dan pengurusan bekalan tenaga
dalam industri dan komersial.
Sektor Pengangkutan – Memasukkan elemen TH dalam prasarana pengangkutan dan kenderaan,
khususnya biobahan api dan pengangkutan jalan awam tanpa membebaskan gas-gas tercemar.
Sektor Pengurusan Sisa dan Air Sisa – Menerima pakai TH dalam pengurusan dan penggunaan
sumber air, rawatan kumbahan, sisa pepejal dan kawasan pelupusan sampah.
Teknologi Hijau (TH) – Pembangunan dan aplikasi produk, peralatan serta sistem untuk memelihara
alam sekitar dan alam semula jadi dan meminimumkan atau mengurangkan kesan negatif daripada
aktiviti manusia.
Tenaga Boleh Baharu – Menggunakan sumber-sumber tenaga alternatif seperti tenaga cahaya
(suria), tenaga angin dan tenaga air (kuasa hidro) untuk menghasilkan bekalan tenaga bukan
berasaskan bahan bakar fosil.

102 SAINS

3.9 AKTIVITI

Terdapat dua aktiviti yang akan dilaksanakan dalam tajuk ini. Berikut ialah aktiviti, strategi dan tempoh
waktu pembelajaran:

Aktiviti Strategi Tempoh
8 Pembelajaran Berasaskan Produk/Projek 1 minggu

9 Pembelajaran Berasaskan Produk/Projek 1 minggu

SAINS 103

AKTIVITI 8

Objektif

Menggunakan bahan terpakai kotak piza untuk membina ketuhar solar.

Latar Belakang

Ketuhar solar merupakan sebuah ketuhar yang direka dengan menggunakan Sektor Bekalan
Tenaga yang menggunakan kategori Tenaga Boleh Baharu iaitu tenaga solar (suria) sebagai
sumber tenaga haba untuk memasak makanan. Dalam mereka bentuk ketuhar solar,
konsep sains seperti penyerapan haba, pantulan cahaya dan tenaga boleh berubah bentuk
diaplikasikan untuk membolehkan penyerapan haba yang maksimum. Reka bentuk ketuhar yang
bersesuaian membolehkan makanan dipanaskan sehingga masak. Penggunaan bahan terpakai
dalam mereka bentuk ketuhar solar menggunakan Sektor Pengurusan Sisa dan Air Sisa melalui
kategori Pengurangan, Guna Semula dan Kitar Semula Sisa dapat meminimumkan pembuangan
bahan terpakai. Aktiviti ini boleh memulihara dan meminimumkan kesan pencemaran kepada
alam sekitar.

Bahan dan Peralatan

i. 1 unit Kotak piza (kotak yang besar adalah lebih baik untuk digunakan sebagai ketuhar)
ii. 1 unit Pensel atau pen
iii. 1 unit Pembaris
iv. 1 unit Pisau (pastikan pelajar berada dalam kawalan guru semasa menggunakan pisau)
v. 1 unit Kerajang aluminium
vi. 1 unit Pita selofan
vii. 1 unit Pembalut plastik
viii. 1 unit Kertas hitam
ix. 1 unit Piring kecil
x. Makanan (sosej, elakkan bahan yang mentah seperti daging) – 1 batang sosej
xi. 1 unit Termometer
xii. 1 unit Gunting

104 SAINS

Kaedah

i. Permulaan
• Murid menonton klip video berkenaan pencemaran udara yang dihasilkan daripada aktiviti
harian.
o https://www.youtube.com/watch?v=aELeIVRqdDM
o https://www.youtube.com/watch?v=JjkIg5XTb7c
• Murid perlu memikirkan dan membincangkan soalan berikut:
o Apakah kesimpulan yang boleh dibuat daripada video yang ditunjukkan?
o Apakah kesannya terhadap manusia dan alam sekitar?
o Bagaimanakah aktiviti harian seperti memasak dapat dilaksanakan tanpa
membebaskan gas tercemar (asap)?

ii. Pembentukan Kumpulan
• Murid bekerja secara berkumpulan (3-5 murid / kumpulan) dan seorang ketua perlu
dilantik bagi setiap kumpulan.

iii. Pelan Projek
• Murid membuat pembahagian tugas dalam kumpulan, sebagai contoh: melantik ketua
kumpulan, pencatat dan sebagainya.
• Murid membuat pelan projek untuk menghasilkan ketuhar solar daripada bahan-bahan
terpakai.
• Murid ditugaskan mencari maklumat berkenaan penghasilan ketuhar solar daripada
pelbagai sumber.
• Murid berkongsi idea dan merancang projek yang akan dilaksanakan mengikut bahan dan
peralatan yang disediakan.
• Murid berbincang untuk menentukan kaedah yang sesuai bagi melaksanakan projek serta
tempoh yang diperlukan. Kaedah yang dipilih haruslah menepati Sektor Bekalan Tenaga
yang menggunakan kategori Tenaga Boleh Baharu melalui proses Pemanasan Solar,
serta Sektor Pengurusan Sisa dan Air Sisa yang menggunakan kategori Pengurangan,
Guna Semula dan Kitar Semula Sisa melalui kaedah Pengurangan Sisa.
• Murid perlu menghasilkan satu kertas kerja sebelum melaksanakan projek.

iv. Tugasan Projek
• Murid menjalankan aktiviti mengikut pelan projek yang telah dirancang.

v. Pembentangan Hasil Kerja (Produk)
• Murid perlu menulis laporan aktiviti dengan menggunakan format berikut:
o Tajuk
o Bahan / Peralatan
o Prosedur
o Pemerhatian
o Analisis Pemerhatian
o Kesimpulan
• Murid secara berkumpulan membentangkan ketuhar solar yang dihasilkan dengan
memfokuskan kepada:
o Reka bentuk ketuhar solar (konsep sains yang diaplikasikan).
o Suhu yang diperoleh dan keadaan makanan.

SAINS 105

Maklumat Untuk Guru
Cara membina ketuhar solar ialah :

i. Balut permukaan dalam kotak piza pada bahagian atas (penutup) dengan kerajang
aluminium.

ii. Kemudian, balut bahagian dalam kotak piza pada permukaan bawah dengan kertas hitam
yang bertujuan untuk menyerap haba. Rujuk Gambar 10.

Gambar 10
Cara menggunakan kerajang aluminium dan kertas hitam

iii. Letakkan makanan anda di atas pinggan di dalam kotak. Jangan gunakan bahan yang
mentah seperti daging kerana berkemungkinan tidak dapat masak sepenuhnya. Pembalut
plastik digunakan untuk menutup makanan pada bahagian kotak di bawah.

Gambar 11
Ketuhar solar diletak menghadap cahaya matahari

iv. Letakkan kedudukan kotak menghadap matahari. Laraskan penutup kotak supaya semua
cahaya dapat dipantulkan ke arah makanan (Rujuk Gambar 11).

v. Letakkan termometer di dalam ketuhar solar yang dibina.
vi. Biarkan sekurang-kurangnya selama 60 minit di bawah pantulan cahaya matahari terik

(pada waktu tengah hari).
vii. Ambil bacaan suhu setiap 15 minit dan perhatikan perubahan keadaan sosej.
viii. Murid mencatatkan pemerhatian dari segi suhu dan keadaan makanan dalam tempoh masa

selang 15 minit selama 60 minit.
106 SAINS

Pemerhatian

Jadual 4 : Contoh Jadual Pemerhatian

Masa Suhu/°C Keadaan Makanan
15 minit
30 minit
45 minit
60 minit

• Murid menggunakan dapatan pemerhatian untuk menjana idea bagi menjawab soalan
perbincangan.

Soalan Perbincangan

i. Apakah tujuan anda menggunakan kerajang aluminium?
ii. Mengapakah bahagian dalam penutup kotak perlu dibalut dengan kerajang aluminium?
iii. Mengapakah bahagian bawah di dalam kotak perlu dibalut dengan kertas hitam?
iv. Mengapakah pembalut plastik perlu menutup permukaan atas kotak dengan sepenuhnya

dan tidak bocor?
v. Adakah ketuhar solar anda panas? Jika tidak, mengapa?
vi. Berapa lamakah masa yang diambil untuk sosej itu masak di dalam ketuhar solar yang

dibina?
vii. Berapakah suhu yang sepatutnya untuk sosej itu masak?
viii. Bagaimanakah untuk menjadikan ketuhar solar ini lebih efisien?
ix. Bagaimanakah kepanasan ketuhar solar jika dibandingkan dengan ketuhar sebenar?
x. Adakah anda berpuas hati dengan hasil masakan anda?
xi. Apakah kelebihan ketuhar solar anda jika dibandingkan dengan ketuhar elektrik?
xii. Apakah sektor TH yang terlibat dalam aktiviti ini? Huraikan.

SAINS 107

Kesimpulan
Hasil daripada pemerhatian menunjukkan penggunaan tenaga solar dapat menghasilkan
haba yang diperlukan untuk memanaskan makanan tanpa membebaskan gas yang akan
mencemarkan udara. Penggunaan ketuhar solar dapat mengurangkan pengeluaran gas
karbon dioksida terhadap alam sekitar. Di Malaysia kita menerima pancaran cahaya matahari
melebihi 6 jam sehari sepanjang tahun. Oleh itu, tenaga solar (suria) amat berpotensi
digunakan di Malaysia sebagai Tenaga Boleh Baharu, iaitu salah satu kaedah yang dapat
digunakan dalam Sektor Bekalan Tenaga untuk menggelakkan pencemaran udara. Aktiviti
ini juga menunjukkan bahawa Sektor Pengurusan Sisa dan Air Sisa dalam TH telah dipatuhi
dengan melakukan kaedah kitar semula barangan terpakai.

Kerjaya Dalam Teknologi Hijau
• Juruteknik Bahan
• Juruteknik Sistem Tenaga Solar
• Guru Pendidikan Vokasional
• Pengendali Alat Mesin Kawalan Komputer

108 SAINS

AKTIVITI 9

Objektif

Menggunakan bahan terpakai botol minuman untuk membina kereta solar.

Latar Belakang

Pencemaran udara disebabkan oleh pembebasan gas tercemar daripada kenderaan semakin
meningkat memandangkan bilangan kenderaan semakin bertambah setiap tahun. Oleh itu,
penggunaan kereta solar melalui Bahan Api Alternatif (Sektor Pengangkutan) iaitu tenaga
elektrik untuk menggerakkan kenderaan dapat mengatasi masalah pencemaran udara ini.
Di samping itu, penggunaan kereta solar dapat mengurangkan kebergantungan terhadap
tenaga tidak boleh baharu yang bakal kehabisan. Sel Fotovolta berfungsi sebagai pengumpul
tenaga cahaya yang akan ditukarkan kepada tenaga elektrik untuk menggerakkan kenderaan.
Sumber cahaya semula jadi daripada matahari boleh didapati secara langsung dan percuma
dan digunakan untuk menjana elektrik. Dalam aktiviti ini, bahan terpakai yang digunakan untuk
membina kereta solar menggunakan kategori Pengurangan, Guna Semula dan Kitar Semula Sisa
dalam Sektor Pengurusan Sisa dan Air Sisa dapat meminimum pembuangan bahan terpakai.

Bahan dan Peralatan

i. Sel fotovolta (Photovoltaic cell) - 5V dan 50mA
ii. Motor kereta mainan terpakai - 3V dan 10mA
iii. Bahan-bahan terbuang seperti:

• Botol air
• Penutup botol
• CD
• Getah
• Lidi sate
• dan bahan-bahan lain yang bersesuaian.
iv. 1 unit Gunting
v. 1 unit Pita Selofan
vi. 1 unit Gam UHU
vii. 1 unit Pisau pemotong
viii. 1 unit Alat pemateri & timah

*Nota: Nilai voltan dan arus sel fotovolta perlu lebih tinggi daripada nilai voltan dan arus kereta
mainan.

SAINS 109

Kaedah

i. Permulaan
• Murid menonton klip video berkenaan masalah pencemaran udara yang dihasilkan
daripada kenderaan.
o https://www.youtube.com/watch?v=kVrDR3bFPyo-
o https://www.youtube.com/watch?v=e5vmJAD5WNw
• Murid perlu membincangkan soalan berikut:
o Apakah kesimpulan yang boleh dibuat daripada video yang ditunjukkan?
o Apakah kesannya terhadap manusia dan alam sekitar?
o Bagaimanakah masalah ini boleh diatasi?

ii. Pembentukan Kumpulan
• Murid perlu bekerja secara berkumpulan (3-5 murid / kumpulan) dan seorang ketua perlu
dilantik bagi setiap kumpulan.

iii. Pelan Projek
• Murid membuat pembahagian tugas dalam kumpulan, sebagai contoh: melantik ketua
kumpulan, pencatat dan sebagainya.
• Murid membuat pelan projek untuk menghasilkan kereta solar daripada bahan-bahan
terpakai.
• Murid ditugaskan mencari maklumat berkenaan penghasilan kereta solar daripada
pelbagai sumber.
• Murid berkongsi idea dan merancang projek yang akan dilaksanakan mengikut bahan dan
peralatan yang disediakan.
• Murid berbincang untuk menentukan kaedah yang sesuai bagi melaksanakan projek serta
tempoh yang diperlukan. Kaedah yang dipilih haruslah menepati Sektor Bekalan Tenaga
yang menggunakan kategori Tenaga Boleh Baharu (Solar Fotovolta), Sektor
Pengangkutan melibatkan kategori Pengangkutan Jalan (Bahan Api Alternatif) serta Sektor
Pengurusan Sisa dan Air Sisa menggunakan kategori Pengurangan, Guna Semula dan
Kitar Semula Sisa (Pengurangan Sisa).
• Murid perlu menghasilkan satu kertas kerja sebelum melaksanakan projek.

iv. Tugasan Projek
• Murid menjalankan aktiviti mengikut pelan projek yang telah dirancang.

v. Pembentangan Hasil Kerja (Produk)
• Murid menulis laporan aktiviti dengan menggunakan format berikut:
o Tajuk
o Bahan / Peralatan
o Prosedur
o Pemerhatian
o Analisis Pemerhatian
o Kesimpulan
• Murid secara berkumpulan membentangkan projek yang dihasilkan dengan memfokuskan
kepada:
o Reka bentuk kereta (konsep sains yang diaplikasikan).
o Kelajuan kereta (tetapkan jarak dan masa yang diambil untuk menentukan kelajuan).
• Murid secara berkumpulan mengadakan pertandingan untuk menentukan kereta yang
paling laju.

110 SAINS

Maklumat Untuk Guru
i. Berdasarkan kreativiti, murid boleh membina sebuah kereta solar dengan menggunakan
bahan-bahan terbuang.
ii. Keluarkan motor kereta daripada kereta mainan terpakai dan sambungkan kepada sel
fotovolta (rujuk Gambar 12).
iii. Pastikan motor kereta masih boleh digunakan apabila disambung kepada sel fotovolta
(Gambar 13). Cara mudah untuk membuat penyambungan wayar kepada sel fotovolta
adalah dengan memateri (welding) secara terus. Sel fotovolta di atas adalah 5V dan 50mA,
namun secara realitinya nilai paling tinggi yang boleh dijana oleh sel fotovolta tersebut di
bawah matahari terik hanyalah sekitar 4.2V dan 20mA.
iv. Dengan menggunakan bahan-bahan terpakai, bina satu model kereta solar. Guru boleh
menggunakan penutup minuman sebagai tayar kereta dan balutkan penutup minuman
dengan getah bagi mengurangkan geseran. Lidi sate digunakan sebagai pemegang roda
kereta. Kemaskan kedudukan roda dengan menggunakan getah (sila rujuk Gambar 14).
Bahan lain juga boleh digunakan mengikut kreativiti pelajar.
v. Sel fotovolta disambungkan kepada motor yang akan menerima tenaga elektrik untuk
menggerakkan roda kereta.
vi. Contoh kereta solar yang telah dihasilkan seperti Gambar 15 (guru boleh membina kereta
solar mengikut idea guru sendiri). Bahan terpakai yang digunakan mestilah terdiri daripada
bahan yang ringan supaya kenderaan mudah untuk bergerak. Bentuk aerodinamik
membolehkan kereta meluncur laju. Kereta yang mempunyai pusat graviti yang rendah
akan bergerak lebih laju daripada kereta yang mempunyai pusat graviti yang tinggi.

SAINS 111

Gambar 12
Sel fotovolta dan motor daripada kereta mainan terpakai

Gambar 13
Penyambungan wayar motor kereta kepada sel fotovolta

Gambar 14
Badan kereta dihasilkan daripada botol air mineral

Gambar 15
Contoh kereta solar yang telah dihasilkan

112 SAINS

Pemerhatian

• Pemerhatian dicatatkan dalam bentuk jadual. Murid mencatatkan pemerhatian dalam
Jadual 5 yang mengandungi maklumat nama kereta, reka bentuk kereta, dan kelajuan
pergerakan kereta yang mereka cipta.

Jadual 5 : Contoh Jadual Pemerhatian

Nama Kereta Reka bentuk kereta Kelajuan
pergerakan kereta

• Murid menggunakan dapatan pemerhatian untuk menjawab soalan perbincangan.

Soalan Perbincangan

i. Bagaimanakah Sektor Bekalan Tenaga mengaplikasi kategori Tenaga Boleh Baharu boleh
digunakan untuk menggerakkan kenderaan?

ii. Bagaimana geseran pada roda kereta yang menggunakan penutup minuman boleh
dikurangkan?

iii. Adakah kereta solar yang dibina bergerak? Berikan justifikasi anda.
iv. Jika kereta solar anda bergerak, bagaimanakah cara untuk anda menentukan kelajuan

kereta solar anda?
v. Apakah yang perlu anda lakukan supaya kereta solar anda bergerak lebih laju? Berikan

justifikasi anda.
vi. Apakah kelebihan kereta solar jika dibandingkan dengan kereta biasa yang menggunakan

petrol atau diesel?
vii. Bagaimanakah kereta solar dapat mewujudkan kelestarian alam sekitar dalam TH?

SAINS 113

Kesimpulan
Hasil daripada pemerhatian menunjukkan penggunaan tenaga solar dapat menghasilkan
tenaga elektrik yang diperlukan untuk menggerakkan kereta solar tanpa membebaskan gas
yang akan mencemarkan udara. Kereta solar dihasilkan berdasarkan kreativiti murid dengan
menggunakan bahan-bahan yang terpakai. Keadaan ini dapat meminimumkan degradasi
kualiti alam persekitaran hasil daripada aktiviti manusia. Sektor Bekalan Tenaga melalui
kategori Tenaga Boleh Baharu menggunakan tenaga solar untuk menghasilkan tenaga
elektrik dalam aktiviti ini dapat menggantikan penggunaan bahan api fosil. Penggunaan
bahan terpakai untuk membina kereta solar melibatkan Sektor Pengurusan Sisa dan Air
Sisa melalui kategori Pengurangan, Guna Semula dan Kitar Semula Sisa dapat meminimum
pembuangan bahan terpakai.

Kerjaya Dalam Teknologi Hijau
• Juruteknik Sistem Tenaga Solar
• Ketua Operasi untuk Solar Fotovolta
• Pemasang Solar Fotovolta
• Guru Pendidikan Vokasional
• Juruteknik Automotif
• Pengendali Alat Mesin Kawalan Komputer

114 SAINS

3.9.1 SUMBER RUJUKAN
Aktiviti 8

i. Build a Solar Oven.
http://www.hometrainingtools.com/a/build-a-solar-oven-project

ii. Impact of Smoke from Traditional Cooking Method by the Nigerian Alliance for Clean
Cook Stove.
https://www.youtube.com/watch?v=aELeIVRqdDM

iii. Indoor Air Pollution.
https://www.youtube.com/watch?v=JjkIg5XTb7c

iv. Projek Solar Cooker: SMK Abdul Rahman Talib (SMART), Kuantan, Pahang.
http://www.smart.edu.my/sekolahlestari/index.php?option=com_content&view=
article&id=81&Itemid=49

v. Robert Winston (2014). How it works Book of Science Experiments. UK: Imagine
Publishing Ltd.

vi. SCInet Wiki. (2014, April 22). “Minimum” Solar Box Cooker.
http://solarcooking.wikia.com/wiki/Minimum_Solar_Box_Cooker

Aktiviti 9
i. How Does a Solar Car Electric Work
http://www.carsdirect.com/green-cars/how-does-a-solar-electric-car-work
ii. John Connors (2007), “Solar Vehicles and Benefits of the Technology”, ICCEP Paper.
iii. Particulate Matter dan VOC akibat Polusi Asap Kenderaan (Jumbo Project – 2009)
https://www.youtube.com/watch?v=kVrDR3bFPyo-
iv. Pencemaran Udara.
https://www.youtube.com/watch?v=e5vmJAD5WNw
v. Prathiba Bharathi et al., (2015). Car Run by Solar Energy. International Journal of
Mechanical Engineering and Robotic Research.Vol 4, 572-579.
Nota
Untuk mendapatkan maklumat tentang sel fotovolta, guru boleh melayari laman web berikut:
• www.pekat.com.my/SolarPV/Photovoltaic
• http://www.ditrolic-solar.com/residential/solar-facts/benefits-solar

SAINS 115

3.9.2 CADANGAN JAWAPAN SOALAN PERBINCANGAN

AKTIVITI 8

i. Kerajang aluminium digunakan untuk membantu dalam proses penyerapan cahaya
matahari dan ditukarkan kepada tenaga haba.

ii. Permukaan kerajang aluminium yang berkilat membolehkan cahaya matahari dipantulkan
ke arah makanan.

iii. Penggunaan kertas hitam bertujuan untuk menghasilkan permukaan yang gelap untuk
membantu dalam proses penyerapan cahaya dan ditukarkan kepada tenaga haba yang
digunakan untuk memanaskan makanan.

iv. Pembalut plastik digunakan untuk memerangkap haba. Tenaga haba yang terperangkap
dalam kotak tidak dapat melepasi penutup plastik yang digunakan.

v. Jawapan bergantung kepada pemerhatian pelajar.
vi. Jawapan bergantung kepada cuaca ketika aktiviti dilaksanakan.
vii. Suhu tertinggi yang boleh dicapai oleh ketuhar solar ini ialah 75°C bergantung kepada

cuaca (keadaan) ketika aktiviti dilaksanakan.
viii. Boleh gunakan kotak yang lebih dalam dan pelbagaikan sudut pantulan cahaya.
ix. Berdasarkan pemerhatian pelajar.
x. Berdasarkan pemerhatian pelajar.
xi. Ketuhar solar menggunakan tenaga cahaya (suria) iaitu tenaga yang percuma dan tidak

terbatas, tidak memerlukan modal yang tinggi serta menggunakan bahan kitar semula
sedangkan penggunaan ketuhar elektrik memerlukan tenaga elektrik untuk memanaskan
ketuhar dan penggunaannya akan terbatas dan memerlukan kos yang tinggi untuk
menghasilkan ketuhar elektrik.
xii. Sektor TH yang terlibat dalam aktiviti ini ialah Sektor Bekalan Tenaga merangkumi Tenaga
Boleh Baharu iaitu tenaga solar sebagai sumber tenaga haba untuk memanaskan makanan.
Sektor Pengurusan Sisa dan Air Sisa melalui kategori Pengurangan, Guna Semula dan
Kitar Semula Sisa terlibat dalam mereka bentuk ketuhar solar. Penggunaan bahan terpakai
dalam aktiviti ini boleh memulihara dan meminimumkan kesan pencemaran kepada alam
sekitar.

AKTIVITI 9

i. Sektor Bekalan Tenaga melalui kategori Tenaga Boleh Baharu yang digunakan dalam
aktiviti ini adalah Tenaga Solar. Tenaga Solar diperoleh daripada sumber cahaya semula
jadi iaitu daripada matahari yang boleh didapati secara langsung dan percuma untuk
menjana elektrik bagi menggerakkan kenderaan. Sel solar fotovolta berfungsi sebagai
pengumpul tenaga cahaya dan ditukarkan kepada tenaga elektrik untuk menggerakkan
kenderaan.

ii. Mengurangkan beban pada kereta dan menggunakan permukaan yang licin pada roda
kereta.

iii. Jawapan berdasarkan pemerhatian pelajar.
iv. Kelajuan dapat ditentukan melalui kiraan menggunakan formula jarak yang dilalui oleh

kereta/masa yang diambil.
v. Kurangkan geseran dan tambahkan nilai arus.
vi. Dapat mengurangkan pencemaran udara kerana penggunaan kereta solar tidak melibatkan

proses pembakaran bahan api yang akan membebaskan gas-gas tercemar seperti karbon
monoksida, sulfur dioksida dan lain-lain lagi.
vii. Kereta solar merupakan kenderaan mesra alam kerana kenderaan ini dapat mengurangkan
pembebasan asap pencemaran (beroperasi tanpa mengeluarkan asap tercemar atau zero
emission).

116 SAINS

TULENKAN AKU

SAINS 117

TULENKAN AKU

4.0 TAJUK
Tulenkan Aku
4.1 KONSEP TEKNOLOGI HIJAU
Konsep TH yang diaplikasikan dalam aktiviti ini adalah seperti jadual di bawah :

Aktiviti Sektor Aplikasi Teknologi Hijau
10 i. Bekalan Tenaga
• Tenaga Boleh Baharu
(Energy Supply) (Renewables)
• Pemanasan Solar
(Solar Heating)

ii. Industri • Tenaga Boleh Baharu
(Industry) (Renewables)
• Solar Menghasilkan Haba
(Solar Process Heat)

11 i. Bekalan Tenaga • Tenaga Boleh Baharu
(Energy Supply) (Renewables)
• Pemanasan Solar
(Solar Heating)

12 i. Bekalan Tenaga • Tenaga Boleh Baharu
(Energy Supply) (Renewables)
• Pemanasan Solar
(Solar Heating)

ii. Industri • Tenaga Boleh Baharu
(Industry) (Renewables)
• Solar Menghasilkan Haba
(Solar Process Heat)

118 SAINS

4.2 KONSEP TEKNOLOGI HIJAU DALAM SAINS

Konsep TH yang ingin difokuskan dalam tajuk ini berkenaan dengan penggunaan tenaga solar
sebagai sumber alternatif bahan api fosil dengan mengaitkannya dengan Sektor Bekalan Tenaga
bagi kategori Tenaga Boleh Baharu melalui Pemanasan Solar dan juga Sektor Industri bagi kategori
Tenaga Boleh Baharu melalui Solar Menghasilkan Haba.

Aktiviti 10: Menggunakan dapur solar untuk menggantikan bahan api fosil

• Bagi menggantikan kebergantungan terhadap penunu Bunsen yang boleh mendatangkan
pencemaran terhadap alam sekitar, dapur solar boleh digunakan sebagai alternatif untuk
melaksanakan sesuatu eksperimen ataupun bagi tujuan aktiviti harian contohnya memasak.

• Dapur solar dilengkapi dengan ciri cekap tenaga dan juga Tenaga Boleh Baharu yang
menggunakan sumber tenaga solar secara optimum.

• Ini kerana dapur solar dapat memerangkap lebih haba dan hanya kehilangan sedikit haba.
• Sektor Bekalan Tenaga bagi kategori Tenaga Boleh Baharu melalui Pemanasan Solar

menerapkan konsep TH dalam penggunaan tenaga solar sebagai bahan api alternatif bagi
menggantikan bahan api fosil.
• Sektor Industri bagi kategori Tenaga Boleh Baharu melalui Solar Menghasilkan Haba
menerapkan konsep TH dalam penggunaan solar sebagai bahan utama.

Aktiviti 11: Menggunakan kaedah penulenan untuk menghasilkan hablur garam

• Konsep sains yang ingin diterapkan ialah kaedah penulenan iaitu penghabluran dengan
menggunakan air laut yang dihablurkan untuk menghasilkan garam.

• Bagi mendapatkan garam, konsep pemanasan dapur solar digunakan untuk mengaplikasikan
TH bagi menggantikan penggunaan penunu Bunsen.

• Selain itu juga, penggunaan air laut merupakan kaedah yang bijak dalam memanfaatkan
sumber sedia ada dan boleh baharu.

• Maka, aktiviti ini menggunakan dapur solar untuk melaksanakan kaedah penulenan dengan
mengaplikasikan TH melalui Sektor Bekalan Tenaga yang melibatkan Pemanasan Solar.

Aktiviti 12: Menggunakan alat desalinasi untuk penyulingan air laut kepada air bersih

• Air laut boleh digunakan dalam proses penyulingan untuk menghasilkan sumber air
bersih. Malaysia mempunyai kelebihan kerana kaya dengan sumber air laut. Kita boleh
menghasilkan air minuman dengan menggunakan kaedah menyahmasin atau desalinasi
(penyahgaraman) air laut.

• Kaedah desalinasi yang menggunakan Sektor Bekalan Tenaga melibatkan kategori Tenaga
Boleh Baharu melalui Pemanasan Solar iaitu Tenaga Solar akan menukarkan air laut kepada
air bersih dengan melibatkan proses penyejatan air.

• Sektor Industri menerima pakai TH bagi kategori Tenaga Boleh Baharu melalui Solar
Menghasilkan Haba dalam menguruskan air laut kepada air yang boleh digunakan untuk
tujuan aktiviti harian.

SAINS 119

4.3 KERJAYA DALAM TEKNOLOGI HIJAU

• Konsultan Persekitaran
• Juruteknik Bahan
• Guru Pendidikan Vokasional
• Juruteknik Sistem Tenaga Solar
• Jurutera
• Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran

4.4 SOALAN UTAMA
Aktiviti 10

i. Adakah tenaga solar bersifat boleh baharu? Mengapa?
ii. Apakah kegunaan tenaga solar dalam kehidupan seharian? Jelaskan.
iii. Apakah kaedah alternatif yang boleh digunakan untuk menggantikan bahan api fosil?
iv. Banding dan bezakan kebaikan dan keburukan menggunakan bahan api fosil dan juga

tenaga solar.

Aktiviti 11
i. Bagaimanakah cara memanfaatkan air laut untuk kegunaan manusia?
ii. Apakah faktor yang mempengaruhi proses penghabluran garam?
iii. Jelaskan tentang proses yang terlibat dalam penghasilan garam.

Aktiviti 12
i. Terangkan faktor yang mempengaruhi proses menyahmasin atau desalinasi air laut.
ii. Apakah faktor yang mempengaruhi proses penyejatan?
iii. Mengapakah kondensasi terhasil apabila air dipanaskan? Jelaskan.
iv. Pada pendapat anda, adakah alat desalinasi yang mempunyai tapak bawah berwarna hitam
adalah lebih efektif berbanding dengan tapak yang berwarna putih? Kaitkan jawapan anda
dengan konsep pemindahan haba.

4.5 TUJUAN PEMBELAJARAN
Mengaplikasikan TH iaitu menggunakan tenaga solar bagi mengurangkan kebergantungan
terhadap bahan api fosil.

120 SAINS

4.6 LATAR BELAKANG

Aktiviti Sektor Penerangan
10
i. Bekalan Tenaga • Tenaga solar ialah tenaga percuma, boleh
11 • Tenaga Boleh Baharu baharu serta tidak mendatangkan
• Pemanasan Solar kemudaratan.

ii. Industri • Di Malaysia, kita menerima cahaya matahari
• Tenaga Boleh Baharu melebihi 6 jam sehari sepanjang tahun.
• Solar Menghasilkan Haba
• Oleh yang demikian, dengan bekalan
tersebut, kita dapat mengurangkan
kebergantungan terhadap pembakaran
bahan api fosil malah dalam masa yang
sama dapat mengamalkan TH dalam
kehidupan seharian.

i. Bekalan Tenaga • Sektor Bekalan Tenaga bagi kategori
• Tenaga Boleh Baharu Tenaga Boleh Baharu yang melibatkan
• Pemanasan Solar pemanasan solar dapat memanfaatkan
sumber sedia ada iaitu air laut.

• Oleh yang demikian, adalah merugikan
sekiranya kita tidak memanfaatkan sumber
yang boleh baharu ini dengan menggunakan
semula air laut untuk sesuatu yang boleh
mendatangkan hasil, contohnya garam.

• Air laut dikeringkan dengan menggunakan
dapur solar. Hal ini berkaitan dengan Sektor
Industri yang perlu menghasilkan garam
dalam jumlah yang banyak.

• Maka, ini membantu dalam Sektor Industri
kerana dapat menjimatkan kos
pengeluaran di samping menjamin
persekitaran yang bersih.

SAINS 121

Aktiviti Sektor Penerangan
12
i. Bekalan Tenaga • Selain itu, air laut juga dapat digunakan
• Tenaga Boleh Baharu semula untuk kegunaan harian manusia.
• Pemanasan Solar
• Secara umumnya air menutupi sekitar ¾
ii. Industri permukaan bumi, hanya 3% sahaja
• Tenaga Boleh Baharu merupakan air bersih namun tidak semua
• Solar Menghasilkan Haba daripada jumlah tersebut selamat untuk
diminum.

• Bagi mengatasi masalah kekurangan air,
pelbagai teknik pengolahan air masin /
payau telah dilakukan antaranya ialah RO
(Reverse Osmosis), penulenan,
pengewapan dan penyejatan.

• Walau bagaimanapun, teknik pengolahan air
payau menelan belanja yang tinggi
kerana menggunakan bahan api fosil dan
bahan tersebut semakin berkurang hari demi
hari.

• Satu alternatif lain telah dikenal pasti
dengan menggunakan tenaga solar untuk
proses penulenan air laut iaitu dengan
menggunakan kaedah desalinasi.

• Kaedah ini juga membantu Sektor Industri
bagi kategori Tenaga Boleh Baharu melalui
Solar Menghasilkan Haba.

122 SAINS

4.7 STRATEGI PENGAJARAN

Strategi pengajaran yang boleh digunakan bagi semua aktiviti ialah Pembelajaran Berasaskan
Produk (PBP) dan Inkuiri-Penemuan. Walau bagaimanapun, guru boleh menggunakan kedua-dua
strategi ataupun salah satu mengikut kreativiti masing-masing.

Pembelajaran Berasaskan Produk (PBP)

PBP merupakan satu strategi yang berpusatkan murid iaitu murid akan bekerjasama dalam kumpulan
untuk menghasilkan produk. Bagi memulakan strategi ini, guru perlu memulakan pengajaran dengan
langkah berikut:

i. Permulaan
• Guru menunjukkan gambar yang berkaitan.
• Guru mengemukakan soalan kepada murid seperti berikut:
o Bagaimanakah masalah ini dapat diatasi?
o Berikan justifikasi.

ii. Pembentukan Kumpulan
• Murid bekerja secara kumpulan (5 murid / kumpulan).

iii. Pelan Projek
• Murid menyenaraikan pembahagian tugas.
• Murid menyediakan satu kertas projek sebelum melaksanakan projek.

iv. Tugasan Projek
• Murid berbincang mencari penyelesaian.

v. Pembentangan Hasil Kerja (Produk)
• Setiap kumpulan membentangkan produk yang dihasilkan.

Inkuiri-Penemuan

Dalam strategi ini, guru mengemukakan soalan bagi membolehkan murid menjalankan
penyiasatan dengan melakukan eksperimen (aktiviti hands-on dan minds on). Bagi memulakan
strategi ini, langkah yang diperlukan ialah:

i. Soalan dikemukakan oleh guru. Sebagai contoh:
• Berapakah suhu yang paling sesuai untuk proses desalinasi? Jelaskan.
• Adakah air laut selamat digunakan semula? Mengapa?

ii. Penyiasatan
• Murid menjalankan penyiasatan dengan menggunakan bahan-bahan yang disediakan
oleh guru.

iii. Membina Pengetahuan
• Murid membina kefahaman dan pengetahuan berdasarkan aktiviti yang dijalankan.

iv. Perbincangan
• Murid akan berbincang hasil penemuan daripada eksperimen yang dijalankan.

v. Membuat Refleksi
• Murid membuat refleksi dengan merujuk kembali soalan yang dikemukakan oleh guru.

SAINS 123

4.8 GLOSARI

Hablur atau Kristal – Merupakan bahan pepejal yang terdiri daripada gugusan atom, molekul ion
yang tersusun dalam ragam tertib yang menjangkau ketiga-tiga dimensi ruang.

Larutan Tepu – Larutan yang mengandungi kuantiti bahan terlarut yang maksimum.

Pemanasan Solar – Sumber tenaga yang dihasilkan daripada proses semula jadi yang boleh baharu.

Penghabluran – Kaedah penulenan yang dijalankan untuk memperoleh hablur tulen daripada suatu
larutan tepu bahan tersebut.

Penulenan – Proses pengasingan bendasing daripada sesuatu bahan.

Penyulingan / Desalinasi – Kaedah pengasingan bahan berdasarkan kemeruapan.

Sektor Bekalan Tenaga – Aplikasi TH dalam penjanaan tenaga dan pengurusan bekalan tenaga
dalam industri dan komersial.

Sektor Industri – Menerima pakai aplikasi TH dalam sektor perindustrian, pengilangan, perusahaan,
elektronik dan sebagainya.

Teknologi Hijau (TH) – Pembangunan dan aplikasi produk, peralatan serta sistem untuk memelihara
alam sekitar dan alam semula jadi dan meminimumkan atau mengurangkan kesan negatif daripada
aktiviti manusia.

Tenaga Boleh Baharu – Menggunakan sumber-sumber tenaga alternatif seperti tenaga cahaya
(suria), tenaga angin dan tenaga air (kuasa hidro) untuk menghasilkan bekalan tenaga bukan
berasaskan bahan bakar fosil.

4.9 AKTIVITI

Terdapat tiga aktiviti yang akan dilaksanakan dalam tajuk ini. Berikut ialah aktiviti, strategi dan
tempoh waktu pembelajaran:

Aktiviti Strategi Tempoh

10 Pembelajaran Berasaskan Produk 1 minggu

11 Inkuiri-Penemuan 2 jam

12 Inkuiri-Penemuan 4 jam

124 SAINS

AKTIVITI 10

Objektif
Mereka cipta dapur solar dengan menggunakan konsep Tenaga Boleh Baharu.
Latar Belakang
Dapur solar merupakan reka cipta model yang dilengkapi ciri cekap tenaga dengan
menggunakan sumber tenaga solar secara optimum. Ini dapat menjimatkan bahan api dan
secara tidak langsung dapat memulihara alam sekitar. Aktiviti ini menggunakan Sektor
Bekalan Tenaga bagi kategori Tenaga Boleh Baharu melalui Pemanasan Solar dan juga
Sektor Industri meliputi kategori Tenaga Boleh Baharu iaitu Solar Menghasilkan Haba.
Aktiviti ini juga bertujuan untuk menyemai sikap bertanggungjawab dalam penggunaan tenaga
dengan cekap.

Bahan dan Peralatan
i. Cat sembur (Spray paint: Flat Black no. 29)
ii. Batang perekat (Glue stick)
iii. Pita perekat (Duct tape)
iv. Gam polistirena
v. Kertas aluminium
vi. Bod lekap (Mounting board)
vii. Kanta pembesar
viii. Pistol perekat panas (Hot glue gun)
ix. Batu kelikir _ saiz sederhana
x. Polistirena
xi. Pisau pemotong
xii. Pembalut plastik (tebal)

SAINS 125

Kaedah

i. Permulaan
• Guru meminta murid menganalisis gambar di bawah (rujuk Gambar 16).

Gambar 16
Contoh gambar yang perlu dianalisa

• Guru meminta murid membincangkan soalan-soalan berikut:
o Apakah perbezaan yang dapat diperhatikan dalam setiap gambar?
o Berdasarkan pemerhatian, bagaimanakah tenaga solar boleh dimanfaatkan untuk
menggantikan bahan api fosil?
o Banding dan bezakan tentang kebaikan dan keburukan menggunakan bahan api fosil
dan juga tenaga solar.

ii. Pembentukan Kumpulan
• Guru meminta murid untuk membentuk kumpulan yang terdiri daripada lima orang dalam
satu kumpulan.

iii. Pelan Projek
• Guru meminta ketua kumpulan membuat pembahagian tugas dalam kumpulan, sebagai
contoh: pencatat dan sebagainya.
• Murid membuat pelan projek untuk membuat dapur solar.
• Murid ditugaskan untuk mencari maklumat daripada pelbagai sumber dan merangka pelan
tindakan tentang penggunaan tenaga solar sebagai sumber alternatif bahan api fosil
dengan mengaitkannya dengan TH yang berkaitan.
• Murid berbincang untuk menentukan kaedah yang sesuai bagi melaksanakan projek serta
tempoh yang diperlukan. Kaedah yang dipilih haruslah menepati TH yang berkaitan.
• Murid menghasilkan satu kertas kerja sebelum melaksanakan projek.

iv. Tugasan Projek
• Murid menjalankan aktiviti mengikut pelan projek.

v. Pembentangan Hasil Kerja (Produk)
• Setiap kumpulan perlu menulis laporan aktiviti dengan menggunakan format berikut:
o Tajuk
o Bahan / Peralatan
o Prosedur
o Pemerhatian
o Analisis Pemerhatian
o Kesimpulan
• Setiap kumpulan membentangkan projek / produk yang dihasilkan.

126 SAINS

Maklumat Untuk Guru
Pembinaan Dapur Solar adalah seperti berikut :

i. Sediakan kepingan bod lekap seperti di bawah (dapur).
a.

60 cm = 1 keping

60 cm
Rajahh 1123

b. 24 cm = 4 keping

60 cm
RRaajjaahh1134

SAINS 127

ii. Sediakan kepingan bod lekap seperti di bawah (tempat letak periuk).

a.
20 cm

15 cm = 10 keping

2c 62 cm
62 cm
10 cm
2 cm
62 cm Rajahh 1145

2 cm = 1 keping

b. 13 cm

15.5 cm = 9 keping

62 cm

6 cm

RRaajjaahh1156

2 cm = 1 keping

128 SAINS

iii. Sediakan kepingan bod lekap seperti di bawah (penutup dapur solar).
a.

62 cm = 1 keping

62 cm
Rajah 167

b. = 4 keping
62 cm

Rajah 1178

iv. Bina dapur solar mengikut kreativiti murid (Gambar 17).

Gambar 17
Contoh dapur solar

SAINS 129

v. Untuk mengelakkan kehilangan haba, polistirena digunakan sebagai bahan penebat haba,
manakala kepingan aluminium diletakkan di bahagian bawah kotak sebagai konduktor
kepada periuk.

Pemerhatian

Murid mencatatkan pemerhatian yang diperoleh daripada projek yang telah dijalankan
(rujuk Jadual 6). Maklumat pemerhatian terdiri daripada:

Jadual 6 : Contoh Jadual Pemerhatian

Warna Suhu (0C)

Hitam Dapur Solar Tapak Dapur
Aluminium
80 80

54 54

Soalan Perbincangan

i. Apakah konsep yang digunakan dalam penghasilan dapur solar?
ii. Terangkan dengan terperinci tentang ciri-ciri TH yang terlibat semasa pembinaan dapur

solar.
iii. Cadangkan penambahbaikan yang boleh digunakan dalam pembinaan dapur solar bagi

mendapatkan hasil yang lebih baik. Jelaskan.
iv. Apakah sektor TH yang terlibat? Huraikan.

130 SAINS

Kesimpulan
Tenaga solar termasuk dalam Sektor Bekalan Tenaga iaitu Tenaga Boleh Baharu kerana
tidak terbatas dan boleh diperolehi secara percuma. Tenaga solar tidak menghasilkan
pencemaran dan tidak memerlukan modal yang tinggi. Di Malaysia, kita menerima cahaya
matahari melebihi 6 jam sehari sepanjang tahun. Oleh itu, tenaga solar amat berpotensi
untuk digunakan di Malaysia. Penggunaan pemanas solar boleh mengurangkan pengeluaran
karbon dioksida kepada alam sekitar. Selain itu, aktiviti ini juga melibatkan Sektor Industri
bagi kategori Tenaga Boleh Baharu melalui Solar Menghasilkan Haba yang menjimatkan kos.

Kerjaya Dalam Teknologi Hijau
• Jurutera
• Konsultan Persekitaran
• Juruteknik Bahan
• Guru Pendidikan Vokasional
• Juruteknik Sistem Tenaga Solar

SAINS 131

AKTIVITI 11

Objektif
Meneutralkan air laut melalui proses penghabluran garam dengan menggunakan dapur solar.
Latar Belakang
Solar ataupun cahaya matahari merupakan sumber tenaga yang percuma, mudah
didapati di Malaysia serta merupakan tenaga alternatif untuk manfaat masa depan. Oleh yang
demikian, air laut ataupun yang seumpama dengannya (larutan garam kuprum dan larutan
kalium nitrat) boleh dineutralkan dan menghasilkan garam kristal dengan mengaplikasikan TH
iaitu menggunakan dapur solar. Konsep yang digunakan ialah memisahkan pepejal daripada
larutan tepunya (larutan yang mempunyai kuantiti maksimum bahan terlarut). Aktiviti ini
menggunakan Sektor Bekalan Tenaga yang melibatkan kategori Tenaga Boleh Baharu melalui
Pemanasan Solar.

Bahan dan Peralatan
i. Kalium nitrat, KNO3
ii. Kuprum (II) sulfat, CuSO4
iii. Air suling
iv. 2 unit Bikar 100 cm3
v. 2 unit Mangkuk penyejat
vi. 2 unit Piring penyejat
vii. 2 unit Rod kaca
viii. Dapur solar
ix. 2 unit Corong turas
x. 2 unit Kertas turas
xi. 2 unit Kaki retort

132 SAINS

Kaedah

Guru perlu membentuk kumpulan dengan lima murid bagi setiap kumpulan.

i. Guru mengemukakan soalan:
• Bagaimanakah cara memanfaatkan air laut untuk kegunaan manusia?
• Apakah faktor yang mempengaruhi proses penghabluran garam?
• Jelaskan tentang proses yang terlibat dalam penghasilan garam.

ii. Penyiasatan
• Murid perlu berbincang dalam kumpulan bagi melakukan penyiasatan untuk menulenkan
hablur garam iaitu hablur kuprum (II) sulfat dan kalium nitrat dengan mengaplikasikan
konsep TH dengan menggunakan dapur solar.
o Menggunakan dapur solar sebagai sumber Tenaga Boleh Baharu.
o Menggunakan garam kuprum (II) sulfat, CuSO4 dan kalium nitrat, KNO3 untuk
membuat perbandingan terhadap hablur yang terhasil.
o Melengkapkan proses penulenan. Sila rujuk Rajah 18.
• Murid melakukan penyiasatan bagi menulenkan dua jenis hablur garam.
• Murid melakukan penyiasatan terhadap hasil yang diperoleh.

iii. Membina Pengetahuan
• Murid membina kefahaman berdasarkan keputusan yang diperoleh daripada penyiasatan
tersebut iaitu murid mengetahui bahawa dapur solar boleh digunakan dalam proses
penulenan hablur garam dengan menggunakan kategori Tenaga Boleh Baharu melalui
Pemanasan Solar dalam Sektor Bekalan Tenaga.

iv. Perbincangan
• Murid perlu berbincang tentang hasil penemuan yang diperoleh daripada aktiviti yang
dijalankan seperti berikut:
o Hasil yang diperoleh apabila menggunakan kuprum (II) sulfat.
o Hasil yang diperoleh apabila menggunakan kalium nitrat.
o Peranan Sektor Bekalan Tenaga dalam melestarikan air laut.
o Keadaan fizikal hablur sebelum dan selepas proses penghabluran.

v. Membuat Refleksi
• Murid membuat refleksi dalam kumpulan terhadap aktiviti yang telah dijalankan dengan
membuat perkaitan antara konsep sains dengan sektor TH yang diaplikasikan.

SAINS 133

Maklumat Untuk Guru
Guru boleh merujuk Rajah 18 untuk panduan melengkapkan proses penulenan.

A B

Bikar Bikar

Rod kaca Rod kaca

Air suling + hablur Larutan kalium
kuprum (II) sulfat, nitrat, KNO3

CuSO4

Dapur solar Dapur solar

Larutan tepu Larutan tepu
kuprum (II) sulfat, kalium nitrat,

CuSO4 KNO3

Hablur CuSO4 Hablur KNO3

Rajah 18
Proses Penulenan Hablur Garam

134 SAINS

Pemerhatian

i. Perhatikan warna hablur garam sebelum dan selepas proses penghabluran.
ii. Perhatikan hasil yang diperolehi bagi kedua-dua jenis hablur garam dan catatkan

pemerhatian di dalam jadual (rujuk Jadual 7).

Jadual 7: Contoh Jadual Pemerhatian

Jenis Larutan Pemerhatian
Larutan garam kuprum (II) sulfat Hablur garam terhasil
Hablur garam terhasil
Larutan kalium nitrat

Soalan Perbincangan

i. Mengapa hablur garam perlu dibilas dengan sedikit air suling? Jelaskan.
ii. Apakah keadaan larutan yang paling sesuai untuk proses penghabluran?
iii. Terangkan apakah faktor yang mempengaruhi proses penghabluran.
iv. Apakah sektor TH yang terlibat? Huraikan.

Kesimpulan

Garam kuprum (II) sulfat dan kalium nitrat yang tidak tulen dapat ditulenkan melalui kaedah
penghabluran semula iaitu bertindak balas dengan membersihkan garam daripada larutan
tepu yang tidak tulen. Penggunaan dapur solar merupakan satu alternatif kepada Sektor
Bekalan Tenaga bagi kategori Tenaga Boleh Baharu melalui Pemanasan Solar.

Kerjaya Dalam Teknologi Hijau

• Jurutera
• Konsultan Persekitaran
• Juruteknik Bahan
• Guru Pendidikan Vokasional
• Juruteknik Sistem Tenaga Solar
• Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran

SAINS 135

AKTIVITI 12

Objektif

Meneutralkan air laut dengan mengaplikasikan konsep penyulingan melalui kaedah desalinasi bagi
menghasilkan air bersih.

Latar Belakang

Peningkatan populasi penduduk menyebabkan sumber air bersih semakin berkurang. Oleh
yang demikian, bagi mengatasi masalah ini, kita perlu memanfaatkan sumber sedia ada
dengan cara menjalankan proses penulenan iaitu penyulingan air laut yang juga dikenali
sebagai proses desalinasi. Bagi mengelakkan kebergantungan kepada bahan api fosil, kita
mengaplikasikan konsep TH dengan memanfaatkan sumber solar. Dalam aktiviti ini,
sektor TH yang terlibat adalah Sektor Bekalan Tenaga bagi kategori Tenaga Boleh Baharu
melalui Pemanasan Solar dan Sektor Industri bagi kategori Tenaga Boleh Baharu melalui Solar
Menghasilkan Haba.

Bahan dan Peralatan

i. Air
ii. Garam
iii. Alat desalinasi

Kaedah

Guru perlu membentuk kumpulan dengan lima murid bagi setiap kumpulan.

i. Bincangkan soalan berkenaan:
• Mengapakah air laut perlu diolah?
• Bagaimanakah air laut diolah?
• Apakah hasil olahan air laut tersebut?

ii. Penyiasatan
• Murid melakukan penyiasatan bagi mengenal pasti cara untuk menulenkan air laut dengan
menggunakan kaedah desalinasi dan mengaplikasikan TH dengan cara:
o Menggunakan larutan air garam bagi menggantikan air laut,
o Melengkapkan set desalinasi.
• Murid melakukan penyiasatan bagi mendapatkan air bersih daripada air laut serta mencari
maklumat daripada internet dan sumber lain untuk menghasilkan set alat desalinasi.
• Murid melakukan penyiasatan terhadap hasil yang diperoleh iaitu dari segi jumlah dan
warna air yang terkondensasi.

iii. Membina Pengetahuan
• Murid membina kefahaman berdasarkan keputusan yang diperoleh daripada penyiasatan
tersebut iaitu murid mengetahui bahawa konsep penulenan iaitu penyulingan air laut boleh
digunakan untuk mengolah air laut menjadi air bersih dengan mengaplikasikan Sektor
Bekalan Tenaga bagi kategori Tenaga Boleh Baharu melalui Pemanasan Solar dan Sektor
Industri bagi kategori Tenaga Boleh Baharu melalui Solar Menghasilkan Haba.

136 SAINS

iv. Perbincangan
• Murid perlu berbincang tentang hasil penemuan yang diperoleh daripada aktiviti yang
dijalankan seperti berikut:
o Hasil yang diperoleh.
o Peranan Sektor Bekalan Tenaga dan Sektor Industri dalam melestarikan air laut.

v. Membuat Refleksi
• Murid membuat refleksi terhadap aktiviti yang telah dijalankan dengan membuat perkaitan
antara konsep sains dengan sektor dalam TH yang diaplikasikan.

Maklumat Untuk Guru
Berikut ialah contoh model peralatan desalinasi seperti dalam Gambar 18.

“Washer” Plastik
Corong penutup
plastik makanan

Air garam Bekas plastik
Plastisin
Penyedut
Gelas minuman
pengumpulan

Gambar 18
Peralatan Desalinasi

SAINS 137

Pemerhatian

i. Perhatikan perubahan warna air laut sebelum dan selepas proses desalinasi.
ii. Perhatikan aspek berikut dan catatkan dalam jadual seperti di bawah (rujuk Jadual 8):

Jadual 8: Jadual Pemerhatian

Jenis tapak Masa (minit) Suhu (0C) Jumlah air Warna air
Warna Hitam kondensasi (ml)
Warna Putih

Soalan Perbincangan

i. Jelaskan faktor yang mempengaruhi proses desalinasi.
ii. Apakah yang berlaku sekiranya tapak berkenaan digantikan dengan kerajang aluminium?

Adakah kerajang aluminium masih mampu membantu dalam proses pemanasan air?
Jelaskan.
iii. Luas permukaan merupakan salah satu faktor yang mempengaruhi kadar penyejatan.
Adakah perubahan luas permukaan berkait dengan perubahan tahap kondensasi?
iv. Air laut mempunyai takat didih yang tinggi berbanding dengan air bersih. Adakah ini
bermakna sekiranya menggunakan air bersih, kadar penyejatan akan meningkat?
Mengapa?
v. Bagaimanakah suhu air laut mempengaruhi kadar penyejatan?
vi. Apakah sektor TH yang terlibat? Huraikan.

Kesimpulan

Kesimpulannya, sumber cahaya matahari merupakan aplikasi TH di dalam Sektor Bekalan
Tenaga bagi kategori Tenaga Boleh Baharu agar dapat menjadikan air laut sebagai air bersih
serta digunakan oleh semua hidupan. Aktiviti ini juga turut mengaplikasikan Sektor Industri
bagi kategori Tenaga Boleh Baharu, iaitu Solar Menghasilkan Haba yang dapat memanaskan
air laut dan membantu dalam proses kondensasi. Selain daripada itu, terdapat faktor lain
yang turut menyumbang dalam menghasilkan sumber air bersih dengan menggunakan
tenaga solar. Antaranya ialah luas permukaan dan tahap ketepuan air yang diuji. Oleh
yang demikian, demi memanfaatkan alam semula jadi dan menjaga alam sekitar, kita patut
memperbanyakkan penggunaan TH untuk alam sekitar demi manfaat bersama.

138 SAINS

Kerjaya Dalam Teknologi Hijau

• Jurutera
• Konsultan Persekitaran
• Juruteknik Bahan
• Guru Pendidikan Vokasional
• Juruteknik Sistem Tenaga Solar
• Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran

4.9.1 SUMBER RUJUKAN

Aktiviti 10

i. Bahan Bakar Alternatif
https://tetyafriani.wordpress.com/2013/04/03/bahan-bakar-alternatif/

ii. Dapur Solar
http://www.slideshare.net/anuar032/kajian-dapur-solar-15599251

iii. How To Build A Solar Oven – With Cardboard
https://www.youtube.com/watch?v=eNkBranK7JQ

iv. How To Make A Simple Solar Cooker To Understand The Use Of Solar Energy
https://www.youtube.com/watch?v=v5CdNH3sQT0

v. Kelebihan dan Kekurangan Solar PV
http://hafizrahim.com/kelebihan-dan-kekurangan-solar-pv/

vi. Kepentingan Tenaga Suria kepada Manusia
https://www.scribd.com/doc/231961432/Kepentingan-Tenaga-Suria-Kepada-Manusia

Aktiviti 11

i. Aktiviti Makmal 4.7.2: Proses Penghabluran
http://onelearningsolution.blogspot.my/2015/06/aktiviti-makmal-472-proses-
penghabluran.html

ii. Eksperimen Bab 4 Tingkatan 4: Penulenan Bahan
https://maribelajarsains.wordpress.com/eksperimen/experimen-bab-4-tingkatan-5-
penulenan-bahan/

iii. Laporan Amali Kimia: Penghabluran Semula
http://www.slideshare.net/eepapoppins/laporan-amali-penghabluran-semula

iv. SCE1014 Amali 2 – Penghabluran Semula
http://www.slideshare.net/NurulAshakirin/amali-2-penghabluran-semula-57121304

Aktiviti 12

i. Masakan Solar / Solar Cooker
http://kppm2.tripod.com/id7.html

ii. Projek Solar Cooker
http://www.smart.edu.my/sekolahlestari/index.php?option=com_content&view=
article&id= 81& Itemid=49

SAINS 139

4.9.2 CADANGAN JAWAPAN SOALAN PERBINCANGAN

AKTIVITI 10

i. 3 prinsip asas yang digunakan dalam penghasilan dapur solar ialah:
a) Cahaya matahari
• Dapur solar diletakkan di kawasan panas.
• Dapur tidak akan berfungsi apabila hari mendung atau pada waktu malam.
• Jumlah kemasukan cahaya bergantung kepada reka bentuknya.
b) Menukar cahaya matahari kepada haba
• Pemerangkapan haba seperti warna hitam digunakan pada dapur solar serta
permukaan yang berkilat seperti kerajang aluminium dapat membantu dalam proses
penyerapan cahaya matahari dan akan ditukarkan kepada haba.
• Periuk atau kuali hitam akan menyerap haba dan haba tersebut akan digunakan untuk
memasak.
c) Pemerangkapan haba
• Bahan seperti plastik atau kaca boleh digunakan untuk menyerap cahaya
matahari dan ditukarkan kepada haba.
• Plastik atau kaca akan memerangkap haba yang terdapat pada dapur solar.
• Cahaya matahari akan diserap oleh periuk atau kuali hitam serta pelapik hitam yang
diletakkan di bawah periuk atau kuali, kemudian cahaya matahari akan ditukarkan
kepada tenaga haba dan memanaskan periuk atau kuali yang terdapat dalam kotak
solar.
• Tenaga haba akan terperangkap di dalam kotak solar yang bertutup kerana haba tidak
dapat melepasi penutup yang digunakan untuk kotak solar.
• Haba yang terperangkap dalam kotak solar bertindak balas dengan permukaan yang
berwarna gelap dan menghasilkan haba.

ii. Dapur solar merupakan model yang dilengkapi dengan ciri kecekapan tenaga dengan
menggunakan tenaga solar secara optimum. Dapur solar merupakan satu dapur mesra alam
dan tidak menyebabkan pencemaran terhadap alam sekitar serta menjimatkan kos kerana
tiada bahan api seperti kayu, arang batu atau gas digunakan. Dapur solar ini merupakan
sumber alternatif iaitu daripada Tenaga Boleh Baharu yang diperolehi daripada pancaran
cahaya matahari.

iii. Antara cadangan penambahbaikan ialah:
a) Mempelbagaikan reka bentuk dan sudut pantulan.
b) Menggunakan kanta OHP (Overhead Projector lens)
c) Mempelbagaikan penggunaan cermin:
o Kotak (24.5 x 18 x 10.8 cm) dan satu cermin.
o Kotak (24.5 x 18 x 10.8 cm) dengan tiga cermin.
o Kotak (21.5 x 38 x 40.5 cm) dengan tiga cermin.

iv. Sektor Bekalan Tenaga iaitu kategori Tenaga Boleh Baharu (Pemanasan Solar) dan juga
Sektor Industri melalui kategori Tenaga Boleh Baharu (Solar Menghasilkan Haba). Ini kerana
solar merupakan tenaga yang boleh baharu dan ia juga dapat menghasilkan haba untuk
pemanasan dapur.

140 SAINS

AKTIVITI 11
i. Untuk menyingkirkan sebarang bendasing daripadanya.
ii. Larutan tepu.
iii. Antara faktor yang mempengaruhi proses penghabluran:
• Suhu.
• Tahap ketepuan larutan yang digunakan.
• Luas permukaan bekas yang digunakan.
iv. Menggunakan Sektor Bekalan Tenaga yang melibatkan kategori Tenaga Boleh Baharu
(Pemanasan Solar). Ini kerana dapur solar digunakan untuk memanaskan larutan tepu bagi
menggantikan penggunaan bahan api fosil. Solar merupakan Tenaga Boleh Baharu.

AKTIVITI 12
i. Antara faktor yang mempengaruhi proses desalinasi:
• Suhu.
• Tahap ketepuan larutan yang digunakan.
• Luas permukaan bekas yang digunakan.
• Pemasangan alat desalinasi.
ii. Hasil yang diperolehi lebih kurang sama dengan tapak hitam kerana kerajang aluminium dapat
membantu dalam proses penyerapan cahaya matahari dan akan ditukarkan kepada haba.
Haba berkenaan akan memanaskan air laut dalam bekas plastik yang dialas dengan tapak
kerajang aluminium. Haba yang terperangkap akan bertindak balas dengan permukaan
kerajang aluminium dan menghasilkan haba dan seterusnya dapat membantu
mempercepatkan proses kondensasi air laut.
iii. Ya. Hal ini kerana semakin besar luas permukaan, semakin banyak air laut tersejat; maka
semakin tinggi kebarangkalian untuk proses kondensasi berlaku.
iv. Kadar penyejatan air bersih lagi cepat kerana kandungan zarahnya yang lebih rendah
berbanding dengan air laut.
v. Suhu air laut yang tinggi dapat mempercepatkan proses penyejatan berlaku.
vi. Sektor TH yang terlibat adalah Bekalan Tenaga, melibatkan kategori Tenaga Boleh Baharu
(Pemanasan Solar) dan Sektor Industri melibatkan kategori Tenaga Boleh Baharu (Solar
Menghasilkan Haba).

SAINS 141

PANEL PENULIS

1. Shahani Ismail SMK Sri Muda, Pulau Pinang

2. Anwar Hj. Sulaiman Institut Pendidikan Guru (IPG) Kampus Pulau
3. Dr. Fazliza Che Amat Pinang

IPG Kampus Sultan Abdul Halim, Kedah

4. Mior Shaharuddin Mior Abu Bakar IPG Kampus Pulau Pinang

5. Wan Norziana Wan Yaacob SMK Bukit Jambul, Pulau Pinang

TURUT MENYUMBANG

1. Prof. Haslan Abu Hassan Pengarah Pusat Pemindahan Ilmu (KTP)
2. Dr. Mardiana Idayu Ahmad Universiti Sains Malaysia (USM)

Pusat Pengajian Teknologi Industri, USM

3. Prof. Madya Dr. Mohd Suffian Yusoff Timbalan Ketua Kluster Pengurusan Sisa
Pepejal (SWAM@USM), USM

4. Prof. Madya Dr. Mohd Wira Mohd Pengarah Pusat Pendidikan dan

Shafiei Latihan Tenaga Boleh Baharu,

Kecekapan Tenaga dan Teknologi Hijau

(CETREE), USM

5. Prof. Madya Dr. Soib Taib Pusat Pengajian Kejuruteraan Elektrik
dan Elektronik, USM

142 SAINS

PENGHARGAAN

1. Puan Rozainum Ahmad Pengarah Bahagian Kokurikulum dan Kesenian
2. YBhg. Datin Dr. Ng Soo Boon (BKK)

3. YBrs. Dr. Rusilawati Othman Timbalan Pengarah Sains, Teknologi,
4. Tuan Hj. Naza Idris Saadon Kejuruteraan dan Matematik,
5. Puan Zalina Kamis Bahagian Pembangunan Kurikulum
6. Puan Norhashimah Ismail (BPK)
7. Puan Suriani Ngatiman
8. Encik Kasdi Kamin Ketua Sektor Sains dan Matematik, BPK
9. Puan Norfadhillah Yusoff
10. Encik Anandan a/l Kanniapan Ketua Sektor Pendidikan Teknik dan
11. Puan Nor’Aidah Nordin Vokasional, BPK

Penolong Pengarah Sub Unit Sains, Matematik
dan Teknologi, BKK

Penolong Pengarah Unit Kejuruteraan Awam,
BPK

Penolong Pengarah Unit Kejuruteraan Awam,
BPK

Penolong Pengarah Unit Sains
Menengah, BPK

Penolong Pengarah Unit Sains Tulen, BPK

Penolong Pengarah Unit Sains Tulen, BPK

Penolong Pengarah Unit Sains Tulen, BPK

SAINS 143

144 SAINS

SAINS 145