50 หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 รายวิชา พื้นฐาน รหัสวิชา ว16101 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชื่อหน่วยการเรียนรู้เรื่องแสงและเงา ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เวลาเรียน 6 ชั่วโมง 1. สาระ/มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด สาระที่ 2 วิทยาศาสตร์กายภาพ มาตรฐาน ว 2.3 เข้าใจความหมายของพลังงาน การเปลี่ยนแปลงและการถ่ายโอนพลังงาน ปฏิสัมพันธ์ระหว่าง สสาร และพลังงาน พลังงานในชีวิตประจาวัน ธรรมชาติของคลื่น ปรากฏการณ์ที่เกี่ยวข้องกับเสียง แสง และคลื่น แม่เหล็กไฟฟ้า รวมทั้งนาความรู้ไปใช้ประโยชน์ ตัวชี้วัด ป.6/7 อธิบายการเกิดเงามืดเงามัวจากหลักฐานเชิงประจักษ์ ป.6/8 เขียนแผนภาพรังสีของแสงแสดงการเกิดเงามืดเงามัว 2. สาระสำคัญ /ความคิดรวบยอด แสงเกิดจากแหล่งกำเนิดแสง โดยเคลื่อนที่ออกจากแหล่งกำเนิดแสงทุกทิศทางเป็นแนวเส้นตรง เมื่อนำวัตถุ ทึบแสงมากั้นทางเดินของแสงจะเกิดเงาขึ้นบนฉากรับแสงที่อยู่ด้านหลังวัตถุ โดยเงามีรูปร่างคล้ายวัตถุที่ทำให้เกิด เงา โดยเงาที่เกิดขึ้นมี 2 ลักษณะ คือเงามืดและเงามัว เราสามารถเขียนแผนภาพรังสีของแสงในการเกิดเงาได้ และ สามารถนำการเกิดเงาไปใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวันได้ 3. สาระการเรียนรู้ 3.1 สาระการเรียนรู้แกนกลาง 3.1.1 เมื่อนำวัตถุทึบแสงมากั้นแสงจะเกิดเงาบนฉากรับแสงที่อยู่ด้านหลังวัตถุ โดยเงามีรูปร่างคล้ายวัตถุ ที่ทำให้เกิดเงา เงามัวเป็นบริเวณที่มีแสงบางส่วนตกลงบนฉาก ส่วนเงามืดเป็นบริเวณที่ไม่มีแสงตกลงบนฉากเลย 3.2 สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น - 4. สมรรถนะสำคัญ 4.1 ความสามารถในการสื่อสาร 4.2 ความสามารถในการคิด 4.3 ความสามารถในการแก้ปัญหา 4.4 ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 4.5 ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี 5. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 5.1 มีวินัย 5.2 ใฝ่เรียนรู้
51 5.3 มุ่งมั่นในการทำงาน 6. ชิ้นงาน/ภาระงาน 6.1 แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 แสงและเงา 6.2 กิจกรรมที่ 1 การเกิดเงามืดและเงามัว 6.3 ใบงานที่ 4.1 เงามืดและเงามัว 6.4 ละครเงา ลักษณะงานสุดท้าย นักเรียนใช้กระบวนการกลุ่มนำความรู้เกี่ยวกับการเกิดเงามาแสดงละครเงา โดยให้ช่วยกันแต่งนิทานเรื่อง สั้น 1 เรื่อง จากนั้นให้สร้างตัวละคร อุปกรณ์ และฉากประกอบด้วยวัสดุที่แต่ละกลุ่มเลือก แล้วจัดแสดงละครเงา 7. การวัดและประเมินผล 7.1 การประเมินระหว่างจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ชิ้นงาน/ภาระงาน วิธีการประเมิน เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน แบบทดสอบก่อน/หลัง เรียนหน่วยการเรียนรู้ ที่ 4 ตรวจแบบทดสอบก่อน/หลัง เรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ร้อยละ 60 ผ่าน เกณฑ์ กิจกรรมที่ 1 ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับพอใช้ขึ้นไป ใบงานที่ 4.1 เงามืด และเงามัว ตรวจใบลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับพอใช้ขึ้นไป 7.2 การประเมินเมื่อสิ้นสุดกิจกรรมการเรียนรู้ ชิ้นงาน / ภาระงาน วิธีการประเมิน เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน ละครเงา ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับพอใช้ขึ้นไป 8. กิจกรรมการเรียนรู้ 8.1 ศึกษา/สืบค้น/บันทึก/อภิปราย/สรุปข้อมูล/จัดกระทำ/นำเสนอ/อธิบาย/เขียนแผนภาพ เรื่อง การเกิดเงา มืดและเงามัว (4 ชั่วโมง) 8.2 ศึกษา/สืบค้น/บันทึก/อภิปราย/สรุปข้อมูล/จัดกระทำ/นำเสนอ การแสดงละครเงา (2 ชั่วโมง)
52 9. สื่อและแหล่งเรียนรู้ 9.1 แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 เรื่อง แสงและเงา 9.2 บัตรภาพจิกซอว์ 9.3 PowerPoint เรื่อง แสงและเงา 9.4 ใบงาน 9.5 วัสดุ – อุปกรณ์ที่ใช้ในกิจกรรม 9.6 ห้องปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ 9.7 หนังสือแบบเรียนวิทยาศาสตร์
53 เฉลย 1. ข 2. ง 3. ก 4. ข 5. ง 6. ค 7. ง 8. ค 9. ก 10. ข แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 แสงและเงา คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว 1. ข้อใดกล่าวถูกต้อง ก. แสงมีทิศทางการเคลื่อนที่หลากหลาย ไม่มีทิศทางที่ แน่นอน ข. เงาที่เกิดจากวัตถุทึบแสงเป็นได้ทั้งเงามืดและเงามัว ค. วัตถุโปร่งแสงสามารถทำให้เกิดเงามืดได้ ง. เงามืดจะใหญ่ขึ้นเมื่อฉากรับแสงอยู่ไกลจากวัตถุ 2. ถ้าต้องการมุงหลังคาโดยที่แสงไม่สามารถผ่านได้ นักเรียนจะเลือกใช้วัสดุในข้อใด ก. กระจกฝ้า ข. แผ่นพอลิคาร์บอเนต ค. แผ่นอะคริลิก ง. กระเบื้องคอนกรีต 3. วัตถุใดทำให้เกิดเฉพาะเงามัว ก. กระจกฝ้า ข. ลูกปิงปอง ค. ยางลบ ง. ถุงกระดาษ 4. จากแผนภาพ เป็นปรากฏการณ์ใด ตำแหน่ง A และ ตำแหน่ง B คืออะไร ก. จันทรุปราคา ตำแหน่ง A คือ เงามืด ตำแหน่ง B คือ เงามัว ข. จันทรุปราคา ตำแหน่ง A คือ เงามัว ตำแหน่ง B คือ เงามืด ค. สุริยุปราคา ตำแหน่ง A คือ เงามืด ตำแหน่ง B คือ เงามัว ง. สุริยุปราคา ตำแหน่ง A คือ เงามัว ตำแหน่ง B คือ เงามืด 5. สาเหตุที่ทำให้เกิดเงาคือข้อใด ก. การเคลื่อนที่ของแสงกระทบกับกับฉากรับแสง จนหักเหแล้วสะท้อนภาพกลายเป็นเงา ข. แสงเปลี่ยนสีและเดินทางข้ามผ่านวัตถุ ตกกระทบกับอากาศจึงเกิดเงา ค. การเปลี่ยนแปลงของแนวรังสีของแสงผ่านวัตถุ แล้วตกกระทบกับแหล่งกำเนิดแสง ง. การเคลื่อนที่ของแสงแล้วมีวัตถุทึบแสงมากั้นทางเดินแสงทำ ให้เกิดเงาบนฉากรับแสง 6. บริเวณใดมองไม่เห็นแหล่งกำเนิดแสง ก. เงามัว ข. ฉากรับแสง ค. เงามืด ง. ไม่มีข้อถูก 7. ถ้านักเรียนยืนอยู่หน้าแหล่งกำเนิดแสง และมีกำแพงเป็นฉาก รับแสง เงาที่เกิดขึ้นมีลักษณะใด ก. เงามัว ข. เงามืด ค. ไม่เกิดเงา ง. เงามืด และเงามัว 8. ข้อใดคือลักษณะของเงามัว ก. เงามีความคมชัด ข. เงาของวัตถุที่ไม่มีแสงผ่าน ค. เงาไม่มีความคมชัด ง. เงาที่เกิดบริเวณที่มืดสนิท 9. การแสดงท้องถิ่นใดใช้ประโยชน์จากเงา ก. หนังตะลุง ข. ลิเก ค. ผีตาโขน ง. ฟ้อนมูเซอ 10. กรณีใดที่จะเกิดเงามืดเท่านั้น ก. วัตถุทึบแสงอยู่ใกล้ฉากรับแสง ข. แหล่งกำเนิดแสงเป็นจุดเล็กผ่านวัตถุทึบแสง ค. แหล่งกำเนิดแสงมีขนาดเท่ากับวัตถุ และอยู่ใกล้กับฉากรับ แสง ง. วัตถุเป็นตัวกลางโปร่งแสงอยู่ใกล้กับแหล่งกำเนิดแสงที่มี ขนาดใหญ่กว่าวัตถุ B A
54 แบบประเมินผลงาน ละครเงา คำชี้แจง: โปรดแสดงความคิดเห็นของท่าน และทำเครื่องหมาย ลงในช่องว่าง ตามเกณฑ์การประเมิน ดังนี้ 3 = ดี 2 = พอใช้ 1 = ปรับปรุง ประเด็นการประเมิน เกณฑ์การให้คะแนน 3 2 1 1) การเรียบเรียงเนื้อหาและภาษาที่ใช้ในการแต่งละคร 2) การออกแบบตัวละคร อุปกรณ์ และฉากประกอบละคร 3) การแสดงละครเงาหน้าชั้นเรียน รวมคะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 8-9 ดี 5-7 พอใช้ 1-4 ปรับปรุง
55 เกณฑ์การให้คะแนนผลงานละครเงา ประเด็นการประเมิน เกณฑ์การให้คะแนน ดี (3 คะแนน) พอใช้ (2 คะแนน) ปรับปรุง (1 คะแนน) 1. การเรียบเรียงเนื้อหาและ ภาษาที่ใช้ในการแต่ง ละคร การเรียบเรียงเนื้อหา กระชับ เข้าใจง่าย ใช้ คำศัพท์และระดับภาษาใน การแต่งละครถูกต้อง เหมาะสมและน่าสนใจ การเรียบเรียงเนื้อหา บางส่วนยืดเยื้อไม่กระชับ ใช้คำศัพท์และระดับ ภาษาในการแต่งละคร ถูกต้องเหมาะสมเป็นส่วน ใหญ่ การเรียบเรียงเนื้อหา ไม่ ค่อยต่อเนื่อง ใช้คำศัพท์และ ระดับภาษาใน การแต่งละครถูกต้อง เหมาะสมเป็นเพียง บางส่วน และไม่ค่อย น่าสนใจ 2. การออกแบบตัวละคร อุปกรณ์ และฉาก ประกอบละคร การออกแบบตัวละคร อุปกรณ์ และฉากสะท้อน ให้เห็นถึงความคิด สร้างสรรค์ และสอดคล้อง กับละครที่แต่งขึ้น สามารถดึงดูดความสนใจ ได้เป็นอย่างดี การออกแบบตัวละคร อุปกรณ์ และฉากสะท้อน ให้เห็นถึงความคิด สร้างสรรค์ และสอดคล้อง ส่วนใหญ่กับละครที่แต่ง ขึ้น แต่ไม่น่าสนใจ เท่าที่ควร การออกแบบตัวละคร อุปกรณ์ และฉากยังไม่ สามารถสะท้อนให้เห็นถึง ความคิดสร้างสรรค์และ แปลกใหม่ รวมทั้งการ ตกแต่งไม่น่าสนใจ 3. การแสดงละครเงาหน้า ชั้นเรียน แสดงละครเงาหน้าชั้น เรียนด้วยความมั่นใจ เสียงดังชัดเจน และใช้ อุปกรณ์ประกอบการ แสดง ที่ออกแบบ ไว้ได้อย่างต่อเนื่อง น่าฟัง แสดงละครเงาหน้าชั้น เรียนด้วยเสียงดังชัดเจน แต่ยังติดขัดในการใช้ อุปกรณ์ประกอบการ แสดงที่ออกแบบไว้ ทำให้ การเล่าเรื่องไม่ค่อย ต่อเนื่อง ไม่มั่นใจในการแสดง ละครเงาหน้าชั้นเรียน ใช้ เสียงเบา ติดขัดในการใช้ อุปกรณ์ประกอบการ แสดง และเล่าเรื่องได้ไม่ น่าสนใจ
56 ใบงานที่ 4.1 เงามืดและเงามัว คำชี้แจง : ให้นักเรียนระบุตำแหน่งเงามืดและเงามัว แล้วอธิบายการเกิดเงามืดและเงามัว สำหรับติดจิกซอว์ เงามืดและเงามัวเกิดขึ้นได้ อย่างไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………
57 ใบงานที่ 4.2 ละครเงา คำชี้แจง : ให้นักเรียนแต่งนิทานสั้นๆ กลุ่มละ 1 เรื่อง จากนั้นให้สร้างตัวละคร อุปกรณ์ และฉากประกอบด้วย วัสดุที่แต่ละกลุ่มเลือกเอง นิทานเรื่อง.................................................. เนื้อเรื่อง นิทานเรื่อง.................................................. เนื้อเรื่อง ............................................................................................................................. ....................................... ออกแบบตัวละคร ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................
58 บัตรภาพจิกซอว์
59 บัตรภาพจิกซอว์
60 บัตรภาพจิกซอว์
61 โจทย์ : แหล่งกำเนิดแสงมีขนาดเล็กเป็นจุด วัสดุ-อุปกรณ์ - ไม้เสียบลูกชิ้น 1 อัน - ไฟฉาย 1 กระบอก - ดินน้ำมัน 1 ก้อน(ปั้นขนาดเท่าลูกปิงปอง) - กระดาษสีขาวแผ่นใหญ่ 1 แผ่น - กระดาษแข็งเจาะรู โจทย์ : แหล่งกำเนิดแสงมีขนาดเล็กกว่าวัตถุ วัสดุ-อุปกรณ์ - ไม้เสียบลูกชิ้น 1 อัน - ไฟฉาย 1 กระบอก - ลูกบาสเกตบอล - กระดาษสีขาวแผ่นใหญ่ 1 แผ่น โจทย์ : แหล่งกำเนิดแสงมีขนาดเท่ากับวัตถุ วัสดุ-อุปกรณ์ - ไม้เสียบลูกชิ้น 1 อัน - ไฟฉาย 1 กระบอก - ดินน้ำมัน 1 ก้อน(ปั้นขนาดเท่ากับ แหล่งกำเนิดแสง) - กระดาษสีขาวแผ่นใหญ่ 1 แผ่น โจทย์ : แหล่งกำเนิดแสงมีขนาดใหญ่กว่าวัตถุ และวางฉากหลังไว้ใกล้วัตถุ วัสดุ-อุปกรณ์ - ไม้เสียบลูกชิ้น 1 อัน - ไฟฉาย 1 กระบอก - ดินน้ำมัน 1 ก้อน(ปั้นขนาดเท่าลูกปิงปอง) - กระดาษสีขาวแผ่นใหญ่ 1 แผ่น - กระดาษแข็งเจาะรู โจทย์ : แหล่งกำเนิดแสงมีขนาดใหญ่กว่าวัตถุ และวางฉากหลังไว้ไกลวัตถุ วัสดุ-อุปกรณ์ - ไม้เสียบลูกชิ้น 1 อัน - ไฟฉาย 1 กระบอก - ดินน้ำมัน 1 ก้อน(ปั้นขนาดเท่าลูกปิงปอง) - กระดาษสีขาวแผ่นใหญ่ 1 แผ่น - กระดาษแข็งเจาะรู สลากโจทย์การเกิดเงามืดและเงามัว
62 แบบสังเกตคุณลักษณะ ชื่อ.................................................................................... เลขที่............... ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ห้อง.......... คำชี้แจง : ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ลงในช่องที่ตรงกับ ระดับคะแนน ข้อ การสังเกตพฤติกรรมของนักเรียน ระดับความคิดเห็น 3 2 1 มีวินัย 1 ปฏิบัติตามข้อตกลงในการเรียนสม่ำเสมอ 2 ทำงานที่ได้รับมอบหมายอย่างตั้งใจ 3 ทำงานเสร็จส่งตามเวลาที่กำหนด ใฝ่เรียนรู้ 4 ร่วมทำกิจกรรมต่างๆ ที่ครูจัดให้อย่างตั้งใจ 5 เอาใจใส่งานที่ได้รับมอบหมาย 6 ตอบคำถามครูอย่างสม่ำเสมอ มุ่งมั่นในการทำงาน 7 ปฏิบัติหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายอย่างตั้งใจ มีความรับผิดชอบ 8 ปรับปรุงและแก้ปัญหาในการทำงานให้สำเร็จ 9 พัฒนาการเรียนของตนเองตลอดเวลา รวมคะแนน เกณฑ์ให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ (100%) ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง (70%) ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง (50%) ให้ 1 คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 23-27 ดีมาก 18-22 ดี 13-17 พอใช้ ต่ำกว่า 13 ปรับปรุง เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ
63 แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม คำชี้แจง : ให้ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ลงในช่องที่ตรงกับ ระดับคะแนน ลำดับ ที่ ชื่อ–สกุล ของนักเรียน การแสดง ความ คิดเห็น การยอมรับ ฟังคนอื่น การทำงาน ตามที่ได้รับ มอบหมาย ความมี น้ำใจ การมี ส่วนร่วม ในการ ปรับปรุง ผลงานกลุ่ม รวม 15 คะแนน 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ (100%) ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง (70%) ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง (50%) ให้ 1 คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 14-15 ดีมาก 11-13 ดี 8-10 พอใช้ ต่ำกว่า 8 ปรับปรุง เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ
64 แบบประเมินผลการจัดทำหน่วยการเรียนรู้ รายวิชา วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 เรื่อง แสงและเงา ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เวลา 6 ชั่วโมง คำชี้แจง โปรดเขียนเครื่องหมาย / ลงในช่องที่ตรงกับระดับการปฏิบัติ ระดับการปฏิบัติ 4 หมายถึง การปฏิบัติมากที่สุด 3 หมายถึง การปฏิบัติมาก 2 หมายถึง การปฏิบัติปานกลาง 1 หมายถึง การปฏิบัติน้อย รายการประเมิน ระดับการปฏิบัติ 1 2 3 4 1. ชื่อหน่วยการเรียนรู้กะทัดรัด ชัดเจน ครอบคลุมเนื้อหาสาระ 2. มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด มีความเชื่อมโยงกันเหมาะสม 3. ความสอดคล้องของสาระสำคัญกับมาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด 4. ความสอดคล้องของสาระสำคัญกับสาระการเรียนรู้ 5. ความเชื่อมโยงสัมพันธ์กันระหว่างชื่อหน่วยการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด สาระสำคัญ และสาระการเรียนรู้ 6. กิจกรรมการเรียนรู้สอดคล้องกับสาระการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด 7. กิจกรรมการเรียนรู้มีความครอบคลุมในการพัฒนาผู้เรียนให้มีความรู้ ทักษะ/ กระบวนการ และคุณลักษณะที่พึงประสงค์ 8. กิจกรรมการเรียนรู้สามารถนำผู้เรียนไปสู่การสร้างชิ้นงาน / ภาระงาน 9. มีการประเมินผลตามสภาพจริงและสอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด 10. ประเด็นและเกณฑ์การประเมินสามารถสะท้อนคุณภาพผู้เรียนตามมาตรฐานการ เรียนรู้ / ตัวชี้วัด 11. ความเหมาะสม เพียงพอใจการกำหนดสื่อการเรียนรู้ 12. หน่วยการเรียนรู้ที่จัดทำสามารถนำไปปฏิบัติได้จริง รวม / สรุปผล................. หรือ เฉลี่ย / สรุปผล................. การแปลความหมาย การประเมินหน่วยการเรียนรู้ เกณฑ์ ค่าเฉลี่ย 1.00 – 1.75 ปรับปรุง 1.76 – 2.50 พอใช้ 2.51 – 3.25 ดี 3.26 – 4.00 ดีมาก หรือ คะแนน 12 – 20 ปรับปรุง 21 – 30 พอใช้ 31 - 39 ดี 40 – 48 ดีมาก
65 หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 รายวิชา พื้นฐาน รหัสวิชา ว16101 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชื่อหน่วยการเรียนรู้ เรื่อง สารรอบตัวเรา ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เวลาเรียน 6 ชั่วโมง 1. สาระ/มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด สาระที่ 2 วิทยาศาสตร์กายภาพ มาตรฐาน ว 2.1 เข้าใจสมบัติของสสาร องค์ประกอบของสสาร ความสัมพันธ์ระหว่างสมบัติของสสารกับ โครงสร้างและแรงยึดเหนี่ยวระหว่างอนุภาค หลักและธรรมชาติของการเปลี่ยนแปลงสถานะของสสาร การเกิด สารละลาย และการเกิดปฏิกิริยาเคมี ตัวชี้วัด ป.6/1 อธิบายและเปรียบเทียบการแยกสารผสมโดยการหยิบออก การร่อน การใช้แม่เหล็กดึงดูด การรินออก การกรอง และการตกตะกอน โดยใช้หลักฐานเชิงประจักษ์รวมทั้งระบุวิธีแก้ปัญหาในชีวิตประจำวันเกี่ยวกับ การแยกสาร 2. สาระสำคัญ /ความคิดรวบยอด สารรอบตัวเราส่วนใหญ่เป็นสารผสม เช่น น้ำจิ้มไก่ น้ำโคลน ทรายผสมกรวด ซึ่งเราสามารถแยกสารผสมออก จากกันได้ด้วยวิธีการต่างๆ เช่น การหยิบออก การร่อน การใช้แม่เหล็กดึงดูด การตกตะกอน การกรอง การรินออก โดยสามารถนำวิธีเหล่านี้ไปใช้ประโยชน์ในการแยกสารผสมที่พบในชีวิตประจำวันได้ 3. สาระการเรียนรู้ 3.1 สาระการเรียนรู้แกนกลาง 3.1.1 สารผสมประกอบด้วยสารตั้งแต่ ๒ ชนิดขึ้นไปผสมกัน เช่น น้ำมันผสมน้ำ ข้าวสารปนกรวดทราย วิธีการที่เหมาะสมในการแยกสารผสมขึ้นอยู่กับลักษณะและสมบัติของสารที่ผสมกัน ถ้าองค์ประกอบของสารผสม เป็นของแข็งกับของแข็งที่มีขนาดแตกต่างกันอย่างชัดเจน อาจใช้วิธีการหยิบออกหรือการร่อนผ่านวัสดุที่มีรูถ้ามี สารใดสารหนึ่งเป็นสารแม่เหล็กอาจใช้วิธีการใช้แม่เหล็กดึงดูด ถ้าองค์ประกอบเป็นของแข็งที่ไม่ละลายในของเหลว อาจใช้วิธีการรินออก การกรอง หรือการตกตะกอนซึ่งวิธีการแยกสารสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวันได้ 3.2 สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น - 4. สมรรถนะสำคัญ 4.1 ความสามารถในการสื่อสาร 4.2 ความสามารถในการคิด 4.3 ความสามารถในการแก้ปัญหา 4.4 ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 4.5 ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี
66 5. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 5.1 มีวินัย 5.2 ใฝ่เรียนรู้ 5.3 มุ่งมั่นในการทำงาน 6. ชิ้นงาน/ภาระงาน 6.1 แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 สารรอบตัวเรา 6.2 กิจกรรมที่ 1 แยกสารที่เป็นของแข็งออกจากของแข็ง 6.3กิจกรรมที่ 2 แยกสารที่เป็นของแข็งออกจากของเหลว 6.4 Big Book ลักษณะงานสุดท้าย นักเรียนใช้กระบวนการกลุ่มสืบค้นชื่อสารผสมที่พบในชีวิตประจำวันให้ได้มากที่สุด แล้วนำมาจัดทำเป็น Big Book โดยให้วาดภาพหรือติดภาพ และระบุชื่อสารผสม พร้อมบอกว่าควรใช้วิธีใดในการแยกสารผสม ตกแต่งให้ สวยงาม จากนั้นนำเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน 7. การวัดและประเมินผล 7.1 การประเมินระหว่างจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ชิ้นงาน/ภาระงาน วิธีการประเมิน เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน แบบทดสอบก่อน/หลัง เรียนหน่วยการเรียนรู้ ที่ 5 ตรวจแบบทดสอบก่อน/หลัง เรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 ร้อยละ 60 ผ่าน เกณฑ์ กิจกรรมที่ 1 ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับพอใช้ขึ้นไป กิจกรรมที่ 2 ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับพอใช้ขึ้นไป 7.2 การประเมินเมื่อสิ้นสุดกิจกรรมการเรียนรู้ ชิ้นงาน / ภาระงาน วิธีการประเมิน เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน Big Book ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับดีขึ้นไป 8. กิจกรรมการเรียนรู้ 8.1 ศึกษา/ตั้งคำถาม/สังเกต/วางแผน/ตั้งสมมติฐาน/ทดลอง/รวบรวม/บันทึกข้อมูล/อภิปรายเปรียบเทียบ/ แสดงความคิดเห็น/สรุปและอธิบายผลจากการทดลอง เรื่อง แยกสารที่เป็นของแข็งออกจากของแข็ง (3 ชั่วโมง) 8.2 ศึกษา/ตั้งคำถาม/สังเกต/วางแผน/ตั้งสมมติฐาน/ทดลอง/รวบรวม/บันทึกข้อมูล/อภิปรายเปรียบเทียบ/ แสดงความคิดเห็น/สรุปและอธิบายผลจากการทดลอง เรื่อง แยกสารที่เป็นของแข็งออกจากของแข็ง (3 ชั่วโมง)
67 9. สื่อและแหล่งเรียนรู้ 9.1 แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 เรื่อง สารรอบตัวเรา 9.2 บัตรภาพสถานการณ์ 9.3 แผนภาพกระบวนการเกิดลม 9.4 PowerPoint เรื่อง การแยกสารผสม 9.5 วัสดุ - อุปกรณ์ที่ใช้ในกิจกรรม 9.6 ห้องปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ 9.7 หนังสือแบบเรียนวิทยาศาสตร์
68 เฉลย 1. ข 2. ค 3. ง 4. ค 5. ก 6. ก 7. ข 8. ข 9. ง 10. ง หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 สารรอบตัวเรา คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว 1. พิจารณาตารางต่อไปนี้ สาร ขนาดอนุภาค (เซนติเมตร) การละลายน้ำ A 0.5 ไม่ละลาย B 0.7 ละลาย C 1.2 ละลาย สาร A, B และ C เป็นของแข็ง ลักษณะเป็นเกล็ดสีขาวเหมือนกัน ถ้าต้องการแยกสารผสมทั้ง 3 ชนิด ข้อใดกล่าวถูกต้อง ก. ใช้การละลายน้ำจะสามารถแยกสารผสมทั้ง 3 ได้ ข. ใช้ตะแกรงที่มีขนาดรู 1 เซนติเมตร ร่อนสามารถแยกสาร C ได้เป็นอันดับแรก ค. นำสารผสมละลายน้ำ แล้วใช้การรินออก จะแยกสาร B และ C ได้ ง. ไม่มีวิธีการแยกสารผสมทั้ง 3 ชนิดนี้ได้ 2. สารในข้อใดที่นำมาแยกสารโดยการระเหยแห้งได้ทั้งหมด ก. น้ำส้มสายชู น้ำประปา ข. น้ำกลั่น น้ำมันพืช ค. น้ำเกลือ น้ำด่างทับทิม ง. น้ำอัดลม น้ำโคลน 3. ข้อใดไม่ใช่วิธีการแยกสารผสมเนื้อเดียว ก. การระเหยแห้ง ข. การกลั่น ค. โครมาโทกราฟี ง. การกรอง 4. สารผสมในข้อใดใช้การระเหิดแยกไม่ได้ ก. การบูรและน้ำตาล ข. ลูกเหม็นและเกลือแกง ค. พิมเสนและเกล็ดไอโอดีน ง. เอทานอลและผงถ่าน 5. หากแป้งสาลีมีกรวดผสมอยู่ นักเรียนจะมีวิธีแยกอย่างไร ก. การร่อน ข. การกรอง ค. การตกตะกอน ง. การระเหยแห้ง 6. ใครเลือกใช้วิธีการแยกสารผสมได้เหมาะสม ก. นัทใช้การระเหยแห้งในการแยกน้ำเชื่อม ข. มิวใช้การระเหิดในการแยกน้ำเกลือ ค. มุกใช้การร่อนในการแยกผงถ่านกับผงตะไบเหล็ก ง. นาใช้การหยิบออกในการแยกเกล็ดไอโอดีนกับกรวด 7. ข้อใดเป็นสารผสมทั้งหมด ก. น้ำ เหล็ก ทองแดง ข. น้ำเกลือ น้ำโคลน น้ำเชื่อม ค. ฟิวส์ ทองแดง น้ำตาล ง. ทองเหลือง เหล็ก ทอง 8. ข้อใดกล่าวถึงการรินออกและการกรองได้ถูกต้อง ก. การรินออกและการกรองเป็นการแยกสารเนื้อเดียว ข. การรินออกไม่ต้องใช้อุปกรณ์อื่น แต่การกรองต้องเท สารผ่านอุปกรณ์ที่มีรูพรุน ค. การรินออกและการกรองเป็นการแยกสารระหว่าง ของเหลวกับของเหลว ง. การกรองใช้แยกสารผสมระหว่างของเหลวกับของเหลว ส่วนการรินออกใช้แยกสารผสมระหว่างของแข็งกับ ของเหลว 9. ข้อใดใช้การหยิบออกในการแยกสารได้ ก. ข้าวเปลือกกับทราย ข. เกลือแกงกับทราย ค. น้ำตาลกับทราย ง. ตะปูกับทราย 10. ถ้าต้องการแยกสารผสมชนิดหนึ่งที่ประกอบด้วย เกลือ ทราย และผงตะไบเหล็ก นักเรียนจะแยกสารโดย วิธีการใดตามลำดับ ก. การกรอง การหยิบออก การใช้แม่เหล็ก ข. การตกตะกอน การใช้แม่เหล็ก การหยิบออก ค. การละลาย การระเหยแห้ง การใช้แม่เหล็ก ง. การใช้แม่เหล็ก การละลาย การกรอง แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน
69 แบบประเมินผลงาน Big Book คำชี้แจง: โปรดแสดงความคิดเห็นของท่าน และทำเครื่องหมาย ลงในช่องว่าง ตามเกณฑ์การประเมิน ดังนี้ 3 = ดี 2 = พอใช้ 1 = ปรับปรุง ประเด็นการประเมิน เกณฑ์การให้คะแนน 3 2 1 1. การเตรียมวัตถุดิบในการสกัดสี 2. วิธีการสกัดสีจากวัตถุดิบธรรมชาติ 3. การนำสีที่สกัดได้ไปใช้ทำบัวลอย 4. การเขียนวิธีแยกสารผสมและภาษาที่ใช้ใน Big Book 5. การนำเสนอข้อมูลหน้าชั้นเรียน รวมคะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 13-15 ดี 9-12 พอใช้ 1-8 ปรับปรุง
70 เกณฑ์การให้คะแนนผลงาน Big Book ประเด็นการประเมิน เกณฑ์การให้คะแนน ดี (3 คะแนน) พอใช้ (2 คะแนน) ปรับปรุง (1 คะแนน) 1. การเตรียมวัตถุดิบในการ สกัดสี แสวงหาและเลือกวัตถุดิบ ในท้องถิ่นมาใช้สกัดสีได้ ครบทั้ง 3 ชนิด แสวงหาและเลือกวัตถุดิบ ในท้องถิ่นมาใช้สกัดสีได้ 2 ชนิด แสวงหาและเลือกวัตถุดิบ ในท้องถิ่นมาใช้สกัดสีได้ เพียง 1 ชนิด 2. ความถูกต้อง เหมาะสม ของวิธีการสกัดสีจาก วัตถุดิบธรรมชาติ วิธีการที่ใช้ในการสกัดสี ถูกต้อง เหมาะสมกับ วัตถุดิบธรรมชาติทั้ง 3 ชนิด วิธีการที่ใช้ในการสกัดสี ถูกต้อง เหมาะสมกับ วัตถุดิบธรรมชาติ 2 ชนิด วิธีการที่ใช้ในการสกัดสี ถูกต้อง เหมาะสมกับ วัตถุดิบธรรมชาติเพียงชนิด เดียว 3. การนำสีที่สกัดได้ไปใช้ทำ บัวลอย นำสีที่สกัดได้ไปใช้ในการ ทำบัวลอยได้จริง และ มีสีสันที่สวยงาม น่า รับประทาน นำสีที่สกัดได้ไปใช้ในการ ทำบัวลอยได้จริง แต่ สีที่ได้อ่อนจนเกินไป นำสีที่สกัดได้ไปใช้ในการทำ บัวลอยได้ แต่สีที่สกัดไป ผสมแป้งแล้วไม่เกิดสี 4. การเขียนวิธีแยกสารผสม และการตกแต่ง Big Book เขียนวิธีการแยกสารผสม จากวัตถุดิบธรรมชาติได้ กระชับ เข้าใจง่าย และ ตกแต่ง Big Book ได้ แปลกใหม่น่าสนใจ เขียนวิธีการแยกสารผสม จากวัตถุดิบธรรมชาติได้ กระชับเป็นส่วนใหญ่ และ ตกแต่ง Big Book ได้ แปลกใหม่แต่ยังไม่ น่าสนใจเท่าที่ควร เขียนวิธีการแยกสารผสม จากวัตถุดิบธรรมชาติได้ กระชับเพียงบางส่วน เข้าใจ ยาก รวมทั้งตกแต่ง Big Book ซ้ำกับผู้อื่น 5. การนำเสนอข้อมูลหน้า ชั้นเรียน นำเสนอหน้าชั้นเรียนด้วย ความมั่นใจ เสียงดัง ชัดเจน ใช้ภาษาถูกต้อง เหมาะสม และตอบ คำถามได้ นำเสนอหน้าชั้นเรียน ด้วยเสียงที่ดังชัดเจน ใช้ภาษาถูกต้องเหมาะสม แต่ไม่สามารถตอบคำถาม ได้ ไม่มั่นใจในการนำเสนอ หน้าชั้นเรียน ใช้เสียงเบา และภาษาที่ใช้ไม่ เหมาะสม รวมทั้งตอบ คำถามไม่ได้
71 แบบสังเกตคุณลักษณะ ชื่อ.................................................................................... เลขที่............... ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ห้อง.......... คำชี้แจง : ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ลงในช่องที่ตรงกับ ระดับคะแนน ข้อ การสังเกตพฤติกรรมของนักเรียน ระดับความคิดเห็น 3 2 1 มีวินัย 1 ปฏิบัติตามข้อตกลงในการเรียนสม่ำเสมอ 2 ทำงานที่ได้รับมอบหมายอย่างตั้งใจ 3 ทำงานเสร็จส่งตามเวลาที่กำหนด ใฝ่เรียนรู้ 4 ร่วมทำกิจกรรมต่างๆ ที่ครูจัดให้อย่างตั้งใจ 5 เอาใจใส่งานที่ได้รับมอบหมาย 6 ตอบคำถามครูอย่างสม่ำเสมอ มุ่งมั่นในการทำงาน 7 ปฏิบัติหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายอย่างตั้งใจ มีความรับผิดชอบ 8 ปรับปรุงและแก้ปัญหาในการทำงานให้สำเร็จ 9 พัฒนาการเรียนของตนเองตลอดเวลา รวมคะแนน เกณฑ์ให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ (100%) ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง (70%) ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง (50%) ให้ 1 คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 23-27 ดีมาก 18-22 ดี 13-17 พอใช้ ต่ำกว่า 13 ปรับปรุง เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ
72 แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม คำชี้แจง : ให้ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ลงในช่องที่ตรงกับ ระดับคะแนน ลำดับ ที่ ชื่อ–สกุล ของนักเรียน การแสดง ความ คิดเห็น การยอมรับ ฟังคนอื่น การทำงาน ตามที่ได้รับ มอบหมาย ความมี น้ำใจ การมี ส่วนร่วม ในการ ปรับปรุง ผลงานกลุ่ม รวม 15 คะแนน 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ (100%) ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง (70%) ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง (50%) ให้ 1 คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 14-15 ดีมาก 11-13 ดี 8-10 พอใช้ ต่ำกว่า 8 ปรับปรุง เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ
73 แบบประเมินผลการจัดทำหน่วยการเรียนรู้ รายวิชา วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 เรื่อง สารรอบตัวเรา ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เวลา 6 ชั่วโมง คำชี้แจง โปรดเขียนเครื่องหมาย / ลงในช่องที่ตรงกับระดับการปฏิบัติ ระดับการปฏิบัติ 4 หมายถึง การปฏิบัติมากที่สุด 3 หมายถึง การปฏิบัติมาก 2 หมายถึง การปฏิบัติปานกลาง 1 หมายถึง การปฏิบัติน้อย รายการประเมิน ระดับการปฏิบัติ 1 2 3 4 1. ชื่อหน่วยการเรียนรู้กะทัดรัด ชัดเจน ครอบคลุมเนื้อหาสาระ 2. มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด มีความเชื่อมโยงกันเหมาะสม 3. ความสอดคล้องของสาระสำคัญกับมาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด 4. ความสอดคล้องของสาระสำคัญกับสาระการเรียนรู้ 5. ความเชื่อมโยงสัมพันธ์กันระหว่างชื่อหน่วยการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด สาระสำคัญ และสาระการเรียนรู้ 6. กิจกรรมการเรียนรู้สอดคล้องกับสาระการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด 7. กิจกรรมการเรียนรู้มีความครอบคลุมในการพัฒนาผู้เรียนให้มีความรู้ ทักษะ/ กระบวนการ และคุณลักษณะที่พึงประสงค์ 8. กิจกรรมการเรียนรู้สามารถนำผู้เรียนไปสู่การสร้างชิ้นงาน / ภาระงาน 9. มีการประเมินผลตามสภาพจริงและสอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด 10. ประเด็นและเกณฑ์การประเมินสามารถสะท้อนคุณภาพผู้เรียนตามมาตรฐานการ เรียนรู้ / ตัวชี้วัด 11. ความเหมาะสม เพียงพอใจการกำหนดสื่อการเรียนรู้ 12. หน่วยการเรียนรู้ที่จัดทำสามารถนำไปปฏิบัติได้จริง รวม / สรุปผล................. หรือ เฉลี่ย / สรุปผล................. การแปลความหมาย การประเมินหน่วยการเรียนรู้ เกณฑ์ ค่าเฉลี่ย 1.00 – 1.75 ปรับปรุง 1.76 – 2.50 พอใช้ 2.51 – 3.25 ดี 3.26 – 4.00 ดีมาก หรือ คะแนน 12 – 20 ปรับปรุง 21 – 30 พอใช้ 31 - 39 ดี 40 – 48 ดีมาก
74 หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 รายวิชา พื้นฐาน รหัสวิชา ว16101 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชื่อหน่วยการเรียนรู้ เรื่อง หินและซากดึกดำบรรพ์ นประถมศึกษาปีที่ 6 เวลาเรียน 10 ชั่วโมง 1. สาระ/มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด สาระที่ 3 วิทยาศาสตร์โลก และอวกาศ มาตรฐาน ว 3.2 เข้าใจองค์ประกอบและความสัมพันธ์ของระบบโลก กระบวนการเปลี่ยนแปลงภายในโลกและ บนผิวโลก ธรณีพิบัติภัย กระบวนการเปลี่ยนแปลงลมฟ้าอากาศและภูมิอากาศโลก รวมทั้งผลต่อสิ่งมีชีวิตและ สิ่งแวดล้อม ตัวชี้วัด ป.6/1 เปรียบเทียบกระบวนการเกิดหินอัคนี หินตะกอน และหินแปร และอธิบายวัฏจักรหินจากแบบจำลอง ป.6/2 บรรยายและยกตัวอย่างการใช้ประโยชน์ของหินและแร่ ในชีวิตประจำวันจากข้อมูลที่รวบรวมได้ ป.6/3 สร้างแบบจำลองที่อธิบายการเกิดซากดึกดำบรรพ์และคาดคะเนสภาพแวดล้อมในอดีตของซากดึกดำบรรพ์ 2. สาระสำคัญ /ความคิดรวบยอด หินเป็นทรัพยากรธรรมชาติประเภทหนึ่ง หินแบ่งออกตามกระบวนการเกิดได้เป็น 3 ประเภท คือ หินอัคนี หินตะกอน และหินแปร ซึ่งหินแต่ละประเภท จะมีลักษณะต่างกัน จึงนำมาใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวันต่างกัน ซากดึกดำบรรพ์เกิดจากการทับถมหรือการประทับรอยของสิ่งมีชีวิตในอดีต ซึ่งซากดึกดำบรรพ์มีประโยชน์ หลายอย่าง เช่น ใช้ระบุอายุของหิน อธิบายสภาพแวดล้อมในอดีต 3. สาระการเรียนรู้ 3.1 สาระการเรียนรู้แกนกลาง 3.1.1 หินเป็นวัสดุแข็งเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ประกอบด้วย แร่ตั้งแต่หนึ่งชนิดขึ้นไป สามารถจำแนกหิน ตามกระบวนการเกิดได้เป็น ๓ ประเภท ได้แก่ หินอัคนีหินตะกอน และหินแปร • หินอัคนีเกิดจากการเย็นตัวของแมกมา เนื้อหินมีลักษณะเป็นผลึก ทั้งผลึกขนาดใหญ่และขนาดเล็ก บาง ชนิดอาจเป็นเนื้อแก้วหรือมีรูพรุน • หินตะกอน เกิดจากการทับถมของตะกอนเมื่อถูกแรงกดทับและมีสารเชื่อมประสานจึงเกิดเป็นหิน เนื้อ หินกลุ่มนี้ส่วนใหญ่มีลักษณะเป็นเม็ดตะกอนมีทั้งเนื้อหยาบและเนื้อละเอียด บางชนิดเป็นเนื้อผลึกที่ยึดเกาะกันเกิด จากการตกผลึกหรือตกตะกอนจากน้ำโดยเฉพาะน้ำทะเล บางชนิดมีลักษณะเป็นชั้น ๆ จึงเรียกอีกชื่อว่า หินชั้น • หินแปร เกิดจากการแปรสภาพของหินเดิม ซึ่งอาจเป็นหินอัคนีหินตะกอน หรือหินแปรโดยการกระทำ ของความร้อน ความดัน และปฏิกิริยาเคมีเนื้อหินของหินแปรบางชนิดผลึกของแร่เรียงตัวขนานกันเป็นแถบ บาง ชนิดแซะออกเป็นแผ่นได้บางชนิดเป็นเนื้อผลึกที่มีความแข็งมาก • หินในธรรมชาติทั้ง ๓ ประเภท มีการเปลี่ยนแปลงจากประเภทหนึ่งไปเป็นอีกประเภทหนึ่ง หรือประเภท เดิมได้โดยมีแบบรูปการเปลี่ยนแปลงคงที่และต่อเนื่องเป็นวัฏจักร
75 3.1.2 หินและแร่แต่ละชนิดมีลักษณะและสมบัติแตกต่างกัน มนุษย์ใช้ประโยชน์จากแร่ในชีวิตประจำวัน ในลักษณะต่าง ๆ เช่น นำแร่มาทำเครื่องสำอาง ยาสีฟัน เครื่องประดับ อุปกรณ์ทาง การแพทย์และนำหินมาใช้ในงานก่อสร้างต่าง ๆ เป็นต้น 3.1.3 ซากดึกดำบรรพ์เกิดจากการทับถมหรือการประทับรอยของสิ่งมีชีวิตในอดีต จนเกิดเป็นโครงสร้าง ของซากหรือร่องรอยของสิ่งมีชีวิตที่ปรากฏอยู่ในหิน ในประเทศไทยพบซากดึกดำบรรพ์ที่หลากหลาย เช่น พืช ปะการัง หอย ปลา เต่า ไดโนเสาร์และรอยตีนสัตว์ ซากดึกดำบรรพ์สามารถใช้เป็นหลักฐานหนึ่งที่ช่วยอธิบายสภาพแวดล้อมของพื้นที่ในอดีตขณะเกิด สิ่งมีชีวิตนั้น เช่น หากพบซากดึกดำบรรพ์ของหอยน้ำจืด สภาพแวดล้อมบริเวณนั้นอาจเคยเป็นแหล่งน้ำจืดมาก่อน และหากพบซากดึกดำบรรพ์ของพืช สภาพแวดล้อมบริเวณนั้นอาจเคยเป็นป่ามาก่อน นอกจากนี้ซากดึกดำบรรพ์ ยังสามารถใช้ระบุอายุของหิน และเป็นข้อมูลในการศึกษาวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต 3.2 สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น 3.2.1 แหล่งหินในท้องถิ่น 3.2.2 ซากดึกดำบรรพ์ในท้องถิ่น 4. สมรรถนะสำคัญ 4.1 ความสามารถในการสื่อสาร 4.2 ความสามารถในการคิด 4.3 ความสามารถในการแก้ปัญหา 4.4 ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 4.5 ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี 5. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 5.1 มีวินัย 5.2 ใฝ่เรียนรู้ 5.3 มุ่งมั่นในการทำงาน 6. ชิ้นงาน/ภาระงาน 6.1 แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 หินและซากดึกดำบรรพ์ 6.2กิจกรรมที่ 1 กระบวนการเกิดหิน 6.3 กิจกรรมที่ 2 หินมีประโยชน์อย่างไร 6.4 กิจกรรมที่ 3 สร้างแบบจำลอง ซากดึกดำบรรพ์ 6.5 ใบงาน เรื่องแหล่งหินในท้องถิ่น 6.6 ใบงาน เรื่องซากดึกดำบรรพ์ในท้องถิ่น 6.7 สื่อการเรียนรู้เรื่องกระบวนการเกิดหิน และแบบจำลองซากดึกดำบรรพ์
76 ลักษณะงานสุดท้าย นักเรียนใช้กระบวนการกลุ่มช่วยกันคิดทำสื่อการเรียนรู้เรื่องกระบวนการเกิดหิน เช่น จิกซอว์ กล่องคำถาม เป็นต้น และนำความรู้เกี่ยวกับการสร้างแบบจำลองมาออกแบบสร้างแบบจำลองซากดึกดำบรรพ์ที่กลุ่มสนใจมา 1 ชนิด จากนั้นนำเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน 7. การวัดและประเมินผล 7.1 การประเมินระหว่างจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ชิ้นงาน/ภาระงาน วิธีการประเมิน เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน แบบทดสอบก่อน/หลัง เรียนหน่วยการเรียนรู้ที่ 6 ตรวจแบบทดสอบก่อน/หลัง เรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 ร้อยละ 60 ผ่าน เกณฑ์ กิจกรรมที่ 1 ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับพอใช้ขึ้นไป กิจกรรมที่ 2 ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับพอใช้ขึ้นไป กิจกรรมที่ 3 ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับพอใช้ขึ้นไป ใบงาน เรื่องแหล่งหินใน ท้องถิ่น ตรวจใบงาน แบบประเมินใบงาน ร้อยละ 60 ผ่าน เกณฑ์ ใบงาน เรื่องซากดึกดำ บรรพ์ในท้องถิ่น ตรวจใบงาน แบบประเมินใบงาน ร้อยละ 60 ผ่าน เกณฑ์ 7.2 การประเมินเมื่อสิ้นสุดกิจกรรมการเรียนรู้ ชิ้นงาน / ภาระงาน วิธีการประเมิน เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน สื่อการเรียนรู้เรื่องกระบวนการ เกิดหิน ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับดีขึ้นไป แบบจำลองซากดึกดำบรรพ์ ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับดีขึ้นไป 8. กิจกรรมการเรียนรู้ 8.1 ศึกษา/เปรียบเทียบ/สังเกต/ศึกษารวบรวมข้อมูล/และบันทึกผล/อธิบาย/สร้างแบบจำลอง เรื่อง กระบวนการเกิดหิน (3 ชั่วโมง) 8.2 ศึกษา/สืบค้น/บันทึก/อภิปรายและสรุปข้อมูล/นำข้อมูลมาจัดกระทำและนำเสนอ เรื่อง ประโยชน์ของหิน และแร่ (3 ชั่วโมง) 8.3 ศึกษา/ตั้งคำถาม/สังเกต/วางแผน/สืบค้น/รวบรวม/บันทึก/อธิบาย/สร้างแบบจำลอง เรื่อง กระบวนการ เกิดซากดึกดำบรรพ์ (4 ชั่วโมง)
77 9. สื่อและแหล่งเรียนรู้ 5.1แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 เรื่อง หินและซากดึกดำบรรพ์ 9.2 บัตรภาพ 9.3 ใบงาน 9.4 PowerPoint เรื่อง หินในธรรมชาติ และเรื่อง ซากดึกดำบรรพ์ 9.5 วัสดุ - อุปกรณ์ที่ใช้ในกิจกรรม 9.6 ห้องปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ 9.7 หนังสือแบบเรียนวิทยาศาสตร์
78 เฉลย 1. ค 2. ก 3. ข 4. ง 5. ง 6. ค 7. ก 8. ค 9. ก 10. ข หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 หินและซากดึกดำบรรพ์ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว 1. สถานที่ใดมีการชะล้างพังทลายของหินมากที่สุด ก. บนภูเขา ข. ริมฝั่งแม่น้ำ ค. ตามชายทะเล ง. ตามท้องนา 2. ข้อใดกล่าวถูกต้อง ก. หินอัคนีเกิดจากการเย็นตัวและตกผลึกของหินหนืด ข. หินแปรเกิดจากหินตะกอนสลายตัวและผุพัง ค. หินตะกอนเกิดจากการแปรสภาพด้วยความร้อน และความดัน ง. หินอัคนีและหินตะกอนไม่สามารถเปลี่ยนเป็น หินแปรได้ 3. หินชนิดใดเป็นหินที่เกิดเริ่มแรกบนโลก ก. หินแปร ข. หินอัคนี ค. หินตะกอน ง. หินชั้น 4. ข้อใดเป็นประโยชน์จากหินอัคนี ก. หินทรายใช้ทำที่ลับมีด ข. แร่ควอตซ์ใช้ทำกระจก ค. หินอ่อนใช้ในการก่อสร้าง ง. แร่ฟลูออไรต์เป็นส่วนผสมในยาสีฟัน 5. เพราะเหตุใดหินอัคนีแทรกซอนจึงมีผลึกขนาดใหญ่ และเนื้อหินหยาบกว่าหินอัคนีพุ ก. เพราะปริมาณของหินหนืด ข. เพราะแมกมาเย็นตัวบนผิวโลก ค. เพราะลาวาตกผลึกภายใต้เปลือกโลก ง. เพราะระยะเวลาที่ใช้ในการเย็นตัว 6. ต้นข้าว พบหินชนิดหนึ่งบริเวณชายทะเลลักษะเป็นชั้น มีเศษซากเปลือกหอยติดอยู่ จากข้อมูลหินที่ต้นข้าวพบ จัดเป็นหินชนิดใด ก. หินอัคนี ข. หินแปร ค. หินตะกอน ง. หินชนวน 7. หินในข้อใดนำไปใช้ประโยชน์ได้ถูกต้อง ก. หินไนส์–ทำครก ข. หินทราย–ทำเครื่องประดับ ค. หินชนวน–ทำถนน ง. หินปูน–ทำอาวุธ 8. การพบซากดึกดำบรรพ์ของปะการัง แอมโมไนต์และ สาหร่าย บริเวณอำเภอโคกสำโรง จังหวัดลพบุรี นักเรียนคิดว่าพื้นที่นี้ในอดีตเป็นอย่างไร ก. บริเวณนี้เป็นแม่น้ำมาก่อน ข. บริเวณนี้อยู่ใกล้แหล่งน้ำจืด ค. บริเวณนี้เคยเป็นทะเลมาก่อน ง. บริเวณนี้เป็นธารน้ำแข็งมาก่อน 9. ข้อใดไม่จัดเป็นปัจจัยในการเกิดซากดึกดำบรรพ์ ก. ขนาด ข. อุณหภูมิ ค. ระยะเวลา ง. องค์ประกอบของสิ่งมีชีวิต 10. ข้อใดกล่าวถึงประโยชน์ของซากดึกดำบรรพ์ได้ถูกต้อง ก. เป็นหลักฐานบอกอายุของสิ่งมีชีวิตในปัจจุบัน ข. ช่วยคาดคะเนถึงสภาพแวดล้อมในอดีต ค. เป็นข้อมูลแสดงถึงภูมิอากาศย้อนหลัง 10 ปี ง. ใช้ระบุความสำคัญของสิ่งมีชีวิตในอดีต แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน
79 แบบประเมินผลงาน สื่อการเรียนรู้ เรื่องกระบวนการเกิดหิน คำชี้แจง: โปรดแสดงความคิดเห็นของท่าน และทำเครื่องหมาย ลงในช่องว่าง ตามเกณฑ์การประเมิน ดังนี้ 3 = ดี 2 = พอใช้ 1 = ปรับปรุง ลำดับที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน 3 2 1 1 การระบุชนิดของหิน 2 แสดงขั้นตอนในการเกิดหินแต่ละชนิด 3 อธิบายความสัมพันธ์ของการเกิดหิน 4 การใช้คำที่บอกถึงความสัมพันธ์ของการเกิดหิน รวมคะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 9-12 ดี 6-8 พอใช้ 1-5 ปรับปรุง
80 เกณฑ์การให้คะแนนผลงาน สื่อการเรียนรู้ เรื่องกระบวนการเกิดหิน หัวข้อประเมิน เกณฑ์การให้คะแนน 3 2 1 1. การระบุชนิดของหิน สามารถระบุชนิดของหิน ได้ถูกต้องครบถ้วนทุก ชนิด สามารถระบุชนิดของ หินได้ถูกต้องบางชนิด สามารถระบุชนิดของหินได้ แต่ต้องได้รับคำแนะนำจาก ครู 2. แสดงขั้นตอนในการ เกิดหินแต่ละชนิด สามารถแสดงขั้นตอนใน การเกิดหินแต่ละชนิดได้ ถูกต้องทั้งหมด สามารถแสดงขั้นตอนใน การเกิดหินแต่ละชนิดได้ ถูกต้องบางชนิด สามารถแสดงขั้นตอนในการ เกิดหินแต่ละชนิดได้แต่ต้อง ได้รับคำแนะนำจากครู 3. อธิบายความสัมพันธ์ ของการเกิดหิน สามารถอธิบาย ความสัมพันธ์ของการเกิด หินได้ถูกต้องทั้งหมด สามารถอธิบาย ความสัมพันธ์ของการ เกิดหินได้ถูกต้องบาง ชนิด สามารถอธิบายความสัมพันธ์ ของการเกิดหินได้แต่ต้อง ได้รับคำแนะนำจากครู 4. การใช้คำที่บอกถึง ความสัมพันธ์ของการเกิด หิน สามารถใช้คำที่บอกถึง ความสัมพันธ์ของ การเกิดหินได้ถูกต้อง ชัดเจนทุกชนิด สามารถใช้คำที่บอกถึง ความสัมพันธ์ ของการเกิดหินได้ ถูกต้องเป็นบางชนิด สามารถใช้คำที่บอกถึง ความสัมพันธ์ ของการเกิดหินได้แต่ต้อง ได้รับคำแนะนำจากครู
81 แบบประเมินผลงาน แบบจำลองซากดึกดำบรรพ์ คำชี้แจง: โปรดแสดงความคิดเห็นของท่าน และทำเครื่องหมาย ลงในช่องว่าง ตามเกณฑ์การประเมิน ดังนี้ 3 = ดี 2 = พอใช้ 1 = ปรับปรุง ลำดับที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน 3 2 1 1 การใช้ความรู้เกี่ยวกับการสร้างแบบจำลอง 2 ขั้นตอนในการสร้างแบบจำลอง 3 การเลือกใช้วัสดุอุปกรณ์ 4 ลักษณะของชิ้นงาน รวมคะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 9-12 ดี 6-8 พอใช้ 1-5 ปรับปรุง
82 เกณฑ์การให้คะแนนผลงาน แบบจำลองซากดึกดำบรรพ์ หัวข้อประเมิน เกณฑ์การให้คะแนน 3 2 1 1. การใช้ความรู้เกี่ยวกับ การสร้างแบบจำลอง สามารถนำความรู้มาใช้ ในการสร้างแบบจำลอง ซากดึกดำบรรพ์ได้อย่าง ถูกต้องชัดเจน สามารถนำความรู้มาใช้ ในการสร้างแบบจำลอง ซากดึกดำบรรพ์ได้ แต่ยังไม่ค่อยชัดเจน สามารถนำความรู้มาใช้ ในการสร้างแบบจำลอง ซากดึกดำบรรพ์ได้ แต่ต้องรับคำแนะนำจาก ครู 2. ขั้นตอนในการสร้าง แบบจำลอง สามารถจัดทำผลงาน ในการสร้างแบบจำลอง ซากดึกดำบรรพ์ได้อย่าง ถูกต้องตามขั้นตอน ทั้งหมด สามารถจัดทำผลงาน ในการสร้างแบบจำลอง ซากดึกดำบรรพ์ได้ถูกต้อง ในบางขั้นตอน สามารถจัดทำผลงาน ในการสร้างแบบจำลอง ซากดึกดำบรรพ์ได้แต่ต้อง รับคำแนะนำจากครู 3. การเลือกใช้วัสดุ อุปกรณ์ สามารถเลือกใช้วัสดุ อุปกรณ์ในการสร้าง แบบจำลองซากดึกดำ บรรพ์ได้ถูกต้องเหมาะสม สามารถเลือกใช้วัสดุ อุปกรณ์ในการสร้าง แบบจำลองซากดึกดำ บรรพ์ได้ถูกต้องเป็นบาง ชนิด สามารถเลือกใช้วัสดุ อุปกรณ์ในการสร้าง แบบจำลองซากดึกดำ บรรพ์ได้แต่ต้องรับ คำแนะนำจากครู 4. ลักษณะของชิ้นงาน ลักษณะของแบบจำลอง ซากดึกดำบรรพ์มาสร้าง ถ้วยจากดินเหนียวถูกต้อง ตามที่กำหนดอย่าง ครบถ้วน ลักษณะของแบบจำลอง ซากดึกดำบรรพ์มาสร้าง ถ้วยจากดินเหนียวถูกต้อง แต่ยังไม่ค่อยครบถ้วน ลักษณะของแบบจำลอง ซากดึกดำบรรพ์มาสร้าง ถ้วยจากดินเหนียวยังไม่ ถูกต้อง
83 แบบสังเกตคุณลักษณะ ชื่อ..................................................................................... เลขที่............... ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ห้อง.......... คำชี้แจง : ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ลงในช่องที่ตรงกับ ระดับคะแนน ข้อ การสังเกตพฤติกรรมของนักเรียน ระดับความคิดเห็น 3 2 1 มีวินัย 1 ปฏิบัติตามข้อตกลงในการเรียนสม่ำเสมอ 2 ทำงานที่ได้รับมอบหมายอย่างตั้งใจ 3 ทำงานเสร็จส่งตามเวลาที่กำหนด ใฝ่เรียนรู้ 4 ร่วมทำกิจกรรมต่างๆ ที่ครูจัดให้อย่างตั้งใจ 5 เอาใจใส่งานที่ได้รับมอบหมาย 6 ตอบคำถามครูอย่างสม่ำเสมอ มุ่งมั่นในการทำงาน 7 ปฏิบัติหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายอย่างตั้งใจ มีความรับผิดชอบ 8 ปรับปรุงและแก้ปัญหาในการทำงานให้สำเร็จ 9 พัฒนาการเรียนของตนเองตลอดเวลา รวมคะแนน เกณฑ์ให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ (100%) ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง (70%) ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง (50%) ให้ 1 คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 23-27 ดีมาก 18-22 ดี 13-17 พอใช้ ต่ำกว่า 13 ปรับปรุง เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ
84 แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม คำชี้แจง : ให้ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ลงในช่องที่ตรงกับ ระดับคะแนน ลำดับ ที่ ชื่อ–สกุล ของนักเรียน การแสดง ความ คิดเห็น การยอมรับ ฟังคนอื่น การทำงาน ตามที่ได้รับ มอบหมาย ความมี น้ำใจ การมี ส่วนร่วม ในการ ปรับปรุง ผลงานกลุ่ม รวม 15 คะแนน 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ (100%) ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง (70%) ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง (50%) ให้ 1 คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 14-15 ดีมาก 11-13 ดี 8-10 พอใช้ ต่ำกว่า 8 ปรับปรุง เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ
85 แบบประเมินผลการจัดทำหน่วยการเรียนรู้ รายวิชา วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 เรื่อง หินและซากดึกดำบรรพ์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เวลา 10 ชั่วโมง คำชี้แจง โปรดเขียนเครื่องหมาย / ลงในช่องที่ตรงกับระดับการปฏิบัติ ระดับการปฏิบัติ 4 หมายถึง การปฏิบัติมากที่สุด 3 หมายถึง การปฏิบัติมาก 2 หมายถึง การปฏิบัติปานกลาง 1 หมายถึง การปฏิบัติน้อย รายการประเมิน ระดับการปฏิบัติ 1 2 3 4 1. ชื่อหน่วยการเรียนรู้กะทัดรัด ชัดเจน ครอบคลุมเนื้อหาสาระ 2. มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด มีความเชื่อมโยงกันเหมาะสม 3. ความสอดคล้องของสาระสำคัญกับมาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด 4. ความสอดคล้องของสาระสำคัญกับสาระการเรียนรู้ 5. ความเชื่อมโยงสัมพันธ์กันระหว่างชื่อหน่วยการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด สาระสำคัญ และสาระการเรียนรู้ 6. กิจกรรมการเรียนรู้สอดคล้องกับสาระการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด 7. กิจกรรมการเรียนรู้มีความครอบคลุมในการพัฒนาผู้เรียนให้มีความรู้ ทักษะ/ กระบวนการ และคุณลักษณะที่พึงประสงค์ 8. กิจกรรมการเรียนรู้สามารถนำผู้เรียนไปสู่การสร้างชิ้นงาน / ภาระงาน 9. มีการประเมินผลตามสภาพจริงและสอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด 10. ประเด็นและเกณฑ์การประเมินสามารถสะท้อนคุณภาพผู้เรียนตามมาตรฐานการ เรียนรู้ / ตัวชี้วัด 11. ความเหมาะสม เพียงพอใจการกำหนดสื่อการเรียนรู้ 12. หน่วยการเรียนรู้ที่จัดทำสามารถนำไปปฏิบัติได้จริง รวม / สรุปผล................. หรือ เฉลี่ย / สรุปผล................. การแปลความหมาย การประเมินหน่วยการเรียนรู้ เกณฑ์ ค่าเฉลี่ย 1.00 – 1.75 ปรับปรุง 1.76 – 2.50 พอใช้ 2.51 – 3.25 ดี 3.26 – 4.00 ดีมาก หรือ คะแนน 12 – 20 ปรับปรุง 21 – 30 พอใช้ 31 - 39 ดี 40 – 48 ดีมาก
86 หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 รายวิชา พื้นฐาน รหัสวิชา ว16101 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชื่อหน่วยการเรียนรู้ เรื่อง ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติและธรณีพิบัติภัย ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เวลาเรียน 15 ชั่วโมง 1. สาระ/มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด สาระที่ 3 วิทยาศาสตร์โลก และอวกาศ มาตรฐาน ว 3.2 เข้าใจองค์ประกอบและความสัมพันธ์ของระบบโลก กระบวนการเปลี่ยนแปลงภายในโลกและ บนผิวโลก ธรณีพิบัติภัย กระบวนการเปลี่ยนแปลงลมฟ้าอากาศและภูมิอากาศโลก รวมทั้งผลต่อสิ่งมีชีวิตและ สิ่งแวดล้อม ตัวชี้วัด ป.6/4 เปรียบเทียบการเกิดลมบก ลมทะเล และมรสุม รวมทั้งอธิบายผลที่มีต่อสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อมจาก แบบจำลอง ป.6/5 อธิบายผลของมรสุมต่อการเกิดฤดูของประเทศไทยจากข้อมูลที่รวบรวมได้ ป.6/6 บรรยายลักษณะและผลกระทบของน้ำท่วม การกัดเซาะชายฝั่ง ดินถล่ม แผ่นดินไหว สึนามิ ป.6/7 ตระหนักถึงผลกระทบของภัยธรรมชาติและธรณีพิบัติภัย โดยนำเสนอแนวทางในการเฝ้าระวังและ ปฏิบัติตนให้ปลอดภัยจากภัยธรรมชาติและธรณีพิบัติภัยที่อาจเกิดในท้องถิ่น ป.6/8 สร้างแบบจำลองที่อธิบายการเกิดปรากฏการณ์เรือนกระจกและผลของปรากฏการณ์เรือนกระจกต่อ สิ่งมีชีวิต ป.6/9 ตระหนักถึงผลกระทบของปรากฏการณ์เรือนกระจก โดยนำเสนอแนวทางการปฏิบัติตนเพื่อลด กิจกรรมที่ก่อให้เกิดแก๊สเรือนกระจก 2. สาระสำคัญ /ความคิดรวบยอด ลมบก ลมทะเล และลมมรสุมเกิดจากอุณหภูมิเหนือพื้นดินและพื้นน้ำแตกต่างกัน จึงทำให้อากาศบริเวณที่มี อุณหภูมิต่ำเคลื่อนที่ไปยังบริเวณที่มีอุณหภูมิสูง น้ำท่วม การกัดเซาะชายฝั่ง ดินถล่ม แผ่นดินไหวและสึนามิ เป็นภัยธรรมชาติที่มีลักษณะการเกิดและมี ผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อมแตกต่างกัน เราจึงควรเรียนรู้วิธีปฏิบัติตนเพื่อให้เกิดความปลอดภัยจากภัย ธรรมชาติเหล่านั้น ปรากฏการณ์เรือนกระจกมีผลทำให้อุณหภูมิบนโลกเหมาะสมต่อการดำรงชีวิต หากเกิดปรากฏการณ์เรือน กระจกที่มากขึ้นจะมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิของโลก 3. สาระการเรียนรู้ 3.1 สาระการเรียนรู้แกนกลาง 3.1.1 ลมบก ลมทะเล และมรสุม เกิดจากพื้นดินและพื้นน้ำร้อนและเย็นไม่เท่ากันทำให้อุณหภูมิอากาศ เหนือพื้นดินและพื้นน้ำแตกต่างกันจึงเกิดการเคลื่อนที่ของอากาศจากบริเวณที่มีอุณหภูมิต่ำไปยังบริเวณที่มี
87 อุณหภูมิสูง ลมบกและลมทะเลเป็นลมประจำถิ่นที่พบบริเวณชายฝั่ง โดยลมบกเกิดในเวลากลางคืน ทำให้มีลมพัด จากชายฝั่งไปสู่ทะเล ส่วนลมทะเลเกิดในเวลากลางวัน ทำให้มีลมพัดจากทะเลเข้าสู่ชายฝั่ง 3.1.2 มรสุมเป็นลมประจำฤดูเกิดบริเวณเขตร้อนของโลก ซึ่งเป็นบริเวณกว้างระดับภูมิภาค ประเทศไทย ได้รับผลจากมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือในช่วงประมาณกลางเดือนตุลาคมจนถึงเดือนกุมภาพันธ์ทำให้เกิดฤดูหนาว และได้รับผลจากมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ในช่วงประมาณกลางเดือนพฤษภาคมจนถึงกลางเดือนตุลาคมทำให้เกิดฤดู ฝน ส่วนช่วงประมาณกลางเดือนกุมภาพันธ์จนถึงกลางเดือนพฤษภาคมเป็นช่วงเปลี่ยนมรสุมและประเทศไทยอยู่ ใกล้เส้นศูนย์สูตร แสงอาทิตย์เกือบตั้งตรงและตั้งตรงประเทศไทยในเวลาเที่ยงวัน ทำให้ได้รับความร้อนจากดวง อาทิตย์อย่างเต็มที่อากาศจึงร้อนอบอ้าวทำให้เกิดฤดูร้อน 3.1.3 น้ำท่วม การกัดเซาะชายฝั่ง ดินถล่ม แผ่นดินไหวและสึนามิมีผลกระทบต่อชีวิตและสิ่งแวดล้อม แตกต่างกัน 3.1.4 มนุษย์ควรเรียนรู้วิธีปฏิบัติตนให้ปลอดภัย เช่นติดตามข่าวสารอย่างสม่ำเสมอ เตรียมถุงยังชีพให้ พร้อมใช้ตลอดเวลาและปฏิบัติตามคำสั่งของผู้ปกครองและเจ้าหน้าที่อย่างเคร่งครัดเมื่อเกิดภัยธรรมชาติและธรณี พิบัติภัย 3.1.5 ปรากฏการณ์เรือนกระจกเกิดจากแก๊สเรือนกระจกในชั้นบรรยากาศของโลกกักเก็บความร้อนแล้ว คายความร้อนบางส่วนกลับสู่ผิวโลก ทำให้อากาศ บนโลกมีอุณหภูมิเหมาะสมต่อการดำรงชีวิต 3.1.6 หากปรากฏการณ์เรือนกระจกรุนแรงมากขึ้นจะมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศโลกมนุษย์จึง ควรร่วมกันลดกิจกรรมที่ก่อให้เกิดแก๊สเรือนกระจก 3.2 สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น - 4. สมรรถนะสำคัญ 4.1 ความสามารถในการสื่อสาร 4.2 ความสามารถในการคิด 4.3 ความสามารถในการแก้ปัญหา 4.4 ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 4.5 ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี 5. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 5.1 มีวินัย 5.2 ใฝ่เรียนรู้ 5.3 มุ่งมั่นในการทำงาน 6. ชิ้นงาน/ภาระงาน 6.1แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ 6.2 กิจกรรมที่ 1 การเกิดลมบก ลมทะเล และลมมรสุม
88 6.3 กิจกรรมที่ 2 ผลของลมบก ลมทะเล และลมมรสุม 6.4 กิจกรรมที่ 3 ภัยธรรมชาติและธรณีพิบัติภัย 6.5 กิจกรรมที่ 4 จำลองการเกิดปรากฏการณ์เรือนกระจก 6.6 สื่อการเรียนรู้3 มิติและอุปกรณ์ช่วยชีวิต ลักษณะงานสุดท้าย นักเรียนใช้กระบวนการกลุ่มช่วยกันออกแบบและสร้างสื่อการเรียนรู้3 มิติ เพื่อจำลองเกี่ยวกับกระบวนการ เกิดลมบก ลมทะเล หรือลมมรสุมมา 1 ชนิด และออกแบบชิ้นงานประดิษฐ์อุปกรณ์ช่วยชีวิตจากวัสดุเหลือใช้ จากนั้นนำเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน 7. การวัดและประเมินผล 7.1 การประเมินระหว่างจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ชิ้นงาน/ภาระงาน วิธีการประเมิน เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน แบบทดสอบก่อน/หลัง เรียนหน่วยการเรียนรู้ที่ 7 ตรวจแบบทดสอบก่อน/หลัง เรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 ร้อยละ 60 ผ่าน เกณฑ์ กิจกรรมที่ 1 ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับพอใช้ขึ้นไป กิจกรรมที่ 2 ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับพอใช้ขึ้นไป กิจกรรมที่ 3 ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับพอใช้ขึ้นไป กิจกรรมที่ 4 ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับพอใช้ขึ้นไป 7.2 การประเมินเมื่อสิ้นสุดกิจกรรมการเรียนรู้ ชิ้นงาน / ภาระงาน วิธีการประเมิน เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน สื่อการเรียนรู้3 มิติ ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับดีขึ้นไป อุปกรณ์ช่วยชีวิต ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับดีขึ้นไป 8. กิจกรรมการเรียนรู้ 8.1 ศึกษา/เปรียบเทียบ/สังเกต/ศึกษารวบรวมข้อมูล/และบันทึกผล/อธิบาย/สร้างแบบจำลอง เรื่อง การเกิดลมบก ลมทะเล และลมมรสุม (4 ชั่วโมง) 8.2 ศึกษา/สืบค้น/บันทึก/อภิปรายและสรุปข้อมูล/นำข้อมูลมาจัดกระทำและนำเสนอ เรื่อง ธรณีพิบัติภัย 1 (น้ำท่วม ดินถล่ม) (3 ชั่วโมง) 8.3 ศึกษา/สืบค้น/บันทึก/อภิปรายและสรุปข้อมูล/นำข้อมูลมาจัดกระทำและนำเสนอ เรื่อง ธรณีพิบัติภัย 2 (แผ่นดินไหว สึนามิการกัดเซาะชายฝั่ง) (4 ชั่วโมง)
89 8.4 ศึกษา/เปรียบเทียบ/สังเกต/ศึกษารวบรวมข้อมูล/และบันทึกผล/อธิบาย/สร้างแบบจำลอง เรื่อง ปรากฏการณ์เรือนกระจก (4 ชั่วโมง) 9. สื่อและแหล่งเรียนรู้ 9.1แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 เรื่อง หินและซากดึกดำบรรพ์ 9.2 บัตรภาพ 9.3 PowerPoint เรื่อง การเกิดลมบก ลมทะเล และลมมรสุม 9.4 วัสดุ - อุปกรณ์ที่ใช้ในกิจกรรม 9.5 ห้องปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ 9.6 หนังสือแบบเรียนวิทยาศาสตร์
90 เฉลย 1. ง 2. ง 3. ก 4. ค 5. ค 6. ค 7. ง 8. ก 9. ก 10. ง หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติและธรณีพิบัติภัย คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว 1. เพียว อยู่ในบริเวณที่ราบติดภูเขา มีโอกาสได้รับ ผลกระทบจากธรณีพิบัติภัยใดมากที่สุด ก. ดินถล่ม ข. น้ำป่าไหลหลาก ค. สึนามิ ง. ถูกทั้งข้อ ก. และ ข. 2. สาเหตุใดก่อให้เกิดการกัดเซาะของชายฝั่ง ก. การจับปลา ข. การปลูกปะการัง ค. การเกิดแผ่นดินไหว ง. การทำลายป่าชายเลน 3. ใครทำให้เกิดแก๊สเรือนกระจกมากที่สุด ก. ดิวเผาขยะเศษใบไม้เป็นประจำ ข. นัดเปิดเครื่องปรับอากาศเฉพาะฤดูร้อน ค. เกดใส่ปุ๋ยไนโตรเจนให้ต้นไม้ทุกเดือน ง. ติ๊กใช้เครื่องทำความเย็นในโรงงาน 4. ข้อใดไม่ถูกต้อง ก. ชาวประมงใช้ลมทะเลในการนำเรือกลับเข้าฝั่ง ข. ชาวประมงใช้ลมบกในการนำเรือออกจากฝั่ง ค. ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้มาจากประเทศจีน ง. ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือมาจากประเทศ มองโกเลีย 5. นักเรียนจะมีส่วนช่วยในการลดแก๊สเรือนกระจกได้ อย่างไร ก. ไม่ขับรถยนต์ ข. ตามจับคนเผาป่า ค. เข้าร่วมโครงการปลูกป่า ง. ถูกทั้งข้อ ก. และข้อ ข . 6. ใครปฏิบัติตนได้ถูกต้องเมื่อเกิดแผ่นดินไหว ก. ต้นรีบลงจากอาคารด้วยลิฟต์ ข. ฟ้าขับรถหนีด้วยความเร็วสูงสุด ค. นิลรีบหมอบเข้าใต้โต๊ะภายในบ้าน ง. ฝนวิ่งขึ้นอาคารสูงเพื่อหนีการสั่นสะเทือน 7. ข้อใดไม่ใช่สาเหตุในการเกิดดินถล่ม ก. แผ่นดินไหว ข. การตัดไม้ทำลายป่า ค. น้ำป่าไหลหลาก ง. การล่าสัตว์ป่า 8. ข้อใดบอกลักษณะของลมบกได้ถูกต้อง ก. เกิดเวลากลางคืน ลมพัดจากชายฝั่งไปสู่ทะเล ข. เกิดเวลากลางคืน ลมพัดจากทะเลเข้าสู่ชายฝั่ง ค. เกิดเวลากลางวัน ลมพัดจากทะเลเข้าสู่ชายฝั่ง ง. เกิดเวลากลางวัน ลมพัดจากชายฝั่งไปสู่ทะเล 9. ถ้าลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้พัดมาจะทำให้เกิดฤดู อะไร ก. ฤดูฝน ข. ฤดูร้อน ค. ฤดูหนาว ง. ฤดูใบไม้ผลิ 10. ถ้าโลกขาดแก๊สเรือนกระจกจะเป็นอย่างไร ก. อากาศอบอุ่น ข. มีฝนตกตลอดทั้งปี ค. ไร้มลพิษทางอากาศ ง. สิ่งมีชีวิตไม่สามารถอาศัยอยู่ได้ แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน
91 แบบประเมินผลงาน สื่อการเรียนรู้ 3 มิติ คำชี้แจง: โปรดแสดงความคิดเห็นของท่าน และทำเครื่องหมาย ลงในช่องว่าง ตามเกณฑ์การประเมิน ดังนี้ 3 = ดี 2 = พอใช้ 1 = ปรับปรุง ลำดับที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน 3 2 1 1 การนำความรู้ที่ได้มาใช้ในการสร้างผลงาน 2 การให้เหตุผลในการเลือกชนิดของลม 3 การออกแบบผลงาน 4 การนำเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน รวมคะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 9-12 ดี 8-6 พอใช้ 1-5 ปรับปรุง
92 เกณฑ์การให้คะแนนผลงาน สื่อการเรียนรู้ 3 มิติ หัวข้อประเมิน เกณฑ์การให้คะแนน 3 2 1 1. การนำความรู้ที่ได้มาใช้ ในการสร้างผลงาน สามารถนำความรู้ที่ได้ เกี่ยวกับลมบก ลมทะเล และลมมรสุม มาสร้าง ผลงานได้อย่างถูกต้อง ชัดเจน สามารถนำความรู้ที่ได้ เกี่ยวกับลมบก ลมทะเล และลมมรสุม มาสร้าง ผลงานได้แต่ยังไม่ค่อย ชัดเจน สามารถนำความรู้ที่ได้ เกี่ยวกับลมบก ลมทะเล และลมมรสุม มาสร้าง ผลงานได้แต่ต้องได้รับ คำแนะนำจากครู 2. กระบวนการของการ เกิดลมแต่ละชนิด สามารถแสดง กระบวนการเกิดลมแต่ละ ชนิดได้อย่างถูกต้องชัดเจน สามารถแสดง กระบวนการเกิดลมแต่ละ ชนิดได้อย่างถูกต้องแต่ยัง ไม่ค่อยชัดเจน สามารถแสดง กระบวนการเกิดลมแต่ละ ชนิดได้แต่ต้องได้รับ คำแนะนำจากครู 3. การออกแบบผลงาน สามารถออกแบบผลงาน และสร้างสื่อ 3 มิติ ได้ อย่างถูกต้องตามขั้นตอน ชัดเจน สามารถออกแบบผลงาน และสร้างสื่อ 3 มิติ ได้ อย่างถูกต้องแต่ยังไม่ค่อย ชัดเจน สามารถออกแบบผลงาน และสร้างสื่อ 3 มิติ ได้ ถูกต้องแต่ต้องได้รับ คำแนะนำจากครู 4. การนำเสนอข้อมูลหน้า ชั้นเรียน นำเสนอหน้าชั้นเรียนด้วย ความมั่นใจ เสียงดังชัดเจน ใช้ภาษาถูกต้อง เหมาะสม และตอบคำถามได้ นำเสนอหน้าชั้นเรียนด้วย ความมั่นใจ เสียงดังชัดเจน ใช้ภาษาถูกต้อง เหมาะสม แต่ไม่สามารถตอบคำถาม ได้ ไม่มั่นใจในการนำเสนอ หน้าชั้นเรียน ใช้เสียงเบา และภาษาที่ใช้ไม่เหมาะสม รวมทั้งตอบคำถามไม่ได้
93 แบบประเมินผลงาน อุปกรณ์ช่วยชีวิต คำชี้แจง: โปรดแสดงความคิดเห็นของท่าน และทำเครื่องหมาย ลงในช่องว่าง ตามเกณฑ์การประเมิน ดังนี้ 3 = ดี 2 = พอใช้ 1 = ปรับปรุง ลำดับที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน 3 2 1 1 การนำความรู้ที่ได้มาใช้ในการสร้างผลงาน 2 การเลือกใช้วัสดุอุปกรณ์ในการสร้างผลงาน 3 แนวคิดในการสร้างสรรค์ผลงาน 4 กระบวนการในการสร้างผลงาน 5 การนำเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน รวมคะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 11-15 ดี 8-10 พอใช้ 1-7 ปรับปรุง
94 เกณฑ์การให้คะแนนผลงาน อุปกรณ์ช่วยชีวิต หัวข้อประเมิน เกณฑ์การให้คะแนน 3 2 1 1. การนำความรู้ที่ได้มาใช้ ในการสร้างผลงาน สามารถนำความรู้ที่ได้จาก ปรากฏการณ์ทาง ธรรมชาติและธรณีพิบัติ มาสร้างผลงานได้ สามารถนำความรู้ที่ได้จาก ปรากฏการณ์ทาง ธรรมชาติและธรณีพิบัติ มาสร้างผลงานได้ บางส่วน สามารถนำความรู้ที่ได้จาก ปรากฏการณ์ทาง ธรรมชาติและธรณีพิบัติ มาสร้างผลงานเมื่อได้รับ คำแนะนำจากครู 2. การเลือกใช้วัสดุ อุปกรณ์ในการสร้าง ผลงาน สามารถเลือกใช้วัสดุ อุปกรณ์ได้เหมาะสมกับ ชิ้นงานเป็นอย่างดี สามารถเลือกใช้วัสดุ อุปกรณ์ได้เหมาะสมเป็น บางส่วน สามารถเลือกใช้วัสดุ อุปกรณ์ได้แต่ต้องได้รับ คำแนะนำจากครู 3. แนวคิดในการ สร้างสรรค์ผลงาน สามารถบอกแนวคิดใน การสร้างสรรค์ผลงานได้ อย่างเหมาะสมกับ ปรากฏการณ์ทาง ธรรมชาติอย่างสอดคล้อง ชัดเจน สามารถบอกแนวคิดใน การสร้างสรรค์ผลงานได้ อย่างเหมาะสมกับ ปรากฏการณ์ทาง ธรรมชาติได้ค่อนข้าง สอดคล้อง สามารถบอกแนวคิดใน การสร้างสรรค์ผลงานได้ อย่างเหมาะสมกับ ปรากฏการณ์ทาง ธรรมชาติแต่ยังไม่ สอดคล้อง 4. กระบวนการในการ สร้างผลงาน สามารถสร้างผลงานอย่าง มีกระบวนการ ขั้นตอน ต่างๆ อย่างชัดเจน มี ลำดับขั้นตอน สามารถสร้างผลงาน มีกระบวนการ ขั้นตอน ต่างๆ ค่อนข้างชัดเจน สามารถสร้างผลงาน มีกระบวนการ แต่ต้อง ได้รับคำแนะนำจากครู 5. การนำเสนอผลงาน หน้าชั้นเรียน นำเสนอหน้าชั้นเรียนด้วย ความมั่นใจ เสียงดังชัดเจน ใช้ภาษาถูกต้อง เหมาะสม และตอบคำถามได้ นำเสนอหน้าชั้นเรียน ด้วยความมั่นใจ เสียงดัง ชัดเจน ใช้ภาษาถูกต้อง เหมาะสม แต่ไม่สามารถ ตอบคำถามได้ ไม่มั่นใจในการนำเสนอ หน้าชั้นเรียน ใช้เสียงเบา และภาษาที่ใช้ไม่เหมาะสม รวมทั้งตอบคำถามไม่ได้
95 แบบสังเกตคุณลักษณะ ชื่อ...................................................................................... เลขที่............... ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ห้อง.......... คำชี้แจง : ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ลงในช่องที่ตรงกับ ระดับคะแนน ข้อ การสังเกตพฤติกรรมของนักเรียน ระดับความคิดเห็น 3 2 1 มีวินัย 1 ปฏิบัติตามข้อตกลงในการเรียนสม่ำเสมอ 2 ทำงานที่ได้รับมอบหมายอย่างตั้งใจ 3 ทำงานเสร็จส่งตามเวลาที่กำหนด ใฝ่เรียนรู้ 4 ร่วมทำกิจกรรมต่างๆ ที่ครูจัดให้อย่างตั้งใจ 5 เอาใจใส่งานที่ได้รับมอบหมาย 6 ตอบคำถามครูอย่างสม่ำเสมอ มุ่งมั่นในการทำงาน 7 ปฏิบัติหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายอย่างตั้งใจ มีความรับผิดชอบ 8 ปรับปรุงและแก้ปัญหาในการทำงานให้สำเร็จ 9 พัฒนาการเรียนของตนเองตลอดเวลา รวมคะแนน เกณฑ์ให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ (100%) ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง (70%) ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง (50%) ให้ 1 คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 23-27 ดีมาก 18-22 ดี 13-17 พอใช้ ต่ำกว่า 13 ปรับปรุง เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ
96 แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม คำชี้แจง : ให้ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ลงในช่องที่ตรงกับ ระดับคะแนน ลำดับ ที่ ชื่อ–สกุล ของนักเรียน การแสดง ความ คิดเห็น การยอมรับ ฟังคนอื่น การทำงาน ตามที่ได้รับ มอบหมาย ความมี น้ำใจ การมี ส่วนร่วม ในการ ปรับปรุง ผลงานกลุ่ม รวม 15 คะแนน 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ (100%) ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง (70%) ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง (50%) ให้ 1 คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 14-15 ดีมาก 11-13 ดี 8-10 พอใช้ ต่ำกว่า 8 ปรับปรุง เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ
97 แบบประเมินผลการจัดทำหน่วยการเรียนรู้ รายวิชา วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 เรื่อง ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติฯ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เวลา 15 ชั่วโมง คำชี้แจง โปรดเขียนเครื่องหมาย / ลงในช่องที่ตรงกับระดับการปฏิบัติ ระดับการปฏิบัติ 4 หมายถึง การปฏิบัติมากที่สุด 3 หมายถึง การปฏิบัติมาก 2 หมายถึง การปฏิบัติปานกลาง 1 หมายถึง การปฏิบัติน้อย รายการประเมิน ระดับการปฏิบัติ 1 2 3 4 1. ชื่อหน่วยการเรียนรู้กะทัดรัด ชัดเจน ครอบคลุมเนื้อหาสาระ 2. มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด มีความเชื่อมโยงกันเหมาะสม 3. ความสอดคล้องของสาระสำคัญกับมาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด 4. ความสอดคล้องของสาระสำคัญกับสาระการเรียนรู้ 5. ความเชื่อมโยงสัมพันธ์กันระหว่างชื่อหน่วยการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด สาระสำคัญ และสาระการเรียนรู้ 6. กิจกรรมการเรียนรู้สอดคล้องกับสาระการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด 7. กิจกรรมการเรียนรู้มีความครอบคลุมในการพัฒนาผู้เรียนให้มีความรู้ ทักษะ/ กระบวนการ และคุณลักษณะที่พึงประสงค์ 8. กิจกรรมการเรียนรู้สามารถนำผู้เรียนไปสู่การสร้างชิ้นงาน / ภาระงาน 9. มีการประเมินผลตามสภาพจริงและสอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด 10. ประเด็นและเกณฑ์การประเมินสามารถสะท้อนคุณภาพผู้เรียนตามมาตรฐานการ เรียนรู้ / ตัวชี้วัด 11. ความเหมาะสม เพียงพอใจการกำหนดสื่อการเรียนรู้ 12. หน่วยการเรียนรู้ที่จัดทำสามารถนำไปปฏิบัติได้จริง รวม / สรุปผล................. หรือ เฉลี่ย / สรุปผล................. การแปลความหมาย การประเมินหน่วยการเรียนรู้ เกณฑ์ ค่าเฉลี่ย 1.00 – 1.75 ปรับปรุง 1.76 – 2.50 พอใช้ 2.51 – 3.25 ดี 3.26 – 4.00 ดีมาก หรือ คะแนน 12 – 20 ปรับปรุง 21 – 30 พอใช้ 31 - 39 ดี 40 – 48 ดีมาก
98 หน่วยการเรียนรู้ที่ 8 รายวิชา พื้นฐาน รหัสวิชา ว16101 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชื่อหน่วยการเรียนรู้ เรื่อง ดาราศาสตร์และเทคโนโลยีอวกาศ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เวลาเรียน 7 ชั่วโมง 1. สาระ/มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด สาระที่ 3 วิทยาศาสตร์โลก และอวกาศ มาตรฐาน ว 3.1 เข้าใจองค์ประกอบ และความสัมพันธ์ของระบบโลก กระบวนการเปลี่ยนแปลงภายในโลก และ บนผิวโลก ธรณีพิบัติภัย กระบวนการเปลี่ยนแปลงลมฟ้าอากาศ และภูมิอากาศโลก รวมทั้งผลต่อสิ่งมีชีวิตและ สิ่งแวดล้อม ตัวชี้วัด ป.6/1 สร้างแบบจำลองที่อธิบายการเกิด และเปรียบเทียบปรากฏการณ์สุริยุปราคาและจันทรุปราคาสร้าง แบบจำลองที่อธิบายการเกิด และเปรียบเทียบปรากฏการณ์สุริยุปราคาและจันทรุปราคา ป.6/2 อธิบายพัฒนาการของเทคโนโลยีอวกาศ และยกตัวอย่างการนำเทคโนโลยีอวกาศมาใช้ประโยชน์ใน ชีวิตประจำวัน จากข้อมูลที่รวบรวมได้ 2. สาระสำคัญ /ความคิดรวบยอด โลกโคจรรอบดวงอาทิตย์ และดวงจันทร์จะโคจรรอบโลก เมื่อดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และโลกโคจรมาอยู่ ในระนาบเดียวกัน จึงทำให้เกิดปรากฏการณ์การบดบังกันระหว่างดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และโลก เรียกว่า การเกิด สุริยุปราคาและจันทรุปราคา พัฒนาการของเทคโนโลยีอวกาศมีความสำคัญต่อการพัฒนาเทคโนโลยีต่างๆ บนโลก เพื่อให้เกิดประโยชน์ ในการดำรงชีวิตของมนุษย์ เทคโนโลยีอวกาศบางประเภทมนุษย์สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้ 3. สาระการเรียนรู้ 3.1 สาระการเรียนรู้แกนกลาง 3.1.1 เมื่อโลกและดวงจันทร์โคจรมาอยู่ในแนวเส้นตรงเดียวกันกับดวงอาทิตย์ในระยะทางที่เหมาะสมทำ ให้ดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์เงาของดวงจันทร์ทอดมายังโลก ผู้สังเกตที่อยู่บริเวณเงาจะมองเห็นดวงอาทิตย์มืดไป เกิดปรากฏการณ์สุริยุปราคาซึ่งมีทั้งสุริยุปราคาเต็มดวง สุริยุปราคาบางส่วนและสุริยุปราคาวงแหวน หากดวงจันทร์และโลกโคจรมาอยู่ในแนวเส้นตรงเดียวกันกับดวงอาทิตย์แล้วดวงจันทร์เคลื่อนที่ผ่านเงา ของโลกจะมองเห็นดวงจันทร์มืดไปเกิดปรากฏการณ์จันทรุปราคาซึ่งมีทั้งจันทรุปราคาเต็มดวง และจันทรุปราคา บางส่วน 3.1.2 เทคโนโลยีอวกาศเริ่มจากความต้องการของมนุษย์ในการสำรวจวัตถุท้องฟ้าโดยใช้ตาเปล่ากล้อง โทรทรรศน์และได้พัฒนาไปสู่การขนส่งเพื่อสำรวจอวกาศด้วยจรวดและยานขนส่งอวกาศและยังคงพัฒนาอย่าง ต่อเนื่อง ปัจจุบันมีการนำเทคโนโลยีอวกาศบางประเภทมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น การใช้ดาวเทียมเพื่อ การสื่อสาร การพยากรณ์อากาศหรือการสำรวจทรัพยากรธรรมชาติการใช้อุปกรณ์วัดชีพจรและการเต้นของหัวใจ หมวกนิรภัย ชุดกีฬา
99 3.2 สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น 3.2.1 แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเกี่ยวกับปรากฏการณ์สุริยุปราคาและจันทรุปราคา 4. สมรรถนะสำคัญ 4.1 ความสามารถในการสื่อสาร 4.2 ความสามารถในการคิด 4.3 ความสามารถในการแก้ปัญหา 4.4 ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 4.5 ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี 5. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 5.1 มีวินัย 5.2 ใฝ่เรียนรู้ 5.3 มุ่งมั่นในการทำงาน 6. ชิ้นงาน/ภาระงาน 6.1 แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 8 ดาราศาสตร์และเทคโนโลยีอวกาศ 6.2 กิจกรรมที่ 1 อุปราคาเกิดขึ้นได้อย่างไร 6.3 กิจกรรมที่ 2 เทคโนโลยีอวกาศมีพัฒนาการอย่างไร 6.4 จิกซอว์สุริยุปราคาหรือจันทรุปราคา และบัตรคำถามเกี่ยวกับความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีอวกาศ ลักษณะงานสุดท้าย นักเรียนใช้กระบวนการกลุ่มช่วยกันช่วยกันออกแบบและสร้างจิกซอว์เรื่องสุริยุปราคาหรือจันทรุปราคา นำเสนอเปรียบเทียบความแตกต่างของปรากฏการณ์ทั้งสอง และทำบัตรคำถามเกี่ยวกับความก้าวหน้าทาง เทคโนโลยีอวกาศ เพื่อเป็นสื่อการเรียนรู้ จากนั้นนำเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน 7. การวัดและประเมินผล 7.1 การประเมินระหว่างจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ชิ้นงาน/ภาระงาน วิธีการประเมิน เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน แบบทดสอบก่อน/หลัง เรียนหน่วยการเรียนรู้ ที่ 6 ตรวจแบบทดสอบก่อน/หลัง เรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 ร้อยละ 60 ผ่าน เกณฑ์ กิจกรรมที่ 1 ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับพอใช้ขึ้นไป กิจกรรมที่ 2 ตรวจผลงาน แบบประเมินผลงาน ผ่านระดับพอใช้ขึ้นไป