STRATEGI A+ SEJARAH Tingkatan 3

AKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAK BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BALMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMUB

N1 Emas Perak Bijih timah Rempah-ratus Rotan Sirip ikan yu Gambar 1.1 Hasil bumi dan hasil alam di negara kita 1 Secara umum, masyarakat luar sememangnya mengetahui akan kemakmuran hasil bumi dan sumber alam di negara kita. 2 Selain bijih timah, hasil galian di negara kita ialah emas dan perak. 3 Rempah-ratus, damar dan rotan juga boleh ditemui di kebanyakan kawasan hutan rimba di Malaysia. 4 Negara kita juga kaya dengan hasil laut seperti sirip ikan yu, timun laut, rumpai laut dan mutiara. 5 Sarawak dan Sabah pula terkenal dengan kayukayan, kapur barus, rotan, damar, getah jelutung, kayu gaharu dan kayu cendana. 6 Sikap kreatif dan keintelektualan masyarakat tempatan telah berjaya memanfaatkan segala kekayaan tersebut untuk pelbagai kegunaan. 1 Negara kita, Malaysia melaksanakan sistem pemerintahan beraja. 2 Sistem pemerintahan beraja yang mantap telah membawa kepada kestabilan negara. 3 Sistem pemerintahan ini diwarisi daripada Kesultanan Melayu Melaka. 4 Negara kita juga mengamalkan sistem pentadbiran, sistem perundangan dan struktur sosial yang teratur. 5 Kerjasama yang tidak berbelah bahagi antara golongan pemerintah dengan golongan rakyat telah berjaya membangunkan negara Malaysia. 6 Di Sarawak, sistem pemerintahan masyarakat tempatan terbahagi kepada dua, iaitu: (a) Sistem kesukuan (b) Sistem kesultanan 7 Di Sabah pula, sistem pemerintahan dipecahkan kepada tiga, iaitu: (a) Sistem kesukuan (b) Sistem kesultanan (c) Sistem ketua bebas Rajah 1.1 Sistem pemerintahan beraja Rajah 1.2 Hierarki sistem pemerintahan di Negeri Sembilan Yamtuan Besar/ Yang di-Pertuan Besar Lembaga Buapak Anak Buah dan Ibu Soko Undang Sultan (Negeri) Pembesar (Jajahan/ Daerah) Penghulu (Mukim) Kemakmuran Bab 1 Kedatangan Kuasa Barat NOTA EKSPRES Kestabilan 1.1 Kestabilan dan Kemakmuran Negara Kita BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

N2 Jadual 1.1 Sistem timbangan, sukat dan ukur di pelabuhan Alam Melayu Masyarakat Melayu Masyarakat Melayu – Pedagang China Masyarakat Melayu – Pedagang India (Sistem timbangan emas dan perak) 1 leng = 2 kepul 1 cupak = 4 kal 1 kal = 2 leng 1 gantang = 4 cupak 16 tahil = 1 kati 100 kati = 1 pikul 12 saga = 1 mayam 16 mayam = 1 bungkal 12 bungkal = 1 kati 1 Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI) telah ditubuhkan di England pada tahun 1600. 2 Syarikat tersebut telah diberikan kuasa oleh British untuk memonopoli perdagangan rempah di Kepulauan Melayu. 3 Pada tahun 1602, Syarikat Hindia Timur Belanda pula telah ditubuhkan untuk memonopoli perdagangan di Timur. 4 Seterusnya, Perancis telah menubuhkan Syarikat Hindia Timur Perancis pada tahun 1664. 5 Kuasa-kuasa Barat tersebut berminat untuk menguasai kestabilan dan kekayaan di negara kita. 6 Pada abad ke-16, Portugis dan Sepanyol mencapai zaman kegemilangan kerana berjaya menguasai kekayaan hasil daripada beberapa buah koloni. 7 Pada abad ke-17, muncul kuasa-kuasa Eropah yang lain seperti Belanda, British dan Perancis. 8 Kesemua kuasa tersebut berusaha untuk menguasai rempah-ratus di Alam Melayu. Sistem Ekonomi 1 Kebijaksanaan masyarakat tempatan memanfaatkan sumber alam semula jadi telah memajukan ekonomi dan memakmurkan kehidupan. 2 Kegiatan perdagangan yang dijalankan oleh mereka membawa kepada: (a) Penyediaan kemudahan di pelabuhan (b) Penggunaan mata wang (c) Sistem percukaian (d) Sistem timbangan dan ukuran 3 Kebanyakan pelabuhan di Negeri-negeri Melayu terletak di kawasan muara sungai yang strategik. Contohnya seperti Pelabuhan Johor, Kedah, Klang dan Melaka. 4 Pengurusan di setiap pelabuhan ini dipertanggungjawabkan kepada Syahbandar. Kuasa-kuasa Barat ini sangat tertarik dengan kestabilan dan kekayaan ekonomi di negara kita. Mereka berusaha untuk meluaskan kuasa dan pengaruh mereka ke Alam Melayu. Pembinaan Kota A Farmosa di Melaka telah membuktikan kedatangan kuasa-kuasa Barat di negara kita. Mengapa kuasa-kuasa Barat ini datang ke negara Cikgu, selain daripada Portugis, kita, cikgu? apakah kuasa Barat yang pernah menguasai negara kita? Kuasa yang lain ialah Belanda dan British, Asyikin. 1 Pelbagai strategi digunakan oleh kuasa-kuasa Barat untuk menguasai negara kita. 2 Strategi menyerang digunakan oleh Portugis untuk menguasai Kesultanan Melayu Melaka. 3 Belanda menggunakan strategi: (a) Serangan fizikal (b) Pakatan (c) Perjanjian 4 British pula menggunakan strategi: (a) Manipulasi (b) Ugutan/desakan (c) Tipu helah (d) Perjanjian (e) Pakatan (f) Pajakan (g) Serangan fizikal 1.2 Faktor Kedatangan Kuasa Barat ke Negara Kita 1.4 Perbezaan Strategi Kuasa Barat untuk Menguasai Negara Kita BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

N3 Pengenalan 1 Sejak awal abad ke-18, British telah mula melaksanakan dasar peluasan kuasa untuk meningkatkan kekayaan negaranya. British juga menggalakkan ekspedisi perdagangan ke Timur. 2 Walau bagaimanapun, British terpaksa bersaing dengan kuasa-kuasa Barat yang lain, iaitu Belanda dan Perancis. 3 Petempatan baharu dan strategik amat diperlukan oleh British bagi menjaga kepentingan mereka di Timur. 4 Pelbagai strategi telah digunakan oleh British untuk Selamat pagi semua. Hari ini kita akan menguasai Pulau Pinang, Singapura dan Melaka. mempelajari tentang Negeri-negeri Selat. Bagus, Amirah. Kamu pula, Aqif. Mengapakah British berusaha menguasai negeri-negeri tersebut? Setiap negeri tersebut mempunyai keistimewaan masing-masing. Contohnya, Pulau Pinang. British mahu menjadikannya sebagai pusat pengumpulan barang, pelabuhan persinggahan dan pangkalan tentera. Negeri-negeri yang tergolong dalam Negerinegeri Selat ialah Pulau Pinang, Melaka dan Singapura. Amirah, sila senaraikan negeri yang tergolong dalam Negerinegeri Selat. 1 Perjanjian London 1824 telah ditandatangani antara British dengan Belanda. 2 Kandungan perjanjian tersebut merangkumi butiran tentang: (a) Wilayah pengaruh (b) Perdagangan (c) Kewangan 2.1 Peluasan Kuasa British di Pulau Pinang, Singapura dan Melaka 2.2 Perjanjian London 1824 dan Kesannya terhadap Alam Melayu Bab 2 Pentadbiran Negeri-negeri Selat BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

N4 Jadual 2.1 Syarat dan kesan Perjanjian London 1824 Kuasa Barat Syarat Kesan British • Berundur dari Sumatera. • Bangkahulu diserahkan kepada Belanda. • Tidak membuka petempatan baharu di Kepulauan Riau Lingga dan kepulauan lain di selatan Singapura. • Pembahagian Alam Melayu kepada dua lingkungan pengaruh Barat. • Perpecahan empayar Kesultanan Johor Riau. • Selat Melaka dikuasai British. Belanda • Mengiktiraf petempatan British di Singapura. • Melaka dan jajahan takluknya diserahkan kepada British. • Tidak membuka petempatan baharu di Tanah Melayu. 1 Negeri-negeri Selat merupakan unit pentadbiran British yang terdiri daripada Pulau Pinang, Melaka dan Singapura. 2 Pembentukan Negeri-negeri Selat berlaku pada tahun 1826. 3 Tujuan pembentukan Negeri-negeri Selat adalah untuk: (a) Menjimatkan perbelanjaan British (b) Menyeragamkan pentadbiran British 4 Kepentingan pembentukan Negeri-negeri Selat: (a) Penguasaan British ke atas keseluruhan Selat Melaka sebagai laluan perdagangan utama di Alam Melayu (b) Status pelabuhan bebas menarik kedatangan ramai pedagang tempatan dan pedagang luar Alam Melayu (c) Negeri-negeri Selat menjadi pusat pengumpulan hasil-hasil dari Alam Melayu (d) Negeri-negeri Selat menjadi pintu masuk buruh luar bertujuan membangunkan ekonomi British (e) Kemasukan penanaman modal oleh pelabur dari luar Alam Melayu memesatkan pembangunan Negeri-negeri Selat Peta 2.1 Lokasi Negeri-negeri Selat Petunjuk Negeri-Negeri Selat SINGAPURA MELAKA SELAT MELAKA PULAU PINANG LAUT CHINA SELATAN U 1 Pada peringkat awal, Negeri-negeri Selat diletakkan di bawah pentadbiran kerajaan British di India. 2 Mulai tahun 1867, pentadbirannya telah dipindahkan ke Pejabat Tanah Jajahan London. 3 Pemindahan tersebut dilakukan kerana: (a) Ketiadaan wakil Negeri-negeri Selat dalam Majlis Perundangan di India untuk meluluskan undang-undang (b) Kegagalan Pejabat India mengawal masalah rompakan terhadap kapal-kapal dagang dan pertelingkahan kumpulan pelombong Cina di Negeri-negeri Selat (c) Tindakan Pejabat India menghendaki mata wang Rupee India menggantikan dengan mata wang Dolar Sepanyol (d) Pejabat India mahu mengenakan cukai pelabuhan di Negeri-negeri Selat akan menjejaskan kemajuan taraf pelabuhan bebas (e) Negeri-negeri Selat dijadikan sebagai tempat buangan banduan Gabenor Jeneral British SHTI di India Gabenor Negeri-negeri Selat Residen Konsular Pulau Pinang Residen Konsular Singapura Residen Konsular Melaka Rajah 2.1 Struktur pentadbiran Negeri-negeri Selat (1826 – 1867) 2.3 Pembentukan Negeri-negeri Selat 2.4 Pentadbiran Negeri-negeri Selat BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

N5 Pengenalan 1 Kekayaan utama Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang ialah bijih timah dan emas. 2 Kekayaan hasil bumi menjadikan negeri-negeri tersebut makmur dan menarik minat kuasa lain untuk menguasainya seperti: (a) Acheh (b) Belanda (c) British Kekayaan Bijih Timah 1 Kegiatan perlombongan bijih timah telah mula dijalankan sejak abad ke-15. 2 Kegiatan tersebut diusahakan oleh orang Melayu di kawasan lembah sungai. 3 Hasil perlombongan bijih timah adalah untuk kegunaan sendiri dan lebihannya diperdagangkan. 4 Pembesar-pembesar tempatan yang memperoleh surat tauliah daripada sultan akan: (a) Bertindak sebagai pemilik lombong (b) Mengawasi kegiatan perlombongan (c) Membekalkan semua keperluan perbelanjaan (d) Menyerahkan sebahagian daripada hasil perdagangan kepada sultan Kekayaan Hasil Emas 1 Perlombongan emas tertumpu di kawasan jalur emas yang sebahagian besarnya terletak di Pahang. 2 Kawasan tersebut meliputi kawasan perlombongan di Raub yang berkeluasan 14 000 batu persegi. 3 Sejak abad ke-13, hasil emas menjadi eksport utama Pahang dan turut diperdagangkan di Melaka. 4 Sultan Pahang menjadikan emas sebagai hadiah kepada negeri-negeri yang lain. 5 Masyarakat tempatan menjadikan emas sebagai barangan perhiasan, manakala pending emas bertatahkan batu permata untuk golongan diraja. 6 Di Pahang, kegiatan perlombongan emas banyak dijalankan di sekitar : (a) Sungai Tembeling (b) Sungai Jelai (c) Sungai Semantan 7 Pada abad ke-16 dan ke-17, kaedah perlombongan emas di Pahang menggunakan kaedah mendulang dan melampam. 8 Seiring dengan kemasukan pelombong dari Eropah pada abad ke-19, kaedah melombong menjadi semakin baik kepada kaedah lombong dedah dan lombong bawah tanah. Abad ke-16 hingga ke-17 Abad ke-18 Abad ke-19 Perak • Di sepanjang Sungai Perak • Anak sungai di Kuala Kangsar • Kelian Intan • Manjung • Beruas • Kerian • Kurau • Larut • Terong • Beruas • Larut • Klian Pauh • Klian Baru • Lembah Kinta Selangor − Kuala Sungai Selangor • Jugra • Kuala Lumpur • Ampang • Lukut Jadual 3.1 Lokasi perlombongan bijih timah di Perak dan Selangor Abad Negeri 3.1 Kekayaan Hasil Bumi di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang Bab 3 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

N6 Ayah berharap kamu berdua akan berjaya menjawat jawatan yang mampu menjamin masa depan. Malah, lebih baik daripada pekerjaan ayah sekarang. Selain daripada bertani, penduduk-penduduk di kampung kita menjalankan kegiatan perlombongan bijih timah. Pekerjaan tersebut menjadi sumber pendapatan penting dan dieksport ke luar negara. Pada zaman silam, apakah pekerjaan utama masyarakat di kampung kita, ayah? Ya, ayah. Kami berjanji akan belajar dengan bersungguhsungguh ke arah kehidupan yang lebih baik. 1 Kemakmuran hasil bumi bijih timah telah mendorong British untuk meluaskan kuasa ke negeri-negeri Melayu. 2 Pelbagai kaedah dilakukan oleh British untuk meluaskan kuasa seperti: (a) Manipulasi (b) Desakan (c) Ugutan (d) Mengadakan perjanjian dengan pemerintah tempatan 3 Strategi manipulasi digunakan oleh British ke atas negeri Perak apabila berlakunya peristiwa: (a) Perang Larut 1861 – 1874 (i) Berlaku kerana pergaduhan antara kumpulan pelombong Cina, Ghee Hin dengan Hai San yang berebutkan kawasan perlombongan bijih timah di Larut. (ii) Peperangan tersebut telah menjejaskan perdagangan bijih timah di Negeri-negeri Selat. (b) Perebutan takhta Kesultanan Perak (i) Berlaku selepas kemangkatan Sultan Ali apabila Raja Ismail (Raja Bendahara) ditabalkan sebagai sultan. (ii) Pertabalan tersebut disokong oleh pembesar Hulu Perak dan Ngah Ibrahim (Menteri Larut). (iii) Walau bagaimanapun, pertabalan tersebut dibantah oleh Raja Yusuf (Raja Di Hilir Perak). (iv) Raja Abdullah (Raja Muda) turut menuntut haknya sebagai Sultan Perak. (v) Raja Abdullah mendapat sokongan daripada Dato’ Maharaja Lela. 4 Peristiwa kekacauan tersebut telah memberikan peluang kepada Andrew Clarke, iaitu Gabenor Negeri-negeri Selat untuk melakukan manipulasi politik. 5 Beliau menyokong Raja Abdullah dan bersedia membantu: (a) Mengesahkan Raja Abdullah sebagai Sultan Perak (b) Menamatkan persengketaan pelombong Cina di Larut Sistem Residen 1 Perjanjian dengan pemerintah tempatan membawa kepada pelantikan Residen British di negeri-negeri Melayu. 2 Residen British bertanggungjawab: (a) Menasihati Raja-raja Melayu dalam urusan pentadbiran negara kecuali hal berkaitan dengan agama Islam dan adat Melayu (b) Nasihat Residen British mestilah diikuti dan dipatuhi oleh Raja-raja Melayu Jadual 3.2 Residen British pertama di Negeri-negeri Melayu Negeri Residen British Perak J.W.W. Birch Selangor J.G. Davidson Negeri Sembilan Martin Lister Pahang J.P. Rodger 3.2 Peluasan Kuasa British di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

N7 (ii) Kemaraan kuasa Barat di negeri-negeri Melayu Utara seperti: Jadual 4.1 Kemaraan kuasa Barat di negeri-negeri Melayu Utara Kuasa Barat Negeri-negeri Melayu Utara Jerman Pulau Langkawi Amerika Syarikat Terengganu Perancis Segenting Kra Rusia Ujung Salang 1 British berusaha untuk menguasai Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu. 2 Tindakan tersebut dilakukan kerana didorong oleh beberapa faktor, iaitu: (a) Kedudukan yang strategik (i) Penting kepada British daripada aspek perdagangan. (ii) Kedudukan Kelantan dan Terengganu di laluan perdagangan antara Siam dengan Singapura. (b) Menghalang kemasukan kuasa Barat yang lain (i) Negeri-negeri tersebut menjadi penampan kepada British daripada kemaraan kuasakuasa Barat yang lain seperti Perancis, Jerman, Amerika Syarikat dan Rusia. Pengenalan 1 Negeri Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu dan Johor mengamalkan sistem kesultanan. 2 Sistem kesultanan tersebut menjadi tonggak penting terhadap kemakmuran negeri. 3 Sultan berada di puncak kuasa dan diperkuat dengan peranan pembesar negeri. 4 Sistem tersebut diwarisi secara turun-temurun. Kita sangat bertuah kerana mempunyai pemimpin yang cemerlang dan berwibawa dalam memerintah kerajaan negeri. Tindakan sultan menjalinkan hubungan baik dengan negerinegeri Melayu yang lain dan kerajaan Siam telah berjaya membangunkan negeri kita. Sistem pemerintahan dan pentadbiran yang tersusun menyumbang kepada kemajuan Kesultanan Melayu di Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu dan Johor. Betul kata tuan hamba. Gandingan pentadbiran sultan dan pembesar membawa kemakmuran kepada negeri kita. Faktor Peluasan Kuasa British di Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu 4.1 Pemerintahan Kesultanan Melayu di Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu dan Johor 4.2 Peluasan Kuasa British di Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu Bab 4 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

N8 (c) Kemakmuran dan kekayaan sumber hasil (i) Kedah dan Perlis boleh membekalkan penduduk Pulau Pinang dengan sumber pertanian dan penternakan. (ii) Kelantan dan Terengganu menjadi pembekal barang dagangan kepada pedagang Singapura. (d) Menghubungkan Pulau Pinang dengan Burma (i) British mahu menghubungkan Burma dengan Pulau Pinang dan Singapura. (ii) Pembinaan jalan raya, jalan kereta api dan telegraf membolehkan perhubungan dengan India dilakukan. (e) Beban Orang Putih (i) Slogan tersebut digunakan oleh British untuk menghalang kekejaman Siam ke atas penduduk Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu. 1 Perjanjian Bangkok 1909 yang ditandatangani oleh British dan Siam pada 10 Mac 1909 telah menyebabkan Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu menerima Penasihat British. 2 Pada tahun 1914, British telah menempatkan Penasihat Am British di Johor. 3 Kelima-lima buah negeri tersebut digabungkan untuk membentuk Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu. 4 Latar belakang Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu (NNMTB): (a) Pentadbiran NNMTB lebih longgar. (b) Dikawal sepenuhnya oleh Pesuruhjaya Tinggi Negeri-negeri Melayu Bersekutu (Gabenor Negeri-negeri Selat). (c) Raja di NNMTB lebih berkuasa berbanding dengan kuasa raja di Negeri-negeri Melayu Bersekutu. (d) Masih mengekalkan sistem pemerintahan beraja yang bebas dan berkuasa autonomi. (e) Raja Melayu di NNMTB menentang usaha penggabungan dua sistem pentadbiran yang dicadangkan oleh British. Rajah 4.1 Faktor kemajuan dan kemakmuran Johor Perkembangan pesat ekonomi komersial dalam bidang pertanian Kebijaksanaan dan kecekapan pemerintah Johor Pemodenan dalam pelbagai bidang seperti pentadbiran, sosial dan infrastuktur Golongan pentadbir yang komited dan menjalankan tugas dengan berkesan Faktor Kemajuan dan Kemakmuran Johor Untuk tujuan pembelajaran 4.3 Peluasan Kuasa British di Johor 1 Kecekapan sistem pemerintahan dan pentadbiran yang teratur telah membawa kemakmuran kepada Johor. 2 Johor mempunyai pemerintah yang bijaksana sehingga British tidak mempunyai sebarang alasan untuk menduduki Johor. 3 Penguasaan British terhadap Singapura telah mengancam kedudukan Johor. Kemajuan dan Kemakmuran Johor 1 Sehingga tahun 1914, Johor bebas tanpa sebarang bentuk penjajahan kuasa Barat. 2 Terdapat beberapa faktor yang memajukan dan memakmurkan Johor. 3 Walau bagaimanapun, penggunaan strategi yang tersusun membawa kepada peluasan kuasa British ke atas Johor. 4 British menjalankan peluasan kuasa di Johor melalui: (a) Perjanjian (b) Manipulasi 4.4 Sistem Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

N9 Pengenalan 1 Sebelum kedatangan kuasa Barat, masyarakat tempatan di Sarawak dan Sabah telah mempunyai sistem pemerintahan yang tersendiri. 2 Pelaksanaannya adalah berasaskan peraturan yang diterima dalam kalangan masyarakat tempatan. 3 Sistem pemerintahan sedia ada membawa kepada kestabilan dan kemakmuran di kedua-dua buah negeri tersebut. 4 Antara kerajaan tempatan yang wujud di Sarawak ialah: (a) Sawaku (b) Kalaka (c) Samadong (d) Melano 5 Di Sarawak dan Sabah, sistem pentadbiran tempatan yang dilaksanakan terbahagi kepada: (a) Sistem kesukuan (b) Sistem pentadbiran tempatan Sistem Pemerintahan Tempatan 1 Terdapat persamaan dan perbezaan dalam sistem pemerintahan tempatan di Sarawak dan Sabah. 2 Kedua-dua buah negeri tersebut dipengaruhi oleh perkembangan sejarah sosiopolitik di negeri masing-masing. Jadual 5.1 Sistem kesukuan di Sarawak dan Sabah Sistem Kesukuan di Sarawak Sistem Kesukuan di Sabah • Diamalkan oleh masyarakat Iban, Bidayuh, Kenyah, Kelabit dan Kayan. • Menekankan kepatuhan kepada adat. • Tuai Rumah mengetuai masyarakat Iban dan menjadi sumber autoriti masyarakat Bidayuh. • Peran Lepo mengetuai masyarakat Kenyah. • Kelunan Maren mengetuai masyarakat Kayan. • Menteri mengetuai masyarakat Melanau. • Pelantikan pemimpin berdasarkan kebolehan peribadi dan faktor keturunan. • Pemimpin berperanan menjadi orang tengah dalam menyelesaikan pertelingkahan dan mengekalkan keharmonian dalam kalangan masyarakat. • Diamalkan oleh masyarakat Kadazandusun, Murut dan Bajau. • Pegangan adat menjadi alat kawalan sosiopolitik. • Orang Tua atau Ketua Kampung berperanan: – Menjadi pemimpin utama – Menyelesaikan pertikaian dalam kalangan penduduk • Wujud Majlis Kampung dan Tukang-tukang Adat. • Majlis Kampung membantu Orang Tua untuk menguruskan adat dan kehidupan seharian. • Tukang Adat berperanan memastikan setiap upacara adat dilakukan dengan betul. • Pemimpin masyarakat Bajau digelar matto’a yang bertanggungjawab untuk melindungi adat dan memelihara kepentingan anak buah. Pembinaan Kampung Budaya Sarawak menggambarkan keunikan budaya dan identiti masyarakat Sarawak. Selain itu, Sarawak juga kaya dengan sumber ekonomi. Ya, betul. Cikgu Sanjit juga ada menyebut tentang peristiwa itu di kelas kita pada minggu lepas. Peristiwa itu juga diceritakan dalam buku sejarah. Kekayaan hasil bumi seperti emas, sagu dan antimoni juga telah menarik perhatian James Brooke untuk menduduki Sarawak. Keadaan itulah yang menarik kedatangan kuasa Barat ke sini, bukan? 5.1 Latar Belakang Pemerintahan Tempatan di Sarawak dan Sabah Bab 5 Pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

N10 Sarawak Ketika Kehadiran James Brooke 1 Kawasan ekonomi yang penting terletak di sepanjang Sungai Sarawak. 2 Kawasan tersebut dikuasai oleh pembesar Brunei, iaitu Pengiran Indera Mahkota. 3 Lidah Tanah yang terletak berhampiran dengan Sungai Sarawak menjadi tumpuan masyarakat Melayu pada tahun 1820-an. 4 Kawasan tersebut strategik kerana mampu mengawal kegiatan perdagangan sungai dan kawasan pedalaman. 5 Tindakan Pengiran Indera Mahkota mengenakan cukai yang tinggi dan kerahan tenaga ditentang oleh masyarakat tempatan yang dipimpin oleh Datu Patinggi Ali. 1 Pada tahap awal sebelum kedatangan kuasa Barat, Sabah telah dikuasai oleh: (a) Kesultanan Brunei (b) Kesultanan Sulu (c) Ketua-ketua Bebas 2 Kedudukan yang strategik dan berpotensi dalam ekonomi telah menarik kedatangan pemodal asing di Sabah. 3 Syarikat Borneo Utara British (SBUB) menggunakan tiga strategi untuk menguasai Sabah, iaitu: (a) Pajakan (b) Pembelian (c) Perjanjian Mengadakan rundingan Menggunakan ugutan Menggunakan perjanjian Menggunakan kekuatan ketenteraan Strategi James Brooke untuk Mendapatkan Kuasa Pemerintahan di Sarawak Rajah 5.1 Strategi yang digunakan oleh James Brooke untuk mendapatkan kuasa pemerintahan di Sarawak 6 Pengiran Raja Muda Hashim dihantar oleh Sultan Brunei untuk memujuk Datu Patinggi Ali dan pembesar tempatan yang lain. 7 Kegagalan berbuat demikian menyebabkan Pengiran Raja Muda Hashim mendapatkan bantuan James Brooke untuk menyelesaikan masalah di Sarawak. 8 Peluang tersebut digunakan sepenuhnya oleh James Brooke untuk menguasai Sarawak. Gambar 5.1 James Brooke 4 Sebelum SBUB berhak menerima Piagam Diraja dan mendapat pengiktirafan sebagai wakil kerajaan British di Sabah, SBUB perlu mematuhi beberapa syarat seperti: (a) SBUB perlu menerima Penasihat British. (b) SBUB perlu memelihara adat resam, agama dan undang-undang masyarakat tempatan. (c) SBUB mestilah memerintah Sabah dengan adil dan saksama. (d) SBUB perlu melantik Pegawai Tadbir daripada pegawai yang diakui British. (e) SBUB tidak boleh menyerahkan Sabah kepada pihak yang lain. (d) Mengambil kesempatan daripada pertelingkahan masyarakat tempatan. (e) Menghapuskan tokoh tempatan yang menentang kedudukan James Brooke. (f) Mengukuhkan pertahanan Sarawak dengan membina benteng dan kubu yang dilengkapi dengan meriam. (g) Mendapatkan sokongan kewangan daripada pemodal Eropah. 9 Usaha dan tindakan James Brooke untuk mengukuhkan kuasa selepas menguasai Sarawak seperti: (a) Mendapatkan bantuan dan sokongan ketenteraan daripada British. (b) Menentang kebangkitan orang tempatan yang dianggap sebagai lanun. (c) Mendapatkan sokongan sebahagian masyarakat tempatan. 5.2 Peluasan Kuasa Dinasti Brooke di Sarawak 5.3 Peluasan Kuasa Syarikat Borneo Utara British di Sabah BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

N11 1 Kedatangan kuasa Barat telah mengubah sistem pentadbiran dan pemerintahan di negara kita. 2 Situasi tersebut menandakan permulaan perubahan bentuk ekonomi moden dan sosial tempatan. 3 British memperkenalkan sistem ekonomi moden selama kuasa ini memerintah di negara kita. 4 Sistem ekonomi moden tersebut bercirikan: (a) Pengeluaran modal yang besar (b) Penggunaan teknologi moden (c) Penggunaan tenaga buruh yang ramai (d) Keperluan tanah yang luas (e) Pengeluaran berskala besar (eksport) Jadual 6.1 Ciri-ciri sistem ekonomi moden yang diperkenalkan semasa pemerintahan British Modal yang besar • Pengeluaran modal yang besar diperlukan untuk pembangunan ekonomi moden. • Pelaburan modal dibawa oleh pemodal tempatan dan luar negara. • Modal yang besar tersebut penting untuk: – Mempertingkatkan proses pengeluaran dalam sektor perlombongan dan pertanian. – Memberikan pulangan yang lumayan kepada para pelabur Eropah. Perlombongan • Antara sektor perlombongan yang terlibat ialah perlombongan emas, petroleum, bijih timah dan arang batu. • Kegiatan tersebut diusahakan di Raub, Pahang; Batu Arang, Selangor; Lukut, Sungai Ujong, Larut, Klang, Ampang, Kuala Lumpur dan Bau, Sarawak. Pertanian komersial • Pertanian komersial melibatkan pelbagai jenis tanaman seperti lada hitam, gambir, buah pala, cengkih, pinang, kulit kayu manis dan kelapa. • Tanaman-tanaman ini diusahakan kerana harganya yang tinggi di pasaran dunia. Getah • Di negeri-negeri Melayu, tanaman getah diusahakan oleh pelabur Eropah seperti: – Guthrie – Harrison & Crossfield – Sime Darby – Boustead Buttery Estate – United Plantations • Syarikat-syarikat Eropah tersebut melabur di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Johor. Teknologi • Kemasukan teknologi moden penting dalam usaha memajukan kegiatan perlombongan dan pertanian. • Teknologi moden dapat mempercepat proses pengeluaran dan lebih menguntungkan pihak British. Perlombongan • Pada tahun 1929, sebanyak 107 buah kapal korek yang dimiliki oleh syarikat Eropah digunakan di negeri-negeri Melayu. • Antaranya ialah Pahang Consolidated Company Limited, Syarikat Malayan Tin Dredging dan Gopeng Consolidated. • Antimoni pula dilombong oleh Syarikat Borneo menggunakan kaedah moden di Bau, Sarawak. Pertanian • Pelantikan H. N. Ridley sebagai Pengarah Taman Botanikal Singapura. • Beliau telah memperkenalkan: – Teknik torehan ibedem (sistem torehan tulang ikan hering) untuk memanjangkan jangka hayat pokok getah. – Teknik membungkus anak-anak getah di dalam arang yang lembap untuk memudahkan anak-anak pokok dibawa ke lokasi yang jauh. Pengenalan 6.1 Pengenalan Ekonomi Moden oleh Kuasa Barat di Negara Kita Bab 6 Kesan Pentadbiran Barat terhadap Ekonomi dan Sosial BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

N12 Buruh • Kemasukan buruh dari luar adalah untuk menampung kepesatan kegiatan perlombongan dan pertanian. • Galakan kemasukan buruh asing oleh British ini melibatkan negeri-negeri Melayu, Sarawak dan Sabah. • Kemasukan buruh Cina dan India sangat penting terutamanya di sektor perlombongan dan pertanian di negara kita. Skala besar dan bercirikan eksport • Di negara kita, kegiatan perlombongan dan pertanian diusahakan secara besar-besaran. • Tujuan eksport bagi memenuhi keperluan pasaran di Barat. • Permintaan yang tinggi di peringkat antarabangsa. Tanah • Aset yang amat berharga dan perlu dimiliki oleh pemodal dan pelabur Eropah. • Kebiasaannya, kawasan hutan yang belum diteroka dan terpisah daripada kawasan penduduk tempatan dijadikan kawasan perlombongan dan perladangan. Kita amat bertuah kerana berjaya menguasai Tanah Melayu, Sarawak dan Sabah. Negeri-negeri tersebut kaya dengan hasil pertanian dan perlombongan. Wujud permintaan yang amat tinggi terhadap hasilhasil tersebut pada peringkat antarabangsa. Betul. Bagi memaksimumkan keuntungan, kita perlu menggunakan kaedah moden seperti kapal korek untuk melombong bijih timah. 1 Kemajuan yang dicapai dalam bidang ekonomi membolehkan British membina sistem pengangkutan. 2 Sistem pengangkutan sangat penting untuk mengangkut bijih timah dan getah ke pelabuhan untuk tujuan eksport. 3 Selain sistem pengangkutan, British juga mewujudkan sistem telekomunikasi seperti: (a) Pos dan telegraf (b) Telefon (c) Radio 4 Sistem perhubungan yang diwujudkan beroperasi di kawasan-kawasan tertentu seperti: (a) Tempat kegiatan ekonomi (b) Pusat pentadbiran (c) Pelabuhan (d) Petempatan Rajah 6.1 Sistem pengangkutan yang diperkenalkan oleh British di negara kita Landasan kereta api Jalan raya Lapangan terbang awam Pelabuhan Kemajuan Sistem Pengangkutan 6.3 Kesan Ekonomi Akibat Pentadbiran Barat di Negara Kita BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

N13 Pengenalan 1 Kuasa-kuasa Barat melakukan campur tangan dalam sistem pentadbiran tempatan. 2 Campur tangan tersebut telah menimbulkan rasa tidak puas hati dalam kalangan masyarakat tempatan. 3 Perubahan yang dilakukan oleh kuasa-kuasa Barat telah menyebabkan masyarakat tempatan: (a) Kehilangan hak (b) Kehilangan kedudukan 4 Penentangan yang dilakukan oleh masyarakat tempatan bertujuan: (a) Mempertahankan hak dan kedudukan pemerintah tempatan (b) Mengembalikan dan mengekalkan pentadbiran tradisional sedia ada (c) Menentang peraturan dan pentadbiran Barat yang membebankan 5 Masyarakat tempatan melakukan penentangan dengan cara: (a) Penentangan bersenjata (b) Mencabar perjanjian (c) Menggunakan sistem perundangan Cikgu Aminah ada menerangkan sejarah tokoh-tokoh pejuang tempatan di negara kita. Contohnya, Dol Said, Tok Janggut dan Rentap. Tokoh-tokoh tersebut berani menentang penjajahan British. Mereka sedia berkorban nyawa untuk mempertahankan kedaulatan tanah air tercinta. Mengapakah mereka dianggap sebagai pejuang tempatan? Jadual 7.1 Peristiwa penentangan tokoh pejuang tempatan di negeri-negeri Melayu Tokoh Lokasi/Negeri Faktor penentangan Dol Said Naning • Menentang bayaran cukai hasil tahunan sebanyak 1/10 yang dikenakan oleh British ke atas Naning. • Beliau mendakwa Naning sebagai negeri yang merdeka. Yamtuan Antah Negeri Sembilan • Menentang campur tangan British di Sungai Ujong. • Berasa bimbang British akan mengancam kedaulatan bangsa. Dato’ Bahaman Pahang Kehilangan hak mengutip cukai dan pembinaan balai polis di luar pengetahuan beliau. Rentap Sarawak • James Brooke menuduh Rentap sebagai lanun. • James Brooke menghapuskan penempatan orang Iban. 7.1 Matlamat dan Bentuk Penentangan Masyarakat Tempatan Bab 7 Penentangan Masyarakat Tempatan BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

N14 Pengenalan 1 Pendudukan British membawa kepada kebangkitan penentangan dalam kalangan masyarakat tempatan. 2 Pada tahap awal, penentangan tersebut menunjukkan kejayaan. Namun, tindak balas British yang agresif telah mematahkan penentangan tersebut. 3 Kejayaan perjuangan pembesar tempatan disebabkan oleh beberapa kekuatan strategi, iaitu: (a) Muafakat (c) Persenjataan (b) Kubu pertahanan (d) Perundangan Muafakat 1 Di Perak, Dato’ Maharaja Lela bermuafakat dengan Sultan Abdullah, Ngah Ibrahim, Dato’ Sagor dan pembesar Melayu yang lain untuk menghapuskan J. W. W. Birch. Mereka telah berjaya membunuh J. W. W. Birch di Pasir Salak. 2 Sharif Masahor mendapatkan bantuan Dato’ Patinggi Abdul Gapur untuk menyerang Kanowit. Serangan tersebut berjaya membunuh dua orang pegawai British. Kubu Pertahanan 1 Yamtuan Antah membina kubu di Paroi dan Bukit Putus serta berjaya mematahkan serangan British. 2 Rentap membina kubu di Bukit Sadok yang dikelilingi hutan rimba dan bukit batu kapur. Pada tahun 1857 dan 1858, Rentap berjaya mematahkan serangan keluarga Brooke. 3 Mat Sator membina Kota Mat Sator di Kampung Kapayan Lama, Tambunan. Kedudukan kota tersebut strategik kerana terletak di tebing Sungai Sunsuron. Persenjataan 1 Dol Said mendapat bantuan ketenteraan dari Rembau dan wilayah jiran Naning. 2 Angkatan tentera tersebut menggunakan senapang jenis flintlock dan snider riffles serta meriam kecil yang mudah dibawa ke medan perang. Perundangan 1 Haji Abdul Rahman Limbong memohon lesen pleader untuk membela petani di mahkamah menggunakan hujah agama Islam. 2 Beliau menuntut hak mengerjakan tanah agar mengikut hukum agama Islam. Tokoh Lokasi/Negeri Faktor penentangan Sharif Masahor Sarawak Sarikei diletakkan di bawah kekuasaan Brooke. Tok Janggut Kelantan Menentang peraturan cukai yang diperkenalkan oleh British. Mat Salleh Sabah SBUB mengambil alih hak memungut cukai. Mat Sator Sabah • Memperjuangkan kedaulatan tanah air. • Meneruskan perjuangan Mat Salleh. Dato’ Maharaja Lela Perak Residen British bertindak: • Mengambil alih kuasa sultan. • Mengambil hak mengutip cukai. • Mencabuli adat resam orang Melayu. 7.3 Penentangan Masyarakat Tempatan terhadap Kuasa Barat BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

N15 Tindakan British sangat melampau! Mereka semakin berkuasa. Kita mesti menghalang mereka. Patik akan memberikan sepenuh sokongan terhadap apa-apa sahaja pandangan Tuanku. Beta akan menyuarakan pandangan dan mendesak British supaya menghormati kedudukan raja dan penduduk tempatan. Pengenalan 1 Pelbagai strategi digunakan oleh Raja-raja Melayu untuk menghalang penguasaan British dan melindungi kepentingan bangsa serta mengekalkan kedaulatan negeri. 2 Strategi yang digunakan termasuklah: (a) Tuntutan Raja Melayu melalui Durbar (b) Diplomasi menangani tekanan British (c) Keengganan pemerintah Negeri-negeri Melayu Utara menerima Penasihat British (d) Menggubal Undang-undang Tubuh (e) Raja menerajui pemodenan negeri Tuntutan Raja Melayu melalui Durbar 1 Melalui Durbar di Kuala Lumpur 1903, Sultan Idris Murshidul Adzam Shah dari Perak: (a) Mengkritik pemusatan kuasa di tangan Residen Jeneral. (b) Mendesak pelaksanaan langkah mengembalikan kuasa kepada institusi raja. (c) Mendesak penambahan bilangan pegawai Melayu dalam perkhidmatan kerajaan Persekutuan ke peringkat jawatan yang lebih tinggi. Pengenalan 1 Persaingan antara British dengan Perancis mendorong kepada peluasan pengaruh British di negara kita. 2 Peluasan kuasa ke Negeri-negeri Melayu Utara membawa kepada Perjanjian Bangkok 1909. 3 Keadaan tersebut menimbulkan reaksi terhadap raja Negeri-negeri Melayu Utara dan Johor. Protokol Sempadan Perjanjian Bangkok Memecahbelahkan Wilayah Negeri-negeri Melayu Utara 1 Kandungan Protokol Sempadan Perjanjian Bangkok 1909 menetapkan: (a) Garis sempadan berasaskan legeh dan lembah sungai. (b) Bermula dari utara muara Sungai Perlis di sebelah barat dan berakhir di muara Kuala Tabal di sebelah timur. (c) Pulau Langkawi dan pulau-pulau di bahagian selatan menjadi kepunyaan British. (d) Pulau Terutau dan pulau-pulau di bahagian utara menjadi milik Siam. 2 Pemerintah di Negeri-negeri Melayu Utara memberikan reaksi mereka terhadap Perjanjian Bangkok 1909. 3 Mereka juga mempersoalkan hak British dan Siam dalam menentukan masa depan politik negerinegeri Melayu. 8.1 Reaksi Pemerintah Negeri-negeri Melayu Utara dan Johor terhadap Tindakan Barat Bab 8 Kebijaksanaan Raja dan Pembesar Melayu Menangani Cabaran Barat 8.2 Tindakan Raja Melayu dalam Menangani Cabaran Barat BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

N16 2 Durbar di Pekan, Pahang 1931, Sultan Perak mendesak agar kuasa pemerintahan dikembalikan semula kepada Raja-raja Melayu dan Majlis Negeri. 3 Durbar di Seri Menanti, Negeri Sembilan 1939, Sultan Selangor, iaitu Sultan Hisamuddin Alam Shah mencadangkan penubuhan Malay Girls College yang setaraf dengan Malay College Kuala Kangsar bertujuan memartabatkan pendidikan golongan wanita. Diplomasi Menangani Tekanan British 1 Dilakukan oleh Sultan Johor, iaitu Sultan Abu Bakar dengan: (a) Menjalinkan hubungan baik dengan kerajaan Negeri-negeri Selat. (b) Menemui Ratu Victoria di England. (c) Menubuhkan Lembaga Penasihat Johor di London. 2 Kebijaksanaan diplomasi juga dilakukan oleh Sultan Terengganu, iaitu Sultan Zainal Abidin III melalui rundingan dan mengadakan Perjanjian BritishTerengganu 1910. Keengganan Pemerintah Negeri-negeri Melayu Utara Menerima Penasihat British 1 Raja dan pembesar tempatan di Perlis, Kedah, Terengganu dan Kelantan enggan menerima Penasihat British yang dilantik selepas Perjanjian Bangkok 1909. 2 Tindakan British yang mengetepikan kewibawaan raja dan pembesar tempatan telah menyedarkan mereka tentang kedudukan politik yang semakin terancam. Menggubal Undang-undang Tubuh Penggubalan Undang-undang Tubuh melibatkan: (a) Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor pada tahun 1895 menjadikan Johor sebagai negeri Melayu pertama yang mengamalkan sistem raja berperlembagaan dan berunsurkan demokratik. (b) Undang-Undang Bagi Diri Kerajaan Terengganu pada tahun 1911 merupakan langkah Sultan Zainal Abidin III untuk memantapkan pentadbiran dan memelihara kedaulatan negeri. Raja Menerajui Pemodenan Negeri 1 Pemodenan negeri dilakukan oleh Raja-raja Melayu untuk menutup ruang campur tangan British. 2 Sultan Abu Bakar dari Johor bekerjasama dengan Majlis Jemaah Menteri meneruskan pemodenan Johor. 3 Pemodenan Johor melibatkan aspek: (a) Pentadbiran (e) Kesihatan (b) Kewangan (f) Tanah (c) Undang-undang (g) Polis (d) Pelajaran (h) Tentera 4 Pada akhir abad ke-19, Sultan Kedah bersamasama pembesar negeri mewujudkan Jabatan Perbendaharaan, Jabatan Tanah dan Ukur, Jabatan Audit, Pejabat Pos Besar dan Telekom, Mahkamah Keadilan dan Pasukan Polis Kedah. 5 Sultan Zainal Abidin III bersama-sama Yang Dipertuan Muda Tengku Muhammad menubuhkan Jemaah Mesyuarat Kerajaan dan Jemaah Menteri Terengganu pada tahun 1912. 6 Tindakan tersebut membawa kepada penubuhan jabatan-jabatan seperti Pejabat Setiausaha Kerajaan, Pejabat Perbendaharaan dan Pejabat Pesuruhjaya Keadilan. 1 Peranan pemerintah dan golongan pembesar tempatan membawa kepada kemakmuran negeri dan melambatkan kemaraan British. 2 Kejayaan tersebut dilihat dari aspek berikut: (a) Kemakmuran negeri (b) Melambatkan peluasan kuasa British (c) Kemajuan pendidikan (d) Penubuhan Rejimen Askar Melayu Diraja (e) Pegawai tadbir Melayu (f) Mempertahankan institusi beraja 1 Golongan pembesar Melayu bekerjasama dengan Raja-raja Melayu untuk membangunkan negeri. 2 Pembangunan dan pemodenan negeri dilakukan untuk kesejahteraan masyarakat tempatan. 3 Pembangunan dan pemodenan negeri merangkumi: (a) Pembangunan sosioekonomi (b) Pembangunan pertanian (c) Pembangunan bandar (d) Pentadbiran dan pendidikan (e) Ahli Majlis Mesyuarat Kerajaan (f) Kepimpinan tempatan di Sarawak dan Sabah 8.3 Usaha Pembesar Melayu dalam Pemodenan Negeri 8.4 Keberkesanan Peranan Pemerintah Tempatan dalam Menangani Cabaran Barat BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

ML1 Modul Literasi dan Amali Sivik Bab 1: Kedatangan Kuasa Barat Tajuk: Berwawasan Memanfaatkan Sumber Asli Standard Kandungan (SK)/Standard Pembelajaran (SP) 7.1 Kedatangan Kuasa Barat K7.1.5 Menjelaskan kepentingan memanfaatkan sumber kekayaan negara. Pengenalan Sumber asli merupakan aset berharga negara, justeru adalah penting untuk memastikan bahawa pengurusan perkhidmatan ekosistem dilaksanakan dengan rapi terutamanya dari aspek pemuliharaan dan penggunaan mampan. (Sumber: https://www.ekonomi.gov.my) Nilai Teras Sivik Kasih sayang Konteks Diri, keluarga, sekolah, masyarakat, negara dan global Literasi Sivik Pengetahuan Sosioemosi Tindakan Menyenaraikan sumber-sumber asli. Menghargai sumber asli kepada kehidupan manusia. Mengamalkan budaya menggunakan sumber asli secara berhemah. Objektif Pembelajaran 1 Murid mengetahui kekayaan sumber-sumber asli di negara kita. 2 Murid boleh menceritakan kepentingan menghargai sumber asli tersebut. 3 Murid boleh mengemukakan idea tentang cara untuk memanfaatkan sumber asli di negara kita. Aktiviti Aktiviti 1: Sumbang Saran (Aktiviti PAK-21) 1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. 2 Setiap kumpulan diminta menyenaraikan sumber asli di negara kita. 3 Setiap kumpulan diminta membuat pembentangan hasil dapatan mereka melalui penggunaan pelbagai media. 4 Contoh: Petroleum Perikanan Pelancongan Aktiviti 2: Rally Robin (Aktiviti PAK-21) 1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. 2 Setiap kumpulan diminta mengemukakan idea tentang kepentingan menghargai sumber asli tersebut. BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

ML2 Pengetahuan Sosioemosi Tindakan Menjelaskan peranan dan tanggungjawab menjaga maruah negara. Menunjukkan perasaan syukur kerana dapat menjaga maruah negara. Mengamalkan tingkah laku yang dapat menjaga maruah negara. Bab 2: Pentadbiran Negeri-Negeri Selat Tajuk: Harga Diri sebagai Warganegara Standard Kandungan (SK)/Standard Pembelajaran (SP) 7.2 Pentadbiran Negeri-Negeri Selat K7.1.7 Menilai kepentingan mempertahankan kedaulatan negara. Pengenalan Insan berakhlak mulia akan sentiasa menjaga adab, tingkah laku serta tutur katanya supaya tidak menyakiti orang lain, malah sentiasa berusaha memberi manfaat kepada orang yang berada di sekelilingnya. (Sumber: https://www.hmetro.com.my) Nilai Teras Sivik Hormat-menghormati Konteks Diri, keluarga, sekolah, masyarakat, negara dan global Literasi Sivik Cadangan jawapan: (a) Memajukan sumber ekonomi negara (b) Membekalkan sumber makanan kepada kita (c) Memberikan peluang pekerjaan kepada rakyat tempatan (d) Membentuk sebuah negara yang makmur Aktiviti 3: Nyanyian Lagu 1 Secara rawak, murid diminta mengemukakan idea tentang cara untuk memanfaatkan sumber asli di negara kita. Cadangan jawapan: (a) Menggunakan sumber asli secara berhemah (b) Memperkasakan aktiviti penyelidikan dan pembangunan sumber asli (c) Memulihara berasaskan perundangan hutan simpan kekal atau taman negara/taman negeri 2 Murid diminta: (a) Berbaris. (b) Menyanyikan lagu “Hijau” oleh Zainal Abidin bersama-sama dengan penuh bersemangat dengan iringan muzik. Penilaian 1 Murid akan dinilai melalui pemerhatian, aktiviti berkumpulan, soal jawab atau tugasan dalam dan di luar bilik darjah. 2 Guru boleh meletakkan tahap penguasaan berdasarkan DSKP mata pelajaran Sejarah Tingkatan 3. BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

ML3 Bab 4: Pentadbiran Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu Tajuk: Pemimpin Berjasa Dunia Sejahtera Standard Kandungan (SK)/Standard Pembelajaran (SP) 7.4 Pentadbiran Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu K7.4.8 Merumuskan kepentingan kewibawaan pemimpin dalam memperjuangkan maruah bangsa. Pengenalan Kepemimpinan yang cemerlang berjaya membentuk masyarakat dan negara Malaysia yang gemilang. Ia berlaku sejak negara kita mencapai kemerdekaan sehinggalah ke hari ini. Nilai Teras Sivik Kegembiraan Konteks Diri, keluarga, sekolah, masyarakat, negara dan global Objektif Pembelajaran 1 Murid mengetahui peranan masing-masing untuk menjaga maruah negara. 2 Murid boleh menzahirkan perasaan bangga dapat menjaga maruah negara. 3 Murid boleh mengemukakan idea berkaitan dengan kepentingan menjaga maruah negara. Aktiviti Aktiviti 1: The Yarn Yarn (Aktiviti PAK-21) 1 Guru menayangkan video sambutan Hari Kemerdekaan di negara kita. 2 Guru dan murid bersoal jawab tentang peranan pasukan angkatan tentera di negara kita. Cadangan jawapan: (a) Mengekalkan keamanan negara (b) Mempertahankan kedaulatan negara (c) Melaksanakan misi bantuan bencana Aktiviti 2: Sesi Ekspresi Rasa 1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. 2 Setiap kumpulan diminta menghasilkan sebuah poster berkaitan dengan penghargaan terhadap pasukan angkatan tentera di negara kita. Aktiviti 3: Rally Table (Aktiviti PAK-21) Guru meminta murid mengemukakan idea berkaitan dengan kepentingan menjaga maruah negara. Cadangan jawapan: (a) Mempertahankan kemerdekaan dan ketuanan negara untuk tidak terus dijajah (b) Menarik lebih ramai kedatangan pelancong asing ke negara (c) Memperoleh pengiktirafan dari negara luar Penilaian 1 Murid akan dinilai melalui pemerhatian, aktiviti berkumpulan, soal jawab atau tugasan dalam dan di luar bilik darjah. 2 Guru boleh meletakkan tahap penguasaan berdasarkan DSKP mata pelajaran Sejarah Tingkatan 3. BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

ML4 Literasi Sivik Pengetahuan Sosioemosi Tindakan Menyatakan ciri-ciri pemimpin yang berkualiti. Menghayati jasa pemimpin negara. Mengaplikasikan ciri-ciri kepimpinan positif dalam kehidupan seharian. Objektif Pembelajaran 1 Murid mengetahui ciri-ciri pemimpin yang berkualiti. 2 Murid boleh menerangkan cara untuk menghargai sumbangan pemimpin negara. 3 Murid boleh mengemukakan idea tentang cara untuk menerapkan ciri-ciri kepimpinan yang positif dalam kehidupan seharian. Aktiviti 1 Guru membahagikan murid kepada empat kumpulan. 2 Setiap kumpulan diminta membincangkan ciri-ciri pemimpin yang mereka sukai. 3 Jawapan setiap kumpulan akan dipamerkan di papan putih. Ciri-ciri Pemimpin Berkualiti Kumpulan 1 Prihatin Kumpulan 2 Bijaksana Kumpulan 3 Bertanggungjawab Kumpulan 4 Mengutamakan kepentingan umum Aktiviti 2: Fikir-Pasang-Kongsi (Aktiviti PAK-21) 1 Setiap kumpulan murid diminta mendapatkan maklumat berkaitan dengan: (a) Salah seorang daripada pemimpin negara berikut. (b) Cara untuk menghargai sumbangan pemimpin negara tersebut. Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj Tun Abdul Razak bin Dato’ Hussein Tun Hussein bin Dato’ Onn Tun Dr. Mahathir bin Mohamad Tun Abdullah bin Haji Ahmad Badawi 2 Maklumat tersebut boleh dihasilkan dalam bentuk: (a) Peta pemikiran i-THINK (b) Brosur (c) Buku skrap Aktiviti 3: Kerusi Panas (Aktiviti PAK-21) 1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. 2 Setiap kumpulan diminta mengemukakan idea tentang cara untuk menerapkan ciri-ciri kepimpinan yang positif dalam kehidupan seharian. Penilaian 1 Murid akan dinilai melalui pemerhatian, aktiviti berkumpulan, soal jawab atau tugasan dalam dan di luar bilik darjah. 2 Guru boleh meletakkan tahap penguasaan berdasarkan DSKP mata pelajaran Sejarah Tingkatan 3. BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

ML5 Bab 5: Pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah Tajuk: Mempertahankan Keutuhan Negara Standard Kandungan (SK)/Standard Pembelajaran (SP) 7.5 Pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah K7.5.6 Menjelaskan kepentingan sikap berwaspada terhadap anasir luar. Pengenalan “Rakyat Malaysia hendaklah juga mempamerkan kesetiaan yang tidak berbelah bahagi kepada negara. Keamanan, kemajuan dan kemakmuran dinikmati oleh Malaysia bukan sesuatu yang boleh diambil ringan. Sebagai rakyat Malaysia yang mencintai tanah airnya, sebarang usaha untuk menggugat keselamatan negara hendaklah dihindari dan dijauhi,” titah Yang di-Pertuan Agong Al-Sultan Abdullah Ri’ayatuddin Al-Mustafa Billah Shah. (Sumber: http://www.astroawani.com) Nilai Teras Sivik Kasih sayang Konteks Diri, keluarga, sekolah, masyarakat, negara dan global Literasi Sivik Pengetahuan Sosioemosi Tindakan Menghuraikan kepentingan cinta akan negara. Mengekspresikan perasaan bangga sebagai rakyat Malaysia. Mengamalkan semangat perpaduan dan integrasi dalam mempertahankan nama baik dan kedaulatan Malaysia. Objektif Pembelajaran 1 Murid boleh menerangkan kepentingan akan negara. 2 Murid boleh menzahirkan perasaan bangga dengan pencapaian cemerlang warganegara Malaysia. 3 Murid boleh menerangkan kepentingan semangat perpaduan dalam kalangan masyarakat Malaysia. Aktiviti Aktiviti 1: Rally Robin (Aktiviti PAK-21) 1 Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan. 2 Setiap kumpulan diminta menyediakan bahan berkaitan dengan cara-cara mempertahankan nama baik negara. 3 Jawapan setiap kumpulan akan dipamerkan di papan putih. Cadangan jawapan: (a) Berhati-hati dalam sebarang tindakan (b) Menghormati hak dan kedaulatan negara lain (c) Menghormati, agama dan budaya kaum yang lain (d) Memahami dan mematuhi sistem perundangan negara BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

ML6 Aktiviti 2: Sumbang Saran (Aktiviti PAK-21) 1 Murid ditayangkan slaid gambar kejayaan beberapa orang rakyat Malaysia. Dato’ Nicol Ann David Dato’ Sheikh Muszaphar Dato’ Lee Chong Wei Dato’ Sri Siti Nurhaliza 2 Murid diminta menjawab soalan secara individu: (a) Jelaskan kejayaan tokoh-tokoh tersebut. (b) Mengapakah kita perlu berasa bangga dengan mereka? Aktiviti 3: Menulis Karangan 1 Murid diminta menghasilkan sebuah karangan ringkas yang tidak melebihi 100 patah perkataan berkaitan dengan kepentingan semangat perpaduan dalam kalangan masyarakat di Malaysia. 2 Secara rawak, jawapan setiap murid akan dibacakan di hadapan kelas. Penilaian 1 Murid akan dinilai melalui pemerhatian, aktiviti berkumpulan, soal jawab atau tugasan dalam dan di luar bilik darjah. 2 Guru boleh meletakkan tahap penguasaan berdasarkan DSKP mata pelajaran Sejarah Tingkatan 3. BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

P1 1 Aktiviti ini dilakukan selepas murid dan guru selesai mempelajari sesuatu subtopik/bab. 2 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. 3 Setiap kumpulan diberikan tajuk yang berbeza-beza. Murid menggunakan peta i-THINK sebagai alat untuk menjana idea. 4 Jawapan setiap kumpulan dibuat dalam bentuk peta i-THINK dan ditulis di atas kertas sebak. 5 Jawapan setiap kumpulan akan dipamerkan di hadapan kelas. 6 Contoh: (a) Kumpulan 1: Peta buih – Hasil laut di negara kita (b) Kumpulan 2: Peta dakap – Strategi British untuk menguasai negara kita Contoh Jawapan Kumpulan 1 Contoh Jawapan Kumpulan 2 Hasil Laut di Negara Kita Mutiara Timun laut Sirip ikan yu Rumpai laut Strategi British untuk Menguasai Negara Kita • Manipulasi • Pakatan • Perjanjian • Serangan fizikal • Tipu helah • Ugutan/Desakan • Pajakan Aktiviti Pembelajaran Abad ke-21 PAK-21 Aktiviti 1 Peta i-THINK Aktiviti PIB Ibu bapa dan murid berbincang tentang: (a) Kemakmuran negara kita (b) Faktor-faktor yang membawa kepada kedatangan kuasa-kuasa imperialis (c) Tindakan yang dilakukan oleh kuasa-kuasa tersebut untuk menguasai negara kita Pelibatan Ibu Bapa PdPc BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

P2 Contoh lagu Jalur Gemilang Merahmu bara semangat waja Putihmu bersih budi pekerti Kuning berdaulat payung negara Biru perpaduan kami semua Puncak dunia telah kau tawan Lautan luas telah kau redah Membawa semangat jiwa merdeka Semarak jaya kami warganya Empat belas melintang jalurnya Semua negeri dalam Malaysia Satu suara satu semangat Itu sumpah warga berdaulat Jalur gemilang di bawah naunganmu Jalur gemilang kami semua bersatu Perpaduan ketaatan Amalan murni rakyat Malaysia Jalur gemilang megah kami terasa Jalur gemilang kibarkanlah wawasan Merah putih biru kuning Jalur semangat kami semua Berkibarlah, Berkibarlah, Berkibarlah Jalur gemilang (Dipetik daripada lagu Jalur Gemilang, karya Pak Ngah Suhaimi dan Siso Kopratasa) 1 Aktiviti ini dilakukan selepas murid dan guru selesai mempelajari sesuatu subtopik/bab. 2 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. 3 Setiap kumpulan diminta menghasilkan sajak/menyanyikan lagu-lagu berunsur patriotik. 4 Lirik sajak/lagu tersebut boleh ditampal di papan putih. 5 Sajak/nyanyian tersebut boleh dibacakan secara individu/kumpulan. 6 Akhirnya, sajak/lagu tersebut boleh dibacakan/dinyanyikan bersama-sama secara harmoni. Aktiviti 2 Mendeklamasikan Sajak/Menyanyikan Lagu Ibu bapa dan murid bersoal jawab tentang: (a) Latar belakang penubuhan negeri-negeri di negara kita (b) Keistimewaan yang terdapat pada negeri-negeri tersebut (c) Langkah-langkah untuk mengekalkan kedaulatan negara Pelibatan Ibu Bapa PdPc Aktiviti PIB BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

P3 Soalan 1 Pada pendapat kamu, apakah cabaran sosial yang dihadapi oleh negara pada masa kini? (a) Keruntuhan moral dalam kalangan remaja masa kini (b) Penyebaran berita yang kurang tepat (c) Penyalahgunaan dadah (d) Kemasukan pendatang asing tanpa izin (PATI) (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) 1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. 2 Guru mengemukakan satu soalan kepada setiap kumpulan. 3 Murid menyelesaikan soalan secara bergilir-gilir. 4 Jawapan ditulis di atas kertas sebak menggunakan warna yang berlainan. 5 Hasil dapatan akan dipamerkan di hadapan kelas. Aktiviti 3 Meja Bulat Soalan 2 Jelaskan langkah-langkah untuk mengatasi masalah tersebut. (a) Memperkasakan institusi keagamaan (b) Mengenakan hukuman yang berat kepada penyebaran berita yang kurang tepat (c) Memperluas program kaunseling (d) Mengukuhkan sistem pertahanan negara (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Soalan 3 Apakah iktibar yang boleh diperoleh daripada peristiwa pembentukan Negeri-negeri Melayu Bersekutu? (a) Menjalinkan hubungan baik antara satu sama lain (b) Mengukuhkan semangat patriotisme (c) Menghargai pengorbanan tokoh silam (d) Tidak mudah terpengaruh dengan unsur luar (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) 1 Ibu bapa memberikan penerangan kepada murid tentang: (a) Maksud cabaran sosial (b) Contoh cabaran sosial 2 Ibu bapa dan murid berbincang tentang keburukan perpecahan dalam kalangan masyarakat di negara kita. Pelibatan Ibu Bapa PdPc Aktiviti PIB BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

P4 1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. 2 Guru mengemukakan soalan kepada setiap kumpulan. 3 Murid diberikan masa untuk menyelesaikan soalan mengikut kumpulan masing-masing. 4 Jawapan akan dikongsikan bersama-sama ahli kumpulan. 5 Hasil dapatan akan dibentangkan dengan keseluruhan kelas. Aktiviti 4 Fikir-Pasang-Kongsi Kumpulan 1 Senaraikan lima bab yang terkandung dalam kanun undang-undang yang diamalkan oleh Kedah. (a) Undang-undang 1060 H (b) Tembera Dato’ Seri Paduka Tuan 1075 H (c) Hukum Kanun Dato’ Kota Setar, Adat Bunga Emas (d) Adat Kebesaran, Pada Masa Tabal, Orang Besar (e) Adat Meminang dan Undang-Undang 1199 H Kumpulan 2 Nyatakan nilai yang diperoleh daripada pelaksanaan sistem perundangan tersebut. KBAT Mengaplikasi (a) Berdisiplin dalam kehidupan (b) Mengutamakan kepentingan negara (c) Bersedia menghadapi cabaran (d) Kepemimpinan yang cemerlang (e) Bertanggungjawab dalam kehidupan (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Kumpulan 3 Apakah cabaran yang dihadapi untuk mengekalkan sistem perundangan di negara kita? KBAT Menganalisis (a) Latar belakang yang berlainan (b) Pengaruh luar yang negatif (c) Sistem penyampaian yang kurang berkesan (d) Perbezaan fahaman politik (e) Kekurangan ilmu pengetahuan (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Ibu bapa dan anak berbincang tentang: (a) Kandungan prinsip-prinsip Rukun Negara (b) Kepentingan menghargai sistem perundangan negara Pelibatan Ibu Bapa PdPc Aktiviti PIB BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

P5 Kumpulan 1 Terangkan strategi penggunaan ketenteraan yang dilakukan oleh James Brooke di Sarawak. (a) Bertujuan mendapatkan kuasa di Sarawak (b) Diperoleh melalui sokongan kapal HMS Dido (c) Dimiliki oleh tentera laut British (d) Digunakan untuk memerangi lanun (e) Mengganggu perdagangan di Sarawak (f) Mengganggu ketenteraman di Sarawak Kumpulan 2 Apakah kesan peperangan kepada sesebuah negara? KBAT Menganalisis (a) Memusnahkan tamadun manusia (b) Mengorbankan nyawa manusia dan haiwan (c) Menghancurkan ekonomi negara (d) Menjejaskan kesihatan manusia (e) Menimbulkan rasa tidak puas hati (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Kumpulan 3 Jelaskan langkah-langkah berkesan untuk mengelakkan peperangan. KBAT Mencipta (a) Menyelesaikan masalah melalui rundingan (b) Mengelakkan perbincangan isu-isu sensitif secara terbuka (c) Menyekat penyebaran berita-berita palsu (d) Mengukuhkan perpaduan dalam kalangan masyarakat (e) Menjalinkan hubungan diplomatik dengan negara lain (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) 1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. 2 Guru mengemukakan satu soalan kepada setiap kumpulan. 3 Murid diberikan masa untuk menyelesaikan soalan secara bergilir-gilir dengan menulis jawapan di papan putih. 4 Idea jawapan akan dikongsikan bersama-sama ahli kumpulan yang lain. 5 Hasil dapatan akan dikongsikan dengan keseluruhan kelas. Aktiviti 5 Round Table 1 Ibu bapa dan anak bersoal jawab tentang latar belakang Sarawak dan Sabah. 2 Ibu bapa dan anak bersama-sama membuat kajian berkaitan dengan perluasan kuasa keluarga Brooke di Sarawak. Pelibatan Ibu Bapa PdPc Aktiviti PIB BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

P6 Contoh Soalan Perjuangan tokoh-tokoh silam menunjukkan semangat nasionalisme yang tinggi dalam kalangan mereka. Bagaimanakah tindakan anda untuk menzahirkan semangat tersebut? Cadangan Jawapan (a) Berbangga sebagai rakyat Malaysia (b) Mengambil iktibar daripada peristiwa silam (c) Mematuhi peraturan dan undang-undang negara (d) Berani mempertahankan kedaulatan negara (e) Mengukuhkan semangat patriotisme (f) Mematuhi Perlembagaan Negara (g) Berusaha memartabatkan kecemerlangan negara (h) Mengamalkan prinsip-prinsip Rukun Negara (i) Tidak menimbulkan perkara-perkara yang mencetuskan sensitiviti masyarakat (j) Berpegang teguh kepada nilai-nilai murni (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) 1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. 2 Guru mengemukakan satu tajuk yang sama kepada setiap kumpulan. 3 Murid di dalam setiap kumpulan akan menulis respons kepada masalah pada kertas sebak masingmasing mengikut pusingan jam. 4 Setiap ahli kumpulan boleh menambah atau membetulkan jawapan yang diberikan. 5 Hasil dapatan akan dipamerkan di hadapan kelas. Aktiviti 6 Simultaneous Round Table Ibu bapa dan anak bersama-sama membuat folio tentang: (a) Tokoh-tokoh nasionalis tempatan (b) Kepentingan menghargai tokoh-tokoh tersebut (c) Cara-cara untuk menghargai sumbangan tokoh-tokoh tersebut Pelibatan Ibu Bapa PdPc Aktiviti PIB BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

kod qr AKTIVITI eksperimen HEBAT R1 Bab Standard Prestasi Halaman Pencapaian (Menguasai/Belum Menguasai) Tarikh Tandatangan Guru TP Tafsiran Bab 1 Kedatangan Kuasa Barat 1 Menyatakan secara ringkas kedatangan kuasa Barat. 1 2 Menjelaskan dengan contoh tentang kedatangan kuasa Barat ke negara kita. 2 4 Mencerakinkan maklumat tentang kedatangan kuasa Barat secara sistematik. 2 Menjelaskan dengan contoh tentang kedatangan kuasa Barat ke negara kita. 3 6 Menjana idea untuk mengekalkan kedaulatan negara dari ancaman luar. 4 Mencerakinkan maklumat tentang kedatangan kuasa Barat secara sistematik. 4 6 Menjana idea untuk mengekalkan kedaulatan negara dari ancaman luar. 5 Membuat penilaian tentang kedatangan kuasa Barat ke negara kita. 5 6 Menjana idea untuk mengekalkan kedaulatan negara dari ancaman luar. 4 Mencerakinkan maklumat tentang kedatangan kuasa Barat secara sistematik. 6 4 Mencerakinkan maklumat tentang kedatangan kuasa Barat secara sistematik. 7 5 Membuat penilaian tentang kedatangan kuasa Barat ke negara kita. 5 Membuat penilaian tentang kedatangan kuasa Barat ke negara kita. 8 6 Menjana idea untuk mengekalkan kedaulatan negara dari ancaman luar. Pencapaian Bab 1 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Bab 2 Pentadbiran Negeri-negeri Selat 1 Memerihalkan maklumat berkaitan Negerinegeri Selat. 2 Menjelaskan dengan contoh tentang 9 peluasan pengaruh Barat di Negeri-negeri Selat. 5 Membahaskan iktibar daripada peluasan pengaruh British di Negeri-negeri Selat. 10 2 Menjelaskan dengan contoh tentang peluasan pengaruh Barat di Negeri-negeri Selat. 11 5 Membahaskan iktibar daripada peluasan pengaruh British di Negeri-negeri Selat. NAMA MURID : KELAS : NAMA GURU : Rekod Prestasi Murid Sejarah KSSM Tingkatan 3 BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

AKTIVITI kod qr eksperimen HEBAT R2 Bab Standard Prestasi Halaman Pencapaian (Menguasai/Belum Menguasai) Tarikh Tandatangan Guru TP Tafsiran 2 Menjelaskan dengan contoh yang sesuai tentang peluasan pengaruh Barat di Negerinegeri Selat. 12 2 Menjelaskan dengan contoh yang sesuai tentang peluasan pengaruh Barat di Negerinegeri Selat. 13 3 Membina kronologi tentang pentadbiran Negeri-negeri Selat. 3 Membina kronologi tentang pentadbiran Negeri-negeri Selat. 14 4 Menghuraikan maklumat tentang peluasan pengaruh British di Negeri-negeri Selat. 5 Membahaskan iktibar daripada peluasan pengaruh British di Negeri-negeri Selat. 15 6 Menjana idea bagi menangani ancaman penjajahan bentuk baru untuk mempertahankan kedaulatan negara. 16 Pencapaian Bab 2 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Ujian Bulanan 1 17 Bab 3 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu 1 Menyatakan Negeri-negeri Melayu Bersekutu. 21 1 Menyatakan Negeri-negeri Melayu Bersekutu. 22 1 Menyatakan Negeri-negeri Melayu Bersekutu. 23 2 Menjelaskan tentang pentadbiran British di Negeri-negeri Melayu Bersekutu. 2 Menjelaskan tentang pentadbiran British di Negeri-negeri Melayu Bersekutu. 24 3 Menyusun maklumat tentang pembentukan Negeri-negeri Melayu Bersekutu di negara kita. 4 Menganalisis keberkesanan pentadbiran Barat di Negeri-negeri Melayu Bersekutu. 25 5 Membuat justifikasi penguasaan British terhadap kemakmuran ekonomi di Negerinegeri Melayu Bersekutu. 26 6 Melahirkan idea bagi mewujudkan pentadbiran yang kompetitif dalam menjamin kemakmuran negara. 27 5 Membuat justifikasi penguasaan British terhadap kemakmuran ekonomi di Negerinegeri Melayu Bersekutu. 28 6 Melahirkan idea bagi mewujudkan pentadbiran yang kompetitif dalam menjamin kemakmuran negara. 29 Pencapaian Bab 3 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

kod qr AKTIVITI eksperimen HEBAT R3 Bab Standard Prestasi Halaman Pencapaian (Menguasai/Belum Menguasai) Tarikh Tandatangan Guru TP Tafsiran Bab 4 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu 1 Memerihalkan pentadbiran British di Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu secara ringkas. 30 2 Menjelaskan dengan contoh tentang pentadbiran British di Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu. 3 Mengelaskan maklumat tentang Negerinegeri Melayu Tidak Bersekutu. 31 4 Mencerakinkan maklumat tentang peluasan pentadbiran British di Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu. 32 6 Menjana idea bagi mewujudkan pentadbiran yang berkesan dalam memajukan negara. 33 3 Mengelaskan maklumat tentang Negerinegeri Melayu Tidak Bersekutu. 34 4 Mencerakinkan maklumat tentang peluasan pentadbiran British di Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu. 4 Mencerakinkan maklumat tentang peluasan pentadbiran British di Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu. 35 5 Membuat justifikasi tentang pembentukan Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu dalam menjamin kestabilan negara. 36 Pencapaian Bab 4 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Pentaksiran Pertengahan Tahun 37 Bab 5 Pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah 1 Memerihalkan pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah. 42 2 Menjelaskan dengan contoh tentang pentadbiran Barat di Sarawak dan di Sabah. 1 Memerihalkan pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah. 43 2 Menjelaskan dengan contoh tentang pentadbiran Barat di Sarawak dan di Sabah. 5 Membuat justifikasi tentang perluasan pengaruh Barat di Sarawak dan Sabah dalam membentuk pentadbiran yang sistematik. 44 3 Membina kronologi maklumat tentang pentadbiran rejim Brooke di Sarawak dan Syarikat Borneo Utara British di Sabah. 45 2 Menjelaskan dengan contoh tentang pentadbiran Barat di Sarawak dan di Sabah. 46 4 Membanding beza peluasan pengaruh kuasa Barat di Sarawak dan Sabah. 47 BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

AKTIVITI kod qr eksperimen HEBAT R4 Bab Standard Prestasi Halaman Pencapaian (Menguasai/Belum Menguasai) Tarikh Tandatangan Guru TP Tafsiran 5 Membuat justifikasi tentang perluasan pengaruh Barat di Sarawak dan Sabah dalam membentuk pentadbiran yang sistematik. 48 6 Menjana idea bagi mewujudkan sistem pentadbiran yang berdaya saing di masa hadapan. Pencapaian Bab 5 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Bab 6 Kesan Pentadbiran Barat terhadap Ekonomi dan Sosial 1 Mengetahui kesan pentadbiran Barat terhadap ekonomi dan sosial. 49 6 Melahirkan idea untuk pembangunan negara demi keharmonian rakyat. 50 2 Menjelaskan dengan contoh kesan pentadbiran Barat terhadap ekonomi dan sosial. 51 4 Membanding beza kesan pentadbiran Barat terhadap ekonomi dan sosial. 52 3 Mengklasifikasikan maklumat kesan pentadbiran Barat terhadap ekonomi dan sosial. 53 5 Membuat penilaian kesan pentadbiran Barat terhadap ekonomi dan sosial yang mempengaruhi kehidupan hari ini. 51 6 Melahirkan idea untuk pembangunan negara demi keharmonian rakyat. 5 Membuat penilaian kesan pentadbiran Barat terhadap ekonomi dan sosial yang mempengaruhi kehidupan hari ini. 55 Pencapaian Bab 6 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Ujian Bulanan 2 56 Bab 7 Penentangan Masyarakat Tempatan 1 Menyatakan penentangan masyarakat tempatan. 60 2 Menjelaskan dengan contoh penentangan masyarakat tempatan. 2 Menjelaskan dengan contoh penentangan masyarakat tempatan. 61 6 Menjana idea tentang kepimpinan berwibawa dalam memperjuangkan kedaulatan negara. 5 Menjustifikasikan penentangan masyarakat tempatan dalam mempertahankan hak dan maruah bangsa. 62 2 Menjelaskan dengan contoh penentangan masyarakat tempatan. 63 3 Membina urutan peristiwa penentangan masyarakat tempatan. 64 4 Mencerakinkan maklumat tentang penentangan masyarakat tempatan. BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

kod qr AKTIVITI eksperimen HEBAT R5 Bab Standard Prestasi Halaman Pencapaian (Menguasai/Belum Menguasai) Tarikh Tandatangan Guru TP Tafsiran 4 Mencerakinkan maklumat tentang penentangan masyarakat tempatan. 65 6 Menjana idea tentang kepimpinan berwibawa dalam memperjuangkan kedaulatan negara. Pencapaian Bab 7 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Bab 8 Kebijaksanaan Raja dan Pembesar Melayu Menangani Cabaran Barat 1 Menyatakan tindakan raja dan pembesar Melayu dalam menangani cabaran Barat. 66 2 Mengemukakan dengan contoh tindakan raja dan pembesar Melayu dalam menangani cabaran Barat. 6 Menjana idea dalam menangani cabaran untuk mempertahankan kedaulatan negara. 67 2 Mengemukakan dengan contoh tindakan raja dan pembesar Melayu dalam menangani cabaran Barat. 68 4 Mencerakinkan maklumat tentang penentangan masyarakat tempatan. 69 3 Mengkategorikan tindakan pemerintah dalam menangani cabaran Barat. 70 6 Menjana idea dalam menangani cabaran untuk mempertahankan kedaulatan negara. 71 2 Mengemukakan dengan contoh tindakan raja dan pembesar Melayu dalam menangani cabaran Barat. 72 5 Menilai usaha raja dan pembesar Melayu dalam menangani cabaran Barat untuk pembangunan negara. 73 Pencapaian Bab 8 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Ujian Akhir Sesi Akademik 74 BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

Kandungan Bab 1 Kedatangan Kuasa Barat 1 – 8 Bab 2 Pentadbiran Negeri-negeri Selat 9 – 16 Ujian Bulanan 1 17 – 20 Bab 3 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu 21 – 29 Bab 4 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu 30 – 36 Pentaksiran Pertengahan Tahun 37 – 41 Bab 5 Pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah 42 – 48 Bab 6 Kesan Pentadbiran Barat terhadap Ekonomi dan Sosial 49 – 55 Ujian Bulanan 2 56 – 59 Bab 7 Penentangan Masyarakat Tempatan 60 – 65 Bab 8 Kebijaksanaan Raja dan Pembesar Melayu Menangani Cabaran Barat 66 – 73 Ujian Akhir Sesi Akademik 74 – 78 Nota Ekspres N1 – N16 Modul Literasi dan Amali Sivik ML1 – ML6 Rekod Prestasi Murid R1 – R5 Aktiviti Pembelajaran Abad ke-21 P1 – P6 BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

1 1.1 Belum Menguasai : TP 1 Menguasai : TP 1 1 [Apa] Hasil galian 3 [Apa] Sumber makanan 5 [Apa] Flora 2 [Apa] Kesuburan tanah 4 [Apa] Kelautan 6 [Apa] Fauna Bab 1 Kedatangan Kuasa Barat Tema: Kedatangan Kuasa Asing Buku Teks: Halaman 2 – 27 Kestabilan dan Kemakmuran Negara Kita 1.1 Buku Teks: Halaman 4 & 6 Lengkapkan maklumat berkaitan dengan sistem pemerintahan beraja sebelum kedatangan kuasa Barat. SP 7.1.1 TP 1 A B Jelaskan sumber kemakmuran di negara kita. SP 7.1.1 TP 1 Sistem Pemerintahan Beraja 1 Sultan atau Raja (a) Mengetuai pentadbiran negeri . (b) Menjadi lambang kedaulatan negeri . (c) Pentadbiran dibantu oleh kaum kerabat diraja dan pembesar . 2 Pembesar (a) Mentadbir kawasan jajahan dan daerah . (b) Berperanan menjaga keamanan , kemakmuran dan kestabilan negeri. (c) Membantu mengekalkan kedaulatan negeri. 3 Penghulu (a) Mengetuai pentadbiran di peringkat mukim . (b) Berperanan menyampaikan arahan daripada raja atau pembesar kepada orang kampung . Sumber Kemakmuran di Negara Kita Diperoleh daripada Untuk tujuan pembelajaran Imbas Kod QR untuk muat turun Video Tutorial, halaman 1. Video Tutorial Video Tutorial BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

2 1.1 Belum Menguasai : TP 2 TP 4 Menguasai : TP 2 TP 4 A Bandingkan sistem pemerintahan tempatan di Sarawak dan di Sabah. SP 7.1.1 TP 2 Lengkapkan maklumat berkaitan dengan sistem perundangan dan hubungan luar di negara kita. SP 7.1.1 TP 4 B Kestabilan dan Kemakmuran Negara Kita 1.1 Buku Teks: Halaman 5 (a) [Apa] Sistem Kesukuan (c) [Apa] Sistem Kesukuan (e) [Apa] Sistem Ketua Bebas (b) [Apa] Sistem Kesultanan (d) [Apa] Sistem Kesultanan Sistem Pemerintahan Tempatan 1 Sarawak 2 Sabah 1 Sistem perundangan (a) Mempunyai sistem perundangan yang tersendiri. (b) Negara kita menggunakan jenis: (i) Undang-undang bertulis (ii) Undang-undang tidak bertulis (c) Contoh undang-undang bertulis ialah: (i) Hukum Kanun Melaka (ii) Undang-Undang 99 Perak (d) Contoh undang-undang tidak bertulis ialah Adat Perpatih . (e) Peraturan hidup dan undang-undang masyarakat Sarawak dan Sabah adalah berdasarkan hukum adat . 2 Hubungan luar (a) Hubungan luar berlaku dalam bentuk: (i) Ekonomi (ii) Politik (iii) Sosial (b) Kebijaksanaan pemerintah tempatan menjalinkan hubungan luar membolehkan mereka: (i) Meluaskan pengaruh (ii) Melindungi daripada ancaman musuh (iii) Memajukan ekonomi negeri (iv) Menstabilkan sistem pemerintahan BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

3 1.2 Belum Menguasai : TP 2 TP 6 Menguasai : TP 2 TP 6 Faktor Kedatangan Kuasa Barat ke Negara Kita 1.2 A Lengkapkan maklumat berkaitan dengan kedatangan kuasa Barat ke Alam Melayu. SP 7.1.2 TP 2 B Jawab soalan-soalan berikut dengan maklumat yang betul. SP K7.1.8 TP 6 Buku Teks: Halaman 10 1 Mengapakah kuasa Barat mahu menguasai negara kita? (a) [Mengapa] Kestabilan negara (b) [Mengapa] Kekayaan negara 2 Jelaskan kesan penjelajahan Portugis ke Asia. (a) [Kesan] Berjaya membina empayar perdagangan (b) [Kesan] Berjaya menguasai jalan perdagangan di Lautan Hindi 3 Apakah negara utama yang menjadi saingan Portugis? [Apa] Sepanyol 4 Senaraikan negara Barat yang muncul sebagai kuasa penjajah pada abad ke-17. (a) [Apa] Belanda (b) [Apa] British (c) [Apa] Perancis 5 Andaikan anda seorang pemimpin pada era tersebut. Cadangkan langkah yang boleh diambil untuk menolak kedatangan kuasa Barat tersebut. KBAT Mengaplikasi (a) [Bagaimana] Mengukuhkan perpaduan dalam kalangan masyarakat (b) [Bagaimana] Berhati-hati dalam segala tindakan (c) [Bagaimana] Menjalinkan hubungan diplomatik dengan negara serantau dan antarabangsa Tahun 1600 (a) British menubuhkan Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI) . (b) Diberi hak monopoli perdagangan rempah di Kepulauan Melayu. Tahun 1602 (a) Belanda menubuhkan Syarikat Hindia Timur Belanda . (b) Diberi hak monopoli perdagangan di Timur. Tahun 1664 (a) Perancis menubuhkan Syarikat Hindia Timur Perancis . (b) Diberi hak untuk berdagang di Asia . BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

4 1.2 Belum Menguasai : TP 4 TP 6 Menguasai : TP 4 TP 6 1 Negara terawal yang mengalami Revolusi Perindustrian [Apa] Britain 2 Negara lain yang terlibat pada abad ke-19 (a) [Apa] Jerman (b) [Apa] Perancis 3 Kesan Revolusi Perindustrian (a) [Apa] Perubahan corak dasar kuasa-kuasa Barat (b) [Apa] Keperluan menguasai tanah jajahan untuk membekalkan bahan mentah bagi kilang perusahaan secara berterusan (c) [Apa] Membolehkan pengeluaran barangan secara besar-besaran (d) [Apa] Keperluan mencari kawasan pasaran yang lebih luas 1 [Bagaimana] Bijaksana dalam memanfaatkan sumber alam di negara kita 2 [Bagaimana] Memperkasakan peranan agensi-agensi berkaitan 3 [Bagaimana] Membanyakkan kajian dan penyelidikan Faktor Kedatangan Kuasa Barat ke Negara Kita 1.2 Buku Teks: Halaman 12 – 14 A Gambar berikut berkaitan dengan perkembangan Revolusi Perindustrian di Eropah. SP 7.1.2 TP 4 Sejauh manakah kerjasama antara semua pihak boleh membantu kejayaan negara kita dalam bidang perindustrian? SP K7.1.6 TP 6 KBAT Menilai B BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

5 1.3 Belum Menguasai : TP 5 TP 6 Menguasai : TP 5 TP 6 1 [Mengapa] Mengelakkan berlaku sebarang penipuan 2 [Mengapa] Menjamin kedaulatan tanah air 3 [Mengapa] Membentuk masyarakat yang berpandangan jauh 4 [Mengapa] Menghalang kemasukan unsurunsur negatif Kepentingan Sikap Berwaspada terhadap Kuasa Barat (Jawapan lain yang munasabah diterima) (Jawapan lain yang munasabah diterima) 1 [Bagaimana] Mematuhi arahan pemimpin 2 [Bagaimana] Berhati-hati dalam sebarang tindakan 3 [Bagaimana] Memahami dan menghayati prinsip-prinsip Rukun Negara 4 [Bagaimana] Memodenkan sistem pertahanan negara Persaingan Kuasa Barat untuk Mendapatkan Tanah Jajahan 1.3 Buku Teks: Halaman 16 A Mengapakah kita perlu berwaspada terhadap kedatangan kuasa Barat? SP K7.1.7 TP 5 KBAT Menganalisis Cadangkan langkah-langkah yang boleh diambil untuk mengekalkan kedaulatan negara. SP K7.1.8 TP 6 KBAT Mencipta B Untuk tujuan pembelajaran Imbas Kod QR untuk muat turun Video Tutorial, halaman 5. Video Tutorial Video Tutorial BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

6 1.4 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 1 Pelbagai strategi digunakan oleh kuasa Barat untuk menguasai negara kita. Strategi tersebut dilakukan secara: (a) [Bagaimana] Diplomasi (b) [Bagaimana] Bersifat agresif 2 Strategi menyerang digunakan oleh Portugis untuk menguasai Kesultanan Melayu Melaka. 3 Belanda menggunakan strategi: (a) [Bagaimana] Serangan fizikal (b) [Bagaimana] Pakatan (c) [Bagaimana] Perjanjian 4 Strategi British adalah berdasarkan: (a) [Apa] Isu (b) [Apa] Faktor tempatan 1 Pakatan (a) Melibatkan permuafakatan dan kerjasama antara dua pihak . (b) Bertujuan melaksanakan sesuatu perkara . 2 Perjanjian (a) Seseorang atau pihak berjanji kepada seorang atau pihak lain . (b) Dua orang atau dua pihak saling berjanji untuk melaksanakan sesuatu hal . 3 Manipulasi (a) Mengatur sesuatu dengan cara bijaksana . (b) Mengambil kesempatan atas sesuatu perkara . 4 Pajakan (a) Kontrak yang membolehkan orang lain menggunakan atau menduduki tanah, bangunan dan sebagainya . (b) Terikat dalam tempoh masa dengan bayaran tertentu . Perbezaan Strategi Kuasa Barat untuk Menguasai Negara Kita 1.4 Buku Teks: Halaman 18 – 19 A Lengkapkan pernyataan berikut dengan maklumat yang betul. SP 7.1.4 TP 4 Jelaskan maksud istilah yang merujuk strategi yang digunakan oleh kuasa Barat untuk menguasai negara kita. SP 7.1.4 TP 4 B BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

7 1.4 Belum Menguasai : TP 4 TP 5 Menguasai : TP 4 TP 5 Negeri Strategi Huraian 1 Perak (a) Manipulasi (b) Berlaku perebutan takhta di Perak . (c) British menggunakan peristiwa tersebut untuk campur tangan . 2 Pulau Pinang (a) Tipu helah (b) Dilakukan oleh Francis Light terhadap Sultan Kedah p . 3 Naning (a) Serangan fizikal (b) British melancarkan serangan pada tahun 1831 dan 1832 . (c) Dilakukan kerana keengganan Penghulu Naning Dol Said tunduk kepada kekuasaan British di Melaka . 4 Pahang (a) Ugutan atau desakan (b) Sultan Pahang didesak supaya menerima Residen British . (c) Ia berperanan menasihati pentadbiran negeri Pahang . 5 Negeri Sembilan (a) Manipulasi (b) Berlaku konflik antara dua pembesar di Sungai Ujong . (c) British mengambil kesempatan untuk campur tangan . 6 Sabah (a) Pajakan (b) Dilakukan dengan pemberian piagam kepada Syarikat British Utara Borneo . (c) Membolehkan British meluaskan pengaruh di Sabah c . Strategi Kesan 1 Tahun 1650, Belanda mengadakan perjanjian dengan Perak Membolehkan Belanda mendapatkan bijih timah 2 Pada tahun 1786, Belanda mengadakan perjanjian dengan Selangor Belanda membeli bijih timah daripada Selangor 3 Pada tahun 1641, Belanda mengadakan pakatan dengan Johor Membolehkan Belanda mengalahkan Portugis di Melaka › › › Perbezaan Strategi Kuasa Barat untuk Menguasai Negara Kita 1.4 Buku Teks: Halaman 20 – 21 Pernyataan berikut berkaitan dengan strategi Belanda untuk meluaskan kuasa di negara kita. Jelaskan kesan daripada tindakan tersebut. SP 7.1.4 TP 4 A Lengkapkan maklumat berkaitan dengan peristiwa kejayaan British menguasai negeri-negeri berikut. SP 7.1.4 TP 5 B BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

8 Ilustrasi berikut merujuk kedatangan kuasa Barat di negara kita. 1 Mengapakah kita perlu menolak kedatangan kuasa Barat tersebut? SP K7.1.6 TP 5 KBAT Menilai (a) [Mengapa] Meruntuhkan tamadun bangsa (b) [Mengapa] Menguasai sistem pentadbiran negara (c) [Mengapa] Menerapkan nilai-nilai Barat yang bertentangan dengan masyarakat tempatan 2 Jelaskan iktibar daripada peristiwa tersebut. SP K7.1.7 TP 5 KBAT Menganalisis (a) [Kesan] Pelantikan pemimpin yang berwibawa (b) [Kesan] Berhati-hati dalam sebarang tindakan (c) [Kesan] Menguasai pelbagai ilmu pengetahuan 3 Nyatakan rumusan kamu daripada peristiwa kedatangan kuasa Barat di negara kita. SP K7.1.8 TP 6 KBAT Menganalisis (a) [Apa] Penggunaan pelbagai strategi oleh kuasa Barat untuk menguasai negara membawa kepada perubahan besar-besaran di negara kita (b) [Apa] Kita perlulah mengambil iktibar daripada peristiwa tersebut dengan bersatu padu, bermuafakat dan bekerjasama untuk memajukan negara (c) [Apa] Selain itu, kita juga perlulah bersiap siaga untuk menghalang sebarang ancaman terhadap kedaulatan tanah air Perbezaan Strategi Kuasa Barat untuk Menguasai Negara Kita 1.4 Ulasan: ...................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: .................................... TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6 1.4 Belum Menguasai : TP 5 TP 6 Menguasai : TP 5 TP 6 BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

9 1 Pusat pengumpulan barang (a) Teh dari China mendapat pasaran yang baik di Eropah. (b) Sebagai tukaran, China mahukan emas , perak , bijih timah dan rempah-ratus dari Alam Melayu. (c) Oleh itu, British memerlukan pusat pengumpulan barangan tersebut untuk ditukarkan dengan teh. 2 Pelabuhan persinggahan (a) British memerlukan pelabuhan persinggahan yang terletak di laluan perdagangan antara India dan China. (b) Pelabuhan persinggahan berperanan sebagai tempat: (i) [Mengapa] Membaiki kapal (ii) [Mengapa] Mendapatkan barang makanan dan minuman (iii) [Mengapa] Berlindung sementara menunggu peralihan angin monsun 3 Pangkalan tentera (a) Bombay yang berperanan sebagai pangkalan tentera British terletak di pantai barat India. (b) Kewujudan pangkalan tentera menyukarkan British mengawal petempatan British yang terletak di pantai timur India, iaitu di Madras. (c) Pangkalan tentera yang lebih strategik diperlukan untuk: (i) [Mengapa] Menghalang ancaman tentera Perancis (ii) [Mengapa] Menghadapi saingan Belanda di Alam Melayu Bab 2 Pentadbiran Negeri-negeri Selat Tema: Kedatangan Kuasa Asing Buku Teks: Halaman 28 – 55 Peluasan Kuasa British di Pulau Pinang, Singapura dan Melaka 2.1 Buku Teks: Halaman 28 & 32 A Jelaskan strategi yang digunakan oleh British untuk menguasai Pulau Pinang, Singapura dan Melaka. SP 7.2.1 TP 1 1 [Bagaimana] Tipu helah 2 [Bagaimana] Manipulasi politik 3 [Bagaimana] Mengadakan pakatan dengan kuasa Barat yang lain B Lengkapkan maklumat berkaitan dengan kepentingan Pulau Pinang terhadap British. SP 7.2.1 TP 2 2.1 Belum Menguasai : TP 1 TP 2 Menguasai : TP 1 TP 2 BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

10 Jawab soalan-soalan berikut berkaitan dengan peristiwa Perjanjian Persahabatan dan Keamanan British-Kedah pada tahun 1786. SP K7.2.5 TP 5 1 Nyatakan tokoh yang terlibat dalam perjanjian tersebut. (a) [Siapa] Sultan Abdullah (b) [Siapa] Francis Light 2 Jelaskan faktor-faktor yang membawa kepada pemeteraian perjanjian tersebut. Faktor-faktor Pemeteraian Perjanjian Persahabatan dan Keamanan British-Kedah (a) [Apa] Siam menakluk Patani (b) [Apa] Siam mengancam kedaulatan Kesultanan Kedah 3 Jelaskan kesan pendudukan British di Pulau Pinang. (a) [Apa] Permulaan kepada kemasukan kuasa British di negeri-negeri Melayu (b) [Apa] Pemisahan Pulau Pinang daripada Kesultanan Kedah (c) [Apa] Pulau Pinang menjadi tanah jajahan British 4 Mengapakah generasi masa kini perlu berwaspada dalam membuat sesuatu keputusan? KBAT Menganalisis (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) (a) [Mengapa] Mengelakkan berlaku sebarang penipuan dan tipu muslihat (b) [Mengapa] Mengelakkan musibah atau masalah daripada berlaku (c) [Mengapa] Menjamin kesejahteraan masa hadapan dan jangka masa panjang (d) [Mengapa] Membentuk individu yang bijaksana dalam tindakan Peluasan Kuasa British di Pulau Pinang, Singapura dan Melaka 2.1 Buku Teks: Halaman 35 2.1 Belum Menguasai : TP 5 Menguasai : TP 5 BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

11 A Jelaskan kesan daripada pemeteraian perjanjian berikut yang melibatkan British dengan pemimpin tempatan di Tanah Melayu. SP 7.2.1 TP 2 B Pada pendapat kamu, mengapakah kita perlu berhati-hati dalam sebarang perjanjian? SP K7.2.5 TP 5 KBAT Menganalisis 1 [Mengapa] Mengelakkan berlaku penipuan dan tipu muslihat 2 [Mengapa] Membentuk individu yang berfikiran matang dan bijaksana 3 [Mengapa] Memuaskan hati semua pihak 4 [Mengapa] Mengekalkan kesejahteraan pada masa yang akan datang Kepentingan Berhati-hati dalam Sebarang Perjanjian (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Januari 1819 British diberikan kebenaran untuk mendirikan petempatan di Singapura t . 1 6 Februari 1819 (a) Petempatan British di Singapura diiktiraf . (b) Bendera Union Jack British dinaikkan di Singapura . (c) Wiliam Farquhar dilantik sebagai Residen British yang pertama di Singapura . 2 Peluasan Kuasa British di Pulau Pinang, Singapura dan Melaka 2.1 Buku Teks: Halaman 38 – 39 2 Ogos 1824 (a) British menguasai Singapura untuk selama-lamanya . (b) Sultan dan Temenggung hilang kedaulatan ke atas Singapura . (c) Sultan dan Temenggung menerima bayaran pampasan dan pencen seumur hidup sebagai ganti. 3 2.1 Belum Menguasai : TP 2 TP 5 Menguasai : TP 2 TP 5 BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

12 Perjanjian London 1824 (a) Kandungan (b) Kesannya (i) [Apa] Belanda mengiktiraf petempatan British di Singapura (iv) [Apa] British berundur dari Sumatera (i) [Apa] Kepulauan Melayu terbahagi kepada dua kawasan pengaruh (ii) [Apa] Belanda tidak akan membuka petempatan baharu di Tanah Melayu (v) [Apa] British menyerahkan Bangkahulu kepada Belanda (ii) [Apa] Perpecahan empayar Kesultanan Johor Riau (iii) [Apa] Belanda akan menyerahkan Melaka dan jajahan takluknya kepada British (vi) [Apa] British tidak akan membuka petempatan baharu di Kepulauan Riau Lingga dan kepulauan lain di selatan Singapura (iii) [Apa] British menguasai Selat Melaka Perjanjian London 1824 dan Kesannya Terhadap Alam Melayu 2.2 Buku Teks: Halaman 42 - 43 Jawab soalan-soalan berikut berkaitan dengan Perjanjian London 1824. SP 7.2.2 TP 2 1 Nyatakan dua pihak yang terlibat dalam Perjanjian London 1824. (a) [Siapa] British (b) [Siapa] Belanda 2 Jelaskan kandungan Perjanjian London 1824 dan kesannya terhadap Alam Melayu. 2.2 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

13 Pembentukan Negeri-negeri Selat 2.3 Buku Teks: Halaman 46 – 47 A Lengkapkan maklumat berkaitan dengan latar belakang pembentukan Negeri-negeri Selat. SP 7.2.3 TP 3 Tahun 1786 – Tahun 1826 1 Pulau Pinang ditadbir oleh Francis Light . 2 Beliau dilantik sebagai Pesuruhjaya yang bertanggungjawab kepada Gabenor Jeneral British di India. 3 Pulau Pinang berstatus sebagai pelabuhan bebas dan menguasai perdagangan dengan negeri-negeri Melayu yang lain. Tahun 1819 – Tahun 1826 1 Singapura ditadbir oleh Residen British . 2 Beliau bertanggungjawab kepada Leftenan Gabenor British di Bangkahulu , Sumatera. 3 Singapura diisytiharkan sebagai pelabuhan bebas . 4 Singapura berperanan sebagai pusat pertemuan pedagang persendirian yang mengumpulkan hasil alam untuk berurus niaga dengan China. Tahun 1824 – Tahun 1826 1 Melaka ditadbir oleh Residen Konsular . 2 Melaka meneruskan Sistem Kapitan bertujuan mengamankan komuniti kaum. 3 Pelantikan seorang ketua kaum sebagai penegak undang-undang . B Jelaskan kepentingan pembentukan Negeri-negeri Selat. SP 7.2.3 TP 2 1 [Apa] Penguasaan British ke atas keseluruhan Selat Melaka sebagai laluan perdagangan utama di Alam Melayu 2 [Apa] Status pelabuhan bebas menarik kedatangan ramai pedagang tempatan dan pedagang luar Alam Melayu 3 [Apa] Negeri-negeri Selat menjadi pusat pengumpulan hasil-hasil dari Alam Melayu 4 [Apa] Negeri-negeri Selat menjadi pintu masuk buruh luar bertujuan membangunkan ekonomi British 2.3 Belum Menguasai : TP 2 TP 3 Menguasai : TP 2 TP 3 BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

14 Pentadbiran Negeri-negeri Selat 2.4 Buku Teks: Halaman 48 – 49 A Lengkapkan maklumat berkaitan dengan struktur pentadbiran Negeri-negeri Selat. SP 7.2.4 TP 3 Gabenor Jeneral British SHTI di India 1 Gabenor Negeri-negeri Selat 2 Residen Konsular Pulau Pinang 3 Residen Konsular Singapura 4 Residen Konsular Melaka B Pada tahun 1867, Negeri-negeri Selat telah ditadbir oleh Pejabat Tanah Jajahan di London. Mengapakah keadaan tersebut berlaku? SP 7.2.4 TP 4 KBAT Menganalisis [Mengapa] Ketiadaan wakil Negeri-negeri Selat dalam Majlis Perundangan di India untuk meluluskan undangundang 1 [Mengapa] Kegagalan Pejabat India mengawal masalah rompakan terhadap kapal-kapal dagang dan pertelingkahan kumpulan pelombong Cina di Negeri-negeri Selat 2 3 [Mengapa] Tindakan Pejabat India menghendaki mata wang Rupee India menggantikan mata wang Dolar Sepanyol [Mengapa] Pejabat India mahu mengenakan cukai pelabuhan di Negeri-negeri Selat akan menjejaskan kemajuan taraf pelabuhan bebas 4 5 [Mengapa] Negeri-negeri Selat dijadikan sebagai tempat buangan banduan E-Soalan 2.4 Belum Menguasai : TP 3 TP 4 Menguasai : TP 3 TP 4 Untuk tujuan pembelajaran Imbas Kod QR untuk muat turun latihan tambahan Bab 2. E-Soalan BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

15 A Mengekalkan kedaulatan negara merupakan kepentingan bersama. Jelaskan. SP K7.2.7 TP 5 Kepentingan Mempertahankan Kedaulatan Negara 1 [Mengapa] Negara bebas daripada sebarang kongkongan atau ancaman negara luar 2 [Mengapa] Mengekalkan keharmonian masyarakat dan negara 3 [Mengapa] Mengekalkan kewujudan negara bangsa 4 [Mengapa] Mengekalkan kestabilan politik negara 5 [Mengapa] Memperoleh pengiktirafan dari negara luar B Jelaskan iktibar daripada imperialisme British di negara kita. SP K7.2.7 TP 5 KBAT Menilai [Apa] Bersikap optimis dalam mempertahankan kedaulatan negara 1 [Apa] Berani dalam menghadapi sebarang cabaran 2 [Apa] Mengukuhkan semangat patriotisme dalam diri 3 [Apa] Tidak mudah terpengaruh dengan anasir luar yang negatif 4 [Apa] Meningkatkan semangat jati diri 5 (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) KBAT Menganalisis (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Belum Menguasai : TP 5 Menguasai : TP 5 i-THINK Peta Dakap BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA