2.1 Permintaan, Penawaran dan Keseimbangan Pasaran- salinan pelajar

Qs = a + bp

P1= 100 Q1= 950

P2= 80 Q2= 765

950 = a + 100b…………………….[ 1 ]
765 = a + 80b…………………..…[ 2 ]
[1]–[2]
185 = 20b

b = 9.25
Gantikan b ke [ 1 ]
950 = a + 100 (9.25)

a = 25
Jadi fungsi permintaan Qs = 25 + 9.25p

2. P sebagai perkara rumus

Px = c + dQs

Px = Harga barang X

Qs = Kuantiti barang X diminta
c = Pemalar yang menunjukkan harga pada kuantiti kosong

d = Kecerunan

UNIT EKONOMI AEO15

Contoh :

• Qs = 90 + 2P
2P = Qs – 90
P = ½ Qs – 45
P = – 45 + ½ Qs

UNIT EKONOMI AEO15

e. Penawaran Pasaran (T)

Penawaran firma:
 Penawaran sesuatu barang dan perkhidmatan

oleh sebuah firma pada tingkat harga tertentu
dan dalam jangka masa tertentu.
Penawaran pasaran:
 Penawaran semua firma dalam pasaran yang
dicampurkan pada tingkat harga tertentu dan
dalam jangka masa tertentu.

UNIT EKONOMI AEO15

Jadual Penawaran Firma

Keadaan Harga (RM) Qs
A
B 5 80
C
D 4 70
3 60
2 40

Jadual penawaran firma menunjukkan hubungan antara harga dan
kuantiti yang ditawarkan oleh sesebuah firma bagi sesuatu barang.

UNIT EKONOMI AEO15

Berdasarkan jadual penawaran firma, keluk
penawaran firma dapat dibentuk seperti berikut:

harga

S
5A
4B
3C
2D

S kuantiti

40 60 70 80

UNIT EKONOMI AEO15

Keluk Penawaran Pasaran

Keluk penawaran pasaran dibentuk dengan menjumlahkan
keluk penawaran semua firma dalam pasaran secara
mendatar seperti jadual dan rajah berikut:

Keadaan Harga Qs Qs Penawaran
A 4 Firma A Firma B Pasaran
B 3 22
C 2 8 14
D 1 15
5 10
9
3 6
2
0 2

UNIT EKONOMI AEO15

Keluk penawaran firma dan pasaran

KELUK PENAWARAN KELUK PENAWARAN KELUK PENAWARAN
FIRMA A
FIRMA B PASARAN

P SA P SA P SP

4A 4A 4A
3B 3B 3B

SA SA SP

58 Q 10 14 Q 15 22 Q

UNIT EKONOMI AEO15

2.2.2. Faktor-faktor yang mempengaruhi
penawaran (K)

a. Harga barang itu sendiri
b. Harga barang lain

(keluaran bersama dan keluaran bersaing)
c. Kos pengeluaran
d. Matlamat pengeluar
e. Teknologi
f. Dasar kerajaan
g. Bilangan firma
h. Musim

*a hingga e untuk firma sahaja
*f hingga h untuk pasaran

UNIT EKONOMI AEO15

a. Harga barang itu sendiri

Dengan andaian ceteris paribus, semakin tinggi harga
sesuatu barang, semakin banyak kuantiti barang
ditawarkan. Sebaliknya semakin rendah harga sesuatu
barang semakin kuranglah kuantiti barang ditawarkan.
( Keluk penawaran sendiri/ pergerakan disepanjang
keluk penawaran)

UNIT EKONOMI AEO15

Rajah: Perubahan harga barang itu sendiri

Harga S

P1 A
P B
Po
C
S
Qo Q Q1 kuantiti
UNIT EKONOMI
AEO15

b. Harga barang lain
i . Keluaran Bersama
ii. Keluaran Bersaing

i. Keluaran Bersama

Melibatkan barangan yang akan dikeluarkan secara
bersama-sama dengan pengeluaran barang lain.
Contohnya: Daging lembu dan kulit lembu merupakan
penawaran bersama. Kenaikan harga daging lembu
menyebabkan pertambahan penawaran kulit lembu.
(Keluk Penawaran beralih)

UNIT EKONOMI AEO15

• Harga barang keluaran bersama :
Py untung Qsy
SS barang keluaran bersama

* Keluk penawaran beralih ke kanan

UNIT EKONOMI AEO15

ii. Keluaran bersaing

Penawaran bersaing melibatkan barangan yang
pengeluarannya dapat diganti dengan mudah untuk
mengeluarkan barang lain yang menggunakan faktor-
faktor ekonomi yang sama.

Contohnya:
Sayur bayam dan sayur sawi. Kedua-dua ini dapat
dikeluarkan dengan faktor yang sama. Kenaikan harga
bayam menyebabkan penawaran barang bersaing (sawi)
berkurang.

UNIT EKONOMI AEO15

• Harga barang keluaran bersaing :
Py untung Qsy
SS barang keluaran bersaing

* Keluk penawaran beralih ke kiri

UNIT EKONOMI AEO15

Rajah: Perubahan harga barang lain

P (RM)

Po

Po q1 q0 q2 Qs1

UNIT EKONOMI AEO15

c. Kos pengeluaran

Kenaikan kos pengeluaran seperti tanah, modal dan
buruh menyebabkan keuntungan firma terjejas.
Sekiranya harga barang yang dijual dipasaran tetap.
Maka untung firma akan berkurang. Seterusnya
firma akan cuba mengurangkan bilangan penawaran
barang dan perkhidmatan.

kos input kos pengeluaran

untung firma SS

* Keluk penawaran beralih ke kiri

UNIT EKONOMI AEO15

Rajah: Perubahan Kos pengeluaran

P (RM)

Po

Po q1 q0 q2 Qs1

UNIT EKONOMI AEO15

d. Matlamat Pengeluar

Memaksimumkan keuntungan:

Jika pengeluar bertujuan memaksimumkan
keuntungan, maka ia akan mengurangkan
penawarannya.

Memaksimumkan pengeluaran: dimiliki

Ia akan menawarkan barang seberapa
banyak yang mampu. Contoh firma yang
oleh kerajaan

UNIT EKONOMI AEO15

e. Teknologi

 Penggunaan teknologi moden dan canggih dapat
meningkatkan daya pengeluaran sesebuah firma.
Melalui teknologi moden, penghasilan barang
secara besar-besaran dapat dilakukan. Oleh itu
keupayaan penawaran dapat ditingkatkan.

produktiviti SS
Kemajuan teknologi

kos pengeluaran

* Keluk penawaran beralih ke kanan

UNIT EKONOMI AEO15

f. Dasar Kerajaan

Cukai :
 Untuk menggalakkkan penawaran tempatan kerajaan

mengenakan cukai keatas barang diimport. Kenaikan harga
barang diimport menyebabkan permintaan barang tempatan
meningkat. Seterusnya penawaran dalam negara bertambah
Subsidi :
 pemberian subsidi kerajaan terhadap firma tempatan akan
menyebabkan kos pengeluaran berkurang. Keadaan ini dapat
menggalakkan firma mempertingkatkan pengeluaran sesuatu
barang.

• Kempen , undang-undang

UNIT EKONOMI AEO15

• Cukai :
cukai jualan dikenakan kos pengeluaran

SS
• Keluk penawaran beralih ke kiri

• Subsidi :

Subsidi = bantuan kepada pengeluar

kos pengeluaran SS

* Keluk penawaran beralih ke kanan

UNIT EKONOMI AEO15

g. Bilangan firma

 Secara umumnya semakin ramai pengeluar
dalam sesuatu barang, semakin tinggi
kuantiti penawaran barang tersebut.

h. Musim .

 Pada musim tengkujuh, penawaran ikan
atau getah akan berkurangan.

UNIT EKONOMI AEO15 73

2.2.3 Perubahan Kuantiti yang ditawarkan
(Perubahan pada satu keluk penawaran) (T)

• Perubahan dalam kuantiti ditawar disebabkan oleh
perubahan harga barang itu sendiri. Faktor-faktor lain
diandaikan tetap. Ia merupakan pergerakan titik
disepanjang keluk penawaran yang sama.

• Kenaikan harga menyebabkan kuantiti ditawarkan
bertambah.

• Penurunan harga menyebabkan kuantiti ditawarkan
jatuh.

UNIT EKONOMI AEO15

Rajah: Perubahan kuantiti yang ditawarkan

Harga S

P1 A
P B
Po
C
S
Qo Q Q1 kuantiti
UNIT EKONOMI
AEO15

Perubahan Penawaran ( Peralihan Keluk Penawaran )

• Ia merujuk kepada peralihan keluk penawaran
sama ada ke kanan atau ke kiri disebabkan oleh
perubahan dalam faktor-faktor lain selain
daripada perubahan harga barang itu sendiri.

• Contohnya : Peningkatan teknologi akan
menambahkan penawaran. Peralihan ini dipanggil
pertambahan penawaran

• Peningkatan kos pengeluaran akan menyebabkan
pengeluar mengurangkan penawaran. Peralihan
ini dikenali sebagai pengurangan penawaran.

UNIT EKONOMI AEO15

Rajah: Perubahan Penawaran

P (RM)

Pengurangan Pertambahan
penawaran
Po penawaran

Po q1 q0 q2 Qs1

UNIT EKONOMI AEO15

2.3 Keseimbangan Pasaran (K)

a. Mentakrif keseimbangan pasaran, lebihan permintaan dan
lebihan penawaran

b. Menerangkan proses penentuan keseimbangan pasaran

c. Menerangkan perubahan keseimbangan pasaran kesan
perubahan :

a. Permintaan
b. Penawaran
c. Permintaan dan Penawaran secara
serentak

UNIT EKONOMI AEO15

a. Keseimbangan Pasaran

Keseimbangan pasaran ialah keadaan harga dan
kuantiti tidak berkecenderungan untuk
berubah apabila harga dan kuantiti diminta
sama dengan harga dan kuantiti ditawar pada
tingkat harga tertentu.

Secara persamaan
Qd = Qs

Secara keluk:
Titik persilangan antara keluk permintaan

dan keluk penawaran

UNIT EKONOMI AEO15

Jadual permintaan dan penawaran

Harga (RM) Qs Qd Keadaan
pasaran
50 20 4
40 16 8 Lebihan
30 12 12 penawaran
20 8 16
10 4 20 Qd=Qs

Lebihan
permintaan

UNIT EKONOMI AEO15

Rajah : proses Keseimbangan Pasaran

P Lebihan penawaran S

D E

40

30

S D
0 8 12
16 Q

UNIT EKONOMI AEO15

Lebihan penawaran:

• Keadaan di mana kuantiti yang ditawarkan melebihi kuantiti
yang diminta pada harga tertentu .

• Pengeluar akan menurunkan harga untuk melariskan stok.

• Apb. harga jatuh, pengguna akan menambahkan permintaan,
dan pengeluar mengurangkan penawaran .

• Keadaan ini berterusan sehingga keseimbangan pasaran
tercapai pada titik E.

UNIT EKONOMI AEO15

Rajah : proses Keseimbangan Pasaran

P S

D

E

30 Lebihan permintaan

20 8 12 16 D

S Q
0
AEO15
UNIT EKONOMI

Lebihan Permintaan

• Keadaan di mana kuantiti yang diminta melebihi kuantiti yang
ditawarkan pada tingkat harga tertentu .

• Harga cenderung meningkat kesan daripada persaingan
pasaran .

• Apb. harga meningkat, pengeluar akan menambahkan
penawaran, dan pengguna mengurangkan permintaan .

• Keadaan ini berterusan sehingga keseimbangan pasaran
tercapai pada titik E .

UNIT EKONOMI AEO15

b. Keseimbangan pasaran berdasarkan rumus; (T)

Keseimbangan pasaran tercapai apabila kuantiti
diminta sama dengan kuantiti ditawarkan pada
satu tingkat harga iaitu Qd = Qs.
Persamaan permintaan dan penawaran boleh
ditulis seperti berikut:-

Persamaan permintaan : Qd = a – bP
Persamaan penawaran : Qs = a + bP

UNIT EKONOMI AEO15

Qd = 14 – 2P
Qs = 2 + 4P
Penyelesaian:-
Syarat keseimbangan pasaran Qd = Qs,maka

Qd = Qs
14-2P = 2+4P

P=2
Pada P=2 gantikan dalam Qd atau Qs

Qd=14-2P
= 14 – 2(2)
= 10

Jadi harga keseimbangan ialah RM2.00 dengan kuantiti
keseimbangan ialah sebanyak 10 unit.

UNIT EKONOMI AEO15

c. Perubahan Keseimbangan pasaran (T)

i. Perubahan dalam permintaan sahaja berikan contoh
ii. Perubahan dalam penawaran sahaja rumus dan rajah

iii. Perubahan dalam permintaan dan penawaran secara
serentak – secara rajah sahaja

UNIT EKONOMI AEO15

i. Perubahan dalam permintaan sahaja

P S

Po E1
P2
E
0 E2

UNIT EKONOMI D1

D
D2

q2 qo q1 Q

AEO15

ii. Perubahan dalam Penawaran sahaja

P S1 S0
S2
P1 E1
Po E
P2 E2

0 q1 q0 q2 D

UNIT EKONOMI AEO15 Q

iii. Perubahan dalam permintaan dan penawaran

1. Kenaikan dalam permintaan adalah sama kadar dengan
kenaikan dalam penawaran.

2. Kenaikan permintaan melebihi kenaikan dalam
penawaran

3. Kenaikan dalam penawaran melebihi kenaikan dalam
permintaan.

4. Pengurangan permintaan melebihi pengurangan
penawaran

5. Pengurangan penawaran melebihi pengurangan
permintaan.

UNIT EKONOMI AEO15

1. Kenaikan permintaan dan penawaran pada kadar yang
sama ( harga tidak berubah tetapi kuantiti meningkat)

S0

P

S1
Po

D1

D0

0 qo q1 Q

UNIT EKONOMI AEO15

2. Kenaikan permintaan melebihi kenaikan dalam penawaran(
harga naik dan kuantiti juga meningkat)

p2 S
p1 E1 S1

UNIT EKONOMI E

D1

D

Q1 Q2

AEO15

3. Kenaikan dalam penawaran melebihi kenaikan dalam
permintaan.( Harga turun dan kuantiti meningkat)

S

S1

p1 E
p2
E1
UNIT EKONOMI
D D1

Q1 Q2

AEO15

4. Pengurangan permintaan melebihi pengurangan
penawaran( harga jatuh dan kuantiti juga jatuh)

p S1
p1 ES

UNIT EKONOMI E1

D
D1

Q1 Q

AEO15

5. Pengurangan penawaran melebihi
pengurangan permintaan.( harga meningkat

dan kuantiti berkurang)

S1

E1 S

p2
E

p1

D
D1

Q1 Q2

UNIT EKONOMI AEO15

2.4 Lebihan pengguna dan lebihan pengeluar
(contoh pengiraan ditunjukkan dalam tutoran)

Lebihan pengguna ialah faedah yang diperoleh oleh
pengguna apabila terdapat perbezaan antara harga yang
sanggup dibayar dengan harga keseimbangan pasaran.
(rujuk rajah)

Lebihan pengeluar ialah faedah yang diperoleh oleh
pengeluar apabila terdapat perbezaan antara harga
keseimbangan pasaran dengan harga yang sanggup
ditawarkan oleh pengeluar.(rujuk rajah)

UNIT EKONOMI AEO15

Rajah : Lebihan pengguna

hargPa Lebihan pengguna

10 S

5 E

0 100 D

UNIT EKONOMI AEO15 kuantiti Q

Contoh pengiraan lebihan
pengguna :

½ x 100 x (10 – 5)

= RM250

UNIT EKONOMI AEO15

Rajah : Lebihan Pengeluar

10 Lebihan pengeluar
5
D
UNIT EKONOMI 15

10

AEO15

Contoh pengiraan lebihan
pengeluar :

½ x 10 x (10 – 5)

= RM25

UNIT EKONOMI AEO15