"สาส์นไก่ & สุกร" เดือน กันยายน 2563

ใ น ป จ จ บั น ก า ร เ ล้ี ย ง ห มู เ ม่ื อ
เทียบกับในอดีตมีความแตกตางกัน
อยางส้ินเชง และการเล้ียงในปจจบัน
ก็ไมใชเรอ่ งงาย มีปจ จัยหลายๆ อยาง
ทม่ี ผี ลกระทบตอ การเลย้ี งในยคุ ปจ จบนั
ท้ังเร่องของราคาที่มีความผันผวน
ตลอดเวลา ทั้งสภาพอากาศท่ีมีความ
แปรปรวน อีกทั้งยังมีโรคระบาดไมวา
จะเปน ASF หรอ โควด-19 ทำใหการ
เล้ียงหมูในปจจบันจงไมห มูอีกตอไป

นติ ยสาร “สาสนไ กแ ละสกุ ร” ฉบบั นจ้ี ะพาผอู า นทกุ ทา นมาพดู คยุ กบั
คณุ นริ ตุ อดุ มศลิ ป (ท่ี 2 จากขวา) เจา ของ “อาทติ ยาฟารม ” ฟารม สกุ ร
ขนุ แหง อ.อทู อง จ.สุพรรณบุรี ที่ดำเนนิ ธรุ กิจการเลยี้ งสกุ รขุนมานานกวา
12 ป เราจะพาผอู า นมาดเู ทคนิคการดูแลจดั การฟารมอยางไรในยคุ ท่ีเตม็
ไปดว ยโรคระบาด ไมว า จะเปน ASF หรอื โควดิ -19 ใหไ ดผ ลผลติ สกุ รขนุ ทโี่ ตไว
และน้ำหนกั ดี

เดิมทีคุณนิรุตเริ่มเล้ียงสุกรขุนในระบบคอนแทร็คฟารมมิ่งกับบริษัท
เอกชน โดยคุณนิรุตไดใหเหตุผลท่ีหันมาเลี้ยงสุกรขุนเพราะวา “เม่ือกอนมี
หลายบริษัทเริ่มเปดตลาดการเลี้ยงหมู ผมเลยมองวาอาชีพการเล้ียงหมู
เปนอาชีพที่มั่นคง เลยศึกษาเรียนรูดวยตัวเองและถามผูมีประสบการณ
และตดั สนิ ใจเลี้ยงหมูในป พ.ศ. 2551 ลงทุนซื้อท่ใี หมพน้ื ที่ 15 ไร และเรม่ิ
เลี้ยงในระบบคอนแทร็คฟารม ม่งิ ”

หลังจากเล้ียงในระบบคอนแทร็คฟารมม่งิ ไดร ะยะหนงึ่ คณุ นิรตุ ก็ไดม า
รว มหนุ กบั คณุ จกั ราวธุ เจา ของฟารม “มน่ั ซอ่ื ตรงดฟี ารม ” ฟารม ทคี่ ณุ นริ ตุ
ดแู ลจะมที ง้ั หมด 3 โรงเรอื น มหี มขู นุ 3 พนั ตวั เลยี้ งในโรงเรอื นระบบปด แบบ
อีแวป (EVAP) และทำโรงเรือนไวใหค ุณจักราวุธเชาดว ยสว นหนง่ึ สว นตัว
คณุ นริ ตุ เองจะชว ยดแู ลในเรอ่ื งของสถานที่ โครงสรา งโรงเรอื น ดแู ลจดั การ
ความเรว็ ลมในโรงเรอื นใหเ หมาะสม โดยอาศยั จากการสงั เกตและประสบการณ

สาสนไก & สุกร 51

CHICKEN & PIG MAGAZINE

การเล้ียงในระบบ เรม่ิ จากซอื้ ลกู สกุ รหยา นมทอี่ ายุ 18 – 20 วนั เขา มา ราคาตวั ละ 2,400
ALL-IN, ALL-OUT บาท ราคาตามประกาศของซพี ี ลกู สกุ รหยา นมทน่ี ำมาเลย้ี งจะมาแบบคละเพศ
งา ยตอการจัดการ เมือ่ มาถึงทฟ่ี ารม จะแบง แยกคอกตัวผู – ตวั เมยี แลวนำมากกตอ 7 – 14
วนั ข้นึ อยูกับสภาพอากาศในแตละชวงจากน้ันจะเลยี้ งขนุ ตอ ไปอกี 4 – 5
รูปแบบการเลี้ยงที่ฟารมจะ เดือน จะไดน ำ้ หนักประมาณ 110 – 115 กโิ ลกรัม ราคาสุกรขุนชวงนีข้ าย
เปน ระบบเขาพรอมกัน ออก ไดทก่ี โิ ลกรมั ละ 78 – 80 บาท (ราคา ณ วันที่ 20 กรกฎาคม 2563)
พรอมกัน (all-in, all-out)
คือในโรงเรือนเดียวกันจะมีการ สว นการจัดการเร่อื งอาหาร วัคซนี ยารักษาโรคตา งๆ และการตลาด
จัดการใหสุกรอายุเทากันเขาเล้ียง คุณจักราวุธจะเปนคนจัดการให รวมถึงการวางโปรแกรมการกินสำหรับ
พรอมกัน และเม่ือครบกำหนด สุกรขุนในแตละชวง โปรแกรมการทำวัคซีน และการใหยาเพื่อการปองกัน
สงออกก็จะขายสุกรออกไปพรอม รกั ษาโรคตางๆ
กันท้ังหลัง ซ่ึงระบบน้ีจะชวยลด
ปญ หาดา นสขุ ภาพและการเจบ็ ปว ย ซ่งึ กอนนำสง โรงเชอื ดทางฟารม จะหยุดการใชย ากอนสง สุกร 7 – 14
ของสุกรลงได และทำใหระดับ วัน หรือตามคำแนะนำของฉลากยา และทำการเก็บปสสาวะของสุกร
ภูมิคุมกันมีความเสถียรมากขึ้น เพื่อนำสงตรวจหาสารเรงเนื้อแดงที่กรมปศุสัตวกอนสงโรงเชือด เพราะ
ชวยใหการจดั การงา ยขึ้น การเคล่อื นยา ยไปโรงเชือดทกุ ครัง้ ตองมใี บรบั รองจากกรมปศุสตั ว

เมือ่ ถึงกำหนดสงโรงเชอื ดจะทำการงดอาหาร 12 ชัว่ โมง แตจ ะมนี ้ำให
กนิ ตลอดเวลา เมอ่ื สกุ รนำสง โรงเชอื ดหมดจะทำการพกั เลา ประมาณ 15 วนั
เพือ่ ทำความสะอาดโรงเรอื น อปุ กรณตางๆ กำจดั สัตวพ าหะ พน ยาฆาเช้ือ
ภายในและบริเวณรอบโรงเรอื น

รูปแบบโรงเรือนในฉบบั "อาทติ ยาฟารม"

52 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

สวนรูปแบบของโรงเรือนน้ัน การรับมอื กับปญ หาโรคระบาด
คณุ นริ ตุ ไดอ อกแบบภายในโรงเรอื น
เปนแบบทางเดินตรงกลาง เพ่ือท่ี เน่ืองจากในชวงนี้เต็มไปดวยโรคระบาดโควิด-19 ซ่ึงสงผลกระทบตอ
จะขยายคอกไปทางดานหลังให เกษตรกรเปน จำนวนมาก แตส ำหรบั เกษตรกรผเู ลี้ยงสุกรยงั ตองเฝาระวัง
กวา งขน้ึ ลดระดบั ความสงู ของฝา การระบาดของโรคอหิวาตแ อฟริกนั ในสุกร (African Swine Fever หรอื
เพดานลงมาใหอยูในระดับที่เหมาะ ASF) อกี ดว ย ซง่ึ สง ผลกระทบอยางมากตอ เกษตรกรผเู ลีย้ งสุกรในหลาย
เพราะแตก อ นฝา เพดานสงู จะทำให ประเทศ
แ ร ง ล ม ห นี ขึ้ น ไ ป ด า น บ น ห ม ด
สวนทางเขาดานหนาปรับใหสูง
เพื่อใหอ ากาศเขาไดเ ยอะขนึ้

เมื่อปรับโรงเรือนใหมทำใหลด
ตน ทนุ คา ไฟลงได เนอ่ื งจากลดการ
ใชพัดลม ซ่ึง 1 โรงเรือนจะเล้ียง
สกุ รขุน 1 พนั ตวั ใชพ ัดลมแค 6
ตัว และมีการวางคูลล่ิงแพดแบบ
ซิกแซก เพื่อใหแรงลมเขาไดเยอะ
กวา แบบทวั่ ไป ชว ยใหก ารจดั การ
งา ยขึน้ ขนาดของโรงเรอื น กวา ง
24 เมตร ลึก 70 เมตร อณุ หภูมิ
ทคี่ วบคมุ ในโรงเรอื นอยทู ี่ 30 – 33
องศาเซลเซียส

ในดานการจัดการของเสีย
ทางฟารม ไดทำบอไบโอแกส 2 บอ
ขนาด 4,000 และ 900 ลบ.ม.
โดยจะนำมูลและน้ำเสียจากการ
ลางคอกมาเปนสารต้ังตนในการ
ผลิตไฟฟาใชเองภายในฟารม
และนำกากตะกอนท่ีเหลือไปตาก
แหง เพอื่ นำมาผลติ เปน ปยุ มลู สตั ว
ตอ ไป โดยมแี บบผงขายกระสอบละ
30 บาท และแบบอัดเม็ดขาย
กระสอบละ 150 บาท

“เมื่อถามถึงมลพิษทางกลิ่น
การทำเกี่ยวกับธุรกิจปศุสัตวมัน
ตองมีผลกระทบอยูแลว กลิ่นใน
โรงเรือนพัดลมดูดอากาศแลวพัด
ไปมันมีกล่ินอยูแลว ปญหาคือทำ
ยังไงใหอยูรวมกับชุมชนได ซ่ึงเรา
คอนขางใสใจในเรื่องการจัดการ
สิ่งแวดลอม ทางฟารมเคยไดรับ
รางวลั ฟารม รกั ษส ง่ิ แวดลอ มระดบั
5 ดาว 2 ปซอน” คุณนิรุตให
ความเห็นถึงการลงทุนกำจัด
ของเสียในฟารม

สาสนไก & สุกร 53

CHICKEN & PIG MAGAZINE

ทางอาทิตยาฟารมจึงมีการ สุดทายคุณนิรุตไดฝากทิ้งทายถึงเกษตรกรผูเลี้ยงสุกรวา
เขมงวดในการตรวจสอบคนกอน “สำหรบั เกษตรกรผเู ลย้ี งหมสู ว นมากกม็ ปี ระสบการณแ ละความรกู นั อยแู ลว
เขา - ออกฟารมทกุ ครง้ั มนี ำ้ ยา เร่ืองท่ีอยากฝากก็คืออยากใหเนนท่ีชวยกันดูแลจัดการปองกันโรคตางๆ
ฆาเชื้อฉีดพนรถทุกคันกอนเขาสู โดยเฉพาะโรค ASF ถา มกี ารระบาดเขา มาจะสง ผลกระทบตอ คนเลย้ี งหมหู มด
ฟารม และในชวงท่ีมีขาวการแพร อยางมากเทียบเทากับการทำลายอาชีพของเรา ถาเราปองกันไดเชื่อวา
ระบาดของโรค ASF ถงึ จะยงั ไมพ บ อนาคตของเกษตรกรผูเลย้ี งหมสู ามารถไปตอไดอ กี ไกล”
ในเขตพื้นท่ีบริเวณฟารม แตทาง
ฟารมก็มีการประชุมซอมแผนรับ
มือการระบาดในทุกอาทิตย และ
คอยตรวจสอบเฝาระวังอยาง
ใกลช ิด

สวนเปาหมายในอนาคตคุณ
นิรุตมีแผนตั้งใจจะขยายฟารมตอ
ไปอีกภายใน 2ป แลวพัฒนาใน
เรื่องลดการใชพลังงานในฟารม
เพ่ือลดคาใชจาย นอกจากไบโอ
แกสแลวอาจจะมีการนำเอาระบบ
โซลารเซลลมาใช แตหากใชแลวมี
ตนทุนท่ีสูงอาจหาวิธีการอื่นที่จะ
สามารถชว ยลดการใชพลังงานได

ขอขอบคุณขอ มลู ดีๆ จาก
คุณนิรตุ อดุ มศิลป

ทอ่ี ยู 131 ม.13 ต.ดอนคา
อ.อูทอง จ.สพุ รรณบุรี
โทร. 087-1698448,

082-2476046

54 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

สาสนไก & สุกร 55

CHICKEN & PIG MAGAZINE

56 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

สาสนไก & สุกร 57

CHICKEN & PIG MAGAZINE

58 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

โรงเรือนอีแวป ระบบอินเวอรเตอร

มีแลวใชประโยชน ใหเต็มประสิทธิภาพ

(ตอนที่ 1) โดย : โคชวิทธ
บมจ.ซีพีเอฟ (ประเทศไทย)

เชอ่ วา พน่ี อ งผเู ลย้ี งสกุ รทม่ี โี รงเรอนระบบอแี วป มกี ารควบคมุ ความเรว็ พดั ลมดว ยระบบอนิ เวอรเ ตอร
กนั เปนสวนใหญ คำถามคือ เราใชง านอยา งจรงจงั เตม็ ประสิทธภาพแลวหรอยงั ?

- ถา เราเปน เจา ของฟารม และเปน ผใู ชร ะบบอนิ เวอรเ ตอรด ว ยตวั เอง แตย งั ใชไ มถ กู ตอ งตามศกั ยภาพของระบบ
สามารถใชบทความนเ้ี ปนแนวทางไดเ ลยครบั

- ถาเปนนักลงทุนมีการจางสัตวบาลมาควบคุม ก็สามารถใชบทความน้ีตรวจสอบความรูความเขาใจของ
นองๆ สัตวบาลวาอยูในระดับใด และเพ่ิมพูนความรูความสามารถใหใชงานไดเต็มประสิทธิภาพตามท่ีผูลงทุนได
ลงทุนอุปกรณไวแ ลว ไดเ ชน เดียวกันครบั

ความสำคญั ของโรงเรือนอีแวป ระบบอินเวอรเตอร

1. ประหยัดเงนิ คาไฟฟา จากการทำงานของระบบทไี่ มมีการกระชากของไฟฟา
เนื่องจากการปดเปดพัดลมทีละตัว เปลี่ยนการปรับความเร็วลมเปนปรับความเร็ว
รอบการหมุนพดั ลมแทน (เหมอื นแอรระบบอนิ เวอรเ ตอร
ทป่ี ระหยัดคา ไฟฟา มากกวาระบบมาตรฐานทวั่ ๆ ไป)
แตจะตองใหมีจำนวนพัดลมมากกวาคามาตรฐาน
สวนจำนวนกีต่ ัวนั้นขึ้นกบั ขนาดโรงเรอื น

สาสนไก & สุกร 59

CHICKEN & PIG MAGAZINE

2. สามารถปรบั ความเรว็ ของพดั ลมไดต ามความตอ งการของสกุ รในแตล ะชว งอายตุ ามคา มาตรฐานดา นลา ง

3. สามารถควบคุมความ
ชื้นและอุณหภูมิได โดยความ
ชื้นรวมกับอุณหภูมิเปนองศา
ฟาเรนไฮตตองไมเกิน 170
ดงั ตารางดานลาง

60 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

4. สามารถทำใหส ภาพแวดลอมเหมาะสมกบั สุกรในแตละระยะการเลยี้ ง ดว ยการผสมผสานระหวางระบบ
อนิ เวอรเตอรแ ละการตดิ ตามงานดานสภาพแวดลอ มของผใู ชร ะบบ เพราะแคระบบอยา งเดียวไมสามารถทำ
ใหสภาพแวดลอมเหมาะสมตอสุกรในแตละระยะการเลี้ยงได แตตัวระบบเองตองการการตรวจสอบจากผูใชระบบ
ดวยจงึ จะมปี ระสทิ ธภิ าพ

ทำไมตอ งปรับสภาพแวดลอ มใหเ หมาะสมกบั ระยะการเลย้ี ง ?

สำหรบั สกุ รขนุ ถา เราสามารถทำใหส ภาพแวดลอ มเหมาะสมกบั การเลย้ี งสกุ ร นน่ั หมายถงึ ปรมิ าณอาหารทส่ี กุ ร
กินนำไปใชเ พือ่ การเปลีย่ นอาหารเปน เนอ้ื (FCR) จะไดประสทิ ธิภาพสงู สดุ ไมต อ งนำไปใชเพื่อสรา งความอบอุนใหก บั
สุกร (อากาศหนาวสำหรับสุกร - Lower Critical) และไมต อ งนำไปใชใ นการหอบเพือ่ ระบายความรอนออกจาก
รางกาย (อากาศรอนสำหรับสุกร - Upper Critical) ทำใหเราไดการเจริญเติบโต (ADG) ตามมาตรฐาน
หรืออาจมากกวา อีกดว ย

สำหรับสุกรพันธุนอกจากผลกระทบจากสภาพแวดลอมเชนเดียวกับสุกรขุนแลว การปรับสภาพแวดลอมให
เหมาะสำหรบั ความตอ งการทง้ั ในระยะทองวา ง-อมุ ทองและเลยี้ งลกู ยงั ทำใหสุกรกินอาหารไดปริมาณตาม
ความตองการสรางสขุ ภาพที่ดี รา งกายแข็งแรง ใหผลผลติ ทีด่ ที ัง้ ดานจำนวนรอบตอ ป ปริมาณของ
ลกู สกุ ร และปรมิ าณน้ำนมที่มากเพียงพอตอความตองการของลกู สุกร ซ่งึ ปจจุบันลูกดกขึน้ มาก
กวา ในอดตี

ทส่ี ำคัญตอ งไมลมื วา อุณหภูมทิ ่เี หมาะสมไมใ ชอณุ หภมู โิ รงเรือน แตเปน อณุ หภูมิที่หมูรสู ึก
(EET - Effective Environment Temperature) แลว EET คืออะไร ติดตามตอได
ในตอนตอ ไปครับ

- อานตอฉบับหนา

สาสนไก & สุกร 61

CHICKEN & PIG MAGAZINE

นางปารฉัตร เหลอื งทองคำ รองกรรมการผจู ัดการ สำนกั วจัยอาหาร ศูนยว จยั และพัฒนา
ผลิตภณั ฑอ าหาร บรษทั เจรญโภคภัณฑอ าหาร จำกดั (มหาชน) หรอ ซพเี อฟ เปดเผยวา บรษัทฯ
ไดร ว มนำนวตั กรรมการผลติ อาหารมาตรฐานระดบั โลกเขา รว มแสดงในงาน “มหกรรมงานวจยั แหง ชาติ
2563(ThailandResearchExpo2020)”จดั โดยสำนกั งานการวจยั แหง ชาติ (วช.) กระทรวงการอดุ มศกึ ษา
วทยาศาสตร วจยั และนวตั กรรม (อว.)

62 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

บริษัทฯ ใหความสำคัญกับงานวิจัยและนวัตกรรมการผลิต นอกจากน้ี บริษัทฯ ยัง
อาหารมาตรฐานระดับโลก โดยคำนึงถึงการลดผลกระทบดาน พัฒนาสินคายางถานดวยการ
สิ่งแวดลอมอยางยั่งยืน ตอบรับวิสัยทัศนการเปนครัวของโลก ใชถานเซรามิกทดแทนถานไม
สง มอบผลติ ภณั ฑอ าหารสกู ารมชี วี ติ ทด่ี ขี องผบู รโิ ภค อาทิ บรรจภุ ณั ฑ โกงกาง ซึง่ เน้อื เซรามิกมีความ
เพือ่ ความย่งั ยืน ถาดพลาสตกิ ใสชวี ภาพ Polylactic acid (PLA) แกรง กกั เก็บความรอ นไดน าน
บรรจุภัณฑที่ผลิตจากพืช ซึ่งเปนวัตถุดิบที่สามารถหมุนเวียนได ไมดูดความช้ืน จึงไมปนเปอน
(renewable resource) และยอยสลาย 100% ชว ยลดการใชม วล อาหาร ลดการเกิดควันและ
พลาสตกิ 20-30% โดยใชเปนถาดสำหรับผลิตภณั ฑ หมูสด-ไกส ด สามารถนำกลับมาใชใหมได
แชเย็น CP Butcher, การพฒั นาถุง Mono Material บรรจุภัณฑ ทำใหไ ดส นิ คา ทอ่ี รอ ย มคี ณุ ภาพ,
ที่นำไปรีไซเคิลได 100% สนับสนุนแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน การพัฒนาโปรตีนไฮโดรไลเซท
ปจจบุ ันใชก ับไกป รงุ สุกแชแข็ง ตรา Kitchen Joy ทีว่ างจำหนายใน จากลำไสไ ก ทำใหเ กดิ ผลติ ภณั ฑ
ประเทศแถบสแกนดิเนเวีย, การพัฒนาสูตรและกระบวนการผลิต ใหมท เ่ี ปน สารเพมิ่ กลนิ่ ในอาหาร
อาหารท่ีใชวัตถุดิบจากธรรมชาติ อาหารปนผสมเนื้อไกและฟกทอง สัตวเ ลี้ยง เชน ชนดิ เมด็ , เหลว
Smart Soup ในบรรจภุ ัณฑรที อรทเพาซ ชวยสรางเสรมิ ภูมิคุม กัน และของกินเลน เปนการเพ่ิม
ใหรางกายและมีสารอาหารครบถวน ทดแทนเปนอาหารมื้อหลักได มูลคาใหวัตถุดิบมากขึ้น และ
ชว ยใหผูป ว ยมภี าวะโภชนาการทีด่ ขี ึน้ การพฒั นาสตู รอาหารเลย้ี งเชอ้ื
Lactic Acid Bacterig จาก
แหลงโปรตีนท่ีเปนผลพลอยได
จากอตุ สาหกรรมไกเ นอื้ ทดแทน
แหลงโปรตีนใน MRS ซึ่งเปน
อาหารเลี้ยงเชื้อจุลินทรียทาง
การคาที่มรี าคาสูง เปน ตน

สาสนไก & สุกร 63

CHICKEN & PIG MAGAZINE

การควบคุมและปองกันโรค
ปอดและเยอหรหือุมโรปคอเดออพักีพเสี บในสุกร

ดัดแปลงจากบทความเร่อง โรคปอดและเยื่อหุมปอดอักเสบในสุกร :
แนวคิดในการจัดการโรคท่ียังคงระบาดอยางตอเนื่องในประเทศไทยและหลักการใช
วัคซนในการปองกันโรค

เขยนโดย อาจารยนายสัตวแพทย ดร.พรชลติ อศั วชพ
เรยบเรยงโดย สพ.ญ.กนกวรรณ สมาธวฒั น นกั วชาการธุรกจิ สตั วใหญ
บรษทั เบอรงเกอร อนิ เกลไฮม แอนิมอล เฮลท ประเทศไทย จำกดั

ความรูเ บ้ืองตนเก่ยี วกับโรคปอดและเยือ่ หมุ ปอดอักเสบในสุกรหรือโรคเอพีพี

โรคปอดและเย่ือหุมปอดอักเสบในสุกรหรือโรคเอพีพี เกิดจากการติดเช้ือแบคทีเรียแกรมลบช่ือ
Actinobacillus pleuropneumoniae (App) ซง่ึ เชอ้ื แบคทเี รยี เอพพี ี มหี ลายซโี รไทป สามารถแบง ตามโครงสรา งของ
polysaccharides (lipopolysaccharides ; LPS และ capsular polysaccharides ; CPS) ทอ่ี ยบู นผนงั เซลล
ไดม ากถงึ 18 ซีโรไทป โดยในประเทศไทยพบการระบาดของ ซีโรไทป 5 มากทส่ี ุด ซ่ึงเปน ซโี รไทปทก่ี อโรค
รุนแรงมาก นอกจากนี้ เชื้อเอพีพียังสามารถสรางโปรตีนทอกซินหรือสารพิษที่มีชื่อเรียกวา Apx toxin
ไดถงึ 4 ชนดิ ไดแก ApxI, II, III และ IV เช้ือเอพพี ีแตละซีโรไทปอ าจจะผลิต Apx toxin ไดไมเหมอื นกัน
แตละซีโรไทปจึงมีความรุนแรงไมเทากัน ซึ่งสารพิษเหลาน้ีทำใหปอดเกิดการอักเสบแบบมีเลือดออกและ
เน้อื ตายอยางรนุ แรง และเกิดการยดึ เกาะของไฟบรินที่เย่ือหมุ ปอดใหติดกบั ผนงั ชอ งอก

มกั พบในสกุ รตัง้ แตอ ายุ 7-8 สัปดาห จนถึงสกุ รขุนชวงทา ยกอ นสง โรงฆา บางฟารม อาจพบการระบาด
ของโรคในฝงู สกุ รสาวและแมพ นั ธุ ทำใหป ว ยและตายจากโรคน้ี ตวั ทร่ี อดตายมกั เปน พาหะแพรโ รคหรอื ทเ่ี รยี กวา
อมโรคในฟารม ตอ ไป

อาการของโรคเอพีพจี ะพบวา สกุ รจะตายอยา งเฉยี บพลนั ภายใน 6-8 ชัว่ โมง อาจพบสกุ รมีฟองเลอื ด
ออกจากจมกู ผวิ หนงั ใบหู บรเิ วณหนา ใตท อ งและบน้ั ทา ยจะมสี มี ว งคลำ้ หลงั จากผา นชว งตดิ เชอ้ื แบบเฉยี บพลนั
จะเขาสูระยะติดเชื้อแบบเร้ือรัง ซึ่งสุกรจะแสดงอาการหอบ ไอ หายใจกระแทก หายใจลำบากอาจ นั่งหมา
นอกจากนี้มักมีไขสูง นอนตามมุมคอก ซึมเบื่ออาหารหรือหยุดกินอาหาร สุกรบางตัวที่ไดรับทันอาจไมตาย
แตจ ะพบปอดและเยอื่ หมุ ปอดอกั เสบทโี่ รงฆา สกุ รแทน ในฟารม ทม่ี กี ารตดิ เชอื้ เรอื้ รงั สกุ รมกั ไมค อ ยแสดงอาการ
ระบบทางเดินหายใจเดินชัดเทาแบบเฉียบพลัน สุกรจะโตชา แคระแกร็นและมีตนทุนการผลิตสุกรสูงขึ้น
เน่ืองจากคายาและวัคซีนและผลผลิตท่ีสูญเสียไป โดยมีอัตราการปวยของสุกรอยูท่ี 30-70% ของฝูง
และอตั ราการตายประมาณ 30-50% ข้ึนกับความรนุ แรงของโรคยงั ขึน้ กบั ซโี รไทปทีก่ ำลังระบาดในฟารมและ
ปจจัยเส่ียงที่มี เชน ประวัติการติดเช้ือไวรัส PRRS ในฝูง, สุกรรับภูมิคุมกันจากแมไมเพียงพอและ
ไมสม่ำเสมอ, สภาพอากาศท่ีเปลี่ยนแปลง, การระบายอากาศที่ไมดี, ความช้ืนในอากาศสูง, แกสแอมโมเนีย
ในอากาศสงู และการทดแทนสุกรสาวอมโรคเขาฝงู

64 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

รูปที่ 1 รอยโรคปอดและเยอื่ หุม ปอดอักเสบ
พบมเี นือ้ ตายที่ปอดและเยอ่ื ไฟบรนิ ท่ีผวิ ปอดตดิ ผนังชอ งอกและสกุ รท่ีปว ยตายจากโรคเอพพี ี

การควบคมุ และปอ งกันโรคปอดและเย่ือหุม ปอดอกั เสบในสกุ รหรอื โรคเอพีพี

1. คัดสุกรปวยออกจากฝูงเพ่ือลดตวั แพรเ ชื้อในฝูง ในชวง 2 สัปดาหแ รกของการแกไ ขปญหา
2. เพื่อเปนการลดปริมาณเช้ือในตัวสุกรเหลือ ใหรักษาดวยการฉีดยาตานจุลชีพ ไดแก amoxicillin,
amoxicillin+clavulanic acid, penicillin + streptomycin, ceftiofur, gamithromycin, tildipirosin,
tulathromycin, tiamulin, enrofloxacin หรอื marbofloxacin โดยฉดี ยาใหอ อกฤทธค์ิ รอบคลมุ ระยะเวลา
นาน 5-7 วนั เปนอยางตำ่ และอาจจะรักษาโดยการใหยาละลายน้ำหรอื ผสมอาหารในกลมุ amoxicillin ขนาด
300 ppm, tilmicosin 300 ppm, doxycycline 300 ppm หรือ tiamulin 200 ppm รวมกับ
chlortetracycline 450 ppm ท้ังนี้การเลือกใชยาตานจุลชีพข้ึนอยูกับประวัติการใชยาในฟารมที่ผานมา
สภาพการตอบสนองของสกุ รตอ การใชย าและผลการตรวจความไวรบั ตอ ยาของเชอ้ื เอพพี ที ร่ี ะบาดในฟารม ดว ย
3. เพื่อเปนการกระตุนภูมิคุมกันในฝูงสุกร ใหฉีดวัคซีนปองกันโรคเอพีพีปูพรมในกลุมปวยและกลุมท่ีอายุ
นอยกวากลมุ ปวยประมาณ 2 สัปดาห ซ่งึ ยงั ไมแสดงอาการปว ย โดยฉีดวคั ซนี พรอมกันใหเ สรจ็ ภายใน 2-3 วัน
และฉดี ซำ้ อกี ครง้ั ในชว ง 14 วนั ตอ มา เนน วา เมอ่ื ฉดี วคั ซนี ปพู รมในกลมุ ปว ยจะพบสกุ รจำนวนหนง่ึ ตายภายหลงั
จากฉีดวัคซีนได แตสุกรที่เหลือจะมีการตอบสนองตอวัคซีนโดยการสรางภูมิคุมกันอยางพรอมเพรียงกันและ
ใกลเคยี งกันในฝูง
4. บรรเทาอาการปว ยดว ยการฉดี ยาลดการอกั เสบกลมุ NSAIDs เชน phenylbutazone หรอื flunixin
meglumine รวมกบั ยาลดไข paracetamol ละลายนำ้
5. ใหพ น ยาฆา เชอื้ ชนดิ ทไ่ี มร ะคายเคอื งตอ ตวั สตั วใ นคอกหรอื โรงเรอื นทป่ี ว ยและไมป ว ย เพอื่ ลดปรมิ าณเชอ้ื
ทอี่ าจแพรกระจายในฝูงดวย โดยพนทุกวันตดิ ตอกันนาน 2 สปั ดาห
6. ผาซากสุกร เก็บตัวอยางปอดสุกรสงหองปฏิบัติการเพ่ือเพาะแยกเชื้อ และเก็บเลือดตรวจภูมิตอเชื้อ
เอพีพเี พอ่ื จะวางโปรแกรมวัคซนี ตอไป
7. ใหต รวจสอบและลดปจจยั เส่ียงทอี่ าจมีผลตอการแพรร ะบาดของโรค
8. วางโปรแกรมวัคซีนเอพีพีรวมกบั การยาตา นจลุ ชพี
9. ตรวจภมู ติ อ เชอ้ื ดว ย ApxIV ELISA ในกลมุ สกุ รทดแทนกอ นผสม แมพ นั ธเุ ลย้ี งลกู แยกตามลำดบั ครอก
และลูกสุกรอายุ 4-20 สัปดาห หางกันทุกๆ 2-3 สัปดาห และอาจตามตอจนถงึ ชว งทายกอ นสง โรงฆา
10. ติดตามใหคะแนนรอยโรคปอดและเยื่อหมุ ปอดอกั เสบท่ีโรงฆาสุกรเสมอๆ

สาสนไก & สุกร 65

CHICKEN & PIG MAGAZINE

การเลือกวคั ซนี ปองกนั โรคเย่อื หุม ปอดอักเสบในสุกรหรือโรคเอพีพี

วัคซีนปองกันโรคเอพีพีที่ผานการข้ึนทะเบียนในประเทศไทยลวนเปนวัคซีนชนิดเช้ือตายและชนิดซับยูนิต
มวี ิธีเลอื กใชดังนี้

1. ควรเลือกวคั ซีนท่มี ีวคั ซีนท่ตี รงซโี รไทปท ี่ระบาดในฟารม
มรี ายงานวา ความคมุ โรคทเ่ี กดิ ขน้ึ จากวคั ซนี ทต่ี รงซโี รไทปท ร่ี ะบาดในฟารม จะใหผ ลคอ นขา งสงู มาก

ในขณะทถ่ี า ตา งซีโรไทปก อ็ าจใหผลลดลง
2. ควรเลือกวคั ซีนที่มี Apx toxoids (ApxI, ApxII และ ApxIII) เปนสวนประกอบ
เนื่องจากสารพิษที่สรางมาจากเชื้อเอพีพีในตัวสุกรจะมีฤทธิ์ทำลายเนื้อเย่ือปอดอยางรุนแรง ดังน้ัน

การฉดี วคั ซนี ทมี่ ี Apx toxoid จะทำให สกุ รจะสรา งภมู ติ อบสนองตอ toxoid ภมู นิ ม้ี ฤี ทธห์ิ กั ลา งสารพษิ
ทส่ี รางจากการติดเชือ้ เอพีพตี าม ธรรมชาติ ทำใหสามารถลดรอยโรคลงไดอยา งมีประสิทธภิ าพมาก

3. ควรเลอื กวัคซนี ทมี่ คี วามปลอดภยั สงู สามารถใชไดท ้ังในแมพ นั ธแุ ละลูกได
วัคซีนไมควรกอใหเกิดอาการแพอยางรุนแรง เชน ซึม นอนสุม หรือไมลุกไปกินน้ำกินอาหาร

หรือแทงหลังจากทำวัคซีน เทคโนโลยีการผลิตวัคซีนจะชวยในเร่ืองลดการแพจากวัคซีนได จึงควรสอบถาม
การยนื ยนั ความปลอดภยั ตามทไี่ ดจ ดทะเบยี นไว

เอกสารอา งองิ

1. Assavacheep, P., Persson, M., Luengyosluechakul, S., Watanaphansak, S., Laohasinnarong,
D., Pungkhun, P. & Wallgren, P. (2003). Actinobacillus pleuropneumoniae in Thai pig
herds. Prevalence of serum antibodies and relation to performance. Journal of
Veterinary Medicine B. Infectious Diseases and Veterinary Public Health 50, 390-395.

2. Bossé, J.T., Janson, H., Sheehan, B.J., Beddek, A.J., Rycroft, A.N., Kroll, J.S., Langford, P.R.
2002. Actinobacillus pleuropneumoniae: pathobiology and pathogenesis of infection.
Microbes and Infection 4, 225-35.

66 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

จะจัดการสารพิษจากเชื้อราไดอยางไร ???

สารพษิ จากเชอ้ รา (mycotoxins) เปน สารประกอบทตุ ยิ ภมู ิ (secondary metabolites)
ทส่ี รา งจากเชอ้ รา ไดแ ก เชอ้ ราในตระกลู Aspergillus, Penicillium, Fusarium, Clavicep,
Alternaria และ Stachybotyrs สารพษิ จากเชอ้ รากอ ใหเ กดิ ปญ หากบั อตุ สาหกรรมการผลติ
สัตวท่ัวโลก ในประเทศไทยมักจะพบเช้อราท้ังในวัตถุดิบอาหารสัตวและในอาหารสัตว
เนอ่ื งจากตง้ั อยใู นเขตรอ นและความชน้ สมั พทั ธส งู ซง่ เปน สภาวะทเ่ี หมาะแกก ารเจรญเตบิ โต
ของเช้อรา การปนเปอ นสารพิษจากเช้อราเกิดข้นไดท้งั ในแปลงเพาะปลูกการเก็บเก่ยี ว
การเกบ็ รกั ษา องคก ารอาหารและการเกษตรแหง สหประชาชาติ (Food and Agriculture
Organization of the United Nations หรอ FAO) ระบุวากวา 25% ของผลผลิต
ทางการเกษตรทว่ั โลก พบการปนเปอ นของสารพษิ จากเชอ้ รา การปนเปอ นทเ่ี กดิ ขน้ เปน
ทางเชอ่ มโยงเขา สหู ว งโซอ าหาร แลว สง ผลกระทบทง้ั ตอ สขุ ภาพของมนษุ ยแ ละสตั ว

ภาพท่ี 1 แสดงผลการสำรวจสารพิษจากเชื้อราในวัตถดุ ิบอาหารสัตวท ่วั โลก

สาสนไก & สุกร 67

CHICKEN & PIG MAGAZINE

สารพิษจากเช้ือราสรางความเสียหายใหกับการ 4. Fumonisins สรา งขนึ้ โดยเชอ้ื รา Fusarium
ผลิตสัตวในแงของความเปนพิษตอตัวสัตว ซึ่งความ moniliforme และ Fusarium proliferatum เปน ตน
รุนแรงของสารพิษจากเชื้อราขึ้นอยูกับ ชนิดของสัตว พบมากในขาวโพด มีความเปนพิษตอระบบประสาท
ปรมิ าณการปนเปอ นสารพษิ ชว งอายุ และสขุ ภาพสตั ว (มา ) ปอดบวมนำ้ (สกุ ร) สมองบวมนำ้ และมคี วามเปน
ในขณะนั้น ซ่ึงเกิดผลกระทบไดหลายรูปแบบต้ังแตไม พษิ ตอตบั ไต และหัวใจ
แสดงอาการ แตท ำใหส ขุ ภาพเสอื่ มโทรม ไมอ ยากอาหาร
การเจรญิ เตบิ โตตำ่ ผลผลติ ดอ ยคณุ ภาพ ภมู คิ มุ กนั ตำ่ 5. Trichothecenes เปนสารในกลุม
เปน โรคงา ย ผสมไมต ดิ อตั ราเขา คลอดตำ่ นำ้ หนกั แรก sesquiterpene lactones ชนิดที่มีความสำคัญ
คลอดนอย แทง อัตราการปวยและอัตราการตายใน คือ T-2 Toxin, deoxynivalenol (DON) และ
ฟารมเพ่ิมขึ้น เปนตน ซึ่งสารพิษจากเชื้อราที่พบได diacetoxyscirpenol (DAS) สารพิษในกลุมน้ี
บอ ยในอาหารและวัตถดุ บิ อาหารสัตว มีดงั นี้ พบมากใน ขา วโพด ขา วโอต ขา วบารเ ลย  และขา วสาลี
เปนตน สารในกลุมนี้มีความเปนพิษโดยตรงตอเซลล
สารพิษจากเชอื้ รา (MYCOTOXIN) ยบั ยงั้ การสรา งโปรตนี อาการเปน พษิ สว นมากแสดงท่ี
ระบบทางเดินอาหาร ระบบประสาท ระบบเลือดและ
1. Aflatoxins สรา งขน้ึ โดยเชอ้ื รา Aspergillus ผวิ หนัง DON ทำใหส ัตวไ มก นิ อาหารหรอื อาเจยี น T-2
flavus และ Aspergillus parasiticus พบมากใน toxin และ DAS ทำใหเกิดเนื้อตายที่ผิวหนังและเยื่อ
ธัญพืชและผลพลอยไดจากการเกษตร เชน ขาวโพด เมือกในปากและทางเดินอาหาร นอกจากนี้ สารใน
ขาวสาลี กากเมล็ดฝาย กากมะพราว และมันเสน กลุมนี้มีผลในการกดการสรางภูมิคุมกันของรางกาย
เปน ตน กอใหเกิดอันตรายตอ ตบั ไต สมอง และมีผล อยางรุนแรง
ทางออ มตอ ระบบสบื พนั ธุ เนอ่ื งจากมฤี ทธก์ิ ดภมู คิ มุ กนั
ทำใหติดเช้ือไดงาย และเช้ือบางชนิดอาจทำใหเกิดโรค ภาพที่ 2
เตา นมอกั เสบและมดลกู อักเสบ แสดงผลกระทบตอ ตวั สตั วท เ่ี กดิ สารพษิ จากเชอ้ื รา

2. Ochratoxins สรา งขน้ึ โดยเชอ้ื รา Aspergillus
ochraceus, Penicillium vilidicatum และ
Penicillium cyclopium พบมากใน ขา ว ขา วบารเ ลย 
และกากถว่ั ลสิ ง เปน ตน มคี วามเปน พษิ ตอ ไตโดยเฉพาะ
ท่ีทอไตสวนตน และมีผลตอตับ เนื่องจากทำใหเกิด
การสะสมไกลโคเจนที่ตบั -กลามเนอื้ และกดภูมิคุมกัน
ของรางกาย

3. Zearalenone สรา งขน้ึ โดยเชอ้ื รา Fusarium
roseum และ Fusarium moniliforme พบในขา วโพด
ขา วบารเลย ขาวสาลี และขาวฟาง เปนตน เน่ืองจาก
zearalenone มีคณุ สมบตั ิคลา ยฮอรโมนเอสโตรเจน
ทำใหเ กดิ อาการ hyper-estrogenism ในสตั วเ พศเมยี
คอื อวยั วะสบื พันธุบวมแดง เนอื่ งจากเกดิ การอกั เสบ
อาจพบชอ งคลอดทะลกั ผสมไมต ดิ แทง หรอื ระยะกลบั
สัดนาน ในสัตวเพศผูสงผลใหการผลิตอสุจิลดลง
และความกำหนัดลดลง (libido)

68 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

จากรายงานการสำรวจการปนเปอนสารพิษจาก 3. การกำจัดสารพิษจากเชื้อรา การปองกัน
เชื้อราในวัตถุดิบอาหารสัตวในป พ.ศ. 2562 ของ การเจรญิ ของรากอ นการเกบ็ เกย่ี ว หรอื ขณะเกบ็ รกั ษา
หนวยงานชันสูตรโรคสัตว กำแพงแสน คณะ เปน เพียงการลดโอกาสการเกิดสารพษิ แตไ มสามารถ
สัตวแพทยศาสตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร ที่จะกำจัดความเปนพิษของสารพิษจากราที่ปนเปอน
และไดรวบรวมผลตรวจไว ดังนี้ จากผลการตรวจ มากับวัตถุดิบหรืออาหารได เม่ือมีการสรางสารพิษ
วตั ถดุ บิ อาหารสตั วย งั คงพบความเสย่ี งในการปนเปอ น จากราแลว การกำจดั อาจทำไดโดย
สารพษิ จากเชื้อราอยู ซึง่ วตั ถดุ ิบแตล ะตวั สามารถพบ
ปริมาณสารพิษจากเช้ือราแตกตางกันไป แตเปนท่ี 3.1 กระบวนการทางการกายภาพ เชน
นา สงั เกตวา วตั ถดุ บิ บางตวั พบการปนเปอ นสารพษิ จาก การทำความสะอาด การคดั แยก การลา งนำ้ การแยก
เชอื้ ราในระดบั สงู อยเู ปน ประจำตลอดทกุ ป คอื ขา วโพด เมล็ดแตกดวยความหนาแนน และการใชความรอน
รำละเอยี ด กากถว่ั เหลอื ง ดังนน้ั ทางฟารมควรท่ีจะมี รวมทั้งการใชเ ทคโนโลยดี านรงั สี
มาตรการปองกันความเสี่ยงที่จะเกิดจากสารพิษจาก
เชอ้ื รา เชน เลอื กซอ้ื วตั ถดุ บิ จากแหลง ทม่ี คี วามนา เชอ่ื ถอื 3.2 กระบวนการทางเคมี เชน การใชกรด
ไมค วรเก็บวตั ถดุ บิ ไวน าน ถา จำเปนตองใชวัตถุดิบนนั้ และเบสตางๆ อัลดีไฮด ไบซัลไฟด (bisulfite)
ก็ควรใชในปริมาณนอยในสูตรอาหาร และเลือกใช ตัวออกซิไดส หรือกาซชนิดตางๆ ท้ังนี้ปริมาณสาร
สารจบั สารพษิ จากเชือ้ ราท่มี ีประสทิ ธิภาพ นอกจากน้ี เคมที ใ่ี ชอ าจมีผลกระทบตอคุณคาทางโภชนะ กลน่ิ รส
ฟารม ควรสมุ ตวั อยา งวตั ถดุ บิ ทม่ี คี วามเสย่ี ง เพอื่ ตรวจ สี และเนื้อสัมผัสของวัตถุดิบ และ
การปนเปอนสารพิษจากเช้อื ราอยเู ปน ระยะ
3.3 วิธีการทางชีวภาพ คือ การใชสาร
การปอ งกนั หรือลดพษิ สารพษิ จากเช้อื รา จบั สารพษิ จากรา (mycotoxin binder) เชน ซโี อไลท
(zeolite) เบนโทไนท (bentonite) และไฮเดรต
โซเดียมแคลเซยี มอลูมิโนซลิ เิ กต (hydrated sodium
calcium aluminosilicate, HSCAS) หรอื ผนังเซลล
ของยสี ต เปนตน

1. การปองกันการเกิดสารพิษจากราชวง ผลิตภณั ฑ Free Tox® คือสารจับสารพิษจาก
กอนการเกบ็ เกีย่ ว เชน การปอ งกนั การเจริญเตบิ โต เชื้อรา ผลิตและพัฒนาข้ึนมาโดยบริษัท นูเทร็กซ
ของ Fusarium spp. ท่พี บในแปลงเพาะปลูก โดยการ เอน็ วี ประเทศเบลเยียม ซง่ึ เปน บริษัทชั้นนำในดาน
ปองกันการเขาทำลายของราตอพืช โดยใชระบบการ การผลิตสารเสริมในอาหารสัตว โดยผลิตภัณฑ
ปลูกพืชที่ลดการสะสมโรคในแปลงปลูก การทำ Free Tox® นน้ั ประกอบดว ยองคป ระกอบหลากหลาย
เขตกรรม เชน การไถปรับหนาดิน การกำจัดวัชพืช ชนดิ ทมี่ กี ารคดั สรรอยา งดี และผา นกระบวนการผลติ
ศัตรูพืช หรือแมลง และการเลือกใชเคร่ืองจักร ท่ีสามารถเพ่ิมประสิทธิภาพในการดูดจับสารพิษจาก
หรือวิธีการเก็บเก่ียวท่ีเหมาะสม เพ่ือลดความเสียหาย เชอ้ื รา ผา นการทดสอบประสทิ ธภิ าพในหอ งปฏบิ ตั กิ าร
ของผลติ ผล

2. การปองกันการเกิดสารพิษจากราในชวง
การเก็บรักษา เชน Aspergillus spp. และ
Penicillium spp. ทำไดโดยการควบคุมความชื้น
และอุณหภูมิใหอยูในระดับต่ำ โดยใหความสำคัญตอ
การจัดการการหมุนเวียนอากาศภายในสถานที่เก็บ
การกำจดั แมลงหรอื สัตวตา งๆ ในโรงเกบ็ หากจัดการ
ไดอ ยา งเหมาะสมจะชว ยปอ งกนั การเพมิ่ ขน้ึ ของสารพษิ
จากราได

สาสนไก & สุกร 69

CHICKEN & PIG MAGAZINE

และทดลองใชจริงในฟารมเลี้ยงสัตว ทำใหผลิตภัณฑ 2. การวิเคราะหสารพิษจากเชื้อในวัตถุดิบ
Free Tox® มจี ดุ เดน และความแตกตา งจากผลติ ภณั ฑ อาหารและอาหารผสมของประเทศไทย โดย
จับสารพิษจากเชือ้ ราอืน่ ดังน้ี หนว ยงานชนั สูตรโรคสตั ว กำแพงแสน

1. สามารถจบั สารพษิ จากเชอ้ื ไดท ง้ั ชนดิ มขี วั้ และ ทำการวิเคราะหในหองปฏิบัติการ โดยใช ELISA
ไมม ขี ว้ั test จากน้ันเสริม Free tox 1 กิโลกรัม/ตัน/ 1
สารพษิ จากเช้ือรา และจำลองสภาวะใหใกลเคียงกับใน
2. สามารถทำงานไดใ นสภาวะ pH ทแี่ ตกตา งกนั รางกายสัตวโดยผสม PBS และปรับ pH ใหได 6.0
ในทางเดินอาหารสัตว เขยา เปนเวลา 3 ชั่วโมง ท่อี ุณหภูมิ 37 องศาเซลเซียส
ผลการวิเคราะหดงั น้ี
3. มีฤทธ์ิยับย้ังการเจริญเติบโตของเช้ือราใน
อาหารสตั วท ่เี ปน สาเหตขุ องสารพษิ

4. ลดกลน่ิ กาซแอมโมเนยี ในโรงเรอื นเล้ยี งสัตว
5. ไมด ดู จบั สารอาหารและวติ ามนิ ทเี่ ปน ประโยชน

กับตวั สตั ว
6. สามารถดูดจับสารพิษเอนโดท็อกซิน ท่ีผลิต

จากแบคทีเรยี แกรมลบได

การทดลอง

1. การทดลองประสทิ ธภิ าพการดดู ซบั Mycotoxin จากการทดลองพบวา อาหารบางตัวมีสารพิษ
ในอาหารสัตว ของผลิตภัณฑ Free Tox® ท่ีหอง จากเช้ือรา แต ELISA test ไมสามารถวิเคราะหได
ปฏิบัติการของ บริษัท นูเทร็กซ ซ่ึงทดสอบกับ เนอ่ื งจากปรมิ าณสารพษิ ทช่ี ดุ ทดสอบ ELISA สามารถ
Mycotoxin ชนิดและปริมาณดังตอ ไปน้ี ตรวจวดั ไดค อื Aflatoxin > 4 ppb, T-2 toxin >
25 ppb, Fumonisin > 0.25 ppm, Zearalenone >
- Zearalenone = 210 ppm 40 ppb, Ochratoxin > 2 ppb, DON > 0.05 ppm
- Aflatoxin B = 68 ppm
- Ochratoxn = 20 ppm จากคุณสมบัติและประโยชนของผลิตภัณฑ
- DON = 3 ppm Free Tox® รวมถึงการทดสอบประสิทธิภาพ
- Fumonisin = 360ppm ขางตนนี้ แสดงใหเห็นวา Free Tox® สามารถ
- T2 toxin = 4 ppm เปน ผลติ ภณั ฑท ใ่ี ชป อ งกนั และแกไ ขผลกระทบจาก
สารพิษจากเช้ือราท่ีเปนปญหาในการผลิตสัตว
โดยใช Free Tox® ในอาหารสัตวท่ีทำการ มาอยา งยาวนาน สำหรบั ขอ มูลเพิ่มเติมและราคา
ทดสอบปรมิ าณ 1 กโิ ลกรมั /ตันอาหาร Free Tox® สามารถติดตอพนักงานขายประจำ
เขตของฟารม ทา นได หรอื ตดิ ตอ โดยตรงท่ี บรษิ ทั
บีวี อนิ เตอรคอรป จำกัด

ชนดิ ของสารพิษจากเชอ้ื รา
70 สาสนไก & สุกร

CHICKEN & PIG MAGAZINE

สาสนไก & สุกร 71

CHICKEN & PIG MAGAZINE

เปดตัวนองใหม

“เอ็นซีพีพลาสติก - เอ็นซีพี โปรดักส”

“เม่ือเรยนจบสายงานดานการตลาด ก็ไดเร่มทำงานคร้ังแรกท่ีสายการผลิตไกพันธุ
เพราะไมไดจบสัตวศาสตร หรอสายงานสัตวบาล แตดวยใจรักในส่งิ ท่ชี อบก็อาศัยอานตำรา
เพ่ิมเติมเร่อยๆ บอกกับตัวเองอยูตลอดเวลาวา จะทำงานในแตละท่ีประมาณ 5 ปเทาน้ัน
และตอ งหาประสบการณใหมๆ ใหก บั ตวั เองตลอดเวลา”

เมอื่ เรว็ ๆ นท้ี มี งาน “สาสน ไกแ ละสกุ ร” ไดม โี อกาส แตถาเปนคนอื่นเขางานคร้ังแรกบริษัทช้ันนำของ
เขา พบผบู รหิ ารของบรษิ ทั เอน็ ซพี ี พลาสตกิ จำกดั ประเทศไมมีความคิดที่จะออกภายใน 5 ป แนนอน
และ บรษิ ัท เอ็นซีพี โปรดักส จำกัด โดยการแนะนำ อยางนอยก็อยูไปจนเกือบเกษียณ แตเขาคนนี้ไมเปน
จากทีมงานบริษัท ซาโกร ประเทศไทย จำกัด เชน นนั้ ขอเกบ็ ประสบการณเ พยี ง 5 ป กเ็ กนิ พอสำหรบั
ซง่ึ จากการเกรนิ่ นำเบอื้ งตน จะเหน็ ไดว า มมุ มองของเขา “ปรีชา ปอ งพันธ”
ไมเ หมือนใคร เชน การทำงาน 5 ป แลว เปล่ยี นงานใหม

72 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

คณุ ปรีชา ปอ งพันธ หรอื ในวงการปศสุ ตั วจ ะรจู ักในนาม
“บอย หรอื บ๊กิ ดชั บอย” เขาเปนใคร ?

คณุ บอย เลา ใหท มี งานฟง วา ผมเรยี นจบสายงาน
ดานการตลาด และก็ไดทำงานครั้งแรกในเครือ CPF
ในสว นสายการผลติ ไกพ อ แมพ นั ธุ ผมไมไ ดจ บสายงาน
สตั วบาล แตด ว ยใจรกั ในสง่ิ ทผ่ี มชอบกอ็ าศยั อา นตำรา
เพม่ิ เตมิ เรอ่ื ยๆ อยใู นสว นของไกพ อ แมพ นั ธปุ ระมาณ 5 ป
มีความรูสึกวาตองไปหาความรูใหมๆ เพราะบอกกับ
ตัวเองอยูตลอดเวลาวาจะทำงานในแตละที่หรือแตละ
บริษัทเพียง 5 ปเทาน้ัน” ผมมีเปาหมายในชีวิตวา
เมื่ออายุ 35 ป จะตอ งมีบริษทั เปน ของตวั เองใหได
จงึ ตง้ั เปา ไวท กุ ๆ 5 ป จะตอ งยา ยหรอื เปลย่ี นเพอื่ หา
ความรูใหม หลังจากทำอยูกับ CPF ก็ไปอยูกับ
บก๊ิ ดชั แมนประมาณ 13 ป ในชว งทอ่ี ยกู บั บกิ๊ ดชั แมน
กเ็ รม่ิ จากเปน ชา งกอ น และกข็ ยบั ตวั เองมาเปน เซลล
วง่ิ ออกตลาด เมอ่ื มอี งคค วามรคู รบแลว จงึ ไดข ยบั
มาเปน ผรู บั เหมากอ สรา ง โดยรบั เหมากอ สรา งฟารม
หมกู อ น

สาสนไก & สุกร 73

CHICKEN & PIG MAGAZINE

“ผมเปด บรษิ ทั ฯ เมอื่ ตอนอายุ 33 ป เรม่ิ จากการทำ โครงการผลิตไกสาวจำหนาย ตอนน้ีผลิต
โรงงานฉีดพลาสติก ซึ่งทำงานฉีดพลาสติกกำไรนอย ไกส าวจำหนา ย โดยนำลกู ไกม าเลย้ี งใหไ ดอ ายปุ ระมาณ
เพราะผลติ ภณั ฑจ ะเสยี หายชว งสตารท เครอื่ ง แตด ตี รง 17-18 สัปดาห หลักๆ แลวจำหนายใหกลุมทางภาค
ทว่ี า โรงงานพลาสตกิ เราใชเ งนิ สดสรา งไมไ ดข อกธู นาคาร อีสานเกือบ 100% และ PL ฟารมจังหวัดอุตรดิตถ
และผลติ เพอ่ื รองรบั ความตอ งการของลกู คา ฟารม เปน นอกจากน้ันก็สงจำหนายไปที่ สปป.ลาว ดวย
หลกั พอเราทำไดสกั ระยะหน่งึ กม็ คี วามคิดวา ควรนำ
สินคาจากตางประเทศเพ่ือเขามาพัฒนาตอยอดให โครงการ นม้ี เี ปา หมายจะทำการขยายการผลติ
ครบวงจร จึงเริ่มมองในสวนของอุปกรณนำเขาจาก 7 แสนตัว/ป ตอนนี้กำลังเตรียมขยายฟารม
ตา งประเทศ เมอ่ื นำเขา มาแลว กส็ ามารถแชรต ลาดไดเ ยอะ เสรจ็ จากทำออฟฟศ ผมกจ็ ะเรม่ิ ทำการขยายฟารม อกี
เพราะเราใชฐ านจากลกู คา เกา ทบี่ อกตอ ๆ กนั แบบบอก 1 ฟารม การขยาย ฟารมหรือการทำงาน หลักการ
ปากตอปาก และมีทีมงานมืออาชีพคอยบริการหลัง และวิธีคิดของผมคือ จะเนนฟารมเชา ซึ่งตอนน้ีเปน
การขายครับ” การเชา ฟารม 2 ฟารม และมแี ผนท่จี ะขยาย 1 ฟารม
หลกั การคือ เชาทำฟารม 2 ฟารม พอไดก ำไรกเ็ อามา
เปนนองใหมใ นวงการ ขยายฟารม ของตนเอง 1 ฟารม กจ็ ะไมต อ งใชเ งนิ ธนาคาร
เมือ่ เจอปญ หาโควดิ -19 ปรับตัวอยา งไร ? ซงึ่ ทงั้ 2 ฟารม นรี้ ะยะเวลาเชา นาน 5-10 ป ถงึ แมจ ะเปน
ฟารมเกา แตการปรับปรุงฟารมเกาใหเปนฟารมใหม
คณุ บอยเลาถงึ ชวงโควดิ -19 วา “ชว งโควดิ เขามา ไมใชเรื่องยากสำหรับเรา เพราะเรามีทีมงานที่ครบ
ก็คิดวาจะพาบริษัทและพนักงานเดินไปตออยางไร” ทกุ ดา น ไมว า จะเปน ฝา ยผลติ ทมี งานชา ง และอปุ กรณ
พอนกึ และคดิ กไ็ ดเ หน็ โอกาส จงึ ใชเ งนิ เกบ็ ทม่ี แี ทบจะทง้ั หมด ทเี่ รากพ็ รอ มจากประสบการณข องทมี งานชว ยการนั ตี
มาลงทนุ ดา นพนั ธสุ ตั ว ผมและทมี งานผนั ตวั มาเลย้ี งไกไ ข กับลูกคาให เช่ือมั่นไววางใจเราวามีประสิทธิภาพและ
(ผลติ ไกส าว) เรม่ิ เลย้ี งเลยลอ็ ตแรก 220,000 ตวั ผลผลติ คณุ ภาพจรงิ ๆ รวมไปถงึ บรกิ ารหลงั การขาย เพราะเรา
ออกในเดือนสิงหาคมนี้ และล็อต 2 ผลผลิตจะออก เปนมอื อาชีพครับ
ชวงเดือนตุลาคมจำนวน 200,000 ตัว ล็อต 3
จะเพม่ิ กำลงั ผลติ 300,000 ตวั ในเดอื นพฤศจกิ ายนนี้ ถา ถามวา เปา หมายขยายการผลติ 7 แสนตวั /ป
ไปแขงกับตลาดใครหรือไม ผมพูดไดเลยวา
ทำผลิตภณั ฑขายที่ไหน “เปา หมาย7แสนตวั การตลาดของผมไมไ ปแขง กบั คนอน่ื
โครงการอะไรบาง ? ทายท่ีสุดก็ตองดูวาลูกคาตองการอะไร ถาเราทำ
คณุ ภาพไดก ไ็ มต อ งไปแขง กบั ใคร ลกู คา จะเขา มาหาเราเอง
คุณบอยใหขอมูลเพิ่มเติมวา “ผมเริ่มตัดสินใจทำ ท่ีสำคัญท่ีสุดตัวเราตองทำใหดีกอนไมตองไป
ไกส าวจำหนา ยในชว งโควดิ เขา มา สาเหตทุ เ่ี ราคดิ มาทำ โจมตใี คร คา ขายแบบตรงไปตรงมา สำคญั ทส่ี ดุ คอื
ไกส าวในชว งน้ี ทงั้ ๆ ทม่ี คี นทำไกส าวกนั เยอะ เพราะเรา บรษิ ทั ตอ งมคี วามซอ่ื สตั ย ตอ งอธบิ ายใหช ดั เจนครบั ”
มนั่ ใจในการทำไกส าว คอื ผลติ ไดค ณุ ภาพ ตลาดมแี ลว
ไมต อ งไปแขง กบั ตลาดในกลมุ ภาคกลาง หรอื กลมุ อน่ื ๆ “ในเรอ่ื งของคณุ ภาพ ถามวา คณุ ภาพวดั กนั ทอ่ี ะไร
ซงึ่ จะเปนตลาดกลมุ ใหมท่เี รามองไว” “วดั กันท่สี ขุ ภาพ” เม่ือไกไปถงึ มอื ลกู คาแลวสามารถ
ออกไขไ ดเ ลย และ ยังมอี อเดอรสัง่ จองลว งหนาเขา มา
74 สาสนไก & สุกร เรอ่ื ยๆ”
CHICKEN & PIG MAGAZINE

สำหรบั เรอื่ งเวชภณั ฑย า วคั ซนี วติ ามนิ กจ็ ะคดั เลอื ก
จากบรษิ ทั ทเ่ี ราเชอื่ ถือได สินคาเหลาน้เี ขา มาเก่ียวของ
กับชีวิตและคุณภาพของลูกไกท่ีตองสงตอใหลูกคา
เราจึงตองเลอื กผลิตภณั ฑท ่ไี ดคุณภาพ ซึง่ บริษัททผ่ี ม
มองเห็นศกั ยภาพกค็ ือ “ซาโกร” เม่ือ 3 ปท แ่ี ลวผม
ไดน่ังคุยกันกับทีม “ซาโกร” โดยนำผลิตภัณฑมา
ทำตลาด จากน้ันก็จับมือรวมเปนพันธมิตรทางดาน
การคา รว มกนั เมอ่ื เรานำผลติ ภณั ฑข องเขามาขายอยแู ลว
พอผมมาทำฟารมผลิตลูกไกเองก็นำผลิตภัณฑเขามา
ใชในฟารมดวยเชนกัน เห็นวาผลิตภัณฑตัวไหนใชดีมี
คุณภาพก็นำมาใชและจำหนาย แตหากสินคาตัวไหน
ท่ีควรปรับ เรากแ็ จงกลบั ไปใหท างบรษิ ทั ฯ ไดร บั ทราบ
แกไข ปรับปรุง ใหตรงตามความตองการของลูกคา
ซึ่งมันกด็ ีทงั้ 2 ฝาย

“เอน็ ซพี พี ลาสตกิ - เอน็ ซพี ี โปรดกั ส” นอกจาก
จะเปน นอ งใหมไ ฟแรง เรม่ิ งานดว ย 2 โครงการใหญแ ลว
ยังมีอีกงานหลักที่ชอบและสั่งสมประสบการณมานาน
หลายสิบป น่ันคือ ธุรกิจอุปกรณการเล้ียงสัตว
ดวยความชอบและใจรักในอาชีพการขายอุปกรณการ
เลี้ยงสัตว จึงทำให “เอ็นซีพีพลาสติก - เอ็นซีพี
โปรดักส” เติบโตอยางตอเนื่องกับการจำหนายกรง
ไมว า จะเปน กรงไกไ ข กรงไกเ น้ือ ซองยืนสุกรแมพันธุ
มีครบทุกแบบ ทุกชนิดตามที่ลูกคา ตองการ

สาสนไก & สุกร 75

CHICKEN & PIG MAGAZINE

คุณบอย เลาถึงการนำวัสดุอุปกรณเขามา ประสทิ ธภิ าพและคณุ ภาพ บอกไดว า ไมต า งจาก
จำหนายวา จากประสบการณทำงานที่ผานมาศึกษา เจา อ่นื ถา บอกวา ของบรษิ ทั ช้ันนำท่เี คยทำมานานไมด ี
เรียนรูอยูกับการคาขายวัสดุอุปกรณมานานนับสิบป ของเราก็ไมด ี คอื เราตอ งการแชรตลาด เพราะของเรา
ก า ร ท่ี จ ะ เ ป ด บ ริ ษั ท แ ล ะ น ำ สิ น ค า อุ ป ก ร ณ ต า ง ๆ มคี ณุ ภาพดี ราคายอ มเยา ฟารม ไกท างอสี านใชอ ปุ กรณ
มาจำหนา ยใหก บั เกษตรกรในประเทศ จงึ ไมใ ชเ รอื่ งยาก ของเรา 100% เชน พลากรฟารม, ภาวินีฟารม
เราจะรูว าวัสดจุ ากทไี่ หนเปน อยา งไร ทีจ่ ังหวดั อบุ ลราชธานี, นาจานฟารม จังหวัดสกลนคร
โครงแบบสรา งน็อคดาวนเราก็ทำ เหมือนตา งประเทศ
วสั ดุ จะนำเขา วัสดจุ ากยโุ รป เชน สายพาน หรอื ตนทนุ ตอตารางเมตรอยูท่ี 3,200 บาท
อุปกรณตางๆ จะสต็อกท่ีจีนกอน เราจับมือกับที่จีน
ซง่ึ จนี ไมมีภาษกี ีดกนั ทางการคาเหมอื นบา นเรา ดงั นน้ั
เราไมสามารถส่ังตรงมาบานเราได ฮีทเตอรนำเขา
จากอเมริกา มอเตอรใชข องเยอรมนหี รืออติ าลี ระบบ
โซก็มี สินคา ที่ขายดมี าก คอื คลู ลิ่งแพดและพดั ลม

ดา นการตลาดของอปุ กรณ เรามกี ลยทุ ธใ นการ
แชรตลาด ไมใชเขาไปก็จะขายอยางเดียว ตองมีการ
เขาไปแนะนำสาธิต การดูแลบริการหลังการขาย
ทีมงานผมทุกคนจบวศิ วะทง้ั หมด เปน วศิ วกรตวั จริง
สวนใหญที่มารวมงานกันก็จะเปนทีมงานเกาที่เคย
ทำงานรวมกันอยูแลว จึงไมตองกลัวเร่ืองฝมือและ
การบริการหลงั การขาย

“เอน็ ซีพพี ลาสตกิ - เอ็นซีพี โปรดักส”
ทีอ่ ยู 14/7 หมู 14 ต.จอหอ อ.เมือง จ.นครราชสมี า

ตดิ ตอ สอบถามเพม่ิ เตมิ ไดท ่ี
โทร. 084-9090324 / 0-4400-3446

www.ncpplastic.com”

76 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE



78 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

แนวทางการแก ไขปญหาการชะงัก
การเจริญเติบโตในลูกสุกรชวงอนุบาล

จากประสบการณการทำงานในวงการปศุสัตวมาตลอด 40 ปท ่ีผา นมา เราพบวาปญหาหรอื
ปจจัยหนึ่งท่ีเราพบในขบวนการเล้ียงสุกรที่เกือบทุกฟารมประสบมาตลอด คือการสูญเสียในชวง
การเล้ยี งลกู สกุ รในเลา อนุบาล ท่เี กิดปญ หาการไมก ินอาหารอยา งเพียงพอ ท้งั ทมี่ ีการพยายามทำ
สตู รอาหารชน้ั เลศิ ในการเลยี้ งลกู สกุ ร ในชว งตง้ั แตก อ นหยา นมและชว งอนบุ าล สง ผลใหผ เู ลยี้ งสกุ ร
พบในเลา คอื การชะงกั การเจรญิ เตบิ โตของลกู สกุ รอนั เปน ผลกระทบจากปจ จยั หลายอยา ง ทท่ี ราบ
กันดีมาโดยตลอด คือความเครยี ดที่ถกู พรากจากแมสกุ ร การเปลีย่ นสภาพแวดลอม การเปล่ียน
แปลงของลักษณะ และคุณภาพอาหาร และอกี หลายปจ จัยท่ีสงผลทำใหลกู สุกรกินอาหารไดลดลง
กอใหเกิดปญหาตามมาอีกหลายประการ อาทิเชน การชะงักการเจริญเติบโต (Set Back)
ปญ หาทางดา นระบบทางเดนิ อาหาร เชน การยอ ยไดข องสารอาหารทำใหเ กดิ ปญ หาทอ งเสยี ตามมา
อันจะกอใหเกิดปญหาดานความสม่ำเสมอของลูกสุกร น้ำหนักลูกสุกรหลังออกจากอนุบาลท่ีอายุ
8-10 สัปดาห ซึ่งมีรายงานพบวาอาจจะสงผลถึงประสิทธิภาพในการเจริญเติบโตในระยะรุน-ขุน
ในทส่ี ดุ ซงึ่ หากวา เราสามารถแกป ญ หาทเ่ี หมอื นคอขวดเหลา นไี้ ด กจ็ ะทำใหส ามารถลดเวลาการเลย้ี ง
ในชวงระยะ รุน-ขุน ได หรือหากใชระยะเวลาการเลี้ยงในระยะ รุน-ขุน ที่เทากัน จะชวยใหได
นำ้ หนักสุกรขุนทเ่ี พิ่มข้นึ เฉลีย่ 3-5 กิโลกรัมตอ ตวั

สาสนไก & สุกร 79

CHICKEN & PIG MAGAZINE

ตารางเปรียบเทียบการเจริญเติบโตในสกุ รแตะ ระยะ

จากตารางการเจรญิ เตบิ โตของสกุ ร ในแตล ะระยะทแี่ สดงใหเ หน็ นี้ ทำใหเ หน็ ชดั เจนวา การทเ่ี รา
สามารถผลิตลูกสุกรหลังหยานมจนถึงชวงที่ออกจากเลาอนุบาล (น้ำหนักตัว 25-35 กก.)
ท่มี ีสุขภาพดี มคี วามสมำ่ เสมอ และมนี ้ำหนกั เฉล่ียท่ดี ี จะชว ยลดการสูญเสยี ในชว งเลก็ -รนุ -ขุน
รวมถงึ สขุ ภาพทด่ี ขี องลกู สกุ รในระยะแรกทนี่ ำ้ หนกั เฉลยี่ ประมาณ 25-40 กโิ ลกรมั ตอ ตวั จะทำให
สกุ รขนุ มคี วามสามารถในการเจรญิ เตบิ โตทดี่ กี วา หรอื ใชเ วลาในการขนุ สน้ั ลง รวมถงึ การสญู เสยี

ในชว งเลก็ -รนุ -ขนุ ลดลงดว ย เนอ่ื งจากสขุ ภาพ
ของลกู สกุ รชว งออกจากอนบุ าลมคี วามสมำ่ เสมอ
มากกวาปญหาในการเลี้ยงยอมจะลดลงเปน
อยา งมาก ซึง่ จะสงผลใหตนทนุ รวมในการผลติ
สุกรลดลงไดมากในท่ีสุด เราจึงตองใหความ
สำคญั ตอ สุขภาพ และการเจริญเตบิ โตของลกู
สุกรชวงนี้ใหมากที่สุด เพ่ือเพ่ิมประสิทธิภาพใน
การผลิตสุกรขุนท่ีมีคุณภาพ และสงผลใหมี
ตนทุนการผลิตที่ดีขนึ้

ทผ่ี า นมาฟารม ตา งๆ พยายามทจ่ี ะปรบั ปรงุ
การเลยี้ งลกู สกุ รในชว งหลงั หยา นม เพอ่ื ควบคมุ
ปญหาดังทไี่ ดก ลาวมาแลวขางตน ไมว าจะเปน
การปรับสูตรอาหารใหดีขึ้น ผลิตอาหารท่ีมี
คุณภาพ และการยอยไดท่ีดีข้ึน การพยายาม
ลดความเครียดใหลูกสุกรหลังหยานม การทำ
อาหารเหลวเพอื่ หวงั ใหล กู สกุ รสามารถผา นชว ง
วกิ ฤตดิ งั กลา ว ผลทไี่ ดก พ็ บวา เรายงั ไมส ามารถ
แกไ ขปญหาดงั กลาวไดดพี อ
ปญหาดังกลา วยังคงดำรงอยู

80 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

และสรางความหนักใจในการจัดการในฟารมท่ัวไป คลายกับวาเปนปญหาคอขวดท่ีแกไมสำเร็จ
เทา ทคี่ วร และยงั พบวา การทำอาหารเหลวใหล กู สกุ รในระยะดงั กลา วน้ี หากผปู ฏบิ ตั ไิ มไ ดม คี วามเขา ใจ
ทดี่ พี อจะกอ ใหเ กดิ ผลในเชงิ ลบตามมา เชน อาหารบดู และเสยี งา ย การกนิ ไดข องลกู สกุ รจะดใี นชว ง
แรกๆ ทีเ่ ราเทอาหารเหลวให พออาหารถกู ทง้ิ ไวนาน และเรม่ิ บดู ลูกสกุ รจะปฏิเสธการกนิ อาหาร
(Off Feed) อาจจะสง ผลทำใหล กู สกุ รทอ งเสยี และเกดิ ปญ หาสขุ ภาพดา นอน่ื ตามมา ทำใหพ บลกู สกุ ร
มขี นาดไมส มำ่ เสมอหรอื แตกไซส (Un uniformity) และอน่ื ๆ ตามมาในชว งระยะเลก็ -รนุ -ขนุ ในทส่ี ดุ

ดว ยเหตผุ ลดงั กลา วทางบรษิ ทั ไทยเวท นวิ ทรเิ ทค จำกดั จงึ พยายามหาวธิ กี ารแกไ ขในรปู แบบ
ตา งๆ แตย งั คงพบปญ หาทไี่ มส ามารถแกไ ขใหล ลุ ว งได แตใ นทสี่ ดุ ทางบรษิ ทั ฯ กไ็ ดพ บทางออกทชี่ ว ย
ใหปญหาท่ีนากังวลดังกลาวไดรับการแกไขลงได โดยการนำถังอาหารสำหรับลูกสุกรในระยะ
ดังกลาวมาทดลองในฟารม ตางๆ ซึง่ ผลลัพธทไ่ี ดเ ปน ทน่ี าพอใจเปน อยางมาก เพราะสามารถแก
ปญ หาทเ่ี กดิ ขน้ึ ในลกู สกุ รชว งระยะอนบุ าลไดเ ปน อยา งดี ทำใหล กู สกุ รทไ่ี ดใ นระยะอนบุ าลนม้ี นี ำ้ หนกั
ตวั เพม่ิ ขน้ึ เฉลย่ี กวา 2 กโิ ลกรมั ตอ ตวั ในระยะเวลาการเลย้ี งทเ่ี ทา กนั แตใ ชถ งั อาหารทแ่ี ตกตา งกนั
และพบวา ลกู สกุ รหลงั จากหยา นมใหมๆ และยา ยเขา สเู ลา อนบุ าล สามารถกนิ อาหารไดด ี โดยเฉพาะ
ในชว ง 2 วนั แรกของการยา ยเขา สเู ลา อนบุ าล และสามารถแกไ ขปญ หาการชะงกั การเจรญิ เตบิ โต
(Set Back) รวมถึงปญหาการทองเสียในลูกสุกรได ลูกสุกรมีการเจริญเติบโตและมีลักษณะท่ี
สมบูรณกวา ในระบบการเลีย้ งแบบเดิม อนั แสดงถงึ โอกาสทจี่ ะชว ยใหระยะเวลา
การเลี้ยงสุกรขนุ นั้นสัน้ ลง และจะไดส ขุ ภาพของสุกรขนุ ที่ดีขึ้นเชน กัน

หากทา นสนใจรายละเอยี ดเก่ียวกับ ถงั อาหารสำหรับลกู สกุ รหลังหยานม

สามารถติดตอขอรายละเอยี ดไดที่ บริษทั ไทยเวท นิวทริเทค จำกดั
โทรศัพท 038-445483-4, 081-4933755, 081-1516335,
นายสัตวแพทยล อื ชัย อพิ ภดู ม 081-6827949
นางสาวอลิสา พรหมมาวัน (เปล ) 095-5543458
นางสาวพรทพิ ย ปน จตุ ิ (แอร) 088-8199985
นางสาวพชั รากรณ มงุ ฝอยกลาง (เพลนิ ) 082-1553286
นางสาวภทั ราวรรณ ปนจุติ (อัง) 064-2154268

สาสนไก & สุกร 81

CHICKEN & PIG MAGAZINE

เลี้ยงหมูสูฝน...ยุคโควิด

แมปญหาของการเล้ยี งสุกรจะมีสาเหตุจากหลายๆ ปจจัย ผศ.น.สพ.ดร.เดชฤทธิ์
และมที กุ ฤดกู าล ไมว า จะเปน ฤดรู อ น ฤดฝู น หรอฤดหู นาว ตา งกม็ ี กลา ววา เมอื่ เรม่ิ เขาชวงรอยตอ
ปญหาและอุปสรรคใหตามแกไขอยตู ลอดเวลา แตตองยอมรับวา ของฤดฝู น หรอื ฤดอู น่ื ๆ ไมว า จะ
“ฤดฝู น” ถอื เปน ฤดทู ค่ี อ นขา งมปี ญ หามากทส่ี ดุ เนอ่ื งจากเปน ฤดกู าล เปนชวงตนฤดูรอน หรือตนฤดู
ท่คี วบคุมปจจัยส่งิ แวดลอมไดยาก ไมวาจะเปนอุณหภูมิ ความช้น ฝน รวมถึงตนฤดูหนาว เราจะ
หรอแมแ ตโ รคระบาด ลว นแตเ ปน เรอ่ งทค่ี วบคมุ ไดย ากในชว งฤดฝู น พบกับความสูญเสียจากการ
สงผลใหสุกรในฟารมมีปญหา เกิดความสูญเสียตามมา มากบาง เปล่ียนแปลงของฤดูกาลเสมอ
นอ ยบา งตามความรนุ แรงทเ่ี กดิ ขน้ น่ันคือการประสบปญหาโรคใน
สกุ ร โดยเฉพาะฟารม ทเ่ี ลย้ี งไมด ี
จากปญ หาดงั กลา ว บวกกบั ชว งนเี้ ปน ชว งทอี่ ยใู นฤดฝู น “Zoetis” จัดการไมถูกตอง มีการระบาย
บริษัท โซเอทสิ (ประเทศไทย) จำกดั ไดเหน็ ความสำคญั ดงั กลาว อากาศไมเ พยี งพอ ซึง่ โรคหลักๆ
จงึ ไดจ ดั สมั มนาออนไลนอ กี ครง้ั ผา นแอพพลเิ คชน่ั GoTo Webinar ที่สงผลใหสุกรตายมีหลายโรคท่ี
เมอ่ื วนั ท่ี 16 กรกฎาคม 2563 โดยหวั ขอ การสมั มนาครง้ั นม้ี าในหวั ขอ สำคัญ
เรอ่ื ง “Herd Health Hacks : รหสั ลบั ฤดฝู นกบั ความเขม ขน x2”
โดยไดรับเกียรติจาก ผศ.น.สพ.ดร.เดชฤทธิ์ นิลอุบล
คณะสัตวแพทยศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย มาบรรยาย
และเม่ือวันที่ 5 สิงหาคม 2563 ผศ.น.สพ.ดร.ปริวรรต พูลเพ่ิม
ทมี วชิ าการ “หมอหม”ู เกษตรศาสตร ทปี่ รกึ ษาดา นสขุ ภาพและผลผลติ
ในฟารม สกุ ร บรษิ ทั โปรเฟสชน่ั แนลเทรนนงิ่ แอนด คอนซลั แตนท จำกดั
มาบรรยายในหวั ขอ “เลี้ยงหมูสูฝน...ยคุ โควดิ ”

82 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

โรคแรกท่ีไดพ ดู ถึงก็คือ โรค Glasser และโรค APP ซงึ่ เปนโรค เชนเดียวกับโรค APP แยก
ติดเช้ือจากแบคทีเรีย มีลักษณะอาการเหมือนกัน คือมีการตาย เปน 2 ประเดน็ เชน กนั คอื เพงิ่ เกดิ
ในสุกรอนุบาล บางตัวตายทั้งท่ียังอวน เม่ือผาซากแลวจะพบวา กับเกิดแบบเร้ือรัง สาเหตุหรือ
ชองทองมีหนอง มีขอบวม โรคน้ีมักเกิดชวงสุกรอายุ 7-8 สัปดาห ปจจัยโนมนำก็คือ การระบาย
ไปถงึ ชว งลงขนุ และพบอกี ครัง้ คอื ชว ง 15 สปั ดาห ซ่งึ จะเปน โรค APP อากาศที่ไมดีพอในกรณีเพ่ิงเกิด
แตบางทีอาจไมแนใจวาเปน Glasser หรือ APP ถาพบปญหาปอด แตถาเปนกรณีที่เกิดเร้ือรังก็
เปนหนองคลายทั้งโรค APP และ Glasser ในชวงปลายอนุบาล ตอ งวเิ คราะหป ญ หาใหม ซงึ่ อาจ
ใหผ า ซาก สงตรวจหอ งแลป เกดิ จากการระบายอากาศภายใน
โรงเรือน หรือเปนเพราะโรค
สำหรบั ปญหาโนมนำหรอื ปจจัยท่ที ำใหก อ โรคแยกเปน 2 ประเดน็ PRRS ทไ่ี มน ง่ิ ในฟารม ขาดความ
คือ ถาเปนปญหาที่เพิ่งเกิดขึ้น ซ่ึงมีลักษณะตายแบบกระจายไปยัง รูความเขาใจในการจัดการ
โรงเรือนทุกหลัง สาเหตุเกิดจากการจัดการระบายอากาศภายใน ฟารม หรอื อาจตองยอ นไปดใู น
โรงเรอื นท่ไี มด ีพอ เชน พัดลมไมพ อ พดั ลมเสีย อินเวอรเ ตอรไ มทำงาน ฝงู แมพ นั ธทุ เี่ คยผา นการตดิ เชอ้ื
จะเปน สาเหตใุ หเ กดิ โรคทงั้ สองนข้ี นึ้ ได สว นทหี่ ลายคนมองวา การเกดิ โรค APP ท้ังในสวนของแมสุกรสาว
Glasser มาจากการเกดิ โรค PRRS กอน ตรงนโ้ี ดยสว นตวั ไมพบวา ทดแทน ในฟารม สกุ รสาวปลอด
เปนปจจัยโนมนำหลัก แตถาเปนกรณีเกิดแบบเรื้อรัง ไมใชเพิ่งเกิดก็มี โรคทน่ี ำมาผา นการตดิ เชอ้ื APP
ความเปนไปไดที่โรค PRRS จะเปนปจจัยโนมนำใหเกิดโรค Glasser หรือ Acclimatization เขามา
ขนึ้ ได โดยเฉพาะฟารม ที่มกี ารทดแทนสุกรสาวไมถูกตอ ง เพราะลักษณะเชนน้ีจะทำใหแม
สามารถถายทอดเชอ้ื สลู ูกได

สาสนไก & สุกร 83

CHICKEN & PIG MAGAZINE

การแกไ ขปญ หาในโรค Glasser คือ การปรบั การระบายอากาศ PCV 2 หรอื โรคเซอรโค
และทำงานใหท นั หรอื อีกวธิ คี อื การใชยาแกอ กั เสบ สว นวคั ซนี สามารถ ไวรสั เปน อกี โรคทตี่ อ งเฝา ระวงั
ทำได แตควรทำกอนคลอดหรือในลูกกอนหยานม แตไมวาวิธีไหนสิ่ง เพราะเปน โรคสำคญั หลกั ในสกุ ร
สำคัญตองกลับไปแกที่ตนเหตุดวยการวิเคราะหปญหาที่ถูกตอง ปจ จบุ นั พบวา เชอ้ื ยงั มกี ารกลาย
เพราะหลายๆ กรณกี ลายเปน ปญ หาทล่ี กุ ลามและแกไ ขไมจ บ เปน เพราะ พนั ธอุ ยตู ลอดเวลา ซงึ่ เปน ไปตาม
การวเิ คราะหป ญ หาทผ่ี ดิ ในสว นของโรค APP การแกไ ขปญ หาคลา ยๆ ธรรมชาติของสิ่งมีชีวิตที่ตองมี
กบั โรค Glasser คอื การปรบั การระบายอากาศ การใชย าฉดี และทำวคั ซนี การปรับตัวเพ่ือความอยูรอด
โดยเนน Serotype s / Toxoid / Outer membrane ทุกๆ ซโี รไทป แตอ ยา งไรกด็ พี บวา การใชว คั ซนี
สวนโปรแกรมการทำวัคซีน เนน 1+1 หรือ 2+1 หมายความวา เซอรโคไวรัสในการปองกันและ
ใหท ำเข็มแรกในสกุ รเลก็ และอกี เข็มในวนั ทมี่ ีปญหา หรือถา มีฝนตกชกุ ควบคมุ โรค โดยเฉพาะวคั ซนี ทม่ี ี
กท็ ำในสุกรเลก็ และสุกรรุน อกี เข็มคอื วนั ท่ีมีปญหา จำหนายในปจจุบัน ยังใหผลดี
ในการปอ งกนั (จากการทดลอง
อีกโรคท่ีสำคัญในฤดูฝนคือ โรค PED ซ่ึงเปนโรคท่ีสรางความ ป 2017) ดังนั้น แมปจจุบนั จะ
เสยี หายแกฟ ารม สกุ รในประเทศไทย ทง้ั นเี้ นอ่ื งจากโรค PED ในประเทศ พบการกลายพันธุของโรคน้ี
ไทยมลี กั ษณะกลายพนั ธุ ทำใหว ธิ กี ารปอ งกนั รกั ษาทำไดล ำบาก ดงั นน้ั แตวัคซีนปจจุบันยังใหผลปอง
การท่ีโรค PED มกี ารกลายพนั ธุ หรือเกิดเช้ือใหมๆ อยเู สมอ จำเปนที่ กนั โรคได แตตองวางโปรแกรม
จะตองมีการอัพเดทขอมูลเช้ืออยูเสมอๆ ซ่ึงแนวทางการควบคุมโรค วัคซีนตามสถานการณโรค
PED มักจะใช 2 แนวทางดว ยกันคอื หลังการระบาดจะใหก นิ ไสใ นสุกร PRRS ในฟารม รว มกับการจดั
สาวทดแทนและใหกินไสในแมสุกรกอนคลอด ท้ังนี้เพื่อใหแมถายทอด การสภาวะแวดลอมในฝงู
เช้อื สูลกู เปน การสรา งภูมใิ หแกลกู ภายหลงั การคลอด
การฉีดวัคซีน PCV2 แบง
บางฟารม มีการทำท้งั 2 แบบในสุกรสาว และในแมส ุกรกอนคลอด ออกเปน 2 สว น คอื การฉดี วคั ซนี
ท้ังน้ีขึ้นอยูกับความชุกของโรค และระบบการจัดการไหลหมูและระบบ ในแม และการฉีดวัคซีนในลูก
โรงเรือนในฟารม แตไมวาจะวิธีการไหนบางครั้งก็ไมไดผล เนื่องจาก กรณีที่ฉีดในลูกสิ่งที่แนะนำคือ
ปญหาท่ีพบคือ การอบุ ัติของโรค PED ทเี่ กิดจากเช้ือใหมดังที่กลา วมา ใหฉดี ที่อายุ 3 สปั ดาหหรือ 5-8
สว นการใชว คั ซนี ปอ งกนั กม็ กี ารทำกนั อยเู ปน ประจำ ซง่ึ ฉดี หลงั การกนิ สัปดาห แลวแตสภาวะของ
ไสผลท่ีตามมาก็มีทั้งท่ีประสบความสำเร็จและไมประสบความสำเร็จ PRRSV และการจัดการสภาวะ
เพราะอยา งท่กี ลาวมาวามีเช้อื ใหมๆ เกดิ ขึน้ อยเู รือ่ ยๆ แวดลอมในฝงู จำนวนครั้งท่ฉี ีด
สามารถฉีดที่ 1 หรอื 2 เข็มกไ็ ด
โรค PRRS เปน อกี โรคทถี่ อื วา สำคญั อยา งมากๆ เพราะมผี ลกระทบ แลวแตสภาวะเชนกัน แตใหเนน
ตอ ผเู ลย้ี งสกุ รและสรา งความเสยี หายไมน อ ย เนอ่ื งจากเปน โรคทส่ี ามารถ 2 เขม็ ดีกวา โดยเขม็ แรกใหเ ต็ม
เกิดขึ้นไดทุกสภาวะ ไมวาจะฤดูไหน ดังนั้น ผูเล้ียงจึงจำเปนตองทำ โดส และควรฉีดกอ นลงอนบุ าล
ความเขาใจและเตรียมพรอมอยูตลอดเวลา โดยเฉพาะลักษณะของ และกอนลงขุน อยางไรก็ตาม
PRRS ในฟารม หากอยูในลักษณะ Positive และ Unstable การใชวัคซีนของฟารมแตละ
ใหพ จิ ารณาเลี่ยงวคั ซนี ทกุ ชนิด หากอยใู นสถานะ Stable และมีความ ฟารม ใหผ ลทต่ี างกนั เชน ฟารม
Active ควรเลี่ยงการฉีดวัคซีนชวงท่ี PRRS seroconversion A ใชวัคซีน ชนิด A ไดผลดี
(การเปลี่ยนแปลงในตัวอยางเลือด) แตถาอยูในสถานะ Stable แตพ อใชว ัคซนี ชนดิ B กลับไมได
และมีความ inactive ใหก ำหนดโปรแกรมวคั ซนี PCV และ APP ได ผล ในทางตรงกนั ขา มฟารม B
สว นการใชว คั ซีนสำหรับโรค PRRS จะใชใ นลกั ษณะของการปพู รมเปน ใชว ัคซีนชนดิ B ไดผ ลดี แตเมื่อ
หลักแตอยางไรก็ตาม ปจจัยท่ีตอใหเกิดความแกวงหรือความไมน่ิง ใชวัคซีนชนิด A กลับไมไดผล
ของสถานฟารม คือ การจัดการระบบไหลสกุ ร ซึง่ สง ผลทำใหม ีสถานะ อยางนเี้ ปน ตน
PRRS ในฟารม ไมนิง่

84 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

ผลการใชว คั ซนี ทต่ี า งกนั หลกั ๆ กค็ อื ในแงข องการลดการสญู เสยี ผศ.น.สพ.ดร.ปริวรรต
ระหวา งชนดิ ของวคั ซนี ซงึ่ ในแตล ะฟารม มกี ารตอบสนองทแ่ี ตกตา งกนั กลา ววา จากสถติ ทิ ผ่ี า นมาของ
ดงั นนั้ จงึ แนะนำวา ใหท ดลองเอง แตอ ยา งไรกด็ ี กรณกี ารใชว คั ซนี รวม หนวยชันสูตรโรคสัตวกำแพง
เซอรโคไวรัสและมัยโคพลาสมาในขวดเดียวแบบพรอมใชงาน มีขอมูล แสน พบวา โรคทส่ี ำคญั ทม่ี กั เกดิ
ยนื ยนั ประสทิ ธภิ าพการกระตนุ ภมู แิ ละการผลติ ทเี่ ปน ทย่ี อมรบั ในขณะท่ี ในชวงฤดูฝนหรือปลายฤดูรอน
วคั ซนี รวมจากการเทรวม 2 ขวด (combo) นนั้ พบวา หลังการเทรวม เขาสูฤดูฝน โรคแรกคือโรค
ปรมิ าณเชอ้ื วคั ซนี ลดลงมาก อาจสง ผลตอ ประสทิ ธภิ าพการกระตนุ ภมู ิ PRRS โดยเฉพาะกับแมสุกรพบ
ดงั นน้ั การใชว คั ซีนแบบไหนอยา งไร ฟารม จะตอ งพิจารณาถึงสถานะ วาชวงที่มีความเสียหายมากที่
ของฟารม และความเหมาะสมในการใชว คั ซีนแตล ะชนิด แตละประเภท สุดคือชวงเดือนกรกฎาคม –
เพอ่ื ความปลอดภยั และเกดิ ประสทิ ธผิ ลกบั ฟารม ของตนเองใหม ากทสี่ ดุ กันยายน และบางปพบบางใน
ฤดูหนาว
โดยสรุป โรคติดเชอื้ ทพ่ี บไดบอยในฤดฝู นท่สี ำคัญๆ มดี งั นี้
โรค PRRS ชว งหนา ฝนถอื วา
โรค Glasser สาเหตอุ าจจะเกดิ จากการระบายอากาศในโรงเรอื น อนั ตรายมาก เพราะจากสถติ พิ บ
ท่ไี มด ีพอ หรอื การมีโรค PRRS ในฟารม การแกไขสามารถทำไดโ ดย คอ นขา งมาก เพราะวา ความชน้ื
ปรบั การระบายอากาศ การใชยาหรอื วัคซนี ในสุกร ซง่ึ เปน องคป ระกอบหลกั ทสี่ ง ผล
ใหสุกรปวยได ขณะที่โรค PED
โรค APP สาเหตุอาจจะเกิดจากการระบายอากาศในโรงเรือน จะพบมากในชว งฤดหู นาวตอ เนอ่ื ง
ไมด พี อ หรอื การมโี รค PRRS ในฟารม การแกไขปญหาใหต รวจสอบ ไปตนฤดูรอน แตฤดูรอนไปถึง
สกุ รสาวทดแทนภายในและกระบวนการคลุกโรคสุกรสาว รวมถงึ การ ฤดูฝนจะไมคอยพบเห็น ดังน้ัน
ปรบั การระบายอากาศ การใชย าฉดี และทำวัคซีน โดยเนน Serotype ในชวงฤดูฝนสิ่งท่ีฟารมตองให
s / Toxoid / Outer membrane ทกุ ๆ ซีโรไทป ความสนใจที่สำคัญคือ เรื่อง
ความชื้นในสภาพแวดลอมท่ีสูง
โรค PED เปนโรคท่ีปจจุบันมีการพบวามีเชื้อใหมๆ หรืออาจ เพราะประเทศไทยเปนประเทศท่ี
กลายพนั ธุ ดงั นน้ั แนวทางการปอ งกนั และควบคมุ โรคนไ้ี มใ หล กุ ลามคอื อยูในเขตรอนช้ืน จึงหลีกเลี่ยง
จดั ระบบการกนิ ไสใ นสกุ รสาวทดแทน และในแมส กุ รกอ นคลอดจะเลอื ก ปญหาน้ีไมได ประกอบกับสุกร
ระบบเดยี วหรอื ทำท้ังสองระบบขนึ้ อยกู ับความชุกของโรค จัดการปรบั เปนสัตวท่ีไมมีตอมเหงื่อระบาย
ระบบการไหลสกุ ร และระบบโรงเรอื นในฟารม ความรอน สุกรจะระบายความ
รอ นดวยการหายใจเปนหลกั
โรค PRRS เปน โรคทีส่ ำคัญ ฟารมสกุ รตอ งเตรยี มพรอมตลอด
เวลา ท่สี ำคญั ตอ งทราบสถานะ PRRS ของฟารม เพือ่ ใหส ามารถวาง
แผนและแกไ ขปญหาไดถกู ตอ งรวดเร็ว ไดแก ลักษณะ Positive และ
Unstable ใหพิจารณาเลยี่ งวคั ซนี ทกุ ชนิด หากอยูในสถานะ Stable
และมคี วาม Active ควรเลย่ี งการฉดี วคั ซนี ชว งท่ี PRRS seroconversion
(การเปลี่ยนแปลงในตัวอยางเลือด) แตถาอยูในสถานะ Stable
และมคี วาม inactive ใหกำหนดโปรแกรมวัคซนี PCV และ APP ได

โรค PCV2 เปนอีกโรคท่ีมีการกลายพันธุอยูเสมอ ทำใหการ
จัดการฟารมทำไดลำบาก แตวัคซีนปจจุบันยังใหผลปองกันโรคได
การจัดการฟารมเพ่ือปองกันโรคน้ีสามารถทำไดโดยวางโปรแกรม
วัคซีนตามสถานการณโรค PRRS ในฟารม รวมกับการจัดการ
สภาวะแวดลอ มในฝูง พิจารณาประสิทธิภาพของวคั ซนี แตล ะชนิดจาก
สถานภาพฝูง ปริมาณแอนตเิ จนและรูปแบบของวัคซีน

สาสนไก & สุกร 85

CHICKEN & PIG MAGAZINE

ดังน้ัน ถาความช้ืนในสภาพแวดลอมสูง จะสังเกตเห็นไดวาสุกรมี
ลกั ษณะอาการหอบใหเ หน็ ในชว งทอี่ ากาศรอ น หรอื ชว งทม่ี คี วามชนื้ สงู
เพราะความช้ืนมีสวนตอการระบายความรอนในรางกายน่ันเอง
โดยเฉพาะชวงฤดฝู นซง่ึ มคี วามชื้นสูงกวา ฤดูอ่นื ๆ จึงไมแ ปลกท่ีสุกรจะ
ไมช อบความรอ นและความชนื้ เนอ่ื งจากความชน้ื สง ผลใหร สู ึกรอ นขน้ึ
อยางไรก็ตาม ในสัตวทุกชนิดจะมีชวงที่เรียกวา Thermo neutral
zone หรอื โซนที่รางกายสามารถปรบั อุณหภูมิได หรอื ชว งท่ีอยอู ยา ง
มีความสุข อยูแบบสบายๆ โดยในสุกรชว งท่เี หมาะคอื ชวงทม่ี อี ุณหภูมิ
18-25 องศาเซลเซยี ส ซ่งึ เปนชว งท่ีมีความชืน้ ตำ่ ดังจะเหน็ ไดจ ากใน
ประเทศเมอื งหนาวเหงอ่ื แทบไมอ อกแมว ง่ิ ออกกำลงั กาย แตป ระเทศไทย
แคเ ดนิ ขึ้นบันใดเหงอ่ื กอ็ อกเต็มตัวแลว

ความรอนดังกลาวสงผลตออะไรบางนั้น แนนอนอยางแรกคือ สวนเรื่องโรคโดยเฉพาะโรค
สง ผลตอ การผลติ นำ้ นม และยงั ไปเพมิ่ ฮอรโ มนความเครยี ด เหน็ ชดั เจน ทเ่ี พม่ิ ในหนา ฝน ทพ่ี ดู วา เพม่ิ เพราะ
คอื ในแมโคนม แตใ นแมส ุกรก็เชน กัน ดงั น้ัน ในเลา คลอดจะตอ งไมเ ห็น ปกตโิ รคเหลา นจ้ี ะมอี ยแู ลว แตจ ะ
แมสุกรมีอาการเหน่ือยหอบเด็ดขาด เพราะจะสงผลกระทบตอการ เพิ่มข้ึนในฤดูฝน โรคที่สำคัญที่
ผลิตน้ำนมและแนนอนจะสงผลไปยังลูกท่ีจะคลอดออกมาหากน้ำนมมี มักพบเพิ่มข้ึนในฤดูฝนคือ โรค
ปญหา เพราะฉะนั้นฟารมจะตองหม่ันสังเกตวามีแมสุกรมีอาการ ทองเสีย ไมวาทองเสียเชื้อบิด
เหนอ่ื ยหอบหรอื ไม วิธีการสังเกตวา แมสกุ รเหนอ่ื ยหอบหรือไม ใหใ ชวิธี (Coccidiosis) เชื้อ อี.ไลโล
การนบั ความถ่ีของการหายใจ ในแมสุกรที่หายใจปกตจิ ะอยทู ่ี 18-20 (Colibacillosis) และ lleitis,
ครง้ั ตอ นาที แตถ า เกนิ กวา นแ้ี สดงวา แมส กุ รเรมิ่ เหนอ่ื ยหอบแลว ดงั นน้ั Brachyspirosis นอกจากน้ี
เราตอ งมวี ธิ กี ารหรอื มาตรการอยา งใดอยา งหนงึ่ ในการปอ งกนั แมส กุ ร ยังรวมไปถึง โรค APP ดวย
เหนอื่ ยหอบ นอกจากน้ี ความรอนและความช้ืนยังสง ผลตอการกินได
และการสูญเสียน้ำหนักตัว โดยเฉพาะชวงเล้ียงลูก เพราะถาแมกิน
อาหารไมไ ดใ นชวงเลย้ี งลกู นำ้ นมก็ไมดี น้ำหนกั หยานมกจ็ ะเสียไปดวย

86 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

การปอ งกนั และรกั ษา เนนการลดความชนื้ ภายในโรงเรอื น เพราะ การดูแลลูกสุกรชวงสอง
เปนสาเหตุของปญหาดวยการเพ่ิมการระบายอากาศ ลดส่ิงกีดขวาง สปั ดาหแ รกไมใ หเ กดิ ความสญู เสยี
ทางลม เชน ตน ไม หรอื สง่ิ กอ สรา งทดี่ แู ลว กดี ขวางทางลม แตค วรใชอ ยา ง กม็ คี วามสำคญั เชน กนั เพราะถา
เหมาะสม หากเปนเช้อื กลมุ E.coli ใหใชย าผสมเจนตา มยั ซิน โคลิสตนิ มีการสูญเสียจะสงผลตออัตรา
ฮาควนิ อล ฯลฯ หากเปน เช้อื Ileitis ใหใชยากลมุ ไทอามลู นิ ไทโลซิน การเจริญเติบโต (ADG) และ
ลินโคสเปคซ และถา เปน APP ยาท่ีแนะนำคอื อะมอ กซ่ี-ควาวลานิก ประสิทธิภาพการเปล่ียนอาหาร
มารโบปลอกซาซิน ทลิ มโิ คซิน ฯลฯ แตอยา งไรกด็ ี ยาบางตวั อาจตอง (FCR) ดังน้ัน ตองทำใหสุกรมี
มีใบสง่ั ยาจากสัตวแพทยก อนใช การสูญเสียใหนอยท่ีสุดจะดวย
วธิ กี ารใดกต็ าม ซง่ึ จากการเกบ็
อยา งไรกต็ าม ไมว า จะเปน ฤดไู หน ไมว า ฝนจะตกหรอื ไมต ก สงิ่ ทค่ี วร รวบรวมขอ มลู ทำการวจิ ยั พบวา
ใหความสำคัญอยูเสมอคือ การปองกันดวยระบบไบโอซีเคียวริตี้ ฟารม ทม่ี อี ตั ราการตายของสกุ ร
ทั้งไบโอซีเคียวริตี้ภายใน และไบโอซีเคียวริตี้ภายนอก โดยเฉพาะยุค ชว งขนุ เกนิ กวา 5% เกดิ จากชว ง
ปจจุบันระบบไบโอซีเคียวริต้ีถือวามีบทบาทสำคัญมากในการควบคุม 2 สัปดาหแรกหรือชวงลงขุน
และปอ งกนั โรค เนื่องจากมีโรคใหมๆ เกิดขึ้นมา เชน โรค ASF ซง่ึ ถือวา ใหมๆ มีการตายมากกวา 0.7%
เปนโรคท่ีมีความรุนแรงในยุคปจจุบัน หากไมมีการควบคุมปองกัน
ปญหาใหญจะตามมา ซึ่งจะสง ผลใหฟารม เกดิ ความเสียหายได ดังนน้ั “สง่ิ ทอ่ี ยากฝากไวส ำหรบั
จงพึงระลกึ ไวเสมอวา การปองกนั มีตนทนุ ตำ่ กวา การรักษาเสมอ เกษตรกรผูเลี้ยงวา ในอดีต
เรามักไดยินคำวา ปลาใหญ
ส่ิงที่ใหความสำคัญในเรื่องตอไปคือ ในสวนของเลาคลอด ไดแก กินปลาเล็ก แตป จจบุ นั หลาย
เร่ืองน้ำหนักครอกเพ่ิมตอวัน (ADLWG) ไมใชแคเร่ืองน้ำหนักหยานม คนคงคุนเคยกับคำใหมคือ
หรือแคจำนวนหยานมเทา น้ัน เพราะคาพวกนม้ี ันคอื คา ที่รวมๆ กัน ซงึ่ ปลาเรว็ กนิ ปลาชา หมายความ
คา นำ้ หนกั ครอกเพมิ่ ตอ วนั สง ผลถงึ นำ้ หนกั หยา นมของลกู จำนวนหยา วา คนไหนทที่ ำอยา งรวดเรว็
เฉล่ียตอครอก ดังนั้น สิ่งที่สำคัญที่สุดไมวาจะเกิดอะไรขึ้นการกินได ตัดสินใจรวดเร็ว ลงมือทำ
ของแมเล้ียงลูกสำคัญมากท่ีสุด โดยเฉพาะแมเล้ียงลูก สวนลูกสุกร อยางรวดเร็วคอื ผูช นะเสมอ
การกินไดในชวง 1 สัปดาหแ รกหลังหยา นมสำคญั อยางมากๆ ลกู สุกร และที่สำคัญที่อยากใหระลึก
จะตอ งกินอาหารใหไ ดม ากที่สดุ เพราะการกนิ ไดของลูกสุกรในสัปดาห ไวเสมอวา ฟารมที่ทำตนทุน
แรกสงผลถึงวิลไล (Villi) ซึ่งเปนอวัยวะสวนหนึ่งในการดูดซึมสาร ไดต ำ่ ฟารม นน้ั จะอยรู อด รวม
อาหารเขา สรู างกาย ถงึ ฟารม ทที่ ำประสทิ ธภิ าพได
สงู กจ็ ะอยรู อดและมกี ำไรจาก
การเลย้ี ง และนอกจากนี้ ตอ ง
ตดิ ตามขา วสารอยเู สมอไมว า
จะชอ งทางไหน จะทำใหผ เู ลย้ี ง
มีความยั่งยืนในอาชีพการ
เลย้ี งสกุ ร เพราะการรบั รขู อ มลู
ขาวสารจะชวยใหเรามีความ
พรอ มอยเู สมอ โดยเฉพาะโรค
ASF ที่ยังอยูรอบๆ ประเทศ
เราตอ งคอยตดิ ตามอยเู สมอ”
ผศ.น.สพ.ดร.ปรวิ รรต กลา ว

สาสนไก & สุกร 87

CHICKEN & PIG MAGAZINE

“ไมโคทอกซน” (Mycotoxin) หรอ “สารพิษจากเช้อรา” เปนปญหาหน่งึ ท่สี รางความเสียหายใหกับ
อตุ สาหกรรมการเลย้ี งสตั ว เพราะเปน ภยั ทม่ี กั มากบั วตั ถดุ บิ อาหารสตั ว โดยเฉพาะวตั ถดุ บิ ทม่ี คี ณุ ภาพคอ นขา ง
ต่ำ หรอวัตถุดิบท่มี ีการเก็บรักษาท่ไี มดีพอ ทำใหเกิดเปนสารพิษจากเช้อรา เม่อื นำไปเขาสกู ระบวนการผลิต
อาหารเล้ียงสัตว ก็ทำใหสัตวไดรับสารพิษท่ีเกิดจากเช้อรา เม่ือสารพิษจากเช้อราเขาสูรางกายสัตว
กไ็ ปกดภมู คิ มุ กนั สตั ว ทำใหส ตั วอ อ นแอ เจบ็ ปว ยไดง า ย สดุ ทา ยสตั วต ายและเสยี หายในทส่ี ดุ

88 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

จากความสำคัญดังกลาวทำให หนวยงานชันสูตรโรคสัตว คณะ อยางไรก็ตาม สารพิษจาก
สตั วแพทยศาสตร มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร วทิ ยาเขตกำแพงแสน เช้ือรามักจะมีปญหาในสุกรมาก
ไดห ยบิ ยกมาเสวนาในรายการ “เมา มอยรอ ยแปดแบบหมอหม”ู รายการ ทส่ี ดุ เมอ่ื เทยี บกบั สตั วป ก และสตั ว
สดทน่ี ำเสนอเปน ประจำทกุ ๆ สองสปั ดาห ผา น 2 ชอ งทาง คอื เฟซบกุ ไลฟ เค้ียวเอื้อง สวนปญหาท่ีพบ เชน
หนว ยงานชนั สตู รโรคสตั วก ำแพงแสน และยทู ปู แชนแนล KVCD KPS Zearalenone, T-2 Toxin,
โดยวิทยากรจาก “ทีมวิชาการหมอหมูเกษตรศาสตร” สำหรับการ Deoxynivalenol (DON) จะทำให
นำเสนอใน Episode 02 มาในหัวขอ เรอื่ ง “Mycotoxin around the สัตวกลับสัด แทง ทองลม หรือ
world” จากวทิ ยากร 3 ทา น ไดแ ก ผศ.น.สพ.ดร.อลงกต บญุ สงู เนิน, สารพิษจากเชื้อราพวก T-2
น.สพ.สหรัช พุทธปฏโิ มกข และ ผศ.น.สพ.ณัฐวฒุ ิ รตั นวนชิ ยโรจน Toxin, DON, Aflatoxin B1,
Ochratoxin A, Fumonisin
ผศ.น.สพ.ดร.อลงกต กลา ว จะทำใหประสิทธิภาพการผลิต
ในประเดน็ สารพษิ จากเชอ้ื ราทส่ี ำคญั ลดลง กดภูมิคมุ กัน และทำใหตับ
และสงผลกระทบตอสุขภาพสุกร ออนอักเสบ ท่ีสำคัญพวก T-2
โดยกลาววา สารพษิ จากเชื้อราใน Toxin, DON ท่จี ะทำใหเ กิดวิการ
โลกนี้มีมากมาย โดยเกิดจากตัว ที่ปากและผิวหนัง ซึ่งจะนำไปสู
เชื้อราแตละชนิดในแตละสายพันธุ การเกิดโรคปากและเทาเปอย
เชน เช้ือราในกลุม Aspergillus (FMD) เนื่องจากสารพิษพวกนจ้ี ะ
spp. จะสรางสารพิษที่สำคัญ เปน ตวั เปด ทางใหเ ชอ้ื เขา สตู วั สตั วไ ด
ไดแก Aflatoxin, Ochratoxin, นน่ั เอง โดย T-2 Toxin และ DON
Patulin เชอื้ ราในกลมุ Fusarium คือพวกท่ีทำใหเกิดปญหามาก
spp. สรางสารพษิ ที่สำคัญ ไดแ ก ทส่ี ุดเมือ่ เทียบกับสารพิษพวกอื่น
Fumonisin, T-2 Toxin,
Deoxynivalenol (DON), สวนสารพิษระดับไหนที่กอ
Zearalenone เชื้อราในกลุม Claviceps spp. สรา งสารพษิ ทสี่ ำคัญคือ ปญหา จะพบวาสารพิษแตละตัว
Ergot alkaloids และ Penicillium spp. สารพิษที่สำคัญคือ จะมีคาท่ีตางกัน รวมถึงประเภท
Ochratoxin เปน ตน ของสุกร แมจะเปนสารพิษชนิด
เดยี วกนั หากแตเปน สกุ รคนละประเภท
ระดับสารพิษท่ีจะทำใหเกิดปญหา
กต็ า งกนั เชน Fumonisin หากเปน
แมพันธุและลูกสุกร ระดับที่ทำให
กอปญหาจะอยูท่ี 1.5 ppm แตถ า
ในสุกรขุน ระดับที่ทำใหกอปญหา
จะอยทู ่ี 2.0 ppm Zearalenone
ในแมพันธุและลุกสุกรระดับท่ีกอ
ปญ หาอยทู ่ี 50 ppb แตใ นสกุ รขนุ
อยทู ี่ 100 ppb Ochratoxin-A
ในแมพันธุและลูกสุกรอยูท่ี 50
ppb แตในสุกรขุนอยูท่ี 80 ppb
เปน ตน

สาสนไก & สุกร 89

CHICKEN & PIG MAGAZINE

สำหรบั ขอ สงสยั วา เมอ่ื ไรทจ่ี ะรวู า สกุ รไดร บั สารพษิ จากเชอ้ื ราใหส งั เกต พบวา ยงั คงคลา ยๆ กบั ปท ผ่ี า นมา
ฝงู สกุ รเปน หลกั หากมคี วามผดิ ปกติ เชน เกดิ ปญ หาฉบั พลนั ในสกุ รหลายกลมุ โดยทวีปอเมริกาเหนือ พบ DON
อายพุ รอ มๆ กนั ทงั้ ในแมพ นั ธุ สกุ รขนุ สกุ รอนบุ าล ซงึ่ สอดคลอ งกบั ลอ็ ตของ มากทส่ี ดุ ทวปี เอเชยี พบ Fumonisin
วตั ถดุ บิ ทก่ี ารเกบ็ รกั ษาไมด ี มกี ารระบาดของ PRRS ในฟารม ทง้ั การระบาด มากที่สุด ทวีปยุโรป พบ DON
แบบหนักและแบบเบาบาง โดยสังเกตวา มแี มป ว ย นมแหง แทง ลกู ออนแอ มากที่สุด เชนกันทวีปอเมริกาใต
เกดิ มมั มี่ และตายคลอด นอกจากนี้ ยงั พบการระบาดของ PED แบบซำ้ ซาก พบ Fumonisin มากทส่ี ดุ คลา ยๆ
APP โผลอยูตลอดท้ังท่ีทำวัคซีน 2 เข็ม และโรคที่มีคิดวาเปนปญหาก็ กับทวีปเอเชีย แตก็ไมเปนเร่ืองที่
กลบั มาเปน ปญ หา เชน ทอ งเสยี ในสกุ รขนุ ไขห นังแดง ขเ้ี ร้ือน รวมถงึ SF, แปลกมากนัก เพราะทวีปเอเชีย
FMD, PCV2 และ ซลั โมเนลลา เปน ตน หากเกดิ อาการเหลา นห้ี รอื เหตกุ ารณ โดยเฉพาะประเทศไทยมกี ารนำเขา
ดงั กลา วใหส งสยั ไดเ ลยวา ฟารมกำลังประสบปญ หาเรือ่ งไมโคทอกซนิ วั ต ถุ ดิ บ จ า ก แ ห ล ง นี้ ม า ก ท่ี สุ ด
สวนสารพิษจากเช้ือราท่ีพบรอง
น.สพ.สหรชั กลา วในประเดน็ ลงมาจาก DON และ Fumonisin
สถานการณสารพิษจากเชื้อราใน คือ Zearalenone โดยขาวโพด
วตั ถดุ บิ ป 2018-2020 โดยกลา ว เปน วตั ถดุ บิ ทม่ี กี ารปนเปอ นสารพษิ
ถึงสถานการณท่ัวโลกวา จาก จากเชื้อรากลมุ DON สูงถงึ 83-
ขอมูลของบริษัท ไบโอมิน พบวา 85% โดยเฉพาะทวปี เอเชยี พบสาร
ทว่ั โลกมกี ารปนเปอ นไมโคทอกซนิ พิษจากเช้ือรากลุม Fumonisin
หรือสารพิษจากเช้ือราในป ค.ศ. มากทส่ี ดุ ถงึ 100% ขณะทเี่ อเชยี ใต
2019 ภาพรวมทว่ั โลกมกี ารปนเปอ น พบ Aflatoxin เพ่ิมขน้ึ โดยภาพ
Fumonisin มากท่ีสุดประมาณ รวมป ค.ศ. 2020 ยงั คงเหมอื นเดมิ
75% รองลงมาคอื DON ประมาณ ขน้ึ อยกู บั วา ตวั ไหนจะมาเปน อนั ดบั
68% สว นป ค.ศ. 2020 ครงึ่ ปแ รก 1, 2 และ 3 เทานน้ั ดังนัน้ สง่ิ ที่
นาสนใจคือ แนวโนมการปนเปอ น
สารพิษจากเช้ือรามีแนวโนมท่ี
เพ่มิ ขึ้น

90 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

สำหรับประเทศไทยจากขอมูล 3 แหลงคือ หนวยชันสูตรโรคสัตว ผศ.น.สพ.ณัฐวุฒิ กลาว
กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร , เวทโปรดักส รีเซิรซ แอนด ในประเด็นขอสงสัยเก่ียวกับการ
อินโนเวช่ัน เซ็นเตอร (VRI) และโรงงานอาหารสัตวแหงหนึ่ง พบวา วนิ จิ ฉยั การเกดิ ปญ หาไมโคทอกซนิ
สารพษิ จากเชอ้ื รากลมุ Aflatoxin พบในขา วโพดมากทส่ี ดุ กลมุ Zearalenone วา ใชห รอื ไมใ ช เนอ่ื งจากบางครงั้ มี
พบใน รำ กากถวั่ ถวั่ อบ หรอื แมแ ตข า วโพดกย็ งั เจอเชน กนั ซง่ึ ถอื วา เปน วตั ถดุ บิ ปจจัยอ่ืนๆ เขามารวมดวย โดย
ท่ีมีความเส่ยี งอยางมากๆ กลมุ Fumonisin พบมากในขาวโพด ขาวสาลี กลา ววา ความยากลำบากทเี่ กดิ ขนึ้
รำขาวสาลี สวน T-2 Toxin พบมากในวตั ถุดิบตระกลู ถวั่ เชน กากถัว่ เพราะวาคามาตรฐานที่ตั้งข้ึน
ถว่ั อบ จะพบมากทส่ี ดุ และ DDGS ขณะท่ี DON พบมากทส่ี ดุ คอื ถว่ั รำ และ มาของแตละที่แตละหนวยงาน
Ochratoxin พบมากทส่ี ดุ คอื รำละเอยี ด รำสกดั DDGS และ มนั สำปะหลงั ไมเ ทา กนั ดงั นน้ั ความรนุ แรงของ
ปญหาสารพิษจากเชื้อราจึงเกิด
อยา งไรกต็ าม แมจะพบวาวัตถุดิบเกือบทุกชนดิ มีการปนเปอนสารพษิ ความแตกตางกัน อีกปญหาคือ
จากเช้ือรา แตจากขอมูลที่มาจากโรงงานอาหารสัตวเพียงแหลงเดียว ชนดิ ของเชอ้ื รา ซงึ่ วตั ถดุ บิ แตล ะ ตั
ซ่ึงเปนแหลงท่ีมีการตรวจวิเคราะหอยางละเอียดในวัตถุดิบทุกชนิดท่ีนำเขา วจะมีสารพิษเกิดข้ึนหลายตัว
มาสกู ระบวนการผลติ อาหารสตั ว พบวา วตั ถดุ บิ ทค่ี อ นขา งมคี วามปลอดภยั มที ง้ั ทเ่ี ปน สารพษิ ชนดิ หลกั ชนดิ รอง
มกี ารปนเปอ นสารพิษจากเชอ้ื รานอ ยหรือแทบจะไมมีเลยคือ วตั ถดุ บิ ท่เี ปน เชน ในขาวโพด สารพิษหลักๆ
ปลายขาว แตกตางจากวัตถุดิบตัวอื่นๆ เชน ขาวโพดท่ีมีการปนเปอน ทพี่ บคอื Fumonisin รองลงมาคอื
Aflatoxin คอ นขา งสูง Aflatoxin ประเด็นคือ เวลาเรา
เอามาทำสูตรอาหารมันจะเกิด
ขณะเดยี วกนั ทผี่ า นมาเรามคี วามเชอื่ วา รำสกดั ปลอดภยั กวา รำละเอยี ด การเสริมฤทธ์ิกัน ดังนั้น ความ
แตเ มอื่ มาดสู ารพษิ จากเชอ้ื รากลมุ Zearalenone พบวา ในรำสกดั สงู กวา ซบั ซอ นมนั จงึ เกดิ ขึน้ มา
รำละเอยี ด ดงั นน้ั การหลกี เลย่ี งไปใชร ำสกดั แทนรำละเอยี ดไมใ ชท างออกทด่ี ี
เชน เดยี วกบั Fumonisin แมจ ะไมพ บในปลายขา ว แตพ บในขา วโพดคอ นขา งสงู ปญหาตอมาคือ ระยะเวลา
สว น DON ซ่งึ พบมากในวตั ถุดิบหลายชนดิ โดยเฉพาะในกากถั่วทเี่ จอสงู ถงึ ทไี่ ดร บั สารพษิ กลา วคอื สารพษิ
100% ตองระวัง แตปญหาคือ เราจะหาวัตถุดิบที่ปลอดภัยไดอยางไรใน บางตัวแมจะไดรับในระดับท่ีต่ำ
สถานการณเ ชน น้ี แมบ างตวั จะปลอดภยั สงู แตก เ็ ขา ไมถ งึ โดยเฉพาะเกษตรกร แ ต ไ ด รั บ ใ น ร ะ ย ะ เ ว ล า ที่ น า น
รายยอ ย ดังน้นั ตอ งหาวธิ กี ารบรหิ ารจัดการในการผลิตอาหารของเราให และอยใู นระดบั ท่กี ดภมู คิ ุมกัน เรา
สอดคลองกบั สถานการณมากที่สดุ เทาทจี่ ะทำได จะไมเ หน็ วา มรี อ งรอยหรอื รอยโรค
อยางชัดเจน แตส่ิงท่ีเกิดข้ึนคือ
มันจะเกิดโรคชนิดตางๆ ข้ึนมา

สาสนไก & สุกร 91

CHICKEN & PIG MAGAZINE

หลายโรค ดังจะเห็นไดจากฟารมที่มีปญหาเกิดขึ้นในแตละยูนิตท่ีตางกัน อีกขอสงสัยหรือที่เปนคำถาม
นั่นเปนเพราะระยะเวลาที่ไดรับสารพิษ ปญหาตอมา คือ ปจจัยเส่ียง จากเกษตรกรหลายๆ คน คือ
ถาหากฟารมไหนมีปจจัยเส่ียงมาก ไมเฉพาะแคเร่ืองสารพิษจากเช้ือรา เร่ืองของสารจับสารพิษ (Toxin
แตร วมไปถงึ เรอ่ื งอนื่ เมอื่ ไดร บั สารพษิ จากเชอื้ รามนั จะเกดิ ความซบั ซอ นใน binder) ซ่ึงจากการลงพ้ืนที่ภาค
การวินิจฉัย เพราะบางทีก็ข้ึนอยูกับปญหาในขอตอมา คือ เชื้อในฟารม สนามศึกษาเร่ืองดังกลาวพบวา
ทำใหเกิดความเสียหายที่มีลักษณะตางกัน และปญหาตัวสุดทายเกี่ยวกับ Aflatoxin ไมมีปญหาในการใช
ความยากลำบากในการวินิจฉัย คือ ตัวดูดซับสารพิษจากเชื้อรา สารจับสารพิษ แตปญหาคือตัว
เพราะสว นใหญห ลายคนจะพง่ึ พาตวั ดดู ซบั สารพษิ จากเชอื้ รา แตจ รงิ ๆ แลว Zearalenone และ Fumonisin
มันชวยไดระดับหน่งึ เทาน้นั ดังน้นั ในภาพรวมเร่อื งน้จี ึงทำใหการวินิจฉัย ท่ีสารจับสารพิษใชไมคอยไดผล
เปนไปดวยความยากลำบาก หรอื ไดผ ลนอ ยมากๆ ดงั นน้ั ประเดน็
เร่ืองการใชสารจับสารพิษเปน
ขอตอมาคือเรื่องที่วา เจอสารพิษเล็กนอยจะทำใหสุกรปวยไดหรือไม เร่ืองที่ฟารมจะตองพิจารณาให
คำตอบคอื ปว ยได โดยจะมลี กั ษณะการแสดงออก 2 รปู แบบ คอื Synergistic รอบคอบ ทางออกท่ีดีคือ การ
Effects กับ Additive Effects กลา วคือ สารพิษบางตัวเมอื่ สกุ รไดร บั เลอื กใชว ตั ถดุ บิ ทม่ี คี วามเสยี่ งนอ ย
พรอมๆ กันจะทำใหความรุนแรงมากขึ้น ผลท่ีออกมาจะรุนแรงเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะในสุกรแมพันธุอุมทอง
กรณีท่ีเรียกวา Synergistic Effects แตถาเปน Additive Effects และเล้ียงลูก เพราะหากมีปญหา
กค็ อื ตรงขา ม หมายความวา แมไ ดร บั พรอ มๆ กนั แตไ มใ ชส ารพษิ ทเ่ี สรมิ ฤทธก์ิ นั เรอื่ งสารพษิ จากเชอ้ื ราจะทำใหเ กดิ
แมไดรับในระดับเทากันปริมาณที่เทากัน ผลที่ออกมาก็จะอยูในระดับที่ได เปนปญหายาวเปนลูกโซ คือ
รบั จรงิ ๆ คอื ไมเพิ่มทวคี ูณ อีกรูปแบบของการเกดิ ปฏิกิรยิ า เมือ่ สกุ รไดรับ ยาวไปจนถึงสุกรอนบุ าล เล็ก รุน
สารพษิ จากเชอ้ื รา คือ Masked Mycotoxin เปนปฏกิ ิรยิ าท่มี ีลักษณะ และขุน หากเปนไปไดฟารมควร
เกิดการเปลี่ยนแปลงโครงสรางทางเคมีของตัวสารพิษ ซึ่งสาเหตุอาจเกิด เลือกใชวัตถุดิบที่มีความเสี่ยงต่ำ
มาจากการที่มันไปจับกับโปรตีน หรือไกลโคไซด (Glycoside) ปฏิกิริยา โดยอาจไปใชวัตถุดิบทางเลือก
ดังกลา ว สงิ่ ท่เี ปน ปญหาคือ ทำใหก ารตรวจหาไมพบ โดยเฉพาะการตรวจ แทนก็ได เพราะหลายตัวมีความ
ดวยวิธีปกติหรือ Eliza ตองตรวจดวยการใชเทคนิคอ่ืนๆ ท่ีใชเวลานาน ปลอดภยั จากสารพิษจากเชื้อรา
และมีราคาแพง

โดยสรุป การหลกี เลี่ยงปญหาสารพิษจากเชือ้ รามหี ลายวิธี
ไมจำเปนตองใชตัวจับสารพิษเทาน้ัน แตตองเร่ิมตนต้ังแตแรก
คือ เร่ิมตนต้ังแตกอนนำวัตถุดิบเขาสูกระบวนการผลิตอาหาร
วธิ ีการแรกคือ เลอื กวัตถดุ ิบท่ปี ลอดภยั แตถาเลอื กไมไ ดก ใ็ หใช
กบั สกุ รทม่ี คี วามเสย่ี งตำ่ วธิ กี ารตอ มาคอื เลอื กใชว ตั ถดุ บิ ทางเลอื ก
แตวิธีน้ีก็ตองดูแหลงท่ีมา คุณภาพการยอยได อีกวิธีการคือ
การควบคุมโรคในฟารมใหได เพ่ือชวยลดปญหาใหมีความ
ซบั ซอ นนอยลง รวมถงึ การจัดการปจจยั เสี่ยงอ่ืนๆ สุดทา ยคือ
เราตองเช่ือวามันเปนเร่ืองท่ีอันตราย เปนภัยแฝงที่หลายคน
มองขาม ดังนั้น ขอใหทุกคนทุกฟารมใสใจและดูแลฟารม
จัดการฟารมของตนเองใหถ ูกตอ งและเหมาะสม

92 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

เทคนิคงายๆ

ลดการตาย
ของลูกสุกรกอนหยานม

ในอุตสาหกรรมการเล้ียงสุกร ปรมิ าณการกนิ นำ้ นมเหลอื ง การตายกอ นหยา นม
ปญหาสำคัญท่ีพบกันท่ัวโลก คือ < 200 กรมั 43.4%
การตายของลูกสุกรกอนหยานม > 200 กรมั 7.1%
ซง่ึ มอี ตั ราการตายประมาณ 11.0-
14.3% การตายของลูกสุกรนั้นมี ส่ิงสำคัญท่ีทำใหลูกสุกรไดรับนมน้ำเหลืองเพียงพอตอการมีชีวิตรอด
ผลกระทบตอการสูญเสียทาง การเจรญิ เตบิ โต และการสรา งระบบภมู คิ มุ กนั จะตอ งทำใหล กู สกุ รสามารถ
เศรษฐกจิ เปน อยา งมาก โดยจะพบ เขากินนมน้ำเหลืองได โดยอาศัยพลังงานจากไกลโคเจนที่สะสมอยูใน
การตายของลูกสุกรกอนหยานม กลามเน้ือและตับ แตจะพบวาเมื่อลูกสุกรคลอดออกมาจะมีคราบน้ำเมือก
ในชวงสัปดาหแรกของการคลอด ติดตามตัว ทำใหลูกสุกรตัวเปยกชื้นและรูสึกหนาวเย็น ในชวงแรกเกิดนี้
สงู ถงึ 50-80% ซงึ่ ชว งทวี่ กิ ฤตทสี่ ดุ กลไกการควบคมุ อณุ หภมู ภิ ายในรา งกายของลกู สกุ รยงั ไมส ามารถปรบั ตวั
คอื 4 วนั แรกหลงั คลอด โดยปจ จยั ใหเขากับความผันแปรของอุณหภูมิสิ่งแวดลอมได ลูกสุกรจึงใชไกลโคเจน
ทมี่ ผี ลตอ การสญู เสยี ไดแ ก ลำดบั เปนแหลงพลงั งานเพือ่ สรา งความอบอุนใหแกรางกาย
ทอ ง ลำดบั การคลอด ขนาดครอก
ระยะเวลาในการคลอด นำ้ หนกั แรก จากงานวจิ ัยพบวา นำ้ หนักตวั แรกเกดิ ของลกู สุกรสัมพันธก บั ปรมิ าณ
เกิด สุขภาพของแมและลูกสุกร ของไกลโคเจนในรา งกายของลูกสกุ ร (ภาพท่ี 1) ถาลกู สกุ รน้ำหนกั ตวั มาก
รวมถึงความสามารถในการเขา จะมปี รมิ าณของไกลโคเจนทสี่ ะสมในรา งกายมาก แสดงวา ลกู สกุ รทนี่ ำ้ หนกั
ถึงนมน้ำเหลอื งของลูกสุกร สง ผล ตัวมากกวาจะมีพลังงาน และมีโอกาสในการเขาถึงนมน้ำเหลืองมากกวา
ใหไดรับนมน้ำเหลืองไมเพียงพอ ลูกสกุ รทนี่ ้ำหนกั ตวั นอย
ทำใหยากตอการรักษาอุณหภูมิ
ของรา งกาย และมแี นวโนม ทจ่ี ะถกู ภาพท่ี 1 แสดงความสัมพันธร ะหวา งน้ำหนักตัวแรกเกดิ
แมทับ ขาดอาหาร ทองเสียตาย ของลกู สกุ รกับปริมาณของไกลโคเจนในรา งกาย
ในทีส่ ุด
ทีม่ า : Thiel et al. (2011)
มีงานทดลองท่ีแสดงใหเห็นวา
ถาลูกสุกรไดรับนมน้ำเหลืองนอย สาสนไก & สุกร
กวา 200 กรัมตอ ตัว จะพบอัตรา
การตายมากกวา 43.4% แตถา CHICKEN & PIG MAGAZINE
ลกู สกุ รไดร บั นมนำ้ เหลอื งมากกวา
200 กรัมตอตัว จะพบการตาย
ของลูกสุกรหยานมเพียง 7.1%
ซงึ่ ถอื วา นมนำ้ เหลอื งนน้ั เปน ปจ จยั
ที่สำคัญอยางย่ิงตอการมีชีวิต
รอดของลกู สุกรกอนหยา นม

93

การแกป ญ หาอยา งงา ยๆ โดย และเปอรเซน็ ตท อ งเสยี ในกลมุ ท่ีใชไวทาไลท เอ็นเนอรจี พิคเลท็ อยูท่ี 7.5%
ไวทาไลท เอน็ เนอรจ ี พคิ เลท็ สาร เมื่อเทียบกับกลุมควบคมุ 11.6% (ภาพท่ี 2) แสดงใหเ ห็นวา การใชไวทาไลท
อาหารเรงดวนท่ีจำเปน 26 ชนิด เอน็ เนอรจี พคิ เลท็ ชว ยลดอตั ราการตาย และอาการทองเสยี สง ผลใหเ พม่ิ
ใชป มปากในชว งแรกเกิด - 3 วนั จำนวนลกู สกุ รหยา นมได และเมอ่ื ศกึ ษาตอ ในคา นำ้ หนกั ตวั ของลกู สกุ รวนั ท่ี 5,
หลังคลอด ชวยใหลูกสุกรเขาถึง 7 และ 20 พบวา กลุม ทใี่ ชไวทาไลท เอ็นเนอรจ ี พคิ เล็ท มีคาน้ำหนกั ตวั ดี
นมน้ำเหลืองและใชประโยชนจาก กวา กลุมควบคมุ 15.5, 12.07 และ 6.67% ตามลำดับ
นมน้ำเหลืองไดดีข้ึน โดยเพิ่มการ
ตอบสนองของระบบภมู คิ มุ กนั ของ ภาพที่ 2 เปรยี บเทยี บเปอรเ ซน็ ตการตายและอาการทองเสียระหวา ง
ลกู สกุ ร และภมู คิ มุ กนั ทไ่ี ดร บั จากแม กลมุ ควบคมุ และกลุม ไวทาไลท เอน็ เนอรจี พคิ เล็ท
สงผลทำใหลูกสุกรตัวเล็กมีชีวิต
เพ่ิมขึ้น และลดอัตราการตาย ภาพท่ี 3 เปรยี บเทียบนำ้ หนกั ตวั (kg) ระหวางกลุม ควบคุม
กอ นหยานม มีการทำงานดงั นี้ และกลุม ไวทาไลท เอ็นเนอรจี พิคเลท็

1. ปองกันภาวะน้ำตาลใน บรษิ ัท เวท็ อินเตอร บิสสิเนส จำกดั ผจู ัดจำหนา ย ไดรวมมอื กบั
เลอื ดตำ่ บริษัท อินโนวาด (ประเทศไทย) ผูนำเขาสินคาท่ีมีช่ือวา ไวทาไลท
เอ็นเนอรจี พิคเล็ท เขามาจำหนายใหกับเกษตรกรผูเลี้ยงสุกรในประเทศ
2. มพี ลงั งานทดี่ สี งู ลดความ ไทย หากทานใดที่สนใจสอบถามรายละเอียดสินคาและวิธีการใช
เสี่ยงตอภาวะอุณหภูมิรางกายต่ำ สามารถสอบถามเขามาไดท ่ี บรษิ ัท เวท็ อนิ เตอร บสิ สเิ นส จำกดั
กระตนุ พัฒนาการของสมอง เพิม่ ในเครือบริษัท เว็ท อินเตอร กรุป โทร. 02-9196881-4 หรือ
กรดไขมนั ทจ่ี ำเปน และกระตนุ ระบบ Facebook : Vetinter Group
ภมู คิ ุมกัน

3. สรา งสมดลุ จลุ นิ ทรยี  การ
ตานแบคทีเรียกอโรค และกระตุน
เซลลด ดู ซมึ สารอาหาร

4. สารอาหารที่จำเปนตอ
การทำงานของลำไส ระบบ
ภมู ิคมุ กัน การทำงานของตบั และ
การเจรญิ เตบิ โต

ก า ร ท ด ล อ ง ใ ช ไ ว ท า ไ ล ท
เอ็นเนอรจ ี พคิ เลท็ ในลกู สกุ รแรก
เกิดเพื่อลดการตาย การคัดทิ้ง
และเพ่ิมจำนวนลูกสุกรหยานม/
แม/ ป ทำการทดลองในลกู สกุ รจาก
สุกรสาวและสุกรนางแมล ะ 6 ตวั
รวมเปน 12 ตัว โดยกลมุ ควบคุม
(Control) ไดรับนมแมปกติ และ
ปมวิตามิน/แรธาตุท่ีฟารมใชอยู
กลุมทดลองปมปากดวยไวทาไลท
เอน็ เนอรจ ี พคิ เลท็ (VEP) ปรมิ าณ
3 ซีซี จำนวน 1 ครง้ั ภายใน 12
ช่ัวโมงหลังคลอด จากผลการ
ทดลองพบวา เปอรเ ซ็นตการตาย
ของลูกสุกรกลุมที่ใชไวทาไลท
เอ็นเนอรจี พิคเล็ท อยูที่ 2.3%
เม่ือเทียบกับกลุมควบคุม 10.9%

94 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

สาสนไก & สุกร 95

CHICKEN & PIG MAGAZINE

96 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

สาสนไก & สุกร 97

CHICKEN & PIG MAGAZINE

98 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE

สาสนไก & สุกร 99

CHICKEN & PIG MAGAZINE

กระทรวงเกษตรฯ ลงนาม MOU
ธนาคารแหงประเทศไทย ยกระดับความรวมมือวิถีใหม

ดึง Big Data และ AI
ตอบโจทยเศรษฐกิจการเกษตรยุคดิจิทัล

กระทรวงเกษตรฯ โดยสำนกั งานเศรษฐกจิ การเกษตร ผนกึ กำลงั ณ ตำหนักวังบางขุนพรหม
ธนาคารแหงประเทศไทย ลงนามบันทึกขอตกลงความรวมมือทาง ธนาคารแหงประเทศไทย (ธปท.)
วชิ าการและขอ มลู รว มกนั ยกระดบั ความรว มมอื 2 หนว ยงานใหใ กล วา จากนโยบายของ ดร.เฉลมิ ชยั
ชดิ และเตม็ ประสทิ ธภิ าพยง่ิ ขน้ึ พฒั นาฐานขอ มลู Big Data และ AI ศรอี อ นรฐั มนตรวี า การกระทรวง
กา วเขา สเู ศรษฐกจิ การเกษตรยคุ ดจิ ทิ ลั เกษตรและสหกรณ ท่ีไดเนน
ย้ำบูรณาการการทำงานระหวาง
นายระพภี ทั ร จนั ทรศรวี งศ ภาครฐั ภาคเอกชน ภาคประชาชน
เลขาธกิ ารสำนกั งานเศรษฐกจิ และภาคีตางๆ เพ่ือพัฒนาฐาน
การเกษตร (สศก.) เปดเผยถึง ขอมลู Big data จงึ ไดจ ัดต้ังศนู ย
พิธีลงนามบันทึกขอตกลงความ เทคโนโลยีเกษตรและนวัตกรรม
รวมมือทางวิชาการและขอมูล (Agritech and Innovation
รว มกนั ระหวา งสำนกั งานเศรษฐกจิ Center) หรือ AIC ซ่ึงมีนาย
การเกษตร กบั ธนาคารแหง ประเทศ อลงกรณ พลบุตร ท่ีปรึกษา
ไทย ในวนั ท่ี 19 สงิ หาคม 2563 รฐั มนตรวี า การกระทรวงเกษตร
และสหกรณ เปนประธานคณะ
กรรมการบรหิ ารศนู ยฯ พรอ มกนั น้ี
รฐั มนตรวี า การกระทรวงเกษตรฯ
ยงั ไดม อบหมาย สศก. เปน ผดู ำเนนิ
การหลกั ในการจัดทำ Big Data
ของกระทรวง และจัดต้ังศูนย
ขอมูลเกษตรแหง ชาติ (National
Agricultural Big Data Center)
หรือ NABC โดยสศก. ไดพ ัฒนา
ฐานขอมูลกับหนวยงานตางๆ
ท้ังภายในและภายนอกกระทรวง
รวม 10 กระทรวง และศนู ย AIC
ซ่ึงตั้งอยูที่มหาวิทยาลัยแตละ
จั ง ห วั ด ท่ี ไ ด รั บ ก า ร คั ด เ ลื อ ก
รวมถงึ ความรวมมอื กบั ธปท.

100 สาสนไก & สุกร
CHICKEN & PIG MAGAZINE