book_design_by_cat

ฝึกนิสยั ใจคอ

“…คนเราต้องเตรียมตวั

เพื่อที่จะเผชิญปญั หาต่างๆ ในชีวิต
แต่การเตรียมตัวน้ันกต็ ้องมีความรู้ประกอบด้วย

มีการฝึกนิสยั ใจคอของตน
ให้สามารถฟันฝ่าอุปสรรคได้ด้วย
สิ่งที่ส�ำ คัญในการฟนั ฝ่าอปุ สรรคในชีวิต

”คือ ต้องรู้จกั ตวั เอง รู้ว่าตัวกำ�ลังทำ�อะไร
รู้ว่าตวั ต้องการอะไร…

พระบรมราโชวาท

พระราชทานแก่นักศึกษาวิทยาลัยเกษตรกรรมแม่โจ้
เชียงใหม่

๓ มกราคม ๒๕๑๖

50

เรียนหลกั วชิ า

“…การที่เรียนหลักวิชานั้นเป็นสิง่ ทีส่ ำ�คญั
ส�ำ หรบั ทุกคน เพราะว่าถ้าขาดความรู้
ชีวิตอนาคตกจ็ ะล�ำ บาก จะมีความยุ่งยาก
อยู่ในใจและในการดำ�รงชีพอย่างยิ่ง
แต่ถ้าพยายามทีจ่ ะหาความรู้
”อุปสรรคใดๆ ที่มีในชีวิตเบื้องหน้า
กจ็ ะสามารถที่จะผ่านพ้นไปได้…

พระบรมราโชวาท

พระราชทานแก่คณะครู นกั เรียน โรงเรียนวงั ไกลกงั วล
ณ ศาลาเริง พระราชวังไกลกงั วล
๒๘ พฤษภาคม ๒๕๑๖

51

รกั ษาความเปน็ ไทย

“…ความเปน็ ไทยน้ัน เปน็ สมบัติอย่างหนึง่ ที่มีค่า
ประดบั โลกอยู่ ไม่ควรทีใ่ ครจะละเลยท�ำ ลายเสีย
เพราะจะท�ำ ให้สูญเสียสมบัติมีค่าน้ันไป
คนทีจ่ ะรกั ษาความเป็นไทยได้มัน่ คงทีส่ ดุ
ดีและเหมาะทีส่ ุด ไม่มีใครอืน่ นอกจากไทย
เพราะฉะน้ันไม่ว่าจะอยู่ ณ แห่งหนใด
คนไทยมีหน้าทีต่ ้องรักษาความเปน็ ไทยเสมอ
”ท้ังทางวัตถุ ทั้งทางจริยธรรมและปัญญา…
พระบรมราโชวาท
พระราชทานสามคั คีสมาคม ในพระบรมราชปู ถมั ภ์
ในการประชุมสามัญประจ�ำ ปี ครั้งที่ ๖๐
๒๒ กรกฎาคม ๒๕๑๖

52

สรา้ งสงั คมท่นี า่ อยู่

“…การท�ำ งานใดๆ มีทั้งงานประจ�ำ

มีท้ังอปุ สรรค มีท้ังปญั หา มีท้ังการปรบั ปรงุ
ขอให้ใช้สมองพิจารณา เรามีสมอง

อยู่ในกรรมสิทธิ์ของแต่ละคน และมีสิทธิ์
ของเราที่จะใช้สมองในทางที่ดีเพือ่ ตนเอง
เพื่อสร้างชีวิตให้ก้าวหน้า เพือ่ หาความดีใส่ตวั
เพือ่ สร้างความดี และเพื่อเป็นผู้ที่ได้ชือ่ ว่า

เปน็ ผู้มีปญั ญา มีความคิดที่รอบคอบ

”เพื่อสร้างสังคมที่น่าอยู่ ที่ม่นั คง ทีป่ ลอดภัย…
พระบรมราโชวาท
พระราชทานแก่นกั ศึกษามหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
ในโอกาสเสดจ็ ฯ ในพิธีพระราชทานปริญญาบตั ร
ณ มหาวิทยาลยั สงขลานครินทร์
๒๗ สิงหาคม ๒๕๑๖

53

พยายามฝึกหัดตน

ในวยั เด็ก คนมีความว่องไวทางสมองสูง
สามารถรับทราบและจดจ�ำ ได้รวดเรว็
ถ้าพยายามเล่าเรียนวิชาความรู้ พยายามสังเกต
พิจารณาสิ่งต่างๆ พยายามฝึกหดั ตนให้มีเหตุผล
มีระเบียบ มีความดี ก็จะติดเป็นนิสัย
และสามารถนำ�ออกมาใช้ได้โดยถกู ต้อง

ช่วยให้เกิดความสุข ความสำ�เรจ็
และความรุ่งเรืองแก่ตน

ได้อย่างแน่นอนในวนั ข้างหน้า

พระบรมราโชวาท

ส�ำ หรบั พระราชทานลงพิมพ์ในหนังสือ “วนั เด็ก”
พระตำ�หนักจิตรลดารโหฐาน
๑ ตุลาคม ๒๕๑๖

54

ศรทั ธาความเชอ่ื

“…ศรัทธาความเชือ่ นั้น กล่าวได้ว่ามีสองอย่าง ได้แก่
ศรัทธาที่มีผู้อื่นชักนำ� กับศรัทธาทีเ่ กิดขึ้นในตนเอง
ศรัทธาอย่างไหนก็ตาม อาจให้ผลได้ทั้งทางดี
และทางเสือ่ ม ขึ้นอยู่กับวิธีการที่สร้างขึ้น
ถ้าสกั แต่ว่าเชื่อ ไม่ได้ใช้ปัญญาพิจารณาแล้ว
กไ็ ม่ได้ประโยชน์จากศรทั ธานั้น อาจเกิดโทษกไ็ ด้
จำ�เป็นต้องใช้ปัญญาความรู้เหตุรู้ผล พิจารณา
วิเคราะห์ให้เหน็ ถ่องแท้ก่อน ว่าเรื่องใด
สิง่ ใดมาจากความคิดที่ดีหรือจากความคิดที่ชวั่
แล้วปลกู ศรัทธาลงแต่ในส่วนที่เกิดจากความคิดทีด่ ี
”จึงจะได้ประโยชน์เตม็ เปี่ยม…
พระบรมราโชวาท
พระราชทานเพือ่ เชิญไปอ่านในโอกาสที่พทุ ธสมาคมแห่งประเทศไทย

ในพระบรมราชูปถัมภ์ และบรรดาพทุ ธสมาคมในเครือท่วั ราชอาณาจักร
จะได้จดั ให้มีการประชมุ สมาคมพทุ ธศาสนาทั่วราชอาณาจักร คร้ังที่ ๒๒

ณ หอประชุมวดั โสธรฯ อำ�เภอเมือง จงั หวดั ฉะเชิงเทรา
๗ – ๙ ธนั วาคม ๒๕๑๗

55

การถ่ายทอดความรู้

“…ผู้ที่เกิดก่อน ผ่านชีวิตมาก่อน

จะต้องสงเคราะห์อนุเคราะห์ผู้เกิดตามมาภายหลัง
ด้วยการถ่ายทอดความรู้ ความดี
และประสบการณ์อนั มีค่าท้ังปวง

ให้ด้วยความเมตตาเอน็ ดู และด้วยความบริสุทธิใ์ จ
ให้เขาทราบ ให้เขาเข้าใจ และส�ำ คญั ทีส่ ดุ
ให้เขารู้จักคิดด้วยเหตุผลทีถ่ ูกต้องจนเห็นจริง

”ด้วยตนเองได้ในความเจริญและความเสื่อม…

พระราชดำ�รัส

พระราชทานในโอกาสปีเด็กสากล
๑ มกราคม ๒๕๒๒

56

57

58

ความอมิ่ ใจ

“…ถ้าท�ำ ประโยชน์แก่ส่วนรวม

ประโยชน์แก่คนอืน่ น้ัน มีประโยชน์ทีไ่ ด้
แก่ส่วนตวั อย่างมาก อย่างหนึง่ คือความอิม่ ใจ

ความอิม่ ใจน้ันคนเขาก็บอกว่ามนั อิม่ ใจ
แต่ไม่อิม่ ท้อง ถ้ามีความอิม่ ใจแล้ว
เชือ่ ว่าจะท�ำ ให้อิ่มท้องได้ง่าย
เพราะว่าคนที่อิม่ ใจจริงๆ
คนทีท่ �ำ งานอย่างผ่องใสจริงๆ
มีความสามารถมากกว่า

”และก็จะสามารถทำ�มาหากินเพื่อให้อิ่มท้องได้…
พระราชด�ำ รัส
พระราชทานแก่นักศึกษา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
ณ มหาวิทยาลยั สงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี
๑๑ กนั ยายน ๒๕๒๓
59

ใจบริสุทธ์เิ ป็นกลาง

“…การตั้งใจให้ถกู น้ัน คือท�ำ จิตใจให้สงบ
หนักแน่น ไม่วู่วาม ไม่ปล่อยให้อคติต่างๆ
เข้าครอบงำ�ได้โดยง่าย ฝึกหดั คิดพิจารณา
เรือ่ งราวและปญั หาท้ังปวงด้วยความละเอียด
รอบคอบและด้วยใจบริสทุ ธิเ์ ปน็ กลางเสมอ
ทุกคร้ังให้เปน็ นิสยั อันเปน็ วิธีที่จะช่วยให้เกิดปัญญา

สามารถคิดวินิจฉัยได้โดยกระจ่างแจ่มแจ้ง

”และปฏิบัติแก้ไขได้ถกู ต้องเทีย่ งตรง…

พระราชด�ำ รสั

พระราชทานแก่ประชาชนชาวไทยในโอกาสขึ้นปีใหม่
พุทธศักราช ๒๕๒๔
๓๑ ธันวาคม ๒๕๒๓

60

ทำ�นบุ ำ�รงุ เกษตรกรรม

“…บ้านเมืองไทยของเรานี้ ถึงจะมีรายได้

ทางอืน่ อยู่มาก แต่กต็ ้องถือว่าเลี้ยงตัวอยู่ด้วย
การเกษตร ดงั นั้น จึงมีความจ�ำ เป็นตลอดไป

ที่จะต้องท�ำ นบุ �ำ รุงเกษตรกรรมทกุ สาขา
พร้อมกบั เกษตรกรทกุ ระดับ ให้พัฒนาก้าวหน้า

อยู่เสมอ เพือ่ ให้การผลิตมีคุณภาพสูงขึ้น
โดยไม่ผลาญทรัพยากรให้เปลืองเปล่า
หากแต่ให้ได้ผลผลิตเพียงพอเลี้ยงตวั
และจำ�หน่ายได้ดี มีรายได้ทวีขึ้นจึงจะช่วยให้เกษตรกร
ซึง่ เป็นประชาชนส่วนใหญ่และเปน็ ก�ำ ลังส�ำ คัญ
ของประเทศ มีฐานะความเป็นอยู่ทีม่ ่ันคงแจ่มใสแล้ว

”ทำ�ให้ประเทศชาติสุขสมบูรณ์ขึ้นได้…
พระบรมราโชวาท

ในพิธีพระราชทานปริญญาบตั รแก่ผู้ส�ำ เร็จการศึกษาสาขาวิชาต่างๆ
ของสถาบนั เทคโนโลยีการเกษตร แม่โจ้ จังหวดั เชียงใหม่ ครั้งที่ ๔
ประจ�ำ ปีการศึกษา ๒๕๒๒ ณ สถาบันเทคโนโลยีการเกษตร แม่โจ้

๕ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๒๔

61

จรงิ ใจต่อผูอ้ นื่

“…ความจริงใจต่อผู้อื่นเปน็ ของสำ�คญั มาก

ส�ำ หรบั ผู้ที่ต้องการความส�ำ เรจ็ และความเจริญ
เพราะสามารถก�ำ จดั ปัญหาได้มากมาย

โดยเฉพาะปัญหาอันเกิดจากความกินแหนงแคลงใจ
เอารัดเอาเปรียบกัน และคนที่จริงใจต่อผู้อื่นน้ัน
ย่อมได้รบั ความนิยมเชื่อถือไว้วางใจ
ร่วมมือสนบั สนุนจากสาธุชนอยู่เสมอ

”จะทำ�การสิ่งใดกส็ ำ�เรจ็ และราบรื่น…

พระบรมราโชวาท

ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของมหาวิทยาลยั รามค�ำ แหง
ณ อาคารใหม่ สวนอัมพร
๑๔ มีนาคม ๒๕๒๔

62

ฝึกใจใหเ้ ข้มแข็ง

“…การฝึกใจให้เข้มแข็งนี้

ถึงหากจะรู้สึกว่าเป็นการเหนือ่ ยยาก
แต่ถ้าได้ตั้งใจฝึกฝนโดยสม่�ำ เสมอ

ให้เพิม่ พนู ขึ้นโดยลำ�ดบั
ไม่ช้านานก็จะเกิดก�ำ ลังแข็งแรง
เกิดความชำ�นาญคล่องแคล่ว

”จนสามารถท�ำ ความดีได้ง่ายขึ้น
ไม่เหนื่อยยากเลย…

พระบรมราโชวาท

ในพิธีพระราชทานปริญญาบตั รของมหาวิทยาลัยรามค�ำ แหง
ณ อาคารใหม่ สวนอมั พร
๑๖ มีนาคม ๒๕๒๔

63

จติ ใจมัน่ คง

“…ความมีจิตใจมัน่ คงในผลส�ำ เร็จของงาน

จะทำ�ให้มุ่งมัน่ ทีจ่ ะกระทำ�ต่อเนื่องไปโดยไม่ลดละ
จนบรรลุผลเลิศ ส่วนความม่นั คงในคณุ ธรรมน้ัน
จะสร้างเสริมคุณสมบตั ิที่พึงประสงค์ให้เกิดขึ้นได้มากมาย

เช่นว่า จะทำ�ให้เปน็ คนสุจริต ไม่ทำ� ไม่พูด
ไม่คิดในสิ่งทีเ่ ป็นความช่ัว ความต�ำ่ ทรามทุกอย่าง
ทำ�ให้มีความจริงใจในกันและกนั ซึ่งเป็นปัจจยั ส�ำ คญั
สำ�หรับกำ�จดั ความกินแหนงแคลงใจ บาดหมาง

”แตกแยกกัน และช่วยสร้างเสริมความร่วมมือ
เปน็ อนั หนึง่ อันเดียวให้เกิดขึ้น…
พระบรมราโชวาท

ในพิธีพระราชทานปริญญาบตั รของสถาบันบณั ฑิตพฒั นบริหารศาสตร์
ณ สถาบันบณั ฑิตพฒั นบริหารศาสตร์
๒๓ มีนาคม ๒๕๒๔

64

มตี �ำ แหนง่ ส�ำ คัญ

“…ยิง่ เปน็ ผู้ใหญ่ มีตำ�แหน่งสำ�คญั
ยิ่งจะต้องปฏิบตั ิให้ดี ให้หนักแน่น
ให้มีประสิทธิภาพสงู ขึ้น
ผลงานที่สำ�เรจ็ ขึ้นจากความร่วมมือ
และจากความบริสทุ ธิ์ใจ
จักได้แผ่ไพศาลไปตลอดทวั่ ทุกหนแห่ง

”ยังความสขุ ความเจริญที่แท้จริงให้บังเกิดขึ้น
ได้ตามทีป่ รารภปรารถนา

พระบรมราโชวาท

พระราชทานแก่ข้าราชการพลเรือน เนื่องในวันข้าราชการพลเรือน
๑ เมษายน ๒๕๒๔

65

การทำ�ดี

“…การท�ำ ดีนั้นท�ำ ยาก และเหน็ ผลช้า
แต่ก็จ�ำ เป็นต้องท�ำ
เพราะหาไม่ ความช่วั ซึ่งทำ�ได้ง่าย

”จะเข้ามาแทนที่ แล้วจะพอกพูนขึ้นอย่างรวดเรว็
โดยไม่ทันรู้สึกตวั …

พระบรมราโชวาท

ในพิธีพระราชทานกระบี่และปริญญาบตั รแก่ว่าทีร่ ้อยตำ�รวจตรี
ทีส่ ำ�เรจ็ การศึกษาช้ันสงู สุด จากโรงเรียนนายร้อยตำ�รวจ

ประจ�ำ ปีการศึกษา ๒๕๒๓ และพระราชทานประกาศนียบตั ร
และเข็มพิทกั ษาธิปตั ย์แก่นายตำ�รวจทีส่ ำ�เรจ็ การศึกษา
หลักสตู รฝ่ายอำ�นวยการตำ�รวจ รุ่นที่ ๒
ณ อาคารใหม่ สวนอมั พร
๖ สิงหาคม ๒๕๒๔

66

67

68

ตั้งใจศกึ ษา

เด็กๆ จะต้องรู้ว่าความสุขความสบาย
มิใช่จะได้มาง่ายๆ เปล่าๆ จะเกิดขึ้นได้
ก็ด้วยการประกอบการงานและความดีต่างๆ
ซึง่ ต้องพากเพียรกระท�ำ อยู่ตลอดเวลา

คนที่ทำ�ตวั ไม่ดีไม่หมน่ั ทำ�การงาน
จะหาความสขุ ความสบายไม่ได้
เพราะฉะนั้น เดก็ ทกุ คนจะต้องตั้งใจ
ศึกษาเล่าเรียนความรู้ความดีไว้ให้เต็มที่
ส�ำ หรบั ช่วยตวั เองให้ได้ดีมีความสขุ ความเจริญต่อไป

พระบรมราโชวาท

พระราชทานเพื่อเชิญลงพิมพ์ในหนงั สือวันเด็ก ปี ๒๕๒๕
พระตำ�หนักจิตรลดารโหฐาน
๑๐ พฤศจิกายน ๒๕๒๔

69

การหาความรู้

“…การหาความรู้ใส่ตัวน้ันส�ำ คญั มาก

เพราะว่าต่อไปในชีวิต ถ้าขาดความรู้ ความคิด

”จะไม่อาจเลี้ยงตวั ให้รอดตลอดได้…

พระบรมราโชวาท

พระราชทานแก่คณะครู นกั เรียน โรงเรียนวังไกลกังวล
ในโอกาสเข้าเฝ้าฯ รบั พระราชทานรางวัล
ณ พระราชวังไกลกงั วล
๑๕ มิถนุ ายน ๒๕๒๕

70

กตญั ญูกตเวที

“ ความกตญั ญกู ตเวทีคือสภาพจิตทีร่ ับรู้ความดี
และยินดีที่จะกระทำ�ความดีโดยศรทั ธามนั่ ใจ
คนมีกตญั ญจู ึงไม่ลบล้างท�ำ ลายความดี
”และไม่ลบหลู่ผู้ทีไ่ ด้ท�ำ ความดีมาก่อน…
พระบรมราโชวาท
พระราชทานแก่คณะกรรมการวันกตัญญูกตเวที
สภาสงั คมสงเคราะห์แห่งประเทศไทย เพือ่ เชิญลงพิมพ์ในหนังสือ
ทีร่ ะลึกวันกตัญญกู ตเวที และเชิญออกเผยแพร่แก่ประชาชน
เปน็ แนวทางปฏิบตั ิ
พระต�ำ หนักจิตรลดารโหฐาน
๘ เมษายน ๒๕๒๖

71

การสรา้ งวนิ ัย

“…การสามัคคีกนั ทำ�การหรือท�ำ หน้าที่อย่างใดอย่างหนึง่
ก็จะต้องเปน็ ไปเพือ่ ประโยชน์เกื้อกูล
มิใช่เพือ่ การเพิ่มพูนประโยชน์เฉพาะพวกตน
แล้วเบียดเบียนผู้อืน่ ให้เดือนร้อนเสียหาย
จึงเหน็ ได้ว่าการสร้างวินัย สามัคคี
และความรู้จักหน้าทีใ่ ห้แก่เยาวชน
ต้องกระท�ำ ด้วยความเพ่งพินิจ
”อย่างละเอียดถี่ถ้วนเป็นพิเศษ
มิฉะน้ันจะไม่บังเกิดผลทีพ่ ึงประสงค์…

พระราชดำ�รัส

พระราชทานแก่ผู้บงั คบั บญั ชาลูกเสือ ในโอกาสเข้าเฝ้า
ทูลละอองธุลีพระบาทและรบั พระราชทานเหรียญลกู เสือสดุดี

ณ ศาลาดสุ ิดาลัย พระราชวังดสุ ิต
๑๒ กรกฎาคม ๒๕๒๖

72

การส่อื สารของชาติ

การสื่อสารเป็นปจั จัยทีส่ �ำ คญั ยิง่ อย่างหนึ่งในการพฒั นาสร้างสรรค์
ความเจริญก้าวหน้า รวมทั้งการรกั ษาความมัน่ คงและปลอดภัย

ของประเทศด้วย ยิ่งในสมยั ปัจจบุ นั
ทีส่ ถานการณ์ของโลกเปลี่ยนแปลงอยู่ทุกขณะ
การติดต่อสื่อสารทีร่ วดเร็วทนั ต่อเหตกุ ารณ์
ย่อมมีความส�ำ คัญมากเป็นพิเศษ ทกุ ฝ่ายและทุกหน่วยงาน
ที่เกีย่ วข้องกับการสือ่ สารของประเทศ จึงควรจะได้ร่วมมือกนั
ด�ำ เนินงานและประสานผลงานกนั อย่างใกล้ชิดและสอดคล้อง
สำ�คญั ทีส่ ดุ ควรจะได้พยายามศึกษาค้นคว้าวิชาการ
และเทคโนโลยีอนั ทันสมยั ให้ลึกซึ้งและกว้างขวาง
แล้วพิจารณาเลือกเฟ้นส่วนทีด่ ี มีประสิทธิภาพแน่นอน
มาปรบั ปรงุ ใช้ด้วยความฉลาดริเริ่มให้พอเหมาะพอสม

กบั ฐานะและสภาพของบ้านเมืองของเรา
เพือ่ ให้กิจการสื่อสารของชาติมีโอกาสได้พัฒนาอย่างเต็มที่
และสามารถอำ�นวยประโยชน์แก่การสร้างเสริมเศรษฐกิจ สังคม

และเสถียรภาพของบ้านเมืองได้อย่างสมบรู ณ์แท้จริง
พระราชด�ำ รัส

พระราชทานเพือ่ เชิญลงพิมพ์ในหนงั สือที่ระลึกครบรอบ ๑๐๐ ปี
ของการสือ่ สารของชาติ

พระต�ำ หนกั จิตรลดารโหฐาน
๑๕ กรกฎาคม ๒๕๒๖

73

การสร้างสรรค์

“…การสร้างสรรค์ความก้าวหน้าน้ัน
ต้องเริ่มที่การศึกษาของเดิมก่อน
เมื่อทราบชดั ถึงส่วนดีส่วนเสียแล้ว
จึงรกั ษาส่วนทีด่ ีทีเ่ จริญทีม่ ีอยู่ให้คงไว้
แล้วพยายามสร้างและเสริมให้มน่ั คง
และสมบูรณ์ยิง่ ขึ้นไป
ด้วยหลักวิชาและความคิดพิจารณา
อนั ประกอบด้วยเหตุผลความรอบคอบ
ตามความเหมาะสม ตามก�ำ ลังความสามารถ

”และกำ�ลังเศรษฐกิจของเรา…
พระบรมราโชวาท

ในพิธีพระราชทานปริญญาบตั รแก่ผู้สำ�เรจ็ การศึกษา
จากมหาวิทยาลยั สงขลานครินทร์ ประจ�ำ ปีการศึกษา ๒๕๒๕

ณ มหาวิทยาลยั สงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี
๑๕ กนั ยายน ๒๕๒๖

74

การรับใช้พระสงฆ์

“…การรบั ใช้พระสงฆ์น้ันขอให้ถือหลกั ว่า
การรับใช้ช่วยเหลือพระสงฆ์
เพื่อให้ท่านสามารถประพฤติปฏิบัติ
ตามสมควรแก่สมณสารปู ได้
เปน็ จดุ หมายส�ำ คญั และแท้จริงสำ�หรบั พทุ ธมามกชน

”จะพึงกระท�ำ ถวายพระภิกษสุ งฆ์...
พระบรมราโชวาท

พระราชทานเพือ่ เชิญไปอ่านในการเปิดประชุมใหญ่
ของสมาคมพทุ ธศาสนาทัว่ ราชอาณาจกั ร ครั้งที่ ๓๑

๑๖ - ๑๘ ธันวาคม ๒๕๒๖

75

มรี ะเบียบ

“ คนท�ำ งานดีคือคนมีระเบียบ

ได้แก่ระเบียบในการคิดและในการทำ�
ผู้ไม่ฝึกระเบียบไว้ถึงจะมีวิชา มีเรีย่ วแรง

มีความกระตือรือร้นอยู่เพียงไร
ก็มักทำ�งานให้ส�ำ เรจ็ ดีไม่ได้
เพราะความคิดอ่านสบั สนว้าวุ่น
ทำ�อะไรก็ไม่ถูกลำ�ดบั ข้ันตอน
มีแต่ความลงั เลและขดั แย้ง

”ทั้งในความคิด ท้ังในการปฏิบตั ิงาน…

พระบรมราโชวาท

พระราชทานแก่ข้าราชการพลเรือน เนื่องในวันข้าราชการพลเรือน
๑ เมษายน ๒๕๒๗

76

77

78

คน้ คว้าวิทยาการ
และเทคโนโลยี

“…งานสื่อสารที่พึงประสงค์น้ัน

จะต้องมีประสิทธิภาพเตม็ เปี่ยม รวดเรว็
ทนั เหตกุ ารณ์อยู่ตลอดเวลา

จึงจำ�เปน็ ทีจ่ ะต้องพยายามศึกษาค้นคว้าวิทยาการ
และเทคโนโลยี อันก้าวหน้าให้ลึกซึ้งและกว้างขวาง
และรู้จักพิจารณาน�ำ ส่วนที่ดีมีประโยชน์แท้มาใช้

ด้วยความริเริม่ และความเฉลียวฉลาด
เพือ่ ให้งานที่ท�ำ พฒั นาอย่างเต็มที่

และอ�ำ นวยประโยชน์สร้างเสริมเสถียรภาพ

”ของบ้านเมืองได้อย่างสมบูรณ์แท้จริง
พระบรมราโชวาท

เพือ่ เชิญลงพิมพ์ในหนงั สือทีร่ ะลึกครบรอบ ๖๐ ปี
ของกรมการทหารสื่อสาร กองทัพบก
๒๗ พฤษภาคม ๒๕๒๗

79

ได้ประโยชนค์ ุม้ ค่า

วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเปน็ ปัจจยั ส�ำ คญั
ในการสร้างความเจริญทกุ ระดบั

แต่ปัจจยั นี้จ�ำ เป็นต้องใช้ให้ได้ประโยชน์คุ้มค่า
กล่าวคือให้ได้ผลสมบรู ณ์ให้สิ้นเปลืองน้อย
ให้มีความสูญเปล่าหรือความเสียหายเกิดขึ้นน้อยทีส่ ดุ
การใช้ปัจจัยทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ทีส่ มบูรณ์แบบจึงต้องอาศยั ความเฉลียวฉลาด

และความรอบคอบระมัดระวงั อย่างสงู

พระราชด�ำ รัส

เพื่อเชิญลงพิมพ์ในหนงั สือที่ระลึก ของกระทรวงวิทยาศาสตร์
เทคโนโลยีและการพลังงาน ในงานสัปดาห์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ

๑๘ – ๒๕ สิงหาคม ๒๕๒๗

80

ปราศจากอคติ

การทำ�งานให้สำ�เร็จ
ขึ้นอยู่กบั ความสามารถสองอย่างเป็นสำ�คญั
คือสามารถในการใช้วิชาความรู้อย่างหนึ่ง
สามารถในการประสานสัมพันธ์กบั ผู้อืน่ อีกอย่างหนึง่

ทั้งสองประการนี้ต้องด�ำ เนินคู่กนั ไป
และจำ�เป็นต้องกระทำ�ด้วยความสุจริตกายสจุ ริตใจ
ด้วยความคิดความเห็นทีเ่ ป็นอิสระปราศจากอคติ

และด้วยความถกู ต้องตามเหตตุ ามผลด้วย
จึงจะช่วยให้งานบรรลุจดุ หมาย

และประโยชน์ทีพ่ ึงประสงค์โดยครบถ้วนแท้จริง

พระบรมราโชวาท

พระราชทานแก่ข้าราชการพลเรือน เนือ่ งในวันข้าราชการพลเรือน
๑ เมษายน ๒๕๒๘

81

การเลือกทางเดนิ

“…การเลือกทางเดินนี้

บางทีกไ็ ม่อาจเลือกทางที่ใกล้ทีส่ ุด ลัดทีส่ ุดได้เสมอไป
เพราะทางทีใ่ กล้น้ันอาจมิใช่ทางสะดวกและปลอดภัย

จึงจำ�เปน็ ต้องเลือกทางทีอ่ ้อมทีไ่ กลกว่า
บางทีเลือกเดินทางหนึ่งแล้ว

ต่อมาพิจารณาเหน็ ว่ามิใช่ทางทีถ่ กู ต้อง
จำ�ต้องย้อนกลบั มาขึ้นต้นใหม่จึงจะถกู

”กต็ ้องท�ำ มิฉะน้ันจะไปไม่ถึงจุดหมาย…
พระบรมราโชวาท

ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรแก่ผู้สำ�เรจ็ การศึกษา
จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ณ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์
๒๕ กรกฎาคม ๒๕๒๘

82

สุภาพออ่ นโยน

เดก็ ต้องหัดทำ�ตัวให้สุภาพอ่อนโยน
หมั่นขยัน เอาการเอางาน

เอื้อเฟื้อช่วยเหลือผู้อืน่ ด้วยความเตม็ ใจอยู่เสมอ
ให้ติดเป็นนิสยั จกั ได้เติบโตขึ้นเปน็ คนดี
มีประโยชน์ และมีความเจริญมน่ั คงในชีวิต

พระบรมราโชวาท

พระราชทานเพื่อเชิญลงพิมพ์ในหนงั สือวนั เด็ก ประจ�ำ ปี ๒๕๒๙
ภูพานราชนิเวศน์
๑ ธันวาคม ๒๕๒๘

83

ขยันอดทน

เดก็ ๆ นอกจากจะต้องเรียนความรู้แล้ว
ยงั ต้องหดั ท�ำ การงานและท�ำ ความดีด้วย
เพราะการทำ�งานจะช่วยให้มีความสามารถ

มีความขยันอดทนพึ่งตนเองได้
และการทำ�ดีน้ัน

จะช่วยให้มีความสขุ ความเจริญ
ท้ังป้องกนั ตนไว้ไม่ให้ตกตำ�่

พระบรมราโชวาท

พระราชทานเพือ่ เชิญลงพิมพ์ในหนงั สือวันเด็ก ประจ�ำ ปี ๒๕๓๐
พระต�ำ หนกั จิตรลดารโหฐาน
๑๐ มกราคม ๒๕๓๐

84

เกยี รตแิ ละความสำ�เร็จ

เกียรติและความส�ำ เร็จ
เกิดจากผลการปฏิบัติงาน
 และปฏิบตั ิตัวของแต่ละคน
ที่สามารถปฏิบัติงานในความรบั ผิดชอบ
ให้ได้ผลสมบรู ณ์ตรงตามวัตถุประสงค์
และปฏิบตั ิตวั ให้สจุ ริต เที่ยงตรง
พอควรพอดีแก่ตำ�แหน่งหน้าทีท่ ี่ดำ�รงอยู่

พระบรมราโชวาท

พระราชทานแก่ข้าราชการพลเรือน เนือ่ งในวนั ข้าราชการพลเรือน
พระตำ�หนกั จิตรลดารโหฐาน
๑ เมษายน ๒๕๓๑

85

คน้ คิดเทคโนโลยที ่ีเหมาะสม

ปจั จบุ นั นี้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
เปน็ ปัจจัยส�ำ คัญในการสร้างความเจริญของบ้านเมือง
เราจึงควรสนับสนุนให้มีการค้นคิดเทคโนโลยีทีเ่ หมาะสม
กับสภาวะและความต้องการของประเทศขึ้นใช้เองอย่างจริงจงั

ถ้าเราสามารถค้นคิดได้มากเท่าไร
ก็จะเปน็ การประหยัดและช่วยให้สามารถนำ�ไปใช้

ในงานต่างๆ ได้กว้างขวางยิง่ ขึ้นเท่าน้ัน

พระราชดำ�รสั

พระราชทานเนื่องในสปั ดาห์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ
และครบรอบ ๑๒๐ ปี หว้ากอ

ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระต�ำ หนักจิตรลดารโหฐาน
๑ สิงหาคม ๒๕๓๑

86

87

88

ส่ิงท่ีเปน็ สาระ

“…“ผู้ใดเข้าใจสิง่ ที่ไม่เป็นสาระว่าเปน็ สาระ
และเห็นสิ่งทีเ่ ป็นสาระว่าไม่เป็นสาระ
ผู้นั้นมีความด�ำ ริผิดเปน็ โคจร
จึงไม่ประสบสิ่งทีเ่ ป็นสาระได้เลย”
ข้าพเจ้าเหน็ ว่าเปน็ พุทธภาษิตข้อสำ�คัญ
ที่พทุ ธศาสนิกชนทุกคนควรทราบ
ควรศึกษาให้เข้าใจชดั
”และควรสำ�เหนียกตระหนกั อยู่ตลอดเวลา…
พระบรมราโชวาท
ส�ำ หรบั เชิญไปอ่านเนื่องในการเปิดประชุมใหญ่
ของสมาคมพทุ ธศาสนาทวั่ ราชอาณาจกั ร ครั้งที่ ๓๕
ณ ศูนย์การบินทหารบก จังหวัดลพบุรี
๕ – ๘ พฤศจิกายน ๒๕๓๑

89

การพฒั นาสังคม

“…สงั คมใดๆ ก็ตามย่อมต้องมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา
ตามเหตุปจั จยั ต่างๆ ที่ผลกั ดันให้เปน็ ไป
ถ้าปล่อยให้เป็นไปโดยไร้จดุ หมาย
ปราศจากการควบคมุ ดูแลและการปรบั ปรงุ ให้เข้าระเบียบ
อนั เหมาะสม ก็อาจเปลีย่ นแปลงไปเปน็ สังคมที่เสื่อม
และวุ่นวายสับสนได้ จึงเป็นการจ�ำ เปน็ ที่บุคคลในสังคม
จะต้องช่วยกันจดั วางแนวทางการเปลีย่ นแปลงให้ถกู
ให้ดี ให้เปน็ การสร้างสรรค์ เพือ่ ควบคุมประคับประคอง
การเปลี่ยนแปลงนั้นให้พัฒนาไปอย่างมีระเบียบ
และหลกั เกณฑ์ สู่เป้าหมายทีพ่ ึงประสงค์
คือความผาสกุ ความมน่ั คง และความก้าวหน้า
”ของทุกคนในสังคม อันรวมเรียกว่าการพฒั นาสงั คม…
พระบรมราโชวาท
เพือ่ เชิญไปอ่านในพิธีเปิดการสัมนาเรือ่ ง “วิถีชีวิตอิสลามกบั การพฒั นาสังคม”
ณ สำ�นกั งานมลู นิธิช่วยเหลือเด็กก�ำ พร้าของสตรีไทยมุสลิมแห่งประเทศไทย
๗ – ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๓๑
90

ความรักใครเ่ ผ่อื แผ่

“…ความสามัคคีปรองดองเป็นอันหนึง่ อนั เดียวกัน
กบั ความรักใคร่เผื่อแผ่ช่วยเหลือกนั ฉนั ญาติพี่น้อง
สองประการนี้ คือคุณลักษณะสำ�คัญของไทย
ทีช่ ่วยให้ชาติบ้านเมืองอยู่รอดเปน็ อิสระ
และเจริญมัน่ คงมาต้ังแต่อดีตจนถึงปจั จุบัน
ตราบใดที่เราท้ังหลายรกั ษาความเป็นไทยนี้ไว้ได้
ชาติบ้านเมืองกจ็ ะดำ�รงมัน่ คงอยู่ตราบน้ัน
ความเปน็ ไทยจึงเปน็ สมบัติล้ำ�ค่า
”ที่ชาวเราต้องถนอมรักษาไว้เปน็ นิตย์ตลอดไป…
พระราชดำ�รสั
พระราชทานแก่ประชาชนชาวไทย ในโอกาสขึ้นปีใหม่ พุทธศักราช ๒๕๓๒
๓๑ ธันวาคม ๒๕๓๑

91

รปู้ ระโยชน์แทจ้ ริง

ความรู้ประโยชน์แท้จริงของสิง่ ทั้งหลาย
เปน็ สิง่ ที่ผู้ใหญ่ต้องปลกู ฝังให้หยั่งลึกในตวั เด็ก

เด็กจกั ได้เติบโตเป็นคนฉลาดเที่ยงตรง
และสามารถสร้างสรรค์ประโยชน์ที่พึงประสงค์
ให้แก่ตนแก่ส่วนรวมได้แน่นอนมีประสิทธิภาพ

พระบรมราโชวาท

พระราชทานเพื่อเชิญลงพิมพ์ในหนังสือวันเด็ก ประจำ�ปี ๒๕๓๒
พระตำ�หนักจิตรลดารโหฐาน
๑๔ มกราคม ๒๕๓๒

92

ใชใ้ ห้พอดี

“…การใช้เทคโนโลยีสร้างสรรค์ความเจริญต่างๆ
ในบ้านเมือง จึงจำ�เป็นจะต้องใช้ให้พอดี
และสอดคล้องกบั โครงสร้างของประเทศทกุ ๆ ด้าน

เพื่อให้ผลหรือประโยชน์อันจะเกิดขึ้นนั้น

”บงั เกิดขึ้นพร้อมทกุ ด้านโดยสมบรู ณ์
และได้สมดลุ ย์ท่ัวถึงกนั …

พระราชดำ�รสั

พระราชทานเนื่องในโอกาสวนั คล้ายวนั สถาปนา
กระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและการพลังงาน

๒๔ มีนาคม ๒๕๓๒

93

จดุ หมายทแี่ ท้

เมื่อท�ำ งาน ต้องมุ่งถึงจุดหมายที่แท้ของงาน
งานจึงจะส�ำ เร็จได้รับประโยชน์ครบถ้วน
ทั้งประโยชน์ของงานและประโยชน์ของผู้ทำ�

ถ้าท�ำ งานเพือ่ จุดหมายอืน่ ๆ
เช่นเพือ่ ประโยชน์ส่วนตวั
แม้จะได้ผลมากมายเพียงใด งานก็ไม่สำ�เร็จ
แต่ท�ำ ให้เสียทั้งงานเสียท้ังคน

พระบรมราโชวาท

พระราชทานแก่ข้าราชการพลเรือน เนือ่ งในวันข้าราชการพลเรือน
๑ เมษายน ๒๕๓๒

94

อบรมให้ดี

“…นอกจากจะสอนคนให้เก่งแล้ว

จ�ำ เปน็ อย่างยิง่ ที่จะต้องอบรมให้ดีพร้อมกนั ไปด้วย
ประเทศของเราจึงจะได้คนที่มีคณุ ภาพพร้อม
คือท้ังเก่งท้ังดี มาเป็นก�ำ ลังของบ้านเมือง
กล่าวคือ ให้ความเก่งเปน็ ปัจจยั
และพลงั ส�ำ หรบั การสร้างสรรค์
ให้ความดีเป็นปัจจัย

”และพลังประคับประคองหนนุ น�ำ ความเก่ง
ให้เปน็ ไปในทางทีถ่ ูก ที่ควร...
พระราชดำ�รสั

ในพิธีทลู เกล้าฯ ถวายปริญญาดุษฏีบณั ฑิตกิตติมศกั ดิ์
ของ ๕ สถาบัน

ณ ศาลาดุสิดาลัย พระราชวงั ดุสิต
๓ ตุลาคม ๒๕๓๒

95

การทำ�หน้าท่ี

“…ขอให้ท�ำ หน้าทีเ่ พื่อหน้าที่

อย่านึกถึงบำ�เหน็จรางวัล หรือผลประโยชน์ให้มาก
ขอให้ถือว่าการท�ำ หน้าที่ได้สมบรู ณ์เป็นทั้งรางวัล
และประโยชน์อย่างประเสริฐ จะทำ�ให้บ้านเมืองไทย

”ของเราอยู่เย็นเปน็ สุขและมน่ั คง

พระบรมราโชวาท

พระราชทานแก่ข้าราชการพลเรือน เนือ่ งในวันข้าราชการพลเรือน
๑ เมษายน ๒๕๓๓

96

97

98

เพม่ิ คุณค่าทรพั ยากร

การเพิม่ พนู ค่าทรพั ยากรของชาติ
ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มีข้อควรคำ�นึง
ประการหนึ่งว่า การพฒั นาสร้างเสริมคุณค่า
ของสิง่ ใดกต็ าม ควรมุ่งหมายให้สมั ฤทธิ์ผลเลิศ

ที่สามารถสนองความประสงค์ได้สมบูรณ์
ไม่บกพร่อง การน�ำ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
มาใช้เพิม่ คุณค่าทรพั ยากร จึงต้องรวมหลกั วิชา

และเทคโนโลยีหลายด้านเข้าด้วยกัน
ให้ประสานสอดคล้อง

และส่งเสริมกันอย่างถกู ต้องพอเหมาะพอดี
พระราชดำ�รสั

พระราชทานเพื่อเชิญลงพิมพ์ในหนงั สือที่ระลึก
เนือ่ งในงานสปั ดาห์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ ประจำ�ปี ๒๕๓๓

๑๘ – ๒๔ สิงหาคม ๒๕๓๓

99