ส่วนทด่ี กี ค็ วรจะรกั ษาไว้
“…โดยมากผู้ทีไ่ ปต่างประเทศ ไปเห็นต่างประเทศ
เขาดีหรือไม่ดี เมือ่ มากเกินไป เหน็ ดีเกินไปกม็ ี
เห็นไม่ดีมากเกินไปกม็ ี ไม่เข้าใจว่าแต่ละประเทศ
เขาก็มีดีมีไม่ดี และเมืองไทยก็มีดีมีไม่ดี
ส่วนทีด่ ีก็ควรจะรักษาไว้ ส่วนที่ไม่ดีก็ควรจะแก้ไข
คือจิตใจอย่างนี้ทีจ่ ะต้องรักษาและจะต้องอบรมไว้
ถึงจะได้ประโยชน์ทีไ่ ด้ตั้งไว้ ถ้าหากว่าเอาหลกั วิชา
”มาเอาชนะกนั ก็ทำ�ให้ความเปน็ อยู่ส่วนรวม
ต้องเสียไปมากกว่าได้…
พระราชดำ�รสั
ในโอกาสทีป่ ระธานชมรมนักเรียนทนุ มูลนิธิอานันทมหิดล
พร้อมด้วยคณะเฝ้าฯ ทูลเกล้าฯ ถวายเงิน
โดยเสด็จพระราชกุศลสมทบทนุ มลู นิธิอานนั ทมหิดล
ณ พระตำ�หนักจิตรลดารโหฐาน
๔ กนั ยายน ๒๕๓๓
100
ชดั เจน ถูก ตรง
การปฏิบัติราชการให้ดีนั้น
กล่าวอย่างสั้น ง่าย และตรงที่สดุ
คือทำ�ให้สำ�เร็จทันการ
และให้ได้ผลเปน็ ประโยชน์แต่ทางเดียว
ซึ่งจะทำ�ได้เมื่อบุคคลมีวิชาความสามารถ
และมีปญั ญาความรู้คิดพิจารณา
เห็นสิ่งทีเ่ ปน็ คุณเป็นโทษ เป็นประโยชน์
มิใช่ประโยชน์ อย่างชดั เจน ถกู ตรง
พระบรมราโชวาท
เนื่องในวนั ข้าราชการพลเรือน
๑ เมษายน ๒๕๓๔
101
ทุกคนมีหนา้ ท่ี
คนทกุ คนมีหน้าทีต่ ้องทำ�
แม้เปน็ เด็กกม็ ีหน้าที่อย่างเดก็ คือศึกษาเล่าเรียน
หมายความว่าจะต้องเรียนให้รู้วิชา
ฝึกหดั ท�ำ การงานต่างๆ ให้เปน็
อบรมขดั เกลาความประพฤติและความคิด
จิตใจให้ประณีต ให้สุจริต แจ่มใส และเฉลียวฉลาด
มีเหตุผล เพือ่ จักได้เติบโตขึ้นเป็นคนทีม่ ีความรู้
ความสามารถและมีประโยชน์ต่อชาติบ้านเมือง
พระบรมราโชวาท
พระราชทานเพือ่ เชิญลงพิมพ์ในหนงั สือวันเด็ก ประจำ�ปี ๒๕๓๕
พระตำ�หนกั จิตรลดารโหฐาน
๕ ธันวาคม ๒๕๓๔
102
ท�ำ นบุ ำ�รงุ บา้ นเมอื ง
“…การท�ำ นุบำ�รงุ บ้านเมืองน้ัน
เป็นงานส่วนรวมของคนท้ังชาติ จึงเปน็ ธรรมดาอยู่เอง
ที่จะต้องมีความขัดแย้งเกิดขึ้นบ้าง
จะให้ทกุ คนทุกฝ่ายมีความคิดเห็นสอดคล้องต้องกนั
ตลอดทกุ ๆ เรื่องไป ย่อมเปน็ การผิดวิสัย
เพราะฉะน้ัน แต่ละฝ่าย แต่ละคน
จึงควรจะคำ�นึงถึงจดุ ประสงค์ร่วมกนั
”คือความเจริญไพบลู ย์ของชาติ เปน็ ข้อใหญ่…
พระราชด�ำ รัส
พระราชทานแก่ประชาชนชาวไทยในโอกาสขึ้นปีใหม่
พุทธศกั ราช ๒๕๓๕
๓๑ ธนั วาคม ๒๕๓๔
103
มีสติร้ตู วั
“…จิตใจที่สะอาดปลอดโปร่งจากสิง่ รบกวนนี้สำ�คัญมาก
เพราะเปน็ จิตใจสงบระงับและเยือกเยน็
ทำ�ให้บคุ คลมีสติรู้ตวั มีความคิดเที่ยงตรงเป็นกลาง
มีวิจารณญาณ ละเอียด กว้างขวาง และถกู ต้องตรงจดุ
ความคิดวิจารณญาณที่เกิดจากจิตใจทีส่ งบนี้
มีศกั ยภาพสูง อาจน�ำ ไปใช้คิดอ่านสร้างสรรค์
สิ่งที่จะอำ�นวยประโยชน์สุข ความเจริญก้าวหน้า
ตลอดจนชือ่ เสียงเกียรติคุณ
”อันเปน็ สิง่ ปรารภปรารถนา
ของแต่ละคนให้สมั ฤทธิผ์ ลได้…
พระราชด�ำ รสั
พระราชทานแก่ประชาชนชาวไทยในโอกาสขึ้นปีใหม่
พุทธศกั ราช ๒๕๓๖
๓๑ ธนั วาคม ๒๕๓๕
104
การทำ�งานกับการเลา่ เรยี น
“…การทำ�งานกับการเล่าเรียนนั้น
ไม่ได้แตกต่างกนั มากนัก การเรียนก็เปน็ งานอย่างหนึ่ง
คืองานสร้างสมความรู้ความคิด
ให้เพิ่มพูนและพฒั นางอกงามขึ้นในตนเอง
จัดเปน็ กิจขั้นต้นที่แต่ละคนต้องทำ�เพือ่ ประโยชน์เฉพาะตัว
ส่วนการท�ำ งานนั้น เป็นการนำ�วิชาความรู้
”และความคิดที่มีอยู่ไปประกอบการ
ให้สำ�เร็จประโยชน์ทีก่ ว้างขวางยิ่งขึ้น…
พระบรมราโชวาท
ในพิธีพระราชทานปริญญาบตั รแก่บณั ฑิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ณ จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย
๘ กรกฎาคม ๒๕๓๖
105
ศกึ ษาคน้ คว้า
“…การศึกษาในระบบ ผู้ศึกษาจะได้รับความรู้
ถ่ายทอดจากครูบาอาจารย์ และจากการศึกษาค้นคว้า
ทางต�ำ รบั ตำ�ราเป็นหลกั ต่อเมื่อได้ออกไปท�ำ การงาน
ได้ประสบเหตกุ ารณ์และปญั หาต่างๆ
ให้ต้องขบคิดมากมายแล้ว
จึงเกิดความรู้ความเข้าใจที่ถ่องแท้ในสิ่งท้ังปวง
ทีเ่ รียกว่าประสบการณ์ในชีวิตเพิม่ ขึ้น
ประสบการณ์ในชีวิตนี้เป็นบ่อเกิดแห่งความรอบรู้
และความฉลาดจัดเจนที่มีค่า ซึ่งถ้าได้รู้จกั นำ�มาใช้
ด้วยความรู้เท่าถึงเหตผุ ล และด้วยความรอบคอบ
”ระมดั ระวงั แล้ว จะยังประโยชน์ให้แก่ตนเอง
และสงั คมอย่างวิเศษสุด…
พระบรมราโชวาท
ในพิธีพระราชทานปริญญาบตั รแก่บัณฑิตมหาวิทยาลัยขอนแก่น
ณ มหาวิทยาลยั ขอนแก่น
๑๖ ธันวาคม ๒๕๓๖
106
107
108
พรอ้ มทุกเวลา
“…เหตไุ ม่ปรกติท้ังนี้ควรจะช่วยให้ท่านทั้งหลาย
ได้ข้อคิดสำ�คญั ประการหนึง่
ว่าวิถีชีวิตของบุคคลนั้นย่อมมีภัยอันตราย
มีอปุ สรรค และเคราะห์ดีเคราะห์ร้าย ผ่านเข้ามาเนืองๆ
ไม่มีผู้ใดจะอยู่เปน็ ปรกติสุขอย่างเดียวได้
ทุกคนจ�ำ เปน็ ต้องเตรียมกายเตรียมใจให้พร้อมทกุ เวลา
ที่จะเผชิญและต่อสู้แก้ไขความไม่ปรกติ
เดือดร้อนต่างๆ ด้วยเหตผุ ลหลักวิชา
”ความถูกต้องรอบคอบ และสามัคคีธรรม…
พระราชดำ�รัส
พระราชทานแก่ประชาชนชาวไทย ในโอกาสขึ้นปีใหม่ พุทธศักราช ๒๕๓๗
๓๑ ธันวาคม ๒๕๓๖
109
รับผดิ ชอบร่วมกนั
“…ความเจริญและความเสื่อมของบ้านเมืองนั้น
ขึ้นอยู่กบั ผลงานการกระทำ�อันเป็นส่วนรวม
ของคนทั้งชาติ ซึ่งต่างมีหน้าทีแ่ บ่งปนั กัน
ทำ�ตามความรู้ความสามารถ ตามโอกาส
และความถนัดของแต่ละบุคคล
ดังนั้น ถ้าบุคคลยังเหน็ ว่ามีชาติมีประเทศ
เปน็ ทีพ่ ึง่ ที่อาศยั ก็จะต้องรบั ผิดชอบร่วมกนั
”ในการท�ำ งานส่วนรวมของชาติให้ดี
เพือ่ ธำ�รงรกั ษาประเทศชาติไว้…
พระบรมราโชวาท
ในพิธีพระราชทานปริญญาบตั รแก่ผู้สำ�เรจ็ การศึกษา
ของมหาวิทยาลยั เชียงใหม่ ครั้งที่ ๒๘ ประจำ�ปีการศึกษา ๒๕๓๕ – ๒๕๓๖
ณ ศาลาอ่างแก้ว มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
๒๔ มกราคม ๒๕๓๗
110
ความเปน็ ไทย
“…ความเป็นไทยน้ัน
กเ็ ป็นสมบัติอย่างหนึง่ ทีม่ ีค่าประดบั โลกอยู่
ไม่ควรทีใ่ ครจะละเลยทำ�ลายเสีย
เพราะจะท�ำ ให้สูญเสียสมบตั ิมีค่านั้นไป
คนที่จะรักษาความเป็นไทยได้มั่นคงทีส่ ุด
ดีและเหมาะทีส่ ุด ไม่มีใครอื่นนอกจากคนไทย
เพราะฉะนั้นไม่ว่าจะอยู่ ณ แห่งใด
คนไทยมีหน้าที่ต้องรกั ษาความเปน็ ไทยเสมอ
”ทั้งทางวัตถุ ทางจริยธรรม และภมู ิปัญญา...
พระบรมราโชวาท
พระราชทานสมาคมนกั เรียนไทยในประเทศญี่ปุ่น
ในพระบรมราชปู ถมั ภ์ ในการประชุมสามญั ประจ�ำ ปี
ณ ห้องประชุมสมาพนั ธ์เยาวชนญี่ปุ่น กรงุ โตเกียว ประเทศญี่ปุ่น
๒๗ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๓๗
111
แก้ไขด้วยเหตแุ ละผล
“…คนจำ�นวนมากย่อมมีความคิดที่แตกต่างกันไป
ตามพื้นฐานภมู ิรู้และภมู ิธรรมของแต่ละคน
ปัญหาข้อขัดแย้งต่างๆ ในการท�ำ งาน
ก็อาจเกิดขึ้นได้เสมอ เมื่อมีปญั หาเกิดขึ้น
ทกุ คนชอบที่จะท�ำ ความคิดความเหน็ ให้สอดคล้องกนั
ร่วมกันพิจารณาหาทางแก้ไขด้วยเหตแุ ละผล
ตามเปน็ จริงบนพื้นฐานอันเดียวกนั
”กจ็ ะเห็นแนวทางปฏิบัติแก้ไขได้อย่างเที่ยงตรง
ถูกต้อง และเหมาะสม…
พระบรมราโชวาท
ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ณ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
๑๔ กรกฎาคม ๒๕๓๗
112
การพดู ดี
“…การพดู ดี คือดีด้วยเนื้อหาสาระ
พอดีกับกาละเทศะ เหมาะสมกบั ฐานะ
และบคุ คล ไม่มากหรือน้อยเกินไป คนฟังสบาย
จับเรื่องราวได้ชดั และถูกต้องตามความประสงค์
เมื่อพูดจาสือ่ สารกันได้ไม่ติดขดั
กจ็ ะมีความเข้าอกเข้าใจกัน
และสามารถร่วมมือกันท�ำ งานสร้างสรรค์
ความสขุ ความเจริญให้เกิดขึ้นได้
ปัญหาต่างๆ กจ็ ะไม่เกิดขึ้น หรือหากจะเกิดขึ้นบ้าง
”กส็ ามารถพดู จาท�ำ ความเข้าใจกนั ได้โดยไม่ยากนัก…
พระบรมราโชวาท
ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของมหาวิทยาลยั เชียงใหม่
ณ ศาลาอ่างแก้ว มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
๒๔ มกราคม ๒๕๓๘
113
เอ้อื เฟ้ือเกอื้ กลู
“ สังคมใดก็ตาม
ถ้ามีความเอื้อเฟือ้ เกื้อกูลกัน
ด้วยความมุ่งดีมุ่งเจริญต่อกัน
”สังคมน้ันย่อมเต็มไปด้วยไมตรีจิตมิตรภาพ
มีความร่มเยน็ เปน็ สุข น่าอยู่…
พระราชดำ�รสั
พระราชทานเพือ่ เชิญลงพิมพ์ในนิตยสารทีร่ ะลึกครบ ๓๖ ปี
ของสโมสรไลออนส์แห่งกรงุ เทพฯ ในพระบรมราชูปถมั ภ์
พระต�ำ หนักจิตรลดารโหฐาน
๓๑ มีนาคม ๒๕๓๘
114
ประโยชน์อันยง่ั ยืน
“ งานที่ท�ำ เพือ่ ประโยชน์อนั ยงั่ ยืน
ของแผ่นดินอย่างแท้จริง แม้จะไม่มีผู้ใดรู้เหน็
หรือยกย่องสรรเสริญก็ตาม แต่ผลของงาน
ทีป่ รากฏเป็นความเจริญม่นั คงของประเทศชาติน้ัน
”เป็นสิ่งทีผ่ ู้กระท�ำ จะชืน่ ชมยินดีได้ทกุ เมื่อ...
พระราชด�ำ รสั
พระราชทานเพือ่ เชิญลงพิมพ์ในหนังสือ
เนือ่ งในโอกาสวันคล้ายวันสถาปนากรมทางหลวงครบ ๘๔ ปี
พระต�ำ หนกั จิตรลดารโหฐาน
๕ มีนาคม ๒๕๓๙
115
ผลมาจากเหตุ
“…เศรษฐกิจพอเพียงนี้ ขอย้�ำ ว่าเปน็ ท้ังเศรษฐกิจ
และความประพฤติ ทีท่ �ำ อะไรเพือ่ ให้เกิดผล
โดยมีเหตุและผล คือเกิดผลมาจากเหตุ ถ้าทำ�เหตทุ ีด่ ี
ถ้าคิดให้ดี ผลที่ออกมา คือสิ่งทีต่ ิดตามเหตุ
เช่นการกระทำ� กจ็ ะเป็นการกระท�ำ ที่ดี
และผลของการกระท�ำ นั้นก็จะเป็นการกระทำ�ทีด่ ี
ดี แปลว่ามีประสิทธิผล
”ดี แปลว่ามีประโยชน์
ดี แปลว่าทำ�ให้มีความสุข...
พระราชดำ�รสั
พระราชทานแก่คณะบุคคลต่างๆ ที่เข้าเฝ้าฯ ถวายพระพรชยั มงคล
เนือ่ งในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา
ณ ศาลาดสุ ิดาลยั สวนจิตรลดา พระราชวงั ดุสิต
๔ ธนั วาคม ๒๕๔๓
116
117
118
พอเพยี ง
“…พอเพียงคืออะไร ไม่ใช่เพียงพอ
คือว่าไม่ได้หมายความว่าให้ทำ�ก�ำ ไรเล็กๆ น้อยๆ
เท่าน้ันเอง ท�ำ ก�ำ ไรกท็ �ำ
ถ้าเราท�ำ กำ�ไรได้ดี มันกด็ ี แต่ว่าขอให้มันพอเพียง
”คือถ้าเอากำ�ไรหน้าเลือดมากเกินไป
มนั ไม่ใช่พอเพียง…
พระราชดำ�รสั
พระราชทานแก่คณะบคุ คลต่างๆ ที่เข้าเฝ้าฯ ถวายพระพรชยั มงคล
เนือ่ งในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา
ณ ศาลาดสุ ิดาลยั สวนจิตรลดา พระราชวงั ดสุ ิต
๔ ธันวาคม ๒๕๕๐
119
ปวงข้าพระพทุ ธเจ้า
ขอน้อมเกล้าน้อมกระหม่อม
ร�ำ ลึกในพระมหากรณุ าธิคุณหาที่สดุ มิได้
ขา้ พระพทุ ธเจา้ บริษทั กสท โทรคมนาคม จำ�กดั (มหาชน)
120
121
122
เทดิ ไวเหนอื เกลา
ขา พระพทุ ธเจา บรษิ ทั กสท โทรคมนาคม จำกัด (มหาชน)