สค32034

141

รฐั นิยมฉบบั ท่ี 2 : เร่อื ง การปองกนั ภัยท่ีจะบังเกิดแกช าติ

ดวยรัฐบาลพิจารณาเห็นวา ชาติไทยตองเปนที่เทิดทูนของชาวไทยอยางสูงสุด
เหนอื ส่งิ ใด ๆ การปอ งกนั รกั ษาชาติยอมเปน หนา ทีข่ องประชาชนทุกคนที่รวมชาติ จักตองปองกัน

อันตรายหรือความเสื่อมโทรมของชาติท่ีอาจมีมาดวยประการตาง ๆ จ่ึงประกาศเปนรัฐนิยมไว
ดังตอ ไปน้ี

1) ชนชาติไทยตอ งไมป ระกอบกิจการใด ๆ โดยไมคํานึงถึงผลประโยชนและความปลอดภัย
ของชาติ

2) ชนชาติไทยตองไมเปดเผยสิ่งซึ่งอาจเปนผลเสียหายแกชาติใหชนตางชาติลวงรู
เลยเปน อันขาด การกระทําเชน นนั้ เปนการทรยศตอชาติ

3) ชนชาติไทยตอ งไมทาํ ตนเปนตัวแทนหรือเปน ปากเสียงของตา งชาติ โดยไมคํานึงถึง
ผลประโยชนแหงชาติไทย ตองไมออกเสียงหรือแสดงตนเขาขางตางชาติในกรณีท่ีเปนปญหา

ระหวางชาติ การกระทําเชนนัน้ เปนการทรยศตอ ชาติ
4) ชนชาตไิ ทยตอ งไมแ อบอาง ซื้อขายที่ดินแทนชนตา งชาติ ในทางทเ่ี ปนภัยแกชาติ

การกระทาํ เชนนนั้ เปนการทรยศตอ ชาติ

5) เมื่อปรากฏวา มีผูหนึ่งผูใดทรยศตอชาติ เปนหนาที่ของชาวไทยตองเอาใจใส

รบี ระงับเหตุน้ัน
ประกาศมา ณ วนั ที่ 3 กรกฎาคม พทุ ธศกั ราช 2482

รฐั นิยมฉบบั ที่ 3 : เร่ือง การเรยี กชื่อชาวไทย

ดว ยรฐั บาลเหน็ วา การเรยี กชาวไทยบางสวนไมตองตามชื่อเช้ือชาติและความนิยม
ของผถู กู เรยี กกด็ ี การเรียกช่ือแบงแยกคนไทยออกเปนหลายพวกหลายเหลา เชน ไทยเหนือ ไทยอสิ าน
ไทยใต ไทยอิสลามกด็ ี ก็ไมส มควรแกส ภาพของประเทศไทย ซ่ึงเปนอันหนึ่งอันเดียวกัน จะแบงแยกมิได

จงึ ประกาศเปนรัฐนยิ มไว ดง่ั ตอไปน้ี

ผถู ูกเรียก 1) ใหเลิกการเรียกชาวไทย โดยใชชื่อท่ีไมตองตามช่ือเช้ือชาติและความนิยมของ

2) ใหใชคาํ วา “ไทย” แกช าวไทยท้งั มวลไมแบงแยก
ประกาศมา ณ วันท่ี 2 สงิ หาคม พุทธศักราช 2482

142

รฐั นยิ มฉบบั ที่ 4 : เร่อื ง การเคารพธงชาติ เพลงชาติ และเพลงสรรเสรญิ พระบารมี
ดวยรัฐบาลไดพิจารณาเห็นวา ธงชาติ เพลงชาติ และเพลงสรรเสริญพระบารมี
เปนส่ิงสําคัญประจําชาติ พึงไดรับความเชิดชูเคารพของชาวไทยท้ังมวล จ่ึงประกาศเปนรัฐนิยมไว
ดังตอไปนี้
1) เมื่อไดเหน็ การชกั ธงชาติขึ้น หรอื ลง จากเสาประจําสถานทร่ี าชการตามเวลาปกติ
หรอื ไดยนิ เสยี งแตรเดยี่ วหรอื นกหวดี เปาคาํ นบั หรอื ใหอาณัตสิ ัญญาณการชกั ธงชาติขนึ้ หรอื ลดธงลง
ใหแสดงความเคารพ โดยปฏิบตั ติ ามระเบยี บเคร่อื งแบบหรือตามประเพณนี ิยม
2) เมื่อไดเ หน็ ธงชยั เฉลมิ พล ธงเรอื รบ ธงประจํากองยุวชนทหาร หรือธงประจํากอง
ลกู เสอื ซงึ่ ทางราชการเชิญผานมา หรืออยูกับท่ีประจําแถวทหารหรือหนว ยยุวชนหรือลูกเสือ ให
แสดงความเคารพ โดยปฏบิ ตั ิตามระเบยี บเคร่ืองแบบหรอื ตามประเพณนี ยิ ม
3) เม่ือไดย นิ เพลงชาติ ซึง่ ทางราชการบรรเลงในราชการกด็ ี ซง่ึ บุคคลบรรเลงในงาน
พธิ ีอยา งหนง่ึ อยางใดก็ดี ใหผูท่ีรวมงาน หรือที่อยูในวงงานนั้น แสดงความเคารพ โดยปฏิบัติตาม
ระเบียบเครอื่ งแบบหรอื ตามประเพณนี ยิ ม
4) เมอ่ื ไดย ินเพลงสรรเสริญพระบารมี ซึง่ ทางราชการบรรเลงในราชการก็ดี ซง่ึ บคุ คล
บรรเลงในโรงมหรสพ หรือในงานสโมสรใด ๆ ก็ดี ใหผูท่ีรวมงานหรือที่อยูในวงงานหรือ
ในโรงมหรสพนน้ั แสดงความเคารพ โดยปฏิบัตติ ามระเบยี บเครือ่ งแบบหรือตามประเพณนี ิยม
5) เมือ่ ไดเหน็ ผใู ดไมแ สดงความเคารพดังกลาวในขอ 1 - 2 - 3 และ 4 น้ัน พงึ ชว ยกนั
ตักเตือนชแ้ี จงใหเ ห็นความสําคญั แหงการเคารพธงชาติ เพลงชาติ และเพลงสรรเสรญิ พระบารมี
ประกาศมา ณ วันที่ 8 กันยายน พุทธศักราช 2482

รฐั นยิ มฉบบั ที่ 5 : เร่ืองใหชาวไทยพยายามใชเครอื่ งอปุ โภคบริโภคที่มกี าํ เนิดหรอื
ทําขึ้นในประเทศไทย

เน่ืองดวยสถานการณของโลกอยูในสภาพสงคราม ทุกประเทศทั้งที่เปนคูสงคราม
และเปนกลาง จําตองสนับสนุนการเกษตร พาณิชยและอุตสาหกรรมของชาติเปนพิเศษ
คณะรฐั มนตรีไดพจิ ารณาเหน็ วาถึงเวลาจําเปน ทีจ่ ะตอ งชกั ชวนชาวไทยใหก ระทําเชนนน้ั จ่ึงไดลงมติ
เปนเอกฉันทใ หประกาศเปนรัฐนยิ มไวด งั ตอ ไปน้ี

1) ชาวไทยพึงพยายามบริโภคแตอ าหารอนั ปรุงจากส่ิงซึ่งมีกําเนิดหรือทําขึน้ ในประเทศไทย
2) ชาวไทยพงึ พยายามใชเครื่องแตงกายดวยวัตถทุ ่ีมีกําเนดิ หรอื ทาํ ข้นึ ในประเทศไทย
3) ชาวไทยพึงชวยกนั สนับสนนุ งานอาชีพ การเกษตร พาณิชย อุตสาหกรรมและวิชาชีพ
ของชาวไทยดว ยกนั

143

4) กจิ การสาธารณูปโภคอันใดทรี่ ฐั บาลหรือชาวไทยจดั ใหมขี ึน้ แลว ชาวไทยพงึ พยายามใช
และสนับสนุน

5) ชาวไทยผปู ระกอบการเกษตร พาณิชย อตุ สาหกรรม งานอาชพี หรอื วชิ าชีพ อันไดรับ
การสนับสนุนโดยรัฐนิยมฉบับนี้ ตองพยายามรักษามาตรฐานปรับปรุงคุณภาพใหดียิ่งขึ้น และ
ดําเนินกิจการนน้ั ๆ ดวยความซ่อื สัตยส จุ ริตทุกประการ

ประกาศมา ณ วันท่ี 1 พฤศจิกายน พุทธศกั ราช 2482

รัฐนิยมฉบบั ท่ี 6 : เรือ่ ง ทํานองและเน้อื รอ งเพลงชาติ
ดวยรัฐบาลไดพิจารณาเห็นวา ทํานองและเนื้อรองเพลงชาติ ซ่ึงไดประกาศไว
ณ วันท่ี 20 สิงหาคม พุทธศักราช 2477 นั้น ทํานองเพลงเปนท่ีนิยมแพรหลายตามสมควรแลว
แตเนอ้ื รอ งจะตองมีใหม เพราะช่ือประกาศไดเ รียกวาประเทศไทยแลว จึงไดประกาศใหประชาชน
เขาประกวดแตงมาใหม บัดน้ี คณะกรรมการไดพิจารณาคัดเลือกเนื้อรองบางบทเสนอให
คณะรฐั มนตรวี ินจิ ฉัย คณะรัฐมนตรีไดประชุมปรึกษาพิจารณาแลว ลงมติพรอมกันตกลงตามบท
เพลงของกองทัพบกโดยแกไขเล็กนอย จึงประกาศเปนรัฐนิยมไว ดังตอ ไปน้ี
1)ทาํ นองเพลงชาติ ใหใ ชทาํ นองเพลงของพระเจนดรุ ยิ างค ตามแบบทีม่ ีอยู ณ กรมศิลปากร
2) เน้อื รอ งเพลงชาติ ใหใ ชบทเพลงของกองทพั บก ดงั ตอ ไปน้ี

ประเทศไทยรวมเลือดเน้ือชาตเิ ช้อื ไทย
เปนประชารัฐไผทของไทยทกุ สวน
อยูด ํารงคงไวไ ดท้งั มวล
ดวยไทยลว นหมายรกั สามัคคี
ไทยนรี้ ักสงบแตถึงรบไมข ลาด
เอกราชจะไมใหใครขมข่ี
สละเลือดทกุ หยาดเปน ชาตพิ ลี
เถลิงประเทศชาติไทยทวมี ชี ัย ชโย
ประกาศมา ณ วันท่ี 10 ธนั วาคม พุทธศกั ราช 2482

144

รฐั นยิ มฉบบั ที่ 7 : เรือ่ ง ชักชวนใหช าวไทยรวมกันสรางชาติ
โดยทรี่ ัฐบาลพจิ ารณาเหน็ วาการทชี่ าตขิ องเราจะเจริญกาวหนาสมความปรารถนา
อนั ดไี ดย อ มอยูท ่ขี า ราชการจะตอ งชวยกันทํางานตามหนาท่ีอยางเขมแข็งและใฝใจทุกวิถีทางที่จะ
ชว ยสนับสนุนพีน่ องชาวไทยใหมีทางประกอบอาชพี โดยหวังใหฐานะของคนทกุ คนดขี ้นึ เปน ลาํ ดบั
อนึ่ง งานสรางชาติ เปนงานท่ีใหญย่ิงตองชวยกันอยางพรอมเพรียง ถาพี่นอง
ชาวไทยทุกคนพยายามแสวงหาอาชีพอันสุจริตสําหรับตนเองและครอบครัวโดยไมเลือกงาน
ประกอบการงานของตนใหม ีรายไดพ อที่จะทํานบุ ํารงุ ครอบครัวของตนใหรุงเรืองยิง่ ข้ึน กย็ อมจะทํา
ใหช าตขิ องเราเจริญรวดเรว็ โดยมิตองสงสัย การท่พี ่ีนอ งชาวไทยชวยกันทํางานเชนน้ี ยอมไดชื่อวา
รว มกันสรางชาติ คณะรัฐมนตรีจึงลงมตเิ ปนเอกฉันท ใหป ระกาศเปน รฐั นยิ มไว ดังตอ ไปน้ี
“ชาวไทยทุกคนตอ งรว มกนั สรา งชาติโดยทุกคนซึ่งมกี ําลงั กายดตี อ งทํางานประกอบ
อาชีพเปนหลักแหลง ผูไมป ระกอบอาชีพเปนหลักฐานนับวาเปนผไู มช วยชาตแิ ละไมควรไดรบั ความ
นบั ถือของชาวไทยท่วั ไป”
ประกาศมา ณ วนั ที่ 21 มนี าคม พทุ ธศกั ราช 2482

รฐั นยิ มฉบับท่ี 8 : เรอ่ื ง เพลงสรรเสรญิ พระบารมี
โดยเหตุทไี่ ดบญั ญตั ใิ หเ รยี กชอื่ ประเทศวา “ประเทศไทย” รฐั บาลจงึ เหน็ สมควรแกไ ข
บทเพลงสรรเสริญพระบารมี มิใหมีคําวา สยาม และตัดทอนขอความและทํานองใหกระทัดรัด
เหมาะสมย่งิ ขึ้น คณะรฐั มนตรจี งึ ลงมตเิ ปน เอกฉันทใหป ระกาศเปน รัฐนิยม แกไ ขบทเพลงสรรเสรญิ
พระบารมีแบบพศิ ดาร ใหมีขอความดังตอไปน้ี
ขา วรพทุ ธเจา เอามโนและศิระกราน นบพระภมู บิ าลบรมกษตั รยิ ไ ทย
ขอบันดาล ธประสงคใ ด จงสทิ ธิดั่ง หวงั วรหฤทัย ดจุ ถวายไชย ชโย
สวนทาํ นองเพลงแบบสังเขปน้ันใหค งไวต ามเดมิ
ประกาศมา ณ วนั ที่ 26 เมษายน พุทธศกั ราช 2483

รฐั นิยมฉบบั ท่ี 9 : เรอ่ื ง ภาษาและหนงั สอื ไทยกับหนา ที่พลเมอื งดี
ดวยรัฐบาลพิจารณาเหน็ วา การทีช่ าติไทยจะดํารงถาวรและเจรญิ กา วหนายง่ิ ขึ้นไปน้ัน
ยอ มตอ งใชภ าษาและหนังสอื ของชาตเิ ปนสวนประกอบอันสําคญั คณะรัฐมนตรีจึงไดลงมตเิ ปน เอกฉันท
ใหประกาศรฐั นยิ มไวด ังตอไปน้ี
1) ชนชาตไิ ทย จะตอ งยกยอ ง เคารพ และนบั ถอื ภาษาไทย และตองรูสกึ เปน เกยี รติยศ
ในการพดู หรือใชภาษาไทย

145

2) ชนชาตไิ ทย จะตอ งถือวา หนาที่ของพลเมอื งไทยท่ดี ปี ระการทีห่ นึ่ง คอื ศกึ ษาใหร ู
หนงั สอื ไทยอนั เปนภาษาของชาติ อยางนอยตองใหอา นออกเขยี นได ประการทสี่ องชนชาตไิ ทยจะตอง
ถือเปนหนาที่อนั สําคญั ในการชวยเหลอื สนับสนุนแนะนาํ ชักจงู ใหพลเมืองทยี่ ังไมรูภาษาไทย หรือยัง
ไมร หู นงั สือไทย ใหไ ดรภู าษาไทย หรือใหร หู นงั สอื ไทยจนอานออกเขียนได

3) ชนชาตไิ ทย จะตองไมถอื เอาสถานทีก่ ําเนิด ภูมลิ ําเนาทอ่ี ยหู รอื สําเนยี งแหงภาษา
พดู ที่แปรงไปตามทองถิน่ เปนเครอื่ งแสดงความแตกแยกกัน ทกุ คนตองถือวา เมื่อเกิดมาเปนชนชาตไิ ทย
กม็ ีเลอื ดไทยและพดู ภาษาไทยอยา งเดยี วกนั ไมม ีความแตกตางกนั ในการกําเนิดตางทองท่ีหรือพูด
ภาษาไทยดวยสําเนียงตา ง ๆ กนั

4) ชนชาติไทย จะตองถือเปน หนาทใี่ นการปฏบิ ตั ติ นเปน พลเมืองดีแหงชาติ ชวยแนะนํา
ชักชวนกันส่ังสอนผูท่ียังไมรูไมเขาใจหนาท่ีพลเมืองดีของชาติ ใหไดรูไดเขาใจในหนาท่ีพลเมืองดี
แหงชาติไทย

ประกาศมา ณ วันที่ 24 มถิ นุ ายน พุทธศกั ราช 2483

รัฐนยิ มฉบบั ที่ 10 : เรื่องการแตงกายของประชาชนชาวไทย
ดวยรัฐบาลไดสังเกตเห็นวา การแตงกายของประชาชนชาวไทยในสาธารณสถาน
หรือท่ีชมุ นุมชน ยังไมส ภุ าพเรียบรอยสมกบั วัฒนธรรมของชาติไทย
คณะรัฐมนตรีจึงไดล งมตเิ ปน เอกฉนั ทใ หประกาศเปนรัฐนยิ มไวดังตอ ไปน้ี
1) ชนชาติไทยไมพ งึ ปรากฏตวั ในท่ีชมุ นุมชน หรือสาธารณสถาน ในเขตเทศบาลโดย
ไมแตงกายใหเ รียบรอ ย เชน นงุ แตก างเกงชัน้ ใน หรือไมสวมเส้อื หรอื นุงผาลอยชาย เปนตน
2) การแตง กายทถ่ี ือวาเรียบรอ ยสําหรับประชาชนชาวไทย มดี ังตอไปนี้

ก. แตง เครอ่ื งแบบตามสทิ ธแิ ละโอกาสทจ่ี ะแตง ได
ข. แตง ตามแบบสากลนิยมในทาํ นองท่ีสภุ าพ
ค. แตงตามประเพณนี ิยมในทํานองที่สุภาพ
ประกาศมา ณ วันที่ 15 มกราคม พุทธศักราช 2484

รัฐนิยมฉบับท่ี 11 : เรื่อง กจิ ประจําวันของคนไทย
ดวยรัฐบาลไดพจิ ารณาเห็นวา การรจู กั ปฏิบัติกิจประจําวันเปนขอสําคัญอยางหน่ึง
ซ่ึงเกี่ยวแกการผดุง สงเสริมวัฒนธรรมของชาติ อันจะเปนผลใหประชาชนพลเมืองไทยท่ัวไป
มีสขุ ภาพแขง็ แรงมนั่ คง เปน กาํ ลงั ของชาติสืบไป คณะรัฐมนตรจี ึงไดลงมติเปนเอกฉันทใหประกาศ
เปน รัฐนิยมไวดังตอไปน้ี

146

1) ชนชาติไทยพึงแบงเวลาในวันหนึ่งออกเปน 3 สวน คือ ปฏิบัติงานท่ีเปนอาชีพ
สวนหนึ่ง ปฏิบัติกิจสวนตัวสวนหนึ่ง และพักผอนหลับนอนอีกสวนหน่ึง ใหเปนระเบียบและมี
กาํ หนดเวลาอันเหมาะสมจนเกดิ เปนนิสัย

2) ชนชาตไิ ทยพงึ ปฏิบัตกิ จิ ประจาํ วันตามปกติดังตอไปนี้
ก. บรโิ ภคอาหารใหต รงตามเวลาไมเ กิน 4 มื้อ
ข. นอนประมาณระหวา ง 6 ถึง 8 ช่ัวโมง
ชนชาติไทยพึงตั้งใจปฏบิ ตั ิหนาทป่ี ระกอบกิจการงานของตนโดยไมทอถอย และ

หลีกเลย่ี ง กับควรหยดุ เพอ่ื รับประทานอาหารและพกั กลางวนั ไมเ กิน 1 ชว่ั โมง เมอื่ พน กําหนดเวลาทาํ งาน
เวลาเย็น ควรออกกาํ ลังกายโดยเลนกีฬากลางแจงวันหนึ่งอยางนอย 1 ช่ัวโมง หรือประกอบงานอ่ืน
เชน ทําสวนครวั เลย้ี งสตั ว หรอื ปลกู ตนไม เปนตน และเม่ือชําระลางรางกายแลว จึงรับประทาน
อาหาร

3) ชนชาตไิ ทยพงึ ใชเวลาวา งเวลากลางคืน ทาํ การงานอนั จําเปนท่คี ่งั คางอยูใหเสร็จ
หรือสนทนาปราศัยกับบุคคลในครอบครัว มิตรสหาย ศึกษาหาความรูโดยการฟงขาวทางวิทยุ
กระจายเสียง อา นหนังสือ หรอื ในการชมมหรสพ หรอื ศิลปกรรม แลวแตโ อกาส

4) ชนชาติไทยพึงใชเวลาในวันหยุดงาน ใหเปน ประโยชนแกรางกายและจิตใจ เชน
ประกอบกิจในทางศาสนา ฟงเทศน ทําบุญ ศึกษาหาความรู ทองเท่ียว เลนกีฬา หรือพักผอน
เปน ตน

ประกาศมา ณ วันที่ 8 กนั ยายน พทุ ธศักราช 2484

รฐั นยิ ม ฉบับท่ี 12 : เรอื่ ง การชว ยเหลือคุมครองเดก็ คนชราหรือคนทุพพลภาพ
ดวยรัฐบาลไดพิจารณาเหน็ วา ในการอยรู วมกันแหงชุมนมุ ชนนั้น ความมีใจเผ่ือแผ
ชว ยเหลอื ผทู อี่ ยใู นเยาววยั คนชราหรือคนทุพพลภาพ เปน วัฒนธรรมอนั หนงึ่ ซึ่งบุคคลจักตองปฏบิ ตั ิ
คณะรฐั มนตรีจึงไดล งมติเปนเอกฉันท ใหป ระกาศเปนรฐั นิยมไวดงั ตอไปน้ี
1) ในทีส่ าธารณสถานหรือในถนนหลวง ใหบ ุคคลทําการชวยเหลือคมุ ครองโดยลกั ษณะ
ทีจ่ ะยังความปลอดภัยใหแ กเ ดก็ คนชราหรือคนทพุ พลภาพในการสัญจรไปมา หรือในการหลบหลกี
ภยนั ตราย
2) ผูใดสามารถกระทําการชวยเหลือคุมครองดังกลาวในขอ 1 ถือวาผูน้ันเปนผูมี
วัฒนธรรม ควรไดรับความนบั ถอื ของชาวไทย
ประกาศมา ณ วันท่ี 28 มกราคม พทุ ธศักราช 2485

147

รฐั บาลจอมพล ป. พิบลู สงคราม ไดเปล่ียนแปลงประเพณแี ละมีการสรา งวฒั นธรรมใหม
เม่ือ พ.ศ. 2485 ไดจัดตั้งสภาวัฒนธรรมแหงชาติขึ้นเพ่ือจัดระเบียบการดําเนินชีวิตของคนไทย
ใหเปน แบบอารยประเทศ โดยประกาศรัฐนิยมฉบับตาง ๆ เพ่ือใหสอดคลองกับการเปลี่ยนแปลง
การปกครองและใหเกดิ ความทันสมัย อาทิ

1) สั่งหามประชาชนกินหมากโดยเด็ดขาด
2) ไมส ง เสริมศิลปะและดนตรไี ทยเดมิ แตส งเสริมดนตรสี ากล ฯลฯ
3) มคี าํ ขวัญในสมัยนนั้ วา “มาลานําไทยสมู หาอาํ นาจ” หากผูหญิงคนใดไมใ สห มวกจะ
ถูกตํารวจจับและปรับ
4) วางระเบยี บการใชค ําแทนช่อื เปนมาตรฐาน เชน ฉนั ทาน เรา
5) มคี ําส่งั ใหข า ราชการกลา วคาํ วา “สวสั ดี” ในโอกาสแรกทพ่ี บกัน
กอ นสงครามโลกครั้งท่ีสอง เกิดสงครามอินโดจีนระหวางประเทศไทยกับประเทศ
ฝรั่งเศส จากปญหาเร่ืองการใชแมน้ําโขงเปนเสนแบงพรมแดน ระหวางประเทศไทยกับอินโดจีน
ซง่ึ อยูในครอบครองประเทศฝรง่ั เศสมาตงั้ แตส มัยรชั กาลที่ 5 โดยประเทศฝร่ังเศสไมยอมตกลงเร่ือง
การใชรอ งนํ้าลึกเปน เสน เขตแดน
ในเดอื นพฤศจกิ ายน พ.ศ. 2483 ประเทศฝรั่งเศสสงเครอื่ งบินมาทงิ้ ระเบิดเมืองนครพนม
การรบระหวางประเทศฝรั่งเศสกับประเทศไทยจึงเร่ิมข้ึน ประเทศฝรั่งเศสโจมตีประเทศไทยทาง
อรญั ประเทศ รัฐบาล จอมพล ป. พิบลู สงคราม สง ทหารไทยเขาไปในอินโดจีนทางดา นเขมร แตใ นที่สุด
ญ่ีปนุ เสนอตวั เขาไกลเกลี่ย จนมีการสงผูแทนไปลงนามอนุสัญญาโตเกียว เมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม
พ.ศ. 2484 ในคร้งั นั้นไทยไดดนิ แดนฝง ขวาแมน ้าํ โขงคนื รวมทง้ั ทางใตของแมน าํ้ โขงตรงขา มปากเซ
คอื แขวงจาํ ปาศักดิ์ และดนิ แดนในเขมรที่เสียใหฝ ร่ังเศสไปเมือ่ ป พ.ศ. 2450 กลับคนื มาดว ย
ในวนั ท่ี 24 มิถนุ ายน พ.ศ. 2484 พลเอกพระยาพหลพลพยุหเสนา ไดเปนผูวางศิลาฤกษ
กอสราง “อนสุ าวรยี ช ัยสมรภมู ิ” เพื่อเปน อนสุ รณส ถานระลกึ ถึงชัยชนะของไทยตอ ประเทศฝรั่งเศส
และหนงึ่ ปต อมา จอมพล ป. พบิ ูลสงคราม เปน ผูกระทําพธิ ีเปดเมื่อวันที่ 24 มถิ ุนายน พ.ศ. 2485
ในชวงสงครามโลกคร้ังท่ีสอง จอมพล ป. พิบูลสงคราม ในฐานะนายกรัฐมนตรีไทย
ตองใชความพยายามอยางมากในการประคับประคองประเทศชาติ ใหผานพนวิกฤตไปไดหลาย
ประการ ทง้ั น้ีมกี ารบอกเลา กนั วา ทานขอพระราชทานยศจอมพลใหกับตนเองเพราะทานตองการ
ทาํ สงครามจติ วิทยากบั ทางกองทัพญี่ปุน หลังสงครามโลกสงบแลว ทานตองติดคกุ ระหวางการถูกไตสวน
ในฐานะอาชญากรสงครามอยูระยะหน่ึงตามพระราชบัญญัติอาชญากรรมสงครามที่รัฐบาลไทย
ประกาศใชเปน กฎหมายหลงั สงครามโลก อยางไรก็ดี ศาลไทยไดพ จิ ารณาเหน็ วา “กฎหมายยอ มไมม ี
ผลยอ นหลัง” จึงปลอยตัวทา นเปน อิสระ หลงั จากนนั้ ทานก็ไดประกาศยุติบทบาททางการเมืองทั้งหมด
กลบั ไปใชช วี ิตเรียบงายอยูบา นที่ อาํ เภอลําลูกกา จงั หวัดปทมุ ธานี โดยปลกู ผกั ตาง ๆ เพ่อื เลยี้ งชีพ
กิจกรรมทายเรื่องท่ี 1 เหตุการณส ําคญั ทางประวตั ศิ าสตรทม่ี ผี ลตอ การพฒั นาชาตไิ ทย
(ใหผูเ รยี นไปทํากจิ กรรมทา ยเรือ่ งที่ 1 ท่ีสมดุ บันทกึ กิจกรรมการเรยี นรูป ระกอบชดุ วิชา)

148

เรื่องที่ 2 ตวั อยา งการวเิ คราะหแ ละอภปิ รายเหตุการณส ําคัญทางประวัติศาสตร
ที่มผี ลตอการพัฒนาชาตไิ ทย
การวเิ คราะหขอมูลทางประวตั ิศาสตร คือ การวเิ คราะหและการตีความขอมูลทาง

ประวัติศาสตรโดยการนําขอมูลท่ีไดสืบคน รวบรวม คัดเลือก และประเมินไว นํามาพิจารณาใน
รายละเอยี ดทุกดาน นักประวตั ศิ าสตรต องใชเหตผุ ล เปน แนวทางในการตีความเพอ่ื นาํ ไปสูการคนพบ
ขอเทจ็ จริงทางประวัตศิ าสตรที่ถูกตอ ง

ความสําคัญท่ีใชเปน แนวทางทผี่ ูว เิ คราะหจะนําไปใชในการวิเคราะหโดยระมดั ระวัง
ไมลาํ เอยี ง จะใหเ กิดความนาเชือ่ ถือไดมากท่สี ุด

1. หลักฐานท่ีจําแนกความสําคญั ตาง ๆ
2. หลกั ฐานทใ่ี ชอกั ษรเปน ตวั กาํ หนด
3. หลกั ฐานทก่ี าํ หนดตามจดุ หมายของการผลติ

3.1 หลกั ฐานที่มนุษยสรางขน้ึ
3.2 หลักฐานที่ไมไดเปน ผลผลิตจากสง่ิ ทม่ี นุษยส รางขน้ึ
ตัวอยางแนวทางการวิเคราะหและอภปิ ราย
1. การทําสนธสิ ัญญาเบาวร ิง ในรชั กาลท่ี 4 ผลกระทบท่ีเกดิ กับประเทศไทย
ขอดี
1. ไดรบั วทิ ยาการจากประเทศชาตติ ะวันตกสมยั ใหม
2. มีเสนทางการคมนาคมสะดวก เชน การสรางถนน ขุดคลองใชเปนเสนทางใน
การเดินทางทาํ ใหเ กดิ ประโยชนด านการคาขาย
3. การคา ขาย ประชาชนสามารถคาขายไดอยางอสิ ระมากข้นึ
4. ขา ว เปนสินคา สง ออกท่ีสําคัญท่ีสุดของไทย สง ผลถึงปจจบุ นั
ขอ เสียเปรียบ
1. การยินยอมใหอังกฤษเขามาตั้งกงสุล ทําใหอํานาจพิจารณาคดีท่ีมีชาวอังกฤษ
รวมดว ยกงสลุ ตองมสี ว นรวมพจิ ารณา
2. ชาวตางประเทศมีสิทธิเสรีภาพในการเชาและสามารถถือครองท่ีดินไดหากทํา
การเชา มาไมนอ ยกวา 10 ป ในประเทศไทย

กจิ กรรมทา ยเรื่องที่ 2 ตวั อยา งการวเิ คราะหแ ละอภปิ รายเหตกุ ารณสําคัญทางประวตั ิศาสตร
ที่มผี ลตอการพัฒนาชาติไทย

(ใหผ เู รียนไปทาํ กิจกรรมทายเรื่องที่ 2 ท่สี มดุ บนั ทกึ กจิ กรรมการเรยี นรูประกอบชุดวชิ า)

149

บรรณานกุ รม

กรมทางหลวงชนบท. พระราชกรณยี กิจ รัชกาลที่ 10. [ออนไลน]. เขา ถึงไดจ าก :
http://deac.drr.go.th/th/node/215. (วนั ทีค่ นขอ มูล : 28 มีนาคม 2561).

กรมศลิ ปากร. พระมหากษตั ริยของไทย. [ออนไลน]. เขาถึงไดจาก :
http://www.finearts.go.th/parameters/search/หนังสอื อเิ ลก็ ทรอนิกส/
book/154.html. (วนั ทค่ี นขอ มลู : 28 มีนาคม 2561).

กระทรวงวฒั นธรรม, กรมศลิ ปากร. พระมหากษตั รยิ ข องไทย. กรุงเทพฯ : อมรินทร
พรนิ้ ติ้งแอนดพ ับลซิ ซงิ่ จํากดั , 2560.

กอบแกว นาจพนิ ิจ. อาหารไทย กรุงเทพฯ : โปรแกรมวชิ าคหกรรมศาสตรทัว่ ไป
คณะวิทยาศาสตรและเทคโนโลยสี ถาบันราชภัฏสวนดุสติ , 2542.

กอบแกว นาคพนิ ิจ. เร่อื งประวตั ิอาหารไทย สืบคน วนั ท่ี 23 พฤศจกิ ายน 2556. [ออนไลน].
เขาถึงไดจ าก : http://khaocookingschool.blogspot.com/2010/01/by-prof-
kobkaew-najpinij.html. (วันท่ีคน ขอมูล : 29 มนี าคม 2561).

ชัยสทิ ธ์ิ ปะนันวงค. “สมัยสโุ ขทยั ” ประวตั ิศาสตรช าตไิ ทย. กรมศิลปกร, กระทรวงวฒั นธรรม;
พ.ศ. 2558. [ออนไลน]. เขาถงึ ไดจ าก : http://thainationhistory.blogspot.com/
p/18-1800-1.html. (วนั ท่ีคน ขอ มลู : 27 มีนาคม 2561).

ดนัย ไชยโยธา. พัฒนาการของมนษุ ยก ับอารยธรรมในราชอาณาจกั รไทย เลม 1. กรุงเทพฯ :
โอเดยี นสโตร, 2543.

ดนยั ไชยโยธา. ประวตั ศิ าสตรไทย : ยคุ กรุงธนบรุ ถี ึงกรุงรตั นโกสนิ ทร. พิมพค ร้ังที่ 2. กรงุ เทพฯ :
โอเดยี นสโตร, 2550.

ดวงมน จติ จาํ นง. คณุ คา และลกั ษณะเดนของวรรณคดไี ทย สมัยรัตนโกสนิ ทรต อนตน .
กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พมหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร, 2540.

ดํารงราชานุภาพ, สมเดจ็ ฯ กรมพระยา. ตาํ นานหนังสอื พระราชพงศาวดาร ฉบบั พระราชหตั ถเลขา
ภาคตน , 2505.

ดาํ รงราชานุภาพ, สมเดจ็ กรมพระยา. ความทรงจาํ พระนคร. 2518.
ทรงสรรค นิลกาํ แหง. เอกสารบรรณรกั ษศาสตร. 2514.
ธีระ แกว ประจนั ทร. “สมัยอยุธยา” ประวัติศาสตรช าตไิ ทย ; กรมศิลปกร, กระทรวงวัฒนธรรม ;

พ.ศ. 2558 และพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และ
เอกสารอื่น - นนทบุรี : ศรีปญญา 2559) [ออนไลน]. เขาถึงไดจาก :
https://patlabua.wordpress.com/, (วนั ที่คน ขอ มูล 27 มนี าคม 2561)

150

นามานกุ รมพระมหากษตั รยิ ไทย. มลู นธิ สิ มเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ า. นามานกุ รม
พระมหากษตั รยิ ไ ทย. กรงุ เทพฯ : นานมบี คุ สพับลเิ คชนั่ , 2554.

นายประสาร ธาราพรรค. ผูเรียบเรยี ง. [ออนไลน]. เขา ถงึ ไดจ าก :
https://www.technicchan.ac.th/UserFiles/File/พลเรือเอก%20พระเจาบรมวงศ
เธอ.pdf. (วันท่คี น ขอมลู 28 : มีนาคม 2561).

บณั ฑติ ลิว่ ชยั ชาญ และสรุ ยิ า สดุ สวาท. “แผน ดนิ ผคู น และพัฒนาการบา นเมืองในดินแดน
ประเทศไทย” ประวตั ศิ าสตรช าติไทย. ม.ป.ม. : กรมศิลปกร, กระทรวงวัฒนธรรม;
2558.

บญุ สม ยอดมาลี. การสรา งจติ สาํ นกึ ในการอนรุ กั ษป รบั ปรนและเหน็ คณุ คา มรดกทาง
วฒั นธรรม. (รายงานการวจิ ยั ). มหาสารคาม : สถาบนั วิจยั ศลิ ปะและวฒั นธรรมอสี าน
มหาวทิ ยาลยั มหาสารคาม, 2544.

ปารวี ไพบลู ยย งิ่ . ภูมิแผน ดนิ ไทย 6 อาหารไทย. กรงุ เทพมหานคร : บรษิ ัท ไทยประกนั ชวี ติ
จํากดั , 2545.

พจนานกุ รมฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน. หนา 563.
พระอจั ฉรยิ ภาพดา นภาษาและวรรณกรรมท่แี ฝงดว ยปรชั ญา จากในหลวง รัชกาลที่ 9.

[ออนไลน]. เขาถงึ ไดจ าก : https://www.drivemate.asia/blog/. (วนั ท่ีคนขอมลู :
29 มีนาคม 2561).
มหาวิทยาลัยสุโขทยั ธรรมาธริ าช. เอกสารการสอนชดุ ประวัตศิ าสตรสงั คมและการเมอื งไทย.
ม.ป.ม. : สาํ นักพมิ พมหาวิทยาลยั สุโขทยั ธรรมาธริ าช, 2547.
มลู นธิ ิสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า. นามานกุ รมพระมหากษัตรยิ ไ ทย. กรงุ เทพฯ : มูลนิธิสมเด็จ
พระเทพรตั นราชสดุ า, 2554.
รงรอง วงศโอบออ ม. ประวตั ศิ าสตรไทย. กรุงเทพฯ : ทอรช , 2560.
รชพร จันทรส วา ง. ความรูพน้ื ฐานของมัคคุเทศกแ ละการทอ งเท่ียวอาเซียน. หนว ยท่ี 7
อาหาร ขนม และผลไมไทยกับการทองเท่ียว. นนทบุรี :
มหาวทิ ยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธริ าช, 2557.
เรอ่ื งมรดกไทย. [ออนไลน]. เขา ถึงไดจ าก : http://ich.culture.go.th/index.php/th/
ich/meaning. (วนั ที่คน ขอ มลู : 28 มีนาคม 2561).
วรรณภิ า ณ สงขลา. จิตรกรรมสมัยรัตนโกสินทร รชั กาลที่ 1. กรงุ เทพฯ :
ฝายอนรุ ักษจ ติ รกรรมฝาผนังและประติมากรรมตดิ ท่ี กองโบราณคดี
สํานกั พมิ พกรมศลิ ปากร, 2537

151

สถาบันพระปกเกลา . ความรูเบอ้ื งตน เกย่ี วกบั สถาบนั พระมหากษตั ริย. [ออนไลน]. เขา ถึงไดจ าก :
http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title

สถาบนั พระปกเกลา. ฐานขอมูลการเมอื งการปกครอง. [ออนไลน]. เขาถึงไดจาก :
http://www.hindumeeting.com/forum/index.php?topic=2020.0.
https://www.thairath.co.th/content/799687 (วันทค่ี นขอมลู : 28 มีนาคม 2561).

สถาบนั พระมหากษตั รยิ ใ นระบบการเมืองการปกครองไทย. [ออนไลน]. เขา ถงึ ไดจ าก :
www.mwit.ac.th/~keng/lesson05/7.doc

สมพร เทพสิทธา. ดวงประทปี จากพระบรมราโชวาทพระบาทสมเด็จพระเจาอยหู วั . กรงุ เทพฯ:
พิมพส วย, 2549. [ออนไลน]. เขา ถึงไดจาก :
http://dharma.thaiware.com/mobile/
article_mobile_detail.php?article_id=270, (วันทคี่ น ขอ มลู : 26 มนี าคม 2561).

สันติ เลก็ สขุ ุม. จติ รกรรมสมัยรัชกาลท่ี 3 : ความคิดเปลย่ี นการแสดงออกก็เปล่ียนตาม.
กรุงเทพฯ : เมอื งโบราณ, 2548

สารานุกรมไทยสาํ หรบั เยาวชน โดยพระราชประสงคพ ระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูหวั เลมที่ 24
เรอื่ งที่ 1 วรรณคดีมรดก สมัยรตั นโกสนิ ทร (พ.ศ. 2325 - ปจ จบุ นั ). [ออนไลน].
เขาถงึ ไดจ าก : http://oknation.nationtv.tv/blog/pakthada/
2010/03/16/entry-6. (วันที่คน ขอมูล : 29 มีนาคม 2561).

สารานุกรมไทยสําหรบั เยาวชน. [ออนไลน]. เขาถงึ ไดจาก :
http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?book=21&chap=2&p
age=t21-2-infodetail03.html. (วนั ท่ีคน ขอ มลู : 28 มนี าคม 2561).

สาํ นกั งาน กศน. ประวัตศิ าสตรชาติไทยและบญุ คณุ ของพระมหากษตั รยิ ไ ทย. [ออนไลน].
เขาถึงไดจาก : http://www.nfe.go.th/onie/attachments/article/283/11.pdf

สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ. 9 แผน ดนิ ของการปฏริ ปู ระบบราชการ
(พระบาทสมเด็จพระพทุ ธยอดฟา จฬุ าโลกมหาราช). พิมพครงั้ ที่ 2. ม.ปม. :
วิชั่นพรนิ้ แอนด มเี ดีย จาํ กดั , 2550.

“ ”. 9 แผน ดินของการปฏริ ปู ระบบราชการ (พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธเลศิ หลา นภาลยั ).
พิมพค รง้ั ท่ี 2. ม.ปม. : วิชน่ั พรน้ิ แอนด มเี ดยี จาํ กดั , 2550.

“ ”. 9 แผน ดินของการปฏริ ูประบบราชการ (พระบาทสมเด็จพระน่งั เกลา เจาอยูห ัว).
พมิ พค รัง้ ท่ี 2. ม.ปม. : วิชน่ั พร้ินแอนด มเี ดยี จํากดั , 2550.

“ ”. 9 แผน ดนิ ของการปฏริ ปู ระบบราชการ (พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลาเจา อยูหวั ).
พมิ พค ร้งั ท่ี 2. ม.ปม. : วชิ น่ั พรน้ิ แอนด มีเดีย จํากดั , 2550.

152

“ ”. 9 แผน ดินของการปฏริ ูประบบราชการ (พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา เจา อยหู วั ).
พมิ พครงั้ ที่ 2. ม.ปม. : วชิ ัน่ พริน้ แอนด มีเดยี จาํ กดั , 2550.

“ ”. 9 แผน ดนิ ของการปฏริ ปู ระบบราชการ (พระบาทสมเด็จพระปกเกลา เจา อยหู วั ).
พิมพคร้ังที่ 2. ม.ปม. : วชิ ัน่ พริน้ แอนด มเี ดีย จํากดั , 2550.

“ ”. 9 แผนดนิ ของการปฏริ ปู ระบบราชการ (พระบาทสมเดจ็ พระปรเมนทรมหาอานนั ท
มหิดล). พิมพครั้งที่ 2. ม.ปม. : วิช่นั พรน้ิ แอนด มเี ดยี จํากัด, 2550.

“ ”. 9 แผนดินของการปฏริ ปู ระบบราชการ (พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู ัวภมู ิพลอดลุ ย
เดช). พมิ พค รง้ั ท่ี 2. ม.ปม. : วิชนั่ พริ้นแอนด มเี ดีย จํากัด, 2550.

“ ”. 9 แผน ดนิ ของการปฏริ ูประบบราชการ (พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา
เจาอยหู วั ). พมิ พค ร้ังที่ 2. ม.ปม. : วิชัน่ พรน้ิ แอนด มีเดยี จํากดั , 2550.

สาํ นักงานปลดั กระทรวงมหาดไทย. พระประวตั ิสมเดจ็ พระเจา บรมวงศเ ธอ กรมพระยาดํารงรา
ชานภุ าพ. [ออนไลน]. เขา ถงึ ไดจ าก : http://jurarat21.blogspot.com/.
(วันทคี่ นขอ มลู 28 : มนี าคม 2561).

สาํ นักงานสภาความมัน่ คงแหงชาติ สาํ นกั นายกรฐั มนตร.ี แนวทางการรกั ษาความมนั่ คงสถาบนั
หลักของชาติภายใตก ารปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษตั ริยทรงเปน
ประมุข. กรุงเทพฯ : คณะรัฐมนตรแี ละราชกจิ จานุเบกษา, 2558.

สจุ ติ ต วงษเทศ และคณะ ..หนังสือคูมือครูสงั คมศกึ ษารายวชิ า ส 021 หลกั ฐานประวตั ศิ าสตร
ในประเทศไทย. ม.ป.ม. : ม.ป.ท., 2537.

เสถียร พนั ธรงั สี. ศาสนาเปรียบเทยี บ. พิมพค รงั้ ท่ี 8. กรงุ เทพฯ : สขุ ทางใจ, 2542.
เสาวภา ไพทยวฒั น. ประวัตศิ าสตรแ ละวฒั นธรรมไทย. ม.ป.ม : หนว ยศกึ ษานิเทศก, กรมการ

ฝก หดั ครู, 2535.
เสาวภา ไพทยวัฒน. ประวัตศิ าสตรและวฒั นธรรมไทย. หนวยศกึ ษานิเทศก, กรมการฝกหดั คร,ู

2535.
อจั ฉรา สโรบล. ประวตั ิเครือ่ งแตง กาย. [ออนไลน]. เขา ถงึ ไดจาก : www.human.cmu.ac.th/

home/hc/ebook/006216/006216-03.pdf. (วันท่ีคนขอมลู : 30 มนี าคม 2561).
อาํ นาจ เจรญิ ศลิ ป. โลกและการอนรุ ักษ. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร, 2528.
อารักษ สังหติ กลุ . กรมศลิ ปากรกบั การบรหิ ารจดั การทรพั ยส นิ ทางศลิ ปวัฒนธรรม อดตี

ปจจบุ ัน และ อนาคต. กรุงเทพฯ : กรมศลิ ปากร, 2545
เอกสารประกอบการเรยี นรายวชิ า ส30109 ประวตั ศิ าสตรไ ทย 2. [ออนไลน]. เขา ถงึ ไดจาก :

https://social.mwit.ac.th/files/55_1_doc_30109_3.pdf. (วนั ท่ีคนขอ มลู :
20 เมษายน 2561). 2561.

153

โอเดยี นสโตร. 53. พระมหากษัตริยไ ทย : ธ ทรงครองใจไทยทง้ั ชาต.ิ กรงุ เทพฯ :
โอ.เอส.พร้ินติ้ง, 2543.

[ออนไลน]. เขา ถึงไดจ าก : http://haab.catholic.or.th/bangkok1/bangkokl.html.
(วันทีค่ นขอ มลู : 20 เมษายน 2561).

[ออนไลน]. เขา ถงึ ไดจ าก : http://hilight.kapook.com/view/47473. (วันท่ีคน ขอมลู :
29 มีนาคม 2561

[ออนไลน]. เขา ถึงไดจ าก : http://hq.prd.go.th/พระราชประเพณสี บิ สองเดอื น :
หน่ึงในวรรณคดเี อกของสยาม. (วนั ท่ีคน ขอ มลู : 28 มนี าคม 2561).

[ออนไลน]. เขาถงึ ไดจ าก : http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?book=
14&chap=3&page=t14-3-infodetail09.html (ประติมากรรมสมัยรตั นโกสินทร).
(วนั ที่คนขอ มลู : 20 เมษายน 2561).

[ออนไลน]. เขา ถึงไดจ าก : http://medium.com/pasubox/5/ ผลงานทัศนศลิ ปสมัย
รตั นโกสินทร (วนั ทคี่ น ขอ มลู : 28 มนี าคม 2561).

[ออนไลน]. เขาถึงไดจ าก : http://poetthai.com/วรรณคดสี มัยรตั นโกสินทรต อนตน .
(วนั ที่คนขอ มูล : 28 เมษายน 2561).

[ออนไลน]. เขาถึงไดจ าก : http://thammapedia.com/ceremonial/
buddhismorg_center.php. (วนั ท่คี นขอมลู : 28 มีนาคม 2561).

[ออนไลน]. เขาถงึ ไดจ าก : http://www.brh.thaigov.net/webboard/
index.php?topic=55.0 (วันทคี่ นขอ มลู : 20 เมษายน 2561).

[ออนไลน]. เขา ถึงไดจ าก : http://www.bu.ac.th/knowledgecenter/
executive_journal/oct_dec_12/pdf/aw019.pdf.
(วันทค่ี น ขอ มูล : 28 มีนาคม 2561).

[ออนไลน]. เขา ถงึ ไดจ าก : http://www.era.su.ac.th/Mural/rusrama1/index.html.
(วันท่ีคนขอ มูล : 20 เมษายน 2561).

[ออนไลน]. เขาถึงไดจ าก : http://www.finearts.go.th/performing/parameters/km/item/
โขนสมัยรัตนโกสนิ ทร.html. (วันทคี่ น ขอ มลู : 27 มนี าคม 2561).

[ออนไลน]. เขาถงึ ไดจ าก : http://www.ku.ac.th/e-magazine/may48/know/home.html.
(วันที่คนขอ มูล : 28 มีนาคม 2561).

[ออนไลน]. เขาถงึ ไดจ าก : http://www.moi.go.th/portal/page?_pageid=
235,804615,235_804637&_dad=portal&_schema=PORTAL. (วนั ทคี่ นขอ มลู
28 มนี าคม 2561).

154

[ออนไลน]. เขาถึงไดจ าก : http://www.moi.go.th/portal/page?_pageid=
235,804615,235_804637&_dad=portal&_schema=PORTAL. (วันที่คน ขอ มลู :
20 เมษายน 2561).

[ออนไลน]. เขาถึงไดจ าก : http://www.our-longtime.com/.ศลิ ปะของไทย : การแตง กาย
(วนั ทคี่ น ขอ มลู : 29 มนี าคม 2561).

[ออนไลน]. เขา ถึงไดจ าก : http://www.sms-stou.org/archives/1782?lang=th.
(วันทีค่ น ขอมลู : 29 มนี าคม 2561).

[ออนไลน]. เขา ถงึ ไดจ าก : http://www.sunti-apairach.com/letter/index.php?
topic=953.0;wap2. (วันท่คี นขอมลู : 28 มนี าคม 2561).

[ออนไลน]. เขาถงึ ไดจ าก : http://www.sunti-apairach.com/letter/index.php?topic=
1243.0. (วนั ที่คนขอมลู : 28 มนี าคม 2561).

[ออนไลน]. เขาถึงไดจ าก : https://krujiraporn.wordpress.com/. (วนั ที่คนขอมลู :
28 เมษายน 2561).

[ออนไลน]. เขา ถึงไดจ าก : https://krujiraporn.wordpress.com/2011/07/21.
(วนั ทคี่ น ขอ มลู : 20 เมษายน 2561).

[ออนไลน] . เขา ถึงไดจ าก : https://namjiraporn151.wordpress.com/เกรด็ ความร/ู วชิ านาฏศลิ ป/ .
(วันที่คนขอมูล : 29 มีนาคม 2561).

[ออนไลน]. เขาถงึ ไดจ าก : https://sites.google.com/site/kanda4749/haelng-xarythrrm-
khxng-lok, (วนั ท่ีคน ขอมลู : 26 มีนาคม 2561).

[ออนไลน]. เขา ถงึ ไดจ าก : https://sites.google.com/site/prawatistrsakl05/khwam-hmay-
khwam-sakhay-laea-prayochn-khxng-withi-kar-thang-prawatisastr.
(วนั ท่คี น ขอ มูล : 29 มนี าคม 2561).

[ออนไลน]. เขาถึงไดจ าก : https://sites.google.com/site/sichaphathistory6/khan-txn-
khxng-withi-kar-thang-prawatisastr. (วนั ทค่ี น ขอ มูล : 29 มนี าคม 2561).

[ออนไลน]. เขา ถงึ ไดจ าก : https://sites.google.com/site/sittipanareerat422/bth-thi3-
lakhr-thiy/khwam-pen-ma-khxng-lakhr-thiy (วันทคี่ น ขอ มลู : 27 มนี าคม 2561).

[ออนไลน]. เขาถึงไดจ าก : https://th.wikipedia.org/wiki/พระเจาตะเบง็ ชะเวต.ี้
(วันทค่ี นขอมลู : 28 มนี าคม 2561).

[ออนไลน]. เขาถงึ ไดจ าก : https://th.wikipedia.org/wiki/ศาสนาอสิ ลามในประเทศไทย.
(วนั ทีค่ นขอ มลู : 28 มีนาคม 2561).

155

[ออนไลน]. เขาถงึ ไดจ าก : https://th.wikipedia.org/wiki/สถาปต ยกรรมสมัยรตั นโกสินทร#
รูปแบบ. (วันท่ีคน ขอมูล : 20 เมษายน 2561).

[ออนไลน]. เขาถึงไดจ าก : https://www.technicchan.ac.th/UserFiles/File/พลเรือเอก%20
พระเจา บรมวงศเ ธอ.pdfhttps://th.wikipedia.org/wiki/แปลก_พิบลู สงคราม.
(วนั ทคี่ น ขอมูล : 20 เมษายน 2561).

[ออนไลน]. เขาถึงไดจ าก : https://www.thairath.co.th/content/1111012 (วนั ท่คี น ขอมลู :
20 เมษายน 2561).

[ออนไลน]. เขาถึงไดจ าก : https://www.thairath.co.th/content/799687,
[ออนไลน]. เขาถึงไดจ าก : www.dhammathai.org/thailand/thailand.php/ศาสนาพทุ ธ

ในประเทศไทย. (วนั ที่คนขอ มลู : 27 มนี าคม 2561).
[ออนไลน]. เขา ถึงไดจ าก : https://www.drivemate.asia/blog/. (วนั ที่คน ขอ มลู : 27 มนี าคม

2561).

156

คณะท่ปี รกึ ษา คณะผจู ัดทาํ

นายกฤตชยั อรุณรตั น เลขาธกิ าร กศน.
นางสาววิเลขา ลสี ุวรรณ รองเลขาธิการ กศน.
นางรุงอรณุ ไสยโสภณ ผอู ํานวยการกลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบ
และการศึกษาตามอัธยาศยั
คณะทํางาน
ขาราชการบาํ นาญ
นางกมลวรรณ มโนวงศ โรงเรยี นฤทธณิ รงคร อน กทม.
นายปวติ ร พุทธริ านนท ผอู ํานวยการ กศน.อําเภอสวรรคโลก จงั หวดั สุโขทัย
นายจริ พงศ ผลนาค ผอู าํ นวยการ กศน.อาํ เภอบา นผอื จงั หวัดอดุ รธานี
นางสารอรพร อินทรนฎั ผอู าํ นวยการ กศน.อาํ เภอเมอื งแมฮอ งสอน
นางมัณฑนา กาศสนุก จังหวดั แมฮอ งสอน
ศนู ยวงเดอื นอาคมสรุ ทณั ฑ จังหวดั อุทยั ธานี
นางสาวอนงค ชชู ัยมงคล กศน.อาํ เภอเมอื งกาํ แพงเพชร จงั หวดั กาํ แพงเพชร
นางสาวพจนีย สวสั ดร์ิ ัตน กศน.อําเภอสนั ปา ตอง จงั หวดั เชียงใหม
นายโยฑิน สมโณนนท กศน.อําเภอเมอื งอาํ นาจเจริญ จงั หวดั อาํ นาจเจรญิ
นางมยรุ ี ชอนทอง กศน.อาํ เภอเมอื งอํานาจเจริญ จงั หวดั อาํ นาจเจริญ
นางสาวหทัยรตั น ศริ แิ กว กลุม พฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย
นางสาววรรณพร ปทมานนท กลุม พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย
นายศภุ โชค ศรีรตั นศลิ ป กลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั
นางเยาวรตั น ปนมณีวงศ กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย
นางกมลทิพย ชว ยแกว กลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย
นางสุกัญญา กลุ เลิศพิทยา กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
นางสาวทพิ วรรณ วงคเ รือน กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย
นางสาววยิ ะดา ทองดี กลมุ พัฒนาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั
นางสาวนภาพร อมรเดชาวฒั น กลุม พัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั
นางสาวชมพนู ท สงั ขพ ิชยั

157

คณะบรรณาธกิ าร ขา ราชการบาํ นาญ
ขาราชการบาํ นาญ
นางสาวพิมพาพร อนิ ทจักร
นางสาวชนติ า จติ ตธรรม ขาราชการบาํ นาญ
นางนพรัตน เวโรจนเ สรวี งศ
นางสาวประภารัสม์ิ พจนพมิ ล ขาราชการบํานาญ
นางสาวสุภรณ ปรชี าอนนั ต ขาราชการบาํ นาญ
นางพรทพิ ย เขม็ ทอง ขา ราชการบํานาญ
นางดษุ ฎี ศรีวฒั นาโรทัย
นายวิวัฒนไชย จนั ทนสคุ นธ ขาราชการบาํ นาญ
นางสาวชนดิ า ดยี ง่ิ
นายสมชาย เดือนเพ็ญ ขาราชการบํานาญ
ขาราชการบํานาญ
นางสาวจริ าภรณ ตนั ติถาวร ผูทรงคณุ วฒุ ิกลมุ จงั หวัดมรดกโลกทางวฒั นธรรม
นายจริ พงศ ผลนาค
นางสาวอนงค ชชู ัยมงคล รางวัลวฒั นคณุ าธร กระทรวงวัฒนธรรม 2557
นางสาวพจนยี  สวัสดร์ิ ตั น ผอู าํ นวยการ กศน.เขตบางกอกใหญ
นายโยฑิน สมโณนนท
นางพรทิพย เอ้อื ประเสรฐิ ผูอาํ นวยการ กศน.อําเภอสวรรคโลก จังหวดั สุโขทยั
นางสาวอนงค เชื้อนนท ศนู ยวงเดอื นอาคมสรุ ทณั ฑ จังหวดั อุทยั ธานี

กศน.อาํ เภอเมอื งกําแพงเพชร จงั หวดั กาํ แพงเพชร
กศน.อาํ เภอสนั ปาตอง จังหวดั เชียงใหม

กศน.อําเภอบางแพ จงั หวดั ราชบรุ ี
กศน.เขตบางเขน กรงุ เทพมหานคร

ผูออกแบบปก กลุม พัฒนาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
นายศภุ โชค ศรีรตั นศลิ ป