ĐH 069

nhö: laäp vöôøn rau, cung caáp rau töôi, laäp xöôûng moäc cho tuø
nhaân hoïc ngheà. Ngoaøi ra, Hoái coøn cho bieát caûi thieän y teá,
theâm nhieàu thuoác men cho tuø, gôûi tuø nhaân ñau ra bònh vieän
khaùm. Cuõng vì hoià ñoù Vieät Minh quaù ít, maø danâ chuùng chöa bò
löøa bòp, neân Toân Thatá Hoái ñöôïc tha boång. Naêm 1935, Hoái laøm
quanû ñaïo Ñaø Laït (?).

Toiâ ñöôïc moät ngöôiø chaùu goiï Toân Thaát Hoiá baèng oâng chuù,
laø chò Toân Nöõ M. L. cho bietá : “Naêm 1935 hoà Xuaân Höông bò
ngaên laiï vaø laøm motä caây caàu baéc ngang qua ñeå vaoø chôï Hoøa
Bình. Caây caàu naày hoài naêm 1919 chæ laø moät caùi coáng nhoû.
Donø g nöôùc ôû döôiù caàu chaûy qua apá AÙnh Sanù g, ñeå ñoå vaøo thaùc
Cam Ly. Vì caây cauà naày ñöôïc xaây döïng döôùi thôøi Tonâ Thaát Hoiá
laøm quaûn ñaïo, neân daân chuùng quen goïi “Caàu OÂng Ñaïo”. Toâi
coøn nghe moät nguoàn tin khacù cho bietá vì cayâ caàu naày naèm ganà
dinh quaûn Ñaïo, (choã khaùm ñöôøng tröôùc naêm 1975), neân daân
chunù g Ñaø Laït quen goïi laø “Caàu oâng Ñaïo”. Toâi khonâ g daùm quaû
quyeát thuyeát naøo ñuùng hôn. Trong buoåi leã chaám döùt cheá ñoä
Hoaøng Trieàu Cöông thoå ngaøy 24/3/55, toå chöùc taïi tröôùc toøa
haønh chaùnh Kontum, vôùi söï hieän dieän cuûa haøng ngaøn ñoàng
baoø Thöônï g, Toân Thatá Hoái ñaiï dieän quoác tröônû g Baoû Ñaïi ñocï
lôiø tuyenâ bo:á “Toâi ñaiï dieän cho ñöùc quocá tröônû g Baûo Ñaiï , long
troïng tuyenâ boá keå töø khi Theá Toå Cao Hoaøng nhaø Nguyeãn laäp
quocá ñeán nay.....tôùi ñaây laø chamá döùt cheá ñoä hoanø g trieàu cöông
thoå. Thay maët hoaøng toäc nhaø Nguyeãn, thay maët quoác tröôûng
Baûo Ñaïi, toâi xin töø giaõ ñoàng baoø .....”

Taát caû maáy ngaøn ñoàng baøo Thöônï g hieän dieän ñeàu im lanë g
xuùc ñoäng, nhieàu ngöôøi khoâng caàm ñöôïc nöôùc maét. Sau ñoù,
Toân Thatá Hoiá ñem quaø taëng cho ñaiï dieän moãi sacé tocä moät goiù
tieàn, roài baét tay töø giaõ. (Nhöõng lôøi treân ñaây do oâng Nguyeãn
Vaên Lieâm, nguyeân Tröôûng Ty Coâng An Kontum chöùng kieán
vaø keå laïi vôùi taùc giaû).

Motä quanû ñaïo Ñaø Latï khaùc ñöôïc nhacé tôiù khaù nhieàu laø Phaïm
Khacé Hoeø . On g Hoeø queâ ôû Ngheä Tænh, hocï tröôøng Hanø h chaùnh
Haø Noäi, coù vôï laø moät coâng chuùa, ñöôïc söï tin caäy cuûa trieàu
ñình. Do baø vôï naên næ vôùi Hoanø g haäu Nam Phöông, nenâ Hoøe

ÑA HIEÄU 69 151

ñöôïc tieán cöû laøm quaûn ñaoï Ñaø Laït. Thaät söï Ñaø Laït laø nôi ñatá
roäng, phì nhieâu, daân cö thöa thôùt (vì söï haïn cheá ngöôøi Kinh
leân laäp nghieäp), neân vaøo naêm 1942, Hoøe coù xin vôùi Phaùp
chieáu coá moät soá gia ñình ngheøo khoå töø queâ quaùn oâng thuoäc
hai tænh Ngheä An, Haø Tónh leân ñoù laäp nghieäp. Nhöõng ngöôøi
naày ñeán ñaây chuyeân canh rau caûi, soáng taäp trung goïi laø aáp
Ngheä Tónh. Rienâ g aáp Haø Ñoâng do toång ñoác Hoaøng Tronï g Phu,
moä daân mieàn Baéc lapä ra naêm 1938, theo lôøi yeuâ caàu cuûa Phaùp.
Hoanø g Tronï g Phu (1872 - 1945) laø con trai thöù cuaû tonå g ñocá
Hoaøng Cao Khaiû , hocï tröônø g thuocä ñòa Phaùp. Luùc môiù veà nöôùc,
vì coù cha ñang lamø quan, neân Phu chæ laøm thoâng ngoân cho vua
Thanø h Thaiù ít thanù g, roià ra laøm AÙn Saùt taiï moät tænh Baéc Kyø naêm
1897. Lucù keá vò cha laøm toång ñocá Haø Ñonâ g, Phu moä daân caùc
laøng Quaûng Hoa, Ngoïc Hoià , Nghi Taêm......laø nôi chuyeân troàng
hoa ñeå leân Ñaø Laït canh taùc theo lôøi yeâu cauà cuûa vieân coâng söù
Ñaø Laït. Töø naêm 1938, chæ coù 7 gia ñình leân laäp nghieäp. Hoài
khôiû söï lapä vöônø hoa, Phapù coù giupù ñôõ banè g cacù h cho vay tienà
cuaû Quyû töông trôï hoã töông. Sau motä namê , phanâ nöaû boû Ñaø Latï
trôû veà queâ quanù vì troàng hoa khoâng ketá quaû nhö yù muoná . Soá conø
laiï tiepá tucï tronà g hanø h tayâ , cuû caûi, maêng tayâ , artichaut, cuû hanø h,
caiû bapé vaø ñaäu.....Töø naêm 1941, aáp Haø Ñoâng baté ñauà lamø aên
phatù ñatï nhôø ngheà tronà g hoa vaø rau caiû nayà . Cuoái namê 1941, coù
tatá caû 28 gia ñình ôû apá Haø Ñoâng, tonå g soá 100 nhanâ khauå .

OÂng Traàn Vaên Lyù (1901 - ?) laø moät nhanâ vatä coù tiená g taêm ôû
mieàn Trung, queâ ôû Quaûng Trò, toát nghieäp cao ñaúng hanø h chaùnh
Haø Noäi. Ra tröônø g, oâng Lyù lamø quan trong ngaïch quan laïi cuaû
Phapù , vôùi chöcù tham taù taïi Qui Nhôn. Sau ñoù, cuõng nhö Phamï
Khaéc Hoøe, do söï giôùi thieäu vaø giuùp ñôõ cuûa Khaâm söû Trung
Kyø, oâng Lyù trôû laiï ngaïch quan laiï Nam trieuà vôùi chöùc Thöông
taù Trung Phöôùc (Bình Ñònh). OÂng Lyù giöõ chöùc quaûn ñaïo Ñaø
Laït töø naêm 1926 - 1935. Khi chöùc vuï naøy ñöôïc Phaùm Khaéc
Hoøe thay theá, onâ g Lyù laøm Ngöï Tieàn vaên phoøng cho Hoaøng ñeá
Baûo Ñaiï . Sau khi Nhötï ñaûo chanù h, oâng Lyù lamø toång ñocá 4 tænh
Nam Trung Vieät. Ñeán thanù g 8 - 1945, onâ g Lyù bò Vieät Minh baté
giam hai tuaàn taiï Hueá roài thaû ra. Naêm 1951, onâ g Lyù thay oâng

152 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

Phan Vanê Giaùo laøm thuû hieán Trung Vieät. Naêm 1967 cuï Traàn
Vanê Lyù coù ra önù g cöû toång thoáng Vieät Nam Conä g Hoøa.

Vaøi nhanâ só Thöônï g ôû Ñaø Laït:

Ñaø Laït nguyeân thuûy laø queâ höông cuûa ngöôøi Thöôïng. Khi
noùi veà Ñaø Laït nhöng khoâng nhaéc qua vaøi teân tuoåi lôùn ngöôøi
Thöôïng thì thaät laø thieuá soùt. Töø cuoái naêm 1920, Ñaø Laït phaùt
trienå beà roäng laãn chieuà sauâ , maø vaøi ngöôøi Thöôïng ñaõ ñoùng cacù
vai troø quan troïng. Taiï thung lunõ g Ña Nhim, coù boä toäc Churu
(Chru) tuy danâ soá ít (ñoä 1500 ngöôøi) nhöng ñöôcï coi laø boä lacï
tieán boä nhöùt ôû cao nguyeân Lamâ Vieân, vì lòch söû cuûa hoï coù lienâ
heä vôùi lòch söû ngöôøi Chieâm Thaønh.

Laø thò daân Ñaø Laït, toâi chacé nhieuà ñoàng höông coøn nhôù con
ñöôøng Ya Gut, naèm giöõa ñöôøng Traàn Bình Troïng vaø Hoaøng
Dieuä , gaàn trung taâm y teá toanø khoa?

Theo Touneh Han Tho, thì Banahria Ya Gut ñöôïc coi nhö
laõnh tuï ngöôøi Churu (Chru) nhieàu thaäp nieân ñaàu theá kyû 20.
Sinh naêm 1870 taïi moät buoân laøng thuoäc vuøng Ñôn Döông
ngaøy nay, Ya Gut keát honâ vôùi moät ngöôiø chò baø con cuaû thaân
phuï Han Tho. Ya Gut coù moät ñöùa con gaùi tenâ Ame Mabo, cho
ñeán namê 1975, vaãn coøn soná g taiï laøng Diom, laø queâ höông cuaû
oâng ta. On g baø Ya Gut cuõng coù moät ngöôiø con trai laøm trung
uùy trong quaân ñoäi vieãn chinh Phaùp. Ya Gut laø moät ngöôøi coù
tamâ honà ngheä só, moät Nguyeãn Du cuaû ngöôøi Churu, tönø g saùng
taùc nhieàu thieân anh hunø g ca cho danâ toäc Churu. Taøi nanê g ayá
Ya Gut thöaø höôûng cuaû toå tienâ . Naêm 1909, Phapù laäp moät ñoàn
hanø h chaùnh taïi Dran (Ñôn Döông) vaø phong cho Ya Gut laøm
tri huyenä , cai trò vunø g nayà , gioáng nhö tröôøng hôïp tuø tröôûng coù
theá löïc Khunjenob cai trò taïi Ban Meâ Thuoät. Hoài ñoù Ya Gut
ñoùng vai troø trung gian giao thieäp giöõa Phaùp vaø daân chuùng.
Ngoaøi chöùc vuï haønh chính, Ya Gut coøn ñoùng vai thaåm phaùn
hoøa giaûi caùc vuï xung ñoät, laøm troïng taøi giaûi quyeát caùc cuoäc
tranh chaáp cuûa ñonà g baøo oâng ta. Theo Touneh Han Din, moät
ngöôiø baø con vôiù Han Tho, thì trong thôøi gian lamø tri huyenä ôû
Dran, nhieäm vuï caên banû cuûa Ya Gut laø chieâu moä danâ Thöôïng

ÑA HIEÄU 69 153

laøm phu ñapá ñöôøng giao thonâ g. Danâ Thöônï g cuõng bò baét buoäc
phaiû khienâ g caùng cho caùc vienâ chöùc Phapù , Vieät vaø vôï con cuûa
hoï. Ñoái vôùi caùc baø vôï coâng chöùc Vieät Nam, nhöõng ngöôøi
Thöônï g naøy goiï ñuøa ranè g ñoù laø cacù “baø ñaàm muõi teït.”

Baét ñauà töø naêm 1910, taïi vuøng cao nguyenâ , ngöôøi Phapù ra
lònh baét ñoàng baøo Thöôïng tuoåi töø 16 ñeán 60, ñaøn oâng, moãi
naêm phaûi laøm söu cho nhaø nöôùc 20 ngaøy khoâng löông. Coâng
viecä raát naëng nhoïc maø conø bò caùc giamù thò ngöôiø Phapù hay Vieät
ñoiá xöû banè g roi voït, neân nhieàu ngöôøi tìm cacù h troná traùnh. Theo
Touneh Han Din, coø hanø g tramê gia ñình soáng ôû buoân Diom boû
troná vaøo rönø g ñeå khoiû ñi lamø phu ñapé ñöôøng. Theo Monseign
Cassaigne khi ñaép con ñöôøng töø Phan Thieát leân Di Linh, coù
haøng traêm phu ngöôiø Thöônï g vaø hai kyõ sö Phapù boû manï g.

Motä laõnh tuï khacù laø Touneh Han Ñang, sinh namê 1880 taiï
Diom, trong motä gia ñình coù 7 anh em. Ba meï laø ngöôiø thuoäc
chi tocä Banahria. Cuõng nhö cha, thuôû nhoû Han Dang theo cha
lamø raãy. Thôiø gian nhaøn roãi, cauä thöôøng ñi sanê bané thuù röøng.
Ñená tuoåi 15, Han Ñang thaùp tunø g theo caùc thöông nhaân ngöôiø
Churu buoân chuyeán töø Phan Rang leân Dran. Chuyeán xuoáng
hoï ñem matä ong, thòt röøng phôi khoâ, vaøi loaïi maêng......xuoáng
Phan Rang ñoåi laáy muoái, nöôùc maém, vaûi voùc. Laø moät thanh
nieân cöôøng traùng, coù chí töï laäp, chæ maáy naêm sau Han Dang töï
mình toå chöùc caùc chuyeán haøng rieâng bieät. Taïi Phan Rang coù
laøng An Phöôùc laø nôi noåi tieáng vaên vaät cuûa ngöôøi Chaøm, coù
tröôøng tieåu hoïc. Nhôø vaäy Han Dang ñöôïc theo hoïc caùc moân
Phaùp, Vieät vaø Chaøm ngöõ. Thaáy vieäc hoïc thích thuù vaø coù lôïi,
Han Dang raát tích cöcï trau gioià . Nhöng coù motä ñieàu laøm cho
Han Dang lo laéng ñoù laø cha meï caäu sôï caäu ôû maõi döôùi An
Phöông, seõ löu laïc roài boû rôi oâng baø. Vì theá oâng baø thu xeáp
cho hai ngöôiø anh lônù ñang laøm giaùo vieân, daïy kemø tieáng Vietä
vaø Chamø cho Han Dang taïi nhaø ôû Diom. Haøng ngaøy, sau khi
taäp ca hatù cunø g vôiù ban hôïp ca trong hai giôø, Han Dang hoïc
keøm vôiù anh, vaø sau ñoù, hoïc voõ vôùi moät voõ sö ngöôøi Vietä .

Naêm 1905, Phapù baté ñaàu lamø con ñöôøng töø Phan Rang leân
Ñaø Latï . Han Dang vaø cha ñeuà bò baté ñi laøm söu. Thaáy cha giaø

154 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

yeuá , Han Dang tình nguyeän laøm vieäc cho caû hai ngöôiø , nhöng
laïi töø choiá khieâng caùng cho “caùc baø ñaàm muiõ tetï ”. Con ñöôøng
töø Krong Pha leân Ñaø Laït coù nhieàu doác cao, moãi ngaøy Han
Dang chæ mang vacù vöôït khoanû g ñöôøng 15km thoâi. Haøng hoùa
thöôøng laø nhöõng keùt röôïu vang daønh cho coâng chöùc Phaùp ôû
Ñaø Laït. Trong thôøi gian ayá , Han Dang daønh duïm ñöôïc motä soá
tieàn, baté ñauà mua ngaø voi, maät ong ôû Roglai ñem xuoná g Phan
Rang baùn. Naêm 1907, Han Dang coù yù nghó seõ caûi tieán ñôøi
soná g ngöôiø Churu. Ñauà tienâ Han Dang yeuâ cauà moät ngöôøi ñanø
baø Chaøm ñeán Ña Nhim daïy boä lacï Churu detä vaûi. Keá tieáp, Han
Dang gôûi coâ em hoï laø Ba Cam xuoáng Phan Rang hoïc kyõ thuatä
laøm noià ñaát nung. Khi trôû veà, Ba Cam baté ñauà lamø toaøn boä noià
ñaát môùi cho caû laøng. Han Dang coøn hoïc ñöôïc kyõ thuaät caøy
ruoäng: caøy saâu vaø hieäu quaû hôn. Coù moät ñieàu khoâng thaønh
coâng laém laø baét ñanø baø Churu maëc quanà thay vì maëc vayù . Naêm
1910, Han Dang ñöôïc boå laøm lyù tröônû g Diom. Namê sau Phaùp
laäp huyeän Tanâ Khai, sau nayà goïi laø Djiring vaø Han Dang trôû
thaønh thoâng ngoân cho Ya Gut. Ñeán naêm 1919, tri huyeän Ya
Gut höu trí vaø Han Dang ñöôcï cöû thay theá chöùc tri huyeän cuûa
Ya Gut. Maõi ñená ngayø 22/2/1922, trieuà ñình Hueá (Khaiû Ñònh)
môùi boå Han Dang laøm “Thoå huyeän Taân Khai” vaø goïi laø “tri
huyenä Moïi”. Trong thôøi gian nayà , Han Dang ñeà nghò môû tröônø g
hocï ôû Ña Nhim, bò conâ g söù Cunhac vaø quanû ñaïo Traàn Vanê Lyù
phaûn ñoái vôùi lyù do “ngöôiø Moïi khonâ g caàn giaoù ducï , vì hoï chæ
laøm nhöõng vieäc naëng nhoïc, khoâng caàn ñeán söï kheùo leùo”. Duø
thatá baiï , Han Dang khoâng naûn, tieáp tucï tranh ñauá ñeå caiû tiená
möùc soná g cuûa ñonà g baøo onâ g. Naêm 1922, ngöôøi Phapù laøm ñöôøng
Saøigoøn ñi Ñaø Laït qua ngaû Baûo Loäc, caàn nhieàu phu ngöôøi
Thöôïng. Vôùi tö caùch tri huyeän Moïi, Han Dang coù boån phaän
cung öùng daân phu, nhöng ñoàng thôøi cuõng nhaéc laïi yeâu saùch
môû tröôøng hoïc. Laàn naày coù keát qua.û Taiï caùc buoân ngöôøi Lat,
ngöôiø Chil, ngöôiø Churu, baét ñaàu coù tröôøng sô capá , nhöng moãi
tröôøng chæ coù ñoä 10 hoïc sinh. Cho ñeán naêm 1927, quaûn ñaïo
Tranà Vaên Lyù lieân tuïc baát ñonà g yù kieán vôiù Han Dang, vaø boû qua
caùc ñeà nghò cuûa Han Dang veà nhöõng caûi caùch naâng cao möùc
soáng cuûa ñonà g baøo Thöôïng. Khi quaûn ñaoï Traàn Vaên Lyù ñi roài,

ÑA HIEÄU 69 155

tình hình ngöôøi Thöôïng ñöôïc caûi thieän hôn: Han Dang tranh
ñaáu ñeå tænh caáp tieàn bacï cho hocï sinh, taêng chöông trình hoïc
lenâ 4 naêm, vaø luùc aáy coù 40 hocï sinh theo hoïc. Nhöõng hoïc troø
gioûi, ñöôcï gôûi leân Ñaø Laït seõ ôû troï nhaø Haøn Giang ñi hocï . Nhöõng
hocï sinh öu tuù sau khi toát nghieäp seõ ñöôïc gôûi ñi Qui Nhôn hoïc
tieáp “Colleøge de Quinhôn”.

Ngaøy 2/9/1925, toaøn quyeàn Ñoâng Döông ban tanë g cho Han
Dang huy chöông Baéc Ñauå Boäi Tinh. Theo Touneh Han Tho,
trong khi khaùnh thaønh ñöôøng xe löûa töø Krong-Pha leân ñeøo
Ngoaïn Mucï , coâng söù Ñonà g Nai Thöôïng coù ban cho Han Dang
huy chöông “Kim tieàn haïng 3”. Sau ñoù, Han Dang coøn lieân
tieáp nhanä ñöôïc cacù huy chöông Bacé Ñaåu Boiä Tinh (1929), meà
ñay Kim Khaùnh haïng 3 (1933).

Theo Touneh Han Tho, Han Dang tieáp tuïc tranh ñaáu ñeå caiû
tiená möùc soáng cuûa ñonà g baoø Thöônï g quanh vuøng Ñaø Laït. OÂng
tranh ñaáu cho daân lamø ñöôøng ñöôïc laõnh löông cao hôn. Moãi
khi coù nhöõng thaéc maéc oâng khieáu naïi vôùi caùc vieân chöùc cao
caáp Phaùp taïi Ñaø Laït, neáu nhö khoâng ñöôïc giaûi quyeát, khoâng
naûn, oâng laøm ñôn gôûi leân hoanø g ñeá Baûo Ñaïi, thuû töôùng Phapù
Leùon Blu, vaø caû toång thoáng Phaùp. Naêm 1937, ñeå phaûn ñoái
vieân coâng söù Phaùp laïm quyeàn, Han Dang töø quan, veà laøng
Diom lamø laõnh tuï cho boä laïc cuûa oâng ñená ngayø maõn phaàn.

Djiring tuy ôû gaàn, nhöng maõi ñeán naêm 1927, môùi coù cha
Cassaigne ñeán laäp nhaø truyeàn giaùo. Hai naêm sau, chính cha ñaõ
lapä ra traiï cuiø ñeå sanê soùc cho nhönõ g ngöôiø bò chöùng bònh nan y
nayà , toàn taiï cho ñeán nay.

156 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

Nhôù laïi
Tröôøng xöa

Buøi Ñình Ñaïm - K1

DAÃN NHAÄP.

Thaám thoaét maø khoùa Phan Boäi Chaâu töùc khoùa 1 Tröôøng
Voø Bò Vieät Nam ñaõ ra ñôøi treân nöûa theá kyû. Ñaây laø khoùa thöù
nhaát ñaøo taïo Syõ Quan cho QLVNCH khôûi ñieåm cho 31 khoùa
sau naøy.

Do tình theá ñoøi hoûi caàn coù caùn boä Vieât Nam cho Quaân
Ñoäi Quoác Gia, Tröôøng Voõ Bò ñaõ ñöôïc thaønh laäp. Khoùa Syõ
Quan ñaàu tieân ñaõ khôûi söï vaøo muøa Thu naêm 1948 vaø maõn
khoùa vaøo muøa Heø naêm sau vôùi 53 Syõ Quan toát nghieäp treân
toång soá 63 khoùa sinh.

Laø khoùa thöù nhaát neân tröôøng oác, ban giaùm ñoác vaø ngay
caû syõ soá khoaù sinh ñeàu raát khieâm nhöôøng.

Ngöôøi vieát coá gaéng ghi laïi nhöõng gì coøn nhôù laïi sau 54
naêm rôøi Tröôøng Meï vaø caên cöù vaøo taøi lieäu trong Kyû Yeáu Haûi
Ngoaïi cuûa Toång Hoäi Cuïu Sinh Vieân Syõ Quan, Tröôøng Voõ Bò
Quoác Gia Vieät Nam, xuaát baûn naêm 1990.

TRÖÔØNG OÁC.

Tröôøng toïa laïc taïi Ñaäp Ñaù, caïnh thaønh phoá thô moäng
Hueáù vaø chæ caùch caàu Tröôøng Tieàn treân moät caây soá. Ñaây laø
moät doanh traïi cuõ cuûa quaân ñoäi Phaùp ñeå laïi, naèm ngay caïnh
soâng Höông, ñoái dieän ôû phía beân kia soâng laø chôï Ñoâng Ba.

Tröôøng chæ voûn veïn coù ba giaõy nhaø treät lôïp ngoái duøng
laøm vaên phoøng ban Giaùm Ñoác, nhaø nguû cuûa khoùa sinh, phoøng

ÑA HIEÄU 69 157

hoïc vaø nhaø aên. Phía tröôùc laø saân traûi xi maêng coù theå taäp hoïp
ñöôïc chöøng treân 200 ngöôøi, ngay phía sau laø soâng Höông trôû
thaønh “hoà taém ñaëc bieät” cho khoùa sinh vaøo muøa Heø. Tröôøng
ñöôïc bao boïc bôûi böùc töôøng gaïch cao gaàn hai meùt.

Nhaø aên coøn ñöôïc duøng nhö giaûng ñöôøng moãi khi coù caùc
buoåi thuyeát trình cho cho caû khoùa vaø nôi tieáp ñoùn quan khaùch
ñeøn noùi truyeän vôùi khoùa sinh.

Vieát ñeán ñaây, toâi nghó caùc anh em khoùa 1 khoâng coù theå
naøo queân trong moät buoåi chieàu Chuùa Nhaät, khoùa sinh tuaàn
tröïc ñaõ queân hay lôø khoâng taäp hoïp sinh vieân tröôùc khi vaøo
nhaø aên nhö moïi ngaøy.

Khoâng deø, hoâm ñoù, Trung UÙy Peldedieu, Trung Ñoäi
Tröôûng Trung 1 laø Syõ Quan tuaàn tröïc, laïi coù maët trong tröôøng
neân baét phaït baèng caùch baét taát caû khoùa sinh ñaü baét ñaàu aên côm
toái hay môùi ngoài vaøo baøn phaûi taäp hoïp tröôùc saân tröôøng roài
phaûi chaïy 5 voøng ngoaøi haøng raøo nhaø tröôøng, laâu khoaûng 45
phuùt.

SINH VIEÂN SYÕ QUAN

Khoaù sinh ñöôïc tuyeån choïn taïi Hanoi, Hueá, Saigon, moät
soá môùi toát ngieäp Trung Hoïc, moät soá laø Haï Syõ Quan trong Quaân
Ñoäi Phaùp, neân tuôûi taùc thay ñôûi töø 20 ñeán treân 30 tuôûi, laäp
thaønh ba Trung Ñoäi:

- Trung Ñoäi 1: khoùa sinh goác mieàn Nam

- Trung Ñoäi 2: khoùa sinh goác mieàn Trung

- Trung Ñoäi 3: khoùa sinh goác mieàn Baéc

Ñoái vôùi caùc khoùa sinh mieàn Nam vaø mieàn Baéc, vaøo dòp
cuoái tuaàn hay caùc ngaøy leã, ñaây laø dòp toát ñeå tìm hieûu veà xöù
Hueá, thaêm vieáng Hoaøng Cung vaø caùc laêng taåm Vua Chuùa nhaø
Nguyeãn vaø “ngaém nhìn” caùc thieáu nöõ sinh ñeïp, thöôùt tha döôùi
taø aùo ñuû maàu, thöôøng che daáu khuoân maët sinh töôi döôùi chieác
noùn laù baøi thô!

Moät soá khoùa sinh, sinh quaùn mieàn Trung hay tröôùc ñaây

158 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

phuïc vuï ngay taïi Hueá coù gia ñình (moät soá khoùa sinh ñaõ coù
gia ñình) hay baïn gaùi ñeán ñoùn ngöôøi yeâu ngay taïi coång tröôøng
vaøo dòp cuoái tuaàn. Ngöôøi vieát khoâng roõ sau naøy, coù bao nhieâu
CSV/SQ khoùa 1, goác mieàn Baéc vaø mieàn Nam laáy vôï mieàn
Trung?

BAN GIAÙM ÑOÁC.

Ban Giaùm Ñoác Tröôøng goàm coù Chæ Huy Tröôûng, Trung
Taù; Chæ Huy Phoù kieâm Tham Möu Tröôûng, Ñaïi UÙy; ba Trung
UÙy laø Trung Ñoäi Tröôûng coi ba trung ñoäi. Nhaân vieân vaên
phoøng: voûn veân coù Chuaån UÙy Luïc Syõ Maõn vaø Thöoäng Só
Do (ngöôøi Phaùp) . Taát caû caùc Syõ Quan vaø Haï Só Quan treân
ñeàu thuoäc Quaân Ñoäi Phaùp bieät phaùi sang nhaø tröôøng.

Caùc Syõ Quan Trung Ñoäi Tröôûng phuï traùch giaøng daïy haàu
heát caùc moân veà chieán thuaät, vuõ khí vv...; nôi thöïc taäp veà
chieán thuaät, taùc xaï ... ñöôïc thöïc hieän trong caùc vuøng phuï caän
thaønh phoá Hueá nhö nuùi Tam Thai (An Cöïu), Ba Ñoàn, Vó Daï,
Mang Caù, Vaân Thaéng, Phuù Baøi.

Rieâng caùc moân coù tính caùch chuyeân moân nhö Coâng Binh,
Phaùp Binh, Thieát Giaùp vv...thì do caùc Syõ Quan Phaùp ôû beân
ngoaøi göûi ñeán tröôøng phuï traùch. Ngoaøi ra coøn coù caùc Giaùo Sö
hay nhaân vieân cao caáp cuûa phuû Thuû Hieán mieàn Trung trình
baày caùc ñeà taùi coù tính caùch toång quaùt. Theâm vaøo ñoù, trong
khoùa hoïc, Thuû Hieán mieàn Trung Phan Vaên Giaùo laø vò cao caáp
nhaát cuûa chính phuû taïi ñòa phöông thình thoaûng vieáng thaêm
hay noùi chuyeän vôùi khoùa sinh. Ngoân ngöõ duøng trong lôùp hoïc
laø Phaùp ngöõ.

Cuøng caàn noùi theâm, vaùo thôøi kyø ñoù, ñöùng ñaàu vieäc cai trò
mieàn Baéc vaø mieàn Trung laø Thuû Hieán coù quyeàn haønh raát roäng
raõi coù theå ví nhö Thoáng Ñoác taïi caùc Tieåu Bang Hoa Kyø. Veà
sau naøy döôùi thôøi Ñeä Nhaát vaø Ñeä Nhò Coäng Hoøa, vai troø Thuû
Hieán ñöôc thay theá bôûi vò Ñaïi Bieåu Chính Phuû maø quyeàn
haønh khoâng roäng raõi nhö tröôùc.

Trong thôøi thôøi gian Tröôøng Voõ Bò coøn ôû Hueá (khoùa 1 vaø
khoùa 2), moïi thænh nguyeän cuûa tröôøng chæ caàn chuyeån ñeán vò

ÑA HIEÄU 69 159

Thuû Hieán mieàn Trung ñeå vò naøy cöùu xeùt vaø trình leân Quoác
Tröôûng Baûo Ñaïi neáu caàn thieát.

LEÃ MAÕN KHOÙA.

Nhaäp hoïc muøa Thu, ra tröôøng vaøo muøa Haï sau gaàn chín
thaùng luyeän taäp caáp toác taïi Coá Ñoâ Hueá.

Quaân phuïc trong buoåi leã maõn khoùa laø “Quaân Phuïc soá
hai” maàu kaki, caø vaït ñen chöù khoâng sang troïng nhö quaân
phuïc Ñaïi Leã cuûa caùc khoùa sau naøy taïi Ñalat. Thuû Hieán mieàn
Trung Phan Vaên Giaùo chuû toïa leã maõn khoùa thay theá Quoác
Tröôûng Baûo Ñaïi.

Noùi ñeán quaân phuïc, ngöôùi vieát coùn nhôù sau khi nhaäp hoïc
ñöôïc ñöôïc vaøi tuaàn leã thì thôøi tieát baét ñaàu laïnh neân ban giaùm
ñoác phaûi xin caáp phaùt cho khoùa sinh hai mieàn Nam, Baéc “aùo
laïnh quaân nhu” nhömg coù caùi thì quaù roäng, coù chieác laïi quaù
chaät neân chæ coùn coù caùch laø ñoåi cho nhau!

Duø laø khoùa ñaàu tieân, ñöôïc toå chöùc caáp toác trong caùc ñieàu
kieän thieáu thoán nhöng khoùa 1 raát haõnh dieän löu laïi cho caùc
khoùa ñaøn em truyeàn thoáng maõn khoùa ñöôïc aùp duïng cho ñeán
naêm 1975 khi CS cöôõng chieám mieàn Nam. Ñoù laø LEÃ KHAI
CUNG vaø KÒCH ÑOÁNG ÑA. Hy voïng sau naøy khi Töï Do,
Daân Chuû ñöôïc taùi laäp taïi queâ höông, tröôøng ñaøo taïo Syõ Quan
töông lai seõ coøn aùp duïng truyeàn thoáng maõn khoùa noùi treân.

a) Leã Khai Cung.

Döïa theo truyeàn thoáng cuûa daân toäc, qua caâu “Tang boàng
hoà thæ Nam Nhi chí” , hoaëc “Laøm Trai cho ñùaùng thaân Trai,
leân Ñoâng, Ñoâng tónh, xuoáng Ñoaøi, Ñoaøi yeân”, neân Cung vaø
Teân ñöôïc choïn laøm tieâu bieåu cho tinh thaàn tröôøng Voõ Bò.

Trong leã maõn khoùa, taân Syõ Quan thuû khoa laøm leã baén 4
muøi teân veà 4 höôùng, noùi leân chí khí cuûa cuûa ngöôøi trai Vieät
quyeát taâm tung hoaønh khaép 4 phöông ñeå chieán ñaáu choáng
xaâm laêng , baûo veä sôn haø.

Ngoaøi Cung vaø Teân, vò Quoác Tröôûng hay vò ñaïi dieän coøn

160 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

trao Kieám vì Kieám bieåu töôïng cho söï chæ huy.

b) Kòch Ñoáng Ña.

Kòch Ñoáng Ña ñöôïc choïn laøm vôû kòch truyeàn thoáng cho
hhoùa 1 vaø caùc khoùa tieáp. Vôû kòch naøy nhaém muïc ñích ñeà cao
tinh thaàn baát khuaát cuûa Daân Toäc Vieät cuõng nhö taøi naêng vaø
chieán thuaät, chieán löôïc tuyeät vôøi cuûa vua Quang Trung Nguyeãn
Hueä.

BOÅ NHAÄM.

Vì laù khoùa ñaàu tieân, neân söï phaân phoái taân Syõ Quan caên
cöù vaøo nhu caàu cuûa ba mieàn ñaõ cung caáp sinh vieân Syõ Quan.
Vì vaäy neân taân Syõ Quan ôû mieàn naøo troå veà mieàn ñoù: caùc Syõ
Quan mieàn Baéc ñöôïc boå nhaäm veà Ñeä Tam Quaân Khu (Hanoi),
caùc Syõ Quan mieàn Trung veà Ñeä Nhò Quan Khu (Hueá), vaø Syõ
Quan mieàn Nam veà Ñeä Nhaát Quaân Khu (Saigon) sau naøy trôû
thaønh Quaân Ñoaøn III vaø Quaân Ñoaøn IV.

Khoaûng hai naêm sau khi ra tröôøng, hai cöïu SVSQ Thaûn
vaø Lieâm thuoäc Trung Ñoä 3 ñaõ hy sinh taïi chieán tröôøng mieàn
Baéc. Caû hai laø Syõ Quan xuaát saéc, coù nhieàu hy voïng laø neáu
coøn soáng, theá naøo cuõng trôû thaønh Syõ Quan cao caáp trong
QLVNCH.

Thaûn laø con ñaàu loøng cuûa Ñaïi UÙy Yeán, nguyeân thuoäc
quaân ñoäi Phaùp chuyeån qua Quaân Ñoäi Vieät Nam, sau naøy veà
höu vôùi caáp baäc Ñaïi Ta.

Vaøo thôøi kyø naøy, Ñaïi UÙy trong Quaân Ñoäi Vieät Nam raát ít
. Rieâng veà Thieáu Taù , caû mieàn Baéc chæ coù Thieát Taù Thuï, Tieåu
Ñoaøn Tröôûng tieåu ñoaøn Vieät Nam ñaàu tieân.. Taát caû taân Syõ
Quan Trong Ñoäi 3 ñeàu ñöôïc boå nhaäm veà tieåu ñoaøn naøy laøm
Trung Ñoäi Tröôûng kieâm Ñaïi Ñoäi Phoù vì trong moãi ñaïi ñoäi chæ
coù moät Trung UÙy hay Ñaïi UÙy laø Ñaïi Ñoäi Tröôûng.

TEÂN KHOÙA.

Khi gaàn maõn khoùa, 63 khoùa sinh hoïp baøn nhieàu laàn vaø
choïn teân khoùa laø Nguyeãn Hueä nhöng vò Thuû Hieán hoài ñoù cho

ÑA HIEÄU 69 161

yù kieán laø Quoác Tröôûng Baûo Ñaïi laø ngöôøi coù saùng kieán thieát
laäp tröôøng Voõ Bò vaø ñaëc bieät saên soùc, theo doõi sinh hoaït cuûa
sinh vieân Syõ Quan. Vò Thuû Hieán ñeà nghò neân choïn teân khoùa
laø Baûo Ñaïi .

Sau nhieàu laàn tham khaûo yù kieán cuûa ban ñaïi dieän sinh
vieân voùi vò Thuû Hieán qua söï trung gian cuûa vò Giaùm Ñoùc nhaø
tröôøng, khoùa 1 ñaønh chaáp nhaän teân khoùa tieân khôiû laø Baûo Ñaïi.
Sau nhöõng bieán ñoåi thôøi cuoäc, moät soá cöïu SVSQ ñaïi dieän
khoùa 1 hoïp maët taïi Saigon vaø quyeát ñònh ñoái teân khoùa laø Phan
Boäi Chaâu.

KHOÙA I ÔÛ HAÛI NGOAÏI.

Soá cöïu SVSQ khoùa1 tò naïn taïi haûi ngoaïi chæ coùø 11 ngöôøi
taïi Phaùp, Gia Naõ Ñaïi vaø Hoa Kyø; cho ñeán nay ba vò ñaõ qua ñôøi.

Sau 26 naêm phuïc vuï quaân ñoäi(1949-1975), khoùa 1 cung
caáp cho quaân ñoäi 8 TL trong ñoù coù moät soá tham gia chính
quyeàn sau naêm 1963 goàm coù moät Toång Thoáng, hai Nghò Só
Thöôïng Vieän vaø hai Toång Tröôûng Quoác Phoøng.

Ngoaøi ra, khoùa 1 coøn coáng hieán cho Tröôøng Meï ba Chæ
Huy Tröôûng: CSVSQ Nguyeãn Vaên Chuaân(1954), Nguyeãn
Vaên Thieäu hai nhieäm kyø(3/1955-7/1957 & 7/1958-2/1960)
vaø Traàn Vaên Trung (1963-1964).

THAY LÔØI KEÁT.

Tröôøng Meï ñaõ cung caáp cho QLVNCH gaàn möôøi ngaøn
Syõ Quan, toaøn theå cöïu SVSQ töø khoùa 1 cho ñeán khoùa 31 vaø
ba khoùa phuï ñaõ cuøng nhau vì nghóa vuï leân ñöôøng thi haønh
boån phaän cuûa ngöôøi trai thôøi loaïn. Moät soá ñaõ ñeàn nôï nöôùc
ñang an nghæ trong loøng ñaát Meï, soá coøn laïi duø ôû queâ nhaø hay
tò naïn nôi queâ ngöôøi, ñaát khaùch mong moûi coøn coù ngaøy hoaøn
taát traùch nhieäm dôû dang ñeå cuøng 80 trieäu ñoàng baøo ñem laïi Tö
Do, Daân Chuû cho queâ höông Vieät Nam yeâu daáu.

Muùa Thu 2003

Buøi Ñình Ñaïm, K1

162 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

Böôcù ñauà quanâ nguõ ....

Laâm Quang Thi – K3

Tröôøng Voõ Bò Lieân Quaân naèm treân motä ngoïn ñoài nhoû caùch
xa trung taâm thaønh phoá vaoø khoaûng 5 caây soá veà phía baéc, ganà
laøng Chi Laêng. Tröôøng ñöôïc bao bocï veà phía ñoâng bôûi noâng
traiï Farraut (maø ngöôøi chuû, motä ngöôøi Phaùp tenâ Farraut, laø moät
trong nhöõng ngöôøi ñònh cö ñaàu tieân ôû ÑaøLaït) vaø moät caùi hoà
nhoû vôùi caùi teân thô moäng “Hoà than Thôû” (Lac des Soupirs).
Canï h phía nam laø Beänh Vieän Catroux (laáy teân motä Toanø Quyenà
Phapù ), moät benä h vienä saên socù phaàn lôùn cho binh só Phapù döôõng
benä h. Phía bacé vaø phía taây baéc laø nhöõng ñoài thoai thoaûi che
ñaäy moät phanà bôûi caùc rönø g thonâ g. Khu naøy duøng ñeå thöïc taäp
tacù xaï vaø thao döôïc.

Tröôøng oác thì goàm coù moät soá nhaø goã vöøa ñöôïc xaây caát
duøng laøm cacù phoøng hoïc, choã nguû cho sinh vieân só quan, motä
phoøng aên, moät theå duïc ñöôøng, moät trung taâm giaûi trí vaø moät
toaø nhaø haønh chaùnh chöùa boä tham möu vaø nhaân vieân giaûng
huaná . Veà sau, tröôøng ñöôïc khueách tröông döôiù thôøi oâng Diemä
vaø caùc chaùnh phuû keá tieáp ñeå trôû thaønh moät quaân tröôøng hieän
ñaïi vôùi phoøng thí nghieäm vaø moät thö vieän toái tanâ . Tuy nhieân
namê 1950, tröôøng naøy chæ laø moät cô sôû quanâ söï khoâng caàu kyø
duøng ñeå huaán luyeän capá chæ huy ñôn vò nhoû cuûa motä quaân ñoiä
quoác gia vöøa ñöôïc thanø h laäp. Tuy nhieân, nhöõng daãy nuùi xinh
ñeïp, nhöõng röøng thoâng, hoà vaø thung luõng xanh töôi bao boïc
xung quanh ñaõ thöøa söùc ñeå buø laiï caùi nepá khaéc khoå cuaû tröôøng.

Chæ Huy Tröôûng tröôøng laø Trung Taø Gribius, moät só quan
Phaùp coù nhieàu huy chöông, (Gribius veà sau leân tôùi caáp böïc
trung töôùng vaø chæ huy moät quanâ ñoaøn Phaùp taïi Ñöcù .) Phaàn lônù

ÑA HIEÄU 69 163

tham möu vaø huaán luyeän vieân laø ngöôøi Phaùp. Khoùa ñaàu tieân
cuûa Tröôøng Quaân Söï Lieân Quanâ gomà coù 139 sinh vieân só quan.
Vaøo khoaûng moät phaàn tö cuûa khoùa goàm nhöõng haï só quan
tröôùc kia phuïc vuï trong quaân ñoiä Phaùp. Phaàn lôùn hoï coù kinh
nghieäm chieán tröôøng; moät soá ñöôïc aân thöôûng huaân chöông
cao quyù Chieán Coâng Boäi Tinh (Croix de Guerre) Phaùp cuøng
nhöõng huy chöông uy tín khaùc.

Ñoaøn sinh vieân ñöôïc chia ra laøm saùu löõ ñoanø . Lucù ñauà , taát
caû caùc löõ ñoaøn tröôûng ñeàu laø ngöôøi Phaùp. Tuy nhieân, trong
naêm hoïc, coù hai só quan Vieät Nam ñöôïc ñeà cöû giö chöù vuï löõ
ñoaøn tröônû g. Saùu löõ ñoanø hôïp laïi thanø h motä sö ñoanø . Chæ huy
tröônû g sö ñoanø laø moät vieân ñaïi uyù teân laø De Buissonnieøre, motä
só quan thieát giaùp xuatá thaân töø moät gia ñình quyù toäc. ( Coù moät
truyeàn thoáng trong quaân ñoäi Phapù laø phaàn lôùn só quan thuoäc
quyù tocä Phaùp löaï phuïc vuï trong nghanø h thieát giaùp, cunõ g khoâng
khaùc toå tieân cuûa hoï ñaõ laäp nhieàu chieán coâng trong ngaønh kî
maõ Phapù khi xöa.)

Moät chuyenä ngaãu nhieân laø anh Thô vaø toâi cuøng ñöôïc thuyeân
chuyeån veà Löõ Ñoanø 2. Trung UÙy Bonneau, löõ ñoaøn tröôûng, laø
sanû phaåm tieuâ bieåu cuaû Tröônø g Quaân Söï Saint-Cyr, tröônø g nayø
huaná luyenä só quan hienä dòch cho quaân ñoäi Phapù . Laø motä ngöôøi
raát theå thao, vôiù maùi toùc hôùt ngaén, Trung uùy Bonneau ratá khaéc
khe ñoái vôiù kyû luaät vaø söï trình dienä veà theå chaát. OÂng ta thöônø g
noiù raèng moät só quan phaûi toû ra tao nhaõ veà vaät chatá vaãn tinh
thanà . Ñoiá vôùi chuùng toâi, oâng ta bieåu hieäu hình anû h moät só quan
göông maåu trong quaân ñoäi. Cuõng vì oâng Bonneau chôi boùng
roå ôû Saint-Cyr neân onâ g ta ñöôcï chæ ñònh lamø huaná luyenä vieân
cho hoäi boùng roå cuûa tröôøng maø anh Thô vaø toâi ñeàu laø thaønh
vieân. Chunù g toâi thöôøng tranh vôiù hoäi bonù g roå cuûa tröôøng Lyceùe
Yersin vaø Tröôøng Thieáu Sinh Quaân (EÙcole des Enfants de
Troupes), tröôøng naøy daïy con cuaû caùc chieán binh Phaùp ñeå trôû
thanø h Haï Só Quan trong quaân ñoiä Phaùp. Giöõa khoaù hoïc, Trung
UÙy Bonneau xin thuyeân chuyeån ñeán moät ñôn vò chieán ñaáu vaø
bò töû thöông trong khi chæ huy phoøng thuû motä ñonà ôû Chaâu Thoå
Soâng Hoàng Haø. Ngöôiø ta öôcù löônï g raèng nöôùc Phaùp maát vaøo

164 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

khoanû g motä khoaù Saint-Cyr moiã naêm trong cuocä Chieán Tranh
Ñoâng Döông.

Thay theá Trung uyù Bonneau laø Thieuá UÙy Nguyenã Vaên Bích,
lucù tröôùc laø motä haï só quan nhayû duø trong quaân ñoiä Phaùp ôû Baéc
Vietä . ÔÛ Tröôøng Voõ Bò Lieân Quaân, tatá caû caùc lôpù ñeâu giaûng daïy
baèng tiená g Phapù vaø taiø lieuä huaán luyeän ñöôïc gôûi thanú g töø Tröôøng
Saint-Cyr. Ngoaøi moân theå duïc theå thao vaø cô baûn thao dieãn
haøng ngaøy, chuùng toiâ hoïc kyû luatä quanâ ñoäi, vuõ khí, chieán thuaät
caùc ñoân vò nhoû, ñòa hình vaø truyeàn tin. Chuùng toâi cunõ g nghe
thuyeát trình veà xöû duïng caùc binh chuûng treân chieán tröôøng.
Cuõng nhö ôû caùc quaân tröôøng khaùc, chuùng toiâ ñöôïc lamø quen
vôùi kyû luaät quanâ ñoâò qua moät thôøi kyø thöû thaùch theå xacù laãn tinh
thaàn; trong thôøi gian nayø , chuùng toiâ bò hanø h xaùc ôû moïi cô hoiä
ñeå thöû nghiemä khaû naêng chòu ñönï g apù löïc nanë g neà trong ñieàu
kieän chiená ñauá . Sinh vieân só quan West Point goïi thôøi gian naøy
laø “Traïi lính cuaû caùc caàm thuù” (Beasts Barracks). Chuùng toâi
goïi thaøng ñauà cuaû cuoäc ñôøi sinh vieân só quan laø thôøi kyø “Loät
Xaùc”, trong ñoù chuùng toâi bieán ñoåi nhanh choáng thaønh moät
binh só coù nhieäm vuï, theå theo luaät haønh xöû quaân söï Phaùp,
“tuaân haønh lenä h khonâ g do döï vaø than thôû”.

Sau khi chuùng toâi vöôït qua khoûi thôøi gian thöû thaùch naøy,
chuùng toâi ñöôïc pheùp nghæ cuoái tuaàn ngoaøi thaønh phoá ÑaøLat.
Chuùng toâi lôïi duïng söï töï do môùi meû naày ñeå thöôûng thöùc veû
ñeïp vaø tanù h caùch quyù phaùi cuûa nôi nghæ maùt coù moät khoâng hai
naøy vaø thöôûng thöùc caùc moùn aên Phaùp tuyeät vôøi hoaëc chæ ñi
theo cacù naøng con gaiù maù ñoû cuûa tröôøng Coâng Giaùo noåi tieáng
Couvent des Oiseaux. Toâi thöôøng nghæ nhönõ g ngaøy cuoái tuaàn
ôû moät traiï saên baèng goã cuaû ngöôiø chò cuûa motä ngöôiø baïn cuøng
phonø g. Ngöôøi chonà g cuaû baø laø motä bacù só quanâ y vaø ngoâi nhaø
naày duøng nhö choã nghæ maùt vaø traiï saên. Nhaø naày ôû vaøo khoaûng
10 caây soá phía nam ÑaøLaït giöõa moät röøng thoâng. Chuùng toâi
thöôøng ñeán ñoù vaøo chieàu thöù baûy sau cuoäc thanh tra buoåi
sanù g, vaø trôû veà tröôøng toái chuaù nhaät, da ñen nané g, thoaûi maiù vaø
saün saøng cho motä tuaàn ñayà gian nan tröôcù maët.

Trong thôøi gian naày xaûy ra moät bieán coá ñeán nay vaãn coøn

ÑA HIEÄU 69 165

ghi daáu trong tamâ tö toâi. Moät buoiå chieàu chuaù nhaät no,ï hai sinh
vienâ só quan bò moät nhoùm binh só ngöôiø Seùneùgalais ñaû thöông
trenâ motä chiecá xe bus trenâ ñöôøng trôû veà tröôøng. Ngaøy hoâm ñoù
toâi tình côø giöõ chöcù vuï Trung Só Tuaàn Söï (Sergent de Semaine.)
Haï só quan tuanà söï chòu traùch nhiemä veà kyû luaät trong noäi boä
ñoaøn sinh vienâ só quan vaø baùo caoù thaúng lenâ Só Quan Tuaàn Söï
(Officier de Semaine) moïi vi phaïm an ninh hoaëc kyû luaät xaûy
ra trong tuaàn. Vôiù tö caùch laø haï só quan tuanà söï, toâi trieäu taäp
moät cuocä hôïp khaån caáp cuûa caùc ñaïi dieän sauù löõ ñoaøn ñeå baøn
thaûo theá haønh ñoäng.

Sau moät cuoäc baøn caõi ñaày xuùc ñoäng, chuùng toâi ñoàng taâm
quyeát ñònh toaøn theå Sö Ñoaøn Sinh Vieân Só Quan ñi ñeán Vaên
Phoøng cuûa Vua Baoû Ñaïi ñeå phanû ñoái. Vì leõ ño,ù toiâ ra leänh cho
toaøn theå Sö Ñoaøn taäp hôïp vôùi quaân phuïc daïo phoá vaø theo
haøng boná vaø döôiù quyeàn chæ huy cuûa toâi, cacù sinh vieân só quan
vöôtï naêm caây soá ñeå ñeán truï sôû cuûa vaên phoøng daân chính cuûa
Vua Baûo Ñaïi. Toâi cunø g cacù ñaïi dienä cuûa saùu löõ ñoaøn ñöôcï oâng
Nguyeãn Ñeä, Chaùnh Vaên Phoøng cuûa Vua Baûo Ñaïi, tieáp ñoùn.
OÂng Nguyeãn Ñeä höùa seõ yeâu caàu chaùnh quyeàn Phaùp tröøng
phaït caùc binh só coù dính líu trong vuï haønh hung vöøa keå vaø
trong töông lai caùc binh só ngöôøi Seùneùgalais khonâ g ñöôcï phepù
döôõng beänh ôû ÑaøLaït. Vì nhöõng yeâu caàu chuùng toâi ñöôïc thoûa
maõn, toâi cho lenä h Sö ñoaøn trôû veà traïi.

Leõ taát nhieân, Trung Taù Gribius vaø Ñaïi UÙy de Buissionnieøre
ñang chôø chuùng toâi ôû tröôøng; Toiâ ñöôïc leänh lenâ trình dieän oâng
chæ huy tröôûng ngay töcù khaéc. Toâi chaáp nhaän moiï traùch nhiemä
cuaû hanø h ñoäng cuûa Sö Ñoanø . Trung Taù Gribius laáy lamø gianä döõ
, oâng ta quyeát ñònh phaït toâi 15 ngaøy troïng caám vaø toâi bò xöû
caám coá. Ñieàu naày coù nghóa laø toâi phaûi bò giam trong moät caên
phonø g nhoû sau ngoaøi giôø laøm vieäc, trong voøng möôiø laêm ngaøy,
vaø hình phaït nayà seõ ñöôïc ghi vaøo hoà sô chính thöùc cuûa toiâ vaø
seõ aûnh höônû g ñeán ñieåm ra tröônø g cuûa toâi.

Motä thôiø gian ngaén sau biená coá noùi treân, nhaø tröôøng chæ thò
moiã löõ ñoaøn phaiû baàu moät ngöôøi ñaiï dieän, ngöôiø naày seõ laø phatù
ngonâ vieân chanù h thöcù cuûa löõ ñoaøn. Toiâ ñöôïc ñonà g thanh ñeà cöû

166 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

Ñaïi Dieän cho Löõ Ñoaøn 2 vaø veà sau cho tatá caû Sö Ñoaøn. Moät
laàn nöõa, vì moät söï ngaãu nhieân, anh Thô ñöôïc ñeà cöû thay theá
toâi trong chöùc vuï Ñaïi Dieän cho Löõ Ñoanø 2. Motä thôiø gian ngaén
sau cacù cuoäc baàu cöû noiù trenâ , Trung Taù Gribius môøi caùc ñaïi
dieän Sö Ñoaøn vaø löõ ñoanø ñeán aên toái ôû tö thaát cuûa oâng. OÂng ta
toû ra raát lòch söï vaø khonâ g heà nhaéc ñeán bieán coá vöøa qua.

Giöaõ khoùa hoïc, chunù g toâi ñöôcï pheùp motä tuaân leã ñeå veà vui
Teát vôùi gia ñình. Anh Thô vaø toâi quyeát ñònh veà Baïc Lieâu ñeå
nghæ caiù pheùp ñaàu tienâ trong quanâ ñoäi. Moät vaøi tuaàn tröôùc ñoù,
tröôøng toå chöùc moät buoåi leã trang nghieâm trong ñoù chuùng toâi
ñöôcï gaén caàu vai mang chöõ Hy Laïp alpha, coù nghóa laø chunù g
toiâ ñöôïc chaùnh thöùc nhìn nhanä nhö laø “sinh vienâ só quan” hay
laø, theo danh töø Phaùp, “hy-voïng trôû thaønh” (aspirant) só quan.

Thôøi gian chotù cuaû khoaù hocï danø h phaàn lônù cho thöïc taäp vaø
thao döôïc (phuïc kích, bieät kích, taán coâng, phoøng thuû). Coù
nhieàu khi chuùng toâi thöïc taäp nhieàu tuaàn leã ôû ngoaøi baõi taäp
hoacë ñi thamê tìm hieåu caùc binh chuûng vaø binh sô.û

Vaoø lucù gaàn manõ khoa,ù chuùng toiâ ñöôcï tin Vietä Minh nhanä
moät soá gia taêng vieän trôï quaân söï thaúng töø cheá ñoä Coäng Saûn
môùi ôû Trung Hoa. Keå töø ngaõy quaân ñoäi quoác gia cuûa Töôûng
Giôiù Thaïch bò löïc löônï g Coäng Sanû cuûa Mao Traïch Ñoâng ñaùnh
baïi vaø di tanû ra honø ñaûo Ñaiø Loan hai namê tröôcù ñoù, bienâ giôùi
Hoa-Vietä khonâ g coøn ñöôïc kieåm soaùt. Tin töùc tình baoù cho thayá
raèng Trung Coäng ñaõ chuyeån cho Vieät Minh vuõ khí toiá taân do
Hoa Kyø vieän trôï cho Quaân Ñoäi Quoác Gia Trung Hoa, keå caû
sunù g phaùo binh. Vôùi söï gia taêng vieän trôï quanâ söï töø khoiá Coäng
Saûn, Vieät Minh ñaõ coù khaû nanê g thaønh laäp nhönõ g sö ñoaøn chaùnh
quy vaø vaøo ñaàu naêm 1951, nhöõng sö ñoaøn naày ñaõ saün saøng
tham gia vaoø nhönõ g cuoäc hanø h quaân taán coâng giôùi hanï . Trong
lucù ño,ù löïc löôïng Phapù , döôiù aùp löïc nanë g neà, ñang rutù lui khoûi
vunø g bieân giôiù Cao Baèng-Lanï g Sôn ñeå taäp trung veà phoøng thuû
vunø g phì nhieuâ vaø ñonâ g danâ cö ôû Chauâ Thoå Sonâ g Hoàng Ha.ø Vì
lyù do ñoù, ngöôøi ta tienâ ñoaùn chieán tranh seõ gia taêng cöôøng ñoä
vaø seõ tieán gaàn ñeán Haønoiä vaø caùc thò traán. Con soá thöông vong,
daân söï cuõng nhö quaân ñoäi, seõ gia taêng boäi phaàn trong moät

ÑA HIEÄU 69 167

töông lai khoâng xa laém. Cuõng trong thôøi gian naøy Hoa Kyø,
quyeát taâm nganê chanä Coäng Saûn ôû AÙ Chauâ , baté ñaàu vieän trôï taiø
chaùnh vaø quaân söï cho Quaân ñoäi Vieân Chinh Phaùp ôû Ñoâng
Döông. Trong luùc ñoù thì tình quaân söï ôû Trieuà Tieân khoâng coù
veû gì khích leä. Sau khi chieán tranh buøng noå vaøo giöõa thaùng
Saùu naêm tröôùc, Löcï Löôïng Ñonà g Minh bò nhieàu thatá baïi quan
troïng vaø phaûi ruùt veà coá thuû Pusan ôû moõm cöïc nam baùn ñaûo
Trieuà Tienâ . Maëc daàu cuoäc ñoå boä taùo baïo cuûa Töôùng Douglas
MacArthur ôû Inchon thaùng Chín, 1950 cho pheùp Löïc Löôïng
Lieân Hiepä Quoác taùi chieám thuû ñoâ Seoul vaø gaây thietä haïi nanë g
neà cho Quanâ Ñoäi Baéc Haøn, ñieuà naày ñaõ khieán cho Quanâ Ñoäi
Trung Coäng vöôït bieân giôùi Trieàu Tieân thaùng Gieâng 1951 vaø
taná coâng ñaiï quy moâ Löïc Löônï g Lienâ Hieäp Quoác, vaø buoäc löcï
löôïng nayà phaûi lui binh treân taát caû maët traän. Thanù g Ba, tanâ tö
leänh löïc löôïng Lieân Hieäp Quoác, Trung Töôùng Matthew
Ridgway, laïi giaiû phoùng Seoul, nhöng ba thaùng tröôùc khi chuùng
toâi manõ khoaù, thaùng Tö, 1951, Töôùng MacArthur bò caùch chöùc
bôûi tonå g Thoná g Truman vaø tình hình ôû banù ñaoû Trieuà Tienâ rôi
vaøo trong theá gianè g co.

Keå töø ngaøy Ñeä Nhò Theá Chieán chaám dötù , Coäng Sanû quocá teá
lang traøn vuøng Ñoâng Nam AÙ nhö moät ngoïn löûa röøng khoâng
theå dapë taét ñöôcï . Toâi conø quaù treû ñeå hieåu thauá nhöõng söï phöcù
taïp cuûa chính trò quoác teá. Tuy nhieân, coù ñeàu hieån nhieân laø
nhöõng söï thaát baïi quaân söï cuûa Phaùp ôû nhöõng vuøng bieân giôùi
Hoa-Vietä , phong traoø phaûn loanï caøng ngayø canø g gia taêng oû Maõ
Lai vaø Phi Luatä Taân vaø söï xamâ chieám Nam Haøn cuaû Conä g Saûn,
tiepá theo söï chiemá ñoáng lucï ñòa Trung Hoa bôiû quanâ ñoiä noâng
danâ chieán thané g cuaû Mao Traïch Ñoâng, döôøng nhö xacù nhaän söï
thaønh coâng cuûa caùc cuoäc chieán tranh giaûi phoùng ôû caùc quoác
gia Ñeä Tam do Nga Soâ yemå trôï. Nhöõng bieán coá naày hình nhö
cuõng chöùng minh thuyeát “domino”môiù . Duø sau, ñoù laø moät thôøi
gian ñaày boái roiá ñoiá vôiù motä só quan töông lai trong motä nöôcù
ñang phatù trienå phaiû ñöông ñauà vôùi phong traoø daáy loanï Coäng
Saûn trong nöôùc. Khoâng caàn phaûi laø moät nhaân taøi môùi coù theå
tieân ñoanù motä töông lai ñen toiá cho xöù sôû vaø nhöõng thôiø gian

168 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

ñaày gian nguy cho quanâ ñoäi treû trung cuûa xöù naày.

Moät tuanà leã tröôùc ngaøy manõ khoa,ù chuùng toiâ ñöôïc löaï quaân
binh chunû g, caên cöù trenâ ñieåm ra tröôøng. Maëc daàu bò 15 ngayø
troïng caám vì ñaõ chæ huy cuoäc xuaát traïi baát hôïp phaùp cuûa Sö
Ñoaøn Sinh Vieân Só Quan vaø kemù ñieåm veà tacù xaï, toâi ñöôïc saáp
haïng 12. Toâi quyeát ñònh choïn ngaønh phaùo binh vì ñoù laø moät
binh chuûng môùi meû trong Quaân Ñoäi Vieät Nam vaø do ñoù coù
nhieàu cô hoäi ñeå tieán thaân. Trong Quaân Ñoäi Phaùp, thieát giaùp
ñöôïc xem nhö binh chuûng quyù phaùi (arme noble) vaø phaùo
binh ñöôcï xem nhö binh chuûng thoâng thaiù (arme savante); vaø
phanà ñonâ g caùc só quan toát nghieäp tröôøng quanâ söï öu tuù Ecole
Polytechnique cuaû Phaùp löïa chonï trôû thaønh phaùo thuû. Duø theá
naoø ñi nöõa, chính Naõ phaù luanâ cuõng laø moät phaùo thuû vaø oâng ñaõ
trôû thaønh motä trong nhöõng danh töônù g noiå tiená g nhötù cuûa lòch
söû. Anh Thô, khoâng do döï, löaï binh chuûng quyù phaùi; anh ñaõ
mong muoán trôû thaønh moät kî binh tröôùc khi vaøo Tröônø g Lieân
Quaân.

Chuùng toâi maõn khoùa thaùng Baûy, 1951. Buoåi leã ñöôïc Vua
Baûo Ñaïi chuû toïa. Sau baøi dieãn vaân thonâ g thöôøng trong ñoù onâ g
chæ thò chuùng toâi phuïc vuï xuù sôû trong danh dö, oâng gaén lon
thieáu uùy töôïng tröng cho thuû khoa Buøi Dzinh. Nhuõng sinh
vieân só quan coøn laïi nhaän caáp böïc môùi do caùc só quan huaán
luyenä vienâ cuûa tröôøng. Toâi luùc ñoù 19 tuoiå vaø raát haõnh dienä veà
thaønh tích cuûa mình. Toâi quyeát ñònh queân ñi chuyeän chieán
tranh ñeå coá höôûng, trong choác laùt, ñòa vò môùi cuûa toâi nhö laø
motä só quan trong Quanâ Ñoäi Quoác Gia.

* Ña Hieäu xin pheùp trích moät ñoanï lienâ quan ñeán viecä thuï
huaán cuûa Khoùa 3 taïi TVB/ Lieân Quaân Ñaø Laït, töø baûn dòch
quyenå hoài kyù cuûa N/T Laâm Quang Thi, töïa ñeà The Twenty –
Five -Year Century do vienä Ñaiï Hocï University of North Texas
phaùt haønh naêm 2002. Ñöôïc bieát dòch phaåm Hai Möôi Laêm
Namê Theá Kyû döï truø xuatá baûn trong naêm tôùi

ÑA HIEÄU 69 169

Trung UÙy
Nguyeãn Vaên Thieäu

Nguyeãn Ñatï Thònh - K6

Maëc duø vieát nhieàu baøi baùo chæ trích Toång Thoáng Nguyeãn
Vaên Thieäu veà nhöõng vieäc oâng laøm trong luùc caàm vaän meänh
ñatá nöôcù , nhatá laø trong cuoäc trietä thoaùi ñöa ñeán thaœm caœnh matá
nöôùc, nhöng toâi vaãn coù moät kyœ nieäm ñeïp veà oâng.

Luùc ñoù oâng laø Trung Uùy Nguyeãn Vaên Thieäu, moät trong
nhönõ g trung ñoäi tröônœ g sinh vienâ só quan (SVSQ) cuaœ Khoaù 5
Tröôøng Voõ Bò Quocá Gia Ñaø Laït, vaø toâi laø chuù “tanâ binh” môiù
toanh thuocä khoaù 6. Hai khoùa ñoàng hocï döôiù motä maiù tröôøng
chung trong thôiø gian goái ñaàu.

Nhö moïi caäu hoïc troø trung hoïc vöøa xeáp buùt nghieân, toâi
hoaøn toaøn bôõ ngôõ tröôùc moïi sinh hoaït cuœa quaân ñoäi, vaø luùng
tuùng ngay trong nhöõng baøi hoïc cô baœn thao dieãn ñaàu tieân.
Ñaèng sau quay thì deã ôït vì chuù tanâ binh naøo cuõng chæ coù moät
caùi ñanè g sau, nhöng beân phaœi, beân traiù quay laø theá naøo cunõ g
coù chuù quay loän ñeå caén ranê g nín cöôiø , ñoái dieän nhìn vaoø maét
anh baïn maø ñuùng ra chuù chæ nhìn thaáy ñaèng sau otù anh ta ñeå so
haøng. Anh SVSQ tröïc quaùt “rassemblement” (taäp hoïp) laø
chuùng toâi vuøng buùng leân, maùy moùc nhö nhöõng con laät ñaät,
chaïy leï nhö chôùp, chen nhau qua khuoân cöœa roäng gaàn hai
thöôùc maø vanã chöa ñuœ ronä g cho möôøi chuù elevø e officiers voït
qua trong cunø g motä giaây ngaén. Nöœa phuùt sau chuùng toiâ ñöa tay
chaám vai anh baïn ñöùng tröôùc hoaëc anh ñöùng beân caïnh ñeå
alignement (chính taœ naøy vieát theo tieáng Phaùp ñeå gôïi nhôù laïi
moâi tröônø g ñuùng thöïc maø chuùng toâi soáng ngaøy ño.ù )

Nhanh vaø ñuùng laø hai tieâu chuaån chuùng toâi phaœi ñaït
cho banè g ñöôcï trong töøng taùc ñonä g nhoœ ñeå sau nayø cuõng nhanh,
cuõng ñuùng trong nhöõng vai troø chæ huy maø quyeát ñònh chaäm
vaø sai cuaœ ngöôiø só quan thöônø g ñem ñeán nhönõ g hauä quaœ cheát
choùc, gaãy ñoå khoâng söœa chöõa ñöôïc.

170 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

Nhöng trong nhöõng ngayø ñaàu tienâ chuùng toâi chöa theå naøo
nhanh vaø ñuùng ngay ñöôïc. Chaäm vaø sai khieán chuùng toâi baét
ñaàu bieát neám muøi kyœ luaät quaân ñoäi. Taäp hoïp khoâng kòp laø
chamä : hai cu;œ nutù aoù gaøi leäch, giaày xuùc giayâ , quaàn môœ cöœa, laø
sai: hai cuœ. Toiâ coá nhanh, nhöng laiï vöônù g vaoø caùi sai thöù 3 vaø
laõnh hai cuœ ñaàu tienâ trong ñôiø quanâ ngu.õ

Toâi khonâ g giaiœ thích “cu”œ laø caùi cuœ gì vì heã ñaõ laø ñoäc giaœ Ña
Hieäu laø phaœi hieåu, neáu khoâng noùi laø ñaõ phaœi neám vò cay cöïc
cuœa cu.œ Taùm giôø toiá Ñaø Laït lanï h buoát tôùi xöông, toiâ ñeo bò daõ
chieán leân phoøng só quan tröïc trình dieän trong luùc 9 anh baïn
ñonà g phoøng ngoià quanh 3 caiù baøn roäng camé cuùi gaoï baøi trong
caên phoøng kín gioù, aám aùp. Trung uùy Nguyeãn Vaên Thieäu tröïc
toái hoâm ñoù.

Sau khi ñaõ kieåm soaùt töø sôiï giayâ giayà sô cua ñená caiù khanê röaœ
matë , ñoiâ vôù thöù nhì, onâ g tamï haiø lonø g vaø baét ñaàu hacï h, “Toiä gì?”

“Queân gaiø nutù quaân, thöa Trung UÙy.”
“Anh coù bieát laøm cacù h naøo ñeå khoâng bao giôø quenâ gaøi nuùt
quaàn khoâng?”
“Thöa bieát.”
“Caùch naøo?”
“Gaiø töø döôùi lenâ .”
“Ai daïy anh ñieàu naøy?”
“Nhöõng anh baïn bò phaït tröôùc toiâ .”
“Ai daïy hoï?”
“Hoï baœo toâi laø Trung uyù dayï ho.ï ”
“Toát. Laàn sau maø coøn môœ cöœa soå nöõa laø tröôøng hôïp gia
tronï g vì taùi phamï . Nghe roõ chöa?”
“Roõ.”
Caiù loiã “coåi môœ” chæ laø loiã nhoœ; hai cuœ cunõ g chæ laø motä tröøng
phaït nheï, nhöng vì ñoù laø tröøng phaït ñaàu tieân trong ñôøi binh
nghieäp neân toiâ vaãn conø nhôù tôùi tuoiå coå lai hi naøy. Hôn nöõa tuoiå
giaø chæ ñaùnh maát caùi kyù öùc môùi ñeå queân toái qua aên moùn gì;
nhöng coù cöïu SVSQ naøo queân teân coâ Cuùc beán xe ñoø Saint
Beùnoit ñaâu.
Sau naøy trong thieân chöcù phoùng vieân chieán tröôøng toiâ gaëp
laïi Ñaiï Taù Thieäu, Trung Töônù g Thieäu, Tonå g Thoáng Thieäu nhieuà

ÑA HIEÄU 69 171

laàn trong nhieàu moâi tröôøng khaùc nhau. Toâi theo oâng vaøo An
Locä trong nhönõ g ngaøy thò traán nhoœ beù naøy ñöông ñauà vôùi 3 sö
ñoanø Vieät Coäng ñeå vieát lenâ hai caâu thô mocä maïc, nhöng chaân
tình, “An Loäc ñòa, söœ ghi chieán tích: Bieät Kích Duø vò quoác
vong thanâ .” Toâi cunõ g thapù tuøng onâ g qua Honolulu trong chuyená
oâng ñeán ñaây hoäi ñaøm vôùi Toång Thoáng Lyndon B. Johnson veà
chiená tình Vietä Nam. Ngoaiø nhönõ g chieán tröôøng saté maùu, nhöõng
cuoäc hoäi nghò chính trò cam go, toâi cuõng coøn thaáy oâng thoaœi
maùi hôn trong nhönõ g sinh hoatï vaên hoùa, ngheä thuaät. Coù laàn toiâ
nghe oâng ví von so saùnh caùi duyeân cuœa nöõ ca só Thaùi Thanh
vôùi chieác xe 403, maëc duø kieåu xe cuõ nhöng vaãn ñöôcï öa chuoäng
trong nhönõ g naêm Saigon baté ñauà coù loaïi xe Peugeot 404. (Xin
chò Thaùi Thanh cho pheùp nhacé laïi motä giai thoaiï vaên ngheä cuõ.)

Toång Thoáng Nguyeãn Vaên Thieäu ñaõ naèm xuoáng; cuoäc trieät
thoaùi ñau loøng, tai hoïa vaø ñaày uaån khuùc cuõng ñaõ xa ñeán 28
namê . Luaän conâ g vaø haøi toiä oâng Thieäu ñang trôœ thaønh vieäc lamø
cuœa caùc söœ gia.

Toâi cuõng nghe theøm moät boùng maùt treân con ñöôøng vong
quocá ñi ñaõ nguùt nganø thì tôø Ña Hieäu canà nhöõng kyœ nieäm vang
boùng tröôøng cuõ. Toâi trôœ laïi ñoià Saint Benù oit, moät mình ñi vaoø
Vuõ Ñình Tröônø g, nôi nöœa theá kyœ tröôcù toâi ñöùng leân nhaän laõnh
tracù h nhieäm cuœa motä ngöôøi con trai thôøi ñaát nöôcù ly loaïn sau
khaåu leänh “ñönù g daïy, caùc só quan.”

Trong saân tröôøng monä g töônœ g vaø lacï lonõ g, toiâ ñöùng nghiemâ
trang tronï g baùo caùo vôùi Trung Uùy Nguyeãn Vaên Thieäu, “Thöa
Trung Uùy, bí quyeát gaøi nuùt töø döôùi gaiø leân ñaõ giuùp toâi laøm ñuùng
nhieàu vieäc caàn phaœi laøm ñuùng trong thieân chöùc chæ huy. Tuy
nhieân ña soá coâng taùc quaân söï ñeàu laø nhöõng vieäc khoâng theå
khoâng laøm nhanh ñöôïc. Caùi nhu caàu nhanh ñoâi khi khieán toâi
laøm nhieàu vieäc khoâng ñuùng nhö yù toâi muoán.”

OÂng khoâng phaït toâi nöõa. Hoài töôœng laïi caùi ñeâm ñoâng giaù
buoát phaœi ñi boä nöœa caây soá ñeå leân phoøng tröcï trình dieän oâng,
toiâ nghe themø ñöôïc trôœ laïi vôùi sinh hoaït quaân tröônø g, nôi maø
caùi giaù cuœa lamà lanã reœ reà: hai cuœ.

Nguyeãn Ñaït Thònh -K6

172 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

TIEÁÂNG Ña Hieäu xin ñanê g baiø vieát “
GOÏI
TRÖÔØNG TIENÁ G GOÏI TRÖÔØNG MEÏ ‘’ cuûa
MEÏ coá N/T Traàn höõu Giao - K8 , ñeå
töôûng nhôù ngöôøi anh khaû kính.
Tuyø buùt cuûa Gia ñình Voõ Bò töø nay seõ khoâng
Ngocï Giao - K8 coøn ñöôïc thöôûng thöùc nhöõng
baiø vietá ñayà giaù trò cuûa anh.
Meán taëng
caùc uùt 28,29,30-31 Meï ñaõ bao lanà haân hoan ñoùn
cacù Con nôi coång Tröôøngï. Meï ñaõ
mæm cöôiø hieàn hoaø nhìn caùc Con
haêng say hoïc taäp, chieán y öôùt
ñaãm moà hoiâ sau caùc buoiå di hanø h,
tieâng cöôøi vang vang döôí maùi
Tröôøng Meï thuôû naøo ñaõ ñeå laïi
tamâ honà caùc Con bao kyû nieäm eâm
ñeàm cuûa buoåi ñaàu ñôøi Chieán Só.
Nhöõng khoùa hoïc Meï keát hôïp
thaønh Nieân tröôûng, Nieân ñeä, anh
em. Meï ñaõ daïy cho cacù Con tình
yeâu thöông ñoàng ñoäi coäng theâm
tình yeâu Toå Quoác, Danh döï vaø
Traùch nhieäm. Caùc Con nhö moät
laøn soùng töø khaép nôi tieáp tuïc ñoå
veà, traøn chieám loøng Meï.

Meï ñaõ bao laàn khoùc vì sung
söôùng khi chia tay cacù Con. Hình
aûnh caùc Con quyø xaùc quyeâõt lôøi
theà taïi Vuõ ñình Tröôøng. Ñöng lenâ
cacù Con, cacù Taân Syõ Quan, ñönù g
leân laõnh nhieäm vuï Baûo veä Toå
Quoác, baoû veä Tröônø g Meï thuôû xa
naøo ñoù, haún caùc Con coøn nhôù?
Hình danù g hienâ ngang, dunõ g camû
vôi chính Con, thanâ hình Con in
leân nenà söông mai cuaû Ñaølaït. Con

ÑA HIEÄU 69 173

ñeïp voâ cunø g, ñeïp voâ taû. Nhöõng muõi teân bané ñi muoân phöông.
Tang boàng hoà thæ. Nhöõng aùnh kiemá sanù g ngôøi uy nghi , nhöõng
con cöng cuaû Toå Quoác, cuûa Tröônø g Meï quyeát neâu chí caû.

Caùc Con ñi ... caùc Con tôùi, vai chen vai roài toûa ra khaép
Quaân binh chuûng, hoàn Meï vaãn theo doõi caùc Con töøng böôùc
ñöônø g ñi chiená ñaáu. Meï ñaõ vuoát maët Con trong amâ thaàm moãi
khi Con Meï ngaõ xuoná g, trong traéng quaù, oai huøng quaù. Meï ñaõ
khaéc ghi danh Con vaoø bia Töôûng Niemä cuûa Tröônø g Meï ñeå Toå
Quoâõc ghi coâng vaø ñeå Meï toân thôø.

Meï coøn nhôù: Meï ñaõ khoùc thaät nhieuà , khocù uaát hanä , tuûi cöcï
trong tan naùt, xeù loøng ñanø h ñeå caùc Con ñò . Meï ôû laïi choná g
choïi moät mình trong ñeâm thaùng 3-75 .. Meï khoùc vì bieát caùc
Con ñaõ dôiø xa Me.ï ..

Caùc Con ruùt ñi thaät hoàn nhieân, vôùi taám loøng trong traéng,
vôiù tinh thaàn Ña Hieäu xöôùng danh Tröônø g Me,ï cacù Con rutù ñi
trong Kyû Luaät, moät Kyû Luaät raâõt hieõâm hoi trong côn honã loanï
bao quanh. Moät Kyû Luaät coäng ñoàng toân troïng leänh caâõp Chæ
Huy nhôø Kyû Luaät cuûa Tröôøng Meï taïo ra giôø ñoù ñaõ gaây caûm
tình vaø xuùc ñoäng manï h meõ cuaû Ñoàng Baoø trong vunø g cacù Con
ñoùng quaân.

Caùc Con ñaõ ghi moät ñieåm son lôùn khi tình theá honã loaïn lucù
bayá giôø: Tatâõ caû luùc ñoù Loanï Töông Loaïn Binh chæ coù caùc Con
coøn Binh conø Töông. Taát caû luùc ñoù ñeuà damã leân nhau ñeå tìm
laáy caiù Soânõ g cho baûn thanâ , chæ coù cacù Con laïnh luøng maét tìm
höôùng quaân thuø, haøng nguõ ñoäi hình nhö cuoäc Di Haønh Taùc
Chieâõn thöïc söï. Tatâ caû luùc ñoù Honã Loaïn daønh giöït taiø sanû cuûa
Ñonà g Baoø , chæ coù cacù Con baûo veä nhau, baûo veä ñonà g baøo, che
chôû cho Baïn moät caùch hoàn nhieân xöùng danh tinh thaàn Voõ Bò.
Cacù Con thaûn nhieân veà tinh thaàn “cuøng Soâõng cuøng Cheâtõ ” luùc
baáy giô,ø quyù hoaù thay, cao caû thay, vì tinh thanà Voõ Bò, nhôù laïi,
giôø phuùt ñoù cacù ñôn vò rutù veà Bình Tuy nhö caùc Con quaû thatä
laø hieám hoi. ..

Giôø ñayâ Meï cho caùc Con roõ: danh döï Voõ Bò ñöôcï giöõ nguyeân.
Vuõ khí vaø di chuyeån toaøn ñoäi hình chieán ñaáu khi vaøo ñoùng
quanâ taïi Phi Tröônø g Bình Tuy, danh döï giôø phuùt cuoái ñeå giöõ
veõ ñeïp truyeàn thoáng cho Tröôøng Meï chính vì caùc Con taïo ra

174 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

vaø do Nieân Tröôûng caùc Con tranh ñaáu saép xeáp cho caùc Con
ñoùõ. Caùc Con ñi khoûi Bình Tuy, Anh Con ôû laïi chieán ñaáu tôùi
cuøng vaø ñaõ bò camà tuø khi thatá thuû Bình Tuî

Meï raât mönø g trong gian khoå, thaäp phaàn nguy khoán, caùc
Con vaãn thaân yeâu, ñuøm boïc vaø giöõ danh döï cho Tröôøng Meï.
Boån phaän Meï ôû laïi moät mình, soâõng cuoäc ñôøi soùng gioù chòu
nhieàu taøn phaù theo thôøi gian .

Caùc Con yeâu quyù ...

Meï vui möøng thaáy caùc Con thoaùt hiemå , Meï tin cacù Con ra
ñi ñeå seõ trôû veà Giaûi Phoùng Queâ Höông, trôû veà thaêm Meï luùc
conâ g thaønh. Meï ñaõ nhìn ñau xotù vaø hoàn Meï ñaõ chìm theo ñôtï
sonù g bieån nhanã taâm ñaõ vuiø dapä Con cuaû Meï cheát vôùi yù chí ra
ñi tìm Töï Do. Meï ñaõ khocù , voã veà cacù Con trong Lao Tuø Coäng
Sanû , duø Meï hieàn naøy tan natù caû hình haòø

Meï vui möøng nuoâi döôõng yù chí chieõn ñaáu cuûa caùc Con
conø ôû laïi queâ nhaø, caùc Con ñaõ cuøng Ñoàng Baøo keât laïi thaønh
motä khoâi, sanü saøng chôø dòp noiå leân vôí söï tieáp tay cuûa cacù Anh
Con nôi Haûi Ngoaïò Meï vaãn voã veà truyeàn hôi aám cuûa Meï tôùi
caùc Con haøng ngaøy ñoái ñaàu tröïc dieän vaø hy sinh choáng laïi
Baïo Quyeàn.

Caùc Con nôi Haûi Ngoaïi,

Hình haøi Tröônø g Meï ngayø moät xô xaùc, aoù Meï raùch taû tôi
theo gioù laïnh cuûa Laâm Vieân, nhöng Tröôøng MEÏ vaãn beàn chí
chôø caùc Con, vaãy goïi caùc Con, nöôcù maét Meï coù traoø daâng,
nhöng, vaãn ñôïi caùc Con beân bôø suoái Cam Lî Meï seõ lau moà
hoiâ caùc Con beân hoà Xuanâ Höông khi Con veà Quang Phuïc laïi
Queâ nha.ø Caùc Con hayõ keát hôïp nhau laïi taïo theâm Söcù Manï h,
moät boâng hoàng Meï ñaõ cho caùc Con khi ngaõ ngöïa, thì Boù Hoàng
Toaøn Daân mönø g ñoùn caùc Con seõ do Tröônø g Meï trao taëng cho
cacù Con khi trôû veà cöùu ME,Ï cöùu QUEÂ HÖÔNG.

Cacù Con nôi Haûi Ngoaïi thöông meán cuûa Meï, haõy cuùi ñaàu
nghe vaø höaù vôiù ME:Ï ÑÖØNG QUEÂN TRÖÔØNG ME,Ï VEÀ CÖUÙ
TRÖÔØNG MEÏ.

Meï vaø caùc em Con ñôïi chôø töøng ngaøy ñeå cuøng nhau
QUANG PHUÏC QUEÂ HÖÔNG.

ÑA HIEÄU 69 175

50 NAÊM Lôøi noùi ñaàu: Ñaây laø moät baøi
HOÏP khaù daøi vôùi 15 trang saùch cuûa
KHOÙA cöïu Sinh vieân Só quan Vuõ Vaên
Loäc khoùa Cöông Quyeát Tröø Bò
NGAÄM Ñaø Laït 1954. Chuùng toâi xin
NGUØI ñaêng moät phaàn. Coù cô hoäi
chuùng toâi seõ ñaêng caû baøi vaøo moät
(1954 – 2004) soá baùo thöôøng leä sau naøy.

Giao Chæ *********
Vuõ Vaên Loäc
San Jose 2003 Anh em chuùng toâi laø nhöõng
sinh vieân cuûa Tröônø g Voõ Bò Lienâ
Quaân Ñaø Laït vaøo tröôøng thaùng
3 vaø maõn khoùa thaùng 10 naêm
1954. Luùc vaoø tröônø g, tranä Ñieän
Bienâ Phuû coøn ñoû löaû vaø khi ñang
hoïc thì ñaát nöôùc chia ñoâi. Caùi
khoùa oan nghieät aáy ñöôïc ñaùnh
soá theo thöù töï cuûa só quan Tröø Bò
goïi laø khoùa Tö Phuï. Goïi theo
beân Voõ Bò noù laø khoùa 10 phuï.
Nhöng trong baûn töôùng maïo
quaân vuï baèng tiená g Phapù thì coâ
thö kyù ñaàm cuûa tröôøng
“EMIAD” ñaùnh maùy laø La 2eø
tranche töùc laø khoaù phuï thöù hai
cuûa tröôøng Ñaø Laït. (EMIAD = L’
EÙcole Militaire Inter-Armes de
Dalat)

Duø soá khoùa khaùc nhau,
nhöng teân thöcï cuûa noù laø Cöông
Quyeát. Treân con ñöôøng ñi töø Saøi
Goøn leân Ñaø Laït vaøo buoåi saùng
muø söông thanù g 3-1954, moät tai
naïn xe coä voâ duyeân loaïi ngay

176 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

ra ngoaøi voøng chieán maáy chuù baïch dieän thö sinh ñaõ muoán
sôùm traû nôï tang boàng. Chöa vaøo tröôøng maø ñaõ vaøo Quaân Y
Vieän.

Cho ñeán khi caû khoùa coù hai ñaïi ñoäi quyø xuoáng vuõ ñình
tröôøng ñeå laøm leã ñeo Alpha ñen, trôû thaønh caùc SVSQ tröø bò,
nhöõng ñöùa con nuoâi cuaû tröôøng Ñaø Laït, thì chuùng toiâ coøn laiï
loái 260. anh em chia lamø taùm trung ñoiä .

Chæ huy tröôûng cuaû Tröônø g Voõ Bò lucù ñoù laø xeáp Tayâ , Trung
taù Cheviotte. Chæ Huy Phoù vaø sau naøy trôû thaønh Chæ Huy
Tröônû g Vietä Nam ñauà tieân cuûa Tröôøng Voõ Bò laø Trung taù Nguyeãn
Vaên Chuaân. Ñaïi ñoäi tröônû g Ñaïi ñoiä 5 laø Trung uyù Mango. Ñaïi
ñoiä phoù laø Trung uùy Cao Ñaêng Töônø g. Ñaïi ñoäi tröôûng Ñaïi ñoiä
6 laø Trung uyù Cuzin vaø Ñaïi ñoiä phoù laø Tr. uùy Nguyenã Thoï Laäp.

Ñaïi ñoiä 5 goàm coù caùc Trung ñoäi 17, 18, 19 vaø 20 laø nôi ñaõ
ñaøo taoï ra Phaïm Huy Sanû h, Vuõ Theá Quang, Nguyeãn Höõu Luyeän
sau naøy.

Ñaiï ñoäi 6 goàm coù caùc Trung ñoiä 21, 22, 23 vaø 24 vôiù cacù
Trung ñoäi tröôûng laø nhöõng thaày treû ñaàu tieân trong ñôøi quaân
nguõ cuaû anh em chunù g toâi. Ñaây caùc taân só quan ña soá môùi toát
nghieäp khoaù tröôùc. Khoùa Ñoáng Ña, coù theå goiï laø khoùa 9 phuï
cuaû Ñaø Laït. Thaày Xöông, thaày Tieáp, thaày Thanh, thaày Möôøi.
Thayà Tieáp töùc laø Daân bieuå noiå tieáng Ñaëng Vaên Tiepá , ngöôøi bò
ñaùnh cheát trong traiï caûi taoï khi troán traïi nhönõ g naêm veà sau.

Khi ra tröônø g ngayø 1 thanù g 10-1954, sau khoùa 10 Ñaø Latï
Alpha ñoû, khoaù chuùng toâi coù caû Thieáu UÙy, Chuanå UÙy vaø Trung
Só. Con soá khaùc bieät lôùn lao naøy ñaõ noiù lenâ caùi hoãn taïp cuûa
thaønh phaàn “Cöông Quyeát” vaø ñoàng thôøi söï giao ñoäng trong
hoaøn canû h ñaát nöôùc chia ñoâi ñaõ aûnh höôûng ñeán viecä hocï haønh
capá tocá cuaû anh em sinh vienâ chunù g toâi, thuocä loaiï Ñaø laït “6
thanù g.” cuaû thôøi 50, khoâng theå sanù h vôùi caùc khoùa Voõ Bò vanê voõ
toanø taiø qua ba boná naêm ñeøn saùch vaøo thaäp nienâ 60.

Ra tröôøng trong caùi khoâng khí di cö 1954, khoùa Cöông
Quyeát phaàn lôùn veà laøm khung cho cacù ñôn vò Nhayû Duø, Thuûy
Quaân Luïc Chieán vaø caùc Tieåu ñoaøn Boä binh. Khoâng coù ai veà

ÑA HIEÄU 69 177

ngaønh chuyeân moân.

Rieâng Trung ñoiä 21 cuûa toiâ , 30 anh em thì ñaõ coù 10 ngöôiø
ñi Nhaûy Du.ø Ñamù meâ nhaûy duø ngay töø luùc chöa ra tröôøng ñaõ
thì thotï ... ñoiä muõ ñoû ngamé nghía trong caàu tieâu, lamø cho oâng
thaày giaø Nguyeãn Thoï Laäp cuõng theo hocï troø xuoáng nuùi maø tapä
nhaûy chuoàng cu. Sau naøy ñaùm muõ ñoû trôû thaønh Traàn Quoác
Lòch, Nguyeãn Theá Nhaõ, Ngoâ Leâ Tónh, Nguyeãn Nghieâm Toân.
Ñaùm muõ xanh cuõng khoâng keùm phaàn löøng laãy laø Phaïm Vaên
Chung, Ngoâ Vaên Ñònh .....

Anh em Cöông Quyetá chia tay töø daoï ño.ù Dauá dieám nhau
maø laøm gì, vaoø thuaû ñauà ñôøi ayá , lyù töôûng vaø chính nghóa lôø môø
söông khoùi. Ña soá sinh vienâ só quan 54 mang tuoåi Hôïi, 18 caiù
traêng troøn. Moät vaiø anh tuoiå Tuatá , chöa chacé ñaõ coù ñeán nöaû
moái tình ñaàu. Bietá meï gì ñauâ maø noiù chuyeän quoác gia daân toäc.
Thaày Sauù daïy ñocï baûn ñoà, thaày Baoû troï treï tiená g Soâng Höông
dayï mìn baãy, thayà Xöông cho vöôït heát ñoaïn ñöônø g chieán binh
roià ñeán cô banû thao dieãn.

Khi quyø xuoáng, caùc SVSQ, khi ñöùng leân caùc taân só quan,
laø oâng ñaõ trôû thaønh oâng Thieáu UÙy. Veà ñôn vò mang danh só
quan Ñaø Latï , ñöôcï laøm ngay Ñaïi ñoäi tröônû g maø ñoâi luùc coøn sôï
caû Thöôïng só Ñaiï ñoäi.

Töø ñoù chim non caát canù h. Cuøng vôùi queâ höông mieàn Nam
vaø quanâ löcï , “Cöông Quyeát” chuùng toiâ tröôûng thaønh. Nhönõ g
baøi hoïc trong quanâ nguõ nhö moät tröôøng ñôøi vó ñaiï . Nhöõng traän
ñanù h môû ñauà chinh chieán. Nhönõ g söï vuï vanê thö, nhöõng ngayø
tu,ø nhöõng ngaøy caám traïi. Toå Quoác, Danh Döï, Traùch Nhieäm.
Nhönõ g em utù , nhönõ g con nai monù g ñoû aên banù h traû tienà . Nhöõng
em gaùi haäu phöông chæ coù chieác khaên tay chuøi maét. Nhöõng
chieác xe cöùu thöông, nhöõng buoåi chieuà ôû quaân y vieän, nhöõng
laù quocá kyø phuû leân quan taøi.

Roài nhöõng “Cöông Quyeát” ñaàu tieân baét ñaàu naèm xuoáng.
Nguyeãn Vanê Ngoï, Ñaiï ñoiä tröônû g Ñaiï ñoäi 62 Tieåu ñoanø Nhaûy
duø cheát ngayø 22 thaùng 10-1955 taïi Côø Ñoû Thôùi Lai.

Trung ñoäi 21 cuûa toâi ñaõ ñi theâm Nguyenã Höõu Baøo vaø Vuõ

178 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

Vaên Huyeân khi nhaûy duø ñuïng Bình Xuyeân. Nguyeãn Duy
Nghóa töï laø Nghóa Canû h Saùt Giaø ñaõ ñi taøu suoát ôû Cuû Chi. Nguyenã
Vanê Taûi töï laø Taûi khôø cheát ôû Tieàn Giang.

Ñoù laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân, nhöng khoâng phaûi laø nhöõng
ngöôøi cuoái cuøng.

Naêm 1973 hoïp khoùa ôû Caâu Laïc Boä Só Quan Toång Tham
Möu, Khoaù Cöông Quyetá Ñaø Laït 1954, sau 19 naêm chinh chieán,
hai traêm boán möôi baûy anh em duyeân nôï veà xeáp haøng ñöôïc
70 ngöôiø . Duø thöcï söï toån thaát chæ coù 20% nhöng ña soá coøn laïi
ñeuà bò caàm chaân ôû cacù ñôn vò.

Caùi Trung ñoäi 21 cuaû toâi coáng hieán cho khoùa ñöôïc nhieàu
anh taøi quaiù kieät. Treân hanø g gheá ñaàu, trong nhöõng sinh vieân só
quan cuûa Trung ñoäi thaày Xöông coù oâng töôùng moät sao Traàn
Quoác Lòch, Tö leänh Sö ñoaøn 5 ngoài vôiù oâng Trung só Nguyenã
Kim Thoa, böu tín vienâ cuûa quaân böu cuïc Saiø Goøn.

Soá laø, khi sinh vieân só quan Traàn Quoác Lòch baét ñaàu töø
Thieáu uùy Nhaûy duø ñi leân thì SVSQ Nguyeãn Kim Thoa khoâng
ñöôïc “ñöùng lenâ caùc taân só quan” maø ñaõ ñeo canù h gaø Trung Só
ñi tröôùc. Buoàn duyeân tuiû phaän neân banï Thoa sau ñoù ñaõ töï yù
giaõ töø quaân nguõ, ñeå roài bò Quaân Caûnh toùm ñöôcï giaùng xuoáng
lamø binh hai. Sau 19 naêm laän ñanä , ñená naêm 73 hopï khoùa, oâng
Trung só Thoa cuûa quaân böu cuïc Bieät Khu Thuû ñoâ ngoài cöôøi
ruoià , caïnh onâ g Chuanå töônù g Lòch tö leänh Sö ñoaøn Bình Döông.

Vaø namê 1973 trôû thanø h lanà hoïp khoaù cuoái cunø g cuûa chuùng
toâi. Naêm 1974, tình hình chiená söï khonâ g cho pheùp, vì ña soá
caùc só quan Cöông Quyetá lucù ñoù ñöông bò sa layà trong caùc traän
ñòa khoác lieät. Anh em ñaõ hopï thu heïp taïi Nghóa Trang Maïc
Ñænh Chi ñeå tieãn ñöa Trung ñoanø tröôûng Nguyeãn Theá Nhaõ veà
nôi yeân nghæ cuoái cuøng. Nhaõ vôùi toâi cuøng vôùi Nguyeãn Ñaêng
Khanù h laø motä toå ba ngöôiø . Khi ra tröônø g anh Nhaõ veà Nhayû Duø
vaø coù luùc laøm Tieåu ñoaøn tröônû g Tieåu ñoaøn 9. Sau ñoù anh ra
Quaân ñoanø I laøm Trung ñoaøn tröôûng. Chuyená bay C130 ñoùn
Nhaõ trôû veà ôû Taân Sôn Nhatá naèm trong quan taøi boïc keõm. Toâi
ñaët voøng hoa cöôøm vôùi haøng chöõ “Cöông Quyeát thöông tieác

ÑA HIEÄU 69 179

Nguyeãn Theá Nhaõ anh huøng.” Baïn toâi leân lon giöõa hai haøng
neán chao ñeå trôû thaønh Coá ñaiï ta.ù ..

Caiù chetá cuaû Nguyenã Theá Nhaõ ñaõ ghi dauá aán manï h meõ vaoø
lonø g anh em Cöông Quyetá chunù g toiâ suoát mayá chucï namê qua...

Traûi qua bao nhieâu daâu beå, ôû haûi ngoaïi chuùng toâi baét ñaàu
hoïp khoùa nhieàu laàn töø 1980 ñeán nay. Hai möôi naêm tröôùc coøn
oàn aøo, huyeân naùo. Baây giôø caùc kyø hoïp khoùa ñaõ bôùt haêng haùi.
Ngoïn löûa loøng ñaõ taét roài hay chæ coøn le loùi. Traùi tim bò thöông,
ruoät gan noåi loaïn. Töø naêm 2000 ñeán nay, anh em Cöông
Quyeát ñaõ bôùt phaàn quyeát lieät trong caùi vuï baàu baùn hoäi tröôûng.
Toâi ñeà nghò hoäi ta chæ caàn moät chöùc vuï lieân laïc laø ñuû. Nghe
danh hieäu chuû tòch Hoäi 110 töôûng chöøng hoäi kín maø phaùt sôï.
Caùc oâng baø hoäi vieân baây giôø deã tính noùi laø ñeå baïn tuøy nghi maø
ñònh lieäu. Chuùng toâi giao cho baïn laøm suoát ñôøi. Quyeàn haïn
ngang vôùi toái cao phaùp vieän. OÂi! caùi hoäi aùi höõu yeâu daáu cuûa
chuùng ta nay ñaõ thaønh moät hoäi giaø. Tìm ñöôïc choã naøo baùn ñi
thì baùn. Hoaëc laø baùn töøng ngöôøi, hoaëc laø baùn töøng trung ñoäi,
ñöôïc giaù thì baùn caû khoùa. Anh em baây giôø khoâng coøn sôï ai löøa
ai nöõa. Baây giôø ñem baùn caû hoäi cuõng khoâng coù ai mua. Treân
50% quaân soá ñaõ nghæ laùi xe. Khi ñi di haønh ñöôøng boä 40% chæ
ñi reà reà ñi soá 1 soá 2, khoâng theå sang soá 3 ñöôïc nöõa. Ña soá coù
vaán ñeà tim maïch. Daøn ñoàng ñaõ baét ñaàu muïc. Boä nhíp xô cöùng
heát nhòp nhaøng. Anh muoán xuoáng caân thì maäp uø. Anh muoán
leân caân thì oám teo. Nhieàu chieán só töø thaét löng trôû xuoáng ñaõ
baát khieån duïng. Tình yeâu ñaõ voã caùnh roài.

Tuy nhieân, noùi gì thì noùi, töø luùc vaøo ñôøi ñeán nay chuùng ta
ñaõ ñi ñöôïc 49 naêm. Xin caùc baïn treû Haø Noäi nhôù cho. Appeleù
sous les drapeaux le 20-3-54. Trình dieän döôùi côø thaùng 3-
1954. Caùc baïn laø EOR, Eleøve Officer de Reùserve. Ñònh meänh
daønh caùc baïn caùi kieáp tröø bò suoát ñôøi cho ñeán hoâm nay. Ñöôøng
traàn chæ coøn moät ñoaïn ngaén. Ñeán thaùng 3-2004 laø ñuû 50 naêm
hieån thaùnh. Tuïi Taây noù raát coi troïng ngaøy kyû nieäm 50 naêm
vaøo ñôøi. Yeâu caàu caùc baïn trang bò suùng oáng ñeå ñaùnh traän cuoái
cuøng. Traän naøy ñaùnh xong roài nghæ luoân. Treân 110 ñòa chæ
tieàn ñoàn cuûa hoäi Cöông Quyeát töø nay moãi thaùng phaûi baùo caùo

180 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

veà trung öông moät laàn. Seõ khoâng coù phaùo yeåm, khoâng yeåm.
Chaúng coù Haûi phaùo vaø B52. Ñoàn ai naáy giöõ. Hoàn ai naáy giöõ.
Khoâng nghe baùo caùo laø coi nhö tieàn ñoàn cuûa baïn bò traøn ngaäp.
Baïn seõ ñöôïc mieãn ñoùng nieân lieãm vónh vieãn. Thaùng 3 naêm
2004 seõ coù kyø ñaïi hoäi Cöông Quyeát 50 naêm hoäi ngoä. Caùc cuï
nhôù chöa. Caùc cuï 70 tieán leân, caùc cuï 80 phaûi ñöùng ñaáy maø
chôø. Tuyeät ñoái caám khoâng ñöôïc ñau oám. Veà kyû luaät ta nhôø
Traàn Quoác Lòch. Xaõ hoäi coù chò Ngoâ Quang Thieàu. AÅm thöïc
thuoäc phaàn baø Laïi Thoï. Phaïm Huy Saûnh seõ ñem hoäi kyø veà trình
dieän. Thuû khoa Ngoâ Vaên Lôïi ñem cung teân veà bieåu dieãn.

Vaøo tröôøng thaùng 3 naêm 1954. Ñeán naêm 2004 laø ñuùng
ngaøy cuûa 50 naêm ñaày kyû nieäm. Haõy baûo troïng söùc khoûe ñeå
gaëp nhau moät laàn. Coù anh seõ laø laàn cuoái. Nhöng vaãn coøn coù
anh ñi laïi daøi daøi. Ñi sôùm nghæ sôùm. Cuøng veà quaân khu Chín
Suoái. Giaõ töø Boán Vuøng Chieán Thuaät. OÂng haønh quaân tröïc
thaêng vaän leân thaúng coõi boàng lai.

Noùi thaúng ra, sôï thì oâng khoâng sôï nhöng Ñaïi ñoäi 6 mình
neân nhöôøng cho anh em ñaïi ñoäi 5 ñi tröôùc. Ñaïi ñoäi 5 laø phe
cuûa Vuõ Theá Quang vaø Nguyeãn Höõu Luyeän. Kyø naøy thuyeân
chuyeån qua Quaân Khu 9. Tuïi moa ñeå tuïi toa ñi tröôùc. Quang
Duø vaø Luyeän Bieät Kích nhaûy Baéc, nghe ñöôïc thì traû lôøi.

Ñeå roài phen naøy xem anh naøo coøn laïi ñeå laøm Hoäi Tröôûng
cuoái cuøng. Hoïp khoùa traêm naêm hiu quaïnh... Moät mình.

Ghi chuù ñaëc bieät: Caùc baøi vieát cuaû Giao Chæ ñeàu taäp trung
trong caùc taùc phamå : Coiõ Töï Do, 16 Nganø Töû Só ÔÛ Laïi Nghóa
Trang Quaân Ñoäi Bieân Hoøa, Döï AÙn Baûo Tanø g Vieän v.v...

Muoán coù caùc taùc phaåm mieãn phí, xin lieân laïc banè g thö veà
IRCC, Inc. 420-422 Park Ave., San Jose, CA 95110. Fax:
(408) 971-7882. E-mail: [email protected]

Sanü sanø g göiû bieuá cacù cöuï SVSQ Voõ Bò Ñaø Latï khapé theá giôiù .

ÑA HIEÄU 69 181

KHOÙA XI

PHAÏM

COÂNG QUAÂN

Ñoïc cuoán Kyû Yeáu Haûi Ngoaò cuûa Toång Hoäi Cöu SVSQ
Tröôøng Voõ Bò Quoác Gia Vieät Nam, phaàn vieát veà Khoùa XI ,
chuùng toâi thaáy coøn nhieàu thieáu soùt. Bôûi vaäy ñeå ñoùng goùp baøi
vieát theo yeâu caàu trong ÑA HIEÄU Soá 68 nhö muïc ñích vaø mong
muoán cuûa ÑA HIEÄU ñeà ra, Khoùa XI Phaïm Coâng Quaân chuùng
toâi coù dòp tu chænh vaø boå tuùc theâm nhöõng thieáu soùt veà Khoùa XI
Phaïm Coâng Quaân ñöôïc ñeà caäp trong cuoán Kyû Yeáu Haûi Ngoaò
noùi treân.

NHÖÕNG ÑAËC ÑIEÅM CUÛA KHOÙA 11 PHAÏM COÂNG QUAÂN
*Caùc SVSQ ñöôïc tuyeån choïn giöõa luùc giao thôøi “ Chieán

tranh vaø hoøa bình “ coù nghóa laø chieán tranh vöøa chaám döùt vaø
hoaø bình môùi baét ñaàu .

*Ñöôïc ñaøo taïo trong hoaøn caûnh ñaát nöôùc chia ñoâi : moät
beân laø Quoác Gia, moät beân laø Coäng Saûn .

*Thaønh phaàn thí sinh nhaäp hoïc, coù laãn loän caùc thí sinh
daân söï vaø quaân söï, nhöng ña soá laø thí sinh daân söï coøn treû vaø
moät soá cöïu quaân nhaân öu tuù hôi lôùn tuoåi , ñaõ ñaït keát quaû saùt
haïch trình ñoä vaên hoùa theo tieâu chuaån tuyeån choïn qui ñònh .
Ngoaøi ra, coøn moät soá thí sinh thuoäc caùc löïc löôïng Giaùo phaùi
vaø löïc löôïng baùn quaân söï tham döï vôùi tính caùch “ Döï thính “ .
Vì theá coù söï cheânh leäch tuoåi taùc giöõa caùc baïn ñoàng khoùa .

182 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

* Khoùa XI ñöôïc huaán luyeän hoaøn toaøn theo chöông trình
huaán luyeän cuûa Quaân Ñoäi Quoác Gia Vieät Nam . Ñieàu khaùc
bieät quan troïng laø caùc moân hoïc ñeàu do Boä Toång Tham Möu
Quaân Ñoäi Quoác Gia Vieät Nam soaïn thaûo baèng tieáng Vieät vaø
do caùc só quan Caùn boä Vieät Nam phuï traùch huaán luyeän . Tuy
nhieân , coøn soùt laïi moät vaøi só quan Huaán Luyeän Vieân Ngöôøi
Phaùp chöa kòp hoài höông , nhöng ñaõ ñöôïc thay theá ngay vaøo
khoaûng ñaàu naêm 1955.

*Chöông Trình huaán luyeän goàm hai phaàn :

Phaàn I : Caên Baûn quaân söï .Gioáng nhö caùc khoùa Ñaøn Anh
tröôùc, nhöng coù moät vaøi khaùc bieät ghi ôû döôùi.

Phaàn II : Chuyeân moân Binh Chuûng . Khoùa XI ñöôïc ñaøo
taïo vôùi chuû ñích ñaëc bieät :“Xaây

döïng toå chöùc Binh Chuûng chuyeân moân cho Quaân Ñoäi Quoác
Gia Vieät Nam “ , neân caû khoùa phaûi theo hoïc chuyeân moân
Binh Chuûng taïi caùc Tröôøng chuyeân moân lieân heä, thuoäc Lieân
Tröôøng Voõ Khoa Thuû Ñöùc khaùc vôùi caùc khoùa khaùc chæ moät soá
ngöôøi ñöôïc choïn löïa .

Sau khi ñöôïc huaán luyeän heát chöông trình Caên Baûn Quaân
Söï vaø ñaït ñieåm trung bình 12 (khaùc vôùi ñieåm trung bình caùc
khoùa tröôùc laø10 ) , caùc SVSQ Khoùa XI ñöôïc döï Leã Maõn Khoùa
vôùi ñaày ñuû leã nghi truyeàn thoáng , nhöng chæ ñöôïc gaén caáp
hieäu Chuaån UÙy (ñaây laø khoùa hoïc duy nhaát cuûa lòch söû Tröôøng
Meï maø caùc taân Só Quan rôøi Tröôøng khoâng ñöôïc mang caáp baäc
Thieáu UÙy) ñeå thuï huaán tieáp Phaàn II chuyeân moân Binh Chuûng.
Ña soá caùc SVSQ khoâng chòu choïn Binh Chuûng ñeå tieáp tuïc thuï
huaán Phaàn II vaø xin ñöôïc boå nhieäm ra ñôn vò taùc chieán ngay.

*Moät ñieàu khaùc laï cuoái cuøng cuûa Khoùa XI laø caùi “ Muõ Ca
Loâ “. Caùi khaùc laï naøy tuy nhoû , nhöng noù laïi quan troïng , vì ñaõ
ñi ra ngoaøi truyeàn thoáng cuûa Tröôøng Voõ Bò Quoác Gia Vieät
Nam töø tröôùc cho ñeán sau naøy , khoâng khoùa naøo ñoäi muõ Caloâ
maø chæ coù “Beâreâ ñen “ hay casquettte (keå töø K12 trôû veà
sau). Caùc SVSQ Khoùa XI phaûi ñoäi muõ Caloâ, gaàn moät tam caù
nguyeät, sau ñoù môùi ñöôïc caáp phaùt muõ Beâreâ ñen.

ÑA HIEÄU 69 183

DANH HIEÄU PHAÏM COÂNG QUAÂN

Thöôøng thöôøng moãi khoùa voõ bò, duø hieän dòch hay tröø bò,
khi ra tröôøng ñeàu ñöôïc ñaët cho moät caùi danh hieäu. Danh hieäu
cuûa khoùa ñöôïc caùc thaåm quyeàn giöõ kín vaø chæ coâng boá trong
leã maõn khoùa, coù theå laø teân moät danh nhaân, danh töôùng : Phan
Boäi Chaâu, Ngoâ Quyeàn ..., coù theå laø moät ñòa danh , moät bieåu
töôïng : Ñoáng Ña, Thoáng Nhaát ..., hoaëc moät khaùt voïng, moät lyù
töôûng : Nhaân Vò, Vì Daân ...Khoa XI ñaõ ñöôïc Boä TTM ñaët teân
laø Khoùa Phaïm coâng Quaân.

Sau khi tham khaûo taøi lieäu chính thöùc cuûa Tieåu Ñoaøn 3
Nhaûy Duø vaø qua nhöõng cuoäc phoûng vaán caùc Nieân Tröôûng
ñoàng khoùa vaø cuøng ñôn vò vôùi Phaïm Coâng Quaân , Ban Ñaïi
Dieän Khoùa 11 vinh döï toùm löôïc tieåu söû Trung Uùy Phaïm Coâng
Quaân , ngöôøi chieán só maø teân ñaõ ñöôïc trang troïng ñaët laøm
danh hieäu cho Khoùa 11 vaø ñöông nhieân ñaõ ñöôïc ghi vaøo quaân
söû .

Trung Uùy Phaïm Coâng Quaân toát nghieäp khoùa 5 Hoaøng Dieäu
Tröôøng Voõ Bò Lieân Quaân Ñaølaït (TVBQGVN sau naøy) , tình
nguyeän gia nhaäp TÑ3ND . Ñaõ tham döï haàu heát caùc traän ñaùnh
lôùn töø Baéc chí Nam vaø Thöôïng Haï Laøo nhö : Na Saûn , Ñaù Voâi
Ninh Bình , Haønh quaân Carmarque, Atlante , An kheâ , Caùnh
Ñoàng Chum, Vuøng Ñaù Voâi Haï Laøo vaø sau cuøng laø Ban Hine
Siu. Tinh thaàn phuïc vuï , chieán ñaáu vaø taøi chæ huy cuûa Trung
Uùy Phaïm Coâng Quaân ñaõ ñöôïc caùc baïn cuøng ñôn vò kính neå ,
keå caû caùc só quan ñoàng ñoäi vaø caáp chæ huy ngöôøi Phaùp .

Taïi Ban Hine Siu, TÑ3ND ñaõ phaûi ñôn phöông ñoái ñaàu
vôùi gaàn moät sö ñoaøn quaân Baéc Vieät , ñôn vò ñaõ töøng bò traøn
ngaäp roài laïi phaûn coâng giöõ vöõng vò trí , gaây toån thaát lôùn cho
ñòch vaø phaù vôõ keá hoaïch tieán quaân cuûa ñòch veà höôùng caên cöù
Seùno . Trung Uùy PCQ ñaõ duõng caûm hy sinh ngaøy 9-1-1954 vaø
xaùc thaân Anh vaãn coøn löu nôi chieán ñòa Laøo Quoác .

TIEÅU SÖÛ KHOÙA 11 PHAÏM COÂNG QUAÂN

I – Ñaïi cöông : Tieåu söû Khoùa 11 Phaïm Coâng Quaân cuõng
goàm coù nhöõng ñieåm gioáng nhö caùc khoùa khac : ngaøy nhaäp

184 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

tröôøng , ngaøy ra tröôøng , soá SVSQ tham döï khoùa hoïc , soá
SVSQ ñaït keát quaû maõn khoùa , SVSQ Thuû Khoa , toå chöùc khoùa,
chöông trình huaán luyeän , nhöõng ñoùng goùp cuûa khoùa trong
Quaân Ñoäi v.v...

11- Ngaøy nhaäp tröôøng : Ngaøy chính thöùc khai giaûng khoùa
laø 1-10-1954. Vì cuoäc ñaøm phaùn Geùneøve 1954 gaây ra tình
traïng hoãn loaïn taïi moät soá tænh mieàn Baéc Vieät Nam , nhaát laø Ñeä
Tam Quaân Khu nôi cung öùng ña soá öùng vieân , laïi ñang trong
giai ñoaïn chuaån bò di chuyeån töø Haønoäi vaøo Nhatrang , do ñoù
khoâng theå taäp trung öùng vieän vaø toå chöùc thi tuyeån , neân
ngaøy khai giaûng ñaõ phaûi trì hoaõn nhieàu laàn. Moät vaøi öùng vieân
ñaõ töï ñoäng trình dieän Tröôøng Voõ Bò töø ngaøy 1-6-1954 theo
nhö giaáy goïi , nhöng phaûi tôùi 1-10-54 khoùa môùi chính thöùc
khai giaûng, tuy nhieân cuõng coøn moät soá ít tôùi trình dieän sau .

12- Ngaøy rôøi tröôøng : Taát caû caùc Taân Só Quan Khoùa 11
ñöôïc mang caáp baäc Chuaån Uùy hieän dòch keå töø 1-5-1955 theo
Nghò Ñònh soá 382/QP/NÑ ñaõ chính thöùc rôøi Tröôøng Voõ Bò
Quoác Gia Vieät Nam ngaøy 25-4-1955 ñeå tôùi trình dieän caùc Quaân
tröôøng chuyeân moân lieân heä thuoäc Lieân Tröôøng Voõ Khoa Thuû
Ñöùc , thuï huaán Phaàn II Binh Chuûng chuyeân moân vaøo ngaøy 12-
5-1955 . Nhöng khoâng hieåu vì lyù do gì Nghò Ñònh thaêng caáp
Chuaån Uùy maõi tôùi ngaøy 3-6-1955 môùi ñöôïc ban haønh . Do ñoù
trong thôøi gian chôø ñôïi , toaøn theå Taân Só Quan Khoùa 11 ñeàu
phaûi laõnh löông Sinh Vieân Só Quan töông ñöông vôùi caáp baäc
Trung só .

Rieâng thôøi gian rôøi caùc tröôøng huaán luyeän Binh Chuûng
khoâng nhaát ñònh , vì chöông trình huaán luyeän khaùc nhau khoâng
ñoàng ñeàu . Nhö Coâng Binh chaúng haïn phaûi caáp toác ñaøo luyeän
ngay trong 3 thaùng moät soá só quan coù khaû naêng ñeå yeåm trôï keá
hoaïch kieán thieát caùc vuøng môùi tieáp thu sau Hieäp Ñònh Geùneøve
(rôøi tröôøng 16-8-1955 ). Nhöng cuõng coù nhöõng Binh Chuûng
caàn phaûi ñöôïc ñaøo taïo kyõ trong 7 thaùng hay hôn ñeå coù theå
yeåm trôï höõu hieäu cho Boä Binh nhö Binh Chuûng Phaùo Binh (
rôøi tröôøng 6-12-1955 ) caàn thöïc hieän caùc coâng taùc traéc ñòa ,
cung caáp baûn ñoà ( sau naøy nhieäm vuï ñöôïc trao laïi cho Ngaønh

ÑA HIEÄU 69 185

Coâng Binh theo heä thoáng quaân ñoäi Hoa Kyø ) vaø cung caáp hoûa
löïc yeåm trôï thay theá cho Khoâng Quaân Phaùp , trong khi tình
traïng Khoâng Quaân Vieät Nam coøn sô khai môùi chæ coù theå cung
caáp yeåm trôï quan saùt , ñieàu khoâng tieàn tuyeán vaø chuyeån vaän .
Tuy nhieân toaøn theå Só Quan Khoùa 11 ñeàu ñöôïc thaêng caáp
Thieáu Uùy cuøng ngaøy 1-11-1955 theo Nghò Ñònh soá 110 /QP/
NÑ ngaøy 31-1-1956 do Boä Tröôûng Quoác Phoøng Traàn Trung
Dung kyù ban haønh .

13- Toång soá SVSQ Nhaäp hoïc : Taát caû khoùa goàm coù 188
Sinh Vieân Só Quan , ña soá thuoäc thaønh phaàn treû vaø coù trình ñoä
Tuù Taøi , moät soá nhoû nhöõng Haï Só Quan öu tuù tình nguyeän
thuoäc thaønh phaàn Quaân Ñoäi , hôi lôùn tuoåi , hoäi ñuû ñieàu kieän
vaên hoùa vaø ñöôïc tuyeån choïn . Ngoaøi ra , trong soá naøy coù moät
soá SVSQ thuoäc löïc löôïng Giaùo Phaùi , caùc löïc löôïng quaân söï
baùn chính thöùc tham döï vôùi tính caùch “ Döï thính “Noùi chung
veà saéc thaùi ñòa dö vaø thaønh phaàn xaõ hoäi ñeàu coù ñuû : Baéc,
Trung, Nam , thaønh phaàn Giaùo Phaùi , löïc löôïng baùn quaân söï
cuøng Saéc Toäc thieåu soá .

14- Toång soá Só Quan toát nghieäp : 162 SVSQ ñuû ñieåm toát
nghieäp Phaàn I Caên Baûn Quaân Söï, nhöng chæ coù 137 ñöôïc mang
caáp baäc Chuaån Uùy trong 6 thaùng vaø ñöôïc thaêng caáp Thieáu Uùy
sau khi toát nghieäp Phaàn II Chuyeân Moân Binh Chuûng , coøn 25
SVSQ döï thính khoâng ñöôïc tính trong danh saùch . Ngoaøi ra , 1
SVSQ bò loaïi , 13 ngöôøi khoâng ñuû ñieåm saùt haïch Phaàn I vaø 12
ngöôøi thuoäc löïc löôïng Giaùo Phaùi phaûi trôû veà ñôn vò cuõ phuïc vuï
ngay , khoâng theo hoïc Phaàn II . Soá 13 SVSQ khoâng ñuû ñieåm
toát nghieäp Phaàn I , vaãn ñöôïc göûi ñi thuï huaán chuyeân moân Binh
Chuûng cuøng vôùi caùc baïn ñoàng khoùa vaø ñöôïc mang caáp baäc töø
Thöôïng Só tôùi Chuaån Uùy sau khi hoaøn taát vaø toát nghieäp Phaàn II
Chuyeân moân Binh Chuûng .

15- Só Quan Thuû Khoa Khoùa 11 : NGOÂ VAÊN PHAÙT .

II – Toå Chöùc Khoùa 11 . Ñeå tieän ñieàu haønh vaø theo doõi
sinh hoaït cuõng nhö huaán luyeän caùc SVSQ , Khoùa 11 ñöôïc toå
chöùc nhö sau :

186 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

21- Toå chöùc : 1 Tieåu Ñoaøn SVSQ goàm 2 Ñaïi Ñoäi : 1 vaø 2 ,
moãi Ñaïi Ñoäi chia laøm 4 Trung Ñoäi , mang soá thöù töï töø 1 ñeán 8.

22- Só Quan Caùn Boä :

-Tieåu Ñoaøn Tröôûng : Thieáu Taù Robert ngöôøi Phaùp trong
giai ñoaïn ñaàu luùc Trung Taù Nguyeãn Vaên Chuaân coøn laøm Giaùm
Ñoác Tröôøng . Khi Trung Taù Nguyeãn Vaên Thieäu thay theá laøm
Chæ Huy Tröôûng Tröôøng thì Thieáu Taù Traàn Ngoïc Chaâu laøm
Tieåu Ñoaøn Tröôûng .

- Ñaïi Ñoäi Tröôûng Ñaïi Ñoäi 1 : Ñaïi Uùy Nguyeãn Thoï Laäp (
tröôùc ) Ñaïi Uùy Nguyeãn Thanh Long ( thay theá )

- Ñaïi Ñoäi Phoù Ñaïi Ñoäi 1: Tr. Uùy Khieâu Höõu Dieâu-

Trung Ñoäi Tröôûng Trung ñoäi 1: Th. uùy Nguyeãn Nghieäp
Kieán

Trung Ñoäi Tröôûng Trung Ñoäi 2 : Th. Uùy Quan Taán Trieäu-
Trung Ñoäi Tröôûng Trung Ñoäi 3 : Th. Uùy Leâ Minh Ñaûo

Trung Ñoäi Tröôûng Trung Ñoäi 4: Th. Uùy Nguyeãn Khaéc Vinh

-Ñaïi Ñoäi Tröôûng Ñaïi Ñoäi 2: Tr. Uùy Nguyeãn Baù Long töï Thìn

-Ñaïi Ñoäi Phoù Ñaïi Ñoäi 2: Trung Uùy Leâ Vaên Baûy

-Trung Ñoäi Tröôûng Trung Ñoäi 5 : Th. Uùy Hoà Ñaéc Nguyeân
(tröôùc ) Th. Uùy Nguyeãn Vaên Thuïy ( thay theá )

-Trung Ñoäi Tröôûng Trung Ñoäi 6 : Th. Uùy Leâ Vaên Trang (
tröôùc ) Th. Uùy Phan Thaønh Kieám ( thay theá )

-Trung Ñoäi Tröôûng Trung Ñoäi 7 : Th. Uùy Huyønh Böûu Sôn

-Trung Ñoäi Tröôûng Trung Ñoäi 8 : Th. Uùy Phaïm Quang Myõ

III- Chuong Trinh huaán luyeän : Khoùa 11 Phaïm Coâng Quaân
laø khoùa khôûi söï aùp duïng chuong trinh huaán luyeän cuûa Quaân
Ñoäi Quoác Gia Vieät Nam. Do ñoù , cuõng coù söï khaùc bieät vôùi
chöông trình huaán luyeän cuûa caùc khoùa tröôùc . Vì muïc ñích
chính cuûa khoùa 11, theo keá hoaïch cuûa Boä TTM , nhaèm ñaøo
taïo caùc Sinh Vieân Só Quan thaønh nhöõng Caáp Chæ Huy coù kieán
thöùc caên baûn quaân söï vöõng chaéc , coù theå chæ huy 1 trung ñoäi

ÑA HIEÄU 69 187

boä binh taùc chieán ñôn ñoäc , hay trong khuoân khoå Ñaïi Ñoäi
hoaëc Tieåu Ñoaøn vaø ñoàng thôøi cuõng laø nhöõng Caáp Chæ Huy coù
khaû naêng chuyeân moân Binh Chuûng cao trong caùc Binh Chuûng
cuûa Quaân Ñoäi Quoác Gia Vieät Nam dang trong giai doan baønh
tröùong.

IV- Nhöõng ñoùng goùp cuûa Khoùa 11 Phaïm Coâng Quaân
cho Cheá Ñoä & Quaân Löïc Vieät Nam Coäng Hoøa .

Caùc só quan Khoùa 11 Phaïm Coâng Quaân ñaõ haõnh dieän ñöôïc
Chính Phuû vaø Quaân Ñoäi Vieät Nam Coäng Hoøa trao phoù cho
nhöõng troïng traùch cao quyù trong taùc chieán , cuõng nhö trong
yeåm trôï, trong quaân söï , cuõng nhö haønh chaùnh, trong caû 3
ngaønh haønh phaùp , laäp phaùp vaø tö phaùp . Coù nhieàu só quan xuaát
saéc trong caùc Binh Chuûng lieân heä , coù só quan ñaõ ñöôïc giao
troïng traùch ñieàu khieån moät Quaân Tröôøng , moät Tieåu Khu, moät
Caên Cöù Yeåm trôï , moät Phi Ñoaøn Khu Truïc F 5 , Tham Möu
Tröôûng , Tö Leänh Phoù Sö Ñoaøn , Nghò Vieân , Daân Bieåu ,
Thöôïng Nghò Só va Thaåm phaùn.

Nhö vaäy coù theå noùi , toaøn theå só quan Khoùa 11 Phaïm Coâng
Quaân ñaõ goùp phaàn xaây döïng Quaân Ñoäi vaø Cheá Ñoä Vieät Nam
Coäng Hoøa baèng moà hoâi vaø xöông maùu ñeå baûo veä mieàn Nam töï
do.

Trong soá 188 thanh nieân nhaäp Khoùa 11 Phaïm Coâng Quaân
ngaøy 1-10-1954 ñeán nay chæ coøn khoaûng treân 80 ngöôøi. Soá
con lai ñaõ veà loøng ñaát Meï baèng hy sinh treân chieán tröôøng ,
trong lao tuø coäng saûn , trong hoaøn caûnh ñau yeáu vì söï ngöôïc
ñaõi cuûa cheá ñoä baïo quyeàn coäng saûn , treân bieån caû bao la vöôït
soùng tìm töï do . Ngoaøi ra , cuõng coù moät hai ngöôøi anh huøng
khoâng haøng giaëc , chieán ñaáu tôùi cuøng , bò giaëc baét vaø ñem ra
xöû töû ( Trung Taù Voõ Vaên Ñöôøng Tröôûng Ty Caûnh Saùt Chöông
Thieän ), hay töï keát lieãu cuoäc ñôøi trong ngaøy 30-4-75 ( Trung
Taù Nguyeãn Vaên Ñöùc Tröôûng Ty Caûnh Saùt Giao Thoâng Coâng
Loä thaønh phoá Saøigoøn

V- Nhöõng sinh hoat khoùa sau khi rôøi Tröôøng Meï – Ngay töø
sau ngaøy keát thuùc chuong trình huaán luyeän Phaàn II taïi caùc

188 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

tröôøng chuyeán moân Binh Chuûng , caùc só quan khoùa 11 Phaïm
Coâng Quaân ñaõ toûa ra khaép 4 Quaân Khu treân caùc Vuøng Chieán
Thuaät . Baát cöù ôû ñaâu : Cao Nguyeân , Hoûa Tuyeán , Ñoàng Thaùp,
Caø Mau , trong thò traán ñòa ñaàu , tieàn ñoàn heo huùt hay caên cöù
roän ròp haønh quaân , heã nôi ñaâu coù boùng daùng chieán binh VNCH
laø coù theå tìm ñöôïc moät baïn ñoàng khoùa .

Nhöng khoâng phaûi chæ coù nhöõng tieáp xuùc caù nhaân , ngay töø
naêm 1956 , khi coå aùo coøn nhaáp nhaùy moät hoa mai vaøng , caùc só
quan khoùa 11 Phaïm Coâng Quaân ñaõ tìm ñeán vôùi nhau baèng
cuoäc hoïp maët ñaàu tieân taïi thaønh phoá Saøigoøn , roài cöù theá
thaønh thoâng leä moãi naêm töø mai vaøng chuyeån qua mai baïc
cho ñeán ngaøy phaûi boû nöôùc ra ñi .

Nhöõng tình caûm gaén boù aáy khoâng theå naøo phai môø
trong taâm naõo caùc thaân höõu khoùa 11 Phaïm Coâng Quaân ñöôïc ,
cho neân ngaøy nay , duø ôû moät phöông trôøi xa laéc , moät ñaát nöôùc
taïm dung , hoï vaãn tìm ñeán vôùi nhau moãi naêm moät laàn , keå töø
1993 . Khoùa 11 cuõng tham gia vaøo taát caû nhöõng hoaït ñoäng cuûa
Tröôøng Meï vaø thöôøng xuyeân tieáp xuùc lieân laïc vôùi caùc hoäi Voõ
Bò ñòa phöông , khoâng luùc naøo queân Tröôøng Meï hay laøm nhöõng
ñieàu gì toån thöông vaø maát danh döï cuûa Tröôøng Meï .

Thay Maët Ban Ñaïi Dieän K11 Phaïm Coâng Quaân

CSVSQ Nguyeãn Vaên Ngaøn - Ñaïi dieän

ÑA HIEÄU 69 189

Ronà g Lamâ Vienâ
loät xacù

(1955-1956)

Löõ Tuaná K12

Tröôøng Voõ Bò Ñaø Laït coù boán thôøi ñieåm laøm daáu moác cho
nhöõng thay ñoåi saâu roäng, ñoù laø ngaøy thaønh laäp naêm 1948 ôû
Hueá, ngaøy di chuyeån tröôøng veà Ñaø Laït naêm 1950, cuoäc caûi
caùch toanø dieän naêm 1956 vaø cuõng quan troïng tuy khonâ g toanø
dienä laø khi khoaù 22 chuyeån sang chöông trình 4 namê . Baøi naøy
chæ trình baøy nhönõ g caiû caùch roäng lôùn canê banû cuaû tröôøng Voõ
Bò Ñaø Laït baét ñaàu töø Khoaù 12 namê 1955 ñeå hoaøn tatá giai ñoanï
chuyeån tieáp khi khoùa 15 vaøo tröôøng naêm 1958.

Cho ñeán luùc aáy, laø moät thaønh phaàn cuûa Quaân Ñoäi Quoác
Gia vôiù nhieàu ñöôøng netù aûnh höôûng cuaû quanâ ñoiä Phaùp, tröôøng
coøn mang danh xöng Tröôøng Voõ Bò Lieân Quaân Ñaø Laït, hay
Ecole Militaire Inter-Armes Dalat, vieát taét EMIAD. Tröôøng
naèm treân ñatá tö trang traïi cuûa ngöôøi Phaùp teân laø Farraut, tröôùc
kia töøng laø doanh traïi cuûa quaân lính Nhaät. Sang naêm 1956,
tröônø g môû roäng sau khi tieáp thu khu Quanâ Y Vienä Catroux cuûa
Phaùp vöøa ruùt veà nöôùc (cuoái thaäp nieân 1960, khu naøy thuoäc
tröôøng Chæ Huy & Tham Möu).

Thôiø aáy SVSQ maëc quanâ phucï kieåu Phaùp. Quaân phuïc laøm
viecä gomà quanà aoù kaki vaøng, giayà da ñen, muõ noài tím ñen coù
hai sôiï banê g vaøng vaø ñoû phía sau. Chieán phuïc “treillis” coù hai
tuùi lôùn ôû hai beân chaân ngang ñaàu goái, giaày ñinh vaø giaày ñi
röøng, muõ vaûi ñi röøng vaø muõ saét. Leã phuïc goàm moät boä 4 tuùi
kaki, caøvaït ñen vaø muõ noài nhö quaân phuïc laøm vieäc. Cho tôùi
lucù ñoù SVSQ khonâ g ñoiä muõ caùt ketá . Caáp hieuä laø chöõ alpha lônù

190 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

vaø hình con roàng nhoû theâu kim tuyeán treân caàu vai ñen. (Caáp
hieäu SVSQ Tröø Bò chæ khaùc SVSQ Hieän
Dòch ôû choã khoâng coù con roàng).

Phuø hieäu cuaû tröônø g hình khieân coù con
roàng oâm baûn ñoà Vieät Nam vaø löôõi göôm,
döôùi laø haøng chöõ TVBLQD, coù töø khi
tröôøng di chuyeån veà Ñaø Laït. Tröôùc naêm
1956, phuø hieäu noùi trenâ banè g kim khí naïm
men söù ñöôïc ñeo ôû khuy naép tuùi aùo ngöïc
beân traùi theo loái Phaùp. Sau ñoù khi
QÑVNCH söûa ñoåi toaøn boä heä thoáng phuø
hieuä thì phuø hieuä cuûa tröôøng ñöôïc lamø baèng vaûi deät, kích thöôùc
lôùn hôn ñeå khaâu vaøo vai aùo beân traùi nhö caùc ñôn vò khaùc
nhöng khoâng coøn doøng chöõ TVBLQD.

Cuoäc caûi toå tröôøng VBLQÑL khôûi söï cuøng luùc vôùi nhöõng
thay ñoåi chính trò saâu roäng baét ñaàu sau khi Toång Thoáng Ngoâ
Ñình Dieäm tuyeân caùo thaønh laäp nöôùc VNCH hoâm 26/10/1956.

Khoùa 12 khai giaûng ngaøy 24/10/1955, moät ngaøy sau cuoäc
Tröng Caàu Daân YÙ suy toân oâng Ngoâ Ñình Dieäm leân ngoâi toång
thoáng vaø hai ngaøy tröôùc khi neàn coäng hoøa thöù nhaát ôû Mieàn
Nam ñöôïc tuyeân caùo. Luùc aáy Khoùa 11 ñaõ ra tröôøng ñöôïc ñoä
naêm saùu thaùng. Trong tröôøng chæ coù moät khoùa Trung Ñoäi Tröôûng
Caáp Toác (tieáng Phaùp goïi laø Formation Acceùleùreùe du Chef de
Section, hay FACS) maõn khoùa vôùi teân khoùa Vöông Xuaân Syõ
khoaûng 2 tuaàn tröôùc khi Khoùa 12 khai giaûng.

Khoùa naøy laø khoùa cuoái cuøng cuûa thôøi kyø “Quaân Ñoäi Quoác
Gia Vieät Nam” tröôùc khi nhaø tröôøng böôùc vaøo kyû nguyeân
“Quaân Ñoäi Vieät Nam Coäng Hoøa.” Khoùa CTTÑT 1955 coù khi
ñöôïc nhieàu ngöôøi goïi laø Khoùa 11 phuï. (Xin xem chuù thích ôû
cuoái baøi naøy).

Chæ huy tröôûng trong giai ñoaïn quan troïng naøy laø Trung Taù
Nguyeãn Vaên Thieäu. OÂng ñoùng goùp nhieàu trong cuoäc caûi toå
tröôøng caùc naêm 1955, 1956, vaø naêm 1958 (sau khi oâng rôøi
tröôøng thaùng 12/56 ñi hoïc Chæ Huy Tham Möu ôû Fort

ÑA HIEÄU 69 191

Leavenworth, Hoa Kyø naêm 1957 vaø trôû laïi chæ huy tröôøng laàn
thöù nhì ñaàu naêm 1958).

Caûi caùch ñaàu tieân laø baõi boû vieäc duøng tieáng Phaùp laøm
chuyeån ngöõ. Töø Khoùa 11 trôû ñi, taát caû caùc moân hoïc ñeàu
giaûng baèng tieáng Vieät vaø toaøn boä huaán luyeän vieân laø só quan
Vieät Nam khi ngöôøi Phaùp ruùt heát khoûi tröôøng. Do ñoù coù theå
noùi Khoùa 11 laø luùc tröôøng Voõ Bò Ñaø Laït baét ñaàu chuyeån mình
ñoåi môùi.

Phaùi boä huaán luyeän hoãn hôïp Phaùp Myõ (TRIM: Training
Relation Instruction Mission) coøn laøm vieäc ñeán ñaàu naêm 1955.
Vaøi thaùng sau TRIM ñöôïc thay theá baèng toaùn coá vaán Myõ goïi
laø CATO (Combat Arms Training Organization) lo giuùp ñôõ
nhöõng vieäc coù lieân quan ñeán huaán luyeän chieán cuï, toå chöùc vaø
chieán löôïc, chieán thuaät Hoa Kyø.

Chöông trình hoïc quaân söï coù söï thay ñoåi toaøn boä. Phaàn
huaná luyenä quaân binh chuûng ñöôïc gia tanê g, goàm caû phaàn thöïc
taäp Coâng Binh, haønh quaân thieát giaùp phaùo binh. Caùc quaân
dunï g gomà toaøn ñoà trang bò do Myõ cheá taïo, nhö vuõ khí caù nhanâ
laø sunù g Garand M-1 thay theá MAS-36 cuûa Phaùp....

Caùc moân vaên hoùa laàn ñaàu tieân ñöôïc ñöa vaøo chöông trình
nhöng coøn sô saøi, goàm Anh Ngöõ ñaøm thoaïi, oân laïi Toaùn Lyù
Hoaù lôùp Ñeä Nhò (lôùp 11) vaø moät phanà cuûa lôpù Ñeä Nhaát (12),
Söû Ñòa quaân söï. Caùc khoùa sau chöông trình vaên hoùa leân cao
daàn. Ñeán Khoùa 15 môùi chuyeån haún leân chöông trình ñaïi hoïc
vaø Khoùa 16 môiù ñoøi hoiõ phaûi coù banè g Tuù Taiø 2.

Ngoaøi ña soá laø thí sinh daân chính vaøo hoïc, moät soá nhoû
SVSQ thuocä ba khoùa 12, 13 vaø 14 laø haï só quan taiï nguõ coù ñuû
ñieuà kieän vaø truùng tuyeån. Themâ vaoø ñoù coù motä soá só quan giaoù
phaiù ñonà g hoaù theo hocï Khoaù 12 vôùi tö caùch banø g thính nhöng
vaãn theo ñuû caùc moân hoïc, thi vaø toát nghieäp, ñöôïc gia nhaäp
QÑVNCH vôùi capá bacä thieáu uùy hienä dòch. Khoùa 13 coù motä soá
quaân nhaân Baûo An Ñoaøn tham döï. Ñaëc bieät laø moät soá SVSQ
trong 3 khoaù naøy ñaõ coù vô,ï hoaëc layá vôï khi ñang hocï vì chöa
bò ñoøi hoiû phaûi ñocä thaân nhö töø Khoùa 15 trôû di.

192 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

Toå chöùc ñôn vò SVSQ coù thay ñoåi môùi. Heä thoáng töï chæ
huy (nieân tröôûng) ñöôïc aùp duïng töø khoùa 12, baét chöôùc theo
truyeàn thoáng cuûa moät soá quaân tröôøng Anh Myõ nhö taïi tröôøng
Voõ Bò West Point thuoäc Luïc Quaân Myõ vaø caùc quaân tröôøng
ñaøo taïo só quan chuyeân nghieäp ôû Hoa Kyø.

Thay ñoåi noåi baät veà hình thöùc laø quaân phuïc ñaïi leã. Ñaàu
naêm 1956 Trung Taù Thieäu trình Toång Tham Möu Tröôûng vaø
Toång Thoáng moät kieåu quaân phuïc ñaïi leã maøu xanh da trôøi ñaäm
hình theå gioáng ñaïi leã thoâng thöôøng (aùo 4 tuùi), coù tua vai ngaân
tuyeán vaø soïc traéng treân quaàn vaø tay aùo. Muõ caùt keát vôùi phuø
hieäu “töï thaéng” (coøn duøng cho ñeán ngaøy nay. Tröôùc naêm 1956,
SVSQ khoâng coù muõ caùt keát). SVSQ Huyønh Thanh Ñôøi, moät
caàu thuû boùng troøn, coù voùc daùng cao lôùn ñeïp trai thuoäc Trung
Ñoäi 19 ñöôïc choïn laøm “ngöôøi maãu”

Sau cuøng Toång Thoáng chaáp thuaän kieåu ñaïi leã ñöôïc ñeä
trình vôùi söûa ñoåi laø quaàn aùo vaûi traéng, soïc vaø neàn phuø hieäu
maàu xanh, tua vai vaøng, vì vaûi traéng deã mua, deã giaët. Naêm
1957, tua vai vaø neàn phuø hieäu muõ ñoåi sang maàu ñoû. Boä leã
phuïc cuõ vaûi kaki ñöôïc duøng khi daïo phoá nhö laø tieåu leã hay leã
phuïc soá 2.

Cuoái naêm 1955, SVSQ coøn ñeo caáp hieäu cuõ: caàu vai ñen
treân coù chöõ alpha vaø con roàng theâu baèng kim tuyeán. Ñeán ñaàu
naêm 1956, caáp hieäu toaøn theå quaân ñoäi thay ñoåi töø caáp hieäu cuûa
quaân ñoäi Phaùp sang heä thoáng caáp hieäu Vieät Nam. Caáp hieäu
SVSQ laø nuùt kim khí hình choûm caàu maï vaøng ñöôøng kính
khoaûng 2000mm coù chöõ “a” nhoû, loõm, maàu ñoû Caáp hieäu
chuaån uùy cuõng y nhö vaäy nhöng chöõ “a” ñöôïc ñuùc noåi cuøng
maàu neàn vaøng. Vì caáp hieäu thöôïng só laø nuùt cuøng côõ, maï baïc
laø thöôïng só, maï vaøng laø thöôïng si nhaát, neân caáp chuaån uùy
ñöôïc goïi ñuøa laø “thöôïng só gaân”). Ñeán maáy naêm sau môùi ñoåi
laïi laàn nöõa vôùi alpha vaøng treân caàu vai neàn ño coøn toàn taïi ñeán
ngaøy nay.

Quaân phuïc ñaïi leã môùi ñöôïc ra maét coâng chuùng taïi Ñaø Laït
thaùng 6/1956 vaø taïi Saøi Goøn ngaøy 7/7/1956 nhaân dòp kyû nieäm

ÑA HIEÄU 69 193

2 naêm chaáp chính cuûa Toång Thoáng Ngoâ Ñình Dieäm. Ngaøy 26/
10/1955, Khoùa 12 vaø Khoùa 13 döï cuoäc duyeät binh vaø dieãn
haønh lôùn taïi Ñaïi Loä Traàn Höng Ñaïo Saøi Goøn. Nhöõng laàn ra maét
naøy ñeàu ñöôïc daân chuùng nhieät lieät hoan ngheânh.

Moät caûi caùch nghi leã quan troïng laø Leã Truy Ñieäu ñeâm
tröôcù Leã Manõ Khoùa. Ñayâ laø taùc phaåm coù giaù trò cuaû nhaø tröôøng
döôùi thôøi Trung Taù Thieäu. Veà sau khi laøm Chuû Tòch UyÛ Ban
Lanõ h Ñaïo Quoác Gia, Trung Töôùng Thieuä ñaõ cho söû dunï g nghi
leã naøy vôiù toanø boä tieáng thô, aâm thanh vaø nhaïc neàn taïi leã truy
ñieäu ôû Nghóa Trang Quaân Ñoäi Bienâ Hoøa.

Truyeàn thoáng “chinh phucï ñænh Laâm Vieân” tröôùc khi ñöôïc
ñeo alpha sau 8 tuanà taân khoùa sinh cuõng baté ñauà töø khoaù 12.
Caùc tuïc baén cung, tuïc dieãn traän Ñoáng Ña cuøng khaåu leänh
“Quyø Xuoáng Caùc Ngöôøi” vaø “Ñöùng Daäy caùc SVSQ “ (hoaëc
“Taân Só Quan”) ñaõ coù töø caùc leã manõ khoaù tröôùc ñoù.

Cuoäc thay da ñoåi vaûy cuûa con roàng Laâm Vieân dieãn ra moät
caùch ngoaïn muïc, ñaõ laø tieàn ñeà cho caùc thay ñoåi nhöõng naêm
sau ñoù, tröôùc khi tröôøng ñoåi teân thaønh Tröôøng Voõ Bò Quoác Gia
Vieät Nam töø ñaàu naêm 1960. Thôøi gian dieãn ra nhieàu thay ñoåi
quan troïng nhaát laø luùc Khoùa 12 vaø 13 ñang thuï huaán. Ñeå coù
moät hình aûnh roõ reät vaø linh hoaït veà giai ñoaïn baûn leà 1955-
1956, xin toång hôïp trích thuaät kyù söï veà Khoùa 12, ñaêng trong
Kyû Yeáu Khoùa 12 Coäng Hoøa, bieân soaïn taïi California naêm
1996.

VAØI NEÙT VEÀ KHOÙA COÄNG HOØA

Khoùa 12 Tröôøng Voõ Bò Quoác Gia Vieät Nam ñöôïc bieát ñeán
coù leõ chæ vì ñayâ laø khoùa SVSQ Hieän Dòch ñaàu tieân cuûa neàn Ñeä
Nhaát Coäng Hoøa.

I. TOÅ CHÖÙC KHOÙA 12.

1. Nhapä Hoïc. Giöaõ naêm 1955, coù thoâng caùo cuaû Boä Quoác
Phonø g veà vieäc môû Khoaù 12 Tröônø g Voõ Bò Lieân Quaân Ñaø Laït.
Soá thanh nienâ khaép nôi töø vó tuyená 17 trôû vaøo noâ nöùc göiû ñôn
döï thi taïi caùc trung taâm thi tuyeån Hueá, Nha Trang, Ñaø Latï vaø

194 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

Saøi Goøn, toång coäng coù ñeán gaàn moät ngaøn ngöôøi döï thi trong
khi soá döï tuyeån laø 150.

Ngaøy 5 thaùng 10 naêm 1955, soá öùng vieân truùng tuyeån taïi
trung taâm Saiø Goøn goàm 110 ngöôiø ñeán ñená tröônø g. Töø Hueá coù
22 ngöôøi ñeán ngaøy 15/10/1955. Sau ñoù töø Nha Trang leân coù
10 ngöôiø vaø töø Ñaø Laït vaoø coù 4 ngöôiø . Ngoaøi ra coøn coù 10 só
quan ñoàng hoùa töø Löïc Löôïng Hoøa Haûo Nguyeãn Trung Tröïc
theo hoïc vôùi tö caùch baøng thính vieân, nhöng moïi quy cheá kyû
luatä , hoïc trình vaø thi toát nghieäp ñeàu gioná g nhö tatá caû caùc SVSQ
khaùc. Kheá öôùc ñaàu quaân coù hieäu löïc töø ngaøy 15/10/1955, vaø
quaân vuï coi nhö baté ñaàu keå töø ñoù ñoiá vôùi 153 sinh vieân só quan
khoùa 12. SVSQ ñöôïc höôûng löông boång vaø quyeàn lôïi cuûa caáp
trung só.

Khi caùc SVSQ môùi truùng tuyeån ñeán tröônø g cunõ g laø luùc coù
cuoäc vaän ñoäng tröng caàu daân yù truaát pheá Quoác Tröôûng Baûo
Ñaiï vaø suy tonâ ñöông kim Thuû Töônù g Ngoâ Ñình Diemä leân lamø
toång thoáng. Ngaøy Thöù Hai 24/10/1955, Khoùa 12 chính thöùc
khai gianû g. Ngaøy 26/10/55, Toång Thoáng Ngoâ Ñình Diemä tuyeân
caùo thaønh laäp nöôùc VNCH.

2. Heä Thoná g Chæ Huy. Khoùa 12 luùc aáy ñöôcï toå chöcù thanø h
8 trung ñoäi. Töø Trung Ñoäi 9 ñeán Trung Ñoäi 12 t7huocä Ñaïi Ñoäi
3 vaø Trung Ñoäi 13 ñeán Trung Ñoäi 16 thuoäc Ñaïi Ñoäi 4. Sang
naêm 1956 khi khoùa 13 khai giaûng, Ñaïi Ñoäi 3 ñöôïc ñoåi teân
thaønh Ñaïi Doäi 5 vôùi caùc Trung Ñoäi 9, 10, 11, 12 ñöôïc ñoåi
thaønh 17, 18, 19 vaø 20. Moãi trung ñoäi coù khoaûng 18 ñeán 20
SVSQ. Khoùa 13 coù 3 ñaiï ñoiä mang teân Ñaïi Ñoäi 1, 2 vaø 3.

Chæ huy tröôøng Tröôøng Voõ Bò Lienâ Quanâ Ñaø Latï lucù aáy laø
Trung Taù Nguyenã Vaên Thieäu, chæ huy phoù laø Thieáu Taù Nguyeãn
Ngocï Bích. Thieáu Taù Ñoã Ngoïc Nhanä laø Tieuå Ñoaøn Tröôûng Ñeä
Nhaát Tieåu Ñoanø SVSQ Hieän Dòch, sau hai khoùa 12 vaø 13. Ñaiï
Ñoäi Tröôûng ÑÑ4 laø Ñaïi UÙy Buøi Quang Huyønh; sau ñoù maáy
thaùng laø Ñaïi UÙy Quaùch Huyønh Haø. Trung UÙy Nguyeãn Vaên
Oaùnh laø Ñaiï Ñoäi Tröônû g Ñaïi Ñoiä 5.

Cacù só quan trung ñoiä tröônû g caùc trung ñoiä goàm co:ù Trung

ÑA HIEÄU 69 195

ñoiä 13: Trung UÙy Buøi Thanh Thuyû , 14: Trung UÙy Tranà Moäng
Di, . 15: Trung UÙy Phamï Thanø h Kiemá , 16: Trung UyÙ Huyønh
Böûu Sôn, 17: Trung UÙy Haø Ngoïc Phuù, 18: Trung UyÙ Nguyenã
Vaên Phuùc, 19: Trung UÙy Taêng Töû töï Sao, 20: Trung UÙy
Nguyeãn Vaên Ngoïc, Trung UÙy Leâ Vaên Khieâm vaø sau cuøng laø
Trung UyÙ Buøi Vaên Haïp.

Heä thoáng töï chæ huy vôiù cheá ñoä nienâ tröôûng cuûa tröônø g Voõ
Bò Ñaø Laït baét ñaàu ñöôcï aùp duïng töø khoaù 12. Caùc SVSQ caùn boä
tieåu ñoaøn, ñaïi ñoäi vaø trung ñoäi laø nhöõng SVSQ coù ñieåm cao
nhatá khoùa, nhaát ñaïi ñoäi hay nhaát trung ñoäi sau kyø thi satù haïch
giai ñoaïn taân khoùa sinh (2 thaùng ñaàu). Töø ñoù, caùc SVSQ caùn
boä chæ huy ñôn vò cuaû mình trong caùc quanâ leã, thay vì só quan
caùn boä nhö tröôùc ñoù.

Khoùa 12 coù nhieäm vuï kieåm soaùt kyû luaät vaø höôùng daãn taäp
theå duïc cho khoùa 13 trong giai ñoaïn sô khôûi. Khoùa 12 khoâng
coù khoùa ñaøn anh naøo trong tröôøng neân phaûi giöõ vai troø nieân
tröôûng “chuyeân chính.”

Treân thöïc teá heä thoáng naøy coøn môùi meû neân khoùa 12 ít saùng
cheá nhöõng kieåu haønh xaùc, huaán nhuïc môùi laï, ngoaïi tröø nhöõng
kieåu coï maø caùc só quan huaán luyeän vieân chæ thò phaûi laøm theo
thôøi khoùa bieåu “haønh haï” cuûa vò só quan tröïc Tieåu Ñoaøn SVSQ.
Khoâng ghi nhaän coù thuø haän caù nhaân naøo vì nhöõng cuoäc “huaán
nhuïc” naøy.

II. CHÖÔNG TRÌNH HUANÁ LUYEÄN

Chöông trình huaán luyeän thay ñoåi khaù nhieàu so vôùi thôøi
gian tröôcù ño.ù

1. Caùc monâ hocï quaân söï: Khonâ g coù nhieuà khacù bieät veà ñeà
taøi vaø muïc tieâu so vôùi caùc khoùa tröôùc. Tuy nhieân noäi dung,
thôøi löôïng vaø phöông phaùp giaûng huaán coù nhieàu thay ñoåi.

Mucï ñích khi thanø h laäp tröôøng laø ñaoø taïo cacù só quan trung
ñoiä tröônû g boä binh vaø coù khaû naêng laâm thôøi laøm coâng vieäc chæ
huy taïm caùc ñôn vò caáp trung ñoäi thuoäc caùc binh chuûng yeåm
trôï tacù chiená - phaoù binh, thietá giapù vaø conâ g binh chieán ñauá -

196 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

khi tình hình chieán tröônø g khaån caáp ñoøi hoûi. Cuõng vôiù nhöõng
baiø hocï nayø , khi leân daàn tôùi nhöõng chöùc vuï chæ huy cao caáp,
kieán thöùc caên baûn veà caùc binh chuûng seõ giuùp cho vieäc phoái
hôpï binh chunû g trong nhieäm vuï tham möu vaø chæ huy ñöôcï deã
ñaøng, mau choùng. vaø thaønh coâng.

Do quan nieäm naøy, teân tröônø g ñauà tieân ñöôcï ñatë laø Tröôøng
Voõ Bò Lieân Quaân. Nhöng maiõ tôiù Khoaù 12 trôû ñi tröôøng môùi toå
chöcù huaán luyeän cacù monâ binh chuûng motä cacù h roäng raõi vaø cuï
theå hôn. Bôûi ñoù môùi coù töø ngöõ “ña nanê g, ña hieäu” ñöôcï duøng
ñeán baây giôø..

Khoùa 12 ñöôcï huaán luyeän veà binh chuûng taùc chieán khaù kyõ
caøng ñeå naém vöõng caên baûn caùc nhieäm vuï ñôn giaûn cuûa moät
trung ñoäi tröônû g phaoù binh, thietá giaùp, vaø conâ g binh. Thí duï:

* Veà phaùo binh: SVSQ ñöôïc thöïc taäp coâng vieäc khaåu ñoäi
nhö tieáp ñaïn, naïp ñaïn, söû duïng maùy nhaém vaø tieâu moác, tính
coâng thöùc duøng ñòa baøn traéc giaùc ñeå ñaët suùng, gioùng höôùng
suùng song song, tính yeáu toá taùc xaï ñôn giaûn, baûo trì vaø phaù
huûy ñaïi baùc; vaø hoïc raát kyõ veà coâng vieäc ñieàu chænh taùc xaï
...ñeå coù theå laøm nhieäm vuï ñieàu chænh giaûn dò nhaát khi giao
tranh neáu khoâng coù tieàn saùt vieân phaoù binh benâ caïnh.

* Veà thieát giaùp: thöcï taäp caùc chieán thuatä thietá giaùp canê baûn,
haønh quanâ phoiá hôïp boä binh thieát giapù , taùc xaï ñanï thatä treân cacù
loaïi xe cuaû binh chunû g Thieát Giaùp coù luùc ayá nhö M-24, O-8,
xe tuaàn tieãu “noài ñoàng” (AM, hay Commando Car), xe baùn
xích half-tracks...

* Veà coâng binh: thöïc taäp baéc caàu phao baèng xuoàng M-2,
tính muõi phoùng caàu vaø thöïc taäp phoùng caàu gheùp Bailey, xem
bieåu dieãn rapù caàu phao haïng nanë g Treadway...

- Cacù moân hoïc khaùc cunõ g ñöôïc naâng cao trình ñoä vaø taêng
thôøi löôïng, ñi saâu hôn vaø kyõ hôn nhö trong caùc moân chieán
thuatä , ñòa hình, vuõ khí, tacù xaï, sunù g nanë g boä binh, mayù xe hôi,
chatá no,å truyeàn tin. Rieâng phaàn Boä Binh hoïc raát kyõ veà suùng caù
nhaân Garand M-1 (140 giôø) vaø veà taùc xaï sunù g coái 81mm. Hoaëc

ÑA HIEÄU 69 197

nhö moân ñòa hình: hoïc khaù nhieàu veà kyõ thuaät veõ hoïa ñoà ñòa
theá, caùc loái chieáu vaø öùng duïng vaøo baûn ñoà quaân söï (Bonn,
Lambert, nghòch ñaoû , Mercator vaø löôùi UTM, khai thaùc khoâng
aûnh, tìm toïa ñoä vaø tính khoanû g caùch treân khonâ g aûnh)...

Noùi chung, caùc moân hocï naøy quaù nhieàu veà soá löônï g vaø khaù
cao veà trình ñoä chuyeân moân so vôùi khaû naêng tieáp thu trung
bình. Nhöõng baøi hoïc nayø ñaùng leõ phaûi ñöôcï daønh themâ nhieàu
thôøi giôø nghienâ cöuù vaø lanõ h hoäi, keå caû nhönõ g moân khaù cuï theå
nhö maùy xe hôi. Trong khi aáy, boä Toång Tham Möu vaø boä
Quoác Phoøng khoâng muoán khoùa hoïc daøi hôn ñeå khoûi laøm naûn
loøng nhöõng thanh nienâ ñang coù yù ñònh thi vaøo tröôøng Voõ Bò.

Ketá quaû laø sau maáy thaùng ñauà hocï toái taêm matë muõi, nhieàu
ngöôøi coù giôû nghæ laø laên ra ngu,û caû thanù g khonâ g theøm vieát thô
cho gia ñình. Nhöng haäu quaû quan troïng nhaát laø trong moät
thanù g ñaàu namê 1956 coù 18 tröônø g hôpï thöông hanø vaø kieät löcï
ñöôcï göiû sang ñieàu trò taiï Quanâ Y Vieän Catroux cuûa quaân ñoiä
Phaùp luùc aáy saép ruùt veà nöôùc. Trong 18 SVSQ naøy, coù maáy
ngöôiø kietä söùc vì ham taäp taï quaù möùc.

2. Caùc monâ vaên hoaù . Khoaù 12 laø khoùa ñaàu tienâ ñöôïc hoïc
caùc moân vaên hoùa, tuy ñôn giaûn. Chieám thôøi löôïng nhieàu hôn
caû laø moân Anh Ngöõ. Motä trong caùc Giaûng vienâ laø giaùo sö Haø
Vaên Anh, tröôûng nam cuûa cuï Haø Vaên Vöôïng vaø cuï baø ngöôøi
Anh; coù thôøi cuï laø boä tröôûng Kinh Te.á

Moân toaùn vaø vaät lyù cho oân laïi chöông trình Tuù Taøi 1 vaø
theâm moät soá ñeà taiø veà Ñoäng Hocï thuocä chöông trình Tuù Taøi 2
coù lieân quan ñeán quaân söï nhö phöông trình ñaïn ñaoï , söùc benà
vatä lieuä ... Caùc monâ phaân tích söû ñòa chuù troïng vaøo chieán söû vaø
ñòa lyù quaân söï ñaïi cöông hay tieuâ bieåu. Cacù vaán ñeà luaät phapù
vaø chính trò, kinh teá xaõ hoäi, haønh chaùnh quaân ñoäi ñöôïc ñôn
gianû hoaù baèng caùc buoåi thuyeát trình.

Trong caùc kyø thi tuyeån töø Khoaù 12 ñeán 14, trình ñoä baiø thi
laø chöông trình Tuù Taøi 1 ban Toanù . Khi nhapä hocï , ña soá Khoaù
12 vöøa hoïc xong lôùp Ñeä Nhò (11), moät soá ít oiû coù baèng Tuù Taiø
1. Tôùi Khoaù 13 vaø 14 con soá coù baèng Tuù Taøi 1 vaø Tuù Taøi 2 taêng

198 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa

themâ ratá nhieuà . Motä soá SVSQ thi ñaäu Tuù Taiø 1 vaø Tuù Taiø 2 khi
coøn ôû trong tröôøng.

3. Thôøi gian. Theo döï tru,ø khoùa 12 seõ maõn khoaù vaøo thaùng
4 namê 1957, trong ñoù 2 thaùng sau cuøng seõ goàm phaàn lônù thì
giôø ñeå huaán luyenä khoaù 14 veà canê baûn quanâ söï trong 8 tuanà sô
khôûi cuûa khoùa naøy. Tröôùc ñoù, toaøn theå khoùa 12 vaø khoùa 13
ñöôïc döï lieäu phaûi tham döï cuoäc haønh quaân thöïc taäp khoaûng
moät thaùng vôùi caùc loaiï taùc xaï ñanï thatä .

Cuoäc thao döôït döï truø xuaát phaùt taïi Ba Ngoøi tieán ra Tuy
Hoøa trong ñoù caùc SVSQ khoùa 12 vaø Khoùa 13 seõ ñöôïc gheùp
vaøo laøm vieäc benâ canï h caùc só quan vaø haï só quan chæ huy caùc
boä phanä thöïc söï trong sö ñoanø boä binh vaø cacù binh chunû g taùc
chiená dieãn tapä . Cuocä thao döôït seõ raát vatá vaû vaø ñöôcï döï ñoaùn
seõ coù thöông vong moät vaiø phaàn traêm vì tai nanï .

Boãng moät ñeâm khoaûng cuoái thaùng 9 naêm 1956, coù coâng
ñieän töø Saiø Goøn göûi cho tröôøng, loan baùo quyetá ñònh cho caû
Khoùa 12 tröø nhöõng SVSQ vi phaïm kyû luaät, vì lyù do an ninh
hay söcù khoûe, coøn taát caû ñeuà phaiû ñi du hoïc lôpù Lieân Hôïp Ñaiï
Ñoäi Tröônû g (Associated Company Officer) taïi tröônø g Boä Binh
Fort Benning, Hoa Kyø, khoâng ai ñöôïc xin mieãn hoaõn. Coâng
ñieän nayø vaø caùc vaên thö tiepá theo conø chæ thò huûy boû cuoäc taäp
tranä Ba Ngoøi. Kyø thi maõn khoùa seõ ñöôcï toå chöùc trong thôøi gian
daøi (15 ngayø ).

III. DIEÃN TIENÁ KHOÙA HOÏC.

Giai Ñoaïn 1: Khoùa 12 ñöôïc chia laøm caùc giai ñoaïn hay
hoïc kyø 1, 2 vaø 3. Giai ñoaïn 1 goàm chöông trình trung ñoäi
tröôûng boä binh vaø caùc moân quaân söï caên baûn. Sau 8 tuaàn sô
khôiû , caùc SVSQ döï cuocä taäp boä vaø leo nuùi Laâm Vienâ (Langbian)
tröôùc khi ñöôïc gaén caáp hieäu SVSQ, laäp ra thuû tuïc môùi cuûa
tröôøng.

Naëng nhoïc nhaát trong giai ñoaïn nayø laø phaûi ñi gaùc trung
bình 2 ñemâ moiã tuanà , moãi ñeâm 4 tieáng chia lamø 2 phieân vì Ñaiï
Ñoäi Söï Vuï thieáu binh só cô höõu. Gaùc xong 4 tieáng, keå nhö

ÑA HIEÄU 69 199

ngayø hoâm sau löø ñöø hoïc gì cuõng khoù voâ ñaàu. Ñaùng sôï nhaát (sôï
ma) laø gaùc kho ñanï saâu huùt döôùi suoiá sau ñaiø töû só. Ñaùng yeâu
nhaát laø gaùc coång chính nôi cheách beân kia ñöôøng vaøo coång,
ngöôøi gacù coù theå nhìn thayá bao lôn trenâ lauà nhaø Farraut, nôi
motä coâ gaiù khaù hapá danã ngöôøi Phapù côõ 16 ñená 18 tuoiå coù motä
thôøi gian hay ra tapä theå duïc vôùi ñoà tamé luùc môø sanù g. Döônø g
nhö coâ beù coá tình treâu choïc caùc caäu SVSQ ñang tuoåi bocá löaû
nhö coâ.

Giai ñoaïn 2 goàm cacù moân vanê hoaù , binh chuûng, chieán
thuatä caáp cao, Töø giai ñoaïn naøy, SVSQ ñöôïc quyeàn macë thöôøng
phucï khi xuaát traïi ngaøy nghæ. Leä naøy baét ñauà töø khoaù 12, ñöôïc
duy trì trong caùc khoùa sau. Quy cheá cho pheùp caùc SVSQ ñuû
ñieåm giai ñoanï 2 neuá phaiû ra tröôøng vì nhu cauà conâ g vuï tröôùc
ngaøy maõn khoùa seõ ñöôïc mang caáp chuaån uùy.

Sang giai ñoaïn 3, khoùa 12 ñöôïc du hanø h quan satù trong
nöôùc cuoái thaùng 10, ngay sau khi döï dieãn haønh Quoác Khaùnh
1956. Nhöõng nôi thaêm vieáng goàm coù caùc cô sôû quanâ söï nhö
Haiû Quanâ Coâng Xöôûng, caên cöù Taân Sôn Nhaát, boä Tonå g Tham
Möu, tröôøng Ñaïi Hoïc Quaân Söï, coâng trình kinh teá khu ñònh cö
Caùi Saén, cacù thanø h phoá Caàn Thô vaø Racï h Giaù.

1. Thi manõ khoùa. Thöôïng tuaàn thaùng 11 namê 1956, kyø thi
manõ khoùa baté ñaàu. Caùc monâ vaên hoùa vaø haønh chaùnh quaân ñoäi
chæ thi vietá . Cacù monâ quaân söï vöaø thi vieát vöøa thi vaná ñapù . Moiã
SVSQ bò quay töø nöûa giôø ñená 45 phutù moiã moân. Monâ naøo caùc
giaùm khaûo cuõng ñanù g sôï, nhö chieán thuaät, conâ g binh, ñòa hình,
quanâ xa ... Ñaïi Taù Linh Quang Vieân laø chanù h chuû khaûo.

Sau khi thi xong theo chöông trình hocï , caû khoaù coøn phaiû
döï thi Tracé Nghieäm Tamâ Lyù ñeå phaân loaïi khaû nanê g caù nhanâ
haàu ñöôïc phaân phoái ñi caùc ngaønh. Trung Taâm Traéc Nghieäm
Taâm Lyù ô Saøi Goøn mang maùy moùc leân tröôøng, traéc nghieäm
trong 5 ngaøy lieàn goàm 2 ngayø tracé nghieäm baèng maùy mocù vaø
3 ngaøy traéc nghieäm vieát. Ba ngaøy vieát naøy raát vaát va,û vì moãi
ngayø 8 giôø laøm baøi, moãi giôø ñunù g 50 phutù caêng thaúng vôùi ñuùng
10 phuùt nghæ.

200 Tröôøng Meï, Baïn Cuõ, Thaày Xöa